2

mom

ent

exp

o

KÜNYE

ORTA ANADOLU MAK‹NE VE AKSAMLARI‹HRACATÇILARI B‹RL‹⁄‹ ADINA SAH‹B‹Mahmut AKILLI

YAYIN KURULU BAfiKANI

Adnan DALGAKIRAN

YAYIN KURULU

Adnan DALGAKIRAN, Merih ESK‹N Mustafa BOZKURT, Kutlu KARAVEL‹O⁄LUSevda Kayhan YILMAZ, Mahmut AKILLI,Serol ACARKAN Ali R›za OKTAY, Dr. ‹smetYALÇIN S. Tansel KÜNB‹, Mehtap ÖNAL Ebru ATAMER

YAYINA HAZIRLAYANLAR

Free Birds Yay›n Çözümleri

YAYIN D‹REKTÖRÜ

Can ERÇAKICA

SORUMLU YAZI ‹fiLER‹ MÜDÜRÜ

Tugay SOYKAN (tugay@freebirdsyayin.com)

MUHAB‹R

Umut Bar›fl UÇAN (umut@freebirdsyayin.com)

KATKIDA BULUNANLAR

Derya BOZKURT, Bahtiyar ORHAN, Kemal Cenk SARIO⁄LU

SANAT YÖNETMEN

Ersin KARATA⁄

FOTO⁄RAF

Candan YAfiARTAfi

YAYIN ADRES‹

Yeflilce Mah. Diken Sok. No: 3 K:2 Seyrantepe / ‹STANBULTel: 0212 269 25 23 – 24Faks: 0212 269 25 27

YAYIN TÜRÜ

Süreli Yerel Dergi

REKLAM VE PAZARLAMA

Freebirds Yay›n Çözümleri

REKLAM YÖNETMEN‹

Adem TAVUKCU(adem@freebirdsyayin.com)

ADRES

Yeflilce Mah. Diken Sok. No: 3 K:2 Seyrantepe / ‹STANBULTel: 0212 269 25 23 – 24Faks: 0212 269 25 27

BASKI VE C‹LT

Gizben Matbaac›l›k Ltd. fiti.Yeflilce Mah. Diken Sok. No: 3 Seyrantepe /‹STANBULTel: 0212 270 40 78Faks: 0212 270 40 89

MOMENT EXPO Dergisi, Freebirds Yay›nÇözümleri taraf›ndan T.C. yasalar›na uygunolarak yay›nlanmaktad›r. “Moment ExpoDergisi” ibaresi kullan›larak al›nt› yap›lmas›izne ba¤l›d›r.

Moment Expo Dergisi Orta Anadolu Makineve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i’nin 7.500adet bas›lan ücretsiz süreli yay›n›d›r.

MERHABA Ç‹NMakine ihracatç›lar›m›z Çin gibi herkesin korkulu rüyas› olan bir ülkeyi fethetmeye çal›fl›yorlar. Çünkü Türkiye’nin hedefi, Cumhuriyetin 100. y›l› olan2023’de dünyan›n en büyük 10 ekonomi aras›na girmek. Bu hedefeulaflman›n en önemli yollar›ndan biri ise makine sektörünün gelifliminih›zland›rmaktan geçiyor.

Kuruldu¤u tarihten bu yana Türk makine ihracatç›lar›na uluslararas› sektörel fu-arlara kat›l›m› teflvik eden, ticaret ve al›m heyetleri düzenleyen, Orta Anadolu Ma-kine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i, yine ayn› hedef ile makine sektörünün enönemli ve büyük fuarlar›ndan biri olan Cimes 2008 Uluslararas› Makine Fuar›’na(Cimes 2008 China International Machine Tool Exhibition) kat›l›yor. Bu y›l ilk kez, Orta Anadolu ‹hracatç› Birlikleri Genel Sekreterli¤i Makine ve Ak-samlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i bünyesinde yer alan Makine Tan›t›m Grubu ve MakineSanayi Sektör Platformuna üye derneklerin kat›l›mlar› ile 480 metrekarelik bir infostand ile Türk makine sektörünün etkin tan›t›m› için tan›t›m faaliyetleri gerçeklefl-tirilecek. Dergimizin bu say›s›nda Türk makine sektörünü daha iyi tan›man›z için Cimes fu-ar›na özel haberler haz›rlad›k. Türk makine sektörünün günümüzdeki durumu,ilerleyen y›llardaki hedefleri ve tarihi geliflimi hakk›nda bilgiler bulabilece¤iniz gi-bi ayn› zamanda pratik anlamda yararlanabilece¤iniz birçok veriye ve iletiflim bil-gisine de bu özel say› daulaflabilirsiniz. Moment Expo’nun bu ay kikapak konusu ise pompa vevana sektörü. Suya yön ve-ren, bu önemli sektörünson y›llardaki geliflimi, ihra-catta ve üretimde yakalad›-¤› baflar›lar ve gelecek he-defleri dergimizin kapakkonusunu oluflturuyor. Ay-r›ca pompa ve vana sanayi-sinin Türkiye’de ciddi öl-çünde tan›nmas›n› sa¤layanve sektörü bir araya getirenTürk Pompa ve Vana Sana-yicileri Derne¤i (POMSAD)hakk›nda kapsaml› bir ha-ber çal›flmam›zda bulunuyor. Dergimizin di¤er bafll›klar› aras›nda, makine ihra-catç›lar›n› yak›ndan ilgilendiren Eximbank kredileri, kalibrasyon laboratuarlar›n›nönemi ve faaliyetleri, Çin makine pazar› hakk›nda oldukça kapsaml› bilgiler verenbir ülke dosyas› gibi pratik yararlar sa¤layan haberler bulunuyor.

Tu

ga

y S

OY

KA

N

“ Kapak konumuz olan pompa vevana sanayisi son y›llarda üretimde veihracatta ciddi baflar›lara imza at›yor.Türkiye’nin 2007 y›l› pompa ihracat›271,1 milyon dolar olmufl ve 2006y›l›na göre yüzde 74,3 oran›nda art›flgöstermifl. Bu yükseliflin ilerleyen y›llarda da devam edece¤inin göstergesiolan birçok haber dergimizin busay›s›nda yer al›yor. ”

4

mom

ent

exp

o

‹Ç‹NDEK‹LER

6

7

8

12

14

18

26

30

34

42

48

52

56

62

66

68

Baflkandan

Genel Sekreterden

K›sa k›sa

OA‹B’den

Çevre mevzuat›na uyan krediyi kapar

ÇESAN ihracatta ç›tay› yükseltiyor

Makine sektörünün ç›k›fl› ihracatta

‹hracatç›lar›n merce¤indeki ülke: Çin

“Suyu tafl›mak, su kadar önemli”

YAMASA ilk 3’ü hedefliyor

Kalibrasyona yönelik alg› de¤ifliyor

Canlar makinenin baflar› s›rr›

Kapak: Suya yön veriyoruz

Makale: Türkiye’de araflt›rma-gelifltirme teknoloji üretimi nas›l yayg›nlaflt›r›labilir?

“ Suya yön veriyoruz”

Mühendisli¤in tad›na vard›ran firma: Layne Bowler

Pompa ve Vana Sanayisinin çat›s›: POMSAD

18

5

mom

ent

exp

o

“ ‹hracatç›lar›n merce¤indeki ülke: Çin”

34 14

“ Çevre mevzuat›na uyan krediyi kapar”72

77

88

92

94

96

Göstergeler

Türkiye’nin ilk lokomotifi: Karakurt

Fuarlar

‹letiflim

Ayl›k ihracat rakamlar›

Teknolojiye Anadolu’dan bir ses: Konya Selçuk Üniversitesi

42

62

72

BAfiKANDAN

6

mom

ent

exp

o

Çin Pazar› ve Türk Makine Üreticisi

ULUSLARARASI B‹R FUAR OLAN C‹MES 2008 ULUSLARARASI MAK‹NE FUARI TÜRK MAK‹NE ÜRET‹C‹S‹ VE ‹HRACATÇISI‹Ç‹N DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹ GEREKEN ÖNEML‹ FIRSATLARDAN B‹R‹S‹D‹R.

Geriden gelen bir ülke olman›n avantaj›n› baflar›l› bir flekil-de kullanan Çin, Ekim ay›nda fuar› “Cimes 2008 Uluslararas›Makine Fuar›”na ev sahipli¤i yapacakt›r.Çin gerçe¤i bütün Dünya’n›n kabullendi¤i bir olgudur. Bi-zim bu gerçe¤e karfl› Orta Anadolu Makine ve Aksamlar›‹hracatç›lar› Birli¤inde gelifltirdi¤imiz fikir ve stratejiler el-bette ki vard›r ve bunlar› s›k s›k aç›kl›yoruz. Ancak bu stra-tejilerin hayata geçirilmesi siyasal bir irade, bürokratik bi-linç ve kararl›l›k gerektirmektedir. E¤er bir sel ile karfl› kar-fl›yaysan›z sele karfl› durmak fayda sa¤lamaz. Sel ile hareketedebilme becerisini gösterebilmelisiniz.Çin’in makine ihracat rakamlar›na bakt›¤›m›z zaman,91.564,400, 574 milyar dolarla Almanya ve A.B.D.’den sonraüçüncü s›rada oldu¤unu görüyoruz. Bu rakam, nerdeyseTürk ihracat›n›n toplam rakam›na denk gelmektedir. Türkihracat›n›n kalk›nmas› için Çin makine sektörü aç›s›ndan

uygulanan geliflim modelleri incelenerek Türkiye’ye özel birmakine sektörü kalk›nma modeli yarat›lmal› ve desteklen-melidir.Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i ola-rak Ekim ay›nda ki fuara hem dergimiz hem de Türk Maki-ne Tan›t›m Grubumuz ile kat›l›m gösterece¤iz. Uluslararas›bir fuar olan Cimes 2008 Uluslararas› Makine Fuar› Türkmakine üreticisi ve ihracatç›s› için de¤erlendirilmesi gere-ken önemli f›rsatlardan birisidir. Kat›l›mc› Türk firmalar›n›n ithalat-ihracat iflbirliklerinin ge-lifltirilmesi d›fl›nda, dergimiz ve Türk Makine Tan›t›m Gru-bumuz arac›l›¤›yla sesimizi Çin’den tüm Dünya’ya duyurmaimkân›m›z olacakt›r.Birlik olarak firmalar›m›z›n geliflim ve tan›t›mlar›n› destekle-mek amac›yla kat›laca¤›m›z Cimes 2008 Uluslararas› MakineFuar›’na görüflmek üzere.

>>ADNAN DALGAKIRANOrta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar Birli¤i Yönetim Kurulu Baflkan›

7

mom

ent

exp

o

Türk makineleri Çin yolcusu

TÜRK MAK‹NE SEKTÖRÜNÜN DE HEDEF PAZARLARINDAN B‹R‹ OLAN Ç‹N PAZARINDAN YÜZDE 1 PAY ALAB‹LMEK,MAK‹NE ‹HRACATIMIZDA YÜZDE 20’L‹K ARTIfi DEMEKT‹R.

Yak›n zaman içinde küresel ekonomide yaflanan finansal kriz-ler dünya ekonomisini endifleye sürüklemifltir. ABD’de yafla-nan ve Avrupa’ya ulaflan mali krizden kaynaklanan etkiler,mal fiyatlar›ndaki yükselifl, çeflitli ülkelerde t›rmanan k›s›tla-malara maruz kalm›fl para politikalar› ve borsadaki karars›zl›k-lar bu faktörler aras›nda yer almaktad›r. Geliflmekte olan birçok ülke gittikçe artan oranda iç talebe yo-¤unlaflm›fl; ABD’nin ithalat hacminde de ciddi bir düflüfl ya-flanm›flt›r. Söz konusu ülkedeki bu daralma Türkiye’ninABD’ye yönelik genel ihracat›na da yans›m›fl, ancak buna ra¤-men Birli¤imiz ifltigal alan› itibariyle ABD’ye yönelik makineihracat›m›z 2008 y›l› ilk sekiz ay›nda yüzde 30’a yak›n artm›flt›r. Dünya ekonomisine yön veren ülkelerden biri olan Çin’in ise2007 y›l›nda genel ithalat› yüzde 16 art›fl gösterirken, ihracat›yüzde 23 artm›flt›r. Türk makine sektörünün de hedef pazarla-r›ndan biri olan Çin pazar›ndan yüzde 1 pay alabilmek, maki-ne ihracat›m›zda yüzde 20’lik art›fl demektir.Bu önemli pazara ihracat›m›z›n artmas› için faaliyetlerini yo-

¤unlaflt›ran Birli¤imiz, Eylül ay› bafl›nda Sincan Uygur ÖzerkBölgesi`nin baflkenti Urumçi`de düzenlenen, Orta ve Bat› As-ya bölgesindeki en genifl kat›l›ml› uluslararas› ticari etkinli¤i“17. Urumçi Ekonomik ‹flbirli¤i ve Ticaret Fuar›’na”, MakineTan›t›m Grubu ad›na kat›lm›flt›r. Ayr›ca, Ekim ay› bafl›nda Pekin’de düzenlenecek “CIMES2008” fuar›na yine Makine Tan›t›m Grubu ad›na oldukça bü-yük bir standla ifltirak edilecek ve Çin pazar›nda makine sek-törü tan›t›m›n›n kapsaml› ve etkili olabilmesi ve daha geniflkitlelere ulafl›lmas›n› teminen, Makine Sanayi Sektör Platfor-muna üye derneklerin de stand›m›zda yer alarak tan›t›m›naimkân sa¤lanacakt›r. Özgün tasar›m ve yenilikçilik yetene¤ini gelifltiren, kaliteli vekatma de¤eri yüksek yat›r›m mal› imal eden, kurumsallaflm›flfirmalar› ile makine imalat sektöründe dünyan›n ilk on befl ül-kesi aras›nda olma hedefinde olan Türk makine sektörünün,Çin pazar›nda da bu vizyon ›fl›¤›nda daha çok yer edinmesinibekliyoruz.

>> MAHMUT AKILLIOrta Anadolu ‹hracatç› Birlikleri Genel Sekreteri

GENEL SEKRETERDEN

8

mom

ent

exp

o

‹TÜ’den büyük baflar›‹TÜ GÜNEfi TEKNES‹ TAKIMI’NIN MUAVENETADLI GÜNEfi TEKNES‹, ABD’N‹N ARKANSASEYALET‹NDE ARKANSAS ÜN‹VERS‹TES‹’N‹NDÜZENLED‹⁄‹ “SOLAR SPLASH” GÜNEfiTEKNELER‹ YARIfiMASINDA ‹K‹NC‹L‹K KAZANDI.AYRICA, YARIfiMADA TOPLAM ON ÖDÜLKAZANAN MUAVENET TEKNES‹ ‹LE ‹TÜ GÜNEfiTEKNES‹ TAKIMI B‹R REKORA ‹MZA ATMIfiOLDU.

KISA KISA

‹stanbul Teknik Üniversitesi'nin (‹TÜ) Gemi ‹nflaat› ve Deniz Bi-limleri Fakültesi'ne ba¤l› olarak çal›flmalar›n› sürdüren ‹TÜ Gü-nefl Teknesi Tak›m›, 18–22 Haziran 2008 tarihleri aras›ndaABD'nin Arkansas eyaletinde düzenlenen Solar Splash 2008 -Dünya Günefl Tekneleri fiampiyonas›'nda Muavenet isimli tek-neyle dünya ikincisi oldu ve toplamda on farkl› ödül kazanarakbir rekora imza att›. Geçti¤imiz y›l Türkiye'nin günefl enerjisi ile çal›flan ilk teknesi"Nusrat" ile ayn› yar›flmada üçüncü olan ‹TÜ Günefl Teknesi Tak›-m›, bu y›l hem derecesini gelifltirdi, hem de alt› olan ödül say›s›n›"Genel Toplamda Dünya ‹kincili¤i", "Manevra Etab› Birincili¤i","Sürat Etab› ‹kincili¤i", "Ekonomik Sürat Etab› Üçüncülü¤ü","Yeterlilik Etab› ‹kincili¤i", "Görsel Sunum ‹kincili¤i", "En ‹yi Sis-tem Tasar›m› Ödülü", "En Geliflmifl Tak›m Ödülü", "En ‹yi Tasa-r›m Ödülü", "Ticari Uygulamaya En Uyumlu Tekne Ödülü" dere-celeri ile ona ç›karmay› baflard›. ABD'de 15 y›ldan bu yana düzenlenen ve bu y›l ev sahipli¤iniUniversity of Arkansas'›n yapt›¤› "Solar Splash" Günefl TekneleriYar›flmas›'nda birincili¤i Cedarville Üniversitesi, üçüncülü¤ü iseArkansas Üniversitesi elde etti. 2 Ekim 1992 y›l›nda ABD'lilerce vurulan ve 5 askerin flehit oldu¤uMuavenet Gemisi'nden ad›n› alan ‹TÜ Günefl Teknesi'nin dan›fl-manl›¤›n› Prof. Dr. Ömer Gören, Yard. Doç. Dr. Osman KaanErol, Doç. Dr. Ali Can Takinac› ve Doç. Dr. Vedat Temiz yap›yor.

Nano-teknolojiMaslak’a geliyorB‹L‹fi‹M VAD‹S‹ KURULMASINA YÖNEL‹KF‹Z‹B‹L‹TE ‹HALES‹NE AZ SAYIDA TEKL‹FGELMES‹ NEDEN‹YLE YEN‹LENMES‹NE KARARVER‹LD‹. SANAY‹ BAKANLI⁄I, B‹L‹fi‹M VAD‹S‹PROJES‹ ‹Ç‹N 450 B‹N YTL KAYNAK AYIRMAYIKARARLAfiTIRDI.

Yat›r›m program›nda yer alan ve ``Biliflim Vadisi``nin kurulmas›y-la görevlendirilen Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›, çal›flman›n ilk aya-¤› olan fizibilite ihalesini, 14 A¤ustos 2008 tarihinde gerçeklefltir-di. Ancak ihaleye kat›l›m›n az oldu¤u gerekçesiyle ihale ertelendi.Biliflim Vadisi projesi fizibilitesinin ihale flartnamesi 14 aflamadanmeydana geliyor. fiartnamede; ‹fl program›, Dünyadaki benzeryap›lanmalar›n karfl›laflt›rmal› analizi (rekabet analizi), Türk bili-flim teknolojileri sektörünün mevcut durumu, geliflme e¤ilimlerive beklenti analizi, Biliflim teknolojileri sektörüne iliflkin küreseldurum, geliflme e¤ilimleri ve beklenti analizi, Biliflim Vadisininkurulaca¤› bölgenin seçimi, Seçilen bölgeler için sektörel analiz,Paydafl analizi, Biliflim Vadisinin kurumsal yap›s› ve yönetim mo-delinin belirlenmesi, Fiziksel altyap› özellikleri, detaylar› ve fi-nansman›, Politika önlemleri, teflvik ve destekler, Biliflim Vadisiiletiflim stratejisi, Kritik baflar› faktörleri ve riskler, ‹zleme ve de-¤erlendirme sistemi ve Yönetici özeti, de¤erlendirme, eylem pla-n› ve öneriler yer al›yor. ‹stanbul`da Taksim-Maslak hatt›nda kurulacak biliflim vadisi için,Toplu Konut ‹daresi (TOK‹) arac›l›¤›yla arazi tahsisi yap›lacak. Va-dide 30 y›l süreli bir iflletmeci flirket kurulacak ve vadide bilgi veiletiflim, telekomünikasyon, bio-teknoloji, nano-teknoloji, nöro-teknoloji sektörlerine öncelik tan›nacak.

9

mom

ent

exp

o

Borusan’danönemli baflar›GÜÇ S‹STEMLER‹NDE DÜNYA L‹DER‹CATERP‹LLAR'IN TÜRK‹YE TEMS‹LC‹L‹⁄‹N‹YÜRÜTEN BORUSAN GÜÇ S‹STEMLER‹,1997–2008 YILLARI ARASINDA KOJENERASYONTES‹SLER‹NDE TOPLAM 2 M‹LYON SAATL‹KÇALIfiMA SÜRES‹NE ULAfiTI⁄INI AÇIKLADI.

Borusan Güç Sistemleri'nin 50'ye yak›n tesiste yaklafl›k 100 koje-nerasyon sistemi bulunuyor. Borusan Güç Sistemleri dizayn› ko-jenerasyon paketleri son 3 y›ld›r Kazakistan'da da kuruluyor.Yüksek verim, kaliteli enerji, tasarruf ve çevre aç›s›ndan önemliavantajlar sunan kojenerasyon sistemlerinin Türkiye'de de gerekiflletmeler gerekse ülke ekonomisinin kalk›nmas› aç›s›ndan yay-g›nlaflmas› gerekiyor.Borusan Güç Sistemleri Genel Müdürü Sinan Yükeb, "1997 y›l›n-dan bu yana sürdürdü¤ümüz Caterpillar Türkiye temsilcili¤inde,kojenerasyon alan›nda bugüne kadar üstün bir performans sergi-ledik. 11 y›l içinde ulaflt›¤›m›z 2 milyon saatlik kojenerasyon çal›fl-ma süresi 229 y›la, bir baflka deyiflle 28 bin 572 insan ömrünedenk düflüyor. Bu süre içinde kojenerasyon sistemlerinin sundu-¤u tüm avantajlar› iflletmelere ve ülke ekonomisine kazand›rd›k.Yüksek enerji çevrim verimi, ucuz ve kaliteli enerji üretimi buavantajlar›n bafl›nda geliyor. Elde etti¤imiz baflar›, ülkemizde ko-jenerasyon sistemlerinin hak etti¤i önemi ve yayg›nl›¤› kazanma-s› aç›s›ndan da büyük önem tafl›yor. Sadece sat›flta de¤il, sat›flöncesi dan›flmanl›k ve sonras› destek hizmetlerimizde kaliteyeönem vererek, ülkemizde bu alan›n geliflimine katk›da bulunmay›sürdürece¤iz" dedi.Kojenerasyon sistemlerinde enerji, hem elektrik hem de ›s› form-lar›nda ayn› sistem taraf›ndan üretiliyorken bu sistemleri, kesinti-siz ›s› ve elektri¤e ihtiyaç duyan baflta tekstil, kimya ve otomotivsektörleri ile otel ve hastaneler tercih ediyor.

Bosen durmakbilmiyorBURSA ORGAN‹ZE SANAY‹ BÖLGES‹'N‹N(OSB) ENERJ‹ ‹HT‹YACINI KARfiILAYANBOSEN ENERJ‹ ELEKTR‹K ÜRET‹M‹ Afi,YAKLAfiIK 200 M‹LYON EURO'YA MALOLACA⁄I ‹FADE ED‹LEN ‹K‹NC‹ DO⁄ALGAZSANTRAL‹ KURULMASI ‹Ç‹N KOLLARI SIVADI.

Bursa Organize Sanayi Bölgesi’nin enerji ihtiyac›n› karfl›la-yan Bosen Enerji Elektrik Üretimi Afi, bölgede ikinci do-¤algaz santrali kurmak için çal›flmalara bafllad›. Yap›lmas›düflünülen yaklafl›k 400 megavatl›k yeni santralle birliktebölgenin enerji üretim kapasitesinin flu andaki santralinyaklafl›k 3,5 kat› büyüklü¤üne ulaflaca¤› kaydediliyor. Bo-sen Enerji Elektrik Üretimi Afi Genel Müdürü Erdem Ala-da¤, "Bölgemizde olmak kayd›yla yap›lacak büyük bir yat›-r›mla 400 megavatl›k bir santral düflünülmektedir. Bu çaptabir yat›r›m›n maliyeti ise 200 milyon Euro civar›nda. Türki-ye'nin bugün enerji a盤› oldu¤u biliniyor. fiu anda yap›lan yat›r›mlar bile yetersiz. Dolay›s›yla bizimyapaca¤›m›z yat›r›m›n büyük olmas› Türkiye için bir ka-zanç. Sanayi bölgesinin tüketim ihtiyac›n›n fazlas› ulusal fle-bekeye kayd›r›labiliyor" dedi.Bölgede bulunan 200'den fazla fabrikan›n enerji ihtiyac›n›karfl›layan Bosen Enerji'yle ilgili de bilgi veren Erdem Ala-da¤, "Enerji santrali giriflimi Bursa Ticaret ve Sanayi Oda-s›'n›n (TSO) öncülü¤ünde 1990'l› y›llarda bafllad›. Girifliminsomutlaflmas› 1997 y›l›nda Bosen Enerji'nin flirketleflmesiy-le oldu. Akabinde yap›lan h›zl› bir çal›flmayla 1998'in bafl›n-da 1 yükleniciyle sözleflme yap›lm›fl ve bu sözleflme çerçe-vesinde yap›lan montaj ve uygulamalar sonucunda tesis ifl-letmeye 1999'un may›s›nda bafllad›. Bursa TSO'n›n giriflim-leriyle kurulmufl ve büyük orta¤› da Bursa TSO olmas›nara¤men zaman içerisinde bölgenin kendi yönetimine dev-redilmifltir. Bosen, bugün OSB'ye ait bir enerji santralidir"fleklinde konufltu.

10

mom

ent

exp

o

KISA KISA

Krize karfl› tedbirliolmak laz›mABD’DE BAfiLAYAN VE TÜM DÜNYAYIETK‹LEYECE⁄‹ DÜfiÜNÜLEN F‹NANS KR‹Z‹ ‹fiÇEVRELER‹N‹N CANINI SIKIYOR. TÜRK‹YE’DE DE ETK‹LER‹N‹N GÖRÜLMES‹ BEKLEN‹LEN KR‹ZE KARfiI BÜTÜN YETK‹L‹LER‹N TEDB‹RL‹OLMASI GEREK‹YOR.

Lehman Brothers'›n iflas›, Merrill Lynch ve Bear Stearns'ünsat›fl›, AIG'in içine düfltü¤ü ç›kmaz, Fannie ve Freddie'nin dev-letlefltirilmesi, ‹ngiltere'de HBOS'un krizin efli¤inde oldu¤u ha-berlerinin ard›ndan gelecek döneme dair ciddi endifleler var.Bir dönemin önemli bankac›lar›ndan olan Ak›n Öngör, yat›r›mbankalar›n›n mevduat bankalar› gibi krizi önceden görüp, ha-rekete geçemedi¤ini söyleyerek erken harekete geçememe se-bebinin yönetim hatas› oldu¤unu belirtti. Öngör'e göre, yöne-ticiler beceriksizliklerinin bedelini ödeyecek. ABD'de yaflanan geliflmelerin yeni bir trendin habercisi olabi-lece¤ini ifade eden Ak›n Öngör, "Yat›r›m bankalar›n›n bilanço-su büyük mevduat bankalar› taraf›ndan al›nmas› sürecine giril-di. Bu dünyada yeni bir trendin bafllang›c› olabilir" dedi. Mev-duat bankalar›nda s›k›nt› yaflan›p yaflanmayaca¤› konusundaise büyük bir tehdit görmedi¤ini belirten Ak›n Öngör, “Mev-duat bankalar› krizi önceden gördü, önlemini ald›. Zararlar› bi-lânçolar›na yans›t›p, gerekli sermayeyi toplad›” dedi.Türkiye'de 5 özel, 4 yabanc› yat›r›m bankas› bulunuyor. Öngör,Türkiye'de türev ürünlere gidilmedi¤ini belirtiyor. Yat›r›m ban-kalar›n›n küçük boyutta oldu¤unu, büyük bankalar›n izdüflü-münde bulundu¤unu vurguluyor. Ak›n Öngör, “Türk bankala-r›nda krizin etkisi yurtd›fl› borçlanmalar›nda ortaya ç›kacak.Kredi marjlar› yükselecek. Yurtd›fl›nda yüksek maliyetle borç-lanan bankalar, bu maliyetleri yurtiçine yans›tacak” diye ko-nufltu. Ayr›ca Güngör, önümüzdeki süreçte kamudan bankala-ra kadar her kesimin tedbirli olmas› gerekti¤ini ifade etti.

10 bin ifladam›iflbirli¤i için‹zmir'de bulufluyorEGE VE BATI AKDEN‹Z SANAY‹C‹ VE ‹fiADAMLARI FEDERASYONU, BALIKES‹R'DENANTALYA'YA 10 B‹N SANAY‹C‹ VE ‹fiADAMINI‹K‹NC‹ DEFA ‹ZM‹R'DE BULUfiTURUYOR.ORGAN‹ZASYON SAYES‹NDE AYAKKABIDANAMBALAJA, MAK‹NEDEN MERMERE,MOB‹LYADAN OTOMOT‹VE KADAR YAKLAfiIK 30 SEKTÖRÜN TEMS‹LC‹S‹ B‹R ARAYA GELECEK.

Ege ve Bat› Akdeniz Sanayici ve ‹fl Adamlar› Federasyonu, Bal›ke-sir'den Antalya'ya 10 bin sanayici ve ifladam›n› ikinci defa ‹zmir'debuluflturuyor. ‹zmir Fuar Alan›'nda 18-19 Ekim 2008 tarihlerindedüzenlenecek ES‹DEF ‹fl Gelifltirme Platformu'yla söz konusu ikibölgede faaliyet gösteren firmalar aras›nda iflbirli¤inin gelifltiril-mesi ve 20 bin ifl görüflmesi yap›lmas› hedefleniyor. Platform çer-çevesinde 250 firma mal ve hizmetlerini de sergileyecek. Organizasyon sayesinde ayakkab›dan ambalaja, makineden mer-mere, mobilyadan otomotive kadar yaklafl›k 30 sektörün temsilci-sinin bir araya gelece¤ini aktaran Federasyon Baflkan› RamazanDavulcuo¤lu, kat›l›mc›lar›n iki gün sürecek etkinlikteki panel vekonferanslarla da çeflitli konularda bilgilendirilece¤ini söyledi.Ege ve Bat› Akdeniz bölgelerinin üretim gücündeki son geliflme-lere flahit olunacak platformda, firma ve sektörler baz›nda yeni ka-p›lar›n aralanmas› bekleniyor. Türkiye'nin ekonomi d›fl› gündemyorgunu oldu¤una dikkat çeken ES‹DEF Baflkan› Davulcuo¤lu, ‹flGelifltirme Platformu'yla ilgili olarak flu bilgileri verdi: "Dünyaekonomilerindeki kriz, ülke içindeki ekonomisiz yo¤un gündemlebirleflince Türk ifladam› ve sanayicileri olarak çok da iyi hat›rlama-yaca¤›m›z bir dönem yaflatt› bize. Türk ekonomisindeki görece iyi-leflmenin ana ekseni bozulmam›fl olsa da istikrars›zl›kla beslenenperformans kayb›, y›l sonu hedeflerimizi geçersiz k›ld›. Böyle biratmosferde, ES‹DEF ‹fl Gelifltirme Platformu'nun daha özel bir an-lam kazand›¤›n› düflünüyoruz. Geçen y›l ki aya¤›nda ulafl›lan ticarihareketlili¤in marjinal faydas›n›, bu y›l daha derinden hissedece-¤iz. ‹nan›yoruz ki platformun ikincisi ve gelecek y›llarda takip ede-cek yeni halkalar›, baflta bölge olmak üzere Türk ekonomisindeyüksek performans efli¤i olarak an›lacak."

11

mom

ent

exp

o

HidromobilYar›fl›n› “Poseidon2” kazand›TÜB‹TAK'IN ‹ZM‹R'DE GERÇEKLEfiT‹RD‹⁄‹

H‹DROMOB‹L-2008, H‹DROJEN ENERJ‹L‹ ARABALAR YARIfiMASI'NDA, MAK‹NAMÜHEND‹SLER‹ ODASI (MMO) ‹ZM‹R fiUBES‹'N‹NÖ⁄RENC‹ KOM‹SYONU EK‹B‹N‹N YAPTI⁄IPOSE‹DON-2 ADLI ARAÇ B‹R‹NC‹ OLDU. TAKIMÜYELER‹ OLAN, ‹ZM‹R VE MAN‹SA'DAK‹ DÖRTÜN‹VERS‹TEDEN 24 Ö⁄RENC‹, fiAMP‹YONLU⁄UCUMHUR‹YET MEYDANI'NDA ZAFER TURUATARAK KUTLADI.

TÜB‹TAK'›n günefl enerjisi kullanan araçlar›n yar›flt›¤›Formula-G Günefl Arabalar› Yar›fl› ile ayn› günde düzenledi¤iHidromobil-2008, Hidrojen Enerjili Arabalar Yar›flmas›'nda‹zmirli üniversite ö¤rencilerinin yapt›¤› Poseidon-2 adl› araçflampiyon oldu. MMO ö¤renci üye komisyonu bu yar›flmay›‹zmir'den kazanan ilk ekip oldu. Ege, Dokuz Eylül, Celal Bayarüniversiteleri ile ‹zmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü makina veendüstri mühendisli¤i bölümünde okuyan 24 ö¤rencininoluflturdu¤u tak›m Hidrojen Enerjili Arabalar Yar›flmas›'nda enyak›n rakibine üç tur fark atarak birincili¤i kazand›. Bu daldatoplam 24 araç yar›flt›. Gelece¤in mühendisleri zafercoflkular›n› Alsancak'taki Cumhuriyet Meydan›'nda yaflad›.Ö¤renciler hidrojenle çal›flan Poseidon-2 adl› araçla meydandavatandafllar›n flaflk›n bak›fllar› aras›nda zafer turu att›.Meydanda arac› gören vatandafllar, günefl enerjisi, akü ileçal›flan araç tahminlerinde bulundu. Benzerini görmedikleriniifade eden ‹zmirliler, ekibi de yar›flmada ald›klar› derecedendolay› tebrik etti ve arac› yak›ndan inceleyerek, ö¤rencilerdenbilgi ald›.DEÜ Makina Mühendisli¤i 3'üncü s›n›f ö¤rencisi fieymaMenekfle, arac›n tasar›m› için haftalarca çal›flt›klar›n›, üç aykadar sanayi sitesinde atölyede yap›m› için u¤raflarak, uzun birçal›flma süreci yaflad›klar›n› anlatt›. Menekfle, “Çal›flmam›z›n,

eme¤imizin karfl›l›¤›n› ald›k. Kupay› ald›¤›m›z için çok mut-luyuz. Çok gurur verici” dedi. Poseidon-2'nin pilotu, tak›m›nayn› zamanda sponsorluk ve halkla iliflkiler ifllerini yürütenSelin fiengün Zopcuk, arac› kullanman›n çok keyifli oldu¤unusöyledi. Yar›flmada 20 tur att›¤›n› belirten Zopcuk, “Poseidon,6 tur sonra ciddi olarak öne ç›kt›. Arac› kullanmak harika birduyguydu. Antrenmanlarda disiplinle çal›flt›k. Ekibimizarac›m›z›n tüm teknik özelliklerine hakimdi. Hepimiz çok mut-luyuz. Gençlere inanan, bu ortam› yaratan ve bize baflarmagücünü veren Makina Mühendisleri Odas›'na da teflekkürediyoruz” diye konufltu.

Anamas Yay firmas›n›n sahibi Mevlüt Terlemez, ilk olarak1954 y›l›nda otomotiv yedek parçalar› üretimi üzerine kurulanfirman›n 1978’da piyasada oluflan koflullar sonucu yay üretimi-ne bafllad›¤›n› söyledi. 2000 y›l›ndan bu yana Ostim Organize Sanayi Bölgesi’ndeki 2bin metrekarelik fabrika alan›nda hizmet verdiklerini belirtenTerlemez, “Yay sektöründe 30’uncu yafl›m›z› doldurman›n gu-rurunu yafl›yoruz. 0.200 mm’den 13 mm’ye kadar istenilen öl-çülerde her çeflit yay imalat›n› uzman kadromuz ve hassasCNC yay makineleri ile kaliteden taviz vermeden üretmekte-yiz” dedi. Bu y›l bafllad›klar› ISO 9001-2000 çal›flmalar›n› h›zla sürdür-düklerini belirten Terlemez, flunlar› söyledi: “Y›l sonunda kali-temizi ISO 9001-2000 belgesi ile tescillendirece¤iz. fiu anda ih-racat için alt yap› çal›flmalar›n› tamamlamak üzereyiz. 2009 he-defimiz üretimimizin yüzde 30’unu ihraç ederek yurt d›fl› pa-zarlara etkili bir flekilde girmek ve uluslararas› firmalar düzeyi-ne ç›kmak. 2009’u ihracata bafllama y›l› olarak kabul ediyoruz.Bu nedenle ihracat hedeflerimize ba¤l› olarak Ar-Ge çal›flma-lar›na da a¤›rl›k verece¤iz.”

YAY ‹MALATI ALANINDA 30 YILLIKTECRÜBEYE SAH‹P OLAN ANAMAS YAY, BUYILSONUNDA ISO 9001-2000 BELGES‹ALARAK 2009’DA ÜRÜNLER‹N‹N YÜZDE30’UNU ‹HRAÇ ETMEY‹ HEDEFL‹YOR.

Anamas Yay ihracat yapman›npeflinde

12

mom

ent

exp

o

OA‹B’DEN

TURQUM®, 13.Uluslararas› MakinaTasar›m› ve ‹malat›Kongresi’ndetan›t›ld›

“Makine Tasar›m ve ‹malat Araflt›rma Enstitüsü (MAT‹MA-REN)”nin etkinli¤i olarak 1984 y›l›ndan bu yana ulusal birkongre olarak bafllat›l›p, sonra uluslararas› kongre halindedevam eden ve bu sene 3–5 Eylül 2008 tarihlerinde ‹stan-bul’da Harbiye Askeri Müze ve Kültür Sitesi’nde MAT‹MA-REN üyeleri ve ODTÜ- Makina Mühendisli¤i Bölümü ö¤re-tim üyelerinin oluflturdu¤u Düzenleme Kurulu taraf›ndan or-ganize edilen 13. Uluslararas› Makina Tasar›m› ve ‹malat›Kongresi”nde, çeflitli ülkelerden tan›nm›fl seçkin akademis-yenler ve profesyoneller bir araya gelerek, makine tasar›m veimalat›n›n, imalat sistem ve teknolojilerindeki son geliflmele-rin tart›fl›ld›¤› forumlar düzenlendi.Tasar›m ve Üretim Yöntemleri, Makine Tasar›m› ve Uygula-malar›, Mühendislik Tasar›m Metodolojisi ve Tasar›m Model-leri, Makine Tasar›m ve ‹malat›nda Ak›ll› Sistemler bafll›klar›UMTIK 2008 Kongresinde yer alan ana konulardan sadecebaz›lar›yd›. Orta Anadolu ‹hracatç› Birlikleri Genel Sekreterli-¤i’nin davetli oldu¤u ve Genel Sekreter Mahmut Ak›ll› ileMakine Markaland›rma fiubesi Müdürü Esra Arp›nar’›n kat›l-d›¤› kongrede, makine sektörüne yönelik bir marka çal›flmas›olan TURQUM®, (TURKISH QUALITY OF MACHINERY)hakk›nda bir sunum gerçeklefltirildi.Söz konusu sunumda, bir makinenin önceden belirlenmiflteknik flartlara uygunlu¤unun üretim yerinde yap›lacak dene-timlerle belirlenmesi sonucu ürüne ilifltirilen bir logo olan ka-lite markas› (TURQUM®)’un tan›t›m› yap›ld›.

MAK‹NE TASARIM VE ‹MALAT ARAfiTIRMAENST‹TÜSÜ’N‹N ETK‹NL‹⁄‹ OLARAK1984’DEN BER‹ DÜZENLENEN VE BU SENE13. SÜ GERÇEKLEfiT‹R‹LEN ULUSLARARASIMAK‹NA TASARIMI VE ‹MALATIKONGRES‹’NDE, OA‹B GENEL SEKRETER‹MAHMUT AKILLI ‹LE MAK‹NE MARKA-LANDIRMA fiUBES‹ MÜDÜRÜ ESRA ARPINARTARAFINDAN KAL‹TE MARKASITURQUM®’UN TANITIMI YAPILDI.

Makine Tan›t›mGrubu UrumçiFuar›’ndayd›

‹leri teknoloji ve yüksek kalite ile üretimi ilke edinen Türk makineimalat sanayisinin d›fl pazarlarda etkili tan›t›m›n›n yap›larak ihra-cata dayal› h›zl› büyümesini sürdürmesi için faaliyetlerine devameden Makine Tan›t›m Grubu, Sincan Uygur Özerk Bölgesi`ninbaflkenti Urumçi’de 1-5 Eylül 2008 tarihleri aras›nda düzenlenen17. Urumçi Ekonomik ‹flbirli¤i ve Ticaret Fuar›`na ilk defa kat›ld›. Orta ve Bat› Asya bölgesindeki en genifl kat›l›ml› uluslararas› tica-ri etkinlik haline gelen fuara 36 metrekare büyüklü¤ünde bir infostand ile kat›l›m sa¤layarak Orta Anadolu Makine ve Aksamlar›‹hracatç›lar› Birli¤i üyelerinin katalog, broflür, CD vb. tan›t›m ma-teryallerini profesyonel ziyaretçilere ulaflt›ran Makine Tan›t›mGrubu, Devlet Bakan› Kürflad Tüzmen baflkanl›¤›nda, fuar ile eflzamanl› olarak gerçeklefltirilen ticaret heyetine de ifltirak ederekyabanc› firma temsilcilerine Türk Makine Sektörü hakk›nda bilgiverdi ve taleplerini de¤erlendirerek ülkemizde faaliyet gösterenilgili firmalara yönlendirilmelerini sa¤lad›. Bas›n›n da büyük ilgigösterdi¤i fuarda, güçlü tarihi ve kültürel ba¤lar›m›z›n ticari alan-da güvenli bir iflbirli¤ine dönüfltürülebilece¤i yönünde yerel ya-y›n organlar›na demeçler verildi.OA‹B stand›n› ziyaret ederek makine taleplerini ileten firma tem-silcilerine ilgili üyelerden temin edilen kataloglar›n yan›nda iflti-gal alan›na göre arama yap›larak tüm makine ihracatç›lar›n›n ile-tiflim bilgilerine kolayl›kla eriflim sa¤layabilmeleri için veritaban›CD`si de sunuldu. Makine sektörünün tan›t›m›na yönelik olarakhaz›rlanan film ile birlikte, Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹h-racatç›lar› Birli¤inin faaliyetlerini ve iletiflim bilgilerini içeren ka-taloglar da¤›t›ld›.Ayn› zaman da Türk makine sektörünün kalite güvence iflaretiolan TURQUM® hakk›nda ziyaretçilere detayl› bilgi verilirken, il-gili kataloglar da¤›t›larak ürünlerde bu iflaretin aranmas›n›n öne-mi aç›kland›. Rusya, Kazakistan, Pakistan ve di¤er komflu ülkele-rin de yo¤un ilgi gösterdi¤i fuar süresince ziyaretçilere Türk mi-safirperverli¤inin bir göstergesi olarak 203.Hall 9 ve 10 no`lu OA-‹B stand›nda lokum ve f›st›k ikram› yap›ld›.

®

14

mom

ent

exp

o

GÜNDEM

Çevre mevzuat›nauyan krediyi kapar Çevre mevzuat›nauyan krediyi kapar

DÜNYA BANKASI TARAFINDAN TÜRK EX‹MBANK’A TAHS‹S ED‹LEN ‹HRACATF‹NANSMANI ARACILIK KRED‹S‹ KAPSAMINDA, GEM‹/YAT YAPIMI, MAK‹NE‹MALAT SEKTÖRLER‹NDE FAAL‹YET GÖSTEREN VE TERSANE YATIRIMI YAPANTÜRK‹YE’DE YERLEfi‹K F‹RMALARIN ‹HRACAT ‹fiLEMLER‹ VE ‹HRACAT AMAÇLIYATIRIMLARINA YÖNEL‹K KRED‹ ALAB‹LECEKLER. ANCAK ÖNCEL‹KLE PROJELERDEÜLKEM‹Z ÇEVRE MEVZUATINA VE DÜNYA BANKASI ÇEVRE KURALLARINA UYGUNOLMASI fiARTI ARANACAK.

DÜNYA BANKASI TARAFINDAN TÜRK EX‹MBANK’A TAHS‹S ED‹LEN ‹HRACATF‹NANSMANI ARACILIK KRED‹S‹ KAPSAMINDA, GEM‹/YAT YAPIMI, MAK‹NE‹MALAT SEKTÖRLER‹NDE FAAL‹YET GÖSTEREN VE TERSANE YATIRIMI YAPANTÜRK‹YE’DE YERLEfi‹K F‹RMALARIN ‹HRACAT ‹fiLEMLER‹ VE ‹HRACAT AMAÇLIYATIRIMLARINA YÖNEL‹K KRED‹ ALAB‹LECEKLER. ANCAK ÖNCEL‹KLE PROJELERDEÜLKEM‹Z ÇEVRE MEVZUATINA VE DÜNYA BANKASI ÇEVRE KURALLARINA UYGUNOLMASI fiARTI ARANACAK.

15

mom

ent

exp

o

Dünya Bankas› taraf›ndan TürkEximbank’a tahsis edilen ‹h-racat Finansman› Arac›l›kKredisi kapsam›nda, gemi/yatyap›m›, makine imalat sektör-

lerinde faaliyet gösteren ve tersane yat›-r›m› yapan Türkiye’de yerleflik firmala-r›n ihracat ifllemleri ve ihracat amaçl›yat›r›mlar›na yönelik yerel piyasalardansa¤lanacak ya da ithal edilecek mallarile yap› harcamalar›n›n finansman›nayönelik olarak haz›rlanan “‹hracat Fi-nansman› Arac›l›k Kredisi UygulamaEsaslar›” 08.08.2008 tarihinden itibarenyürürlü¤e girdi. Program kapsam›nda uygun bulunanhammadde, aksam, teçhizat, tesis ve ya-p› harcamalar› iflletme sermayesi veyayat›r›m kredileri ile finanse edilecek.Türk Eximbank taraf›ndan krediye uy-gun bulunan firmalara, orta/uzun vadeliolarak döviz cinsinden kulland›r›lacakkrediye iliflkin koflullar ifllem baz›ndaTürk Eximbank taraf›ndan belirlenecek. Gemi-infla ve makine imalat sektörleri-ne yönelik olarak kulland›r›lacak krediprogram› kapsam›nda desteklenecek ih-racat ve yat›r›m projelerinde ülkemizçevre mevzuat›na ve Dünya Bankas›çevre kurallar›na paralel olmas› flart›aranacak.

PEK‹, BU fiARTLAR NELER? Dördüncü ‹hracat Finansman› Arac›l›kKredisi (EFIL IV) kapsam›nda finanseedilen tüm krediler Eximbank taraf›n-dan aç›klanan ifllemleri içeren bir çevre-sel inceleme sürecine tabi tutuluyor.Projelerin çevresel aç›dan sa¤l›kl› birflekilde uygulanabilmesi amac›yla,Eximbank’›n bu ifllemleri projelerin in-celenmesi ve de¤erlendirilmesi ile ifllet-melerin çevresel yükümlülüklerinin de-¤erlendirilmesi için kullanmas› gereki-yor. Bu ifllemler ve yükümlülükler ise,T.C. Çevre ve Orman Bakanl›¤›’n›n Çev-resel Etki De¤erlendirme ile ilgili dü-zenlemeleri çerçevesinde yürütülecek. Proje kapsam›nda iki tür kredi/proje de-¤erlendirilecek. Bunlardan ilki “iflletmesermayesi kredisi”, ikincisi ise ?yat›r›mkredisi? Prosedürler ise temel olarakÇevresel Tarama, Çevresel Etki De¤er-lendirme ve gerekti¤inde Çevresel EtkiAzaltma bölümlerinden olufluyor. Çev-resel Tarama, Eximbank taraf›ndan pro-

je inceleme sürecinin ilk aflamalar›nda,iflletmeler için uygun çevresel risk kate-gorisinin belirlenmesi amac›yla gerçek-lefltirilecek ve gerekti¤inde bu amacauygun dan›flman deste¤ine ihtiyaç du-yulabilecek. Tarama sürecinin ard›ndan,projenin çevresel s›n›fland›rmas›naba¤l› olarak bir Çevresel Etki De¤erlen-dirmesi (ÇED) raporu haz›rlat›lmas› is-tenmesi de büyük bir olas›l›k. ‹flletmelergerekli her türlü çevre analizlerini yap-makla, önerilen alt projelerin ulusal çev-re düzenlemelerine uygun oldu¤unutevsik etmekle ve ilgili makamlardangerekli izinleri almakla yükümlü olacak-lar. Bu analizler yap›ld›ktan ve tavsiye-ler alt projeye dahil edildikten sonra,Eximbank gerekti¤inde bir çevresel etkiazaltma plan›n› da içerecek olan projeyide¤erlendirecek. Çevresel etki azaltmaplan›n›n uygulanmas› da Eximbank ta-raf›ndan izlenecek.

ÇEVRESEL TARAMA KATEGOR‹LER‹ Çevresel tarama, bir proje baflvurusu-nun incelenmesinde çevresel durumtespit sürecinin ilk ad›m› ve projeninçevresel risk kategorisini ve gerekli ola-cak çevre belgelerinin belirlenmesiniamaçl›yor. Kredi kullanan iflletme tara-f›ndan Eximbank’a sunulan her bir pro-je paketinde çevresel tarama formlar›yer alacak ve bunlardan birincisi ifllet-me taraf›ndan, ikincisi ise Eximbank ta-raf›ndan doldurulacakt›r. Çevresel tara-ma formunda iflletme/projenin yap›s› vetarama kategorisi özetlenecek. Çevreseltarama kategorileri ise 4 flekilde tan›m-lan›yor. Düflük risk olarak nitelenen birinci kate-gorideki projeler, çevresel etkileri gözard› edilebilecek düzeyde olan, dolay›-s›yla ÇED gerekli olmayan projeler.Bunlar genel olarak kategori II, III veIV’e dahil olmayan iflletmeler olarakaç›klanabilir.Orta risk olarak nitelenen ikinci katego-rideki projeler, Bakanl›k taraf›ndan veri-len bir rapor ile çevresel etkilerinin be-lirgin olmad›¤› hususu belgelenen pro-jeler olarak s›n›fland›r›l›yor. ÇED Yönet-meli¤i uyar›nca ‘Proje Tan›t›m Dosyala-r›’ (sadelefltirilmifl ÇED Raporu) haz›rla-n›yor ve bu dosyalar Bakanl›k taraf›n-dan inceleniyor. Daha sonra, projelerin

onaylar›n› gerçeklefltiriyor ayr›ca sonra-dan inceleme ifllemlerini de yap›yor. Bu incelemelerde, yap›lan çal›flmalar›nkalitesinin tatmin edici seviyede oldu-¤unu, gerekli durumlarda kamuoyu ka-t›l›m›n›n gerçeklefltirildi¤ini, uygun tav-siyelerin yap›ld›¤›n›, tüm dokümanlar›nuygun flekilde dosyaland›¤›n› ve kayde-dildi¤ini ve Bakanl›¤›n onay koflullar›-n›n yerine getirildi¤i hususlar› kontrolediliyor. Proje uygulamas› s›ras›nda,Dünya Bankas› heyetleri genel izlemesürecini ve ilgili iflletmenin çevre tavsi-yelerini uygulamas›n› da denetleyecek.Dünya Bankas› denetleme heyetininçevreye iliflkin dokümanlar›n inceleme-sini de düzenli bir flekilde gerçeklefltir-mesi için bu dokümanlar Eximbank ta-raf›ndan dosyada haz›r bulundurulmal›-s› gerekiyor.

16

mom

ent

exp

o

çevresel etkilerine göre bir karar verili-yor. Orta risk olarak nitelenen ikinci katego-rideki projeler ise, boyutlar›n›n proje ta-n›mlama aflamas›nda tespit edilmesigüç olan, önemli olumsuz ve/veya uzunvadeli çevresel etkileri olabilecek proje-ler olarak tan›mlan›yor. Projenin teknikve ekonomik fizibilite çal›flmas›na para-lel olarak iflletme taraf›ndan ÇED haz›r-lan›yor. Çevresel etki azaltma önlemleri-nin maliyetleri ÇED çal›flmas›nda yeral›yor ve fizibilite çal›flmas›na dahil edi-liyor. Son kategori olan dördüncü kategoriise Dünya Bankas› finansman›na uygunolmayan projeler olarak s›n›fland›r›l›yor.Bu kategoride yer alan projeler, projekapsam›nda finanse edilmeyecek un-surlar›n üretimini ve/veya kullan›m›n›içeren projeler olarak görülüyor.

ÇEVRESEL ETK‹ DE⁄ERLEND‹RMES‹ NASIL UYGULANIYOR? ÇED, iflletme taraf›ndan önerilen proje-den kaynaklanabilecek çevresel etkilerinve risklerin tan›mlanmas›, de¤erlendiril-mesi ve azalt›lmas› amac›yla yürütülenbir süreç. ÇED’in amac›, proje tasar›m›-na dahil edilebilmeleri amac›yla çevre-sel etkilerin/sonuçlar›n proje haz›rl›k sü-recinin erken aflamalar›nda tespit edil-mesi olarak özetlenebilir. ÇED, olumsuzetkilerin en aza indirilmesi, azalt›lmas›veya telafi edilmesi yoluyla projelerinçevresel aç›dan iyilefltirilmesinin yön-temlerini tespit ediyor. ÇED ayn› za-manda kamuoyunun bilgilendirilmesi

için at›lan ad›mlar› da aç›kl›yor. Muhtemel olumsuz etkinin s›n›rl› oldu-¤u, kolayl›kla tespit edilebildi¤i ve ge-rekli telafi yöntemlerinin bilindi¤i ve ko-layl›kla aç›kland›¤› Kategori 2’de yeralan projeler için “Proje Tan›t›m Dosyas›(sadelefltirilmifl ÇED)” haz›rlan›yor. Boyutlar› öngörülemeyen, potansiyelolarak uzun vadeli ve telafi edilmez etki-leri olan Kategori 3 projeleri için detayl›bir ÇED raporu haz›rlanmas› isteniyor.Bu raporlarda düzenli emisyonlar vepotansiyel riskler belirtiliyor. Her birÇED’in, ilgili proje Eximbank ve DünyaBankas› onaylar› al›nd›ktan sonra, Dün-ya Bankas› Türkiye ofisinin web sitesin-de yay›nlanmas› gerekiyor. Ayr›ca,Eximbank’›n internet sitesi ve yerel ga-zete ilanlar› yoluyla kamuoyuna aç›kla-ma yap›lmas› da flart kofluluyor. ÇED’in kapsam› iflletmenin yap›s› ve ye-rine göre büyük farkl›l›klar gösteriyor.Dolay›s›yla, bir ÇED’in haz›rlanmas› içingereken zaman ve ilgili maliyetler hak-k›nda kesin bir bilgi verilemiyor. Ka-muoyu kat›l›m›n›n rolü de dahil olmaküzere ÇED’in haz›rlanmas› ve maliyetiiflletmenin sorumlulu¤u alt›nda bulunu-yor ve bu süreç kredilendirilmesi öneri-len faaliyetlerin fizibilite çal›flmalar›n›nayr›lmaz bir parças› olarak tan›mlan›yor.

