ntsh©ik Û‹ts nkyh©ik Ïªj têfh£L KiwfŸ cntm bghW¥gh®ªj Û‹ts ... · bt›ntwhd...

cntmcntmcntmcntmcntmbghW¥gh®ªj Û‹tsbghW¥gh®ªj Û‹tsbghW¥gh®ªj Û‹tsbghW¥gh®ªj Û‹tsbghW¥gh®ªj Û‹ts

elto¡if¡Felto¡if¡Felto¡if¡Felto¡if¡Felto¡if¡FbjhêšE£gbjhêšE£gbjhêšE£gbjhêšE£gbjhêšE£g

têfh£L KiwfŸtêfh£L KiwfŸtêfh£L KiwfŸtêfh£L KiwfŸtêfh£L KiwfŸ

44444

I¡»a ehLfŸrigæ‹czÎ k‰W«ntsh©ikmik¥ò

Translated and Printed by the Bay of Bengal ProgrammeInter-Governmental Organisation

August 2010

Ã‰nr®¡if. 3Ã‰nr®¡if. 3Ã‰nr®¡if. 3Ã‰nr®¡if. 3Ã‰nr®¡if. 3

Ïªj têfh£L KiwfŸ cntm bghW¥gh®ªj Û‹ts el¤ijéÂ¤bjhF¥ò k‰W« Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid

ã®t»¤jY¡fhd g‹dh£L Â£l brašelto¡if (gbrÂe-Âw‹)M»at‰¿‰F cjél V‰gL¤j¥g£lJ. cyf Û‹ts§fëš gyt‰¿‹

rçé‰F msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ xU fhuz« v‹gjhš, gbrÂe-Âw‹ehLfis Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¡f¡ nf£L¡

bfhŸ»wJ. ÏJ mt‰¿‹ Û‹ ÏU¥ig ts«F‹whj tifæš ga‹gL¤jnghÂajhf it¤ÂU¡F«. cçikjhu®fŸ, Û‹ts nkyhs®fŸ k‰W«

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¡f njÓa k‰W« k©lybrašÂ£l elto¡iffis nk«gL¤Â brašgL¤JtÂš bfhŸif

mik¥ngh® M»nah®fS¡fhdJ. têfh£L KiwfŸ ÂwidkÂ¥ÃLtÂš mséLtÂš k‰W« f©fhâ¥gÂš <LgL¤j¥gL« K¡»abjhêš E£g§fŸ k‰W« fU¤J¡fis bjçé¡»wJ. totik¥ig¥ g‰¿a

égu§fis tH§F»wJ. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ ÛJbt›ntwhd nkyh©ik¤ Â£l§fë‹ ghÂ¥òfis¥ g‰¿a égu§fis

tH§F»wJ. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš v‹w bghUŸcUthF« ãiyæš, khW« R‰W¥òw¢NœãiyfS¡F mšyJ òÂa

égu§fS¡F V‰g têfh£L KiwfŸ tisÍ« j‹ik cŸsjhfÎ«x¤J¥ nghf¡ ToajhfÎ« c¤njÁ¡f¥g£LŸsd. nkY«, Âwid

ã®t»¡F« Kiwia mj‹ KGikahd Á¡fš k‰W«gštif¤j‹ikÍl‹ tH§f Ïªj têfh£L Kiwfë‹ th®¤ij k‰W«

mik¥ò bkhêia éÂ¤bjhF¥ò mik¥ig¡ fLikahf¥ Ã‹g‰w éšiy.Mdhš bfhL¡f¥g£l brhšèaèš vªj xU ntWghL« éÂ¤bjhF¥Ã‹

c¤njÁ¡f¥g£l kWnkš és¡fkhf¥ òçªJ bfhŸSjš TlhJ.

Û‹ts nkyh©ikÛ‹ts nkyh©ikÛ‹ts nkyh©ikÛ‹ts nkyh©ikÛ‹ts nkyh©ik3. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš3. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš3. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš3. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš3. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš





44444Ã‰nr®¡if. 3

I¡»a ehLfŸ rigæ‹ czÎ k‰W« ntsh©ik mik¥ònuh« 2008



2

Ï›btëp£oš ga‹gL¤j¥g£l bga®¡ F¿¥òfS« më¡f¥g£ljftšfS« xU eh£o‹ r£lKiwahd jFÂãiy,bgUãy¥ gFÂ, efu«mšyJ gFÂæid g‰¿nah, Ãweh£Lldhd mªeh£o‹ všiy¡nfhLmšyJ všiyia g‰¿nah, I¡»a ehLfŸ rigæ‹ czÎ k‰W«ntsh©ik mik¥Ã‹ rh®ghf F¿¥ghf vJÎ« R£o¡fh£l¥gléšiy.fh¥òçik bg‰w mšyJ bgwhj F¿¥Ã£l ãWtd§fŸ mšyJbghU£fë‹ c‰g¤Âahs®fŸ g‰¿ F¿¥Ãl¥g£LŸsJ v‹gjhšF¿¥Ãl¥glhj xnu khÂçahd j‹ikfSl‹ Toa Ãwt‰¿šK‹Dçikahf cnt mik¥ò mt‰iw têbkhêªjjhfnth mšyJgçªJiu¤jjhfnth cz®ªJ bfhŸSjš TlhJ.

mid¤J cçikfS« gÂ¥gf¤jh®¡nf. Ï¥gÂ¥ÃèUªJ v¥gFÂiaÍ«cçikahsç‹ K‹ mDkÂæ‹¿, gÂ¥Ãlnth, ãidéš bfhŸsgÂ¥Ãš nrä¡fnth, òif¥gl«, ä‹dQ ÏaªÂuéaš mšyJ Ãwtêfëš mD¥òjnyh TlhJ. m¤jifa mDkÂ¡F neh¡f« k‰W«égu« F¿¤j m¿é¡ifÍl‹ jiyt®, ä‹åaš bfhŸif gÂ¥ÕLk‰W« jftšÃçÎ, I¡»a ehLfë‹ czÎ k‰W« ntsh©ik mik¥òéahny, blhnk o, fhufšyh 00153, nuh«, Ï¤jhè v‹w Kftç¡FmšyJ [email protected] ä‹dŠrèš é©z¥Ã¡f nt©L«.

© cntm 2008

t§fhs éçFlh Â£l¤Â‹ _y«jäêš bkhêbga®¤J m¢ro¡f¥g£lJ

Mf°£ 2010

bkhêbga®¥ò: lh¡l® k gukÁt«

Tamil translation by Dr M Paramasivam

Kf¥ò m£il¥ gl«:bkhnuh¡nfh, vš #olh Û‹Ão¤JiwKf¤Âš e§Tuäl¥g£LŸs glFfŸ.

cntm/ 21916/í. Ã°[hç.


2010

Bay of Bengal ProgrammeInter-Governmental Organisation

91, Saint Mary’s Road, AbhiramapuramChennai - 600 018, Tamil Nadu, India

Tel: +91-44-24936294, 24936188; Fax: +91-44-24936102Email: [email protected]; website: www.bobpigo.org

3

Mtz« jahç¤jšMtz« jahç¤jšMtz« jahç¤jšMtz« jahç¤jšMtz« jahç¤jš

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš Ûjhd Ïªj têfh£L KiwfŸ cntmik¥Ã‹ Û‹ts« k‰W« Ú®thœ cæçd ts®¥ò¥ bghUshjhu« k‰W« bfhŸif¥ÃçÎ M»at‰whš cWÂ brŒa¥g£lJ. ÃçÎ jahç¤j bjhêš E£g Mtz§fŸ k‰W«MŒÎfŸ mo¥gilæš mikªjJ. gy ãfœÎfëš, j‰nghJŸs cnt mik¥Ã‹m¿¡iffŸ k‰W« Mtz§fëš ÏUªJ neuoahf Ïªj têKiwfë‹ gFÂfŸvL¡f¥g£LŸsd. Ïªj¤ bjhF¥Ãš ga‹gL¤j¥g£l m¿¡iffë‹ K¡»aüyhÁça®fŸ (mfutçiræš) Ñœ¡f©l t®fsht® °O› f‹å§Ah«, nlé£ blsšnk‹, #h‹ nf£°, blhäå¡ »çnghtš, VŠrš Fä, í«»®¡ ny, çbg¡fhbk£°d®Ó‹ gh°nfh, nuh° nõh£lh‹, nlš °¡®°, #h‹ th®£ k‰W« Ädh bt°£y©£. gytšYe® fyªjhŒÎfŸ, bjhêš E£g bra‰FG T£l§fŸ k‰W« gæyu§FfŸM»at‰¿š tH§f¥g£l MuhŒ¢Á¡ f£LiufëèUªJ« Ïªj m¿¡if égu§fis¥bg‰WŸsJ. Ó‹gh°nfh, blhäå¡ Áçbghtš k‰W« çbg¡fh bk£°d® Ïj‹ ÏWÂtiuit¤ jahç¤jd®.

Ïªj têfh£L KiwfS¡F r£l mªj°J Ïšiy. Ïit “bjhF¥ò” mšyJbghÛteébjh) bghW¥gh®ªj Û‹ts el¤ij éÂ¤bjhF¥ig brašgL¤Jtj‰FcjéLtj‰fhdit. nkY«, nkyh©ik Kiwia mj‹ Á¡fš k‰W« gštif¤j‹ikæš tH§»l têfh£L Kiwfë‹ th®¤ijfŸ k‰W« mik¥ò éÂ¤ bjhF¥Ã‹bkhê k‰W« mik¥ig fLikahf¥Ã‹g‰w éšiy Mifahš, Ã‹g‰w¥g£LŸsbrhšèaèš VnjD« kh‰w« éÂ¤ bjhF¥Ã‹ kW nkš és¡fkhf¥ òçªJ bfhŸSjšTlhJ.

ÏWÂahf, ãidéš bfhŸs nt©oajhtJ, têfh£L KiwfŸ tisÍ« j‹ikcilait. òÂa égu§fŸ »il¡F« bghGJ mšyJ Nœãiy kh‰wkhf éçthF«j‹ik cilait. Mifahš Ïit nkY«, jå¤j Ãu¢ÁidfŸ Ûjhd F¿¥òfŸ,têfh£L KiwfŸ ngh‹wt‰whš òJ¥Ã¡f¥glyh«.

4

cntmÛ‹ts nkyh©ik. 3. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jšcntm bghW¥gh®ªj Û‹ts elto¡if¡F bjhêš E£g têfh£L KiwfŸ.v© 4, Ã‰nr®¡if 3. nuh«, cntm. 2008. g¡f§fŸ 104.

RU¡f«RU¡f«RU¡f«RU¡f«RU¡f«

cyf Û‹ts¤Âš gyt‰¿‹ rçé‰F mÂf¤Âw‹ xU K¡»a fhuzkhF«.Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¡f cnt mik¥Ã‹ g‹dh£L brašÂ£l elto¡if (gbrÂe-Âw‹) Ïªj¥ Ãu¢Áidia bjçé¡f ehLfS¡FC¡fkë¡»wJ. mt®fë‹ Û‹ ÏU¥ò ts«F‹whj tifæš ÏU¡F«goÛ‹Ão¥ò¤ Âwis xG§F brŒtj‰fhf Âwid ã®t»¥gJ _ykhfÏ¥Ãu¢Áidia¤ bjçé¡f C¡fkë¡»wJ.

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¥gj‰fhf, njÓa k‰W« k©ly brašÂ£l elto¡if nk«gh£o‰fhf g§Fjhu®fŸ k‰W« Û‹ts nkyhs®fS¡Fcjé brŒtnj Ïªj têfh£L Kiwfë‹ neh¡fkhF«.

bt›ntwhd nkyh©ik¤ Â£l§fë‹ ghÂ¥òfŸ g‰¿a égu§fis¤bjçé¡»wJ. Âwid¡ f©fhâ¤J, msé£L k‰W« kÂ¥ÕL brŒtj‰fhdbjhêš E£g§fŸ k‰W« K¡»a fU¤J¡fis RU¡fkhf¤ bjçé¡»wJ.gbrÂe-ÂwD¡F Ïz¡fkhf ehLfë‹ elto¡iffisÍ« têfh£LKiwfŸ bjçé¡»‹wd.

5

bghUsl¡f«bghUsl¡f«bghUsl¡f«bghUsl¡f«bghUsl¡f«

g¡f«

Mtz« jahç¤jš ........................................................................................................................................ 3

RU¡f« .......................................................................................................................................... 4

m£ltizfŸ, gl§fŸ k‰W« bg£o¢ brŒÂfë‹ g£oaš ............................................... 8

brhš RU¡f« .......................................................................................................................................... 9

Ã‹dâ .......................................................................................................................................... 11

1 K‹Diu ......................................................................................................................................... 13

1.1 cyf Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd ga‹ghL ................................................... 13

1.2 Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¥gj‰fhd g‹dh£Lbraš Â£l elto¡if (gbrÂe-Âw‹) ......................................................................... 13

1.3 têfh£L Kiwfë‹ neh¡f§fŸ ................................................................................... 16

2 mo¥gil fU¤J¡fŸ .......................................................................................................................... 16

2.1 Âw‹ vj‰fhf¥ gh®¡f¥gL»wJ? .................................................................................... 16

2.1.1 g‹dh£L bghW¥òfŸ ................................................................................................... 18

2.1.2 nkyÂf Âwdhš V‰gL« cæçaš éisÎfŸ .............................................. 18

2.1.3 bghUshjhu éisÎfŸ .............................................................................................. 18

2.1.4 rmf Û‹Ão¥òl‹ cŸs bjhl®ò .......................................................................... 19

2.1.5 r_f k‰W« muÁaš éisÎfŸ ............................................................................ 19

2.2 K¡»a fU¤J¡fë‹ tiuaiw ...................................................................................... 20

2.2.1 ÂwD¡F vÂuhf Âwid¥ ga‹gL¤Jjš ....................................................... 20

2.2.2 äifahd ÂwD¡F vÂuhf nkyÂf Âw‹ ...................................................... 22

2.2.3 Ïy¡F Ïl¥g£l Âw‹ k‰W« nkyÂf Âw‹ .................................................. 23

2.3 nkyÂf ÂwD¡fhd fhuz§fŸ ...................................................................................... 24

2.3.1 br‹W miljY¡fhd ãgªjidfŸ ................................................................. 24

2.3.2 kh‹a§fŸ.......................................................................................................................... 25

2.3.3 cjéL« ÃwfhuâfŸ ............................................................................................... 26

2.4 Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ éWéW¥ghd j‹ik ............................. 26

2.4.1 gštif Û‹ts¤Âš Û‹Ão¥ò .............................................................................. 27

2.4.2 KjÄL k‰W« Kyjd« ............................................................................................... 27

3 Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nk«gL¤j g‹dh£L brašÂ£lelto¡iffŸ ........................................................................................................................................ 28

3.1 neh¡f§fë‹ tiuaiw k‰W« Âwid ã®t»¤jè‹ Ïy¡FfŸ .............. 30

3.2 cçikjhu®fë‹ <LghL ...................................................................................................... 31

3.3 Ïy¡F k‰W« j‰nghija Âwid kÂ¥ÃLjš ........................................................ 32

3.4 ã®t»¤jY¡fhd rhjd§fŸ k‰W« Ïy¡F Ïl¥g£l Âwidãiwnt‰Wtj‰fhd elto¡iffŸ .............................................................................. 33

6

3.5 f©fhâ¤jš k‰W« jftš njitfŸ ...................................................................... 34

4 Âwid kÂ¥ÕL brŒjš, mséLjš k‰W« f©fhâ¤jš ....................................... 35

4.1 Û‹ts¤ij tiuaiw brŒjš .......................................................................................... 35

4.2 rhjhuz Û‹ts ãfœÎ ......................................................................................................... 38

4.2.1 Âw‹ Ïy¡F Ô®khå¤jš ......................................................................................... 38

4.2.2 f©fhâ¤jš ................................................................................................................. 40

4.2.3 j‰nghJŸs Âwid mséLjš............................................................................. 41

4.2.4 msÎ¡F mÂfkhd Âwid kÂ¥ÃLjš .......................................................... 43

4.3 äfÎ« Á¡fyhd Û‹ts§fŸ: R£o¡fh£ofë‹ g§F ...................................... 48

4.3.1 gštif mséyhd Û‹Ão fy‹fŸ, gšntW,Á‰¿d§fis¡ bfh©l Û‹ts« ....................................................................... 48

4.3.2 g‹dh£L Û‹ts«, bgU§flš k‰W« efuhj Û‹ ÏU¥òfŸ .............. 50

4.3.3 ghu«gça Û‹ts« .......................................................................................................... 50

4.3.4 bghGJ ngh¡F Û‹ts«............................................................................................. 51

4.3.5 bgçJ« khWgL« Á‰¿d tiffŸ ....................................................................... 52

5. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš: ã®t»¡F«KiwfŸ k‰W« mt‰¿‹ éisÎfŸ ....................................................................................... 53

5.1 Âwid ã®t»¤jš, Ka‰Áia ã®t»¤jš k‰W«Û‹ts nkyh©ik .................................................................................................................. 53

5.2 Û‹ts nkyh©ik tiffŸ k‰W« Û‹Ão ÂwDl‹mt‰¿‹ bjhl®ò ....................................................................................................................... 54

5.2.1 C¡F é¥ig¤ jil brŒÍ« KiwfŸ .............................................................. 55

5.2.2 C¡F é¥ig rçbrŒÍ« KiwfŸ ........................................................................ 56

5.2.3 nkyh©ik Kiwfë‹ x¥Ãl¤j¡f brašghL ......................................... 57

5.3 kh‹a§fŸ ..................................................................................................................................... 57

5.4 cçikjhu®fŸ g§F bfhŸSjš ...................................................................................... 61

5.5 g‹dh£L fU¤J¡fŸ ............................................................................................................. 61

5.5.1 kÛtnk ãWtd§fSl‹ ÏizªJ brašgLjš ....................................... 62

5.5.2 Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid Ïl« bgau¢brŒjš ...................... 63

6 Âwid¡ Fiw¥gj‰fhd khW« fU¤J¡fŸ ........................................................................ 64

6.1 xJ¡ÑL k‰W« tH§Fjèš Ãu¢ÁidfŸ ................................................................. 65

6.2 r_f gçÓyidfŸ .................................................................................................................... 67

6.3 r£l gçÓyidfŸ ...................................................................................................................... 68

6.4 ãÂ gçÓyidfŸ ........................................................................................................................ 69

6.5 muÁaš k‰W« ãWtd gçÓyidfŸ ............................................................................. 70

6.6 nkyh©ik k‰W« ã®t»¤jš gçÓyidfŸ ............................................................. 71

6.7 Ïa‰if¥ ngçl®fŸ ................................................................................................................. 72

7

7 ãWtd Âwid nk«gL¤Jjš ....................................................................................................... 73

7.1 gæ‰Á njitfŸ ........................................................................................................................ 73

7.2 MuhŒ¢Á njitfŸ .................................................................................................................. 74

7.2.1 mo¥gil¤ jftš njitfŸ ................................................................................... 74

7.2.2 Âwid ã®t»¤jš MuhŒ¢Á .................................................................................. 76

7.3 éŠPhd x¤JiH¥ò ............................................................................................................... 77

7.4 bghUŸ rh®ªj _yjd« ........................................................................................................ 77

7.5 r£ltotik¥ò ............................................................................................................................ 78

8 K¡»a elto¡iffë‹ RU¡f«................................................................................................ 78

9 gh®it¡F¿¥òfŸ ................................................................................................................................. 82

Ã‰nr®¡if 1: Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jY¡fhdg‹dh£L Â£l brašelto¡if .................................................................... 84

gFÂ 1 - g‹dh£L Â£l braš elto¡ifæ‹ ãiy k‰W« neh¡f« .......... 84

gFÂ 2 - neh¡f« k‰W« nfh£ghLfŸ ............................................................................... 84

gFÂ 3 - éiuthd elto¡iffŸ ..................................................................................... 87

gFÂ 4 - brašgL¤Jjiy nk«gL¤J« E£g§fŸ .................................................... 91

Ã‰nr®¡if 2: gbrÂe – Âw‹ cl‹ bjhl®ò gL¤j¥g£lcntm m¿¡iffŸ (1999-2007) ...................................................................... 92

Ã‰nr®¡if 3: bt›ntwhd nkyh©ik mik¥òfŸ k‰W«ÂwD¡fhf mt‰iw r«kªj¥gL¤Jjš ....................................................... 94

3.1 C¡Fé¥ig¤ jil brŒÍ« Â£l§fŸ ........................................................................ 94

3.1.1 tiuaW¡f¥g£l EiHÎ ............................................................................................. 94

3.1.2 ÂU«g th§F« Â£l§fŸ .......................................................................................... 95

3.1.3 Û‹Ão rhjd« k‰W« Û‹Ão fy‹ f£L¥ghLfŸ ..................................... 96

3.1.4 Âushd Û‹ÃoghL xJ¡ÑLfŸ ........................................................................... 96

3.1.5 Ïlkh‰w« brŒa Ïayhj fy‹fëš Ãogh£o‰F f£L¥ghLfŸ ...... 97

3.1.6 jå¥g£l Ka‰Á xJ¡ÑLfŸ ................................................................................. 97

3.2 C¡F é¥ig rç brŒÍ« Â£l§fŸ ............................................................................... 98

3.2.1 FGé‰F Û‹Ão¡F« cçikfŸ .......................................................................... 98

3.2.2 všiyfis¥ ga‹gL¤J« cçikfŸ ............................................................... 99

3.2.3 kh‰w« brŒa¡Toa jå¥g£l xJ¡ÑLfŸ ................................................... 99

3.2.4 tçfŸ, Mjha cçikfŸ tç tNš k‰W« nkyh©ikbryéd Û£ò .................................................................................................................. 100

Ã‰nr®¡if 4: Âwid¥ ga‹gL¤Jjš k‰W« M‰wš: xU mç¢Rto ...................... 102

8

m£ltizfŸ, gl§fŸ k‰W« bg£o¢ brŒÂfë‹ g£oašm£ltizfŸ, gl§fŸ k‰W« bg£o¢ brŒÂfë‹ g£oašm£ltizfŸ, gl§fŸ k‰W« bg£o¢ brŒÂfë‹ g£oašm£ltizfŸ, gl§fŸ k‰W« bg£o¢ brŒÂfë‹ g£oašm£ltizfŸ, gl§fŸ k‰W« bg£o¢ brŒÂfë‹ g£oaš

m£ltiz 1 Âwid¡ f©fhâ¡f k‰W« kÂ¥ÕL brŒa njitahd égu« .. 42

m£ltiz 2 bt›ntwhd Âw‹ nkyh©ik Kiwfë‹ x¥Ãl¤j¡fbrašgh£o‹ RU¡f« ............................................................................................. 58

gl« 1 Âw‹ vj‰fhf¥ gh®¡f¥gL»wJ ....................................................................... 17

gl« 2 äFÂ¡F vÂuhf nkyÂf Âw‹ ......................................................................... 23

gl« 3 njbrÂe- Âw‹ nk«ghL ãiyfS¡F Ïilnaahd bjhl®ò ...... 30

gl« 4 Ïilnaahd bjhl®ò (m) xnu msthd jå Û‹Ãofy‹bjhFÂ k‰W« Á‰¿d tiffŸ (M) gštif Û‹Ão fy‹fŸk‰W« gšntW Á‰¿d tiffSl‹ rhjhuz Û‹ts«..................... 36

gl« 5 äFªj Á¡fyhd gšntW Á‰¿d tiffŸ k‰W« gštifÛ‹Ão fy‹fë‹ Ïl« rh®ªj mik¥ò ...................................................... 37

gl« 6 eh£o‹ všiy flªJ bršY« Û‹ts« ...................................................... 37

gl« 7 rh¤akhd Ïy¡F Ïl¥g£l Âw‹ tiuaiwfŸ ..................................... 39

gl« 8 FW»a fhy Û‹ÃoghL k‰W« Âw‹ btë¥ghL ................................... 44

gl« 9 Âw‹, Ka‰Á k‰W« Û‹ts nkyh©ik¡FÏilnaahd bjhl®ò .............................................................................................. 54

gl« 10 ã®t»¤jš k‰W«/ mšyJ Âwid¡ Fiw¤jš: khW«fU¤J¡fŸ .................................................................................................................... 65

gl« 11 ãWtd Âwå‹ nk«ghL k‰W« gFÂfŸ ................................................... 73

gl«m 4.1 M‰wè‹ Fiwthd ga‹ghL k‰W« Âwikæ‹ik ......................... 103

bg£o 1 Áwªj braš Â£l¤Â‹ Áw¥ÃašòfŸ ......................................................... 29

9

brhš RU¡f«brhš RU¡f«brhš RU¡f«brhš RU¡f«brhš RU¡f«

Mgbghx MÁah gÁÃ¡ bghUshjhu x¤JiH¥ò

bjMehF bj‹»H¡F MÁaehLfë‹ FG

bghÛeébjh bghW¥gh®ªj Û‹ts el¤ij éÂ¤bjhF¥ò

rnkx rKjha nk«gh£o‰fhd xJ¡ÑL

rÛx rKjha Û‹Ão¥ò¡fhd xJ¡ÑL

ÛF cnt mik¥Ã‹ Û‹ts FG

KmÃÛ Ka‰Á my»š ÃogL« Û‹ghL

fbrht fliy brhªjkh¡»¡ bfhŸS« tH¡f«

ãghrÂ ãaä¡f¥g£l ghij¡fhd rYif Â£l«

RéM R‰W« égu§fis MŒÎ brŒjš

Ãbghk Ãu¤naf bghUshjhu k©ly«

Ûxrh Û‹fis xU§»iz¡F« rhjd«

ftbghx f£lz é»j« k‰W« t®¤jf« Ûjhd bghJthd x¥gªj«

FÛc FGé‰F Û‹Ão¡F« cçikfŸ

jKx jå¥g£l Ka‰Á xJ¡ÑLfŸ

jÛx jå¥g£ltU¡F Û‹Ão¡f xJ¡ÑL

gbrÂe g‹dh£L brašÂ£l elto¡if

khjK kh‰w« brŒa¡Toa jå¥g£l Ka‰Á

khjx kh‰w« brŒa¡ Toa jå¥g£l xJ¡ÑL

rmf r£l¤Â‰F¥ òw«ghd m¿é¡f¥glhj f£L¥ghL ÏšyhjÛ‹Ão¥ò

fmMgã flš mo¤js Mjhu¥ gFÂfis¥ ga‹gL¤Jjš k‰W«ã®t»¤jš

mbghk mÂfg£r bghUshjhu kfNš

mtk ts« F‹whjgo bgw¥gL« mÂf g£r kfNš

t»m Ûtã tl»H¡F m£yh©o¡ Û‹ts ãWtd«

njbrÂe njÓa brašÂ£l elto¡if

Ât Âwªj tê

bghxnkã bghUshjhu x¤JiH¥ò k‰W« nk«gh£L¡fhd ãWtd«

kÛtnkã k©ly Û‹ts nkyh©ik ãWtd«

Fcv F¿¥g‰w c‰g¤Â všiy

mbkhÛ mDkÂ¡f¥gL« bkh¤j Û‹ ÃoghL

Ãgc Û‹ Ão¤jèš ÃuhªÂa¥ gFÂia¥ ga‹gL¤J« cçik

Iehfrr I¡»a ehLfë‹ flš r£l r«Ãujha§fŸ

tnkcã ts«F‹whj nk«ghL Ûjhd cyf ãiy

ctã cyf t®¤jf ãWtd«

tR- ctãF t®¤jf« k‰W« R‰W¢NHš Ûjhd cyf t®¤jf ãWtd FG

11

Ã‹dâÃ‹dâÃ‹dâÃ‹dâÃ‹dâ

1) kåj Ïd¤Â‰F Û‹Ão¥ò K¡»a czÎ Mjhukhf bjh‹W bjh£Lés§F»wJ. Ïªelto¡iffëš <LgLnthU¡F ntiythŒ¥ò k‰W« bghUshjhue‹ikfŸ »il¡»‹wd. våD«, ts®ªJ tU« m¿Î k‰W« Û‹ts bjhêšE£g§fë‹ ts®¢Áædhš bjhêš òJ¥Ã¡f¥g£l nghÂY« Û‹ts Mjhu§fŸvšiya‰wJ mšy. ts®ªJ tU« cyf k¡f£bjhif¡F r¤JzÎ, bghUshjhu«k‰W« r_f ey« M»at‰¿š mt‰¿‹ g§F ãiy ãW¤j¥gLtj‰F, Û‹tsMjhu§fis Kiwahf ã®t»¡F« njit cŸsJ v‹gJ czu¥gL»wJ.

2) 1982-š I¡»a ehLfë‹ T£lik¥ò cUth¡» V‰W¡ bfh©l flš r£l« flšrh® Mjhu§fis ešy Kiwæš ã®t»¡f òÂa totik¥ig tH§»aJ. cyf flšÛ‹ts¤Âš 90 rjÅj« j‹DŸ bfh©oU¡F« Ãu¤naf bghUshjhu k©ly¤ÂšÛ‹ts Mjhu§fis¥ ga‹gL¤j k‰W« ã®t»¡f bghW¥òfis flnyhu ehLfS¡FòÂa Mœflè‹ r£l mik¥ò tH§»aJ.

3) rÛg fhy§fëš czÎ¤Jiwæš cyf Û‹ts¥ÃçÎ äf éiuthfK‹ndW»wJ. Û‹ k‰W« Û‹ts bghU£fS¡F cyf mséš ca®ªJ tU« njit¡FV‰g òÂa Û‹ Ão f¥gšfŸ k‰W« Û‹ gj¥gL¤J« bjhêšfëš flnyhu ehLfŸ KjÄLbrŒJ m›thŒ¥òfis rhjfkhf ga‹gL¤Â¡ bfhŸs nt©L«. f£L¥ghl‰w tifæšÛ‹ Ão¤jš mo¡fo nk‰bfhŸs¥gLtjhš gy Û‹ts Mjhu§fŸ ãiy ãW¤j¥glÏayhjit M»éL« v‹gJ c©ik.

4) K¡»a Û‹ ÏU¥òfŸ msÎ¡fÂfkhf Ão¡f¥gLtj‰F bjëthdmilahs§fŸ, R‰W¢ NHš mik¥Ãš khWghLfŸ, F¿¥Ãl¡ Toa bghUshjhuÃ‹dilÎfŸ, nkyh©ik k‰W« Û‹ t®¤jf« Ïilna V‰gL« g‹dh£L fU¤JntWghLfŸ M»ait Û‹ts¤Â‹ Ú©l ts§F‹whj j‹ikiaÍ« k‰W« czÎéãnahf¤Âš Û‹ts¤Â‹ g§»idÍ« m¢RW¤J»‹wd. Mifahš, czÎ k‰W«ntsh©ik mik¥Ã‹ Û‹ts¡FG 1991 kh®¢Áš eilbg‰w 19tJ mk®éš ghJfh¥òk‰W« R‰W¢ NHš ml§»a Û‹ts nkyh©ik¡F òÂa tifKiwfis gçªJiu¤jJ.m›thnw r_f bghUshjhu gçÓyidfS« cldoahf njit¥gL»‹wd.bghW¥gh®ªj Û‹ts elto¡if fU¤ij V‰gL¤j czÎ k‰W« ntsh©ik mik¥ònf£L¡ bfhŸs¥g£lJ. mj‹ ga‹ghLfis ts®¡f el¤ij éÂ¤ bjhF¥ig éçÎgL¤j nf£L¡ bfhŸs¥g£lJ.

5) bk¡Ánfh muR, czÎ k‰W« ntsh©ik mik¥òl‹ ÏizªJ bghW¥gh®ªjÛ‹Ão¥ò g‰¿ fh‹fåš g‹dh£L T£l¤Â‰F nk 1992š V‰ghL brŒjJ. fh‹f‹m¿é¡if m¡T£l¤Âš nkbyh¥g« Ïl¥g£L bghW¥gh®ªj Û‹ts el¤ijéÂ¤bjhF¥ig jahç¡f MjuÎ më¤Âl UNCED Rio Summit ftd¤Â‰F 1992šbfh©L tu¥g£lJ. 1992 br¥l«gçš eilbg‰w Mœflš Û‹Ão¥Ã‹ czÎ k‰W«ntsh©ik mik¥Ã‹ bjhêš E£g fyªjhŒÎ Mœflš Û‹ Ão¥ò F¿¤jhdÃu¢ÁidfS¡F Ô®thf éÂ¤ bjhF¥ig nkY« éçth¡f gçªJiu¤jJ.

6) 1992 et«gçš eilbg‰w 102tJ mk®éš czÎ k‰W« ntsh©ik mik¥Ã‹FG éÂ¤ bjhF¥ig éçth¡FtJ g‰¿ éthÂ¤jJ. Mœflš Û‹ Ão¥òÃu¢ÁidfS¡F K¡»a¤Jt« më¡f gçªJiu¤jJ. 1993š eilbgw ÏUªj Û‹ tsFGé‰F éÂ¤ bjhF¥ò fU¤JUit më¡f nf£L¡ bfh©lJ.

12

7) 1993 kh®¢Áš eilbg‰w Û‹ts¡FGé‹ 20tJ mk®Î m¤jifaéÂ¤bjhF¥Ã‹ têfh£L KiwfisÍ« nr®¤j cŸsl¡f¤ijÍ« K‹bkhêa¥g£ltotik¥igÍ« bghJthf gçÓè¤jJ. éÂ¤bjhF¥ig nkY« éçth¡f fhy¡ bfLtH§»aJ. éÂ¤bjhF¥Ã‹ gFÂahf “mÂntf“ mo¥gilæš, Mœflèš ghJfh¥òk‰W« nkyh©ik Kiwfis¥ghÂ¡F« fy‹fS¡F kW bfho ÏLjiy jé®¡ffU¤JU jah® brŒa czÎ k‰W« ntsh©ik mik¥ig nf£L¡ bfh©lJ. 1993et«gçš 27tJ mk®éš czÎ k‰W« ntsh©ik mik¥Ã‹ T£l«, Mœflèš Û‹Ão¡F« fy‹fŸ g‹dh£L ghJfh¥ò k‰W« nkyh©ik KiwfS¡F Ïz§FjiyC¡Fé¡F« x¥gªj¤ij Ã‹g‰WtÂš KoªjJ. czÎ k‰W« ntsh©ik mik¥Ã‹T£l Ô®khd«15/93 ‹go ÏJ éÂ¤ bjhF¥Ãš Ïiz¥ò gFÂahf ÏizªjJ.

8) bjhl®òila g‹dh£L éÂfS¡F Ïz§» I¡»a ehLfë‹ T£lik¥Ã‹flšr£l« 1982 ‹ go gFÂfis brašgL¤Jtj‰fhd x¥gªj« 1982 or«g® 10,Ïl«bgauhj k‰W« bgçJ« Ïl«bgaU« Û‹ ÏU¥ò ghJfh¥ò k‰W« nkyh©ik F¿¤j1995 k‰W« 1992 fh‹f‹ m¿é¡ifæ‹go 1992 R‰W¥òw¢Nœãiy k‰W« ts®¢Áçnah m¿é¡if, F¿¥ghf f£Liu 17 ãfœ¢Á ãuš 21¡F Ïz§» m®¤j« bfhŸS«tifæš ga‹gL¤Âl VJthf éÂ¤bjhF¥ò totik¡f¥g£LŸsJ.

9) bjhl®òila I¡»a eh£L KfikfŸ k‰W« Ãw muR rhuh ãWtd§fŸ cŸë£lg‹dh£L ãWtd§fSl‹ fyªJ MnyhÁ¤J éÂ¤bjhF¥Ã‹ ts®¢Ánk‰bfhŸs¥g£lJ.

10) éÂ bjhF¥ò 5 m¿Kf f£LiufŸ bfh©lJ. mit j‹ik k‰W« neh¡f«,F¿¡nfhŸ Ãw g‹dh£L fhuzf®¤jhédUl‹ bjhl®ò, brašghL, f©fhâ¥ò k‰W«òJ¥Ã¤jš k‰W« tsU« ehLfS¡fhd Áw¥ò njitfŸMF«. Ïªj 5 m¿Kff£Liufis bjhl®ªJ bghJ nfh£ghLfŸ v‹w f£Liu mikÍ«. mij¤bjhl®ªJÛ‹ts nkyh©ik, Û‹Ão elto¡if, Ú®thœ cæçd nk«ghL, flnyhunkyh©ikÍl‹ Ïizªj Û‹ts«, Ão¤j Û‹fis ghJfh¡F« mWtil¡F¥ÃªijabrašghL é‰gid k‰W« Û‹ts MuhŒ¢Á v‹w 6 jiy¥Ãš f£LiufŸ Ïl« bgW«.K‹ng bjçé¤jthW Mœflš Û‹Ão¥ò fy‹fŸ nk‰bfhŸs¥gl nt©oag‹dhLfS¡»ilna Md ghJfh¤jš k‰W« nkyh©ik g‰¿a Ïz¡f¤ijC¡Fé¡F« x¥gªj«, r£l éÂ¤ bjhF¥ò elto¡if¡F xU m§fkhf mikªjJ.

11) el¤ij éÂ bjhF¥ò Ra éU¥gkhdJ. våD« mt‰¿‹ Áy gFÂfŸ or«g®10 1982 flš r£l¤Âš bjçé¤JŸs g‹dh£L éÂfë‹ mo¥gilæš Mdit.Mœflš Û‹Ão¥ò fy‹fŸ ghJfh¤jš nkyh©ik g‰¿ filÃo¡f¥gl nt©oaÏz¡f¤ij C¡Fé¡F« 1993š V‰gL¤j¥g£l x¥gªj« ngh‹wt‰iw FGéd®Ïilna r£l¥go f£L¥gL« fhuzf®¤jh¡fS¡F f£L¥gL¤J»w gFÂfisÍ« éÂbjhF¥ò bfh©LŸsJ.

12) 31.10.1995 m‹W bghW¥gh®ªj Û‹Ão¥Ã‰fhd el¤ij éÂfis 28tJ T£lmk®Î 4/95 Ô®khd¤Âš V‰W¡bfh©lJ. mnj Ô®khd¤Âš éÂ¤ bjhF¥ÃideilKiw¥gL¤j cjéahf bghU¤jkhd bjhêš E£g têfh£L Kiwfis cW¥Ãd®k‰W« M®tKila cfªj ãWtd§fSl‹ ÏizªJ cUth¡»¤ ju czÎ k‰W«ntsh©ik mik¥ig nf£L¡ bfh©lJ.

13) cntm bghW¥gh®ªj Û‹ts elto¡if¡F bjhêš E£g têfh£L KiwfŸ.Û‹ts nkyh©ik (4) tçiræš Ïªj¥ ò¤jf« _‹whtJ Ã‰nr®¡if MF«.

13

K‹DiuK‹DiuK‹DiuK‹DiuK‹Diu

1.11.11.11.11.1 cyf Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd ga‹ghLcyf Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd ga‹ghLcyf Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd ga‹ghLcyf Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd ga‹ghLcyf Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd ga‹ghL

Û‹Ão¥ò xU bghUshjhu elto¡if MF«. Ef®nthçilna (Ef®nth® më¡féU«ò« éiyahš F¿¡f¥gL«) kÂ¥ò bg‰w Á‰¿d tiffns Û‹Ão¥ò Ka‰ÁæšÏy¡F M»‹wd. Û‹Ão¥gt®fŸ äFªj kÂ¥òila Á‰¿d tiffis Ïy¡fhf¡bfhŸs (c.«. Û‹Ão¡f T©LfŸ, Ïwhš ÏGit tiyfŸ, Á¥ÃthçfŸ, Á§» ÏwhšTLfŸ) òÂa bjhêš E£g§fis¥ Ã‹g‰Wjš, mt‰¿‹ ts®¢Á k‰W« ruhrçahdgl»‹ msÎ k‰W«/ mšyJ M‰wš mÂfç¥ò M»ait, Û‹Ão¥ngh® j§fŸelto¡iffëš Ïyhg¤ij mÂfç¡f éU«òtÂ‹ neuo éisÎfshF«.

xU Ú©lfhy k‰W« Ï¥bghUshjhu elto¡ifæ‹ Ï¡f£lhd éisÎ rh¤akhdkfNèš V‰gL« jtwhd FiwÎ MF«. Û‹ ÏU¥òfëèUªJ mšyJ Û‹ts«V‰gL¤j¡Toa rh¤akhd bghUshjhu e‹ikfŸ ÅzhtÂèUªJ V‰glyh«.Û‹Ão¡F« Âwå‹ äFÂahd msÎ k‰W« nkyÂfãiy cyf« KGtÂY« gycŸeh£L Û‹ts§fis¥ ghÂ¡»wJ. nkY« jtwhd Kiwæš gy bgU§flš Û‹ts§fisÍ« ghÂ¡»wJ. Ïj‹ cyfshéa ãiyia 1980 èUªJ cy»‹ K¡»aÁ‰¿d tiffë‹ flš Û‹Ãogh£oš ÏU¡F« x¥Ãl¡Toa mséyhd nj¡fãiybjëÎ gL¤J«. cnt mik¥ghš (2006) tH§f¥gL« rh£Áa« F¿¥ÃLtjhtJ,mid¤J K¡»a flš Û‹ ts§fis¥ bghW¤jtiu, 25 rjé»j« fLikahdmsÎ¡F mÂfkhd Û‹Ão¥ghš ghÂ¡f¥gL»wJ. mnj neu¤Âš nkY« 52 rjé»j«KGikahf¥ ga‹gL¤j¥g£L é£lJ. bghJthf flšjiu Û‹fŸ k‰W« ÃwmÂfkÂ¥òŸs ÏU¥òfŸ ghÂ¥ò mil»‹wd.

msÎ¡F mÂfkhd Û‹Ão¥ig k‰W« Mjhu« mêtij f£L¥gL¤j mšyJ mêªJnghd ÏU¥òfis Û£gj‰F cjél xU Ka‰Áahf gy ehLfŸ Áy tifæš Û‹tsnkyh©ikia m¿Kf¥gL¤ÂÍŸsd. cntm cW¥Ãd® ehLfë‹ (cntm, 2004 m)rÛg¤Âa msitæ‹ go 30 rjé»j ÃuÂthÂfŸ FiwªjJ j§fSila Û‹tsMjhu§fis miltj‰fhd têia¡ f£LgL¤JtJ ngh‹wt‰iwnaD«m¿Kf¥gL¤ÂÍŸsd®. gy Û‹ts nkyh©ik¤ Â£l§fëš K¡»akhdF¿¥Ãl¡Toa neh¡f« Û‹ts Mjhu§fis¥ ghJfh¥gJ MF«. våD« r_f k‰W«bghUshjhu fhuâfŸ nkyh©ik Ïy¡Ffis nk«gL¤J« bghGJgçÓè¡f¥gL»‹wd. våD«, bghUshjhu gçÓyidfŸ mÂfkhf tiuaW¡f¥g£lit.Ïit FW»a fhy k©ly mséyhd, Ka‰Áia¡ Fiw¤jš (F¿¥ghf ntiy thŒ¥ò)fhuzkhf V‰gL« bghUshjhu éisÎfis¡ Fiw¡f¡ Toait. m›thnw Û‹tséŠPhåfshš gçªJiu¡f¥gL« Ka‰Á mšyJ Û‹Ãogh£il¡ Fiw¤jšM»at‰iw¡ Fiw¡f xU fhuzkhf Ïit tH¡fkhf¥ ga‹gL¤j¥gL»‹wd.

1.21.21.21.21.2 Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¥gj‰fhd g‹dh£L braš Â£lÛ‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¥gj‰fhd g‹dh£L braš Â£lÛ‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¥gj‰fhd g‹dh£L braš Â£lÛ‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¥gj‰fhd g‹dh£L braš Â£lÛ‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¥gj‰fhd g‹dh£L braš Â£lelto¡if (gbrÂe elto¡if (gbrÂe elto¡if (gbrÂe elto¡if (gbrÂe elto¡if (gbrÂe – Âw‹) Âw‹) Âw‹) Âw‹) Âw‹)

cyf Û‹ ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd Û‹Ão¥ò rhjd§fŸ k‰W« nkyÂf _yjd«M»ait éçtiltJ F¿¤J ts®ªJ tU« m¡fiw bjhl®ghf r_f¤Âš Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¥gJ F¿¤j Ãu¢Áid vG¥g¥g£lJ. xU ts®ªJ tU«Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd mWtil M‰wš mšyJ gy Û‹ Ão fy‹fisK¡»akhf xUt® bfh©oU¤jš g‰¿a Ãu¢Áid MF«. äifahd Âw‹ ÏU¥gJmsÎ¡F mÂfkhd Û‹Ão¥gj‰F, czÎ c‰g¤Â rh¤a¤ij Åz¡Ftj‰F k‰W«

14

F¿¥Ãl¡Toa bghUshjhu mêÎ V‰gLtj‰F fhuzkh»wJ. msÎ¡fÂfkhd Âw‹,F¿¥ghf Û‹Ão¢rhjd§fŸ k‰W« äFªj kÂ¥òŸs Û‹ ÏU¥òfis msÎ¡FmÂfkhf¥ Ão¤jš _ykhf j‹id btë¥gL¤Â¡ bfhŸ»wJ.

flš Û‹ts¤Âš cyf mséš msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ 1980èUªJ äf¤ Ôéukhdg¤jh©Lfhy fy‹ nk«gh£il¤ bjhl®ªJ x¥Ãl¡Toa òÂa fh£Áahf njh‹W»wJ.1990 fë‹ k¤Âæš Û‹Ãofyå‹ msÎ c¢rkilªjjhf cntm égu« bjçé¡»wJ.våD« bjhêš E£g nk«ghL k‰W« giHa Û‹Ãofy‹fëš Û©L« bghU¤Jjšngh‹wt‰whš c©ikahd Û‹Ão¥ò Âw‹ nkY« mÂfç¤J tU»wJ.

