ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks)...
Transcript of ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks)...
![Page 2: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/2.jpg)
«uzun süreli spor çalışmaları sırasında organizmanın yorgunluğa karşı gösterdiği yüksek direnç yeteneği»
«sporcunun psiko-fiziki yorgunluğa karşı direnç yeteneği»
2
![Page 3: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/3.jpg)
Dayanıklılık antrenmanlarının temel fonksiyonu ◦ yorgunluğa karşı direnci ve dinlenebilirlik yeteneğini
geliştirmektir.
3
![Page 4: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/4.jpg)
4
Dayanıklılık Yeteneği
Fiyolojik Koşullar:
Aerobik ve anaerobik enerji
oluşturma yeteneği
Yapısal Koşullar: Boy-vücut
ağırlığı oranı
Koordinatif Koşullar:
Sportif tekniği uygulama yeteneği
Psikolojik Koşullar:
Mücadele hırsı, duygusal olarak
hazır olma
![Page 5: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/5.jpg)
Dayanıklılık aerobik enerji üretimine dayalı olarak ortaya çıkan bir kondisyon özelliğidir
Aerobik dayanıklılığı belirleyen üç etmen vardır:
5
Maksimal aerobik güç (MAG) veya maksimal O2 tüketimi (VO2 maks),
Aerobik dayanıklılık (aerobik kapasite veya anaerobik eşik ).
Mekanik verimlilik veya aerobik enerji sisteminin verimliliği
![Page 6: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/6.jpg)
Aerobik koşullarla devam ettirilebilen en
yüksek egzersiz şiddetindeki maksimal oksijen tüketimidir.
6
![Page 7: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/7.jpg)
Merkezi Faktörler ◦ Kardiyak debi ◦ Stroke volum (Kalp atım volümü) ◦ Maksimal kalp atım hızı (MKAH)
7
![Page 8: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/8.jpg)
Periferal Faktörler ◦ Kas lifi tipi, kas kitlesi ◦ Kastaki kılcal damar yoğunluğu ◦ Kastaki mitokondri sayısı ve mitokondri büyüklüğü ◦ Aerobik enerji sistemindeki enzimlerin aktivite
düzeyi, ◦ Substrat kullanımı ◦ Kanın oksijen taşıma kapasitesi, toplam kan miktarı,
Hb konsantrasyonu ◦ Ayrıca çocuklarda vücut boyutu ve biyolojik gelişim
de VO2 maksı etkilemektedir.
8
![Page 9: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/9.jpg)
9
![Page 10: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/10.jpg)
Yapılan iş miktarının harcanan enerji miktarına oranı şeklinde ifade edilir. ◦ Maksimal oksijen tüketimi yönünden ele alındığında
aynı düzeyde maksimal O2 tüketimine sahip iki sporcudan belirli bir egzersiz şiddetini daha düşük O2 tüketimi ile gerçekleştiren sporcunun mekanik verimliliği daha yüksektir
10
![Page 11: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/11.jpg)
Çocuklarda mekanik verimlilik ergenlerden ve yetişkinlerden daha düşüktür.
◦ Nedeni uyluk ve baldır bölgesi antagonist kaslarda yüksek
düzeyde ko-kontraksiyon gerçekleşmesi ◦ Çocukların daha yüksek mekanik güç çıktısına sahip olması
Kol ve bacaklar kısa olduğundan gereken adım uzunluğu ve frekansının sağlanamaması koşu performansını olumsuz yönde etkilemektedir.
◦ Mekanik verimlilik yaşla birlikte artış göstermektedir.
11
![Page 12: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/12.jpg)
Çocukların belirli bir hızdaki aktiviteler için O2 tüketimi düzeyi yetişkinlere oranla daha yüksektir. ◦ Büyüme sırasında çocukların vücut ağırlığı kg’ı başına
ifade edilen VO2 maks sabit bir gelişim gösterirken aerobik dayanıklılıkları yaşla beraber artış gösterir.
◦ Bu durum, “aerobik reserve” olarak tanımlanmaktadır. Aynı egzersiz şiddetini yaşı büyük olan çocuklar veya
ergenliğe girmiş çocuklar VO2 maks’ larının daha düşük bir oranını kullanarak gerçekleştirmektedirler.
12
![Page 13: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/13.jpg)
13
![Page 14: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/14.jpg)
Araştırmacılar VO2 maksın herhangi bir oranındaki dayanıklılık süresinin büyüme sırasında sabit olduğunu ve ◦ çocuklarda ve yetişkinlerde benzer olduğunu ifade
etmiştir. ◦ Diğer taraftan, büyüme sırasında 4 mmol laklat
eşiğine denk gelen VO2 maks oranı yaşla beraber düşmektedir.
