www.doipip.wroc.pl

W CIENIUCZEPKABIULETYN INFORMACYJNY DOLNOŚLĄSKIEJ OKRĘGOWEJ IZBY PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH

ISSN 1425 - 6584

NUMER 10 /276/ PAŹDZIERNIK 2014

ARTYKUŁY BIORĄCE UDZIAŁ W KONKURSIE DORPIP WE WROCŁAWIU

BEZPŁATNY DOSTĘP DO WIRTUALNEJ CZYTELNI IBUK LIBRA

KONFERENCJE I SZKOLENIA NA TERENIE DOIPIP

2

W CIENIU CZEPKA Biuletyn informacyjny Dolnośląskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu (www.doipip.wroc.pl)

Wydawca: Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu.

Redaguje Prezydium DORPiP:Urszula Olechowska, Leokadia Jędrzejewska, Anna Szafran, Lucyna Bogumił, Ewa Koziarz, Beata Łabowicz, Marzenna Golicka,Jolanta Kolasińska, Teresa Szerszeń

redakcja techniczna, skład, korekta, i przygotowanie do druku – Włodziwoj Sawicki

Materiałów niezamówionych redakcja nie zwraca, w tekstach publikowanych zastrzega sobie prawo skrótów, zmian tytułów oraz poprawek stylistycz-no–językowych.

Artykuły, listy, uwagi i inną korespondencję prosimy nadsyłać na adres redakcji: Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu, ul. Po-wstańców Śląskich 50, 53–333 Wrocław, fax 373–20–56, e–mail: info@doipip.wroc.pl

REDAKCJA NIE PONOSI ODPOWIEDZIALNOŚCI ZA TREŚĆ TEKSTÓW, OGŁOSZEŃ I REKLAM

DOIPiP NIE PROWADZI POŚREDNICTWA PRACY W KRAJU I ZAGRANICĄ

UWAGA: Nie przyjmujemy do publikacji tekstów przekazywanych telefonicznie!Nasza okładka: http://www.shutterstock.com/, Nu-mer zamknięto 9.10.2014 r. Do druku przygotowano 9.10.2014 r. Nakład 3500 egz. Pismo nieodpłatnie rozprowadzane wśród członków Samorządu Pielęgniarek i Położnych. Druk ABIS. Wszystkie artykuły (i nie tylko) na str. www.doipip.wroc.pl

WYKAZ TELEFONÓW W SIEDZIBIE BIURA DOIPiP WE WROCŁAWIUSekretariat .............................................. 071 333 57 02....................................................... 071 373 20 56 tel/faxPrzewodnicząca ...................................... 071 333 57 03Wiceprzewodnicząca ............................. 071 333 57 05Sekretarz .................................................. 071 333 57 04Skarbnik ................................................... 071 333 57 07Dyrektor Biura ......................................... 071 333 57 00Ewidencja ................................................. 071 333 57 09Rejestr praktyk ........................................ 071 333 57 07Księgowość .............................................. 071 333 57 06Radca prawny .......................................... 071 333 57 05Kasa .......................................................... 071 333 57 01Biblioteka ................................................. 071 333 57 10Okręgowy Rzecznik Odpowiedzialności Zawodowej ............. 071 364 04 44Okręgowy Sąd Pielęgniarek i Położnych ......................... 071 364 04 44Dział Kształcenia ...................................... 071 333 57 08Kierownik Działu Kształcenia ................... 071 364 04 35Dział Kształcenia Oddział w Lubinie ....... 076 746 42 03

DOLNOŚLĄSKA OKRĘGOWA IZBA PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH we Wrocławiu, ul. Powstańców Śląskich 50, 53–333 Wrocław, e–mail: info@doipip.wroc.pltel. 71/ 333 57 02, tel/fax 71/ 373–20–56 www.doipip.wroc.pl

KONTO IZBY: NUMER KONTA BANKOWEGO, na który należy przekazywać składki członkowskie:

Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu, ul. Powstańców Śląskich 50, 53–333 Wrocław, Bank PEKAO SA O/Wrocław63 1240 6670 1111 0000 5641 0435

GODZINY PRACY BIURA Dolnośląskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnychponiedziałek – czwartek – od 800 do 1600 z wyjątkiem wtorków i piątkówwtorek – od 800 do 1700 a w piątek do 1500

DZIAŁ KSZTAŁCENIA tel./fax 71 333 57 08, tel. 71/ 364 04 35poniedziałek – czwartek – od 800 do 1600 z wyjątkiem wtorków i piątkówwtorek – od 800 do 1700, a w piątek do 1500

BIURO W LUBINIE, ul. Odrodzenia 18/2, 59-300 Lubin, tel./fax 76/746 42 03

KONTO DZIAŁU KSZTAŁCENIABank PEKAO SA O/Wrocław13 1240 6670 1111 0000 5648 5055

KASA poniedziałek ......................................................... 10–16 wtorek ................................................................... 8 – 13 środa ...................................................................... 10–16 czwartek ..................................................................8–13 piątek ........................................................... NIECZYNNA

BIBLIOTEKA wtorek ..........................................................od 13 do 17czwartek ..................................................... od 13 do 16piątek ..............................................................od 9 do 14

OKRĘGOWY RZECZNIK ODPOWIEDZIALNOŚCI ZAWODOWEJ tel. 71/ 364 04 44, informacja o dyżurach na stronie internetowej DOIPiP w zakładce ORGANIZACJA PRACY BIURA- ORzOZ

OKRĘGOWY SĄD PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCHInf.: tel. 71/ 364 04 44 lub w Sekretariacie Biura DOIPiP

DYŻURY RADCY PRAWNEGO poniedziałki 14 – 16; środa 14 – 17 (mgr E. Stasiak);

KASA POŻYCZKOWA PRZY DOIPIP Bank PKO BP IV Oddział Wrocław, ul. Gepperta 4Nr: 56 1020 5242 0000 2702 0019 9224

Informacje o stanie swojego konta w Kasie Pożyczko-wej można uzyskać w czasie dyżuru w środy od 1500 do 1630 telefonicznie lub osobiścieKSIĘGOWOŚĆ IZBY NIE PROWADZI KASY POŻYCZ-KOWEJ I NIE UDZIELA INFORMACJI

KONSULTANCIWOJEWÓDZCY W DZIEDZINACH:PIELĘGNIARSTWA – mgr JOLANTA KOLASIŃSKA, UM Wydział Nauk o Zdrowiu, ul. Bartla 5, 51-618 Wrocław, e-mail: jolanta.kolasinska@am.wroc.pl, tel. 0-71/ 784 18 45;

PIELĘGNIARSTWA ANESTEZJOLOGICZNEGO I INTENSYWNEJ OPIEKI– mgr EWA PIELICHOWSKA 4 Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką SP ZOZ ul. Rudolfa Weigla 5, 50-981 Wrocławemail: naczelna.pielegniarka@4wsk.pltel: 71/76-60-207, 608-309-310

PIELĘGNIARSTWA EPIDEMIOLOGICZNEGO – mgr KATARZYNA SALIKSamodzielny Publiczny Szpital Kliniczny Nr 1, ul. M. Skłodowskiej-Curie 58, 50-368 Wrocław tel. 71 327-09-30, 71/784-21-75 606 99 30 95; e-mail: kasiasalik1@wp.pl,

PIELĘGNIARSTWA W GINEKOLOGII I POŁOŻNICTWIE – mgr URSZULA ŻMIJEWSKA, Szpital Specjalistyczny im. A. Falkiewicza, ul. Warszawska 2, 52-114 Wrocław, tel. 0-71/342-86-31wew. 344, 604-93-94-55, 667-977-735

DZIEDZINIE PIELĘGNIARTSWA ONKOLOGICZNEGO – mgr ELŻBIETA GARWACKA-CZACHORDolnośląskie Centrum Onkologii we Wrocławiupl. Hirszfelda 1253-413 Wrocławtel. 71/36-89-261 lub 603 38 58 98e-mail: e.garwacka@gmail.com

PIELĘGNIARSTWA PEDIATRYCZNEGO – mgr DOROTA MILECKA Uniwersyteckii Szpital Kliniczny, ul. Borowska 213, 50-556 Wrocław tel. 071/733-11-90, 733-11-95, 662-232-595

PIELĘGNIARSTWA RODZINNEGO– EWA CHLEBEK, ul. Władysława Łokietka, 57-100 Strzelin, e-mail: echlebek@op.pl, tel. 728-515-055

3

ODREDAKCJI

Jedną z najczęściej przywoływanych we współczesnym świecie cech jest empatia. We-

dług Słownika Języka Polskiego oznacza umiejętność wczuwania się w stan wewnętrzny

drugiej osoby. Jest to więc zaleta pożądana w każdej sytuacji, a szczególnie ważna wśród

ludzi, których praca ściśle wiąże się z drugą człowiekiem. Warto o niej mówić rozważając

także problemy współczesnego pielęgniarstwa. Potrzeba bowiem w kręgu osób z persone-

lu medycznego ludzi z otwartym sercem, pełnych empatii, by skutecznie mogli realizować

swoją życiową drogę.

W październikowych artykułach zamieszczonych w biuletynie, sprawa empatii zajmu-

je ważną pozycję, zwłaszcza w przypadku pielęgnowania dzieci i osób przebywających

w ośrodkach opieki długoterminowej. Zachowania pracowników służby zdrowia ściśle wią-

żą się z ich umiejętnością współodczuwania i zrozumienia drugiej osoby, szczególniej chorej

lub potrzebującej pomocy. Kiedy potrafimy odczytać informacje, jakie są nam przekazywa-

ne przez pacjentów i spróbujemy je wykorzystać, nasze zaangażowanie pomoże w lepszym

wykonaniu codziennych obowiązków. A wówczas, jak twierdzi autorka jednego z artykułów,

szczęście drugiego człowieka stanie się naszym szczęściem.

„W cieniu czepka” prezentujemy także relacje z zakończonej konferencji w ramach Aka-

demii Pielęgniarstwa, która była poświęcona opiece psychiatrycznej na Dolnym Śląsku,

a także konferencji pielęgniarskiej – seminarium dla pielęgniarskiej kadry kierowniczej.

Słowa uznania kierujemy pod adresem Samodzielnego Publicznego Szpitala Kliniczne-

go nr 1, który obchodzi swoje 60 urodziny. Z tej okazji odbyła się konferencja pt. „Wielowy-

miarowość zawodu pielęgniarki i położnej”.

Jak widać wiele w naszym piśmie ciekawostek z pielęgniarsko-położniczego „podwór-

ka.” Zapraszamy więc do lektury.

Redakcja

W NUMERZE:4

18

26

21

20

12

11

248

VII Akademia Pielęgniarstwa

Dziecięce porażenie mózgowe

Ogłoszenie PTP

Empatia kluczem...

Szczęściem jednego człowieka...

Seminarium w USK na Borowskiej

Bezpłatna czytelnia

Pamięć i serce

Głosujmy na kobietę...

22 Ogłoszenia16 60 lat SPSK NR 1

4 INFORMACJE

Tematem VII Akademii Pielęgniarstwa była „Opieka psychiatryczna na Dolnym Śląsku – wybrane problemy opieki pie-

lęgniarskiej wobec pacjentów z zaburze-niami psychicznymi”.

W 2014 r. Dolnośląska Okręgowa Izba

Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu do współpracy w organizacji konferen-cji zaprosiła Wojewódzki Szpital dla Ner-wowo i Psychicznie Chorych w Lubiążu, któremu serdecznie dziękuję za włożony trud i poświęcony czas.

Patronatem honorowym VII Akademię

VII AKADEMIA PIELĘGNIARSTWAmgr Urszula Olechowska Przewodnicząca Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu

W dniu 01 października 2014 r. w Centrum Konferencyjnym Hotelu Orbis Wro-cław odbyła się konferencja naukowo-szkoleniowa z cyklu Akademia Pielę-gniarstwa.

