Ocena wpływu wybranych czynników morfologicznych na powstawanie recesji w wadach zgryzu III klasy.

Justyna Warmuz, Piotr Puszkiel, Joanna Śliwa, Jolanta Kardasz-Pawlik Centrum Dentystyczno-Ortodontyczne ORTHO.PL we Wrocławiu

Katarzyna Łagowska Zakład Anatomii Stomatologicznej AM we Wrocławiu

Marzena Dominiak Katedra i Zakład Chirurgii Stomatologicznej AM we Wrocławiu

14. Zjazd Polskiego Towarzystwa Ortodontycznego30 września – 3 października 2010 r.

Czynniki etiologiczne recesji przyzębia

1) Czynniki morfologiczne pierwotne

›Uwarunkowania kostneUwarunkowania kostne

- budowa kości wyrostka zębodołowego- proporcja - budowa kości wyrostka zębodołowego- proporcja kości gąbczastej do zbitej- klasa D1-D4 wg Mishakości gąbczastej do zbitej- klasa D1-D4 wg Misha

- budowa spojenia żuchwy- budowa spojenia żuchwy

- gęstość kości- gęstość kości

- kształt i wielkość kości wyrostka zebodołowego - kształt i wielkość kości wyrostka zebodołowego szczęki i/lub żuchwy (m.in. pierwotne zwężenie łuku szczęki i/lub żuchwy (m.in. pierwotne zwężenie łuku zębowego spowodowane niedoliczbowoscią zębów)zębowego spowodowane niedoliczbowoscią zębów)

- - pierwotne fenestracje, dehiscencje pierwotne fenestracje, dehiscencje blaszki blaszki zewnętrznej wyrostka zębodołowego związane z zewnętrznej wyrostka zębodołowego związane z wyrzynaniem zębów poza szczytem wyrostkawyrzynaniem zębów poza szczytem wyrostka

-zaburzenia wzajemnego stosunku podstaw kostnych zaburzenia wzajemnego stosunku podstaw kostnych szczęki i żuchwyszczęki i żuchwy

› Uwarunkowania Uwarunkowania śluzówkoweśluzówkowe

- grubość dziąsła - grubość dziąsła zrogowaciałegozrogowaciałego- położenie wędzidełek - położenie wędzidełek warg, języka i mięśnia warg, języka i mięśnia policzkowegopoliczkowego- głębokość przedsionka - głębokość przedsionka jamy ustnejjamy ustnej

› Uwarunkowania zęboweUwarunkowania zębowe- k- kształt i wielkość ształt i wielkość zębówzębów- z- zaburzenia topografii aburzenia topografii zębówzębów

Czynniki etiologiczne recesji przyzębia

2) Uwarunkowania czynnościowe

› Endogenne- pierwotne - Dyskinezy ustno-twarzowe- Wady zgryzu- Parafunkcje zwarciowe i niezwarciowe- Zaburzenia postawy ciała

2) Uwarunkowania czynnościowe

› Egzogenne (wtórne)-urazowe- Szczotkowanie zębów (uraz mechaniczny)- Zaburzenia zwarcia centrycznego i ekscentrycznego

(uraz mechaniczny)- Jatrogenia stomatologiczna (uraz mechaniczny lub chemiczny) - Oral pircing (mechaniczny) - Nikotynizm (chemiczny)

3) Uwarunkowania zapalne (czynniki wtórne)› Zła higiena jamy ustnej› Zapalenie przyzębia

4) Wiek, płeć (czynniki wtórne)

Cel pracy

ocena wpływu wybranych czynników mięśniowych, zębowych i kostnych podczas leczenia ortodontycznego na powstawanie

recesji u osób z wadą zgryzu III klasy

Materiał i metoda badańMateriał

21 pacjentów, w tym 14 kobiet, z III klasą szkieletową lub zębową w wieku od 11 do 36 lat (średnia wieku: 20,43) pacjenci leczeni byli zachowawczo techniką bioprogresywną lub łuku prostego u wszystkich pacjentów przed i po leczeniu wykonano zdjęcie cefalometryczne metodą cyfrową, w sumie wykonano 42 zdjęcia

przy użyciu programu komputerowego Orto-Studio 1.1 dokonano pomiarów cefalometrycznych wg analizy Rickettsa oraz Björka z modyfikacją wg Dominiak klinicznie oceniono średnią wysokość i liczbę recesji