14
![Page 15: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/15.jpg)
Bisiklet ve koşu bandı ergometreleri VO2 maksı değerlendirmek için en sık kullanılan ergometrelerdir.
Her ikisinin de birbirlerine göre avantaj ve dezavantajları vardır.
Ancak, koşu bandında ölçülen VO2 maks değerleri
bisiklet ergometresinde ölçülenlere oranla % 7-19 daha yüksektir.
15
![Page 16: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/16.jpg)
VO2 maksın değerlendirilmesinde çocuklarda platoya çoğunlukla ulaşılamamaktadır.
Bu nedenle VO2 peak (maksimal test sırasında ulaşılan en yüksek VO2 değeri) kullanılmaktadır. ◦ Çalışmalar VO2 plato gösterenlerle, platoya
ulaşmayanların VO2 maks’larının farklı olmadığını göstermektedir.
◦ Yani çocuklarda ve adolesanlarda VO2 maksı belirlemek için mutlaka platoya ulaşılması zorunlu değildir.
16
![Page 17: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/17.jpg)
Absolut VO2 maks: ◦ Büyümenin göstergesi olarak, aerobik sistemin
durumunu ifade etmek amacıyla bireyin kısa dönemde aerobik sisteminde meydana gelen
değişiklikleri incelemek için kullanılabilir;
farklı bireylerin VO2 maks’larının karşılaştırılmasında ve bireyin uzun dönemde VO2 maksında meydana gelen
değişimleri incelemek için kullanılamaz
aerobik performansın göstergesi olarak kullanılmaktadır (hem bireyin zaman içindeki değişimini hem de bireyler arası farklılığı yansıtır, ancak ağırlık taşıyıcı aktivitelerde kullanılamaz)
17
![Page 18: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/18.jpg)
VO2 maks / Vücut Ağırlığı (kg): ◦ Aerobik sistemin durumu ve aerobik performansın
göstergesi olarak (ağırlık taşıyıcı aktivitelerde VO2
maks / kg aerobik performansı göstermesi nedeniyle kullanılır) kullanılabilir. bireyin aerobik sisteminde meydana gelen değişiklikleri
incelemek için kullanılamaz,
18
![Page 19: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/19.jpg)
VO2 maks / Vücut Ağırlığı (kg):
Farklı vücut boyutuna sahip bireylerin karşılaştırılmasında kullanılması yanıltıcı olabilir, çünkü aynı miktarda kas kitlesine sahip olan bireyler farklı yağ
oranına sahip oldukları ve dolayısıyla farklı vücut ağırlığına sahip oldukları için VO2 maksları farklı bulunabilir
19
![Page 20: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/20.jpg)
VO2 maks / Yağ Harici Kitle (YHK): ◦ Bireyler arasında aerobik sistemin karşılaştırılmasında
kullanılır. ◦ Kas kitlesine göre karşılaştırma yapıldığı için daha
geçerli bir yöntemdir.
20
![Page 21: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/21.jpg)
VO2 maks / Vücut kitlesi: ◦ Maksimal O2 tüketiminin doğrudan vücut ağırlığı
veya yağ harici vücut kitlesine bölünerek ifade edilmesinin büyük vücut yapısına sahip bireyler yönünden dezavantaj oluşturduğu saptanmıştır.
◦ Bu nedenle son yıllarda VO2 maksın bireylerin arasında karşılaştırılması yapılırken “allometric scaling” kullanılmaktadır.
◦ Bu modele göre VO2 maks ile vücut kitlesi arasında linear olmayan bir ilişki vardır. Sıklıkla kullanılan yöntem VO2 maksın vücut ağırlığının 0.67
veya 0.75’ine bölünmesidir.
21
![Page 22: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/22.jpg)
22
VO2maks ve Büyüme VO2maks erkeklerde 17-21 yaşları arasında en
yüksek değere ulaşır ve daha sonra yaşla birlikte azalır
VO2maks kızlarda 12-15 yaşları arasında en yüksek değerlere ulaşır sonra azalma gösterir
Genel olarak ergenlik öncesi tüm evrelerde erkeklerin değerleri daha yüksek
Mutlak VO2maks değerleri çocuklarda yetişkinlere oranla daha düşüktür
VO2maks vücut ağırlığına göre ifade edildiğinde ise yetişkinlerle aradaki fark azalmaktadır
![Page 23: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/23.jpg)
6 yaşındaki kız ve erkek çocuklarda mutlak VO2maks
yaklaşık 1 L/dk civarındayken
15 yaşında bu değer kızlarda ortalama 2.0 L/dk, erkeklerde ise 2.8 L/dk düzeyine çıkmaktadır.