5INFORMACJE

Pielęgniarstwa objął Marszałek Woje-wództwa Dolnośląskiego.

Zaproszenie na konferencje przyjęli: Ja-rosław Maroszek – Dyrektor Departamen-tu Polityki Zdrowotnej Urzędu Marszałkow-skiego Województwa Dolnośląskiego, Elż-bieta Słojewska-Poznańska – Przewodni-cząca Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położ-nych w Jeleniej Górze, Ludmiła Domagała – Przewodnicząca Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych we Wrocła-wiu I i II kadencji, Elżbieta Garwacka-Cza-chor – Przewodnicząca Dolnośląskiej Okrę-gowej Rady Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu III i IV kadencji, przedstawiciele władz województwa dolnośląskiego, gminy wołów, konsultanci wojewódzcy w dziedzi-nach pielęgniarstwa i położnictwa.

Podczas konferencji uczestnicy mie-li okazję zapoznać się z problemami pielę-gniarstwa psychiatrycznego a także pro-blemami pracowników sprawujących opie-kę nad chorymi psychicznie, z programem rozwoju psychiatrii.

6 INFORMACJE

Oto tematy poruszane na konferencji:

1. Rozwój psychiatrii dolnośląskiej – Ja-rosław Maroszek, Dyrektor Departamentu Polityki Zdrowotnej Urzędu Marszałkow-skiego Województwa Dolnośląskiego.

2. Historia Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Lubiążu a wyzwania współczesności – Jacek Kaca-lak, Dyrektor Wojewódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Lubiążu.

3. Oddział Odwykowy o Wzmożonym Za-bezpieczeniu dla Młodzieży – mgr Agniesz-ka Kukułka, Pielęgniarka Naczelna Woje-wódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psy-chicznie Chorych w Lubiążu.

4. Zespół terapeutyczny w oddziale psy-chiatrycznym – mgr Anna Jeleń, młodszy asystent – psycholog, Oddział Psychiatrii Sądowej w Wojewódzkim Szpitalu dla Ner-wowo i Psychicznie Chorych w Lubiążu.

5. Przymus bezpośredni w warunkach prawa – Jacek Kacalak, Dyrektor Woje-wódzkiego Szpitala dla Nerwowo i Psy-chicznie Chorych w Lubiążu.

6. Przymus bezpośredni w kontekście sposobu realizacji praw pacjenta, określo-nych w ustawie o prawach pacjenta i Rzecz-niku Praw Pacjenta – Beata Wróblewska – Radca Rzecznika Praw Pacjenta.

7. Terapia zajęciowa czy leczenie świa-tem? – rehabilitacja chorych psychicznie w XXI wieku na przykładzie działalności Dolnośląskiego Stowarzyszenia Aktywnej Rehabilitacji „Art” – mgr Anna Jędryczka--Hamera, specjalista psycholog kliniczny Dolnośląskie Stowarzyszenie Aktywnej Re-habilitacji „ART”.

8. Opieka pielęgniarska wobec pacjen-ta hospitalizowanego w oddziale psychia-trycznym z zespołem PTSD (Zespół Stre-su Pourazowego) – wykład przygotowa-ła mgr Ksymena Walewska-Lis, Pielęgniar-ka Oddziałowa Klinicznego Oddziału Psy-chiatrycznego i Leczenia Stresu Bojowego 4

7INFORMACJE

Wojskowy Szpital Kliniczny z Polikliniką we Wrocławiu. W roli prelegenta wystąpiła Pa-ni Agnieszka Jania.

9. Depresja pacjenta onkologicznego- mgr piel. Elżbieta Garwacka-Czachor, Dol-nośląskie Centrum Onkologii, Konsultant wojewódzki w dziedzinie pielęgniarstwa onkologicznego.

10. Psychoza, Depresja czy Baby Blues? – zaburzenia emocjonalne okresu poporo-dowego – mgr Teresa Małgorzata Trebenda, mgr Marzena Terpiłowska, mgr Małgorza-ta Żebracka-Górniak, Katedra Ginekologii i Położnictwa – Wydziału Nauk o Zdrowiu, Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Ślą-skich we Wrocławiu.

11. Zaburzenia psychiczne związane ze stresem – dr n. med. Marcin Szechiński Dol-nośląskie Centrum Zdrowia Psychicznego Sp. z o.o.

Serdecznie dziękuję wykładowcom za wysoki poziom merytoryczny przygotowa-nych wykładów, sponsorom oraz uczestni-kom za zainteresowanie.

Szczególnie serdecznie dziękuję i gratu-luję Teatrowi Integracyjnemu EUFORION, którego występ uświetnił przebieg konfe-rencji. Teatr zaprezentował spektakl „Dzie-więć kochanek kawalera Dorna” wg. K. Ma-kuszyńskiego.

W konferencji uczestniczyło 186 osób.

8 PIELĘGNIARSTWO

PODMIOTEM TROSKI PIELĘGNIARSKIEJ

DZIECKO Z MÓZGOWYM PORAŻENIEM DZIECIĘCYM

mgr Barbara HaniszewskaUniwersytecki Szpital Kliniczny

Zespół mózgowego porażenia dziecięcego (mpdz) jest wynikiem uszkodzenia morfologicznego mózgu na skutek różnych urazotwórczych bodźców i może dotyczyć nawet trojga niemowląt na tysiąc nowourodzonych.

ARTYKUŁ BIORĄCY UDZIAŁ W KONKURSIE DORPIP WE WROCŁAWIU O TEMATYCE ZWIĄZANEJ Z ZAWODEM PIELĘGNIARKI I ZAWODEM POŁOŻNEJ.

Jest to niezwykle złożona jednostka za-burzeń, w której nieprawidłowości funk-cjonalne nie obejmują wyłącznie sfery ru-chowej, ale dotyczą także procesów po-znawczych, psychoemocjonalnych i roz-woju społecznego.

Współcześni naukowcy zajmujący się problematyką mózgowego porażenia dzie-

cięcego uważają, że nie powinno się jej po-strzegać jako odrębną jednostkę choro-bową, ponieważ wiodącym ruchowym cechom chorobowym towarzyszą zmia-ny sprzężone. W związku z tym mpdz opi-sywane jest w literaturze w sposób łączny z innymi problemami medycznymi i dlate-go często określa się go mianem zespołu

mózgowego porażenia dziecięcego. Porażenie mózgowe uznawane jest za

jedno z najczęstszych następstw urazów dotyczących okresu okołoporodowego. W ostatnich latach jednak odnotowuje się zmniejszone występowanie mpdz, co wy-raźnie wiąże się z poprawą opieki położni-czej i pediatrycznej, dzięki czemu zmniej-szyła się urazowość noworodków, a z dru-giej strony obserwuje się zwiększoną prze-żywalność dzieci.

Rozpoznanie mpdz przez lekarza opie-ra się głównie na obrazie klinicznym pa-cjenta, przede wszystkim po stwierdzeniu

9PIELĘGNIARSTWO

zwiększonego napięcia mięśni, nienatu-ralnego ruchu kończyn i po występowaniu przetrwałych odruchów neurologicznych. Postawienie diagnozy przed ukończeniem l roku życia jest bardzo utrudnione, co sta-nowi stresujące doświadczenie dla rodzi-ców oczekujących na wyjaśnienie kompli-kacji zdrowotnych ich dziecka.

Mózgowe porażenie dziecięce oprócz dysfunkcji narządu ruchu charakteryzuje się zaburzeniami towarzyszącymi, które są spowodowane między innymi nieprawi-dłowościami powstałymi w wyniku uszko-dzenia centralnego układu nerwowego (oun). Spośród nich zwraca się uwagę na problemy neurologiczne, takie jak: nie-pełnosprawność intelektualna, trudności w nauce, zaburzenia w koncentracji uwagi i nadpobudliwość, padaczka, zaburzenia widzenia, mowy, słuchu połykania, pro-blemy ortopedyczne (boczne skrzywienie kręgosłupa, zwichnięcie stawu biodrowe-go, przykurcze stawowe, asymetria długo-ści kończyn, złamania) oraz inne.

Dzieci doświadczające mpdz wymagają kompleksowej rehabilitacji. Z medycznego punktu widzenia z pewnością istotna jest farmakologia. Objawy towarzyszące mpdz mogą być, bowiem, łagodzone lub likwido-wane przez dobór odpowiednio działają-cych leków, wśród których można wyróż-nić leki psychotropowe. Ta sfera oddzia-ływania należy do zakresu zadań lekarza. Rola pielęgniarki sprowadza się do nadzo-ru w ich podawaniu, szczególnie w sytuacji pobytu dziecka w placówkach opieki me-dycznej, rehabilitacyjnej i szkolnej.

Kolejnym sposobem postępowania z pacjentem z mpdz jest leczenie opera-cyjne, które polega na próbach usuwania pierwotnych lub wtórnych zniekształceń i przywracania kończynom wyglądu zbli-żonego mniej lub bardziej do prawidłowe-go. Zabiegi chirurgiczne należy wykony-wać między drugim a piątym rokiem życia, jednak ich przebieg może być trudny, zaś efekt mało skuteczny. Przyczyna niepo-wodzeń tkwić może w samym charakterze choroby oraz w braku współpracy leczo-nego dziecka z lekarzem. Ponadto, dobre wyniki uzyskane przez zabiegi chirurgicz-ne pogarszają się w miarę upływu czasu, prowadzą niekiedy do nawrotów. Tym nie-korzystnym skłonnościom mogą przeciw-działać ćwiczenia wykonywane w okresie pooperacyjnym przez osoby doświadczo-ne, dysponujące odpowiednim zapleczem technicznym w postaci aparatów odciąża-jących, a także możliwościami zaopatrze-nia gipsowego.

Rehabilitacja jest złożonym procesem, który ma na celu nie tylko przywrócenie w możliwie wysokim stopniu sprawności organizmu, ale przede wszystkim odbu-dowanie poczucia własnej wartości jed-nostki. Usprawnianie dziecka należy roz-począć już w pierwszych dniach jego ży-

cia. W praktyce stosowane jest usprawnie-nie ruchowe, które polega na kształtowa-niu postawy i ruchów począwszy od pozy-cji leżącej poprzez stopniowe przechodze-nie do pozycji wyższych (na czworakach, siedzącą, klęczącą, stojącą), aż do chodze-nia. Obserwując prawidłowy rozwój dziec-ka, można spostrzec, że podstawowe zna-czenie dla wszystkich czynności ma wła-ściwe utrzymanie pozycji głowy. Dotyczy to zarówno ruchów automatycznych, jak i spontanicznych prób utrzymania rów-nowagi, czy też ruchów dowolnych. Naj-ważniejszy cel to poznanie różnicy między stroną zdrową a porażoną.

Stymulacja rozwoju poznawczego po-lega na dostarczeniu bodźców stymu-lujących funkcjonowanie zmysłów oraz usprawnianiu artykulacji (terapia logope-dyczna).

Pielęgnowanie dziecka z porażeniem mózgowym pociąga za sobą konieczność rozwiązywania wielu problemów. Współ-praca pielęgniarki z rodzicami jest w tym zakresie nadzwyczaj ważna. Jedynie wów-czas, gdy rodzice i specjaliści pracują ra-zem jako zespół, można stworzyć dziec-ku najlepszą sposobność rozwinięcia jego umiejętności. Należy pamiętać bowiem, że dzieci z mpdz mogą być spastyczne lub wiotkie, a ich inteligencja może się wahać od normalnej do poniżej normy. Istnieje możliwość wystąpienia u nich uszkodzenia wzroku, słuchu i mowy, zaburzeń emocjo-nalnych, specyficznych kłopotów w ucze-niu się, a także pewnych deformacji fizycz-nych. Wszystkie te, wspomniane już wcze-śniej, aspekty powinno się wziąć pod uwa-gę przy ocenie problemów poszczególnych dzieci. Ponadto, w wielu przypadkach rze-czywisty wiek dziecka nie odpowiada wie-

kowi jego rozwoju. Należy pamiętać, że nie wszystkie dzieci będą niepełnosprawne w takim samym stopniu, w związku z tym rodzice muszą dostosować poszczegól-ne porady medyczne do potrzeb własnych dzieci.