K¡»akhf, nkyÂfÂw‹ ÏU¥gJ, Û‹Ão¡f¡ bršy Âwªj tê ÏU¥gjhšmsÎ¡fÂfkhf Û‹Ão¡fÎ« k‰W« nkyÂf KjÄL brŒa gutyhd ngh¡»‹éisnt. Ñœ¡f©lt‰iw¥ ngh‹w guªj bjhl®òila fhuâfë‹ éisthfntcyf Û‹ts¤Âš nkyÂfÂw‹ ts®¢Á mil»wJ:

• Û‹Ão¥ò elto¡iffë‹ k»œthd Ïyhg«, bjhêš E£g K‹nd‰w«k‰W« x¥òneh¡f¡ Toa éiy, ÛD¡fhd khwhj njit M»ait nkyÂfmséš Ão¡f¥gL« Û‹ ts¤Âš FiwªJtU« kfNiy <L brŒ»wJ;

• jåah® k‰W« bghJ KjÄL KiwfŸ, bghJthf msthd Û‹Ão¥ò kh‹a¤Â£l§fŸ bjhlU« bjhl®òila “njÓa kakhjš” bfhŸiffŸ M»at‰whšnjÓa všiy¡FŸ flš rh® gFÂfis éçÎ gL¤Jtj‹ éisÎ;

• Mœflš k‰W« njÓa všiy¥gFÂ M»a Ïu©oY«, Û‹ ts§fS¡FŸmsÎ¡F mÂfkhd KjÄ£oš guéL« ÁªJjY¡fhd mDkÂ¡f¥gL«mWtil¤Âwå‹ x¥Ãl¡ Toa mirÍ« j‹ik;

• j‰rka« mÂf mséš mo¥gilahf mikÍ« g‹dh£L mséš t®¤jf¥gL¤j¥gL« bghU£fŸ k‰W« mt‰¿‰F nkyhdit M»at‰¿‹mÂfç¡F« ngh£o k‰W« Ôéukhd KjÄL cila rªijfë‹ bjhêšj‹ikia kh‰W« j‹ik;

• (bghJthf) Û‹ts nkyh©ikæš njhšé k‰W« tH¡fkhf¥ga‹gL¤j¥gL« (F¿¥ghf) Û‹ÃoghL (mDkÂ¡f¥gL« bkh¤j Û‹ÃoghLmšyJ mbkhÛ) Û‹Ãorhjd« k‰W« Ïl«rh®ªj k‰W« cy»aš rh®ªjf£L¥ghLfŸ ngh‹w nkyh©ik Kiwfëš njhšé mtÁakhf Û‹Ïw¥igmsÎ¡F mÂfkhf Âw‹ k‰W« KjÄL brŒtj‰F Û‹Ão¥ngh®fŸC¡Fé¡f¥gLtj‰fhd fhuz¤ij neuoahf¤ bjçé¥gij¡ fh£oY«kiwKfkhf Û‹ ÃoghL elto¡iffis xG§F brŒtij F¿¡nfhshf¡bfhŸ»wJ.

msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ cyf Û‹ts Mjhu§fis gaKW¤J»wJ v‹gij cntmik¥Ã‹ bghW¥gh®ªj Û‹ts el¤ij éÂ¤ bjhF¥ò (bghÛteébjh) cz®ªJŸsJ.ts«F‹whj mséš Û‹Ãogh£il tH§fÎ«, Û‹Ão¥nghU¡F« k‰W«Ef®nthU¡F« e‹ikfis tH§F« Âwikia¥ bg‰WŸsJ. f£Liu 6.3š “ehLfŸmsÎ¡F mÂfkhd Û‹Ão¥igÍ«, äifahd Û‹Ão¥ò ÂwidÍ« jé®¤jš nt©L«.nkY«, Û‹ts Mjhu§fë‹ c‰g¤Â ÂwD¡F«, mt‰iw ãiyãW¤j¡ Toaga‹gh£L¡F« V‰wh‰nghy Û‹Ão¥òKiw mika cWÂaë¡f nt©L«”.

cnt mik¥Ã‹ Û‹ts¡FG (ÛF) 1997š xU bjhêš E£g fyªjhŒit cnt mik¥òV‰ghL brŒa gçªJiu¤jJ. Û‹ts¤Âš nkyÂf¤Âw‹ bjhl®ghd Ãu¢Áidfis¤

15

bjëth¡» têfh£L Kiwfis¤ jah® brŒaÎ« gçªJiu¤jJ. Ïj‹ mo¥gilæšcntm gâia nk‰bfh©lJ (cntm, 1998 M) Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwidã®t»¤jY¡fhd g‹dh£L brašÂ£l elto¡if jah® brŒa¥g£lJ. (gbrÂe- Âw‹Ïiz¥ò 1š tH§f¥g£LŸsJ.)

gbrÂe-Âw‹ ÛFGthš Ã¥utç 1999š V‰W¡ bfhŸs¥g£lJ. 1999 kh®¢Áš cntmmik¢rf T£l¤Âš éthÂ¡f¥g£lJ. “Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¡fg‹dh£L brašÂ£l elto¡ifia brašgL¤Âl äFªj K‹Dçik tH§f¥gLjš... j‰nghJ »il¡f¡ Toa Û‹ts Mjhu§fŸ k‰W« mWtil¤Âw‹ M»aÏu©o‰F« Ïilna rkãiy mila nk‰bfhŸs¥gL« KiwfŸ, njÓa Â£l§fŸM»at‰¿‹ totik¥Ãš Ïjid it¤ÂU¤jš”

1 M»at‰¿‰F mik¢r®fŸm¿é¥ò brŒjd®.

Û‹ts¤ij¥ ghJfh¤jš k‰W« ts«F‹whj mséš nkyh©ik vd bghÛteébjhF¥Ã‹ totik¥Ã‰FŸ gbrÂe – Âw‹ éçth¡f¥g£lJ. gbrÂe – Âw‹ cldoneh¡f« “ehLfŸ k‰W« k©ly Û‹ts ãWtd§fŸ j¡fthW mt‰¿‹ jFÂ k‰W«g‹dh£L r£l§fS¡F Ïz§f, 2003¡FŸ Mdhš 2005¡F nk‰glhJ cyf«KGtÂY«, Âwikahd ne®ikahd k‰W« btë¥gilahd Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F«Âwid ã®t»¤jiy miljš nt©L« v‹gnj” Ïj‰F Ïilæš gbrÂe-Âw‹ nkY«F¿¥ÃLtjhtJ ehLfŸ k‰W« k©ly Û‹ts ãWtd§fŸ, Ú©lfhy ts«F‹whjkfNš miltij tèt‰wjh¡F« nkyÂf¤ Âwid vÂ®¡F« bghGJ j‰nghJŸsmséš bjhl¡f¤Ânyna f£L¥gL¤j Ka‰Á¡f nt©L«. ghÂ¡f¥g£lÛ‹ts§fëš ga‹gL¤j¥gL« Û‹Ão¥ò¤ Âwid go¥goahf¡ Fiw¡f nt©L«.k‰bwhU têæš, Ú©lfhy ts«F‹whj kfNšfŸ mila¥ bg‰w Ïl§fëš, ehLfŸk‰W« Û‹ts ãWtd§fŸ v¢rç¡ifia¥ ga‹gL¤j éiuÎ gL¤j¥gl nt©L«.

gbrÂe-Âw‹ j‹dh®tkhdJ. bghÛteé bjhF¥Ã‹ gy K¡»a bfhŸiffë‹m›thnw Fiwfis ãu¥ò»w bfhŸiffë‹ mo¥gilæš mikªjJ. mt‰WŸml§Fgitahtd:

• _‹W ãiy brašghL: i) kÂ¥ÕL k‰W« f©l¿jš ii) bjhl¡f nkyh©ikKiwfis¥ Ã‹g‰Wjš; k‰W« iii) fhyKiw kÂ¥ÕL k‰W« rçbrŒJbfhŸS« mik¥ò; rªnjfk‰w mÂf Û‹Ão¥Ãš KotilÍ« Ïl§fëšÛ‹Ão¥ò¤ Âwid ã®t»¡f K‹Dçik tH§Fjš; k‰W«

• njÓa k‰W« g‹dh£L Ú®¥gu¥Ãš Âwid¥ ghÂ¡F« mid¤J¡fhuâfisÍ« gçÓè¡F« Âw‹ ã®thf« _y« KGikahd mQFKiw,nkY« khW« k‰W« cUthF« bjhêš E£g§fis cçaKiwæš fz¡»šbfhŸS« njitia cz®jš.

gbrÂe-Âw‹ éiuthf vL¡f¥gl nt©oa gy elto¡iffis¡ F¿¥ÃL»wJ.Mtz¤Â‹ K¡»a ÃçÎ F¿¥Ãš K¡»a elto¡iffŸ F¿¥Ãl¥gL»‹wd: Û‹Ão¥òÂwid kÂ¥ÃLjš k‰W« f©fhâ¤jš, njÓa Â£l§fis¤ jahç¤jš k‰W«brašgL¤Jjš, éiuthd ftå¥ò njit¥gL« K¡»a g‹dh£L Û‹ ts¤Â‰Fcldo elto¡iffŸ k‰W« g‹dh£L gçÓyid.

1bghW¥gh®ªj Ûdts el¤ij éÂ¤bjhF¥ig brašgL¤Jjš Ûjhd nuh« m¿é¡if. Û‹ts« Ûjhdmik¢rf T£l¤Âš Ã‹g‰w¥g£lJ. nuh«, 10-11 kh®¢ 1999.

16

Û‹Ão¥ò Âwå‹ kÂ¥ÕL k‰W« f©fhâ¥ò F¿¤J gbrÂe-Âw‹ ehLfS¡FgçªJiu¥gjhtJ:

• Û‹Ão¥ò Âwid f©fhâ¤jš k‰W« mséLjš bjhl®ghd mo¥gil¥Ãu¢Áidfis e‹F m¿ªJ bfhŸs nk‰bfhŸs¥gL« MuhŒ¢Á k‰W«rkkhd Ka‰ÁfS¡F cjéLjš;

• 2000 M©L Kotj‰FŸ njÓa, k©ly k‰W« cnt mik¥Ã‹ x¤JiH¥Ãšcyf mséš éiuthd ftd« njit¥gL« Û‹ ts§fis xG§fhfmilahs« f©L Û‹Ão Âwå‹ bjhl¡f kÂ¥Õ£il brŒjš; k‰W«

• Û‹Ão fy‹fë‹ cça F¿¥òfis nk«gL¤Jjš k‰W« MœflèšÏa§F« fy‹fë‹ g‹dh£L F¿¥òfis cntm ãWtd« nk«gL¤j cjébrŒjš.

1.31.31.31.31.3 têfh£L Kiwfë‹ neh¡f§fŸtêfh£L Kiwfë‹ neh¡f§fŸtêfh£L Kiwfë‹ neh¡f§fŸtêfh£L Kiwfë‹ neh¡f§fŸtêfh£L Kiwfë‹ neh¡f§fŸ

F¿¥ghf k©ly« k‰W« rh® k©ly mséš njÓa muRfŸ m›thnw cça g‹dh£LãWtd§fŸ gbrÂe-Âwid brašgL¤j cjél Ïªj têfh£L KiwfŸV‰gL¤j¥g£LŸsd. Âw‹ nkyh©ik Â£l§fis nk«gL¤JtÂš ehLfŸ k‰W«k©ly mik¥òfŸ v›thW brašgl nt©L« v‹gj‰F têfh£Ljš tH§»L«neh¡f« bfh©lit.

nkyÂf Âw‹, nkyÂf Âwid nk«gL¤j cjéL« fhuâfŸ, njÓa k‰W« g‹dh£LÛ‹ ts¤Âš cŸs nkyÂf Âwå‹ msit¤ Ô®khå¤jš k‰W« nkyÂf ÂwidFiw¥gj‰fhd E£g§fŸ M»ait F¿¤j Ãu¢Áidfis Ïªj têfh£L KiwfŸMŒÎ brŒ»wJ. cnt mik¥ò nk‰bfh©l gy MŒÎfëèUªJ égu§fŸbgw¥gL»‹wd. Ïj‹ g£oaš Ã‰nr®¡if 2š cŸsJ. cjéL« Ïªj Mtz§fŸehLfŸ gæ‰Á bgWtj‰F äfÎ« ga‹ cŸsitahf ÏU¡F«. cnt mik¥Ã‹bghW¥gh®ªj Û‹ts elto¡if¡F bjhêšE£g têfh£L KiwfŸ, v© 4: Û‹tsnkyh©ik k‰W« cnt mik¥Ã‹ bghW¥gh®ªj Û‹ts elto¡if¡F bjhêšE£gtêfh£L KiwfŸ v© 9: r£l¤Â‰F¥ òw«ghd m¿é¡f¥glhj f£L¥ghL ÏšyhjÛ‹ Ão¥ig (rmf) jL¡f, ãW¤j, Ú¡f, g‹dh£L brašÂ£l elto¡iffisbrašgL¤Jjš M»at‰Wl‹ nr®¤J¥ go¡f nt©L«.

Ïªj têfh£L KiwfŸ gbrÂe-ÂwD¡F kh‰whdJ mšyJ bghUis és¡F« üšmšyJ g‹dh£L Û‹ts¤Âš Ãw bjhl®òila rhjd§fis¥ ga‹gL¤Jtj‰fhdüš vd fUJjš TlhJ. nkY« Ïªj têfh£L KiwfŸ tH¡fkhd r£l mªj°Jbg‰wit mšy

2.2.2.2.2. mo¥gil fU¤JfŸmo¥gil fU¤JfŸmo¥gil fU¤JfŸmo¥gil fU¤JfŸmo¥gil fU¤JfŸ

2.12.12.12.12.1 Âw‹ vj‰fhf¥ gh®¡f¥gL»wJ?Âw‹ vj‰fhf¥ gh®¡f¥gL»wJ?Âw‹ vj‰fhf¥ gh®¡f¥gL»wJ?Âw‹ vj‰fhf¥ gh®¡f¥gL»wJ?Âw‹ vj‰fhf¥ gh®¡f¥gL»wJ?

Û‹ts nkyh©ikæ‹ mtÁa« k‰W« f£L¥ghL mšyJ Û‹ts¤ij it¤ÂU¥gjhšV‰gL« éisÎfŸ M»ait e‹F ãiyeh£l¥g£LŸsd. ehLfŸ j§fŸ Ãu¤nafbghUshjhu k©ly¥ gFÂæš (Ãbghk) 10 or«g® 1982 I¡»a ehLfë‹ flš r£lr«Ãujha§f (Iehfrr) S¡F£g£L j§fŸ Û‹ts Mjhu§fis ã®t»¡F« bghW¥igehLfŸ bg‰WŸsd. Ïj‰F¥ gÂYiuahf, gy ehLfŸ K¡»akhd fiuæèUªJbjhiyéyhd Û‹ts¤Âš Ïy¡FfS¡F bjëthdbtëpL f©fhâ¥ò mšyJvëikahd cŸÇL f©fhâ¥ò _y« f£L¥ghLfis éÂ¤JŸsd. våD« gyflnyhu ÁWju k‰W« ghu«gça Û‹ts§fŸ x¥ò neh¡f¡ Toa mséš f£L¥ghLfŸ

17

ÏšyhJ cŸsd. Ãbgh k©ly¤Â‰F btëna (mjhtJ g‹dh£L Ú®¥gu¥Ãš) Û‹Ão¥òmÂf mséš f£L¥ghL Ï‹¿ cŸsJ. xU eh£o‰F nkyÂf Âwå‹ éisÎfŸ Ú©lfhy« k‰W« FW»a fhy« M»a Ïu©oY« fârkhf cŸsJ. Vbdåš rmfÛ‹Ão¥ò, muÁaš, r_f« k‰W« bghUshjhu« (cæçaY¡F TLjyhf) M»at‰whšéisÎfŸ ÏU¡F«.

fiuæèUªJ bjhiyéyhd Û‹ts§fëš f£L¥ghL éÂ¡f¥g£LŸs Û‹tsnkyh©ik cŸs Ïl§fëš Mjhu¤ij mWtil brŒÍ« fyå‹ Âwid k‰W«Mjhu§fë‹ Û©L« c‰g¤ÂahF« Âwik M»a Ïu©o‰Fäilna V‰w¤jhœÎnjh‹W»wJ. m›thnw flnyhu k‰W« Mœflš fy‹fë‹ Âw‹ Ï›thW Mjhu§fŸãiy ãW¤Â¡ bfhŸS« Âwik¡F nkyhf mÂfç¡f¥ g£LŸsJ. 1992 green summitin Rio de Janeiro èUªJ njh‹¿a 21tJ ü‰wh©L¡fhd R‰W¢NHš ãfœ¢Á ãuš(ãfœ¢Á ãuš 21) cyf mséš Û‹ Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ msÎ g‹dh£LÛ‹ts nkyh©ikæš Ãu¢Áidahf ÏU¥gij milahs« f©lJ. cyf mséš Û‹ts¤Âš Ïªj beU¡foia¤ bjçé¡f x¤JiH¡f muRfS¡F miH¥ig nr®¤J¡bfh©lJ.

1993š bjhl§» tçirahd ng¢R th®¤ijfë‹ éisthf _‹W g‹dh£Lx¥gªj§fŸ KoÎ bg‰wd: (1) cntm bghÛt eébjh (2) Mœflš Û‹Ão¥ò fy‹fŸghJfh¤jš nkyh©ik g‰¿ filÃo¡f¥gl nt©oa Ïz¡f¤ij C¡Fé¡F«x¥gªj« (Ïz¡f x¥gªj«) (3) Ïl« bgauhj k‰W« bgçJ« Ïl« bgaU« Û‹ ÏU¥òghJfh¥ò k‰W« nkyh©ik F¿¤J I¡»a ehLfë‹ T£lik¥Ã‹ flš T£l«gFÂfis brašgL¤Jtj‰fhd 1982 or«g® 10 x¥gªj« (Û‹ ÏU¥ò x¥gªj«) Ïªjx¥gªj§fŸ ehLfS¡F Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid, mt‰¿‹ Û‹tsnkyh©ik mik¥Ã‹ gFÂahf gçÓè¡F« flikia éÂ¡»wJ.

Û‹ts nkyh©ik¤ Â£l§fis nk«gL¤JtÂš Âwid gçÓè¡f nt©oa g‹dh£Lflik¡F <L bfhL¡fhJ, Û‹ts Mjhu§fë‹ ts« F‹whj ga‹ghL k‰W«Û‹Ão¡F« fy‹fë‹ Âw‹ M»a Ïu©o‰F« Ïilna ÏU¡F« vªj xUV‰w¤jhœitÍ« rç brŒtij¥ gçÓè¤J ehLfŸ ga‹bgW«.

g‹dh£L flikfŸrmf éisÎfŸ

cæçaš éisÎfŸ

nkyÂf Âw‹nkyÂf Âw‹nkyÂf Âw‹nkyÂf Âw‹nkyÂf Âw‹

muÁaš éisÎfŸ

r_f éisÎfŸbghUshjhu éisÎfŸ

gl« 1. Âw‹ vj‰fhf¥ gh®¡f¥gL»wJgl« 1. Âw‹ vj‰fhf¥ gh®¡f¥gL»wJgl« 1. Âw‹ vj‰fhf¥ gh®¡f¥gL»wJgl« 1. Âw‹ vj‰fhf¥ gh®¡f¥gL»wJgl« 1. Âw‹ vj‰fhf¥ gh®¡f¥gL»wJ

9/25/2006

18

2.1.1 g‹dh£L bghW¥òfŸ

K‹Diuæš bjçé¤jgo bghÛteébjh ts«F‹whj Û‹Ão¥Ã‰F nkyÂf Âw‹ xUK¡»a jl§fyhf¡ fUJ»wJ. ÏJ F¿¤J elto¡if vL¡f ehLfis miH¡»wJ.bghÛteé bjhF¥Ã‹ g¤Â 6.3 gçªJiu¥gjhtJ “ehLfŸ msÎ¡F mÂfkhdÛ‹Ão¥igÍ«, äifahd Û‹Ão¥ò ÂwidÍ« jé®¤jš nt©L«. nkY«, Û‹tsMjhu§fë‹ c‰g¤Â ÂwD¡F«, mt‰iw ãiyãW¤j¡ Toa ga‹gh£L¡F«V‰wh‰nghy Û‹Ão¥òKiw mika cWÂaë¡f nt©L«”. nkY« bghÛteébjhF¥Ã‹ g¤Â 7.1.8 TWtjhtJ “ehLfŸ mÂfkhd Û‹Ão¥ò¤ Âwid¤ jL¡F«mšyJ xê¡F« elto¡iffis vL¡f nt©L«. nkY« ãiy ãW¤j¡Toa Û‹tsMjhu§fë‹ j‹ik¡nf‰g Û‹Ão¥ò Ka‰ÁasÎ ÏU¡FkhW Û‹ts¥ ghJfh¥òk‰W« nkyh©ik elto¡iffis cWÂ¥gL¤Â ga‹ éisa¤j¡f têKiwfiscWÂ brŒa nt©L«”. (cntm 1995) TLjyhf, gbrÂe-Âw‹ cW¥Ãd® Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwid msél kÂ¥Ãl k‰W« ã®t»¡f éiuÎ gL¤J»wJ. Ïªj¥gçªJiufŸ têfh£LjYl‹ v›thW òçªJ bfhŸs¥gl nt©L« v‹gij têfh£LKiwfë‹ Ã‹ tU« ÃçÎfŸ és¡fkhf¤ bjçé¡»‹wd.

cW¥Ãd® ehLfë‹ všiy¡F btëna cŸs Mœflš Û‹ts¤Â‰F mid¤J x¥gªjehLfS« Ïz¡f x¥gªj¤ij cWÂ brŒtJ Âw‹ Ãu¢Áidia¡ Fiw¥gj‰F cjÎ«.Ït‰¿š k‰W« g»®ªJ bfhŸS« Ú®¥gu¥òfëš k©ly Û‹ts nkyh©ikãWtd§fŸ (kÛtnkã) ÏJ F¿¤J cjÎtÂš bgU« g§F M‰W«. våD«éÂ¤bjhF¥ò Ïªj x¥gªj§fŸ M»at‰¿š étç¡f¥g£LŸs bghW¥òfiscW¥Ãd® ehLfŸ gH»¡ bfhŸSjš nt©L«.

2.1.2 nkyÂf Âwdhš V‰gL« cæçaš éisÎfŸ

Û‹Ão¥ò Ka‰Á msÎ¡F mÂfkhd ãiyæš nkyÂf ÂwDl‹ ÏizªJ ÏU¥Ã‹mséš go¥goahd rçit V‰gL¤J«. Ïj‹ éisthf, kfNš, ts«F‹whjgobgw¥gL« mÂfg£r kfNY¡F (mtk) Fiwth»éL«. Áy ãfœÎfëšmsÎ¡fÂfkhd Kæ‰Á Û‹ ÏU¥ig mit mêªJ nghF« v‹W m¢r_£L« msé‰FFiw¤JéL«. Û‹Ão¥ò bjhêš E£g¤Âš K‹nd‰w« mšyJ ÛD¡fhf tH§f¥gL«éiyæš ca®Î M»ait c‰g¤Âæš ÏU¥Ã‹ msÎ FiwªJ éLtjhš V‰gL«éisÎfis <L brŒÍ«. ÏJ ÏU¥Ãš Á‰¿d§fis mWtil brŒtJ Ï‹D«Ïyhgfukhfnt ÏU¡F«.

Ïy¡F Ïl¥glhj Á‰¿d tiffë‹ mÂfç¤J tU« j‰brayhd Û‹ÃoghL (mjhtJj‰brayhfÃogL« Û‹) k‰W« ciwél« mêjš M»ait nkyÂf Âw‹ cŸsÛ‹ts¤Âš Û‹Ão¥ò Ka‰Áæ‹ msÎ¡F mÂfkhd ãiyahš tUtnjahF«.TLjyhf, mêªJ tU« ÏU¥ig <LbrŒa Ûdt® fLikahf gâòç»wh®. E£gkhdNHèš cŸs gFÂæš msÎ¡F mÂfkhd Û‹Ão rhjd§fis¥ ga‹gL¤J»‹wd®.Û‹ Á‰¿d tiffis bfh©L bršY« R‰W¥òw¤Â‹ Âwid¡ Fiw¡»wJ.

2.1.3 bghUshjhu éisÎfŸ

nkyÂf Âw‹ Mjhu§fŸ Mjh§fë‹ Âwika‰w ga‹ _yjd ÏU¥ò k‰W« mid¤JÛ‹ts elto¡iffëš r«kªj¥g£l c‰g¤ÂfhuâfŸ M»at‰iw msÎ¡FmÂfkhf¥ ga‹gL¤JtÂš KoÍ« bghUshjhu¥ gh®itæš. ÏJ mÂfkhfhj ãiyæšFiwªj mséyhd KjÄ£oš Û‹ÃoghL nk‰bfhŸsyh«. Ïj‹ éisthf Fiwªjbryéd¤Âš Û‹fis¥ Ão¡fyh«. kh‰whf Á¿a Û‹Ão fy‹ mnj mséyhdÛ‹fis fârkhf Fiwªj bryéš Ão¡fyh«.

19

bryéd¤Âš nrä¥ò ÏU tiffëY« njh‹W«. Kjyhtjhf fy‹fë‹v©â¡ifia¡ Fiw¥gJ njita‰w KjÄL k‰W« ãiyahd bryéd¤ij¡Fiw¥gÂš KotilÍ«. Ïu©lhtjhf msÎ¡F mÂfkhd Û‹Ão¥ò ãW¤j¥g£lhšÏU¥ò giHa ãiy¡F ÛS«. mÂfkhd Mjhu§fë‹ ÏU¥ò k‰W« mj‹ éisthdÛ‹ÃoghL é»j« cy»š ÃogL« Û‹ éiyia¡ Fiw¡F«. bghUshjhu¡ fêit¡Fiw¥gJ TLjyhd Ïyhg¤ij tH§F«. ÏJ KGikahd rKjha¤Â‹ e‹ik¡F¥ga‹gL«.

nkyÂf Âw‹ mWtilKiwfS¡fhf TLjyhd bryéd¤ij V‰gL¤J«. msÎ¡FmÂfkhd Ka‰ÁÍl‹, beçrš k‰W« T£l«, Û‹Ão¡f¥gL« gFÂfŸ Û©L« Û©L«ga‹gL¤j¥gLtjhš, Û‹ ÃoghL é»j¤ij¡ Fiw¡F«. Ïjdhš g§F bfhŸS«Û‹Ãofy‹fŸ k‰W« Ûdt®fë‹ tUkhd« FiwÍ«. cy»š ÃogL« Ûå‹ éiymÂfkhF«.

2.1.4 rmf Û‹ Ão¥òl‹ cŸs bjhl®ò

nkyÂf Âw‹ ÏU¥gJ rmf Û‹ Ão¥ò msé‹ ÛJ ghÂ¥ig V‰gL¤J»wJ. VbdåšnkyÂfÂwå‹ neuo éisnt msÎ¡F mÂfkhd Û‹Ão¥ò nkyÂf Âw‹ rmf Û‹Ão¥Ã‰F têel¤J«. Ï¡fhuz¤jhš Û‹ts nkyh©ik k‰W« Âw‹ f£L¥ghLfŸrmf Û‹Ão¥ig v›thW vG¢Áô£L« mšyJ jL¡F« v‹gjid¥ gçÓè¡fnt©L«.

mDkÂ¡f¥gL« bkh¤j Û‹ÃoghL _ykhf ã®t»¡f¥gL« Û‹ ts¤Âš, nkyÂf Âw‹ÏU¥gJ r£lénuhjkhf Û‹fis fiu¡F bfh©L tu ö©Ljiy mÂfç¡F«.Ï¤jifa r£l énuhj Û‹ Ïw¡Fjyhš bgw¥gL« TLjyhd tUkhd¤Âš jh‹fy‹fŸ ãÂ bg‰W ga‹ bgW»‹wd. Mdhš m¤jifa m¿é¡f¥glhj Û‹ÃoghL,fW¥ò¢ rªij _ykhf é‰gid brŒa¥gL»‹wd. mL¤J tU« ÏU¥ò kÂ¥Õ£ošfz¡»š bfhŸs vL¤J¡ bfhŸs¥gLtÂšiy. f£L¥gL¤j¥g£l Û‹ts¤Âš,nkyÂf Âw‹ f£L¥ghl‰w Û‹Ão¥Ã‰F Ka‰Áia ãaä¤Jélyh«. (Ãbghk©ly¤Â‰FŸ mšyJ mj‰F btëna). mšyJ fy‹fëš kWbfhoæLjY¡FtêtF¡fyh«. mjdhš fy‹fŸ ã®t»¡f¥glhj mšyJ nkhrkhf ã®t»¡f¥gL« ÃwÛ‹ts§fëš Ïa¡f¥glyh«.

2.1.5 r_f k‰W« muÁaš éisÎfŸ

nkyÂf Âwå‹ éisthf ÏU¥Ã‹ äFÂ rçtil»wJ. Ïj‹ éisthf Û‹Ão¥ÃštUkhd« Fiw»wJ. Ûdt®fŸ k£L« mšyhJ cŸq® bghUshjhu¤Âšm¤bjhêY¡F neuoahfnth (c.«. vçbghUŸ tH§Fnth®, glF f£L« js§fŸ) k‰W«kiwKfkhfnth (c.«. Û‹Ão¥ngh® k‰W« mt®fSila FL«g§fS¡F Ef®nth®bghU£fis tH§F« cŸq® filfŸ) gâ brŒgt®fS« ghÂ¥ò mil»‹wd®.K¡»a tUkhd Mjhukhf Û‹ Ão¥ò Ãçit¢ rh®ªÂU¡F« gFÂfëš ÏJ F¿¥ghfm¡fiw bfhŸs¥gl nt©oajhF«. Á¿a flnyhu rKjha¤ij¡ bfh©l gy gFÂfŸÏÂš ml§F«.

nkyÂf Âw‹ muÁaš éisÎfisÍ« V‰gL¤J»wJ. nkyÂfÂw‹ fhuzkhfÛ‹ts¥ Ãçéš nkhrkhd bghUshjhu brašghL Ûdt®fis kh‹a§fŸ k‰W« Ãwtifahd cjéfis¡ nfhu tê brŒ»wJ. m¤jifa cjéfis tH§f¤jt¿dhšK¡»a bjhFÂfëš Vœik k‰W« J‹g« V‰gL»wJ. ÏU¥ÃD« cjé tH§FtJ ÃwbjhêšfSl‹ (Ã‹ mt®fS« cjénfhUt®) nkhjšfŸ V‰gL»‹wd. g‹dh£L

20

x¥gªj ÛWjš (c.«. f£lz é»j« k‰W« t®¤jf« Ûjhd bghJthd x¥gªj«ftbghx)m›thnw nkyÂfÂw‹ Ãu¢Áid mÂfç¤jš M»ait V‰gL»‹wd. Mjhu¤ij¥ga‹gL¤j ngh£oæL« cgnah»¥ghs®fŸ Ïilna nkhjšfŸ mÂfç¡»‹wd.bt›ntW g§F bfhŸS« cçikjhu®fŸ mÂfkhd jiyp£o‰fhf bjhl®ªJt‰òW¤jš mÂfkh»wJ.

2.22.22.22.22.2 K¡»a fU¤J¡fë‹ tiuaiw K¡»a fU¤J¡fë‹ tiuaiw K¡»a fU¤J¡fë‹ tiuaiw K¡»a fU¤J¡fë‹ tiuaiw K¡»a fU¤J¡fë‹ tiuaiw

2.2.1 ÂwD¡F vÂuhf Âwid¥ ga‹gL¤Jjš

Âw‹ g‰¿ bt›ntW FG¡fŸ bt›ntW fU¤ij¡ bfh©LŸsJ v‹gJ Û‹ts¤Â‹Âw‹ g‰¿a FH¥g¤Â‰F K¡»akhdJ. Ïªj bt›ntwhd cz®Îfis¥ òçªJbfhŸSjš bt›ntwhd cçikjhu®fS¡F bjhl®ò bfhŸtj‰F cjéahf ÏU¡F«.Âwikahd Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l§fis nk«gL¤j ÏJ mtÁakhdJ.

tH¡fkhf Û‹ts éŠPhåfŸ Âwid Û‹Ão¥ò Ka‰Á k‰W« mj‹ éisthd Û‹Ïw¥ò é»j« v‹w tçiræš jh‹ v©Qt®. (Û‹Ão¥ghš bfhšy¥g£l Û‹ ÏU¥Ã‹é»j«). Âw‹ v‹gnj xU ãahakhd fU¤J¢ RU¡f«. ciu¥gFÂæšmWtilKiwfëš nk‰bfhŸs¥gL« mid¤J cŸÇLfisÍ« ÏJ RU¡fkhfés¡F»wJ. brŒKiwæš, mid¤J cŸÇLfisÍ« bghJthf msél ÏayhJ.Mifahš Û‹Ão¡f¥g£l bkh¤j eh£fŸ, it¡f¥g£l ghidfŸ mšyJ År¥g£ltiyfë‹ Ús« »nyhÛ£lçš ngh‹w gÂyhd KiwfŸ ga‹gL¤j¥gL»‹wd. mL¤JKa‰Áæ‹ msÎ k‰W« j‰nghJŸs Û‹ Ïw¥ò M»a Ïu©o‰F« Ïilna bjhl®òcŸsjh¡» fUj¥gL»wJ. bkh¤j Û‹ Ïw¥ò Ô®khå¡f¥g£l Ïy¡F msit Û¿dhš,(bghJthf ts«F‹whjgo bgw¥gL« mÂfg£r kfNš mšyJ Áy Ãw K‹ v¢rç¡ifgh®it¡F¿¥ò M»at‰Wl‹ bjhl®òila cæçaš gh®it¡F¿¥ò) Û‹ Ïw¥ò é»j«äfÎ« mÂfkhf¡ fUj¥gL«. Vbdåš Û‹Ão¥ngh® äf mÂfkhd Û‹ Ão¥òKa‰Áia ga‹gL¤ÂÍŸsd®. Ï›thW, Ï¥gh®itæèUªJ f£L¥ghLfŸ Ka‰ÁmsÎ Ïy¡F Ïl¥g£l Û‹ Ïw¥ò é»j¤Jl‹ x¤ÂU¥gij cWÂ brŒaéÂ¡f¥g£lhš ÃwF Âw‹ xU Ãu¢Áidahf¡ fUj¥glkh£lhJ.

Û‹ts nkyhs®fŸ Âw‹ g‰¿ Ï¤jifa fU¤ijna bfh©oU¥g®. Mdhš mt®fŸtH¡fkhf Âw‹ k‰W« nkyÂf Âw‹ fU¤J¡fë‹ v©â¡ifnahL bjhl®ògL¤Jt®. F¿¥ghf Ï¡fU¤J ãfG«. Vbdåš cŸÇL f£L¥ghLfis¥ ga‹gL¤ÂÛ‹ts« ã®t»¡f¥gL« Ïl§fëš gl»‹ msÎ k‰W« Ka‰Á msÎfŸ M»aitK¡»a khWgL« f£L¥ghLfŸ MF«. Û‹ts nkyhs®fŸ bghJthf Âwidcjhuzkhf bkh¤j vil ngh‹w KiwfSl‹ bjhl®ògL¤j fUJt®. ÃwF bkh¤jKa‰Áia¡ F¿¥ÃLt®. ÏJ F¿¥ghd Âw‹ msÎ m¡fy‹ Û‹Ão¤j eh£fis¡bfh©L bgU¡f¥g£lJ. Ã‹ fy‹ bjhFÂnahL xU§»iz¡f¥g£lJ. ÏU¥ig¥ghJfh¡F« Ïy¡if¢ rªÂ¡f ÏJ Á¡fyhdJ. Vbdåš jå¥g£l Ka‰Á msÎtiuaW¡f¥g£l nghÂY« mÂf v©â¡ifæyhd glFfŸ mÂf mséš Û‹Ão¡F«rh¤a« cŸsJ. Ô®khå¡f¥g£lijél fy‹ bjhFÂ bgçjhf ÏU¥Ã‹ nkyÂf Âw‹ÏU¡F«.

khwhf, bghUëayhs®fŸ Âwid glF mÂfg£r Ïyhg¤Âš Ïa§F« bghGJ V‰gL«rh¤akhd btë¥gh£o‹ Á¿a msthfnt fUJt®. KGikahd ÂwD¡F FiwthfÏa¡f¥gL« ãiyæš glFfŸ mt‰¿‹ mÂfg£r Ïyhg¤ij <£lhJ. mt‰¿‹ Ïyhg«mt‰¿‹ btë¥gh£il mÂfç¥gÂ‹ _y« mÂf¥gL¤j¥glyh«. Ïj‹ bjhl®ghšÏyhg¤ij mÂf¥gL¤J« elto¡ifæ‹ msÎ Û‹Ão¥ò Ka‰Áæ‹ msthf¡

21

bfhŸsyh« (c.«. Û‹Ão¡f¥gL« eh£fŸ). Ïj‹ éisthf, Û‹ÃoghL k‰W« Û‹Ão¥òKa‰Á M»at‰iw¥ ga‹gL¤J« KGikahd msÎ bghUshjhu¥ gh®itæš xUgl»‰F mJ ãiwnt‰w¡ Toaijél mšyJ vÂ®gh®¡f¥gL« mj‹ ‘tH¡fkhd’Û‹Ão¥ò eh£fis él Fiwthf, c©ikahf rh¤akhtijél Fiwthfnt ÏU¡F«.rh¤akhd btë¥ghL (kÂ¥Ãl¡Toa njit cilaJ) v‹gij él ÏJ äfÎ«neuoahf gh®¡f¡Toa R£o¡fh£o MF«. Û‹Ão¡f¥g£l eh£fŸ k‰W« btë¥gh£o‹Âw‹ msÎ Ïu©o‰F« Ïilnaahd bjhl®ò mtÁakhf ne®nfh£oš ÏU¡fnt©oaÂšiy.

cntm (2000m) Û‹Ão¥Ã‰fhd cŸÇLfŸ (fy‹fŸ, rh¤akhd Ka‰Á) mšyJÛ‹Ão¥Ã‹ kfNš (rh¤akhd Û‹ÃoghL) M»at‰Wl‹ bjhl®ògL¤Â Âwidtiuaiw brŒa¥gçªJiu¡»wJ. Ñœ¡f©l bghJthd tiuaiwia¥ga‹gL¤J»wJ:

“tH§f¥gL« Mjhu ãiyæš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ v‹gJtH§f¥g£l fhy mséš (c.«. xU tUl«) xU fydhš mšyJ fy‹bjhFÂahš KGikahf¥ ga‹gL¤Â bgw¥g£l Û‹fë‹ msÎ (mšyJÛ‹Ão¥ò Ka‰Á) MF«. mjhtJ tiuaW¡f¥g£l nkyh©ikKiwfëdhš jil brŒa¥glhj ãiyæš nk‰bfhŸs¥g£l Ka‰Ák‰W« Û‹ ÃoghL”.

Ïªj cz®éš “KGikahd ga‹ghL” v‹w th®¤ijfŸ tH¡fkhdm®¤jKilahjhf cŸsJ. Mdhš mÂfg£r ga‹gh£ilél f£L¥ghl‰w ga‹gh£ilcz®¤J»wJ. khwhf”, j‰nghija Âw‹ cgnahf«” rh¤akhd elto¡ifahšgF¡f¥g£l gh®¡f¥g£l elto¡ifahf tH§f¥gLtJ 1 Iél Fiwthf ÏU¡F« Ãwbjhêšfis¥ ngh‹W tH¡fkhf rjé»j¤Âš bjçé¡f¥gL«.

cjhuzkhf xU tUl¤Âš 365 eh£fS« mila¡ Toa xU Û‹ts¤Âš Ïa§F«fy‹ x‹W, tH¡fkhf, ruhrçahf xU tUl¤Âš 260 eh£fŸ k£Lnk, f£L¥ghLfŸÏšyhj ãiyæš, Û‹Ão¥Ãš <LgL»‹wd. gy fhuz§fshš x›bthU ehS« fyidÏa¡f ÏaštÂšiy. nkyh©ik f£L¥ghLfŸ fhuzkhtÂšiy. thu ÏWÂæš rªij_l¥gLtJ (é‰gj‰F rªij Ïšiy v‹whš Û‹Ão¥gÂš m®¤jäšiy), gGjiljš,tUlhªÂu gGJ gh®¤jš, guhkç¥ò k‰W« gâ brŒnth® »il¤jš (tUl¤Âš Áyneu§fëš éy» ÏU¤jiy éU«òjš) ngh‹wit fhuz§fshF«. Ïj‹ éisthf,elto¡ifæ‹ KGikahd Âw‹ msthf 260 eh£fŸ fUj¥gL»‹wd. btë¥ghLv‹w ãiyæš 260 eh£fŸ Ïa¡f¤Âš vÂ®gh®¡f¥gL« Û‹Ãogh£o‹ msnt Âw‹btë¥ghL MF«. fy‹ 180 eh£fS¡nf c©ikahf Ïa¡f¥g£lhš c.«. Ka‰ÁmšyJ Û‹Ãogh£o‰fhs xJ¡ÑL éÂ¡f¥gLtj‹ éisthf fyå‹ Âw‹m¥bghGJ Fiwthf¥ ga‹gL¤j¥g£LŸsJ. Ïªj cjhuz¤Âš, tH¡fkhd,f£L¥ghošyhj ga‹gh£oš Ïªj fy‹ 70 rjé»j Âw‹ ga‹gh£oš Ïa§Ftjhf¡fUj¥gL«.

Âwå‹ btë¥ghL KiwfŸgo, tH¡fkhd Ïa¡f ãiyæš, fy‹ 100 l‹ Ão¡F«v‹W vÂ®gh®¡f¥gL»wJ. våD«, mJ Ão¡f¡TL« v‹W vÂ®gh®¤j msé‰F¡Fiwthf¥ Ão¤jhš, mJ 70 l‹fns Ão¤ÂU¡fyh«. Û©L« Âw‹ ga‹ghL(KGikahd Âwåš) rh¤akhd Ãogh£o‰F nkyhf, gh®¡f¥g£l Ãogh£odhšmsél¥gLtjhš, Âw‹ ga‹gh£o‹ é»j« 70 rjé»jkhf¡ fUj¥gL»wJ.bghJthf, Û‹Ão¥ò Ka‰Á Kiwfns mo¥gilahf¡ bfh©l Âw‹ ga‹ghL flªj

22

Û‹Ão¡F« tUl¤Âš Û‹Ãogh£L é»j« ãiyahf ÏU¡F« tiu, Âwå‹btë¥gh£L Kiwfëš ÏUªJ bgw¥g£lij x¤J ÏU¡f nt©L«. v‹w mtÁa«Ïšiy.

2

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jY¡fhf njÓa brašÂ£l elto¡ifiank«gL¤j (njbrÂe-Âw‹) ehLfŸ Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« ÂwD¡F njÓatiuaiwia¥ Ã‹g‰w nt©L«. cnt mik¥Ã‹ 1999 Û‹ Ão¡f¡ bfh©oU¡F«.Âwid mséLtj‰fhd bjhêš E£g fyªjhŒÎ, Âw‹ cŸÇL mšyJ btÇæLmo¥gilæš kÂ¥Ãl¥glyh« vd¡ fUJ»wJ. våD« g‹dh£L mséš,x¥ÃLtj‰fhf, ÏU mo¥gilfë‹ Ûjhd njÓa kÂ¥Õ£il ehLfŸ bjçé¡fnt©L« v‹W gçªJiu¡f¥gL»wJ. Û‹ Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¥gÂšg‹dh£L x¤JiH¥ò ÏU¡F« bghGJ bghJthd tiuaiwia V‰W¡ bfhŸS«njitia Ú¡» élyh«.

2.2.2 äifahd ÂwD¡F vÂuhf nkyÂf Âw‹

Fiwthf¥ga‹ gL¤j¥g£l Âw‹ ÏU¥gJ, Û‹ts¤Âš äifahd Âw‹ ÏU¥gj‰fhdm¿F¿. Áy glFfŸ KGikahf¥ ga‹gL¤j¥g£lhš mnj bkh¤j msit Ão¤JéL«rh¤a« cŸsJ. äifahd Âw‹ FW»afhy ãfœnt. Mjhu¤Â‹ ãiyiamo¥gilahf¡ bfh©lJ. Û‹ts« Ïa§F« Ïa‰ifahd bghUshjhu k‰W« r_fR‰W¥ òw¢Nœãiyia¥ bghW¤jJ. khWgL« ÏU¥ig¡ bfh©l Û‹ts« ÁytUl§fŸ äifahd Âwid¡ fh©Ã¡F«. Ãwt‰¿š KGikahd Âwid¡fh©Ã¡F«. m›thnw Mjhuk‰w rªij ãiy fy‹ bjhFÂ äFÂahd Âwidfh©Ã¡F«. éiyfŸ tH¡fkhd ãiy¡F¤ ÂU«ÃaÎl‹ äFÂahd Âw‹ kiwªJéL«. ÏU¥ÃD« Ïªj j‰fhèf k‰W« khWgL« äFÂahd Âw‹ ÏUªj nghÂY«,Û‹ts¤Âš nkyÂf Âw‹ ÏU¡fhJ.

nkyÂf Âw‹ xU Ú©lfhy¥ Ãu¢Áid Mjhu§fis mWtil brŒtj‰F¥ga‹gL¤J« Mjhu§fŸ (k‰W« éisthf j‰nghJŸs kfNš msÎ) k‰W«“mDTykhd” msé‰F Mjhu§fis mWtil brŒa njit¥gL« Mjhu§fŸ (k‰W«bjhl®òila kfNš) M»a Ïu©o‰F« ÏilnaÍŸs é¤Âahr¤ij¥ ÃuÂgè¡F«.Ïªj cz®éš, mDTy« v‹gJ r_f«, bghUshjhu« mšyJ ghJfh¤jšM»at‰iw mo¥gilahf¡ bfh©l (mšyJ Ï«_‹¿‹ Áy gFÂ Ïiz¡f¥g£lJ)Û‹ts nkyh©ik neh¡f§fshš brY¤j¥gL»wJ. Û‹ts« fLikahf, msÎ¡FmÂfkhf¥ ga‹ gL¤j¥g£oUªjhš, mDTykhd kfNš j‰nghijaÛ‹Ãogh£ilél mÂfkhdjhf ÏU¡F«. äFªj cæçaš vil bjhl®ò bfh©ljhfÏU¡F«. Fiwthf¥ ga‹gL¤j¥gL« Âw‹ ÏU¥gJ nkyÂf Âwå‹ milahskhF«.nkyÂf Âwid éçit¥ g‰¿a jftšfismtÁakhf ÏJ bjçé¡fhJ. msÎ¡FmÂfkhf¥ ga‹gL¤j¥gL« ÏU¥òl‹, fUj¤j¡f mséš nkyÂf Âw‹ ÏUªjnghÂY« Fiwªj msényna äFÂahd Âw‹ ÏU¡F«.

2c‰g¤Â ciuæš, ÏJ Û‹Ão¥ò Ka‰Á¡fhd ãiyahd gadhf m¿a¥gL»wJ. gy Û‹ ts§fëšãiyahd ga‹ m¿a¥gL»wJ. Mdhš mtÁakhf mDkhå¡f¡ ToaJ mšy äFªj gUtfhyÛ‹ts§fëš, FiwªJ tU« ga‹fŸ (mjhtJ mÂf Ka‰ÁæY« Û‹ Ãogh£L é»j« Fiwjš)vÂ®gh®¡f¡ Toaditna. m›thnw äFªj msÎ¡F mÂfkhd Û‹ts§fëš (mjhtJ mÂfmséyhd nkyÂf Âw‹) FiwªJ tU« ga‹ mDgé¡f¡ Toanj. m¤jifa ãfœÎfëš, Ka‰Áiamo¥gilahf bfh©l Âw‹ ga‹gh£L KiwfŸ Û‹Ãogh£il mo¥gilahf¡ bfh©l KiwfisélÑHhdjhf ÏU¡F«.

23

vëjhf cjhuz¤Â‹ _y« Ïªj ntWgh£il és¡fyh« gl« 2š j‰nghJ V1v©â¡ifæš cŸs fy‹ bjhFÂ C1 msÎ Û‹fis¥ Ão¡»‹wd fhy¥ngh¡»šXçl¤Âš FW»afhy kfNèš Û‹ts« Ïa§F«. ÏU¥Ã‹ msit ÏJ mo¥gilahf¡bfh©oU¡F«. m¤jifa Û‹ Ão¥ò Ôéu¤Â‹ mséš Fiwªjfhy kfNš msÎÚ©lfhy kfNš msé‰F nkyhdjhf ÏU¡F«. Ïªj mséyhd kfNš ts«F‹whjmséš ÏU¡fhJ v‹gjidÍ« bjçé¡F«.

mnj mséyhd Û‹ÃoghL (C1 Áy fy‹fis¡ bfh©L Vu

bgw¥g£oUªjhš j‰nghJmid¤J fy‹fS« KGikahf cgnahf¥gL¤j¥g£oUªjhš äFÂahd Âw‹Û‹ts¤Âš cŸsJ. Vu fy‹fis¡ bfh©L C

1 ts«F‹w¡ Toajhf ÏU¥Ã‹

Fiwªjfhy kfNš tisnfh£il FW¡»Ljš Ú©lfhy tisnfh£o‰F nkyhfÏU¡F« v‹gjid¡ ftå¡fÎ«.

mÂfg£r ts«F‹whj kfNiy (Cmtk

) miltij F¿¡nfhshf Û‹ts nkyhs®fŸbfh©LŸsd® våš fy‹fë‹ v©â¡ifia v1 k‰W« v

mtk Ïu©o‰F« Ïilna

cŸs é¤Âahr« Û‹ts¤Âš cŸs nkyÂf Âw‹ msit¡ F¿¡F«.

kfNš gh®itæš, rçahd nkyÂf Âw‹ kÂ¥ÕL Á¡fyhdJ. têfh£L Kiwfë‹mL¤JtU« ÃçÎfëš és¡f¥gL»wJ. våD«, kfNš gh®itæš nkyÂf Âw‹v‹gJ Û‹ts¤Âš Ú©lfhy ts«F‹whj Ïy¡F Ïl¥g£l kfNiy miltj‰fhféU¥g¥g£lij¡ fh£oY« mÂfkhf mÂf glFfŸ ÏU¥gJ MF«.

nkyÂf Âwid Ú¡Fjš mšyJ Fiw¤jny Âw‹ ã®thf¤Â‹ ikakhf ÏU¡fnt©L«. Kiwæš (gl« 2š cŸsgo) äFÂahd Âwid¡ Fiw¥gij ÏJmtÁakh¡F«.

2.2.3 Ïy¡F Ïl¥g£l Âw‹ k‰W« nkyÂf Âw‹

nkyÂf Âw‹ tiuaiw¡F eLéš Ïy¡F Ïl¥g£l Âw‹ cŸsJ. ÏJ nfŸé¡FçaÛ‹ts¤Âš Û‹ts nkyh©ikæ‹ neh¡f§fis¢ rªÂ¡f njitahd cŸÇLmšyJ btëp£o‹ msthF«.

Ú©lfhy kfNš tis nfhL

FW»a fhy kfNš

tisnfhL

fy‹fŸ

äFÂahd Âw‹

nkyÂf Âw‹

VuV

Ão

ghL

Cmtk

C1

VM

gl« 2 äFÂ¡F vÂuhf nkyÂf Âw‹gl« 2 äFÂ¡F vÂuhf nkyÂf Âw‹gl« 2 äFÂ¡F vÂuhf nkyÂf Âw‹gl« 2 äFÂ¡F vÂuhf nkyÂf Âw‹gl« 2 äFÂ¡F vÂuhf nkyÂf Âw‹

24

cjhuzkhf Û‹ts¤ÂèUªJ kfNiy mÂf¥gL¤Jtij ika¥gL¤J« neh¡f«våš, mÂfg£r ts«F‹whj kfNš (mtk) xU bghU¤jkhd Ïy¡F Ïl¥g£lbtëpL Âw‹ MF« mtkfNiy¥ bgw fy‹ bjhFÂ xU bghU¤jkhd Ïy¡FÏl¥g£l cŸÇL Âw‹ MF«. khwhf bghUshjhu Ïyhg« fUj¥gl nt©LbkåšmÂfg£r bghUshjhu kfNš (mbghk) mjDl‹ bjhl®òila glFfë‹ v©â¡if(fy‹ bjhFÂ msÎ) M»ait bghU¤jkhd Ïy¡F Ïl¥g£l Âw‹ MF«.