KRED‹ ONAYI ÖNCES‹ VE SONRASI Çevre de¤erlendirmeleri ve incelemesüreçleri Eximbank ve Dünya Bankas›heyetlerinin incelemelerine tabi tutulu-yor. Dünya Bankas›, Kategori 3’te yeralan tüm projelerin ön incelemelerini ve

ADIM ADIM ÇEVRESEL ‹NCELEMESÜREC‹

ADIM 1: ‹flletme bir ön tan›t›m projesi haz›rlar. ‹flletme ile yap›lan,

Eximbank’›n iflletmeye çevresel de¤erlendirme yükümlülük-

lerini bildirdi¤i ön görüflme sonras›nda iflletme, proje ile

ilgili tüm çevresel yükümlülüklerini (sertifikalar, belgeler,

vs.) Eximbank’a sunar. EFIL IV koflullar›na uyum için ulusal

mevzuat kapsam›nda zorunlu k›l›nan izin ve ruhsatlar›n

sunulmas› iflletmenin sorumlulu¤unda olacakt›r.

ADIM 2: ‹flletme, projenin içeri¤ine göre (Ek-C’de kategori II ve III’te

listelenmifltir) ilgili Çevre Yönetmeliklerine uygun olarak

Bakanl›ktan “ÇED - Olumlu” veya “ÇED –Gerekli De¤ildir”

belgesi alacakt›r.

ADIM 3: Eximbank projeyi inceleyerek iflletmeye kredi kapsam›ndaki

projenin çevresel kategorisini bildirir.

ADIM 4: ‹flletme, analizde sunulan tavsiyeleri, ilgili tahmini

maliyetler ile birlikte proje tasar›m›na ve uygulama plan›na

dahil eder.

ADIM 5: ‹flletme, ilgili çevre dokümanlar› da dahil olmak üzere,

kredi baflvuru paketine son halini verir ve

de¤erlendirilmek üzere Eximbank’a sunar.

ADIM 6:Kredi, gerekli olmas› halinde, Bakanl›k onay ve izinlerinin

al›nmas›n› müteakip kulland›r›l›r.

ADIM 7: Eximbank, gerekli olmas› halinde ÇED çevresel etki azalt-

ma plan›n›n uygulanmas›n› izler.

GÜNDEM

18

mom

ent

exp

o

KONUTLARIN, SANAY‹ TES‹SLER‹N‹N, ‹ÇME SUYU fiEBEKELER‹N‹NVE ‹NSANIN OLDU⁄U HER YERDE, SU BAfiTA OLMAK ÜZEREB‹RÇOK AKIfiKANA YÖN VEREN POMPA VE VANA SEKTÖRÜKARfiILAfiTI⁄I SORUNLARA KARfiI ÇÖZÜM YOLLARI BULARAKDURMAKSIZIN GEL‹fi‹M‹ SÜRDÜRÜYOR. ANCAK SEKTÖRÜN DAHAEM‹N VE SA⁄LAM ADIMLARLA YOLUNA DEVAM EDEB‹LMES‹ ‹Ç‹N‹THAL MALLARA KARfiI KORUNMASI VE TEKNOLOJ‹K GEL‹fiMELEREDUYARLILI⁄INI ARTIRMASI GEREK‹YOR.

KAPAK

Suyayön veriyoruz

19

mom

ent

exp

o

Pompa ve vana alt sektörlerimakine imalat sanayinin için-de yer alan ve imalat›n he-men her sektörüne girdi ve-ren, ayr›ca tar›m sektörün-

den enerjiye kadar pek çok alanda kul-lan›lan ürünleri imal eden genifl bir kul-lan›m alan›na sahip. Ülkemizde pompa vana üretimi 1950’liy›llarda bafllam›fl, talep büyük çapta it-halatla karfl›lanm›fl. 1960’larda demir çe-lik ve döküm sektörünün geliflmesineparalel olarak pompa-vana imalat› dailerleme sa¤lam›fl, 1970’ler, ithalat›nazald›¤›, üretim yelpazesinin geniflleye-rek üretici firma say›s›n›n h›zla artt›¤›bir dönem olmufl. Özellikle konvansiyo-nel pompa ve vana imalat›nda, 70’e ya-k›n firma ile ülke ihtiyac›n›n önemli birbölümünün bu dönemde karfl›lad›¤› gö-rülüyor. 1980’li y›llara gelindi¤inde iseihracat› teflvik eden sanayileflme politi-kalar› ile imalatç› firma say›s›nda ciddiart›fllar yaflan›yor. Ancak bu dönemdede özel tasar›m isteyen pompa ve vana-lar ile baz› aksesuar ve komponentlerhala ithal ediliyor. Ancak 1980’li y›llar›nyar›s›ndan bafllayarak tar›mda su kay-naklar›n›n de¤erlendirilmesi ve sulu ta-r›ma geçilmesi, sanayideki proses suyu-nun önem tafl›mas›, içme ve kullanmasuyu flebekelerinin yayg›nlaflmas›, at›ksu ar›tma tesislerinin çevre korunmas›amac›yla zorunlu hale getirilmesi pom-pa ve vana talebini h›zla artt›rmas›naneden oluyor. Bu dönemde pompa vevana üretim tesislerinin 150’yi buldu¤ugörülüyor. 1995 y›l›nda ise Gümrük Birli¤i’ne geçiflpompa ithalat›n› artt›rm›fl ve nispi ola-rak yat›r›mlar azalm›fl. Bu dönemde d›flticaret makas›n›n ihracat aleyhine aç›l-d›¤› görülüyor. DS‹, YSE, Köy ‹flleri gibikamu ihale ve sat›n al›mlar› teflvik ediciolmufl. 2001 krizi sektörü önemli ölçüde

etkilemifl, yat›r›mlar modernizasyon,tevsi ve kapasite art›fl› ile s›n›rl› kalm›fl.2007 y›l›na gelindi¤inde ise pompa vevana sektörünün 20’ye yak›n asgari tek-no-ekonomik kapasiteli, CNC,CAD/CAM, HAD teknolojili, kurumsal-laflm›fl tesise sahip oldu¤u, ilaveten 210kadar da küçük ölçekli, atölye tipi firma-lar›n oluflturdu¤u bir yap›y› gerçeklefl-tirdi¤i ve üretimin vazgeçilemez bir bo-yuta ulaflt›¤› bir misyonu yüklendi¤i gö-rülüyor.

SEKTÖRÜN ‹T‹C‹ GÜCÜ KONUTVE ALT YAPI YATIRIMLARI Ülkemiz ve uluslararas› sektör için deayn› ölçüde geçerli olmak üzere, birbi-rinden ayr›lmas› güç pompa ve vanasektörlerinin sat›fl hacimlerini her alan-da yap›lmakta olan yat›r›mlar ve reviz-yonlar belirleniyor. Bunlar içinde konutsektörü ve içme suyu temin ve at›k suprojeleri önemli bir pazar segmenti ola-rak gösteriliyor. En yo¤un rekabetin ya-fland›¤›, en fazla üreticinin yer ald›¤›segment olmas› nedeniyle buradaki de-¤iflimler pompa ve vana imalat sektörü-nü direkt olarak etkiliyor. Türkiye’de 2007 iç pazar büyüklü¤ünün,POMSAD segmenti fleklinde tarifle-nen“santrifüj ve pozitif deplasmanl›pompalar (içten yanmal› motorlar vehava tafl›tlar›n›n pompalar›, akaryak›tpompalar›, el ve beton pompalar› busegmentin d›fl›ndad›r)” için 350-370 mil-yon dolar olarak, “endüstriyel ve do-mestik vanalar (hidrolik valfler, ›s› ayar-lay›c› vanalar, buhar kapanlar› ve mus-luklar bu segmentin d›fl›ndad›r)” içinse380-400 milyon dolar olarak tahmin

edebiliyor. ‹ç pazar›n pompada yüzde40’›, vanada ise yüzde 45’i ithal ürünlereait. ‹thalat›n yüzde 80’ni AB’den geliyor,ihracat›n da yüzde 65’i AB ve ABD’yeyap›l›yor. Ülkemizde pompa ve vana imalat› altsektörleri, 2001 krizine ra¤men 2002-2004 döneminde y›ll›k yüzde 11,2 ora-n›nda, 2005 ve 2006 y›llar›nda ise yüzde14-15 büyüme göstermifl durumda.Standardize edilmifl belirli ürün grupla-r›nda yo¤unlaflm›fl üretimin, artan Ar-Ge çal›flmalar› paralelinde çeflitlenmeyebafllad›¤› gözlemleniyor. Bu yönelifl,katma de¤eri yüksek ürünlere kaymakçabas› olarak gösteriliyor.Pompa ve vana sektöründe ürün kapa-sitelerinin de¤er ve miktar olarak sap-tanmas› oldukça zor olmakla birlikte,firma verilerinden ziyade, kapasite ra-porlar› üzerinden, profesyonel araflt›r-ma kurulufllar› ile Dernek iflbirli¤indeyürütülen analizler sonucunda, pompaalt sektöründe toplam üretim kapasite-sinin, 2005 y›l› itibariyle 290 bin adet/y›lolarak saptanm›fl durumda. Vana altsektöründe toplam üretim kapasitesi ise2005 y›l› itibariyle 53.000 ton/y›l dökümmalzeme (pik, çelik , sfero, pirinç vs..)olarak tespit edilmifl.

TÜRK‹YE’N‹N POMPA VE VANA‹HRACATI Türkiye’de olumlu bir seyir izleyenpompa ve vana imalat›, 2001 y›l›nda ya-

KAPAK

dolar ihracat ile Almanya Türkiye’nintoplam pompa ihracat›ndan yüzde 18,3oran›nda pay al›yor. Türkiye’nin son iki y›ldaki pompa ihra-cat›na bak›ld›¤› zaman toplam ihracatiçerisinde “pompalar›n aksam ve parça-lar›”n›n çok önemli bir pay› teflkil etti¤igörülüyor. 2007 y›l›nda toplam 271 mil-yon dolar pompa ihracat› gerçekleflmiflve bunun 134,4 milyon dolar› “pompala-r›n aksam ve parçalar›” ihracat› olmufl.Ayr›ca, pompa imalat sanayinde de bü-yük ço¤unlu¤u “pompalar›n aksam ve

parçalar›” teflkil ediyor. Türkiye’nin soniki y›ldaki vana ihracat›na bak›ld›¤› za-man ise toplam ihracat içerisinde “di¤ermuslukçu eflyalar›” çok önemli bir pay›teflkil ediyor. 2007 y›l›nda toplam 251milyon dolar vana ihracat› gerçekleflmiflve bunun 153,6 milyon dolar› “di¤ermuslukçu eflyalar›” ihracat› fleklindegerçekleflmifl. Dünya pompa ve vana ihracat›na bak›l-d›¤›nda ise Birleflmifl Milletler (BM) ‹s-tatistik Bölümü’nden elde edilen verile-re göre 2007 y›l› toplam dünya pompaihracat›n›n 42,9 milyar dolar de¤erindeoldu¤u görülüyor. Almanya, ABD ve‹talya dünya pompa ihracat›n›n yaklafl›kyar›s›n› gerçeklefltiriyor. Dünya pompa ihracat›ndan yüzde 23,8pay alan Almanya, 10,2 milyar dolar iledünya pompa ihracat›nda ilk s›rada yeral›yor. Almanya’y› 5,5 milyar dolar ileABD takip ediyor. Dünya pompa ihra-cat›nda Almanya ve ABD’yi, ‹talya, Ja-ponya, Fransa ve Çin takip ediyor.Türkiye ise 2007 y›l› pompa ihracat›nda271 milyon dolar ile dünya s›ralamas›n-da 21. s›rada yer al›yor. Dünya vana ih-racat›ndan yüzde 17,3 pay alan Alman-ya, 9,5 milyar dolar ile dünya vana ihra-cat›nda ilk s›rada yer al›yor. Almanya’y›8 milyar dolar ile Çin takip ediyor. Dün-ya vana ihracat›nda Almanya ve Çin’i,‹talya, ABD ve Japonya takip ediyor.Türkiye ise 2007 y›l› vana ihracat›nda251 milyon dolar ile dünya s›ralamas›n-da 25. s›rada yer al›yor.

20

mom

ent

exp

o

“ Türkiye’nin 2007 y›l› pompa ihracat› 271,1 milyondolar olmufl ve 2006 y›l›na göre yüzde 74,3 oran›ndaart›fl göstermifl. Pompa ihracat› gerçeklefltirilen bafll›caülkeler s›ras›yla Almanya, Irak, ‹ngiltere, ABD, RusyaFederasyonu ve Fransa olmufl. En fazla ihracat art›fl›gerçekleflen ülkeler ise Almanya, Gürcistan, Romanyave Libya olarak s›ralan›yor.”

Kutlu Karavelio¤lu SMS Samsun Makina Sanayi A.fi. Baflkan Yard›mc›s›

Teknoloji üreten, gelifltiren sektörlerinen büyük yat›r›m› insankaynaklar›nad›r; tasar›m sürecimaliyetler içinde önemli yer tutar. Fikrimülkiyet haklar›na tecavüz vekopyac›l›kla ifl gören iflletmeler bumaliyetlerden aridirler ve sektörebüyük zararlar vermektedirler.

flanan krize ra¤men 2002-2004 döne-minde önemli bir büyüme yakalad›.Üretim 2001’de yüzde 4-5 kadar azal-m›flt›. Ancak izleyen dönemlerde imalat-taki kay›plar› telafi eden ve ihracat› des-tekleyen önemli bir büyüme gözlemlen-di ve üretimde senelik yüzde17’ye teka-bül eden bir ortalama art›fl yakaland›.Pompalar›n ve vanalar›n tamam› içinson befl y›ll›k döneme bak›l›nca, pompaithalat›n›n yüzde 122, vana ithalat›n›nyüzde 154 kadar artt›¤›, buna karfl›n ih-racattaki büyümenin bunun çok üzerin-de, pompalarda yüzde 280 ve vanalardayüzde 170 civar›nda oldu¤u görülüyor.Türkiye’nin 2007 y›l› pompa ihracat›271,1 milyon dolar olmufl ve 2006 y›l›nagöre yüzde 74,3 oran›nda art›fl göster-mifl. Pompa ihracat› gerçeklefltirilenbafll›ca ülkeler s›ras›yla Almanya, Irak,‹ngiltere, ABD, Rusya Federasyonu veFransa olmufl. En fazla ihracat art›fl›gerçekleflen ülkeler ise Almanya, Gür-cistan, Romanya ve Libya olarak s›rala-n›yor.Almanya’ya gerçeklefltirilen 103,8 mil-yar dolar ihracat ile Almanya Türki-ye’nin toplam pompa ihracat›ndan yüz-de 38,3 oran›nda pay al›yor. Dünyapompa ihracat›nda ikinci s›rada yer alanABD ise Türkiye’nin ihracat›nda 4. ko-numda bulunuyor.Türkiye’nin 2007 y›l› vana ihracat› ise251,5 milyon dolar olmufl ve 2006 y›l›nagöre yüzde 35,6 oran›nda art›fl göster-mifl. Vana ihracat› gerçeklefltirilen bafll›-ca ülkeler s›ras›yla Almanya, Rusya Fe-derasyonu, ‹ngiltere, ABD ve ‹talya. Enfazla ihracat art›fl› gerçekleflen ülkelerise Cezayir, Libya, ÇHC ve Fransa ola-rak kaydedilmifl durumda. Almanya’ya gerçeklefltirilen 45,9 milyon

21

mom

ent

exp

o

de¤erli pompalar sat›labilmifltir. Fiyatinisiyatifi elde edilmekle kalmam›fl, ortaüstü teknolojik ürünler gelifltirilmifltir.Hammadde fiyatlar›ndaki muazzam ar-t›fllar, senenin sonunda oldu¤undan,bunlar›n çarpan etkisi as›l 2008’de orta-

ya ç›kacakt›r. Kriz dönemi olmas›nara¤men, katma de¤er art›fl›n› gözlemle-mek mümkün olacak.”D›fl ticaret rakamlar› h›zla artmakla bir-likte, geçti¤imiz y›l iç pazar›n darald›¤›-n› gözlemledik diyen Karavelio¤lu, al›p

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

21

ALMANYA

A.B.D

‹TALYA

JAPONYA

FRANSA

Ç‹N

‹NG‹LTERE

ÇEK CUMHUR‹YET‹

KANADA

DAN‹MARKA

TÜRK‹YE

10.206.519.000

5.548.869.627

4.070.448.989

3.506.190.976

2.625.016.687

2.488.364.196

1.793.713.893

1.388.915.922

1.229.755.183

1.187.003.269

271.122.746

23,8

12,9

9,5

8,2

6,1

5,8

4,2

3,2

2,9

2,8

0,6

DÜNYA POMPA ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 10 ÜLKE VE TÜRK‹YE (2007)

SIRA ÜLKE DE⁄ER ($) PAY (%)

SORUNLARA KARfiIN DURMADAN BÜYÜMEKTürkiye pompa ve vana sektörünün enönemli isimlerinden olan, Samsun Ma-kina Sanayi A.fi. Baflkan Yard›mc›s›Kutlu Karavelio¤lu, pompa ve vana sek-töründe 2003’de dahil, 2008 y›l›n›n orta-lar›na kadar yüzde 100’ün üzerinde üre-tim art›fl› sa¤lad›¤›n›n alt›n› çiziyor. An-cak, 2007 y›l›nda iç pazarda ithal ürünle-rin lehine önemli geliflmeler oldu diyenKaravelio¤lu, bu süreci flu flekilde aç›kl›-yor: “2007 y›l›nda ihracat art›fl›n› sürdü-rebilmek iç pazarda baz› segmentler it-hal ürünlere terk edildi. Kurlar›n enflas-yona ra¤men iki y›l önceki de¤erininçok alt›nda seyretti¤i y›lda, ihracat›n na-s›l rekor düzeyde artt›¤›n› iyi irdelemeklaz›md›r. Durum, sektörün, küresel re-kabete uyumlu bir dönüflüm gerçeklefl-tirmekte oldu¤unu ifade ediyor. Örne-¤in pompa ihracat› bedel olarak yüzde70’den fazla artarken, miktar olarak yüz-de 30 civar›nda artt›. O halde, pompalardaha pahal›ya sat›labilmifl veya daha

22

mom

ent

exp

o

komponentlerinin imalat›n›n, Avru-pa’dan ülkemize kaymaya devam ede-ce¤ini söylüyor. Türkiye’nin, kalite, lo-jistik ve iletiflim avantajlar› sayesinde,

çok geçmeden Avrupa KOB‹’lerininüretim üssü olaca¤›ndan flüphe etme-mek laz›md›r diyen Karavelio¤lu: “ABKOB‹’leri, “tasar›m ve üretim” kabiliyet-lerimize ihtiyaç duyuyorlar. Bu ihtiyaç-lar›, Uzakdo¤u rekabeti karfl›s›nda gide-rek derinleflmektedir. Bu durum, ya-

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

25

Almanya

Çin

‹talya

ABD

Japonya

‹ngiltere

Fransa

Danimarka

Kanada

‹sviçre

TÜRK‹YE

9.478.920.000

8.049.183.278

7.869.122.787

6.281.800.661

3.411.677.629

2.955.537.580

2.945.363.405

1.578.607.300

1.291.993.050

1.283.571.230

251.546.921

17,3

14,7

14,3

11,4

6,2

5,4

5,4

2,9

2,4

2,3

0,4

DÜNYA VANA ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 10 ÜLKE VE TÜRK‹YE (2007)

SIRA ÜLKE DE⁄ER ($) PAY (%)

Bülent Hac›raifo¤lu Do¤ufl Vana Genel Müdürü, POMSAD Baflkan Yard›mc›s›

ve Avrupa Vana Sanayicileri Derne¤i (CEIR-2) Baflkan

Yard›mc›s›

Türkiye’nin lojistik ve düflünce yap›s›olarak Çin ve Hindistan’a göre büyükavantajlar› bulunuyor. Türkiyetaraf›ndan vana taleplerinin çok k›sasürelerde karfl›lanabiliyor ve kalite deyüksek oluyor.

KAPAK

satman›n, üretici firmalar›n önem verdi-¤i faaliyetlerden oldu¤unu ve bu durumneticesinde baz› segmentlerde durgun-lu¤un hakim oldu¤unu söylüyor. Konutsektörü için domestik pompalar ve va-nalar segmentinde daralman›n h›zl› ol-du¤unu ve tar›m sektöründeki daralma-n›n da sürdü¤ünü belirten Karavelio¤lu;“Sanayi yat›r›mlar›nda da beklenen iler-leme gerçekleflmedi; mühendislik pom-palar› segmentinde d›fla aç›l›m›n tetikle-yicisi bu oldu. Daralan pazar, yo¤un re-kabet, düflük kur, artan enflasyon nede-niyle karl›l›k oranlar› fevkalade düflükgerçekleflmifltir. Oysa sektörün teknolo-jik ilerlemesi ve yat›r›mlar, yarat›labilenkatma de¤ere ba¤l›” diyor. Bunlara ek olarak; dökümhanelerimizuluslararas› rakabette çok baflar›l›d›r,kapasite ve kalite bak›m›ndan sektörü-müze önemli avantajlar sa¤lamaktad›r-lar diyen Karavelio¤lu, gelecekte de dö-küm a¤›rl›kl› ürünler olan pompalar ve

banc› ortakl›klara zemin oluflturmakta-d›r. Katma de¤eri yüksek pompalar›nüretimine yönelifl ve Ar-Ge faaliyetlerin-de çeflitlilik, k›sa vadede gözlemleyece-¤imiz geliflmeler olacakt›r.”

“EN SON TEKNOLOJ‹Y‹ TAK‹PETMEL‹Y‹Z”Vurgulanmas› gereken bir di¤er önemligeliflmenin, yeni teknolojilerin üretimenüfuziyetinin giderek yayg›nlaflmas› ol-du¤unu söyleyen Karavelio¤lu, “Hesap-lamal› ak›flkanlar dinami¤i, HAD” uygu-lamalar› tasar›m ve üretimi çok h›zlan-d›rmakta, pompa verimlerini yükselt-meye, vana kay›plar›n› azaltmaya imkanvermekte, deneme yan›lma metodlar›-n›n yerini alarak muazzam tasarruflarve ekonomi sa¤lamaktad›r” diyor. Mo-del üretiminde “h›zl› prototipleme” tek-niklerinin kullan›lmas›n›n da ayn› flekil-de teslim sürelerini çok erkene çekebil-di¤ini ve uluslararas› rekabette önemliavantalar sa¤lad›¤›n›n alt›n› çizen Kara-velio¤lu, sektörün bu konular üzerinehassasiyetle e¤ilmesi gerekti¤ini belirtiyor. Ayr›ca 2008 ve sonras›n›n en önemli ko-nusunun enerji verimlili¤i oldu¤unuvurgulayan Karavelio¤lu, Avrupal› ima-latç›lar›n gönüllü inisiyatifi olan veTürk Pompa ve Vana Sanayicileri Der-ne¤i ‘nin de (POMSAD) üyesi oldu¤u“Ecopump” platformunda enerji verim-lili¤i konusunda faaliyetler yürütüldü-¤ünü belirtiyor. “Avrupa’da ve Ameri-ka’da bugün, pompa verimlerininÇin’de, Hindistan’da, Kore’de senelerdiroldu¤u gibi bir standardlar dizisineba¤lanmas› amaçlan›yor” diyen Karave-lio¤lu, esasen sistem verimlerinin pom-pa verimlerinden daha kritik oldu¤u ko-nusu da dikkate al›narak, kullan›c› veüreticilerin birlikte korunmas› gerekti¤i-ni söylüyor.

“KOPYACILIK ÖNLENMEL‹, PATENT HAKLARI KORUNMALI”Nitelikli ifl gücü, çok önemli problemdir;tasar›m sadece imalatç›lar›n ilgili de-partmanlar›nda ö¤renilebilir ve iyi birmühendis iyi bir tasar›mc› haline en az10 y›lda gelebilir diyen Karavelio¤lu; busebeple imalatç›lar›n büyük flehirlere s›-k›flt›klar›n›; yöresel teflvikler insan kay-naklar›ndan uzak kald›klar›n› belirtiyor.

23

mom

ent

exp

o

“Geliflmifl ülkeler bu problemi MakinaHavzalar› kurarak aflm›fllar; imalatç›lar,yan sanayiciler ve e¤itim kurumu sana-yicilerin yönetiminde seçilmifl kentler-de, bölgelerde gelifltirilmifltir” diyen Ka-ravelio¤lu, turizm sektörüne sa¤lananarazi tahsisi olanaklar›n›n, çok daha dü-flük de¤erli arazilerde örgütlenebilecekmakina sektöründen esirgenmemesigerekti¤inin de alt›n› çiziyor. “Katma de¤erin yüksek oluflu, Sektörühaks›z rekabetin göz bebe¤i yapm›flt›r”

diyen Karavelio¤lu, sektörün bir di¤erproblemini de flu flekilde özetliyor: “Tek-noloji üreten, gelifltiren sektörlerin enbüyük yat›r›m› insan kaynaklar›nad›r;tasar›m süreci maliyetler içinde önemliyer tutar. Fikri mülkiyet haklar›na teca-vüz ve kopyac›l›kla ifl gören iflletmelerbu maliyetlerden aridirler; sektöre bü-yük zarar verirler. Mahalli mikro ifllet-meler de genellikle bu do¤rultuda çal›-fl›rlar; servis bak›m hizmeti vermeklesektöre girer, yedek parçalar› kopya et-mekle bafllar, ürünleri, kataloglar› hattaetiketleri ve markalar› kopya etmekledevam ederler. Bunun önüne geçebile-cek fiili bir mekanizma maalesef dünya-da da bulunamam›flt›r; sürekli mücadeleedilmelidir. Patent kavram›n›n yerlefl-mesi bir ölçüde çözüm olabilmifltir; dü-

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

ALMANYA

IRAK

‹NG‹LTERE

A.B.D.

RUSYA FEDERASYONU

FRANSA

EGE SERBEST BÖLGE

KAZAK‹STAN

AZERBAYCAN-NAHÇ.

H‹ND‹STAN

31.680.890

10.054.554

11.483.652

13.663.142

6.190.988

4.388.411

6.093.145

2.921.410

3.234.275

3.358.996

103.884.413

20.380.269

15.281.400

11.934.517

9.169.802

7.231.784

7.159.101

6.320.724

6.133.670

5.825.306

46.769.459

7.039.316

9.830.752

5.192.449

6.529.741

6.545.165

4.466.891

2.732.010

3.435.921

2.622.730

38,3

7,5

5,6

4,4

3,4

2,7

2,6

2,3

2,3

2,1

227,9

102,7

33,1

-12,5

48,1

64,8

17,5

116,4

89,6

73,4

TÜRK‹YE’N‹N POMPA ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 10 ÜLKE

ÜLKE ADI 2006 2007 2008 DE⁄‹fi‹M PAY(%)(Ocak-Haziran) (2007/ 2006) 2007

‹brahim Akdemir Asteknik Vana Yönetim Kurulu Baflkan›

Sektörümüzün en önemli problemidöviz kurunun düflük olmas› ve ucuzfiyatlar›ndan dolay› Uzakdo¤u menfleiürünlerin yerel imalatç›lar›zorlamas›d›r.

24

mom

ent

exp

o

flük maliyetli, h›zl› ve cayd›r›c› mali yap-t›r›mlar› olan sistemler kurulmal›d›r.”Bu nedenle piyasa gözetimine yöneliktedbirlerin uygulanmas›nda gecikilme-melidir diyen Karavelio¤lu; akredite de-netim kurulufllar›n faaliyete geçmesininh›zland›r›lmas› ve yetkili makamlar›n,AB uyum sürecine paralel olarak, ithalmallar›n haks›z rekabetinden gümrük-lerde de¤il piyasada korunmas›n› sa¤la-malar› gerekti¤ini söylüyor.

KAYIT DIfiINA KARfiI MÜCADELE ED‹LMEL‹ Kay›t alt›nda faaliyetlerini sürdüren ifl-letmelerimiz, di¤erlerine karfl› savun-mas›z olduklar›n›n alt›n› çizen Karaveli-o¤lu: “Belgesiz sat›fl yapan iflletmeler enaz KDV ve Kurumlar vergisi oran›ndaavantajl›d›rlar, yüzde 40’a yak›n avantaj-lar› vard›r. Pompa veya vanalar›n sade-ce bir k›sm› yat›r›m mal›d›rlar, onlar›nço¤u ihale ile al›n›r; fakat as›l pazar ka-y›t d›fl› çal›flmaya son derecede müsait-tir. Kara para yaratan iflletmeler bu kay-naklar›n› rekabet koflullar›n› daha dahaks›z hale getirmekte harcar, istihdam›kay›ts›z yaparlar, baz› mekanizmalar›çürütürler. Sosyal zararlar› yüksek olur.Bunun halli için tüketici veya çal›flan bi-linçlenmesini beklemek safl›k olacakt›r;sektörel örgütlenmelerin inisiyatifleriise s›n›rl›d›r” diyor.

“‹THAL MALI HAYRANLI⁄I B‹TMEL‹”Makinalar›n genelinde yafland›¤› üzere,gerek kamu gerekse özel sektör sat›n al-malar›nda giderek azalsa da “‹thal mal›”hayranl›¤›n›n hala çok önemli bir vakaoldu¤unu vurgulayan Karavelio¤lu, budurumun, arac›lar›n yönelimleri ile bir-leflince büyük bir handikap oluflturdu-

¤unu söylüyor. Efl performans sa¤layanürünlerden, daha yüksek fiyatl› olan it-hal ürünlerin empoze edilmeleri ve bu-nun güvenilirlik sav›yla yap›lmas›, yerliüreticileri zor duruma düflürmektedirdiyen Karavelio¤lu: “Bu, kur bask›s›ylabirleflince ithalat›n lay›¤›ndan fazla art-mas›n›, yurtiçi üretiminin azalmas›n›pompalayan bir yaklafl›m olarak görül-mektedir. AB’de oldu¤u gibi, kamuoyu-nu yönlendirmek, al›c›lar› yerli ürünle-rin kullan›lmas›na kanalize etmek veuzun vadede “ithal ürünlere” karfl› bi-linçlenme kampanyalar› yapmak etkiliolacakt›r. Ülkemizdekinin tersine birdurum olarak, baz› AB ülkeleri de dahilolmak üzere, dünyan›n bir çok yerinde-ki kamu al›mlar›nda yerli sanayiyi koru-yan tedbirler mevcuttur. ‹halelerde, yer-li mal› ve yerli üretici lehine koyulanyüzde 15’e kadar fiyat avantaj› bu ted-birlerden en yayg›n›d›r” diyor.

“TÜRK‹YE’N‹N AVANTAJLARIÇOK BÜYÜK”

Do¤ufl Vana Genel Müdürü, POMSADBaflkan Yard›mc›s› ve Avrupa Vana Sa-nayicileri Derne¤i (CEIR-2) Baflkan Yar-d›mc›s› Bülent Hac›raifo¤lu, Vana sek-törü ile ilgili Avrupa ya bakacak olur-sak; gerek çevre faktörleri, gerekse afl›r›yüksek iflgücü nedeni ile emek yo¤undiyebilece¤imiz sektörümüz ile ilgili fir-malar ya kapanmakta, ya uluslararas›büyük flirketler taraf›ndan sat›n al›n-

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

ALMANYA

RUSYA FEDERASYONU

‹NG‹LTERE

A.B.D.

‹TALYA

FRANSA

HOLLANDA

CEZAY‹R

BULGAR‹STAN

KAZAK‹STAN

26.584.737

8.497.128

17.002.709

22.799.189

11.267.445

4.577.464

6.950.833

789.912

5.397.094

3.165.799

45.938.308

15.253.100

14.629.854

12.603.406

12.517.199

10.552.687

8.415.161

7.247.051

6.157.773

5.982.885

26.772.055

8.361.430

6.196.094

4.985.245

8.817.216

6.746.015

6.368.711

1.467.277

4.883.695

2.640.752

18,3

6,1

5,1

5,0

5,0

4,2

3,3

2,9

2,4

2,4

72,8

79,5

-13,8

-44,7

11,1

130,5

21,1

817,5

14,1

89,0

TÜRK‹YE’N‹N VANA ‹HRACATINDA ‹LK 10 ÜLKE (2007)

ÜLKE ADI 2006 2007 2008 DE⁄‹fi‹M PAY(%)(Ocak-Haziran) (2007/ 2006) 2007

Ahmet Özden Ertöz Vansan Makina Sanayi Yönetim Kurulu Baflkan›

Son 10 y›lda geliflen CFD teknolojisitasarlanan pompa veya türbinlerinimalat›na bafllamadan, sanal ortamdadenenmesini mümkün k›l›yor. Ancakbu teknolojiyi kullanabilecek deneyimlimühendisin yetifltirilmesindeki zorluk-lar firmalar› düflündürüyor.

KAPAK

25

mom

ent

exp

o

makta ya da mamullerini Çin, Hindistanve Türkiye gibi ülkelerde ürettirip kendimarkalar›n› koydurarak ayakta kalmayaçal›flmaktad›rlar diyor. Bu noktada Tür-kiye’nin lojistik ve düflünce yap›s› olarakÇin ve Hindistan’a göre büyük avantaj-lar› oldu¤unun alt›n› çizen Hac›arifo¤lu,Türkiye taraf›ndan vana taleplerinin çokk›sa sürelerde karfl›lanabildi¤ini ve kali-te taleplerinin de daha kolay yerine ge-tirilebildi¤ini söylüyor. Ancak, ülkemizin tüm sektörlerinde ya-flad›¤›, yüksek enerji maliyetleri, ifl gücüüzerine bindirilmifl afl›r› vergiler, kalifi-ye iflçi bulma zorluklar›, yüksek faizlerve en önemlisi faiz bask›s› sonucu olu-flan düflük döviz kurlar› nedeni ile bah-setti¤im avantajlar ortadan kalkmakta-d›r diyen Hac›arifo¤lu, özellikle AvrupaÜlkeleri’nin, yüksek adetteki standartürünlerde Çin ve Hindistan üreticilerinitercih ettiklerini, daha az miktarl›, acilgereken ve standart olmayan vana ihti-yaçlar›n› ise ülkemizden karfl›lad›klar›n›söylüyor. Çevremizdeki Ortado¤u, Rus-ya, Afrika ve Asya ülkeleri için de ayn›fley söz konusudur diyen Hac›arifo¤lu,özellikle yüksek petrol ve gaz gelirlerisonucu Rusya ve Ortado¤u ülkelerindebüyük yat›r›mlar oldu¤unu ve bu duru-munda ülkemiz vana sanayicileri içinbüyük f›rsatlar do¤urdu¤unu belirtiyor.

“SEKTÖR TAMAMENKORUMASIZ”Son zamanlarda ithal ürünler üzerinde-ki kontrollerin nedenini bilemedi¤imiz

sebeplerden dolay› azalt›lmas› sonucusektörümüz tamamen korumas›z kal-m›flt›r diyen Hac›arifo¤lu, etiket de¤er-lerini tutmayan kalitesiz ürünlerin iç pi-yasay› doldurdu¤unu ve bu durumundaülke vanac›lar› aç›s›ndan haks›z rekabe-te neden oluflturdu¤unu vurguluyor. Bu konuda devlete büyük görevler düfl-mektedir diyen Hac›arifo¤lu, Dubai, Ka-tar, Umman, Suudi Arabistan gibi ülke-lere mal satabilmek için klasörler dolu-su doküman haz›rlay›p bunlarla mal sat-ma onay› almaya u¤rafl›rken, kalitesizürünler elini kolunu sallay›p ülkemizegirebilmesinin çok üzücü oldu¤unu söy-lüyor.

“BU GENÇ SEKTÖRÜN DESTEKLENMES‹ fiART”Asteknik Vana Yönetim Kurulu Baflkan›‹brahim Akdemir, döviz kurunun düflükolmas›n›n ve ucuz fiyatlar›ndan dolay›Uzakdo¤u menflei ürünlerin yerel ima-latç›lar› zorlamas›n›n sektörün temelproblemi oldu¤unu söylüyor. ‹hracatyapan bir firma olarak, YTL’nin afl›r› de-¤erli olmas› fiyatland›rmalar›m›z› etkile-mektedir diyen Akdemir: “Vana sektörühenüz çok yeni oldu¤u için yerli üretici-lerin geliflebilmesi için önlerinin aç›lma-s› gerekiyor. Teflvik uygulanan sektör-lerde yerli imalatç›lar›n korunmas› vebu üreticilerin ürünlerinin de kullan›l-mas› teflvik edilmelidir. Vana sektörü-nün daha iyi yerlere gelmesini sa¤lama-y›z. Bu kültür henüz çok yeni ve gelifle-bilmesi için bu sektördeki imalatç›lar›ndesteklenmesi flart”

“TEKNOLOJ‹Y‹ LAYI⁄IYLA KULLANMALIYIZ”Vansan Makina Sanayi Yönetim KuruluBaflkan› Ahmet Özden Ertöz, son 10 y›l-da geliflen CFD teknolojisi tasarlananpompa veya türbinlerin imalat›na baflla-madan, sanal ortamda denenmesini

mümkün k›ld›¤›n› ancak bu teknolojiyilay›¤› ile kullanabilen kurulufl say›s›n›nçok az oldu¤unu ve bunun sebebininise teknolojiyi kullanabilecek deneyim-li mühendisin yetifltirilmesindeki zor-luk olarak aç›kl›yor. Ertöz, Türkiye’ninbu alanda yetiflmifl elemanlara mutlakflartla ihtiyaç duydu¤unun alt›n› çiziyor. 2000 y›l›ndan itibaren dünyada bilgisa-yar ve elektronik endüstrisindeki geli-flim, mühendislik ö¤rencilerini bu ko-nular›na yöneltmifltir diyen Ertöz, bu-nun sonucu olarak üniversitelerde hid-rolik makineleri derslerinin seçimlikdersler haline getirildi¤ini ve bu dersialan ö¤renci say›s›n›n yüzde 20’nin al-t›na düfltü¤ünü söylüyor. Bu durumsadece ülkemizde de¤il tüm AB Ülke-leri’nde de endifleli bir durum yarat-m›flt›r diyen Ertöz, AB ülkeleri, liderdurumda olduklar› hidrolik makinelerisektöründe 10 y›l sonra pompa ve tür-binleri dizayn edecek, hidrolik santra-lar› iflletecek mühendis bulamama en-diflesi içindeler diyerek konuya kendideneyimlerini aktarak aç›kl›k getiriyor:“Yaz bafl›nda Slovenyan›n Bled flehrin-de kat›ld›¤›m “Hydro Energia 2008”konferans›nda AB destekli ESHA (Eu-ropean Small Hydro Association) ge-nel sekreteri Christine Lins durumunvahameti karfl›s›nda AB’nin üniversite-lerden birine destek vererek hidrolikmakineleri konusunda yüksek lisansve doktora yapacak ö¤rencileri o üni-versiteye yönlendireceklerini söyledi.”Ülkemizde de durum farkl› de¤ildir di-yen Ertöz, bizim de bir k›s›m mühen-dislik ö¤rencilerimizi zaman geçme-den hidrolik makinelerine yöneltme-miz gerekti¤ini, aksi takdirde tahsisiyap›lan yüzlerce hidrolik santral› iflle-tecek, yenileyecek, yenisini yapacakeleman bulmak zorluklar yaflanaca¤›-n›n alt›n› çiziyor.

“ Daralan pazar, yo¤un ve haks›z rekabet, düflük kur,artan enflasyon nedeniyle pompa ve vana sektöründekarl›l›k oranlar› fevkalade düflük gerçeklefliyor. Oysasektörün teknolojik ilerlemesi ve yat›r›mlar›n artmas›,yarat›labilen katma de¤ere ba¤l›.”

26

mom

ent

exp

o

F‹LTRASYON S‹STEMLER‹ VE SO⁄UTUCULAR ÜRETEREK SEKTÖRDEK‹FAAL‹YETLER‹NE BAfiLAYAN ÇESAN, ARADAN GEÇEN SÜREDE ASFALT PLENT‹ÜRET‹M‹NDE TÜRK‹YE’DE VE DÜNYADA L‹DER F‹RRMALARDAN B‹R‹ HAL‹NE GELM‹fiDURUMDA. ‹HRACATA BÜYÜK ÖNEM VEREN F‹RMA 2010 YILINA KADARÜRET‹M‹N‹N YÜZDE 75’‹N‹ ‹HRAÇ ETMEY‹ HEDEFL‹YOR.

SEKTÖRDEN

ÇESAN ihracattaç›tay› yükseltiyor

Henüz dünya pazarlar›na hâ-kim olamamakla birlikte sony›llarda at›l›m halinde olanTürk makine sektörü ulusla-raras› aktörlerini yaratmay›

baflarmaya devam ediyor. Kendi alan›olan asfalt plentleri, toz tutucular ve so-¤utucular ürün gruplar›nda Türkiye’delider, dünyada ise hat›r› say›l›r firmalar-dan biri olan ÇESAN da sektörün yüzaklar›ndan. Moment Expo ekibi olarakÇESAN Genel Müdürü Tahir Aydo¤duile üretimleri, hedefleri ve Türk makinesektörü hakk›nda doyurucu bir söylefligerçeklefltirdik.

1984’TEN BU YANA SÜREKL‹ BÜYÜYOR1984 y›l›nda filtrasyon tesisleri ve so¤u-tucular imal ederek üretim faaliyetlerinebafllayan ÇESAN, yurtiçi-yurtd›fl› talepart›fllar›ndaki h›zl› büyümeyle birlikteüretim kapasitesini artt›rmak amac›yla1990 y›l›nda, 1. Organize Sanayi Bölge-sindeki 7 bin metrekare toplam, 3 binmetrekare kapal› alan üzerine kuruluüretim tesislerine tafl›n›r. 1995 y›l›ndaise, asfalt plent tesisleri üretimine baflla-yarak ifl hacmini artt›r›r. Günümüzdedünya standartlar›na uygun flekilde di-zayn edilmifl en üstün teknolojilerin kul-lan›ld›¤› afsal plent tesisleri, toz tutucu-lar – filtreler ve kaset tipi so¤utucularüretir hale gelir. ‹fl hacmindeki büyümeve yo¤un ürün talepleri nedeniyle 2006y›l› Kas›m ay›nda 24 bin metrekare aç›k,7 bin metrekare kapal› alan üzerine ku-rulu ve son teknoloji ile donat›lm›fl yenifabrikas›na tafl›nan ÇESAN, üretim ka-pasitesini yüzde 100 artt›rm›fl durumda.Fabrika kapasitesindeki bu art›fla para-lel olarak ifl gücü kapasitesini de artt›-ran ÇESAN, kaliteli üretimini her günartan h›z›yla sürdürüyor.

“L‹DER KONUMUMUZU SÜRDÜRMEN‹N HAKLI GURURUNU YAfiIYORUZ”Y›llard›r kalite, dinamizm, güvenirlik veüstün performansta üretim temel de-¤erleri üzerine ilerleyen ÇESAN, bu ba-flar›s›n› sürdürebilmek ve artt›rmak ad›-na 2006 y›l›nda att›¤› bu ciddi ad›mlarve yat›r›mlarla, müflteri memnuniyetinien yüksek seviyede tutarak, müflteribeklentileri ve taleplerini mümkün olan

en k›sa süre ve en ekonomik seviyedekarfl›lamak için çal›flmalar›na devamediyor. Üretime oldu¤u kadar, üretimsonras› faaliyetlere de önem veren ÇE-SAN, mühendislik, know-how, montaj,teknik servis ve yedek parça hizmetleri-ni de titizlikle yerine getiriyor.ÇESAN, üstün teknolojisi ve kalitedenödün vermeyen güvenilir imaj› ve yurti-çi ve yurtd›fl› pazarlarda, bu sektörünvazgeçilmezleri aras›nda yer almay› ba-flar›yor. Firman›n sektördeki önemine de¤inenTahir Aydo¤du, “H›zla büyüyen ifl kapa-sitesi ve pazar pay› ile bugün sektörün-de lider konuma gelen ÇESAN, bu ko-numunu en iyi flekilde sürdürmeninhakl› gururunu yafl›yor” diyor.

DÜNYA STANDARTLARINDAÜRET‹MÇESAN, mobil ve sabit olmak üzere30–300 t/h kapasiteye sahip dünya stan-dartlar›na asfalt üretebilen modernplentler gelifltirmifl bir noktada. Firma,müflteri isteklerine göre çok de¤iflik al-ternatif tasar›mlara ortaya koyabiliyor.Üretti¤i asfalt plentlerinin ses, toz, ›s›,gürültü aç›s›ndan güvenli, çevre ve kul-lan›c› dostu olmas›na özen gösteriyor.Ürünlerin ünite ölçüleri karayollar› ga-barilerine uygun olarak tasarlan›yor.ÇESAN kolay h›zl› montaj-demontajiçin modüler bir yap› ortaya koyuyor.Üniteler maksimum verimi alabilecekflekilde düflünülüyor ve birim asfalt ma-liyeti minimize ediliyor. Ürünlerinin enönemli özelli¤inin maliyet ve iflletme gi-derleri aç›s›ndan daha ekonomik olma-lar› oldu¤unu dile getiren Tahir Aydo¤-du, “1000 m3/h ile 1 milyon m3/h kirligaz debisine sahip ortamlar› filtre ede-bilecek Kuru Tip Toz Tutucular ve30–300 t/h kapasitede Asfalt Plentleri,flirketimiz taraf›ndan sistemin teknolojikgerekleri göz önüne al›narak üretiliyorve tüm dünyada sat›fla sunuluyor” di-yor. ÇESAN asfalt plentlerinde her tür-lü s›v› yak›t (fuel-oil, No 6 fuel-oil, kal-yak, mazot vb.) do¤algaz ve LPG kulla-n›labiliyor.Ar-Ge çal›flmalar›na da büyük önem ve-ren ÇESAN 2008 y›l›nda, y›ll›k net kar-dan Ar-Ge’ye yüzde 1,65 pay ay›r›rken,2009 y›l›nda ise yüzde 1,95 pay ay›rmakarar› alm›fl durumda.

‹novasyon çal›flmalar›na bafllayan ÇE-SAN 2009 y›l›nda TÜB‹TAK ile 2 projeçal›flmas› hedeflemekte olup, TEYDEBveya TTGV ile 1 adet proje yürütülmesi-ni hesapl›yor. Bu projeleri üniversite-sanayi iflbirli¤i alt›nda yürütmeye baflla-yan ÇESAN teknoloji transfer eden de-¤il, know-how üreten ve satan bir ko-numda bulunuyor.

“TEKNOLOJ‹M‹Z TÜM STANDARTLARIN ÜZER‹NDE”?Üretimlerimiz teknolojik yeterlilik veçevre koruma aç›s›ndan dünyadaki tümstandartlar› karfl›lamakta hatta daha üs-tün özellikler gösteriyor” diyen TahirAydo¤du, ürünlerini öne ç›karan düflükenerji ihtiyac›, yak›t sarfiyat›n›n optimi-ze edilmifl olmas›, 2 personel ile (plentoperatörü ve yükleme operatörü) çal›flt›-r›labilmesi, uzun ömürlü sistem ve do-nan›mlar, minimize edinmifl bak›m ihti-yaçlar› gibi özellikler sayesinde iflletmemaliyetlerinin düflük oldu¤unu vurgulu-yor. Firman›n ürünlerinin modüler ya-p›s›, kolay montaj edilmesini ve yer de-¤ifltirmelerinin çok k›sa sürelerde ger-çeklefltirilmesini sa¤l›yor. Phoenix con-tact plc sistemleri ve scada sistemlerinikullanan ÇESAN Ar-Ge ekibi, üretilenasfalt plenti ürünlerinin kontrol ve kul-lan›m›n› kumanda odas›ndan yapabili-yor. ÇESAN bugün kendi brülörünü 3milyon kcal/h- 25 milyon kcal/h kapasitearas›nda üretmekte olup servo motr ileyak›t /hava oran›n› ayarlayabiliyor. Busistem, de¤iflik asfalt üretimine (mastikasfalt, renkli asfalt, sökülmüfl (re-

27

mom

ent

exp

o

Tahir Aydo¤du ÇESAN Genel Müdürü

Lider konumumuzu sürdürmenin gururunu yafl›yoruz

SEKTÖRDEN

28

mom

ent

exp

o

cycling) malzeme kullan›m› vb.) imkânsa¤l›yor. Ürünler, tamamen bilgisayarkontrollü olup manüel, yar› otomatik vetam otomatik çal›flt›r›labiliyor. Müflteri-ler sat›n alm›fl olduklar› plentten isteni-len düzeyde raporlama alabiliyorlar.Ayr›ca rekabette tutunabilmek ve yolalabilmek için dünyadaki geliflmeleri ya-k›ndan takip etmek ve teknoloji yar›fl›n-da geri kalmaman›n çok büyük önemtafl›d›¤›n› belirten Aydo¤du, “H›zla geli-flen teknolojik geliflmeleri yak›ndan ta-kip eden ÇESAN, müflteri beklentilerine“en uygun” olan› seçmekte, müflterileri-nin oldu¤u kadar çal›flanlar›n›n damemnuniyetini her zaman ön plandatutmaktad›r. Kalite politikalar› ve hedefleri do¤rultu-sunda, Ar-Ge ve proje çal›flmalar›na daciddi yat›r›mlar yapmakta olan firmam›z

üstün nitelikli ekibi ile kalitede öncülü-¤ü sürekli geliflim felsefesinden tavizvermeden yürütüyor” diyor.

ÇESAN’IN ‹HRACAT HEDEF‹ BÜYÜYORTahir Aydo¤du’dan ÇESAN’›n üretmek-te oldu¤u en son ürünler hakk›nda dabilgiler al›yoruz. Bu bilgiler ›fl›¤›nda,ÇESAN’›n 30–300 t/h kapasiteli sabit as-falt plentleri, mobil asfalt plentleri 30-200 t/h kapasiteli, drummix 60 ton/h -300 ton/h, 1000 m3/h ile 1 milyon m3/hkapasiteli ters ak›flkanl›, jet pulse, kasettipi filtre üretimleri gerçeklefltirdi¤ini,ayr›ca bunkerler, bantlar, döner kurutu-cu, brülör, elevatörler, mikser, ürünstok silolar›, filler silosu, k›zg›n ya¤ je-neratörü, bitüm-mazot-fuel-oil tanklar›üretimi yapt›¤›n› ö¤reniyoruz.ÇESAN üretmifl oldu¤u asfalt plenti ve

filtre tesislerini 2007 y›l›na kadar a¤›rl›k-l› olarak Ortado¤u Ülkeleri, Suudi Ara-bistan, Irak ve Cezayir’e ihraç ederken,2008 tarihinden itibaren ise Arnavutluk,Bulgaristan, Norveç, Kazakistan, Sudan,Afganistan sat›fllar›n› hayata geçirmeyibaflarm›fl durumda. Firma, 2010 y›l›nakadar üretmifl oldu¤u makinelerin yüz-de 75’ini ihraç etmeyi hedef olarak önü-ne koymufl durumda. Türkiye’de kendi alan›nda lider konum-daki firmalardan biri olan ÇESAN, dün-ya pazar›ndaki rekabetinde kendine ya-t›r›mlar› ile mücadeleye önem veriyor.Bu konu hakk›nda konuflan Tahir Ay-do¤du, “ÇESAN’›n kendi teknolojik ya-t›r›mlar›, Ar-Ge çal›flmalar›na vermifl ol-du¤u destek, nitelikli eleman ve son ola-rak da yaz›l›m›n› kendi bünyesinde yap-mas› neticesinde d›fl pazardaki firmalar

ile rekabet edecek düzeydedir. Yapm›floldu¤umuz inovasyon çal›flmalar›, Ar-Ge harcamalar› Çesan’›n büyümesindeen büyük etmenler oldu¤u için firma-m›z teknolojik yat›r›mlar›n› bu konular-da art›rmaktad›r” fleklinde konufluyor.ÇESAN bünyesinde çal›flt›r›lan makine-lerin yüzde 70’i bilgisayar kontrollüolup, 2008 y›l›nda üretim hatt›nda olanmakinelerin yüzde 30’u de¤ifltirilerekfirman›n üretimini daha standart halegetirmifl durumda.

“MÜfiTER‹LER‹M‹Z ÜRÜN KAL‹TEM‹ZDEN FAZLASIYLAMEMNUN”Sektörde, baz› pazarlara girmek içinyerli firmalarla ortakl›klar kurmak ço¤uzaman önemli rol oynuyor. ÇESAN’›nHindistan ve Uzakdo¤u pazar›na giriflide bu flekilde gerçeklefliyor. fiu anda

ÇESAN’›n bu pazarlara girmesini sa¤la-yan ortakl›k yürüttü¤ü Hindistan firma-s› TATA grubu TELCON ile know-howantlaflmas› mevcut olup bulunuyor vekapasiteli plentlerin üretimine bafllan-m›fl durumda. Yurtd›fl›nda pek çok firma ile çal›flanÇESAN, müflterilerinin be¤enisini ka-zanmay› baflarm›fl bir firma. Sadeceürün satmakla yetinmeyen firma ayn›zamanda müflterilerine sat›fl sonras› lo-jistik destek hizmeti de sunuyor. Konuhakk›nda konuflan Tahir Aydo¤du, “As-falt plentlerimiz olsun, filtre tesislerimizolsun müflterilerimiz ürün kalitemizdenfazlas›yla memnun olup, ürünlerimizi al-maya gelen flirketler öncelikle ürünleri-mizi, imalat saham›z› ve tesislerimizi ge-zerek çal›flma performanslar›na bakarakürünlerimize sahip oluyorlar. Tesisleri-mizde bir sorun oldu¤u takdirde lojistikbölümü en k›sa süre içerisinde sorunamüdahale etmektedir” diyor.

“ Sanayicinin ülke yönetiminden beklentileri; vergilerin düflürülmesi, sanayiciye s›f›r faiz’le krediolanaklar› sunulmas›, kalk›nmada öncelikli illerinsay›s› art›r›lmas›d›r. E¤itime yeterince önem verilmeli.Sadece üniversite açarak mühendis yetifltirmek yerineara eleman, teknik elemanlar›n yetifltirilmesinde degerekli hassasiyeti göstermek laz›m”

29

mom

ent

exp

o

meli. Sadece üniversite açarak mühen-dis yetifltirmek yerine ara eleman, tek-nik elemanlar›n yetifltirilmesinde de ge-rekli hassasiyeti göstermek laz›m” diyor.