Tak w pielęgnacji, jak i w usprawnianiu zasadniczym, dążeniem jest jak najszyb-sze odejście od wspomagania. Konieczne jest zachęcanie dziecka do poruszania się bez pomocy, co możliwe jest jednak dopie-ro wtedy, gdy we właściwym czasie osoba wspierająca wycofa się, a następnie zachę-ci dziecko do samodzielnego ruchu. Jest to trudne, gdyż zanim dzieci zaczną chodzić, są noszone przez dorosłych na rękach, biorą w ten sposób udział w codziennych czynnościach, jak karmienie, kąpiel, zaba-wa itp. Czynności te nie tylko zapewniają dziecku możliwość poruszania się, ale też wzmacniają więzi psychiczne z rodzicami i innymi bliskimi osobami.

W opiece pielęgnacyjnej nad dzieckiem z mpdz warto poruszyć kwestie pielęgnacji ogólnej i pielęgnacji specyficznej. W zakre-sie pielęgnacji ogólnej istotne jest zwróce-nie uwagi na właściwe podejście do czyn-ności związanych z toaletą, karmieniem, higieną jamy ustnej, ubieraniem i rozbie-raniem oraz pozycjonowaniem dziecka.

Z kolei pielęgnacja specyficzna, która wynika z charakteru zaburzeń i utrudnień towarzyszących mpdz wymaga od pielę-gniarki profesjonalnych umiejętności, wie-dzy i zaangażowania.

W przypadku wzmożonego napięcia mięśniowego pielęgniarka może podjąć ćwiczenia rehabilitacyjne rozluźniające mięśnie, uspokoić dziecko poprzez ogra-niczenie bodźców zakłócających, zapobie-gać nadmiernemu wygięciu głowy do tyłu

10 PIELĘGNIARSTWO

odpowiednio je nosząc na rękach. Ważne jest również rozwijanie sprawności rucho-wej dziecka przez właściwe sadzanie i pio-nizację, częstą zmianę pozycji i układanie na brzuchu.

Jeżeli dziecko nie sygnalizuje potrzeb fi-zjologicznych należy zapewnić mu prawi-dłową higienę osobistą poprzez łączenie codziennej kąpieli z ćwiczeniami w ciepłej wodzie, toaletę krocza kilka razy w ciągu dnia, stosowanie maści lub kremu zapo-biegających maceracji naskórka. Obstruk-cje spowodowane brakiem ruchu, stałą spastycznością wymagają zastosowania regularnych ćwiczeń z zakresu gimnastyki leczniczej oraz masaży brzucha, które mo-gą pobudzić trawienie, a także częstej i re-gularnej zmiany pozycji (zmniejszają ryzy-ko chronicznego zaparcia a ciepłe kąpie-le usprawniają prace jelit), właściwej diety i zastąpienia środków farmaceutycznych.

W przypadku powstawania odleżyn i od-parzeń ważne staje się częste zmienianie pozycji ciała, stosowanie udogodnień (wał-ki, podpórki), nacieranie ciała oliwką i ma-saż, zwracanie uwagi, by nie było fałd i za-łamań w pościeli i na ubraniu.

Dzieci z mpdz ze względu na obniżoną odporność wymagają ochrony przed infek-cją poprzez stworzenie odpowiedniego mi-kroklimatu i ubranie stosowne do tempe-ratury otoczenia.

Częste zachorowania na zapalenie dróg oddechowych (zapalenie płuc, oskrze-li) mogą być wynikiem gorszej wentylacji

płuc. Opieka pielęgniarska polega na regu-larnych zmianach pozycji, dbaniu o dopływ świeżego powietrza, utrzymywaniu stałe-go poziomu wilgotności i unikaniu spad-ku temperatury, nauce odkasływania i wy-dmuchiwania nosa, układaniu w pozycji umożliwiającej lepsze spływanie wydzieli-ny, oklepywaniu pleców, stosowaniu inha-lacji oraz leków.

W związku z częstym krztuszeniem się podczas przyjmowania pokarmów i leków można zastosować działania profilaktycz-ne, takie jak masaż języka, żuchwy, stymu-lację poprawnego gryzienia i żucia, a także stosowanie pozycji zabezpieczającej gło-wę w linii środkowej, przy lekko zgiętych biodrach.

Małym pacjentom, którzy wykazują opóźniony rozwój umysłowy, pielęgniarka może zaproponować zabawę, dostarczyć dziecku aktywnych bodźców wzrokowych (kolorowe ciekawe zabawki). Natomiast podczas nieobecności rodziców wskazane jest zapewnienie kontaktu emocjonalnego z dzieckiem, a także utrzymywanie kontak-tu wzrokowego i słownego przy wszystkich czynnościach wykonywanych przy nim. Za-kłócenia emocjonalne (drażliwość, płaczli-wość) wymagają niwelowania nieprzyjem-nych bodźców z otoczenia, zapewnienie poczucia bezpieczeństwa (niepozostawia-nie dziecka samego), akceptacji i wytwo-rzenie spokojnej, miłej atmosfery.

Pielęgniarka jako osoba mająca najbliż-szy kontakt ze środowiskiem domowym

dziecka powinna pomagać rodzicom w roz-wiązywaniu problemów wywołanych przez niesprawność dziecka. Istotne jest nawią-zanie współpracy z rodzicami, aby jak naj-lepiej przygotować ich do opieki nad dziec-kiem. W związku z tym ważne są: rozmo-wy z rodzicami, uświadomienie im potrze-by więzi z dzieckiem, wspomaganie ich w opiece, wyrabianie cierpliwości w trak-cie zbiegów pielęgnacyjnych, umożliwienie kontaktu z placówką rehabilitacyjną.

Pielęgniarka powinna też organizować spotkania z rodzicami, na których może po-ruszyć zagadnienia dotyczące obserwacji rozwoju psychoruchowego dziecka, uświa-damiać rodzicom konieczność nabywa-nia umiejętności rehabilitacyjnych, uczyć dobierania odpowiedniej diety, doradzać jak nauczyć dziecko sygnalizowania po-trzeb fizjologicznych, samoobsługi i czyn-ności dnia codziennego. Rolą pielęgniar-ki jest też zapoznanie rodziny z uprawnie-niami przysługującymi osobom niepełno-sprawnym oraz ich opiekunom, a także po-moc w poszukiwaniu instytucji i osób, któ-re mogą przyczynić się do poprawy funk-cjonowania dziecka i jego rodziny.

Po zdiagnozowaniu u dziecka zagrożenia wystąpienia mózgowego porażenia dzie-cięcego lub z czasem orzeczenie mpdz, rodzice czują się bezradni z powodu bra-ku wiedzy na temat prawidłowej pielęgna-cji, rehabilitacji i terapii. Konieczne jest współdziałanie rodziców ze służbami me-dycznymi. Ważne jest, aby rodzice dokład-

11PIELĘGNIARSTWO

nie stosowali się do zaleceń lekarzy, reha-bilitantów, psychologów, terapeutów. Dla-tego lekarze i pielęgniarki są zobowiązani do uświadomienia rodzicom sytuacji ich dziecka, wspierania ich wiedzą i doświad-czeniem oraz jak najszybszego skierowa-nia do specjalistów.

Zawód pielęgniarki wiąże ze sobą sztu-kę pielęgnowania ciała ze sztuką wsparcia psychoemocjonalnego pacjenta. Ta war-tość pracy pielęgniarki staje się szczególnie ważna, gdy zajmuje się ona chorym dziec-kiem. Mali pacjenci z zespołem mózgowe-go porażenia dziecięcego należą do szcze-gólnie wymagających delikatności, wrażli-wości, uśmiechu i dobrej opieki, czasami

w zastępstwie nieobecnych rodziców. Pielęgniarka powinna zdawać sobie

sprawę, że jej uczestnictwo w procesie po-wrotu do zdrowia małego pacjenta wiąże się z kształtowaniem jego aktywności na indywidualnie możliwym poziomie, przy-gotowaniem do samodzielności, poma-ganiem w zrozumieniu siebie oraz kształ-towaniem odpowiednich nawyków zdro-wotnych, higienicznych i pielęgnacyjnych. Nie może to być jednak dążenie skupiające się głównie na jednym zagadnieniu, jakimś problemie jednostkowym, gdyż ujmując kwestię w sposób holistyczny, opieka musi dotyczyć wielu płaszczyzn i często zaanga-żowanych musi być wiele osób zawodowo

wypełniających swoje zadania. Ta świado-mość, a za nią idące wyzwanie do integracji różnych podmiotów dopełniających wła-ściwą opiekę nad dzieckiem z mpdz (leka-rzy, fizjoterapeutów, psychologów, peda-gogów, logopedów), to perspektywa roz-wojowa współczesnego pielęgniarstwa.

Bibliografia1. Finne N.R. „Domowa pielęgnacja małe-go dziecka z dziecięcym porażeniem mó-zgowym”, TOR, Warszawa 2000

2. Frohlich A. „Stymulacja od podstaw”, WSiP, Warszawa 2000

3. Levitt S. „Rehabilitacja w porażeniu mó-zgowym i zaburzenia ruchu”, PZWL, War-szawa 2001

4. Mazanek E. „Dziecko niepełnosprawne ruchowo”, WSiP, Warszawa 2000

5. Michałowicz R. „Mózgowe porażenia dziecięce”, PZWL, Warszawa 2001

6. Nowak I. „Problemy rodziców dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym” W: „Dziecko niepełnosprawne ruchowo” (Red.) Mazanek E., WSiP, Warszawa 2004

7. Rutkowska E. „Rehabilitacja i pielęgno-wanie osób niepełnosprawnych”, Czelej, Lublin 2002

8. Synder M. „Dziecko z porażeniem mó-zgowym”, Warszawa 2002

9. Szyszło J. „XXI wiek – nowe wyzwania, pielęgniarstwa. Rola pielęgniarki w pro-cesie usprawnienia dziecka z mózgowym porażeniem dziecięcym”, Pielęgniarka i Położna 2001

10 Witak – Światłowicz L. „Od jedzenia do mówienia. Problemy związane z karmie-niem dziecka chorego.”, W: „Dziecko cho-re. Zagadnienia biopsychiczne i pedago-giczne.” Red. B. Cytowska, B. Winczura, Impuls, Kraków 2007

16.10. 2014r.godz. 13.00

mgr Reneta Urban„ŻYWIENIE W CUKRZYCY”

20.11.2014r.godz. 13.00

mgr Teresa Hyczko„CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE

WYPALENIU SIĘ ZAWODOWEMU”

POLSKIE TOWARZYSTWO PIELĘGNIARSKIE ZAPRASZA NA WYKŁADY DO SIEDZIBY DOIPIP WE WROCŁAWIU PRZY UL. POWSTAŃCÓW ŚLĄSKICH 50

W imieniu Zarządu Oddziału PTP mgr Julia Peszyńska

12 POŁOŻNICTWO

EMPATIA KLUCZEM

DO ZROZUMIENIA POTRZEB PACJENTA

ARTYKUŁ BIORĄCY UDZIAŁ W KONKURSIE DORPIP WE WROCŁAWIU O TEMATYCE ZWIĄZANEJ Z ZAWODEM PIELĘGNIARKI I ZAWODEM POŁOŻNEJ.

mgr Beata Bagińska, położnaWojewódzki Szpital Specjalistyczny ul. Kamieńskiego 73aOddział Neonatologiczny z Pododdziałem Patologii Noworodka

1. ZAMIAST WSTĘPU.

Czy uważasz się za osobę, która potra-fi doskonale rozpoznać, kiedy Twój znajo-my jest smutny?