2.32.32.32.32.3 nkyÂf ÂwD¡fhd fhuz§fŸnkyÂf ÂwD¡fhd fhuz§fŸnkyÂf ÂwD¡fhd fhuz§fŸnkyÂf ÂwD¡fhd fhuz§fŸnkyÂf ÂwD¡fhd fhuz§fŸ

Û‹ts¤Âš nkyÂf Âwå‹ mo¥gilahd bjhl¡f« Mjhu§fis¢ br‹W milaÂwªj k‰W« Ïytrkhd tê ÏU¥gnj MF«. TLjyhf nkyÂf Âwå‹ nk«gh£o‰FÃw gy fhuâfS« cŸsd.

2.3.1 br‹W miljY¡fhd ãgªjidfŸ

gy ãfœÎfëš Û‹ts nkyh©ikæš K¡»a Ãu¢Áid Û‹ ÏU¥ig¥ ghJfh¤jY¡FK¡»a ftd« njit¥gLtnj. våD«, gh®itæ‹ Ã‹ ÏU¡F« e‹ikahš nkyÂfÂwå‹ fhuz§fis¤ bjçé¤jš nkyh©ik¥ Ãu¢Áidæš k‰bwh‹W v‹gJbjëth»wJ. nkyÂf Âwid¤ bjçé¡F« Âwik bg‰w nkyh©ik mik¥òfŸãWtd¥gL¤j¥gL« tiu Û‹ts« nkyh©ik Ú©lfhy¤Âš bryéd« ä¡fJnjhšé mila¡ ToaJ. Û‹ts nkyh©ikæ‹ bjhl¡f fhy¤Âš, Û‹ ÏU¥ig¥ghJfh¡F« K¡»a tiuaW¡f¥g£l neh¡f« ãiw nt‰w¥g£lhY«, njhšé mila¢Toanj.

Û‹ ÏU¥ò ghJfh¤jiy ika¥gL¤JtJ nkyh©ik m§Ñfhu« cilnahiu j§fŸÛ‹ts¤ij Ïytrkhd k‰W« Âwªj têæèUªJ, f£L¥gL¤j¥g£l Âwªj tê¡Fkh‰w¢ brŒÍ«.m¤jifa nkyh©ik mik¥Ãš x‹W mšyJ mj‰F nk‰g£lJf£lhakhF« (c.«. mbkhÛ mik¥Ãš bkh¤j Û‹ÃoghL mšyJ glFfŸ k‰W« Û‹Ãorhjd§fis¥ ga‹gL¤JtÂš f£L¥ghLfŸ). Mdhš Ïªj f£lha¤Âš Û‹ts¤Â‰FÛ‹Ão¥ngh® bršY«tê Ïytrkhd Âwªj têahf ÏU¡F«.

FiwªjJ, vªj bthU K‹nd‰wkhd têæY«, Âwªj tê¥ghijia¡ f£L¥gL¤j¥ga‹gL¤J« K¡»a rhjd« Û‹ts nkyh©ik¤ Âwid¥g‰¿ bjçé¤jš TlhJ.Ït‰WŸ mbkhÛ, tiy¡f©â msÎ, Û‹ msÎ f£L¥ghLfŸ, Ka‰Á tiuaiw,Û‹Ão rhjd§fŸ f£L¥ghL, gUtfhy _Ljš k‰W« mo¥gilæš ÏU¥Ã‹c‰g¤Âia¥ ghJfh¤jiy neh¡fkhf¡ bfh©l (c.«. F¿¥Ã£l tUl FGit¥ghJfh¤jš k‰W« Ïd¥bgU¡f¥gFÂfis¥ ghJfh¤jš) mšyJ bkh¤j Û‹Ãogh£ilf£L¥gL¤jš M»ait Ït‰WŸ ml§F«. Ïytrkhd k‰W« Âwªj btë¥ghijv‹gÂ‹ Ñœ, Ïªj rhjd§fis¡ brašgL¤Jjš Û‹ts¥ Ãçéš KjÄL ÛJéisÎfis¥ bfh©oU¡fhJ. bghJthf Ï¤jifa KiwfŸ Û‹ts§fS¡»ilnaÛ‹Ão¥gt®fis mt®fsJ Ka‰Áia kWéãnahf« brŒÂl C¡Fé¡F« mšyJÛ‹Ão¤Âwid mÂfç¡F« têæš j§fŸ glFfis kh‰¿ mik¡f brŒÂL«.

ÏU¥ig¥ ghJfh¤jš v‹w gh®itæš äFÂahd Û‹Ão¤Âw‹ ÏU¥gJ, Û‹ts¤Âšbkh¤j kfNš ts«F‹whj msÎ¡F f£L¥gL¤j¥g£oU¥Ã‹ v¤jifam¢RW¤jiyÍ« V‰gL¤jhJ (c.«. mbkhÛ ngh‹wt‰iw¢ brašgL¤Jtj‹ _y«).våD«, Âw‹ msÎ äFªJ ÏU¥gJ gy bghUshjhu¥ Ãu¢Áidfis¡ njh‰W é¡F«.mt‰¿š Áy, ÏU¥ig¥ ghJfh¡F« Kiwfë‹ bt‰¿¡F¤ bjhl®ò bfh©oU¡fyh«.éÂ¡f¥g£l xJ¡ÑL äifgLtj‰F tH§f¥gL« C¡f¤bjhif, Û‹fis¥ bgw

25

gªja«, jå¥g£l ga‹bgW« neh¡»š KjÄL ngh‹wit bghUshjhu¥ Ãu¢Áidfëšml§F«. bghJthf Û‹Ão¥ngh® f£L¥ghLfS¡F gÂš bfhL¥gjhš Ïit nkyÂfÂw‹ Ãu¢Áidfis nkhrkh¡F«. (c.«. mbkhÛ mik¥Ãš bgça glFfis¥ga‹gL¤Jjš.)

RU¡fkhf nkyÂf Âwå‹ ts®¢Á Û‹Ão¥nghç‹ ãahakhd KjÄ£o‹ éisnt ÏJr_f¤Â‰F KGtJkhf, mDTy kë¡F« msÎ¡F nkyhf Âwid mÂfç¡f,f£L¥gL¤j¥g£l Âwªj tê Ïytrkhd Âwªjtê M»at‰¿‹ Ñœ bgW« bghUshjhuk‰W« Ãw C¡f¤ bjhif M»at‰iw tH§F»wJ. vdnt Ïytrkhd k‰W« Âwªjtêæ‹ jé®¡f Ïayhj éisnt nkyÂf Âw‹ v‹gjid bfhŸif mik¥ngh® czunt©L«. Ïªj bjhl®Ãš Û‹Ão¡f¡ bfh©oUªj Âwid ã®t»¤jš g‰¿ bjçé¡fnt©oa mtÁa« cŸsJ. j‰nghJŸs br‹wilÍ« tê ãiyfis¥ g‰¿Í« k‰W«kh‰whd nj®ÎfŸ M»at‰¿‹ MHkhd MŒÎ Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwidã®t»¤jY¡fhd bfhŸif totik¥gÂš mtÁakhd gFÂah»wJ.

2.3.2 kh‹a§fŸ

flš Û‹ts« k‰W« fly r£l«: g¤jh©L kh‰w§fŸ v‹w ò¤jf¤ijI 1992š (cntm1992) cnt mik¥ò btëæ£lJ. m¢rka« Û‹ts kh‹a§fŸ, nkyÂf Âw‹ k‰W«msÎ¡F mÂfkhd Û‹Ão¤jš M»at‰¿‰F, ö©Ljš v‹gjid cy»‹ftd¤Â‰F cntm bfh©LtªjJ. 1982š I¡»a ehLfë‹ flš r£l r«Ãujha§fis(Iehfrr) Ã‹g‰WjY¡F K‹ò« k‰W« Ã‹ò«, gy flnyhu ehLfŸ bghUshjhu cjéÂ£l§fis rÛg¤Âš bg‰w Ãbgh k©ly¤Âš KG¥gaidÍ« bgw brašgL¤ÂaJ.m¢rka¤ÂèUªJ, Û‹ts kh‹a§fë‹ g§F muR k‰W« cŸeh£L r_f§fëšftd« bgWjš mÂfç¤jJ. rh¤akhd Û‹ts¤Â‹ Ûjhd khWg£l éisÎfŸ cl‹bjhl®ò k‰W« mšyhJ Âwikahd Û‹ts nkyh©ik Ïšyhj ãiyæš Û‹tsMjhu§fë‹ ts«F‹whj j‹ik Ûjhd vÂçil éisÎfŸ clD« bjhl®òbfhŸtÂš ftd« mÂfç¤JŸsJ. Ï¥ngh¡F 1997š cWÂ brŒa¥g£lJ. 1997št®¤jf« k‰W« R‰W¢NHš Ûjhd ct ãWtd FG (tR-ctãF) Û‹ts¤ijbghUshjhu¥ Ãçéš nr®¡f KoÎ brŒjJ. FG Ïjid kh‹a¤ij Ú¡Ftjhšbgw¥gL« R‰W¢NHš ga‹fŸ v‹w bjhl®Ãš fyªJ ngr KoÎ brŒjJ.

K‹ng F¿¥Ã£lthW, F¿¥ghf j§fŸ Û‹ts¤ij nk«gL¤J« njÓa neh¡f¤ijehLfŸ bgWtnj Û‹Ão¤Âwid mÂfç¥gj‹ éisthF«. Ï¤bjhl®Ãšga‹gL¤j¥gL« K¡»a bfhŸif rhjd« kh‹a§fŸ k‰W« bjhl¡f¤Âšga‹gL¤j¥g£l Ãw bghUshjhu C¡f¤ bjhiffŸ M»t‰iw tH§FtnjahF«.btë¥gilahd bjhêš fU¤Âš KGikahd T£lik¥òl‹ njÓa všiy¡FŸfl‰gFÂ éçth¡f¥g£lij¤ bjhl®ªJ »il¡f¡ Toa gu¥Ãš Mjhu§fismWtil brŒa eh£o‹ fy‹ bjhFÂia nk«gL¤Jtij ca®¤Jtj‰fhdit Ïit.j‰rka«, Û‹ts Mjhu§fë‹ ts«F‹whj j‹ikia¥ ghÂ¡F« kh‹a§fis¡Fiw¡f¥ ghLgL« njitia gy tsU« ehLfŸ cz®ªJŸsd j§fŸ Û‹ts¥ Ãçéškh‹a§fë‹ g§if kÂ¥ÃL« bghGJ jFªj ftd« njit¥gLtij tèÍW¤J»wJ.neh¡fkhf¡ bfh©l bghUshjhu rhjdkhf ga‹gL¤J« bghGJ, Ãw neh¡f§fS¡FÏilna, j§fŸ eh£o‹ ts«F‹whj Û‹ts¥ Ãçé‹ ts®¢Áia¤ ö©l ftd«njit¥gL»wJ. (cntm 2003 M)

nj®Î brŒa¥g£l g»®ªJ bfhŸS« k‰W« Mœflš Û‹ts¤Âš tH¡fkhf Ï«Û‹ts§fë‹ äŠÁa g§if cWÂ brŒÍ« neh¡»š eh£o‹ g§if cWÂ brŒtj‰F

26

kh‹a§fŸ ga‹gL¤j¥gL»‹wd. j‰rka g‹dh£L rKjha« Mœflèš Û‹tsMSikia nk«gL¤j T£L Ka‰Áf‹ nk‰bfhŸs¥gL»‹wd. Âwikahd T£LwÎmuÁil Û‹ts nkyh©ik E£g§fis ãWÎjY« ÏjDŸ ml§F«. Ãw ãfœÎfëš,Ãw Ãbgh k©ly¤ij miltj‰fhd tê¡F f£lz§fŸ m›thnw mÂf mséyhdäfÎ« bghU¤j¡ Toa bjhiyöu Û‹Ão¥Ãš KjÄL brŒtj‰fhd muÁ‹ gz cjéM»aitfS« kh‹a§fëš ml§F«. br‹W miltj‰fhd tê F¿¤jx¥gªj§fëš kh‹a§fë‹ g§F tH§F« eh£o‹ Û‹ ÏU¥Ãš mt‰whš V‰gL«ghÂ¥òfŸ, »il¡F« TLjyhd Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ Û‹ts¤Â‹vÂ®fhy ts« F‹whj ts®¢Áæš V‰gL¤J« éisÎ M»at‰iw gy FG¡fŸKGikahf MŒÎ brŒJŸsd. òÂa mQFKiwfŸ fyªJ ngr¥gL»‹wd.

Âwikahd Û‹ts nkyh©ik Ïšyhj bghGJ Û‹Ão¥ò Ka‰Á k‰W« nkyÂf Âwidnjit¡F mÂfkhd mséš njh‰Wé¡f kh‹a§fŸ tH§f¥gL»‹wd.ga‹gL¤j¥gL« tiuaiwia¡ ftå¡fhJ ÏJ bghJthf V‰W¡ bfhŸs¥gL»wJ.Û‹ ÏU¥Ã‹ ts«F‹whj j‹ikia ÏJ ghÂ¡F«.

2.3.3 cjéL« Ãw fhuâfŸ

Û‹Ão¥Ãš Ïyhg¤ij¤ Ô®khå¡F« bt›ntwhd fhuâfë‹ éisthf cyfÛ‹ts¤Âš nkyÂf Âw‹ fhz¥gL»wJ. vªj xU bjhêè‹ tH¡fkhd gçzhk¤Â‹éisÎfëš Áy:

• rhjfkhd rªij ãiyia tH§f Û‹rªijfis ntfkhf éçÎgL¤Jjš;

• bjhêš E£g K‹nd‰w« k‰W« mÂfkhd njit M»at‰¿‹ éisthfbjhêèš tisªJ bfhL¡f¡ Toa Ïyhg« òÂa Û‹ts§fisga‹gL¤Jtj‰F thŒ¥òfis më¤jš Mdhš msÎ¡F mÂfkhdÃo¡f¥g£l Û‹ts¤Âš fy‹ bjhFÂia Ñœ neh¡» rçbrŒJ bfhŸtij¤jL¤jš;

• g‹dh£L t®¤jf¥ bghUshf nt©oa ã®¥gªj¤Âš Û‹ k‰W« Û‹bghU£fS¡fhd rªijia cyfkakh¡Fjš;

• Û‹ ts¤bjhêiy mÂf ngh£o k‰W« Ôéu KjÄL bfh©l j‹ik¡Fkh‰Wjš;

• 25 M©LfS¡F K‹ghf Ão¤jijél gy kl§F mnj msÎŸs fy‹fŸbgW« tifæš mWtil¤bjhêš E£g¤Âš ntfkhd ts®¢Á bgWjš.

2.42.42.42.42.4 Û‹ Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ éWéW¥ghd j‹ikÛ‹ Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ éWéW¥ghd j‹ikÛ‹ Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ éWéW¥ghd j‹ikÛ‹ Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ éWéW¥ghd j‹ikÛ‹ Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ éWéW¥ghd j‹ik

mj‹ éWéW¥ghd j‹ikahš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ äFªj Á¡fyhdJ.Âw‹ k‰W« F¿¥ghf mjid¥ ga‹gL¤J« msÎ bghUshjhu tiuaiw (F¿¥ghfcŸÇL k‰W« btëpL éiyfŸ) k‰W« Û‹ÃogL« é»j« M»at‰¿‰F V‰gkhWgL«.

Ãç¤J it¤J Û‹ts¤ij ã®t»¡f ÏayhJ v‹gjid ehLfŸ czU« njitcŸsJ. xU Û‹ts¤Âš f£L¥ghL, Âwå‹ éWéW¥ghd j‹ikahš k‰bwhU Û‹ts¤Âš éisÎfis V‰gL¤J«. nkY«, Û‹ts¤Âš Âw‹ k‰W« ga‹gL¤J« msÎtH¡fkhf kW kÂ¥ÕL brŒa¥gl nt©oa njit cŸsJ. Û‹Ão¥nghç‹ Âwåš Á¿aK‹nd‰w« fhy« ngh¡»š Û‹ts Mjhu§fis msÎ¡fÂfkhf¥ ga‹gL¤JtÂšKoÍ«.

27

2.4.1 gštif Û‹ts¤Âš Û‹Ão¥ò

Û‹Ão¥ngh® x‹W¡F nkyhd Û‹ts§fis¥ ga‹gL¤J»‹wd®. vdnt xUÛ‹ts¤Jl‹ bjhl®ghd Âwid tiuaiw¥gL¤JtJ foikh»wJ. Ïj‰F gÂyhf“bjhêšfis” tiuaW¡f xU Ka‰Á. (mjhtJ Û‹ts§fis k‰W« mt‰iw¥Ão¡F« fy‹ bjhFÂfisÍ« Ïiz¤jš) ÃwF Ïªj mséš Âwid gçÓè¤jš.rçahd Âwå‹ msit milahs« fhQjš Ãu¢Áidahdnj. Vbdåš ÁyÛ‹ts§fS¡fhd Âw‹ bjçaéšiy. Û‹ts§fS¡F Ïilna éãnahf« v‹wãiyæš fy‹ bjhFÂ el¤ijia¥ g‰¿¡ TWtJ äfÎ« fodkhdJ.

br‹W milÍ« ghijia¡ f£L¥gL¤jhj Ïl§fëš, Û‹ ts§fS¡F ÏilæšÏa¡f« äfÎ« éiuthdjh»éL«. gy Û‹ts§fis¢ Áij¡f fhuzkh» éL«.våD«, Û‹ts§fS¡F Ïilna Ïªj elkhL« j‹ik äf ca®ªJ ÏU¡F«. Û‹ÃoglFfë‹ kh‰W¥ ga‹ (njit¡F V‰wgo tisÍ« j‹ik) tH¡fkhf K‰whftiuaiw brŒa¥gL«. Ïjdhš msÎ¡fÂfkhd glFfŸ Ãw ehLfë‹Ú®¥gFÂfS¡F mšyJ flš ts¤Âš MœflY¡F tH¡fkhf mD¥Ãit¡f¥gL»‹wd. cy»‹ Û‹Ão fy‹ bjhFÂ tçir njit¡F V‰wgo tisahjj‹ikiaÍ« ÃuÂgè¡»wJ: Fiwªj _yjd«, 1997š vL¡f¥g£l égu¤Â‹ go 100l‹fS¡F nkyhd bfhŸ Âw‹ bfh©l glFfëš cy»‹ Û‹Ão glFfë‹bjhFÂæš bgU« gFÂ 20 M©LfS¡F nk‰g£lJ (°ä¤, 1999)

2.4.2 KjÄL k‰W« _yjd«

Û‹Ão bjhêš E£g¤Âš KjÄL k‰W« _yjd«, ms¡f¡ Toa mšyJ gh®¡f¡ ToacŸÇL msÎ k‰W« btëpL msÎ Ïilna cŸs bjhl®ig kh‰¿ mik¡F« (c.«.glFfŸ, Û‹Ão¤j eh£fŸ). Ïj‹ éisthf, fy‹fë‹ mWtilÂw‹ k‰W«Mjhu§fS¡F Ïilna tH¡fkhd Âw‹ myFfŸ kh‰w¥glhj ãiyæY« xU rkk‰wéiy njh‹W«. vÂ®fhy¤Âš Ïyhg¤ij vÂ®gh®¤jš Û‹ Ão¥nghç‹ KjÄ£Lj‹ikia kh‰W« ãiyæš Û‹Ão¥gt®fŸ khW« j‹ikæš cŸs fy‹fëY« k‰W«rhjd§fëY« Ãw gy fhuz§fS¡fhf KjÄL brŒt®. mt‰WŸ ml§Ftd:

• Ïa‰ifahd gUtfhy Û‹ts§fë‹ tçiria ga‹gL¤Jtj‰fhf;• nkyh©ikæ‹ gÂYiu¡fhf (äfÎ« Fiwªj Û‹Ão gUtfhy«, _l¥g£l

gUtfhy§fëš vªj Ïl¤ÂY« ga‹gL¤j¥gl¡ Toa Âwåš KjÄLbrŒa¤ ö©L«);

• Ïliu¡ Fiw¡F« Kiwæ‹ gFÂahf; mšyJ

• mDTykhd j‹ikæš mDkÂ¥gj‰fhf (mDkÂ¡F« všiy tiu).

bjhêš E£g¤Âš bghJthd guhkç¥ò _ykhf Ïizªj ÁW kh‰w« Tl (c.«. giHanjL« E£g¤ij äFªj eÅd tifæš kh‰¿ éLjš) tH§f¥g£l fhy¤Âš fy‹bjhFÂ k‰W« Mjhu§fS¡F Ïilnaahd bjhl®ig kh‰¿ mik¤J éL«.cjhuzkhf Âwåš xU tUl¤Âš tUlhªÂu mÂfç¥ghd x‹W Kjš Ïu©Ltiuahd rjé»j« fhy¥ngh¡»š fârkhd mséš FéªJéL«. Âwåš 2 rjé»jtUlhªÂu mÂfç¥ò 30 M©L fhy f£l¤Âš tH¡fkhd (gh®¡f¥gL«) Âw‹ mnjmséš ÏUªj nghÂY« Âwikahd Ka‰Á 80 rjé»j mÂfç¥ig V‰gL¤J«. bjhêšE£g kh‰w¤Â‹ éisÎ FéªJ nghjid ftd¤Âš bfhŸtÂš V‰gL« njhšéahšÛ‹Ão¥ò Âwid¡ f£L¥gL¤j Ka‰ÁfŸ vL¤j nghÂY« Û‹ts« msÎ¡FmÂfkhf¥ ga‹ gL¤j¥g£L éL«.

28

33333 Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nk«gL¤j g‹dh£L brašÂ£l elto¡ifÛ‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nk«gL¤j g‹dh£L brašÂ£l elto¡ifÛ‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nk«gL¤j g‹dh£L brašÂ£l elto¡ifÛ‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nk«gL¤j g‹dh£L brašÂ£l elto¡ifÛ‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nk«gL¤j g‹dh£L brašÂ£l elto¡if

gbrÂe – Âw‹ g¤Â 19 ehLfis Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¡f njÓabraš Â£l§fis nk«gL¤Â, brašgL¤Â f©fhâ¡f nf£L¡ bfhŸ»wJ.njbrÂe-Âwå‹ neh¡f« xU totik¥ig nk«gL¤Jtnj. mªj totik¥ÃšehLfŸ mt‰¿‹ j‰nghija ãiyia kÂ¥ÕL brŒJ bfhŸsyh«. Ïy¡Ffismilahs« fhzyh«. Ïªj Ïy¡Ffis miltj‰fhd E£g§fis milahs«fhzyh«.

3

njbrÂe – Âwå‹ K¡»a¥ gâ (gbrÂe – ÂwD¡F Ïz¡fkhf ÏU¥gij¤ jé®¤J)Û‹ts¤Âš nkyÂf Âwid bjçé¥gj‰F brašÂ£l« x‹iw V‰gL¤JtjhF«.nkyÂf Âwå‹ ts®¢Áia jL¤jš m›thnw eh£o‹ Û‹ ts¤Âš V‰fdnt cŸsnkyÂf Âwid milahs« f©L Fiw¤jš M»at‰¿‰fhd KiwfS« Ït‰WŸml§F«.

m¤jifa braš Â£l¤ij nk«gL¤j Kjèš nkyhs®fŸ j§fŸ Û‹ts¤ijã®t»¡f¥gj‰fhd j§fŸ neh¡f§fis MŒÎ brŒjš njitah»wJ. mjhtJ Û‹tsMjhu§fis¥ ga‹gL¤JtJ _y« ehLfŸ vjid mila neh¡f« bfh©LŸsJv‹w nfŸé¡F gÂš më¤jš. Ïu©lhtjhf Ïªj neh¡f§fŸ vJtiuãiwnt‰w¥g£LŸsd v‹gjid¤ Ô®khå¡f Û‹ts¤Â‹ ãiyia kÂ¥ÃLtJ

4

mtÁakh»wJ. _‹whtjhf neh¡f§fis ãiwnt‰Wtj‰fhf nk‰bfhŸs¥g£lKiwfŸ Ô®khå¡f¥ gl nt©L«. ÏWÂahf, TLjyhd MuhŒ¢Á njit¥gL« gæ‰Ák‰W« égu§fŸ j‰nghija f©fhâ¥ò k‰W« Âw‹ kÂ¥Õ£o‰F bghU¤jkhfcjéL« tifæš njit¥gL»‹wd. bg£o 1š brašÂ£l¤Â‹ K¡»a¥ gFÂfŸnknyh£lkhf¤ bjçé¡f¥g£LŸsd.

m¿é¡if neh¡f§fS¡fhf, Ïªj ãiyfŸ jå¤jåahf ÃçÎfëšgçÓè¡f¥gL»‹wd. våD«, bghU¤jkhd brašÂ£l¤ij tF¡f, Ïit x‹W¡Fx‹Wl‹ bjhl®ò¡F cŸsh»‹wd. cjhuzkhf, Ïy¡FfŸ, kÂ¥Õ£L E£g§fŸ k‰W«brašÂ£l§fŸ MuhŒ¢Á, gæ‰Á k‰W« égu njitfis ghÂ¥ò mila¢ brŒ»‹wd.bghJthd bt›ntW ãiy k‰W« cça KiwfS¡F Ïilna cŸs c£bjhl®ò gl«3š és¡f¥g£LŸsJ.

3gbrÂe-Âw‹ cyf k‰W« k©ly mséš Û‹ Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nk«gL¤Âl k©lyÛ‹ts ãWtd§fS¡F bjhl®òila E£g§fisÍ« C¡Fé¡»wJ. Ï›thW, Ï¥Ãçéš äFÂahdfyªJiuahlš k©ly ãWtd§fS¡F« bghUªJ»wJ.

4m¤jifa kÂ¥ÕL Ïašò mšyJ msit¥ bghW¤J ÏU¡F«.

29

bg£o bg£o bg£o bg£o bg£o – 1 1 1 1 1

Áwªj braš Â£l¤Â‹ Áw¥ÃašòfŸÁwªj braš Â£l¤Â‹ Áw¥ÃašòfŸÁwªj braš Â£l¤Â‹ Áw¥ÃašòfŸÁwªj braš Â£l¤Â‹ Áw¥ÃašòfŸÁwªj braš Â£l¤Â‹ Áw¥ÃašòfŸ

F¿¥Ã£l Nœãiy mšyJ F¿¥ghd Ãu¢Áidia¤ bjçé¡f bjhl®òelto¡iffis brašgL¤Jtj‰fhf brašÂ£l« x‹W brŒKiw mšyJmQFKiwahf¥ gçÓè¡f¥gL»wJ. brašÂ£l¤ij nk«gL¤JtÂšK¡»akhdit:

• bjçé¡f¥glnt©oa Ãu¢Áid k‰W« mj‹ R‰W¥òw¢ Nœãiyæ‹ j‹ikk‰W« éçÎ M»at‰iw¤ bjëthf¡ F¿¥ÃLjš;

• Ãu¢Áidia¤ jL¡f mšyJ ntWg¡fkhf ÂU¥g vL¡f¥gL«elto¡iffis és¡Fjš;

• njit¥gL« Mjhu§fis¤ bjëth¡Fjš;

• elto¡iffis nk‰bfhŸs bghW¥òfis x¥gil¤jš;

• cça elto¡iffŸ v§F k‰W« v¥bghGJ vL¡f¥gl nt©L« v‹gjid¤Ô®khå¤jš;

• j‰rka« cŸs bfhŸif k‰W« r£l mik¥ò¡F elto¡iffŸ Ïz¡fkhfcŸsij cWÂ brŒjš;

• všiy¡F nkyhd Ãu¢Áidfis¤ bjçé¡F« bghGJ g‹dh£Ll‹x¤JiH¤jš ; k‰W«

• brašÂ£l« mj‹ Ïy¡Ffis ãiwnt‰W»wjh v‹gjid¤ Ô®khå¡fK‹nd‰w¤ij kÂ¥Ãl v¥bghGJ fhy Kiw MŒÎfŸ nk‰bfhŸs¥gL«v‹gjid és¡Fjš.

xU rçahd brašÂ£l« bfh©oU¡f nt©oait:

• Ïy¡FfŸ k‰W« neh¡f§fŸ;

• brašjs¤Âš Nœãiyia kÂ¥ÃLjš;

• nk‰bfhŸs¥gl nt©oa elto¡iffë‹ tçir;

• K‹DçikfŸ;

• njit¥gL« kåjts« k‰W« ãÂ Mjhu§fë‹ m¿F¿ k‰W« mit v›thW»il¡f¥ bgW«;

• x¤JiH¥ò bjhl®ò k‰W« KoÎ nk‰bfhŸjš M»at‰¿‰F bghW¥ò V‰W¡bfhŸSjš;

• K¡»a eg®fS¡F k‰W«/ mšyJ ãWtd§fS¡F bghW¥ò k‰W« g§Fx¥gil¤jš;

• K¡»a elto¡iffS¡F fhy« ã®za¤jš;

• vÂ®gh®¡f¥gL« btë¥gh£o‰F tiuaiwfŸ k‰W« x›bthUbtë¥gh£o‰F« “R£o¡fh£ofŸ”;

• braš gL¤Jjiy¡ f©fhâ¤jš; k‰W«

• MŒÎ k‰W« ÂU¤j§fS¡F tê brŒjš

30

gy ehLfëš, Âw‹ nkyh©ik, bghJ Û‹ts nkyh©ik mik¥Ã‹ xU gFÂahF«.(cntm 2004 m) ÏªãfœÎfëš, jå¤j njbrÂe- Âwå‹ nk«ghL njitæšiy.våD« Âw‹ v›thW fU¤Âš bfhŸs¥gl nt©L« v‹gjid j§fŸ bghJthdÛ‹ts nkyh©ik Â£l§fëš ehLfŸ milahs« fhz nt©L«. (g¤Â 23 gbrÂe-Âw‹) bg£o 1š milahs« fhz¥g£l fU¤J¡fŸ bghJthf Û‹ts nkyh©ikÂ£l§fS¡F rçrkkhf bjhl®ghdJ. m›thnw Âw‹ nkyh©ik Â£l§fS¡F«bjhl®ghdJ v‹gJ bjçªjnj.

3.13.13.13.13.1 neh¡f§fë‹ tiuaiw k‰W« Âwid ã®t»¤jè‹ Ïy¡FfŸneh¡f§fë‹ tiuaiw k‰W« Âwid ã®t»¤jè‹ Ïy¡FfŸneh¡f§fë‹ tiuaiw k‰W« Âwid ã®t»¤jè‹ Ïy¡FfŸneh¡f§fë‹ tiuaiw k‰W« Âwid ã®t»¤jè‹ Ïy¡FfŸneh¡f§fë‹ tiuaiw k‰W« Âwid ã®t»¤jè‹ Ïy¡FfŸ

Âwikahd Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¡F« braš Kiwfisnk«gL¤j¤ njit¥gLtJ bjëthf milahs« fhz¥g£l Ïy¡F k‰W« neh¡f§fŸK‹ng F¿¥Ã£lgo, Û‹ts nkyh©ik gy neh¡f§fis¡ bfh©LŸsJ. ghJfh¤jšbghUshjhu«, r_f neh¡f§fŸ M»ait Ït‰WŸ ml§F«. Áy ãfœÎfëš mªãa¢bryhtâia¤ njh‰Wé¤jš mšyJ czÎ¥ ghJfh¥ò ngh‹w Ãw neh¡f§fS«ml§F«.

Ïªj neh¡f§fŸ Á¿jsé‰F Ku©gL« v‹gjhš (c.«. ntiythŒ¥ò k‰W« Ïyhg«bgW« neh¡f§fŸ) nkyhs®fS« cçikjhu®fS« x›bthU neh¡f¤Â‹ bjhl®òilaK¡»a¤Jt¤ijÍ« bjëthf tiuaW¡f¡ Toat®fshf ÏU¡f nt©L«.cjhuzkhf fLikahd rKjha ntiythŒ¥ò neh¡f§fŸ eh£o‹ braš Â£l¤Âšbjhiyöu bjhêš fy‹fis¡ fh£oY«, fiunahu ghu«gça fy‹ bjhFÂiaéU«òjiy V‰gL¤ÂéL«. Ïyhg« bgW« neh¡f« mšyJ mªãa¢ brythâia¤njh‰Wé¤jš eh£o‹ Â£l¤Âš bjhiyöu fy‹ bjhFÂia éU«ò«. m›thnw nj®ÎbrŒa¥g£l Áy Û‹ ts§fëèUªJ nkyÂf Âwid Ú¡F« Ïy¡»‰F bt›ntwhdÛ‹ts¤Â‰F bt›ntW brašÂ£l§fis ga‹gL¤Jjš njit¥gL»wJ.

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš bjhl®ghd neh¡f§fS¡fhf,Û‹ts¤Â‰F tçirahd Ïy¡FfŸ cŸsd. eh£o‹ Âw‹ nkyh©ik brašÂ£l«mjid miltij neh¡fkhf¡ bfh©LŸsJ. cjhuzkhf, tH§f¥g£l fhy¡

gl« 3 njbrÂe-Âw‹ nk«ghL ãiyfS¡F Ïilnaahd bjhl®ògl« 3 njbrÂe-Âw‹ nk«ghL ãiyfS¡F Ïilnaahd bjhl®ògl« 3 njbrÂe-Âw‹ nk«ghL ãiyfS¡F Ïilnaahd bjhl®ògl« 3 njbrÂe-Âw‹ nk«ghL ãiyfS¡F Ïilnaahd bjhl®ògl« 3 njbrÂe-Âw‹ nk«ghL ãiyfS¡F Ïilnaahd bjhl®ò

Ïy¡F k‰W« neh¡f§fismilahs« fhQjš

égu«, MuhŒ¢Á k‰W« gæ‰Ánjitfis milahs« fhQjš

x›bthU Û‹ ts¤ÂY«Âwid kÂ¥ÃLjš

bghU¤jkhd brašÂ£l¤ij nk«gL¤Jjš

31

bfLé‰FŸ (c.«. 5 tUl§fëš 25 rjé»j«) nkyÂf Âwid¡ Fiw¡f Ït‰whšÏaY« mšyJ F¿¥ghd Û‹ts§fëš nkyÂf Âwid Ú¡F«. gy Ïil¥g£lfhuâfis c.«. kh‰W ntiy thŒ¥Ã‰F thŒ¥òfŸ, »il¤jš k‰W« Û‹ Ão¥ngh®j§fŸ thœÎ Mjhu§fis kh‰¿¡ bfhŸS« Âwik fU¤Âš bfhŸSjš ÏªjÏy¡Ffis milahs« fh©gj‰F¤ njit¥gL»wJ. Ïit k‰W« nkY« égu§fŸÃçÎ 6š és¡f¥g£LŸsd.

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jè‹ neh¡f§fis milahs«fh©gj‰F« k‰W« bghJthf Û‹ts nkyh©ik¡F« Âw‹ msé‹ Ïy¡if¤Ô®khå¤jš njit¥gL»wJ. brŒKiwæš btë¥gil¤j‹ik k‰W« nkyh©ikneh¡f§fë‹ tiuaiw, x›bthU neh¡f¤Â‹ bjhl®òila K¡»a¤Jt¤ÂY«btë¥gil¤ j‹ik M»ait cçikjhu®fë‹ <Lgh£il vëjh¡F«. Âw‹ msÎÏy¡»‹ Ã‹dhš cŸs _yfhuz« “th§Fjš” v‹gJ btë¥gil.

Ïªj fhuz¤Â‰fhf, Û‹ts¤Â‰fhf neh¡f¤ij milahs« f©L V‰W¡ bfhŸS«Kiwæš Âwid ã®t»¡F« brŒKiwfshš ghÂ¡f¥gL« K¡»a cçikjhu®fS«<Lgl nt©L«. bt›ntwhd cçikjhu®fŸ FG tH¡fkhf bt›ntwhdneh¡f§fis mšyJ x›bthU neh¡f¤Â‰F« bt›ntwhd bjhl®òilaK¡»a¤Jt¤ij¥ bg‰W ÏU¡F«. (kh®oš, gh°nfh, bA®çnuh 2004). bt›ntwhdcçikjhu®fSl‹ mÂfg£r Ïz¡f« k‰W« x¤JiH¥ò bgw x›bthU cçikjhu®FGé‹ neh¡f« k‰W« Ïy¡Ffis milahs« fh©gJ Âw‹ nkyh©ik¡F äfÎ«K¡»akhdJ. x›bthU neh¡f¤Â‹ bjhl®ghd K¡»a¤JtK« Ô®khå¡f¥glnt©L«. Âw‹ nkyh©ik¡fhd ÏWÂ tçir neh¡f§fŸ Ïªj FG¡fSl‹fyªJiuahlš _ykhf Ô®khå¡f¥gl nt©oaJ mtÁakh»wJ. bghJthfÏz¡f¤Â‰F¥ ÃwF V‰W¡ bfhŸs¥g£L nk«gL¤j¥gL«.

Âw‹ nkyh©ik¡fhd Ïy¡F k‰W« neh¡f§fis nk«gL¤J« bghGJ, Ïz¡fx¥gªj§fŸ k‰W« bghÛte ébjh ngh‹wt‰¿š cŸs g‹dh£L x¥gªj§fë‹njitfis ehLfŸ fU¤Âš bfhŸs nt©L«. Û‹ Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwidã®t»¡f ÏWÂahd neh¡f§fŸ g‹dh£L¡ flikfSl‹ cl‹ gLtij cWÂ brŒacçikjhu®fSl‹ éthÂ¡f Ï¤njitfŸ nr®¡f¥gl nt©L«.

3.23.23.23.23.2 cçikjh®fë‹ <LghLcçikjh®fë‹ <LghLcçikjh®fë‹ <LghLcçikjh®fë‹ <LghLcçikjh®fë‹ <LghL

njbrÂe – Âwid k‰W« Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l§fis totik¤jš, nkyh©ikneh¡f§fis Ô®khå¤jš, Ïy¡F k‰W« neh¡f§fis¤ Ô®khå¤jš k‰W« Âw‹nkyh©ik¤ Â£l§fis¢ brašgL¤Jjš M»at‰¿š cçikjhu®fŸ g§F bgwnt©L«. cçikjhu®fŸ <Lgh£o‰F gy tiffŸ ÏUªj nghÂY« fU¤JU¡fiséthÂ¡f vëikahf T£l§fëèUªJ (bghJthf éthÂ¤jš vd miH¡f¥gL«)KGikahd nkyh©ik brŒKiwfëš cçikjhu®fŸ g§F bfhŸtJ _ykhf(mjhtJ Ïizªj nkyh©ik) Ã‹g‰w nj®ªbjL¡f¥gL« tif ehLfë‹ jå¥g£lNœãiyia¥ bghW¤J mikÍ«.

bghJthd bfhŸifahf, x›bthU k£l¤ÂY«, cçikjhu®fë‹ <Lgh£il mÂfç¡fE£g§fis V‰gL¤j ehLfŸ C¡Fé¡f¥gL»‹wd. x›bthU ãiyæY«, njbrÂe-Âwå‹ ts®¢Á cçikjhu® <Lgh£il (Û‹ts« mšyhj m›thnw Û‹ts«bjhl®ghd M®tKŸs FG¡fisÍ« nr®¤J) cŸsl¡F«. cjhuzkhf, Û‹ts«mšyhj éahghu« Û‹Ão¥ig KGikahf¢ rh®ªÂU¡F« gFÂfëš Âw‹nkyh©ikahš ghÂ¡f¥g£LéL«. k©ly bghUshjhu elto¡iffë‹ msit

32

ghÂ¡f¡ Toa vªj xU nkyh©ik Â£l¤ÂY« M®t« bfh©oU¡F«. m›thnwghJfh¥ò FG¡fŸ, Âw‹ Fiw¥ò Â£l§fëèUªJ ga‹bgW«. <LgL«midtU¡fhfÎ«, Û‹Ão rKjha¤ÂdUl‹ gâ brŒJ bt‰¿ahdbtë¥ghLfis¤ njh‰Wé¡f cjt nt©L«.

K‹djhf bjçé¤jgo, njbrÂe-Âw‹ k‰W« F¿¥Ã£l Û‹ts¤Â‰fhd Âw‹nkyh©ik Â£l« M»at‰¿‹ neh¡f§fis Ïiz¤J mik¡F« Kiw cçikjhu®FGé‹ x¤JiH¥òl‹ nk‰bfhŸs¥gl nt©L«. x›bthU FGÎ« bt›ntwhdneh¡f§fŸ k‰W«/ mšyJ K‹Dçikfis¥ bg‰W ÏU¡F«. Ït‰iw cz®ªJbfhŸtÂš jtWjš ÏaY« Ïl§fëš nt‰Wikfis rç brŒjš M»at‰whšÏWÂahf nk«gL¤j¥g£l vªj xU brašÂ£lK« nkhrkhd Ïz¡f¤Ânyna KoÎbgW«. bghW¥gh®ªj Û‹ts elto¡if¡F bjhêšE£g têfh£L KiwfŸ v©. 4Û‹ts nkyh©ikæš F¿¥Ã£lthW nkyh©ik, nkyh©ik m§Ñfhu« bg‰wt®k‰W« bt›ntwhd M®tKila FGéd® M»nahU¡F Ïilna, T£L¤ bjhêyhfgh®¡f¥gLjš nt©L«.

m›thnw bgçJ« ghÂ¡f¥gl¡ Toat®fSl‹ fyªJ ngÁ, Âw‹ nkyh©ikneh¡f§fis ãiwnt‰w nkyh©ik E£g§fis¤ nj®Î brŒtij¤ Ô®khå¡fnt©L«. F¿¥ghd Û‹ts« k‰W« mid¤J¥ ÃçÎ M»a Ïu©oY« Ûdt® k‰W«Ãw cçikjhu®fŸ Û‹ts Ïa¡f« g‰¿ fUj¤j¡f mséš m¿Î bg‰¿U¥g®.Mjhu§fis¥ g‰¿a gy ãfœÎfisÍ« m¿ªÂU¥g®. Ïz¡f¤ij nk«gL¤Jtij¥nghš cçikjhu®fë‹ m¿Î« Ã‹g‰Wtj‰fhf Áwªj E£g¤ij¤ nj®Î brŒa cjÎ«.brŒKiwæš rh¤Âakhdjh v‹gjid kÂ¥Ãl cjÎ«. m›thnw, cçikjhu®fŸ<Lgh£odhš bgw¥gL« tšYe® m¿Î Âw‹ Ïy¡Ffis milahs« fh©gj‰FcjéL«. Ã‹tU« Ãçéš ÏJ éthÂ¡f¥gL«.

F¿¥ghf Û‹Ão¤ bjhêèš cçikjhu®fë‹ rh¤akhd g§F têfh£L KiwfëšÃªija ÃçÎfëš milahs« fhz¥g£L nkY« éçthf és¡f¥gL«.

3.33.33.33.33.3 Ïy¡F k‰W« j‰nghija Âwid kÂ¥ÃLjšÏy¡F k‰W« j‰nghija Âwid kÂ¥ÃLjšÏy¡F k‰W« j‰nghija Âwid kÂ¥ÃLjšÏy¡F k‰W« j‰nghija Âwid kÂ¥ÃLjšÏy¡F k‰W« j‰nghija Âwid kÂ¥ÃLjš

xU njbrÂe- Âw‹, x›bthU Û‹ts¤ÂY« k‰W« fy‹ bjhFÂæY« j‰nghijak‰W« Ô®khå¡f¥g£l (mjhtJ Ïy¡F) Âw‹ kÂ¥Õ£o‰F nfhç¡if éLjš nt©L«.bghJthd ÏU¥ò kÂ¥ÕL k‰W« bghUshjhu brašgh£o‹ MŒÎ M»at‰nwhLÏjid cŸsl¡f nt©L«. (Âw‹ nkyh©ik, bghJthd Û‹ts nkyh©ikÍl‹ÏU¡F« Ïl§fëY«, fhyKiw kÂ¥ÕLfis nk‰bfhŸtJ Áw¥ghdJ.)

x›bthU Û‹ts¤Â‰F« Ïy¡F msÎfŸ k‰W« j‰nghija Âw‹ njitfŸmik¡f¥g£L kÂ¥ÕL brŒa¥gl nt©L«. Vbdåš, nkyÂf¤ Âw‹ Ãu¢ÁidfŸx›bthU Û‹ts¤Â‰F V‰g ntWgL«. xU Û‹ts¤Âš cŸs fârkhd nkyÂfÂw‹, Âw‹ kh‰w¥g£lhš, Ãw Û‹ ts§fëš Ãu¢Áidia V‰gL¤J«. xU§»izªj(njÓa mséš) kÂ¥ÕLfëš Ï¤jifa rh¤akhd Ãu¢ÁidfŸ btë¥gilahf¤bjçahJ.

Û‹ts¤Â‰fhf Ïy¡F Âw‹ nkyh©ik neh¡f§fSl‹ Ïiz¡f¥gL»wJ. xUÛ‹ts¤ÂèUªJ k‰bwhU Û‹ts¤Â‰nf‰g Ïªj neh¡f§fŸ khWgLtjhš, Ïy¡FÂwid¤ Ô®khå¤j mo¥gilÍ« khWgL«. Ïy¡F Âw‹ ghFgL¤Jjš _ykhfkÂÃl¥glyh«. (mjhtJ nkyh©ikæ‹ gštif neh¡f§fis fU¤Âš bfhŸS«khÂçfis¥ ga‹L¤Jjš _ykhf). mÂfkhd neh¡f Kiwfis bgWtj‰F nghÂamséš égu§fŸ Ïšyhj bghGJ, tšYe®fis¥ ga‹gL¤Â k‰W«

33

cçikjhu®fëläUªJ bgw¥g£l fU¤J¡fis ga‹gL¤Â äFªj ju« ä¡fjhfkÂ¥Ãlyh«.

Ïy¡F Âwid¤ Ô®khå¡f msÎ k‰W« ju« M»a Ïu©o‹ kÂ¥ÕL njit¥gL»wJ.ÏU¥ò kÂ¥Õ£o‹ mo¥gilæèUªJ Û‹ÃoghL Ïy¡F bgw¥gL« bghGJ,bt›ntwhd gy fy‹ bjhFÂfŸ ga‹ gL¤J« gštif cæçd Û‹ts¤Âš, Ït‰iwÏy¡»l¥g£l fy‹ bjhFÂ msÎl‹ bjhl®ò gL¤JtJ foikahF«. ÏWÂahdÏy¡F Âw‹ KiwfS¡F msÎ MŒÎ k‰W« »il¡f¡ Toa ju« R£o¡fh£ofismo¥gilahf¡ bfh©l tšYe® fU¤J M»a Ïu©L« Ïizªj MŒÎnjit¥gL»wJ.

j‰nghija Âw‹ msÎ MŒÎ, ÏaY« Ïl§fëš Û‹ts¤Âš ju« k‰W« msÎ M»aÏu©o‹ mo¥gilæyhd Âw‹ kÂ¥Õ£il cŸsl¡f nt©L«. ÃçÎ 4š Ïit nkY«és¡f¥gL»‹wd. msé‹ mo¥gilæyhd kÂ¥Õ£o‹ ga‹ v‹d bt‹whšnjit¥gL« vªj xU Âw‹ Fiw¥ò msÎ Ûjhd cldo égu§fis¤ jU»wJ.

5

våD«, cŸÇLfŸ F¿¤j tiuæš (c.«. fy‹fë‹ v©â¡if) bjçé¡f¥gL«bghGJ« Âwå‹ msÎ mo¥gilæyhd KiwfŸ ne®ikahf ÏU¥gÂšiy. neu«mÂfkhF«. bryéd« ä¡fJ. (c.«. fy‹fë‹ v©â¡if) bjçé¡f¥gL«bghGJ«) glFfë‹ v©â¡if g‰¿a égu§fŸ bjçªÂU¥ÃD«, ÏaªÂu¤Â‹M‰wš, fy‹ msÎ, Û‹Ão rhjd« k‰W« xU Û‹ ts¤Â‰FŸ bjhêš E£g«ngh‹wt‰iw¡ F¿¤jtiu fy‹fë‹ khWgL« j‹ik bjëthd kÂ¥Õ£il e«gÏayhjjh¡» éL«. (mjhtJ bkh¤j fy‹fë‹ v©â¡if). nkY« K‹ngF¿¥Ã£lgo, gy Û‹ts§fëš Û‹Ão¥ngh® <LgLnth® msÎ mo¥gilæyhd Âw‹kÂ¥ÕL Ïjdhš nkY« fodkhF«. m›thnw, bghGJngh¡F, gFÂ neu« k‰W«cæ®thH Û‹Ão¥ngh® cŸÇLfŸ F¿¤jtiu Âwid kÂ¥ÃL« bghGJ TLjyhdÃu¢Áidfis V‰gL¤Jt®. btë¥ghLfis mo¥gilahf¡ bfh©l Âw‹ KiwfŸÏ¤jifa Ãu¢ÁidfŸ Áyt‰iw bt‰¿ bfhŸ»‹wd. Mdhš njit¥gL« éçthdégu§fŸ v¥bghGJ« »il¥gÂšiy.

Ï¥Ãu¢ÁidfŸ vG« ãiyæš, ju R£o¡fh£ofŸ Û‹ts¤Âš Âwid kÂ¥ÕL brŒÍ«bghGJ ga‹gL¤j¥gl nt©L«. ÃçÎ 4š gy ju R£o¡fh£ofŸ tH§f¥g£LŸsd.ÏU¥Ã‹ ãiy F¿¤j tšYe® fU¤J, Ka‰Á my»š ÃogL« Û‹ Ãogh£o‹ ngh¡F,Û‹ts¤Â‰FŸ njh‹W« Ku©ghLfë‹ msÎ, gUtfhy msÎ k‰W«ga‹gL¤j¥glhj Û‹Ão cçk§fŸ ngh‹wit Ït‰WŸ ml§F«. Mdhštiuaiw¥gL¤j¥gléšiy.

