maj-czerwiec 2015

spis treci /

04-05

SOWO OD NACZELNEGO

aktualnoci /

06-07

MAGIEL: Kiedy tak spokojnie siedzimy tu i teraz, kilka tysicy kilometrw std ludzie wal-cz o kad kropl wodyKLAUDIA BISTRAM: ktra moe zagraa ich yciu. Lokalna spoeczno wMauretanii pobiera j bezporednio zrzeki, ktra jest bardzo zanie-czyszczona. Oile doroli toleruj bakterie znajdujce si wtej wodzie, otyle dzieci zdecydowanie nie, co czsto prowadzi do ich przedwczesnej mierci. A 47 proc. mieszkacw tego kraju nie ma dostpu do czystej wody pitnej.FILIP ROCHOWIAK: Zreszt, dla wikszoci Afrykaczykw stanowi ona towar luksusowy. Moe wydawa si to absurdalne, jednak jest prawdziwe. Nie-stety, problemw jest wicej. Trzeba wiedzie, e a 10 proc. obywateli Mauretanii to niewolnicy aprzecie mamy 2015 rok!

O tych problemach w krajach wysoko rozwinitych czsto si zapomina ludzie wol zwiedza ni interesowa si yciem mieszkacw.

K.B.: To prawda, ale na szczcie nie jest to regu. Osobicie ceni wy-prawy za to, e s form poznania danego spoeczestwa od rodka. Rw-nie podrowanie autostopem zdecydowanie to uatwia. Mam dziki temu bezporedni kontakt zlokalnymi mieszkacami. Jak dotd pozna-am wielu niesamowitych ludzi w31 krajach wAmeryce Pnocnej, Azji Centralnej, Afryce Pnocnej oraz Europie.

Tym razem postawilicie na Mauretani.F.R.: Tak. Szukajc informacji opnocnej czci Afryki dowiedzielimy

si, e mieszkacy maj problem zdostpem do wody pitnej. Uznalimy, e skoro mamy tak moliwo, to chcielibymy pomc przynajmniej nie-ktrym. Narodzi si pomys realizacji projektu Woda dla Mauretanii zakupu specjalnych butelek filtrujcych wod, czynic j zdatn do spo-ycia. Kada znich jest wstanie oczyci 5500 litrw wody, a jej koszt wynosi 600 z, co daje 11 groszy za litr.

To przecie tak niewiele, a tak duo dla potrzebujcych. K.B.: Rwnie i dla nas. Potrzebowalimy pienidzy do sfinalizowa-

nia projektu. Jako studenci zdecydowalimy si na zbirk. Syszelimy oplatformie polakpotrafi.pl iuznalimy, e bdzie to dobra droga do reali-zacji tego pomysu. Pocztkowo zaoylimy sobie, e uzbieramy 3600 z, ale pomoc idobre serce ludzi zaangaowanych wprojekt przerosy nasze oczekiwania iostatecznie udao si zgromadzi 5775 z. Zapewnienie jed-nej osobie miesicznego dostpu do czystej wody wynosi 6,6 z to cena dobrej czekolady. Pokazalimy ludziom, e rezygnacja zniej przyniesie ko-mu ogromn pomoc.

To niezy pomys na reklam tego projektu i drog do sukcesu.F.R.: Udao si go osign. WAfryce, podczas trzytygodniowej wypra-

wy korzystalimy zcouchsurfingu. Dziki temu mielimy dobr okazj przyjrze si spoeczestwu zbliszej perspektywy, lepiej pozna jego kultur, problemy oraz zobaczy jak si yje wrnych klasach spoecz-

nych. Zakupione wczeniej butelki przekazalimy misji katolickiej. Zo-stay one dostarczone polskiej siostrze zakonnej, Julicie, ktra wramach swojej suby pomaga worodku dla dzieci niedoywionych wKaedi na poudniu kraju.

Nie ukrywajmy, e wielu ludzi nie sta na pomoc, a co dopiero na realizacj tak wanego celu. Wy jestecie studentami, macie swoje obowizki, take na uczelni.

F.R.: Wczeniej uczestniczylimy w wielu akcjach charytatywnych, takich jak Szlachetna Paczka, WOP, czy Caritas, ale nigdy wcze-niej czego podobnego nie organizowalimy. Podr zaplanowalimy na przerw midzysemestraln idlatego zdalimy wszystkie egzami-ny wpierwszym terminie. Opucilimy tylko pierwszy tydzie zaj wtym semestrze, wzwizku zczym nie mielimy wikszych trudnoci zobecnociami. Wykadowcy patrzyli na nasz wyjazd mniej lub bar-dziej przychylnie.

Znaczenie sowa projekt na naszej Uczelni czsto poznaje si ju podczas pierwszych dni studiowania. Przyznacie, e wasz nieco odbiega od tych, ktre realizuj organizacje studenckie.

K.B.: Sama dziaam w SKN Rozwoju Osobistego, ktre zreszt po-mogo wpromocji projektu, zachcajc innych studentw do zbirki pienidzy poprzez stron na Facebooku. Myl jednak, e organizacje wSGH mog by wietnym wsparciem, take finansowym, dla tro-ch mniej popularnych projektw zpunktu widzenia studentw eko-nomii czy finansw.

A dla Uczelni to rwnie znak, e jej przyszli absolwenci bd mogli w przyszoci realizo-wa tego rodzaju pomysy ne szersz skal. Mogaby zatem ich wspomc wanie w cza-sie studiw.

K.B.: To oczywiste, e uczelnia powinna promowa tego typu projek-ty, poniewa wporwnaniu do Afryki yjemy wbogatym spoecze-stwie, ktre stwarza nam ogromne moliwoci do dziaania. Kwesti przypadku byo to, e urodzilimy si wsprzyjajcych warunkach spo-ecznych, wic powinnimy pomc osobom, ktre tego szczcia mia-y mniej. Sami nie prbowalimy jednak pozyska pienidzy ze strony SGH. Na realizacj Wody dla Mauretanii mielimy stosunkowo mao czasu, ktry zaabsorboway inne dziaania dce do urzeczywistnie-nia projektu.

Zatem podr, pomoc innym i dowiadczenie projektowe w jednym!F.R.: Wyprawa w tak ubogie miejsca jak Mauretania pokazaa, jak

wiele moliwoci daje nam ycie wPolsce ijednoczenie zjak niewie-lu znich wpeni korzystamy.

K.B.: Dlatego zdecydowanie polecilibymy tego rodzaju dziaania. Nie do, e mona pomc wielu ludziom, to jeszcze przeywa si wielk przygod. Rekomendujemy kademu, kto chciaby poczy przyjem-ne zpoytecznym. 0

Sesja is coming

/ woda dla Mauretanii

Wakacje coraz bliej, a to dobry moment na podre. Dla dwjki studentw II roku nie pora jest jednak najwaniejsza, bowiem dalekimi wyprawami pasjonuj si od dawna. Klaudia Bistram i Filip Rochowiak postanowili poszerzy i tak szerokie horyzonty, realizujc projekt, ktry zarwno pomg potrzebujcym, jak i pokaza, e chcie to mc.R O Z M A W I A A : P A U L I N A B A Z I A K

Projekt na Czarnym Ldzie

maj-czerwiec 2015

zmiany w regulaminie /

Ludzka twarz regulaminu

Prace nad ostateczn treci nowego re-gulaminu studiw rozpoczy si na pocztku marca. Wtedy to wadze

Uczelni przedstawiy projekt pierwszych zmian. Regulamin si zmienia, poniewa zmianie ulega tre ustawy Prawo oSzkolnictwie Wyszym. We-dug niej wregulaminie studiw powinien znale si sposb oceny efektw ksztacenia si tuma-czy Micha Strzakowski, Przewodniczcy Komi-sji ds. Jakoci Ksztacenia Samorzdu Studentw SGH. Efekty ksztacenia to nowa formua, kt-ra ma umoliwia certyfikacj wiedzy. Projekt nie otrzyma jeszcze ostatecznego wygldu. Midzy innymi stwierdza si jednak, e wramach uznania efektw ksztacenia, osoba niezwizana zUczel-ni, apracujca wswoim zawodzie od trzech lat, bdzie moga zosta penoprawnym studentem na podstawie egzaminu komisyjnego.

Zmiany samego regulaminu nie dotycz jed-nak wycznie ustawowych wymaga. W wy-niku wielopaszczyznowej wsppracy liczba paragrafw zmniejszya si z 80 do 46. Jest to niewtpliw zalet podkrela Strzakowski. Na wniosek m.in. Dziekanatw starano si uszczupli regulamin, by mg by bardziej klarowny, by stu-denci czytali go czciej. Wiele rzeczy pozostawiono decyzji dziekana, wykadowcy czy promotora.

Dobra nasza Wzmoone obawy wrd studentw budzia

ewentualno narzucenia limitu punktw ECTS moliwych do zadeklarowania w jednym seme-strze. Granica ta wzaoeniu miaa by znacznie nisza od obecnej kosmicznej bariery 70 oczek. Synny przedzia 30-40 nie zburzy jednak jednej z podstawowych wolnoci studenckich w SGH. Do regulaminu wejdzie jedynie zapis okoniecz-noci wyrobienia cznego minimum, rwnego iloczynowi biecego semestru i30 ECTS.

Jednym z przedmiotw dyskusji by rwnie stosunek do niezaliczenia pierwszego semestru. Wedug doniesie, wadze uczelni proponowa-y likwidacj moliwoci warunkowego zezwo-lenia na kontynuowanie studiw po pierwszym semestrze nawet wprzypadku niezaliczenia jed-nego przedmiotu, co dla wielu oznaczaoby po-wane problemy. Ostatecznie powrt do starych zwyczajw nie nastpi. Wedug regulaminu za zezwoleniem na dalsze studiowanie maj przema-wia szczeglne okolicznoci.

Status quo utrzymano rwnie wkwestiach moliwoci przystpienia do trzeciego termi-nu, obowizkowych wicze inieobowizko-wych wykadw, czy te kolizji wtrakcie se-sji egzaminacyjnej.

Ku chwale optymalizacjiKade porwnanie obowizujcej wersji do-

kumentu z jej now odson uwidacznia de-nie do lakonicznoci. Wprzeciwiestwie do po-przedniej wersji, regulamin studiw nie traktuje onarzdziu Wirtualnego Dziekanatu. Znikn-y urlopy okolicznociowe inaukowe wszyst-kie maj dzieli si na dwie kategorie dugoter-minowe ikrtkoterminowe.

Znika te zapis o koniecznoci przedoenia pracy dyplomowej wcigu szeciu miesicy od zgody na wznowienie studiw na czas egzami-nu dyplomowego: Fakt bdzie regulowany przez odpowiedniego dziekana ipromotora. Uznano, e nie ma co wprowadza tak cisej regulacji, tym bardziej, e zawsze istnieje moliwo zoenia wniosku do dziekana podkrela Strzakowski.

Niemniej jednak wrd wyymania treci po-jawio si miejsce na drobne wzapisie, awane zpunktu widzenia studenta, zmiany. Od przy-szego roku o0,05 obni si dwa progi red-niej zzaj umoliwiajcej zdobycie dyplomu

zocen bardzo dobr (do 4,60) oraz ukocze-nia studiw zwyrnieniem (do 4,70). Zmia-nie ulegaj rwnie wagi suce do wyliczenia oceny ukoczenia studiw. Z drugiej strony naley odpowiedzie poprawnie na wszystkie trzy pytania zadane w trakcie obrony pracy dyplomowej. Do tej pory wystarczyo odpo-wiedzie na dwa znich.

Bagaj, a bdzie ci dane Na przytoczon regu studenci SGH bd

najpewniej powoywa si czciej, ni glinia-rze zamerykaskich filmw na pit popraw-k. Art. 41, ust. 3 mwi: W szczeglnie uza-sadnionych i udokumentowanych przypadkach, dziekan na wniosek studenta moe odstpi od niektrych okrelonych wregulaminie wymaga lub ogranicze (). Z punktu widzenia stu-denta zapis mona bez wtpienia uzna za je-den z najkorzystniejszych w regulaminie. Przewodniczcy komisji ds. Jakoci Ksztace-nia tumaczy, e jest on poparty dowiadcze-niami studentw. Nie da si przewidzie ka-dej okolicznoci. Dotychczasowy regulamin, mimo prb doprecyzowania kadej ewentu-alnoci, niejednokrotnie by lepy na drama-tyczne nieraz sytuacje studentw. Uznalimy ludzk twarz regulaminu za jedn z najwa-niejszych rzeczy. Moim zdaniem jest to krok wdobrym kierunku dodaje.

Niegdy traktowany jako zbir wytycznych w najbardziej ekstremalnych przypadkach, dzi przedstawiany jako narzdzie o infor-macyjnym charakterze regulamin studiw uszczuplony opoow zachowuje wiele zobec-nych ustale, wprowadzajc jednak wiele po-partych latami pracy rozwiza. Rozwiza, ktre wymagaj wyranych ram, a nie pod-rcznika kadej ewentualnoci. 0

fot.

mat

eria

y pra

sowe

Obowizujcy Regulamin Studiw w SGH wszed w ycie niecae trzy lata temu. Dzi konieczno kosmetycznych poprawek, oparta na wymaganiach ustawowych, staa si podstaw do powaniejszych modyfikacji. Nowy dokument, zachowujc dotychczasowe uprawnienia studentw, ma by bardziej przejrzysty i lakoniczny.T E K S T: P A W E M A R E K D R U B K O W S K I

08-09

/ system USOS / doradztwo zawodowe

T E K S T PAT R Y C J A P A W L I K

Kady student chocia raz narzeka na Wirtualny Dziekanat, w ktrego kierunku czsto leciay cae wizanki. Dziao si tak zwaszcza na pierwszym roku, kiedy w logowaniu kto pierwszy ten lepszy, akurat zawsze okazywao si, e tym lepszym si nie jest. Chodz suchy, e WD ma wkrtce zosta zastpiony przez system USOS.