Czy kiedy ktoś opowiada Ci o swoich pro-blemach, potrafisz wczuć się i zrozumieć Jego punkt widzenia?

Czy nie masz problemów z odgadnięciem jaką motywacją kierował się ktoś, kto zro-

bił coś dziwnego i niespotykanego?

Dlaczego zanim zaczniemy się zastana-wiać mimowolnie odwzajemniamy szar-mancki uśmiech albo czemu śmiech jest zaraźliwy?,

Czemu ziewamy, kiedy robią to inni?

Dlaczego dorośli spontanicznie otwiera-ją usta, kiedy karmią łyżeczką małe dziec-ko?

Czemu rozmawiające osoby mimowolnie przyjmują podobną pozycję ciała?

Co sprawia, że ludzie i całe społeczeń-stwa postępują moralnie i przyzwoicie?

Na czym polega skłonność gatunku ludz-kiego, by dostrajać się do emocjonalnego i cielesnego stanu drugiego człowieka?

Są sprawy, które czynią nas bardziej bezbronnymi niż przemoc...

13PIELĘGNIARSTWO/ POŁOŻNICTWO

Życie codzienne pełne jest spontanicz-nych zjawisk rezonansu tego rodzaju...

Aby odpowiedzieć na nurtujące pytania należy zatrzymać się na niezwykłej ludzkiej umiejętności warunkującej proces stawa-nia się i bycia człowiekiem...

„Miej taki punkt widzenia, z którego dobrze widzieć drugiego człowieka...”

/R. Wasilewski/

2. CZYM JEST EMPATIA?Empatia – wywodząc się z gr. empatheia

„cierpienie”; pochodzi od niemieckiego ter-minu Einfulung, oznaczającego skłonność do utożsamiania się z jakimś przedmiotem, powodującym odczucia estetyczne. Angiel-ski termin empathy został wprowadzony dopiero w 1909r. do słownika E.Tichener’a i stanowił tłumaczenie słowa Einfulung.

W obecnych czasach badacze definiują-cy empatię, dzielą się na trzy grupy, repre-zentujące różne podejście.

Pierwsza grupa zwraca szczególną uwa-gę, na emocjonalną stronę empatii. W psy-chologii oznacza zdolność odczuwania sta-nów psychicznych innych istot, daje odpo-wiedz, zawierającą ładunek emocjonalny, na zachowanie się i emocje drugiej osoby.

Sprawia to, że człowiek przeżywa podob-ne stany, w stosunku do osoby, z którą em-patyzuje (widząc smutnego, reaguje na je-go zachowanie tą samą emocją, czyli smut-kiem).

„Empatia jest tym, czym co dzieje się z nami, kiedy opuszczamy własne ciała by znaleźć się na chwilę lub na dłuższy czas w umyśle drugiej osoby by obserwo-wać rzeczywistość jej oczami, odczuwać jej emocje i akcje w jej bólu”.

/K. Lampert/

Druga z grup związana jest ze sferą po-znawczą. Naukowcy ci, traktują empatię jako wykształconą umiejętność spostrze-gania i rozumienia, tego, co druga osoba w rzeczywistości przeżywa. Osoba empa-tyczna poprawnie odgaduje uczucia, pra-gnienia i reakcje osoby, z która empatyzu-je, dzięki temu, że jest w stanie za pomocą własnych wyobrażeń i fantazji stworzyć ob-raz tego, jak czuje się dana osoba. Widząc, że ktoś cieszy się, wie, jakie emocje przeży-wa. Przez to jest w stanie dogłębnie zrozu-mieć radość drugiego człowieka i ją prze-analizować.

„(...)uczuciowa reakcja, która wywo-dzi się z lęku lub innego rozumienia sta-nu emocjonalnego lub odczuwania dru-

giej osoby, będąca podobną do tego, co druga osoba czuje lub oczekuje, że od-czuwa”.

/N. Eisenberg/

Trzecie podejście jest syntezą obu, za-tem skupia się zarówno na emocjach, jak i na poznaniu. Jego przedstawiciele uważa-ją, że empatia to reakcja emocjonalna, któ-rą wywołują procesy poznawcze – rozumia-ne jako percypowanie albo wyobrażanie sobie sytuacji. Zawiera zatem nie tylko oce-nę i próbę zrozumienia drugiej osoby, ale też reakcję emocjonalną jaką udziela się tej osobie w zamian.

„(...)jest możliwością umieszczenia w mentalnych butach innej osoby tak, by zrozumieć własne emocje i uczucia”.

/A. Goldman/

3. EMPATIA A NEUROBIOLOGIA, CZYLI

CZYM SĄ NEURONY LUSTRZANE?Co jest zatem odpowiedzialne za „zdol-

ność do myślenia i odczuwania siebie w we-wnętrznym życiu innej osoby” /H.Kohut/ ?

Z badań neurobiologicznych i neurop-sychologicznych wynika, że reakcja empa-tyczna jest wynikiem przetwarzania infor-macji przez neurony lustrzane, czyli układ komórek nerwowych, tworzących w swo-jej sieci dwie „drogi”. Realizują swoje pro-gramy w naszym organizmie i aktywują się podczas obserwacji lub innej formy współ-odczuwania przez inną osobę. Neurony lu-strzane są specyficznym rodzajem komó-rek, mających pomóc w rozumieniu emocji drugiej osoby.

Pierwsza z dróg to „bootom-up”. Na-ukowcy twierdzą, że żeby zrozumieć, co czuje druga osoba trzeba używać tych sa-mych sposobów i reprezentacji, których używamy do odczuwania własnych reakcji. Dzięki nim osoba na widok pewnej czynno-ści jest w stanie niemal natychmiast odgad-nąć intencje innego.

Druga droga neuronów lustrzanych „up--bottom” opiera się na biologicznych me-chanizmach kontrolowania i hamowania. U człowieka odpowiedzialne prawdopo-dobnie są też za zdolność do rozpoznania cudzych emocji i intencji wyrażonych nie-werbalnie.

Niezbędnym warunkiem zaistnienia em-patii – pewnego rodzaju sytuacja przepły-wu, wzajemnego dostrajania się neuronów lustrzanych – jest doprowadzenie do takiej sytuacji, w której jesteśmy w stanie skon-centrować się nawet nie tyle na komuni-kacji, ile na sobie nawzajem. Koncentrację na drugim człowieku z kolei można ćwiczyć poprzez aktywne słuchanie. Jest ono pro-

cesem empatycznego dostrojenia się do uczuć i myśli drugiego człowieka. Na pozio-mie fizjologicznym uaktywniane są właśnie specyficzne struktury mózgowe zw. neuro-nami lustrzanymi.

Na poziomie psychologicznym oznacza maksymalnie możliwe otwarcie na przeka-zy werbalne i niewerbalne, znaczenia i emo-cje płynące od osoby, na której koncentruje się słuchający.

Na poziomie duchowym oznacza decy-zję na osobowe spotkanie, wejście w rela-cję JA-TY. Istotną kwestią w aktywnym słu-chaniu jest podarowanie swojej uwagi.

Drugim elementem rozwoju dojrzałości empatycznej jest pogłębianie samoświa-domości, szczególnie dotyczącej swoich uczuć, emocji oraz doznań z „ciała”. Jest to swoista introspektywna zdolność do kiero-wania strumienia uwagi „do środka”. Pra-ca ta owocuje większą integracją intuicyj-nych odruchów z całością relacji danej oso-by ze światem. Chodzi o to, aby wiedzieć, ja-kie emocje, uczucia oraz doznania cielesne przeżywam i z nimi się identyfikuję.

Trzecim aspektem procesu rozwoju em-patii jest nauka komunikowania się. Doty-czy to komunikowania uczuć, ale także ro-zumienia wieloznaczności komunikatów, które do nas dopływają. We wszystkich ko-munikatach trzeba słyszeć przede wszyst-kim osobę.

4. CO WPŁYWA NA NASZĄ EMPATIĘ?Komórki lustrzane, które rzeczywiście

odzwierciedlają, należą do najważniejsze-go wyposażenia w bagażu, który otrzymuje człowiek w podróż zwaną życiem.

Bez neuronów lustrzanych nie ma kon-taktu, nie ma spontaniczności i emocjo-nalnego porozumienia. W chwili narodzin układ neuronów lustrzanych jest jeszcze niedojrzały i niezróżnicowany. Genetycz-ne wyposażenie zapewnia noworodko-wi pakiet startowy neuronów lustrzanych, umożliwiający mu już kilka dni po narodzi-nach podjęcie pierwszych reakcji odzwier-ciedlających z najważniejszymi osobami ze swojego otoczenia. Kluczowe znaczenie ma jednak czy będzie miał szansę na reali-zację takich reakcji. Zapewniona neurobio-logicznie gotowość do spontanicznych za-chowań naśladowczych jest rusztowaniem, wokół którego buduje się więź niemowlęcia z opiekunem. Między niemowlęciem a mat-ką (opiekunem) rozpoczyna się coś, czego czar można porównać jedynie z uczuciem łączącym dwoje zakochanych. Z perspek-tywy neurobiologicznej w obu przypad-kach dzieje się coś podobnego: wzajemne przyjmowanie i oddawanie odzwierciedlo-nych sygnałów, badanie i wyczuwanie tego, czego właśnie doświadcza druga osoba, co nią kieruje.

Towarzyszy temu próba wysyłania wła-snych sygnałów i sprawdzanie, na ile druga strona je odzwierciedli, to znaczy na ile zo-

14 PIELĘGNIARSTWO/ POŁOŻNICTWO

staną odwzajemnione. Ta gra nie jest tylko wstępem do związku miłosnego, ale stano-wi, w mniej intensywnej postaci, punkt wyj-ściowy każdej relacji międzyludzkiej.

Mózg noworodka – zaprogramowany tak, by rozumieć doświadczenie – najpierw mu-si doświadczyć, zanim zdoła to zrozumieć. Młode mózgi dojrzewają wchodząc w rela-cje ze światem, szczególnie innych ludzi. Gdy mózgi niemowląt nawiązują interakcje z najbliższymi, ich neurony tworzą w każdej minucie tysiące nowych połączeń z innymi neuronami.

Te połączenia tworzą sieci neuronowe, które niezwykle szybko i trafnie przetwa-rzają określone typy informacji, takie jak:

– obraz, – rozpoznawanie twarzy, – dźwięk, – język, – ruchy, – emocje – i interakcje społeczne.

Dzięki powtarzającym się doświadcze-niom świat stopniowo staje się zrozumiały i wyrazisty.

Zatem empatia nie jest wrodzona. Jeśli ktoś nie wykorzysta szansy na nawiązanie relacji po narodzinach i w pierwszych la-tach życia, może doprowadzić do upośle-dzenia rozwoju i funkcji nerwowego ukła-du lustrzanego, czego konsekwencją będą znaczne deficyty w wykształcaniu działają-cego poczucia siebie, zdolności wchodze-nia w relacje i zdobywania kompetencji.

5. EMPATIA KLUCZEM DO ZROZUMIENIA POTRZEB PACJENTA.

W związku z tym, że empatia jest pochod-ną inteligencji emocjonalnej, czyli umiejęt-ności rozpoznawania swoich uczuć i stero-wania nimi w sensie wygaszania negatyw-nych, a podsycania pozytywnych, umiejęt-ności rozpoznawania stanów emocjonal-nych drugiego człowieka i przewidywania pozytywnych sytuacji, bodźców i słów wraz unikaniem negatywnych, ma nieocenione znaczenie wśród zawodów medycznych.