“DIfi T‹CARET‹N ÖNEM‹ ANLATILMALI”Türk makine sektörünün ihracat rakam-lar› d›fl›nda, dünya pazar›ndan binde 4oran›nda pay al›yor olmas› da kat edil-mesi gereken çok mesafe oldu¤unugösteriyor. Ülkemizin sektördeki pazarpay›n› art›rmas› için at›lmas› gerekenad›mlar hakk›nda konuflan Tahir Ay-do¤du, “Ülke yönetimi çat›s› alt›nda, ‹h-racatc›lar Birli¤i, TÜB‹TAK, TTGV,TEYDEB, Sanayi Odalar›, Ticaret Odala-r›, Sivil Toplum Kurulufllar› ve Üniversi-telerin bu konuda ortak bir çal›flma ya-p›p öncelikle d›fl ticaret önemi hakk›ndasempozyum ve konferanslar düzenleye-rek bu bilinci afl›lamas› gerekmektedir”diyor. Aydo¤du, bundan sonraki afla-mada ise flirketleri tehdit eden yabanc›sermayenin ülkeye çekilememesi, tek-noloji üretememe, girdi maliyetlerininyüksekli¤i, Türk mal› imaj› ve markalar›-m›z›n olmay›fl›, uluslararas› rekabetinartmas› gibi konularda devlet yönetimi-nin gerekli tedbirleri almas› gerekti¤inisöylüyor.

“AC‹L EYLEM PLANI GEREK‹YOR”Son olarak Türkiye’de sektörün yaflad›¤›en önemli sorunlara de¤inen Tahir Ay-do¤du, teknolojinin h›zl› geliflmesinekarfl›l›k yeni yat›r›mlar yap›lmas› içinyeterli sermaye temin edilemedi¤ini, buyetersizli¤in üretilen makine ve teçhiza-t›n teknolojik düzeyinin ve ürün kalitesi-nin düflük olmas›na yol açt›¤›n›, ürünmaliyetini yükseltti¤ini ve uluslararas›pazara ç›kmay› engelledi¤ini söylüyor.Aydo¤du ayr›ca, “Gerek teknolojik ye-tersizlik, gerekse de bilgi ve kalifiye ele-man eksikli¤i, standartlara uygun veprojeye dayal› üretim yap›lmas›n› zor-laflt›rmaktad›r. Ürünlerin yurt içi ve yurtd›fl› fuarlarda sergilenmesi ve yurt içi,yurt d›fl› pazarlamas›nda zorluklar ya-flanmaktad›r. Bu gibi s›k›nt›lar için acileylem plan› oluflturmas› gerekmektedir.Bu flekilde devam ederse teknolojitransfer etmeye devam ederiz” diyor.

dan da anlafl›laca¤› üzere çevre sa¤l›¤›-na ve bununla beraber insan büyükönem verdi¤ini ifade eden Aydo¤du,“Uluslararas› standartlarda baca gaz›toz emisyon de¤eri 50 mg/Nm3 olur-ken, Plent ve filtrelerimizde toz emisyonde¤eri maksimum 25 mg/Nm3’dür.Üretmifl oldu¤umuz ürünlerde hastal›¤asebep verecek hiçbir etken söz konusuolmay›p ayn› zamanda ürünlerimiz CEbelgelidir. TATA grubuyla bu konudayeterli çal›flma yap›lm›fl ve grup ÇESANile üretimine devam etmifltir” fleklindekonufluyor.

“VERG‹LER DÜfiÜRÜLMEL‹, SIFIR FA‹ZL‹ KRED‹ VER‹LMEL‹”Makine sektörü, geliflmifl bütün ülkeler-de ekonomide önemli bir yer tutmakta.Sektör bu ülkelerin hem milli ekonomi-lerinde önemli rol oynuyor, hem de ül-kelerin altyap›lar›n› yenilemelerini sa¤-layarak sanayilerinin sürekli modernizeolmas›n› sa¤l›yor. Sektörün geliflmiflli¤i-nin en önemli göstergesini ise yap›lanihracat ortaya koyuyor. Bu anlamda eleal›nd›¤›nda ülkemizin gerçeklefltirdi¤i8,9 milyar dolarl›k makine ihracat›n›ntoplam ihracat›n yaklafl›k yüzde 9‘uzunatekabül etti¤i görülüyor. Bu de¤er gelifl-mifl olan ülkelerde yüzde 35–40’lara ka-dar ç›k›yor. Konuyu de¤erlendiren Ta-hir Aydo¤du, döviz kurunun düflük kal-mas›n›n 2007 y›l›nda da ithal makinele-rin avantaj›n› korumalar›na neden ol-maya devam etti¤ini, bu nedenle ihracatyapabilen firmalar›n iç pazar sat›fllar›n-dan çok yurt d›fl› pazarlara öncelik ver-diklerini söylüyor. Aydo¤du ayn› za-manda Türk makine sektörünün son y›l-larda kalite ve geliflen teknolojilerin uy-gulanmas›na da büyük önem verdi¤ini,yeni ve geliflmifl modelleri imalat prog-ram›na katt›¤›n› ve bunun sonucunu daald›¤›n› belirtiyor. Ancak bu yaflananlara ra¤men henüzyolun çok bafl›nda olan Türk makinesektörünün geliflmifl ülkeleri yakalaya-bilmesi için bir tak›m ad›mlar›n at›lmas›gerekiyor. Bu konuda yap›labileceklerhakk›nda görüfl bildiren Aydo¤du, “Sa-nayicinin ülke yönetiminden beklentile-ri; vergilerin düflürülmesi, sanayiciye s›-f›r faiz’le kredi olanaklar› sunulmas›,kalk›nmada öncelikli illerin say›s› art›r›l-mas›d›r. E¤itime yeterince önem veril-

ÇESAN’DAN ÇEVREYE DUYARLI ÜRET‹MHepimizin bildi¤i gibi, büyük oranda in-san eliyle geliflen küresel ›s›nma uzunsüredir gündemde. Sürecin etkilerininazalt›lmas› ve giderilmesi için pek çokönlem al›nmaya çal›fl›l›yor. Bu konudasanayiye de önemli görevler düflüyor.Zaten AB uyum sürecinde sanayiye dö-nük yeni çevre mevzuatlar› da gündem-de. Böylesi bir durumda lider konum-daki firmalar›n bu konuda bir zorunlu-luk üzerinden de¤il de çevre duyarl›l›¤›temelinden hareket etmeleri sanayideifltigal eden tüm kurulufllar için örnekteflkil edebilir. Ekosistemle uyumlu birflekilde üretim yapan kurulufllar ayn› za-manda bu konuda geri noktadaki kuru-lufllara göre farklar›n› ortaya koyarakmüflteri a¤lar›n› da geniflletebilirler. ÇE-SAN da çevre duyarl›l›¤› konusunda li-der konumuna uygun duyarl›l›k göste-ren firmalardan biri. fiirketlerinin ad›n-

30

mom

ent

exp

o

1976 SENES‹NDE BELED‹YELER, ÖZEL ‹DARELER VE ÖZEL SEKTÖRE H‹ZMET VERMEK‹Ç‹N KURULAN TARMAfi, BU GÜN ‹NfiAAT VE ALTYAPI MALZEMELER‹ ‹MAL EDEB‹LENTES‹SLER‹ VE YARDIMCI MAK‹NELER‹ ÜRETEREK PEK ÇOK ÜLKEYE ‹HRACATGERÇEKLEfiT‹R‹YOR.

SEKTÖRDEN

Makine sektörününç›k›fl› ihracatta

Dünyadaki ekonomik geliflme-ler ve küreselleflme sürecidikkate al›nd›¤›nda, önümüz-deki uzunca bir süreçte de ih-racata dayal› geliflim modeli-

nin muhafaza edilece¤ini söyleyebiliriz.Bu anlamda Türkiye’nin de ekonomisi-nin temel geliflimi ihracattaki baflar›lar›-na dayan›yor. Genel ekonomik gidiflatabakt›¤›m›zda ülkemizin 2007 y›l›nda butemel do¤ruyu baflar›yla yerine getirdi-¤ini söyleyebiliriz. 2007 y›l›nda Türkiyeihracatta rekor seviyeyi yakalad›. Tabiiki bu geliflmeden makine sektörü depay ald›. Verilere bakt›¤›m›zda, son y›l-larda Türk makine sektörünün ihracatart›fl rakamlar›n›n genel ihracat›n önün-de seyretti¤ini görüyoruz. Sektörde iflti-gal eden firmalar›m›z do¤unun ucuzüretimi ve bat›n›n kaliteli ve markalafl-m›fl firmalar›yla mücadelelerinde önem-li baflar›lar kazan›yor. TARMAfi da ülkeekonomimizin gelifliminin yolunun ihra-cattan geçti¤inin bilincinde olan ve pekçok ülkeye ihracat gerçeklefltirerek ken-di alan›nda sektörde önde gelen kuru-lufllar aras›nda yer alan firmalar›m›zdanbirisi. TARMAfi Yönetim Kurulu Bafl-kan Yard›mc›s› Özlem Sevilmifl ile mer-kezinde Türk makine sektörünün ihra-cat›n›n yer ald›¤› ve firman›n üretimini,hedeflerini konu alan bir haber çal›flma-s› gerçeklefltirdik.

1976 YILINDAN BER‹ FAAL‹YETTETARMAfi Makina Sanayi, 1976 y›l›ndabelediyeler, özel idareler ve özel sektörebeton boru, beton parke, briket imalmakinesi ve ekipmanlar›n› üretmek üze-re kurulmufl bir firma. TARMAfi bu güninflaat ana konu olmakla beraber altyap›malzemeleri üretimi yapabilen tesislerive yard›mc› makineleri üretmek, sat›flve sat›fl sonras› müflteri hizmetleri ko-nusunda çal›flmalar yürütüyor. Firma-n›n ürün gam›nda; beton parke tafl› ma-kinesi ve kal›plar›, briket-yap› tafl› maki-nesi ve kal›plar›, Ø200 mm – Ø3200 mm/Boy:1500 mm – 2500 mm beton borumakineleri ve kal›plar›, beton santrali vede¤iflik özelliklerde elektro-hidro-meka-nik sistemler bulunuyor.TARMAfi, mevcut üretimlerini arz-talepdengesini bozmayacak, sektördeki, refe-rans olabilecek, nitelikli, marka olan fir-

ma ürünleri ile rekabet edebilecek,yurt içi imkânlar içerisindeki mevcutteknolojiyi takip ederek, tüm uyarla-malar› tamamlanarak ve geliflime aç›kolarak üretim yap›yor. Üretimleri hak-k›nda bizi bilgilendiren Özlem Sevil-mifl, “Makinelerimizdeki üretilen ürünkalitesini art›racak, vibrasyon ve pres-leme özellikleri en iyi olacak flekildetüm imkânlar› kullanmaktay›z. Endüs-triyel otomasyon, makinelerimizeuyarlanm›fl bulunmaktad›r. ‹flçi ve iflgüvenli¤i konusunda güvenirlilik sa¤-lanmas›, makine üretimimizin temelinioluflturmaktad›r” fleklinde konufluyor.

TARMAfi’IN GEN‹fi B‹R ‹HRACAT YELPAZES‹ VARTürk makine sektörünün geliflimi içinihracata a¤›rl›k vermek hayati önemtafl›yor. Firma olarak bu gerçe¤in bi-lincinde olan TARMAfi da d›fl pazarla-ra aç›labilen ve her geçen sene ihracatrakamlar›n› yukar› çekmeyi hedefleyenbir kurulufl. Bizlere ihracat yapt›klar›pazarlar hakk›nda bilgi veren ÖzlemSevilmifl “Makine ihracat›m›z› a¤›rl›kl›olarak Irak, Sudan, Ürdün, M›s›r, Suri-ye, Cezayir, Libya, Suudi Arabistan,Gürcistan, Nahç›van ve Türkmenis-tan’a gerçeklefltiriyoruz” diyor. Gerekfirmalar›n›n verili durumundan, gerek-se ülkemizdeki makine sektörününiçinden geçti¤i flartlardan ötürü TAR-MAfi’›n d›fl rekabette s›n›rs›z gücü ol-mad›¤›n› belirten Özlem Sevilmifl, “Ge-liflmifl ülkelerdeki pek çok firma ile eflitkoflulda rekabet edemiyoruz. Onlar›nyararland›klar› uzun vade düflük faizgibi finans desteklerinden ve devletle-rinin onlara sa¤lad›¤› vergi olanakla-r›ndan yararlanam›yoruz. Ayn› zaman-da iç pazar›m›zda daralma yafland›¤›n-dan d›fl pazarlara yöneliyoruz ancakburada da ucuz Çin ve Uzakdo¤uürünleriyle rekabet bizi zorluyor. Busebeplerden s›n›rs›z rekabet söz konu-su de¤il. D›fl pazarda büyük firmalarlarekabetimiz orta düzeydedir” diye ko-nufluyor.

H‹ZMETLER MAK‹NE SATIfiI‹LE SINIRLI DE⁄‹LSürecin bu flekilde ifllemesine ra¤menTARMAfi pek çok yabanc› müflteriyeürünlerini ulaflt›rmay› ve onlar›n güve-

nini kazanmay› baflarabilmifl durumda.Firma olarak sadece sat›fl yapmakla ye-tinmeyen TARMAfi sat›fl sonras› hiz-metleriyle de müflterilerinin be¤enisinikazan›yor. Müflteri memnuniyetinin s›rfbu sektörde de¤il her sektörde baflar›-n›n alt›n anahtar› oldu¤unu söyleyenÖzlem Sevilmifl, “Birlikte çal›flt›¤›m›z ya-banc› firmalar ürün kalitemizden olduk-ça memnun. fiimdiye kadar bu konudabir problem yaflamad›k. fiimdiye kadarizledi¤imiz ilkeli çizgiyi sürdürdü¤ümüztakdirde ileride de bir sorunla karfl›lafla-ca¤›m›z› tahmin etmiyorum. Sadece sa-t›fl yap›p bir kenara çekilmiyoruz, mon-taj ve sat›fl sonras› hizmetlerimiz müflte-riyi oldukça tatmin edici durumda ve buyönüyle sat›fl yapt›¤›m›z müflteriler tara-f›ndan uzun vadede tercih edilmeyi biranlamda garanti alt›na alm›fl durumda-y›z” diyor.

ÜRET‹M‹ ÇEVREYLE UYUMLUGünümüzde sanayi kurulufllar›n›n üre-timlerinde kaliteye, dayan›kl›l›¤a, tekno-lojik yeniliklere önem verdikleri kadarekosisteme de duyarl› olmak durumun-dalar. Küresel ›s›nmayla beraber hemenher gün felaket senaryolar› anlat›l›rken,art›k büyük ulusal kanallarda dahi çevreduyarl›l›¤› ile ilgili programlar yap›l›r-ken ülkesine ve dünyaya duyarl› sanayi-cilerin bu soruna kay›ts›z kalmalar› tabiiki mümkün de¤il. Bütün bu geliflmelereduyars›z kalamayacaklar›n› belirten Öz-lem Sevilmifl, “Son tahlilde dünya hepi-mizin evi say›l›r. Sanayi üretiminin de

31

mom

ent

exp

o

Özlem Sevilmifl TARMAfi Yönetim Kurulu Baflkan Yard›mc›s›

Marka olan firma ürünleri ile rekabetedebilecek üretim yap›yoruz.

SEKTÖRDEN

32

mom

ent

exp

o

bu küresel ›s›nma denilen süreçteönemli etkileri oldu¤u göz önüne al›nd›-¤›nda üretim süreçlerimizi do¤al den-geye zarar vermeyecek flekilde organizeetmeli ve ayn› flekilde ortaya ç›kard›¤›-m›z ürünlerin de çevreyle uyumlu olma-s›n› sa¤lamal›y›z. Pek tabii ki biz bu iflle-ri kar etmek ve ülke ekonomimize ka-zand›rmak için yap›yoruz ancak üreti-mimizi art› de¤er merkezli kurgulad›¤›-m›z kadar do¤al dengeye de özen gös-termezsek sonunda kazanabilece¤imizbir dünya da kalmayabilir. TARMAfi dabunun bilincinde olan bir iflletmedir.Sadece ç›kar›lan çevre mevzuatlar› de¤ilbu bilinç sonucunda bütün üretim süre-

cimizde çevre ve insan sa¤l›¤›na duyarl›olmaya çal›fl›yoruz. Üretmifl oldu¤umuzmakinelerimizin de çevreye en ufak birzarar› yoktur” fleklinde konufluyor.

“‹HRACATIN VARLI⁄I VE ÖNEM‹ ANLATILMALI”Ülkemizin, pek çok ülkede büyük önemtafl›yan makine sektörü konusunda at›-l›m içinde oldu¤u bir gerçek. Son y›llar-da sektörün ihracat oranlar› sürekli ola-rak genel ihracat›n üzerinde seyrediyor.Ancak bütün dünyada ihracata dayal›bir model üzerinden ekonomik büyü-menin gerçeklefltirildi¤ini ve ülkemizdede hem genel olarak ekonomimizin

hem de özel olarak makine sektörününgelifliminin as›l itici gücünün ihracat›art›rmak oldu¤unu düflündü¤ümüzdeflu anda istenilen noktada olmad›¤›m›z›söyleyebiliriz. Ülkemizin makine sektö-ründe, 2007 y›l›nda gerçeklefltirdi¤i yak-lafl›k 9 milyar dolarl›k ihracat rakam›n›de¤erlendiren Özlem Sevilmifl, bu mik-tar›n yeterli olmad›¤›n› belirtiyor. Sevil-mifl, “Öncelikle Türkiye’deki iflletmelergenelde esnafl›k ve KOB‹ boyutunda.Ölçe¤i, kapasitesi, hacmi büyük olan fir-malar zaten ihracat konusunda yeterlibilgiye sahip. Fakat KOB‹’ler k›s›tl› im-kânlarla ancak imalat faaliyetleriyle u¤-raflabildikleri için ihracat hakk›nda viz-yon gelifltirebilmifl de¤iller. Bu aç›danbüyük küçük her sektör ve firmaya ihra-cat›n varl›¤› ve önemi ›srarl› bir flekildeanlat›lmal›” diyor. Sektördeki ihracat rakam›m›z›n yukar›-lara tafl›nabilmesi için teflviklerin artt›-r›lmas›, sadece ihracat teflviklerinin de-¤il o aflamaya gelinene kadar teknolojigelifltirme, finansal destek gibi konular-da ad›mlar at›lmas›n› söyleyen ÖzlemSevilmifl, “Fakat bu teflvikler konusundaflöyle bir sorun var. Teflvikler var fakatteflvikleri almak çok zor. Bu flartlar ko-laylaflt›r›lmal›, zorluklar kald›r›lmal›,flartlar daha gerçekçi olmal›. Vergi, harçgibi bizleri zor durumda b›rakan ihracatmasraflar› azalt›lmal› ve bu flekilde pa-zarlara ulaflma kolaylaflt›r›lmal›” fleklin-de konufluyor. Sevilmifl ayr›ca, sektörelgruplaflmalar oluflturularak çal›flmalar›nsistematik bir boyuta getirilmesi ve bugruplaflmalar›n dernek vs. isimler alt›n-da toplanmas›n›n yararl› olabilece¤inivurguluyor.

“YURT‹Ç‹ ÜRET‹M‹ VE ÇEfi‹TLER‹M‹Z‹ ARTIRMALIYIZ”Ülkemizin makine sektöründe dünyapazar›ndan ald›¤› pay üzerine de sohbetetti¤imiz Özlem Sevilmifl ürün çeflitlili-¤inin art›r›lmas›n›n çok önemli oldu¤u-nu dile getiriyor. Dünya pazar›ndan al-d›¤›m›z pay›n artmas›n›n öncelikle yur-tiçi üretimimizin ve çeflitlili¤inin artma-s›na ba¤l› oldu¤unu söyleyen Sevilmifl,bundan sonra hayata geçirilen ihracat›art›rma çareleri çözüme kavuflturuldu-¤unda bir anlam› olaca¤›n› söylüyor.Sevilmifl ayr›ca, ihraç edece¤imiz ürün-lerin pahada a¤›r ama maliyette düflük

“ Öncelikle Türkiye’deki iflletmeler genelde esnafl›kve KOB‹ boyutunda. Ölçe¤i, kapasitesi, hacmi büyükfirmalar zaten ihracat konusunda yeterli bilgiye sahip.Fakat KOB‹’ler k›s›tl› imkânlarla ancak imalat faaliyetleriyle u¤raflabildikleri için ihracat hakk›ndavizyon gelifltirebilmifl de¤iller. Bu aç›dan büyük küçükher sektör ve firmaya ihracat›n varl›¤› ve önemi ›srarl›bir flekilde anlat›lmal›”

33

mom

ent

exp

o

belirli kesime yönelik de¤il, genel birflekilde uygulanmas› gerekti¤ine iflaretetti. Özlem Sevilmifl, hammadde vemalzeme maliyetlerinin d›fl›nda, iflgücümaliyetlerinin de SSK ve vergi yükününa¤›rl›¤›n›n etkisiyle iflverene ve giriflim-ciye a¤›r yük getirmekte oldu¤unu, bukonuda da ciddi iyilefltirmeler, düzenle-meler yap›lmas› gerekti¤ini söylüyor.

TARMAfi’IN ‹HRACATI ARTIYORSon olarak, bafl›ndan beri sohbetimizintemel gündemi olan ihracat konusundaÖzlem Sevilmifl’ten TARMAfi’›n duru-mu hakk›nda bilgi al›yoruz. Firman›n2007 y›l› ihracat›n›n 1 milyon dolar ol-du¤unu ö¤reniyoruz. Özlem Sevilmifl bize 2008 Temmuz sonuihracatlar›n›n 1 milyon 665 bin dolarolarak gerçekleflti¤ini ve y›lsonu itiba-r›yla da bu rakam› yukar›ya çekmeyi he-deflediklerini, bunu da baflarabilecekle-rini söylüyor.

art› de¤eri fazla ürünler olmas›n›n bera-berinde ciddi bir avantaj getirece¤inivurguluyor.

“HAMMADDE F‹YATLARINDAK‹DENGES‹ZL‹K SEKTÖRÜN GEL‹fi‹M‹NE ENGEL”Son y›llarda h›zl› bir yükselifl içine girenve her geçen gün geliflimi daha da ivmekazanan Türk makine sektörü kimi so-runlar da yaflam›yor de¤il. Gerek dün-yadaki gerekse ülkemizdeki ekonomikgeliflmelerden olumlu ya da olumsuz bi-rebir etkilenen sektör ayn› zamanda pekçok sektör temsilcisinin de belirtti¤i gibikimi yap›sal sorunlarla da karfl› karfl›ya.Olumlu geliflmeleri ›srarla vurgulasalarda sektör temsilcileri baflar›lar›n›n art-mas› ve ülke ekonomimizin geliflimi aç›-s›ndan bu problemlere de iflaret ediyor-lar. Bu konu üzerine konufltu¤umuz Öz-lem Sevilmifl bizlere kendi penceresin-den sektörün yaflad›¤› ve aflmas› gere-

ken sorunlardan bahsetti. Sektörün enönemli problemleri aras›nda hammad-de fiyatlar›n›n dengesizli¤inin öne ç›kt›-¤›n› belirten Sevilmifl, ayn› ürünü satanfirmalar aras›ndaki fiyatlar aras›ndafarkl›l›klar bulundu¤unu ve bunun anla-fl›labilir olmad›¤›n› söyledi. Özlem Sevil-mifl, “Tabi bunda kalite, marka vs. çeflitliunsurlar etken olabilir. Fakat bu kesinde¤il. Yani markas› iyi diye veya kalitelidiye çok fiyat fark› olmamal›. Bu konunun denetimi fiyatlar, yani üre-ticiye yans›yan yönü aç›s›ndan önemli.Daha aç›k ifadeyle o emtia gerçektenkaliteli diye mi pahal› yoksa serbest pi-yasa etkisiyle mi bu flekilde üreticiyeyans›yor. Bunu iflletme kendi içerisindesat›n alma birimi yoluyla çözebilir. Fa-kat ne kadar destek olursa o kadar üre-tim artar diye düflünüyoruz” fleklindekonufltu. Sevilmifl ayr›ca, ihracat olsunolmas›n her türlü giriflim, yat›r›m›n des-teklenmesi gerekti¤ini ve bu deste¤in

ÜLKELERDEN

‹hracatç›lar›nmerce¤indeki ülke:

Çin34

mom

ent

exp

o

35

mom

ent

exp

o

MAK‹NE ‹THALATINDA DÜNYADA 3. SIRADA YER ALANÇ‹N ‹THALATINI 124,2 M‹LYAR DOLARA YÜKSELTM‹fi

DURUMDA. MAK‹NE ‹THALATI HIZLA ARTAN Ç‹N, TÜRKMAK‹NE ‹HRACATÇILARI ‹Ç‹N ÇEK‹C‹ B‹R PAZAR

OLMA ÖZELL‹⁄‹ TAfiIYOR.

ÜLKELERDEN

misine Bak›fl” adl› raporunda Çin’indünya ekonomisinin en büyük itici gücühaline geldi¤i vurgulan›yor.2007 y›l›nda Çin’in gayri safi yurtiçi hâ-s›las›n›n, yüzde 11,4 artt›¤›, böylece üstüste befl y›ld›r ekonomik büyüme h›z›-n›n yüzde 10 ya da üzerinde seyretti¤igörülüyor. Çin ekonomisi, uluslararas›ekonomi ortam›ndaki bütün olumsuz-luklara ve ülkede yaflanan ciddi do¤alafetlere ra¤men, istikrarl› ve h›zl› gelifl-

mesini bu y›l da sürdürüyor. Çin’in gay-ri safi yurtiçi hâs›las›n›n 2008 y›l›n›n ilkyar›s›nda da yüzde 10,4 artt›¤› kaydedi-liyor. Tar›mda bu y›l da bir kez daha bolmahsul al›n›rken, sanayinin yap›s›n›ndaha sa¤l›kl› hale getirildi¤i; iç talebin,özellikle tüketim talebinin ekonomik bü-yümeyi h›zland›r›c› rolünün artt›¤›; bü-yümenin niteli¤i ve verimlili¤inin yük-selmeye devam etti¤i görülüyor.

Ç‹N EKONOM‹S‹ HIZLA BÜYÜYOR2008’in ilk çeyre¤inde yüzde 10,6, ikinciçeyre¤inde ise yüzde 10,1 büyüyen Çinekonomisinin ilk alt› ayl›k dönem ortala-mas›n›n, 2007 y›l›n›n ayn› dönemine gö-re 1,8 puan düflerek yüzde 10,4 seviye-sinde gerçekleflti¤i görülürken, büyümeoran›n azalmas›na temel gerekçe olarak,ABD ve Avrupa ekonomilerindeki da-ralman›n imalat sektörünü olumsuzyönde etkilemesi gösteriliyor. ÜlkedenABD’ye ve Avrupa’ya yap›lan ihracat›nazalmas› sonucunda baz› ifl yerleri ka-panmak zorunda kalm›fl, bununla birlik-te, Çin’de iç tüketimin art›fl›n› sürdür-mesi nedeniyle ekonomi h›zl› büyümesi-ne devam etmifl durumda.Çin, halen Amerika Birleflik Devletleri,Japonya ve Almanya’n›n ard›ndan dün-yan›n en büyük dördüncü ekonomisidurumunu koruyor. Bununla birlikte,Çin’in bu y›l Almanya’y› geride b›raka-rak dünyan›n en büyük üçüncü ekono-misi haline gelece¤i öngörüleri yo¤un-luk kazan›yor. Baz› uzmanlar, Çin eko-nomisinin bu y›l da yüzde 10’un üzerin-

2007 y›l›nda küresel gayri safiyurtiçi hâs›laya olan katk›s›h›zla artan Çin’in dünya eko-nomisinin güçlü motoru hali-ne geldi¤i belirtiliyor. Dünya

Ticaret Örgütü’ne kat›lmas›ndan bu ya-na geçen 6 y›l içinde Çin ekonomisidünya ekonomisiyle gün geçtikçe dahaçok entegre olmaya bafllam›fl durumda.Veriler, 2007 y›l›nda Çin’in d›fl ticaretin-deki büyüme e¤ilimi korunurken, ülke-ye giren yabanc› sermayenin istikrarl›flekilde artt›¤›n›, kullan›lan yabanc› ser-maye kalitesinin de yükselip, yeni veyüksek teknolojiye dayal› sektörler,araflt›rma-gelifltirme alanlar›, üst düzeyimalat ve çevre koruma sektörü alanla-r›ndaki yabanc› sermaye oran›n›n dahada yükseldi¤ini gösteriyor.Bugüne kadar 30 bini aflk›n Çin iflletme-sinin çok uluslu ifllere kat›ld›¤› ve bu ifl-letmelerin dünyan›n 160’tan fazla ülkeve bölgesine yat›r›m yapt›¤› kaydedili-yor. Dünya Bankas› taraf›ndan yap›lantahminlere göre, 2008 y›l›nda Çin eko-nomisinin dünyan›n gayri safi yurtiçihâs›las›n›n büyümesine olan katk›s›n›nyüzde 16’ya ulaflaca¤› bekleniyor. Ulus-lararas› Para Fonu’nun “Dünya Ekono-

“ Çin’e gerçeklefltirilen makine ve aksamlar›ihracat›m›z›n art›fl h›z›n›n son birkaç y›lda ithalat art›flh›z›n› geçmesi olumlu bir geliflme olarakde¤erlendirilmekle birlikte, 2007 y›l› itibar›yla Türkiye’ninÇin’e gerçeklefltirdi¤i makine ve aksamlar› ihracat›n›nde¤erinin ayn› y›l Çin’den gerçeklefltirilen makineithalat›na oran›n›n sadece yüzde 2’ye tekabül etmesi katedilmesi gereken önemli bir yol oldu¤unu aç›k bir flekildeortaya koyuyor.”

36

mom

ent

exp

o

37

mom

ent

exp

o

de büyüyece¤ini, 2009’da ise büyüme-nin yüzde 9,5’e düflece¤ini tahmin edi-yorlar.

‹HRACATI VE ‹THALATI SÜREKL‹ ARTIYOR2008 y›l›n›n ilk yar›s›nda Çin’in gerçek-lefltirdi¤i ihracat›n yüzde 22 art›fl ile 666milyar 600 milyon dolara ulaflt›¤›, ancakart›fl h›z›n›n geçen y›l›n ayn› döneminegöre 5,7 puan yavafllad›¤› görülüyor.Ayn› dönemde Çin’in ithalat hacmininise yüzde 30,6 artarak 560 milyar dolarayükselmesi dikkat çekiyor.2008 y›l›n›n ilk yar›s›nda Çin’in d›fl tica-ret hacminin geçen y›l›n ayn› döneminegöre yüzde 25,7 oran›nda artarak 1 tril-yon 225 milyar dolar› aflt›¤›, ticaret faz-las›n›n ise yüzde 11,8 oran›nda azalarak99 milyar dolara geriledi¤i kaydediliyor.Söz konusu dönemde, Çin’in Brezilya’yayönelik ihracat›n›n yüzde 86, Hindis-tan’a ihracat›n›n yüzde 53, Rusya’ya ih-racat›n›n yüzde 32 ve Güneydo¤u Asya

Ülkeler Birli¤i’ne (ASEAN) ihracat›n›nise yüzde 30 artarak, geliflmifl ülkelereyönelik ihracat›ndaki art›fl h›z›n›n afl›ld›-¤› gözleniyor.Son 5 y›l içinde Çin d›fl ticaretinin geli-flimi incelendi¤inde, özellikle 2004 y›l›n-dan sonra ihracat›n azalan bir art›fl h›z›ile sürekli yükseldi¤i, ithalat›n ise yine2004 y›l›ndan sonra artan bir oranla is-tikrarl› bir flekilde büyümeye devam et-ti¤i görülüyor.2006 y›l›nda 968,9 milyar dolar ile Al-manya ve A.B.D.’den sonra dünyan›n 3.büyük ihracatç›s› olan Çin, 2007 y›l›ndagenel ihracat›n› yüzde 25,7 art›flla1.217,8 milyar dolara yükseltmifl veA.B.D.’yi geride b›rakarak 2. konumayerleflmifl durumda. 2006 y›l›nda Çin’inen çok ihracat yapt›¤› ülkelerin bafl›ndagelen A.B.D., Hong Kong ve Japonya2007 y›l›nda da konumlar›n› korudular.2006 y›l›nda 791,5 milyar dolar ileA.B.D. ve Almanya’dan sonra dünyan›n3. büyük ithalatç›s› olan Çin’in, 2007 y›-

l›nda genel ithalat› yüzde 20,8 artarak955,9 milyar dolara yükselmifl ve dünyas›ralamas›nda yeri de¤iflmemifltir. 2006y›l›nda Çin’in en önemli ithalat partner-leri olan Japonya, G. Kore ve Di¤er As-ya Ülkelerinin s›ralamas›n›n 2007 y›l›n-da da ayn› kald›¤› görülüyor.

‹HRACATINDA DA ‹THALATINDADA MAK‹NELER ÖNEML‹ YER TUTUYORÇin’in 2007 y›l› ihracat›nda bafll›ca ka-lemler incelendi¤inde, ilk s›rada elek-trikli makinelerin, ikinci s›rada ise yinegenel makine ve aksamlar›n›n yer ald›¤›görülüyor. Bu iki fasl›n toplam ihracatiçindeki pay›n›n 2007 y›l›nda yüzde 43’ügeçmifl olmas› dikkat çekiyor. Önemlimal gruplar› aras›nda, 2006 y›l›na göreihracat› en çok yükselen kalem ise yüz-de 59 art›fl oran› ile demir ve çelik oldu.2007 y›l› ihracat›nda oldu¤u gibi Çin’inithalat›nda da büyük paya sahip kalem-lerin bafl›nda elektrikli makineler ile ge-

8409

8479

8425

8450

8481

8403

8480

8412

8445

8426

8418

8451

8414

8413

8422

8415

8471

8447

8462

8431

IÇTEN YANMALI, PISTONLU MOTORLARIN AKSAM-PARÇALARI

KENDINE ÖZGÜ FONKSIYONLU MAKINE VE CIHAZLAR

PALANGA, VINÇ (BASAMAKLI HARIÇ) BUCURGAT, IRGAT, KRIKOLAR

ÇAMASIR YIKAMA MAKINELERI

MUSLUKÇU, BORUCU ESYASI-BASINÇ DÜSÜRÜCÜ, TERMOSTATIK VALF DAHIL

BUHAR KAZANLARI DISINDA KALAN MERKEZI ISITMA KAZANLARI

METAL DÖKÜMÜ IÇIN KASALAR, PLAKALAR, KALIP MODELLERI

DIGER MOTORLAR VE KUVVET ÜRETEN MAKINELER

LIFLERI HAZIRLAYAN, IPLIK ÜRETEN-HAZIRLAYAN MAKINELER

GEMI VINÇLERI, MAÇUNALAR, HALATLI VINÇLER, DÖNER KÖPRÜLER

BUZDOLAPLARI, DONDURUCULAR, SOGUTUCULAR, ISI POMPALARI

DOKUMA MADDELERINI YIKAMA, KURUTMA, ÜTÜLEME MAKINE VE CIHAZLARI

HAVA-VAKUM POMPASI, HAVA/GAZ KOMPRESÖRÜ, VANTILATÖR, ASPIRATÖR

SIVILAR IÇIN POMPALAR, SIVI ELEVATÖRLERI

YIKAMA, TEMIZLEME, KURUTMA, DOLDURMA VB. ISLER IÇIN MAKINE, CIHAZ

KLIMA CIHAZLARI-VANTILATÖRLÜ, ISI, NEM DEGISTIRME TERTIBATLI

OTOMATIK BILGI ISLEM MAKINELERI, ÜNITELERI

ÖRGÜ TEZGAHLARI, GIPÜR, TÜL, DANTELA, FILE IMALI MAKINE, CIHAZLARI

METALLERI DÖVME, ISLEME, KESME, SATAFLAMA PRESLERI, MAKINELERI

AGIR IS MAKINE VE CIHAZLARININ AKSAMI, PARÇALARI

D‹⁄ERLER‹

TOPLAM

4.934.748

2.168.703

6.146.329

2.147.608

1.288.437

1.441.606

4.841.577

772.606

79.187

831.728

141.205

539.449

531.680

467.095

109.757

245.964

900.189

1.888.683

101.791

389.376

4.141.734

34.109.452

18.009.107

6.400.482

6.126.415

4.286.497

3.497.221

2.588.924

2.166.826

1.743.550

1.672.811

1.608.468

1.372.298

1.316.326

1.257.842

1.027.034

848.893

818.607

790.652

538.560

499.901

366.865

3.335.625

60.272.904

264,94

195,13

-0,32

99,59

171,43

79,59

-55,25

125,67

2.012,48

93,39

871,85

144,01

136,58

119,88

673,43

232,82

-12,17

-71,48

391,11

-5,78

-19,46

76,70

Ç‹N HALK CUMHUR‹YET‹'NE ‹HRACATIMIZDA BAfiLICA KALEMLER (84.FASIL ‹T‹BARIYLA, 2007 YILINA GÖRE SIRALI-$)

GT‹P GT‹P AÇIKLAMASI 2006 2007 De¤iflim %

Kaynak: TÜ‹K Verileri

ÜLKELERDEN

38

mom

ent

exp

o

nel makine ve aksamlar›n›n yer ald›¤›görülüyor. Bu iki fasl›n toplam ithalatiçindeki pay› 2007 y›l›nda yüzde 40’ayaklaflm›fl durumda. Önemli mal grup-lar› aras›nda, 2006 y›l›na göre ithalat› ençok yükselen kalem ise yüzde 68 art›floran› ile metal cevherleri, cüruf ve küloldu. Bu verilerden anlafl›laca¤› üzereÇin’in, d›fl ticaretinin temelinde makineve aksamlar› sektörü yer al›yor.

SEKTÖRDE DÜNYA ÇAPINDA ‹HRACATTA 2. ‹THALATTA 3. SIRADA2006 y›l›nda gerçeklefltirdi¤i 186,6 mil-

2006 y›l›nda 1,52 trilyon dolar olan dün-ya makine ve aksamlar› toplam ihracat›-n›n, 2007 y›l›nda 1,65 trilyon dolara yük-seldi¤i kaydedilirken, 2006 y›l›nda dün-ya makine ve aksamlar› ihracat›ndanyüzde 12,3 pay alan Çin’in, 2007 y›l›ndapay›n› yüzde 13,8’e yükseltmesi dikkatçekiyor.2006 y›l›nda 109,1 milyar dolar de¤erin-de makine ve aksamlar› ithal eden Çin,bu de¤eri yüzde 13,8 oran›nda art›rarak2007 y›l›nda 124,2 milyar dolara yükselt-mifl durumda. 2006 ve 2007 y›llar›ndaA.B.D. ve Almanya’dan sonra Çin dün-yan›n 3.büyük makine ve aksamlar› itha-

‹hracat

‹thalat

D›fl Ticaret Fark›

D›fl Ticaret Hacmi

De¤er $

De¤iflim (%)

De¤er $

De¤iflim (%)

De¤er $

De¤iflim (%)

De¤er $

De¤iflim (%)

10.607.809

71,4

596.111.310

162,7

-585.503.501

165,3

606.719.119

160,3

16.318.226

53,8

1.039.183.820

74,3

-1.022.865.594

74,7

1.055.502.046

74,0

22.726.166

39,3

1.650.181.402

58,8

-1.627.455.236

59,1

1.672.907.568

58,5

34.109.452

50,1

2.318.082.949

40,5

-2.283.973.497

40,3

2.352.192.401

40,6

60.272.904

76,7

2.938.280.609

26,8

-2.878.007.705

26,0

2.998.553.513

27,5

TÜRK‹YE ‹LE Ç‹N HALK CUMHUR‹YET‹ MAK‹NE VE AKSAMLARI DIfi T‹CARET‹ (M‹LYON $ - 84. FASIL)

2003 2004 2005 2006 2007

Kaynak: TÜ‹K Verileri

yar dolar ihracat ile makine ve aksamla-r› ihraç eden ülkeler aras›nda Alman-ya’dan sonra 2. s›rada yer alan Çin, bude¤eri 2007 y›l›nda yüzde 22,5 art›rarak228,6 milyar dolara yükseltmifl ve dünyas›ralamas›ndaki yerini korumufl durum-da.2007 y›l›nda Almanya’n›n makine ve ak-samlar› ihracat›nda yüzde 13,8,A.B.D.’nin makine ve aksamlar› ihraca-t›nda yüzde 9 art›fl görülürken, Çin’insektör ihracat›nda yüzde 22,5 art›fl ya-flanm›flt›r. Di¤er taraftan, Çin’in ihraca-t›n›n art›fl h›z›n›n her geçen y›l azald›¤›izleniyor.

39

mom

ent

exp

o

latç›s› unvan›n› koruyarak ihracatç›lar›ndikkatini çekiyor.

MAK‹NE SEKTÖRÜNDE 352,7M‹LYAR DOLAR DIfi T‹CARETHACM‹Son 5 y›ll›k verilere göre makine veaksamlar› göz önüne al›nd›¤›nda,2003 y›l›ndan itibaren sürekli olarakd›fl ticaret fazlas› veren Çin’in d›fl tica-ret hacmi yüzde 19,3 art›fl ile 2007 y›-l›nda 352,7 milyar dolara ulafl›yor. An-cak, d›fl ticaret fark›n›n art›fl h›z›n›nazalma e¤iliminde oldu¤u gözleniyor.84. fas›l itibar›yla 2007 y›l›nda, Çin’inmakine ve aksamlar› ihracat›nda ilks›rada 112 milyar 243 milyon dolarl›kihracat de¤eriyle otomatik bilgi ifllemmakineleri, üniteleri ürün grubu yeral›yor. Bu ürün grubunu 32 milyar738 milyon dolar tutar›nda ihracatlayaz›, hesap, muhasebe, bilgi ifllem,büro için di¤er makine ve cihazlar›naksam› ürün grubu ve 18 milyar 725milyon dolar seviyesinde ihracatlamatbaac›l›¤a mahsus bask› makinele-ri, yard›mc› makineler grubu takipediyor.84. fas›l itibar›yla 2007 y›l›nda, Çin’inmakine ve aksamlar› ihracat›nda birönceki seneye göre en çok art›fl yafla-nan ürün grubu matbaac›l›¤a mahsusbask› makineleri, yard›mc› makinelerürün grubu. 2006 y›l›nda 403 milyondolar de¤erinde ihracat gerçeklefltiri-len bu ürün grubunda 2007 y›l›nda ya-kalanan 18 milyar 725 milyon dolarl›kihracat rakam› büyük dikkat çekiyor. ‹hracat art›fl oran›nda bu ürün grubu-nu yüzde 82,4 oran›nda art›flla dozer-ler, greyder, skreyper, ekskavatör, kü-reyici, yükleyici vb. ürün grubu veyüzde 78 oran›nda art›flla kendine öz-gü fonksiyonlu makine ve cihazlar ta-kip ediyor. Çin’in 2007 y›l› makine veaksamlar› ihracat›nda 84, fas›l itibar›y-la ilk 20 s›rada yer alan ürün gruplar›aras›nda ihracat›nda bir önceki seneyegöre düflüfl yaflanan tek grup ise yüz-de 0,9 oran›nda gerilemeyle yaz›, he-sap, muhasebe, bilgi ifllem, büro içindi¤er makine ve cihazlar›n aksam›grubu oluyor. 84. fas›l itibar›yla 2007y›l›nda, Çin’in makine ve aksamlar› it-halat›n› de¤erlendirdi¤imizde ilk s›ra-da 21 milyar 229 milyon dolarl›k tutar-

la otomatik bilgi ifllem makineleri, üni-teleri ürün grubunun yer ald›¤›n› görü-yoruz. Bu ürün grubunu 17 milyar 477 milyondolar tutar›nda ithalatla yaz›, hesap mu-hasebe, bilgi ifllem, büro için di¤er ma-kine ve cihazlar›n aksam› ürün grubu ve13 milyar 436 milyon dolar tutar›nda it-halat ile kendine özgü fonksiyonlu ma-kine ve cihazlar ürün grubu takip edi-yor. 84. fas›l itibar›yla 2007 y›l›nda,Çin’in makine ve aksamlar› ithalat›ndabir önceki seneye göre en çok art›fl ya-flanan ürün grubu ihracatta da en çokart›fl yaflanan matbaac›l›¤a mahsus bas-k› makineleri, yard›mc› makineler ürüngrubu oluyor. ‹thalat art›fl oran›nda bu ürün grubunuyüzde 63,3 art›fl oran›yla dizel, yar› dizelmotorlar (hava bas›nc› ile atefllenen,

pistonlu) ve yüzde 49,5 art›fl oran› ile 84.fasl›n baflka pozisyonlar›nda yer alma-yan makinelerin aksam ve parçalar›grubu takip ediyor. Çin’in 2007 y›l› makine ve aksamlar›ithalat›nda 84, fas›l itibar›yla ilk 20 s›ra-da yer alan ürün gruplar› aras›nda itha-lat›nda bir önceki seneye göre düflüflyaflanan ürün gruplar›, yüzde 8,7 ora-n›nda düflüflle yaz›, hesap, muhasebe,bilgi ifllem, büro için di¤er makine vecihazlar›n aksam› grubu, yüzde 4,1 ora-n›nda düflüflle turbojetler, turbo-pro-peller, di¤er gaz türbinleri grubu veyüzde 1,4 oran›nda düflüflle hava-va-kum pompas›, hava/gaz kompresörü,

vantilatör, aspiratör ürün grubu fleklin-de s›ralan›yor.

Ç‹N’E TOPLAM 1 M‹LYAR 39M‹LYON DOLAR ‹HRACAT2006 y›l›nda Çin’e 693 milyon dolar de-¤erinde ürün ihraç eden Türkiye’nin, bude¤eri 2007 y›l›nda yüzde 50 oran›ndaart›rarak 1 milyar 39 milyon dolara yük-seltmifl oldu¤u görülüyor. Türkiye’ninÇin’den ithalat› ise 2007 y›l›nda yüzde36,9 oran›nda artarak 13 milyar 234 mil-yon dolara ulaflm›fl durumda.2006 y›l›nda 10 milyar 362 milyon dolarolan d›fl ticaret hacmimiz, 2007 y›l›ndayüzde 37,7 artarak 14 milyar 274 milyondolar olarak kaydediliyor. Sürekli olarakÇin lehine d›fl ticaret a盤› veren Türki-ye, 2007 y›l›nda da bu süreci devam etti-riyor ve fark 12 milyar 195 milyon dolar

seviyesine ulafl›yor. Di¤er bir ifade ileTürkiye’nin d›fl ticaret a盤›n›n yaklafl›kyüzde 20’si Çin’den kaynaklan›yor. 2007y›l›nda Türkiye’nin Çin’e ihracat›nda enbüyük paya sahip ilk üç fas›l, 356 mil-yon 990 bin dolar tutar›nda ihracatla 26G.T.‹.P. no’lu metal cevherleri,cüruf vekül, 270 milyon 660 bin dolar tutar›ndaihracatla 25 G.T.‹.P. no’lu tuz, kü-kürt,toprak ve tafllar,alç›lar ve çimentove 80 milyon 142 bin dolar tutar›nda ih-racatla 28 G.T.‹.P. no’lu inorganik kim-yasal müstahsallar, organik, inorganikbileflikler fleklinde s›ralan›yor. 84 G.T.‹.Pno’lu nükleer reaktörler, kazan; makineve cihazlar, aletler, parçalar› ise 60 mil-

“ Çin’in makine ve aksamlar› ithalat›n›de¤erlendirdi¤imizde ilk s›rada 21 milyar 229 milyon152 bin dolarl›k tutarla otomatik bilgi ifllem makineleri,üniteleri ürün grubunun yer ald›¤›n› görüyoruz. Bu ürüngrubunu 17 milyar 477 milyon 90 bin dolar tutar›ndaithalatla yaz›, hesap muhasebe, bilgi ifllem, büro içindi¤er makine ve cihazlar›n aksam› ürün grubu ve 13milyar 436 milyon 476 bin dolar tutar›nda ithalat ilekendine özgü fonksiyonlu makine ve cihazlar ürün grubutakip ediyor.”

40

mom

ent

exp

o

ÜLKELERDEN

yon 272 bin dolar tutar›nda ihracatladördüncü s›rada yer al›yor. 2007 y›l›nda Türkiye’nin Çin’e gerçek-lefltirdi¤i toplam ihracat›n yüzde 95’inioluflturan kalemler aras›nda en çok art›flgözlenen fas›llar ise, yüzde 510.41 ora-n›nda art›flla 72 G.T.‹.P. no’lu demir veçelik, yüzde 205,4 oran›nda art›fl ile 26G.T.‹.P. no’lu metal cevherleri,cüruf vekül, yüzde 120,08 oran›nda art›fl ile 51G.T.‹.P. no’lu yün, k›l, at k›l›;bunlar›n ip-lik ve dokumalar› fleklinde s›ralan›yor.‹thalat›m›z de¤erlendirildi¤inde ise,2007 y›l›nda Türkiye’nin Çin’den ithala-t›nda en büyük paya sahip ilk üç fasl›n 3milyar 228 milyon dolarl›k ithalat ile 85G.T.‹.P. no’lu elektrikli makine ve cihaz-lar, aksam ve parçalar›, 2 milyar 938milyon dolar ithalat ile 84 G.T.‹.P. no’lunükleer reaktörler,kazan; makine ve ci-

hazlar, aletler, parçalar›, 487,6 milyondolar ile 72 G.T.‹.P. no’lu demir ve çelikfleklinde s›raland›¤› görülüyor. 2007 y›-l›nda Türkiye’nin Çin’den gerçeklefltir-di¤i toplam ithalat›n yüzde 95’ini olufltu-ran kalemler aras›nda en çok art›fl göz-lenen ilk üç fas›l ise, yüzde 153 oran›ndaart›fl ile 72 G.T.‹.P. no’lu demir ve çelik,yüzde 119 oran›nda art›fl ile 55 G.T.‹.P.no’lu sentetik ve suni devams›z lifler,yüzde 114 oran›nda art›fl ile 54 G.T.‹.P.no’lu dokumaya elveriflli suni ve sente-tik lifler olarak s›ralan›yor.

Ç‹N’E MAK‹NE ‹HRACAT ARTIfi ORANIMIZ 2 KATIN ÜSTÜNDE84. fas›l esas al›nd›¤›nda 2006 y›l›nda34,1 milyon dolar ile Türkiye’nin ihraca-t›nda 38. s›rada yer alan Çin, makine ve

aksamlar› toplam ihracat›m›z›n art›floran›n› 2 kat geçerek yüzde 76,7 art›fl ile2007 y›l›nda ülkemizden 60,3 milyon do-lar de¤erinde makine ve aksamlar› ithaletmifl ve 35. s›raya yükselmifl durumda.2006 ve 2007 y›llar›nda Çin’e gerçeklefl-tirilen makine ve aksamlar› ihracat›m›-z›n art›fl oranlar›n›n, ayn› ülkeye gerçek-lefltirilen genel ihracat art›fl oran›m›z›aflt›¤› görülüyor.Di¤er taraftan, dünya makine ithalat›n-dan büyük pay alan di¤er ülkelere yap-t›¤›m›z ihracat ile karfl›laflt›r›ld›¤›nda,Çin’e gerçeklefltirilen makine ihracat›-m›z›n de¤er baz›nda düflük seviyede ol-mas› dikkat çekiyor. 2007 y›l› makine veaksamlar› ihracat›m›zdan Almanya yüz-de 17,2, A.B.D. yüzde 4,2 pay al›rken,Çin ald›¤› pay›n sadece yüzde 0,69’dakald›¤› görülüyor.

Ç‹N’DEN MAK‹NE ‹THALATIMIZIN ARTIfi ORANIAZALIYOR2006 y›l›nda 2 milyar 318 milyon dolarile Türkiye’nin makine ve aksamlar› it-halat›nda 3. s›rada yer alan Çin, yüzde26,8 oran›nda art›fl ile 2007 y›l›nda ülke-mize 2 milyar 938 milyon dolar de¤erin-de makine ve aksamlar› ihraç ederek s›-ralamadaki konumunu korumufl du-rumda.2006 y›l›na kadar, Çin’den makine veaksamlar› ithalat›m›z›n art›fl oran›, ayn›ülke ile genel ithalat art›fl oran›m›z›nüzerinde seyrederken, bu durumun2007 y›l›nda de¤iflti¤i kaydediliyor. Di-¤er taraftan, Çin’den makine ve aksam-lar› ithalat›m›z›n art›fl oran›n›n h›z›n›nsürekli olarak azald›¤› görülüyor.2006 y›l›nda 2 milyar 352 milyon dolarolan makine ve aksamlar› d›fl ticarethacmimizin 2007 y›l›nda yüzde 27,5 ar-tarak 2 milyar 998 milyon dolar seviye-sine ulaflt›¤› görülüyor. Sürekli olarakÇin lehine d›fl ticaret a盤› veren Türki-ye, 2007 y›l›nda da bu süreci devam etti-riyor ve fark 2 milyar 878 milyon dolaraulafl›yor. Türkiye-Çin genel d›fl ticareta盤›n›n yaklafl›k yüzde 24’lük k›sm› sa-dece 84. fas›lda yer alan makine ve ak-samlar›ndan olufluyor.