USOS mniejszym zem?

Po modernizacji WD prezentuje si ele-gancko, aczkolwiek jeeli analizujemy moliwoci, nic si tam nie zmieni-

o. USOS jest bardziej kolorowy ina pewno (na pierwszy rzut oka) nie tak przejrzysty. Po rocz-nym przyzwyczajeniu si do WD ciko przesta-wi si na USOS-a, bo nie jest tak intuicyjny wwikszoci przypadkw trzeba powici sporo czasu na szukanie interesujcej nas rzeczy. USOS ma wicej odnonikw, podstron, co daje duo moliwoci, ale te pochania wicej czasu.

Wybr przedmiotw Co odrnia USOS-a od WD? Najwaniej-

sz kwesti s rejestracje etonowe. Przedmio-ty s liczone za pomoc etonw, ktre przyzna-wane s studentom odgrnie zgodnie z planem studiw. To student odpowiada za ich realizo-wanie wtoku. Do rejestracji etonowych wyko-rzystywany jest odrbny USOS, na ktry trzeba si osobno logowa. Nie ma problemu zwejciem na stron, nie trzeba czeka. Rejestracj zwybra-nym przedmiotem mamy otwart i czekamy na godzin otwarcia, ledzc odliczanie czasu. Gdy dobiegnie 21:00 klikamy jeden przycisk ipokazu-je od razu, czy nam si udao, czy moe kto nas ubieg. Jeli byli lepsi, czekamy na kolejne tury. Bywaj jednak takie serwery, ktre wtrakcie re-jestracji nie wytrzymuj przecienia i padaj na UW wszystko zaley od wydziau. Wydaje si, e to dobra oszczdno czasu inerww, aczkol-wiek zdenerwowanie bywa jeszcze wiksze. red-nia wUSOS-ie nie ma adnego znaczenia. Aco si liczy? Szybko reakcji, szybko cza inter-netowego czy samego sprztu. Wirtualny Dzieka-nat jest pod tym wzgldem bardziej sprawiedliwy. Wysza rednia oznacza moliwo wyboru wy-kadowcy wedug swoich priorytetw.

Dodatkowe udogodnieniaUSOS pozwala rwnie obserwowa pozosta-

ych czonkw danej grupy czy to na wicze-niach czy wykadach. Dziki temu, wprzypadku nieobecnoci na zajciach, mona szybko nawiza kontakt zinnymi studentami i poprosi o notatki.

To rwnie baza informacji oinnych studentach oraz wykadowcach. Wartym podkrelenia jest fakt, e mona wysa maila caej grupie.

Przez USOS-a mona rwnie skada podania. To duy plus, oile uczelnia zobowie si do roz-patrywania elektronicznych poda i nie zastrze-e, e konieczne s rwnie podania papierowe. USOS pokazuje take rankingi studentw, nasze wyniki oraz szanse na zdobycie stypendium.

Sowo od rzecznikaJak twierdzi rzecznik prasowy SGH Marcin

Pozna, wprowadzenie USOS-a na SGH nie od-bdzie si zdnia na dzie. To musi by wersja syste-mu przystosowana do SGH, uwzgldniajca jej spe-cyfik studiw. Nie ma gotowego rozwizania, ktre moglibymy wprosty sposb przenie zinnej uczel-ni. Ale jest wiedza i dowiadczenie programistw ponad 20 uczelni, ktre z tego systemu korzystaj. Trzeba go te wczeniej oczywicie unas przetesto-wa. Bdziemy chcieli rwnie wykorzysta spostrze-enia studentw, ktrzy znaj USOS-a z innych uczelni. Na pewno bdziemy informowa studentw o pocztku prac nad zmian i o postpach. Samo za wprowadzenie poprzedzi kampania informacyj-na adresowana do studentw, wykadowcw ipra-cownikw administracji.

WD nie jest w stanie zaoferowa tylu opcji, co wyprbowany na wielu polskich uczelniach USOS. Wydaje si wic zasadnym zamiana go na nowszy system, ktry zapewni studentom i wy-kadowcom wicej moliwoci. Na chwil obec-n nie ma powodu, by si martwi, jak zapewnia rzecznik: Obecnie jestemy na do wczesnym eta-pie decyzyjnym dotyczcym wprowadzenia USOS-a wSGH wprzyszoci. Tak wic wielu obecnych stu-dentw SGH ta zmiana wogle nie dotknie. Zdo-wiadcze innych uczelni wynika, e pene wpro-wadzenie tego systemu moe zaj okoo dwch lat, ajego wdroenie moe odbywa si wetapach, np. najpierw wprowadzany jest system wdziekanatach, adopiero potem system jest udostpniany studentom iwykadowcom. Jednak wtej chwili nie ma jeszcze decyzji, jak form to wdroenie przybierze wSGH informuje rzecznik. 0

Wane jest w zawodowym yciu robi to, co si lubi. Takie podejcie zwik-sza szanse na osignicie sukcesu. Przed ukoczeniem studiw warto wic sprawdzi swoje predyspozycje u doradcy zawodowego.

Test na przyszo

Student lub absolwent przygotowu-jcy si do rozpoczcia lub zmiany swego ycia zawodowego musi pod-

j wysiek, aby obra wasn ciek zawodo-w. Przed przystpieniem do szukania satys-fakcjonujcej pracy, warto sprawdzi ioceni swoje predyspozycje.

Jak to dziaa?Sekcja ds. Relacji ze Studentami iAbsolwen-

tami Szkoy Gwnej Handlowej wWarszawie oferuje doradztwo zawodowe, ktre skada si zdwch etapw: testw psychologicznych iroz-mowy indywidualnej. Testy s bardzo przydat-ne na etapie poznawania wasnych umiejtno-ci i potencjau, czyli w pierwszych krokach podejmowania decyzji zawodowej.

Doradcy zawodowi SGH posuguj si dwo-ma narzdziami pomiarowymi: Bateri Te-stw APIS-Z oraz Inwentarzem Osobowoci NEO-FFI. Bateria Testw APIS-Zpozwala zba-da cztery typy zdolnoci: abstrakcyjno-logicz-ne, werbalne, wzrokowo-przestrzenne ispoecz-ne. Natomiast Inwentarz Osobowoci NEO-FFI suy do pomiaru cech osobowoci z Wielkiej Pitki: neurotycznoci, ekstrawersji, otwartoci na dowiadczenie, ugodowoci isumiennoci.

Po wypenieniu testu istnieje moliwo zapi-sania si na konsultacje udoradcy zawodowego. Wtrakcie wsplnej analizy iomawiania wyni-kw testw, doradca pomoe odkry kandyda-towi wasny potencja zawodowy oraz przedsta-wi aktualn informacj orynku pracy. Ponadto kady dostaje indywidualn charakterystyk, ktra jest skierowana do przyszego pracodawcy izawiera opis mocnych stron kandydata.

Celem tego dziaania jest przede wszystkim pomoc studentom wtrafnym wyborze zawod-du oraz cieki rozwoju. Szczegowa informa-cja znajduje si na stronie Serwisu Kariera wza-kadce Doradcy Zawodowi. 0

T E K S T: M A R TA K R U H L AYA

maj-czerwiec 2015

Ewa Maria Hordejuk /

Kobiecy biznes

R O Z M AW I A A : K ATA R Z Y N A M I C H A L I K

Prowadzenie wasnej dziaalnoci jest marzeniem nie-jednego studenta SGH. O tym, jak pogodzi studiowanie z prowadzeniem firmy, o wyzwaniach stojcych przed modymi przedsibiorcami oraz o rdle inspiracji do biznesu, rozmawiamy z Ew Mari Hordejuk, waciciel-k szkoy muzycznej.

12-13

/ list otwarty dyrektora INE PAN

Lk przed nieznanym, zakodowany w ludzkiej podwiadomoci, nie usprawiedliwia przewraliwionego podejcia do islamu. Niezalenie od okresw wzlotw i upadkw stosunkw, Europa zna go od setek lat. Podstawowym krokiem

ku ociepleniu tej relacji jest dojrzay dialog midzykulturowy.

G R A F I K A : A L E K S A N D R A T R A C ZT E K S T: A L E K S A N D R A G A D K A

Islam a Zachd

14-15

/ przenikanie kultur

Skadam si z cigych powtrze.

16-17

/ przenikanie kultur

Od tysicy lat kolejne cywilizacje

wyksztacay apokaliptyczne wizje

zwiastujce koniec znanego dotych-

czas wiata.

maj-czerwiec 2015

przenikanie kultur /

Wane staje si rozumienie korze-

ni obserwowanych przez nas wsp-

czenie zjawisk, zarwno spoecz-

nych, jak i demograficznych czy

kulturowych.

18-19

/ przenikanie kultur

12

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

PATRONATY

20-21

Informacja dla organizacji

/ kalendarz wydarze

Organizujesz interesujc konferencj? Koordynujesz nowy, ciekawy projekt? Moemy Ci pomc dotrze do spoecznoci studenckiej SGH i UW. Zapytaj o Patronat Medialny Niezalenego Miesicznika Studentw MAGIEL, piszc na: patronaty@magiel.waw.pl Termin na zgoszenia do numeru padziernikowego: 13.09.2015

Sport Management Days18-19 maja

SKN Zarzdzania Sportem zaprasza wdniach 18-19 maja na Wy-dzia Zarzdzania UW na Sport Management Days. Wtrakcie dwu-dniowego wydarzenia prelegenci z Polski i z zagranicy wygosz wykady, astudenci zaprezentuj przygotowane case study. Zwiecze-niem konferencji bdzie uroczysto, wtrakcie ktrej zostan wyo-nieni zwycizcy plebiscytu Mistrzowie Sportu UW. Winternetowym gosowaniu studenci wybior Druyn Roku oraz Sportowca Roku. Koo Naukowe zaprasza take na ICharytatywny Bieg UW 31 maja! Wicej informacji na www.fb.com/getreadyskn.

Akademia Giedowa18-29 maja

Wdniach 18-29 maja wSzkole Gwnej Handlowej odbdzie si XI Akademia Giedowa. Projekt dotyka tematyki rynku kapitaowego ijest skierowany zarwno do pocztkujcych inwestorw pragncych pozna oglne zasady funkcjonowania giedy, jak izaawansowanych graczy chccych pozna nowe strategie inwestycyjne. Suchacze wezm udzia wcyklu wykadw, za nabyte umiejtnoci bd mogli zaprezentowa w tecie kocowym. Na najlepszych uczestnikw czekaj atrakcyjne nagrody oraz praktyki wcenionych instytucjach.

Turniej Debat Oksfordzkich20 maja fina

Jeste mionikiem debatowania? Chcesz zobaczy najlepszych mw-cw tegorocznego Turnieju Debat Oksfordzkich wakcji? Jeste ciekawy, ktra organizacja wtym roku wyjdzie zniego zwycisko? Jeli na ktre-kolwiek ztych pyta odpowiedziae twierdzco, to gorco zapraszamy na fina 20 maja. Wicej informacji na www.debatujpooksfordzku.pl oraz www.fb.com/debatujpooksfordzku.

maj-czerwiec 2015

Warsaw-Beijing Forum: Youth for Business20-28 maja

Warsaw-Beijing Forum: Youth for Business to innowacyjny pro-jekt majcy na celu pogbienie wsppracy midzy Polsk aChina-mi na szczeblu biznesowym oraz akademickim. Ju po raz drugi 30 najlepszych studentw zPolski iChin bdzie miao szans dyskuto-wa onajwaniejszych kwestiach prawnych igospodarczych. Ietap odbdzie si wWarszawie wdniach 20-28 maja. Pekiska cz Fo-rum planowana jest na 13-21 padziernika.

Study Days26-28 maja

Nauka moe by wgruncie rzeczy przyjemna. Brzmi niepraw-dopodobnie? Przekonaj si, e jest to moliwe iwe udzia wStu-dy Days, organizowanych przez SKN Rozwoju Osobistego ju 26-28 maja! Wrd poruszonych zagadnie znajd si techniki sku-tecznego przyswajania informacji, szybkiego czytania oraz wie-lu innych przydatnych studentowi kwestii! Wicej informacji na www.fb.com/KonferencjaStudyDays

Emerging Markets Business Summit30 czerwca

Emerging Markets Business Summit to midzynarodowy szczyt dedykowany rynkom wschodzcym. Celem wydarzenia jest budo-wa platformy wymiany wiedzy idowiadczenia. Program obejmuje warsztaty, panele dyskusyjne iinspirujce spotkania. Zwieczeniem jest konferencja odbywajca si 30 czerwca na GPW. Na konferencji poruszane bd tematy m.in. Arabii Saudyjskiej jako rda inwe-stycji, warunkw rozwoju gospodarczego czy zmian liderw global-nego rozwoju. Wicej na stronie www.embcwarsaw.com.

Men Expert Survival Race21 czerwca

Men Expert Survival Race to cykl miejskich biegw zprzeszkodami organizowany wnajwikszych polskich miastach. Stanowi on nowe wy-zwanie dla osb, ktre trenoway do tej pory tradycyjne sporty biegowe idaje moliwo wykazania si sprawnoci iwytrzymaoci podczas zdobywania trasy. Zapisy iwicej informacji owydarzeniu na oficjalnej stronie: www.menexpertsurvivalrace.pl.

Girls do IT!14-15 maja

Studenckie Koo Naukowe Informatyki zaprasza na pierwsz edycj projektu Girls do IT! 14 i15 maja odbdzie si cykl wy-kadw iwarsztatw powiconych m.in. analizie interakcji czo-wiek-komputer, hackingowi oraz projektowaniu stron i aplika-cji. Celem projektu jest budowanie opinii, e kobieta moe by pasjonatk iekspertem wdziedzinie IT. Podczas wydarzenia b-dzie mona wzi udzia wrekrutacji prowadzonej przez partne-rw projektu. Wicej szczegw na stronie internetowej projek-tu oraz na fanpageuna Facebooku.