Pielęgniarki i położne w swojej pracy za-wodowej codziennie stykają się zarówno z początkiem – narodzinami życia, jak i jego końcem – śmiercią. Właściwe zrozumienie powagi narodzin i śmierci pozwala na głęb-sze nacechowane empatią współuczestni-czenie w tych ważnych momentach. To jak będą wyglądać pierwsze czy ostatnie minu-ty życia człowieka zależy w dużym stopniu od tego, jaką postawę przyjmie położna czy pielęgniarka. Czy będzie to postawa pełna otwartości, współodczuwania, zrozumie-nia opartego na empatii czy może postawa zamknięta, przerażona i posępna zależy od nas samych.

Empatia polega tylko, a raczej aż na uważnej obecności i próbie dosłyszenia te-go, co dzieje się w drugim człowieku/ od-

biorcy/ pacjencie. Co on czuje i czego po-trzebuje bez m.in. psychologizowania, lito-wania się, pouczania, bagatelizowania, wy-pytywania.

Nie jest tym samym, co „trzymanie stro-ny” (to domena sympatii). Nie zakłada też, że zgadzamy się z jego wszystkimi pogląda-mi lub pochwalamy wszystkie czyny i sło-wa.

Nie ulega wątpliwości, iż niesienie pomo-cy, choremu, cierpiącemu, zagubionemu; towarzyszenie umierającemu czy rodzące-mu się człowiekowi należy do najtrudniej-

szych zadań. Badania dotyczące postaw pielęgnia-

rek i położnych wobec narodzin, umiera-nia i śmierci wskazują na istnienie kilku po-staw. Jedną z nich jest postawa partnerska, zakładająca wzajemną wymianę wartości i szanowanie decyzji pacjenta.

Działanie pielęgniarki/położnej, którego nadrzędnym celem jest poczucie bycia po-trzebnym, to postawa filozoficzno-hetero-centryczna.

Istotna jest postawa religijna związana z poszukiwaniem pokornie głębszych war-

15PIELĘGNIARSTWO/ POŁOŻNICTWO

tości; podmiotowym, subtelnym i perso-nalistycznym podejściem do pacjenta oraz wydobycia wartości wyższych

Pojawia się też postawa obojętna związa-na ze stereotypami, uprzedzeniem a nawet czasem z lekceważeniem.

Postawy te są uzależnione od trzech czynników:

– emocji, – doświadczeń – i zachowań.Prof. K.de Walden-Gałuszko uważa, mo-

gą mieć charakter zarówno negatywny, jak i pozytywny. Negatywne postawy przeja-wiają się, w przedmiotowym traktowaniu pacjenta i ignorowaniu jego potrzeb nato-miast pozytywne, cechują się holistycznym zaspokajaniem potrzeb pacjenta i posza-nowaniem jego praw.

Wykonywane przy chorym czynności pie-lęgnacyjne, lecznicze sprzyjają rozmowom i zwierzeniom. Ich bliskość w ostatnich chwilach życia przynosi ulgę, daje oparcie i poczucie bezpieczeństwa. Umieranie jest częścią życia. Ten etap, choć najdramatycz-niejszy ze wszystkich i niepożądany, powi-nien być przyjmowany przynajmniej z taką troską i szacunkiem, jak narodziny.

Mówiąc o tych momentach życia powin-ny być spełnione podstawowe zasady, któ-re obowiązują personel medyczny:

*empatia, *intymność, *godność, *unikanie zbędnego cierpienia, *umożliwienie obecności najbliższych, *posługa duszpasterska.

Bez empatii, noworodka, pacjenta czy człowieka umierającego traktowałoby się jako przedmiot, a nie podmiot. Pielęgniar-ka/ położna nie tylko monitoruje podsta-wowe czynności życiowe, skupia się na za-pewnieniu prawidłowej wentylacji, odży-wianiu, regulacji ciepłoty ciała, wydala-niu, bierze udział w procesie terapeutycz-nym itp., ale zwraca uwagę na emocje, re-lacje pacjenta. Potrafi czytać z wyrazu twa-rzy, myśli o uczuciach, przydaje wagi emo-cjonalnym działaniom i zachowaniom, roz-poznaje ból, cierpienie, dyskomfort. Przyj-muje perspektywę drugiej osoby, co wyma-ga intencjonalnego stłumienia własnego punktu widzenia.

Empatia chroni przed pewnymi schema-tami zachowań i rutyną w kontakcie z pa-cjentem poprzez:

– postawienie się w sytuacji pacjenta; – pozostania z nim w tym samym miejscu

i czasie; – zadania sobie pytania, które on posta-

wiłby tobie; – postaranie się doznać tych samych

uczuć, których doznaje pacjent; – zwerbalizowanie tego, co w danej sytu-

acji uczyniłoby się; – postąpienie wobec niego w taki sposób,

w jaki sama chciałbyś być potraktowana.

Skupiając się na empatii można z ca-łą pewnością stwierdzić, że w zawodzie pielęgniarki/położnej podstawą jest zdol-ność odczuwania stanów psychicznych in-nych osób i umiejętność przyjęcia ich spo-sobu myślenia, spojrzenia z ich perspekty-wy na rzeczywistość. Jest kluczem do zro-zumienia drugiego człowieka, jego potrzeb bio-psycho-społecznych. Jeśli pielęgniar-ka/położna jest świadoma swoich i pacjen-ta stanów emocjonalnych, jest w stanie na-wzajem się porozumieć.

W zawodach medycznych empatia jest opisywana jako „współodczuwanie” nig-dy zaś współczucie, litość. Jest „umiejęt-nością postrzegania, rozumienia i wczuwa-nia się w stan innej osoby, co ona przeżywa, czego pragnie” / K. Zahradniczek/.

Współodczuwanie jest możliwe dzięki si-le wyobraźni, same zmysły nie są w stanie w pełni poinformować o fizycznych i psy-chicznych doznaniach drugiej osoby, dzięki wyobraźni umieszcza siebie w sytuacji dru-giego człowieka, wchodzi w jego ciało i sta-je się w pewnej mierze tą samą osobą. Obej-muje” wewnętrzne doświadczenie dzie-lenia się i rozumienia stanu psychicznego drugiej osoby”/R. Schafer/. Pomaga rozwi-jać wrażliwość na potrzeby pacjenta, spon-tanicznie i naturalnie dostraja się do myśli i uczuć, umiejętnie interpretuje jego sytu-ację życiową, wczuwa w stan emocjonalny, uświadamia konieczność ciągłego dosko-nalenia zdolności empatycznych.

Najlepszą nauczycielką empatii w za-wodach medycznych jest Cicely Saunders, która w doskonale subtelny sposób potrafi-ła rozpoznać trudną sytuację pacjenta. Gło-siła podobnie, jak Florence Nightingale ho-listyczne podejście do pacjenta.

Pamiętajmy, że empatia wyrasta z samo-świadomości. Im bardziej jesteśmy otwar-ci na nasze własne emocje, tym łatwiej od-czytujemy uczucia innych osób. Nauczy-my się rozumieć samych siebie, nauczymy się rozumieć innych, aby uczynić świat lep-szym, dobrym i spokojniejszym.

„W obliczu innego człowieka spotykamy własne człowieczeństwo...”./-/

6. CZY JESTEŚ EMPATYCZNA/-NY?Należy zastanowić się nad możliwościa-

mi jej zwiększenia, czy tez ulepszenia. Zakładając, że empatia jest zależna od

naszego doświadczenia i procesów po-znawczych można wpłynąć na nią przez na-stępujące sposoby:

1. Brak koncentracji uwagi jako sku-teczna blokada empatii.

Kiedy więc chcemy być bardziej empa-tyczni, podczas rozmowy z drugą osobą na-leży poświęcić maksimum uwagi, starając się ignorować inne sygnały, hałasy i myśli.

2. Komunikowanie się i zdolność ak-tywnego słuchania.

Aby poprawić empatyczność, powinni-śmy wzmocnić nasze umiejętności komuni-kowania się.

3. Samoświadomość – wgląd w swoje emocje i zachowania.

W empatii ważna jest nie tylko świado-mość własnych emocji, ale i własnego cia-ła przekazującego sygnały niewerbalne in-nym.

4. Nauka zmiany ról – Gestaltowskie krzesła.

Polega na tym, aby wyobrazić sobie, że na krześle obok siedzi osoba, której nie rozumiemy. Następnie przesiadamy się na krzesło tej osoby i wchodzimy w jej ro-lę. Staramy się, jak najdokładniej oddać jej punkt widzenia, wyobrazić sobie jej myśli i uczucia. Empatyzujemy z nią.

5. Wizualizacja.Jeśli w dalszym ciągu mamy problem ze

zrozumieniem drugiej osoby, należałoby zastanowić się, co w takiej sytuacji zrobili-byśmy my. Jeśli pacjentka boi się porodu, pomyśl, jak czułabyś się w takiej sytuacji i co byś zrobiła, co chciałabyś usłyszeć, od-czuć.

A zatem „nic, co ludzkie nie powinno być

nam obce...”.

7. NA ZAKOŃCZENIE

„Nie sądź nikogo dopóki nie znajdziesz się na jego miejscu...”

/J.W.Goethe/

Piśmiennictwo:1.Bauer J.:Empatia. Co potrafią lustrza-

ne neurony, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2008

2.De Walden- Gałuszko K.: Stres pracy personelu medycznego (w:) Psychoonkolo-gia. Red.: De Walden-Gałuszko K.. Bibliote-ka Psychiatrii Polskiej, Kraków 2000

3.Eisenberg N.: Empatia i Współczucie, Psychologia emocji, Gdańskie Wydawnic-two Psychologiczne, Gdańsk 2005

4. Hebanowski M., Kliszcz J., Trzeciak B.: Poradnik komunikowania się z pacjentem, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999

5. Hume D.:Empatia. Co to jest i dlaczego jest taka ważna?, Wydawnictwo Oficyna In-genium 2013.

16 INFORMACJE

Konferencję zorganizowano we współ-pracy z Kołem PTP działającym przy Szpi-talu. Wzięło w niej udział blisko 140 Pielę-gniarek i Położnych ze szpitali z obszaru wo-jewództwa dolnośląskiego, jak też pracują-

cych u Nas. Spotkanie zaszczyciło swoją obecnością

wielu znamienitych gości, m. in.: Przewod-nicząca Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pie-lęgniarek i Położnych, Przewodnicząca Od-

działu Wrocławskiego Polskiego Towarzy-stwa Pielęgniarskiego, Konsultant krajo-wy w dziedzinie pielęgniarstwa w ginekolo-gii i położnictwie, Konsultanci wojewódzcy w dziedzinach: pielęgniarstwa, pielęgniar-stwa epidemiologicznego, pielęgniarstwa onkologicznego, pielęgniarstwa w gineko-logii i położnictwie, Kierownicy ośrodków szkoleniowych, Kierownicy Klinik, Zastępcy Dyrektorów ds. Pielęgniarstwa, Pielęgniar-

WIELOWYMIAROWOŚĆ ZAWODU PIELĘGNIARKI I POŁOŻNEJ

W ramach obchodów 60 - lecia Samodzielnego Publicznego Szpitala Kliniczne-go Nr 1 we Wrocławiu dnia 25 września 2014 r. odbyła się Konferencja zatytuło-wana „Wielowymiarowość zawodu pielęgniarki i położnej”.

mgr Violetta Magiera, Z - ca Dyrektora ds. Pielęgniarstwa Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 1,

SZEŚĆDZIESIĄT LAT SAMODZIELNEGO PUBLICZNEGO SZPITALA KLINICZNEGO NR 1 WE WROCŁAWIU

17INFORMACJE

ki Naczelne z wrocławskich i dolnośląskich Szpitali.

Konferencję rozpoczęła od powitania przybyłych Gości i Uczestników Violetta Magiera Z - ca Dyrektora ds. Pielęgniarstwa Samodzielnego Publicznego Szpitala Kli-nicznego Nr 1, następnie głos zabrały Pa-nie: Urszula Olechowska Przewodnicząca Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych oraz Teresa Fichtner-Jeruzel Przewodnicząca Oddziału Wrocławskiego Polskiego Towarzystwa Pielęgniarskiego.