ÇOK YOL ALMAMIZ GEREK‹YORÇin’e gerçeklefltirilen makine ve aksam-

41

mom

ent

exp

o

lar› ihracat›m›z›n art›fl h›z›n›n son bir-kaç y›lda ithalat art›fl h›z›n› geçmesiolumlu bir geliflme olarak de¤erlen-dirilmekle birlikte, 2007 y›l› itibar›ylaTürkiye’nin Çin’e gerçeklefltirdi¤imakine ve aksamlar› ihracat›n›n de-¤erinin ayn› y›l Çin’den gerçeklefltiri-len makine ithalat›na oran›n›n sadeceyüzde 2’ye tekabül etmesi kat edilme-si gereken önemli bir yol oldu¤unuaç›k bir flekilde ortaya koyuyor.84. fas›l itibar›yla 2007 y›l›nda, Çin’emakine ve aksamlar› ihracat›m›zda ilks›rada yer alan ürün grubu 18 milyondolar tutar›nda ihracatla içten yan-mal›, pistonlu motorlar›n aksam-par-çalar› oluyor. Bu ürün grubunu 6 milyon 400 bindolar tutar›nda ihracatla kendine öz-gü fonksiyonlu makine ve cihazlargrubu ve 6 milyon dolar tutar›nda ih-racatla palanga, vinç (basamakl› ha-riç), bucurgat, ›rgat, krikolar grubutakip ediyor. 2007 y›l›nda Türkiye’nin Çin’e ger-çeklefltirdi¤i toplam makine ve ak-samlar› ihracat›nda ilk 20 alt malgrupu aras›nda ihracat›nda bir önce-ki seneye göre en çok art›fl gözlenenürün grubu lifleri haz›rlayan, ipliküreten-haz›rlayan makineler oluyor. Yüzde 871,85 oran›nda art›flla buzdo-laplar›, dondurucular, so¤utucular, ›s›pompalar› ürün grubu ikinci s›radayer al›rken, yüzde 673,43 oran›nda ar-t›flla y›kama, temizleme, kurutma,doldurma vb. ifller için makine, cihaz-lar üçüncü s›rada yer al›yor. 2007 y›l›nda Türkiye’nin Çin’e ger-çeklefltirdi¤i toplam makine ve ak-samlar› ihracat›n›n yüzde 95’ini olufl-turan kalemler aras›nda ihracat›ndabir önceki seneye göre düflüfl gözle-nen ürün gruplar› ise, yüzde 71,48oran›nda düflüflle örgü tezgâhlar›, gi-pür, tül, dantelâ, file imal› makine, ci-hazlar› ürün grubu, yüzde 55,25 ora-n›nda düflüflle metal dökümü için ka-salar, plakalar, kal›p modelleri ürüngrubu, yüzde 12,17 oran›nda düflüflleotomatik bilgi ifllem makineleri, üni-teleri ürün grubu ve yüzde 0,32 ora-n›nda düflüflle palanga, vinç (basa-makl› hariç), bocurgat, ›rgat, krikolarürün grubu olarak s›ralan›yor. 2007 y›l›nda 84. fas›l itibar›yla

Çin’den makine ve aksamlar› ithalat›-m›z de¤erlendirildi¤inde en büyükpaya sahip ürün grubunun 1 milyar43 milyon dolar ile otomatik bilgi ifl-lem makineleri, üniteleri grubu oldu-¤u görülüyor. Bu ürün grubunu 219 milyon dolartutar›nda ithalat de¤eri ile yaz›, he-sap, muhasebe, bilgi ifllem, büro içinmakine ve cihazlar›n aksam› grubu ve215 milyon dolar tutar›ndaki ithalatile matbaac›l›¤a mahsus bask› maki-neleri, yard›mc› makineler ürün gru-bu takip ediyor. 2007 y›l›nda Çin’den gerçeklefltirilentoplam makine ve aksamlar› ithalat›-n›n yüzde 95’ini oluflturan kalemleraras›nda en çok art›fl gözlenen ilk üçpozisyon ise, buhar jeneratörleri, k›z-g›n su üreten kazanlar, gazojenler, suile iflleyen gaz jeneratörleri ve aksam,parçalar› ve yaz›, hesap muhasebe,bilgi ifllem, büro için di¤er makine vecihazlar›n aksam› fleklinde s›ralan›yor.

‹Ç PAZARI GER‹ ALIP ‹MALATÇIYI RAHATLATMAMIZGEREK‹YORTürk Makine Sanayi Sektörü’nün ge-

nel olarak Çin’le d›fl ticareti olumlusonuçlar do¤urmamakta. Çin’den ge-len ucuz ve yerli üretimle k›yasland›-¤›nda daha kalitesiz olan ürünlerinTürkiye’de iç pazara hâkim olmas›sektördeki ticaretimizin Çin lehine art›vermesine sebep oluyor. Bu anlamda, ülkemizde yarat›lan art›de¤erin d›flar› ç›kmas› ve yerli imalat-ç›n›n s›k›nt› yaflamas› sektörü zorluyor. Ayn› zamanda ucuz Çin ürünleri sek-tör temsilcilerimizin bat›da da müflterikaybetmesine sebep oluyor. Son süreçte Çin’e gerçeklefltirdi¤imizsektör ihracat›n›n art›fl h›z›n›n, ithalatart›fl h›z›n›n üzerinde seyretmesiolumlu sinyaller vermifl olsa da genelolarak ülkemizin çok yol almas› ge-reklili¤i de hala geçerlili¤ini koruyor. Çin’in halen sektörde en büyük itha-latç›lardan biri olmas› bu ülkeye dö-nük planlar›m›zda önemli bir veri ola-rak duruyor. Önümüzdeki süreçte Çin’in ihtiyaçduydu¤u yüksek kaliteli ve dayan›kl›makinelere yat›r›m yap›ld›¤› takdirdebizim de Çin’e ihracat›m›z› art›r›p d›flticaretimizi dengelememiz olanakl›görünüyor.

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

26

25

28

84

74

72

55

87

51

32

METAL CEVHERLER‹,CÜRUF VE KÜL

TUZ, KÜKÜRT,TOPRAK VE TAfiLAR,ALÇILAR VE Ç‹MENTO

‹NORGAN‹K K‹MYASAL MÜSTAHSALLAR, ORGAN‹K,

‹NORGAN‹K B‹LEfi‹KLER

NÜKLEER REAKTÖRLER, KAZAN; MAK‹NA VE C‹HAZLAR,

ALETLER,PARÇALARI

BAKIR VE BAKIRDAN EfiYA

DEM‹R VE ÇEL‹K

SENTET‹K VE SUN‹ DEVAMSIZ L‹FLER

MOTORLU KARA TAfiITLARI, TRAKTÖR, B‹S‹KLET,

MOTOS‹KLET VE D‹⁄ER

YÜN,KIL,AT KILI;BUNLARIN ‹PL‹K VE DOKUMALARI

DEBAGAT VE BOYACILIKTA KULLANILAN

HÜLASA,BOYA,MACUN,SAKIZLAR

D‹⁄ERLER‹

TOPLAM

117.028.817

187.833.309

87.234.939

34.109.452

48.539.522

4.515.897

28.589.001

45.551.043

7.846.719

12.830.210

118.958.605

693.037.514

356.990.456

270.660.234

80.142.173

60.272.904

28.922.064

27.565.569

27.479.418

23.326.949

17.268.913

15.972.219

130.922.183

1.039.523.082

205,04

44,10

-8,13

76,70

-40,42

510,41

-3,88

-48,79

120,08

24,49

10,06

50,00

TÜRK‹YE’N‹N Ç‹N HALK CUMHUR‹YET‹’NE ‹HRACATINDA BAfiLICAFASILLAR (2007 YILINA GÖRE DE⁄ER BAZINDA SIRALI-$)

SIRA GT‹P GT‹P AÇIKLAMASI 2006 2007 DE⁄‹fi‹M (%)

Kaynak: Tüm ‹hracatç› Birlikleri Kay›tlar›

42

mom

ent

exp

o

PLATFORM

43

mom

ent

exp

o

Pompa ve vanasanayisinin çat›s›:

POMSAD TÜRK‹YE POMPA VE VANA SANAY‹‹S‹N‹N ÇATIDERNE⁄‹ OLAN POMSAD, ÜYELER‹NE SUNDU⁄U

H‹ZMETLER VE DÜZENLED‹⁄‹ SERG‹LER, KONGRELERLEVE YAYINLADI⁄I K‹TAP VE REHBERLERLE SEKTÖRÜNT‹CAR‹ VE ENTELLEKTÜEL GEL‹fi‹M‹NDE ÖNEML‹ B‹RNOKTADA DURUYOR. DERNE⁄‹N ÖNCEK‹ BAfiKANI

KUTLU KARAVEL‹O⁄LU ‹LE POMSAD’IN GEÇM‹fi DÖNEMÇALIfiMALARINI, GÜNÜMÜZDEK‹ DURUMUNU VE

GELECEK HEDEFLER‹N‹ KONUfiTUK.

Türk Pompa ve Vana Sanayici-leri Derne¤i (POMSAD), kuru-luflundan bu yana sektörüngeliflimi ad›na önemli kilomet-re tafllar› dizmifl bir dernek.

Türkiye Pompa ve Vana Sanayiinde fa-aliyet gösteren neredeyse tüm firmalarve kurumlarla iflibirli¤i içinde olan,yurtd›fl›ndaki üst derneklerde yönetimgörevleri sürdüren, sergiler ve konfe-ranslar düzenleyerek üyelerini ve kamu-oyunu bilgilendiren POMSAD ayr›ca ki-tap ve rehberler yay›nlayan az say›dakidernekten biri. Bu y›l 16-17-18 Ekim’deAnkara’da alt›nc›s›n› düzenleyece¤iPompa ve Vana Kongresi ile de sektör-deki etkili¤i sürdürmeye devam edenDerne¤in Önceki Baflkan› Kutlu Karave-lio¤lu ile POMSAD’›n geliflimini, günü-müzdeki faaliyetlerini ve gelecek projek-siyonunu konufltuk.

Öncelikle POMSAD’›n kurulufl hi-kâyesi ve Derne¤in geliflimini hak-k›nda bilgi verir misiniz?Pompa sanayicilerinin, sektörel prob-lemlerin çözümünde güç birli¤ine ihti-yaç duyduklar›n› dile getiriflleri ve bunusergilerde, konferanslarda birlikte orta-ya koyufllar› ilk defa 1970’li y›llarda ol-du. Bir örgütlenmenin kaç›n›lmaz halegeldi¤i, ihracat›n, d›fla aç›lman›n önemi-nin çok daha iyi kavrand›¤›, d›flar›yaodakl› üretim faaliyetlerinin öne ç›kt›¤›ve sektörün de olgunlaflmas›n› büyükölçüde tamamlad›¤› 1990’l› y›llarda iyiceanlafl›lm›flt›. Nihayet, bu do¤rultudakiçabalar›m›z, 1996 bahar›nda, ‹stanbul’dayap›lan “2. Pompa Kongresinde” bir ne-ticeye yaklaflt›; bir araya gelen çeflitlikurulufllar›n ortak iradeleri ile bir der-nek çat›s› alt›nda güç birli¤i yap›lmas›için somut ad›mlar at›ld›.

PLATFORM

Europump’a tam üyelik ve ‹cra Konseyiüyeli¤i, 7 fiubat 2003 ad›nda “Türk” iba-resini kulanma hakk›, Bakanlar Kurulukarar› ile “Türk Pompa Sanayicileri Der-ne¤i”ne dönüflüm, 16 Haziran 2003 Av-rupa Vana Sanayicileri Derne¤i CEIR’e

tam üyelik, 24 May›s 2005 CEIR Yöne-tim Kurulu Üyeli¤i, 20 Temmuz 2005dernek ad›n›n “Türk Pompa ve Vana Sa-nayicileri Derne¤i”ne dönüfltürülmesikarar›, 1 Eylül 2005 Derne¤in yeni ad›ve statüsünün mülki makamlarca onay-lanmas›, 21 May›s 2007 CEIR 2. BaflkanYard›mc›l›¤›, 20 Nisan 2007 Dernek Ge-nel Merkezi’nin Ankara’ya tafl›nmas›.Genç ve etkin Derne¤imiz, son dönüflü-münden sonra, santrifüj ve deplasmanl›pompa ve komponentleri imalatç›lar› ilebirlikte evsel ve endüstriyel vana vekomponentleri imalatç›lar›n› da temsileder hale geldi. Tüzük ve yönetim yap›-lanmas›nda gerekli de¤ifliklikleri Euro-pump ve CEIR’e üye birçok ulusal der-nekten önce gerçeklefltirerek çok dahagüçlü kurulufl oldu. Günümüzde, maki-ne imalat sektörü ile ilgili hemen bütünörgütlenmelerde, birlik, dernek, komite,meclis gibi sektöre yön veren, onu dü-zenleyen hemen tüm platformlardatemsilcileri bulunan POMSAD’›n 12 y›l-l›k dönem içinde, mutad birçok faaliyetiyan›nda önemli organizasyonlar› da ol-du. Bunlar› s›ralamak gerekirse, üçün-cü, dördüncü ve beflinci Pompa Kongreve Sergisinin düzenlenmesi ile bu sene16-18 Ekim tarihlerinde Ankara DS‹Kongre Merkezinde yap›lacak olan 6.Pompa Vana Kongresi, 2003’de Euro-pump Genel Kurulu ve Senelik Toplan-t›lar›n›n ‹stanbul’da düzenlenmesi ve2006’da CEIR-Europump Ortak SenelikToplant›lar›na Antalya’da ev sahipli¤iyap›lmas›.

44

mom

ent

exp

o

“ POMSAD’› di¤er derneklerden ay›ran en önemliözelliklerinden biri de kitaplar yay›nl›yor olmas›. POMSAD'›n 15. yay›n› olan, "Sistem Verimi, EnerjiVerimlili¤i Yüksek Santrifüj Pompa Sistemleri ‹çinRehber"in, sektörde yeni bir referans noktas› yarataca¤›n› düflünülüyor. Ayr›ca “Pompalarda ÖmürBoyu Maliyet, De¤iflken H›zl› Pompalama ve PompaPerformans Kriterleri Üzerine Üçleme” isimli eserdesektöre sunulmufl çok önemli bir hizmet olarakde¤erlendiriliyor. ”

Kurulufl karar›n›n al›nd›¤› bu Kongrede,ana hedefler, Türkiye’de Pompa Sana-yiini temsil kabiliyetine sahip bir yap›-lanma alt›nda sektöre emek verenleribir araya getirmek, bilgi ve fikir al›flveri-fli yapacaklar› ortamlar haz›rlamak, e¤i-tim ve kaliteyi art›r›c› faaliyetler yürüt-mek, müflterek projeler için imkân ya-ratmak, ortak problemleri çeflitli plat-formlarda dile getirmek ve çözüm içinçaba sarf etmek, sektörün tan›t›lmas›,rekabet kabiliyetinin art›r›lmas› ve ulus-lararas› organizasyonlarda söz sahibiolunmas› için gerekli giriflimlerde bu-lunmak olarak belirlendi. Yurtiçinde ved›fl›nda tüzüklerini etüd etti¤imiz bafla-r›l› hemen bütün sektörel derneklerinamaçlar›ndand› bunlar; lobi gücüne ih-tiyac›m›z vard›.Bunu izleyen günlerde, sektörü temsi-len 12 Kurucu Üye k›sa ad› “POMSAD”olarak belirlenen “Türk Pompa Sanayi-cileri Derne¤i”ni hayata geçirmek üzereTüzük haz›rl›klar›n› tamamlad›k ve Eylül1996’da baflvurular›m›z› yap›p, Derne¤eresmiyet kazand›rd›k. Önemli bir baflkatarih, bir büyük aç›l›m gerçeklefltirdi¤i-miz, 20 Temmuz 2005 tarihidir; GenelKurulumuz Derne¤i Vana imalatç›lar›naaçm›flt›r. POMSAD’›n h›zl›ca ald›¤› me-safedeki kilometre tafllar› flöyle s›ralana-bilir: 6 Mart 1997 mülki makamlar›n“Pompa SanayicileriDerne¤i”nin faali-yetlerini bafllatma izni, 11 May›s 2000komponent imalatç›lar›n›n üye kayd›için tüzük de¤iflikli¤i, 8 Haziran 2001Avrupa Pompa ‹malatç›lar› Derne¤ine

Kutlu Karavelio¤lu Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹hracatç›lar› Birli¤i

Baflkan Vekili - POMSAD Önceki Baflkan›

Türk Pompa ve Vana Sanayiiningeliflmesi, üretimde kalite veverimlili¤in artmas›, sektörün d›flpazarlardaki rekabet ortam›na uyumsa¤lamas› için ortak giriflimlerde bulunan POMSAD, sektörde çal›flanlararas›nda iletiflimi ve bilgi ak›m›n›art›rmak, teknik yeniliklerden üyelerinihaberdar etmek, araflt›rma vegelifltirmeyi teflvik ederek Türk Pompave Vana Sanayiinin kalk›nmas›nahizmet etmek için çal›flmalar›n›sürdürüyor.

POMSAD’›n Türk pompa ve vanasanayisi aç›s›ndan önemi nedir?Derne¤inizin amaçlar›ndan bahse-debilir misiniz?POMSAD, Türk Pompa ve Vana Sana-yiine hizmet eden, pompa ve vanakonstrüksiyonu veya imalat›nda çal›flan

gerçek flah›slar› ve ifl adamlar›n› bir ara-ya getirerek, sektörün her alan›ndakisorunlar›na ortak çözümler aramak vebu yolda dayan›flmay› sa¤lamak ama-c›yla kuruldu. Türk Pompa ve Vana Sa-nayiinin geliflmesi, üretimde kalite veverimlili¤in artmas›, sektörün d›fl pazar-

lardaki rekabet ortam›na uyum sa¤la-mas› için ortak giriflimlerde bulunanPOMSAD, sektörde çal›flanlar aras›ndailetiflimi ve bilgi ak›m›n› art›rmak, teknikyeniliklerden üyelerini haberdar etmek,araflt›rma ve gelifltirmeyi teflvik ederekTürk Pompa ve Vana Sanayiinin kalk›n-mas›na hizmet etmek için çal›flmalar›n›sürdürüyor. Ayr›ca Türk Pompa ve Vana Sanayiinitemsil etmek, ulusal ve uluslararas›merciler önünde imkânlar›n› ve sorun-lar›n› dile getirmek, amaçlar›na paralelaktivitelere yönelik üst organizasyonlar-da yer almak, di¤er sektörleri temsileden dernek ve benzeri kurulufllarla da-yan›flma halinde Türk Sanayiinin ilerle-mesinde pay sahibi olmakta POM-SAD’›n öncelikleri aras›nda. Bu yöndede zaten birçok faaliyet yürütüyoruz.

Derne¤inizin geçmifl dönemde vegünümüzdeki faaliyetleri hakk›ndabilgi verebilir misiniz?Derne¤imiz, yaln›zca üyelerinin de¤il,sektörün tamam›n› teflkil eden üretici,sat›c›, arac›, seçici, al›c›, kullan›c›, mon-tajc›, bak›m-onar›m ve servis sa¤lay›c›firma, kurum ve kurulufllar ile bunlar›nçal›flanlar› nezdinde, bilimsel, tekniktoplant›, konferans, seminer, panel vebenzerlerini düzenler, sektörün sorunla-r›n›n tespit edilece¤i ve bu sorunlar›ngiderilmesi için çözümlerin tart›fl›laca¤›zeminler oluflturur.

Alarko Carrier Sanayi ve Ticaret A.fi.

Asteknik Vana

Aflman Küresel Vana

Eagle Burgmann Endüstriyel S›zd›rmazl›k San. Ve Tic. Ltd. fiti.

DAF Döküm Armatür ve Fenni Makinalar Sanayii ve Ticaret A.fi.

Demirkol S›zd›rmazl›k Elemanlar› San. Ve Tic. Ltd. fiti.

Dikkaya Teknik Malzeme San. Tic. Ltd. fiti.

Do¤ufl Vana

Domak Pompa Ve Makine Sanayi A.fi.

Duyar Vana

Elmaksan Dalg›ç Pompalar›

F›rat Dalg›ç Pompa Elektrik San. Ltd. fiti.

Gedik Döküm

Genel Makine Sanayi Ltd. fiti.

Göksan Pompa Sanayi

Gücüm Pompa ve Makina Sanayi

Ayvaz A.fi.

Hazar Makina Sanayi Ltd. fiti.

‹MPO Motor Pompa Sanayi ve Ticaret A.fi.

King Pompa

Kurlar Dalgݍ Pompa Sanayi

Layne Bowler

MAS

ÖZ-KAN Makina Elemanlar› Sanayi

Özyak Is›tma So¤utma Sanayi

SMS Samsun Makina Sanayi

SMS - TORK Sanayi Mamulleri Üretim ve Sat›fl Ltd. fiti.

Standart Pompa ve Makina Sanayi

Star Pompa Sanayi ve Ticaret

Sumak Pompa

fiahinler Dalgݍ Pompa

Teknik Yay›nc›l›k

Tempo Pompa Vana Sanayi

Tersan Dalg›ç Pompa Makinalar›

Türbosan A.fi.

ÜKE Makina

Üstünel Derinkuyu Su Pompalar›

Vansan Makina Sanayi

Vastafl Valf Armatür Sanayi

Vimpi Viskoz Mayi Pompalar›

Y›ld›z Pompa

0 262 648 60 00

0 224 443 33 88

0 232 459 52 77

0 216 593 02 93

0 212 292 22 74

0 212 886 75 17

0 232 457 57 08

0 232 433 23 56

0 362 266 80 50

0 212 668 18 08

0 414 247 01 91

0 414 313 83 16

0 216 307 12 62

0 212 550 38 00

0 232 376 74 28

0 212 254 80 93

0 212 771 01 45

0 324 451 35 83

0 232 854 85 85

0 216 364 36 23

0 212 886 75 95

0 312 255 96 51

0 216 456 47 00

0 232 328 06 00

0 262 751 35 58

0 312 446 35 00

0 216 364 34 05

0 216 466 89 00

0 212 544 77 66

0 216 499 91 10

0 212 249 44 23

0 212 275 83 59

0 312 223 87 67

0 216 415 42 55

0 212 567 95 50

0 312 267 49 20

0 232 376 72 50

0 232 376 76 50

0 282 758 36 50

0 312 270 22 61

0 216 378 64 21

www.alarko-carrier.com.tr

www.asteknikvana.com

www.asmanvana.com

www.burgmann.com

www.türkmenmakina.com

www.demirkol.gen.tr

www.dikkaya.com

www.do¤uflvana.com.tr

www.domak.com.tr

www.duyarvana.com.tr

www.elmaksan.com.tr

www.ferat.com.tr

www.gedikdokum.com

www.gms-pompa.com

www.goksanpump.com.tr

www.gucumpompa.com

www.ayvaz.com.tr

www.hazarpompa.com

www.impoas.com

www.kingpompa.com

www.kurlarpompa.com.tr

www.laynebowler.com.tr

www.masgrup.com

www.oz-kan-valve.com

www.ozyakas.com

www.samsunmakina.com

www.sms-tork.com.tr

www.standartpompa.com.tr

www.starpompa.com.tr

www.sumakpompa.com

www.sahinlerpumps.com

www.teknikyayincilik.com

www.tempopompa.com

www.tersan.com

www.turbosan.com

www.ukemakina.com.tr

www.ustunel.com.tr

www.vansan.com.tr

www.vastas.com

www.vimpi.com.tr

www.yildizpompa.com.tr

F‹RMANIN ADI TELEFON MA‹L

POMSAD ÜYELER‹ www.pomsad.org.tr

45

mom

ent

exp

o

PLATFORM

46

mom

ent

exp

o

“ Pompa sanayicilerinin, sektörel problemlerinçözümünde güç birli¤ine ihtiyaç duyduklar›n› dilegetiriflleri ve bunu sergilerde, konferanslarda birlikteortaya koyufllar› ilk defa 1970’li y›llarda oldu. Ancaksektörel bir örgütlenme için gereken olgunlaflma ve bubirlikteli¤in kaç›n›lmaz hale gelmesi ihracat›n, d›flaaç›lman›n öneminin çok daha iyi kavrand›¤›, d›flar›yaodakl› üretim faaliyetlerinin öne ç›kt›¤› 1990’l› y›llar›buldu.”

Ayn› zamanda resmi kurulufllar ile te-masa geçerek sektörü ilgilendiren ko-nularda ç›kacak yasa, yönetmelik, tüzük,flartname ve standartlara yönelik öneri-ler getirir ve bu hususta görüfllerini sa-vunarak katk›da bulunur ve yürürlükte-ki mevzuat hükümlerinde mevcutuyumsuzluklar›n düzeltilmesi için çabagösterir.Derne¤imiz tüm bu faaliyetlerinin ya-n›nda Türkiye’de Pompa ve Vana ‹malatSanayiinin durumunu, faaliyetlerini, ka-pasiteyi, elde edilen aflamalar› izler veistatistiksel çal›flmalar yapar. Bunlar›nsonuçlar›n› yay›n, sirküler ve benzeriyollardan üyelerine duyurur.Pompa ve vana konstrüksiyon ve imala-t›nda, pompa sistemlerinin iflletilmesin-

de ortaya ç›kan bilimsel ve teknik, genelve özel problemlerin çözülmesi, yüksekverimli ve kaliteli pompa ve vana imala-t›na yönelik araflt›rma ve gelifltirme ça-l›flmalar› yap›lmas› için üniversiteler vekamu araflt›rma kurumlar› ile iflbirli¤iyapmak ve bu konuda yap›lan çal›flma-lara destek vermekte POMSAD’›n üze-rinde dikkatle durdu¤u konular aras›n-dad›r.Derne¤imiz ayr›ca üyelerini haks›z reka-betten korumak için çaba sarf eder. Ka-lite bilincinin yükseltilmesine çal›fl›r veDernek üyelerinden, Destekleyici Kuru-lufl çal›flanlar›ndan veya bunlar›n d›fl›n-daki uzmanlardan faydalanarak, TürkStandardlar›n›n, sektörün ve ülkeninyarar›na oluflmas› için çaba gösterir ve

giriflimlerde bulunur. Dernek olarakönem verdi¤imiz di¤er konular ise flöyleözetlenebilir: Üyeler aras›nda gerekliiletiflimi kurabilmek için çaba sarf et-mek, geniflletilmifl toplant›larla, sosyalaktivitelerle onlar› bir araya getirmek,duyurular ve bültenlerle bilgilendirmek,yay›nlar› yoluyla bilimsel aç›dan destek-lemek, mevzuat de¤iflikliklerinden ha-berdar etmek. Ayn› zamanda üyelerininve üye kurulufl mensuplar›n›n görgü,bilgi ve deneyimlerini geniflletecek hertürlü etkinlikte bulunmak ve e¤itimprogramlar› düzenleyerek yetiflmifl ele-man ihtiyac›n› gidermeye yönelik faali-yetler yürütmekte Derne¤imizin çal›fl-malar› aras›ndad›r.

Tesisler ‹çin Rehber”in, sektörde yenibir referans noktas› yarataca¤›n› düflü-nüyorum. Kitap, pompaj sisteminin ta-n›m›, kavramlar, temel istasyon para-metreleri, boru çaplar› ve ak›fl h›zlar›n›noptimizasyonu, sistem karakteristi¤ineuygun pompa seçimi, kontrol, bak›m,ömür boyu maliyet yaklafl›m›, tasar›mörnekleri gibi çok farkl› perspektifler-den konuya yaklaflarak, sistem tasar›m-c›s› ve kullan›c›s›n›n enerji tasarrufunakatk›lar›n› art›rabilmeyi amaçl›yor. Ki-tapla birlikte verilecek CD’nin içerdi¤iyaz›l›m, alternatifler halinde kurgulananpompaj sistemlerindeki enerji kay›plar›-n› hesaplay›p, mukayese ederek tasa-r›mc›n›n en verimli sisteme ulaflmas›nayard›mc› olmay› amaçl›yor. Bu önemli eserin yan› s›ra “PompalardaÖmür Boyu Maliyet, De¤iflken H›zl›Pompalama ve Pompa Performans Kri-terleri Üzerine Üçleme” isimli eserleri-miz, taraf›m›zdan çevirileri yap›laraksektörlerimizin hizmetlerine sunuldu. Ayr›ca pompa ve vana d›fl ticaret verile-rini tetkiki ve mukayesesi kolay format-larla düzenleyerek 6’flar ayl›k peryotlar-la üyelerinin hizmetine sunan POM-SAD, çal›flmalar›n› sektörle de paylafl›-yor. 112 sayfal›k 2007 y›l› Pompa VanaD›fl Ticaret Envanteri, 2001 y›l›ndan2007 y›l›na kadar ithalat ve ihracat ra-kamlar›n› kullanarak, Pompa ve Vana12’li Poz ‹hracat ve ‹thalat Tutarlar›n›,Pompa ve Vana 12’l‹ Poz D›fl Ticaret Ve-rilerini, Belli Pozlar için Grafikleri, Eur-pump ve CEIR ülkeleri ile yap›lan tica-ret verilerinden Güney Do¤u Asya ülke-leri ile yap›lan pompa ve vana ticaret

verilerine kadar sektörü yak›ndan ilgi-lendiren çok önemli istatistikler içeriyor.

6. POMPA VE VANA KONGRES‹

6. Pompa-Vana Kongresi 16-17-18 Ekim'de Ankara'da

gerçeklefltirilecek. POMSAD, ‹TÜ Makina Fakültesi, ODTÜ

Makina Mühendisli¤i Bölümü ve Teknik Yay›nc›l›k

taraf›ndan düzenlenen 6.POMPA-VANA KONGRES‹ 16-17-

18 EK‹M 2008 tarihlerinde DS‹ Kongre Salonu Ankara’da

gerçeklefltirilecek. Pompalar, vanalar ve bunlara iliflkin

tesisler üzerinde araflt›rma, tasar›m, imalat ve iflletme

faaliyetlerinde bulunan kiflileri ve ayr›ca sektöre katk› yapan

di¤er kurulufl temsilcilerini bir araya getirip sektör faaliyet

alan›na giren konular›n tart›fl›laca¤› bir ortam haz›rlamak

kongrenin amac›n› oluflturuyor.

47

mom

ent

exp

o

POMSAD aç›s›ndan di¤erkurumlarla yard›mlaflmak-ta çok önemlidir. Bu ne-denle Derne¤imiz, amaç-lar› do¤rultusundaki ça-l›flmalar›nda fayda göre-

ce¤i makam, kuru-lufl ve dernekler-

le yard›mlafl›r,iflbirli¤indebulunur, ya-banc› bilim veteknolojiyi ta-kip etmek, bil-gi ve teknikleri

üyelerine aktar-mak ve Türk

Pompa ve VanaSanayiini tan›tmak

için ilgili yabanc› kurulufl-lara üye olur ve bu kurulufllara temsilcigönderir.Son olarak ise, yurt içinden veya d›fl›n-dan gelen, üreticilere ulaflma veya sat›-nalma taleplerini üyelerine aktarmak ileuluslararas› fuar ve sergi organizasyon-lar›nda üyelerini tan›t›c› faaliyetler yü-rütmek ve elektronik veya bas›l› dokü-manlarla, ilan, beyanat ve reklamlarlaüyelerinin imalat kabiliyetlerini, ürüngamlar›n› tan›tmakta Derne¤imizin fa-aliyetleri aras›ndad›r.

POMSAD’› di¤er derneklerden ay›-ran en önemli özelliklerinden biriyay›n hizmeti vermek. BizlerePOMSAD taraf›ndan yay›nlanan ki-taplar hakk›nda bilgi verir misiniz?POMSAD’›n 15. yay›n› olan, “Sistem Ve-rimi, Enerji Verimlili¤i Yüksek Pompa

48

mom

ent

exp

o

GÜNÜMÜZ KOfiULLARINDADE⁄‹fiEN VE YEN‹LENEN

TEKNOLOJ‹ SUYUN‹NSANO⁄LUNA

ULAfiTIRILMASINDA POMPAKULLANIMINI ZORUNLUKILIYOR. TÜRK POMPA

SANAY‹S‹N‹ KEND‹ ÇATISIALTINDA TOPLAYAN

POMSAD ‹SE ÜLKEM‹Z‹N BUALANDA DÜNYA AKTÖRÜ

OLMASINI HEDEFL‹YOR.POMSAD’IN KURUCU

BAfiKANI PROF. DR. CAH‹TÖZGÜR SEKTÖRÜN GELECE⁄‹

VE POMSAD HAKKINDAGÖRÜfiLER‹N‹ B‹ZLERLE

PAYLAfiTI.

RÖPORTAJ

“Suyu tafl›mak, su kadar önemli”

Pompalar su baflta olmak üze-re, ak›flkanlar› istenilen nok-taya getirmek ve insano¤lu-na ulaflt›rmak için ihtiyaç du-yulan makineler. Türk Pom-

pa Sanayisi de son y›llarda h›zl› bir geli-flim ivmesi yakalayarak ihracat rakamla-r›n› sürekli yukar›lara tafl›yor. Sektöründuayenlerinden olan ve 1996–2000 y›lla-r›nda POMSAD’›n kurucu baflkanl›¤›n›yapan Prof. Dr. Y. Mühendis Cahit Öz-gür bizlere pompa sanayinin durumu,POMSAD’›n kuruluflu ve çal›flmalar› veüniversite sanayi iflbirli¤i hakk›nda çokde¤erli bilgiler verdi.

Genel olarak ülkemizdeki pompasanayisini de¤erlendirir misiniz?Bu sektörü bir araya getirmifl olanPOMSAD’›n kuruluflunu anlat›r m›-s›n›z?Türkiye teknolojide ne geri bir ülke nede geliflmifl bir ülke. Ama geliflme po-tansiyeli olan bir ülke olarak beliriyor.Pompa ise Türkiye’nin imal ve ihraçedebilece¤i bir ürün. Bu nedenle, pom-pa sektörü ülkemizde gittikçe ilerliyorve ihracat› art›yor. Daha önceki süreçlerde, ülkemizdepompa imalatç›lar›n› bir araya getirmefikri birkaç kez gündeme geldi. Ancakbizde daha o zaman dernek bilinci tamolarak yerleflmedi¤i için neredeyse bü-tün imalatç›lar birbirinden korkuyorlar-d›. Bu arada, gerçeklefltirilen birkaç te-flebbüs de baflar›yla sonuçlanmad›. Birsüre sonra birkaç firmada çal›flan ö¤-rencilerim bana geldiler. “Hocam bizitoplars›n, bir araya gelmemizi sa¤lar-s›n” dediler ve beraberce hiçbir karfl›l›kbeklemeden bu ifle bafllad›k. Çal›flmala-r›m›z›n sonucunda, 1996 y›l›nda POM-SAD kuruldu. Bu dernek kuruldu¤u za-man h›zla geliflti ve bizler de mümkünoldu¤u kadar tan›t›m yapt›k. O süreçtebaz› küçük imalatç›lar biz buradan nekar ederiz dedikleri için bafllang›çta te-reddütle yaklaflt›lar ama sonra bu der-nek 盤 gibi büyüdü. 2000 y›l›na kadarbenim baflkanl›¤›m devam etti ve üyesay›s› 24, firma say›s› da 19’a ç›km›flt›.Bundan sonra Kutlu Karavelio¤lu’nunbaflkanl›¤› bafllad›. Zaten ben sanayicide¤il, sadece dernek kurucusuydum.Kutlu Bey görevi ald› ve benden çok da-ha h›zl› bir flekilde hareket etti. Gerçek-

ten pompa sanayicileri Kutlu Bey’e te-flekkür etmelidir. Çok büyük at›l›mlaryapt›. Bunlardan biri olarak Europompüyeli¤i gösterilebilir. Böylelikle POM-SAD Avrupa Pompa Sanayicileri Birili-¤i’nin bir bilefleni oldu. Kutlu Bey yöne-tim kuruluna girdi ve standartlarla ilgilibilgilendirme yapt›. Bir kere Avrupa?dadernek tan›t›ld›. ‹ki büyük toplant› yap›l-d›. Europomp toplant›s› 2003 y›l›nda ‹s-tanbul’da gerçeklefltirildi. Bu toplant›daAvrupa’da yap›lan genel kurul toplant›-lar›na Türkiye’nin ev sahipli¤i önemlibir örnek oldu. Hatta bizden sonra evsahipli¤ini ‹ngiliz’ler ald›. ‹ngiliz delege-si: “bizden böyle bir toplant› tertibi bek-lemeyin yapamay›z” dedi. Bundan sonra flu kademeler geçti: “Bafl-lang›çta Türk ismi yoktu derne¤in ba-fl›nda. Dernek isminin bafl›na 2005 y›l›n-da Türk ismi eklendi. Ayr›cada pompave vana sanayicileri birli¤i haline geldi.Vanac›lar girmeden önce bize müraca-atlar oluyordu. Mesela kompanentleriimal eden firmalar baflvurdu. Bu da dü-flünüldü. Önce vanac›lar girdi. Vanapompan›n bir kompanenti olarak düflü-nüldü ama sonra Avrupa’ya bak›nca va-nalar›n da büyük bir sektör oldu¤u dü-flünülerek bu iki sektör birlefltirildi as-l›nda. POMSAD, flu anda Türk Pompave Vana Sanayicileri Derne¤i haline gel-

di. Derne¤in merkezi önceleri ‹stan-bul’dayd› daha sonra Ankara’ya nakle-dildi.”Bütün bu süreçler benim ad›ma, bir ba-k›ma çocu¤unun mürüvvetini görmekgibi bir fley. Ben bu günleri gören buönemli organizasyonun 1996-2000 y›lla-r›nda kurucu baflkanl›¤›n› yapm›fl ol-maktan büyük mutluluk duyuyorum.

POMSAD’›n ilerleyen dönemdeönüne koydu¤u en önemli faaliyetnedir?Daha Pompa Sanayicileri Derne¤i ku-rulmadan bizim kürsümüzün öncülü-¤ünde 1976 senesinde ilk defa Türkpompa kongresi gerçeklefltirildi. POM-SAD kurulduktan sonra bu öncülü¤üPOMSAD üstlendi ve alt›nc›s›n› bu seneAnkara’da gerçeklefltirece¤iz. Kongre-nin içeri¤inde a¤›rl›k pratik süreçlereverilmesine ra¤men kongre teorik bilgi-leri de içeriyor. Kat›l›mc› olarak akade-misyenlerin de bulundu¤u kongreyi ‹s-tanbul Teknik Üniversitesi ile Orta Do-¤u Teknik Üniversitesi de destekliyor.Bu kurulufllar kongreye d›fl destektenziyade kat›larak destek veriyor. Ayr›cakongreyi birçok sivil toplum kuruluflada destekliyor. Bu bence önemli birad›md›r. fiimdi yap›lacak toplant›larda do¤rudando¤ruya bilgisayarla ak›fl›n hesaplan-mas›na iliflkin konular de¤erlendirile-cek. Bu uygulamalar Türkiye’ye yenigeldi ama sanayide de uygulanmayabaflland›. Bu noktada sanayi ve üniver-

49

mom

ent

exp

o

Prof. Dr. Y. Mühendis Cahit Özgür ‹nsanl›k için su ne kadar büyük birönem tafl›yorsa suyun insanl›¤aulaflt›r›lmas› da o kadar büyük birönem tafl›yor..

RÖPORTAJ

50

mom

ent

exp

o

site iflbirli¤i yo¤un olarak sürüyor. As-l›nda sanayi bu yöntemi kullanarak di-zayn gerçeklefltiriyor diyebiliriz. Bizde her toplant›n›n sonunda de¤er-lendirme toplant›s› yap›l›r. Bu de¤erlen-dirme toplant›s› 18 Ekim’de yap›lacak.Bu de¤erlendirme toplant›s›na gelenlerkongreden ne kadar faydaland›, gibi ko-nular üzerinde tart›flmalar yürütece¤iz.Burada flöyle elefltiriler oluyor bazen.Siz fazla teorik kal›yorsunuz diye. Dahapratik fleyler versenize deniyor. Bu on-lar aç›s›nda do¤ru olabilir ama ilerlemeaç›s›ndan durum böyle de¤il. Bu gibikongreler sanayinin modernleflmesi vedaha bilimsel çal›flma ve teknolojininilerlemesi için büyük faydalar bar›nd›r›-yor. Bu nedenle kongrenin seviyesiniyüksek tutmaya gayret ediyoruz. Biz sa-nayiye ve teknolojiye katk›s› olan herfleyi ön palana ç›karmak üzerinden ha-reket ediyoruz.

Türkiye pompa ihracat›nda sizcenas›l bir noktada duruyor? Sektö-rün geliflim potansiyellerini nas›lde¤erlendiriyorsunuz? ‹hracat›m›z h›zl› bir flekilde art›yor. Çokçeflitli memleketlere ihracat var. ‹hraca-t›m›z›n ithalat karfl›lama oranlar› düflükama son tahlilde yine de gelifliyor. Sek-tör ihracat›m›z 2006 – 2007 aras›nda 155milyon dolardan 271 milyon dolara yük-selmifl. Mesela bunu çok büyük bir ge-liflme olarak de¤erlendirmek gerekiyor.

“ “Pompa insan hayat›nda gerçekten büyük önemtafl›yor. Örne¤in; ‹stanbul’un suyunu karfl›l›yor. Genelolarak pompa suyu kontrol eden ve istenilen noktayagötüren bir sistem. Eskiden cazibe, yani yer çekimivard›. Suyu yukar› koyuyorsun ve afla¤›ya iniyor. Art›kcazibeyle da¤›t›m devri nihayetlendi. K›sacas›, insanl›kiçin su ne kadar büyük bir önem tafl›yorsa suyuninsanl›¤a ulaflt›r›lmas› da o kadar büyük bir önemtafl›yor.””

‹hracat›m›z büyük ölçüde Almanya, ‹tal-ya, Fransa, Bulgaristan, Çek Cumhuri-yeti, Amerika Birleflik Devletleri, Japon-ya’ya gerçeklefliyor. Böylelikle genifl biryelpazede ihracat yap›l›yor diyebiliriz.Sektör olarak bölge içinde de iyi bir du-rumday›z. Makine sanayinin pek çokkolunda oldu¤u gibi bizim sektörümüz-de de tabii ki Çin Halk Cumhuriyeti bü-tün Avrupa’n›n korkusu durumunda.Ancak bu durum Türkiye’nin hiç avan-taj› olmad›¤› anlam›na da gelmiyor.Türkiye’deki imalat›n Avrupa’ya göreçok daha ucuz olmas› ve lojistik olarakbu pazara yak›n olmas› sebebiyle ülke-mizin sektörde çok büyük potansiyelivard›r diyebiliriz. Ayr›ca ülkemizde ge-liflmifl ülkelerle k›yasland›¤›nda mühen-

dislik hizmetlerinin de daha ucuz oldu-¤unu görüyoruz. Bu durum da bizimiçin önemli bir avantaj daha oluflturu-yor.

Türkiye’de sektör temsilcilerininüretimlerinde özen göstermesi ge-reken noktalar nelerdir?Patent sat›n almak Türkiye’de pek yay-g›n de¤il. Bizim eskiden kalafat yeri de-di¤imiz bölgede ustalar makine kopyaederlerdi. Bu da sektörün do¤rudando¤ruya kopyac›l›ktan geldi¤ini gösteri-yor. Sektörün geliflimi böyledir. Amaflimdi böyle bir durum yok tabiî ki.Pompa öyle bir fley ki e¤er verimini ölç-müyorsan›z suyu basmak çok kolay.Ama enerji verimlili¤i çok önemli birhusus. Enerji ekonomisi, bugün pompave vana teknolojisini belirleyen bir du-rumda. Elektrik enerjisinin bir k›sm› ay-d›nlatma ve ›s›tmada kullan›l›yor. Sana-yide kullan›lan enerjinin büyük bir k›s-m›, yani dünyada sanayide kullan›lanenerjinin yüzde 30’u pompalarda sarfedildi. Bu nedenle, dünya çap›nda pom-palar›n çok büyük önemi var. Buradayapaca¤›n›z her türlü tasarrufun dünyaekonomisi üzerinde de önemli bir etkisiolacakt›r diye düflünüyorum. Meselaönümüzdeki toplant›n›n önemli bir te-mas›n› da enerji ekonomisi oluflturuyor.Bu noktada, enerji verimli pompan›nüretimi çok büyük önem tafl›maktad›r.Pompa üretimi teknolojisi de bu trendegöre belirleniyor dersek san›r›m yanl›flolmaz.Tabii ki sadece enerji verimli pompan›nüretilmesi de bafll› bafl›na sorunu çöze-

51

mom

ent

exp

o

son y›llarda baflta TÜB‹TAK olmak üze-re di¤er kurumlar›n sanayi iflbirli¤i pro-jelerine destek vermeleri çal›flmalar› art-t›rd› ve h›zland›rd›. TÜB‹TAK’ta son za-manlarda birçok sistem üzerine çal›fl-malar yürütülüyor. Devletin buna des-tek vermesi çok güzel bir geliflme olarakde¤erlendirilmeli. Sanayi ve KOB‹’lerleilgili çal›flmalarda var üniversitelerde.Üniversite çal›flmalar› illaki faydaya yö-nelik de¤ildir ve olmamal›d›r da. Tama-m› ile genel faydas› düflünülmeyen birfleye de senelerimizi verebiliriz ama sa-nayi bu noktada hemen fayda isteyerekaceleci davran›yor. Amerika BirleflikDevletleri’nde akademisyenler maafllar›-n› bu projelerden al›rlar asl›nda. Genelolarak makine sektöründe oldu¤u gibiüniversite sanayi iflbirli¤inde de henüzyolun bafl›nday›z diyebilirim. Bu iflbirli-¤inin geliflmesi için öncelikle zaman vebir iflbirli¤i plan› gerekiyor. Bu noktadadevlet teflviklerinin art›r›lmas›, sanayici-lerimizin de biraz daha sab›rl› olmalar›durumunda üniversitelerimizde yarat›-lan teorik birikimin sanayi üretimimizeyans›yaca¤› kanaatindeyim.

mez. Sizin pompan›z çok verimli olabilirfakat kurdu¤unuz tesisatta bu pompan›zverimli çal›fl›yor mu çal›flm›yor mu buda çok önemli bir nokta. Bu sistem veri-mi yüzünden kay›plar yaflanabiliyor. Bunedenle imalat›n iyi olmas› tek bafl›nayeterli olmuyor. Projenin do¤ru de¤er-lendirilmesi gerekiyor. Kongrede bu ko-nular da de¤erlendirilecek. Toplant›lar-da enerji verimli¤ine ve do¤ru projelen-dirmeye genifl yer ayr›lacak.

Pompa üretimi genel olarak ne gibibir önem tafl›yor, bu ürünün insanhayat›ndaki yeri nedir?Pompa insan hayat›nda gerçekten bü-yük önem tafl›yor. Örne¤in; ‹stanbul’unsuyunu karfl›l›yor. Genel olarak pompasuyu kontrol eden ve istenilen noktayagötüren bir sistem. Eskiden cazibe, yaniyer çekimi vard›. Suyu yukar› koyuyor-sun ve afla¤›ya iniyor. Art›k cazibeyleda¤›t›m devri nihayetlendi. K›sacas›, in-sanl›k için su ne kadar büyük bir önemtafl›yorsa suyun insanl›¤a ulaflt›r›lmas›da o kadar büyük bir önem tafl›yor. Biz-ler de bu kadar büyük önem tafl›yan ve

her ülkede kullan›lmas› zorunlu olan busistemleri ülkemizde üretmeye, gelifltir-meye çal›flmal›y›z. Bu sayede hem kendiihtiyaçlar›m›z› karfl›layarak ithalat› azal-tacak ve böylelikle ülkemizde yarat›lanart› de¤erin yurtd›fl›na ç›kmas›n› engel-leyebiliriz hem de dünyada ihtiyaç du-yulan her bölgeye kendi ürünlerimizipazarlayarak ülke ekonomimizin gelifli-mine katk› koyabiliriz. Önümüzdeki gerçeklefltirece¤imiz kon-greyi de Süleyman Demirel açacak. Ne-den Süleyman Demirel diye düflünüle-bilir. Süleyman Demirel aç›l›flta olacakçünkü kendileri renkli bir isim ve orayada cazibeyi çekeceklerini düflünüyoruz.

Sektör üretiminde teknoloji gelifl-tirmede kilit rol oynayan üniversitesanayi iflbirli¤i sizce ne noktada?Bu iflbirli¤ini kuvvetlendirmek içinneler yap›lmal›d›r?Üniversite sanayi iflbirli¤inin önemiüzerine yap›lan konuflmalar› ben asis-tanl›¤›mdan beri duyuyorum ama ge-çen bunca zamana ra¤men arada birkopukluk yafland›¤› da bir gerçek. Fakat

52

mom

ent

exp

o

MAKALE

Türkiye’de bu konuda pek çokfley yaz›ld› ve söylendi; ancakpratik hayata geçirilemedi.Hatta bu konu “Üniversite veSanayi ‹flbirli¤i Nas›l Gerçek-

lefltirilebilir?” konusuna inhisar ettirile-rek, “Araflt›rma, gelifltirme ve teknolojiüretimi nas›l yayg›nlaflt›r›labilir?” prob-lemine çözüm olabilecek esas boyutlar-dan biri tespit edilmifl oldu. Bu boyututam olarak gerçeklefltirenlerden biri Al-manya’d›r.Bu incelemede bilhassa Almanya’daki“araflt›rma, gelifltirme ve teknoloji üreti-mi”nin tarihi geliflimine k›saca bak›fl ve-rilerek, Türkiye flartlar›na uygun, benzerne gibi organizasyonlar olabilir sorusu-na cevap aranacakt›r.

ALMANYA’DA ARAfiTIRMA, GEL‹fiT‹RME VE TEKNOLOJ‹ ÜRET‹M‹NDE TAR‹H‹ GEL‹fiME‹ngiltere’de 1900, Almanya’da 1920 y›-l›ndan itibaren, mevcut ticari ve sanayidernekleri kendi bünyelerinde araflt›r-ma ve gelifltirme faaliyetlerini yürütecekyan organizasyonlar› kurmaya baflla-m›fllard›r.Almanya’da bu günkü Teknoloji Arafl-t›rma Gelifltirme Enstitüleri’nin orijini,mesleki dayan›flmalar için kurulmufl bu-lunan özel ticari sanayi derneklerininiçindeki organizasyonlard›r. Bu dernek-ler zaman içinde daha büyük organizas-

yonlara giderek, bu günkü modernaraflt›rma enstitüleriyle bunlar›n ba¤-l› oldu¤u “Araflt›rma Kurul”lar›n›n(Forschungkkuratorium) idari yap›la-r›n›n temelini oluflturmufltur.Tarihi geliflimi aç›klayabilmek için fluenteresan olay›n anlat›lmas› yeterlidir:Bavyera’da (Bayern/MÜNCHEN)“Bira ‹malatç›lar› Dernekleri” meslekitoplant›lar›nda bir üye “… Y›llardanberi Bavyera halk›na hepimiz az-çokbenzer lezzette, ayn› kalitede bira içi-riyoruz. Bundan sonra her fabrikafarkl› lezzet ve kalitede bira üretse…”der. Bunun üzerine her fabrika kendi tek-

nik elemanlar›na bu çal›flmalar› yapt›r›r;fakat muvaffak olamazlar. Hatta mevcutbiran›n tad›n› da bozarlar. Müteakiptoplant›larda üyelerden biri “… Fabrika-lar›m›zda biran›n gelifltirilmesinde bafla-r›l› olamad›k, bu problemimizi YüksekOkul’un Kimya fiubesi’ne götürelim…”der ve birkaç fabrika Münih YüksekTeknik Okulu’na müracaat ederler.Okul fabrikalar›n problemini belirli za-manda çözer. Bir fabrikan›n teknik s›rr›n› ötekine ke-sinlikle vermez (veremez!). Patent hakla-r› mahfuz tutulur. Birac›lar›n, bu okul ileiflbirli¤inden elde ettikleri baflar›, di¤erg›da endüstrisi dallar›na hatta camc›larve benzeri derneklere de duyurulur. Pekçok dernek problemlerini YüksekOkul’a getirerek çözüm ararlar. Birac›lar›n müteakip toplant›lar›ndanbirinde üyelerden biri “… Bizim bu der-ne¤imiz iki k›s›mda organizasyonunuyürütse, biri tamamen bizim mevcut or-ganizasyonumuz, di¤eri de yaln›z ilmive teknik araflt›rmalar› yürüten araflt›r-mac›lar›n, âlim müflavirlerin bulundu¤uk›s›m…”Böylece özel sektör dernekleri kendibünyelerinde “Teknolojik araflt›rma ge-lifltirme” organizasyonlar›n› kuraraküniversiteleri (o günkü ad›yla yüksekokullar›) sanayinin içine çekmeyi bafla-r›rlar.1954 Almanya’s›nda A‹F (Arbeitgeme-

Türkiye’de araflt›rma-gelifltirme teknoloji üretiminas›l yayg›nlaflt›r›labilir?

PROF. NECAT‹ TAHRALI

TÜRK‹YE’DE BUGÜN PROBLEMLER‹ ÇÖZMEK ‹Ç‹N DEVLET EL‹YLE KURULAN RESM‹MÜESSESELER M‹LLET‹N BAfiINA PROBLEM OLMAKTADIR. ARAfiTIRMA GEL‹fiT‹RME VETEKNOLOJ‹ ÜRET‹M‹ KONUSUNDA DEVLET BÜROKRAS‹S‹ YALNIZ KOORD‹NASYON‹fiLER‹NDE VE GEREKT‹⁄‹ KADAR VAR OLMALIDIR.

inschaft Industrieller Forschungsvere-inigungen, Köln) Baflkan›’n›n bu birli¤itan›t›c› yaz›s›ndan uzun bir paragraf:“… Endüstriyel Araflt›rma DernekleriBirli¤i’nin (A‹F) azalar› aras›nda tecrü-beleri de¤ifltirmeyi, araflt›rmay› ve gelifl-tirmeyi teflvik etmeyi, araflt›rma prob-lemlerini koordine etmeyi, endüstriyelaraflt›rma derneklerinin müflterek ilgialanlar›n› ve ifllerin tanziminden resmiyolsan temsil etmeyi ve her cihetten yar-d›m eden yol gösteren durumunda ol-may› A‹F kendisine vazife edinmifltir.Bugün (1954) A‹F’e Alman ekonomisininçeflitli flubelerinden 38 aza (araflt›rmaderne¤i) kaydolmufltur. Di¤er araflt›rmaderneklerinin de ittifak› bulunmaktad›r.A‹F’inorganlar› (baflkan, teknik müflavir-ler, ilmi araflt›rmac›lar, aza meclisi…) va-s›tas›yla çok verimli mübadeleler ve bir-çok branfllarda hayati de¤erde münase-betler vücuda getirilmifltir. D›fl memleketlerdeki benzer araflt›rma

organizasyonlar›yla dostluk ve aktif mü-nasebetler hâs›l olmaktad›r. Bu ba¤lan-t›lar› daha da samimilefltirmek, bununlaberaber henüz A‹F’in d›fl›nda bulunan-lar›n dikkatini A‹F’e çekmek için birmüracaat vas›tas› olarak bu kitap tak-dim edilmektedir. Endüstri araflt›rmala-r›n›n çeflitlili¤ine bir nazar edilebilir.Bunun imkânlar›, gücü ve bunun içinifltirak etmeler küçük iktisadi iflletmelerde¤il, birlik ve toplu araflt›rma maksa-d›yla dost kazanmak içindir…”1954 y›l›nda A‹F’e üye bulunan birkaçdernek ad›n› bu kitaptan aktaral›m.- Alman, Hassas Mekanik ve Optik En-düstrisi, T›p Opti¤i Enstitüsü, Köln.- Elektrik Is›s› Araflt›rma Enstitüsü, Essen.- Matbaa Makineleri Araflt›rma Derne-¤i, Würzburg.- Madeni Levhalar ‹malat› ve KullanmaAraflt›rma Derne¤i, Duesseldorf.- Birac›l›k Ö¤retim ve Araflt›rma Ensti-

tüsü, Berlin. A‹F’e üye olan ve 3 fiubat1953’de Hannover’de kurulmufl bulu-nan G›da Endüstrisi Araflt›rma Dairesigörevlerini flu flekilde belirtmektedir:1- G›da endüstrisinin sahalar›nda ortayaç›kan teknik, ilmi problemlerin tanzimive tetkiki.2- G›da endüstrilerindeki ilmi araflt›r-malar›n yap›lmas›nda, problemlerin çö-zülmesinde milli ekonominin maksadauygun olarak tayininde devlet ifltiraki-nin sa¤lanmas›. 3- Düflünce mübadelesini endüstriyelaraflt›rmalar maksad›yla ilmi enstitülerve araflt›rma daireleri aras›nda hukukiprosedüre uygun olarak gerçeklefltir-mek.4- ‹lmi tart›flma günlerinin organizasyo-nunu yapmak.5- G›da Endüstrisi Araflt›rma Daire-si’nin görevi hizmettir ve her türlü ka-zanç faaliyetinin d›fl›ndad›r.Finansman:

53

mom

ent

exp

o

Prof. Necati Tahral› kimdir? 1948 y›l›nda Konya’da do¤du. 1964 y›l›nda ‹.T.Ü. Makine Fakültesi’ne (Gümüflsuyu) girdi ve 1970 y›l›nda yüksek makine mühendisi olarak mezun oldu. Ayn›

y›l ‹stanbul Devlet Mühendislik Mimarl›k Akademisi (bugünkü YTÜ) Makine Mühendisli¤i Bölümü Makine Elemanlar› Kürsüsü’ne asistan oldu. 1978 y›l›nda

Makine Elemanlar› Bilim Dal›nda doçent, 1988’de Makine Dinami¤i Sistem Dinami¤i ve Kontrol Anabilim Dal›nda Profesör oldu.