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

Od poczatku transformacji ustrojowej pol-ski system szkolnictwa wyzszego podle-ga nieustannym przeksztaceniom. Stric-

te panstwowy ielitarny model zastapia masowosc ksztacenia. W szczytowym momencie, w 2005 roku, na tym szczeblu edukacji ksztacio sie nie-mal 2 mln zakw. Od tego momentu liczba mo-dych ludzi zaczea spadac, awzrost wspczynnika skolaryzacji zosta zahamowany. Niemniej w2013 uczyo sie wPolsce ponad 1,5 mln studentw, co odpowiada prawie poowie osb wprzedziale wie-kowym 19-24.

Powszechnosc ksztacenia wyzszego plasuje nasz kraj wswiatowej czowce pod wzgledem wsp-czynnika skolaryzacji. Wedug danych OECD, wsrd krajw rozwinietych w2012 r. Polska znaj-dowaa sie na czwartym miejscu pod wzgledem od-setka modych osb ksztacacych sie na uczelniach wyzszych, ustepujac jedynie Islandii, Nowej Zelan-dii iWielkiej Brytanii. Ze wskaznikem skolaryza-cji brutto na poziomie 53 proc. Polska wyprzedzia srednia dla krajw OECD o14 punktw procen-towych. Postep liczbowy nie mia jednak proste-go przeozenia na jakosc ksztacenia. Zakadajac sredni czas studiw jako okres pieciu lat, przecietny koszt wyksztacenia jednego absolwenta stanowi obecnie inwestycje rzedu 50 tys. PLN. Wydatki te potraktowac mozna jako inwestycje, ktra zwrci sie wjesli trakcie zycia zawodowego absolwenta.

Czy mody pracuje?Wtym miejscu nasuwa sie pytanie, jak wyglada

ich sytuacja na rynku pracy. W2013 r. stopa bez-robocia wsrd osb z wyzszym wyksztaceniem wwieku 25-29 lat wPolsce (10,5 proc.) odpowia-daa sredniej dla caej UE (10,7 proc.). Pomimo masowosci ksztacenia sytuacja modych absol-wentw szk wyzszych na rynku pracy jest na-dal zdecydowanie lepsza niz rwiesnikw bez wyzszego wyksztacenia. atwiej im znalezc pra-ce, aodsetek zwolnien wokresach kryzysw go-spodarczych jest znacznie wiekszy wsrd ro-

botnikw i pracownikw biurowych niz wsrd specjalistw zwyzszym wyksztaceniem.

Jednak niepokojacym zjawiskiem jest rosnace bezrobocie wsrd absolwentw szk wyzszych - wciagu ostatnich 10 lat liczba bezrobotnych zdy-plomem wzrosa o72 proc., gdy bezrobocie ogem spadao. Tym samym wciagu dekady udzia nie-zatrudnionych zwyksztaceniem wyzszym wsrd zarejestrowanych bezrobotnych ogem wzrs z5 do 12 proc. Taki trend wynika prawdopodobnie znadmiaru osb posiadajacych wyzsze wykszta-cenie (wszczeglnosci strukturalnego niedopaso-wania pomiedzy popytem na okreslone zawody a podaza absolwentw okreslonych kierunkw), atakze zbraku kluczowych kompetencji unowo zatrudnionych absolwentw.

Ile to kosztuje?Negatywne skutki tej sytuacji sa coraz bar-

dziej odczuwalne. Co piatemu absolwentowi dyplom wyzszej uczelni nie pomg w znale-zieniu pracy zgodnej zwyksztaceniem iposia-danymi kwalifikacjami, co oznacza, iz mogliby oni wykonywac te sama prace bez ponoszenia kosztw zwiazanych z wyksztaceniem. Coraz wiecej wyksztaconych osb wybiera zycie za granica, gwnie zuwagi na trudnosci ze zna-lezieniem pracy lub na wysokosc wynagrodze-nia. W koncu mamy bezrobotnych absolwen-tw, ktrzy nie moga wcale znalezc pracy.

Wprzypadku kazdego znich inwestycja wwy-ksztacenie nie zwrcia sie amoga, bo wwielu sektorach istnieje ujemne bezrobocie, trzeba tylko odpowiedniej edukacji. Strata ztej inwestycji jest niebagatelna - w2013 r. wyniosa ponad 12 mld PLN, podczas gdy jeszcze w2004r. byo to dwu-krotnie mniej. To, odnoszac do gospodarczych realiw, kwota potrzebna do zbudowania bloku wKozienicach, czterokrotnosc nakadw potrzeb-nych na restrukturyzacje grnictwa albo miliard wiecej, za te sume moglibysmy zamwic drugie tyle smigowcw Caracal.

Jak temu zaradzi? Gwnym winowajca takiego stanu rzeczy zda-

je sie byc brak uzaleznienia nakadw na dydakty-ke od czynnikw jakosciowych. Konstrukcja dota-cji niemal nie zmienia sie od czasw transformacji ustrojowej. Powstay w1991 roku algorytm prze-szed pewne zmiany w2006 roku ikosmetyczne dostosowanie w2013 roku. Niezmienna pozosta-a jednak idea, iz dotacja dla danej uczelni zalezy przede wszystkim od tzw. staej przeniesienia, czy-li dotacji zroku poprzedniego. Mogoby sie wyda-wac, ze kryteria odpowiedzialne za pozostae 35 proc. dotacji wasciwie adresuja potrzeby finanso-we polskich uczelni. Niestety wpraktyce rwniez wtych kategoriach atwo zidentyfikowac wiele nie-efektywnosci - wobecnym systemie uczelnia oniz-szej jakosci dydaktyki wmniejszym osrodku aka-demickim, gdzie koszty utrzymania sa relatywnie niskie, otrzyma takie samo dofinansowanie na jed-nego studenta jak SGH, ktry jest najlepsza uczel-nia ekonomiczna wPolsce.

Ostatni dzwonek dla edukacjiParadoksalnie, chociaz coraz wiecej mwi sie

o potrzebie budowania kapitau ludzkiego, zbyt wielu modych nie wykorzystuje swoich mozliwo-sci czy to przez bezrobocie czy prace poza kwali-fikacjami. To ostatni dzwonek, aby przeorientowac strukture wyksztacenia w naszym kraju, zanim dobrze przygotowanych specjalistw zacznie bra-kowac wkazdej dziedzinie. 0

Wciaguostatniegocwiercwieczaliczbastudentwwnaszymkrajuzwiekszyasieponadczterokrotnie.Niestety,iloscnieidziewparzezjakosciawieleuczelnistaosiefabrykaminiewielewartychdyplomw.Tylkowostatnimrokuniedopasowaniestrukturyabsolwentwdopotrzebrynkupracyoznaczaobezposredniastratedlagospodarkiwwysokosci12mldz.

Czy uczelnie zdaj egzamin?

fot.Be

nSteph

enso

n,CC

iloscczyjakosc?/

K TR EGO AU TOR AM I S : K A R O L S E R E N A , A L E K S A N D E R O L E C H N O W I C Z , K A R O L K O B Y L I S K I , A N N A P A L A K , B A R T O M I E J K A S Z Y K , S E B A S T I A N K L U C Z Y S K I

NA P ODS TAW I E R A POR TU F UNDAC J I L E S AWA A . PAG I

maj-czerwiec2015

MAGIEL: Czy zgodzi si Pan ze stwierdzeniem, e ludzkie ycie jest bezcenne?MICHA JAKUBCZYK: Z ekonomicznego punktu widzenia (w ktry si wpasu-j, eby byo ciekawiej): niestety nie! Na pytanie: Czy etyczne jest wycenia-nie ludzkiego ycia? odpowiedziabym, e to niewycenianie go jest nieetyczne. Przedkadanie wartoci ycia nad wszystko inne jest bardzo ludzkie, ale nie-co naiwne. Jeli mamy podchodzi do tematu wten sposb, przeksztamy uczelnie wysze czy teatry wszpitale, nie budujmy parkw iautostrad oraz na wszystko patrzmy jednowymiarowo. Mniej ironicznie: rol lekarza jest oczy-wicie ratowa ludzkie ycie za kad cen, bez mylenia okosztach, normaln ludzk re-akcj jest al nad kadym czowiekiem, za rol ksztatujcych system ochro-ny zdrowia jest podejmowa trudne decyzje, majc na uwadze to, e na pewne technologie nas, jako spoe-czestwa, nie sta.

Zatem ile dla pana jest warte Paskie ycie?To pytanie dotyczy kwestii tak

skrajnych, e trudno jest teoretyzo-wa idoj do wniosku, e zapacibym maksymalnie tyle atyle za zachowanie ycia (zagroony mgby chcie powici cay posia-dany majtek, ale mgby te wole np. pozosta-wi co rodzinie). Nieco atwiej jest patrze na to przez pryzmat redukcji ryzyka zgonu ioceny skonnoci do pa-cenia za czujniki dymu lub zatrudniania si wlepiej wynagra-dzanych zawodach zwizanych zwikszym zagroeniem. Wten sposb mona wnioskowa, jak wyceniamy swoje bezpieczestwo. Badania, ktre dotykaj tych kwestii pokazuj bardzo rne wartoci, np. midzy p miliona a60 mln dolarw, jako tzw. warto statystyczne-go ycia (ang. value of statistical life).

A jak wyglda sytuacja od strony pastwa?Mona to rozpatrywa wkilku kontekstach. Np. czym innym jest wy-

cena ludzkiego ycia, gdy pastwo (akonkretnie sdy) zastanawia si nad wysokoci odszkodowania wprzypadku zawinionego wypadku samo-chodowego, aczym innym jest kwota wkontekcie optymalizacji pakie-tu oferowanych przez pastwo usug zdrowotnych. Wtym drugim przy-

padku ustalono to wPolsce bardzo precyzyjnie jest to 119 577 zotych za rok ycia wpenym zdrowiu.

Co si skada na t kwot?Jest ona definiowana ustaw refundacyjn iwobecnej kwocie obo-

wizuje do 31 padziernika bierzcego roku. Stanowi trzykrotno

rocznego PKB per capita. To prg, ktry Ministerstwo Zdrowia bie-rze pod uwag przy podejmowaniu decyzji, czy lek powinien by re-fundowany tj. patrzy, czy stosujc ten lek, jako spoeczestwo ku-pujemy rok ycia wpenym zdrowiu pacjenta taniej ni za t kwot, czy nie. Akurat takie podejcie do wyliczenia tej wartoci zapropo-nowano kilkanacie lat temu w raporcie Komisji ds. Makroekono-mii i Zdrowia prezentowanym przed wadzami wiatowej Organi-zacji Zdrowia.

Kogo w takim razie opaca si leczy?Zpunktu widzenia lekarza (iwik-szoci ludzi) wszystkich cho-

rych naley leczy. Rozpatrujc t kwesti bardziej bezdusznie, pod ktem ekonomicznym, na-ley leczy w pierwszej kolejno-ci tych, uktrych mona taniej

uzyska efekt tego leczenia (czy-li naley kupowa zdrowie tam,

gdzie jego cena wyznaczana dostp-nymi technologiami jest nisza). Mar-

notrawstwem jest leczy takimi technolo-giami, ktre s bardzo drogie, kiedy mona by

te rodki przeznaczy na wyleczenie wikszej licz-by ludzi...

ktrzy to zreszt, jako og spoeczestwa, rwnie ponosz koszty choroby danego obywatela.Przy okazji tego tematu - koszt choroby ileczenia mona rozpa-

trywa zwielu perspektyw: pacjenta, patnika publicznego, finansw publicznych czy spoeczestwa. Tu pojawiaj si ciekawe kwestie. Na przykad niektre elementy stanowi koszt zperspektywy spoecznej, ale zperspektywy patnika publicznego ju nie. To, e pacjent zpo-wodu choroby nie jest aktywny zawodowo, nie przekada si na koszt dla NFZ, ale moe generowa koszty zperspektywy finansw publicz-nych (ZUS) ispoeczestwa (pacjent nie wytwarza produktu, wic po-wstaje koszt utraconych moliwoci). To, ile choroba kosztuje, zaley od perspektywy, zktrej spogldamy.

Wspomniana ustawa refundacyjna zostaa wprowadzona w 2012 roku. Czy widzi Pan znaczce rnice pomidzy tym co byo, a co jest obecnie?

Decyzje refundacyjne oczywicie byy podejmowane iwczeniej, ale nie byo np. wprost powiedziane, jak warto roku ycia naley przy-j. Czasami rozwaano inne podejcie. Np. dializoterapia powoduje wyduenie ycia pacjenta (bez niej pacjent nie przeyje). Skoro uzna-

/ rok ycia kupi

22-23

R O Z M A W I A Y : P A U L I N A B A Z I A K , M A R T Y N A G R E C K A

ycie na sprzeda119 577 z tyle kosztuje rok ycia zdrowego Polaka. Jest ono dobrem, wic mona je kupi. Czy jednak etycznym jest decydowa, kogo leczy, a kogo pozostawi samemu sobie? Dr Micha Jakubczyk, zajmujcy si teori podejmowania decyzji w ochronie zdrowia, w rozmowie z MAGLEM stawia pojcie ycia kadego z nas w nieco innym wietle.

dr Micha Jakubczyk

maj-czerwiec 2015

a d i u n k t w Z a k a d z i e W s p o m a g a n i a i A n a l i z y D e c y z j i S G H , p r o w a d z i b a d a n i a w z a k r e s i e o c e n y t e c h n o l o g i i m e d y c z n y c h , f a r m a k o e k o n o m i k i , e k o n o m i i z d r o w i a

leczy czy nie leczy? /

jemy, e t procedur naley stosowa, ujawniamy swoje preferencje, e koszt dializoterapii jest dla nas akceptowalny i wyznacza doln grani-c wartoci ycia. Skoro wykonujemy dializoterapi, to stosujmy wszyst-kie technologie dajce takie same efekty taniej. Ustawa refundacyjna do-precyzowaa take bardzo wiele innych elementw, oktrych nie czas tu mwi.