Po wypowiedziach Gości, Z-ca Dyrekto-ra ds. Lecznictwa Jerzy Uzar przedstawił historię i teraźniejszość Samodzielnego Publicznego Szpitala Klinicznego Nr 1, po czym Pani Violetta Magiera przybliżyła ze-branym temat i ideę Konferencji.

Konferencja ukazywała różnorodne ob-szary działania pielęgniarek i położnych. Stała się okazją do wskazania kierunków rozwoju naszych profesji, które będąc za-wodami samodzielnymi, podejmują działa-nia mające na celu stałe podnoszenie kwa-lifikacji oraz wyzwań badawczych i nauko-wych.

Myślą przewodnią Konferencji było „PIE-LĘGNIARKI DLA PIELĘGNIAREK”.

Wygłoszone referaty przygotowane i przedstawione zostały przez pielęgniarki i położne pracujące w Szpitalu Klinicznym Nr 1. Uczestnicy Konferencji mieli okazję zapoznać się z osiągnięciami zawodowy-mi oraz wielorakością wyzwań podejmo-wanych przez środowisko zawodowe pielę-gniarek i położnych.

Tematyka wykładów była bardzo szeroka i obejmowała:

• postępowanie w przypadku wystąpie-nia zakażenia Clostridium difficile

• zdarzenia niepożądane w praktyce pie-lęgniarki i położnej

• rolę pielęgniarki w pracowni aferezy, dawstwo szpiku

• rolę i organizację szkoły rodzenia• rany w onkologii i hematologii dziecię-

cej

• problem stresu i wypalenie zawodowe wśród pielęgniarek operacyjnych

Konferencja dała możliwość do zapre-zentowania wielorakości zadań, jakie peł-nią pielęgniarki i położne w naszym Szpita-lu. Mamy nadzieję, że zaprezentowane te-maty przyczynią się do poszerzenia i ugrun-towania wiedzy Uczestników, oraz zostaną wykorzystane w pracy zawodowej.

Bardzo serdecznie dziękujemy Wszyst-kim Gościom i Uczestnikom za tak liczne przybycie.

18 PIELĘGNIARSTWO

W ostatnich latach ta gałąź pielęgniar-stwa bardzo prężnie się rozwinęła. Spowo-dowane jest to głównie starzeniem się spo-łeczeństwa i wzrostem popytu na ten rodzaj usług zdrowotno-opiekuńczych. Obejmu-je swoim zakresem osoby przewlekle cho-re, niepełnosprawne, niezdolne do samo-dzielnego życia. Osoby te oprócz podstawo-wej opieki potrzebują specjalistycznej pie-lęgnacji i kontynuacji leczenia poza mura-mi szpitala.

Gdy prawie 13 lat temu rozpoczynałam pracę w nowopowstałym DOPR „Niebieski Parasol” w mieście mało kto wiedział jak to będzie funkcjonować. Wśród pielęgniarek podejmujących wówczas pracę byłam jedy-ną bez doświadczenia zawodowego a jed-nak w szybkim czasie ta pierwsza praca sta-ła się moim powołaniem.

Zespół składa się z pielęgniarek i opieku-nów medycznych, wspierają nas także fi-zjoterapeuci i terapeuci zajęciowi. Gdy roz-poczynaliśmy działalność Ośrodek był róż-nie określany – „przytułek”, „dom star-ców”, „hospicjum”. Wiele koleżanek pracu-

jących w szpitalach, przychodniach dziwi-ło się „Gdzie ty się pchasz?” „Co to za pra-ca? Mycie, przewijanie, karmienie i tak bez końca”. Trochę mają racji, bo zaspokajanie podstawowych potrzeb chorego człowie-ka to główne aspekty tej pracy. Ale pod mo-notonią tych czynności kryje się ciężko do-świadczony człowiek. Każdy z naszych pod-opiecznych to odrębna historia.

Opiekując się osobami z wieloma różnymi chorobami musimy posiadać ogromną wie-dzę z różnych dziedzin. Podczas wykonywa-nia tych podstawowych, prozaicznych czyn-ności musimy umieć zauważać, wychwyty-wać niepokojące objawy. Wciąż się dokształ-camy aby wiedzieć czy zgłaszane dolegli-wości związane są z chorobą podstawową czy też zapowiadają coś groźnego dla pod-opiecznego. To na nas pielęgniarkach tak-że spoczywa obowiązek ciągłego edukowa-nia personelu pomocniczego. Spora grupa wykształconych i zaangażowanych opieku-nów medycznych jest nieocenioną pomocą. Dzięki ich udziałowi jesteśmy w stanie objąć opieką większą liczbę chorych. Staramy się

ich uwrażliwić na potrzeby podopiecznych. „Traktuj drugą osobę tak, jak sam chciałbyś być potraktowany” – to myśl przewodnia wpajana opiekunom.

Nieustannie edukujemy a także nakła-niamy rodziny naszych podopiecznych do aktywnego udziału w procesie opieki. Nie-raz wytłumaczenie przyczyn niepokojących i dziwacznych zachowań chorej osoby po-zwoliło rodzinie zrozumieć ją i pogodzić się z faktem iż niezbędna jest profesjonalna po-moc.

Zajmując się przyjmowaniem podopiecz-nych do naszego Ośrodka, jako pierwsza mam kontakt z nimi i ich opiekunami. Zbie-rając wywiad staram się jak najwięcej do-wiedzieć o osobie mającej tu zamieszkać. Ponad 70% naszych podopiecznych to oso-by z zespołami otępiennymi w znacznym stopniu zaawansowania. Na przyjazd do naszego Ośrodka reagują różnie: jedni lę-kiem, wycofaniem, inni pobudzeniem, zde-nerwowaniem a nawet agresją. Wtedy trze-ba uaktywnić wszystkie pielęgniarskie zmy-sły i umiejętność nawiązania pozytywnej relacji. Często od tego pierwszego spotka-nia i wrażenia zależą dalsze relacje z rodzi-nami podopiecznych i z nimi samymi. Nieraz rodziny się dziwią: „Dlaczego Pani mówi tak

SZCZĘŚCIEM JEDNEGO CZŁOWIEKA JEST DRUGI CZŁOWIEK

Joanna Seregiet, licencjat pielęgniarstwaSpecjalista Pielęgniarstwa w Opiece DługoterminowejDolnośląski Ośrodek Pielęgnacyjno- Rehabilitacyjny „Niebieski Parasol” w Chojnowie

Chciałabym przedstawić jedną z dziedzin pielęgniarstwa, która okazała się moim powołaniem i pasją. Mowa tu o pielęgniarstwie w opiece długotermi-nowej.

ARTYKUŁ BIORĄCY UDZIAŁ W KONKURSIE DORPIP WE WROCŁAWIU O TEMATYCE ZWIĄZANEJ Z ZAWODEM PIELĘGNIARKI I ZAWODEM POŁOŻNEJ.

19PIELĘGNIARSTWO

jak mama (tata), przecież ona (on) paple bez sensu i składu, opowiada bzdury…” Odpo-wiadam wtedy, że aby zdobyć zaufanie tej osoby muszę wejść w jej (jego) świat.

Nie denerwujemy się, gdy słyszymy wo-łanie „siostrzyczko”. Dla tych ludzi jeste-śmy córeczkami, przyjaciółkami, siostrami. Na zwrot „Pani” reagują zdziwieniem: „Ja-ka Pani??? Gienka jestem, przecież znamy się już tak długo”. W świadomości Pani Gie-ni jestem koleżanką z pracy, z którą często chodziła na ploteczki. Ponieważ daje jej to poczucie bezpieczeństwa – nie zaprzeczam. Argumentowanie, że widzimy się pierwszy raz wywołałaby frustrację i zaniepokojenie.

Podopieczni przebywają w naszym Ośrod-ku różny czas. Niektórzy nawet kilka lat. Wi-dzimy wtedy jak postępuje choroba, jak roz-mowny, wesoły i ruchliwy człowiek staje się coraz mniej samodzielny, zamknięty w so-bie. Wykonanie nawet prostej czynności z czasem przerasta jego możliwości. Jest to szczególnie przykre dla osób chorych prze-wlekle ale z zachowaną świadomością. Trzeba się wykazać ogromnym taktem i em-patią proponując pomoc. Staramy się pod-trzymywać tą samodzielność jak najdłużej, tak aby chory miał poczucie, że nie jest zda-ny całkowicie na łaskę drugiej osoby.

Spracowane ręce,zmęczone oczy.W nich widocznenieme pytanie:„Kim jesteś?”„Gdzie jestem?”Pamięć prostych gestówzamazuje się powoli.Pozostaje lęk,wycofanie w siebie.Często złość,że żądasz zbyt wiele…Starość odziera ze wspomnień.Wpycha w otchłań zapomnienia... (J.S.)

Przez lata istnienia Ośrodka przewinęła się spora liczba pielęgniarek. Część z nich zmieniła miejsce pracy przechodząc na szpi-talne oddziały ale po pewnym czasie wraca-ją biorąc dyżury na zlecenie. I mimo ciężkiej fizycznej pracy twierdzą, że tu właśnie od-poczywają psychicznie od zgiełku, pośpie-chu stale obecnego w szpitalach.

Staramy się także dbać, aby starsze, nie-pełnosprawne osoby nie były odsunięte na margines społeczeństwa. Nasi podopieczni są odwiedzani przez dzieci i młodzież oko-licznych szkół. W święta posiłki spożywa się razem, w uroczystej atmosferze. Końcem la-ta odbywa się coroczny Turniej Tańca i Śpie-wu gdzie spotykamy się z podopieczny-mi innych podobnych naszemu ośrodków. Wtedy z pielęgniarek przekształcamy się

w uczestników dobrej zabawy. Aby zachęcić podopiecznych do aktywnego udziału także śpiewamy, tańczymy wraz z nimi.

W opiece długoterminowej nie nastawia-my się na szybkie, spektakularne sukcesy. Tu opieka, pielęgnacja, rehabilitacja trwa tygodnie, miesiące, lata. Personel, pod-opieczni i ich rodziny stają się społeczno-ścią. My pielęgniarki stajemy się dobrymi znajomymi, nieraz powiernikami rodzin nę-kanych wyrzutami sumienia i bezsilnością.

W opiece długoterminowej czas płynie in-aczej. Tu człowiek uczy się pokory wobec ogromu nieszczęścia i ludzkiego losu. Nie ma tu wyspecjalizowanych, skomplikowa-nych procedur. Jest doświadczony przez ży-cie człowiek, który potrzebuje drugiej osoby aby ta pomogła mu przejść godnie przez po-zostały mu jeszcze czas. Osoby, której mo-że się poskarżyć, zwierzyć, u której znajdzie pocieszenie i zrozumienie.

Największą nagrodą jest dla nas zdanie słyszane, gdy podopieczni wracają po po-bycie w szpitalu: „Witaj kochana, jak dobrze że już wróciłem do domu…”

Dla mnie to jest istota pielęgniarstwa- mój podopieczny ma się czuć przy mnie bezpiecznie, jak w swoim domu rodzinnym.

„Troskliwe ręcedające wsparcie w potrzebie…Dla każdego dobre słowo,ciepły uśmiechpełen zrozumienia…Serce pełne współczucia.Postać pochylona nadludzkim losem…Cierpliwości niezmierzona ilość…Anioł powszedni, żyjący pośród nas…” (J.S.)

20 OGŁOSZENIA

SEMINARIUM DLA KADRY KIEROWNICZEJ PIELĘGNIARSKIEJ UNIWERSYTECKIEGO SZPITALA KLINICZNEGO WE WROCŁAWIU

III KONFERENCJA PIELĘGNIARSKA

Dnia 19 września 2014 r., odbyła się III Konferencja Pielęgniarska – seminarium dla kadry kierowniczej pielęgniarskiej Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu.