1984-2007 (23 y›l) Makine Teorisi Sistem Dinami¤i ve Kontrol Anabilim Dal› Baflkanl›¤› yapt›.

1974, 1977, 1989 y›llar›nda Almanya Münih Teknik Üniversitesinde (Institut Für Maschienenelemente, Forschungsstelle für Zahnraeder und Getriebebau)

FZG’de misafir araflt›rmac› olarak çal›flt›. Uzmanl›k alanlar› : Makine Elemanlar› (Diflliçarklar),Konstrüksiyonda Güvenirlik ve ömür,

Makine Dinami¤i ve Titreflimler. Halen YTÜ Makine Fakültesi Dekan› olarak görev yapmaktad›r.

54

mom

ent

exp

o

MAKALE

Araflt›rma Gelifltirme planlar›n›n finan-se edilmesinde afla¤›daki birlikler, der-nekler ifltirak etmifllerdir:Ekmek Endüstrisi Birli¤i.Diyetliler G›da Endüstrisi Birli¤i.Sirke Endüstrisi Birli¤i.Bal›kunu ve Bal›kya¤› Endüstrisi Birli¤i.Maya Endüstrisi Birli¤i

ARAfiTIRMA ENST‹TÜLER‹Almanya’da tarihi geliflme içinde görül-mektedir ki, araflt›rmalar›n çok dahametodik, sistematik ve prodüktiv halegetirilmesi gerekti¤inden, özel sektörünbirçok alanda finans deste¤i ve yat›r›-m›yla, sanayide ihtiyaç duyulan önemli

her konuda, üniversitelerin bünyesinde“Araflt›rma Enstitüleri” müesseseleflmifl-lerdir.Ayr›ca özel sektör organizasyonlar› için-de araflt›rma enstitüleri mevcuttur.Özel sektör üniversitedeki enstitülereverdi¤i her finansal deste¤in karfl›l›¤›n›hukuki prosedür içine alm›flt›r (e¤erenstitüden karfl›l›¤›n› araflt›rma olarakalamad›ysa, para olarak tazminat›n› al-m›flt›r).Üniversitelerdeki araflt›rma enstitüleriözel sektör anlay›fl› ile çal›flmaktad›r vebürokrasi minimumdur.Üniversitelerdeki araflt›rma enstitüleri-ne getirilen ilmi ve teknolojik problem-

ler k›sa zamanda çözülebilen küçükproblemler ise, belirlenen zamanda “ra-por”lar hemen verilmektedir. E¤er uzunsüre içinde çözülebilecekse, enstitüdeçal›flan araflt›rma görevlilerine “mastertezi” veya “doktora tezi” olarak veril-mekte, böylece hem akademik unvanl›elemanlar›n üniversitelerde yetifltirilme-si hem de sanayinin ihtiyac› olan arafl-t›rma gelifltirme ve teknoloji üretimigerçeklefltirilmektedir.

TÜRK‹YE’DE ARAfiTIRMA GEL‹fiT‹RME VE TEKNOLOJ‹ ÜRET‹M‹ NASIL YAYGINLAfiTIRILIR

1- Yukar›daki bölümlerde k›sacaaç›klanan tarihi geliflme içinde gö-rüldü¤ü gibi Almanya’da devlettenönce, özel sektör tercihini ortayakoymufltur. Pek çok araflt›rma veteknoloji üretimini bizzat yapmakta,yapt›rmakta ve satmaktad›r. Devleto gün de bu gün de koordinatördurumundad›r.Türkiye’de özel sektör tercihini ko-lay yönde koymufltur. Araflt›rmagelifltirme yapmay›p, yapt›rmay›p,sat›n almay› tercih etmifltir ve halenbuna devam etmektedir…Hâlbuki Türkiye’nin endüstriyel veticari hayat›nda özel sektörün bafla-r›l› organizasyonu, sistematik veprodüktiv çal›flmada “tarihi gelifli-mi” müspet olarak vard›r. Fakataraflt›rma gelifltirme ve teknolojiüretiminde özel sektör hiçbir tarihigeliflme göstermemifltir.Bu durumu özel sektör kurulufllar›yeniden de¤erlendirerek, konuylailgili yurtd›fl›ndaki organizasyonla-r›n benzerlerini gerçeklefltirebilir-ler. 2- “Araflt›rma Gelifltirme ve Tekno-loji Üretimi” Türkiye için gerçektenönemli bir ihtiyaç m›d›r?Bir örnek: G›da maddeleri hermemleket için önemi büyük bir ih-tiyaçt›r. ‹mkânlar› varken bunu üre-tebilir ve ya üretmek istemez (…).E¤er paras› varsa, bunu d›flar›dansat›n al›r. Fakat tercihi nedir? Buçok önemlidir.K‹T’lerdeki ve di¤er yetkili devletadamlar›m›z, özel sektör ilgilileri(istisnalar hariç) bu ihtiyac›n ve ter-cihin öneminin ne kadar fark›ndalar?Önce bu hususta kesin karar veril-melidir ve tatbikata geçilmelidir.3- “Türkiye’de Araflt›rma Gelifltirmeve Teknoloji Üretimi”nin yap›labil-mesi ve yayg›nlaflt›r›lmas›n›n koor-dinasyonunda bir mesul müessese-nin olmas› için “Üniversiteler veAraflt›rmalar Bakanl›¤›” veya“Araflt›rmalar Bakanl›¤›” ad›yla (Al-manya’da: Forschungsministerium,Araflt›rmalar Bakanl›¤› var) her tür-lü özel ve resmi araflt›rma enstitüle-rinin koordinasyonunu gerçekleflti-recek bir bakanl›¤›n kurulmas› fay-

çok sahada teknoloji üretme, araflt›r-ma gelifltirme potansiyeli vard›r. Ö¤-retim üyelerinin yeni bir organizas-yon çerçevesinde özel sektör anlay›-fl›yla (minimum bürokrasi) kolektif ça-l›flmalar›na zemin haz›rlan›rsa, arafl-t›rma gelifltirme ve teknoloji üretimiyayg›nlaflt›r›labilir.5- Teknoloji Üretimi, Araflt›rma veGelifltirme konusunda üniversitelersanayi ile ticaret ile iç içe de¤ildirler.Bir benzetme yap›l›rsa, t›p fakültele-rinde hasta, doktor, tesis ve teçhizat(hastane, cihazlar, ilaçlar vs.) bir ara-dad›r. Bunlar bir arada dengeli olun-ca, t›p fakültelerimizde araflt›rma içingerekli ortam›n fiziki yap›s› oluflmak-tad›r. Böylece sa¤l›k konusunda enaz›ndan problemler bilinmekte, he-defler, çözümler belirlenebilmektedir.Fakat teknolojik konularda, sanayidene gibi küçük-büyük problemler var?Üniversitelerin bu problemleri yok,olan lokal çözümler de yeterli say›la-maz. (Teknolojik araflt›rmalarda daproblem, araflt›rmac›, tesis-teçhizat; içiçe ortam› sa¤lanmal›d›r.)Yeni bir organizasyon ve anlay›fllaüniversitelerin potansiyeli özel sektörtaraf›ndan harekete geçirilebilirse, za-man kazan›lacak ve arzu edilen birçokmerhale kolayl›kla kat edilecektir.Türkiye’de bugün problemleri çöz-mek için devlet eliyle kurulan resmimüesseseler milletin bafl›na problemolmaktad›r. Araflt›rma gelifltirme ve teknoloji üre-timi konusunda devlet bürokrasisiyaln›z koordinasyon ifllerinde ve ge-rekti¤i kadar var olmal›d›r.

dal› olur. Fakat devlet bürokrasisi veyetkisi kanunla mutlaka s›n›rland›r›l-mal›d›r. Çünkü araflt›rma ve gelifltir-menin önünde en büyük engel bürok-rasidir.Türkiye’de bugün problemleri çözmekiçin devlet eliyle (tepeden inme) kuru-lacak olan resmi müesseseler milletinbafl›na problem olmaktad›r. Araflt›rmagelifltirme ve teknoloji üretimi konu-sunda devlet bürokrasisi yaln›z koor-dinasyon ifllerinde ve gerekti¤i kadarvar olmal›d›r.Özel sektör birlikleri içinde (‹TO,‹SO,TOBB,…) ihtiyaç duyulan her sa-nayi ve ticari konuda (lokomotif sek-törlerde öncelik s›ras›na göre) “Tek-noloji Üretimi Araflt›rma ve GelifltirmeEnstitüleri” kurulabilir.4- Bugün üniversitelerimizin bünyele-rinde halen birçok dallarda “Araflt›r-ma Uygulama Merkezleri” mevcuttur. Ticaret ve Sanayi Odalar›’n›n organi-zasyonlar› içinde, bu araflt›rma ünite-lerinin reorganizasyonu sa¤lanarakbunlar›n altyap›, tesis ve teçhizat ek-siklikleri giderilerek çok daha aktif vefaydal› (üretken) hale getirilmelerimümkündür. Üniversitelerimizde bir-

55

mom

ent

exp

o

ÜLKEM‹Z‹N, POMPA SEKTÖRÜNDEK‹ ‹LK SANAY‹ ‹fiLETMELER‹NDEN B‹R‹ OLANLAYNE BOWLER, GÜNÜMÜZDE MÜHEND‹SL‹K, TEKNOLOJ‹ VE TASARIM P‹RAM‹D‹N‹NEN ÜSTÜNDE YER ALAN POMPALARINI MÜfiTER‹ ‹HT‹YAÇLARI DO⁄RULTUSUNDA VEÇEVRE DOSTU OLARAK ÜRET‹YOR.

TEKNOLOJ‹

56

mom

ent

exp

o

Mühendisli¤in tad›na vard›ran firma:

Layne Bowler

‹LKLER‹N F‹RMASI LAYNE BOWLERLayne Bowler A.fi.’nin kuruluflundanbugüne kadar sürekli ilkler ve yeniliklermevcut. Örne¤in, Türkiye’de ilk jeoter-mal ›s›tma uygulamas› 1964 y›l›nda Gö-nen Park Otelinin ›s›t›lmas› ile yap›lm›fl.Türkiye’de ilk Jeotermal pompa üreti-mini Layne Bowler, 1985 y›l›nda 90 de-rece s›cakl›kta ak›flkanla çal›flmak üzereBal›kesir/Gönen için gerçeklefltirmifl.Deneme üretimi için yap›lan bu ilk jeo-termal pompa, daha sonralar› gelifltiri-lip çeflitlendirilmifl; hem ülkemizdehem de yurtd›fl›nda ak›flkan s›cakl›¤›160 dereceye varan uygulamalarda ba-flar›yla hizmet vermifl. Asl›nda Layne

Bowler’›n sektöre kazand›rd›¤› yenilik-ler saymakla bitmiyor.

B‹L‹M‹N VE TEKNOLOJ‹N‹N TAK‹PÇ‹S‹ Ülkemizde yabanc› sermayenin ilk at›-l›mlar›ndan biri olan firman›n ÜretimMüdürü A. Hakk› Günel, Layne Bow-ler’›n faaliyete geçmifl oldu¤u 1965 y›-l›ndan itibaren Türkiye’de bilimin veteknolojinin takipçisi, yararland›¤› tek-nik olanaklarla sektöründe standartlar›nbelirleyicisi ve gelifltiricisi oldu¤ununalt›n› çiziyor. Bu özelli¤i ile endüstriyelve tar›msal çeflitli sektörler için pompaçözümleri üreten, kendi sektörü için-deyse öncü ve yol gösterici olan firma-m›z, bu görev ve sorumluluk duygusuy-la çal›flmalar›n› sürdürüyor diyen Gü-nel, Layne Bowler’›n kendi dökümhane-

57

mom

ent

exp

o

Layne Bowler’›n öyküsü, 1882’de“Mahlon Layne”nin açt›¤› de-rince kuyudaki suyu, yer üstü-ne ç›karabilmek için bir pom-paya ihtiyaç duymas›yla baflla-

m›fl. Santrifüj pompalar belli bir derin-likten fazlas›ndan emifl yapamad›klar›n-dan, suyu kuyudan çekebilmek amac›y-la kullan›lacak pompan›n o zaman›ntüm pompalar›ndan farkl› olarak tasar-lanmas› gerekiyormufl. Yeralt› sular›n›insanl›¤›n etkin kullan›m›na kazand›ranmucit M. Layne ile giriflimci “P.D. Bow-ler”in, birlikte,1903 y›l›nda, Mississip-pi’de bafllatt›klar› Layne/Bowler imalat›,günümüzde tüm dünyada genifl kulla-n›m ve üretime kavuflan düfley milli vedalg›ç dik türbin pompalar›n öncüsü ol-mufl. Layne Bowler Pompa Sanayi A.fi,ülkemizin, pompa sektöründeki ilk sa-nayi iflletmelerinden biri olarak 1965 y›-l›nda Hükümet karar› ile Ankara’da ku-rulmufl. Özel kanunla, bir devlet teflek-külü olarak ve büyük imkânlarla kuru-lan firman›n teknolojiyi getiren orta¤›,bu pompalar›n yarat›c›s› Layne-BowlerCalifornia olmufl. O y›llarda, sanayilefl-me sürecinin daha çok bafl›nda olan ül-kemizin, pompa ithalat› için gerek duy-du¤u kaynaklarda derhal bir tasarrufsa¤layan firma, araflt›rmac› ve yenilikçiyap›lanmas›yla, mühendislik çal›flmala-r›n›n hiç durmayaca¤› bir pompa üre-tim merkezi haline süratle gelmifl.1960’l› y›llar›n bafl›na kadar Amerikanortakl›¤› ile çal›flan firma, Amerika’l›la-r›n hisselerini devretmesinden özelleflti-rildi¤i 1994’e kadar tam bir devlet teflek-külü olarak faaliyetlerini sürdürmüfl.1994 y›l›ndan sonra ise, tamam›na yak›nhissesi Ayd›ner Grubu flirketlerindenSMS’ye, Samsun Makina Sanayi A.fi.’negeçmifl. Böylelikle Grup, su temin pro-jeleri ve alt yap› yat›r›mlar› konusundaher türlü pompa ve vanay› yapar halegelmifl ve 2004 y›l›nda da düktil boruimalat›n› bafllatm›fl.

Soldan sa¤a: Üretim Müdürü A.Hakk›Günel, D›fl Sat›fl Bölge Yetkilisi BurçinTireli, ‹hracat Müdürü Wissam Minkara,Proje Müdürü Onur Konuralp, D›fl Sat›flBölge Yetkilisi Özge Bar›fleri

58

mom

ent

exp

o

TEKNOLOJ‹

de, yüksek hassasiyette imalat yap›labi-liyor. Tasar›mda hedeflenen ve perfor-mans üzerinde etkisi olacak tüm hassastoleranslar, öngörüldükleri flekilde, üre-timde yakalanabiliyor.

LAYNE BOWLER’DAN YEN‹L‹KLERLayne Bowler Proje Müdürü Onur Ko-nuralp, Ar-Ge ve Ür-Ge yöneticisi ola-

si de olan ilk kurumsal pompa imalatç›s›ve CNC tezgâh yat›r›m› yapan ilk ima-latç› ve ilk Türk CNC tezgah›n› imkanla-r›na katan ilk iflletme olmas›n›n yan› s›-ra bilgisayar destekli tasar›m ve üretim(CAD/CAM) teknikleri alan›nda da yü-rüttü¤ü Ar-Ge çal›flmalar› neticesinde,kendi özel yaz›l›mlar›n› üretip, tasarla-y›p üretti¤i ve iflletmeye ald›¤› özelamaçl› CNC tezgâhlar›n› da 10 y›l önce-sinden hayata geçirdi¤ini belirtiyor. Uz-manlaflmay› rekabetçilikte en önemliunsur gören Hakk› Günel, “Biz sadecepompa üretiyoruz ve sadece iyi bildi¤i-miz, gelifltirebildi¤imiz pompalar› üreti-yoruz. Hem ülkemizde hem dünyadayeterinden fazla yat›r›m ve rekabet var;kalacak olanlar markalard›r, onlar da eniyileri ürettikleri için marka olurlar”diyor.

LAYNE BOWLER POMPA ÜRET‹M‹ VE TASARIMDA SONTEKNOLOJ‹Y‹ KULLANIYOR Bilgisayar ortam›nda hidrolik tasar›m›

gerçeklefltirilmifl olan bir pompan›n 3boyutlu projelendirilmesi ile bafllayanüretim süreci, üretilecek olan parçalar›nyine 3 boyutlu modelleme tekni¤i kulla-n›larak, döküm model ve maça sand›k-lar›n›n tasarlanmas› ile devam ediyor.3D tasar›m› biten parçalar›n üretimi,CAM yaz›l›mlar›yla iflleme kodlar› üre-tildikten sonra, yine bilgisayar kontrollütezgahlarda gerçeklefltiriliyor. Bu saye-de, üretimde, el ustal›¤› faktörüne ba-¤›ml›l›k kalmay›p, tekrarlanabilir kalite-

dan itibaren, planl› projeli Ar-Ge faali-yeti yürütüyor. Firman›n ODTÜ ile debir iflbirli¤i anlaflmas› mevcut. Tez ö¤-rencilerine de yer verilen 10 kiflilik birdepartman› bulunan firman›n Ar-GeEkibi; projelerin hayata geçirilmesi deaflamas›nda, 25-30 kifliye kadar ç›kabili-yor. Layne Bowler kaynaklar›n›n yüzde3 ila 5’ini Ar-Ge çal›flmalar›m›za ay›r›yor. Firma bugüne kadar kendi Ar-Ge çal›fl-malar›n› yürüttü¤ü 3 projeyi tamamla-m›fl durumda. Ayr›ca iki yeni projedehali haz›rda devam ediyor. Tamamlananilk proje at›k su dalg›çlar› üzerine ve 17yeni pompan›n üretimi gerçeklefltirilmifldurumda. ‹kinci proje ise mevcut pom-palar›n verimlerinin yüzde 2 ila 10 ara-s›nda art›r›lmas›n› sa¤lam›fl. Son olaraktamamlanm›fl olan üçüncü Ar-Ge proje-si ile ise daha h›zl› üretimden çok, ima-lat kalitesini art›rmak ve tekrarlanabilirhale getirmek amac›yla özel amaçl›CNC boru iflleme tezgah› gelifltirilmesiüzerine yap›lm›fl. Bu üç Ar-Ge projesi de baflar›ya ulafl›r-ken Layne Bowler’›n yeni projelerindenilki ise mühendislik pompalar›na yenibir aile katmak için; büyük kapasitelidüflük irtifal› pompalar üretmek olaraktan›mlan›yor. Bu ürünler Layne Bow-ler’›n eksenel tip olan ve halen üretti¤ikar›fl›k ak›fll› pompalardan farkl› bir aile.Firman›n yürütmekte oldu¤u bir di¤er

59

mom

ent

exp

o

rak, mevcut ürün ailelerini veya grupla-r›n›, günün ihtiyaçlar› ve müflteri talep-leri do¤rultusunda gelifltirdiklerini vebunlara yenilerini ilave ettiklerini söylüyor. Layne Bowler Ar-Ge ve Ür-Ge ekibi bugelifltirmeyi, yeni tasar›mlar veya tasa-r›m de¤ifliklikleri yaparak üstün perfor-mansl› ürünlere ulaflmak veya ulafl›lm›flüstünlü¤ü rekabete karfl›n muhafazaedebilmek olarak tan›mlan›yor. Bir yan-dan mevcut gam›m›z› daha büyük kapa-siteli olanlarla geniflletiyoruz, öte yan-dan, dalg›ç ve düfley milli kar›fl›k ak›fll›pompalar›m›za, eksenel pompalar› veat›k su dalg›çlar›n› ekliyoruz diyen Ko-nuralp, bütün bunlar› yaparken ayn› za-manda özgün tasar›m kriterlerini de ko-ruduklar›n›n alt›n› çiziyor. Özellikle enerji verimlili¤i konusunda;pompa verimlerinin artt›r›lmas› yan›n-da, sistem pompa iliflkileri üzerindekiçal›flmalar›n› yo¤unlaflt›ran Layne Bow-ler araflt›rmalar›, pompal› sistemlerdeömür boyu maliyet yaklafl›m›na ayr› birönem veriyor. Çok yüksek enerji tüketimi olan pompa-l› sistemlerde, sistemin tasar›mdaki op-timizasyon, sistemi oluflturan unsurlar›nbirbirine uyumu, enerjinin verimli ve et-kin kullan›m› için çok önemli oldu¤un-dan, firma bu konudaki bilgi ve deneyi-

mini müflterileri ile sürekli bir biçimdepaylafl›yor.

POMPALAR ÖNCE SANAL ORTAMDA TEST ED‹L‹YORFirmam›z, daima, tasar›m imkânlar›n›en yüksek düzeyde tutmak anlay›fl›ndaolmufltur diyen Konuralp, bu yüzden,özellikle yaz›l›m ve donan›m konusun-da, yeni, en güncel teknolojileri kullan-d›klar›n› ayn› zamanda Ar-Ge Bölümüolarak, mevcut hidrolik veya mekaniktasar›m yaz›l›mlar› kullanmas›n›n yan›n-da ve ötesinde, kendi programlar›n› dagelifltirdiklerini söylüyor. Hesaplamal›ak›flkanlar dinami¤i (HAD-CFD) bazl›bu çal›flmalar sonuca tasar›m sonras› el-de edilecek performans›, önceden, endo¤ru flekilde kestirmeyi sa¤l›yor. Tasa-r›mda kat› modelleme, CFD analizi ileyap›lan say›sal deneyler ard›ndan, eldeedilen sanal sonuçlar›n de¤erlendiril-mesi ile bafllayan bu üretim süreci, pro-totip üretimi sonras›nda, gerçek testlerile tamamlan›yor. Yani Layne Bowlerbir pompay›, sanal olarak üretip testediyor ve sonra imalata al›yor.Layne Bowler’›n Ar-Ge çal›flmalar›, TU-B‹TAK deste¤i ve ODTÜ iflbirli¤i alt›ndagünümüzde de devam ediyor. LayneBowler Ar-Ge çal›flmalar›na büyükönem veren bir firma olarak 2002 y›l›n-

www.laynebowler.com.tr

TEKNOLOJ‹

Ar-Ge çal›flmas› ise dalg›ç elektrik mo-torlar›. Çünkü küresel rekabette firma-n›n buna ihtiyac› bulunuyor. Çünkü yer alt› sular›n›n önemi gittikçeart›yor ve dalg›ç pompalar h›zla yayg›n-lafl›yor. Motor sat›n alarak rekabet et-mek, dünyan›n baz› bölgelerinde im-kâns›z oldu¤undan Layne Bowler bualanda kendi motorlar›n› üretmek istiyor.

“POMPA ‹HRACATINDA NE SINIR NE BÖLGE TANIRIZ”Layne Bowler ‹hracat Müdürü WissamMinkara, mühendislik pompalar›m›z sözkonusu oldu¤unda, ihracatta s›n›r tan›-m›yoruz diyor. Dünyada, tailor-madedenen bu terzi usulü pompalar› üretenimalatç›lar›n say›s› çok s›n›rl› oldu¤u-nun belirten Minkara sözlerine flöyledevam ediyor: “Mühendislik, özelliklegeliflmifl ülkelerde bir hayli pahal› birhizmettir; bu bizim için büyük bir f›rsatyaratt›. Baz› Avrupal› rakiplerimize dahimühendislik hizmeti veriyoruz. Üretim-lerinin bize do¤ru kaymas›ndaki enönemli etken de budur. Oysa bundansadece 8-10 sene önce, baz› kritik proje-lerde mühendisli¤i biz sat›n al›yorduk”diyor. Dünya haritas›na bak›ld›¤›nda, LayneBowler ürünlerinin tüm k›talarda kulla-n›ld›¤›n› görmenin mümkün oldu¤unuve müflteri portföyünün de h›zl› bir fle-kilde geniflledi¤inin alt›n› çizen Minka-ra: “50’nin üzerinde ülkede ürünlerimiz

var. Örne¤in, fabrikam›z sadece geçenbir hafta içinde, Fas, Ürdün, Kore,Avustralya, Fransa ve Romanya’ya sev-kiyat gerçeklefltirmifltir. Kimine dalg›ç,kimine düfley milli, kimine mühendislik,kimine de yatay milli pompalar gönder-dik. Bu da ihracat pazarlar›m›z›n veürünlerimizin çeflitlili¤i gösteren güzelbir kan›tt›r. En çok hangi bölgelerdepompam›z çal›fl›yor derseniz, Orta Do-¤u ve Kuzey Afrika derim. 40 y›l› aflanihracat sürecimiz, böyle bir birikim sa¤-lam›fl ama flimdi bu bölgelerin yerinih›zla Uzak Do¤u al›yor. Avrupa pazar›-m›z ise daha yavafl fakat stratejik gelifli-yor; burada baz› ortakl›klar›m›z söz ko-nusu. Hedefimiz ise, teknolojimizin do¤-du¤u ABD’de gelecek y›l içinde önemliad›mlar atmak” diyor.

ÇEVRE DOSTU ÜRET‹MLayne Bowler ECOPUMP inisiyatifineilk imza atan firmalar aras›nda yer al›-yor. Firma bu nedenle AB çevre koru-ma ve enerji politikalar›n›n genel amaç-lar›n› destekliyor. Son kullan›c›n›n veçevrenin faydas›na olacak flekilde enerjitasarrufunu teflvik etmek kararl›l›¤›ndaolan Layne Bowler, bu bilinçte hareketederek ürünlerini yeniliyor, verimlikleri-ni artt›r›yor ve bir k›sm›n› da rafa kal-d›rmas› gerekiyorsa bunu hiç çekinme-den yap›yor. Çünkü firma öncelikle ka-muya, yasal düzenlemelerden çok dahaönce, gönüllü olarak bir taahhütte bu-lunmufl durumda.

60

mom

ent

exp

o

Teknolojinin sürekli geliflimi, toplumsalgereksinimlerin ve çevreye yönelik teh-ditlerin mütemadiyen artmas› karfl›s›n-da Layne Bowler, bir yandan yüksekperformansl› ürünler tasarlay›p imalederken di¤er taraftan da mümkün ol-du¤unca çevre ile dost olacak teknoloji-ler gelifltiriyor. Firma, son kullan›c›lar› desteklemekamac›yla, sadece ekipman›n montaj vebak›m›ndan ibaret olmayan ve fakatenerji tüketiminin denetlenmesini, po-tansiyel tasarruf alanlar›n›n tespiti vehesaplanmas›n›, farkl› uygulamalar içinen uygun ürünün seçimine dair tavsiye-leri ve ömür boyu hizmette karfl›lafl›labi-lecek muhtemel uyarlamalar› ve bunla-ra dair önerileri de içeren bir dizi hiz-meti ayr›nt›l› olarak veriyor.

TEKNOLOJ‹

62

mom

ent

exp

o

YAMASA ilk 3’ühedefliyorEZEREK PARLATMA TAKIM VE MAK‹NELER‹ ÜRETEN YAMASA, BÜYÜME ODAKLISTRATEJ‹S‹ EKSEN‹NDE SÜREKL‹L‹K SA⁄LAYAN B‹R GEL‹fi‹M YAKALAMIfiDURUMDA. BU HAL‹YLE TÜRK TAKIM VE MAK‹NE SEKTÖRÜ AÇISINDAN BAfiARILIB‹R ÖRNEK OLAN F‹RMA, KEND‹ ALANINDA DÜNYADA ‹LK ÜÇ ARASINA G‹RMEY‹HEDEFL‹YOR.

Sektördeki faaliyetlerine 1985y›l›nda bafllayan YAMASAaradan geçen süre içerisindedünyada hat›r› say›l›r bir ko-num elde etmifl durumda.

Ezerek parlatma tak›m ve makineleriüreten firma sürekli büyüme ve ilerlemestratejisi ile hareket ediyor ve dünyadevleriyle rekabet ediyor. YAMASAUluslararas› ‹liflkiler Uzman› HandeGülmez, flirketinin büyüme stratejisinive gelecek hedeflerini Moment Expoiçin de¤erlendirdi.

SÜREKL‹ GEL‹fi‹YOR1985 y›l›nda faaliyetlerine bafllayan YA-MASA, kendi markas› alt›nda ezerekparlatma tak›m ve makineleri üretiyorve bu ürünleri dünya genelinde pazarl›-yor. Firma, y›llar içindeki çok yönlü ge-liflimini sürdürüyor. YAMASA, sürekligelifltirdi¤i teknolojisi ve uzman kadro-su ile ürün yelpazesini artt›r›yor ve di-namik olarak her geçen gün daha dabüyüyor. Sektöründe Türkiye’de lider,dünyada say›l› büyük kurulufllardan biriolan YAMASA, müflterilerine ideal çö-zümler sunuyor. Temel felsefelerini dilegetiren Hande Gülmez, “Biz YAMASAailesi olarak stratejimizi büyüme odakl›olarak kurduk. Hedeflerimizi gerçeklefl-tirmek için sürekli geliflim içerisindeyiz”diyor.

ÜRÜNLER‹ PARA, ZAMAN VEENERJ‹ TASARRUFU SA⁄LIYOREzerek parlatma, plastik deformasyonyöntemi ile yüzeyleri pürüzsüz, düz halegetiren çok hassas bir ifl. Düzeltme iflle-mi yüzeyden z›mpara gibi talafl kald›ra-rak de¤il, yüzeydeki pürüzün uç nokta-s›n›n afla¤› yönde yer de¤ifltirmesi ileoluyor. Ezerek parlatma, honlama vetafllaman›n alternatifi olarak çok dahadüflük maliyetli bir yöntem. Tercih edil-mesinin en büyük sebebi olarak yat›r›mmaliyetlerini düflürmesi ve çok iyi yüzeykalitesi sa¤lamas› öne ç›k›yor. Bizlerebu bilgileri verdikten sonra, bu yönte-min teknik aç›dan di¤er avantajlar›ndanbahseden Hande Gülmez, “Ezerek par-latma iflleminin avantajlar› flu flekildeözetlenebilir; Rz 1 mikrondan küçük de-¤erlerde yüzey kalitesi elde edilir. Kalib-re etme özelli¤i sayesinde istenilen has-sas ölçü çabuk ve kolay elde edilir. ‹fl-

lem tek geçiflte tamamlan›r ve ifllem sü-resi çok k›sad›r. Ezerek parlatma ayn›zamanda yüzeyi sertlefltirir, yüzeyin da-ha mukavemetli, parlak ve kaygan ol-mas›n› sa¤lar” diyor. Gülmez ayr›ca,ezerek parlatman›n, iflparças›n›n ve ifl-parças› yüzeyinde çal›flan di¤er eleman-lar›n afl›nmas›n› güçlefltirdi¤ini, bu me-todun di¤er yöntemlere oranla çok bü-yük zaman, para ve enerji tasarrufu sa¤-lad›¤›n› ve talafl ve art›k b›rakmad›¤›n›söylüyor. Ayn› zamanda bu yöntem sa-yesinde gürültü ç›km›yor ve ezerek par-latma çevreye zarar vermiyor.YAMASA’n›n üretim alan›n›n tamam›n›ezerek parlatma tak›m ve makinelerioluflturuyor. Firman›n en yeni ürünübilgisayar kontrollü tam otomatik eze-rek parlatma makinesi. MXM modeliezerek parlatma makinesi amortisörmilleri, pnömatik silindir milleri, printermilleri, motor milleri, piston kollar›, rodvb. iflparçalar›n›n yüzeylerini h›zl› flekil-de parlatma amac› ile kullan›l›yor. Ma-kine, sertli¤i 42–45 HRC’ye kadar olantüm metalleri parlatabiliyor ve seri üre-timler için uygun.YAMASA’n›n di¤er yeni ürünleri ise SXve RX modeli Tek Bilyeli Ezerek Parlat-ma Tak›mlar›. Bu tak›mlar, iflparçalar›-n›n d›fl yüzeylerini CNC veya universal

torna makinelerinde tornalama sonra-s›nda ezerek parlat›yor. Bu sayede ifl-parçalar› ikinci bir ba¤lama ve tafllamaiflçili¤ine gerek kalmadan üretim kesin-tisiz ve h›zl› biçimde devam ediyor. Butak›mlar ile kademeli-düz miller, radius-lar, d›fl konikler ve düz-al›n yüzeylerparlat›labiliyor. Tak›mlar, parlatma iflle-minin yan› s›ra yüzey sertli¤i ve düflükoranda kalibrasyon (ölçü taml›¤›) sa¤l›-yor. Tak›mlar›n kendisine has yüksek ifl-leme gücü ve h›z› sayesinde sa¤lad›¤›zaman tasarrufu seri üretimler için ter-cih sebebi oluyor.

SÜRDÜRÜLEB‹L‹R BÜYÜME ‹Ç‹N AR-GE fiARTHer geçen gün rekabet giderek art›yorve art›k hiper-rekabet ortam›nda flirket-lerin ayakta kalabilmeleri için Ar-Ge ya-t›r›mlar›n› öncelikli planlar›na dâhil et-meleri büyük önem tafl›yor. Sürdürüle-bilir bir büyüme için Ar-Ge olmazsaolamazlar›n bafl›nda geliyor. Ar-Ge ça-l›flmalar›na verdikleri önemi belirtenHande Gülmez, “Ar-Ge’nin bizim içinanlam› geliflmek, iyileflmek ve büyü-mektir. Firmam›z kuruldu¤u günden buyana Ar-Ge çal›flmalar›na oldukça önemvermektedir. Bu sayede yapm›fl oldu¤u-muz çal›flmalarla ürün çeflitlili¤imizi hergeçen gün artt›rmaktay›z ve müflterileri-mizin ihtiyaçlar› do¤rultusunda gelentalepleri de¤erlendirerek özel tak›m vemakineler de üretmekteyiz. Uzun y›llarizledi¤i kaliteli ürün ve hizmet anlay›fl›,firmam›z›n en önemli politikas›d›r” di-yor. Bu bak›fl aç›s›n›n, YAMASA’n›nglobal pazarda her geçen gün etkinli¤i-nin artmas›n›, pazarda öncü ve yenilikçiolmas›n› sa¤lad›¤›n› ifade eden Gülmez,küresel pazarda büyümek isteyen firma-lar›n Ar-Ge’yi maliyet olarak görmedi-¤ini, aksine Ar-Ge çal›flmalar›na büyükyat›r›mlar yapt›klar›n› söylüyor.

“Ç‹N’DEN KORKMUYORUZ”YAMASA, 2008 y›l›nda 20’nin üzerindeülkede ticaret yap›yor. Avrupa, OrtaDo¤u ve Uzak Do¤u firman›n yo¤unolarak faaliyet gösterdi¤i pazarlar veYAMASA’n›n bu bölgelerdeki pazarpaylar› da gün geçtikçe art›yor. Faali-yette bulunduklar› pazarlar hakk›nda bi-ze ayr›nt›l› bilgi veren Hande Gülmez,“S›ralama yapacak olursak a¤›rl›kl› pa-

63

mom

ent

exp

o

Hande Gülmez YAMASA Uluslararas› ‹liflkiler Uzman›

Hedefimiz dünyada ilk üç aras›nda yeralmak.

64

mom

ent

exp

o

TEKNOLOJ‹

l› üretim sürecinde kullan›lmas›na ra¤-men talafl ve gürültü ç›karm›yor, düflükmiktarda so¤utmaya ihtiyaç duyuyor.Ayn› zamanda YAMASA’n›n ürünleriçok büyük para, enerji ve zaman tasar-rufu sa¤l›yor. Makinelerin tümü CEstandartlar›na uygun olarak üretiliyor.

“‹HRACAT ÇOK DAHA YUKARILARA ÇEK‹LEB‹L‹R”Türk makine sektörünün 2007 y›l›ndagerçeklefltirdi¤i yaklafl›k 9 milyar dolartutar›ndaki ihracat rakam›n› de¤erlendi-ren Hande Gülmez, geliflmek ve büyü-mek isteniyorsa elde edilenlerin yeterligelmemesi gerekti¤ini söylüyor ve burakam›n çok daha yukar›lara çekilebile-ce¤ini düflündü¤ünü belirtiyor. Türki-ye’nin makine sektöründe çok büyükbir üretim merkezi haline geldi¤ini ifadeeden Gülmez, “Birçok teknolojik imkânart›k ülkemizde mevcut. Çok iyi ifller ba-flarabiliriz, büyük projelere imza atabili-riz, tasarlayabiliriz, üretebiliriz, satabili-riz” diye konufluyor.Türkiye’nin makine ihracat›n› art›rmas›ve dünya pazar›ndan daha fazla pay ala-bilmesi için ülke olarak ülke kalite imaj›-m›z› artt›rmam›z gerekti¤ini söyleyenHande Gülmez, global al›c›lar›n bellek-lerinde “Türk ürünü kalitelidir” imaj›n›noluflturmas› gerekti¤ini vurguluyor.Gülmez, bugün Alman ürünü pazardanas›l itibar görüyorsa, yerli üreticilerin-de özellikle ihracat yapan firmalar›n ka-liteli ürünler üretmesi gerekti¤ini belir-tiyor ve bu konuda Japonlar› da örnekalabilece¤imizi söylüyor. 6 sigma, Kai-zen, Yal›n Yönetim gibi yönetim teknik-lerini kendi kültürümüzle yo¤urup birmodel oluflturabilece¤imizi, çünkü fiyat-la rekabetin, kalite söz konusu oluncas›n›f› geçemedi¤ini belirten Gülmez,“Bugün Çin dev bir örnek olarak karfl›-m›zda. ‹hracatç›lar›n süratle markalafl-

“ Ezerek parlatma, honlama ve tafllaman›n alternatifiolarak çok daha düflük maliyetli bir yöntem. Tercihedilmesinin en büyük sebebi olarak yat›r›m maliyetlerini düflürmesi ve çok iyi yüzey kalitesisa¤lamas› öne ç›k›yor.”

zarlar›m›z Avrupa ülkeleri, bunlar s›raile ‹talya, Almanya, Çek Cumhuriyeti,Slovenya, Polonya, Macaristan, ‹ngilterevs. hedef pazarlar›m›z aras›nda uzak do-¤u ülkeleri de yer al›yor. En son firmatemsilcisi olarak pazar araflt›rmas› içinMalezya da temaslarda bulundum ve buülkeye de ihracat›m›z›n gün geçtikçe ar-t›yor. Malezya’n›n Türk üreticileri içinde¤erlendirilmesi gereken bir pazar ol-du¤unu düflünüyorum. Çin ise bizimiçin muazzam bir pazar, biz Çin tehdidi-ni f›rsata çevirip bu pazara girmeyi ba-flard›k. Çin’den korkmuyoruz!” diyor.

“GLOBAL DÜfiÜNÜP YEREL HAREKET ED‹YORUZ”Yapt›¤› son teknolojik yat›r›mlarla YA-MASA, d›fl pazarda rekabet gücünü da-ha da art›rm›fl durumda. Bu yat›r›mlarfirman›n maliyetlerinin azalmas›n›, dahaseri üretim yapmas›n›, dayan›m› dahayüksek ve kaliteli ürünler üretmesinisa¤l›yor. Tabii ki sadece kaliteli malüretmek rekabet için yeterli olmuyor.Firmalar›n›n rekabetçili¤i hakk›nda ko-nuflan Hande Gülmez, “Pazarlama kar-mas›n› en etkin biçimde oluflturup yerelpazar›n ihtiyaçlar› do¤rultusunda planl›-yoruz, k›sacas› global düflünüp yerel ha-reket ediyoruz. Rekabetin art›k sadecefiyatla yap›lamayaca¤›n› hepimiz biliyo-ruz. Biz hedef pazarlar›m›z› baz alarakSWOT analizi yap›yoruz ve o bölgedekirekabet gücümüzü buluyoruz. Her pa-zara göre rekabet gücümüz farkl›l›kgösteriyor çünkü bu pazarlarda yerelüretici olan rakiplerimiz var ve de¤ifl-kenler farkl›” diyor. Bu de¤iflkenlere birde farkl› müflteri profili eklendi¤inde y›-k›c› rekabet ortam›nda pazardan pay

alabilmek için en iyisi olman›n kendileriiçin zorunluluk oldu¤unu belirten Gül-mez, farkl›l›klar›n› kaliteleriyle, fiyatla-r›yla, tecrübeleriyle müflterilerine en iyiflekilde yans›tt›klar›n› ifade ediyor.

YAMASA’NIN ÜRET‹M‹ MÜfiTER‹ ODAKLIMüflteri odakl› üretim yapan YAMASAiçin müflteri kazanmak ve müflteri mem-nuniyeti öncelikli bafll›klar durumunda.Bu yönden bak›ld›¤›nda firman›n müfl-terilerinin memnuniyeti için büyük çabaharcad›¤› görülüyor. Hammadde seçi-mi, ürün tasar›m›, kullan›m ömrü, tek-nik destek k›sacas› ürünün üretim süre-ci öncesi ve sonras›nda müflterilerin ih-tiyaç ve beklentilerini göz önüne al›n›-yor. Hande Gülmez, “Biz kalitemizle re-kabet ediyoruz. Kaliteli üretimimizdendolay› müflterilerimizden sürekli olumlugeribildirim al›yoruz” diyor.Bütün büyük ve önemli sanayi kurulufl-lar› gibi YAMASA da üretim sürecindeve ürünlerinde ekosisteme özen gösteri-yor. Firman›n ürünleri çevreye ve insansa¤l›¤›na zarar vermiyor. Ürünler, talafl-

yola ç›karak devletimizin de ihracatç›la-r›m›za destek olmas› gerekti¤ini söylü-yor. Gülmez, “Devletimizin ihracatç›yagüvenmesi, reklâm-tan›t›m hibe teflvik-leri için çok daha fazla kaynak ay›rmas›,hibe oranlar›n› art›rmas› ve bu konuda-ki bürokrasiyi azaltmas› gerekiyor. Ayr›-ca bu konudaki ço¤u k›s›tlaman›n dakald›r›lmas› gerekiyor” fleklinde konu-fluyor. Türkiye’de KOB‹’ler yeterince kar eldeedemiyorlar. Bunun en önemli nedenle-rinden biri ise “marka” olamamak. Bir-çok KOB‹’nin üretti¤i Türk ürünü yurt-d›fl›nda üretilenler kadar kaliteli. Türki-ye’den makine al›p kendi markalar› al-t›nda pazarlay›p satan Avrupal› firmalarçok daha fazla kar elde ediyorlar.“Türkiye’de KOB‹’lere ve giriflimcilereyönelik finansman deste¤i oldukça s›-n›rl› ve var olanlarda da bürokrasi ifl-lemleri çok fazla” diyen Hande Gülmez,desteklerin yeteri kadar tan›t›lmamas›ve bilgi eksikli¤inden dolay› da devletdesteklerinden yeteri ölçüde yararlan›-lamad›¤›n›, sektörün ana sorunlar› ola-rak k›saca markalaflamaman›n ve ku-rumsallaflamaman›n, yeterli likiditeyesahip olamaman›n, ara eleman eksikli-¤inin, yeterli ölçüde kredi deste¤inin ol-mamas›n›n, bilgilendirme eksikli¤ininve vergi oranlar›n›n çok yüksek olmas›-n›n say›labilece¤ini belirtiyor. Gülmez, “Bize göre çözüm desteklerinart›r›l›p bürokrasinin azalt›lmas›, mesle-ki e¤itime önem verilmesi, kademeliolarak kurumlar vergisi ve KDV’nin dü-flürülmesidir ki bu da dürüst çal›flan sa-nayicinin önünü açacakt›r” diye konu-fluyor.

HEDEF: ‹HRACATTA YÜZDE 35 BÜYÜMEK31 May›s 2008’de 23. kurulufl y›ldönü-

mas› gerekiyor, fason üretim yerinekendi markalar› ile üretim yapmalar›gerekli, marka stratejisi için profesyoneldestek alabilirler ya da devletimiz bukonuda destek olabilir” diyor. Markaoluflturmak tabii ki yeterli de¤il, marka-n›z› tan›tman›z ve hedef kitle nezdindekal›c›l›¤›n› da artt›rman›z gerekli ve ya-sal aç›dan markan›z› taklitlerinden ko-ruman›z gerekiyor. Bu noktada kendifirmalar›ndan örnek veren Gülmez,ürettikleri ezerek parlatma tak›mlar›n›nsektörde tescilli markalar› olan M‹KRO-LER ad›yla bilindi¤ini ve bunun da ken-dileri için ayr›ca bir gurur kayna¤› oldu-¤unu belirtiyor.Ihracatç›lar›n Pazar paylar›n› büyütmekiçin hedef pazarlarda tan›t›m çal›flmalar›yapmalar› ve reklâm mecralar›n› etkilibir flekilde yönetmeleri gerekiyor. Rek-lâm›n talebi tetikledi¤i yads›namaz birgerçek. Ürününüze talep yaratmal›s›n›zki al›c› bulabilesiniz. Gülmez tan›t›mla ilgili olarak da “Rek-lâm bütçeleri büyüdükçe pazar›n›z›n dabüyüdü¤ünü göreceksiniz. Ancak rek-lâm bütçelerinin etkili ve do¤ru kullan›-m› çok önemli” diyor.

DESTEK KISITLI BÜROKRAS‹YO⁄UNBütün bu bafll›klarda, sektörün baflar›la-r›n› art›rabilmesi için devletin de kimiad›mlar atmas› gerekti¤ini vurgulayanHande Gülmez, sosyal devlet ilkesinden

65

mom

ent

exp

o

münü kutlayan YAMASA, kuruldu¤u ilky›llardan beri büyümeyi kendisine te-mel strateji olarak benimsemifl durum-da. Firma, tüm dünyay› hedef alaraküretim yap›yor. YAMASA önümüzdekiy›l ihracatta yüzde 35’lik bir büyüme ön-görüyor. Global pazarda büyük rakiple-rimiz bulunan YAMASA’n›n hedefi,dünyada ilk 3 aras›nda yer almak. Yak›ngelecekte Ukrayna ve Rusya pazarlar›n›mercek alt›na alacak olan firma, 3 y›l-dan daha k›sa bir süre içerisinde bu pa-zarlarda mutlaka olmay› hedefliyor. YA-MASA, yurtd›fl› pazarlama aktivitelerikapsam›nda tak›m tezgâhlar› alan›ndadünyan›n önde gelen say›l› fuarlar› ara-s›nda gösterilen EMO Milano’ya kat›l›-yor. 2009 sonunda ITOB Organize Sa-nayi Bölgesinde 2. fabrikas› ile faaliyetegeçmeyi planlayan firma burada üretimkapasitesini daha da artt›r›p, yeni ürün-ler üretmek için teknolojik yat›r›mlar yapacak.

66

mom

ent

exp

o

MAK‹NE ÜRET‹M‹NDE, ÖLÇME ÇOK ÖNEML‹ B‹R KONUMDA BULUNUYOR. DE⁄‹fi‹K ‹fiYERLER‹NDE YAPILAN ÖLÇME SONUÇLARININ AYNI OLMASI ‹Ç‹NKULLANILAN ÖLÇÜ ALETLER‹N‹N DO⁄RU OLMASIGEREK‹YOR BU DA ANCAK KAL‹BRASYON ‹LE MÜMKÜNOLAB‹L‹YOR. DE⁄‹fi‹K B‹R‹MLER ARASINDA ‹fiB‹RL‹⁄‹ANCAK BU SAYEDE SA⁄LANAB‹L‹N‹R. BU AMAÇLATÜRK‹YE’DE DE HALEN HAK ETT‹⁄‹ ‹LG‹Y‹ GÖRMESELERDE KAL‹BRASYON MERKEZLER‹ KONUSUNDA ‹LG‹N‹NCANLANMAYA BAfiLADI⁄INI GÖRÜYORUZ.

KAL‹TE

yönelik alg› de¤ifliyorKalibrasyona

EVET

De¤iflen ve geliflen günümüzdünyas›nda, uluslararas›alanda teknolojik geliflmelereparalel olarak k›yas›ya bir re-kabet yaflan›yor. Ürün ve hiz-

met üretiminde rekabet edebilir bir kali-te seviyesini yakalamak, firmalar›n de-vaml›l›¤›n› sa¤lamas› ad›na hayati önemtafl›yor. Üretilen mal ve hizmetlerde ya-p›lan ölçümlerin firmalara maliyetleribulunuyor. Ancak hatal› ölçümlerin ma-liyeti, ölçüm maliyetlerine oranlan›ncadaha yüksek düzeyde bulundu¤u söyle-nebilinir. Bu nedenle ölçüm cihazlar›n›ndo¤rulu¤undan emin olmak için mutla-ka kalibrasyon unun yap›lmas› gereki-yor. Belirli koflullar alt›nda ölçülen bü-yüklü¤ün gerçek de¤eri ile onu ölçenaletin verdi¤i netice aras›nda ba¤lant›kurma ifllemine kalibrasyon deniyor.Periyodik olarak yap›lan kalibrasyon ifl-lemi neticesinde hatal› ürün ç›kt›lar› mi-nimize ediliyor.‹flte bu konuda oluflan talep ve ihtiyaç-lar› gidermek için Tse-Sojuztest Metro-loji ve Kalibrasyon Ltd. fiti. Türk Stan-dartlar› Enstitüsü ile Rostest MoskovaDeney ve Sertifikasyon Merkezi’nin or-tak çal›flmalar› ile 15 Ocak 1993 tarihin-den beri hizmet sunuyor. Bu güne ka-dar hizmet verilen firma say›s› 6000’eulaflt›ran Merkezin, kalibrasyon hizmeti-nin yan›nda e¤itim ve cihaz sat›fl hiz-metlerini de aktif bir flekilde yürüttü¤ügörülüyor. Tse-Sojuztest Metroloji VeKalibrasyon Merkezinin faaliyetleriniMerkezin Müdürü Hasan Ersoy ile ko-nufltuk.

MAK‹NE ÜRET‹C‹LER‹ ‹Ç‹N KAL‹BRASYON fiARTHasan Ersoy, kayseri merkez olmaküzere ‹stanbul, ‹zmir, Ankara, Konya,Gaziantep ve Trabzon flubeleri ile hemmobil hem de sabit laboratuarlar› arac›-l›¤›yla sa¤l›k ve üretim sektörüne kalib-rasyon konusunda hizmet verdikleriniifade ediyor. Makine sektöründe iseüretim s›ras›nda kullan›lan tüm ölçümcihazlar›n›n boyutsal, s›cakl›k, bas›nç,sertlik, kuvvet ve elektrik-elektronik ko-nusunda kalibrasyonu yaparak hizmetverdiklerini ifade eden Ersoy, kalibras-yonu yap›lm›fl ölçüm cihazlar›n›n hatamiktar›n› belirledikleri için hatal› ürünç›kmas›na engel olarak üreticinin prestij

standartlar›n ön gördü¤ü flartlardaüretim yapmas›, hem iç piyasada hemde d›fl piyasada rekabet etme flans›n›art›raca¤›n› söyleyen Ersoy, bu duru-mun üreticilerimizi güvenilir bir konu-ma tafl›yaca¤›n› ifade ediyor. Üreticile-rin tamam›n›n olmamakla beraber bir-ço¤unun kalibrasyonun gerekli¤initam olarak kavram›fl durumda bulun-mad›¤›n› söyleyen Ersoy, sadece stan-dard›n flart kofltu¤u bir madde gibi al-g›land›¤›n› ifade ediyor. Hasan Ersoy,bundan dolay› kalibrasyon laboratuar-lar›na gerekli ilgiyi üreticilerin göster-mediklerini söylüyor.