Czy da si tak zbudowa system refundacji, aby obejmowa rwnie nowoczesne leki?Ale co do zasady je przecie obejmuje. Pamitajmy te, e to jest tro-

ch gra. Firmy farmaceutyczne staraj si opracowa iopatentowa nowe czsteczki, chcc na tym zarobi (co jest oczywiste, bo to firmy komercyj-ne, ico absolutnie nie jest naganne). Nowe leki s drosze, bo firmy ocze-kuj zwrotu poniesionych nakadw, take by mc wprzyszoci realizo-wa kolejne badania. Firmy chc, by jak najwicej innowacyjnych lekw wchodzio na rynek ina listy refundacyjne jak najszybciej ijak najdroej (co, znw, nie jest naganne). Ministerstwo Zdrowia stoi zkolei na stray publicznych pienidzy iwprowadza nowe leki tylko jeli ma pewno, e maj korzystny profil skutecznoci ibezpieczestwa idodatkow skutecz-no oferuj za cen, na ktr nas, jako spoeczestwo, sta.

Wobec tego czy s leki, ktre nie powinny by refundowane?Z pewnoci. Jak to w yciu, zdarzaj si ze decyzje. Wyborw do-

konuje si na podstawie wynikw randomizowanych bada klinicznych, obarczonych bdem losowym. Prawdziwy profil skutecznoci leku moe okaza si wyciu inny ni ten, wktry wierzylimy, podejmujc decyzj. Decyzje orefundacji podjte wdobrej wierze mog okaza si niekorzyst-ne po uzyskaniu dodatkowych informacji.

Czy istnieje wic jaki sposb, by zminimalizowa ryzyko niepowodzenia?Jednym z rozwiza, ktre mogoby pomc przy decyzjach refunda-

cyjnych jest uwzgldnienie tzw. mechanizmw dzielenia ryzyka (ang. risk sharing agreements). Byby to sposb, ktry w pewnym stopniu pozwa-laby zredukowa negatywne konsekwencje decyzji, ktre okazayby si niekorzystne. Wychodzimy wwczas, jako pastwo, zzaoenia, e re-fundujemy dany lek ipowiedzmy przez rok obserwujemy jego dziaanie wgrupie leczonych pacjentw. Jeli terapia nie daje zakadanych efektw,

to zgodnie zwczeniejsz umow prosimy firm ozwrot czci po-niesionych kosztw. Inaczej jeli firma farmaceutyczna

jest przekonana, e jej lek jest skuteczny, to jako spoeczestwo moemy go refundo-

wa, o ile firma zagwaran-tuje nam, e jeeli

okae si mniej skuteczny, to do pewnego stopnia zdejmie znas ciar fi-nansowy, ktry wiza si znasz decyzj. Dziki temu lek bdzie stoso-wany ima szans wykaza swoj skuteczno, firma ma szanse na szybsz decyzj i szybszy zwrot poniesionych nakadw, pacjenci mog szybciej otrzyma obiecujce leczenie, amy czujemy si bezpieczniej, dokonujc wyborw.

Jeli mwimy, e lek jest skuteczny, to czasem zakadamy, e wydua ycie, ale czasem e podnosi jego jako. Da si j obiektywnie zmierzy?

Trzeba jako prbowa to zoperacjonalizowa. Jednym ze sposobw jest tzw. kwestionariusz EQ-5D (por. www.euroqol.org). Chcc zmie-rzy czyj jako ycia, zadaj mu pi pyta, np. na ile jest wstanie samodzielnie si porusza, aon odpowiada, czy moe chodzi bez pro-blemu, zpewnymi problemami, czy te jest przykuty do ka. Mamy zatem 243 stany zdrowia. Stanom tym prbujemy przypisa miar licz-bow uyteczno mwic, jakiej czci roku w penym zdro-wiu jest rwnowany rok ycia wdanym stanie. WPolsce takie bada-nie uytecznoci stanw zdrowia przeprowadzilimy kilka lat temu (we wsppracy z Warszawskim Uniwersytetem Medycznym iSGH). Wy-nik pokaza, e Polacy przypisuj wysz uyteczno wikszoci sta-nw zdrowia ni np. Niemcy czy Brytyjczycy, co moe te wynika z tego, e niechtnie oddajemy czas ycia (ocena uytecznoci stanu zdrowia wymagaa wyobraenia sobie, e poprawiamy jako swojego zdrowia kosztem skrcenia czasu ycia, tzw. metoda handlowania cza-sem, ang. time trade-off, TTO). Co moe troch intrygujce: zbada-limy np., czy wiara wycie po mierci jest zwizana zuytecznoci przypisywan przez respondenta stanom zdrowia. Okazao si, e lu-dzie wierzcy niechtnie oddaj lata ycia weksperymencie TTO (bo to troch wchodzenie w rol Boga?), wic efektywnie przypisuj sta-nom wysz uyteczno. Moim zdaniem tego typu badania s na-prawd ciekawe, naukowe, atake potrzebne wpraktyce, wic mam to szczcie zawodowe, e widz rzeczywiste zastosowania dla teorii po-dejmowania decyzji, ktr wykadam.

Czy Paskie dowiadczenie zdobyte podczas bada wskazuje na postp w naszym kraju? Czy jest Pan sobie w stanie wyobrazi, co bdzie w przyszoci?

T tzw. ocen technologii medycznych health technology assessment, HTA lub farmakoekonomik zajmuj si ju 15 lat. Gdy zaczynaem, wPolsce ten obszar by rozwijany od nie tak dawna. Nie byo wwczas mowy oprocedurach, standardach, wytycznych, dopiero si uczylimy od krajw Europy Zachodniej iUSA. Polska musiaa co nieco nadgoni i teraz wPolsce HTA stoi na dobrym poziomie (regulacje, instytucje, rodowisko akademickie i praktykw). Tempa nabiera take wsplna inicjatywa SGH iWarszawskiego Uniwersytetu Medycznego dotyczca uruchomienia wsplnych studiw MBA wobszarze zarzdzania wsys-temie opieki zdrowotnej. Mylc oteoretycznych metodach wspieraj-cych podejmowanie decyzji w obszarze HTA, nie potrafi teraz prze-widzie jakiej wielkiej rewolucji, cho zapewne jeszcze si zdziwi. 0

Polska egluga Batycka, dziaajca pod nazw Polferries, to firma istniejca od 1976 roku. Zostaa zaoona jako

przedsibiorstwo pastwowe, zajmujce si e-glug promow. Z pocztkiem lat 90. ubiege-go wieku rozpoczto procesy restrukturyzacyjne, ktrych efektem byo stworzenie jednoosobowej spki Skarbu Pastwa oraz uzyskanie osobowo-ci prawnej. Ju wtedy mylano o prywatyzacji. Obecnie przyszo PB, ktra zatrudnia okoo 600 osb, jest niepewna, poniewa ministerstwo planuje przekaza spk. Pytanie tylko, komu.

Ziemia na horyzoncieCzy prywatyzacja jest konieczna, czy te jedy-

nie moliwa? Jak zapewnia Ministerstwo Skarbu, celem jego dziaa jest wyonienie inwestora, kt-ry zapewni dalsze funkcjonowanie istabilny roz-wj spki. Podkrela te, e ceny ropy naftowej na rynkach wiatowych, kursy walutowe, agre-sywna polityka cenowa stosowana przez innych przewonikw czy regulacje zwizane zochron rodowiska znajduj si poza kontrol Spki, as kluczowe dla jej funkcjonowania.

Do finau rozgrywki ozakup PB zakwalifi-koway si trzy przedsibiorstwa: duski DFDS,

niemiecki TT Line i Finnlines, spka nale-ca do woskiej grupy Grimaldi. Podjciu decyzji oprywatyzacji sprzeciwiaj si pracownicy, zwiz-ki zawodowe, zachodniopomorscy parlamenta-rzyci oraz czonkowie samorzdw isejmiku wo-jewdzkiego. Zwizkowcy optymistycznie patrz w przyszo tego sektora gospodarki w rejonie Batyku. Przewiduj osignicie zysku na pozio-mie 20 mln z w biecym roku, za w 2016 nawet opoow wicej. Dlatego nie uwaaj, by zarzdzanie spk przez kogo zupenie nowego byo konieczne.

Do podobnych wnioskw doszli uczestnicy de-baty w Szczecinie w lutym br., kiedy to przed-stawiciele armatorw oraz Zarzdu Morskich Portw Szczecin i winoujcie dyskutowali nad przyszoci PB. Jarosaw Siergiej, prezes PB, podkrela, e ten sektor gospodarki stale si roz-wija, wzrasta zapotrzebowanie na przewozy mor-skie - zatem przysze lata dla spki wydaj si przedstawia wkorzystnym wietle.

Trafiony-niezatopiony?Ju piciokrotnie przymierzano si do sprze-

day przedsibiorstwa. Za kadym razem efekt by ten sam nie podejmowano dalszych kro-

kw. Wostatnim czasie sprawa jednak nabraa tempa, gdy pod koniec ub.r. Ministerstwo Skar-bu Pastwa obniyo nominaln warto spki. W momencie ogaszania procesu prywatyzacyj-nego, cena wynosia 10 z za akcj, podczas gdy co ciekawe wdniu skadania ofert zmniejszo-no j do 3,90 z. To ogromny spadek wartoci, ale jednoczenie wzrost zainteresowania potencjal-nych inwestorw. Resort zamierza bowiem sprze-da prawie 92 proc. wartoci spki tj. 9,5 mln ak-cji; reszta trafi do pracownikw.

Wstyczniu zwizki zawodowe dziaajce przy Polskiej egludze Batyckiej zoyy do Prokura-tury Rejonowej Warszawa-rdmiecie zawiado-mienie o podejrzeniu popenienia przestpstwa przez Ministra Skarbu Pastwa Wodzimierza Karpiskiego oraz Podsekretarza Stanu wMini-sterstwie Skarbu Pastwa Rafaa Baniaka. Zawia-domienie dotyczyo naraenia Skarbu Pastwa na znaczn szkod. W opublikowanym doku-mencie mona przeczyta m.in.: Naszym zdaniem W. Karpiski iR. Baniak nie dopenili swoich obo-wizkw, oktrym mowa wart. 231 1, polegaj-cych wich przypadku na wykonaniu nienaleytym, sprzecznym zistot lub charakterem obowizku go-spodarowania mieniem pastwowym oraz prywa-

fot.

Axe C

C

/ sztorm nad polskimi wodami

24-25

T E K S T: P A U L I N A B A Z I A K

Zasady z pozoru s proste. W grze bierze udzia trzech graczy. Stawka bardzo wysoka. Zadanie jest o tyle skomplikowane, e do walki wcza si kto jeszcze, cho za sterami i tak stoi Wielki Brat.

Gra w statki

tyzacji m.in. spek Skarbu Pastwa. Wostatnich 3 latach firma prnie si rozwija, wypracowa-a blisko 50 mln zotych zysku. Wostatnich dniach 2014r. dokonano wPB potnej inwestycji, kupu-jc za 140 mln z duy iekonomiczny prom pasa-ersko-samochodowy.

Podjta decyzja ozmniejszeniu ceny nominal-nej akcji to efekt m.in. 70 mln z strat, jakie PB wygenerowaa wlatach 2008-2011, awic wdo-bie kryzysu gospodarczego. Grupa Kapitaowa PB nie dysponowaa wwczas rodkami na po-krycie biecych zobowiza. Wbrew informa-cjom, ktre zawiera zawiadomienie do Prokuratu-ry, resort utrzymuje, e wkolejnych latach spka odnotowywaa malejcy kapita wasny oraz ro-snce straty.

Koo ratunkoweW marcu w Ministerstwie Skarbu Pastwa

omawiano pomys zakadajcy utworzenie Pol-skiej Grupy Promowej. To moliwa alternaty-wa dla przejcia Polskiej eglugi Batyckiej przez zagranicznych inwestorw. Zakada wsppra-c spki oraz przedsibiorstwa wcaoci nale-cego do grupy kapitaowej Polskiej eglugi Mor-skiej Unity Lines. Jest najmodszym zpolskich armatorw, wsptworzonym pocztkowo przez kilka spek. PB wycofaa si zumowy ju na samym pocztku istnienia nowej firmy. To jeden zgwnych potencjalnych powodw trudnej sy-tuacji spki, ktr Polska Grupa Promowa mia-aby nieco ustabilizowa. Oznaczaoby to jednak przede wszystkim pozostawienie przedsibior-stwa wrodzimych rkach.

Krzysztof Gogol, rzecznik Polskiej eglu-gi Morskiej, przyznaje: Utworzenie PGP spowo-dowaoby uzyskanie znaczcych oszczdnoci ope-racyjnych i finansowych dziki efektowi synergii w polskiej brany przewozw promowych poprzez optymalizacj nakadw finansowych, synchroni-zacj celw istrategii gospodarczych oraz wykorzy-stanie efektu skali. Dziki PGP bdzie take istnia-a moliwo pozyskania dodatkowego kapitau na drodze emisji akcji na giedzie. Azysk ztego tytu-u nie przepywaby bezporednio do kieszeni ak-cjonariuszy, ale posuyby do tworzenia nowych inwestycji.

Unity Lines wsppracuj ju z innym przed-sibiorstwem, jakim jest Euroafrica. Kooperacja ta uwaana jest za udan, co dobrze rokuje dla ewen-tualnego istnienia Polskiej Grupy Promowej. Co wane, wPolsce konsolidacja przedsibiorstw moe okaza si udanym procesem pokazuje to przy-kad Grupy Azoty, ktra stale si rozwija iodnoto-wuje korzystne wyniki finansowe.