Dorota MileckaZ-ca Dyrektora ds. Pielęgniarstwa w USKBeata Dąbrowska Przełożona Pielęgniarek i Położnych USK

Wśród prelegentów obecni byli: dr Jo-lanta Górajek-Jóźwik, emerytowany na-uczyciel akademicki Uniwersytetu Me-dycznego w Lublinie, która przedstawi-ła przejmujący wykład pod tytułem „Mo-je niedzisiejsze zauroczenie pielęgniar-stwem. I co dalej?„; mgr Joanna Pogo-rzała, laureatka eliminacji wojewódzkich Konkursu organizowanego przez Pol-

skie Towarzystwo Pielęgniarskie – Pielę-gniarka Roku, która zaprezentowała te-mat „Szpital Magnez” oraz dr Ewa Kuriata, pracownik Zakładu Organizacji i Zarzą-dzania Uniwersytetu Medycznego im. Pia-stów Śląskich we Wrocławiu, która przed-stawiła wyniki własnej pracy naukowej na temat „Warunków pracy pielęgniarek w szpitalu”.

Całość spotkania poświęcona była re-fleksji, dokąd zmierza pielęgniarstwo, w jaki sposób strzec najważniejszej funk-cji pielęgniarskiej czyli pielęgnowania, ja-kiego szpitala oczekują pielęgniarki i pa-cjenci, a także jakie są obecne warunki pracy pielęgniarek i jak negatywne skut-ki dla pielęgniarek jak i dla pacjentów mo-gą mieć złe warunki pracy. Przyjęcia za-proszenia przez Panią dr J. Górajek-Jóź-wik, sprawiło, że konferencja miała cha-rakter niezwykły, możliwość wysłuchania wykładu łączącego wspomnienia z histo-rią pielęgniarstwa, a także przedstawie-

21INFORMACJE Z NIPIP

nie istoty pielęgniarstwa przez autorytet w pielęgniarstwie dla wielu z uczestników konferencji stało się prawdziwym przeży-ciem emocjonalnym i intelektualnym.

Dziękujemy gościom, uczestnikom za udział w konferencji oraz wszystkim oso-bom zaangażowanym w jej organizacji, w szczególności Pani Beacie Leszczyń-skiej – specjaliście ds. administracyjnych w Dziale organizacji Pracy Pielęgniar-skiej.

18 09 2014

Księgozbiór online zawiera specjali-styczne, naukowe i popularnonaukowe publikacje w języku polskim z zakresu me-dycyny, psychologii, prawa i innych dzie-dzin, wydane przez renomowane polskie oficyny.

Dzięki zaawansowanej technologii i do-stępowi online będzie można bezpłatnie korzystać z serwisu przez całą dobę z do-wolnego miejsca. Platforma umożliwia nie tylko czytanie książek ale również zaawan-sowaną pracę z tekstem.

Zgodnie z podjętą Uchwałą Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych z dnia 17 września 2014 r. w sprawie zawarcia umo-wy z wydawnictwem o świadczenie usług i udzielenie licencji na dostęp do wirtual-nej czytelni dla członków samorządu pie-lęgniarek i położnych, z powyższej oferty będą Państwo mogli skorzystać składa-jąc wniosek o nadanie dostępu do Serwisu

BEZPŁATNY DOSTĘP DO WIRTUALNEJ CZYTELNI IBUK LIBRA – KOMUNIKAT NRPIP

http://www.nipip.pl/index.php/aktualnosci/2937-ibuk

Szanowni Państwo, w imieniu Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych infor-muję, że od października 2014 r. uzyskają Państwo bezpłatny dostęp do wirtu-alnej czytelni IBUK Libra.

IBUK do Okręgowej Izby Pielęgniarek i Po-łożnych, której Państwo jesteście członka-mi.

Procedura nadania kodu PIN:

1. Członek samorządu składa wniosek do OIPiP,

2. Kod PIN zostanie przesyłany na adres poczty elektronicznej.

3. Po uzyskaniu kodu PIN od Okręgo-wej Izby Pielęgniarek i Położnych należy go uaktywnić w koncie serwisu www.libra.ibuk.pl

Serwis IBUK Libra, należący do Wydaw-nictwa Naukowego PWN, istnieje od 2007 roku. Platforma udostępnia publikacje w wersji elektronicznej oraz – dla zaintereso-wanych – inne zasoby edukacyjne z portfo-lio Grupy PWN. Księgozbiór wirtualnej czy-telni liczy kilka tysięcy publikacji specja-listycznych, naukowych, popularnonau-

kowych oraz beletrystycznych, wydanych przez najważniejsze, renomowane polskie oficyny. Wiele z nich to tytuły niedostępne w innych bazach, co sprawia, że oferta IBUK Libra jest unikatowa. Dzięki zaawansowa-nej technologii i dostępowi online czytelni-cy mogą korzystać z serwisu przez całą do-bę, z dowolnego miejsca. Platforma umoż-liwia nie tylko czytanie książek, lecz także zaawansowaną pracę z tekstem.

Z zasobów można korzystać za pomo-cą komputera, laptopa, tabletu czy smart-fona. Technologia IBUK Libra nie wymaga instalowania specjalnego oprogramowa-nia i jest w pełni bezpieczna dla urządzenia użytkownika. Katalogi dostępne są w każ-dej przeglądarce internetowej.

O tym, że warto z nami współpracować, przekonało się już kilkuset klientów. Z na-szych usług korzystają m.in. największe bi-blioteki akademickie i publiczne, uczelnie, instytucje państwowe oraz firmy prywatne w całej Polsce. IBUK Libra to godny zaufa-nia partner, który aktywnie współuczestni-czy w procesie pogłębiania wiedzy i dosko-nalenia umiejętności na różnych etapach edukacji.

(http://libra.ibuk.pl/)

22 OGŁOSZENIA22 OGŁOSZENIA Pragnę złożyć najserdeczniejsze podzięko-wania dla Lekarzy, Pielęgniarek oraz Pozo-wania dla Lekarzy, Pielęgniarek oraz Pozo-stałego Personelu Oddziału Wewnętrzne-go Szpitala im. św. Jadwigi Śląskiej za le-czenie oraz wspaniałą opiekę podczas po-bytów w oddziale mojego TEŚCIA ś.p. Edwarda Maj

Hanna Maj z Rodziną

KUPON KONKURSOWY NA NAJLEPSZY ARTYKUŁ ROKU 2014nr biuletynu tytuł artykułu imię i nazwisko autora

Wycięte kupony prosimy nadsyłać pocztą do 10 stycznia 2015 (data stempla pocztowego) na adres: Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych ul. Powstańców Śląskich 50; 53-333 Wrocław z dopiskiem „KONKURS” lub składać w siedzibie biura DOIPiP.

Informujemy, że na kuponie można oddać głos tylko na jeden artykuł.

X Międzynarodowa Konferencja Naukowo – Szkoleniowa

CZŁOWIEK U SCHYŁKU ŻYCIA JAKO WARTOŚĆ W OPIECE HOSPICYJNO-PALIATYWNEJ. ASPEKT MEDYCZNY, FILOZOFICZNY, ETYCZNY, PRAWNY I SPOŁECZNY.

27- 29 listopada 2014 r. Aula Papieskiego Wydziału Teologicznego pl. Katedralny 1 Wrocław

Organizuje Zakład Pielęgniarskiej Opieki Paliatywnej Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Patronat honorowy Przewodniczącej Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu

Informacje o konferencji można uzyskać po wysłaniu zapytania na adres: konferencja.10@gmail.com

23OGŁOSZENIADolnośląska Okręgowa IzbaPielęgniarek i Położnych

we WrocławiuDZIAŁ KSZTAŁCENIA

OGŁASZA NABÓR NA BEZPŁATNE KURSY ROZPOCZYNAJĄCE SIĘ W IV KWARTALE 2014 ROKU:

WE WROCŁAWIU:• Kurs specjalistyczny Szczepienia ochronne

noworodków dla położnych • Kurs specjalistyczny Leczenia ran dla pielęgniarek• Kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa

anestezjologicznego i intensywnej opieki dla pielęgniarek

• Kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa opieki długoterminowej dla pielęgniarek

W LUBINIE:• Kurs specjalistyczny Szczepienia ochronne

noworodków dla położnych • Resuscytacja krążeniowo oddechowa noworodka

dla położnych• Kurs kwalifikacyjny w dziedzinie pielęgniarstwa

epidemiologicznego dla pielęgniarek i położnych

PROWADZI NABÓR NA SPECJALIZACJE W DZIEDZINACH PIELĘGNIARSTWA:• ONKOLOGICZNEGO DLA PIELĘGNIAREK• ZACHOWAWCZEGO DLA PIELĘGNIAREK• RATUNKOWEGO DLA PIELĘGNIAREK• ANESTEZJOLOGICZNEGO I INTENSYWNEJ OPIEKI DLA PIELĘGNIAREK • OPIEKI PALIATYWNEJ DLA PIELĘGNIAREK• POŁOŻNICZEGO DLA POŁOŻNYCH

Szczegółowych informacji na temat specjalizacji udziela Dział Kształcenia nr telefonu: 71/333 57 08; 71/364 0435

Krystyna Łukowicz DomagalskaKierownik Działu Kształcenia

KUPON KONKURSOWY NA NAJLEPSZY ARTYKUŁ ROKU 2014nr biuletynu tytuł artykułu imię i nazwisko autora

Wycięte kupony prosimy nadsyłać pocztą do 10 stycznia 2015 (data stempla pocztowego) na adres: Dolnośląska Okręgowa Izba Pielęgniarek i Położnych ul. Powstańców Śląskich 50; 53-333 Wrocław z dopiskiem „KONKURS” lub składać w siedzibie biura DOIPiP.

Informujemy, że na kuponie można oddać głos tylko na jeden artykuł.

24 OGŁOSZENIA

Apolonia Koziara ur 1952 r. pie-lęgniarka, nauczyciel zawodu, ab-solwentka Akademii Medycznej i Filozofii. Specjalistka medycyny społecznej oraz organizacji i zarzą-dzania w ochronie zdrowia. Prze-pracowała 40 lat w ochronie zdro-wia w niemal wszystkich struktu-rach organizacyjnych. Od sierpnia 2014 r. emerytka.

W okresie pracy zawodowej cią-gle doskonaliła się, zdobywając wiele certyfikatów, zaświadczeń i świadectw ukończenia kursów i szkoleń, co pozwoliło jej zdobyć wiele umiejętności i aktualizować fachową wiedzę tak potrzebną do pracy z człowiek w różnym wieku i trudnych sytuacjach życiowych.

Pozwoliło jej to nadążać za zmia-nami zachodzącymi w otoczeniu. Znane są jej problemy osób star-szych, chorych, niepełnospraw-nych i będących w trudnych sytu-acjach życiowych.

Pani Apolonia była współorgani-zatorem samorządu pielęgniarek i położnych. Służyła i służy nadal pomocą wszystkim koleżankom pielęgniarkom i nie tylko wyko-rzystując zdobytą wiedzę fachową i administracyjną w rozwiązywa-niu wielu trudnych sytuacji.

W środowisku medycznym zna-na i ceniona za takt, kulturę osobi-stą , wiedzę i empatię.

GŁOSUJMY NA KOBIETĘ, PIELĘGNIARKĘ

Głosujmy na kobietę, PIELĘGNIARKĘ, Apolonię Koziarę, z listy PSL

kandydatkę do Sejmiku Samorządu okręgu nr 1 Miasto Wrocław.