LABORATUAR SAYISI YETERL‹ DÜZEYDE Geliflmifl ülkeler ile karfl›laflt›r›ld›¤›ndaTürkiye’de laboratuar say›s›n›n flu aniçin yeterli oldu¤unu söyleyen Ersoy,ancak firmalar›n kalibrasyonun önemi-ni tam kavramalar› halinde laboratuar

say›s›n› yeterli olmayaca¤›n› söylüyor.Hasan Ersoy, Tse ve Tse-Sojuztest Met-roloji ve Kalibrasyon Merkezi olarak la-boratuarlar›n›n hem ekipman hem denitelikli personel konusunda yeterli dü-zeyde oldu¤unu söylüyor.Günümüzde kalibrasyonun öneminingiderek artmas›, firmalar›n kendi güve-nirli¤ini sa¤lamak ve ölçüm cihazlar›n›nkalibrasyonunu yapt›rmak için kalitelihizmet veren kalibrasyon laboratuarla-r›na yeterli düzeyde olmasa yönelmelerisonucunu do¤urmufl bulunuyor. TseSojuztest Metroloji ve Kalibrasyon Mer-kezi de müflteri odakl› ve hedefi sürekliiyilefltirme olan, kaliteli, zaman›nda,do¤ru, tarafs›z ve güvenli hizmet anlay›-fl› ile “Toplam Kalite Yönetimi” sisteminiuygulayarak mükemmellik modeli çal›fl-malar›n› sürdüren öncü bir kurulufl ol-ma özelli¤ini sürdürüyor.Merkezin kalibrasyon laboratuarlar›ndaTS EN ISO / IEC 17025 standard›na uy-gun olarak ölçme güvenirli¤ini en yük-sek seviyede sa¤layarak endüstriyelüretime katk›da bulunuyor. Firma, uzuny›llard›r kazand›¤› bilgi ve deneyimiprofesyonel ve hatas›z ölçüm ile hizme-tinize sunuyor. Merkezi; kalibrasyon hizmetlerini ve ça-l›flmalar›n›, uzman ve deneyimli kadro-suyla tak›m ruhunu kaybetmeden tek-nolojik geliflmeleri takip ederek sürdü-rüyor.

67

mom

ent

exp

o

“ Makine üreticilerin birço¤u kalibrasyonungerekli¤ini tam olarak kavram›fl durumda de¤iller.sadece standard›n flart kofltu¤u bir madde gibialg›l›yorlar, bundan dolay› kalibrasyon laboratuarlar›nagerekli ilgiyi üreticiler göstermiyor.”

kaybetmesini, maliyetlerinin artmas›n›ve zaman kayb›n›n önüne geçerek hemüreticiyi hem de tüketiciyi koruyarak ül-ke ekonomisine katk›da bulunduklar›n›söylüyor. Hasan Ersoy, Tse-SojuztestMetroloji Ve Kalibrasyon Merkezi ola-rak boyut, s›cakl›k, bas›nç, terazi, devir,sertlik, kuvvet, gaz ak›fl, elektrik- elek-tronik, hacim, fiziko-kimya, optik, otoservis, tekstil ve biyomedikal konular›n-da ölçüm ve test yapan laboratuarlarasahip bulunduklar›n› söylüyor.

KAL‹BRASYON SERT‹F‹KALARININ YANISIRAE⁄‹T‹M DE VER‹L‹YORMerkezleri taraf›ndan firmalara kalib-rasyon yap›lm›fl oldu¤u cihazlar›n öl-çüm de¤erlerini içeren kalibrasyon ser-tifikalar› verildi¤ini söyleyen Ersoy, busertifikalar›n her cihaz için ayr› ayr› ha-z›rland›¤›na dikkatleri çekiyor. Ayr›cafirman›n talepleri do¤rultusunda kalib-rasyon metotlar›n› içeren e¤itimler dü-zenlediklerini belirten Ersoy, e¤itimsonras›nda s›nav da baflar›l› olan firmapersoneline e¤itim verdiklerini söylü-yor. Hasan Ersoy, merkezlerinin akredi-te bir kurulufl olmas› ve referanslar›n›nizlenebilirli¤ini sa¤lad›¤› için vermifl ol-duklar› kalibrasyon ve e¤itim sertifikala-r›n›n uluslararas› geçerlili¤e sahip bu-lundu¤unu belirtiyor. Tse-SojuztestMetroloji Ve Kalibrasyon Merkezi ola-rak Türkiye ilk kalibrasyon laboratuar›olduklar›n›n alt›n› çizen Ersoy, 7 ayr›bölgede bulunan flubeleri ile 15 farkl›konuda mobil ve sabit laboratuarlar dafirmalara h›zl› güvenli ve etkin hizmetverdiklerini söylüyor.

KAL‹BRASYONUN GEREKL‹L‹⁄‹YETER‹ KADAR ALGILANMIYORMakine sektöründe üreticilerin dünyadauygulanan standartlar› takip edip bu

68

mom

ent

exp

o

DÜNYA ÇAPINDA YAKLAfiIK 450’DEN FAZLA MÜfiTER‹YE H‹ZMET VEREN CANLARMAK‹NA, BÜYÜMEY‹ VE DÜNYA PAZARINA AÇILMAYI ÖNÜNE HEDEF OLARAK KOYANG‹R‹fi‹MC‹LER‹N D‹KKATLE ‹NCELEMES‹ GEREKEN B‹R ÖRNEK.

BAfiARI H‹KAYES‹

Canlar makineninbaflar› s›rr›

Teknolojik üretim tesislerindekumafl boyama, elyaf boyama,bobin boyama, Egalizeli Ku-rutma ve Finisaj makinalar›imalat› yapan Canlar Makina

kendi alan›nda dünya çap›nda yaklafl›k450’nin üzerinde müflterisi ile hat›r› sa-y›l›r bir kurulufl olarak kendini gösteri-yor. Baflar›n›n yolunun disiplin, çok ça-l›flmak ve dürüstlükten geçti¤ini belir-ten Canlar Makina Yönetim KuruluÜyesi Mümin Ayan’la firmalar›n›n ko-numu ve vizyonuna dair verimli bir ha-ber çal›flmas› gerçeklefltirdik.

450’DEN FAZLA MÜfiTER‹Canlar Group 1996 y›l›nda kurulmuflolup dünya çap›nda faaliyet gösterenbir firma olarak öne ç›k›yor. Firman›n,

69

mom

ent

exp

o

dünya çap›nda yaklafl›k olarak 450’denfazla müflterisi bulunuyor. Canlar Gro-up, üretimini toplam 20 bin metrekarealan üzerinde kurulu tesislerinde hayatageçiriyor. Yaklafl›k olarak 22 y›ldan buyana aral›ks›z yap› sektöründeki faali-yetlerini yüzde 100 müflteri memnuni-yeti ile kaliteli ürün ve hizmet sunarakgerçeklefltiren Canlar Group, konular›n-da uzman ve deneyimli kadrosu ile ‹s-tanbul’da Güneflli, Üsküdar, Eyüp,Esenyurt ve Bursa’da Osmangazi üre-tim tesislerinde müflterilerine hizmetle-ri devam ediyor. Canlar Group, sektör-de bu güne kadar yaratm›fl oldu¤u kali-te ve teknoloji birikiminin üzerinden ha-reketle inflaat sektörünün di¤er alanla-r›nda da yat›r›mlar›na devam etmeyi vebütün birikimlerini bu alanlarda da ha-

yata geçirmeyi hedefliyor. Canlar Gro-up bünyesinde 1996 y›l›nda kurulanCanlar Makina ise dünya çap›nda faali-yet gösteren bir firma olarak öne ç›k›-yor. Firman›n, dünya çap›nda yaklafl›kolarak 450’den fazla müflterisi bulunu-yor. Canlar Group, üretimini toplam 20bin metrekare alan üzerinde kurulu te-sislerinde hayata geçiriyor.

MODERN VE TEKNOLOJ‹K ÜRET‹MCanlar Makina’n›n üretmifl oldu¤uürünleri yak›ndan inceledi¤imizde ça-¤›n gereklerine uygun oldu¤unu görü-yoruz. Günümüz boyama ve finisaj sek-törünün gereksinimlerini baz al›narakgelifltirilmifl olan HT TECH soft-H yük-sek performans kumafl boyama makine-si, hafif ve a¤›r gramajl› her türlü doku-ma ve örgü kumafl›n gerek tüp gerekaç›kken formda düflük flote oranlar›ndaifllem görmesini sa¤l›yor. HT TECHsoft-H’›n yap›sal özelliklerinden biri de çokdüflük flote oranlar›nda çal›flabilme ka-biliyetine sahip olmas› ve boyan›lan ku-mafl›n cinsine göre dörtte bir-sekizdebir flote oranlar› aras›nda çal›flabilmesi.HT TECHsoft-H oldukça düflük prosessüresi ve sa¤lam›fl oldu¤u enerji tasar-rufu sayesinde iflletme maliyetlerinindüflürülmesi aç›s›ndan çok önemliavantajlara sahip bir makine olarak öneç›k›yor. HT TECHsoft-H’›n tüm fonksi-yonel ve endüstriyel bir PC vas›tas›ylakontrol edilebiliyor olmas› bu sayedetam otomatik bir kullan›m imkân› sa¤l›-yor. HT TECHyarn makinesi ise, yüksekperformans bobin boyama makinesi,bobin ya da elyaf formundaki pamuk,polyester, pamuklu polyester, akrilik,naylon, yün vb materyallerin kasar, bo-yama ve y›kama ifllemleri için dizaynedilmifl bir ürün. HT TECHyarn, dikeytip kazan konstrüksiyonuna sahip düflükfloteli üniversal bir boyama makinesi-dir. Bobin, elyaf, tops vb tip materyalle-rinin kasar, boyama ve y›kama ifllemle-rinin sorunsuz yap›lmas›na yönelik tümteknolojik ekipmanlarla donat›lan maki-ne, k›sa proses süresi ve sa¤lad›¤› enerjitasarrufu sayesinde iflletme aç›s›ndanoldukça önemli avantajlar sunan tekno-lojisiyle öne ç›k›yor.HYDROCOM Balon S›kma Makinesi,pamuk sentetik ve kar›fl›m elyaftan ya-

BAfiARI H‹KAYES‹

70

mom

ent

exp

o

p›lm›fl ›slak tüp halindeki kumafllar› aç-mak ve s›kma silindirleri vas›tas›yla iste-nen efektte s›kmak için dizayn edilmiflbir cihaz. HYDROCOM çok çeflitli fonk-siyonlar›n yerine getirilmesini sa¤l›yor.Bu fonksiyonlar; halat açma ve çözme,bas›nçl› hava kullanarak balon fliflirerekgerdirme, yard›mc› kimyasal emdirme,manyetik kal›p sistemi ile boyca besle-me vererek istenilen ende açma, pastal-lama fleklinde s›ralanabilir. Bahsetmifloldu¤umuz ifllemler tek bir operasyonlakontinü prensiple gerçeklefltirilebiliyor.Makara aç›c›lar vas›tas›yla istenilen en-de kumafl girifl çekici silindirleri ile fularteknesi içerisinden otomatik balon fliflir-me sistemi vas›tas›yla k›r›flmadan öns›kma silindirlerinde s›k›l›yor. Ayr›camakinede, s›kma öncesi sprey enzim y›-kama sistemi mevcut durumda.DIAMOND Egalize Kurutma Makine-si’ni inceledi¤imizde ise, üç veya dahafazla kurutma kabininden oluflan DIA-MOND’›n standart versiyonunun, DIA-MOND Egalize’nin temelini teflkil etti¤i-ni görüyoruz. Makine, tüp ve aç›k örmekumafllar›n çekmezlik, serbest ve tansi-yonsuz kurutma ifllemleri için dinamik,yüksek verimli kurutma makinesi olarakifllev görüyor. DIAMOND Egalize, örme

kumafllar›n serbest kurutma ifllemlerinehaz›rlan›fl› s›ras›nda elde edilen tecrü-beler esas al›narak gelifltirilmifl birürün. Ayn› zamanda aç›k-en kumaflta lifyap›s›n›n boyutsal ölçü düzenlemesinisa¤layan önemli ö¤eler makinede bulu-nuyor. Di¤er bir deyiflle, DIAMONDEgalize gerçek bir terbiye sistemi, yaniçeflitli ifllem ad›mlar›n› tek bir defadakumafl üzerine uygulamaya imkân ve-ren bir makine olarak kendi alan›ndadikkat çekiyor. Makinede tüp fleklindekiörme kumafllar da kurutulabiliyor. Buesnada s›kma fular› ve zincir sistemikullan›lm›yor. Örme kumafllar›n çokamaçl› var›fl uygulamalar› sayesindeDIAMOND pamuklu ve pamuk türevitüp ve aç›k-en örme kumafllar›n ifllen-mesinde ilerici ve kalite artt›r›c› çözüm-ler sunuyor.

KAL‹TEDEN TAV‹Z YOK!Canlar Group, toplam kalite yönetimianlay›fl›n› benimseyen ve bu anlay›fl› ifl-letmenin en alt kademesinden en üstkademesine kadar baflar›yla uygulayabi-len güçlü bir firma olarak dikkat çeki-yor. Ayr›ca, firman›n sanayiciler içinbüyük önem tafl›yan TUV AD 2000-Merkblatt HP 0 ve DIN EN ISO

“ Biz de dâhil, dünya çap›nda ifl yapabilen hiçbirkuruluflun bu günlere kolay gelmedi¤ini düflünüyorum.Bence baflar›n›n alt›n anahtar› disiplin, dürüstlük veçok çal›flmaktan geçiyor. Özellikle ülke imaj›m›z›güçlendirdi¤imiz takdirde ürün satamayaca¤›m›z hiçbirPazar bulunmad›¤›n› düflünüyorum.”

3834–2,ISO 9001–2000 gibi önemli serti-fikalara da sahip oldu¤unu ö¤reniyoruz.

ÜRET‹MDEN SATIfiA UZANAN H‹ZMET“Canlar Group, müflteri memnuniyetiodakl› üretim sistemi ve kusursuz sat›flsonras› hizmet anlay›fl›yla k›sa süredekendi pazar›nda faaliyet gösteren di¤erfirmalar aras›nda güvenilir ve güçlü birfirma oldu¤unu kan›tlayarak ön planaç›kmay› baflarm›flt›r” diyen MüminAyan, firmalar› için bayilerinin en çokönem verdikleri konu oldu¤unu dile ge-tiriyor. Bütün bayilerine sat›fl ekibi gibidavrand›klar›n› ve destek sa¤lad›klar›n›,hedeflerinin sadece ürün satmak olma-d›¤›n›, bunun çok daha ötesinde oldu-¤unu ifade eden Mümin Ayan, “Bayile-rimizin üretim, yeni uygulamalar, fabri-ka plan› ve düzeni gibi konularda sun-duklar› sat›fl önerileri, her iki taraf›n dabirbirini tamamlad›¤› uzun dönem müfl-teri iliflkileri kurulmas›nda bizim aç›m›z-dan çok önemli bir noktada duruyor”fleklinde konufluyor. Karfl›l›kl› destekCanlar Group’un faaliyetlerinin her ala-n›nda görülüyor. Firma bünyesinde ça-l›flan mimarlar pencere imalatç›lar› veinflaat profil distribütörlerine teknikdestek sa¤l›yorlar. Canlar Group, enmodern CAD sistemlerinde, çok hassashesaplamalar›n ve uygulama talimatlar›-

71

mom

ent

exp

o

taviz vermemek. Sadece ürün ve hizmetalanlar›nda de¤il, teknolojik üstünlüksa¤lamak amac›yla da yat›r›mlar yap-mak. Müflteriye ürünü istenilen özellik-lerde ve istenilen zamanda teslim ede-bilmek. Sistemli, planl› ve verimli çal›fl-mak. Tasarrufa önem vermek ve girilenpazar›n dinamiklerine göre esnek yöne-tim sergileyebilmek.” Firma, bütün buhassasiyetlerinin yan› s›ra güçlü bir sat›fla¤›na, güçlü ve etkin sat›fl sonras› hiz-met anlay›fl›na sahip ve tüketicinin de¤i-flen beklentilerini sürekli takip ediyor.

ÇEVRE DUYARLILI⁄I OLMAZSA OLMAZCanlar Makina, bütün bu hizmetleri ve-rirken çevreyi korumaya da büyükönem veriyor. Sanayicilerin tümünün bukonuda hassas olmas› ve topluma çevreduyarl›l›¤› konusunda örnek olmas› ge-rekti¤ini söyleyen Mümin Ayan, “Biz sa-nayi sektöründe ifltigal ediyoruz. Yapt›-¤›m›z ifl itibar›yla hem kendimiz kazan›-yoruz hem de ülke ekonomimize katk›sa¤l›yoruz. Bunun yan› s›ra istihdam ya-ratarak insanlara geçim imkân› sa¤laya-rak, ekonominin diri kalmas›na hizmetediyoruz. Yani k›sacas› biz ülkemiz içinfaydal› oluyoruz. Ancak, ülkemize fayda-l› olurken bu ülkenin do¤as›n› ve insan›-n› korumay› ihmal etmek olmaz. Zatenböylesi bir durumda yapt›¤›m›z di¤erolumlu ifller de anlams›zlafl›rlar. Bu bi-linçten hareketle, biz sanayicilerin bu ül-kenin do¤al dokusuna, canl› türlerine veülke insan›m›z›n sa¤l›¤›na herkesten da-ha çok duyarl› olmas› gerekiyor. CanlarMakina ailesi olarak biz, yan›m›zda çal›-flan arkadafllar›m›z›n ve ülkemizin de-¤erlerinin üzerinde hiçbir de¤erin ola-

mayaca¤› inanc›yla tüm çal›flmalar›m›z›nve üretti¤imiz ürünlerin çevreye en ufakbir zarar› olmamas›na ayr› bir önem ve-riyoruz”. Bu konuda zaten A.B. mevzu-atlar› ç›kar›ld›¤›n› ve Türkiye’de genelbir dönüflümün yaflanaca¤›n› belirtenAyan, müflterilerin de bu konuda hassasolmalar›ndan ötürü genel sanayi üreti-minde önümüzdeki sürecin ekosistemledaha uyumlu bir flekilde iflleyece¤inisöylüyor.

“ÜLKE ‹MAJIMIZ GÜÇLENMEL‹”Daha önce çal›flm›fl olduklar› hiçbir kifliya da kuruluflla problem yaflamad›klar›-n› ifade eden Ayan, problem yaflamama-lar›n›n ve tercih edilen bir firma olmala-r›n›n en önemli göstergesinin flu andasahip olduklar› müflteri birikimi oldu¤u-nu vurguluyor. Sanayide ifl yapmak iste-yen kurulufllar›n da dünya pazarlar›ndasöz sahibi olabilmelerinin baz› hususlaraözen gösterilmesinden geçti¤ini belirtenAyan, “Biz de dâhil, dünya çap›nda iflyapabilen hiçbir kuruluflun bu günlerekolay gelmedi¤ini düflünüyorum. Bencebaflar›n›n alt›n anahtar› disiplin, dürüst-lük ve çok çal›flmaktan geçiyor. Özellikleülke imaj›m›z› güçlendirdi¤imiz takdirdeürün satamayaca¤›m›z hiçbir Pazar bu-lunmad›¤›n› düflünüyorum. Planl› çal›fl-ma, müflteri memnuniyeti ve dürüstlü¤eönem veren finans gücü üretiminin ar-kas›nda durabilecek güçte her giriflimci-nin ülkemizi baflar›yla temsil edece¤inidüflünüyorum. Zaten ülkemiz de özellik-le makine sektöründe ucuz iflgücü, ucuzmühendislik, pazarlara yak›nl›k ve gençnüfus gibi pek çok avantaj bar›nd›r›yor.Bunlardan yararlanabilmemiz gereki-yor” fleklinde konufluyor.

n›n kullan›m› sayesinde bayilerine yap›-lan ifllerle ilgili tüm bilgileri sa¤l›yor.Konuyla ilgili aç›klamalarda bulunanMümin Ayan, “Bayilerimiz ve ürün ge-lifltirme ekipleri aras›nda neredeyse ku-sursuz bir biçimde hayata geçirdi¤imizsürekli bilgi ak›fl›, de¤iflkenlik gösterenpazar ihtiyaçlar›n› karfl›lamak üzere herkoflulda ve daima haz›r oldu¤umuzunbir göstergesi olarak alg›lanmal›d›r”fleklinde konufluyor.

“EN UYGUN H‹ZMET‹ VE ÜRÜNÜSUNMAK M‹SYONUMUZDUR”Canlar Group bünyesindeki Canlar Ma-kina, toplam kalite yönetimi felsefesi ileTürk tekstil terbiye makineleri sektörün-deki öncü konumunu devam ettirmekve dünya tekstil terbiye makineleri sek-töründe tercih edilen bir marka olmay›önüne hedef olarak koymufl durumda.Tekstil terbiye sektöründeki müflteri ih-tiyaç ve beklentilerine en uygun ürünve hizmeti sunmay› kendine misyonedinen Canlar Makina’n›n kendi bünye-sinde pek çok de¤er gelifltirdi¤ini ifadeeden Mümin Ayan bu de¤erleri flöyles›ral›yor: “Müflteri odakl› çal›flmak. Sü-rekli geliflmeyi ilke edinmek. E¤itilmifl,deneyimli ve kat›l›mc› iflgücüne önemvermek. Müflteriye en iyiyi sunmak içinürünü devaml› suretle gelifltirmek. Üre-tim ve ürün kalitesinden hiçbir zaman

TEKNOLOJ‹ ÜRET‹M‹N‹N YAfiAMSAL ÖNEME SAH‹P OLDU⁄U MAK‹NE SEKTÖRÜNDEBU TEKNOLOJ‹Y‹ ÜRETMEN‹N YOLU DA ÜN‹VERS‹TELER VE SANAY‹ ARASINDAGERÇEKLEfiEN ‹fiB‹RL‹⁄‹NDEN GEÇ‹YOR. ÜLKEM‹ZDE K‹fi‹SEL ÇABALAR DIfiINDAKURUMSAL OLARAK B‹R ÜN‹VERS‹TE SANAY‹ ‹fiB‹RL‹⁄‹NDEN BAHSETMEN‹N ZOROLDU⁄UNU SÖYLEYEN SELÇUK ÜN‹VERS‹TES‹ MAK‹NE MÜHEND‹SL‹⁄‹ BÖLÜMBAfiKANI PROF. DR. KEMAL ALTINIfiIK, ÜN‹VERS‹TE SANAY‹ ‹fiB‹RL‹⁄‹N‹N B‹R PLANDÂH‹L‹NDE BAfiTAN TES‹S ED‹LMES‹ GEREKT‹⁄‹N‹ BEL‹RT‹YOR.

ÜN‹VERS‹TELERDEN

72

mom

ent

exp

o

Teknolojiye Anadolu’dan bir ses:Konya Selçuk Üniversitesi

riden bafllam›fl oldu¤umuz da aç›k birgerçek. Bu gecikme neticesinde ülkeçap›nda hala sektörün yaflamsal önemitam olarak anlafl›labilmifl de¤il. Bu se-bepten ötürü de sektör temsilcileri pekçok alanda Amerika Birleflik Devletlerive geliflmifl Avrupa Ülkeleri’ndeki ra-kiplerinin yararland›¤› finans destekle-ri, fuar kat›l›m destekleri, Ar-Ge des-tekleri gibi teflviklerden eflit orandayararlanam›yor. Bütün bu eksikliklerera¤men içinden geçti¤imiz süreçteTürk makinecilerinin dünyan›n hemenher noktas›nda faaliyet yürütüyor ol-malar› ilerisi için umut veriyor ve sek-törün gelifliminin potansiyellerini aç›k-ça ortaya koyuyor. Mevcut durumda,ülkemizde sanayinin amiral gemisi ko-

numunda olan makine sektörünün re-kabet gücünü korumas› ve daha da ar-t›rmas›, pazar pay›n› geniflletip dünyaçap›nda bir aktör haline gelebilmesiiçin geliflmifl rakiplerini teknoloji ala-n›nda da yakalamas› ve hatta geçebil-mesi gerekiyor. Bu noktada sektörtemsilcilerinin de s›kl›kla dile getirdi¤ibir di¤er sorun kendini gösteriyor.Teknoloji üretiminin olmazsa olmaz›diyebilece¤imiz üniversite sanayi iflbir-li¤i henüz ülkemizde istenilen seviyeyegelebilmifl de¤il. Hem sanayi temsilci-leri hem de üniversiteler bu eksikli¤euzun süredir iflaret ediyorlar. Son y›l-larda, bu alanda da pek çok olumluad›m at›lm›fl ve kimi teflvikler art›r›lm›flolmas›na ra¤men, hem sanayi temsil-cileri hem de üniversite temsilcileriaradaki iliflkinin gelifltirilmesi için me-safe daha fazla kat edilmesi gerekti¤igörüflünde ortaklafl›yorlar. Özel olarakTürk makine sektörünün, genel olarakise ülke ekonomimizin ve toplumsalrefah›m›z›n artmas›nda büyük önemtafl›yan üniversite sanayi iflbirli¤iningüçlendirilerek ülkemizin bir teknolojiüssü haline getirilmesi herkesin önün-de bir görev olarak duruyor. MomentExpo ekibi olarak geçti¤imiz dört say›boyunca bu iflbirli¤ine üniversitelerinnas›l bakt›¤›n› yetkili a¤›zlardan ö¤re-nerek sektör temsilcileri ile paylaflt›k.Bu say›m›zda da üniversite sanayi ifl-birli¤i, ülkemizdeki makine sektörü-nün genel görünümü, üniversitelerinsektöre sundu¤u hizmetler ve e¤itimkalitesi bafll›klar›nda Konya SelçukÜniversitesi Mühendislik-Mimarl›k Fa-kültesi Makine Mühendisli¤i BölümBaflkan› Prof. Dr. Kemal Alt›n›fl›k ileverimli bir haber çal›flmas› gerçeklefl-tirdik.

Selçuk Üniversitesi Makine Mü-hendisli¤i Bölümü Baflkan› olarakTürk Makine Sanayi Sektörü’nünmevcut durumunu nas›l de¤erlen-diriyorsunuz?Türkiye’ de Makine sanayi bafllang›c›1950’li y›llara dayanmaktad›r. Bafllan-g›ç dönemlerinde makine sanayi yat›-r›mlar› yüzde 100 devlet eliyle gerçek-lefltirilmifltir. Özel sermayeli makinesanayi sektörü ancak 1960’l› y›llardanitibaren oluflmaya bafllad›. Bu gün ka-

73

mom

ent

exp

o

Türkiye Makine Sanayi Sek-törü’nün son y›llarda istik-rarl› bir flekilde büyümegösterdi¤i son y›llardaki ih-racat kay›t rakamlar›na ba-

k›ld›¤›nda aç›k bir flekilde ortaya ç›k›-yor. Ancak sektörde yaflanan bu gelifl-melere ve yakalanan büyüme çizgisinera¤men, ülkemizdeki makine sektörü-nün geliflmifl ülkelerdeki rakipleriylek›yasland›¤›nda kimi eksiklikleri oldu-¤u da görülüyor. Tabii ki sektörde heralanda istenilen seviyede olunamama-s›n›n en temel sebebi henüz yolunbafllar›nda olunmas›. Ülkemizde özelsermayenin makine sektöründe a¤›rl›kkazanmas›yla beraber at›l›mlar yaflan-maya baflland›ysa da yar›fla baya¤› ge-

bet flanslar›n› art›rma gayreti içine gir-diler. Makine sektörü hususunda sony›llarda müflteri istekleri do¤rultusun-da makine imalat›na do¤ru bir e¤ilima¤›rl›¤›n› hissettiriyor. Bu durum, spe-sifik bazda mühendislik hizmetleri ge-rektirdi¤inden, bat› ülkelerinde fiyatla-r›n artmas›na neden oldu. Türkiye?deiflçilik ve mühendislik hizmetlerinindünya flartlar›na göre düflük olmas›-n›n, ivmeyi Türk makine sektörüneyönlendirmekte oldu¤unu söyleyebili-riz. Bu durum, rakipleri karfl›s›ndaTürk makine imalat sektörünün reka-bet gücünü art›rmaktad›r. Son y›llardaküresel etkileflim nedeniyle çeflitli sek-törlerde ufak bir gerileme söz konusuise de, Türk makine imalat sektörü-nün, mevcut potansiyeli, teknoloji ala-n›ndaki birikimi ve yakalad›¤› trend ilegelece¤e ümitle bakmas› gerekti¤i ve

74

mom

ent

exp

o

ÜN‹VERS‹TELERDEN

mevcut gidiflat›n çok olumlu oldu¤u ra-hatl›kla söylenebilir.

Türk Makine Sanayi Sektörü’nünson y›llarda h›zl› bir geliflim yafla-mas›na ra¤men geliflmifl ülkelerlek›yasland›¤›nda henüz yolun bafl›n-da oldu¤u bir gerçek. Sektörün s›ç-ramal› bir flekilde ilerlemesi içinnas›l bir kalk›nma politikas› hayatageçirilmelidir?Amerika Birleflik Devletleri’nde ve Av-rupa Birli¤i içinde bulunan ve geliflmifl-lik kriterlerini sa¤layan ülkeler teknolojiüretimi için çok büyük paralar harcaya-rak Araflt›rma – Gelifltirme (Ar-Ge) ça-l›flmalar› yapmaktad›rlar. Bu çal›flmala-r›n sonunda katma de¤eri yüksek yenive ileri teknoloji bar›nd›ran ürünleri pi-yasaya arz etmektedirler. Bu ülkeler, sa-nayi üretimlerini ya da özel olarak maki-ne imalatlar›n› teknolojik yat›r›mlar› önplanda tutarak hayata geçiriyorlar. Bunoktada ülkemizin de sektörde söz sahi-bi olmas› için teknoloji üretebilmesi ge-rekti¤inin alt›n› çizmek gerekiyor. Tek-nolojinin kendili¤inden oluflmayaca¤›n›hepimiz biliyoruz. Teknoloji üretimi içiniyi bir alt yap› ve finans deste¤i çok bü-yük önem tafl›yor. Teknoloji üretimiönemli bir politikad›r. Devletin, gelece-¤in teknolojileri, yükselen teknolojiler,teknoloji transferi, teknolojik yenilik,milli yenilik sistemleri, Ar-Ge, bilim veteknolojinin geliflmesi ve topluma yans›-mas› konular›n› içeren bilim ve teknolojipolitikalar›n› oluflturmas› ve hayata ge-çirmesi gerekiyor. Genel olarak Türkmakine sektörünün geliflmesi için, bah-setmifl oldu¤um gibi teknoloji üretiminiöncelikli olarak önümüze koymam›z ge-rekti¤ini düflünüyorum. Böylesi bir kal-k›nma plan› çerçevesinde at›lacak ad›m-la sektörde dünya pazarlar›nda a¤›rl›ksahibi olmam›z› sa¤layabilir. Ayn› za-manda, makine sektörünün art› de¤eriçok yo¤un ve kalk›nman›n kilit sektörle-rinden biri oldu¤unu düflünecek olur-sak teknoloji eksenli geliflimi gerçeklefl-tirecek uygulamalara bir an önce bafl-lanmas›n›n da önemli bir zorunluluk ol-du¤unu görüyoruz.

Her sektörde oldu¤u gibi makinesektöründe de teknoloji gelifltirmekbüyük önem tafl›yor. Bu geliflimi

mu yat›r›mlar›n›n yerini büyük ölçüdeözel sektör yat›r›mlar› alm›fl durumda.Türk makine sanayi sektörü di¤er ima-lat sektörlerine göre son 20 y›lda dahabaflar›l› olarak h›zl› bir geliflim süreci-ne girdi. Dünyadaki küresel hareket,sanayii ve ekonomik faaliyetlerin ör-gütlenmesinde önemli de¤iflimlermeydana gelmesine sebep oldu. Bude¤iflimler, Küçük ve Orta Boy ‹fllet-meleri (KOB‹) ön plana ç›kmas›na se-bep oldu. Bu geliflmelere paralel ola-rak da esnek üretim teknolojileri ve fir-ma ba¤lant›lar› yoluyla yeni yerel sa-nayi odaklar› olufltu. Sanayi da¤›n›kyap›dan ihtisaslaflmaya do¤ru h›zl› birflekilde yöneldi. Bütün bu geliflmelerdo¤al olarak makine sanayisini de etki-ledi. Birçok iflletme, teknolojide dünyastandartlar›n› yakalayan firmalarla iflbirli¤i içine girerek uluslararas› reka-

“ “Selçuk Üniversitesi Mühendislik – Mimarl›kFakültesi Makine Mühendisli¤i Bölümü’nün vizyonu,ça¤dafl, araflt›rmac›, ça¤›n flartlar›na kolay uyumsa¤layabilen, bulundu¤u konumda söz sahibi ve uluslararas› niteliklere sahip mühendisler yetifltirmektir.””

p›s›n› nas›l de¤erlendiriyorsunuz?Bu konuda sanayicilerden taleple-riniz nelerdir? Selçuk Üniversitesi Anadolu’ da bulu-nan alt yap›s› ve donan›m› ile öndegelen üniversitelerimizden biri olaraköne ç›k›yor. Üniversitemiz, akademikkadrosu, laboratuarlar›, kullan›m me-kânlar› ve huzur ortam› ile baflar›l› ö¤-rencilerin tercih etti¤i bir üniversitedurumunda bulunuyor. Sadece Maki-ne Mühendisli¤i Bölümü’nün bellibafll› büyük kentlerin üniversiteleriiçinde efl de¤er bölümleri ile karfl›lafl-t›r›ld›¤›nda, akademik kadro, bilimselçal›flmalar ve laboratuar alt yap› gibitemel nitelikler bak›m›ndan son dere-ce iyi oldu¤unu aç›kça görebilmekte-yiz. Baflkanl›¤›n› benim yapt›¤›m veKonya’da büyük sanayicilerle bir ara-ya gelerek kurdu¤umuz “Üniversitesanayi ifl birli¤i ve Teknoloji Gelifltir-me Derne¤i” arac›l›¤›yla sanayi ile çokgüzel bir koordinasyon yakalam›fl du-rumday›z. Sanayinin ihtiyaçlar› do¤-rultusunda ö¤rencilerimizin yetiflme-sini ön plana al›yoruz. Sanayi ile ö¤rencilerimizin iletifliminisa¤lamak için, sanayicileri s›n›flaradavet edip konuflma imkân› sa¤l›yo-ruz. Bütün bunlar üniversiteyi sanayi-ye, sanayiyi ise üniversiteye yaklaflt›r-mak için yürüttü¤ümüz çal›flmalarolup sanayi ile iliflkimizi sürekli gelifl-tirtmeye dönük hedeflerimiz de bu-lunmaktad›r.

75

mom

ent

exp

o

gerçeklefltirmek için üniversitelerve sanayi neler yapmal›d›r?1980 y›l›ndan itibaren Avrupa Birli¤iÜlkeleri, teknoloji üretiminde üniversi-te sanayi ifl birli¤inin çok daha ön pla-na ç›kar›lmas› gerekti¤ini fark ettilerve üniversite – sanayi, devlet ve yerelyönetimler bir araya gelerek tekno-parklar kurdular. Teknoparklarda çoksay›da araflt›rmac›n›n çal›flmas›, en-düstrinin teknoparklarda temsil edil-mesi, yo¤un Ar-Ge faaliyetlerinin ya-p›lmas› teknolojinin ve teknolojikürünlerin yo¤un bir flekilde ortaya ç›k-mas›na neden oldu.Türkiye’de sanayinin ve üniversitele-rin, maalesef istisnalar hariç tutulursabir araya gelip proje üretmeleri olduk-ça zordur. Bu nedenle, üniversiteleriçinde KOB‹ enstitüleri kurularak bueksiklik giderilebilir. Enstitüsünün yö-netiminde gözlemci s›fat›yla sanayisektöründen temsilcileri bulunmal›d›r.Sanayinin ihtiyaç duydu¤u ve üzerin-de Ar-Ge yap›labilecek olan konularKOB‹ enstitüsü taraf›ndan üniversiteiçindeki tüm birimlere duyurulmal› vekarfl›l›kl› iletiflim sa¤lanarak çal›flmalaryürütülmelidir.

Türk Makine sanayi sektörünesundu¤unuz hizmetler konusundabilgi verir misiniz?Üniversitemiz içinde gayet iyi yap›lan-m›fl bir teknokent kuruldu. Üniversite– sanayi ifl birli¤i baz›nda yap›labile-cek konular›n üniversite içi envanteri

ç›kar›ld›. Sanayici hangi konuda ihtiyaçbelirtirse, teknokent, ilgili birime veyakifliye olay› yönlendirerek sanayicininproblemini çözüme kavuflturuyor. Bugüne kadar özellikle makine imalat sek-törü alan›nda TÜB‹TAK, DPT, HazineMüsteflarl›¤›, Avrupa Birli¤i’ne dönüksanayiciler ile birlikte çok say›da projegerçeklefltirilmifl durumday›z. Ayr›cason iki y›lda ortaya konulan SANAY‹TEZ (SAN-TEZ ) projeleri tamamen Ar-Ge niteli¤inde olup, son derece önemliprojeler üniversitemiz taraf›ndan yürü-tülüyor ve hayata geçiriliyor.

Makine mühendisi yetifltiren birbölün olarak üniversitenizin altya-

ÜN‹VERS‹TELERDEN

Sanayiciler ülkemizde yetiflen mühendislerden düflük verim ald›k-lar›n› söylüyorlar. Sizce bunun se-bebi nedir? Yetifltirdi¤iniz mühen-disler sanayide hizmet vermeye yeterliler mi?Yeni mezun bir mühendis bir iflletmeyegitti¤i zaman özellikle Anadolu firmala-r›, ondan çok k›sa sürede çok fley bekli-yorlar. Bu mümkün de¤il. Firmalar›nkendi ihtiyaçlar›na göre mühendis ye-tiflmesi için ona yat›r›m yapmalar› gere-kir. Bilgi ve beceri bak›m›ndan gereklidonan›m› sa¤lad›ktan sonra mühendiskendine yap›lan yat›r›m› geri vermeyebafllar. Bu noktada bir hususu ifade etmek iste-rim. Ö¤rencilerin stajlar› yeterli de¤il.Özellikle mühendislik e¤itiminden son-ra en az iki y›l düflük ücretle fiili stajyapmal›d›rlar. Her ö¤renci staj›n›n biti-minde mühendislik haklar›n› kullanabil-melidir. Firmalar›n bu konuya özellikledestek vermeleri gerekiyor. Üzülerekifade etmeliyim bu gün birçok firma,stajer ö¤renciyi kabul etmiyor, ya danaylon staj yap›lmas›na göz yumuyor.Bu gerçekli¤in üzerinden hareketle fir-malar›m›z›n bizden beklentilerini karfl›-layabilmemiz için staj gibi konulardaonlar›n da duyarl› davranmalar› gerekti-¤ini söyleyebilirim. Bu anlamda bir ifl-

birli¤i hayata geçirilemez ise yani ö¤-rencilerimizin stajlar› gerekti¤i gibi ya-p›lamazsa sanayinin istedi¤i kalitedemühendislik hizmetlerinin verilmesizaten imkâns›z hale gelir. Tabii ki bunoktada sanayiye oldu¤u kadar bizlerede önemli görevler düflmekte. Bizlerde sanayi ile aram›zdaki iflbirli¤ini ge-lifltirmek üzere çal›flmalar›m›z› h›zlan-d›rmal›y›z. Bu iflbirli¤i ilerledi¤i takdir-de, sanayinin de staj konusunda hassa-siyetinin çok daha fazla geliflece¤i ka-naatindeyim.

Ülkemizde üniversite ve sanayiaras›ndaki iflbirli¤i sizce hanginoktada? Mevcut iflbirli¤inin gelifl-tirilmesi için nelerin yap›lmas› ge-rekiyor?Aç›kça ifade etmek gerekirse, üniversi-te – sanayi iflbirli¤inin, kiflisel çabala-r›n d›fl›nda ne do¤ru ne de eksik iflle-yen taraf› var. Üniversite sanayi iflbirli-¤inin oluflmas› için öncelikle 2547 say›l›Yasan›n içine katma de¤eri yüksek Ar-Ge projelerinin üniversite – sanayi ifl-birli¤i ile gerçeklefltirilmesi mutlak su-retle teflvik edilmelidir. Teflvikler ikitürlü düflünülmelidir. ‹stihdama ve tek-noloji üretimine göre teflvikler de¤er-lendirilmelidir. Üniversite içinde Bilim-sel Araflt›rma Projeleri (BAP) ayn› za-

manda sanayiye aç›lmal›d›r. Sanayii ta-lep etti¤i Ar-Ge projelerinin finans›n›ndörtte üçü BAP taraf›ndan dörtte biriise sanayici taraf›ndan finans edilmeli-dir. Bu ve benzeri uygulamalar hayatageçirildi¤i takdirde sanayi ile üniversite-ler aras›nda kurumsal bir iflbirli¤inin ilkkurumsal ad›mlar› at›lm›fl olur diye dü-flünüyorum.

Bölümünüzün flu anda yürüttü¤üçal›flmalar ve vizyonu nedir?Selçuk Üniversitesi Mühendislik – Mi-marl›k Fakültesi Makine Mühendisli¤iBölümü’nün vizyonu, ça¤dafl, araflt›r-mac›, ça¤›n flartlar›na kolay uyum sa¤-layabilen, bulundu¤u konumda söz sa-hibi ve uluslar aras› niteliklere sahipmühendisler yetifltirmektedir. MakineMühendisli¤i Bölümü çeflitli bilimselaktivitelerin yan›nda bölüm baflkan› veÜniversite – Sanayi ‹fl Birli¤i ve Tekno-loji Gelifltirme Derne¤i’nin baflkan› ola-rak üniversite – sanayi iflbirli¤ine sonderece önem vermekteyim. Üniversitemizde yüksek lisans tez konu-lar›n›, mümkün oldu¤unca sanayicininçözüme ihtiyaç duydu¤u konulardanseçmeye özen gösterilmektedir. Özellik-le üretim, tasar›m, Ar-Ge, kalite gelifltir-me yeni geliflmeler, yeni teknikler veuygulamalar›, kurslar ve e¤itim alanla-r›nda çal›flmalar yap›lmaktad›r. Ayr›caTÜB‹TAK, DPT ve Avrupa Birli¤i proje-lerinin haz›rlanmas›nda destek sa¤lan-maktad›r. Makine Mühendisli¤i, AccreditasyonBoard for Engineering Technology(ABET) almak üzere çal›flmalar›n› sür-dürmektedir.

76

mom

ent

exp

o

SELÇUK ÜN‹VERS‹TES‹ MAK‹NEMÜHEND‹SL‹⁄‹ BÖLÜMÜ NE YAPIYOR?

>> Bünyesindeki teknokent arac›l›¤›yla sanayinin problem-

lerine çözüm üretiyor

>> “Üniversite sanayi ifl birli¤i ve Teknoloji Gelifltirme

Derne¤i” arac›l›¤›yla sanayi ile iflbirli¤ini gelifltiriyor.

>> Sanayi ile ö¤rencilerin iletiflimini sa¤lamak için, sanayi-

cileri s›n›flara davet edip konuflma imkân› sa¤l›yor.

>> TÜB‹TAK, DPT, Hazine Müsteflarl›¤›, Avrupa Birli¤i’ne

dönük sanayiciler ile birlikte projeler gerçeklefltiriyor.

>> Üretim, tasar›m, Ar-Ge, kalite gelifltirme yeni

geliflmeler, yeni teknikler ve uygulamalar›, kurslar ve

e¤itim alanlar›nda çal›flmalar yap›yor.

göstergelergöstergeler

göstergelergöstergeler

78

mom

ent

exp

o

84. fasl›n tamam› ve 84. fas›ld›fl› Orta Anadolu Makine veAksamlar› Birli¤i ifltigal ala-n›ndan oluflan makine sektörtoplam› 2008 y›l› ilk sekiz ayl›k

dönem ihracat› bir önceki y›l efl dönemi-ne k›yasla yüzde 31,8 artarak 7 milyar633 milyon dolar seviyesinde kaydedil-mifl.Orta Anadolu Makine ve Aksamlar› ‹h-racatç›lar› Birli¤i ifltigal alan›na girenGT‹P’ler kapsam›nda belirlenen Türkiyegeneli ihracat kay›tlar›na göre ise; 2007y›l› Ocak-A¤ustos döneminde ihracatkay›t rakam› 3 milyar 530 milyon 688 bindolar iken, bu rakam 2008 y›l› ayn› döne-minde yüzde 38,7 oran›nda art›fl göste-rerek 4 milyar 895 milyon 475 bin dolaraç›km›fl durumda. Makine ve aksamlar› Türkiye geneli ih-racat› mal gruplar› baz›nda incelendi¤in-de ise; 2008 y›l› Ocak-A¤ustos dönemin-de, ihracat›nda en yüksek art›fl gerçekle-flen kalemler flu flekilde s›ralan›yor: Yüz-de 123,7’lik art›fl ile Savunma Sanayi ‹çinSilah ve Mühimmat, yüzde 93,1 art›fl ileAmbalaj Makineleri ve yüzde 63,1 ile Ta-r›m ve Ormanc›l›k Makineleri. 2008 y›l› Ocak-A¤ustos döneminde ihra-cat›nda gerileme görülen mal gruplar›ise; Büro Makineleri ve Deri ‹flleme Ma-kineleri oldu.

ÜLKE 2007 YILI 2008 YILI (%) DE⁄‹fi‹MMiktar De¤er Miktar De¤er Miktar De¤er

ALMANYA 55,955,175 363,742,703 66,357,619 459,572,350 19 26

RUSYA FED. 33,408,870 216,127,359 43,876,009 319,764,453 31 48

ABD 18,604,773 199,185,016 27,853,980 283,663,619 50 42

‹NG‹LTERE 61,292,990 227,921,800 56,204,083 238,183,980 -8 5

‹TALYA 33,378,154 137,267,992 42,071,943 212,255,618 26 55

FRANSA 26,362,249 135,000,589 29,336,442 192,153,907 11 42

‹RAN 20,166,840 96,686,207 28,629,201 164,109,133 42 70

ROMANYA 24,182,977 134,163,038 23,711,265 160,575,688 -2 20

AZERBAYCAN 16,320,050 78,851,106 18,613,387 134,828,800 14 71

IRAK 21,758,514 105,015,224 22,738,604 115,000,592 5 10

D‹⁄ER 355,611,985 1,836,727,396 400,670,528 2,615,367,426 13 42

T O P L A M 667,042,577 3,530,688,430 760,063,061 4,895,475,565 13.9 38.7

ORTA ANADOLU MAK‹NE VE AKSAMLARI ‹HRACATÇILARI B‹RL‹⁄‹ ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE‹HRACAT GERÇEKLEfiT‹R‹LEN ‹LK ON ÜLKE (2007-2008 YILLARI OCAK-A⁄USTOS DÖNEM‹)

Kaynak: Tüm ‹hracatç› Birlikleri Kay›tlar›

tos döneminde en fazla ihracat yap›lan ilküç ülke Almanya, Rusya Federasyonu veABD oldu. Söz konusu dönemde ilk onülke aras›nda en büyük ihracat art›fl› yüz-de 71 ile Azerbaycan’a yönelik gerçeklefl-tirildi. An›lan ülkeye ihracat›m›z 135 mil-yon dolar olarak gerçekleflmifl. Türkiye’nin en fazla makine ve aksamlar›ihracat› gerçeklefltirdi¤i pazar olan Al-manya’ya 2007 y›l›n›n Ocak-A¤ustos dö-neminde 363 milyon 742 bin dolarl›k ma-kine ve aksamlar› ihracat› söz konusuiken, 2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos efl döne-mine gelindi¤inde ise bu de¤erin 459 mil-

GÖSTERGELER

OA‹B ifltigal alan›na giren ürünler itibariy-le, mal gruplar›n›n sektör ihracat›ndan al-d›klar› paylar incelendi¤inde; 2008 y›l›Ocak-A¤ustos döneminde; yüzde 15 payile ‹nflaat ve Madencilikte Kullan›lan Maki-nelerinin birinci, yüzde 12,8 pay ile Endüs-triyel Klimalar ve So¤utma Makinelerininikinci, yüzde 10,9 pay ile Tak›m Tezgâhlar›-n›n üçüncü s›rada yer ald›¤› görülüyor.

MAK‹NE ‹HRACATIN DA‹LK 5 ÜLKE Ülkeler itibariyle ihracat kay›t rakamlar›incelendi¤inde ise; 2008 y›l› Ocak-A¤us-

TÜRK‹YE GENEL‹ MAK‹NE VE AKSAMLARI ‹HRACATI 2008YILI OCAK-A⁄USTOS DÖNEM‹NDE GEÇT‹⁄‹M‹Z YILIN AYNIDÖNEM‹NE GÖRE YÜZDE 31,8 ARTIfi GÖSTEREREK 7 M‹LYAR 633 M‹LYON DOLAR OLARAK GERÇEKLEfiT‹.

‹lk 8 ayda 8 milyar dolarado¤ru

79

mom

ent

exp

o

minde ise bu de¤er yüzde 55 oran›nda ar-t›flla 212 milyon 255 bin dolar olmufl.

‹HRACAT ARTIfi HIZI UMUT VER‹C‹Makine ve aksamlar› ihracat›m›z art›fl h›-z›na göre de¤erlendirildi¤inde ‹ran’›nAzerbaycan’dan sonra ikinci s›rada

OCAK-A⁄USTOS 2007 OCAK-A⁄USTOS 2008 (%) De¤iflimMiktar Kg De¤er ($) Miktar Kg De¤er ($) Miktar kg De¤er ($)

REAKTÖRLER VE KAZANLAR 22,251,662 118,221,746 24,976,859 180,460,373 12.2 52.6

TÜRB‹N-TURBOJET, 8,589,253 117,112,283 6,387,904 151,663,916 -25.6 29.5

TURBOPROPELLERLER.AKS.,

PARÇ.

POMPA VE KOMPRESÖRLER 45,465,915 345,918,603 49,584,248 422,134,329 9.1 22.0

MOTORLAR 53,225,587 911,743,249 55,173,631 1,126,154,524 3.7 23.5

VANALAR 20,125,557 159,846,393 25,985,664 225,396,221 29.1 41.0

KL‹MALAR, SO⁄UTUCU 275,372,612 1,218,398,066 268,590,305 1,411,171,460 -2.5 15.8

VE DONDURUCULAR

ISITICILAR VE FIRINLAR 19,689,465 130,750,242 21,276,445 169,569,685 8.1 29.7

HADDE VE DÖKÜM MAK., 22,640,231 131,027,811 25,268,802 184,840,947 11.6 41.1

KALIPLAR, AKS. VE PARÇ.

GIDA SAN. MAK‹NELER‹, AKS. 28,962,056 171,800,261 38,090,299 256,884,590 31.5 49.5

VE PARÇ.

TARIM VE ORMANCILIKTA 40,983,372 167,749,670 54,245,955 273,619,042 32.4 63.1

KULLANILAN MAK., AKS.,

PARÇ.

YÜK KALDIRMA,TAfiIMA VE 19,530,996 95,057,119 21,787,751 114,596,031 11.6 20.6

‹ST‹FLEME MAK., AKS.,

PARÇ.

‹NfiAAT VE MADENC‹L‹K 153,497,140 503,521,446 185,221,732 734,199,312 20.7 45.8

MAK. AKS. PARÇ.

KA⁄IT ‹MAL‹ VE 3,335,413 27,591,660 3,880,573 41,614,054 16.3 50.8

MATBAACILIK MAK.

D‹⁄ER YIKAMA, KURUTMA 165,173,382 546,613,846 174,827,856 671,846,039 5.8 22.9

MAK., AKS. PARÇ.

AMBALAJ MAK‹NELER‹ 2,002,381 29,913,890 2,479,223 57,776,657 23.8 93.1

TEKST‹L VE KONFEKS‹YON 25,432,031 148,930,083 26,620,029 188,828,454 4.7 26.8

MAK‹NELER‹

DER‹ ‹fiLEME VE ‹MALAT 1,450,300 5,334,466 832,339 4,678,009 -42.6 -12.3

MAK‹NELER‹

KAUÇUK, PLAST‹K, LAST‹K 5,737,229 46,872,661 6,398,885 69,355,607 11.5 48.0

‹fiL. VE ‹MAL‹ MAK.

TAKIM TEZGAHLARI 68,549,824 382,339,872 80,512,312 531,618,895 17.5 39.0

BÜRO MAK‹NELER‹ 2,546,381 73,422,216 2,616,447 86,848,892 2.8 18.3

RULMANLAR 6,232,233 52,301,313 6,901,504 67,120,983 10.7 28.3

SAVUNMA SAN.‹Ç‹N S‹LAH 9,010,558 92,717,564 9,239,475 207,385,402 2.5 123.7

VE MÜH‹MMAT

D‹⁄ER MAK‹NELER, AKSAM 55,862,110 316,143,057 64,069,621 455,345,011 14.7 44.0

VE PARÇALAR

TOPLAM 1,055,665,689 5,793,327,517 1,154,967,860 7,633,108,433 9.4 31.8

TÜRK‹YE MAK‹NE VE AKSAMLARI SEKTÖRÜNÜN TAMAMINA ‹L‹fiK‹N ‹HRACAT KAYIT RAKAMLARI

183 bin dolar ihracat kaydedilmifl. Ülke-miz makine ve aksamlar› ihracat› içersin-deki beflinci en büyük pazar ise, 2008 y›l›Ocak-A¤ustos dönemine göre ‹talya ol-mufl. ‹talya’ya 2007 y›l›n›n ilk 8 ayl›k dö-neminde 137 milyon 267 bin dolarl›k ma-kine ve aksamlar› ihracat› söz konusuiken 2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döne-

Kaynak: Tüm ‹hracatç› Birlikleri Kay›tlar› Not: 12'li GT‹P baz›nda ihracat kay›t rakamlar›na "www.makinebirlik.com" web sitesinin "‹statistik" bölümünden ulaflabilirsiniz.

yon 572 bin dolara ulaflt›¤› görülüyor.2008 y›l›n›n ilk sekiz ayl›k dönemi maki-ne ve aksamalar› ihracat›m›z geçti¤imizy›l›n efl dönemi ile karfl›laflt›r›ld›¤›ndaRusya Federasyonu’nun en fazla ihracatgerçeklefltirilen ikinci pazar oldu¤u gö-rülüyor. Söz konusu ülkeye 2007 y›l›n›nOcak-A¤ustos döneminde 216 milyon127 bin dolarl›k makine ve aksamlar› ih-racat› söz konusu iken 2008 y›l›n›nOcak-A¤ustos döneminde ise yüzde 48oran›nda de¤er art›fl› ile 319 milyon 764bin dolarl›k ihracat yap›lm›fl. Makine ve aksamlar› ihracat›m›z›n 2008y›l› ilk sekiz ayl›k döneminde üçüncü enbüyük pazar›m›z›n ise ABD oldu¤u kay-dedilmifl durumda. ABD’ye 2007 y›l›n›n ilk sekiz ayl›k döne-minde Türkiye’den 199 milyon 185 bindolarl›k makine ve aksamlar› ihracat› ya-p›lm›flken 2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos dö-neminde ise yüzde 42 oran›nda yükselifl-le 283 milyon 663 bin dolar seviyesineulafl›lm›fl. 2008 y›l› Ocak-A¤ustos döne-mi için makine ve aksamlar› ihracat›m›z-daki en büyük dördüncü pazar ise ‹ngil-tere. Bu ülkeye 2007 y›l›n›n Ocak-A¤ustosdöneminde 227 milyon 921 bin dolarl›kmakine ve aksamlar› ihracat› gerçeklefl-tirilmiflken 2008 y›l›n›n efl dönemine ge-lindi¤inde yüzde 5’lik art›flla 238 milyon

80

mom

ent

exp

o

GÖSTERGELER

oldu¤u görülüyor. ‹ran’a 2007 y›l›n›nOcak-A¤ustos döneminde 96 milyon686 bin dolar de¤erinde makine ve ak-samlar› ihracat› yap›lm›flken 2008 y›l›n›nOcak-A¤ustos dönemine gelindi¤indeyüzde 70 art›fl yafland›¤› ve 164 milyon109 bin dolar seviyesinin yakaland›¤›görülüyor. ‹ran’›n ard›ndan ihracat›m›-z›n en h›zl› olarak artt›¤› ikinci ülke ise‹talya. Bu ülkeye 2007 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde 137 milyon 267 bindolarl›k makine ve aksamlar› ihracat›söz konusu iken 2008 y›l›n›n efl dönemiile karfl›laflt›r›ld›¤›nda yüzde 55 art›flla

212 milyon 255 bin dolar de¤eri yaka-lanm›fl. ‹hracat›m›z›n en h›zl› art›¤›dördüncü pazar ise Rusya Federasyonuolmufl. Rusya Federasyonu’na yap›lanmakine ve aksamlar› ihracat›m›z 2007y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde 216milyon 127 bin dolar iken yüzde 48 ora-n›nda art›flla 319 milyon 764 bin dolarihracat gerçeklefltirilmifl.