List w butelceMinisterstwo Skarbu Pastwa rozwaa utwo-

rzenie PGP. Do resortu przekazano opracowan

przez Prezesa Zarzdu PB oraz Dyrektora Na-czelnego przedsibiorstwa pastwowego Polska egluga Morska koncepcj zawierajc wstp-ne zaoenia realizacji przedsiwzicia zudziaem PB. Projekt zosta opracowany wsposb oglny iwymaga uzupenienia. Mona by powiedzie, e resort chwyci silny wiatr w agle, nabierajc tempa, dajc armatorom jedynie dwa tygodnie na opracowanie planu konsolidacyjnego. Zdaniem Ministerstwa, skoro koncepcja konsolidacji sekto-ra nie jest nowym pomysem, wyznaczenie krt-kiego terminu na opracowanie planu nie powinno stanowi problemu. Spki nie miay innego wy-boru jak przygotowa wtak ekspresowym tempie szczegy projektu.

Kontrowersje wzbudzi take otrzymany przez resort list, wktrym zaoga Polskiej e-glugi Batyckiej miaaby niejako przeciwsta-wia si podjciu prywatyzacji. Apelujemy, aby odrzuci krtkowzroczn polityk odpycha-nia napywu zagranicznego kapitau te sowa zdziwiy szefa Zwizku Zawodowego Pracow-nikw PB. Sam prezes spki utrzymuje, e

dobrze zna stanowisko swoich podwadnych opowiadajcych si przeciwko przejciu. List, ktry trafi take do Najwyszej Izby Kontro-li, nie by podpisany imionami inazwiskami, zatem jego wiarygodno jest podwaona.

Chaos, ktry towarzyszy sprawie Polskiej eglugi Batyckie, nie sprzyja niepewnej przyszoci firmy oraz sektora gospodarki, ja-kim jest transport morski. Nawet Minister-stwo Infrastruktury iRozwoju uwaa obecny sposb dziaalnoci resortu Skarbu Pastwa za sprzeczny zpolityk morsk kraju. Wkwiet-niu na antenie Polskiego Radia Szczecin pre-zes Polskiego Stronnictwa Ludowego w re-gionie, Jarosaw Rzepa, zapewni, e minister gospodarki Janusz Piechociski bdzie lobbo-wa za utworzeniem Polskiej Grupy Promo-wej. Czy zatem dbao odobr kondycj go-spodarcz kraju, ktra, wzaoeniu, powinna by obowizkiem rnych resortw, jest rozu-miana przez nie inaczej? Pozostaje liczy na to, e dla koobrzeskiego armatora decyzja waciciela nie bdzie oznacza game over. 0

maj-czerwiec 2015

sztorm nad polskimi wodami /

graf

. Kat

arzy

na Ko

odz

iej

/ jak oszczdza na emerytur

28-29

kultura /

Mogoby si wydawa, e pomys zrobienia filmu z chopcami o adnych buziach przyci-

gnie wycznie rozwrzeszczane fanki. Jednak to zudne wraenie. Modzi aktorzy, tacy jak

Sam Claflin, Max Irons czy Douglas Booth maj tu swoje pi minut i wykorzystuj je w stu

procentach. Doskonale wcielaj si w role pustych modzieniaszkw z wyszych sfer.

Film w reyserii Lone Scherfig, znanej raczej z romansw Jeden dzie czy Bya sobie

dziewczyna, przedstawia adaptacj sztuki Laury Wade pod tytuem Posh.

Pierwsze, co moe przyku uwag, to caa oprawa produkcji. Zimna kolorysyka zdj,

brytyjski akcent, angielskie brukowane ulice czy same kostiumy s doskona otoczk

dla prezentowanego bogactwa i prnoci.

Klub dla wybracw to historia dwch pierwszorocznych studentw: Milesa Richardsa

i Alistaira Rylea, ktrzy zostaj zauwaeni przez czonkw kontrowersyjnego uniwer-

syteckiego stowarzyszenia i dostpuj zaszczytu, jakim jest przyjcie do grona wspa-

niaych. Gwni bohaterowie szybko zdaj sobie spraw, e o pozycji w klubie decyduj

prezencja i pienidze. Przez wikszo filmu akcja rozgrywa si przy wykwintnej kolacji,

gdzie modzi i wyrachowani studenci pokazuj swoje prawdziwe twarze. Bez adnych za-

hamowa staraj si o jak najwyszy status wrd czonkw klubu. Konflikt midzy Mile-

sem i Alistairem zaostrza rywalizacj tak samo jak lejce si hektolitry alkoholu. Napicie

i brak skrupuw doprowadzaj do rozwoju zdarze, ktre mog zaszkodzi wszystkim

czonkom. W krytycznym momencie z pewnych siebie bogaczy wychodz drcy przed

odpowiedzialnoci chopcy. aden z nich nie jest gotowy wzi na siebie winy, kady jest

skonny pogry drugiego byle tylko mie czyste rce.

Film przygotowuje widza na standardowy happy end. Dobro wygrywa ze zem. Jednak

koniec wydaje si zaskakujcy. Ukazuje on smutn prawd, e nie zawsze sprawiedli-

wo zwycia. Chocia jest te druga strona medalu, ktra uczy, e mimo wszystko

zawsze mona dokona wyboru.

Historia o prestiowym The Riot Club, dziaajcym od wielu lat na Uniwersytecie Oxfordz-

kim w Wielkiej Brytanii, wzbudza emocje. Irytacja, rozdranienie i niesmak powodowany

zepsuciem i arogancj pierwszoplanowych bohaterw towarzysz nam niemale przez cay

film. Sprawiaj oni wraenie bandy rozwydrzonych chopcw, mylcych, e pienidze odku-

pi ich wszystkie winy i ugasz kade pragnienie. Uwaajc si za tytuowych wybracw

i gardzc tym, co pospolite, odrzucaj reszt spoeczestwa.

Nie mona powiedzie, e dramat o niemoralnych studentach wprowadza w stan unie-

sienia. Jednak jest wart powicenia jednego wieczoru, chociaby ze wzgldu na ciekawe

ujcie powszechnego problemu prnoci modych ludzi.

GOSIA JACKIEWICZ

30-31

Ocen

a:

xxxzz

Klub dla wybracw (Wielka Brytania, 2014)Re. Lone Scherfig Premiera: 24 kwietnia 2015

Kielich peen zepsucia

fot.

mat

eria

y pra

sowe

Wiosna pena wrae

Filmy prezentowane na tegorocznym festiwalu podzielono na dwanacie grup, midzy innymi na: Triumfato-

rw, Polskie kino na wiecie czy Faworytw pu-

blicznoci. Pokazano zarwno dziea dobrze zna-ne polskiej publicznoci, jak oscarowy Birdman czy Body/Ciao Magorzaty Szumowskiej, jak ifil-my mniej znane: Czarny wgiel, kruchy ld czy Je-stem Femen. Mankamentem festiwalu wydaje si zaprezentowanie produkcji, ktre byy wywietla-ne ju wielokrotnie, chocia zdrugiej strony wielu widzw miao okazje nadrobi braki kinowe.

Nietuzinkowe sekcjeZa ciekaw propozycj mona uzna dwie

grupy filmw: Wgry inne kino oraz Retro-spektywa Radu Jude. Wpierwszej grupie zosta-y przedstawione najwaniejsze wgierskie obra-zy zostatnich kilku lat. Najciekawsz propozycj by Biay Bg Kornla Mundruczy. Fabua filmu rozpoczyna si od wprowadzenia na Wgrzech prawa, ktre nakada ograniczenia na wacicie-li psw. Ludzie zaczynaj wrogo spoglda na te zwierzta, jedynie 13-letnia Lili postanawia bro-

ni swojego czworonoga. Ten, bkajc si po Bu-dapeszcie, dowiadcza okruciestwa ludzi. Potem jednak sytuacja si zmienia i psy zaczynaj mci si na swoich oprawcach. Do drugiej grupy na-leay retrospektywy filmw rumuskiego rey-sera Radu Jude. Widzowie mieli okazj zobaczy najbardziej znane dzieo reysera Najszczliw-sza dziewczyna na wiecie. Pokazano te Aferim! oraz Wszyscy wnaszej rodzinie.

Podczas tegorocznej Wiosny Filmw wywie-tlonych zostao okoo osiemdziesit obrazw. Duym plusem festiwalu byo ich zrnicowa-nie. Te sabsze pod wzgldem artystycznym zgi-ny wrd wieloci filmw intrygujcych lub na-wet wybitnych. Oprcz projekcji odbyy si take spotkania ztwrcami, midzy innymi zJerzym Stuhrem czy Grzegorzem Jarzyn.

Tegoroczn Wiosn Filmw mona podsumo-wa jako wydarzenie bardzo udane. Teraz pozo-staje nam tylko czeka na kolejn edycj. 0

Festiwal Filmowy Wiosna Filmw odby si po raz dwudziesty pierwszy 10-19 kwietnia w dwch kinach festiwalowych Kinie Praha i Kinie Apolonia. Na festiwalu co roku prezentowane s nagradzane i doceniane przez krytykw filmy z ostatnich kilku lat.T E K S T: A N E TA T Y M I S K A

Czy Dolan zepsuje drukark?

fot.

mat

eria

y pra

sowe

/ recenzja / Wiosna Filmw

Spaghetti westerny Sergio Leone maj ju p wieku. Wtym roku okrg rocz-nic premiery wituje Za kilka dola-

rw wicej, za rok wypada 50-lecie Dobrego, zego ibrzydkiego, prawdopodobnie najbardziej docenio-nego filmu woskiego reysera. Filmy, ktre byy uznawane za dekonstrukcj gatunku, eksploata-cj jego charakterystycznych cech do granic moli-woci, stanowi dzi ju powszechnie akceptowan cz westernowego kanonu. Szereg wspczesnych reyserw otwarcie wyznaje mio twrczoci Sergio Leone, zQuentinem Tarantino na czele. Ameryka-ski reyser w otwierajcej sekwencji Bkartw wojny po-etyk westernw Leone przenis do okupowanej przez nazistw Francji, Kill Bill natomiast nasyci muzyczny-mi iwizualnymi cytatami ztwrczoci Wocha. Mi-dzy innymi dziki takim popularyzatorom jak Taran-tino, zainteresowanie spaghetti westernem nie sabnie nawet wepoce tak mao westernowi przychylnej.

Z Ameryki do EuropyWStanach Zjednoczonych lat 60. popularno

westernu jako gatunku wci bya dua, ale jej ko-niec pojawia si ju na horyzoncie wraz zewolucj tematyczn wymuszon przez zmieniajce si cza-sy. Opowieci obohaterskich kowbojach isprawie-dliwych szeryfach pasoway bardziej do powojennej epoki Eisenhowera i zawrotnego rozwoju kultu-ry amerykaskich przedmie ni do burzliwej ery walki oprawa mniejszoci rasowych, wojny wWiet-namie ihippisowskiej anarchii. Nie jest wic przy-padkiem, e cz najwaniejszych westernw po-wstaa wwczas wEuropie. Byy one tworzone przez filmowcw zafascynowanych amerykaskim mi-tem, aczasem po prostu zewntrzn estetyk iar-chetypowymi motywami Dzikiego Zachodu.

W tym konkretnym kontekcie politycznym idziejowym dystans geograficzny ikulturowy oka-za si czynnikiem pozytywnym, oferujcym wie-

e spojrzenie na gatunek, nieuwikane tak mocno wtrudn sytuacj polityczn iwalk ozdefiniowa-nie na nowo tosamoci USA.

Twrczo Leone od pocztku zdradzaa wielk fascynacj mitami Dzikiego Zachodu, ale Woch testowa granice gatunku poprzez uycie charak-terystycznej poetyki, ktra obok ikonicznej muzy-ki Ennio Morricone miaa sta si znakiem rozpo-znawczym jego italo-westernw. Synne dugie ujcia, rozcignite w czasie sceny czsto pozba-wione dialogw iposta idealnego samotnego bo-hatera, pozbawionego imienia lub posugujcego si pseudonimem, byy obecne w westernach Le-one od samego pocztku. Elementem testowania pojemnoci gatunku byy te liczne inspiracje po-zawesternowe. Za gar dolarw na tyle przypomi-nao synny samurajski film Akiry Kurosawy, Stra przyboczn, e sprawa skoczya si wsdzie. Do-nioso, ktra wkroczya do filmw Wocha wraz zDobrym, zym ibrzydkim iju ich nie opucia, te stanowia element gatunkowej innowacji. Krytycz-ny charakter ukazywanych na ekranie brutalnoci, oszustwa i rozwianych zudze by rwnowaony przez epicki charakter narracji, ktra wynosia we-stern do rangi mitu. Brutalno Dzikiego Zachodu stawaa si podobna do brutalnoci wiata greckich bogw iherosw.

Dolarowa trylogiaApogeum tego podejcia stanowiy dwa fil-

my woskiego reysera wspomniane Dobry, zy ibrzydki oraz Pewnego razu na Dzikim Zachodzie. Pierwszy znich cechuje jeszcze pewien balans mi-dzy klasyczn przygodow intryg a ambicj od-najdywania w Ameryce kulturowych archetypw iwychodzenia poza gatunkow ram westernu, by pokaza na ekranie zjawiska takie jak choby kosz-mar ibezcelowo wojny. Dobry, zy ibrzydki by duszy ni wikszo popularnych westernw (pra-

wie trzy godziny), apomimo lekkoci wprowadzanej przez przygodowe wtki ibrawurowo wykreowane postaci, nie brakowao wfilmie powagi iznanego ju z wczeniejszych spaghetti westernw patosu, zwaszcza wkulminacyjnej scenie pojedynku. Am-bicja filmu musiaa zamkn usta krytykom wester-nw zEuropy, bo oczywiste byo, e Leone czu si wzapiaszczonym gatunku lepiej ni nie jeden twr-ca zUSA. Ukoczone wnastpnym roku Pewnego razu na Dzikim Zachodzie pchno ju konwencj do granic moliwoci, pozostawiajc widza zwra-eniem, e jest wiadkiem wyciskania gatunku do ostatniej kropli, z dowiadczeniem ogldania we-sternu ostatecznego. Sama otwierajca sekwencja na stacji kolejowej, to wiadectwo penej kontroli Leone nad filmowym czasem iprzestrzeni, ktre zapewniy reyserowi miejsce wpanteonie najwik-szych twrcw wiatowego kina.