8 yaşındaki bir kız çocuğunda 50 ml/kg/dk olarak ölçülen VO2maks değerleri, 14 yaşında yaklaşık 45 ml/kg/dk değerine gerilediği gözlenmektedir. ◦ Vücut komposizyonundaki değişimler ◦ Daha düşük fiziksel aktivite düzeyi
23
![Page 24: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/24.jpg)
24
![Page 25: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/25.jpg)
25
• Antrenman yaşı 12-96 ay arasında değişen 38 erkek sporcu(atletizm) • Antrenman yaşı 12-72 ay arasında değişen 44 kız sporcu (atletizm) • VO2maks ortalamaları (Türkiye)
10
15
20
25
30
35
40
45
50
55
60
11 yaş 12yaş 13yaş 14 yaş 15 yaş 16 yaş
Erkek
Kız
![Page 26: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/26.jpg)
26
![Page 27: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/27.jpg)
27
![Page 28: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/28.jpg)
28
Mutlak VO2maks yaş değişimi ve kalp kütlesi yaş gelişimi
![Page 29: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/29.jpg)
29
Relatif VO2maks ve dayanıklılık performansı gelişimi
![Page 30: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/30.jpg)
30
Aynı iş yükünde yetişkin ve çocuklarda ortalama VO2 cevapları
![Page 31: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/31.jpg)
Maksimal aerobik güç vücut boyutu, olgunlaşma düzeyi ve cinsiyetle ilişkilidir. ◦ Ancak, büyüyen bireylerde bu üç faktör kontrol
edildiğinde bile aerobik güçte önemli miktarda bir farklılık gözlenmektedir.
◦ Bu farklılık, yapısal, fizyolojik ve biyolojik farklılıklarla ilgilidir.
31
![Page 32: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/32.jpg)
Kalp Atım Hızı Maksimal aerobik güç, çocuklarda genellikle
yüksek olan maksimal egzersiz kalp atım hızında ölçülür. ◦ Çocuklarda maksimal egzersiz KAH’ları yaklaşık 200-215
atım/dk, standart sapmaları ise 10-15 atım/dk olarak gözlenmektedir.
◦ Maksimal egzersiz KAH ‘ları yaşla beraber azalır (puberteden yetişkinlik dönemine kadar).
◦ Geç adolesan dönemde ortalama maksimal egzersiz KAH 190-195 atım/dk.’ya ulaşır.
32
![Page 33: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/33.jpg)
Normal, sağlıklı çocuklarda pulmoner fonksiyonlar VO2 maks’ı sınırlayıcı faktör değildir. ◦ Maksimal egzersiz ventilasyonu yaşla artar ve 8
yaşla olgunlaşma arasındaki dönemde 50L/dk’dan 100L/dk ‘ya artar.
◦ Çocuklar yetişkinlere oranla daha yüksek solunum frekansına ve daha düşük solunum hacmine (aynı pulmoner ventilasyonu için) sahiptirler.
33
![Page 34: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/34.jpg)
Büyüme sırasında kalp boyutu vücut kitlesiyle orantılı olarak artar.
Absolut kalp büyüklüğü çocuklarda ve
gençlerde VO2 maksla yüksek korelasyon gösterir.
Benzer bir ilişki VO2 maks ile total hemoglobin
miktarı arasında ve VO2 maksla total kan hacmi arasında da vardır.
34
![Page 35: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/35.jpg)
VO2 maks ayrıca maksimal stroke volüm ve maksimal kardiyak debinin bir fonksiyonudur. ◦ Bu nedenle, büyüme sırasında VO2 maks hem vücut
kitlesindeki artışa bağlı olarak hem de oksijen taşıma sisteminin kapasitesinin artmasına bağlı olarak artar.
◦ Bu değişkenler birbiriyle son derece bağlantılıdır, çünkü bunlar vücut kitlesi ile orantılı olarak veya vücut kitlesi ile aynı güç fonksiyonunda artış gösterirler.
35
![Page 36: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/36.jpg)
36
![Page 37: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/37.jpg)
37
![Page 38: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/38.jpg)
38
![Page 39: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/39.jpg)
39
![Page 40: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/40.jpg)
Maksimal aerobik gücü etkileyen oksijen taşıma sistemine bağlı faktörlerin yanısıra, ◦ ATP yenilenmesi için kandan O2’i alma kapasitesi, ve
çalışan kasın substrat kullanımı da etkilemektedir
◦ Çocukluk ve adolesan dönemde VO2 maksta meydana gelen değişimler kısmen bu periferal faktörlere bağlı olduğu halde bu konu çok net anlaşılamamıştır.