3.43.43.43.43.4 ã®t»¤jY¡fhd rhjd§fŸ k‰W« Ïy¡F Ïl¥g£l Âwidã®t»¤jY¡fhd rhjd§fŸ k‰W« Ïy¡F Ïl¥g£l Âwidã®t»¤jY¡fhd rhjd§fŸ k‰W« Ïy¡F Ïl¥g£l Âwidã®t»¤jY¡fhd rhjd§fŸ k‰W« Ïy¡F Ïl¥g£l Âwidã®t»¤jY¡fhd rhjd§fŸ k‰W« Ïy¡F Ïl¥g£l Âwidãiwnt‰Wtj‰fhd elto¡iffŸãiwnt‰Wtj‰fhd elto¡iffŸãiwnt‰Wtj‰fhd elto¡iffŸãiwnt‰Wtj‰fhd elto¡iffŸãiwnt‰Wtj‰fhd elto¡iffŸ

xU njbrãe-Âw‹ Û‹ts¤Âš Ïy¡F Ïl¥g£l Âwid ãiwnt‰Wtj‰fhfm¿Kf¥gL¤J« Kiwfis milahs« fhz nt©L«. ã®t»¤jY¡F tçirahfrhjd§fŸ »il¡f¡ TL«. Ã‰nr®¡if 3 ÃçÎ 5š Ïj‹ RU¡f« bfhL¡f¥g£LŸsJ.ã®t»¤jY¡fhd rhjd§fëš vjid v›thW ga‹gL¤j nt©L« v‹gjid xUnjbrãe-Âw‹ milahs« fhz nt©L«. x›bthU Û‹ ts¤Â‰F« Âw‹ Fiw¥òF¿¤j tUlhªÂu Ïy¡FfŸ, (njitbaåš) tuÎ bryÎ Â£l xJ¡ÑLfŸ, Ïªj

5cjhuzkhf, Û‹ts¤Â‹ j‰nghija Âw‹ Ïy¡F Ïl¥g£l Âwidél 20 rjé»j¤Â‰F nkšmÂfbkåš, nkyhs®fŸ mªj Û‹ts¤Â‰F Âw‹ nkyh©ik brŒKiw Ïy¡F Âwåš 20 rjé»j«F¿¡f nt©L« v‹gjid m¿ªÂU¡f nt©L«.

34

Ïy¡Ffis ãiwnt‰Wtj‰fhd elto¡iffë‹ fhyKiw m£ltiz (c.«. ÂU«gth§Ftj‰fhd neu« F¿¤j Â£l§fŸ k‰W«/ mšyJ bt›ntwhd f£L¥ghLfism¿Kf¥gL¤Jjš) cŸë£l itfS« milahs« fh©gÂš ml§F«.

Âw‹ nkyh©ik KiwfŸ – Ãw Û‹ts nkyh©ik Kiwfis¥ ngh‹nw –nkyh©ikæ‹ KGikahd neh¡f§fisÍ« m›thnw mt‰iw¢brašgL¤Jtj‰fhd ãWtd« bg‰WŸs ÂwidÍ« fU¤Âš bfhŸtJ mtÁakh»wJ.bt›ntwhd rhjd§fS¡F bt›ntwhd brašgL¤J« Kiw k‰W« f©fhâ¡F«njitfŸ k‰W« nkyh©ik Kiwfis m¿Kf¥gL¤Jjš njit¥gL«. F¿¥ghdÛ‹ts¤Âš Ïit g§F bfhŸnthç‹ bghJthd V‰ig¥ bgwhJ. mt‰iw¢brašgL¤jhJ ÏU¥gjhš mj‹ Ïy¡F Ïl¥g£l msit Ïªj Û‹ts¤Âš miltÂšnjhšé V‰gL«. Mifahš xU njbrÂe-Âw‹, njbrÂe- Âw‹ k‰W«Û‹ts¤Â‰fhd jå¥g£l Â£l§fŸ M»a Ïu©L« ahuhš v›thW brašgL¤j¥gL«k‰W« f©fhâ¡f¥gL« v‹gjid¡ F¿¥Ãl nt©L«.

ÃçÎ 6š milahs« fhz¥g£l khW« j‹ik cŸs gçÓyid tçiria ehL v›thWftd¤Âš bfhŸS« v‹gjidÍ« xU njbre-Âw‹ milahs« fhz nt©L«. Âw‹Fiw¥ò¤Â£l§fis totik¡F« bghGJ Ït‰iw¡ fU¤Âš bfhŸtÂš jt¿dhš,Â£l¤Â‹ Ïy¡if miltÂš njhšé V‰gL« mšyJ Ãw Ô®khå¡f ÏayhjãfœÎfŸ (r_f«, bghUshjhu« mšyJ cæçaš) V‰gL«.

3.53.53.53.53.5 f©fhâ¤jš k‰W« jftš njitfŸf©fhâ¤jš k‰W« jftš njitfŸf©fhâ¤jš k‰W« jftš njitfŸf©fhâ¤jš k‰W« jftš njitfŸf©fhâ¤jš k‰W« jftš njitfŸ

gštifahd Û‹ts nkyh©ik mik¥òfSl‹ bjhl®ò bfh©l jukhd f©fhâ¥òV‰ghLfSl‹, Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ nkyh©ik mj‰F¢ brhªjkhdÛ‹ÃoghL k‰W« fy‹ bjhFÂ (glF) égu§fis xG§fhd Kiwæš nrfç¤jšngh‹w Rna¢irahd jftš k‰W« f©fhâ¥ò njitfis¥ bg‰¿U¡F«. j‰nghijak‰W« Ïy¡F Ïl¥g£l Û‹ Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ M»a Ïu©o‹ cçaKiwfis¥ bgWtj‰fhdJ.

Áy ãfœÎfëš, Áy jftš nrfç¥ò mik¥Ã‹ Âwikia ã®thf rhjd§fŸFiw¤JéL«. cjhuzkhf, jå¥g£l- mo¥gilæyhd xJ¡ÑL mik¥òfŸ,Âdrç¡F¿¥ò ò¤jf égu§fë‹ e«gf¤ j‹ikia, fLiiahd mguhj«ngh‹wt‰iw éÂ¤J nghÂa mséš f©fhâ¥ò k‰W« brašgL¤J« KiwfŸnk‰bfhŸs¥gL»‹wd v‹gjid Ûdt®fS¡F ã%Ã¤J¡ fh£lhj tiu, Fiw¤J¡fh£Ltjhfnt fUj¥gL«. nkY« nkyhs®fŸ mt®fë‹ jftš njitfiskÂ¥ÃLjš mtÁakh»wJ. Âw‹ nkyh©ik Â£l§fë‹ brašghL m›thnwÛ‹ts¤Âš vÂ®fhy¤ Â£l§fS¡F nghÂa égu§fis më¤jš M»at‰¿‹K‹nd‰w¤ij¡ f©fhâ¥gJ Ïj‹ neh¡fkhF«.

tuyhW F¿¤j tiu, bgU«gh‹ikahd ehLfŸ f©fhâ¥ò mik¥òfisnk«gL¤ÂÍŸsd. Û‹ÃoghL k‰W« Mjhu mo¥gilæ‹ ãiy M»at‰iw¥ g‰¿am¿it nk«gL¤j tèÍW¤J« MuhŒ¢Á trÂfis nk«gL¤ÂÍŸsd.bgU«gh‹ikahd ehLfëš bghJthf btë¥ghL jtwhJ xG§fhd mo¥gilæšFiwªjJ fiu¡F Ïw§F« Û‹fis¥ bghW¤j tiuæyhtJ f©fhâ¡f¥gL»wJ.ÏJ äfÎ« ga‹ cilaJ. Vbdåš ÏJ btë¥ghL mo¥gilæyhd nkyh©ik¡F,mDkÂ¡f¥g£l fyå‹ fiuæw¡f« k‰W« Û‹ ÃoghL k‰W« fê¤J xJ¡f¥gLgitk‰W« j‰brayhf¥ ÃogLgit M»at‰iw¡ f©fhâ¡f mDkÂ¤jšM»at‰nwhL bgçJ« g‰WilaJ.

35

Û‹ Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ nkyh©ik, cŸÇL f£L¥gh£il¥ ga‹gL¤ÂKa‰Á¡f¥gLkhdhš, égukhd fy‹ bjhFÂ òŸëÏaš mik¥ò, Û‹Ão fy‹fë‹gÂÎfŸ, fy‹ k‰W« Û‹Ão rhjd§fë‹ j‹ik M»ait ÛJ äFªj mÂfkhdftd« brY¤Â mt‰iw nkY« F¿¥ghfÎ« és¡fkhfÎ« it¤ÂU¡f nt©L«.Û‹ts m§Ñfhu« cilnah® xU Ú£o¡f¥g£l fhy¤Â‰FŸ fy‹ bjhFÂæ‹tuyh‰iw Û©L« mik¡f nt©L«. (fy‹ f£l¥g£l njÂ k‰W« fy‹/ Û‹Ãorhjd§fë‹ bgçjhd khWjšfŸ nk‰bfhŸs¥g£l njÂ, F¿¥Ã£l Û‹ts¤Âš<Lg£l ehŸ, ngh‹wit) Ï¤jifa égu§fŸ Ïšiyba‹whš bghJthf Âw‹nkyh©ik¤ Â£l§fis totik¡fÎ« k‰W« F¿¥ghf cŸÇL f£L¥gh£o‰F¤njitahd Ú©l fhy fy‹ bjhFÂ Ïa¡f§fŸ M»at‰iw¥ gçÓè¥gJ fodkh»éL« bryéd« TL«.

gbrÂe-Âw‹ Û‹Ão fy‹fë‹ Ïz¡fkhd k‰W« cça gÂÎfis ehLfŸnk«gL¤Â ã®t»¡f nt©L« v‹gjid tèÍW¤J»wJ. nkY« égu§fis¥ bgW«tê¡fhd ãgªjidfisÍ« F¿¥Ãl nt©L«. Mœflèš Ïa§F« fy‹fë‹g‹dh£L gÂÎfis ãWéL« cnt mik¥Ã‰F cjél ehLfis Ïz¡f x¥gªj«nfhU»wJ. Ï›thW, Û‹ts¤Â‰F k‰W« F¿¥ghf Âw‹ nkyh©ik¡F cjélx¥Ãl¡Toa gÂÎfŸ k‰W« égu§fŸ bgWtj‰fhf miH¥ò mÂfkh» tU»wJ.

4.4.4.4.4. Âwid kÂ¥ÕL brŒjš mséLjš k‰W« f©fhâ¤jšÂwid kÂ¥ÕL brŒjš mséLjš k‰W« f©fhâ¤jšÂwid kÂ¥ÕL brŒjš mséLjš k‰W« f©fhâ¤jšÂwid kÂ¥ÕL brŒjš mséLjš k‰W« f©fhâ¤jšÂwid kÂ¥ÕL brŒjš mséLjš k‰W« f©fhâ¤jš

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¡f, vªj msé‰F Âw‹ cŸsJ k‰W«nkyh©ik Ïy¡Ffis mila vªj msé‰F njit cŸsJ v‹gjid ehLfŸKjèš Ô®khå¡f nt©L«. gbrÂe-Âw‹ cW¥Ãd® ehLfS¡F njÓa, k©ly k‰W«cyf mséš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid msél, kÂ¥Ãl k‰W« f©fhâ¡fnjitahdt‰¿š gyt‰iw¡ F¿¥ÃL»wJ. (gh®¡f, cjhuz«, g¤ÂfŸ 11,14,15 k‰W« 20)

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid msél k‰W« kÂ¥Ãl ga‹gL¤j¥gL« KiwgçÓè¡f¥gL« Û‹ts¤Â‹ tifia¥ bghW¤J ÏU¡F«. j‰nghJ »il¡f¡ ToamšyJ cldoahf nrfç¡f¥gl¡ Toa égu msÎ k‰W« tiffis¥ bghW¤JÏU¡F«. Ïªj¥ Ãçéš, Âwid msél, kÂ¥Ãl k‰W« f©fhâ¡fbjhêšE£g§fë‹ khÂçfŸ, xU vëjhf Û‹ts¤ij¡ F¿¤jtiutH§f¥g£LŸsd. äfÎ« Á¡fyhd Û‹ts¤Â‰fhf TLjyhd égu§fS«tH§f¥gL«.

4.14.14.14.14.1 Û‹ts¤ij tiuaiw brŒjšÛ‹ts¤ij tiuaiw brŒjšÛ‹ts¤ij tiuaiw brŒjšÛ‹ts¤ij tiuaiw brŒjšÛ‹ts¤ij tiuaiw brŒjš

Âwid Û‹ts¤Â‹ mséš mšyJ mj‹ fy‹ bjhFÂ(fŸ) mséš ã®t»¡F«bghGJ Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ bghU¤jkhf msél¥gl nt©L«.f©fhâ¡f¥gl nt©L« k‰W« kÂ¥Ãl¥gl nt©L« våD« Û‹ts¤ij k‰W«Û‹Ão fy‹ bjhFÂia (mšyJ, m›thnw Û‹Ão¡f¡ bršY« glFfë‹ tiffisx‹W nr®¤jš) tiuaiw brŒjš neuoahd bghW¥ò t»¤jš MfhJ

tH§f¥g£l gFÂæš (gl« 4m) xU Á‰¿d tifia Ïy¡fhf¡ bfh©L xU Û‹ Ãorhjd¤ij¥ ga‹gL¤ÂL« xU fy‹ bjhFÂia vëjhd Û‹ts« bg‰¿U¡F«.våD«, xU vëjhd Û‹ts« gy fy‹ bjhFÂ gFÂfis¡ bfh©oU¡F« (glFFG¡fŸ) tH§f¥g£LŸs mnj gFÂæš (gl« 4M) gy bt›ntwhd Á‰¿d§fS¡fhfbt›ntwhd Û‹Ão rhjd§fis¥ ga‹gL¤J«. m¤jifa ntWghLfnshL m¤jifaÛ‹ts¤ij K¡»akhd “vëjhd” x‹whf xUt® fUjyh«. mit j‹åiwÎ

36

cilait. Û‹ ts¤Â‹ všiy¡FŸ cŸs fy‹fSl‹ k£Lnk (glFfŸ) mt‰¿‹vÂ® brašghLfŸ tiuaW¡f¥g£LŸsd.

gl« 4š tH§f¥g£LŸs rhjhuz Û‹ ts¤Âš, ntbwhU Û‹ts¤ij milahs« fhzÏaY«. mid¤J fy‹fS« mnj gFÂæš Ïa§»a nghÂY« Ãw fy‹fshš Ão¡f

Ïayhj F¿¥Ã£l Á‰¿d tifia Ïy¡fhf¡ bfhŸS« Û‹Ãorhjd¤ij ÏJga‹gL¤J«. cjhuzkhf, gl« 4M-š fy‹ bjhFÂ 3, xU Á‰¿d tifia k£L«Ão¡F«. fy‹ bjhFÂ 1 k‰W« 2 Ãw Ïu©L Á‰¿d tiffisÍ« bt›ntwhdÏiz¥Ãš Ão¡F«. vdnt tH§f¥g£l gFÂ¡FŸ vÂ® brašghLfë‹ mséšÛ‹ts¤Â‹ fU¤J tiuaW¡f¥gL»wJ.

bt›ntwhd gFÂfëš Mdhš x‹W¡F nkš x‹whf bt›ntwhd Á‰¿d tiffisÏy¡fhf¡ bfhŸS« bt›ntwhd fy‹ bjhFÂfŸ ÏU¡F« bghGJ Û‹ ts¤ijtiuaiw brŒtJ äfÎ« fodkhdjhF«. cjhuzkhf, fiunahu ghu«gça glFfŸMœflèš cŸs Á‰¿d tiffis Ïy¡fhf¡ bfhŸS« Mdhš mt‰iw Mœflšfy‹ bjhFÂfŸ bt›ntW Û‹Ão rhjd§fis¥ ga‹gL¤Â vL¤J¡ br‹W éL«.(c.«. gl« 5) rhjhuz Á‰¿d tiffS¡F nkY« TLjyhf fiunahu« k‰W« fiu¡F

gl« 4rhjhuz Û‹ts« (m) xnu msthd Û‹Ãofy‹ bjhFÂ k‰W« Á‰¿dgl« 4rhjhuz Û‹ts« (m) xnu msthd Û‹Ãofy‹ bjhFÂ k‰W« Á‰¿dgl« 4rhjhuz Û‹ts« (m) xnu msthd Û‹Ãofy‹ bjhFÂ k‰W« Á‰¿dgl« 4rhjhuz Û‹ts« (m) xnu msthd Û‹Ãofy‹ bjhFÂ k‰W« Á‰¿dgl« 4rhjhuz Û‹ts« (m) xnu msthd Û‹Ãofy‹ bjhFÂ k‰W« Á‰¿dtiffŸ (M) gštif Û‹Ão fy‹fŸ k‰W« gšntW Á‰¿d tiffŸ.tiffŸ (M) gštif Û‹Ão fy‹fŸ k‰W« gšntW Á‰¿d tiffŸ.tiffŸ (M) gštif Û‹Ão fy‹fŸ k‰W« gšntW Á‰¿d tiffŸ.tiffŸ (M) gštif Û‹Ão fy‹fŸ k‰W« gšntW Á‰¿d tiffŸ.tiffŸ (M) gštif Û‹Ão fy‹fŸ k‰W« gšntW Á‰¿d tiffŸ.

Á‰¿d tif 1

fy‹ bjhFÂ 1

fy‹ bjhFÂ 1

fy‹ bjhFÂ 3

fy‹ bjhFÂ 2

Á‰¿d tif 1Á‰¿d tif 2

Á‰¿d tif 3

(m)

(M)

37

bjhiyéš Ïa§F« ÃçÎfŸ Ãw glFfshš Ão¡f¥glhj gy Á‰¿d tiffis¥Ão¡F«. mt‰¿‹ vÂ® brašghLfë‹ ÃçÎ ntWgL«. nkY«, bt›ntW FG¡fshfcŸs Ïit bt›ntW nkyh©ik f£L¥ghLfS¡F c£g£lit.

g‹dh£L všiy flªJ bršY« ÏU¥ò (mjhtJ g§»l¥gL« ÏU¥òfŸ) k‰W«bt›ntW ehLfS¡F¢ brhªjkhd fy‹ bjhFÂfŸ cŸs ãiyæš Û‹ts¤ijtiuaW¥gJ äfÎ« fodkhdjhF«. (gl« 6) x‹W¡F nkš x‹whf cŸs bt›ntwhdÁ‰¿d tiffis¥ Ão¡F«, bt›ntW fy‹ bjhFÂfŸ bt›ntW mséšÛ‹Ão¡F« ãiy V‰gL«. Ïªj Nœãiyæš, ã®t»¡f mšyJ Ãweh£o‹Û‹Ão¥nghç‹ elto¡iffis¡ f£L¥gL¤j cŸs xU eh£o‹ M‰wš KGikahfÏizªJ brašgLjiy¢ rh®ªJ ÏU¡F«.

gl« 5 äFªj Á¡fyhd gšntW Á‰¿d tiffŸ k‰W« gštif Û‹Ão fy‹fë‹gl« 5 äFªj Á¡fyhd gšntW Á‰¿d tiffŸ k‰W« gštif Û‹Ão fy‹fë‹gl« 5 äFªj Á¡fyhd gšntW Á‰¿d tiffŸ k‰W« gštif Û‹Ão fy‹fë‹gl« 5 äFªj Á¡fyhd gšntW Á‰¿d tiffŸ k‰W« gštif Û‹Ão fy‹fë‹gl« 5 äFªj Á¡fyhd gšntW Á‰¿d tiffŸ k‰W« gštif Û‹Ão fy‹fë‹Ïl« rh®ªj mik¥òÏl« rh®ªj mik¥òÏl« rh®ªj mik¥òÏl« rh®ªj mik¥òÏl« rh®ªj mik¥ò

fiu¡F bjhiyéš cŸs fy‹ bjhFÂghu«gça fy‹ bjhFÂ

Á‰¿d tif 2

Á‰¿d tif 3Á‰¿d tif 5

Á‰¿d tif 1

Á‰¿d tif 4

flnyhu ehL 2 bjhFÂ(fŸ) flnyhu ehL 1 bjhFÂ

Á‰¿d tif 2

Á‰¿dtif 3

Á‰¿d tif 5

Á‰¿d tif 1

Á‰¿d tif 4

nj

Óa

vš

iy

nj

Óa

vš

iy

nj

Óa

vš

iy

nj

Óa

vš

iy

nj

Óa

vš

iy

gl« 6 eh£o‹ všiy flªJ bršY« Û‹ts«gl« 6 eh£o‹ všiy flªJ bršY« Û‹ts«gl« 6 eh£o‹ všiy flªJ bršY« Û‹ts«gl« 6 eh£o‹ všiy flªJ bršY« Û‹ts«gl« 6 eh£o‹ všiy flªJ bršY« Û‹ts«

38

gl« 6š és¡f¥g£l cjhuz« ÏU¥ò g‹dh£L Ú®¥gFÂæš guªJ »l¡F« ãiy¡F(mL¤JŸs njÓa Ú®¥gFÂia¡ fh£oY«) x¥ghdJ. Ïªj ãfœÎfëš, jå¥g£lehLfŸ mt‰W¡F¢ brhªjkhd fy‹fis ã®t»¡fÎ« f£L¥gL¤jÎ« brŒ»‹wd.ÏUªj nghÂY« g‹dh£L Ú®¥gu¥Ãš mid¤J fy‹fë‹ bjhF¥ò elto¡iffisf£L¥gL¤JtJ g§F bfhŸS« mid¤J ehLfë‹, k©ly Û‹ts nkyh©ikãWtd§fŸ ngh‹wt‰¿‹ (kÛtnkã) Ïizªj brašghLfŸ _ykhfnt ÏaY«.

4.24.24.24.24.2 rhjhuz Û‹ts ãfœÎrhjhuz Û‹ts ãfœÎrhjhuz Û‹ts ãfœÎrhjhuz Û‹ts ãfœÎrhjhuz Û‹ts ãfœÎ

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid msél, kÂ¥Ãl k‰W« f©fhâ¡f fU¤J¡fŸk‰W« Kiwfis nk«gL¤J« neh¡f¤Â‰F gl« 4 š és¡f¥g£LŸs rhjhuzÛ‹ts« ga‹gL«. äfÎ« Á¡fyhd ãiy bjhl®ghd TLjyhd gçÓyidfŸ mL¤jÃçéš tH§f¥g£LŸsd.

4.2.1 Âw‹ Ïy¡F Ô®khå¤jš

Âw‹ nkyh©ikæ‹ neh¡f«, ts«F‹whj j‹ikia cWÂ brŒÂl Mjhu¤Â‹c‰g¤Â¤ Âwid fy‹ bjhFÂæ‹ mWtil M‰wY¡F V‰g tçir¥gL¤JtnjahF«.j‰rka« Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ v›tsÎ cŸsJ v‹gij kÂ¥ÃLtnjhLmšyhkš, Ïy¡if miltj‰F vªj msé‰F Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ÏU¡f nt©L« v‹gjidÍ« kÂ¥Ãl nt©L«.

K‹djhf Ïy¡F Âw‹ v‹gJ Ô®khå¡f¥g£l mséyhd Âw‹ vdtiuaW¡f¥g£lJ. Mdhš Û‹ts¤Â‰fhd nkyh©ik¤ Â£l¤Â‰fhd neh¡f§fisrh®ªJ ÏU¡F«. _‹W rhjfkhd Âw‹ Ïy¡F msÎ cŸsl¡F« msÎfŸ:

• Û‹ts¤Â‹ bkh¤j Ïyhg¤ij mÂfç¤jš (mÂfg£r bghUshjhukfNY¡fhd Ka‰Á (K

mbghk),

• Û‹ts¤Â‹ bkh¤j btë¥gh£il mÂfç¤jš (mÂfg£r ts«F‹whjkfNY¡fhd Ka‰Á, K

mtk), mšyJ

• Û‹ts¤Âš ts« F‹whj mséš ntiy thŒ¥ig mÂfç¤jš (rkãiyæšbr‹wiltj‰fhd Âwªj tê¡fhd Ka‰Á msé‰F¢ rkkhf K

Ât)

gl« 7š, rhjhuz xU Á‰¿d tif, xU fy‹ bjhFÂ Û‹ts ãfœé‰fhf Ïités¡f¥g£LŸsd. ts«F‹whj tUthŒ¥gâ k‰W« x›bthU Ka‰Á msnthLbjhl®òila bryéd« M»at‰iwÍ« és¡F»‹wd.

gl« 7š ÏUªJ Kmbghk

¡F ÑHhf Âw‹ Ïy¡F mik¤jš Ïyhg« jUtÂšiy. äFªjbtë¥ghL, Ïyhg« k‰W« ntiy thŒ¥ò M»ait ca®ªj mséšjh‹ãiwnt‰w¥gL»‹wd. m›thnw br‹W miljY¡fhd Âwªj tê mséyhdKa‰Á¡F nkyhf KÂt Ïy¡F mik¥gJ bghUshjhu ßÂæš ts«F‹W« j‹ikcilaJ. tUthia él bryÎ mÂfç¡F«. Mifahš cŸÇ£il bghW¤jtiu Âw‹Ïy¡F K

mbghk k‰W« K

Ât M»a Ïu©o‰F« Ïilæš ÏU¡f nt©L«. btë¥gh£il¥

bghW¤jtiu mtk k‰W« mbghk mšyJ Âtk M»at‰¿‰F ÏilæY« nkyh©ik¤Â£l¤Â‹ neh¡f§fë‹ btë¥ghL ntiythŒ¥ò k‰W« Ïyhg« M»at‰¿‹bjhl®ghd K¡»a¤Jt¤ij rçahd ika« rh®ªJ ÏU¡F«.

Ïy¡F Ïl¥g£l Âwid¤ Ô®khå¡f gy KiwfŸ cŸsd. ju« k‰W« msÎ F¿¤jÏU KiwfS« ÏÂš ml§F« vjid¤ nj®ªbjL¥gJ v‹gJ »il¡f¡ Toaégu¤Â‹ msit rh®ªJ ÏU¡F«. gy R£o¡fh£ofS« cŸsd. rh¤akhd Ïy¡F

39

Ïl¥g£l Âwå‹ bjhl®ò cŸs Ïl¤ij¥ g‰¿a égu§fis Ïit tH§F«. ÂwidmséL« Ãçéš Ïit nkY« és¡f¥gL»‹wd.

Û‹ts« g‰¿a éçthd égu§fŸ Ïšyhj bghGJ, tšYe® fU¤J (éŠPhåfŸk‰W« g§F jhu®fë‹ m¿it mo¥gilahf¡ bfh©lJ) Ïy¡F Ïl¥g£l Âw‹msit¤ Ô®khå¡f xU Kiwahf¥ ga‹gL¤j¥glyh«. éiuthd kÂ¥Õ£LbjhêšE£g§fŸ k‰W« m¤jifa tšYe® m¿Î M»ait, jftšfŸ »il¡fhjbghGJ, tçirahd Kiwfë‹ kÂ¥Õ£il¥ bgw ga‹gL¤j¥gL«. bjçé¡f¥gL«Ô®¥ig tH§F« ãiyæš cŸs jå¥g£lt®fë‹ kÂ¥Õ£il Ïit mo¥gilahf¡bfh©oU¡F«. gy tUl§fshf Û‹ts¤Jl‹ bjhl®òila Û‹ts éŠPhåfŸÏÂš ml§Ft® mšyJ fhy¥ ngh¡»š Û‹ts« v›thW kh¿ÍŸsJ v‹gJ g‰¿ajftšfis¤ ju¡Toa bjhêèš cW¥Ãduhf cŸs rf cW¥Ãd®fS« ÏÂšml§Ft®. cjhuzkhf, 10 tUl§fS¡F K‹ghf Û‹ts« v›thW ÏUªjJv‹gjid Û‹Ão¥ngh® vL¤J¡ TWt®. m¥nghÂèUªJ ÏJ v›thW kh¿ tU»wJv‹gjidÍ« bjçé¥g®. j‰nghija elto¡if mséid Kªija msÎ¡F x¥Ã£Lj‰ngija Âwid¥ ga‹gL¤JtijÍ« F¿¥ÃLt®.

vªj xU Ô®¥òlD«, égu« xU neh¡f¤Â‰F c£g£lJ. våD«, gštif jåeg®fël«égu§fis¢ nrfç¤jš mšyJ tH¡fkhd bjhêš E£g¤Â‹ gFÂia¥ ga‹gL¤Jjš(c.«. blšÃ E£g«) égu¤ij¡ f©l¿tÂš ãiyahd ngh¡»id éisé¡F«. vªjxU éguK« Ïšyhj ãiyæš KoÎfŸ v¢rç¡ifnahL ga‹gL¤j¥gL« v‹w nghÂY«,m¤Jiwæš tšYeuJ Ô®¥ig¡ Fiwthf¡ fUJjš TlhJ.

6

6msÎ mo¥gilæyhd kÂ¥ÕLfis¥ ga‹gL¤Jjš, tšYe® fU¤J k‰W« g§F bfhŸnth® m¿ÎM»ait g‰¿ nkY« jftšfŸ cntm Û‹ts bjhêšE£g m¿¡if v© 433/1 k‰W« v© 433/2M»at‰¿š cŸsd.

gl« 7 rh¤akhd Ïy¡F Ïl¥g£l Âw‹ tiuaiwfŸgl« 7 rh¤akhd Ïy¡F Ïl¥g£l Âw‹ tiuaiwfŸgl« 7 rh¤akhd Ïy¡F Ïl¥g£l Âw‹ tiuaiwfŸgl« 7 rh¤akhd Ïy¡F Ïl¥g£l Âw‹ tiuaiwfŸgl« 7 rh¤akhd Ïy¡F Ïl¥g£l Âw‹ tiuaiwfŸ

tUthŒ,bryéd«

Ïy¡F Ïl¥g£l Âw‹

Ïy¡FÏl¥g£l Âw‹

bkh¤jbryéd«

Ka‰ÁKmbghk

Kmtk

KÂt

tmtk

40

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ Ïy¡if mik¡f äFªj tH¡fkhd mQFKiw,rh¤akhd cŸÇL k‰W« btë¥ghL Ïy¡Ffis milahs« fh©gj‰F cæçašbghUshjhu khÂçfis¥ ga‹gL¤JtjhF« cæçaš bghUshjhu khÂçfŸ cæçaškhÂçfŸ k‰W« bghUshjhu égu§fis x‹W nr®¡F«. Ïj‹ _y« K

mbghk k‰W« K

Ât

M»at‰iw kÂ¥ÃLjš k£L« mšyhJ Kmtk

kÂ¥Õ£ilÍ« brŒa ÏaY«. gštifneh¡f§fŸ bfh©l cæçaš bghUshjhu khÂçfŸ Ïy¡F Ïl¥g£l Âwid¤Ô®khå¡F« bghGJ äFªj tçiræyhd gçÓyidfS¡F têtF¡F«.

7

Ïy¡F Ïl¥gL« Âwid¤ Ô®khå¥gj‰fhf jukhd (bghUŸ) mšyJ msthd(neh¡f«) KiwfŸ ga‹gL¤j¥g£l¥ bghGÂY«, ehLfŸ Û‹ts nkyh©ik k‰W«flšrh® R‰W¢NHš F¿¤j K‹bd¢rç¡if mQFKiw bfhŸif m¿ªJ ÏU¡fnt©L«. Û‹ts MŒÎfëš Ïašghd cWÂa‰w j‹ik ÏU¡F« bghGJ bghJthfehLfŸ Âw‹ Ïy¡if Fiwªj mséš Ô®khå¡f nt©L«. (c.«. K

mbghk) ca®ªj

Ka‰Á msit k‰W« Fiwthd kfNšfis (KÂt

ngh‹wit) éisé¡F«Ïy¡Ffis¤ jé®¡f nt©L«.

4.2.2 f©fhâ¤jš

Ïy¡F Ïl¥g£l Âwid¤ Ô®khå¤jš k‰W« j‰nghJŸs Û‹Ão¤Âwid mséLjšM»at‰¿‰F nkY« TLjyhf Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ nkyh©ikÂ£l§fŸ éisthf, xU Û‹ts¤Âš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ v›thWkhWgL»wJ v‹gjid ehLfŸ m¿a nt©oa njit cŸsJ. mjhtJ ehLfŸÛ‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid f©fhâ¥gJ njitah»wJ. ÏU¥Ã‹ ãiyæšk‰W« Ãçé‹ bghUshjhu ãiwnt‰Wjš M»at‰¿š V‰gL« kh‰w§fis¤bjçªÂU¥gJ ehLfS¡F mtÁakh»wJ. Ïit Âw‹ nkyh©ik Â£l§fŸ v›thWbrašgL¤j¥gL»wJ v‹gjid¡ f©fhâ¡F«. Û‹ts¤Âš Û‹ÃoghL k‰W«r_f¥ bghUshjhu« cŸë£l bjhl®òila Mjhu§fŸ M»at‰¿‹ Ûjhd m¿Î,bfhŸif mik¤jš k‰W« bghW¥gh®ªj Û‹ts nkyh©ik M»at‰iw KGikahfV‰gL¤j mo¥gilahdjhF«.

Û‹Ão¡f¡ bfh©U¡F« Âwid mséLjš Ûjhd bjhêš E£g¡ fyªjhŒÎ (cntmÛ‹ts m¿¡if 615) f©fhâ¤jY¡F eh‹F égu msÎfŸ njitbad milahs«fh©»wJ. mjhtJ jilæ‹¿ bjhlU« msÎfS¡F k‰W« Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwid kÂ¥ÃLtj‰fhf (m£ltiz 1). Âwid kÂ¥Ãl k‰W« msélga‹gL¤J« Kiwfis égu msÎ Ô®khå¡F«. Fiwªj msÎ våš vëjhdKiwfisna ga‹gL¤j KoÍ«. ca®ªj msÎ våš fod Kiwfis¥ ga‹gL¤jyh«.

msÎ 1 Fiwªjg£r jftš Û‹ts¤Âš j‰nghJŸs ãiyia¤ Âw‹ F¿¤jtiukÂ¥Ãl¤ njit¥gL»wJ. Û‹ts¤ij tH¡fkhd f©fhâ¤jš, éiuthd »uhäakÂ¥ÕL M»at‰¿‹ _y« mšyJ tšYe® fU¤J _y« Ïit »il¡F«. nknyés¡f¥g£l Û‹ts ãfœéš Âwid kÂ¥Ãl msÎ 1 égu§fŸ nghJkhdJ. fy‹fë‹v©â¡if mo¥gilæš Ka‰Á msÎ fy‹fë‹ Ïy¡F Ïl¥g£l v©â¡ifiaél mÂf« våš mªj Û‹ts« nkyÂf¤ Âw‹ bg‰wJ. Fiwªj mséš gbrÂe-

7cntm Û‹ts bjhêšE£g m¿¡if v©. 433/2 š gštif neh¡f khÂçfis¥ ga‹gL¤JtJ g‰¿aégu§fŸ cŸsd. gštif¢ Á‰¿d«, gštif fy‹ bjhFÂ bjhl®Ãš Âw‹ Ïy¡if¤ Ô®khå¡fgštif neh¡f« cŸs cæçaš bghUshjhu khÂçfis¥ ga‹gL¤j cjhuz« FAO/ADRIAMED bjhêšE£g Mtz« v©. 13š bfhL¡f¥g£LŸsJ.

41

Âw‹ fUJtjhtJ-cnt mik¥ò tF¤j tiuaiwfS¡F Ïz§f ehLfŸ Û‹Ãofy‹fë‹ njÓa gÂÎfis cçathW nk«gL¤Â ã®t»¡f nt©L«. (g¤ÂfŸ 16k‰W« 17).

8

gy ehLfëš cldoahf ÏJ rh¤akhfhJ v‹gJ czu¥g£l nghÂY«, ehLfŸ msÎ4 égu§fëš V‰gL« f©fhâ¥ò mik¥òfis nk«gL¤Jtij neh¡fkhf¡ bfhŸsnt©L« vd bjhêš E£g bra‰FG fUJ»wJ. våD«, m¤jifa ca®ªj mséyhdégu§fŸ äfÎ« fodkhd Û‹ts§fëš Âwid msél k‰W« kÂ¥Ãlnjit¥gL»wJ.

4.2.3 j‰nghJŸs Âwid mséLjš

jå¤j fy‹ bjhFÂ xU Á‰¿d tifia mWtil brŒÍ« vëjhd Û‹ts¤Âšbkh¤j fy‹fë‹ v©â¡if ngh‹w vëjhd R£o¡fh£ofŸ Âwå‹ V‰òilamsit tH§F«. bkh¤j Û‹Ão¥ò Ka‰Áia¡ fU¤Âš bfhŸSjš (c.«. Û‹Ão¥ònk‰bfh©l bkh¤j eh£fŸ) mšyJ fyå‹ mséš V‰gL« ntWghL cŸë£lKiwfŸ (c.«. bkh¤j ÏaªÂu M‰wš mšyJ fyå‹ bkh¤j vil) M»ait _ykhfÏjid nkY« Óuik¡fyh«. Ïit Âwå‹ cŸÇL Kiwfë‹ mo¥gilæšmikªjit. fy‹ bjhFÂæ‹ äf beU¡fkhd mWtil M‰wiy bjçé¡F«mséLjèš mÂfkhd égu«, mWtil¤ Âwå‹ tifia Jšèakh¡F»wJ.cjhuzkhf, xnu mséyhd Ïu©L fy‹ bjhFÂfŸ bt›ntwhd ÏU Û‹ts¤Âšmnj v©â¡ifæyhd fy‹fis¡ bfh©oU¡F«. Mdhš x‹¿š k‰bwh‹iw éläfÎ« bgçjhf fy‹fŸ ÏU¡F«. Ïªj ãfœéš fy‹fë‹ v©â¡if k£LäšyhJbkh¤j vilÍ« Âwid rçahf kÂ¥ÃLtj‰F cjÎ«.

cŸÇL mo¥gilæš Âwid mséLtj‰F¥ ga‹gL¤Jtj‰F kh‰whf btëpLKiwfisÍ« ga‹gL¤jyh«. Ïit fy‹ bjhFÂæ‹ rh¤akhd Û‹Ãogh£o‹bjëthd kÂ¥ÕL MF«. Û‹ts¤Âš Áy cŸÇLfŸKGikahf¥ ga‹gL¤j¥gléšiy v‹w c©ik¡fhd mDkÂ¡F« c¢r¤ij MŒÎ brŒjiyÍ« nr®¤Jrh¤akhd Û‹Ãogh£il F¿¥g‰w c‰g¤Â všiy (Fcv) k‰W« R‰W« égu§fisMŒÎ brŒjš (RéM) M»at‰iw Ô®khå¥gj‰fhf gy KiwfŸ cŸsd.

9

c¢r MŒÎ bjhl®òila vëikahd KiwahF«. bt›ntwhd fhyf£l¤ÂšÛ‹ÃoghL é»j¤ij x¥ò neh¡F«. gçÓè¡f¥g£l tUl¤Â‹ ÏUg¡fK« »il¤jca®ªj g£r Û‹Ãogh£o‹ mo¥gilæš rh¤akhd Û‹Ãogh£il kÂ¥Ãlyh«.fhytçiræš bkh¤j btë¥ghL bkh¤j cŸÇL (c.«. Û‹Ão¤j eh£fŸ, mšyJ fy‹v©â¡if) M»a égu« mjhtJ bkh¤j Û‹ÃoghL Fiwªj g£rnjitahF«.fz¡»LtJ vëJ våD« ÏU¥ò ãiyæš kh‰w§fis mDkÂ¡fhJ.

RéM k‰W« Fcv M»a Ïu©L« všiy mo¥gilæyhd KiwfshF«. mjhtJ,c‰g¤Â rh¤a všiy kÂ¥ÃLjiy mo¥gilahf mikªjit mÂfg£r btë¥gh£L

8f©fhâ¥ò k‰W« jftš nrfç¥ò mik¥òfis totik¡F« bghGJ ehLfŸ cntm Û‹ts¤ÂšÛ‹Ãogh£o‹ ãiy k‰W« ngh¡»‹ égu§fis nk«gL¤J« Kiw (cntm 2003) g‰¿ m¿ªÂU¡fnt©L«. Ïj‹ KGikahd neh¡f« Û‹ts bfhŸif k‰W« nkyh©ikia nk«gL¤jga‹gL¤Jtj‰fhf (Âw‹ nkyh©ik c£gl) m¿it nk«gL¤Â¡ bfhŸtj‰F« Û‹ts¤Â‹ ãiyk‰W« ngh¡»id¥ òçªJ bfhŸtj‰fhfÎ« totik¥ig tH§FtjhF«. Koªjtiu Û‹ts égu§fŸKGikahf miktij cWÂ brŒa jftš nrfç¡F« Âwid ehLfŸ mÂfç¡f Kiw C¡f¥gL¤J»wJ.

9_‹W btë¥ghLfë‹ mo¥gilæyhd mQFKiwæ‹ égu§fŸ, mt‰¿‹ ga‹ghL Ûjhd x¥òneh¡Fjš c£gl cntm Û‹ts bjhêš E£g m¿¡if v©. 433/2š tH§f¥g£LŸsd.

42

msÎ msÎ msÎ msÎ msÎ égu«égu«égu«égu«égu«

1. jiuæw§F« bkh¤j Û‹fë‹ kÂ¥ÕL; fyid mo¥gilahf¡ bfh©lÛ‹ts¤Âš, fy‹fë‹ bkh¤j v©â¡if; fyid mo¥gilahf¡bfhŸshj Û‹ts¤Âš g§F bfhŸnthç‹ v©â¡if mšyJga‹gL¤j¥gL« bkh¤j Û‹ Ão rhjd§fë‹ myFfë‹ msÎ (c.«fl‰fiu tiyfë‹ bkh¤j v©â¡if)

2. msÎ 1 I¥ bghW¤jtiu TLjyhf fy‹ msÎfë‹ m£ltiz k‰W«/mšyJ M‰wš; Û‹Ãorhjd tif; Û‹Ão¥ò bt‰¿ miltÂš ngh¡F g‰¿axU ‘Rkhuhd’ m£ltiz; Û‹Ão¡f bryé£l bkh¤j neu«, tH¡fkhdÏa¡fKiwfëš xU tUl« mšyJ gUtfhy¤Âš Û‹Ão¡f bryé£lmÂfg£r neu« M»at‰¿‹ ‘Rkhuhd’ msÎfŸ; Û‹Ão¥òelto¡iffS¡F bjhl®òila mo¥gilahd j‹ikfŸ (c.«. gUtfhy«,fy‹fŸ Ïa¡f¡ Toa Ãw Û‹ts§fë‹ tif k‰W« v©â¡if,Û‹fis Xçl¤Âš Âus it¡F« k‰W« Û‹fis¡ f©L Ão¡F« Û‹fisXçl¤Âš Âusit¡F« rhjd§fŸ mšyJ Ûxrh ngh‹wt‰iw¥ga‹gL¤Jjš, nrhyh®, bra‰ifnfhŸ têahd brašghL ÃwbjhêšE£g§fëš kh‰w§fS¡fhd Ãw cjhuz§fŸ, fy‹fë‹j‹dh£Á, f¥gY¡F kh‰¿ V‰¿ mD¥ò« KiwfŸ)

3. msÎ 2 I¥ bghW¤jtiu, TLjhyhf bkh¤j Û‹ÃoghL (fê¤JxJ¡f¥g£lit c£gl) fy‹ bjhFÂ gFÂfshš k‰W« Á‰¿d tiffshšÃsÎ gL¤j¥g£lit, mo¥gil cæçaš égu§fŸ (c.« Mjhu« guéÏU¤jš, Á‰¿d tif thçahf Û‹ÃoghL, msÎ mik¥ò Rkhuhd’rh¤akhd mÂfg£r ts« F‹whj kfNš kÂ¥ÕL); Û‹Ão¥ò M‰wiy¤Ô®khå¡F« éçthd Kj‹ikahd j‹ikfŸ (c.«. bkh¤j vil mšyJÃw bfhŸsÎ KiwfŸ, ÏaªÂu M‰wš, Û‹fis it¤J¡ bfhŸs¡ToaÂw‹, fyå‹ taJ); Û‹Ão rhjd§fë‹ tif k‰W« gçkhz«ngh‹wt‰iw¡ F¿¤j éçthd égu§fŸ; K¡»a Á‰¿d tiffë‹ éiyk‰W« tUkhd«; éçthd Ka‰Á k‰W« Ka‰Á my»š ÃogL« Û‹ghL(KmÃÛ) égu«, Û‹Ão¡f bryél¥g£l neu« cŸgl.

4. msÎ 3I¥ bghW¤jtiu TLjyhf Û‹ ÏU¥ò g‰¿ éçthd cæçašégu§fŸ (c.«. kÂ¥Ãl¥g£l cæçaš vil, Û‹ Ïw¥ò é»j«, taJ/msÎmik¥ò, ÏU¥ò kÂ¥Õ£oš cWÂa‰w j‹ik) ; Û‹ts« Ûjhd Ãw Û‹fisXçl¤Âš Âusit¡F« k‰W« f©LÃo¡F« rhjd§fŸ Ûjhd éçthdégu§fŸ ngh‹wit g‰¿ éçthd jftš (c.«. nrhdh®, ÛÂrh bra‰if¡nfhŸ têahd brašghL) f¥giy¢ brY¤Jgt® k‰W« gâ¡FGé‹ Âw‹msÎ, vçbghUŸ cgnahf«, fy‹fë‹ j‹dh£Á, gj¥gL¤J« Âw‹, éiyk‰W« tUthŒ égu§fŸ, KjÄ£L ÏU¥Ã‹ kÂ¥ò, gâ, kh‹a§fŸ, k‰W«bghUshjhu rYiffŸ k‰W« Û‹guéæU¤jš bjhl®ghd Û‹Ãoelto¡iffŸ.

m£ltiz 1. Âwid f©fhâ¡f k‰W« kÂ¥ÕL brŒa njitahd égu«m£ltiz 1. Âwid f©fhâ¡f k‰W« kÂ¥ÕL brŒa njitahd égu«m£ltiz 1. Âwid f©fhâ¡f k‰W« kÂ¥ÕL brŒa njitahd égu«m£ltiz 1. Âwid f©fhâ¡f k‰W« kÂ¥ÕL brŒa njitahd égu«m£ltiz 1. Âwid f©fhâ¡f k‰W« kÂ¥ÕL brŒa njitahd égu«

43

msÎ cŸÇLfis tH§F« v‹w vÂ®gh®¥ò cŸsJ. Âwid¥ ga‹gL¤Jjš k‰W«bjhêšE£g Âw‹ M»a Ïu©ilÍ« kÂ¥Ãl Ïit ga‹gL¤j¥gL« (Ï«Kiwfis¥g‰¿a nkY« jftšfS¡F gh®¡f Ã‰nr®¡if 4) jå¥g£l fy‹fë‹ Û‹ÃoghLk‰W« cŸÇL égu§fŸ Ïªj bjhêš E£g¤Â‰F¤ njitah»‹wd. x›bthUfyå‰F« jå¤jåahf rh¤akhd Û‹Ãogh£il kÂ¥ÃLtj‰F Ïitga‹gL¤j¥gL»‹wd. c¢r MŒé‰F njit¥gLtij él mÂfkhd éçthdégu§fŸ Ïj‰F¤ njit¥gL»wJ. Mdhš äfÎ« e«g¤jFªj kÂ¥Õ£il tH§F»wJ.Ré M k‰W« Fcv M»at‰¿‹ Âw‹ kÂ¥ÕLfŸ bt›ntW Kiwfis¥ ga‹gL¤ÂkÂ¥Ãl¥gL»‹wd. RéM (tê myF m‰wit) neuoahd Â£läLjiymo¥gilahf¡ bfh©l mQFKiw. Fcv (tê myFilait) òŸëæaiymo¥gilahf¡ bfh©lJ. Fcv btë¥gh£oš Áy ntWghLfS¡fhf xnu khÂçahdglFfS¡fhf mDkÂ¡»wJ. Ïy¡f‰w jtWfŸ _y« és¡f« më¡f¥gL»wJ.RéM xnu khÂçahd fy‹fS¡F Ïilæš mid¤J ntWghLfS« Âwikæ‹ik,Âwid¡ Fiwthf¥ ga‹gL¤Jjš M»at‰¿‹ Ïiz¥ghš V‰gLtjhf¡ fUJ»wJ.

j‰nghija Âwid mséLtj‰fhd Ï¤jifa bt›ntwhd têfë‹ Á¡fyhdF¿¥òfŸ, neuoahf x¥ò neh¡f Ïayhj bt›ntwhd kÂ¥ÕLfis Ïit V‰gL¤J«v‹gnj. Ï›thW, Âw‹ mséLjš mo¥gilæš bfhŸif mik¥ngh® Ô®khd§fisnk‰bfhŸs Ka‰Á¡»‹wd®. Ïnj bjhêš E£g¤ij¥ ga‹gL¤Â kÂ¥ÕLfŸbrŒa¥gl nt©L«.