25OGŁOSZENIA

26 PAMIĘĆ I SERCE

Koleżance

Krystynie Iwanówwyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy

z powodu śmierci MAMY

Składają Koleżanki Pielęgniarki i Położne Przychodni SZPL Provita we Wrocławiu

Nie mamy słów, by wyrazić żal i współczucie jakie czujemy. Życzymy Ci tylko dużo sił do zniesienia tego bólu,

który jedynie czas może załagodzić.

Naszej Koleżance

Ewie Demiańczuk wyrazy głębokiego współczucia

z powodu śmierci SYNA

składają Pielęgniarki I Położne Zespołu Opieki Zdrowotnej w Złotoryi

Magdalenie Miernikwyrazy szczerego współczucia z powodu śmierci TEŚCIA

składają Koleżanki i Koledzy Centralnej Izby Przyjęć

Dolnośląskiego Szpitala Specjalistycznego im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej we Wrocławiu – Al. Wiśniowa

Odszedłeś cicho i bez pożegnania. Jak ten, co nie chce swym odejściem smucić,

Jak ten, co wierzy w chwili rozstania, że ma niebawem z dobrą wieścią wrócić”.

ks. J. Twardowski

Naszej Koleżance

Monice Jakubek i Rodzinie wyrazy najgłębszego współczucia i słowa otuchy

z powodu śmierci TATY

składają koleżanki i koledzy z Dolnośląskiego Centrum Onkologii we Wrocławiu.

,,Na wszystko jest wyznaczony czas,czas na każdą sprawę pod niebiosami,

jest czas rodzenia i czas umierania„

Naszej Koleżance

Urszuli Nowickiej wyrazy szczerego współczucia i słowa otuchy

z powodu śmierci MAMY

Składają Pielęgniarka Oddziałowa z całym Zespołem Uniwersyteckiej Przychodni Specjalistycznej

Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu

25 września 2014 r. na cmentarzu przy ul. Bardzkiej we Wrocławiu pożegnałyśmy naszą koleżankę położną

Basię Chudaszek, która odeszła od nas przedwcześnie.

Basia była pracownikiem Specjalistycznego Zespołu Onkologicznego we Wrocławiu.

Zawsze pogodna, życzliwa, otwarta na potrzeby pacjentów. Poznałyśmy Basię, kiedy z wielkim zaangażowaniem włączyła się w tworzenie Samorządu Pielęgniarek i Położnych. Był to okres bardzo trudny. Pracowałyśmy społecznie i Basia poświęcała swój wolny czas m.in. na pełnienie dyżurów w czasie których przychodziły pielęgniarki, położne ze swoimi problemami, uwagami i propozycjami dotyczącymi naszych zawodów. Uczestniczyła też w przygotowaniu I Zjazdu Samorządu Pielęgniarek i Położnych. W czasie tego Zjazdu Basia została wybrana na Wiceprzewodniczącą Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych do spraw położnych. Funkcję tę pełniła społecznie w latach 1991- 1995.

Odeszła od nas, lecz pozostanie na zawsze w naszej pamięci.

Ludmiła Domagała, Czesława Matyschok, Lucyna Bogumił– Przewodnicząca, Sekretarz i Skarbnik Dolnośląskiej Okręgowej

Rady Pielęgniarek i Położnych I –II kadencji

Urszula Olechowska – Przewodnicząca oraz członkowie Dolnośląskiej Okręgowej Rady Pielęgniarek i Położnych

VI kadencji

27PAMIĘĆ I SERCE...

Można odejść na zawsze by stale być blisko

ks. Jan Twardowski

Naszej Koleżance

Ewie Klimkiewicz-Żmijowskiej z Rodziną wyrazy szczerego współczucia z powodu

śmierci kochanego MĘŻA I OJCAskładają Koleżanki, Koledzy i Współpracownicy

z Oddziału Pediatryczno-Reumatologicznego Szpitala Specjalistycznego im. A. Falkiewicza

oraz zlikwidowanego Wojewódzkiego Szpitala im. J. Babińskiego we Wrocławiu

Naszej koleżance

Ewie Pieniak wyrazy współczucia i słowa otuchy z powodu

śmierci MĘŻA

składają koleżanki z Izby Przyjęć Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego

im. J. Gromkowskiego we Wrocławiu.

Czasem cały świat oznacza mniej niż człowiek, którego brak...

Iwonie Rusieckiej wyrazy szczerego współczucia z powodu tragicznej śmierci

MĘŻA

składają Koleżanki z Oddziału III Neurologicznego i Oddziału IX Wewnętrznego

Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego im. J. Gromkowskiego we Wrocławiu

Sebastianowi Miernikowiwyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci OJCA

składają Koleżanki i Koledzy Centralnej Izby Przyjęć

Dolnośląskiego Szpitala Specjalistycznego im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej we Wrocławiu – Al. Wiśniowa

„...Ludzie których kochamy, zostają na zawsze, bo zostawili ślad w naszych sercach.

Rozłąka jest naszym losem, spotkanie naszą nadzieją...”

Naszej Koleżance

Ewie Stępień wyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci

TATY

składa Pielęgniarka Oddziałowa z całym Zespołem Uniwersyteckiej Przychodni Specjalistycznej

Uniwersyteckiego Szpitala Klinicznego we Wrocławiu

Jest taki ból, o którym lepiej nie mówić,bowiem najlepiej wyraża go milczenie

Naszej Koleżance

Marii Łochańskiejwyrazy głębokiego współczucia i słowa otuchy

z powodu śmierci BRATA

składają Koleżanki z Przychodni Rejonowo-Specjalistycznej w Jelczu Laskowicach

Jolancie Tulibackiejwyrazy głębokiego współczucia z powodu śmierci MAMY

składają Koleżanki z Dolnośląskiego Szpitala Specjalistycznego

im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej we Wrocławiu – Al. Wiśniowa

Bliscy, których kochamy zostają w pamięci na zawsze

Naszej Koleżance

Bogumile Adasikwyrazy żalu i głębokiego współczucia

z powodu śmierci MAMY

Składają Pielęgniarka Naczelna, Pielęgniarki Oddziałowe oraz Położne

Milickiego Centrum Medycznego w Miliczu

DOLNOŚLĄSKA OKRĘGOWA RADA PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH WE WROCŁAWIU OGŁASZA KONKURSNA NAJLEPSZY ARTYKUŁ O TEMATYCE ZWIĄZANEJ Z ZAWODEM PIELĘGNIARKI I ZAWODEM POŁOŻNEJ

REGULAMIN KONKURSU NA NAJLEPSZY ARTYKUŁ O TEMATYCE ZWIĄZANEJ Z ZAWODEM PIELĘGNIARKI I ZAWODEM POŁOŻNEJ

1. Komisja konkursowa składa się z człon-ków Zespołu Redakcyjnego biuletynu „W cieniu czepka”.

2. Autorami artykułów mogą być tylko członkowie Dolnośląskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych we Wro-cławiu. Autorami nie mogą być człon-kowie Zespołu Redakcyjnego.

3. Jedna osoba może nadesłać tylko je-den artykuł w czasie trwania konkursu/plebiscytu.

4. Tematyka artykułów musi być związa-na z zawodem pielęgniarki i zawodem położnej.

5. Artykuł musi mieć nie mniej niż 3 stro-ny formatu A4, czcionką Arial 12, od-stęp 1.0. Musi być podpisany imie-niem i nazwiskiem, z podanym miej-scem zatrudnienia, nr telefonu kontak-towego i nr prawa wykonywania zawo-du. W przypadku opatrzenia artykułu

zdjęciem, należy dołączyć zgodę osób przedstawionych na fotografii na jej opublikowanie.

6. Artykuły, które nie będą zawierały tre-ści związanych z zawodem pielęgniar-ki i położnej, nie będą brały udziału w konkursie.

7. Wraz z artykułem jego autor przekazu-je Zespołowi Redakcyjnemu podpisane przez siebie oświadczenie o treści jak w załączniku.***

8. O zamieszczeniu decyduje kolejność nadesłanych artykułów w formie elek-tronicznej na adres info@doipip.wroc.pl. W danym numerze biuletynu za-mieszczonych zostanie do 3 artykułów.

9. Prawa autorskie do utworów, które bę-dą publikowane w ramach niniejszego konkursu, pozostają własnością ich au-torów. Z tego tytułu Dolnośląska Okrę-gowa Izba Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu, jako wydawca biuletynu, nie ponosi żadnej odpowiedzialności prawnej, a w razie skierowania prze-ciwko niej roszczenia przez osobę trze-cią ze względu na naruszenie jej praw, autor publikacji zobowiązuje się pono-

sić odpowiedzialność cywilno-praw-ną oraz ureguluje wszystkie związane z tym faktem koszty.

10. Czas trwania konkursu – od czerw-ca do grudnia 2014. Ogłoszenie o kon-kursie zamieszczone zostanie w marco-wym, kwietniowym i majowym biulety-nie oraz na stronie internetowej DOIPiP.

11. Termin nadsyłania do kolejnego nu-meru biuletynu w okresie 1-10 dzień miesiąca poprzedzającego miesiąc wy-dania.

12. Głosowanie za pomocą kuponów kon-kursowych zamieszczonych w biulety-nie. (na str. 13)

13. Artykuły biorące udział w konkursie oznaczone będą słowem „KONKURS”

14. Ostateczny termin nadsyłania i skła-dania kuponów drogą pocztową i w se-kretariacie Biura Izby do 10 stycznia 2015 r.

15. Zwycięzca otrzyma kwotę 1.000,00 zł. Za zajęcie drugiego miejsca – kwota 600,00 zł oraz za trzecie miejsce – kwo-ta 400,00 zł.

*** załącznik: zgodnie z pkt. 7 Regulaminu:

OŚWIADCZENIE.........………......…………………………..

Imię i nazwisko…………………………................………..

nr prawa wykonywania zawodu...................................................................………………….................………………..

Adres zamieszkania

Niniejszym, biorąc udział w konkursie or-ganizowanym przez Dolnośląską Okręgową Radę Pielęgniarek i Położnych we Wrocła-wiu „NA NAJLEPSZY ARTYKUŁ O TEMATYCE ZWIĄZANEJ Z ZAWODEM PIELĘGNIARKI I ZA-

WODEM POŁOŻNEJ”:- wyrażam zgodę na umieszczenie moje-

go artykułu w biuletynie „W cieniu czepka” - upoważniam Dolnośląską Okręgową

Izbę Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu do bezpłatnego publikowania mojej pracy, w całości lub części, w celach promocyjnych na stronie internetowej Izby

- upoważniam Dolnośląską Okręgową Izbę Pielęgniarek i Położnych we Wrocła-wiu do dokonywania zmian w przekazanym do publikacji materialne w formie adiusta-cji technicznej

- zobowiązuję się do poniesienia odpo-wiedzialności cywilno-prawnej oraz pokry-cia wszelkich kosztów w przypadku skiero-

wania roszczenia osoby trzeciej, ze względu na naruszenie jej praw, wobec Dolnośląskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych we Wrocławiu, z tytułu korzystania przeze mnie z praw autorskich do opublikowanego arty-kułu.

Jednocześnie wyrażam zgodę ma groma-dzenie i przetwarzanie moich danych oso-bowych zgodnie z ustawą z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. nr 133, poz. 883 z późn. zm.) wyłącznie na potrzeby związane z konkursem i wydaw-nictwem miesięcznika „W cieniu czepka”.

..................................................................miejscowość, dnia, podpis

Na nagrody przewidziano kwotę 2.000,00 zł, z tego:

ZESPÓŁ REDAKCYJNY ZAPRASZA CZŁONKÓW DOIPIP WE WROCŁAWIU DO UDZIAŁU W KONKURSIE.

Za zajęcie I miejsca – 1.000,00 zł Za zajęcie II miejsca - 600,00 złZa zajęcie III miejsca - 400,00 zł.

Czas trwania konkursu: – od czerwca do grudnia 2014 r.