MAL GRUPLARINDA EN FAZLA‹HRACAT YAPILAN ÜLKELER2008 y›l› Ocak-A¤ustos döneminde malgruplar› baz›nda en fazla ihracat yap›-

lan ülkeler ise ‹nflaat ve Madencilik Maki-nelerinde; Almanya, Rusya Federasyonuve ‹talya, Endüstriyel Klimalar ve So¤utu-cularda; ‹ngiltere, Irak, Fransa, Tak›mTezgâhlar›nda; Bursa Serbest Bölgesi, Al-manya, Rusya Federasyonu, Pompa veKompresörlerde; Almanya, Rusya Fede-rasyonu, ‹talya, Tar›m ve Ormanc›l›k Ma-kinelerinde; ABD, Fas, Fransa, G›da ‹flle-me Makinelerinde; Rusya Federasyonu,Almanya, ‹ran, Vanalarda; Almanya, Rus-ya Federasyonu, Libya, Tekstil ve Konfek-siyon Makinelerinde; M›s›r, Etiyopya,Bangladefl, Hadde ve Döküm Makinele-rinde; ‹talya, Rusya, Almanya, Reaktör veKazanlarda; ‹stanbul Deri Serbest Bölge-si, ‹ngiltere, ‹spanya, Savunma SanayiineYönelik Silah ve Mühimmatta; Nijerya,Hollanda, Gürcistan, Türbin ve Turbojet-lerde; ABD, Fransa, ‹ran, Endüstriyel Is›-t›c› ve F›r›nlarda; Almanya, Fransa, RusyaFederasyonu, Yük Kald›rma, Tafl›ma ve‹stifleme Makinelerinde; Rusya Federas-yonu, ABD, Çin, Kauçuk, Plastik, Lastik‹flleme Makinelerinde; Rusya Federasyo-nu, ‹ran, Romanya, Rulmanlarda; Alman-ya, Fransa, ‹ngiltere ve Ambalaj Makine-lerinde; Polonya, ‹talya, Azerbaycan ola-rak s›ralan›yor.

OCAK-TEMMUZ 2007 OCAK-TEMMUZ 2008 (%) De¤iflimMAL GRUBU ADI Miktar (Kg) De¤er ($) $/KG Miktar (Kg) De¤er ($) $/KG Miktar De¤er

REAKTÖRLER VE KAZANLAR

TÜRB‹NLER, TURBOJETLER, AKS. VE

PRÇ.

POMPALAR VE KOMPRESÖRLER

VANALAR

ENDÜSTR‹YEL KL‹MALAR VE SO⁄UTMA

MAK.

ENDÜSTR‹YEL ISITICILAR VE FIRINLAR

HADDE VE DÖKÜM MAK., KALIPLAR,AKS.

VE PRÇ.

GIDA SANAY‹‹ MAK‹NELER‹, AKS. VE

PARÇ.

TARIM VE ORMANCILIK MAK‹NELER‹

YÜK KALDIRMA, TAfiIMA VE ‹ST‹FLEME

MAK.

‹NfiAAT VE MADENC‹L‹K MAK‹NELER‹

KA⁄IT ‹MAL‹NE VE MATBAACILI⁄A

MAHSUS MAK.

D‹⁄ER ENDÜSTR‹YEL YIKAMA, KURUT-

MA MAK.

AMBALAJ MAK‹NELER‹, AKSAM VE

PARÇALARI

TEKST‹L VE KONFEKS‹YON MAK‹NELER‹

DER‹ ‹fiLEME VE ‹MALAT MAK‹NELER‹

KAUÇUK, PLAST‹K, LAST‹K ‹fiLEME

MAK‹NELER‹

TAKIM TEZGAHLARI

MOTORLAR

BÜRO MAK‹NELER‹

RULMANLAR

SAVUNMA SAN.‹Ç‹N S‹LAH VE

MÜH‹MMAT

D‹⁄ER MAK‹NELER, AKSAM VE

PARÇALAR

TOPLAM

22,251,662

8,589,253

45,465,915

20,125,557

118,146,032

17,306,474

22,640,231

28,962,056

40,983,372

19,530,996

153,497,140

3,335,413

838,272

2,002,381

25,432,031

1,450,300

5,737,229

68,549,824

36,044

772,721

6,232,233

9,010,558

46,146,884

667,042,577

118,221,746

117,112,283

345,918,603

159,846,393

534,563,386

115,846,176

131,027,811

171,800,261

167,749,670

95,057,119

503,521,446

27,591,660

7,356,198

29,913,890

148,930,083

5,334,466

46,872,661

382,339,872

347,278

7,893,684

52,301,313

92,717,564

268,424,866

3,530,688,430

5.3

13.6

7.6

7.9

4.5

6.7

5.8

5.9

4.1

4.9

3.3

8.3

8.8

14.9

5.9

3.7

8.2

5.6

9.6

10.2

8.4

10.3

5.8

5.3

180,460,373

151,663,916

422,134,329

225,396,221

624,965,330

144,059,270

184,840,947

256,884,590

273,619,042

114,596,031

734,199,312

41,614,054

10,266,235

57,776,657

188,828,454

4,678,009

69,355,607

531,618,895

450,650

4,343,694

67,120,983

207,385,402

399,217,565

4,895,475,565

7.2

23.7

8.5

8.7

5.4

8.3

7.3

6.7

5.0

5.3

4.0

10.7

14.3

23.3

7.1

5.6

10.8

6.6

13.9

10.0

9.7

22.4

7.1

6.4

12.2

-25.6

9.1

29.1

-1.4

0.4

11.6

31.5

32.4

11.6

20.7

16.3

-14.2

23.8

4.7

-42.6

11.5

17.5

-10.3

-44.0

10.7

2.5

22.6

13.9

52.6

29.5

22.0

41.0

16.9

24.4

41.1

49.5

63.1

20.6

45.8

50.8

39.6

93.1

26.8

-12.3

48.0

39.0

29.8

-45.0

28.3

123.7

48.7

38.7

24,976,859

6,387,904

49,584,248

25,985,664

116,495,925

17,381,109

25,268,802

38,090,299

54,245,955

21,787,751

185,221,732

3,880,573

718,943

2,479,223

26,620,029

832,339

6,398,885

80,512,312

32,332

432,413

6,901,504

9,239,475

56,588,784

760,063,061

ORTA ANADOLU MAK‹NE VE AKSAMLARI ‹HRACATÇILARI B‹RL‹⁄‹ ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE ‹HRACAT KAYIT RAKAMLARI

Kaynak: Tüm ‹hracatç› Birlikleri Kay›tlar›

ÜLKE 2007 YILI 2008 YILI (%) DE⁄‹fi‹MMiktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar De¤er

POLONYA 11,191 256,296 22.90 212,852 9,212,953 43.28 - -

‹TALYA 183,942 1,377,473 7.49 424,471 8,848,662 20.85 130.8 542.4

AZERBEYCAN 109,369 1,789,806 16.36 206,132 3,966,987 19.24 88.5 121.6

SURIYE 42,541 688,401 16.18 147,648 2,273,012 15.39 247.1 230.2

PAKISTAN 6,214 172,177 27.71 52,610 2,264,526 43.04 746.6 -

AMBALAJ MAK‹NELER‹ TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak-A¤ustos Dönemi)

Son y›llarda önemi gittikçe ar-tan ambalaj makineleri konu-sunda Türkiye imalat›n› ve ih-racat›n› art›rmaya devam edi-yor. Geçti¤imiz y›l›n ilk 8 ayl›kdöneminde 29 milyon 913 bindolar olan ambalaj makineleriihracat›m›z›n 2008 y›l›n›n efldönemine gelindi¤inde yüzde93,1 oran›nda art›fl göstererek57 milyon 776 bin dolar oldu¤ugörülüyor.

AMBALAJMAK‹NELER‹

OCAK-A⁄USTOS 2007 OCAK-A⁄USTOS 2008 DE⁄‹fi‹M (%)M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar)

2,002,381 29,913,890 2,479,223 57,776,657 23.8 93.1

OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE RULMANLAR ‹HRACATI(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak- A¤ustos Dönemi)

81

mom

ent

exp

o

dolarl›k ambalaj makineleri ih-racat› gerçeklefltirilmiflken2008 y›l›n›n ayn› dönemine ge-lindi¤inde yüzde 542,4 oran›n-da art›flla 8 milyon 848 bin do-lar de¤eri yakaland›¤› görülü-yor. Ambalaj makineleri ihra-cat›m›z›n en önemli üçüncüpazar› konumunda ise Azer-baycan yer al›yor. Azerbay-can’a 2007 y›l›n›n Ocak-A¤us-tos döneminde 1 milyon 789bin dolarl›k ambalaj makineleriihracat› gerçeklefltirilmiflken2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos dö-nemine gelindi¤inde ise yüzde121,6 oran›nda art›flla 3 milyon966 bin dolar seviyesine ulafl›l-m›fl.

Bizlere uzun vade ve düflükfaizde finans enstrümanlar›sunulmal›. Ancak böyleliklefiyat avantaj›m›z› koruyarakrekabet flans›m›z› artt›rabiliriz.

2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döne-minde sektörümüzün ihracat›yaklafl›k 58 milyon dolar olarakgerçekleflti ve bu rakam geçensenenin ayn› dönemine göremiktar baz›nda yaklafl›k yüzde24 de¤er baz›nda ise yüzde 93oran›nda bir büyümeye iflaretediyor. ‹lk etapta bak›ld›¤›ndamiktar baz›ndaki yüzde 24 ora-n›ndaki art›fl›n olumlu oldu¤u-nu ve de¤erde yaflanan yüzde93 oran›nda art›fl›n çok önemlioldu¤unu söyleyebilirim. Miktarbaz›ndaki art›fl ile de¤er baz›n-daki art›fl› karfl›laflt›rd›¤›m›zda,ambalaj makinelerinde art›kdaha fazla katma de¤erli ürün-

lere yöneldi¤imizi görüyoruz.Teknolojiye yat›r›m yapt›¤›m›zortaya ç›k›yor ve bu da bencegüzel bir gösterge. Bence geçmifldöneme göre de¤er ve teknolojibaz›nda art›fl yakalamam›z çokönemli. Peki, yeterli mi? Yapt›¤›-m›z ihracat ve büyüme rakam-lar›m›z hoflumuza gidiyor amaAvrupal› ve Amerikal› rakipleri-mizin ihracat›na bakt›¤›m›z za-man, daha çok yol kat etmemizgerekiyor. Sözün özü, bu rakam-lar yeterli de¤il. Zaten bir ülke-nin makine ihracat› yeterli de-¤ilse, bunun bir alt kalemi olanambalaj makineleri ihracat› dayeterli olamaz. Bizim yaklafl›k 9 milyar dolarmakine ihracat›m›z var amanüfusu 10 küsur milyon olanküçük bir ada devleti Tayvan’›n100 milyar dolar makine ihra-cat› bulunuyor. Buradan yolaç›karsak genel olarak makine ih-racat›n›n da özel olarak amba-laj makinelerinin de ihracat› çokyetersiz diyebiliriz. Sektörün geli-flimi için Ar-Ge flart. Makinecili-¤imiz kopya üzerine gelifliyor.Tabii ki bütün dünyada bafllan-g›ç böyle olmufltur ama art›k bi-zim bu noktadan ç›kmam›z veözgün tasar›ma geçmemiz gere-kiyor. Firmalar›m›z›n gördü¤ünü çi-zen mühendislik anlay›fl›ndan,zihninde hayal etti¤ini tasarla-yan ve hayata geçiren bir mü-hendislik anlay›fl›na geçmelerigerekiyor. Devletten beklentimiz ise sektörelteflvikleri hayata geçirmesidir.Vize problemleriyle u¤raflmak is-temiyoruz. Vize kolayl›klar›n›nsanayiciye mutlaka sa¤lanmas›gerekiyor. Bizlere uzun vade ve düflük fa-izde finans enstrümanlar› su-nulmal›. Bu noktada bat›l› ra-kiplerimizle rekabet edemiyoruz.Fiyat avantaj›m›z› da elimizdenal›yorlar. Ayr›ca KDV oranlar›-n›n indirilmesi gerekiyor ki içpazara da rahat sat›fl yapa-bilmeli.

Ambalaj makineleri ihracat›m›z2008 y›l› Ocak-A¤ustos döne-mine göre ülkeler baz›nda de-¤erlendirildi¤inde ise Polon-ya’ya 9 milyon 212 bin dolarihracat yapt›¤›m›z ve bu ülke-nin ambalaj makineleri ihraca-t›m›zda bafl› çekti¤ini görüyo-ruz. 2008 y›l› Ocak-A¤ustos dö-nemine göre ambalaj makine-leri ihracat›m›z›n en önemliikinci pazar›n›n ise ‹talya oldu-¤u görülüyor. ‹talya ayn› za-manda bu mal grubunda ihra-cat›m›z›n en h›zl› artt›¤› ülkekonumunda. Söz konusu ülke-ye 2007 y›l›n›n ilk sekiz ayl›kdöneminde 1 milyon 377 bin

Nail

Umar

Vata

n M

akin

a Yö

netim

Kur

ulu

Üyes

i

82

mom

ent

exp

o

GÖSTERGELER

Ülkemiz inflaat ve madencilikmakineleri, aksamlar› ve par-çalar› ihracat› 2008 y›l› Ocak-A¤ustos döneminde de gelifli-mini sürdürüyor. Geçti¤imizy›l›n Ocak-A¤ustos döneminde503 milyon 521 bin dolar olaninflaat ve madencilikte kullan›-lan makine ihracat›n›n 2008 y›-l›n›n ayn› dönemine gelindi-¤inde yüzde 45,8 oran›nda ar-t›fl göstererek 734 milyon 199bin dolar seviyesine ulaflt›¤›görülüyor. Bu mal grubundaki ihracat›-m›z ülkeler baz›nda incelendi-¤inde ise Almanya’n›n birincis›rada yer ald›¤› görülüyor.Söz konusu ülkeye 2007 y›l›n›nilk sekiz ayl›k döneminde 60milyon 590 bin dolarl›k inflaatve madencilik makineleri ihra-cat› gerçeklefltirilmiflken 2008y›l›n›n Ocak-A¤ustos dönemi-ne gelindi¤inde ise bu de¤erinyüzde 44,1 oran›nda art›flla 87milyon 333 bin dolara ulaflm›fl.Almanya’n›n ard›ndan en fazlainflaat ve madencilik makinele-ri ihracat› gerçeklefltirdi¤imizülke ise Rusya Federasyonu.Rusya Federasyonu’na 2007 y›-l›n›n Ocak-A¤ustos dönemin-de 37 milyon 536 bin dolar in-

flaat ve madencilik makineleriihraç eden firmalar›n 2008 y›-l›n›n ayn› zaman dilimine ge-lindi¤inde yüzde 92,2 oran›n-da art›fl gösterdikleri ve 72milyon 157 bin dolar seviyesi-ni yakalad›klar› görülüyor. ‹nflaat ve madencilik makine-leri ihracat›m›z›n 2008 y›l› ilksekiz ay›ndaki en büyüküçüncü pazar›n›n ise ‹talya ol-du¤u görülüyor. Bu ülkeye2007 y›l›n›n Ocak-A¤ustos dö-neminde 29 milyon 483 bindolarl›k inflaat ve madencilikmakineleri ihracat› söz konu-su iken 2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos dönemine gelindi-¤inde ise yüzde 62,6 art›flla 47milyon 949 bin dolar ihracatde¤eri yakalanm›fl durumda. ‹nflaat ve madencilik makine-

leri ihracat›n›n ülkelere göreart›fl h›zlar› de¤erlendirildi¤in-de ise Libya’n›n ön plana ç›kt›-¤› görülüyor. Söz konusu ülkeye 2007 y›l›n›nilk sekiz ay› ile karfl›laflt›r›ld›-¤›nda 2008’in ayn› dönemin deyüzde 257,2 oran›nda yüksekbir art›fl kaydedilmifl ve ihracat29 milyon 718 bin dolar sevi-yesine ulafl›lm›fl.

2008 y›l› bafl›nda leasingdeKDV'nin yüzde 1'den yüzde18'e yükseltilmesi iç pazaradönük sat›fllar›m›z› yaklafl›kyüzde 40 daraltt›.

‹nflaat ve madencilik makinelerisektöründe 2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde 734 milyondolar seviyesinde ihracat gerçek-lefltirildi. Bu rakam bir öncekisenenin ayn› dönemi ile karfl›-laflt›r›ld›¤›nda de¤er baz›ndayaklafl›k olarak yüzde 46 ora-n›nda bir büyümeye iflaret edi-

yor. Miktar baz›nda ise yüzde20 oran›nda büyüme yaflanm›flolmas›n› imalatç›lar›m›z›n dahayüksek teknolojide kaliteli ürün-lere yöneldiklerini gösterenolumlu bir geliflme olarak yo-rumluyorum. Evet, ihracat›m›zart›yor ve bu iyi bir durum. An-cak sektöre biraz daha içeridenbakt›¤›m›zda yaflanan geliflmele-rin sektörü geriletti¤i de aç›k birgerçek. 2008 y›l› bafl›nda lea-singde KDV'nin yüzde 1'denyüzde 18'e yükseltilmesi iç paza-ra dönük sat›fllar›m›z› yaklafl›kyüzde 40 daraltt›. Türkiye eko-nomisinin yaklafl›k yüzde 2’sinioluflturan sektörümüz için 2008çok zor bir y›l olarak geçiyor. 15bin 500 civar›nda kifliye istih-dam sa¤layan sektörün eski h›z›-n› yakalamas› için yetkililerinh›zla ad›m atmas› gerekiyor.KDV oran›nda yeni düzenleme-ler getirilmesini talep ediyoruz.Bütün bu zorluklar sebebiyle fir-malar›m›z ihracat yoluyla ken-dilerini döndürüyorlar ve ülkeekonomisine katk›da bulunuyor-lar. Y›lsonuna kadar da büyü-memizin devam edece¤ini düflü-nüyorum. Küresel kriz bizi etki-leyebilir ama ihracatta y›lsonun-da yine de önemli bir rakamaulaflabilece¤imizi düflünüyorumama firmalar›m›z›n gelece¤i aç›-s›ndan iç pazar›n mutlaka can-land›r›lmas› gerekiyor.

‹NfiAAT VE MADENC‹L‹KMAK‹NELER‹

ÜLKE 2007 YILI 2008 YILI (%) DE⁄‹fi‹MMiktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar De¤er

ALMANYA 16.418.033 60.590.449 3,69 19.730.026 87.333.808 4,43 20,2 44,1

RUSYA FED. 7.149.580 37.536.453 5,25 11.685.160 72.157.342 6,18 63,4 92,2

‹TALYA 15.104.830 29.483.539 1,95 19.218.907 47.949.343 2,49 27,2 62,6

‹NG‹LTERE 26.312.873 38.147.146 1,45 24.689.324 43.309.260 1,75 -6,2 13,5

AZERBEYCAN 4.374.689 20.610.482 4,71 7.333.200 42.164.454 5,75 67,6 104,6

OCAK-TEMMUZ 2007 OCAK-TEMMUZ 2008 DE⁄‹fi‹M (%)M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar)

153.497.140 503.521.446 185.221.732 734.199.312 20,7 45,8

‹NfiAAT VE MADENC‹L‹KTE KULLANILAN MAK‹NELER AKS. VE PARÇ. TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹‹LK 5 ÜLKE (2007 ve 2008 Y›llar› Ocak-A¤ustos Dönemi)

OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE ‹NfiAAT VE MADENC‹L‹KTE KULLANILAN MAK‹NELERAKS. VE PARÇ. ‹HRACATI (2007 ve 2008 Y›llar› Ocak- A¤ustos Dönemi)

Faru

k Ak

soy

‹M

DER

Gene

l Sek

rete

ri

ÜLKE 2007 YILI 2008 YILI (%) DE⁄‹fi‹MMiktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar De¤er

RUSYA FED. 852.186 8.765.103 10,29 859.842 8.688.944 10,11 0,9 -0,9

‹RAN 219.406 2.516.084 11,47 428.351 7.943.993 18,55 95,2 215,7

ROMANYA 291.342 3.853.263 13,23 263.759 3.733.457 14,15 -9,5 -3,1

UKRAYNA 233.850 2.332.281 9,97 277.747 2.512.218 9,04 18,8 7,7

FAS 193.334 1.500.266 7,76 227.587 2.347.481 10,31 17,7 56,5

KAUÇUK, PLAST‹K, LAST‹K ‹fiLEME MAK‹NELER‹ AKS. VE PRÇ. TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE (2007 ve 2008 Y›llar› Ocak-A¤ustos Dönemi)

Kauçuk, plastik ve lastik iflle-me makineleri ihracat›m›z2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos dö-neminde geçti¤imiz y›l›n ayn›dönemi ile karfl›laflt›r›ld›¤›ndayaklafl›k yüzde 50 oran›nda birart›fl göstermifl durumda. 2007y›l›n›n ilk sekiz ayl›k dönemin-de 46 milyon 872 bin dolarolan Kauçuk, plastik ve lastik

iflleme makineleri ihracat›m›z2008 y›l›n›n ilk sekiz ayl›k dö-nemine gelindi¤inde yüzde 48oran›nda bir de¤er art›fl›göstererek 69 milyon 355 bindolar seviyesini yakalam›fl. Bu mal grubunda 2008 y›l›n›nOcak-A¤ustos döneminde enfazla ihracat gerçeklefltirdi¤i-miz ülke ise Rusya Federasyo-nu olmufl. Söz konusu ülkeye2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos dö-neminde 8 milyon 688 bin do-larl›k ihracat gerçeklefltirilmifldurumda. Kauçuk, plastik velastik iflleme makineleri ihra-cat›m›z›n 2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos dönemi için en fazlaihracat gerçeklefltirdi¤i ikinciülke ise ‹ran olmufl. ‹ran’a 2007 y›l›n›n ilk sekiz ay-l›k döneminde Türkiye’den 2milyon 516 bin dolarl›k kau-çuk, plastik ve lastik ifllememakineleri ihracat› yap›l›rken2008 y›l›n›n ayn› dönemine ge-lindi¤inde ise yüzde 215,7 ora-n›nda yükselifl yaflanarak 7milyon 943 bin dolar de¤erikaydedilmifl.Kauçuk, plastik ve lastik iflle-me makineleri ihracat›m›z›nüçüncü en büyük pazar› iseRomanya olmufl. Bu ülkeye2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos dö-neminde 3 milyon 733 bin do-lar de¤erinde kauçuk, plastikve lastik iflleme makineleri ih-racat› yap›lm›fl. Bu mal grubunun ihracat art›fl

KAUÇUK, PLAST‹K VELAST‹K ‹fiLEMEMAK‹NELER‹

OCAK-TEMMUZ 2007 OCAK-TEMMUZ 2008 DE⁄‹fi‹M (%)M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar)

15.737.229 46.872.661 6.398.885 69.355.607 11,5 48,0

OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE KAUÇUK, PLAST‹K, LAST‹K ‹fiLEME MAK‹NELER‹ AKS. VE PRÇ. ‹HRACATI (2007 ve 2008 Y›llar› Ocak- A¤ustos Dönemi)

83

mom

ent

exp

o

h›z› de¤erlendirildi¤inde ise‹ran’›n 2008 y›l› Ocak-A¤ustosdöneminde en baflar›l› pazargeliflimi sergileyen ülke oldu-¤u görülüyor. Söz konusu ül-keye bu dönem de yüzde 215,7oran›nda de¤er baz›nda dahafazla kauçuk, plastik ve lastikiflleme makineleri ihracat› ya-p›lm›fl. ‹ran’›n ard›ndan ise bu malgrubundaki en büyük art›floran› ‹stanbul Deri SerbestBölgesi’nde yaflanm›fl. Geçti-¤imiz y›l›n Ocak-A¤ustos dö-neminde 908 bin dolar olankauçuk, plastik ve lastik ifllememakineleri ihracat› yüzde113,1 oran›nda artarak 1 mil-yon 937 bin dolar olmufl.

Sektör ihracat›ndakaydedilen de¤er baz›ndakiyüzde 48 oran›ndaki art›fl›nfarkl› bir aç›klamas› varbence.

Kauçuk, plastik ve lastik ifllememakinelerinin üretiminde tekno-lojimiz yükseldikçe otomatik ola-rak fiyat›m›z da yükseliyor. Ma-kinelerde kulland›¤›m›z kompo-nentlerde tamamen Bat› stan-dartlar›na birebir uyan ürünlerionlar›n standartlar›na uygunolarak üretiyoruz. Kauçuk, plastik ve lastik ifllememakinelerinde de¤er baz›ndayüzde 48 oran›nda büyüme ya-kalam›fl olmam›z olumlu ve tek-nolojisi yüksek makineler üretti-¤imizi gösteriyor. Ama de¤er baz›nda yüzde 48,miktar baz›nda yüzde 11 ora-n›nda büyüdü¤ümüzden bahse-

diliyorsa bunun alt›nda baflkafleyler de aramak gerekiyor. Bunoktada, benim dikkatimi çe-ken bir husus var. Sektör olarak Ortado¤u'ya ihra-cat yapt›¤›m›z dönemlerde obölgeye ürün satan kimi firma-lar›m›z ço¤u zaman yar› fiyat›-na fatura kesiyorlard›. Günü-müzde de eski Do¤u Blo¤uülkelerine sektör ihracat›m›zyo¤unlafl›yor. fiu anda pek ço-¤u AB'ye dahil olan bu do¤ublo¤u ülkelerindeki sanayicilerAB'nin pek çok teflvik fonundanyararlan›yorlar.Yüzde 60'a varan bu fonlar-dan daha fazla yararlanmakisteyen bu sanayiciler makineal›mlar›nda faturalar›n dahafazla yaz›lmas›n› talep ediyor-lar. Tabii ki, sektörde ifltigaledenBütün firmalar›m›z bu flekildeçal›flm›yor ama böyle çal›flanfirmalar da ne yaz›k ki mevcut.Bu flekilde çal›flan kimi firma-lar›n varl›¤›ndan ötürü sektör-de gerçekçi ihracat kay›t ra-kamlar›na ulaflmam›z da ço¤uzaman mümkün olmuyor. Sek-tör ihracat›nda kaydedilen de-¤er baz›ndaki yüzde 48 ora-n›ndaki art›fl›n bir aç›klamas›da bu olabilir. Genel olaraksektör ihracat›nda yakalam›floldu¤umuz yükselifl ivmesi y›l-bafl›na kadar bu flekilde devamedebilir diye düflünüyorum. Bu arada dünya çap›nda yafla-nan ekonomik kriz bütün sek-törleri olumsuz etkiliyor. Ancak bu krizin ülke ekonomi-mizi çok fazla etkileyebilece¤inidüflünmüyorum. Çünkü biz ül-ke olarak geçmiflte pek çok krizyaflam›fl oldu¤umuz için krizyönetiminde önemli deneyimlerkazand›k. Ekonomimizin çok ciddi aç-mazlara girdi¤i dönemlerde bi-le imalat›m›z› ve ihracat›m›z›sürekli devam ettirmifl olmam›zitibar›yla bu krizden de fazlaetkilenmeden ç›kaca¤›m›z ka-naatindeyim.

Mer

ih E

skin

Dark

a M

akine

Yöne

tim K

urulu

Üyes

i

84

mom

ent

exp

o

GÖSTERGELER

Türkiye pompa ve kompresörihracat› büyümeye devam edi-yor. Tüm ‹hracatç› BirlikleriKay›tlar› üzerinden 2008 y›l›n›nOcak-A¤ustos dönemi pompave kompresör ihracat›m›z ince-lendi¤inde, 2007 y›l›n›n ayn›dönemine göre ihracat›m›z›nde¤er baz›nda yüzde 22 ora-n›nda bir art›fl göstererek 422milyon 134 bin dolar seviyesin-de gerçekleflti¤i görülüyor.2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos dö-neminde pompa ve kompresörihracat›m›z›n bir önceki sene-nin ayn› dönemine göre miktarbaz›nda da yüzde 9,1 oran›ndaart›fl yaflad›¤› görülüyor. Ra-kamlar, firmalar›m›z›n düflükkalite ve teknolojide ürünler-den yüksek kalite ve teknolojibar›nd›ran art› de¤eri yüksekürünlerin imalat›na yöneldikle-rini gösteriyor ki bu da Türkpompa ve kompresör sektörü-nün geliflmifl ülkelerde kalitealan›nda da rekabet edebilece-¤ine iflaret eden olumlu bir ge-liflme olarak öne ç›k›yor. Pompa ve kompresör ihracat›-m›z› ülkeler üzerinden de¤er-lendirdi¤imizde bu y›l›n ilk se-kiz ayl›k diliminde en fazla ih-racat› Almanya’ya gerçeklefltir-

di¤imiz görülüyor. Bu ülkeyeihracat›m›z y›l›n ilk sekiz ayl›kdiliminde 88 milyon 82 bin do-lar olarak gerçekleflmifl ve 86milyon 922 bin dolar olan ge-çen y›l›n ayn› dönemindeki ih-racat rakam›n› yüzde 1,3 ora-n›nda geride b›rakm›fl durum-da. Sektör ihracat›nda Alman-ya’y› 33 milyon 76 bin dolarl›krakam ve bir önceki seneninayn› dönemine göre de¤er ba-z›nda yüzde 51,3 oran›nda bü-yüme ile son süreçte makine-leflmeye ciddi yat›r›mlar yapanRusya Federasyonu takip edi-yor. ‹hracat›m›zda üçüncü s›ra-da ise yüzde 55,2 oran›nda bü-yüme ve 26 milyon 207 bin do-larl›k tutar ile ‹talya yer al›yor.‹talya’y› s›ras›yla Romanya,Amerika Birleflik Devletleri, ‹n-giltere, Belçika, Fransa, Irak veAzerbaycan takip ediyor. Pom-pa ve kompresör ihracat›m›z›nilk on s›ras›nda yer alan bu ül-keler firmalar›m›z›n a¤›rl›kl›olarak Avrupa pazar›na yönel-mifl oldu¤unu gösteriyor. 2008 y›l›n›n Ocak-A¤ustos dö-neminde pompa ve kompresörihracat›m›zda ilk on s›rada yeralan ülkeler aras›nda ihracat›-m›z›n bir önceki senenin ayn›dönemine göre de¤er baz›ndaen çok art›fl gösterdi¤i ülkeyüzde 62,6 oran›nda büyümeile Fransa oluyor. Bu alandaFransa’y› yüzde 55,8 oran›ndabüyüme ile Azerbaycan, yüzde

POMPA VEKOMPRESÖRLER

ÜLKE 2007 YILI 2008 YILI (%) DE⁄‹fi‹MMiktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar De¤er

ALMANYA 8,611,997 86,922,205 10.09 9,823,137 88,082,192 8.97 14.1 1.3

RUSYA FED. 2,815,474 21,865,020 7.77 3,621,322 33,076,446 9.13 28.6 51.3

‹TALYA 2,370,871 16,885,895 7.12 3,179,973 26,207,859 8.24 34.1 55.2

ROMANYA 4,260,509 20,047,725 4.71 3,738,445 25,339,227 6.78 -12.3 26.4

ABD 3,325,747 19,207,363 5.78 3,018,835 22,189,941 7.35 -9.2 15.5

OCAK-TEMMUZ 2007 OCAK-TEMMUZ 2008 DE⁄‹fi‹M (%)M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar)

45,465,915 345,918,603 49,584,248 422,134,329 9.1 22.0

POMPA VE KOMPRESÖR TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak-A¤ustos Dönemi)

OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE POMPA VE KOMPRESÖR ‹HRACATI(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak- A¤ustos Dönemi)

55,2 oran›nda büyüme ile ‹talyave yüzde 51,3 oran›nda büyü-me ile Rusya Federasyonu ta-kip ediyor. Pompa ve kompresör ihracat›-m›zda ilk on s›rada yer alan ül-keler aras›nda de¤er baz›ndadüflüfl yaflanan tek ülke ise2007 y›l›n›n Ocak-A¤ustos dö-nemine göre ihracat›m›z›n yüz-de 20,4 oran›nda azald›¤› Irakoluyor. Bu düflüflün yaflanma-s›nda Irak’ta yaflanan ekono-mik ve siyasi belirsizliklerin veTürkiye’den Irak’a karayolu ge-çifllerinde yaflanan aksakl›kla-r›n etkili oldu¤u düflünülüyor. 2008 y›l›n›n ilk sekiz ay›ndakipompa ve kompresör ihracat›-m›za bakt›¤›m›zda ilk on s›raiçinde yer alan ülkeler aras›ndabir önceki senenin ayn› döne-mine göre, miktar baz›nda enbüyük art›fl›n yüzde 51,9’lukoranla Fransa’ya yapt›¤›m›z ih-racatta yafland›¤› görülüyor.Bu ülkeyi, miktar baz›nda yüz-de 34,1 oran›nda art›fl ile ‹talya,yüzde 28,6 oran›nda art›fl ileRusya Federasyonu ve yüzde19 oran›nda art›fl ile ‹ngiltere

takip ediyor. Pompa ve kom-presör ihracat›m›zda ilk on s›raiçinde yer alan ülkeler aras›ndamiktar baz›nda en fazla düflüflyaflanan ülke yüzde 23,6 ora-n›nda düflüfl ile Azerbaycanoluyor. Miktar baz›ndaki dü-flüflte Azerbaycan’› yüzde 16oran›nda düflüflle Irak, yüzde12,3 oran›nda düflüflle Roman-ya, yüzde 9,2 oran›nda düflüflleAmerika Birleflik Devletleri veyüzde 3,1 oran›nda düflüflleBelçika takip ediyor. 2008 y›l›-n›n ilk sekiz ayl›k dilimindegerçekleflen pompa ve kom-presör ihracat›m›za genel ola-rak bakt›¤›m›zda ilk s›rada yeralan Almanya’ya ihracat art›floran›m›z›n yüzde 1,3 gibi dü-flük bir oranda kald›¤›n› veRusya Federasyonu, Azerbay-can gibi sanayi altyap›s›n› yeni-lemek için makine al›mlar›nayönelen ülkelere dönük ihracatart›fl oran›m›z›n çok ciddi bo-yutta oldu¤unu söyleyebiliriz.‹hracatç›lar›m›z›n bu pazarlarayönelmeleri durumunda ihra-cat rakamlar›m›z›n daha da yu-kar›lara ç›kaca¤› görülüyor.

85

mom

ent

exp

o

ÜLKE 2007 YILI 2008 YILI (%) DE⁄‹fi‹MMiktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar De¤er

ALMANYA 904.596 8.608.345 9,52 1.018.466 13.225.950 12,99 12,6 53,6

FRANSA 461.114 6.247.956 13,55 683.805 10.173.116 14,88 48,3 62,8

‹NG‹LTERE 1.826.310 8.536.860 4,67 1.339.437 7.701.782 5,75 -26,7 -9,8

‹TALYA 483.476 5.342.151 11,05 548.961 6.557.977 11,95 13,5 22,8

AVUSTURYA 295.637 4.022.858 13,61 317.635 4.788.533 15,08 7,4 19,0

RULMANLAR TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak-A¤ustos Dönemi)

Ülkemiz rulmanlar ihracat›n›n2008 y›l›n›n ilk sekiz ayl›k dö-neminde geçti¤imiz y›l›n ayn›dönemi ile karfl›laflt›r›ld›¤›ndayüzde 28,3 oran›nda art›fl yaka-lad›¤› görülüyor. 2007 y›l›n›nOcak-A¤ustos döneminde 52milyon 301 bin dolar olan rul-man ihracat›m›z 2008 y›l›n›nayn› dönemine gelindi¤inde 67milyon 120 bin dolar olmufl.Rulmanlar ihracat›m›z ülkelerbaz›nda incelendi¤inde ise enfazla ihracat gerçeklefltirdi¤i-miz ülkenin Almanya oldu¤ugörülüyor. Almanya’ya 2007 y›-l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde8 milyon 608 bin dolar de¤e-rinde rulman ihracat› yap›lm›fl-ken 2008 y›l›n›n ayn› döneminegelindi¤inde ise bu de¤erinyüzde 53,6 oran›nda art›fl kay-dederek 13 milyon 225 bin do-lar oldu¤u görülüyor. 2008 y›l›Ocak-A¤ustos döneminde enfazla rulman ihracat› gerçeklefl-tirdi¤imiz ikinci ülke ise Fran-sa. Bu ülkeye 2007 y›l›n›n ilksekiz ayl›k döneminde 6 milyon247 bin dolarl›k rulman ihraca-t› söz konusu iken 2008 y›l›n›nayn› dönemine gelindi¤indeise yüzde 62,8 oran›nda de¤erart›fl› yaflanarak 10 milyon 173

bin dolar seviyesine ulafl›ld›¤›görülüyor. Rulman ihracat›-m›zdaki 2008 y›l› Ocak-A¤ustosdönemi için en büyük üçüncüpazar ise ‹ngiltere olmufl. Sözkonusu ülkeye 2007 y›l› Ocak-A¤ustos döneminde 8 milyon536 bin dolar rulman ihraçedilmiflken 2008 y›l› Ocak-A¤ustos döneminde ise 7 mil-yon 701 milyon dolarl›k ihracatyap›lm›fl. Rulman ihracat art›fl›n›n enh›zl› oldu¤u ülkenin ise 2008y›l› Ocak-A¤ustos dönemi içinPolonya’da oldu¤u görülüyor.Polonya’ya 2007 y›l›n›n ilk sekizay›nda 1 milyon 50 bin dolarl›krulman ihracat› yap›lm›flken2008 y›l›n›n efl döneminde yüz-de 107,1 oran›nda art›flla 2 mil-yon 175 bin dolar kaydedilmifl.

Ülkemizdeki rulmanpazar›ndaki ürünlerin yüzde95’nin ithal ürünler oldu¤ugöz önüne al›nd›¤›nda birönceki seneye göre yaflananihracat art›fl› çok önemli.

2008 y›l›n›n ilk sekiz ayl›k dili-minde rulman ihracat›m›z 67milyon dolar olarak gerçeklefltive de¤er baz›nda bir önceki se-neye göre yüzde 28 oran›nda birbüyüme gerçekleflti.Rulman imalat›n›n ülkemizde

RULMANLAR

OCAK-TEMMUZ 2007 OCAK-TEMMUZ 2008 DE⁄‹fi‹M (%)M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar)

6.232.233 52.301.313 6.901.504 67.120.983 10,7 28,3

OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE RULMANLAR ‹HRACATI(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak- A¤ustos Dönemi)

li. Enerji tüketiminde uygunkoflullar sa¤lanmal›. Bu bafll›k-larda gerekli ad›mlar at›labil-di¤i takdirde ülkemizde de rul-man imalat› yayg›nlaflt›r›labi-lir. fiahsen kendi öz kaynaklar›ylabu sektörde imalat yapmayaçal›fl›p yeterli destek alamama-s›ndan ötürü iflletmesini kapat-mak durumunda kalan insan-lar tan›d›m. Bu giriflimci arkadafllar›m›z buülkede rulman imalat› yapmakve istihdam yaratmak için ken-di birikimlerinden oldular. Bu anlamda ülke ekonomisinekatk› koymak noktas›ndan ha-rekete geçen giriflimciler adetacezaland›r›l›yorlar diyebiliriz. Bütün bu gerçeklik üzerindensektörün içinde oldu¤u duru-mu toparlayacak olursak üreti-mi mevcut koflullarda neredey-se yap›lamayan bir sektörde ih-racat rakamlar›n›n yükseliyorolmas› bence önemli bir gelifl-medir. ‹lerleyen süreçte sanayi-cilerimizi imalata yönlendire-bilecek teflvikler hayata geçiri-lirse rulman sektöründe ithalgirdilerin afla¤› çekilmesi ve ih-racatta yaratt›¤›m›z katma de-¤erin ülke s›n›rlar› içinde kal-mas› hayal de¤ildir.

neredeyse hiç yap›lmad›¤› gözönüne al›n›rsa yakalanm›fl olanmevcut büyüme oran›ndan da-ha fazlas›n› beklememiz de aç›k-ças› gerçekçi olmazd›. Ülkemiz-deki rulman pazar›ndaki ürün-lerin yüzde 95'inin ithal ürünleroldu¤u göz önüne al›nd›¤›ndabir önceki seneye göre yaflananbu ihracat art›fl›n›n çok önemlioldu¤unu düflünüyorum. Ülke-mizde rulman imalat›n›n haya-ta geçirilememesinin en önemlisebebi yeterli deste¤in olmay›fl›.Gördü¤üm kadar›yla yat›r›mc›-lara ülke yönetimi taraf›ndangerekli destek sa¤lanm›yor. Biranlamda sanayicinin böylesi biryat›r›m yap›p, bir ürünü ortayaç›kar›p, kendi imkanlar› dahi-linde pek çok insan› istihdam et-mesi neredeyse devlet gözündeitibar görmüyor. Böylesi bir des-tekten yoksun kald›¤› içindir kifirmalar›m›z ithalata yönelmeyitercih ediyorlar. Tabii ki giriflimcilerimizin bu yö-nelimi de bir zorunlulu¤un ürü-nü. Takdir edersiniz ki rulmanüretimi k›s›tl› bir finans gücüylehayata geçirilemez. Bu üretiminhayata geçirilebilmesi için önce-likle sanayicilerimize vergi indi-rimleri sa¤lanmal› ve üretim ya-pabilecekleri mekân tesis edilme-

Erkan Küçükhelva Sembol Rulman Yönetim Kurulu Üyesi

GÖSTERGELER

miz ikinci ülke ise Etiyopya ol-mufl. Söz konusu ülkeye 2007y›l›n›n Ocak-A¤ustos dönemin-de 625 bin dolarl›k tekstil vekonfeksiyon makineleri ihracat›söz konusu iken 2008 y›l›n›nOcak-A¤ustos dönemine gelin-di¤inde ise rekor bir art›fl yafla-narak 16 milyon 256 bin dolarde¤eri yakalanm›fl. Tekstil vekonfeksiyon makinelerinin2008’in ilk sekiz ayl›k dönemiiçin en büyük üçüncü pazar›-n›n ise Bangladefl oldu¤u gö-rülüyor. Bangladefl’e 2007 y›l›-n›n Ocak-A¤ustos döneminde10 milyon 880 bin dolarl›k teks-til ve konfeksiyon makineleriihracat› söz konusu iken2008’in efl dönemine gelindi-¤inde yüzde 27,3 art›flla 13 mil-yon 856 bin dolar de¤eri kay-dedilmifl.

TEKST‹L VE KONFEKS‹YONMAK‹NELER‹

ÜLKE 2007 YILI 2008 YILI (%) DE⁄‹fi‹MMiktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar De¤er

MISIR 2.093.094 12.485.800 5,97 3.248.227 19.780.676 6,09 55,2 58,4

ET‹YOPYA 26.261 625.132 23,80 1.119.932 16.256.495 14,52 - -

BANGLADEfi 1.389.585 10.880.714 7,83 1.990.814 13.856.447 6,96 43,3 27,3

HINDISTAN 3.865.894 13.721.187 3,55 1.607.314 9.969.224 6,20 -58,4 -27,3

‹RAN 1.451.005 8.317.344 5,73 1.371.646 9.543.465 6,96 -5,5 14,7

OCAK-TEMMUZ 2007 OCAK-TEMMUZ 2008 DE⁄‹fi‹M (%)M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar)

25.432.031 148.930.083 26.620.029 188.828.454 4,7 26,8

TEKST‹L VE KONFEKS‹YON MAK‹NELER‹ TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE (2007 ve 2008 Y›llar› Ocak-A¤ustos Dönemi)

OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE TEKST‹L VE KONFEKS‹YON MAK‹NELER‹ ‹HRACATI(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak- A¤ustos Dönemi)

Tekstil ve konfeksiyon makine-leri 2008 y›l› Ocak-A¤ustos dö-nemi ihracat›m›zdaki en dikkatçekici geliflme ise Çin HalkCumhuriyetine olan ihracat›-m›z›n yüzde 290 oran›nda art›flgöstermesi. Bu ülkeye 2007 y›-l›n›n ilk 8 ayl›k sürecinde 2 mil-yon 328 bin dolarl›k tekstil vekonfeksiyon makineleri ihracat›gerçeklefltirilmiflken 2008 y›l›-n›n ilk 8 ay›na gelindi¤inde ise9 milyon 92 bin dolarl›k ihracatyap›lm›fl.

Çin, Pakistan ve Hindistan gibihedef pazarlar›m›z ciddi ölçü-de global krizden etkilendikleriiçin çal›flmalar›m›zda s›k›nt›yafl›yoruz.

Bu y›l›n ilk sekiz ayl›k dilimindeyakalam›fl oldu¤umuz yaklafl›k190 milyon dolar tutar›ndaki ih-racat rakam› iyi bir rakam ola-rak gözüküyor. Ancak bu raka-m› de¤erlendirirken geçen seneyiçok kötü geçirdi¤imizi de unut-

86

mom

ent

exp

o

Dünya makine ticaretindeönemli bir paya sahip olantekstil ve konfeksiyon makine-lerinde Türkiye’nin ihracat›nda2008 y›l›n›n ilk sekiz ayl›k dö-neminde geliflimin sürdü¤ügözlemleniyor. Türkiye geneliihracat kay›t rakamlar› incelen-di¤inde 2007 y›l›n›n Ocak-A¤ustos döneminde 148 mil-yon 930 bin dolar olan tekstilve konfeksiyon makineleri ih-racat›m›z›n 2008 y›l›n›n ayn›dönemine gelindi¤inde yüzde26,8 oran›nda art›fl göstererek188 milyon 828 bin dolar sevi-yesinin yakaland›¤› görülüyor. Tekstil ve konfeksiyon makine-leri ihracat›m›z ülkeler baz›ndaincelendi¤inde ise M›s›r en faz-la ihracat gerçeklefltirdi¤imizülke konumunda. M›s›r’a 2007y›l›n›n Ocak-A¤ustos dönemin-de Türkiye’den 12 milyon 485bin dolarl›k tekstil ve konfeksi-yon makineleri ihracat› yap›l-m›flken bu de¤erin 2008 y›l›n›nefl dönemine gelindi¤inde yüz-de 58,4 oran›nda art›flla 19 mil-yon 780 bin dolara ulaflt›¤› kay-dedilmifl. Tekstil ve konfeksi-yon makinelerinde 2008 y›l›Ocak-A¤ustos dönemi için enfazla ihracat gerçeklefltirdi¤i-

Adil

Nalb

ant

TEM

SAD

Baflk

an›

mamal›y›z. Bu seneki görece iyi-leflmeyi Münih Fuar›’n›n biruzant›s› olarak de¤erlendirebili-riz. Global kriz bütün dünyay›etkileyen bir faktör olarak bizizorluyor. ‹hracat yapt›¤›m›z ül-kelerde de kriz yaflan›yor. Buflartlar alt›nda sektörde yaflananbüyümeyi küçümsemek olanak-s›z. Çin, Pakistan ve Hindistangibi hedef pazarlar›m›z ciddi öl-çüde krizden etkilendikleri içinçal›flmalar›m›zda s›k›nt› yafl›yo-ruz. Bizim için Temmuz veA¤ustos aylar› çok zor geçti. fiuanda yakalanan büyümeyi y›l-sonuna kadar muhafaza edebi-lirsek sektör için çok olumlu olurdiye düflünüyorum. Y›lsonunakadar 300 milyon dolar› yaka-larsak baflar›l› oluruz diye düflü-nüyorum. Bizim sektörümüzdeki yerli teks-tilciler de iç tart›flmalar›ndanötürü baflar›l› olam›yorlar. Buda biz makinecileri de tabii kietkiliyor. ‹ç pazarda daha bafla-r›l› olmam›z ve daralmay› aflma-m›z gerekiyor. Zaten ülkemizdetekstil sektörü de ciddi bir krizyafl›yor. Pek çok boya ve tekstilatölyesi kapand›. Makinecileri-miz de en çok bu makineleriürettiklerinden ayr›ca s›k›nt› ya-fl›yorlar. Sektörümüze finansdestekleri de art›r›lmal›. Hermestipi kredilerden yararlanmam›zgerekiyor. Böyle bir uygulama-n›n hayata geçirilmesi gerekiyor.

ÜLKE 2007 YILI 2008 YILI (%) DE⁄‹fi‹MMiktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar (Kg) De¤er ($) $/kg Miktar De¤er

RUSYA FED. 972,305 5,988,524 6.16 1,899,241 12,325,883 6.49 95.3 105.8

ABD 1,840,233 8,397,302 4.56 2,024,546 9,440,273 4.66 10.0 12.4

Ç‹N HALK CUM. 452,592 5,378,774 11.88 417,793 5,908,357 14.14 -7.7 9.8

ROMANYA 795,619 3,594,606 4.52 1,006,470 5,703,411 5.67 26.5 58.7

AZERBEYCAN 761,283 2,915,083 3.83 906,503 5,552,104 6.12 19.1 90.5

YÜK KALDIRMA, TAfiIMA VE ‹ST‹FLEME MAK‹NELER‹ TÜRK‹YE GENEL‹ ‹HRACATINDAK‹ ‹LK 5 ÜLKE (2007 ve 2008 Y›llar› Ocak-A¤ustos Dönemi)

Ülkemiz yük kald›rma, tafl›mave istifleme makineleri sektörüihracatta baflar›l› bir y›l geçiri-yor. Tüm ‹hracatç› BirlikleriKay›tlar› üzerinden 2008 y›l›n›nOcak-A¤ustos dönemi yük kal-d›rma, tafl›ma ve istifleme ma-kineleri ihracat›m›z incelendi-¤inde, ihracat›m›z›n 2007 y›l›-n›n ayn› dönemine göre de¤erbaz›nda yüzde 20,6 artarak 114milyon 596 bin dolar olarakgerçekleflti¤i görülüyor. Ayn› dönemde yük kald›rma,tafl›ma ve istifleme makineleriihracat›m›z›n miktar baz›ndada yüzde 11,6 oran›nda artt›¤›kaydediliyor. Yük kald›rma, ta-fl›ma ve istifleme makineleri ih-racat›m›z› ülkeler üzerindende¤erlendirdi¤imiz zaman 2008y›l›n›n ilk sekiz ayl›k dilimindeRusya Federasyonu’nun ihra-cat›m›z›n ilk s›ras›nda oldu¤u-nu görüyoruz. Rusya Federas-yonu’na yük kald›rma, tafl›mave istifleme makineleri ihraca-t›m›z bir önceki y›l›n ayn› dö-nemine göre de¤er baz›ndayüzde 105,8 oran›nda artarak12 milyon 325 bin dolar olarakgerçekleflmifl durumda. Buürün grubunun ihracat›ndaRusya Federasyonu’nu 9 mil-

YÜK KALDIRMA, TAfiIMAVE ‹ST‹FLEMEMAK‹NELER‹

OCAK-TEMMUZ 2007 OCAK-TEMMUZ 2008 DE⁄‹fi‹M (%)M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar) M‹KTAR (kg) DE⁄ER (dolar)

19,530,996 95,057,119 21,787,751 114,596,031 11.6 20.6

OA‹B ‹fiT‹GAL ALANI ‹T‹BAR‹YLE YÜK KALDIRMA, TAfiIMA VE ‹ST‹FLEME MAK‹NELER‹ ‹HRACATI(2007 ve 2008 Y›llar› Ocak- A¤ustos Dönemi)

87

mom

ent

exp

o

Çin Halk Cumhuriyeti’ni s›ra-s›yla Romanya, Azerbaycan,M›s›r, Cezayir, Kazakistan Bul-garistan ve Suudi Arabistan ta-kip ediyor. ‹hracat›m›z›n ilk ons›ras›ndaki ülkeler incelendi-¤inde a¤›rl›kl› olarak sanayialtyap›s›n› yenileyen ve makinesektöründe ithalata yönelen ül-kelere yöneldi¤imiz dikkat çe-kiyor. 2008 senesinin ilk sekizayl›k diliminde yük kald›rma,tafl›ma ve istifleme ihracat›m›z›de¤er baz›nda de¤erlendirdi¤i-miz zaman ilk on s›ra aras›nda-ki ülkeler aras›nda bir öncekisenenin ayn› dönemine göreihracat›m›z›n büyüme oran›ndailk s›rada yüzde 229,6 oran›ndabüyüme ile M›s›r’›n yer ald›¤›n›görüyoruz. Bu alanda M›s›r’›de¤er baz›nda yüzde 123,4 ora-n›nda büyüme ile Bulgaristantakip ediyor. Üçüncü s›rada iseyüzde de¤er baz›nda 105,8 ora-n›nda büyüme ile Rusya Fede-rasyonu yer al›yor. Bu sektör-de, ihracat›m›zda gerileme ya-flanan ilk on s›ra içindeki ülke-ler ise, geçen y›l›n ayn› döne-

yon 440 bin dolar tutar›nda ih-racatla ve bir önceki seneninayn› dönemine göre de¤er ba-z›nda yüzde 12,4 oran›nda ar-t›flla Amerika Birleflik Devletle-ri takip ediyor. Yük kald›rma,tafl›ma ve istifleme makineleriihracat›m›zda Amerika BirleflikDevletleri’nin ard›ndan 5 mil-yon 908 bin dolar tutar›nda ih-racatla ve de¤er baz›nda yüzde9,8 oran›nda büyüme ile ÇinHalk Cumhuriyeti geliyor. Buürün grubunun ihracat›nda

mine göre ihracat›m›z›n yüzde1,3 oran›nda geriledi¤i Cezayirve yüzde 39,7 oran›nda gerile-di¤i Kazakistan olarak kaydedi-liyor. 2008 y›l›n›n ilk sekizay›ndaki yük kald›rma, tafl›mave istifleme ihracat›m›za bakt›-¤›m›zda ilk on s›ra içinde yeralan ülkeler aras›nda bir öncekisenenin ayn› dönemine göre,miktar baz›nda en büyük art›-fl›n yüzde 582’lik oranla komflu-muz Bulgaristan’a yapt›¤›m›zihracatta yafland›¤› görülüyor. Bu ülkeyi, miktar baz›nda yüz-de 95 oran›nda büyüme ileRusya Federasyonu ve yüzde68 oran›nda büyüme ile Ceza-yir takip ediyor. Yük kald›rma, tafl›ma ve istifle-me makineleri ihracat›m›zda ilkon s›ra içinde yer alan ülkeleraras›nda miktar baz›nda en faz-la düflüfl yaflanan ülke yüzde52,4 oran›nda düflüflle Kazakis-tan olurken, bu ülkeyi yüzde32,2 oran›nda düflüflle SuudiArabistan ve yüzde 7,7 oran›n-da düflüflle Çin Halk Cumhuri-yeti takip ediyor.