4.2.4 msÎ¡F mÂfkhf Âwid kÂ¥ÃLjš: R£o¡fh£ofë‹ g§F

Ïy¡F Âwid cŸÇL k‰W«/ mšyJ btëpL F¿¤jtiu nkyhs®fŸ tiuaW¡fÏaY« v‹w ãiyæš, j‰nghija Âw‹ Ïy¡F ÂwD¡F khWg£oUªjhš Û‹ts«rkãiyæš Ïšiy vd¡ fUj¥gL«. btë¥ghL mo¥gilæyhd KiwfisélcŸÇL mo¥gilæyhd Kiwfis¡ F¿¤jtiu kÂ¥ÕL brŒtJ vëjhF«.cjhuzkhf, j‰nghija fy‹ bjhFÂ msÎ, Ïy¡F Ïl¥g£l fy‹ bjhFÂmsitél bgçJ våš, Û‹ts« msÎ¡fÂfkhd Âw‹ cilaJ. våD«,cjhuzkhf Ïy¡F Ïl¥g£l btë¥ghL, mÂfg£r ts« F‹whj kfNš (mtk) våš,fy‹ bjhFÂ äfÎ« bgçJ våš, btë¥ghL Ïy¡F Ïl¥g£l kÂ¥ig él ca®ªJmšyJ jhœªJ ÏU¡F«.

ÏJ gl« 8š és¡f¥g£LŸsJ. Ïy¡F Ïl¥g£l Âw‹ KiwfS¡F btëpL k‰W«cŸÇlhf Â

mtk k‰W« K

mtk Kiwna fUj¥gL»wJ. Û‹ts« j‰rka« K

1 myFfis

bfh©LŸsJ (cŸÇL). cŸÇL v‹w Kiwæš K1 v‹gJ K

mtkI él mÂfkhdJ.

vdnt Û‹ts« bjëthf msÎ¡F mÂfkhd ÂwD¡F cŸsh»wJ. K1š vªj xUtUl¤ÂY« Û‹ÃoghL ÏU¥Ã‹ ãiyia¥ bghW¤jJ. ÏU¥ò tskhf ÏUªjhš(ts«F‹whj msé‰F Tl Û‹Ão¡f¥glhj Û‹ts¤Âš mšyJ ruhrç¡F nkyhdnr®¥ò XçU M©LfS¡F nkyhf brŒa¥g£l ãiyæš) btë¥ghL Âw‹ Â

1FW»afhy Û‹ÃoghL tisÎ 1 I mo¥gilahf¡ bfh©oU¡F«. ÏJ Â

mtk I él

TLjyhdJ. Vdnt Û‹ts« msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ bfh©lJ. våD«, ÏU¥òfŸmid¤J« mt‰¿‹ rkãiy¡F Ão¡f¥g£oU¥Ã‹, btë¥ghL Âw‹ Â

2 MF«. ÏJ

Âmtk I él FiwthdJ. våD«, btë¥ghL Kiwia k£L« mo¥gilahf¡ bfh©LÛ‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd Âwid kÂ¥ÃLtJ cfªjJ mšy.

xU Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd Âwå‹ ju kÂ¥ÕL gy R£o¡fh£ofë‹mo¥gilæš mika nt©L«. Û‹ts¤Â‹ Ú©l fhy rh¤a« bjçahj bghGJ, Ïit

44

F¿¥ghf K¡»a¤Jt« thŒªjit. cça Âw‹ Ïy¡F KiwfŸ kÂ¥ÃLtj‰Ffodkhdit. ju mo¥gilæyhd kÂ¥ÕLfŸ cWÂahd R£o¡fh£ofis¥ga‹gL¤J«. Ïit éŠPhd Kiwfë‹ mo¥gilæš mikªjit. mid¤JÛ‹ts¤Â‰F« msÎ nfhyhf¥ ga‹gL«. ml¡fkhd Ô®¥Ã‹ g§if¡ Fiw¡F«. mnjneu¤Âš Ô®¥ò, jå¥g£l m¿Î, MŒths®fë‹ mDgt« M»ait mtÁakhf K¡»ag§F t»¥gJ« czu¥gL«. Ïªj R£o¡fh£ofë‹ mQFKiw K¡»a e‹ikfis¥bg‰WŸsJ: j‰nghJŸs égu§fis mÂfg£r« ga‹gL¤J»wJ. cæçaš,nkyh©ik, k‰W« fy‹ bjhFÂ F¿¤j égu§fŸ M»at‰iw Ïiz¡»wJ.

Âwå‹ ju¤ij¡ F¿¥ÃL« R£o¡fh£ofŸ cæçaš bghUshjhu nfh£ghLfëèUªJbgw¥g£lit: j‰nghJŸs ãiyæš mšyJ Û‹ts¤Â‹ j‹ikæ‹mo¥gilæyhdit. xU Û‹ts¤Âš xU jå¥g£l R£o¡fh£o bjëthf msÎ¡FmÂfkhd Âwid Ô®khå¡f nghJkhdJ mšy. fhy¤Â‹ ngh¡»‰nf‰g égu§fis¥ga‹gL¤Â R£o¡fh£ofis Ïiz¥gJ Û‹ts¤Âš Âwå‹ ju msit¤ Ô®khå¡fnjit¥gL»wJ.

MuhŒ¢Á nk‰bfhŸs ãÂ VJ« Ïšyhj ãiyæš k‰W« Âw‹ Ãu¢Áidfis czuk‰W« bjçé¡F« M®t¤Âš msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ R£o¡fh£ofis Ïiz¤J¥ga‹gL¤Jjš gaDŸsjhf ÏU¡F«. Ït‰WŸ ml§Fgit:

10

10Ï¥ÃçÎ cntm Û‹ts bjhêš E£g m¿¡if v©. 433/1 Û‹ts¤Âš Âwid mséLjš k‰W«kÂ¥ÃLjš. 1 mo¥gil¡ fU¤J¡fŸ k‰W« nkyh©ik v©z§fŸ v‹gjid RU¡fkhf TW»wJ.(th®L ngh‹nwh®, 2004). nkY« jftšfS¡F ehLfŸ Ïªj Mtz¤ij¥ gh®¡f nt©L«. Û‹tsnkyh©ik bjhl®ghd nkY« R£o¡fh£ofis¡ fh©gj‰F cntm, 2000 M. cntm bghW¥gh®ªjÛ‹ts elto¡if¡F bjhêš E£g têfh£L KiwfŸ v©. 8 flš rh® Û‹ Ãogh£o‹ ts« F‹whjts®¢Á¡fhd R£o¡fh£ofŸ cjÎ«.

gl« 8 FW»afhy Û‹ÃoghL k‰W« Âw‹ btë¥ghLgl« 8 FW»afhy Û‹ÃoghL k‰W« Âw‹ btë¥ghLgl« 8 FW»afhy Û‹ÃoghL k‰W« Âw‹ btë¥ghLgl« 8 FW»afhy Û‹ÃoghL k‰W« Âw‹ btë¥ghLgl« 8 FW»afhy Û‹ÃoghL k‰W« Âw‹ btë¥ghL

kf

Nš

FW»afhy Û‹ÃoghL 1

FW»afhy Û‹ÃoghL 2

Kmtk K1

Âmtk

Â1

Â2

Ka‰Á-K

45

• Û‹ts¤Â‹ cæçaš ãiy;

• Ka‰Á my»š ÃogL« Û‹ghL (msÎ mšyJ kÂ¥Ãš) ;

• F¿¡f¥g£l Ïz¡f« k‰W« mÂfkh¡f¥g£l Ku©ghLfŸ

• mbkhÛ k‰W« gUtfhy¤Â‹ Ú£o¥ò ;

• kiwªÂU¡F« mDkÂ ÏU¤jš; k‰W« / mšyJ

• bjhêèš Ïyhg¤ij¤ jé®¤jš.

m¤jifa ju« F¿¤j R£o¡fh£ofŸ F¿¥Ã£l neu¤Âš msÎ¡F mÂf Âw‹ÏU¥gij¡ F¿¥ÃL»wJ. Mdhš Ãu¢Áidæ‹ gçkhz¤ijnah mšyJ kh‰w¤Â‹ÂirianahF¿¥ÃL« mtÁa« Ïšiy. nkY«, Ï¤jifa R£o¡fh£ofë‹ neutçir,Âwå‹ Âir kh‰w¤ij¤ Ô®khå¥gj‰F cjÎ«. nghÂa égu« Ï‹ikahš msÎmo¥gilæyhd mQF KiwfŸ »il¡fhj bghGJ mšyJ f£L¥gL¤j¥gL«bghGJ Ï¤jifa R£o¡fh£ofŸ ga‹ cŸsjhf ÏU¡F«.

4.2.4.1 Á‰¿d ÏU¥ò tiffë‹ cæçaš ãiy

rhjhuzkhf jå¤j Á‰¿d tif Û‹ts¤Âš, Á‰¿d tif msÎ¡F mÂfkhfÃo¡f¥g£lhš, ã¢rakhf msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ ÏU¡F«. msÎ¡F mÂfkhdÛ‹Ão¥ò k‰W« msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ M»a Ïu©L« xnu khÂçahd nkyh©ik¥Ãu¢Áid mo¥gilæ‹ m¿F¿fshF«. Û‹ts¤Âš jå¥g£l Á‰¿d tiffŸmsÎ¡F mÂfkhf¥ Ão¡f¥g£lhš, KGtJkhf¥ ga‹gL¤j¥g£lhš mšyJFiwthf¥ ga‹gL¤j¥g£lhš tšYe® fU¤ij¥ ga‹gL¤Â k‰W« Ãw ml¡fkhdKiwfis¥ ga‹gL¤Â Ïjid¢ rç gh®¡fyh«.

gštif Á‰¿d Û‹ts¤Âš Ïªj R£o¡fh£o ntWéjkhf¥ ga‹gL«. gštifÛ‹ts« msÎ¡F mÂfkhf Ão¡f¥g£l, KGtJkhf¥ ga‹gL¤j¥g£l mšyJFiwthf¥ ga‹gL¤j¥g£ Á‰¿d tiffis¡ bfh©oU¡F«. msÎ¡F mÂfkhf¥Ão¡f¥g£lJ msÎ¡F mÂfkhd Âwid¤ bjçé¡fhJ. ÏªãfœÎfëš x›bthUk©ly¤ÂY« jå¥g£l MŒths®fŸ x›bthU ãfœitÍ« vL¤J¡ bfh©L mj‹mo¥gilæš Âw‹ msit¤ Ô®khå¡f nt©L«. ÃwF Ïit g‰¿ éçthféthÂ¡f¥gL«.

4.2.4.2 Ka‰Á my»š Û‹ÃoghL k‰W« kÂ¥ò

Ka‰Á my»š (KmÃÛ) fhy¥ ngh¡»š Û‹Ãogh£oš V‰gL« rçÎ , ÏU¥ò mséšrçit cz®¤J«. Ïj‹ éisthf msÎ¡F mÂfkhf Û‹Ão¤jš k‰W« msÎ¡FmÂfkhd Âw‹ M»at‰¿š rçit cz®¤J«. våD« (KmÃÛ) msÎ¡F mÂfkhdÂw‹ R£o¡fh£o ftd¤Jl‹ ga‹gL¤j¥gl nt©L«. xU ãiyahd Û‹Ão¥òÛ‹Ïw¥ò nkyh©ik Kiwæš bkh¤j mDkÂ¡f¥gL« Û‹ Ãogh£oš khWghL(mbkhÛ) Ïªj éisit kiw¡F«. m¤jifa ãiyæš KmÃÛ ãiyahdjhf ÏU¡F«mšyJ Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd ÂwDl‹ ÏU¥ò Û£ò miljš mÂfç¥nghLmbkhÛ cl‹ nk«gL«. nkY«, ÏU¥Ã‹ äFÂ mid¤J«, rçÎ milªj nghÂY«KmÃÛ ngh¡F ãiyahf ÏU¡F« mšyJ T£lkhd Á‰¿d tiffS¡F nk«gL«.F¿¥ghf Ûid¡f©L Ão¤jš k‰W« Ão¤jš M»a bjhêš E£g§fë‹ K‹nd‰w«ÏU¥Ãš V‰gL« rçit rç¡f£L«.

éiy g‰¿a égu§fŸ »il¡f¡ Toa Ïl§fëš Ka‰Á my»š (Kmk) ruhrç kÂ¥igmsél ÏaY«. F¿¥ghf ÏJ gštif Á‰¿d« k‰W« mšyJ fy¥ò Û‹ts§fS¡F

46

gaDŸs KiwahF«. Ka‰Á my»š ÃogL« Û‹ÃoghL ãiyahf ÏUªj nghÂY«Ka‰Á my»š kÂ¥ò, ca®ªj kÂ¥òila Û‹fŸ mêªj ãiyæš Û‹Ão¥ngh® FiwªjkÂ¥òila Û‹fis¥ Ão¡F« bghGJ, rçÎ milÍ« (mjhtJ kÂ¥ò r§»èia¥Ão¤jš) m›thnw, ca®ªj kÂ¥òila Û‹fŸ Fiwthf¥ ÃogLtjhš FiwªjkÂ¥òila Á‰¿d tiffis (k‰W« K‹ò fê¤J xJ¡f¥g£lit) it¤ÂU¤jšmÂfç¡f¥gL« bghGJ Ka‰Á my»š kÂ¥òFiwÎ V‰gL«. Á‰¿d tiffë‹msit¥ bghW¤J éiy khWgL« Ïl§fëš Ka‰Á mséš kÂ¥Ã‹ rçÎÛ‹Ãogh£oš ÁW Û‹fë‹ msÎ ca®ªÂU¥gij cz®¤J«.

mid¤J ãfœÎfëY«, Ka‰Á my»š kÂ¥ò msÎ¡F mÂfkhf¥ga‹gL¤j¥gLtij cz®¤J« mjhtJ,K¡»a Á‰¿d tiffismÂfkhf¥ Ão¤jšk‰W« msÎ¡F mÂfkhf Âw‹ ÏU¤jš. bghJthf, mbkhÛ k‰W« mWtil msÎfŸãiyahf ÏU¡F« Ïl§fëš KmÛÃ mšyJ Kmk M»at‰¿‹ ngh¡»š fhy¥ngh¡»š rçÎ msÎ¡fÂfkhd Âwid cz®¤J«.

4.2.4.3 Ïz¡f« k‰W« Ku©ghL

xU fy‹ bjhFÂæ‹ mWtil¤Âw‹ k‰W« Û‹ts nkyhs®fshš Ô®khå¡f¥g£lbtë¥ghL M»a Ïu©o‰F« Ïilnaahd rkk‰w ãiy, f£L¥ghLfS¡FÏz¡fk‰w j‹ikiaÍ« Û‹Ão¥ngh® k‰W« nkyhs®fS¡F ÏilæšKu©ghLfisÍ« bjëÎ gL¤J«.

cjhuzkhf btë¥ghL f£L¥gh£Lfë‹ _ykhf ã®t»¡f¥gL« Û‹ts¤ÂšmsÎ¡F mÂfkhd Âw‹ ÏU¡f¡TL«. xU jå¤j Û‹ts¤Âš Û‹Ão gUtfhy¤Âš Ïy¡F mšyJ mDTy« vd ãid¤J Âw‹ msÎ mbkhÛ‹Ãogh£ilmWtil brŒtj‰F¤ njitahd msthf ÏU¡F« våš, mWtil msÎ tH¡fkhdmo¥gilæš bkh¤j mDkÂ¡f¥gL« Û‹Ãogh£il (mbkhÛ) él mÂfkhf ÏU¡F«.

F¿¥Ãš bfhŸs¥gl nt©oaJ- ÏJ mid¤J jukhd R£o¡fh£ofis¥ nghy,msÎ¡F mÂfkhd Âwå‹ rçahd R£o¡fh£o mšy. mbkh Û‹ Ãogh£il élmÂfkhtj‰F K‹ghf, Âwikahd eilKiw¥ gL¤Jjš k‰W« Û‹Ãogh£ilf©fhâ¤jš M»ait Û‹ts¤ij _l¢ brŒjhš, msÎ¡F mÂfkhd xJ¡Ñ£LÛ‹Ãogh£il fhz ÏayhJ. nkY«, Ïªj R£o¡fh£o, mnefkhf, mid¤J Á‰¿dtiffS« (mšyJ, FiwªjJ mÂf kÂ¥òŸsit) msÎ¡F mÂfkhf Ão¡f¥glhjtiu gštif¢ Á‰¿d Û‹ ts¤Âš e‹F Ïa§fhJ. ÏUªj nghÂY«bgU«gh‹ikahd Nœãiyfëš mWtil k‰W« mbkhÛ Ït‰¿‰F Ïilna cŸsé»j« tH¡fkhd mo¥gilæš x‹W¡F nk‰g£lhš mJ msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ÏU¥gij¤ bjçé¡F«.

mbkhÛ mik¥gJ F¿¤J éthj« vG«. mj‹ cŸ xJ¡ÑL mšyJ bt›ntwhf¥ga‹gL¤J« FGéd® Ïilna tH§F« bghGJ Ku©ghLfŸ njh‹W«. Û‹ts¤ÂšmsÎ¡F mÂfkhd Âw‹ ÏU¥gij Ïit vL¤J¡fh£L«. mDkÂ¡f¥g£lij élmÂfkhf x›bthU FGÎ« rh¤akhf Û‹Ão¡f, Ão¥gj‰F éU«ò« bghGJ Ï¤jifaKu©ghLfŸ vG«. m›thnw, bt›ntW tifahd Û‹Ão rhjd§fis¥ ga‹gL¤J«t®¤jf ßÂæyhd Ûdt®fS¡F Ïilna mšyJ bt›ntW gFÂfëš tÁ¡F« k‰W«/mšyJ t®¤jf ßÂæyhd k‰W« bghGJ ngh¡F Ûdt®fS¡F Ïilna jfuhW V‰gL«.mbkhÛ cŸxJ¡ÑL k‰W« Ô®khå¤jš M»at‰iw¥ Ã‹g‰Wjš muÁaš r®¢iræ‹m®¤jKŸs msÎ Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ ÏU¡F« rh¤a¤ij¡F¿¥ÃL»wJ. ÏJ msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ R£o¡fh£oahF«. m¤jifa

47

Ku©ghLfë‹ Ôéu¤ij, fLikia kÂ¥ÃLtJ fod«. Ïj‰fhd ö©LjiykÂ¥ÃLtJ« fod«.

4.2.4.4 mbkhÛ k‰W« gUtfhy Ú£o¥ò bjhl®òfŸ

msÎ¡F mÂfkhd Âwå‹ k‰bwhU R£o¡fh£o “ÛD¡fhd X£l«” ÏÂš Ûdt®vÂ®gh®¡f¥gL« mšyJ éÂfë‹go gUtfhy« Kotj‰F K‹ghf mbkhÛ mWtilbrŒJ éLt®. mbkhÛ mila¥gLtj‰F K‹ghf Û‹ts¤Â‹ eh£fë‹ v©â¡ifÂw¥ghf ÏU¥Ã‹, gy tU§fS¡F rçéš ÏUªjhš, msÎ¡F mÂfkhd ÂwD¡FÏJ xU R£o¡fh£oahf mikÍ«.

ÏJ msÎ¡F mÂfkhd Âwå‹ rçahd R£o¡fh£oahf mikahJ. VbdåšÛ‹Ão¥ò elto¡if msit k£L« mo¥gilahf¡ bfhŸshJ ÏU¥ò msÎ k‰W«mbkhÛ M»at‰¿‰F Ïilna cŸs bjhl®igÍ« bghW¤JŸsJ. fLikahf mêªJnghd ÏU¥òfS¡F mbkhÛ ÏU¥ò ãiy¡F V‰wthW Fiw¡f¥gléšiy v‹whšKGikahf mbkhÛ vL¤J¡ bfhŸs mÂf neu« njit¥gL»wJ. jéu ÏªjãfœÎfëš msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ ÏUªj nghÂY« gUtfhy msÎ mÂfç¡F«.khwhf, ÏU¥ig Û©L« mik¤Âl mbkh Û‹Ãogh£il¡ Fiw¤jš FiwthdgUtfhy§fëš éisit V‰gL¤J«. KGikahf Û£ò milªj ÏU¥ig mWtilbrŒa fy‹ bjhFÂ rçahd ‘msthf’ ÏUªj nghÂY« éisit V‰gL¤J«.

mbkhÛ é»j¤ij gUtfhy Ú£o¥ò ngh‹wt‰Wl‹ ga‹gL¤JtJ ÏªjÃu¢Áidfëš Áyt‰iw¡ Fiw¡F«-FiwªjJ mbkhÛ Fiw¥Ã‹ jh¡f«v‹gijahtJ Fiw¡F«. Ïªj é»j¤Âš mÂfç¥ò (mjhtJ mjid mWtilbrŒtj‰F TLjyhd eh£fŸ ÏšyhJ mbkhÛ mÂfç¤jš mšyJ Fiw¤jš mšyJxnu khÂçahf ÏU¤jš Mdhš Û‹Ão¡f Û‹ts« ÂwªÂU¡F« eh£fë‹v©â¡if mÂf mséš Fiw¤jš) bkh¤j Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹mÂfç¤JŸsij¤ bjçé¡»wJ.

Û©L« ÏJ Ï‹D« ju« k‰W« ml§»a R£o¡fh£o. ÏU¥Ã‹ rçÎ, gUtfhy Ú£o¥igmnj mséš ÏU¡f¢ brŒÍ« mšyJ mbkhÛ Fiwªj nghÂY« mÂfç¡f¢ brŒÍ«.fhy¥ngh¡»š Ïªj é»j¤Â‹ mÂfç¥ò Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ÏU¡F« rh¤a¤ij¤ bjçé¡F«.

4.2.4.5 kiwthd mDkÂ

msÎ¡F mÂfkhd Âwå‹ k‰bwhU jukhd R£o¡fh£o cgnah»¡f¥glhj mDkÂmšyJ kiwthd mDkÂ M»at‰¿‹ ngh¡F MF«. Û‹ts¤Âš g§F bgWgt®fë‹v©â¡ifia¡ f£L¥gL¤j cçk« bgW« Áy tifahd Â£l§fŸ ÏU¥Ã‹,kiwthd mDkÂ ÏUªjhš (Û‹ Ão¥gt®fS¡F cçk§fŸ tH§f¥g£L mitv¥bghGJ« mšy j‰rka« Û‹ mWtil brŒtj‰F¥ ga‹gL¤j¥glhj ãiy) bkh¤jmDkÂÍl‹ brašgL« mDkÂ é»j« (brašgL« k‰W« kiwthd) msÎ¡FmÂfkhd Âwid R£o¡fh£l¥ ga‹gL«.

bjhl®òila mÂf v©â¡ifæyhd kiwthd mDkÂ mšyJ bkh¤j mDkÂÍl‹brašgL« mDkÂæ‹ Fiwthd é»j« Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd Âwå‹rh¤a¤ij¤ bjçé¡F« R£o¡fh£oahF«. nkY« Ïªj é»j« Fiwa¤ bjhl§»dhšÛ‹ts¤Âš cŸs msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ cau¡ TL«.

48

Û©L«, ÏJ Âwid msél rçahdJ mšy. Ûid xU nghJ« mWtil brŒÍ«v©z« ÏšyhJ mDkÂia éahghu neh¡f¤Jl‹ it¤ÂU¡F« eg®fŸ, mitkh‰w¥gl¡TL« v‹whš mjid é‰W mšyJ F¤jif¡F éL¤J ga‹ milt®.nkY« Û‹ts nkyhs®fŸ brašglhj mDkÂfis ãW¤Â it¡fnth mšyJth§fnth KoÎ brŒt®. våD« Áy ãgªjidfS¡F£g£L bkh¤j mDkÂÍl‹cŸs Fiwthd k‰W« rçÎ milÍ« mDkÂ é»j« Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhdÂwid¢ R£o¡fh£L«.

4.2.4.6 ruhrç yhg¤Âš rçÎ

gçÓè¡f¤j¡f mséš Û‹Ão¥ngh® bghUshjhu yhg msit¥ bgW« ÂwikiaÛ‹ts« bg‰WŸsJ. mÂfç¡F« msÎ¡F mÂfkhd KjÄ£lhš Û‹ts¤Âš Ïyhg«rça¤ bjhl§F«. Û‹ ÏU¥ò(fŸ) mêªjéL« msÎ¡fÂfkhd Û‹Ão¥ò ÏU¡F«.vdnt fy‹ bjhFÂæ‹ ruhrç Ïyhg¤Âš rçÎ msÎ¡F mÂfkhd ÂwDl‹ äfÎ«bjhl®ò cilaJ.

fy‹ bjhFÂæ‹ ruhrç Ïyhg¤Âš kh‰w«, msÎ¡F mÂfkhd Âwåš kh‰w¤ijcz®¤J« rçahd R£o¡fh£o Ïšiy. ÏJ éiy k‰W« bryÎ M»at‰¿š V‰gL«kh‰w§fshš ghÂ¡f¥gL«. Û‹ts¤Â‰F btëna gy fhuâfshš Ïit ghÂ¥òmilayh« - cjhuzkhf kh‰W é»j kh‰w§fŸ, vçbghUŸ bryÎ, ts®¡f¥g£lÛ‹fis tH§FtÂš V‰gL« kh‰w§fshš éiyæš kh‰w«. ÏU¥òfë‹ ãiyfUjhJ. Ïit Ïyhg¤ij ca®¤J« mšyJ Fiw¡F«. våD«, Ïyhg¤Âš V‰gL«kh‰w¤Â‹ fhuz¤ij¤ Ô®khå¡f nkY« égu§fis MŒÎ brŒtJ njitah»wJ.våD« fyå‹ ruhrç Ïyhg¤Â‹ Fiwthd msÎ msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ÏU¥gij cz®¤J« våD« Fiwªj msÎ Ïyhg« xU Û‹ts¤Âš Û‹ts¤Â‰fhfkh‰W VJ« Ïšiy v‹gjidÍ« cz®¤J«. thŒ¥ò¡fhd bryéd« VJ« Ïšiy(mšyJ Fiwªj msthF« ÏJ ghu«gça Ûdt®fS¡fhd ãfœthF«.)

4.34.34.34.34.3 äfÎ« Á¡fyhd Û‹ ts§fŸäfÎ« Á¡fyhd Û‹ ts§fŸäfÎ« Á¡fyhd Û‹ ts§fŸäfÎ« Á¡fyhd Û‹ ts§fŸäfÎ« Á¡fyhd Û‹ ts§fŸ

nkny étç¡f¥g£l Âwid¡ f©fhâ¡f kÂ¥Ãl k‰W« msélmo¥gilahdtotik¥ò jå¤j Á‰¿d tif k‰W« jå¤j fy‹ bjhFÂ Ïa§F« Û‹ts¤ÂšäfÎ« cldoahf¥ ga‹gL¤Jtj‰fhdJ. våD« nkny bjçé¤jthW, gyÛ‹ts§fŸ Á¡fyhditahf¡ fUj¥gL»‹wd. gy fy‹ bjhFÂfŸ Ïa§F»‹wd.gy Á‰¿d tiffŸ cŸsd. Áy ãfœÎfëš gy ehLfŸ g§F bfhŸ»‹wd. mt‰¿‹Âwik kÂ¥ÃL« bghGJ m¤jifa Û‹ts§fS¡F TLjyhd jftšfŸnjit¥gL»‹wd.

4.3.1 gštif mséyhd Û‹Ão fy‹fŸ gšntW Á‰¿d§fis¡ bfh©l Û‹ts«

Ïy¡»l¥g£l Âwid milahs« fhQjš k‰W« Âwid mséLjš M»at‰¿šÛ‹ts¤Âš mÂf Á‰¿d tiffŸ k‰W« fy‹ bjhFÂfŸ ÏU¥Ã‹, Á¡fšmÂfç¡F«. Û‹ts¤Âš Á‰¿d tiffë‹ tçiria bt›ntwhf Ïiz¤Jbt›ntwhd Û‹Ão rhjd§fis¥ ga‹gL¤Â fy‹fŸ Û‹Ão¡F«. vdnt cŸÇLmo¥gilæyhd Ïy¡F Ïl¥g£l ÂwD¡F fy‹fë‹ bkh¤j v©â¡ifÍl‹k£LkšyhJ Û‹Ão rhjd tif thçahd v©â¡if njit¥gL»wJ. m›thnwbtë¥ghL mo¥gilæyhd Ïy¡F Ïl¥g£l Âwid milahs« fh©gJ«fodkhdnj. cjhuzkhf, gy Á‰¿d tiffSl‹, xnu neu¤Âš mid¤J Á‰¿dtiffëY« mtk mšyJ mbghk miltJ Ïayhj x‹W. mWtil brŒa¥g£l

49

Á‰¿d tiffë‹ mDTykhd fyit Áy Á‰¿d tiffis msÎ¡F mÂfkhf¥Ão¥gÂš KotilÍ« k‰W« Áy Fiwªj mséš Ão¥gÂš KotilÍ«. vªj Á‰¿dtiffŸ vªj msé‰F mÂfkhf¥ Ão¡f¥g£lJ mšyJ Fiwthf¥ Ão¡f¥g£lJ v‹wégu§fŸ ãfœÎ¡F ãfœÎ khWgL«. ml§»a Kiwfëš érhç¤J m¿jš fodkhdjhF«.

msÎ¡F mÂfkhd Âwid kÂ¥Ãl rhjhuz R£o¡fh£ofis¥ ga‹gL¤JtJ«Á¡fyhd Û‹ts¤Âš äfÎ« fodkh»wJ. cjhuzkhf, mDTykhd ÏU¥ò tçirÁy Á‰¿d§fëš msÎ¡F mÂfkhf¥ Ão¡f¥gL« ãiyæš ÏU¥ò mWtilbrŒa¥gLgt‰WŸ Kj‹ikahdjhf ÏšyhjtiumsÎ¡F mÂfkhd Âwå‹R£o¡fh£oahf ÏU¥ò ãiy kÂ¥Õ£il¥ ga‹gL¤JtJ e«g¤jFªjJ mšy. våD«ngh¡F g‰¿a égu§fŸ Ï‹D« cgnahfkhf cŸsd. cjhuzkhf, KmÃÛ k‰W«/mšyJ Kmk M»at‰¿‹ bghJthd rçÎ fhy¥ngh¡»š mid¤J mšyJ K¡»aÁ‰¿d tiffS¡F msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ ÏU¥gij¤ bjçé¡F«. äFÂahdÏU¥Ã‹ ãiyæš mêÎ V‰gL«. m›thnw gUtfhy¤ij¡ Fiw¤jš k‰W«Û‹ts¤Âš mÂfç¡F« Ku©ghLfŸ msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ Ãu¢Áidfis¤bjçé¡F«.

nkny és¡f¥g£l Âwid kÂ¥ÃL« k‰W« mséL« msÎ mo¥gilæyhd KiwfŸfodkhdit. ga‹gL¤j¥gL« bghGJ äfÎ« fodkhdit. nghÂa mséš mÂfégu§fŸ mt‰¿‰F¤ njitah»‹wd. cæçaš bghUshjhu khÂçfŸ gštifæyhdfy‹fisÍ« k‰W« gštif Á‰¿d§fisÍ« Ïiz¡F«. Û‹ts nkyh©ikÂ£l§fë‹ neh¡f§fŸ tH§f¥g£l ãiyæš, rhjfkhd fy‹ bjhFÂ msÎfisÍ«k‰W« Û‹Ãogh£ilÍ« kÂ¥Ãl ga‹gL¤j¥gL«. Kiwna rhjfkhd fy‹ bjhFÂmsÎ k‰W« Û‹ÃoghL Ïy¡F Ïl¥g£l Âwid tiuaW¡f¥ ga‹gL¤j¥gL« (cŸÇLmšyJ btë¥ghL ãgªjidfëš Kiwna).

11

äFªj Á¡fyhd Û‹ts¤Âš j‰nghija Âwid mséLjèš, RéM bjhêš E£g«äFªj rh¤a¤ij më¡»wJ. cldoahf gštif Á‰¿d tiffis Ïiz¡F«. fy‹msit mo¥gilahf¡ bfh©lJ. fy‹fS¡F Ïilna k‰W« bt›ntwhd Û‹Ãorhjd§fS¡F Ïilna Âw‹ btë¥ghL nrfç¡f¥g£LŸsJ. rÛg fhy¤Âšfy‹fis rç¥gL¤J« khÂçfŸ RéM MŒÎfSl‹ bjhl®ò gL¤j¥g£LŸsJ.bt›ntwhd Á‰¿d tiffë‹ Û‹Ãogh£il vL¤J¢ bršy v¤jid¥ glFfŸnjit¥gL« v‹gj‰fhd F¿¥ig bjçé¡»wJ.12 Ï¤jifa khÂçfŸ njit¡FmÂfkhd Âw‹ msé‰F rh¤akhd FiwÎ kÂ¥Õ£il tH§F»wJ. (mjhtJÛ‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd Âwid¢ R£o¡fh£L« fy‹fë‹ äFÂahdv©â¡if) Âwid¢ R£o¡fh£L« btë¥ghL k‰W« cŸÇL M»at‰¿‰F ÏilnaÏiz¥ig tH§F»wJ. våD«, nkyh©ik neh¡f§fis ãiwnt‰w v¤jidglFfis Ú¡f nt©L« v‹gjid MŒÎ F¿¥ÃLtj‰F K‹ghf TLjyhdgçÓyid njit¥gL»wJ. njit¡F mÂfkhd Âw‹ cŸneh¡f¤Jldhd FiwthdxJ¡ÑL mšyJ tsk‰w gUtfhy« M»at‰¿‹ éisnt (mjhtJ ÏU¥ò Û£òÂ£l¤Â‹ gFÂ)

11K‹ng F¿¥Ã£lthW, m¤jifa gštif neh¡fKl‹, cæçaš bghUshjhu khÂçfis gštifÁ‰¿d«, gštiif mséyhd fy‹fŸ F¿¤jtiu Ïy¡F Ïl¥g£l Âwid Ô®khå¡fga‹gL¤Jtj‰fhd vL¤J¡fh£L cntm Û‹ts R‰w¿¡if v©. 994š tH§f¥g£LŸsJ.

12rÛg¤Âa cjhuz« o§ny k‰W« gh°nfh (2005) k‰W« è‹ongh (2005) M»nahuhš tH§f¥g£LŸsJ.

50

gštif Á‰¿d« k‰W« gštif mséyhd fy‹ bjhFÂ Û‹ts¤Âš TLjyhdÁ¡fš ju« F¿¤j mQFKiwæš tšYe® fU¤ij ga‹gL¤Jtij jil brŒahJ.gy ãfœÎfëš Ïit äFªj neh¡fKila msÎ mo¥gilæyhd MŒÎfism¤jifa MŒÎfëš mid¤J fhuâfS« Ïiz¡f¥glhJ v‹gjhš ãiwÎ brŒacjÎ«. nkY« rhjhuz MŒÎfŸ njit¥gL« Ka‰Áia Fiw¡f nt©oa msite‹F vL¤J¡ fh£L«.

13

4.3.2 g‹dh£L Û‹ts« bgU§flš k‰W« efuhj Û‹ ÏU¥òfŸ

Û‹ts« k‰W« ÏU¥ò flnyhu eh£o‹ všiy flªJ gué ÏU¥Ã‹, Âwid mséLjš,kÂ¥ÃLjš k‰W« f©fhâ¤jš M»at‰iw nk‰bfhŸS« bghGJ égu«bgWtj‰fhd têna äfÎ« K¡»akhd Á¡fš MF«. m›thnw Ïy¡F Ïl¥g£lÂwå‹ vªj xU tiuaiw¡F« xU eh£o‹ nkyh©ik ãWtd¤Â‹ bršth¡Ft£l¤Â‰F btëna eilbgW« Û‹Ão¥nghç‹ elto¡iffisÍ« fU¤ÂšbfhŸSjš njit¥gL»wJ. Ãbgh k©ly¤ij mL¤J efuhj Û‹ts¤Â‰F,bt›ntwhd nkyh©ik neh¡f§fŸ bt›ntwhd, rh¤akhd Ïz¡fk‰w Ïy¡FÏl¥g£l Âwid V‰gL¤ÂéL«. cjhuzkhf , xU ehL Âw‹ nkyh©ik¡F mbghkk‰W« Kmbghk M»at‰iw Ïy¡fhf mik¡f éU«gyh«. Mdhš mL¤JŸs ehLÂtk k‰W« KÂtk M»at‰iw Ïy¡fhf mik¡f éU«gyh«. bgU§flšÛ‹ts¤Â‰F jå¥g£l ehLfŸ mt‰¿‰F¢ brhªjkhd fy‹ bjhFÂfS¡F« Ïy¡Fã®zæ¡f Ïayhj ãiyæš cŸsd. bgU§flš Û‹ts¤Âš F¿¥ghf NiuÛ‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd ÂwD¡F fhuz« Û‹Ão¡F« Ïl¤ij¢ br‹Wmiltj‰F Ïytrkhd k‰W« Âwªj tê ÏU¥gnjahF«.

k©ly Û‹ts nkyh©ik ãWtd§fŸ (kÛtnkã) k©ly¤Â‰F KGikahf mt‰¿‹x£L bkh¤j nkyh©ikæ‹ gFÂahf Âwid xU§»iz¤jš, mséLjš,kÂ¥ÃLjš k‰W« f©fhâ¤jš M»at‰¿š K¡»a g§F M‰w nt©L«. nkY«,bgU§flèš Û‹Ãofy‹fŸ g‹dh£L ghJfh¥ò k‰W« nkyh©ik KiwfS¡FÏz¡fkhf ÏU¤jiy nk«gL¤J« x¥gªj¤ij cWÂah¡f x¥gªj¤Âš cŸsmid¤J ehLfS« kÛtnk ãWtd§fë‹ M‰wiy mÂfç¤J Âw‹ Ïy¡ifmik¡f, msél, kÂ¥Ãl k‰W« Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid f©fhâ¡fK¡»a g§F M‰¿l¢ brŒant©L«. Ïªj têfh£L Kiwfë‹ ÃçÎ 5.5š kÛtnkãWtd§fë‹ rh¤akhd g§F étç¡f¥g£LŸsJ.

4.3.3 ghu«gça Û‹ts«

‘ghu«gça«’ v‹w th®¤ij ÁWju Û‹Ão¥ò elto¡iffë‹ tçiria és¡ftH¡fkhf¥ ga‹gL¤j¥gL»wJ. ÁWju Û‹Ão¥ngh® gFÂ neu¤Âš mšyJ KGneukhf ga‹ r«ghÂ¡f mšyJ t®¤jf¤Â‰fhf Û‹ bgw Û‹Ão¥ò nk‰bfhŸtJ ÏÂšml§F«. ghu«gça fy‹ bjhFÂæš K¡»a j‹ik, Û‹Ão¥ngh® Á¿a fy‹fisga‹gL¤Jtnj. fiunahu¥ gFÂfëš Ïa¡Ft®. jå¥g£l ãiyæš Á¿a mséšÛ‹fis¥Ão¥g®. fy‹fŸ gy kh‰ÖLfŸ bfh©lJ. Á‰¿d tif tçirfis¥Ão¡F«. bt›ntW tifahd Û‹Ão rhjd§fis¥ ga‹gL¤J«. ÏªjÛ‹Ão¥gt®fë‹ _yjd¤Âš glF nruhJ. Mdhš Û‹Ão¥ò rhjd tif ml§F«

13äFÂahd Ka‰Á msé‹ fUj¤j¡f kÂ¥Õ£il, Û‹ts¤Âš nk«g£l Á‰¿d tifia gçÓè¥gJ _y«milayh« v‹gjid és¡f ÏaY« (kÂ¥Ã‹ mo¥gilæš) bt›ntwhd fy‹ bjhFÂfë‹ Ka‰Áiajå¤j fy¥Ãd Ka‰Á Kiwahf nrfç¡fyh« (nr k‰W« gh°nfh, 2005)

51

mšyJ ciH¥ò ml§F«. Ïªj ãfœÎfëš äfÎ« cça cŸÇLfŸ, Ã‹tU«MŒÎfëš Û‹Ão myFfis tiuaW¡f¥ ga‹gL¤j¥gL«.

Ï¡FGéš Û‹ts«, fLikahd cWÂahd neh¡f¤Â‹ mséš Ïa§FtijélgšntW jilfS¡F Ïilæš ga‹gL¤Jtij mÂf¥gL¤JtJ mšyJ ÂU¥ÂgL¤Jtj‰nf äfÎ« m¡fiw bfhŸ»wJ. bghGJ ngh¡F Û‹ts¤Âš Âwid kÂ¥ÃlKa‰Á¡F« bghGJ Ï¤jifa Ãu¢ÁidfŸ ãyÎ»wJ.

gy ehLfëš ÁWju Û‹Ão¥ò gFÂneu Û‹ts®¥òl‹ (mšyJ Ãw elto¡iffSl‹)ÏizªJŸsJ. vdnt ts®¥Ã‰F mDTykhd ãiy Ïšiy v‹whš, Û‹Ão¥òelto¡if mÂfç¡F« k‰W« jiyÑHhf khW«. Ïªj ãfœÎfëš Ï¡FGéšrh¤akhd Âw‹ KGneu Û‹Ão¥ò myFfis¥ ngh‹nw fUj¥gl nt©L«. Ïªj fy‹bjhFÂ ÃçÎfëš cWÂahd kiwthd Ka‰Á k‰W« Âwå‹ Fiwthd ga‹ghLM»at‰iw¤ bjçé¥gÂš ÏJ KotilÍ«. Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhf cŸsmid¤J Âw‹ msit kÂ¥ÃL« bghGJ Ïit mid¤J« fU¤Âš bfhŸs¥glnt©L«.

KGneu mo¥gilæš Ïa§F« ÁWju t®¤jf ßÂæyhd Û‹Ão myFfŸ, mt‰¿‹bgça x¤j gFÂfëš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid kÂ¥ÃLtij¥ ngh‹nwkÂ¥Ãl¥gl nt©L«. våD«, Ï¥ÃçÎ bjhl®ghd égu§fŸ ÏU¥gÂšiy mšyJtsk‰W cŸsd. Ïj‹ éisthf, »il¡f¡ Toa mQFKiw všiy¡F£g£lit.Ïjdhš kÂ¥ÕLfŸ cWÂa‰w ãiyæš cŸsd. njÓa mšyJ k©ly mséš,F¿¥ghf Á‰¿d tiffŸ _y« btë¥ghL mo¥gilæyhd Âw‹ msÎ »il¡féšiy ba‹whš, Âw‹ msit xU§»iz¡F« bghGJ Ãu¢ÁidfŸ njh‹W«.

4.3.4 bghGJ ngh¡F Û‹ts«

bghGJngh¡F Û‹ts« Áy Á‰¿d tiffŸ ÛJ cWÂahd ghÂ¥ig¡ bfh©LŸsJ.våD«, äFÂahd bghGJngh¡F Û‹ts¤Âš, Û‹ÃoghL k‰W« elto¡if msÎfŸbgU«ghY« f©fhâ¡f¥gLtÂšiy. bghGJngh¡F Û‹Ão¥ò Âwid kÂ¥ÃLtijehLfŸ gçÓè¡f njit cŸsJ. ÏU¥Ã‹ ÛJ mit ghÂ¥ig V‰gL¤j¡ TL« v‹We«g¡ Toa Ïl§fëš F¿¥ghf bghGJngh¡F Û‹ts« Ûjhd jftšfis¢ nrfç¤JtH¡fkhf¡ f©fhâ¥gJ« ÏÂš ml§F«.

bghGJ ngh¡F Û‹Ão¥ò Âw‹ v‹w fU¤J, j‰nghJŸs elto¡if msit¤Ô®khå¤jš, ÏU¥ò msé‰F V‰g Û‹Ãogh£il fU¤Âš bfhŸSjš, tH¡fkhdãiyæš (f£L¥ghl‰w) v›tsÎ éãnah»¡f¥gL»wJ ngh‹wt‰iw cŸsl¡F«.äFÂahd bghGJ ngh¡F Û‹ts« K¡»akhf Âwªj tê¥ghijia¡ bfh©LŸsJ.t®¤jf ßÂæyhd Û‹Ão¥ngh® ngh‹W mnj mséš Ka‰Á x¤J ÏU¡fhJ.(Û‹ts¤Âš ÏUªJ mid¤J bghUshjhu thlifÍ« Ú¡f¥glhj tiu éisÎmÂfç¡F« Ïl§fëš). cŸns br‹wiljš k‰W« btënaWjš M»a Ïu©L«tH¡fkhf f£L¥gho‹¿ ÏU¡F«. br‹wiljš btënaWjš M»at‰¿‰fhff£lz« äfÎ« Fiwthf ÏU¡F«. nkY«, bghGJ ngh¡F Û‹Ão¥Ã‹ ga‹Û‹Ãogh£o‹ msit KGikahf rh®ªÂU¡fhJ. tH¡fkhf ÏJ ‘mDgt’elto¡ifahfnt fUj¥gL»wJ. våD« Û‹ts¤Â‰fhf Âwªj tê¥ghij m›thnwFiwªj mséš g§F bgW« bryéd« M»at‰whš Âw‹ bjhl®ªJ rçÎmilªjhY« ÏU¥ò msÎ¡F mÂfkhf Ão¡f¥gL«.

52

bghGJ ngh¡F Û‹ts¤Â‰fhd Ãogh£o‰fhd Ïy¡F msit¤ Ô®khå¤jš k‰W«/mšyJ Û‹Ão¥ò elto¡ifia f£L¥gL¤JtJ bghU¤jkhdjhF«. bghGJ ngh¡Fk‰W« t®¤jf ßÂæyhd elto¡if M»a Ïu©o‰F« Ïilna gçÓè¡f¤j¡fÏil¤jh¡f« (mjhtJ Û‹Ão¥ngh® xnu Á‰¿d tifia Ïy¡F ÏL« bghGJ)mšyJ t®¤jf ßÂæš Ïšyhj Á‰¿d tiffëš, bghGJ ngh¡F elto¡ifmsÎfë‹ éisthf, ÏU¥òfŸ msÎ¡F mÂfkhf Ão¡f¥gLjš M»at‰¿‹ nghJÏJ bghU¤jkhdjhF«. Ï¤jifa ãfœÎfëš bghGJngh¡F Û‹ts«ã®t»¡f¥g£L f©fhâ¡f¥gl nt©L« v‹w njit V‰gL»wJ.

4.3.5 bgçJ« khWgL« Á‰¿d tiffŸ

bgU§flš Û‹ts¤Âš tUl¤Â‰F Ïilæš Û‹Ãogh£oš kh‰w§fŸ ÏU¡F«.Vbdåš ÏU¥Ã‹ msÎ FŠR bghç¤jèš V‰gL« bt‰¿ia k‰W« Ã‹ bjhlU«nr®¥ig rh®ªÂU¡F«. Ïit Ïu©L« R‰W¢NHš ãiyfëš V‰gL« kh‰w§fS¡FbgçJ« c£gL«. (c.«. czÎ »il¤jš k‰W« j©Ùç‹ bt¥g ãiy) m›thnwR‰W¥òw¢ Nœãiyæš njh‹W« khWghLfë‹ éisthf Ïwhš Û‹ts« bgçJ«ÏU¥ò khWghLfS¡F c£gL«. ÏU¥Ãš FW»a fhy khWghLfŸ ngh‹w bghJthdÃu¢ÁidfS¡F Ïit cjhuzkhf és§F»‹wd. Ïit btë¥gh£oš kh‰w§fisV‰gL¤J«. Ïit Âw‹ kh‰w§fS¡F fhuzkhfhJ.

FW»afhy rh£Áa¤Âš ÏUªJ Ú©lfhy Kiwfis nr®¡F« bghGJ FW»afhykhWghLfë‹ Á¡fš F¿¥ghd xU Ãu¢Áidna. cjhuzkhf j‰nghija btë¥ghLÂw‹ Kiwfns mtk ngh‹w Û‹ÃoghL Ïy¡F kÂ¥ÕLfSl‹ x¥ò neh¡Fjš. nknyF¿¥Ã£lthW, Ïy¡F KiwfŸ ãiyahd (mšyJ ruhrçahd) ÏU¥ò mo¥gilæšbtë¥gh£o‹ Ú©lfhy kÂ¥ò mo¥gilæš mikªjit j‰nghija Âw‹ btë¥ghLkÂ¥ÕLfŸ j‰nghija ÏU¥ò msé‹ mo¥gilæš mikªjit. Ï¤jifa msÎKiwfis¡ bfh©L x¥ò neh¡F nk‰bfhŸs¥gL« bghGJ, F¿¥ghf ‘tsk‰w’ nr®¥òcŸs tUl¤Âš msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ Ïšyhj Û‹tskhf òçªJ bfhŸs¥gL»wJ.Vbdåš btë¥ghL Âw‹ Ïy¡F Ïl¥g£l Âwidél FiwÎ (ruhrç). våD« cŸÇLmsÎ mÂfkhf ÏU¡fyh«. Ïy¡F Ïl¥g£l Âwid mila ‘tH¡fkhd’ mšyJruhrçahd ãiyæš vÂ®gh®¡f¥gL« cŸÇ£il él mÂfkhf ÏU¡fyh«. khwhf,btë¥gh£o‹ Âw‹ Ïy¡F Ïl¥g£l Âwid él mÂfkhdhš xU ‘ešy’ tUl¤ÂšÛ‹ts« Ã‹bjhlU« msÎ¡F mÂfkhd Âwid¥ bg‰¿U¥gjhf¥ òçªJbfhŸs¥gL«. Mdhš ruhrçahd ãiyæyhd msé‰F rkkhd mšyJ FiwthfcŸÇL msÎ ÏU¡F«.