Nie tylko spaghettiBy moe efektem tego mistrzowskiego podwj-

nego sukcesu by fakt, e pniejszym westernom Leone nie towarzyszy ju tak duy rozgos jak jego dokonaniom zlat 60. Reyser ostatecznie rozsta si zgatunkiem, by swoj mitotwrcz poetyk prze-nie do kina gangsterskiego, czego efektem by po-cztkowo chodno przyjty, ale po czasie na nowo doceniony, czterogodzinny (wzalenoci od ogl-danej wersji) Dawno temu wAmeryce. mier za-braa Sergio Leone w1989 roku, dwa dni przed planowanym podpisaniem kontraktu na realiza-cj kinowej adaptacji ksiki oobleniu Lenin-gradu. By jednym ztych reyserw, ktrzy ode-szli, wci robic dobre filmy. Nie dziwi wic fascynacja wielu kinomanw niezrealizowanymi projektami Wocha, acznie zfilmem oLenin-gradzie byo ich wiele. Pozostaje kolejny raz obej-rze Dobrego, zego ibrzydkiego iznw zachwyci si tym, jak wyglda kino wczystej postaci. 0

T E K S T: F I L I P B O R AT Y N

fot.

mat

eria

y pra

sowe

maj-czerwiec 2015

Sergio Leone powiedzia kiedy, e odwaga jest niczym innym jak strachem, ktrego si nie okazuje. Woski reyser popar te sowa czynami, odwanie tworzc odrbny gatunek filmowy, czym zapisa si w historii kina na zawsze.

Makaroniarz wszech czasw

Sergio Leone /

32-33

34-35

/ aktualnoci / odkrycia

S takie postacie, ktre po prostu naley zobaczy na scenie. Dlatego na pewne sztu-

ki przychodzi si wanie dla aktorw. Spektakl Mimo wszystko, wystawiany w Teatrze

Wspczesnym, naley do tej kategorii. W niedziel 12 kwietnia odby si 167. pokaz

sztuki, a tym samym mino dziesi lat od jej premiery. Maja Komorowska i Wodzimierz

Komasa ju dekad opowiadaj widowni o yciu Sary Bernhardt.

Fabua sztuki jest w istocie bardzo prosta. Widzowie s wiadkami dwch dni z ycia

sawnej francuskiej aktorki kobiety znajdujcej si w okresie pnej staroci. Sarah

siedzi w ogrodzie i wraz ze swoim opiekunem, Pitou, spisuje wspomnienia. Madame Bern-

hardt nie jest pozbawiona kaprynoci waciwej dojrzaym divom, za Pitou kocha j

mioci opiekucz i jest gotowy speni kad jej prob cho nie bez odpowiedniej

dozy narzekania. Humor scen polega na subtelnych zoliwociach rzucanych ze strony

obojga oraz na widocznej od pierwszej sceny rnicy, ktra przejawia si w podejciu do

ycia bohaterw. Sarah i Pitou to swoje wyrane przeciwiestwa ona: dowiadczona,

odwana i bezporednia; on: lkliwy i niemiay.

Sposobem na zwalczanie zanikw pamici bohaterki jest odgrywanie kolejnych scen

z jej ycia. Pitou najczciej przypada rola maman, ktrej udao si zacign do ka

wikszo wpywowych mczyzn Parya lub matki przeoonej klasztoru, w jakim wy-

chowywaa si maa Sarah. Ona za ma niekiedy 25 lat, innym razem 12 i niezmiennie jest

w jakim stopniu nieszczliwa.

Majca tuziny mczyzn, uwielbiana przez publiczno, wystpujca na scenach Europy

i Ameryki Pnocnej, pod koniec ycia zostaje sama ze swoimi wspomnieniami i rozmyla

o niemiertelnoci. Mwi o tym, e Soce jest smutne, gdy dowiedziao si, e nie bdzie

y wiecznie. W sztuce Mimo wszystko zostaj utrwalone gbokie prawdy o yciu i oczy-

wicie o mioci, gdy szczeglnie grajc w teatrze, nie sposb si przed ni uchroni.

Trudno nie dostrzec wyranej paraleli, zachodzcej midzy gwn bohaterk a aktor-

k, ktra j gra. Maja Komorowska na czas trwania spektaklu jest Sar Bernhardt, a przy

tym jednoczenie sob. miejemy si z artw, ktre wypowiada, ale zarazem czujemy

zawarty w nich ciar przemijania. Na scenie w jednej fizycznej postaci widzimy de facto

dwie damy. Ten fakt stanowi o dowiadczeniu sztuki najwyszej prby.

M A R I A K D Z I E L S K A

Dama na scenie

Mimo wszystkoR e . W a l d e m a r m i g a s i e w i c zTe a t r W s p c z e s n y

oce

na:

xxxxx

Dom Auersbergerw. Pora kolacji. W oczekiwaniu na Aktora Teatru Narodowego,

triumfujcego odtwrcy roli Ekdala w Ibsenowskiej Dzikiej kaczce, toczy si rozmo-

wa znudzonych i godnych lokalnych artystw m.in. lokalnej Virginii Woolf, Mo-

dego Joycea, Alfreda Kubina. Tych, ktrzy porwnuj si albo s porwnywani do

twrcw Sztuki przez due S. Podobno prawdziw artystk bya Joanna, przy-

jacika domu Auersbergerw, ktra bardzo chciaa by aktork i tancerk, wic

w kocu nazwaa siebie choreograf k. Niestety popenia samobjstwo, a ostatnie

lata ycia spdzia zapijaczona w samotnoci.

Nie wiemy, co naprawd stoi za tymi ludmi i jak si nazywaj. Nie wiemy, czy to, co pi-

sz i komponuj jest dobre czy ze. Powinno nam wystarcza wielkie nazwisko, z ktrym

twrca si utosamia w kocu ono wiadczy o jego sztuce. Nie ma ju kryteriw dla

sztuki? Wszyscy wpadamy w t puapk. Nazwisko liczy si bardziej ni wartoci dziea.

Cytujemy cudze sowa, nie silc si na wymylanie swoich. Nasza sztuka jest mierna,

ale staramy si tego nie dostrzega, powtarzajc nabonie nazwiska wielkich twrcw,

ktrych naladujemy. Niewane, e nie znamy dzie tych twrcw liczy si to, kto, a nie

co mwi. Ze sceny padnie w kocu apel: nie pozwlmy, eby sztuka staa si naszym

zawodem uprawianym bez pasji, bez artyzmu sprawmy, by sztuka bya yciem! Czy

susznie?

Wycinka Holzfllen w reyserii Lupy jest niezwykle lekkim spektaklem

zawdzicza to wietnym aktorom oraz absurdalnemu humorowi i ostrej

(auto)ironii, z jak opowiada j Thomas Bernhard (Piotr Skiba). Znakomi-

ty jest Jan Frycz jako Aktor Teatru Narodowego (sic!). Widzowie Wycinka,

podobnie jak jedna z postaci, bd mieli okazj wysucha po raz pierw-

szy w yciu caego Bolera Ravela. Ci, ktrzy ledz wydarzenia ostatnich lat

w polskim teatrze, nieraz umiechn si i doceni padajce tu i wdzie rodowi-

skowe aluzje. Przedstawienie trwa jednak odrobin za dugo, bo a 260 minut.

W E R O N I K A K U M I D E R

oce

na:

xxxxx

Wycinka HolzfllenR e . K r y s t i a n L u p aTe a t r P o l s k i w e W r o c a w i u

fot.

mat

eria

y pra

sowe

Kolacja wybitnie artystyczna

fot.

mat

eria

y Tea

tru W

sp

czes

nego

fot.

mat

eria

y pra

sowe

40-41

/ recenzje

Wak

acyjna

War

szaw

a

War

szaw

a nigd

y nie

ciesz

ya si

saw

wak

acyjn

ej st

olicy

Euro

py.

Reda

kcja

MAGL

A uw

aa

jedna

k, e

to m

iasto

ma

praw

o wa

lczy

o t

aki t

ytu.

Wyt

nij te

n prz

ewod

nik, z

egnij

we w

aciw

ym m

iejsc

u i w

yrus

zaj w

podr

po

War

szaw

ie lat

a.

TEKS

T AN

ASTA

ZJA

KIRY

NA, A

RLET

A PI

LAT,

AGA

TA S

EROC

KA, A

LEKS

ANDR

A BR

ZOZO

WSK

A, M

ARTA

LIS

, PAU

LINA

BA

ZIAK

, AGA

TA T

OMAS

ZEW

SKA

ZDJ

CIA:

ALE

KSAN

DER

GOW

ACKI

, ADR

IAN

KRAW

CZYK

zegnij

styl ycia /50 scales of Grey

maj-czerwiec 2015

Wracasz w rodzinne strony, jedziesz autostrad swojego imienia. Umawiasz si z przyjacimi na grilla w dniu narodowego wita zadedykowanego tobie. Idziesz podglda zmagania modych talentw na stadionie, na ktrym widnieje twoje nazwisko. Jedna sportowa wiktoria moe dostarczy ci nieprzemijajcej chway.

Wieczna chwaa herosw

Obok ludzi wiata muzyki, filmu, te-lewizji czy polityki, wyrniajcy si sportowcy s jednymi z najbar-

dziej rozpoznawalnych postaci w swoich kra-jach. Nierzadko ich historia potrafi zainspi-rowa innych do trudnej walki i powice. S wskazywani jako autorytety. Nieliczni do-stpuj jeszcze wikszego zaszczytu swoimi osigniciami wpisuj si na zawsze w histo-ri kraju, zyskujc uznanie porwnywalne do tego, jakim darzy si mitycznych herosw.

Niedocigniony FinZa pierwszego zawodnika wnajnowszej erze

sportu i olimpizmu, cieszcego si mianem bohatera narodowego, uznaje si fiskiego bie-gacza Paava Nurmiego. Wyczyny dziewicio-krotnego mistrza olimpijskiego na lekkoatle-tycznych stadionach byy rwnie wanym patriotycznym wydarzeniem dla Finlandii, ktra wwczas dopiero tworzya swoj pa-stwowo po uzyskaniu niepodlegoci po I wojnie wiatowej. Heroizm Nurmiego zna-komicie wpisywa si w wyobraenie o sil-nym kraju zpnocy Europy, potraficym od-nie midzynarodowy sukces. Trzeba doda, e zawodnik cieszy si saw nie tylko wrd swoich rodakw, lecz take przyciga uwa-g oglnowiatow, poniewa by sportowcem nietuzinkowym jak na tamte czasy. Jego tour-ne po Ameryce gromadzio komplet widzw na stadionach, amczce (zperspektywy ludzi niemajcych samolotu) podre za ocean wa-den sposb nie odbijay si na formie zawod-nika. Deklasowa rywali, wygrywajc wcigu 63 dni 53 z55 biegw. Ju w1925 roku otrzy-ma od swoich rodakw, jako wyraz uznania, pomnik pierwszy na wiecie monument za-dedykowany znanemu zimienia atlecie.

Mae pastwo wielki sukcesTrenujesz cae ycie, pochodzenie z maej

wyspy nie przeszkadza ci w drodze do karie-ry. Stajesz na starcie kolejnych zawodw, wy-

jtkowych dla kadego sportowca jeste na mistrzostwach wiata. Ten jeden bieg zmienia twoje ycie, bo wygrywajc, dajesz swoim ro-dakom poczucie ogromnej dumy i otwierasz ich wyobrani na sukces. Mieszkaniec pa-stwa-wyspy jest najlepszym zawodnikiem na ziemskim globie zamieszkanym przez siedem miliardw ludzi.

Historia Kima Collinsa, sprintera z Sa-int Kitts & Nevis, pokazuje, e dziki sukce-sowi sportowemu mona zapisa si zotymi zgoskami na kartach historii swojego kra-ju. Pamitny zwyciski bieg na M wParyu w 2003 roku by dla obywateli tego niewiel-kiego kraju tak wany, jak dla Polakw bitwa pod Wiedniem. To by przeomowy moment w dziejach pastwa. Ludzie poczuli wielk dum i zainspirowali si niesamowitym osi-gniciem sportowca z ich maej spoecznoci. Sportowca, ktry tak jak wielu znich, nie cie-szy si dostatkiem. Pochodzcy z ubogiej ro-dziny, szuka rnych zaj, aby finansowo wi-za koniec z kocem pracowa choby jako malarz czy takswkarz.

ywa legendaNa pamitk tego wydarzenia co roku

w dniu biegu obchodzony jest Kim Collins Day. Jak wspomina atleta: Byo mi troch gu-pio, gdy zdecydowano, e dzie, w ktrym od-niosem ten sukces, bdzie witem narodowym. Ale ju zdyem si do tego przyzwyczai. Amoje wito to nie s nadte przemowy oficjeli ani wciganie flagi na maszt, tylko dobra zaba-wa. Taka, jak lubi. Biegacz doczeka si rw-nie wybudowania autostrady istadionu swo-jego imienia.

Prywatnie Kim Collins uchodzi za bardzo otwartego ipozytywnie nastawionego do y-cia czowieka. Uwaa si go za letniego od-powiednika samuraja na deskach, skocz-ka Noriakiego Kasaiego. Tak jak Japoczyk, gdziekolwiek si pojawia, promieniuje umie-chem, jest ulubiecem publicznoci i dzien-

nikarzy, a przede wszystkim wci startu-je wbiegach. Pokazuje tym, e wsporcie wiek nie jest najwaniejszy. Bdc czynnym za-wodnikiem jako 39-latek, najstarszy w staw-ce sprinterw, osiga niewiarygodne wyni-ki i wci plasuje si w wiatowej czowce. Dwa miesice temu w odzi ustanowi swj rekord yciowy. By to jednoczenie najlep-szy wtym roku wynik biegu na 60 metrw na wiecie, gorszy od halowego rekordu wiata je-dynie o0,08 s. Jak twierdzi sam atleta, sport wci daje mu rado, aon cieszy si kadymi zawodami iwierzy wmedal na przyszorocz-nych Igrzyskach Olimpijskich wRio de Jane-iro. Zpewnoci, gdy zakoczy karier, inni zawodnicy bd puka do jego drzwi zprob oprzepis na sportow dugowieczno.