88

mom

ent

exp

o

‹HRACAT RAKAMLARI

01 OCAK - 31 A⁄USTOS 2007 01 OCAK - 30 A⁄USTOS 2008ÜLKE ADI De¤er ($) De¤er ($) De¤iflim %ALMANYA

RUSYA FEDERASYONU

B‹R.DEVLETLER(ABD)

BR.KRALLIK(‹NG‹LTERE

‹TALYA

FRANSA

‹RAN (‹SLAM CUM.)

ROMANYA

AZERBAYCAN-NAHCIVAN

IRAK

BULGAR‹STAN

UKRAYNA

‹SPANYA

HOLLANDA

MISIR

L‹BYA

‹ST.DER‹ SERB.BÖLGE

YUNAN‹STAN

SUUDI ARABISTAN

BELÇ‹KA

GÜRC‹STAN

KAZAK‹STAN

FAS

POLONYA

CEZAY‹R

SURIYE ARAP CUM.(SUR

BIRLESIK ARAP EMIRLI

AVUSTURYA

EGE SERBEST BÖLGE

BURSA SERBEST BÖLG.

ÖZBEK‹STAN

ISRAIL

NIJERYA

TÜRKMEN‹STAN

Ç‹N HALK CUMHUR‹YET‹

BREZILYA

K.KIBRIS TÜRK CUMH.

HINDISTAN

TUNUS

ÇEK CUMHUR‹YET‹

SIRB‹STAN

GUNEY AFRIKA CUMHUR‹

MACAR‹STAN

URDUN

SUDAN

‹SVEÇ

ET‹YOPYA

KOLOMBIYA

AVUSTRALYA

DAN‹MARKA

MEKS‹KA

KOCAEL‹ SERBEST BLG.

363,742,702.93

216,127,358.73

199,185,016.21

227,921,800.41

137,267,991.78

135,000,589.04

96,686,207.17

134,163,037.87

78,851,105.51

105,015,224.41

85,807,618.02

65,662,951.46

88,366,137.10

41,536,303.43

51,063,031.51

30,484,403.16

25,968,099.61

57,670,279.39

54,413,762.22

53,129,553.55

40,360,327.83

107,158,370.03

47,570,858.39

33,916,306.16

40,325,387.66

50,339,930.07

41,091,801.48

36,754,269.28

55,215,421.01

47,761,839.03

26,097,317.66

37,952,571.10

5,085,311.74

30,530,365.31

23,993,219.33

10,700,667.08

30,443,076.79

21,382,609.56

19,235,686.49

16,614,283.65

21,711,105.68

22,269,084.08

19,167,243.39

26,196,747.05

25,345,279.29

16,759,544.29

3,382,321.25

4,274,485.76

14,156,676.79

16,206,382.93

11,823,488.10

19,823,731.48

459,572,349.80

319,764,452.69

283,663,619.01

238,183,980.00

212,255,618.16

192,153,907.02

164,109,132.73

160,575,688.39

134,828,799.56

115,000,591.85

114,277,460.06

104,859,353.02

91,884,383.32

88,775,183.08

87,788,091.05

84,441,175.48

82,408,564.48

81,470,843.09

80,753,393.73

76,628,744.74

75,782,185.67

72,189,442.50

69,137,368.71

67,017,201.56

65,313,062.24

63,085,929.58

60,401,642.39

59,572,416.85

59,071,123.37

50,040,285.47

48,590,691.69

44,181,112.88

39,863,295.06

38,468,686.03

35,978,609.21

32,934,030.84

32,810,049.78

30,044,161.90

28,119,304.52

27,013,333.14

26,540,512.47

25,965,220.08

25,330,428.11

25,173,604.20

23,840,397.34

21,132,532.41

20,885,679.67

20,617,358.03

19,843,487.97

17,883,703.34

17,137,590.40

16,944,947.46

26.35

47.95

42.41

4.50

54.63

42.34

69.73

19.69

70.99

9.51

33.18

59.69

3.98

113.73

71.92

177.00

217.35

41.27

48.41

44.23

87.76

-32.63

45.34

97.60

61.97

25.32

46.99

62.08

6.98

4.77

86.19

16.41

683.89

26.00

49.95

207.78

7.78

40.51

46.18

62.59

22.24

16.60

32.15

-3.91

-5.94

26.09

517.50

382.34

40.17

10.35

44.95

-14.52

OA‹B ‹fiT‹GAL ALANINA G‹REN MAK‹NE ‹HR. BRL. ÜLKE DA⁄ILIMI

89

mom

ent

exp

o

ÜLKE ADI TÜRK‹YE GENEL‹ ÜLKE TÜRK‹YE GENEL‹ ÜLKE TÜRK‹YE GENEL‹ MAK‹NE SEK. TÜRK‹YE GENEL‹ MAK‹NE SEK. TÜRK‹YE MAK‹NE01 OCAK-31 A⁄USTOS 2007 01 OCAK-31 A⁄USTOS 2008 01 OCAK-31 A⁄USTOS 2007 01 OCAK-31 A⁄USTOS 2008 DE⁄.% DE⁄. %

ALMANYA

RUSYA FEDERASYONU

B‹R.DEVLETLER(ABD)

BR.KRALLIK(‹NG‹LTERE

‹TALYA

FRANSA

‹RAN (‹SLAM CUM.)

ROMANYA

AZERBAYCAN-NAHCIVAN

IRAK

BULGAR‹STAN

UKRAYNA

‹SPANYA

HOLLANDA

MISIR

L‹BYA

‹ST.DER‹ SERB.BÖLGE

YUNAN‹STAN

SUUDI ARABISTAN

BELÇ‹KA

GÜRC‹STAN

KAZAK‹STAN

FAS

POLONYA

CEZAY‹R

SURIYE ARAP CUM.(SUR

BIRLESIK ARAP EMIRLI

AVUSTURYA

EGE SERBEST BÖLGE

BURSA SERBEST BÖLG.

ÖZBEK‹STAN

ISRAIL

NIJERYA

TÜRKMEN‹STAN

Ç‹N HALK CUMHUR‹YET‹

BREZILYA

K.KIBRIS TÜRK CUMH.

HINDISTAN

TUNUS

ÇEK CUMHUR‹YET‹

SIRB‹STAN

GUNEY AFRIKA CUMHUR‹

MACAR‹STAN

URDUN

SUDAN

‹SVEÇ

ET‹YOPYA

KOLOMBIYA

AVUSTRALYA

DAN‹MARKA

MEKS‹KA

KOCAEL‹ SERBEST BLG.

7,612,893,502.49

3,020,288,612.41

2,645,461,044.24

5,319,338,963.41

4,675,415,130.49

3,703,790,353.91

782,912,172.59

2,341,533,182.73

625,585,949.56

1,800,623,315.05

1,317,606,042.07

841,607,778.38

3,105,060,991.76

1,908,700,741.10

579,622,189.89

363,141,859.42

231,346,216.77

1,440,531,720.91

942,226,257.26

1,119,580,730.08

378,443,508.77

753,028,691.95

479,073,731.66

916,007,798.33

829,233,688.65

545,191,035.19

1,780,763,575.58

504,707,770.43

280,959,371.10

204,982,843.29

141,006,936.39

1,076,382,414.53

75,803,766.09

217,346,425.95

653,396,324.03

102,322,679.53

588,535,499.38

224,172,264.27

317,764,862.43

342,450,459.68

297,473,666.85

493,555,011.54

484,002,863.05

279,582,632.95

124,769,900.42

540,505,879.95

85,804,578.61

48,436,603.39

181,450,392.09

632,251,810.31

127,456,085.39

76,451,489.83

9,143,926,961.91

4,693,729,895.36

2,656,612,856.27

5,656,983,155.22

5,764,098,630.14

4,813,685,338.11

1,328,186,993.53

2,966,624,190.56

1,110,199,656.16

2,289,413,474.70

1,537,591,552.94

1,560,197,887.05

3,081,074,566.94

2,293,003,039.09

889,920,531.22

735,651,344.65

267,323,443.54

1,768,483,390.83

1,604,590,077.68

1,452,372,810.01

641,841,172.18

632,610,128.28

768,716,329.61

1,170,311,625.83

1,025,242,858.88

730,852,939.02

5,706,301,188.16

697,486,730.56

299,380,871.35

233,657,403.80

230,371,861.60

1,394,274,491.57

164,536,515.42

402,119,806.14

1,045,179,486.76

218,270,109.78

782,100,333.11

354,559,424.40

526,905,539.60

500,876,857.65

328,259,481.69

554,372,257.92

495,131,186.38

317,999,608.46

168,071,689.63

638,490,291.79

133,050,709.74

56,531,531.98

247,149,701.38

698,631,718.92

111,168,009.70

75,297,510.50

363,742,702.93

216,127,358.73

199,185,016.21

227,921,800.41

137,267,991.78

135,000,589.04

96,686,207.17

134,163,037.87

78,851,105.51

105,015,224.41

85,807,618.02

65,662,951.46

88,366,137.10

41,536,303.43

51,063,031.51

30,484,403.16

25,968,099.61

57,670,279.39

54,413,762.22

53,129,553.55

40,360,327.83

107,158,370.03

47,570,858.39

33,916,306.16

40,325,387.66

50,339,930.07

41,091,801.48

36,754,269.28

55,215,421.01

47,761,839.03

26,097,317.66

37,952,571.10

5,085,311.74

30,530,365.31

23,993,219.33

10,700,667.08

30,443,076.79

21,382,609.56

19,235,686.49

16,614,283.65

21,711,105.68

22,269,084.08

19,167,243.39

26,196,747.05

25,345,279.29

16,759,544.29

3,382,321.25

4,274,485.76

14,156,676.79

16,206,382.93

11,823,488.10

19,823,731.48

459,572,349.80

319,764,452.69

283,663,619.01

238,183,980.00

212,255,618.16

192,153,907.02

164,109,132.73

160,575,688.39

134,828,799.56

115,000,591.85

114,277,460.06

104,859,353.02

91,884,383.32

88,775,183.08

87,788,091.05

84,441,175.48

82,408,564.48

81,470,843.09

80,753,393.73

76,628,744.74

75,782,185.67

72,189,442.50

69,137,368.71

67,017,201.56

65,313,062.24

63,085,929.58

60,401,642.39

59,572,416.85

59,071,123.37

50,040,285.47

48,590,691.69

44,181,112.88

39,863,295.06

38,468,686.03

35,978,609.21

32,934,030.84

32,810,049.78

30,044,161.90

28,119,304.52

27,013,333.14

26,540,512.47

25,965,220.08

25,330,428.11

25,173,604.20

23,840,397.34

21,132,532.41

20,885,679.67

20,617,358.03

19,843,487.97

17,883,703.34

17,137,590.40

16,944,947.46

20.11

55.41

0.42

6.35

23.29

29.97

69.65

26.70

77.47

27.15

16.70

85.38

-0.77

20.13

53.53

102.58

15.55

22.77

70.30

29.72

69.60

-15.99

60.46

27.76

23.64

34.05

220.44

38.20

6.56

13.99

63.38

29.53

117.06

85.01

59.96

113.32

32.89

58.16

65.82

46.26

10.35

12.32

2.30

13.74

34.71

18.13

55.06

16.71

36.21

10.50

-12.78

-1.51

26.35

47.95

42.41

4.50

54.63

42.34

69.73

19.69

70.99

9.51

33.18

59.69

3.98

113.73

71.92

177.00

217.35

41.27

48.41

44.23

87.76

-32.63

45.34

97.60

61.97

25.32

46.99

62.08

6.98

4.77

86.19

16.41

683.89

26.00

49.95

207.78

7.78

40.51

46.18

62.59

22.24

16.60

32.15

-3.91

-5.94

26.09

517.50

382.34

40.17

10.35

44.95

-14.52

TÜRK‹YE GENEL‹ KARfiILAfiTIRMALI ÜLKE RAPORU (01 OCAK - 31 TEMMUZ 2007/01 OCAK - 31 TEMMUZ 2008)

‹HRACAT RAKAMLARI

90

mom

ent

exp

o

S E K T Ö R OCAK fiUBAT MART N‹SAN MAYIS HAZ‹RAN TEMMUZ A⁄USTOS TOPLAMI. TARIM

A. B‹TK‹SEL ÜRÜNLER

Hububat,Bakliyat,Ya¤l› Tohumlar ve Mamulleri

Yafl Meyve ve Sebze

Meyve Sebze Mamulleri

Kuru Meyve ve Mamulleri

F›nd›k ve Mamulleri

Zeytin ve Zeytinya¤›

Tütün

Kesme Çiçek

B. HAYVANSAL ÜRÜNLER

Canl› Hayvan,Su Ürünleri ve Mamulleri

C. A⁄AÇ VE ORMAN ÜRÜNLER‹

A¤aç Mamulleri ve Orman Ürünleri

II. SANAY‹

A. TARIMA DAYALI ‹fiLENM‹fi ÜRÜNLER

Tekstil ve Hammaddeleri

Deri ve Deri Mamulleri

Hal›

B. K‹MYEV‹ MADDELER VE MAMULLER‹

Kimyevi maddeler ve Mamulleri

C. SANAY‹ MAMULLER‹

Haz›rgiyim ve Konfeksiyon

Tafl›t Araçlar› ve Yan Sanayi

Elektrik-Elektronik

Makine ve Aksamlar›

Demir ve Demir D›fl› Metaller

Demir Çelik Ürünleri

Çimento ve Toprak Ürünleri

De¤erli Maden ve Mücevherat

Di¤er Sanayi Ürünleri

III. MADENC‹L‹K

Madencilik Ürünleri

TOPLAM

1,193,484

875,937

308,134

155,940

78,560

84,662

136,535

17,183

90,874

4,050

114,487

114,487

203,060

203,060

8,372,313

767,261

588,281

98,653

80,326

1,033,707

1,033,707

6,571,345

1,436,357

2,147,615

728,713

498,481

459,242

966,020

209,731

119,195

5,991

223,261

223,261

9,789,057

1,022,850

753,287

311,810

109,789

74,265

81,720

112,999

14,759

42,542

5,402

51,613

51,613

217,951

217,951

9,336,678

796,818

613,117

96,550

87,151

1,008,837

1,008,837

7,531,023

1,475,012

2,459,984

782,577

550,898

497,245

1,379,380

245,922

133,190

6,815

244,027

244,027

10,603,554

1,007,916

746,433

296,348

126,240

74,045

80,921

113,461

15,743

34,975

4,701

49,562

49,562

211,922

211,922

9,739,037

839,582

656,288

96,286

87,009

1,161,752

1,161,752

7,737,703

1,404,006

2,524,784

840,657

634,742

570,335

1,346,381

287,519

120,411

8,868

220,302

220,302

10,967,255

1,023,199

755,507

282,698

154,303

79,216

72,847

107,851

16,596

36,131

5,865

56,094

56,094

211,599

211,599

10,061,132

823,880

631,306

99,358

93,216

1,236,973

1,236,973

8,000,278

1,309,252

2,512,632

802,934

649,153

611,954

1,618,145

348,842

137,092

10,274

294,026

294,026

11,378,356

1,037,326

759,018

283,967

184,562

78,562

58,828

90,895

16,956

40,539

4,708

59,718

59,718

218,590

218,590

10,924,843

847,748

640,384

103,595

103,769

1,494,571

1,494,571

8,582,525

1,370,524

2,541,017

921,713

670,342

601,865

1,958,652

379,082

130,036

9,294

312,467

312,467

12,274,637

1,014,816

740,577

291,631

166,056

78,052

50,755

100,629

15,570

36,140

1,743

56,459

56,459

217,780

217,780

10,768,323

764,425

567,212

106,860

90,353

1,340,408

1,340,408

8,663,490

1,333,685

2,470,744

871,066

646,852

565,892

2,293,312

355,293

120,275

6,372

314,555

314,555

12,097,694

987,120

689,911

320,323

79,253

102,585

50,748

74,048

14,007

45,739

3,208

61,550

61,550

235,659

235,659

10,904,088

795,838

571,988

129,275

94,576

1,377,204

1,377,204

8,731,047

1,509,756

2,475,033

807,296

669,045

572,963

2,241,846

330,360

120,069

4,680

366,862

366,862

12,258,071

1,028,510

743,339

331,613

88,796

119,161

84,828

71,562

13,151

32,239

1,988

62,857

62,857

222,314

222,314

9,558,461

755,180

508,999

142,007

104,174

1,190,404

1,190,404

7,612,877

1,351,264

1,408,773

801,386

575,964

534,774

2,550,118

269,798

117,660

3,141

347,718

347,718

10,934,688

8,315,221

6,064,007

2,426,524

1,064,939

684,447

565,309

807,980

123,965

359,177

31,666

512,339

512,339

1,738,875

1,738,875

79,664,874

6,390,731

4,777,573

872,584

740,574

9,843,857

9,843,857

63,430,286

11,189,855

18,540,582

6,556,341

4,895,476

4,414,271

14,353,853

2,426,546

997,928

55,435

2,323,217

2,323,217

90,303,313

31 / 07 / 2008 TAR‹H‹ ‹T‹BAR‹YLE SEKTÖREL BAZDA AYLIK ‹HRACAT KAYIT RAKAMLARI(1000 ABD DOLARI)

91

mom

ent

exp

o

01 OCAK - 31 A⁄USTOS 2007 01 OCAK - 31 A⁄USTOS 2008ÜLKE ADI De¤er ($) De¤er ($) De¤iflim %ALMANYA

‹TALYA

BIRLESIK ARAP EMIRLI

BR.KRALLIK(‹NG‹LTERE

FRANSA

RUSYA FEDERASYONU

‹SPANYA

ROMANYA

B‹R.DEVLETLER(ABD)

HOLLANDA

IRAK

YUNAN‹STAN

SUUDI ARABISTAN

UKRAYNA

BULGAR‹STAN

BELÇ‹KA

ISRAIL

‹RAN (‹SLAM CUM.)

POLONYA

AZERBAYCAN-NAHCIVAN

Ç‹N HALK CUMHUR‹YET‹

CEZAY‹R

MISIR

KATAR

K.KIBRIS TÜRK CUMH.

FAS

L‹BYA

SURIYE ARAP CUM.(SUR

DAN‹MARKA

AVUSTURYA

SINGAPUR

GÜRC‹STAN

‹SVEÇ

MALTA

KAZAK‹STAN

GUNEY AFRIKA CUMHUR‹

TUNUS

‹RLANDA

ÇEK CUMHUR‹YET‹

MACAR‹STAN

BOSNA-HERSEK

SLOVENYA

LÜBNAN

‹SV‹ÇRE

TÜRKMEN‹STAN

PORTEK‹Z

HINDISTAN

KUVEYT

SIRB‹STAN

URDUN

EGE SERBEST BÖLGE

AHL SERBEST BÖLGE

7,612,893,502.49

4,675,415,130.49

1,780,763,575.58

5,319,338,963.41

3,703,790,353.91

3,020,288,612.41

3,105,060,991.76

2,341,533,182.73

2,645,461,044.24

1,908,700,741.10

1,800,623,315.05

1,440,531,720.91

942,226,257.26

841,607,778.38

1,317,606,042.07

1,119,580,730.08

1,076,382,414.53

782,912,172.59

916,007,798.33

625,585,949.56

653,396,324.03

829,233,688.65

579,622,189.89

323,296,818.22

588,535,499.38

479,073,731.66

363,141,859.42

545,191,035.19

632,251,810.31

504,707,770.43

256,387,686.76

378,443,508.77

540,505,879.95

278,756,706.13

753,028,691.95

493,555,011.54

317,764,862.43

403,029,142.80

342,450,459.68

484,002,863.05

264,669,890.13

306,275,552.93

212,975,402.33

383,909,015.99

217,346,425.95

411,569,880.98

224,172,264.27

132,237,655.49

297,473,666.85

279,582,632.95

280,959,371.10

305,479,452.80

9,143,926,961.91

5,764,098,630.14

5,706,301,188.16

5,656,983,155.22

4,813,685,338.11

4,693,729,895.36

3,081,074,566.94

2,966,624,190.56

2,656,612,856.27

2,293,003,039.09

2,289,413,474.70

1,768,483,390.83

1,604,590,077.68

1,560,197,887.05

1,537,591,552.94

1,452,372,810.01

1,394,274,491.57

1,328,186,993.53

1,170,311,625.83

1,110,199,656.16

1,045,179,486.76

1,025,242,858.88

889,920,531.22

866,499,761.52

782,100,333.11

768,716,329.61

735,651,344.65

730,852,939.02

698,631,718.92

697,486,730.56

656,780,217.29

641,841,172.18

638,490,291.79

633,703,379.77

632,610,128.28

554,372,257.92

526,905,539.60

505,726,469.19

500,876,857.65

495,131,186.38

474,630,511.56

474,137,691.22

454,149,418.96

434,278,384.16

402,119,806.14

393,263,937.66

354,559,424.40

348,780,852.55

328,259,481.69

317,999,608.46

299,380,871.35

281,569,221.66

20.11

23.29

220.44

6.35

29.97

55.41

-0.77

26.70

0.42

20.13

27.15

22.77

70.30

85.38

16.70

29.72

29.53

69.65

27.76

77.47

59.96

23.64

53.53

168.02

32.89

60.46

102.58

34.05

10.50

38.20

156.17

69.60

18.13

127.33

-15.99

12.32

65.82

25.48

46.26

2.30

79.33

54.81

113.24

13.12

85.01

-4.45

58.16

163.75

10.35

13.74

6.56

-7.83

TÜRK‹YE GENEL‹ ÜLKE RAPORU

92

mom

ent

exp

o

NOSTALJ‹

Dünyada ilk kez 1825 y›l›nda ‹n-giltere’de bafllayan ve 25 y›liçinde tüm Avrupa’da yay›landemiryolu ulafl›m›, Osmanl›‹mparatorlu¤una birçok tek-

nolojik yenili¤e göre oldukça erken gir-mifl olsa da yay›lmas› kolay olmad›. De-miryolu inflaat› ve o yolun üzerinde çal›-flacak lokomotif ve vagonlar›n üretimi,dönemin en yüksek teknolojisini gerek-tiriyordu. Bu nedenle Anadolu toprakla-r›ndaki ilk demiryollar›, çeflitli devletlereverilen imtiyazlarla infla edilebildi. ‹ngi-lizlerin giriflimiyle infla edilen ve 1866y›l›nda hizmete giren 130 kilometrelik‹zmir-Ayd›n hatt› Anadolu’nun ilk de-miryolu oldu. Bu hatt›n d›fl›nda Kösten-ce-Tuna ile Varna-Rusçuk aras›nda ikiayr› hat daha aç›lm›flt›. Birçok yenili¤e flüpheyle bakan SultanAbdülhamit, demiryolu ulafl›m›n› özel-likle destekliyordu. Hatta Osmanl› Hü-kümeti, ‹stanbul’u Ba¤dat’a ba¤lamak,dolay›s› ile Hindistan’› Avrupa ile birlefl-tirecek olan hatt›n ‹stanbul’dan geçiril-mesini planl›yordu. 1871 y›l›nda Haydarpafla-‹zmit hatt›n›ndevlet taraf›ndan yap›m›na baflland› ve91 km’lik hat 1873 y›l›nda bitirildi. An-cak zaten borç içindeki Osmanl› Devle-ti’nin maddi imkânlar› böylesi bir proje-yi hayata geçirmeye yeterli de¤ildi. Bunedenle Alman sermayesi devreye girdi. 8 Ekim 1888 tarihli fermanla hatt›n ‹z-mit-Ankara k›sm›n›n inflaat ve iflletmeimtiyaz› Alman sermayesi ile AnadoluOsmanl› fiimendifer Kumpanyas›’na ve-

di. Bu küçük atölye, ulusal güçlerin elin-de iflgal ordular›na karfl› büyük bir kozhaline gelmiflti. ‹smet Pafla an›lar›nda:“‹lk esasl› vazifem orduyu haz›rlamakt›.Muhtelif depolarda kamalar› al›nm›fl,boru halinde buldu¤um toplar›n kama-lar›n› Eskiflehir Demiryolu Atölyesindeyapt›rd›m ve Sakarya’da kulland›m” di-ye yazar. 20 Temmuz 1920’de Yunanl›lar›n elinegeçen Atölye, 2 Eylül 1922’de bir dahael de¤ifltirmemek üzere geri al›n›r veyeni Türkiye’de ça¤dafl teknolojiye giri-flin bafllang›c› olarak, tar›ma dayal› eko-nomiden teknolojiye dayal› ekonomiyedo¤ru ilk ad›m›n at›lmas›n› sa¤lar.

SEFERBERL‹K YILLARI Ulusal Kurtulufl Savafl›n›n kazan›lmas›-

Türkiye’nin ilk lokomotifi: Karakurt1958 YILINDA, CER ATÖLYES‹, ESK‹fiEH‹R DEM‹RYOLU FABR‹KASI ADIYLA YEN‹ VE BÜYÜKHEDEFLER ‹Ç‹N ORGAN‹ZE ED‹LD‹. BU HEDEF ‹LK YERL‹ LOKOMOT‹F‹ ‹MAL ETMEKT‹. YAKLAfiIK 3YIL SÜREN ÇALIfiMANIN ARDINDAN 1961 YILINDA, TASARIMINDAN ÜRET‹M‹NE TAMAMEN TÜRK‹fiÇ‹ VE MÜHEND‹SLER‹N‹N EME⁄‹N‹N ESER‹ OLAN KARAKURT, YOLA ÇIKMAYA HAZIRDI.

rildi. Ayn› kumpanya Eskiflehir-Konya,Alayunt-Kütahya k›s›mlar›n› da inflaederek iflletmeye ald›. Demiryolu hatt›,29 Temmuz 1896 y›l›nda Konya’ya ulaflt›. 1894 Demiryolu inflaat› h›zla devamederken, Almanlar hatta iflleyen buharl›lokomotif ve vagonlar›n tamiri için Eski-flehir’de Anadolu-Osmanl› Kumpanyas›ad› verilen küçük bir atölye kurdular.Asl›nda bu atölyede küçük çapl› tami-ratlar yap›l›yor, lokomotiflerin kazanlar›,onar›lmak için Almanya’ya gönderili-yordu. 1919’da Anadolu’nun iflgali s›ras›nda ‹n-gilizlerin eline geçen Anadolu-Osmanl›Kumpanyas› 20 Mart 1920’de Kuva-y›–Milliye taraf›ndan geri al›nd› ve ad›Eskiflehir Cer Atölyesi olarak de¤ifltiril-

93

mom

ent

exp

o

“Bu lokomotifin büyü¤ünü sizden iste-sem yapabilir misiniz?” diye sordu. CerAtölyesi zaten y›llard›r bu talimat› bekli-yordu. 1958 y›l›nda, Atölye, EskiflehirDemiryolu Fabrikas› ad›yla yeni ve bü-yük hedefler için organize edildi. Bu he-def ilk yerli lokomotifi imal etmekti.Yaklafl›k 3 y›l süren çal›flman›n ard›ndan1961 y›l›nda, tasar›m›ndan üretimine ta-mamen Türk iflçi ve mühendislerinineme¤inin eseri olan Karakurt, yola ç›k-maya haz›rd›. 1915 beygir gücünde, 97ton a¤›rl›¤›nda, 70 km/h h›z yapabilenilk Türk buharl› lokomotifi Karakurt, 25y›l olarak öngörülen hizmet süresinden10 y›l erken, 1976 y›l›nda demiryollar›naveda etti. Halen Eskiflehir’de bugün TÜ-LOMSAfi ad›n› alan Eskiflehir Cer Atöl-yesi’nde Türkiye’nin yerli teknoloji ge-lifltirme çabalar›n›n bir an›t› olarak ayn›dönemin ürünü Devrim otomobiliylebirlikte sergileniyor. Bu arada, Kara-kurt’un ikizi olarak, yine 1961 y›l›nda Si-vas Cer Atölyesi’nde imal edilen Boz-kurt lokomotifi de 25 y›l dolu dolu hiz-met ettikten sonra 1994 y›l›nda emekliyeayr›ld› Bozkurt da Karakurt gibi do¤du-¤u yerde Türk sanayisinin gelifliminigösteren bir abide olarak sergileniyor. TÜLOMSAfi, Karakurt’un ard›ndanprojesi ve üretimi tamamen yerli olanbir lokotoif imalat›n› ancak kuruluflunun100. y›l›nda gerçeklefltirebildi. 1994 y›-l›nda yabanc› ülkelerden hiçbir lisanssat›n almadan, projesi ve üretimi tama-men yerli olan DH 7 bin ya da bilinenad›yla “Yunus Emre” tipi manevra loko-motifinin üretimini gerçeklefltirdi. 1999y›l›nda ise yine projesi ve üretimi tama-men yerli olan DH 9500 tipinde dizelhidrolik ana hat ve manevra lokomotifi,tesislerin 105’inci kurulufl y›ldönümün-de hizmete girdi.

n›n ard›ndan Atatürk, “As›l savafl iktisa-di savaflt›r” diyerek mücadelenin endüs-trinin çekirde¤inin bile bulunmad›¤› ül-kede mücadelenin yeni bafllad›¤›n› bil-diriyordu. Genç Türkiye Cumhuriyetidenize döktü¤ü düflmana hala ba¤›ml›y-d›. Tarlalar› pazarlara, madenleri fabri-kalara, fabrikalar› limanlara ba¤layandemiryollar›n›n tüm ihtiyaçlar›, bafltaAlmanya olmak üzere, Belçika, ‹sveç veÇekoslavakya’dan karfl›lan›yordu. 1923 y›l›nda 800 metrekare kapal› alanaulaflan Eskiflehir Cer Atölyesi’nde 1928sonuna kadar, köprü, demiryolu maka-s›, kantar ve yol emniyeti ile ilgili malze-meler üretecek birimler hizmete sokul-du ve d›fla ba¤›ml›l›k bir nebze de olsaazalt›lmaya çal›fl›ld›. Art›k, y›lda 3-4 lo-komotif ve 30 yolcu ve yük vagonununtamiri yap›labiliyordu. II. Dünya Savafl› s›ras›nda, Cer Atölye-sinde bir seferberlik bafllat›ld›. Önce as-kere al›nan iflçilerin yerine alt› ayl›kkurslarla yeni iflçiler e¤itildi. Gündüzlüve yat›l› Ç›rak Sanat Okullar› aç›ld›.Atölyede kalan bir avuç uzman iflçi biryandan demiryollar›na ve orduya eksik-siz bir destek sa¤larken, bir yandan ye-ni iflçi ve ç›raklara ö¤retmenlik yapt›, di-¤er yandan da henüz hiçbir sanayininolmad›¤› ülkemizde seferberli¤in zorkoflullar›n›n do¤urdu¤u güçlükleri afla-bilmek için yeni projelerin peflinde kofl-tu. Bu insanüstü özverinin sonucundadaha önce yap›lmayan birçok makineparçalar›n›n, hatta tak›mlar›n imalat›gerçeklefltirildi. Yine bu dönemde, CerAtölyesi bünyesinde kurulan KaynakEvi ayn› zamanda Türkiye’de dünyastandartlar›nda kaynakç› yetifltiren birmerkez oldu. 1946 y›l›nda II. Dünya Sa-vafl› sona erip seferberlik kald›r›l›ncageri dönen iflçilerle birlikte artan üretim

kapasitesi ile Cer Atölyesi, ad› hâlâ atöl-ye olsa da bir fabrika haline gelmiflti.Yeni tesislerin eklenmesiyle büyüyenCer Atölyesi’nde 1951 y›l›nda Türki-ye’de ilk mekanik kantar imalat›, lisansveya know-how al›nmaks›z›n gerçeklefl-tirildi. Türkiye’nin gözde kurumlar›ndanbiri haline gelen Atölye, art›k gerçek birat›l›ma haz›rd›. Sonunda beklenen f›rsatgeldi.

BÜYÜ⁄ÜNÜ DE YAPAB‹L‹R M‹S‹N‹Z?Halk›n demiryolu sevgisini art›rmaküzere Eskiflehir Cer Atölyesi’ne iki kü-çük buharl› lokomotif üretme talimat›verildi. Lokomotifler Ankara’daki Genç-lik Park›’nda iflletilecekti. 4 Nisan1957’de Eskiflehir’de Çukurhisar Çimen-to Fabrikas›n›n aç›l›fl törenine kat›lanBaflvekil Adnan Menderes, 5 Nisan’dada Cer Atölyesi’ni ziyaret etti. Fabrikala-r›n bütün müfltemilat› ile bilhassa Ç›rakOkulunu inceleyen; sanatkârlarla, iflçisendikalar› ve federasyon heyetleriylegörüflen Menderes, daha sonra GençlikPark› için üretilen “Mehmetçik” ve “Efe”adl› minyatür trenlerin lokomotiflerin-den birine bindi. Baflvekil küçük loko-motiften o kadar memnun kalm›flt› ki;

FUARLARDAN

94

mom

ent

exp

o

EK‹M

KASIM

T.I.I.E. Tehran International Industry Exhibition

IRAN HVAC 2008

VIENNA-TEC The International Industrial Trade Fair

SUDAN ZIRAI 2008

WATERTECH CHINA- International Exhibition on Water andWaste Water Treatment Systems and Technology in China

CIMES- China International Machine Tool & ToolsExhibition

SAIEInternational Building Exhibition

CANTON FAIR Çin Uluslar aras› ‹thal ve ‹hraç ÜrünleriFuar›

EURO-BLECH International Sheet Metal WorkingTechnology Exhibition

‹STANBUL AMBALAJ FUARI-Uluslar aras› AmbalajEndüstrisi Fuar›

IGATEX PakistanInternational Garment and Textile Machinery andAccessories Exhibition

BIG 4 SHOW 2008

Sudan BuildInternational Construction Technologies, BuildingMaterials and machinery Fair

MIDEST International Industrial Subcontracting Exhibition

IPACK Uluslar aras› Ambalaj, Paketleme ve G›da ‹flleme

Sistemleri Fuar›

MACTECH

International Exhibition for Machine Tools, Industrial

Tools, Welding and Cutting Equipment

EIMA & EIMA GARDEN

International Agricultural Machinery Exhibition

A⁄AÇ ‹fiLEME MAK‹NES‹ FUARI-Uluslar aras› A¤aç iflleme

Makineleri, Kesici Tak›mlar, El Aletleri Fuar›

MACHINERY CENTRAL ASIA

International Machinery and Automation Exhibition

The BIG "5" Show-Trade Fair for the Construction

Industry in the Middle East

Bauma CHINA -International Trade Fair for Construction

Machinery, Building Material Machines, Construction

Vehicles and Equipment

W8 WORKING WITH WOOD-International Woodworking

and Sawmil Machiney and Equipment Exhibition

6-9 Ekim 2008

6-9 Ekim 2008

7-10 Ekim 2008

8-12 Ekim 2008

9-11 Ekim 2008

9-13 Ekim 2008

15-19 Ekim 2008

15-19 Ekim 2008

21-25 Ekim 2008

23-26 Ekim 2008

22-25 Ekim 2008

28-31 Ekim 2008

29 Ekim-2 Kas›m 2008

4-7 Kas›m 2008

5-8 Kas›m 2008

6-9 Kas›m 2008

12-16 Kas›m 2008

15-19 Kas›m 2008

18-21 Kas›m 2008

23-27 Kas›m 2008

25-28 Kas›m 2008

26-29 Kas›m 2008

Tahran, ‹ran

Tahran, ‹RAN

Viyana, Avusturya

Hartum, SUDAN

Guangzhou, China

Pekin, Çin

Bolonya, ‹talya

Guangzhou, Çin

Hannover, Almanya

‹stanbul, Türkiye

Lahore, Pakistan

fiam, SUR‹YE

Hartum, Sudan

Paris, Fransa

‹stanbul, Türkiye

Kahire, M›s›r

Bologna, ‹talya

‹stanbul, Türkiye

Almat›, Kazakistan

Dubai, BAE

fiangay, Çin

Birmingham, ‹ngiltere

SANAY‹ ÜRÜNLER‹ VE MAK‹NE

ISITMA, SO⁄UTMA, HAVALANDIRMA

0TOMASYON, ENERJ‹ TEKNOLOJ‹LER‹,H‹DROL‹K & PNÖMAT‹K

TARIM VE HAYVANCILIK

SU S‹STEMLER‹

TAKIM TEZGAHLARI, METAL KESME VE‹fiLEME TEKNOLOJ‹LER‹, DÖKÜMTEKNOLOJ‹LER‹

YAPI ELEMANLARI ÜRETEN MAK‹NE VEEK‹PMANLAR, ÖZEL ‹NfiAAT MAK‹NELER‹,KONTROL VE ÖLÇÜM C‹HAZLARI, KL‹MALAR,ISITMA S‹STEMLER‹, SO⁄UTUCLAR, SUARTITMA EK‹PMANLARI

GENEL T‹CARET,‹HT‹SAS FUARI

TAKIM TEZGAHLARI

GIDA ‹fiLEME TEKN., AMBALAJ, PLAST‹K VEKAUCUK TEKN.

TEKST‹L MAK‹NELER‹

ÜRET‹M TEKNOLOJ‹LER‹, PLAST‹K, KAUÇUK, ENERJ‹ VE MATBAA TEKNOLOJ‹LER‹

‹NfiAAT, ‹NfiAAT MAK‹NELER‹

METAL ‹fiLEME, PLAST‹K VE KAUÇUK,

ELEKTR‹K-ELEKTRON‹K

GIDA ‹fiLEME TEKN., GIDA, Y‹YECEK ‹ÇECEK,

AMBALAJ, PLAST‹K VE KAUCUK TEKN.

MONTAJ,OTOMOT‹V,YAPI, TES‹SAT

CAD/CAM, CIM VS.

TARIM VE BAHÇE MAK‹NE-EK‹PMANLARI

A⁄AÇ ‹fiLEME TEKN., ORMAN ÜRÜNLER‹

METAL ‹fiL., KAYNAK, ÜRET‹M TEKNOLOJ‹S‹

‹NfiAAT SANAY‹ VE MAK‹NE-EK‹PMANLARI

‹NfiAAT MAK‹NELER‹, ‹NfiAAT MALZEMELER‹

VE EK‹PMANLARI

A⁄AÇ KESME VE ‹fiLEME MAK‹NELER‹

www.forumfuar.com

www.forumfuar.com

www.messe.at

www.forumfuar.com.tr

www.iirx.com.sg

www.reedces.com.cn

www.bolognafiere.it

www.forumfuar.comwww.icecf.com

www.euroblech.de/

www.tuyap.com.tr

www.cems.com.sg

www.forumfuar.com

www.forumfuar.com

www.midest.com

www.itf-ipack.com

www.itf-gida.com

www.forumfuar.com

www.eima.it

www.tuyap.com.tr

www.expocentralasia.com

www.ipekyolu.info

www.dmgdubai.com

www.messe-muenchen.de

www.wmsa.org.uk

Iran International Exhibitions Co. (I.I.E.C.), Orient Exhibitions, IDRO InternationalTrading Co. FORUM FUARCILIK

Forum Fuarc›l›k Gelifltirme Afi

Reed Exhibitions Messe Wien

Forum Fuarc›l›k Gelifltirme Afi

IIR Exhibitions Pte. Ltd.

CES- Capital Exhibition Services / ReedHuayin Exhibitions Beijing

BolognaFiere

FORUM Fuarc›l›k Gelifltirme A.fi.

Mack Brooks Exhibitions Ltd.

TÜYAP Tüm Fuarc›l›k Yap›m A.fi.

CEMS Conference & ExhibitionManagement Services Pte. Ltd., PegasusConsultancy (Pvt) Ltd.

FORUM Fuarc›l›k Gelifltirme A.fi.

IMAG - Internationaler Messe- undAusstellungsdienst GmbHFORUM FUARCILIK

Reed Expositions France

ITF ‹STANBUL FUARCILIK A.fi.

Forum Fuarc›l›k Gelifltirme Afi

UNACOMA Service s.r.l.

TÜYAP Tüm Fuarc›l›k Yap›m A.fi.

CENTRAL ASIA INTERN. EXB. LTD.-

‹PEKYOLU ULUSLAR ARASI FUARCILIK A.fi.

dmg world media Dubai Ltd.

Messe München GmbH, Munich Trade

Fairs (Shanghai) Co. Ltd.

WMSA Events Ltd.

AYLAR FUAR ADI TAR‹H‹ YER‹ KONUSU WEB ORGAN‹ZATÖR

MAK‹NE SEKTÖRÜNDE BEL‹RLENEN BAZI YURTDIfiI FUARLAR (2008 YILI EYLÜL, EK‹M VE KASIM DÖNEM‹)

95

mom

ent

exp

o

KASIM

ARALIK

OCAK

fiUBAT

MART

Bursa Metal ‹flleme Teknolojileri Fuar›

PLAST EURASIA ‹stanbul

STONEX’08

HOFEX & MEDEX International Exhibition of Home andOffice Furniture, Decoration & Interior Design,Machineries, Equipment and Accessories

SAHARA International Agricultural Exhibition for Africa andMiddle East

TEKNO-09

ARABPLAST, Arab International Plastics and Rubber TradeShow

MACHITECH Machinery and Equipment

LAMMA-Agricultural Machinery Exhibition

‹STANBUL GIDA-TEK, G›da Teknolojileri Fuar› ve G›daGüvenli¤i

WIN - World of Industry Interna. Trade Fair for the Manu. Industry - Machinery,Welding, Surface Treatment, Materials Handling

EXPOFIL Textile Yarns and Fibres Exhibition

ITCE - International African Arabian Exhibition for Textile,Embroidery and Sewing Machinery and Accessories

ANPIC International Fair of Suppliers, Machinery andFashion Preview for the Leather and Footwear Industries

SIMA/Simagena/Simavip Int. Agribusiness Show

WETEX Water, Energy Technology and EnvironmentExhibition

ISH International Trade Fair Building and EnergyTechnology, The Bathroom Experience

Mostra Convegno Expocomfort - International Exhibition ofHeating, Air-Conditioning, Refrigeration, PlumbingTechnology, Water Treatment, Bathroom Fittings withSERVITIS, Expo Bagno and Next Energy

METALWORKING International Metalworking Exhibition

MACHINE BUILDING/Drives&Automation-Design-BuildTechnologies and Systems Integrators Exhibition

MMTMaterials, Manufacturing and Technology-Asia PacificLeather Fair

RACIOENERGIA/CLIMATHERM International Trade Fair forHeating, Air-Conditioning and Energy Saving

TATEF International Metalworking Technologies Fair

30 Ekim - 2 Kas›m 2008

27-30 Kas›m 2008

27-30 Kas›m 2008

4-7 Aral›k 2008

1-4 Ocak 2009

11-14 Ocak 2009

11-14 Ocak 2009

20-24 Ocak 2009

21-22 Ocak 2009

28-31 Ocak 2009

5-8 fiubat 2009

10-13 fiubat 2009

19-21 fiubat 2009

19-22 fiubat 2009

22-26 fiubat 2009

10-12 Mart 2009

10-14 Mart 2009

23-27 Mart 2010

17-20 Mart 2009

25-26 Mart 2009

31 Mart-2 Nisan 2009

31 Mart--04 Nisan 2009

31 Mart - 5 Nisan 2009

Bursa, Türkiye

‹stanbul, Türkiye

Kahire, M›s›r

Tahran, ‹ran

Kahire, M›s›r

Dubai, BAE

Dubai, BAE

fiam, Suriye

Nework, ‹ngiltere

‹stanbul, Türkiye

‹stanbul, Türkiye

Paris, Fransa

Kahire, M›s›r

Leon, Meksika

Paris, Fransa

Dubai, BAE

Frankfurt/Main, Almanya

Milano, ‹talya

Minsk, Belarus

Birmingham, ‹ngiltere

Hong Kong, Hong Kong

Bratislava, Slovak Cum.

‹stanbul, Türkiye

FABR‹K AOTOM., KAL‹TE KONT. VE TESTENS., YÜZEY ‹fiLEME, METALÜRJ‹,DÖKÜMCÜLÜK, DEM‹R DIfiI MADENLER,METAL ‹fiLEME, KAYNAK, ÜRET‹M TEKN.,

AMBALAJ, PLAST‹K VE KAUCUK TEKN., K‹MYA, PETRO K‹MYA

TAfi VE TAfi ‹fiLEME TEKNOLOJ‹LER‹, MER-MER VE MERMER MAK‹NELER‹

MAK‹NE, TAKIM TEZGAHLARI, AMBALAJMAK‹NELER‹ VS.

TARIM, TARIM MAK‹NELER‹ VS.

Metal iflleme makineleri, kaynak makineleri,a¤aç iflleme makineleri, döküm makinesi,paketleme makineleri, inflaat ve yap›malzemeleri

PLAST‹K, KAUÇUK HAMMADDELER‹ VEMAK‹NELER‹

MAK‹NE VE MAK‹NE EK‹PMANLARI

TARIM MAK‹NELER‹

‹ÇE. DOL. VE SIVI GIDA TEKN., SÜT VE SÜTÜRÜN. TEKN., ET VE ET ÜRÜN. TEKN.,EKMEK,PASTA, UNLU fiEK. VE Ç‹KO. ÜRÜN TEKN.,GIDA GÜV., H‹JYEN VE KAL. KONT. TEKN.

METAL ‹fiLEME,KAYNAK, ÜRET‹MTEKN,METALÜRJ‹,DÖKÜMCÜLÜK, DEM‹R DIfiIMADENLER, YAN SANAY‹, YÜZEY ‹fiLEME

TEKST‹L, HAMMADDELER‹, MAK‹NELER‹

TEKST‹L, HAZIR G‹Y‹M MAK‹NE VEAKSESUARLARI

DER‹, DER‹ ‹fiLEME MAK‹NELER‹

TARIM MAK‹NELER‹ VS.

SU, ENERJ‹ TEKNOLOJ‹S‹ VS.

Is›tma, So¤utma, Havaland›rma Fuar›

ISITMA S‹STEMLER‹, KL‹MALAR,SU ARITMAS‹STEMLER‹, BANYO AKSESUARLARI, VS

METAL ‹fiLEME, TAKIM TEZGAHLARI

MAK‹NE ‹MALATI ‹Ç‹N PNÖMAT‹KTEKNOLOJ‹LER‹, GÜÇ AKTARIMI, OTOM.

DER‹, DER‹ ‹fiLEME MAK‹NELER‹

ISITMA, HAVALANDIRMA VS.

METAL ‹fiLEME VE TEKN. (TAKIM TEZGAH.,SAÇ ‹fiLEME MAK, PRES., YÜZEY ‹fiLEMEMAK., KES‹C‹ VE TUTUCU TAKIM VS.)

www.tuyap.com.tr

www.tuyap.com.tr

www.forumfuar.com

www.expotim.com

www.saharaexpo.com

http://www.messe-duesseldorf.dewww.oaib.gov.tr

www.alfajer.net

www.expotim.com

www.lammashow.co.uk

www.tuyap.com.tr

www.tuyap.com.tr

www.expofil.com

www.acg-itefairs.comwww.masterfuar.com.tr

www.anpic.com.mx

www.simaonline.com

http://www.wetex.ae

www.ish.messefrankfurt.com

www.fmi.it

www.minskexpo.com.by

www.devicelink.com/expo/macbuild08

www.aplf.com

www.incheba.sk

www.itf-exhibitions.cominfo@itf-exhibitions.com

TÜYAP BURSA Fuarc›l›k A.fi.

TÜYAP Tüm Fuarc›l›k Yap›m A.fi.

Forum Fuarc›l›k Gelifltirme Afi

Iran Home & Office Furniture ExportersUnion EXPOT‹M

ANCOM GROUP / EXPO

Orta Anadolu ‹hracatç› Birlikleri GenelSekreterli¤i

Al Fajer Information & Services

EXPOT‹M

Lincolnshire Agricultural MachineryManufacturing Association Ltd.

TÜYAP Tüm Fuarc›l›k Yap›m A.fi.

Hannover Messe Bileflim Fuarc›l›k Afi

PVE S.A. / EXPOFIL

ACG & ITE Trade Fairs S.A.E. MASTER FUARCILIK

ANPIC A.C.

EXPOSIMA S.A.

Dubai Electricity & Water Authority

Hannover Messe Bileflim Fuarc›l›k Afi

Fiera Milano International SpA

MINSKEXPO Belarus

Cannon Communications LLC

Asia Pacific Leather Fair Ltd.

INCHEBA a.s. Bratislava

‹TF ‹STANBUL FUARCILIK A.fi.

AYLAR FUAR ADI TAR‹H‹ YER‹ KONUSU WEB ORGAN‹ZATÖR

MAK‹NE SEKTÖRÜNDE BEL‹RLENEN BAZI YURTDIfiI FUARLAR (2008 YILI KASIM, ARALIK - 2009 YILI OCAK VE fiUBAT DÖNEM‹)

Detayl› fuar aramas› için www.expodatabase.com ve www.fuarplus.com web siteleri ziyaret edilebilir.

‹LET‹fi‹M

96

mom

ent

exp

o

B‹RL‹KLER

Orta Anadolu Makine ve Aksamlar›‹hracatç›lar› Birli¤i 0312 447 27 40www.makinebirlik.com

Makine Sanayii Sektör Platformuwww.makinesektorplatformu.org

TURQUM312 447 27 40www.turqum.com

Türkiye ‹fl Makineleri Distribütörlerive ‹malatç›lar› Birli¤i0216 477 70 77www.imder.org.tr

‹fl Makineleri Mühendisleri Birli¤i0312 385 78 94www.ismakinalari.org

Kazan ve Bas›nçl› Kap SanayicileriBirli¤i0212 222 81 93www.kbsb.org

Makine ‹malatç›lar› Birli¤i0312 468 37 49 www.mib.org.tr

Türk Tar›m Alet ve Makineleri‹malatç›lar› Birli¤i0312 419 37 94www.tarmakbir.org

Türkiye Mermer Do¤altafl veMakinalar› Üreticileri Birli¤i0312 440 83 63www.tummer.org.tr

DERNEKLER

Ak›flkan Gücü Derne¤i 0212 222 19 71www.akder.org.tr

Ambalaj Makinecileri Derne¤i0216 545 49 48www.ambalaj.org.tr

Anadolu Un Sanayicileri Derne¤i0312 281 04 68-69www.ausd.org.tr

Anadolu Asansörcüler Derne¤i0312 232 06 40www.anasder.org.tr

Araç Üstü Ekipman ‹malatç›lar›Derne¤i0212-771 44 88www.arusder.org.tr

Ba¤lant› Elemanlar› Sanayici ve‹fladamlar› Derne¤i0212 613 79 00www.besiadturkey.com

Endüstriyel Otomasyon SanayicileriDerne¤i0216 469 46 96www.enosad.org.tr

‹klimlendirme, So¤utma, Klima‹malatç›lar› Derne¤i0216 469 44 96www.iskid.org.tr

Ostim Organize Sanayi Bölgesi0312 385 50 90www.ostim.org.tr

Öncü Sanayici ve ‹fladamlar› Derne¤i0312 395 73 90www.kilavuz.biz

Plastik Sanayicileri Derne¤i0212 425 13 13www.pagev.org.tr/pagder/main.asp

Sa¤l›k Gereçleri Üreticileri veTemsilcileri Derne¤i0 312 433 77 88www.sader.org.tr

Tüm Asansör Sanayici ve ‹fladamlar›Derne¤i0216 383 09 22www.tasiad.org.tr

Tekstil Makine ve Aksesuarlar›Sanayicileri Derne¤i0212 552 76 60www.temsad.com

Türk Pompa ve Vana Sanayicileri Derne¤i0312 255 10 73 www.pomsad.org.tr

Tüm T›bbi Cihaz Üretici ve TedarikçiDernekleri Federasyonu0312 468 69 84www.tumdef.org

RESM‹ KURUMLAR

Maliye Bakanl›¤›0312 425 78 16www.maliye.gov.tr

Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›0312 231 95 46www.sanayi.gov.tr

D›fl Ticaret Müsteflarl›¤›0312 204 75 00www.dtm.gov.tr

Baflbakanl›k Gümrük Müsteflarl›¤›0312 306 80 00www.gumruk.gov.tr

Devlet Planlama Teflkilat›Müsteflarl›¤›0312 294 50 00www.dpt.gov.tr

‹hracat› Gelifltirme Etüd Merkezi0312 417 22 23www.igeme.org.tr

Makina Mühendisleri Odas›(TMMOB)0312 231 31 59www.mmo.org.tr

Makine Sektör Meclisi Baflkanl›¤›(TOBB)0312 413 83 81www.tobb.org.tr

D›fl Ekonomik ‹liflkiler Kurulu0212 339 50 00www.deik.org.tr

Türk ‹flbirli¤i ve Kalk›nma DairesiBaflkanl›¤›0312 508 10 00www.tika.gov.tr

Türkiye ‹statistik Kurumu0312 410 04 10www.tuik.gov.tr

Hazine Müsteflarl›¤›0312 204 60 00www.hazine.gov.tr

TÜB‹TAK0312 468 53 00www.tubitak.gov.tr