40
![Page 41: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/41.jpg)
Sınırlı gözlemler, çocuklarda kandan O2’i alma kapasitesinin daha yüksek olduğunu ve ◦ puberte döneminde genç yetişkinlerle aynı düzeye
ulaştığını göstermektedir.
◦ Böylece, maksimal iş yükünde arterio-venöz oksijen
farkı yaşla hafifçe azalır ve bu nedenle maksimal güç çıktısında bireysel farklılıkların önemli bir kısmından sorumlu değildir.
41
![Page 42: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/42.jpg)
Benzer şekilde, büyüme sırasında aerobik egzersizde substrat kullanımı ile ilgili sınırlı veri vardır.
Çocuklarda kan ve kas laktat değerleri yetişkinlere göre aynı iş yükünde daha düşüktür. ◦ Nedenleri net değil..... Substrat kullanımında serbest yağ asitlerinin öncelikli
olarak kullanımından mı?
Kasın düşük glikolitik kapasitesinden mi?
Yoksa glikolitik substratların okside edilme kapasitesinin yüksek olmasından mı?
42
![Page 43: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/43.jpg)
◦ Yetişkinlerle karşılaştırıldığında çocukların iskelet kası fosfofruktokinaz enzim konsantrasyonunun daha düşük olduğu bulunmuştur.
◦ Ayrıca, çocuklar aerobik sistemlerini yetişkinlerden daha hızlı yüksek düzeye çıkarabilmektedirler. Örneğin, egzersizin başlangıcından sonra, VO2 maksın
%50’sine ulaşma süresi çocuklarda yetişkinlere oranla daha kısadır.
Bu nedenle, maksimal aerobik egzersizin enerji gereksiniminin karşılanmasında çocuklar glikojen (glikoz) -laktat yoluna daha az gereksinim duymaktadırlar.
43
![Page 44: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/44.jpg)
Absolut VO2 maks Değerleri: ◦ VO2 maksta olgunlaşmaya bağlı değişiklikler iskelet
yaşına bağlı olarak erken ve geç olgunlaşan çocuklarda incelenmiştir.
◦ Erken olgunlaşan erkek çocuklar ortalama değerlere bakıldığında geç olgunlaşanlara oranla daha yüksek absolut VO2 maks değerlerine sahiptirler.
◦ Benzer eğilim kızlarda da görülmektedir ancak aradaki fark düşüktür.
44
![Page 45: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/45.jpg)
◦ Her iki cinsiyette de geç adolesan dönemde maksimal oksijen tüketimi yönünden erken ve geç olgunlaşanlar arasında fark yoktur.
◦ Bu durum, her iki cinsiyette de adolesan dönemde olgunlaşma düzeyi, vücut yapısı ve maksimal aerobik güç arasındaki ilişkinin değişiklik gösterdiğini ifade eder.
45
![Page 46: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/46.jpg)
Diğer taraftan, relatif VO2 maks, erkeklerde erken adolesan dönem dışında her iki cinsiyette de geç olgunlaşanlarda daha yüksektir.
Bu gözlem, kızlarda erken olgunlaşanların geç
olgunlaşanlara oranla daha yüksek vücut kitlesine ve vücut yağ oranına sahip olmalarına bağlanabilir.
46
![Page 47: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/47.jpg)
Erkeklerde ise, erken olgunlaşanlar geç olgunlaşanlara göre daha fazla yağ harici vücut kitlesine ve dolayısıyla daha az yağa sahiptirler.
◦ Bu nedenle, erken olgunlaşan çocuklarda görülen düşük relatif
VO2 maks yağlılığa bağlanamaz, düşük relatif VO2 maks bu dönemde vücut kitlesinin hızlı artışına
dolayısıyla vücut kitlesi başına düşen oksijen tüketiminin azalmasına bağlanabilir.
47
![Page 48: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/48.jpg)
Bu konuda yapılan derleme çalışmaları antrenman şiddeti, süresi ve sıklığı yeterli olduğu takdirde çocukların dayanıklılık antrenmanına cevap verdikleri görüşünde birleşmektedirler. ◦ Diğer taraftan çocukların hangi dönemde (puberte öncesi, puberte
dönemi, puberte sonrası) antrenmana daha iyi cevap verdikleri,
◦ büyümenin VO2 maks’a etkisi ile
◦ antrenmanın VO2 maks’a etkisinin nasıl ayırtedilebileceği,
◦ VO2 maks’taki artışın ne kadarının büyüme ve gelişme etkisinden ne kadarının antrenmandan kaynaklandığı tartışılmaktadır.