Heroizm Karaibw Bohaterami narodowymi zasuonymi dla

wasnego kraju s rwnie sportowcy z in-nych niewielkich pastw. Chwa, a nawet czci, otaczane s postacie z pastw kara-ibskich, kojarzcych si bardziej z kurorta-mi wypoczynkowymi ni z bogat histori. Viv Richards, krykiecista zAntigui iBarbu-dy, jest na licie odznaczonych Orderem Bo-hatera Narodowego, przyznanym tylko kilku osobom na wiecie. Kolejna bya gwiazda kry-kietowa, Garfield Sobers, zostaa wczona do grupy zasuonych dla pastwa sportow-cw wraz z innymi dziewicioma postaciami zBarbadosu. Ku ich czci 28 kwietnia kadego roku obchodzony jest na wyspie Dzie Boha-terw Narodowych.

To, co nakrca rywalizacj, to take patrio-tyczna ch przysporzenia swoim rodakom chwil radoci idumy zwasnego pochodzenia. Sportowy sukces potrafi wprawi w eufori cay kraj. Kibice odpacaj si nieprzemijaj-c pamici i podziwem. Duch ery staroyt-nych igrzysk, kiedy to zwycizca witany by wswoim polis znieopisan wdzicznoci, jest wdzisiejszym sporcie wci ywy. 0

T E K S T: B A R T O S Z B O N I E C

/ bohaterowie wiata sportu

MAGIEL44-45

fot.

Anto

ny St

anley

CC

Gdy ogoszono, e fina Ligi Europejskiej sezonu 2014/2015 odbdzie si na Stadionie Narodowym, kady po cichu liczy, e chocia jedna z polskich druyn sprawi niespodziank i stanie si jednym z dwch najlepszych zespo-w tych rozgrywek. Dziki temu my, kibice, mielibymy okazj przeywa emocje podob-ne do tych, ktre towarzyszyy nam przy oka-zji meczu Polski z Grecj na Euro 2012. Ma-rzenia pozostay jednak tylko marzeniami. Mimo to przez jeden majowy wieczr War-szawa stanie si stolic europejskiego futbo-lu. Najbardziej zadowolony z tego faktu jest Zbigniew Boniek, ktry po objciu stanowi-ska prezesa PZPN okreli zorganizowanie fi-nau Ligi Europejskiej 2015 w Polsce jako je-den z celw swojej kandydatury.

Liga Europejska od sezonu 2009/2010 za-stpuje rozgrywki Pucharu UEFA i Pucharu Zdobywcw Pucharw. Jest to drugi najbar-dziej prestiowy klubowy turniej pikarski po Lidze Mistrzw. Daje on szans sabszym ze-spoom na zaistnienie na arenie midzynaro-dowej. Dziki temu mecze s nieraz ciekaw-sze ni spotkania Champions League, bowiem druyny te chc pokaza si z jak najlepszej strony. Ciekawym przykadem jest fina z 2014 roku pomidzy Benfik Lizbona a Chelsea Londyn. Przez dugi czas druyna z Portuga-lii remisowaa z Anglikami, ktrzy rok wcze-niej signli po puchar Ligi Mistrzw. Osta-tecznie to ekipa z Londynu zdobya bramk w doliczonym czasie gry i zostaa pierwszym ze-spoem, ktry rok po wygraniu Ligi Mistrzw zatriumfowa w LE. 0

Europejski NarodowyT E K S T: A D A M H U G U E S

Na pocztek par sw otym, jak testo-waem siownie. Po pierwsze, wbrew tytuowi, nie porwnywaem caych

sieci siowni, lecz tylko przedstawiciela ka-dej znich. Po drugie, do kadej z siowni, czy moe, jak sami wolicie je nazywa, klubu fitness, wchodziem zupenie anonimowo, w ramach darmowych wej, ktre oferuje kady z nich. Po trzecie, aby warunki byy jak najbardziej po-rwnywalne, staraem si nie wykonywa skom-plikowanych wicze, ale ograniczyem si do bieni, sztangi i ewentualnego uczestnictwa wzajciach zorganizowanych. Ku mojemu zdzi-wieniu moliwoci treningowe byy prawie iden-tyczne, dlatego w rankingu skupi si na deta-lach, ktre wydaj mi si decydujce. Oceni Pure Jatomi, Calypso iMcFit.

Kategoria 1. Warunki do robienia zdj i spa-mowania znajomych na Facebooku

Wtej kategorii bezsprzecznym zwycizc jest Pure. Owietlenie sali byo bardzo dobre dziki cakiem sporym oknom, awi-fi uatwio spraw-ne podzielenie si zdjciami z treningu ze zna-jomymi. McFit dysponowa odrobin sabszym owietleniem oraz nie zapewnia staego dost-pu do sieci. Mimo to doceniem rnorodno scenografii, jak moecie pokaza na fotkach, spamujc swoich znajomych. Od selfie na tre-ningach grupowych iwlustrze, przez ujcia na urzdzeniu symulujcym wchodzenie po scho-dach, do zdj podczas treningu bokserskie-go. Calypso wypado sabo, nie miao niczego, czym ju wczeniej nie pochwalilibycie si swo-im znajomym. Cho przestrze do wicze naj-lepiej owietlili waciciele tej wanie siowni, trudno byo znale miejsce do selfie (tylko sala do wicze zorganizowanych). Dodatkowo bra-kowao wi-fi.

Kategoria 2. Ekrany i jako multimediwWe wszystkich siowniach zgonikw lecia-

a muzyka iod czasu do czasu komunikaty per-sonelu. Dlatego uwag skupiem na tym co wi-da, a nie na tym, co sycha. Pure przewaa, poniewa poza reklamami na ekranach wywie-tlane s tam programy telewizyjne, ktre mona

dobra samodzielnie podczas treningu na bie-ni. Stracili jednak wmoich oczach, bo wbrew za-powiedziom oferowali dostp tylko do 4 kana-w, ado tego dwik mona byo uzyska tylko dziki suchawkom (wrd niedostpnych kana-w by m.in. TVN, wic zrozczarowaniem zo-rientowaem si, e opuszcz jeden odcinek se-rialu Na Wsplnej). Calypso, poza autopromocj, wywietlao informacje o aktywnociach spor-towych, nie tylko zwizanych z siowni (zain-teresowa mnie temat biegw ekstremalnych). Z kolei w McFit dostrzegem jedynie reklamy, dodatkowo niezbyt ciekawe. Raz przewina si promocja jakich zaj.

Kategoria 3. Hajs si musi zgadzaDoszlimy do ostatniej i najwaniejszej ka-

tegorii. Zaczn od Purea, ktry pomimo tego, e oferuje wysoki poziom usug, to odstrasza cen. Za t przyjemno mona zapaci 135z za miesic przy karnecie rocznym, ewentual-nie 105 z za miesic przy karnecie pozwalaj-cym wiczy od 9.00 do 16.00 wtygodniu ipo 14.00 w weekendy. Dodatkowo naley uici 20 z wpisowego. Calypso ma znacznie wysz stawk za wejcie, tj. 100 z, ale rekompensu-je j miesiczna opata. Dla studentw wynosi ona 99 z irwnoczenie nie ogranicza waden sposb liczby wej na siowni. Na najwy-szym stopniu podium rozsiad si McFit, gdzie roczny karnet kosztuje 89 z miesicznie, are-jestracja 90 z.

Dip TipJednym ze sposobw korzystania z siowni

s rwnie karty dla aktywnych, ktre hono-ruje sie Calypso. Najbardziej popularna wrd studentw jest karta BeActive, wwersji comfort. Pozwala cieszy si dostpem do siowni zpew-nymi ograniczeniami (poniedziaek-pitek do 16.00, w weekend bez ogranicze) za jedyne 59z wumowie na miesic lub 53 z miesicznie wumowie na trzy miesice. Dziki tej usudze reklamuje si te mniej znane siownie na terenie caego kraju. Alternatyw moe by karta MyLi-fe, gdzie wpakiecie zsiowni dostajemy usugi medyczne za okoo 100 z miesicznie. 0

Warszawski workoutT E K S T: P I O T R S Z O S TA K O W S K I

maj-czerwiec 2015

siownie / fina LE /

fot.

Spen

s03

CC

fot.

Aber

roCr

eativ

e

Wakacyjny klimat

Nasi idole na miejsce urlopu najcz-ciej wybieraj nadmorskie miejsco-woci, gdzie do woli le plackiem na

play. Niektrzy jednak wykonuj bardzo spe-cyficzne zajcia. Nie oznacza to, e wyruszaj wkosmos czy pilnie studiuj fizyk kwantow. Obalaj mit sportowca, ktry podczas wakacji obrasta wtuszcz (lub traci tkank miniow vide synne zdjcie z wakacji Marcina Kami-skiego). Jednych krci adrenalina, emocje iprd-ko, inni stawiaj na rozwj umysowy. aden znich po zakoczeniu rozgrywek nie potrafi wy-siedzie w miejscu. Pora na uoenie wasnego planu poszerzania horyzontw na podstawie po-czyna naszych ulubiecw.

Co dla ciaaNaucz si jedzi samochodem, ale nie byle

jakim. Jednym z fanw motoryzacji jest Jan-ne Ahonen, skoczek narciarski, ktry w swojej dyscyplinie zdoby waciwie wszystkie moli-we trofea. Wpewnym momencie zacz jednak opuszcza starty wsezonie letnim. Powd? Udzia wzawodach Drag Racing. Niedugo potem Jan-ne osign tak wpraw, e awansowa do ogl-noeuropejskiej ligi tych rozgrywek. Wystpy wdragsterze byy jedn zprzyczyn jego pierwszej przerwy wuprawianiu skokw narciarskich.

Wostatecznoci nie musimy szuka tak wy-mylnych pojazdw. Wystarczy zerkn na kra-jowe podwrko, na ktrym w wycigach sa-mochodowych bryluj Polacy. Adam Maysz iMaciej Kot jako mentorzy? Nie jest to najgor-sza opcja, ale wtedy wsidziesz jedynie do zwy-kych rajdwek.

Skoro ju mwimy o wiecie sportw zimo-wych, warto zatrzyma si na czeskim biathlo-nicie Michalu lesingrze. Ju w czasach dzie-cicych by okrelany jako lekko nadaktywny. Dzi to mao powiedziane. Pasje sportowca roz-cigaj si od nieba a po gbiny wd. Do pose-

zonowych zaj biathlonisty nale skoki ze spa-dochronem, wspinaczka, kajaki czy nurkowanie. Na co dzie dochodz obowizki rodzinne ipodstawowe treningi biegu na nartach istrza-w zkarabinka (zcakiem niezym skutkiem wtym roku zdoby zoty medal M wsztafecie mieszanej). Na swojej stronie internetowej le-singr skromnie stwierdza, e nie wszystkim ak-tywnociom moe powici tyle czasu, ile by pragn. Kto inny mgby westchn, e chcia-by tak efektywnie wykorzystywa czas, by mie go choby na jedno hobby.

Co dla duszy

Po przyjemnociach dla ciaa czas na roz-wj duchowy. Nie wymagajmy od siebie pisa-nia traktatw filozoficznych, wystarczy sign po instrument. Inspiracj moe by pikarz Nol-berto Solano, ktry gra na trbce. Nazwisko nie mwi zbyt wiele, ale prawie 100 wystpw w reprezentacji i ponad 300 w angielskiej Pre-mier League robi wraenie. Peruwiaczyk roz-pocz nauk gry jeszcze wszkole ikontynuowa j rwnie wtrakcie kariery zawodniczej. Obec-nie zakoczy przygod z pik iwystpuje we wasnym zespole muzycznym Geordie Latinos. Grupa jest aktywna wWielkiej Brytanii iczsto daje koncerty charytatywne. Wkocu po karie-rze zawodnika ligi angielskiej Solano nie musi martwi si ozarobki.

Na marginesie trzeba wspomnie, e wrd spor-towcw roi si od niespenionych muzykw ipio-senkarzy, ktrzy sceniczn przygod rozpoczyna-j dopiero wtedy, gdy s znani publicznoci. Wci jednak mona znale kilka wyjtkw, na przykad wrd najbliszych nam sportowcw, chociaby Damiana Zbozienia. Pikarz GKS Bechatw gra wgralskiej kapeli jeszcze przez rozpoczciem ka-riery pikarskiej. Jego zesp nie odnosi wikszych sukcesw, bo za takie nie uznaje si zapewne roz-rywkowego przygrywania na weselach.

Nie zapomnij o odlotowych pomysachW tej kategorii autorytetem sta si koszy-

karz Tim Duncan. Jego styl prezentowany na boisku uznawany jest za nudny. C, efektow-no pokazuje po meczach. Duncan to wielki fan gry RPG Dungeons and Dragons. Kolekcjo-nuje miecze inoe, ana piersi ma wytatuowa-nego Merlina. Dodatkowo nie boi si konkret-nych i odwanych rozwiza w kwestii stroju. Przebra si za czarodzieja? aden problem. Za-oy ochraniacz wksztacie czaszki na kolano? Nie ma sprawy. To czowiek, dziki ktremu a-twiej usprawiedliwi swoje wygupy.