Ï¤jifa bgçJ« khWgL« Û‹ts¤Âš ÏU¥ò msÎ k‰W« Ú©lfhy j‰nghijacæçaš vil ÏU¥ò ÛJ mšyJ Ïy¡»š btë¥ghL Âw‹ msit Rk¤J« ÏU¥òneh¡Fjš M»at‰¿‰fhf cgnahfkhd k‰W« òçªJbfhŸs¡ Toa KiwfŸmik¥gij f£L¥gL¤JtJ Á¡fyhdJ. Û‹ts¤Â‹ cæçaš bghUshjhu khÂç»il¡Fbkåš FW»a fhy x¥ò neh¡FjY¡F mDTykhd kfNš tH§f¥g£lãiyæš j‰nghija ÏU¥ò ãiyia kÂ¥Ãlyh«. x¥ò neh¡FjY¡fhf Ïy¡FÏl¥g£l Âwå‹ FW»a fhy Kiwia tH§fyh«. nkY«, cŸÇL mo¥gilæyhdÂw‹ msit neuoahf mik¡f rhjfkhd cŸÇL ga‹ kÂ¥ÕL, Ïy¡F Ïl¥g£lÂw‹ btë¥gh£oš (ruhrç) bgw¥gL« våš, Ï¥Ãu¢Áidfëš Áyt‰iw xJ¡fnt©L«.

53

55555 Û‹Ão¡f¥ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš: ã®t»¡F« KiwfŸ k‰W«Û‹Ão¡f¥ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš: ã®t»¡F« KiwfŸ k‰W«Û‹Ão¡f¥ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš: ã®t»¡F« KiwfŸ k‰W«Û‹Ão¡f¥ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš: ã®t»¡F« KiwfŸ k‰W«Û‹Ão¡f¥ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš: ã®t»¡F« KiwfŸ k‰W«mt‰¿‹ éisÎfŸmt‰¿‹ éisÎfŸmt‰¿‹ éisÎfŸmt‰¿‹ éisÎfŸmt‰¿‹ éisÎfŸ

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš v‹gJ, Û‹Ão¥Ã‰F cŸÇL k‰W«Û‹ts¤ÂèUªJ Û‹Ãogh£lhš bgw¥gL« c‰g¤Â M»at‰¿‰F ÏilnaÔ®khå¡f¥gL« rkãiyia cWÂ brŒtij neh¡fkhf¡ bfh©L bjhêš E£gKiwfisÍ« k‰W« bfhŸiftçirfis brašgL¤JtJ vd tiuaW¡f¥gL»wJ.

xU Û‹ts¤Âš, Û‹Ão¥ngh® mt®fŸ òçªJ bfhŸS« bghUshjhu C¡f§fS¡Féntf¤Jl‹ r«kÂ¡F« bghGJ msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ njh‹W»wJ. Âwikahdã®thf« Ïšiyba‹whš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ mÂfç¡F« vd vÂ®gh®¡f¥gL»wJ. Û‹ts¤Â‰F òÂa tuÎ _ykhf mšyJ F¿¥Ãl¡ Toa Ïyhg«ÏU¡F« tiu j‰nghJ Û‹ Ão¥ngh® KjÄ£il mÂfç¥gJ _ykhf Âw‹ mÂfç¡F«.

br‹W miltj‰fhd tê¡F nghÂathW tiuaW¡f¥glhj cçikfshš msÎ¡FmÂfkhd Âw‹ njh‹W« v‹gjhš, Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwidã®t»¥gj‰fhd bfhŸif totik¥ig nk«gL¤j, têia miltj‰F f£L¥ghLk‰W« mšyJ éiy ã®zæ¡f xnu neu¤Âš Û‹ts m§Ñfhu« bg‰nwh®bfhŸiffis V‰gL¤j nt©L«. EiHit¡ f£L¥gL¤JtJ k£L« Âw‹éçtiltij¤ jL¡f¥ nghJkhdjšy. Vbdåš j‰nghJŸs Û‹Ão¥nghuhš njh‰Wé¡f¥g£l mÂfkhd Âwid¡ f£L¥gL¤JtJ fodkhdjhF«. bt‰¿bgw Âwidã®t»¡F« KiwfŸ ÏU Mjhu§fisÍ« fU¤Âš bfhŸs nt©L«.

gbrÂe- Âw‹ ehLfis Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ ÛJ bt›ntwhd Mjhunkyh©ik mik¥òfë‹ éisit¡ fz¡»š bfh©L Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F«Âwid ã®t»¡f njÓa braš Â£l§fis tF¤J, brašgL¤Â f©fhâ¡f nf£L¡bfhŸ»wJ. (f£Liu 19). msÎ¡F mÂfkhd Âwid ifahs bfhŸif tF¡f, ehLfŸÏu©L mf‹w mQFKiwfëš x‹iw¤ nj®ªbjL¡F« (»çnghtš k‰W« K‹nuh1999). Kjš mQFKiwæš ehLfŸ neuoahf Âw‹ msit ã®t»¡f Ka‰Á¡F«.Ïu©lhtJ mQFKiw Û‹Ão¥ngh® mt®fshfnt Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F«Âwid f£L¥gL¤j mt®fS¡F¥ bghUshjhu C¡f¤ij tH§F»wJ. ehL neuoahfjiyæL« mtÁa¤ij¤ jL¡»wJ. Ã‹tU« ÃçÎfëš – Ïªj mik¥òfŸ mt‰¿‹bjhl®òila ga‹ k‰W« bryéd« M»ait étç¡f¥gL»‹wd.

5.15.15.15.15.1 Âwid ã®t»¤jš Ka‰Áia ã®t»¤jš k‰W« Û‹ts nkyh©ikÂwid ã®t»¤jš Ka‰Áia ã®t»¤jš k‰W« Û‹ts nkyh©ikÂwid ã®t»¤jš Ka‰Áia ã®t»¤jš k‰W« Û‹ts nkyh©ikÂwid ã®t»¤jš Ka‰Áia ã®t»¤jš k‰W« Û‹ts nkyh©ikÂwid ã®t»¤jš Ka‰Áia ã®t»¤jš k‰W« Û‹ts nkyh©ik

Âw‹ ã®t»¤jš Ka‰Á ã®t»¤jš M»at‰¿‰»ilnaahd ntWghL ÏU¥Ã‹ ÛjhdFW»a fhy éisÎ v‹gÂš äf E£gkhdJ. Mdhš fy‹ bjhFÂ k‰W« Û‹ts«M»at‰¿‹ bghUshjhu ãiwnt‰w« k‰W« ÏU¥ò M»a Ïu©o‰fhd Ú©lfhyéisÎ bfh©lJ. Û‹ts nkyh©ikæ‹ bghJthd totik¥Ãš Ïit Ïu©L«cŸsl¡f¥gL« (gl« 9).

fy‹ bjhFÂia¡ Fiw¤jš (msÎ¡F mÂfkhd Âwid ã®t»¥gÂš gFÂahf)mšyJ fy‹ Û‹ Ão¡F« eh£fis¡ Fiw¤jš (Ka‰Á ã®t»¤jš) M»ait Û‹Ïw¥ò ÛJ Fiwªjfhy éisitna bfh©oU¡F«. våD« Ãªija ãfœéš,msÎ¡F mÂfkhd Û‹Ão¥ig nk‰bfhŸs ã®¥gªj« ÏU¡F«. VbdåšÔ®khå¡f¥g£l ga‹gh£o‰F mÂfkhf Mjhu§fis mWtil brŒÍ« Âw‹ fy‹bjhFÂ¡F c©L. nkY«, Ka‰Á f£L¥ghLfshš, Ka‰Á my»‹ bryéd«mÂfç¡F« v‹gjhš, fy‹ bjhFÂæ‹ Ïyhg¤ij Ïit Fiw¡F«.

54

Û‹ts ã®thf«, brh¤J cçik Ãu¢Áidfis¤ bjçé¡f éšiy v‹whš, msÎ¡FmÂfkhd Âwå‹ cæçaš, r_f« k‰W« muÁaš éisÎfŸ Âwªj tê mšyJf£L¥gL¤j¥g£l Âwªj têæ‹ K¡»a éisÎfŸ MF«. våD« cŸsl§»afhuz« bjçé¡f¥gl éšiy ba‹whš, msÎ¡F mÂfkhd Âwid Fiw¡f mšyJjé®¡f totik¡f¥g£l nkyh©ik f£L¥ghLfŸ Ô®khå¡f¥g£l KoÎfŸmë¡fhJ. Û‹ts¤ij ã®t»¡f f£lis mšyJ f£L¥ghL KiwfŸ Û‹ÃoghLmsÎ mšyJ EiHÎ ÛJ bkh¤jkhd jil mšyJ jå¥g£l Û‹Ão¥ngh® mo¥gilæšga‹gL¤JtJ Mjhu¤Â‰F cŸsl§»a Âwªj btë¥ghij Ãu¢Áidia¤bjçé¡fhJ. FiwªjJ FW»a fhy¤Âš Âwid¡ Fiw¡F«.

5.25.25.25.25.2 Û‹ts nkyh©ik tiffŸ k‰W« Û‹Ão ÂwDl‹ mt‰¿‹ bjhl®òÛ‹ts nkyh©ik tiffŸ k‰W« Û‹Ão ÂwDl‹ mt‰¿‹ bjhl®òÛ‹ts nkyh©ik tiffŸ k‰W« Û‹Ão ÂwDl‹ mt‰¿‹ bjhl®òÛ‹ts nkyh©ik tiffŸ k‰W« Û‹Ão ÂwDl‹ mt‰¿‹ bjhl®òÛ‹ts nkyh©ik tiffŸ k‰W« Û‹Ão ÂwDl‹ mt‰¿‹ bjhl®ò

gy ãfœÎfëš xU Û‹ ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd Âwid¡ ifahS« bghGJÛ‹Ão fy‹ bjhFÂæ‹ msit nkyhs®fŸ ika¥gL¤Jt®. äfÎ« Fiwªjv©â¡ifæš cŸs ÏU¥Ãš ÏUªJ msÎ¡F mÂfkhd Û‹Ão¥ngh® mWtilbrŒa Ka‰Á¥gnj tH¡fkhd Ãu¢ÁidahF«.

Ïj‰fhd Ô®Î tH¡fkhf mWtilia¡ Fiw¤jš. msÎ¡F mÂfkhd Ão¡f¥g£lãiyæèUªJ Û©L« vGtj‰F ÏU¥ig mDkÂ¤jš. mªj Û‹ ts¤Âš ÏUªJÚ©lfhy¤Â‰F rh¤akhd kfNiy¥ bgW« tifæš Û‹Ãofy‹ bjhFÂ msit¡Fiw¤jš.

ÏJ Ïu©L ãiyahf rhjhuzkhf brašgL¤j¥gl nt©L«. Kjšãiy Û‹ts¤Âšneuoahf nk‰bfhŸtjhF«. ghu«gça f£lis k‰W« mDkÂ¡f¥gL« bkh¤jÛ‹ÃoghL, (mbkhÛ) gaz f£L¥ghLfŸ, msÎf£L¥ghLfŸ, bghGJngh¡FÛ‹Ão¥nghU¡F ig f£L¥ghLfŸ, flèš Ïa§F« eh£fŸ F¿¤j tiuaiw k‰W«f£L¥gL¤j¥g£l gUtfhy« ngh‹w nkyh©ik bjhêš E£g§fis f£L¥gL¤JtJM»ait ÏjDŸ ml§F«. Ïu©lhtJ ãiy f£L¥gL¤j neuoahd Kiwfis¤Ââ¤jš. Û‹Ão fy‹fë‹ v©â¡ifia¡ Fiw¤jš. Û‹fis mWtil brŒÍ«fy‹fS¡F EiHit tiuaiw brŒjš, fy‹ bghW¥ig nk‰bfhŸSjš mšyJÛ‹ts¤ÂèUªJ fy‹fis Ú¡Ftj‰fhf Û©L« th§Fjš Â£l§fis mDkÂ¤jšngh‹wit ÏjDŸ ml§F«. K¡»akhf Ïªj mQFKiw C¡Fé¥ig jL¡F«

gl« 9 Âw‹, Ka‰Á k‰W« Û‹ts nkyh©ik¡F Ïilnaahd bjhl®ògl« 9 Âw‹, Ka‰Á k‰W« Û‹ts nkyh©ik¡F Ïilnaahd bjhl®ògl« 9 Âw‹, Ka‰Á k‰W« Û‹ts nkyh©ik¡F Ïilnaahd bjhl®ògl« 9 Âw‹, Ka‰Á k‰W« Û‹ts nkyh©ik¡F Ïilnaahd bjhl®ògl« 9 Âw‹, Ka‰Á k‰W« Û‹ts nkyh©ik¡F Ïilnaahd bjhl®ò

Û‹tsÛ‹tsÛ‹tsÛ‹tsÛ‹tsnkyh©iknkyh©iknkyh©iknkyh©iknkyh©ik

Ka‰Áã®t»¤jš

Âw‹ã®t»¤jš

55

v©z¤ij mo¥gilahf¡ bfh©lJ mjhtJ Û‹Ão¥nghiu C¡Fé¡F« rªijt‰òW¤jiy ã®th»fŸ jil brŒÍ« Ka‰Áæ‹ mo¥gilæš mikªjJ. våD«Âwªj têahš nkY« V‰gL« Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ mÂfç¥ig jL¡fmšyJ ntf¤ij¤ Fiw¡f – msÎ¡F mÂfkhd ÂwD¡F tê el¤J« M‰wiykh‰whJ – f£L¥ghLfis ãaä¤jhš, msÎ¡F mÂfkhd ÂwD¡F el¤Â¢ bršY«mo¥gilahd Ãu¢Áidia ÏJ Ô®¡fhJ.

C¡Fé¥ig rç brŒÍ« Ka‰ÁfŸ C¡Fé¥ig jil brŒÍ« mQFKiwfS¡Fkh‰whF«. Ï«KiwfŸ neuoahf Û‹Ão¥ngh® r«kÂ¡F« C¡Fé¥ò tçiria k‰W«M‰wiy kh‰W«. (mt‰iw¤ jil brŒtijél) Û‹ts¤ÂDŸ brh¤J cçik mšyJÁy tifahd ga‹ M»at‰iw m¿Kf« brŒtJ _y« kh‰W«. Ïªj C¡Fé¥igrç brŒÍ« mQFKiwfŸ Ûdt®fŸ j§fSila msÎ¡F mÂfkhf cŸs Âwidrç brŒJ bfhŸs fhuz§fis¤ njh‰Wé¡F«. Û‹Ão¥nghU¡F mjid¢brŒtj‰fhd t®¤jf cz®it c©lh¡F« Ïa¡f R‰W¥òw¤ij¤ njh‰Wé¥gj‹_y« ÏJ eilbgW«.

Ï›éU khWg£l mQFKiwfis cŸsl¡»a f£L¥gh£L tçirfŸ Âwidbjçé¡f Ñœ¡f©lthW RU¡fkhf bfhL¡f¥g£LŸsJ. nkY« és¡fkhfÃ‰nr®¡if 3š tH§f¥g£LŸsJ.

14

5.2.1 C¡Fé¥ig¤ jil brŒÍ« KiwfŸ

cyf« KGtÂY« bgU«gh‹ikahd Û‹ts nkyh©ik mik¥òfëš C¡Fé¥ig¤jil brŒÍ« KiwfŸ tH¡fkhf¥ ga‹gL¤j¥gL»‹wd. Ïªj KiwfŸ FW»afhyÏy¡if miltj‰fhf m¿Kf¥gL¤j¥g£lJ (c.«. Û‹ Ïw¥ig Fiw¤jš). mt‰iw¥ga‹gL¤Jtjhš éisÍ« Âw‹ bjhl®ghdt‰iw¡ fUjhJ Ïit tH¡fkhf¥ga‹gL¤j¥gL»‹wd. våD« Âw‹ nkyh©ik¡fhf Ïit éisÎfis¡bfh©oU¡F«. C¡Fé¥ig¤ jil brŒÍ« Kiwfëš ml§Fgit:

• tiuaW¡f¥g£l EiHÎ;

• Û©L« th§F« Â£l§fŸ;

• Û‹Ão rhjd« k‰W« fy‹ tiuaiwfŸ;

• Ïiz¡f¥g£l xJ¡ÑL;

• kh‰w Ïayhj fyå‹ Û‹ÃoghL tiuaiw;

• jå¥g£l Ka‰Á xJ¡ÑLfŸ (jKx)

FW»a fhy¤Âš, Âwå‹ mÂfç¥ò ntf¤ij¡ Fiw¡F« Âwid k£LnkC¡Fé¥ig¤ jil brŒÍ« Ka‰ÁfŸ bg‰WŸsd. cjhuzkhf, muR ãÂ bg‰w fyidÂU«g th§F« Â£l« Û‹Ão¥ò Ka‰Á msit¡ Fiw¡fnt ga‹gL¤j¥gL»wJ.Ïjdhš ÏU¥ò mj‹ Ïy¡F msé‰F tsU« tiu FW»a fhy¤Âš mj‹ mWtilmsÎ Fiw»wJ. Û‹ c‰g¤Â bryÎ Fiw»wJ. Û‹Ão¥ò eilbgW« Ïl§fëšbeçrš Fiw»wJ. mnj neu¤Âš xU fy‹ Ïw¡F« Û‹ msÎ mÂfç¡»wJ. Ïj‹éisthš V‰gL« ca®ªj Ïyhg msÎ jå¥g£l mt®fë‹ Ka‰Áia mÂfç¡fÏU¡F« Û‹Ão¥ nghU¡F C¡F é¥ig¤ njh‰Wé¡»wJ. (mjhtJ nkY« KGikahfmt®fë‹ Âwid¥ ga‹gL¤Jt®) bjhl¡f ãiyæš Âw‹ FiwÎ bt‰¿ahf

14Ï¥ÃçÎ cntm Û‹ts bjhêšE£g m¿¡if v.© 433/1 (2004)‹ RU¡fkhF«. nkY« égu§fS¡FÏjid¥ gh®¡f ehLfS¡F m¿Îiu tH§f¥gL»wJ.

56

ÏU¥Ã‹, ÏU¥ò msÎ mÂfç¥Ã‹, bjhlU« mÂf yhg« ÛjKŸs jå¥g£lt®fS¡FC¡Fé¥ig¤ njh‰Wé¡F«. Ïªj f£L¥ghLfS¡F Ïilæš rh¤akhd Kiwæšj§fSila Âwid mÂfç¤J¡ bfhŸt® (c.«. cŸÇL kh‰W, KjÄL ãu¥òjš).Ï›thW Û‹ts¤ij Û©L« msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ neh¡» brY¤Jt®.

Û‹Ão¥ò elto¡if¡fhd cŸÇL Ûjhd f£L¥ghLfŸ Û‹Ão¥ngh® f£L¥ghl‰wcŸÇLfis¥ ga‹gL¤j¡ fhuz§fis¤ njh‰Wé¡F«. Ïjdhš Fiwªj fhymsntD« jå¥g£l Ïyhg« mÂfç¡f VJthF«. Ïªj cŸÇL kh‰W Âwd‰w cŸÇ£Lfyitæš

15 KotilÍ«. ÏJ ga‹gL¤j¥g£lhš, Û‹ts¤Âš nkY« f£L¥ghLfis

V‰gL¤j têtF¡F«. Âwika‰w cŸÇL Ãiz¥Ãš Û‹Ão¥ngh® Á¡»¡ bfhŸnth®(mšyJ nkY« Fiwthd Âw‹ cŸs cŸÇL Ãid¥ig¥ Ã‹g‰w C¡fkë¤JÃu¢Áidia nkY« ts®¤J éL«)

5.2.2 C¡Fé¥ig rç brŒÍ« KiwfŸ

xU Û‹ ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd Âwid¡ Fiw¡f totik¡f¥g£l C¡Fé¥igrçbrŒÍ« bjhêš E£g¤ij¥ ga‹gL¤J« Ïu©lhtJ nkyh©ik mQFKiwcçik mo¥gilæyhd nkyh©ik f£L¥ghLfis¥ Ã‹g‰Wjš MF«. Âw‹kh‰w¤ij¡ f£L¥gL¤j, R‰W¥òw¤ij tiuaW¡f, Û‹Ão¥ngh® mt®fSilaÛ‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid rç brŒJ bfhŸs fhuzkhd rªij C¡Fé¥igÏ«KiwfŸ njh‰Wé¡F«. Û‹Ão¥ngh® Û‹ts Mjhu§fŸ j§fS¡F¢brhªjkhdij¥ ngh‹W elªJ bfhŸs it¤J Û‹ts nkyh©ik f£L¥ghLfŸ Âwªjtêia òw¤njh‰w¤Âš jé®¡F«. mt‰iw Kjèš mWtil brŒnth® ahuhfÏUªjhY« mtU¡F ÏåÍ« Û‹ts Mjhu§fŸ Ïytrkhdjšy v‹w ãiyæšÛ‹Ão¥ngh® tU§fhy¤Âš KjÄL brŒa éU«òt®. Û‹ts Mjhu§fis ghJfh¥g®.m›thnw ga‹gL¤j¥gL« Ãw Mjhu§fisÍ« mt‰¿‹ mWtilæ‹ bghGJghJfh¥g®.

16 Ïj‹ éisthf msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ Û‹ts¤Âš

jé®¡f¥gléšiy våD« Fiw¡f¥gL»wJ. C¡Fé¥ig rçbrŒÍ« Ka‰Áfë‹cjhuz§fŸ:

• Û‹ Ão¤jèš ÃuhªÂa¥ gFÂia¥ ga‹gL¤J« cçik (Ãgc) flšjiuMjhu¥ gFÂia ga‹gL¤Jjš k‰W« nkyh©ik;

• rKjha mo¥gilæyhd cçik nkyh©ik rKjha Û‹Ão¥ò xJ¡ÑLfŸ,k‰W« Û‹ts¤Âš Ãw FG cçikfŸ;

• ãaä¡f¥g£l br‹W milÍ« ghij¡fhd rYif mik¥ò (ãghrm); kh‰w«brŒa¡Toa jå¥g£l g§F xJ¡ÑL (khjgx) mik¥òfŸ, kh‰w«brŒa¡Toa jå¥g£l xJ¡ÑL mik¥ò (khjx) k‰W« tiuaW¡f¥g£lghij¡fhd rYif Â£l§fŸ (tghrÂ); k‰W«

• tçfŸ k‰W« Mjhu¤Â‰fhd thlif f£lz§fŸ.

nkyh©ik f£L¥ghLfS¡F T£LwÎ Ïizªj nkyh©ik kh‰w« brŒa¡Toajå¥g£l xJ¡ÑL (khjx) jå¥g£ltU¡F Û‹Ão¡f xJ¡ÑL (jÛx) ÃuhªÂa«gFÂia¥ ga‹gL¤J« cçik k‰W« rKjha xJ¡ÑLfŸ M»ait cjhuz§fŸ

15Ïªj ãfœéš “Âwd‰wJ” v‹gJ bghUshjhu Âw‹ v‹w fU¤Âš cŸsJ. cŸÇL Ãiz¥ò Fiwªjbryéd Ãiz¥ò mšy. Mifahš Û‹ÃoghL mÂf bryéd¤Âš vL¤J¡ bfhŸs¥gL»wJ f£L¥ghLÏšyhj ãiyæš ÏJ ntW tifahf mikÍ«.

16gh®¡fÎ«. tokh®r‹ k‰W« bk£rd® (2005) Û‹ts nkyh©ik¡F bt‰¿jU« NHš mik¥òmQFKiw¡F C¡Fé¥ig rçbrŒÍ« Ka‰Áfis¥ ga‹gL¤JtJ F¿¤j fyªJiuahlY¡F¥ gh®¡fÎ«.

57

MF«.Ïit neuoahf rªij njhšé Ãu¢Áidfis¡ ftå¡F«. Û‹ts¤ÂšmsÎ¡F mÂfkhd Âwid jå¥g£l ãWtd« mšyJ Û‹Ão¥gtç‹ c‰g¤ÂKoé‰F¤ ö©oéL«.

17 Ïªj f£L¥ghLfŸ mid¤J« xU nkyh©ik rhjd¤ij¤

njh‰Wé¡F«. ÏJ Mjhu§fë‹ kÂ¥ig¡ if¥g‰W« (Mjhu§fë‹ thlif).ÏU¥Ã‹ msÎ tH§f¥g£l ãiyæš v›tsÎ c‰g¤Â brŒa nt©L« v‹gjid¤Ô®khå¡F« bghGJ Mjhu thlif xU bryéd« vd Û‹Ão¥ngh® elªJbfhŸtj‰fhd fhuz§fis¤ njh‰Wé¡F«. Ãw nkyh©ik mQFKiwfshšbjçé¡f¥glhjit Ïit. cjhuzkhf Û‹Ão¥ngh® Ûid c‰g¤Â brŒt®. mJnjh‰Wé¡F« tUthŒ¡F rkkhf Ûå‹ c‰g¤Â bryéd« ÏU¡F« tiu c‰g¤ÂbrŒt®

18.

5.2.3 nkyh©ik Kiwfë‹ x¥Ãl¤j¡f brašghL

Û‹ts¤Âš Âwid¡ f£L¥gL¤j C¡Fé¥ig rç brŒÍ« KiwfŸ äFªj Âw‹ä¡fit. bghJthf mÂf¢ bryéd« ä¡fit. égu¤njit k‰W« nkyh©ik v‹wtêæš bryéd« ä¡fit (c.«. f£L¥ghL f©fhâ¥ò k‰W« brašgL¤Jjš).våD« Û‹ Ão¥nghç‹ Âwid Ïit nk«gL¤J«. ca®ªj tUkhd« k‰W« Ïyhg«M»at‰¿‹ éisthf Û‹Ão¥ngh® Ï¤jifa ca®ªj bryéd« bfh©lnkyh©ikia V‰W¡ bfhŸS« trÂ bgWt®.

Ú©lfhy« k‰W« FW»a fhy« M»a Ïu©oY« Âwid¡ Fiw¡F« mšyJÂwikia¥ bg‰¿U¡F« tçiræš K¡»a nkyh©ik Kiwfë‹ nj®Î m£ltiz2š tH§f¥g£LŸsJ. xU bfhŸif nj®Î¡F nkyhf k‰bwh‹iw¤ nj®Î brŒÍ«bghGJ rh¤akhd t®¤jf¤ij xJ¡FjY¡fhd m¿F¿ia ÏJ tH§F«.

Âwid¡ f£L¥gL¤JtÂš Áy bfhŸiffŸ Fiwªj Âwikia k£L« bg‰¿U¡F«bghGJ, Âwªj tê¥ghijia él bghJthf Ïit ÁwªjJ. Ïu©L« Âwik bg‰wjhfÏU¡f ehLfŸ Kiwfis¥ Ã‹g‰W« F¿¡nfhŸ bfh©oU¡f nt©L«. Ïªj¤bfhŸiffis brašgL¤j njit¥gL« ãWtd Âwik Ï‹ikahš FW»a fhy¤ÂšÏit rh¤akhfhJ. brašgL¤JtJ k‰W« nkyh©ik brŒtJ M»at‰¿‰F MF«mÂf bryéd« M»at‰whš rh¤akhfhJ. våD«, tskhf bršt« njh‰Wé¡F«Û‹ts¤ij ãWÎjè‹ gFÂahf Ï¤jifa mik¥òfis brašgL¤Jtij ehLfŸÂ£läl nt©L«.

5.35.35.35.35.3 kh‹a§fŸkh‹a§fŸkh‹a§fŸkh‹a§fŸkh‹a§fŸ

k‰wÃw bjhêšfis él Û‹ts¤Âš kh‹a§fŸ Ãu¢Áid fodkhdJ. Û‹ts¤Âškh‹a§fŸ gytifahdit. Û‹Ão¥ngh® mséš, tUkhd¤Â‰F cjél mšyJbryéd¤ij¡ Fiw¡f neuoahd kh‰w§fis Ïit cŸsl¡F«. K‹Dçikmo¥gilæš tç V‰ghLfŸ _ykhf kiwKf kh‰w§fis cŸsl¡F«. Û‹ts mséšÛ‹ts nkyh©ik f©fhâ¥ò k‰W« MuhŒ¢Á bryéd¤ij kh‹a§fŸcŸsl¡F«. k©ly mšyJ njÓa mséš kh‹a§fŸ ga‹gL¤j¥gL«. F¿¥ghfÏit, bghJthd cŸf£lik¥ò mšyJ »uhk¤ÂdU¡F cjé khWg£l elto¡iffŸ_ykhf ts«F‹whj thœÎ Mjhu¤ij V‰gL¤j C¡Fé¥gj‰fhf

17bghUshjhu éisÎfŸ KGikahf és¡f¥gléšiy våD« Û©L« th§F« Â£l§fS¡F ãÂ më¤jxU bjhêš Âwªj tê¥ghij Û‹ts bryéd¤ij Û‹Ão¥nghç‹ c‰g¤Â Koé‰FŸ ftå¡F«.

18flèš cŸs Û‹ Û‹Ão¥nghU¡F Ïytr« våš, mj‹ kÂ¥ig cçik cilnahU¡F mt®fŸ tH§fnt©lh«. ÏJ mt®fsJ c‰g¤Â bryéd¤ij¡ Fiw¡F«. Û‹Ão¥ngh® msÎ¡F mÂfkhf Û‹ c‰g¤ÂbrŒt®. Vbdåš mL¤j my»š Ão¡f¥g£l Ûå‹ éiy mJ c‰g¤Â brŒÍ« tUkhd¤ij él FiwÎ.

58

m£ltiz 2. bt›ntwhd Âw‹ nkyh©ik Kiwfë‹ x¥Ãl¤j¡fm£ltiz 2. bt›ntwhd Âw‹ nkyh©ik Kiwfë‹ x¥Ãl¤j¡fm£ltiz 2. bt›ntwhd Âw‹ nkyh©ik Kiwfë‹ x¥Ãl¤j¡fm£ltiz 2. bt›ntwhd Âw‹ nkyh©ik Kiwfë‹ x¥Ãl¤j¡fm£ltiz 2. bt›ntwhd Âw‹ nkyh©ik Kiwfë‹ x¥Ãl¤j¡fbrašgh£o‹ RU¡f«.brašgh£o‹ RU¡f«.brašgh£o‹ RU¡f«.brašgh£o‹ RU¡f«.brašgh£o‹ RU¡f«.

KiwKiwKiwKiwKiw Âwid it¤ÂU¤jšÂwid it¤ÂU¤jšÂwid it¤ÂU¤jšÂwid it¤ÂU¤jšÂwid it¤ÂU¤jš éguéguéguéguégu nkyh©iknkyh©iknkyh©iknkyh©iknkyh©ik Û‹Ão¥nghç‹Û‹Ão¥nghç‹Û‹Ão¥nghç‹Û‹Ão¥nghç‹Û‹Ão¥nghç‹mšyJ Fiw¤jèšmšyJ Fiw¤jèšmšyJ Fiw¤jèšmšyJ Fiw¤jèšmšyJ Fiw¤jèš njitfŸnjitfŸnjitfŸnjitfŸnjitfŸ bryéd«bryéd«bryéd«bryéd«bryéd« Âwik Âwik Âwik Âwik Âwik &

ÂwikÂwikÂwikÂwikÂwik bršt«bršt«bršt«bršt«bršt«

FW»a fhy« FW»a fhy« FW»a fhy« FW»a fhy« FW»a fhy« Ú©lfhy«Ú©lfhy«Ú©lfhy«Ú©lfhy«Ú©lfhy«njh‰Wé¤jšnjh‰Wé¤jšnjh‰Wé¤jšnjh‰Wé¤jšnjh‰Wé¤jš

f£L¥gL¤j¥ FiwÎ FiwÎ FiwÎ FiwÎ FiwÎg£l EiHÎ

Ïizªj FiwÎ- FiwÎ FiwÎ- eL¤ju« FiwÎ(ngh£oahd eL¤ju« eL¤ju«xJ¡ÑL)

Û‹Ãorhjd« eL¤ju« FiwÎ FiwÎ FiwÎ FiwÎk‰W« fy‹f£L¥ghLfŸ

kh‰w« brŒa eL¤ju« FiwÎ- eL¤ju«- eL¤ju« FiwÎÏayhj jå¥g£l eL¤ju« ca®ÎKa‰Á xJ¡ÑL

kh‰w« brŒa eL¤ju« FiwÎ- eL¤ju« eL¤ju« FiwÎÏayhj jå¥g£l eL¤ju« ca®Î ca®Îfy‹ Û‹ÃoghLxJ¡ÑL

ÂU«g th§F« eL¤ju« FiwÎ- eL¤ju« ca®Î eL¤ju«Â£l§fŸ eL¤ju«

ÃuhªÂa¥gFÂia eL¤ju« eL¤ju« FiwÎ FiwÎ- eL¤ju«-ga‹gL¤J« eL¤ju« ca®Îcçik

kh‰w¤j¡f eL¤ju« eL¤ju« eL¤ju«- eL¤ju«- eL¤ju«-jå¥g£l ca®Î ca®Î ca®ÎKa‰Á xJ¡ÑL

rKjha mo¥gil eL¤ju«- eL¤ju«- eL¤ju«- eL¤ju«- eL¤ju«-æyhd cçik ca®Î ca®Î ca®Î ca®Î ca®Îmik¥ò

kh‰w¤j¡f eL¤ju«- ca®Î ca®Î ca®Î ca®Îjå¥g£l ca®ÎxJ¡ÑL

tçfŸ k‰W« eL¤ju«- ca®Î ca®Î ca®Î ca®ÎMjhu thlif ca®Îf£lz§fŸ

* tiuaW¡f¥g£l EiHÎ, mj‰F Fiwªj Âwikna ÏUªj nghÂY« k‰wÃw nkyh©ik mik¥òfë‹K¡»a gFÂahF«. Ãw mid¤J Kiwfë‹ Ïiz¥ghf ga‹gL¤j¥gl nt©oa mtÁa« cŸsJ.

59

bryél¥gL»‹wd. Mifahš mid¤J kh‹a§fS« “Ôait” Mf¡ fUj¥glnt©L« v‹gJ g‰¿ gçÓè¡f¤j¡f mséš Ku©ghL cŸsJ.

gyãfœÎfëš – ‘e‹ikahd’ kh‹a§fŸ Âwid Fiw¥gij¡ fh£oY« mÂfç¡fC¡Fé¥ig¤ njh‰Wé¡»‹wd. ÏJ Vbd‹whš, ãWtd§fŸ xU Û‹ts¤ÂšKGikahf mid¤J c‰g¤Â msit rhuhJ F¿¥Ãl¤j¡f Ïyhg« bgW« tiu KjÄLbrŒÍ«. kh‹a§fŸ Ïšyhj ãiyæš ÏU¥gijél kh‹a§fŸ Ïyhg¤ij mÂfç¡f¢brŒÍ«. Ïj‹ _y« vÂ®gh®¡F« Âw‹ msé‰F TLjyhf tH§F«.

neuoahfnth mšyJ kiwKfkhfnth msÎ¡F mÂfkhd ÂwD¡F têel¤J«kh‹a§fŸ k‰W« Ãw bghUshjhu C¡Fé¥òfŸ Vuhs«. Âwikahd Âwidã®t»¡F« bfhŸif Ïšyhj ãiyæš Áy Û‹ts§fënyD« Ïyhg mÂfç¥Ã‰fhftH§f¥gL« vªj xU C¡Fé¥ò« msÎ¡F mÂfkhd ÂwD¡F têel¤J«. njÓamséš cyfshéa fy‹ bjhFÂ nk«gh£o‰fhf tH§f¥gL« bghUshjhu C¡Fé¥òbjhl¡f¤Âš äfÎ« Ïyhg« ju¡Toa Û‹ts¤Âš Áy msÎ¡F mÂfkhd KjÄ£iléisé¡F«. Û‹ÃoghL mšyJ EiHÎ tiuaiw _ykhf XusÎ Ïjid rçbrŒJbfhŸsyh«. Mdhš äFªj »il¡f¡Toa Mjhu§fis KGikahf msÎ¡FmÂfkhf¥ ga‹gL¤JtJ _y« bjhêš ts®¢Á miltjhš bghUshjhuC¡Fé¥òfŸ ts«F‹whj j‹ik v‹w bghJthd neh¡f¤Jl‹ x¤J bršy¤bjhl§F«.

Âw‹ ÛJ neuoahd éisÎfis V‰gL¤Jtjhf¡ fUj¥gL« kh‹a§fŸ k‰W« ÃwbghUhsjhu C¡Fé¥òfŸ f£Lkhd«, fy‹fis¥ bgWjš k‰W« Óuik¤jš m›thnwF¿¥Ãl¡Toa mséš Ïa¡f¢ bryéd¤ij¡ Fiw¡f neuoahf tH§FjšM»at‰¿‰fhf më¡f¥gL»‹wd. tuÎ bryÎ Â£l¤Âš cjé¤ bjhif kh‹a«,tç, bryÎ fl‹ M»at‰¿š K‹Dçik vd gytiffëš kh‹a§fŸ ÏU¡F«.kh‹a« k‰W« tçæš K‹Dçik äfÎ« K¡»akhdit. j‰rka« tuÎ bryÎ Â£lkh‹a§fis él K¡»akhdit.

fy‹ f£Lkhd« k‰W« eÅd¥gL¤JtÂ‹ KjÄ£L bryéš kh‹a« më¥gJÛ‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« ÂwD¡F äfÎ« K¡»akhdJ. Û‹Ão¥ò _yjd¤Âškh‹a« Û‹Ão¤ bjhêèš gyfhuz§fshš ga‹gL¤j¥gL»wJ. nk«gh£ilvëjh¡F»wJ. Û‹Ão¥ig¢ rh®ªJŸs rKjha¤Â‹ tUkhd¤Â‰F cjÎ»wJ.KjÄ£oš kh‹a« neuoahd cjé¤bjhifahf ÏU¡fyh«. fl‹ Ûjhd t£oé»j¤ij¡ Fiw¥gjhf ÏU¡fyh« Û‹Ão¥ngh® _yjd¤ij ÂU¥Ã¢ brY¤j ÏayhjÏl§fëš, flD¡F Ãiz ã‰ngh® nt©o¡ bfhŸS« Ïl§fëš bjhêè‹ _yjd¢bryé‰F ãÂ më¥gij muR éy¡Fjš tH¡fk‰wJ mšy. Û‹ts nkyh©ik¡F«Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« ÂwD¡F«, Ï¤jifa ãiy, Ô®khå¡f¥g£l g¡féisÎfis V‰gL¤J«. c.«. ãWtd§fŸ Âthyh»él mDkÂ¡f m§ÑfhuKilnah® ja§Ft®. fl‹fŸ kh‰¿ mik¡f¥gL«. bghUshjhu ga‹ju¡ Toa j‹ikòJ¥Ã¡f¥gL«. muR fl‹fis Ão¤j« brŒÍ« v‹W v©Qt®. Ïj‹ éisthf,ca®ªj Á¡fd k‰w ãiyæš Âw‹ ã®t»¡f¥gL«. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹mik¥ig rç¡f£Ljš jhkj¥gL«. Û‹ÃogL« é»j« äfÎ« Fiwªj mséšÏU¡F« fy‹ bjhFÂæ‹ ÂthyhF« j‹ik KoÎ¡F tu mDkÂ¡f¥g£lhšÛ‹Ão¥ò ãWtd§fë‹ Ïyhg« ju¡Toa mšyJ mÂfkhfnt ãÂ ãiy nkhrkilÍ«éisit ÏJ V‰gL¤J«. njit¡F mÂfkhd Âwid ã®t»¤jš Mjhu§fë‹ts«F‹whj j‹ik¡fhd tH¡fkhd Ïl®fSl‹ ga‹gL¤J« é»j¤ijmÂf¥gL¤J«.

60

_yjd¢ bryéš kh‹a¤Jl‹ TLjyhf Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwidnk«gL¤Jtj‰fhf KjÄ£L¡ bfhŸiffŸ tH¡fkhf tç K‹Dçikia cŸsl¡F«.Ït‰¿š äfÎ« gutyhf cŸsJ tç m‰w vç bghUŸ, Jçjkhd KjÄ£L njŒkhd«,jŸënghl¥gL« tUkhd tçfŸ M»aitahF«. m¤jifa tç rhjf bryéd« Ûjhdrh£Á ó®¤Âailahj x‹W. Mdhš bjhif Ã‹ bjhlU« vd bjçé¡F«.

Ãw ÃçÎfë‹ kh‹a§fŸ Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ ÛJ v›tifæš ghÂ¥òV‰gL¤J« v‹gij gçÓè¡f nt©oa mtÁa« V‰gL»wJ. äfÎ« btë¥gilahdcjhuz« f¥gš f£Ljš. Ï¤jifa “tuÎ bryÎ Â£l¤Âš F¿¥Ãl¥glhj kh‹a§fŸ”tH¡fkhf éçtilÍ« Íf¤ÂèUªJ vL¤J¢ bršy¥gLgitahF«. mitbrašgL¤j¥gL« neh¡f¤ij¤ bjhl®ªJ ãiwnt‰W»‹wd, Âw‹ Ûjhd mt‰¿‹éisÎfŸ (Ô®khå¡f Ïayhjit våš), Ãw bghUshjhu khWghLfë‹ Ûjhdrh¤akhd éisit nk«gL¤jhJ v‹gjid Û‹ts m§ÑfhuKilnah® cWÂ brŒÂlnt©L«.

mªãa Û‹ts¤ij miltj‰F cjéL« kh‹a§fS« ftd« bgWjš nt©L«.Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ kh‰w¤ij ö©L« E£g¤ij mit és¡F«bghGJ, Âwikahd Û‹ts nkyh©ik Ïšyhj ãiyæš, m¤jifa kh‰w« msÎ¡FmÂf Âwåš KotilÍ«. bg‰W¡ bfhŸS« flnyhu eh£oš msÎ¡F mÂfkhdÛ‹Ão¥Ã‰F bfh©L bršY«.

gbrÂe-Âw‹ ehLfis neuoahf mšyJ kiwKfkhf msÎ¡F mÂfkhd ÂwidV‰gL¤J« kh‹a§fŸ k‰W« C¡Fé¥òfis Fiw¡fÎ« go¥goahf¡ Fiw¡fÎ«nf£L¡ bfhŸ»wJ. (f£Liu 25èUªJ 26 tiu). nkY«, g‹dh£L Û‹ts rKjha«,msÎ¡F mÂfkhd Âwid V‰gL¤J« kh‹a§fis éy¡Ftj‰fhd njit F¿¤Jbjëthd ãiyia¥ Ã‹g‰W»wJ. g‹dh£L rhjd§fŸ k‰W« g‹dh£L k‹w§fëšãiy k‰W« bghW¥ig tiuaW¡»wJ.

Û‹ts kh‹a§fis¥ g‰¿ ng¢R th®¤ij el¤j K¡»a M®t ika« njhfh kh‹nl«(2001) ‹ éÂfis mo¥gilahf¡ bfh©l ct ãWtd¤Â‹ ng¢R th®¤ij FG MF«.Ódhéš eilbg‰w ct ãWtd¤Â‹ mik¢rf T£l¤Âš Ah§Ah§ jå¥g£l ã®thfk©ly« (2005) fyªJiuahlè‹ K‹nd‰w¤ij kÂ¥ÃL« bghGJ mik¢r®fŸÛ‹ts¥ Ãçéš kh‹a§fŸ F¿¤j f£L¥ghLfis tY¥gL¤JtÂš FG Mœªjx¥òjš bfh©oU¥gij m¿ªjd®. msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ k‰W« msÎ¡FmÂfkhd Û‹Ão¥ò M»at‰iw njh‰Wé¡F« F¿¥Ã£l Û‹ts kh‹a tiffisjil brŒjY« ÏÂš ml§F«.

nkY« tnkcã m¿é¡ii (Ieh, 2002) “ctãWtd¤Âš Û‹ts kh‹a§fŸ Ûjhdmt‰¿‹ f£L¥ghLfis nk«gL¤j, bjëth¡f nk‰bfh©l Ka‰Áfis Ko¡F«bghGJ msÎ¡F mÂfkhd Âwid V‰gL¤J« kh‹a§fis éy¡f nt©L«. v‹wmiH¥ig éL¤jJ.

mj‹ 26tJ mk®éš cnt mik¥Ã‹ Û‹ts¡FG (2005) fy‹ bjhFÂfis éçth¡fm¤jifa kh‹a§fŸ cjéL« v‹gij V‰W¡ bfh©lJ. ts«F‹W« ãiyæš mitnk‰bfhŸs¥gL« bghGJ ÏU¥ò mêit V‰gL¤J«. fy‹bjhFÂæ‹ msÎ¡FmÂfkhd Âw‹ éy¡f¥gl nt©L«.

mt‰¿‹ Âw‹ nkyh©ik gçÓyidfë‹ gFÂahf ehLfŸ mt‰¿‹ Û‹tsbjhêY¡F tH§f¥gL« bt›ntwhd kh‹a§fŸ k‰W« Ãw bghUshjhu C¡Fé¥ò

61

g‰¿Í« njÓa mséš kÂ¥ÕL nk‰bfhŸs m¤Jl‹ Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ÛJ mt‰whš V‰gl¡Toa éisÎfisÍ« ju¤Â‹ mo¥gilæš kÂ¥ÕL brŒant©L«. vÂ® gh®¡f¥gL« KjÄL KoÎfŸ k‰W« ts«F‹whj j‹ik

19

M»at‰iwÍ« kÂ¥Ãl nt©L«.

5.45.45.45.45.4 cçikjhu®fŸ g§F bfhŸSjšcçikjhu®fŸ g§F bfhŸSjšcçikjhu®fŸ g§F bfhŸSjšcçikjhu®fŸ g§F bfhŸSjšcçikjhu®fŸ g§F bfhŸSjš

Û‹ts nkyh©ikæš cçikjhu®fë‹ <Lgh£o‹ e‹ikfŸ F¿¤J gçÓè¡f¤j¡fmséš ftd« brY¤j¥gL»wJ. (mjhtJ Ïizªj nkyh©ik), Û‹ts¤Â‹gytiffëš, ghu«gça« k‰W« bjhêš M»a Ïu©oY« nkyh©ik¤ Â£l§fisnk«gL¤JtJ k‰W« brašgL¤JtÂš ÏJ gad‰wJ vd ã%Ã¡f¥g£LŸsJ.

cçikjhu®fŸ g§F bgWjè‹ bt›ntwhd khÂçfŸ ga‹gL¤j¥g£ld. Û‹Ão¥ngh®k‰W« cçikjhu®fŸ nk‰bfhŸs nt©oa Jšèakhd g§F, ehLfŸ, mt‰¿‹ r_ftH¡f§fŸ, mt‰¿‹ Âw‹ nkyh©ik mik¥ò M»at‰iw¢ rh®ªJ ÏU¡F«.nkyh©ik Kiwfëš Ïªj cçikjhu®fë‹ g§F cŸÇL bgWjèš ÏUªJ (c.«.Mnyhrid¡FG¡fëš ÃuÂãÂ¤Jt« _ykhf) rKjha« tiu mšyJ nkyh©ik¥bghW¥ig rKjha¡ FGé‰F kh‰WjYl‹ ÃuhªÂa¥ gFÂia¥ ga‹gL¤J« cçiktiu khWglyh«.

g§F bgWjè‹ gutyhd ga‹fëš nk«gL¤j¥g£l Ïz¡f« cŸsl§F«.cçikjhu®fë‹ m¿thš nkY« Âwikahd nkyh©ik Â£l§fŸ V‰gL¤j¥glyh«.Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¡f bfhŸiffis nk«gL¤JtÂš ehLfŸbjhêš k‰W« Ãw cçik jhu®fSl‹ éçthd fyªjhŒÎ nk‰bfhŸs nt©L«. Âw‹nkyh©ik¥ Ãu¢ÁidfŸ k‰W« Kiwfëš cl‹ gh£il¥ bgw nt©L«. bghJthdth®¤ijfëš Û‹ts« bjhl®ghd cçik jhu®fë‹ tYthd <Lgh£il Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¡F« Kiwfëš ehLfŸ gçÓè¡f nt©oaJ äfK¡»akhdjhF«.

gy ãfœÎfëš, Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jèš, cçikjhu®fë‹Âwikahd g§F bgWjY¡F gæ‰Á njit¥gL»wJ. mid¤J cçikjhu®fS¡fhfÃw elto¡iffŸ, Û‹Ão¥ngh® k‰W« Û‹Ão¥ngh® ãWtd« cŸë£l mid¤Â‰F«gæ‰Á njit¥gL»wJ. òÂa nkyh©ik Kiwfis m¿Kf¥gL¤Jtj‰F, jhkhfntcçikjhu®fŸ nk‰bfhŸS« têfëš rç¡f£Ljš njit¥gL»wJ. m›thnw òÂaãWtd ÏilKf¤ij Û‹ts m§Ñfhu« cilnah®, Û‹Ão¥ngh® k‰W« Ãwcçikjhu®fŸ M»nahU¡F Ïilna nk«gL¤j rç¡f£LJš njit¥gL»wJ. ehLfŸÛ‹Ão¡F« ãWtd§fŸ, Û‹Ão¡F« FG¡fŸ, Û‹Ão¥ngh® k‰W« ÃwU¡F cçaãWtd totik¥ig tH§» Ïªj ãWtd§fëš kåj KjÄ£il nk«gL¤j cjélnt©L«.