Metoda badań

Materiał i metoda badań

parametry kostne › kąt szerokości wargowej kości w wymiarze strzałkowym w przednim odcinku żuchwy

API-CEJ2-B[°] < 16° wzrasta ryzyko rozwoju recesji

API-B [mm] CEJ2-B [mm] › wysokość dehiscencji kostnej CEJ2-ID [mm] > 1,4mm wzrasta ryzyko rozwoju recesji

parametry mięśniowe› odległość punktu B od punktu autorskiego D, wyznaczającego szerokość mięśnia bródkowego

B-D [mm]

Pomiary cefalometryczne wg Dominiak:

Materiał i metoda badań parametry zęboweDla oceny położenia zęba siecznego żuchwy posłużono się:

Analizą Rickettsa, z której wykorzystano: > ii/A-Pog [mm]> ILi-API/NB [°]> ii [°]- kąt międzysieczny

Analizą Björka, z której wykorzystano:> ii/N-B [mm]> ILi-API/ML[°]> ILi-API- Me [°]

ocena relacji pionowych szczęk (Analiza Björka)> NL/ML [°]> Pog/NB [mm]> wskaźnik N-Sp’/Sp’-Gn

Wyniki badań

Parametr Przed leczeniem Po leczeniu p

Kąt API-CEJ2-B [°] 16,66 4,90 13,97 5,44 0,033

Odległość API-B [mm] 4,44 1,72 3,62 1,33 0,034

Odległość CEJ2-ID [mm] 1,69 1,30 2,50 1,75 0,011

Odległość CEJ2-B [mm] 8,43 2,36 8,94 2,43 0,321

Szerokość B-D [mm] 14,07 1,93 14,38 1,88 0,297

Reguła Holdoweya (x 100)

940 1742 1751 5808 0,540

Odlegość ii/NB [mm] 19,30 7,33 17,86 9,23 0,369

Kąt inklinacji Steinera [°] 20,40 7,04 19,47 9,28 0,613

Odległość ii/A-Pog [mm] 2,65 2,02 2,51 2,07 0,743

Kąt międzysieczny [°] 137,5 10,3 136,5 11,5 0,680

Kąt ILi-ML [°] 89,18 7,48 88,15 10,23 0,520

Kąt Me-API-II [°] 12,96 10,29 9,77 11,75 0,102

Kąt NL/ML [°] 21,79 6,29 21,97 6,82 0,693

Odległość Pog-NB [mm] 2,14 1,43 2,31 1,57 0,259

wskaźnik N-Sp’/Sp’-Gn 79,2 7,7 77,8 6,8 0,188

Liczba recesji 0,57 2,04 0,86 1,80 0,148

Opis przypadkuPacjentka A.B. lat 16

14,18o

0,31mm

Ryzyko rozwoju recesji:kąt API-CEJ2-B < 16o

wysokość dehiscencji kostnej CEJ2-ID > 1,4mm

Opis przypadku

18,8o

0,58mm

Ryzyko rozwoju recesji:kąt API-CEJ2-B < 16o

wysokość dehiscencji kostnej CEJ2-ID > 1,4mm

Wnioski

1. U pacjentów z III klasą szkieletową lub zębową, leczonych zachowawczo, stwierdzono istotne zmniejszenie wysokości i szerokości wyrostka zębodołowego w przednim odcinku żuchwy.

2. Nie odnotowano istotnych zmian w położeniu liniowym i kątowym zęba siecznego żuchwy.

3. Średnia liczba recesji uległa nieistotnemu zwiększeniu.

4. Parametry opisujące strukturę kostną wyrostka zębodołowego mają duże znaczenie diagnostyczne. Umożliwiają wybór odpowiedniej techniki leczenia ortodontycznego co pozwala uniknąć powikłania w postaci recesji przyzębia.

Dziękujemy za

uwagę!