Cho dla nas moe to stanowi barier nie do pokonania, sportowcy (przynajmniej ci zgrnej pki) nie narzekaj na brak rodkw finansowych na spenianie swoich zachcia-nek. Mimo e wikszo z nich zarabia tyl-ko dziki uprawianiu sportu, zdarzaj si wy-jtki. Rafa Sonik dorobi si kilkudziesiciu milionw zotych wbiznesie. Cz znich za-inwestowa pniej m.in. wzwycistwo wRaj-dzie Dakar. Nieco inaczej mechanizm zadzia-a wprzypadku Dariusza Michalczewskiego. Bokser dopiero po zakoczeniu kariery na po-wanie zaj si dziaalnoci biznesow, pro-dukujc napoje izotoniczne. Za granic przy-kadem wieci Roger Staubach, gracz NFL (ligi futbolu amerykaskiego) zlat 70. Wra-mach odmiany zaoy firm funkcjonujc na rynku nieruchomoci, ktr kilka lat temu sprzeda za 613 milionw dolarw.

Kiedy wkocu zmczysz si na tyle, e nie bdziesz ju wstanie kiwn palcem, miao przeznacz czas na relaks na play. Masz wy-jtkowo duy wybr od oklepanej Euro-py, po Karaiby i Fidi. Warunek konieczny: ukochana osoba uTwojego boku ikilka zdj wrzuconych na portale spoecznociowe. Ko-niec kocw, po solidnym wysiku naley si porzdny wypoczynek. 0

Maj, czerwiec, wakacje za pasem Wreszcie nadejdzie czas przeznaczony na odpoczynek i leniuchowanie. Moe jednak warto wzi przykad ze sportowcw, ktrzy po zakoczeniu sezonu rozwijaj swoje pasje i zainteresowania?T E K S T: W O J C I E C H K L I S Z C Z A K

/ wakacje zawodnikw

MAGIEL46-47

fot.

JayM

antr

i CC

Dla wszystkich mionikw sportu Eu-ropa jest wymarzonym miejscem do ycia. Ogromne stadiony, rzesze kibi-

cw organizujcych swoje weekendy po tygodniu pracy, by mc obejrze mecze ukochanej druy-ny. Sportowcy od maego trenujcy na trawia-stych lub sztucznych boiskach. Ci, ktrych natu-ra obdarzya talentem i charakterem, id prost drog do sawy i zapewniaj sobie wygodne y-cie. Jedyne, co moe im przeszkodzi, to kontu-zja, problemy finansowe lub osobiste. To nie jest takie proste mylisz. S jednak miejsca, gdzie lu-dzie marz onaszych problemach, acz znich wydaje si im wrcz wyimaginowana. Zapnijcie pasy, bo czeka nas duga podr.

Nie mamy czasu dla AmerykanwPrzenosimy si do prowincji Sada w Jeme-

nie, gdzie wczasie pisania tego artykuu wybu-chaj bomby igin ludzie. Tam nikt nie wybie-ga wprzyszo. Jeli dziecko chce pobiega lub pogra w pik, moe ju nigdy nie wrci do domu. Inna opcja przeyje, ale nie bdzie mia-o dokd wraca. Wto miejsce nie pojedzie a-den skaut, by owi mode talenty. Dla miesz-kacw kady krok moe by ich ostatnim. Ideologia goszona przez szyitw jest dla nich sy-nonimem strachu. Jedynym wyjciem zobecnej sytuacji wydaje si interwencja zbrojna innego kraju, co czyni pod koniec marca Arabia Saudyj-ska przy wsparciu Stanw Zjednoczonych. To oznacza wicej ofiar, take wrd ludnoci cy-wilnej. C, czasem wyciu nie ma waciwych rozwiza. W tych rejonach nie jest atwo by sportowcem, prawda?

Tym bardziej szokuje postawa reprezentacji Afganistanu wpice nonej, ktra w2002 roku decyduje si na start w eliminacjach Pucha-ru Azji. Pocztki nie s zbyt obiecujce, kadra korzysta tylko z lokalnych zawodnikw. Jeli

kto uwaa Turkmenistan za sab druyn, to zpewnoci podziaa mu na wyobrani fakt, e pokonuje ona naszych bohaterw 11:0. Nie-trudno zgadn, e szansa na pierwszy whisto-rii awans do tego turnieju, delikatnie mwic, przechodzi Afgaczykom koo nosa. Ale nie poddali si. W cigu najbliszych lat Afgani-stan wystawi swoj druyn narodow na prze-kr wojnie, ktra rozpta si wich kraju po in-terwencji NATO.

Pocztek nowegoObecny kapitan Afgaczykw, Djelaludin

Sharityar, trafi do reprezentacji w2007 roku. Wmodoci trenowa w szkce niemieckiego Wolfsburga, a w momencie powoania wyst-powa wniszej lidze niemieckiej. Opropozycji gry wdruynie narodowej dowiedzia si ma-ilowo. Reprezentacja wci nie bya wtedy do-brze zorganizowana. Tu przed meczem chcia-em napi si wody inagle okazao si, e wogle jej nie ma. Zastanawiaem si, jak to moliwe na poziomie midzynarodowym. Kto pobieg do sklepu, kupi zgrzewk itak to si skoczyo. To jednak rzeczy drugorzdne, bo zaznaczam: gdy wyszedem na boisko, gdy usyszaem hymn, gdy zobaczyem naszych kibicw, ktrzy przelecieli tyle kilometrw na mecz, poczuem si wspania-le. To bya jedna znajpikniejszych chwil moje-go ycia, mwi to z ca stanowczoci opo-wiada pikarz.

Wraz z Sharityarem na boisku pojawili si wtedy inni gracze mieszkajcy wEuropie. Suk-cesw wci jednak nie byo, akibice wtamtej czci wiata nie nale do najcierpliwszych. Nie brakowao problemw, zdarzyo si nawet, e se-lekcjoner zosta zaatakowany noem przez jed-nego zfanatykw.

Wkocu jednak nadszed przeom. Wkwiet-niu 2011 roku Afgaczycy awansowali ze 195.

na 173. pozycj w rankingu FIFA. Rok p-niej powstaa omiozespoowa liga nazwana dumnie Afghan Premier League, na wzr an-gielskiego odpowiednika. Rozgrywki zyska-y przychylno wadz i sponsorw. Najwik-szy sukces przyszed jednak we wrzeniu 2013 roku. Wtedy to wanie Afganistan po raz pierwszy whistorii zdoby mistrzostwo pou-dniowej Azji, pokonujc wfinale Pakistan 3:0. Media obiegy zdjcia Kabulu zakorkowanego przez wiwatujcych kibicw. Rado bya nie do opisania. Miesic pniej osignito poro-zumienie z NATO w sprawie dwustronnego paktu bezpieczestwa, co poskutkowao wy-cofaniem czci wojsk z tego terenu. Mao ktry Afgaczyk zgodziby si na to okrele-nie, ale american dream pikarskiej reprezen-tacji sta si faktem.

Tacy sami Sukces afgaskiej piki ma wymiar nie tyl-

ko sportowy, lecz take kulturowy. Pokaza, e wtym rejonie wiata s ludzie, ktrzy tak jak my potrafi szanowa siebie nawzajem, wie-rzy w rzeczy niezwizane z polityk i dok-tryn religijn. Potrafi by cierpliwi i krok po kroku budowa od podstaw. Pozytywnym przesaniem dla caego wiata jest z pewno-ci stworzenie eskiej reprezentacji. Racj ma jeden zbyych afgaskich liderw politycz-nych, Baba Han, gdy mwi, e poziom eduka-cji wpastwie mona pozna po tym, jak trak-tuje si wnim kobiety.

Przykad Afganistanu pokazuje, e sport potrafi przezwyciy trudnoci tak wielkie jak wojna, a sowa nawoujce do niepodda-wania si wybrzmiewaj goniej od huku spa-dajcych bomb. Czas wraca do Europy, do miejsca, gdzie nie ma drogi do pokoju to po-kj jest drog. 0

Sport na polu minowymBliski Wschd to miejsce, w ktrym spokojne ycie koczy si w momencie otwarcia oczu. Tutaj mio do sportu nie objawia si w najnowszych butach lecz jest si, ktra pozwala przetrwa wyczerpujc wojn. Afganistan to dla niejednego kraina nieznana. Czas odkry j od szatni.T E K S T: P I O T R P O T E R A J

fot.

Adam

Hou

lston

CC

na tle konfliktu zbrojnego /

maj-czerwiec 2015

T E K S T: R O B E R T S Z K L A R Z

Odbiegajca od placu Taksim reprezenta-cyjna ulica Istiklal nigdy nie zasypia. W ci-gu dnia jest to zwyky deptak, ludzie spdzaj czas wokolicznych restauracjach, kawiarniach isklepach. Wieczorem przenosz si do pubw, popijajc piwo przy dwikach muzyki granej czsto na ywo. Ale prawdziwe ycie zaczyna si wnocy. Aleja zapenia si wtedy pijanymi stu-dentami, zagranicznymi turystami ielegancki-mi pracownikami niedalekiej dzielnicy bizne-sowej. Kr oni midzy pubami, shotbarami aklubami zmuzyk tak gon, e przechodnie czuj j na podeszwach swoich butw. Wbocz-nych uliczkach le butelki piwa porozrzuca-ne przez nieprzeszkadzajce nikomu biforujce

grupki. Nie sposb unikn skojarze zsopoc-kim Monciakiem czy stoeczn ulic Mazo-wieck oczywicie w odpowiednio wikszej skali 15-milionowej metropolii. To zdecydowa-nie najbardziej europejska cz Stambuu, co wida szczeglnie po zachodzie soca. Ale nie caa Turcja tak wyglda.

Tradycja a religiaBerkan zaprasza mnie na spotkanie kilku po-

kole absolwentw jego liceum. Id. Odby-wa si ono weleganckiej restauracji wdzielni-cy Levante, gdzie obok drapaczy chmur stoj luksusowe wille zwielkimi ogrodami. Wystrj restauracji niczym nie rni si od podobnych miejsc w Polsce, ale spotkanie jest utrzymane

wbardziej lokalnej formule. St ugina si od licznych przeksek, nazywanych meze,

jedzonych wraz zcienkim chlebem pide. Przed kadym stoi wysoka

i smuka szklaneczka, zkt-rej pijemy tradycyjny tu-

recki alkohol rak. Jest mocny i ma anyo-

wy smak, ktry nie wszystkim

odpowiada, dlatego dolewa si do niego wody nadajcej mu mtny, biay kolor.

Mj przyjaciel iprzewodnik tumaczy, e al-kohol ten pija si wanie przy takich uroczysto-ciach spotkaniach z bliskimi sobie ludmi, spokojnie siedzcymi przy stole, rozmawiajcy-mi izagryzajcymi meze. Szklanki nie powinno si oprnia za szybko raczej powoli sczy jej zawarto. Picie rak na imprezach, na shoty, jest witokradztwem celem nie jest upicie si, ale przyjemne spdzenie czasu ze znajomymi.

Tak jest i tutaj procenty zaszumiay ju w gowach biesiadnikom, ktrzy z radoci wspominaj dawne czasy. Co chwila odzywa-j si toasty, na ktre wszyscy podnosz swoje szklanki. Najczciej sycha erefe, co oznacza na twj honor, ale czasem odzywa si rwnie okrzyk salna, czyli za twoje zdrowie.

Przy tak zastawionym stole, w przyjemnym towarzystwie, z gowy zamroczonej tradycyj-nym tureckim alkoholem uciekaj wszelkie my-li przypominajce, e jestem wislamskim kraju. Tak naprawd mgbym mieszka wStambule caymi miesicami inie odczu wpywu domi-nujcej religii przebywajc tylko wlaickim iko-smopolitycznym towarzystwie anglojzycznych studentw. Ale wystarczy opuci turystyczne dzielnice, by przekona si, e religia jest mocno zakorzeniona wspoeczestwie.

Minarety w caym miecie jeden po drugim zaczynaj si odzywa, a po chwili cae miasto wypenione jest dwikami adhanu wezwania do modlitwy. Yasin na chwile odkada piwo i dopiero kiedy ostatni muezzin milknie, znw podnosi kufel do ust.

Stambu przez dno kieliszka

48-49

/ wiecki islam

- Ty! W ktr stron da reklam? - Wszystko jedno, mamy opnienie!

fot.

Robe

rt Sz

klar

z

Pozorna abstynencjaMwi si, e 83 proc. Turkw w ogle nie

pije alkoholu. Te dane s mocno przesadzone stwierdza Berkan. Te same badania mwi, e alkohol pije tylko kilka procent modych, co jest zu-pen bzdur, bo od czasu do czasu pije znaczna wikszo. Kiedy studiowaem wAnkarze, chodzi-em czasem na piwo znacjonalistami, czyli osoba-mi nawizujcymi do tradycji osmaskich, ktre zzaoenia praktykuj islam.

Zakaz spoywania alkoholu opiera si na wer-setach Koranu: O wy, ktrzy wierzycie! Wino, majsir istrzay wrbiarskie to obrzydliwo wy-nikajca z dziea szatana. Unikajcie wic tego! By moe bdziecie szczliwi! Szatan chce tyl-ko rzuci midzy was nieprzyja izawi przez wino i majsir i odwrci was od wspomnienia Boga imodlitwy. Czy wy nie zaprzestaniecie!

Sowa te wydaj si do jednoznaczne. Py-tam jednak znajomego muzumanina, Onura, jak wyglda to wpraktyce. Koran mwi, e al-kohol iwogle wszystko, co zaburza wiadomo, jest grzechem irdem za. Ale tak naprawd jest to kwestia sumienia. Wielu muzumanw zupenie unika procentw, ale ja uwaam, e jak od czasu do czasu wypij piwo albo dwa, to nic zego si nie sta-nie. Przynajmniej dopki si nie upijam.

Praktykujcym muzumaninem jest take Muhammet. Niedawno skoczy studia licen-cjackie na Uniwersytecie Stambulskim, a teraz przymierza si do magisterki. Siadamy w spo-rej kawiarence na nabrzeu azjatyckiej dzielnicy izamawiamy herbat.

Nie maj tutaj piwa, mam nadziej, e ci to nie przeszkadza stwierdza Muhammet. Gdy rozmowa ju schodzi na ten temat,