5.55.55.55.55.5 g‹dh£L fU¤J¡fŸg‹dh£L fU¤J¡fŸg‹dh£L fU¤J¡fŸg‹dh£L fU¤J¡fŸg‹dh£L fU¤J¡fŸ

g‹dh£L Ú®¥gu¥Ãš k‰W« Ão¡f¥gL« Û‹ ÏU¥ò x‹W¡F nkyhd všiyia¡bfh©lt‰whš Ãç¡f¥gL« bghGJ TLjyhd Ãu¢ÁidfŸ njh‹W»‹wd. mjhtJVnjD« xU jå¥g£l eh£o‹ Âwid¡f£L¥gL¤J« M‰wš, mj‹ Û‹ Ão¥gt®fë‹Âwid ã®t»¤jY¡F tiuaW¡f¥g£oU¥Ã‹ k‰W« mªj Û‹ ts¤Âš mid¤J¥

19cntm (2004 M) Û‹ts¥Ãçéš kh‹a§fis milahs« fhQjš, kÂ¥ÃLjš k‰W« m¿é¤jY¡fhdtêfh£o. cntm Û‹ts bjhêš E£g m¿¡if v© 438š ehLfŸ Mnyhrid bgw nt©L«.

62

g§F bgWnthç‹ KGikahd Âwid ã®t»¡f, Ú£o¡f¥glhJ. Ïj‹ éisthf,Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ÏizªJ nkyh©ik brŒaéšiy ba‹whšgçÓè¡f¤j¡f nkyh©ik Ka‰ÁfŸ ÏUªj nghÂY« Û‹ts« msÎ¡F mÂfkhdga‹gh£onyna ÏU¡F«.

ÏU¥òfŸ ÏU všiyfshš Ãç¤J¡ bfhŸs¥gL« ãfœÎfëš, Ïy¡F Ïl¥g£l Âwidmik¤jš f£L¥ghL k‰W« Âwid ã®t»¤jš M»at‰¿š ÏUehLfë‹ ÏizªjbrašghL äfÎ« K¡»akhdJ. ÏJ ÏUg¡f V‰ghLfŸ _ykhf eilbgwyh«. (mL¤jvšiy¡F Ïl« bgauhj Û‹ ts¤Âš), mšyJ k©ly Û‹ts nkyh©ik ãWtd«_ykhf eilbgwyh«. (kÛtnkã) k©ly« k‰W« g‹dh£L bghUshjhu k‹w§fëšÂw‹ Ãu¢Áidfë‹ gçÓèidfŸ vGªjd. cjhuzkhf MÁah gÁÃ¡ bghUshjhux¤JiH¥ò (Mgbghx) bghUshjhu x¤JiH¥ò k‰W« nk«gh£L¡fhd ãWtd«(bghxnkã) k‰W« bj‹»H¡F MÁa ehLfë‹ FG (bjMehF) M»ait mt‰¿‹cW¥Ãd® ehLfë‹ Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ Ãu¢Áidfis gçÓè¤jJ.

bfhŸif mséš, g‹dh£L Ú®¥gu¥Ãš Âwid ã®t»¥gÂš bjhêš E£g Áuk§fŸÏªj têfh£L Kiwfëš KGtJkhf éthÂ¡f¥gLgt‰¿‰F é¤Âahrkhditmšy. Âwikahd nkyh©ik k‰W« f£L¥ghLfSl‹ Ïz¡f¤ij cWÂ brŒjšmÂfkhd gu¥ò k‰W« Âwªj gÂÎ Ãu¢ÁidfŸ ngh‹wt‰iw mDkÂ¡F«r£ltotik¥ig ãWÎtÂš F¿¥ghf äf mÂfkhd Áuk§fŸ cŸsd. Vbdåšfy‹fŸ xU Û‹ ts¤Âš ÏUªJ Ïl« bga®ªJ VnjD« xU Ïl¤Âš kWgonjh‹Wtjhš, éLg£l éisÎfshš F¿¥ghd Ãu¢ÁidfŸ njh‹wyh«.njitbaåš, bfho eh£il kh‰¿, ehLfŸ mt‰¿‹ brhªj Âwid f£L¥gL¤jelto¡if vL¡f njit V‰gL«. Ãw Û‹ts¤Â‹ Ûjhd éisÎfisÍ« fz¡»šbfhŸs nt©L«.

gy v©â¡ifæš f£L¥gh£L totik¥ò V‰gL¤j¥g£LŸsJ. g‹dh£L Ú®¥gu¥ÃšÛ‹Ão¥gij bjçé¡F« neuoahd neh¡f« bfh©lJ. Ïz¡f x¥gªj« k‰W« Û‹ÏU¥ò x¥gªj« M»ait g‰¿Í« bjçé¡F«. j‰nghJŸs g‹dh£L x¥gªj§fS¡FehLfŸ Ïz¡fkhf ÏU¤jš nt©L«.

5.5.1 kÛtnk ãWtd§fSl‹ ÏizªJ brašgLjš

bgU§flèš Ïa§F« mÂfkhd fy‹ bgçJ« elkhL« j‹ik cilait.flšfS¡F Ïilna k‰W« 200 flš ikš gFÂfS¡F cŸns k‰W« btëna vdÏUgFÂfëY« fy‹fë‹ bgçjhd elkhL« j‹ik mj‹ Âwid kÂ¥ÃLtijfod¥gL¤J»wJ. bt›ntwhd k©ly Û‹ts mik¥òfSl‹ Áwªj x¤JiH¥Ã‹njitia K¡»a¥gL¤J»wJ.

Ieh Û‹ ÏU¥ò x¥gªj« flnyhu ehLfŸ k‰W« Ú®¥gu¥Ã‰F bjhiyéš cŸs ehLfŸefuhj k‰W« bgçJ« efU« ÏU¥ig ga‹gL¤j éU«ò»wJ. x¥òneh¡F mo¥gilæšMjhu§fis ã®t»¡F« neh¡f¤Âš k©ly Û‹ts nkyh©ik ãWtd§fismik¡féU«ò»wJ. všiy jh©L« Û‹ts¤Â‹ éntfkhd nkyh©ik¡Fm¤jifa x¤JiH¥ò mtÁakhdJ. j‰rka« ÏJ nfh£ghL (k‰W« brŒKiw)M»at‰¿š e‹F ãWt¥g£LŸsJ. ehLfŸ x¤JiH¡f kW¤jhš, RjªÂukhd k‰W«Âwªj tê¥ghijæš ga‹gL¤j¥gL« Û‹ts¤Âš cŸsij¥ ngh‹w ãiy mšyJmjidél nkhrkhd ãiy njh‹W«. msÎ¡F mÂfkhd Û‹Ão¥ò k‰W« msÎ¡FmÂfkhd Âw‹ njh‹WtJ ã¢ra«. ãiy äfÎ« nkhrkhF«. Vbdåš, ngh£oæš ga‹bgw mt‰¿‹ fy‹fS¡F cjél ehLfŸ C¡Fé¡f¥gL«. Ïj‹ éisthf,

63

bfh^ukhd ngh£o kh‹a§fŸ vëjhf ãWt¥gL«. kiwKfkhf¡ F¿¥ÃL« msÎ¡FmÂfkhd Âw‹ njh‹W«.

gbrÂe-Âw‹ kÛtnk ãWtd§fis tY¥gL¤JtJ k©ly mséš Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¡f nk«gL¤j¥g£l bjhl®òila E£g§fistY¥gL¤JtJ M»at‰iw K¡»a elto¡ifahf milahs« fh©»wJ. gbrÂelto¡ifæ‹ f£Liu 27, 38 _ykhf Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ nkyh©ikbjhl®ghd g‹dh£L x¥gªj§fëš g§F bgWjš, k©ly x¤JiH¥ò M»at‰iw¥gçÓè¡»wJ. x¤JiH¥ò Ïu©L ãiyfëš MdJ: x‹W efuhj ÏU¥òfis¥ g»®ªJbfhŸtJ bjhl®ghdJ; Ïu©lhtJ Mœflš Û‹Ão¥ò bjhl®ghdJ. kÛtnkãWtd§fŸ k‰W« ÏU g¡f x¥gªj§fŸ M»at‰¿‹ K¡»a g§F x¥gªj ehLfS¡FÏilna g§»L« Mjhu¤ij xJ¡ÑL brŒtnj MF«. x›bthU Á‰¿d tifæY«mDkÂ¡f¥gL« bkh¤j Û‹ Ãogh£il (mbkhÛ) mik¤J xJ¡ÑL brŒÍ«. ÁyãfœÎfëš, nkY« bjëthd Âw‹ nkyh©ik KiwfŸ Ââ¡f¥gL«.

cjhuzkhf tl»H¡F m£yh©o¡ Û‹ts ãWtd¤Â‹ (t»mÛtã) K¡»a g§Fx¥gªj¡FGé‰»ilna mbkhÛ‹Ãogh£il xJ¡ÑL brŒtnjahF«. mªjx¥gªj¡FGé‰F »il¡f¡ Toa Û‹Ão¥ò thŒ¥òfS¡F V‰g Û‹Ão¡F«fy‹fë‹ v©â¡if k‰W« Ka‰Áia f£L¥gL¤J«. m›thnw bko£lnuåa‹gFÂ¡fhd bghJ Û‹ ts¡FG (bkbghÛtF) Mjhu ãiy g‰¿ m¿Îiu tH§F»wJ.éntfkhd nkyh©ik¡F cça Kiwfis tH§F»wJ. gFÂ k‰W« gUtfhy _Ljš,mbkhÛ, fiu Ïw§F« Û‹fë‹ msÎ k‰W« Û‹Ão¥ò Ka‰Á M»aitÍ« ÏÂšml§F«.

g‹dh£L Û‹ts¤Âš Âwikahd Âw‹ nkyh©ikia ãiwnt‰w, ehLfŸ kÛtnkãWtd§fSl‹ ÏzªJ braš gLjš nt©L«. égu§fis¥ g»®ªJ bfhŸsnt©L«. égu nrfç¥ò mik¥òfis bghU¤jkhf mik¥gÂš fyªJ bfhŸSjšk‰W« g‹dh£L Ú®ts¤Âš Âwid¡ f£L¥gL¤Jtj‰fhd kÛtnk ãWtd§fë‹elto¡iffS¡F cjéLjš nt©L«. j‰rka« Niu Û‹ts¤Â‰fhd égukhdjftšfŸ cŸsd. Vbdåš bt›ntW k©ly Niu Û‹FG m£yh©o¡ NiuÛ‹fis¥ ghJfh¡F« g‹dh£L¡FG (mNghgF) mbkç¡fh Ïilnaahd bt¥gk©ly Niu Û‹FG (mbtNF) ÏªÂa¥ bgU§flš Niu Û‹FG (ÏbgNF) k‰W«bj‹gÁÃ¡ FG (bjgF) M»ait égu§fis¢ nrfç¡»‹wd. Û‹Ãogh£Ll‹ k‰W«Niu Û‹Ão fy‹fSl‹ x¥Ã£L¥ gh®¤J Ó® brŒ»‹wd. mf‹w tçiræyhdÛ‹ts¤Âš ÏizªJ brašgLjš rhjfkhdnj v‹gjid ÏJ cz®¤J»wJ.

5.5.2 Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid Ïl« bgau¢ brŒjš

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ g‹dh£L nkyh©ikæš F¿¥ghd m¡fiw xUgFÂ, k©ly« mšyJ Û‹ts¤ÂèUªJ k‰bwh‹¿‰F Âwid Ïl« bgau¢ brŒjšMF«. br‹W miltj‰fhd tê jil brŒa¥glhéoš, xU Û‹ts« mšyJvšiyæèUªJ Ú¡f¥g£l fy‹fŸ k‰bwh‹¿‰F¢ br‹WéL«.

xU eh£oš Û‹Ãofy‹fis éiy¡F th§» KGikah¡» bfhŸSjš ngh‹w Âw‹Fiw¥ò Â£l§fŸ Ãw ehLfëš Û‹ ts¤Â‰F _yjd¤ij bršy mDkÂ¤jhškèthd _yjd Mjhukh»éL«. th§F« eh£o‹ Û‹ts« Âwikahf ã®t»¡f¥gL«våš ÏJ mªj eh£o‰F kèthd cŸÇ£il¥ bgw bghUshjhu cz®it¤njh‰Wé¡F«. våD« m¤jjifa kh‰w§fŸ ghjfkhd éisÎfis¡bfh©oU¡F«. gy tsU« ehLfëš Ï›tifæš bgw¥g£l bjhêš Kiwæyhd

64

fy‹fŸ, cŸq® ÁWju k‰W« gFÂ bjhêš Kiwæyhd fy‹fŸ ÛJ czu¤ j¡fmséš ghÂ¥òfis¡ bfh©oU¡F«. _yjd« ciH¥Ã‰F <LgL¤j¥gL« Ïl§fëšÏ¥Ãu¢Áid nkY« ÔéukhF«. tsU« ehLfŸ F¿¥ghf bghUshjhu bryéd« k‰W«Fiwªj KjÄ£oš cŸÇL bgWjš M»at‰¿š mt®fsJ Û‹ts« e‹Fã®t»¡f¥g£l nghÂY« Ôéu ftd« brY¤j nt©L«.

bgw¥gL« Û‹ts« KGikahd ga‹gh£o‰F mU»š mšyJ nkyhf ÏU¡F«ãiyæš gyÅdkhd ãiyæš ã®t»¡f¥gL»wJ mjhtJ Ïytrkhd k‰W« Âwªjbtë¥ghijia it¤ÂU¡F« ãiyæš, kèthd cŸÇLfŸ ga‹juhJ.ga‹gL¤JjY¡fhf mt®fŸ bgW« vªj xU Fiwthd bryédK« ga‹gL¤JjiymÂf¥gL¤J« msthš <L brŒa¥g£L éL«. m¤jifa ãiyæš Âw‹ Fiw¥òÂ£l§fŸ Âw‹ Ãu¢Áidfis xU Ãbgh k©ly¤ÂèUªJ k‰bwh‹¿‰F rh¤akhfkh‰¿éL«.

Û‹ts m§Ñfhu« cŸnsh®, j§fŸ Û‹ts¤ÂèUªJ, Ãw eh£o‹ Ãbgh k©ly¤Â‰FmsÎ¡F mÂfkhd Âwid czu¤j¡f tifæš kW xJ¡ÑL brŒjè‹ éisÎfiskÂ¥Ãl nt©L«. rh¤akhd Kiwæš Ô§F éisé¡F« våš Ïa‹wtiu m¤jifakh‰w§fis ifél Ka‰Á brŒjš nt©L«. gbrÂe-Âw‹ k‰bwhU eh£o‹všiy¡F Âw‹ kh‰w« mªj eh£o‹ Ïz¡f« k‰W« tH¡fkhd m§Ñfhu« ÏšyhJbrŒa¥gLtJ Ïšiy vd ehLfŸ cWÂ brŒa nf£L¡ bfhŸ»wJ.

6.6.6.6.6. Âwid¡ Fiw¥gj‰fhdkhW« fU¤J¡fŸÂwid¡ Fiw¥gj‰fhdkhW« fU¤J¡fŸÂwid¡ Fiw¥gj‰fhdkhW« fU¤J¡fŸÂwid¡ Fiw¥gj‰fhdkhW« fU¤J¡fŸÂwid¡ Fiw¥gj‰fhdkhW« fU¤J¡fŸ

ãgªjidfŸ tH§f¥g£l ãiyæš, Âw‹ nkyh©ik Â£l m¿Kf¤ij Á¿amséntD« Âw‹ Fiw¥ò Ã‹ bjhlU« msÎ¡F mÂfkhd Âwid¡ Fiw¡F«Kiwfëš k¡fŸ <LgLt®. äf¡ Fiwªj msényD« j§fSila thœÎMjhu§fis¥ g‰¿a tH¡fkhf j§fŸ tUkhd¤ij¥ g‰¿a j‰fhèf ã¢rak‰wj‹ik njh‹W« JuÂ®Zltrkhf òçªj rhjfkhd éisÎfis¥ g‰¿, mnefkhfÏU¡f¡ Toa c©ikahd éisÎfis¥ g‰¿ Koªj msé‰F ftiy bfhŸ»‹wd.

nkY« c©ikahd mšyJ òçªj – Ïªj¡ ftiyfis fU¤Âš bfhŸs neh¡fk‰WjtWjš tYt‰w Ïz¡f¤ij éisé¡F«. bfhŸiffis nk«gL¤JtÂš muÁašjl§fšfis V‰gL¤J«. k‰W« Âw‹ nkyh©ik Â£l§fëš ÏWÂahd njhšéiaéisé¡F«. m›thnw kh‰W ntiythŒ¥òfŸ k‰W« Û‹Ão¥Ãš rKjha¤Â‹ rh®ªjj‹ik M»at‰iw¡ fz¡»š bfhŸs jtWjš cŸq® k©ly¤Âš Ã‹ bjhlU«r_f k‰W« bghUshjhu bryéd¤ij V‰gL¤J«. Âw‹ Fiw¥ò Â£l§fë‹bt‰¿ia Ó®Fiy¡F«.

Âw‹ nkyh©ik k‰W« nk«ghL bjhl®ghd K¡»a khW« fU¤J¡fëš ml§Fgit:

• xJ¡ÑL k‰W« éãnahf¥ Ãu¢ÁidfŸ;

• r_f¡fU¤J¡fŸ k‰W« Ãu¢ÁidfŸ;

• r£l¥Ãu¢ÁidfŸ;

• ãÂ¥Ãu¢ÁidfŸ;

• muÁaš Ãu¢ÁidfŸ (Â£l« nk«gL¤j¥g£L Ã‹g‰w¥g£LbrašgL¤j¥gL« muÁaš R‰W¥òw¢ Nœãiy(fŸ) nr®¤J) ;k‰W«

• nkyh©ik k‰W« ã®thf¥ Ãu¢ÁidfŸ, gæ‰ÁæèUªJ c¤ntfkë¤jštiu (gl« 10).

65

têfh£L Kiwfë‹ Ã‹tU« ÃçÎfëš Ï¡ftiyfŸ k‰W« Ãu¢ÁidfŸ20

tH§f¥g£LŸsd. Ïªj¥ Ãu¢Áidfis¡ ifahs cça mQFKiw k‰W«c©ikæš mitna Ô®ÎfŸ, eh£o‰F ehL Û‹ts¤Â‰F Û‹ts« khWgL«.

6.16.16.16.16.1 xJ¡ÑL k‰W« tH§Fjèš Ãu¢ÁidfŸxJ¡ÑL k‰W« tH§Fjèš Ãu¢ÁidfŸxJ¡ÑL k‰W« tH§Fjèš Ãu¢ÁidfŸxJ¡ÑL k‰W« tH§Fjèš Ãu¢ÁidfŸxJ¡ÑL k‰W« tH§Fjèš Ãu¢ÁidfŸ

xU Âw‹ nkyh©ik Â£l¤Â‰F ã¢rakhd mšyJ KGikahd Áy Û‹ Ão¥òcçikfŸ xJ¡ÑL brŒtJ njitah»wJ. cjhuzkhf xU khj xJ¡Ñ£L Â£l¤ÂšÛ‹ts¤Â‹ mbkhÛ g§F jå¥g£l Û‹Ão¥gtU¡F xJ¡ÑL brŒa¥gL»wJ. rKjhacçik mo¥gilæyhd Â£l§fëš g§FfŸ K‹ng tiuaW¡f¥g£l FG mšyJrKjha¤Â‰F xJ¡ÑL brŒa¥gL»wJ. ÏU ãfœÎfëY«, Ïªj Û‹ts¤Âš xJ¡ÑLtH§f¥glhjt®fŸ ÏÂš Û‹Ão¡f rKJha¤Âš nr®ªnjh mšyJ g§Ffisth§»nah g§Ffis¥ bgW«tiu jil brŒa¥gL»‹wd®.

Û‹Ão¥ò cçikfŸ tH§f¥gL« Kiw Û‹Ão¥ngh® ÛJ rkk‰w ghÂ¥ig V‰gL¤J»wJ.tuyh‰¿š m¿é¡f¥gL« Û‹Ão gh£il ÃuÂgè¡f tH§f¥g£lhš mšyJÛ‹ts¤Âš g§F bgWjY¡fhf Áy Ãw cçik bg‰w ÃuÂãÂfS¡F tH§FtJ våš,Áy òÂa gâfŸ Fiwªj mséyhd xJ¡ÑLfis¥ bgW«. TLjyhd xJ¡ÑLfis¥bgW« tiu ga‹juhJ. Ú©lfhy Û‹Ão¥ngh® msÎ¡fÂfkhd xJ¡ÑL bg‰¿U¥g®.vdnt TLjyhf¥ ga‹bgWt®. m›thnw ÂU«g th§F« Â£l§fSl‹, ÁyÛ‹Ão¥ngh® nj®Î brŒa¥g£L Û‹ ts¤ÂèUªJ gz¤Jl‹ btënaW»‹wd®.bt‰¿ailahj vªj xU egU« mÂš ÏU¡»‹wd® mšyJ eZl <L Ï‹¿btënaW»‹wd®. rhjhuzkhf EiHit¡ f£L¥gL¤J« bghGJTl, rh¤akhdthœÎ Mjhu¤ÂèUªJ Áy rh¤akhd Û‹Ão¥ngh® jé®¡f¥gL»‹wd®. thœÎ Mjhugštif¤ j‹ik k‰W« kh‰W thœÎ Mjhu§fŸ g‰¿a Ãu¢ÁidfŸ K¡»akhd khW«Ãu¢Áidfsh»‹wd.

brh¤J tH§Fjš mšyJ ga‹gL¤Jnth® cçikfS¡F jå¡ftd«njit¥gL»wJ. Vbdåš, g§F tH§Fjš bjëthd k‰W« neuoahd KiwiatUkhd« k‰W« x›bthU Û‹Ão¥gtç‹ Ïyhg¤Â‹ ÛJ V‰gL¤J»wJ. m›thW,mid¤J Âw‹ nkyh©ik Kiwfë‹ ghÂ¥òfŸ äfÎ« bjëthdit k‰W« gh®¡f¡Toait. vdnt bjhêš Ïjid r£l¥goahd mik¥ghf V‰W¡ bfhŸS« njit

gl« 10 ã®t»¤jš k‰W«/ mšyJ Âwid¡ Fiw¤jšgl« 10 ã®t»¤jš k‰W«/ mšyJ Âwid¡ Fiw¤jšgl« 10 ã®t»¤jš k‰W«/ mšyJ Âwid¡ Fiw¤jšgl« 10 ã®t»¤jš k‰W«/ mšyJ Âwid¡ Fiw¤jšgl« 10 ã®t»¤jš k‰W«/ mšyJ Âwid¡ Fiw¤jš: khW« fU¤J¡fŸ khW« fU¤J¡fŸ khW« fU¤J¡fŸ khW« fU¤J¡fŸ khW« fU¤J¡fŸ

xJ¡ÑL & éãnahf¥Ãu¢ÁidfŸ

r£l« g‰¿a ftiyfŸ& Ãu¢ÁidfŸ

ãÂ g‰¿a ftiyfŸ& Ãu¢ÁidfŸ

r_f ftiyfŸ &Ãu¢ÁidfŸ

muÁaš ftiyfŸ & Ãu¢ÁidfŸ nkyh©ik& ã®thf¥Ãu¢ÁidfŸ

20flšrh® Û‹Ãogh£oš (bk£°d® k‰W« th®L, 2002). msÎ¡F mÂfkhd ÂwåèUªJ khWtj‰F cjÎ«ö©Ljš Ûjhd tšYe® fyªjhŒÎ k‰W« m¿¡ifæ‹ RU¡fnk Ï¥ÃçÎ. nkY« égu§fS¡FKGikahd Mtz¤ij¥ gh®¡f ehLfŸ m¿ÎW¤j¥gL»‹wd.

66

cŸsJ. bjhl¡f xJ¡ÑL mik¥ig V‰W¡ bfhŸSjš (mšyJ k‰wgo) òÂankyh©ik mik¥òl‹ KGikahf Ïz¡fk‰w j‹ikæ‹ msit ghÂ¡F«.xJ¡ÑL mik¥Ã‰F vªj xU r£l¥goahd rthY« Âw‹ Fiw¥Ã‹ ntf¤ij¡Fiw¡F«. mik¥Ã‰F VnjD« kh‰w¤ij V‰gL¤j g§F bgWnth® fh¤ÂU¥g®.

21

gy ãfœÎfëš, khjx brašgL¤j¥gL« Ïl§fëš bjhl¡f xJ¡ÑL bghJthf flªjtuyh‰W Û‹Ãogh£o‹ mo¥gilæš mikÍ« (c.«. F¿¥Ã£l fhyf£l¤Âš Á‰¿dtiffë‹ Û‹ ÃoghL). våD«, Ïªj mQFKiw Áuk§fS¡F cŸsh¡F«.Û‹Ão¥ngh® jFÂ fhy¤Âš RWRW¥Ãš FiwªÂU¥g® (rÛg fhy¤Âš Û‹ts¤ÂšEiHªÂU¥g® mšyJ rÛg¤Âš mt®fŸ glif ca®ªj Û‹Ão gh£il vÂ®gh®¤J kh‰¿ÏU¥g®) Ú©lfhy« g§F bgWnthiuél Fiwªj mséš g§if¥ bg‰W ÏU¥g®. Ïj‹éisthf, rÛg¤Âa KiwfŸ bjhl¡f xJ¡ÑLfS¡fhf TLjyhd fhuâfis¡fU¤Âš bfh©L Ka‰Á¡f¥g£ld. g§F bgWjš ngh‹w (bt›ntwhd fhyf£l¤ÂšÁy rka§fëš) bt›ntwhd fhuâfë‹ ãiwthd ruhrç ngh‹wt‰iwmo¥gilahf¡ bfh©lJ. Û‹ ts¤ÂèUªJ Û‹Ão¥gtU¡F »il¡F« ruhrçtUkhd¤ij mo¥gilahf¡ bfh©lJ.

g§Ffis¡ bfhL¥gj‰F kh‰whdJ mt‰iw VyäLtJ MF«. Ïjdhš KGikahfr§f« Áy Mjhu thlifia¥ bgw mDkÂ¡f¥gL»wJ. Ïšiybaåš, xJ¡Ñ£Léiyæš bgw¥gL« Mjhuthlif Kjš rªjÂædU¡F Ïyhg¤ij¤ jU«. mt®fŸÏjid¤ bjhl®ªJ mt®fSila xJ¡Ñ£il é‰W éLt®. bjhl®ªJ xJ¡Ñ£ilth§Fnth® bjhl¡f¤Âš xJ¡Ñ£il¥ bg‰¿U¥ngh®fS¡F Mjhu thlifia¡bfhL¡f nt©L«. mt®fshfnt Mjhu thlifia¥ bgw ÏayhJ.

Mifahš bjhl¡f xJ¡ÑL “bt‰¿ bgWnth®” k‰W« “ÏH¥nghiu” Ô®khå¡F«.Âwik k£L« mÂfç¥gj‰fhf, Âw‹ Fiw¥ò Â£l§fis totik¤jhš, FiwªjÂwik bg‰w c‰g¤Âahs®fŸ Ïl« kh‰w¥gLt®. khwhf, ghJfh¤jš mšyJ ghu«gçaÛdt®fis¥ ghJfh¤jš mšyJ ntiythŒ¥ig mÂfç¤jš ngh‹w Ãw nkyh©ikneh¡f§fŸ Ô®khå¡f¥g£lhš, Ïªj neh¡f§fis¥ ÃuÂgè¡F« xJ¡ÑL Â£l§fŸ,Ãw rh¤akhf, Fiwªj Âw‹ cila c‰g¤Âahs®fS¡F g§if xJ¡ÑL brŒtÂšKotilÍ«.

neuoahf Û‹ts¤Âš <LghL cilat®fS¡F m¥ghš “bt‰¿ bgWnth®” k‰W«“ÏH¥ngh®” M»nahiu milahs« fhQjš bršY«. Ûdt®fS¡F gâòçnth® k‰W«bghUŸ tH§Fnth® mšyJ Ûdt®fëläUªJ bghUŸ bgWnth® k‰W« gâ bgWnth®M»a jå¥g£l eg®fŸ, Âw‹ Fiw¥ò Â£l§fë‹ éisthš V‰gL« fy‹ bjhFÂÏU¥Ãl« k‰W« mséš V‰gL« kh‰w¤jhš ghÂ¡f¥gLt®.

Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l§fŸ Ãw éãnahf éisÎfis¡ bfh©oU¡F«. Û‹ts¤ÂšmsÎ¡F mÂfkhd Âwid nk«gL¤j mDkÂ¡F« nkyhs®fshš, jå¥g£l eg®fŸnkhrkhd ãiy¡F¤ jŸs¥gLt®. Û‹ts¤ÂèUªJ _yjd KjÄ£Ll‹ Ú¡f¥gL«Ûdt®fŸ cŸq® bghUshjhu¤Âš ntbwhU Û‹ts¤Â‰F <®¡f¥gLt® våš,mt®fŸ k‰W« ehL ey« bgW«. mjhtJ nkY« bghU£fŸ k‰W« nrit ÏWÂEf®nthU¡F tH§f¥gL«. Û‹Ão bjhêyhš R‰W¥òw¤Â‰F Fiwªj Ôikna V‰gL«.ÏJnt ghçnlh mDTy¤ Ô®khd« vd étç¡f¥gL«. FiwªjJ xU egnuD« ey‹

21cçik mo¥gilæyhd Â£l§fëš neuoahd ãÂ bjhl®ò ÏU¥gjhš bjhl¡f xJ¡ÑLfŸ jé®¡fKoahj r£l rthšfis khjx mik¥òfS¡F V‰gL¤J«.

67

bgWth® nkyh©ik Â£l¤Â‹ _y« vªj xU egU« nkhrkhd ãiyiamilakh£lh®.

Fiwªj msé‰nfD« Û‹ts¤ij¥ ngh‹W tH§f¡ Toa kh‰W ntiy thŒ¥òÛdt®fS¡F Ïšyhj ãiyæš (mjhtJ Û‹ts gâ¡F thŒ¥ò¢ bryéd« ó{a«våš Û‹ÃofyD¡F ntWÃw ga‹ Ïšiy våš (mjhtJ mt®fSila KjÄLtisa¡ Toa j‹ik Ïšyhj ãiyæš) ntW Ïl¤Â‰F kh‰w¥g£nlh® mnj mséšcŸq® bghUshjhu¤Â‰F tH§f Ïayhj ãiyæš ÏU¥ngh® (ntiya‰wgâahs®fŸ ÏWÂahf Ãw gFÂfS¡F br‹W éLt®) nkyh©ik mik¥Ã‹ òçªje«gf¤ j‹ik Ó®FiyÍ«. Ïz¡f« ghjfkhd ãiyæš ghÂ¥ò bgW«. Âw‹ Fiw¥igãiwnt‰WtÂš mik¥Ã‹ bt‰¿ ghÂ¡f¥gL«.

x›bthU Û‹tsK« gadhë mšyJ Ãw tifahd cçikfëš bt›ntwhd njh‰w«bfh©oU¥gjhš xJ¡ÑL Ãu¢Áid¡F vëikahd Ô®Î Ïšiy. m›thnw xUneh¡f¤ij ãiwnt‰w (ts§F‹whj Û‹ts«) ntiythŒ¥Ã‹ik ngh‹w Ô®khå¡fÏayhj éãnahf éisÎfŸ njit¥gL»‹wd. Ï›thW, brašgL¤J« Kiw¡F¤njit¥gLgit:

• nkyh©ik neh¡f§fŸ k‰W« Ïy¡Ffis milahs« fhQjš;

• Âw‹Fiw¥ò Â£l§fshš ghjfkhf ghÂ¥ò milÍ« mšyJmf‰w¥gl¡Toa cçikjhu®fis ftdkhf¤ Ô®khå¤jš; k‰W«

• mf‰w¥gL« ghÂ¥òfis¡ Fiw¡f brašgL¤j¥gL« k£L¥gL¤J«Kiwfis milahs« fh©gj‰fhd Kiwfis nk‰bfhŸSjš - k©lyntiy thŒ¥ò Â£l§fŸ mšyJ Âwikia¡ Fiw¡F« Â£l§fSl‹Ïiz¤J el¤j¥gL« thœÎ Mjhu gštif¤ Â£l§fŸ M»a Áyt‰iwcŸsl¡Fjš.

6.26.26.26.26.2 r_f gçÓyidfŸr_f gçÓyidfŸr_f gçÓyidfŸr_f gçÓyidfŸr_f gçÓyidfŸ

vÂ®fhy ntiythŒ¥ò,Ïl« bga®jš, g©gh£L gçÓyidfŸ òJ mik¥Ã‰FbršyéU¥gjhš njh‹W« e«Ã¡ifa‰w j‹ik ngh‹wit cŸsl§»a r_f m¡fiwÂw‹ Fiw¥ò k‰W« Âw‹ nkyh©ik Â£l§fis totik¤J Ã‹g‰¿ brašgL¤Âlrh¤akhd F¿¥Ãl¤j¡f jilfis V‰gL¤J«. Ïjdhš vªj xU jå¥g£l Âw‹Fiw¥ò bjhFÂæY« r_f ftiyia¢ nr®¥gJ k‰W« bjçé¥gJ fodkhdjhF«.

nkny F¿¥Ã£lthW, Âw‹ nkyh©ik k‰W« rç¡f£L« Â£l§fë‹ gFÂahf ntiythŒ¥ò mik¥Ãš kh‰w§fŸ jé®¡f ÏayhjitahF«. òÂa gâfŸ k‰W« gâfŸmšyJ Ãw têfëš <£L« tUkhd« v¤jifaJ v‹gJ g‰¿ cldoahf¡ »il¡F«égu« Ú©lfhy k‰W« FW»a fhy J‹g§fŸ g‰¿a m¡fiwia¥ ghÂ¡F«.Ïšiybaåš Û‹Ão¥ngh® k‰W« éçªj r_f¤ÂdU¡F Vœikna. Ãwãgªjidfë‹ Ñœ rç¡f£L« Â£l§fŸ Û‹ts¤Âš Û‹Ão¥nghç‹ bkh¤jv©â¡ifæš kh‰w§fŸ V‰gL¤jhJ. Mdhš Û‹Ão¥ngh® gâ brŒÍ« tif k‰W«Û‹Ão¡F« eh£fë‹ v©â¡if M»at‰¿š kh‰w§fis V‰gL¤J«.

gy rKjha§fëš Û‹Ão¥ò g©ghL k‰W« bghUshjhu elto¡ifahf¡fUj¥gL»wJ. Û‹Ão¥Ãš Ú©lfhy ghu«gça« ÏUªjhš, btštJ fod«. m›thnwÛ‹Ão¡f ÏayhJ ÏU¤jš k‰W«/ mšyJ thœé‹ tifahf Û‹Ão¥ig ã®t»¡F«v©z« M»at‰¿‰F g©gh£L vÂ®¥ò ÏU¡F« v‹whš msÎ¡F mÂfkhd ÂwidFiw¡F« mtÁa« k‰W« Fiwªj v©â¡ifæš Û‹Ão¥nghiu it¤ÂU¤jš

68

M»at‰iw Û‹Ão¥ngh® V‰W¡ bfhŸs¢ brŒa Ka‰Á¥gJ äFªj rthyhF«. Âw‹Fiw¥ò Â£l§fis totik¥gÂš nr®¤J¡ bfhŸs cçikjhu®fSl‹ gâ brŒÍ«bghGJ cl‹gh£il V‰gL¤j gçÓyid brŒa Ïit äfÎ« K¡»akhdit k‰W«cz®Î F¿¤jit. Kiwfë‹ kÂ¥ig r_jha§fŸ V‰W¡ bfhŸshjtiu, m¤jifag©gh£L R‰W¥òw¢ Nœãiyæš f£L¥ghLfis éÂ¥gJ Ã‹ bjhlU« Ïz¡fk‰wj‹ikia éisé¡F« mjhtJ rmf Û‹Ão¥ò k‰W« nkyh©ik mik¥Ã‹ njhšé.

r_f kh‰w« k‰W« rKjha¤Â‹ cWÂa‰w j‹ik M»at‰iw¥ g‰¿a e«gfk‰wj‹ik msÎ¡F mÂfkhd Âwid¥ g‰¿¤ bjçé¡f äFªj jilfis¤njh‰Wé¡F«. Âw‹ Fiw¥ò Â£l§fŸ vt‰iw¢ brŒÍ« mšyJ brŒahJ, mitV‰gL¤J« mšyJ V‰gL¤jhj ghÂ¥òfŸ M»at‰iw¥ g‰¿ rça‰w cz®jš ÏU¡F«.vdnt e«Ã¡ifa‰w j‹ikia vÂ®¤J¥ nghuho k‰W« Â£l¤Â‰F cjéia¤njh‰Wé¡f fšéna äfÎ« K¡»akhd x‹whF«.

nkY«, tU§fhy« V‰gL¤J« e«Ã¡ifa‰w j‹ik k‰W« kh‰w§fŸ g‰¿ ftiyV‰gL»wJ. r_f ÚÂ k‰W« <LgL« FG¡fŸ Ïilna mt e«Ã¡if¥ Ãu¢ÁidfŸM»at‰iw¥ g‰¿Í« ftiy bfhŸ»wJ. Âw‹ Fiw¥ò Â£l§fshš “bt‰¿ bgWnth®”k‰W« “ÏH¥ngh®” ÏU¥gij rKjha« m¿Í«. Mdhš c©ikahf ah® “bt‰¿bg‰nwh®” ah® “ÏH¥ngh®” k‰W« vJtiu “bt‰¿ bg‰WŸsd®” vJtiu “ÏHªJŸsd®”v‹gJ g‰¿ bjëthf m¿ahJ. “ÏH¥ngh®” cçathW mšyJ nghJkhd tifæšÏH¥ÕL brŒa¥g£LŸsduh v‹gJ g‰¿a m¡fiw rç¡f£L« Â£l§fS¡F jilahfmikÍ«.

Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l§fis totik¡F« bghGJ Ï¤jifa ftiyfis¤ bjçªJK¿ao¡f ehLfŸ rKjha« k‰W« Û‹Ão¥nghUl‹ gâah‰w nt©L«.

6.36.36.36.36.3 r£l gçÓyidfŸr£l gçÓyidfŸr£l gçÓyidfŸr£l gçÓyidfŸr£l gçÓyidfŸ

nkny F¿¥Ã£lthW, Mjhu§fis¢ br‹W milÍ« tê¡fhd cçikiabjëÎgL¤Jjš nkyh©ik ÂwDŸ ml§F«, br‹W milÍ« tê mšyJ Ãw brh¤JcçikfŸ, tuyh‰W cçikfŸ, vL¤J¡ bfhŸSjš k‰W« r£l¥goahd cçikfŸM»at‰iw tiuaiw brŒÍ« Ãu¢Áidfëš, Âw‹ Fiw¥ò Â£l§fëš nj®thfvit gçÓè¡f¥g£ld mšyJ vit gçÓè¡f¥gléšiy v‹gJ KGikahf ghÂ¥igV‰gL¤J«. Ï¤jifa gçÓyidfŸ eh£o‰F ehL Û‹ts¤Â‰F Û‹ts« khWgL«.

Âw‹ Fiw¥ò Â£l§fis totik¡f mšyJ brašgL¤j Û‹ts nkyh©ikãWtd¤Â‰F cŸs M‰wš k‰W« mÂfhu« M»at‰¿‰F brŒKiw f£L¥ghLfŸcŸsd. gçªJiu¡f¥gL« mšyJ totik¡f¥gL« nj®Î tiffis¡ f£L¥gL¤jj‰rka« r£l« ÏU¡fyh«. m›thnw Ãw neh¡f§fS¡fhf Ãw r£l§fŸ fU¤ÂšbfhŸs¥gl nt©L«. Áw¥ghf bjçé¡f¥glyh«. Âwik Fiw¥ò Â£l§fŸ mšyJF¿¥ghd Â£l totik¥Ã‹ égu§fŸ M»at‰¿‰fhd nj®ÎfŸ ghÂ¡f¥gL«.Mg¤Â‰FŸshF« Á‰¿d tiffS¡fhd r£l« bjhêyhs® r£l« k‰W« ãÂ r£l§fŸM»ait ÏjDŸ ml§F«.

v¢rç¡if, f£L¥ghL k‰W« f©fhâ¥ò Ãu¢ÁidfŸ òÂJ mšy, våD« Âw‹nkyh©ik Â£l§fis brašgL¤JtÂš, nghÂa msé‰F mKšgL¤Jjš äfÎ«fodkhdJ. F¿¥ghf Âw‹ Fiw¥ò éÂfS¡F cjéLjš k‰W« g§F bfhŸtjhšga‹fis¥ bgw gy tUl§fŸ MF«. r£l¤Â‰F¥ òw«ghd Û‹Ão¥ig Fiw¥gJ«m›thnw K¡»akhdjhF«.

69

nkY«, r£l« k‰W« Ãw jfuhW Ô®khd mik¥òfŸ cça K‹nd‰w¤ij milamtÁakhdit. Mdhš Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l§fis ãiwnt‰Wjiy mit jilbrŒÍ«. Ïªj mik¥òfëš g§Fjhu®fŸ, Û‹ts¤Âš òJ Ãu¢Áid¥ gFÂfŸ k‰W«Û‹ts nkyh©ik M»at‰iw¥ g‰¿ gy t‰iw òçªJ bfhŸs nt©L«. ÏitÏt®fS¡F RU¡fkhf brhšy¥g£lJ cWÂ brŒa¥gl nt©L«. Ïªj égu§fŸÏšiy v‹whš, cjhuzkhf, mguhj§fŸ k‰W« j©lidfŸ ngh‹wit mt®fŸm¿ªJ bfhŸs nt©oa Ãu¢Áidæ‹ fLikia¥ ÃuÂgè¡fhJ. F¿¥ghf Áyg§Fjhu®fŸ, k‰wÃw g§Fjhu®fS¡F Ô§F V‰gL« tifæš brašgL¤JtijmDkÂ¡fhj éj¤Âš Âw‹ Â£l§fis totik¥gJ äfÎ« K¡»akhdjhF«.

éÂfŸ k‰W« f£L¥ghLfis vëjh¡Ftj‰F M®t« ÏU¥ÃD«, ã®thf¡f£L¥gh£o‰FŸ kh‰w¤Â‰F tê el¤Jjš äfÎ« fodkhF«. Á¡fyhd r£ltotik¥ò j‰nghJŸs éÂfŸ k‰W« f£L¥ghLfis vGJjš k‰W« kh‰w« brŒjšM»ait Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l§fis¥Ã‹ g‰Wjiy ãW¤ÂéL« mšyJntf¤ij¡ Fiw¤JéL«. vëikahd r£ltotik¥ò ÏUªjhš, mJ tY¥gL¤j¥glnt©L«. mšyJ Âw‹ nkyh©ik Kiwfis¥ gçÓè¡F« K‹ bjëÎ gL¤j¥glnt©L«. m›thnw ã®thf¡f£L¥ghL äfÎ« mÂfbk‹whš, j‰nghJŸs f£L¥ghLE£g§fŸ k‰W« KiwfŸ òÂa ntwhd mšyJ òJikahd Â£l§fism¿Kf¥gL¤Jtij fod¥gL¤J«.

Û‹Ão¥Ã‹ t®¤jf c©ikfis m¿ªJ cŸq® ghu«gça« k‰W« tH¡fkhdÏz¡f¤ij V‰gL¤Â Ra¡f£L¥gh£o‰F C¡f¤ij¤ njh‰Wé¥gJ äfÎ«K¡»akhdJ. RU¡fkhf Âw‹ Fiw¥ò k‰W« Âw‹ nkyh©ik¤ nj®ÎfŸ j‰nghJŸsr£l« k‰W« mKyh¡f« tuÎ bryÎ k‰W« j©lid mik¥òfë‹ brŒKiw c©ikãiyia ÃuÂgè¡f nt©L«. våD«, r£l mik¥ig kh‰Wjš k‰W« bghW¥ò k‰W«tisªJ bfhL¡F« j‹ik M»at‰iw C¡F é¡F« tifæš f£L¥gh£Lmik¥òfis V‰gL¤j Ú©lfhy éisÎfis ÏJ jL¤jš TlhJ.

ÏWÂahf, bt›ntwhd ÃçÎfë‹ cW¥Ãd®fëilna tH¡fk‰w V‰ghLfŸ k‰W«Ãw bjhl®òfŸ ÏU¥gJ tH¡fkhd x‹nw. bt›ntW gFÂahd FG¡fŸ Âw‹Fiw¥òÂ£l§fŸ mšyJ nkyh©ik¤ Â£l§fS¡F khwhd neh¡f§fis¡ bfh©oUªjhš,Ï¡FG¡fŸ Ï¤jifa tH¡fk‰w bjhl®òfis miH¤J bjhl®òila neh¡f§fisãiwnt‰w Âw‹ Â£l§fis¥ Ã‹g‰w mšyJ brašgL¤j njh‰Wé¡F« rh¤akhdKu©ghLfŸ k‰W« jilfis jé®¡f Mtz brŒa nt©L«. Ï¥Ãu¢ÁidfëšÁyt‰iw bt‰¿bfhŸs, m¿it nk«gL¤Jjš, égu§fis¥ g»®ªJ bfhŸSjš,cl‹gh£il V‰gL¤Jjš k‰W« btë¥gil¤ j‹ik M»ait K‹Dçik bg‰wgçÓyidfŸ MF«. m¿it nk«gL¤Jjš, égu§fis¥ g»®ªJ bfhŸSjš k‰W«gFÂ mik¤jš M»ait njÓa k‰W« cŸq® mséš M»a Ïu©oY« r£lKiwfë‹ gFÂahd cçikjhu®fS¡F cl‹gh£il V‰gL¤JtÂš <LgL«. kh‰w«brŒanth mšyJ òÂa r£l¤ij vGJtj‰nfh njit V‰gL« bghGJ ÏJc©ikahF«.

6.46.46.46.46.4 ãÂ gçÓyidfŸãÂ gçÓyidfŸãÂ gçÓyidfŸãÂ gçÓyidfŸãÂ gçÓyidfŸ

Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l§fis nk«gL¤Â brašgL¤Jtj‰F ãÂ Mjhu§fŸ njit.Áy neu§fëš Ïit gçÓè¡f¥gl nt©L«. m¤jifa Â£l§fis nk«gL¤jMjhu§fë‹ j‰nghija ãiyg‰¿ j‰nghJŸs Âw‹ msÎ g‰¿ Ñœk£l égu§fŸnjit¥gL»‹wd. mit nrfç¡f¥gl nt©L«. bjhêš, Mjhu« k‰W« rKjha«Ûjhd bt›ntW Â£l§fë‹ ghÂ¥ò g‰¿ MuhŒ¢Á mtÁakh»wJ.

70

Áy Âw‹ Fiw¥ò tiffŸ – c.« Û©L« th§F« Â£l§fŸ khWgL« Kiwfis¤ö©oél k‰W« Ã‹ bjhlU« nkyh©ik KiwfS¡F fârkhd ãÂ Mjhu«njit¥gL»wJ. Âw‹ Fiw¥ò Â£l§fS¡F neuoahf Û©L« th§F« bryéd¤ijél xU Kiw¡F Mtijél mÂfkhf njit¥gL»wJ. rç¡f£Ljš k‰W« Ã‹bjhlU« nkyh©ik bryéd« v›thW nk‰bfhŸs¥gL»wJ k‰W«/ mšyJ Ûs¥bgw¥gL»wJ v‹gij m¿jš äfÎ« K¡»akhF«. m¤jifa neuo bryéd¤Â‰FTLjyhf, Âw‹Fiw¥ò¡F ãÂia kh‰w« brŒjš k‰W« ga‹gL¤Jjš F¿¤Jbjëthf Mtz¥gL¤Jjš nt©L«. mid¤J cçikjhu®fS« bgw¥g£l ãÂ k‰W«bryéd« g‰¿ bjëthf m¿t®.

muÁ‹ ãÂ¤Â£l§fS¡F kh‰whf bryéd« Û£f¥gLtJ _y« bjhêš Kiw ãÂ»il¡»wJ. cgnah»¥gt® brY¤Jjš v‹w bfhŸif Forh® rKjha« tH¡fkhfÏa‰ifahd Mjhu§fis¥ g‰¿¡ F¿¥ÃL« bghGJ ga‹gL¤j¥gL«. Âw‹ Fiw¥òÂ£l§fëš ÏUªJ ÛjKŸs cçikjhu®fŸ ga‹bgWt® våš rç¡f£L«KiwfS¡F ãÂ cjé brŒjt®fëš xUtuhf mt®fS« ml§Ft®. Ãw Nœãiyæš,e‹bfhil më¡F« ãWtd§fŸ, mÂfkhd Âw‹Fiw¥ò ga‹fSl‹ rKjha¤Â‰FtH§Ftj‰fhf, Û©L« th§F« Â£l§fŸ _ykhf j‰fhèf ga‹bgWtj‰fhfbryél gçÓè¡»‹wd. xU Û‹ts¤ÂèUªJ btënaW« cçikjhu®fS¡fhf, òÂaelto¡iffŸ k‰W« thœÎ Mjhu§fS¡F mt®fë‹ kh‰w¤Â‰fhf cjéLjš äfK¡»akhdjhF«.