48
![Page 49: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/49.jpg)
Son derece sınırlı sayıdaki çalışmalar ◦ hem kız hem de erkek çocukların puberte öncesi ve
sonrasında antrenman uyarısı yeterli olduğu takdirde dayanıklılık antrenmanına cevap verdiklerini ve
◦ VO2 maks’ta yaklaşık %10’luk bir artış elde edildiğini göstermektedir.
49
![Page 50: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/50.jpg)
Çocuklarda antrenmanın aerobik güç üzerine etkilerini inceleyen çalışmalarda çelişkili sonuçlar.... ◦ Antrenmanlı ve antrenmansız çocukların VO2 maksını
karşılaştıran kesitsel çalışmalarda deneklerin rastgele yöntemle seçilmemesi,
◦ antrenman programlarının şiddet, süre, sıklık yönünden farklılık göstermeleri,
◦ Fiziksel aktivite düzeylerine göre yapılan karşılaştırmalarda ise çocukların fiziksel aktivite düzeyleri arasındaki farkın VO2 maksta farklılık oluşturacakkadar yüksek olmaması,
50
![Page 51: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/51.jpg)
51
Genetik faktörler
Çocuklarda antrenmanın aerobik güç üzerine etkilerini inceleyen çalışmalarda çelişkili sonuçlar....
Çocuklarda bir çok aktivite submaksimal düzeyde gerçekleştiği için preadolesan dönemde maksimal aerobik gücü dolaşım sisteminin kapasitesinin göstergesi olarak kullanmak hatalı olabilir. Antrenman submaksimal düzeyde verimliliği artırıyor olabilir ancak maksimal güce etkisi olmayabilir Ölçüm teknikleri çocuklardaki aerobik değişiklikleri yansıtmakta yetersiz kalıyor olabilir
![Page 52: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/52.jpg)
52
![Page 53: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/53.jpg)
53
![Page 54: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/54.jpg)
54
Bu dönemde çocukların dayanıklılık antrenmanları özellikle değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları içermelidir.
Oyunlar ◦ Eğitsel oyunlar
◦ Küçük takım oyunları
◦ Çizgi koşusu oyunları
54
Okul Öncesi ve Okul Döneminde Dayanıklılık
Antrenmanları
![Page 55: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/55.jpg)
Devamlı yüklenme yöntemine göre çalışmalar: ◦ Sürekli koşu hızı korunduğu çalışmalar ◦ En zayıf öğrenci en öne alınarak tempo ayarlanabilir.
Top sürme eklenebilir ◦ Dakika koşuları yapılabilir (1-2-3-2-1 piramidal koşu, 1
dk yürüyüş arası) ◦ Devamlı yüklenmeler (5-10-15 dk koşular yapılabilir)
55
Okul Öncesi ve Okul Döneminde Dayanıklılık
Antrenmanları
![Page 56: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/56.jpg)
Genel Dayanıklılık Çalışmaları ◦ Yoğun hareket alıştırmaları ◦ Dayanıklılığı geliştirici oyunlar ◦ Müsabaka formundaki yüklenmeler
56
Ergenlik Döneminde Dayanıklılık Antrenmanları
![Page 57: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/57.jpg)
Bu yaşlarda devamlı yüklenme yöntemleri ◦ İnterval antrenmanlar özellikle yaygın interval ◦ Tepe koşuları ◦ Tempo koşuları ◦ Takım oyunları
57
Ergenlik Döneminde Dayanıklılık Antrenmanları
![Page 58: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/58.jpg)
58
![Page 59: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/59.jpg)
59
![Page 60: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/60.jpg)
60
![Page 61: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/61.jpg)
61
![Page 62: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/62.jpg)
7-17 yaşları arasında kullanılabilir
62
![Page 63: ÇOCUKLARDA MAKSİMAL OKSİJEN TÜKETİMİ (VO2 maks) …yunus.hacettepe.edu.tr/~ayse.kinisler/SBA336/336-aerobik-16.pdf · değişken hareketli, oyun ve devamlı yüklenmeli koşuları](https://reader036.fdocuments.net/reader036/viewer/2022080719/5f7970d9b08a4f74f65c3a3a/html5/thumbnails/63.jpg)
63