ãÂ jilahf Ïšyhj ehLfëš Tl Û‹ts ã®thf¤Â‰FŸ tuÎ bryÎ Â£lK‹DçikfŸ k‰W« muÁ‹ neh¡»š, ca®ªj K‹Dçikahf Û©L« th§F«Â£l¤Â‰F ãÂ më¤jš fUj¥gLtÂšiy. ãÂ¥ Ãu¢ÁidfŸ äfÎ« fLikahfcŸs ehLfëš, Ãw K‹DçikfSl‹ x¥ÃL«bghGJ, Û©L« th§Fjš K¡»aftiyahf fUj¥gLtÂšiy. Û‹Ão¤bjhêšmjDila brhªj Û©L« th§F«Â£l¤Â‰F ãÂ më¥Ã‹ Âw‹ Fiw¥ò Â£l¤Â‹ Ï¥gFÂ¡F RaãÂ më¡F«M‰wè‹ ÛJ F¿¥Ãl¤j¡f bršth¡if cçikjhu®fë‹ j‰nghija ãÂ ãiyV‰gL¤J«.

khjx k‰W« Ïw¡Ftj‰fhd tç ngh‹w rªij mo¥gilæyhd E£g§fis¥ga‹gL¤Jjš ãÂia rç¡f£L« Rikia muÁläUªJ bjhêY¡F kh‰W»wJ.Ï¤jifa Â£l§fŸ ca®ªj mKš gL¤Jjš, f©fhâ¥ò bryÎ M»at‰iwbjhêèš ÏUªJ bryéd Û£ò _y« ãÂ tH§f¥glhjtiu V‰gL¤J«. ÏjdhšTLjyhd ãÂ Rik V‰gL«. Mdhš Û‹ts¤Â‹ mÂfç¤j Ïyhg« m¤jifakh‰w¤ij V‰W¡ bfhŸtij jFÂah¡F«.

vªj xU Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l¤Â‰F« ãÂ më¥gj‰F ehLfŸ gçÓè¡f nt©L«.njit¥gL« KGikahd bryéd« k‰W« ãÂ Mjhu¤ij (mjhtJ muR mšyJbjhêš) tH§f nt©L«. Âw‹ Fiw¥ò MuhŒ¢Á¡F bryéd¤ij nrä¡F« éj¤Âšx¤JiH¥gJ, nkY« Âw‹ bjhl®òila MuhŒ¢Á¡F K‹Dçikahd gFÂfismik¥gJ, bt›ntW Âw‹ Fiw¥ò mQFKiwfis¥ gçÓè¥gJ,x‹Wäšyhjj‰fhd¢ bryéd¤ij kÂ¥ÃLtJ ngh‹w v©z§fŸ Áwªj bfhŸifm¿Îiuia tH§F«. mj‹ mo¥gilæš Âw‹ Fiw¥ò KoÎfŸ vL¡f¥gl nt©L«.

6.56.56.56.56.5 muÁaš k‰W« ãWtd gçÓyidfŸmuÁaš k‰W« ãWtd gçÓyidfŸmuÁaš k‰W« ãWtd gçÓyidfŸmuÁaš k‰W« ãWtd gçÓyidfŸmuÁaš k‰W« ãWtd gçÓyidfŸ

Âw‹nkyh©ik¤ Â£l§fS¡F, mit ghÂ¥ig éisé¡F« rKjha« k‰W« cçar£l« k‰W« ãWtd mik¥ig cUth¡F« M‰wš bfh©l (k‰W« cçaãÂ

71

Mjhu§fisÍ« rh¤akhf éãnah»¡F«) muÁašthÂfŸ M»a ÏUtç‹ cjénjit¥gL»wJ.

Âw‹ Fiw¥ò Â£l§fSl‹ bjhl®òila Ãu¢Áidfis K¿ao¡F« rthšfŸfodkhdit. muÁaš K‹Dçik bg‰wit mšy. muÁaš ßÂæš jFÂahditmšyJ rçahd rka¤Âš ãfH nt©oait. nj®jš, f£Á¥ Ãu¢ÁidfŸ muÁaš cWÂM»ait Ãu¢ÁidfŸ. Âw‹ Fiw¥ò¤ Â£l§fS¡F muÁaš cjéia¤njh‰Wé¡f¡ Toait. Mdhš Ïnj Ãu¢ÁidfŸ äFªj thŒ¥ghd neu« tU« tiumuÁaš cjéia¤ jŸë it¡F«.

Âw‹Fiw¥ò¤ Â£l§fSl‹ bjhl®òila äFªj rh¤akhd F¿¥Ãl¤j¡f muÁašm¡fiw Âwid bjçé¥gÂš éisÎ k‰W« Ãu¢Áidfis¥ g‰¿ e‹F guéaj‰nghija òçªJ bfhŸSjš Ï‹ikia¥ ÃuÂgè¡F«. gFÂædç‹ KGika‰wm¿Î k‰W« kh‰w¤ij¥ g‰¿a cz®Î k‰W« ga« muÁašthÂfS¡F m¡fiwiaV‰gL¤J«. Âw‹ Fiw¥ò¤ Â£l§fë‹ njitia ãaha¥gL¤J« gFÂahf éisÎkh‰w« k‰W« msÎ¡F mÂfkhd¤ Âwid¤ bjçé¥gÂ‹ ga‹fŸ M»ait g‰¿ têfh£Ljš Ïšyhj bghGJ mšyJ Á¿jsÎ ÏU¡F« bghGJ m¡fiw njh‹W«.

Âw‹ Fiw¥ò¤ Â£l§fë‹ ãÂ k‰W« r_f¢ bryéd«, F¿¥ghf FW»a fhy¤ÂšÂw‹ Fiw¥ò¤ Â£l§fëš Ïªj¥ Ãu¢Áidfis¤ bjçé¡f tê mik¡f¥gL«tiu,muÁaš Áuk¤ij V‰gL¤J«.

Âw‹ nkyh©ik¡F rKjha cjéia V‰gL¤JtJ xU ntis muÁaš cjéia¥bgw Âwikahd têahF«. bjhêš k‰W« Ãw gFÂfë‹ cjé ÏU¡Fbkåš muÁašneh¡f§fis ãiwnt‰Wjš k‰W« f£lis g‰¿ muÁaš thÂfë‹ ftiyiaK¿ao¡f Ïit cjÎ«. Áy ãfœÎfëš Ïit äFªj M‰wš bg‰W ÏU¡F«. muÁašju¥Ãš gâia él bjhêš rçahf cŸsJ vd cWÂ më¥gÂš bt‰¿ milÍ«.våD«, Ãw ãfœÎfëš, muÁaš nfhz« k‰W« ÃçÎ tYÎŸsjhf ÏU¡F« mG¤j«jU« FG¡fis rkhë¡F« M‰wš bg‰W ÏU¡F«.

msÎ¡F mÂfkhd Âwå‹ bt›ntwhd bryéd« - bgU« mséš r§f«,Û‹Ão¥ngh®, vÂ®fhy rªjÂæd®-m›thnw cldo bryéd« Û‹Ão¤bjhêšEf®nth® k‰W« ÃwÃçéd® M»nahU¡F v‹gJ bjëthf és¡f¥gl nt©L«.Âw‹ Fiw¥ò¤ Â£l§fŸ g‰¿a muÁaš ga¤ij¡ Fiw¤jš, Kiwia cz®ªJbfhŸSjš M»at‰¿‹ gFÂahf Ïit és¡f¥gl nt©L«.

Âw‹ Fiw¥ò¤ Â£l§fë‹ Á¡fiy¥ g‰¿ muÁaš thÂfŸ cz®ªJ bfhŸSjšk‰W« m¿Î äfÎ« nk«gL«. x‹W« brŒahJ ÏU¤jY¡fhd bryéd« msÎ¡FmÂfkhd Âwå‹ Ú©lfhy Ãu¢ÁidfS¡fhd bryéd« M»a Ïu©L«KGikahfÎ« bjëthfÎ« étç¡f¥g£lhš cz®ªJ bfhŸSjš k‰W« m¿Înk«gL«. Ïªj m¿it¥ g»®ªJ bfhŸS« Kiw Âw‹ Fiw¥ò¤ Â£l§fë‹ mid¤Jbt›ntwhd nfhz§fŸ k‰W« ÃçÎfë‹ és¡f§fis cŸsl¡F«. “bt‰¿bgWnth®”, “ÏH¥ngh®” v‹W miH¡f¥gLnth® g‰¿a bjëthd égu§fŸ k‰W«mt®fS¡F ãfœªjJ v‹d v‹gJ g‰¿Í« és¡f§fis ÏJ cŸsl¡F«.

6.66.66.66.66.6 nkyh©ik k‰W« ã®t»¤jš gçÓyidfŸ nkyh©ik k‰W« ã®t»¤jš gçÓyidfŸ nkyh©ik k‰W« ã®t»¤jš gçÓyidfŸ nkyh©ik k‰W« ã®t»¤jš gçÓyidfŸ nkyh©ik k‰W« ã®t»¤jš gçÓyidfŸ

Û‹ts nkyh©ik¡F cjéL« égu« k‰W« MŒÎ mÂfç¡F« njit cŸsJ. ÏJF¿¥ghf K¡»akhdJ. Vbdåš, cgnah»¥g® cçik Ïšyhj ãiyæš, g§FbgWnthç‹ e‹dl¤ijia c©lh¡F« ö©Ljš cŸSz®Î ä¡f j‹ik¡F

72

vÂuhdJ. étrha« k‰W« Ãw éahghu¤Âš ÏU¥gJ ngh‹wJ mšy. égu« k‰W«MŒÎ¤ njitfis¢ rªÂ¡f, ÏJ f£lik¥ò bg‰¿U¥gJ K¡»akhdJ MF«. égu«k‰W« jftšfis RjªÂukhfÎ« k‰W« btë¥gilahfÎ« g»®ªJ bfhŸS«MuhŒ¢Á¤ Â£l§fS¡F K‹Dçik njit. nkY« Âw‹ Fiw¥ò¤ Â£l§fë‹c©ikahd Á¡fš k‰W« kåj® g§F bgW« gFÂ M»at‰iw¥ ÃuÂgè¡F« r_f,cæçaš bghUshjhu khÂçfis¥ ga‹gL¤JtJ K¡»akhdJ MF«.

mKšgL¤JtÂš tYt‰w j‹ik, mKš gL¤J« M‰wš Ï‹ik, Âw‹Fiw¥ò¤Â£l§fëš F¿¥Ãl¤j¡f jilia V‰gL¤J«. F¿¥ghf, ö©Ljiy¤ jL¡F«Kiwfis¢ rh®ªJ Fiw¥ò¤ Â£l§fŸ ÏUªjhš k‰W« g§F jhu®fis mt®fshfntmKšgL¤Jtij C¡Fé¥gÂš njhšé V‰g£lhš, jilfŸ V‰gL«. Ïz¡fkhtÂš,mÂfKjÄL brŒtj‰F Û‹Ão¥nghU¡F C¡f« jU« j‰nghija C¡Fé¥òfis¡Fiw¥gJ äfÎ« K¡»akhdJ. nkY« Ku©ghL Ô®ÎfS¡fhd tiuaW¡f¥g£lE£g§fis¥ ga‹gL¤Jjš k‰W« mKšgL¤Jtj‰fhd j‰nghija bjhêšE£g§fŸnkyh©ikæ‹ ftiyia¥ ngh¡f cjÎ«.

c©ikahd Ku©g£l gštif nkyh©ik neh¡f§fŸ Û‹ts nkyhs®fŸit¤ÂU¡F« Û‹ts r£l« k‰W« neh¡f§fëš fhz¥gL«. gštif neh¡f§fisrªÂ¡f Koªj têfëš gâ brŒtJ K¡»akhdjhF«. Mdhš Ïªj ntWghLfŸrkkhfÎ« k‰W« KGikahfÎ« Ô®Î brŒa¥g£Lé£ld v‹W vÂ®gh®¥gJãahakhdjšy. Ï›thW, Ku©ghLfë‹ Ô®Î¡F E£g§fë‹ ga‹ghL m›thnwbt›ntwhd ga‹gL¤J« FGé‹ nj®ÎfŸ k‰W« K‹Dçikfis¤ Ô®khå¤jšM»ait bt›ntW FGédiu Ïj‰F mJ vd brŒa mDkÂ¡F«.

6.76.76.76.76.7 Ïa‰if¥ ngçl®fŸÏa‰if¥ ngçl®fŸÏa‰if¥ ngçl®fŸÏa‰if¥ ngçl®fŸÏa‰if¥ ngçl®fŸ

Nwhtë¡ fh‰W, Rdhä ngh‹w Ïa‰if¥ ngçl®fŸ Û‹ts« k‰W« flnyhu rKjha«M»a Ïu©o‹ ÛJ« mê¡f¡Toa éisÎfis V‰gL¤J«. cjhuzkhf or«g® 2004Rdhäahš Ïy§if k‰W« ÏªnjhndÁahéš flnyhu Û‹Ãofy‹fëš 70-80rjé»j« mêªJé£ld.

m¤jifa¥ ngçl®fŸ nkyh©ik kh‰w§fis¤ ö©Ltj‰fhdeilnkilfsh»‹wd. mšyJ òÂa Âw‹ Ãu¢Áidfis njh‰Wé¡F« mšyJnkhrkh¡F« cjé bjhF¥òfS¡F C¡fkë¡»‹wd. cjhuzkhf, Ïªj ehLfëšmë¡f¥g£l cjéfŸ rKjha¤Âd® j§fis Û©L« ã®khâ¤J¡ bfhŸS«M‰wiy mt®fS¡F V‰gL¤Â¤jU« neh¡fKilait. ngçlçš mêªJ nghd Û‹Ãofy‹fS¡F kh‰whf fy‹fis¥ bgWtj‰fhf tH§f¥g£lit. V‰fdntmsÎ¡FmÂfkhd Âwid¥ bg‰WŸs Û‹ts¤Âš f£L¥gL¤j¥g£l EiHitÂw‹nkyh©ik¤ Â£l§fŸ Ïšyhkš m¿Kf¥gL¤j¥glhkš, mêªJ nghdfy‹fS¡F¥ gÂyhf fy‹fis tH§FtJ flšrh® Mjhu§fis msÎ¡FmÂfkhf¥ ga‹gL¤Jtj‰F thŒ¥òfis¤ njh‰Wé¡F«.

Ïa‰if¥ ngçl®fis¤ bjhl®ªJ flnyhu rKjha« ÛŸtj‰F rKjha¤Âš KjÄLäfÎ« K¡»akhdJ. KGikahf fy‹fS¡F kh‰whd fy‹fis V‰ghL brŒtÂ‹rh¤akhd Ãu¢Áidfis¥ g‰¿ ehLfŸm¿ªJ ÏU¡f nt©L«. Û‹Ão¥ig¤ jéumt®fsJ elto¡iffis¥ gutyh¡»¡ bfhŸtj‰fhd¥ gFÂfëš kh‰W KjÄ£ilflnyhu rKjha¤Âd® nk‰bfhŸs¢ brŒtij¥ gçÓè¡f nt©L«. ÏJ fodkhdmuÁaš ßÂæš cz®Î ä¡f xU Ãu¢ÁidahF«.

73

7.7.7.7.7. ãWtd Âwid nk«gL¤JjšãWtd Âwid nk«gL¤JjšãWtd Âwid nk«gL¤JjšãWtd Âwid nk«gL¤JjšãWtd Âwid nk«gL¤Jjš

gy ehLfS¡F Âw‹ nkyh©ik k‰W« mséLjš x¥Ãl¡ Toa òÂaelto¡ifahF«. bt›ntwhd Âw‹ Kiwfis nk«gL¤j gçÓè¡f¤j¡f mséšftd« tH§f¥g£l nghÂY«, MuhŒ¢Á bjhl®òila Áy ehLfS¡nff£L¥gL¤j¥g£LŸsJ. Ïj‹ éisthf, gy ehLfS¡F ãWtd Âwid nk«gL¤J«mtÁaKŸsJ. Âwid nghÂathW kÂ¥Ãl k‰W« mséš k‰W« cça nkyh©ikKiwfis nk«gL¤j mDkÂ¥gj‰F ÏJ mtÁakh»wJ.

ãWtd Âw‹ v‹gJ ãWtd« bg‰¿U¡F« Âwik m¿Î k‰W« égu§fë‹Ïiz¥ghF«. ÏJ bgU«ghY« kåj KjÄ£oš gÂ¡f¥g£oU¡F«. (mjhtJ gâahs®)(gl« 11). bghUshjhu« k‰W« r_f« g‰¿a MuhŒ¢Áæš <LgLtJ, gæ‰Á k‰W«g‹dh£L x¤JiH¥ò M»ait kåjts KjÄ£il mÂfç¥gÂš ml§F«. Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âw‹ bt›ntW cŸÇL msÎfSl‹ v›thW bjhl®ò bfh©LŸsJv‹gjid cz®ªJ bfhŸSjš ehLfS¡F¤ njitah»wJ. Âw‹ nkyh©ik¤Â£l§fŸ k‰W« Ãw nkyh©ik jiypL M»at‰whš njh‰Wé¡f¥g£l bt›ntWC¡Fé¥òfSl‹ Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ v›thW rç brŒJ bfhŸ»wJ.v‹gijÍ« czu nt©L«.

7.17.17.17.17.1 gæ‰Á njitfŸgæ‰Á njitfŸgæ‰Á njitfŸgæ‰Á njitfŸgæ‰Á njitfŸ

gbrÂe-Âw‹ ehLfis gæ‰Á k‰W« ãWtd¤ij tYtila¢ brŒjš M»at‰¿‰Fcjél nf£L¡ bfhŸ»wJ. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nkyh©ik brŒtJbjhl®ghd Ãu¢Áidfëš tsU« ehLfS¡F ãÂ, bjhêš E£g« k‰W« Ãw cjéfistH§»Ltij¥ gçÓè¡f¡ nf£L¡ bfhŸ»wJ. gbrÂelto¡ifia brašgL¤Jjšg‰¿a kÂ¥ÕL (cntm 2004m) braš mu§f« k‰W« gæ‰Á¡fhd njitfis Âw‹nkyh©ik k‰W« bjhl®òila bt›ntwhd v¢rç¡if, f£L¥ghL k‰W« f©fhâ¥ò(vffh) Âw‹ mséLjš k‰W« ÏU¥ò kÂ¥ÕL ngh‹wt‰¿‰F gy ehLfŸ milahs«f©LŸsjhf bjçé¡»wJ.

gæ‰Á njit Âw‹ nkyh©ik¡F neuoahf tiuaW¡f¥g£lJ mšy. Û‹tsnkyh©ik k‰W« bghUshjhu¤Âš mÂfç¡f¥g£l gæ‰Á nkyh©ik k‰W«

gl« 11 ãWtd Âwå‹ nk«ghL k‰W« gFÂfŸgl« 11 ãWtd Âwå‹ nk«ghL k‰W« gFÂfŸgl« 11 ãWtd Âwå‹ nk«ghL k‰W« gFÂfŸgl« 11 ãWtd Âwå‹ nk«ghL k‰W« gFÂfŸgl« 11 ãWtd Âwå‹ nk«ghL k‰W« gFÂfŸ

MuhŒ¢Á

MuhŒ¢Á

x¤JiH¥ò

m¿Î Âwik

égu«

gæ‰Á

jftš

74

bghUhsjhu¤Âš mÂfç¡f¥g£l gæ‰Á nkyh©ik KiwfŸ v›thW bršth¡FbgW»wJ Û‹Ão¥ngh® k‰W« mt®fSila Û‹ts« v›thW Ïa§F»wJ v‹gJ g‰¿Û‹ts nkyhs®fŸ k‰W« éŠPhåfŸ e‹F òçªJ bfhŸs cjÎ»wJ.

éŠPhåfŸ k‰W« nkyhs®fS¡F k£L« mšyhJ mid¤J cçikjhu®fS¡Fgæ‰Á njit tH§f¥gL»wJ.

22 Âw‹ nkyh©ik¥ Ãu¢ÁidfŸ k£LkšyhJ Û‹ts

nkyh©ik, bghJthf éŠPhd« k‰W« bghUshjhu« M»at‰¿šcçikjhu®fS¡F gæ‰Á më¡»wJ. Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l§fis totik¤JbrašgL¤J« bghGJ cçikjhu® g§F bfhŸSjš K¡»akhf¡ fUj¥gL»wJ.cçikjhuç‹ Âwikahd <Lgh£o‰fhf, Û‹ts« k‰W« Âw‹ nkyh©ikM»at‰Wl‹ bjhl®òila K¡»a bfhŸiffis bt›ntwhd nkyh©ikrhjd§fë‹ éisÎfŸ cŸë£l mid¤ijÍ« mt®fŸ bjçªJ it¤ÂU¡fnt©L«. cçikjhu®fë‹ ÃuÂãÂfŸ Ïd« rh®ªj nkyh©ikæš nkY« Âwik bgwgæ‰Á bgw nt©L«. j§fŸ gFÂ cW¥Ãd® FG, Û‹ts nkyhs®fŸ éŠPhåfŸk‰W« bghUëayhs® M»nahU¡F Ït‰iw¥ gu¥òjš nt©L«. rKjha ãWtd§fŸãiyæš gæ‰Á jå¥g£lt® k‰W« mt®fsJ r§f§fis tYtila¢ brŒ»wJ.Ïjdhš mt®fS¡F ÏilæY« k‰W« muR ãWtd§fSlD« Âwikahf brašglVJth»wJ (Ah®£nk‹ k‰W« nf«Ãnyh, 1998).

Ïªãiyfëš gæ‰Á cŸq® mšyJ btëeh£L¥ gšfiy¡fHf§fŸ mšyJãWtd§fŸ mšyJ cŸs Ïl¤Âš gæ‰Á tH§f tšYe®fis miH¤jšngh‹wt‰¿‹ _y« tH§f¥gL«. ehLfŸ mt‰¿‰fhd K¡»akhd gæ‰Á njitfismilahs« fhz nt©L«. cça gæ‰Áia¥ bgw äfÎ« bryéd« Fiwªj Kiwfismilahs« fhz nt©L«.

7.27.27.27.27.2 MuhŒ¢Á njitfŸMuhŒ¢Á njitfŸMuhŒ¢Á njitfŸMuhŒ¢Á njitfŸMuhŒ¢Á njitfŸ

ÏU K¡»a gFÂfëš MuhŒ¢Á njitfŸ nk‰bfhŸs¥gL«. Kjyhtjhf Âwidã®t»¡f¤ njit¥gL« mo¥gil égu§fis tH§Ftj‰F MuhŒ¢Á njit¥gL»wJ.ÏU¥ò kÂ¥ÕL, Âw‹ mséLjš, cŸÇL k‰W« btë¥ghLfS¡F Ïilna bjhl®ig¤Ô®khå¤jš M»ait Ït‰WŸ ml§F«. Ïu©lhtjhf Û‹ts¤Â‰F Û‹ts«khWgL« kh‰W Âw‹ nkyh©ik mik¥Ã‹ btë¥gh£il¤ Ô®khå¡f MuhŒ¢Ánjit¥gL»wJ. Û‹Ão¥nghç‹ el¤ij Û‹ts¤Â‹ jå¥g£l j‹ikfŸ (cæçašónfhséaš mšyJ bghUshjhu«) M»at‰¿‹ gçÓyid ÏjDŸ ml§F«.

7.2.1 mo¥gil¤ jftš njitfŸ

bt›ntwhd Û‹ts¤Â‹ cæçaš k‰W« bghUshjhu ãiyia kÂ¥Ãl mo¥gilMuhŒ¢Á njitfŸ nk‰bfhŸs¥gl nt©L«. Û‹ÃoghL k‰W« Ka‰Á g‰¿ajftšfŸ nrfç¥ò (mjhtJ f©fhâ¥ò) m›thnw bghUshjhu jftšfŸ nrfç¥òM»ait ÏjDŸ ml§F«. Áw¥ghf, ehLfŸ msÎ 4 F¿¤j égu§fis¢ (gh®¡fm£ltiz 1) nrfç¥gij neh¡fkhf¡ bfhŸs nt©L«. j‰rka« ÏJ ÏayhjÏl§fëš, Ïa‹w tiu ca®ªj mséyhd égu§fis¢ nrfç¡f égu nrfç¥ò¤Â£l§fis ehLfŸ nk«gL¤j nt©L«. tU§fhy¤Âš égu§fis ca®ªj mséšnrfç¡f Â£l« mik¡f nt©L«.

22cntm Û‹ts R‰w¿¡if v©. 1003: Û‹ts¤Âš kåjÂw‹ nk«ghL (nk¡ngil‹ k‰W« A‹o§l‹,2004) Âw‹ nkyh©ik m›thnw Û‹ts nkyh©ikæ‹ ÃwÃçÎfŸ F¿¤J bt›ntwhd cçikjhu®FGé‰F gæ‰Á njitfis¤ bjçé¡»wJ.

75

mo¥gil MuhŒ¢Á ÏU¥ò kÂ¥ÕL k‰W« bghUshjhu ãiwnt‰w¤Â‰fhd KiwfŸ,m›thnw ÃçÎ 4.2š étç¡f¥g£LŸs Ãw ju R£o¡fh£ofŸ M»at‰iw cŸsl¡F«.

ÏaY« Ïl§fëš (mjhtJ jftš »il¡F« mo¥gilæš) ehLfŸ mt®fë‹Û‹ts§fëš Âwid msél k‰W« kÂ¥Ãl MuhŒ¢Áia nk‰bfhŸs nt©L«.x›bthU Û‹tsK« ntWgL« v‹gjhš, ehLfŸ Âwid kÂ¥Ãl cça Kiwfisnk«gL¤j cjéLtj‰fhf brŒKiw¡fhd MuhŒ¢Áia nk‰bfhŸs nt©L«.Ït‰WŸ ml§Fgit:

• Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid kÂ¥ÃLtÂš Ïy¡F Ïl¥g£l Âwå‹msÎ k‰W« ghij M»at‰iw¤ Ô®khå¥gÂš ãfœÎ MŒÎfisnk‰bfhŸSjš (bt›ntwhd Kiwfis¥ ga‹gL¤Â) mt®fSilaF¿¥Ã£l Û‹ts¤Â‰fhf äfÎ« bghU¤jkhd bjhêš E£g§fiiÍ«,mséL« myFfisÍ« Ô®khå¡F« v©z¤Âš nk‰bfhŸSjš.Ï¤jifa MŒÎfŸ bt›ntW R£o¡fh£ofë‹ gaid F¿¥ghf ÁWjuÛ‹ts« k‰W« tsU« ehLfŸ v‹w neh¡»š gçnrhÂ¥gijÍ« cŸsl¡fnt©L«;

• Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ bjhl®ghf mo¥gilahf mik¥ig e‹FòçªJ bfhŸtj‰fhf fy‹ bjhFÂæ‹ j‹ikfŸ k‰W« Ïa¡f¤Â‹Kiwahd kÂ¥Õ£o‰fhf äfÎ« ca®ªj Kiwfis nk«gL¤Jjš;

• fy‹ bjhFÂ Ïa¡f« bjhl®ghf Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ njÓak‰W« g‹dh£L Ûj¤Â‹ éisÎ k‰W« K¡»a¤Jt« M»at‰iwkÂ¥ÃLjš;

• Âwikahd MjhukÂ¥Õ£il¤ bjhlUjiy cWÂ¥gL¤J« bghGJ, Ïªjneh¡f¤Â‰fhf nk«gL¤j¥g£l äfÎ« ca®ªj Kiwfis¥ ga‹gL¤Âéçthd fy‹ bjhFÂ kÔ¥Ã£L¤ Â£l§fis totik¤jš; k‰W«

• Ûid mWtil brŒÍ« k‰W« Âwåš gFÂ Ïa¡f¤Âš KjÄ£ilkÂ¥ÃLjš, KjÄ£o‹ Ôéu« k‰W« bjhl®òila Ïa¡f§fë‹gçzhk¤ij kÂ¥ÃLtÂš K¡»a¤Jt« brY¤Jjš; gj¥gL¤J« bjhêš,m›thnw rªij Ïa¡f« M»at‰¿š Âw‹Ãu¢ÁidfŸ Û‹ts¥Ãçéšvªj msé‰F¥ ghÂ¥òfis V‰gL¤J»‹wd v‹gjid étç¤jš.

K¡»a Û‹ts§fë‹ cæçaš bghUshjhu khÂçfë‹ nk«ghL MuhŒ¢Á¡F K¡»axU gFÂahF«. Âwå‹ Ïy¡F msit tiuaW¡f cjé brŒtÂš ÏitK¡»akhditahF«. Mdhš bt›ntW cçikjhu®fS¡F Ïilna bjhl®òrhjhuzkhfÎ« Ïit ga‹gL«. msÎ mo¥gilæyhd khÂç, mid¤Jcçikjhu®fë‹ Cf§fŸ, xU jiy¢ rh®ò k‰W« jtWjyhf¥ òçªJ bfhŸSjšM»at‰iw btë¥gilah¡f ã®¥gªÂ¡»wJ. Ï›thW brŒtÂš, éŠPhåfŸ,bjhêš cW¥Ãd®fŸ k‰W« Ãw cçikjhu®fŸM»nahç‹ jtWjyhf czU« M‰wšÂU¤Â¡ bfhŸs¥glyh«. msÎ mo¥gilæyhd khÂç Ïšiy v‹whš Ï¤jifaCf§fŸ k‰W« czU« M‰wšfŸ rçahf¤ bjëthfhJ. Ïjdhš nkyh©ik¤ Â£lm¿¡if¡F Fiwthd “cŸns th§Fjš” njh‹W«.

braš Kiw MuhŒ¢Á¡F nkY« xU gFÂ cŸÇL k‰W« btë¥ghL M»at‰¿‰FÏilnaahd bjhl®ghF«. Âw‹ nkyh©ikæ‹ K¡»a neh¡f« fy‹ bjhFÂ cŸÇLmsit Mjhu§fë‹ ts«F‹whj j‹ikÍl‹ rk¥gL¤JtnjahF«. MifahšcŸÇL msÎ k‰W« mj‹ éisthd Û‹Ãogh£o‹ msÎ M»ait Ïy¡F Ïl¥g£l

76

Âw‹ k‰W« Âw‹ nkyh©ik Ïy¡F M»a Ïu©ilÍ« ã®zæ¡f mo¥gilahdJ.nkY«, Û‹ts« cŸÇL f£L¥ghL _y« ã®t»¡f¥gL« Ïl§fëš, cŸÇL mséškh‰w« v›thW Û‹Ãogh£il ghÂ¡»wJ, f£L¥ghl‰w cŸÇLfS¡fhf,f£L¥gL¤j¥g£l cŸÇL vªj msÎ tiu ãfuhf V‰gL¤j¥gl nt©L« v‹gJ g‰¿am¿Î mtÁakhdJ. ehLfŸ mt‰¿‹ K¡»a Û‹ts§fëš cŸÇL k‰W« btë¥ghLM»at‰¿‰F Ïilnaahd bjhl®òfis¥ òçªJ bfhŸs MuhŒ¢Á nk‰bfhŸsnt©L«. mjdhš Âw‹ nkyh©ik F¿¤j ãiyahd bfhŸif nk«gL¤j¥gL»wJ.

7.2.2 Âwid ã®t»¤jš MuhŒ¢Á

MuhŒ¢Á njit¥gL« nkY« xU gFÂ njÓa Û‹ts¤Â‰F kh‰W nkyh©ikrhjd§fis¥ ga‹gL¤JtJ g‰¿ajhF«. F¿¥Ã£l Û‹ts nkyh©ik ãiyæš,j‰nghija rhjd§fis¥ ga‹gL¤Jjš ÛJ brašKiw MuhŒ¢Áia nk‰bfhŸsnt©L«. cjhuzkhf, Ïa§f¡ Toa Ãgc mšyJ Ïizªj nkyh©ik mik¥òfŸM»at‰iw ÁWju Û‹ts¤Â‰F V‰gL¤Jjš. ehLfŸ MuhŒ¢Á¡F cŸsl¡fgçÓè¡F« MŒÎfŸ:

• Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid¡ f£L¥gL¤j totik¥ghF« Ïizªjnkyh©ik k‰W« rKjha« rh®ªj Û‹ts nkyh©ikæ‹ E£g§fŸ,e‹ikfŸ k‰W« Ôikfis¥ òçªJ bfhŸSjš;

• ghÂ¥ò, ga‹ k‰W« KiwfŸ M»at‰iw tèÍW¤Â, Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwid¡ f£L¥gL¤JtJ bjhl®ghf tçfŸ k‰W« Mjhacçik M»at‰iw¥ ga‹gL¤Jtij kÂ¥ÃLjš;

• ts«F‹whj j‹ikæ‹ mo¥gilæš Âw‹ Fiw¤jèš Û©L« th§F«Â£l§fŸ v¤jifa ãgªjidfë‹ Ñœ Âw‹ bg‰WŸsJ v‹gjid¤Ô®khå¡f MŒÎfŸ nk‰bfhŸSjš; k‰W«

• ÁWju Û‹ts¤Â‰F äfÎ« bghU¤jkhd KiwfŸ k‰W« mQFKiwfŸF¿¥ghf rKjha« rh®ªj E£g§fŸ bfh©l Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F«Âwid ã®t»¤jš.

msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ bjhêš Kiw mséyhd Ãu¢ÁidahF«. Û‹Ão¥ngh®rªÂ¡F« C¡ftçir¡F jå¥g£l Û‹ Ão¥ngh® r«kÂ¥gÂ‹ éisthf¤njh‹WtjhF«. Mifahš, Âwid ifahStj‰F Û‹Ão¥nghç‹ bghUshjhuel¤ijia e‹F òçªJ bfhŸSjš nt©L«. F¿¥ghd Û‹ts¤Âš Û‹Ão¥ngh®rªÂ¡F« bgU« bghUshjhu k‰W« ÃçÎ M»a Ïu©o‹ C¡Fé¥òfis e‹Fbjçé¡f MuhŒ¢Á nk‰bfhŸs¥gl nt©L«. V‰fdnt F¿¥Ãl¤j¡fK‹nd‰w¤ij¥ bg‰WŸs c‰g¤Â¡F vÂuhd bfhŸiffis ehLfŸ jé®¡fÏ¤jifa C¡f§fis milahs« fhQjš mDkÂ¡F«.

bghJthf Û‹ts ãWtd§fë‹ bjhêš k‰W« ã®thf bghUshjhu¤Âš MuhŒ¢ÁiaehLfŸ vëjh¡f nt©L«. Ïjdhš Û‹Ão¥nghç‹ bghUshjhu ãiy¡F x¤J tU«msÎ¡F mÂfkhd Âwid¡ ifahs Kiwfis nk«gL¤j ÏaY«. Ï¤jifa òçªJbfhŸSjiy mÂfç¡f¢ brŒÍ«.

77

7.37.37.37.37.3 éŠPhd x¤JiH¥òéŠPhd x¤JiH¥òéŠPhd x¤JiH¥òéŠPhd x¤JiH¥òéŠPhd x¤JiH¥ò

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ nkyh©ik bjhl®ghd Ãu¢ÁidfŸ g‰¿aéŠPhd« k‰W« bjhêš E£g égu§fis gçkh‰w« brŒJ bfhŸtj‰F cjélehLfis gbrÂe-Âw‹ miH¡»wJ. j‰nghJŸs k©ly« k‰W« cyfshéak‹w§fis¥ ga‹gL¤Â cyfbk§F« »il¡F« goahf¢ brŒa nt©L« v‹W«F¿¥ÃL»wJ.

K¡»a neh¡fkhf, k©ly« k‰W« cyf mséš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹nk«gL¤j¥g£l nkyh©ik¡fhf bjhl®òila E£g§fŸ k‰W« k©ly Û‹tsnkyh©ik ãWtd§fŸ (kÛtnkã) M»at‰iw tY¥L¤Jtij gbrÂe-Âw‹milahs« fh©»wJ. f£Liu 27gbrÂe 38‹ _ykhf Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F«Âw‹ nkyh©ik bjhl®ghf g‹dh£L x¥gªj§fëš g§F bfhŸSjš k‰W«x¤JiH¤jš M»at‰iw¥ gçÓè¡»wJ. Ïªj x¤JiH¥ò ÏU ãiyfëš ÏU¡F«:KjyhtJ g»®ªJ bfhŸs¥gL« k‰W« efuhj ÏU¥òfis¡ F¿¤jJ; Ïu©lhtJMœflš Û‹Ão¥ò g‰¿aJ. Mœflš Û‹Ão¥ò k‰W« efuhj Û‹ ÏU¥Ã‰fhf, éŠPhdx¤JiH¥ò F¿¥ghf äfÎ« K¡»akhdJ. m¤jifa Û‹ts¤Âš Únuh£l« k‰W«Ïy¡F Ïl¥g£l Âwid¤ Ô®khå¡f, bghU¤jkhd jftš nrfç¥ò k‰W« m¿é¡ifÏªj Û‹ts§fëš <LgL« mid¤J ehLfëèUªJ« njit¥gL»wJ.

7.47.47.47.47.4 bghUŸ rh®ªj _yjd«bghUŸ rh®ªj _yjd«bghUŸ rh®ªj _yjd«bghUŸ rh®ªj _yjd«bghUŸ rh®ªj _yjd«

cça Âw‹ nkyh©ik Kiwfis nk«gL¤Â brašgL¤Âl kåj _yjd¤ijnk«gL¤Jtijna nk‰f©l és¡f§fŸ K‹åiy¥gL¤J«. våD« ÂwikahdÂw‹ nkyh©ik¡F bghUŸ rh®ªj _yjd KjÄL« njit¥gL»wJ. bghJthfÛ‹ts nkyh©ik¡F« Á¿J njit¥gL»wJ. Âw‹ nkyh©ik¡F vdjå¢Áw¥ghdJ mšy.

mo¥gilæš jftš bgWtj‰fhd tê njit¥gL»wJ- nkyhs® k‰W«MuhŒ¢Áahs®fŸ Ïjid neh¡fkhf¡ bfhŸt®. jftš _yjdkhf¡ fUj¥gL«.Mjhu§fis c‰g¤Â brŒJ ga‹gL¤Â Ïjid¥ bgw nt©L«. c‰g¤Â kÂ¥ò msÎk‰W« jftš nrä¥ò M»at‰¿‰F V‰g mÂfç¡F« jftš nrfç¥ò k‰W« MŒÎ nknyétç¡f¥g£LŸsJ. égu§fis Âwikahf¥ ga‹gL¤j jftš js« k‰W« cçafâå bk‹bghUŸ, t‹ bghUŸ _ykhf tê njit¥gL»wJ. nrfç¡f¥g£l éçthdjftšfŸ cldoahf nkyhs® mšyJ MuhŒ¢Áahs®fŸ M»nahuhš ga‹gL¤j¥gléšiy ba‹whš Ïj‰F Á¿a mséyhd ga‹ghnl cŸsJ. Û©L« bghJthf, Û‹tsnkyh©ik¡F Ïªj mik¥ò njit¥gL»wJ. Âw‹ nkyh©ik¡F vdjå¢Áw¥ghdJ mšy.

mid¤J Û‹ts§fëY«, vffmik¥òfŸ äfÎ« mtÁakhdit. Âwid ã®t»¡fÛ‹ts¤Âš brašgL¤j¥gL« vªj xU nkyh©ik Kiw¡F« x¤JiH¥ò ju¥gLtJcWÂ brŒa¥gl nt©L«. K‹ng F¿¥Ã£lthW, Û‹Ão¥ngh® bgW« C¡Fé¥ig vªjxU f£L¥ghL« ghÂ¡F«. midtU« éÂfS¡F x¤JiH¡F« bghGJ mid¤JÛ‹Ão¥nghU« ga‹bgWt®. jå¥g£nlh® Ãw® x¤JiH¡F« bghGJ, éÂfS¡Fx¤JiH¥ò juhJ mÂf ga‹fis¥ bgWt®. Áwªj vff mik¥ò Ïšyhj ãiyæšf£L¥ghLfS¡F x¤JiH¥ò »il¡fhJ. vÂ®gh®¡f¥gL« ga‹fŸ ãiwntwhJ.

78

7.57.57.57.57.5 r£ltotik¥òr£ltotik¥òr£ltotik¥òr£ltotik¥òr£ltotik¥ò

ÃçÎ 6.3š V‰fdnt f«Õukhd r£l totik¥Ã‹ Ã‹ njit g‰¿ bjëthf¡F¿¥Ãl¥g£LŸsJ. Ïªj njitia Û©L« TWtJ jFÂahdnj. tYthdr£ltotik¥ò Ïšiyba‹whš nkyhs®fŸ Âw‹ä¡f Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l§fism¿Kf¥gL¤j ÏayhJ. njÓa Û‹ts¡ bfhŸif mik¥ngh® x›bthU eh£oY« r£ltotik¥ò ÏU¡»wJ. nkyhs®fŸ M‰wš ä¡f Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l§fistotik¡f, brašgL¤j, f©fhâ¡f k‰W« Ïa¡f mJ nghJkhdJ v‹gjid cWÂbrŒa nt©L«.

cntm bghW¥gh®ªj Û‹ts elto¡if¡F bjhêš E£g tofh£LKiwfŸ v© 4Û‹tsnkyh©ik ÃçÎ 4.3š Âwikahd r£ltotik¡f égu§fŸ tH§f¥g£LŸsd.Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l§fis nk«gL¤J« bghGJ ehLfŸ Ïªj têfh£LKiwfisÍ« kÂ¥Ãl gçªJiu¡f¥gL»wJ.

88888 K¡»a elto¡iffë‹ RU¡f«K¡»a elto¡iffë‹ RU¡f«K¡»a elto¡iffë‹ RU¡f«K¡»a elto¡iffë‹ RU¡f«K¡»a elto¡iffë‹ RU¡f«

ehLfŸ njbrÂe-Âw‹ totik¤J brašgL¤J« bghGJ gçÓè¡f gy elto¡iffŸcŸsd. Ñœ¡f©lthW mit RU¡fkhf bjçé¡f¥gL»‹wd.

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ njÓa tiuaiwia nk«gL¤Jjš

• Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« njÓa tiuaiw x‹iw ehLfŸ Ã‹g‰wnt©L«. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ cŸÇL mo¥gil mšyJbtë¥ghL mo¥gil Kiwæš kÂ¥Ãl¥gl nt©L«. F¿¥ghf Û‹ts« ÃwvšiyfS¡F guéæU¡F« Ïl§fëš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹kÂ¥ÕLfis ÏU mo¥gilæY« bjçé¥gJ gaDŸsjhf ÏU¡F«.

• Û‹ts« Ãw všiyfS¡F gué ÏU¡F« Ïl§fëš Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwå‹ ãiyahd tiuaiwia¤ Ô®khå¡f mL¤JŸsehLfS¡F ehLfŸ x¤JiH¡f nt©L«.

cçikjhu® <LghL

• x›bthU ãiyæY« njbrÂe-Âw‹ k‰W« Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l§fë‹nk«ghL cçikjhu®fë‹ <Lgh£il c£gL¤j nt©L«. bt›ntWM®tkhd FGéd® k‰W« nkyh©ik m§Ñfhu« bg‰nwh® M»nahU¡FÏilna nkyh©ik g§F jhuuhf¥ gh®¡f¥gl nt©L«. bghJthdth®¤ijfëš, Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ nkyh©ik KiwfëšÛ‹Ão¡F« Ãçéd® tYthd <LghL bfhŸtij ehLfŸ fU¤Âš bfhŸsnt©L« v‹gJ äfÎ« K¡»akhdjhF«.

• njbrÂe-Âw‹ k‰W« F¿¥ghd Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l§fŸ M»aÏu©o‰F« neh¡f§fis milahs« f©L V‰W¡ bfhŸS« Kiwfëš,Âw‹ nkyh©ik Kiwfshš ghÂ¡f¥gL« K¡»a cçikjhu® FG¡fis<LgL¤j nt©L«. Û‹ts« mšyhj m›thnw Û‹ts M®tKŸs FG¡fŸÏjDŸ ml§F«.

• Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ nkyh©ik¡fhf bfhŸiffismik¡F« bghGJ ehLfŸ, bjhêš k‰W« Ãw cçikjhu®fSl‹ éçthdfyªJiuahliy nk‰bfhŸs nt©L«. Âw‹ nkyh©ik¥ Ãu¢ÁidfŸk‰W« Kiwfëš mt®fsJ cl‹gh£il¥ bgw nt©L«.

79

Âw‹ kÂ¥ÃLjš, mséLjš k‰W« f©fhâ¤jš

• x›bthU Û‹ ts¤Â‰F« k‰W« fy‹ bjhFÂ¡F« j‰nghija k‰W«Ô®khå¡f¥g£l (mjhtJ Ïy¡F) Âwid ehLfŸ kÂ¥Ãl nt©L«.j‰nghija Âw‹ msÎ kÂ¥ÕL, ÏaY« Ïl§fëš, Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwå‹ ju« k‰W« msÎ M»a Ïu©o‹ mo¥gilæšmikªj kÂ¥Õ£il cŸsl¡f nt©L«.

• Û‹ts nkyh©ik k‰W« flšrh® R‰W¥ò¢Nœãiy F¿¤j K‹v¢rç¡ifbfhŸfiffis¥ g‰¿a égu§fis ehLfŸ m¿ªÂU¡f nt©L«. Û‹tsMŒÎfëš Ïašghd e«Ã¡ifa‰w j‹ik tH§f¥g£l ãiyæš, bghJthfehLfŸ Fiwªj mséyhd Ïy¡F Ïl¥g£l Âwid F¿¡nfhshf¡ bfhŸsnt©L«. mÂf Ka‰Á msÎ k‰W« Fiwthd kfNš M»at‰iw¤njh‰Wé¡F« Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ Ïy¡Ffis¤ jé®¡fnt©L«.

• cnt mik¥ghš nk«gL¤j¥g£l tiuaiwfë‹go Û‹Ãofy‹fë‹ cça,x¤j njÓa gÂÎfis V‰gL¤Â ehLfŸ mt‰iw ã®t»¡f nt©L«.

• Âwikahd v¢rç¡if f£L¥ghL k‰W« f©fhâ¥ò mik¥òfŸ äfÎ«K¡»akhdit. Âwid ã®t»¡f Û‹ts¤Âš brašgL¤J« KiwfŸ-cŸÇL mšyJ btë¥ghL mo¥gilæyhd mQFKiwfŸ - V‰W¡bfhŸs¥gL»‹wd v‹gJ cWÂ brŒa¥gl nt©L«. Âw‹ nkyh©ik¤Â£l§fŸ v›thW mKšgL¤j¥gL»‹wd k‰W« f©fhâ¡f¥gL»‹wdv‹gjid ehLfŸ bjçé¡f nt©L«.

• nj®Î brŒa¥g£l nkyh©ik Kiwæ‹ Mjué‹¿ jåahf Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âw‹ f©fhâ¡f¥gl nt©L«.

nkyh©ik rhjd« nj®Î

• x›bthU Û‹ts¤Â‰F« Ïy¡F Ïl¥g£l Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹v›thW ãiwnt‰w¥gL»wJ v‹gjid ehLfŸ milahs« fhz nt©L«.nkyh©ik mQF Kiwfëš vJ brašgL¤j¥gL»wJ k‰W« nkyh©ikrhjd« v›thW brašgL¤j¥gL»wJ v‹gd ÏÂš ml§F«.

• Âw‹ k‰W« bghUshjhu M‰wiy nk«gL¤Jjš M»a Ïu©L« cŸsKiwfis¥ Ã‹g‰Wtij ehLfŸ neh¡fkhf¡ bfhŸs nt©L«. ÏaY«Ïl§fëš Û‹ts¤Â‰fhf C¡Fé¥ig¤ njh‰Wé¡F« KiwfŸ Ïa‰if,bghUshjhu« k‰w« r_f R‰W¥òw¢Nœãiy M»at‰¿š V‰gL«kh‰w§fS¡F V‰g jhdhf rçbrŒJ bfhŸs¡ Toait brašgL¤j¥gL«.

khW« k‰W« ãWtd¥ Ãu¢ÁidfŸ

• njbrÂe-Âw‹ k‰W« Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l§fis tF¡F« bghGJtêfh£LKiwfëš milahs« f©l khW« Ãu¢ÁidfŸ k‰W«ftiyfis¤ bjçé¡f ehLfŸ mt‰¿‹ rKjha« k‰W« Û‹Ão¤ bjhêšÃçÎl‹ gâah‰w nt©L«.

• r£ltotik¥òfis ehLfŸ gçÓè¡f nt©L« Û‹ts nkyh©ik¤Â£l§fŸ m›tik¥Ã‰FŸ V‰gL¤Â brašgL¤j nt©L«. Koªj

80

Ïl§fëš Ïªj totik¥ò njitfë‹ kh‰w¤Â‰F cjé tH§»lnt©L«.

• Âw‹ nkyh©ik¤ Â£l« k‰W« khW« ãiyfS¡F ãÂ më¥gij ehLfŸgçÓè¡f nt©L«. njit¥gL« bkh¤j bryéd« k‰W« tUkhdMjhu§(fŸ) (mjhtJ muR, bjhêš, k‰W«/ mšyJ Ãw Mjhu§fŸ)

Âw‹ ts®¤jš

• Âw‹ nkyh©ik¥ gæ‰Á¡F¤ njitahdt‰iw éŠPhåfŸ k‰W«Û‹ts nkyhs®fS¡F k£L« mšyhJ mid¤J cçikjhu®fS¡F«tH§f nt©L«. Âw‹ nkyh©ikæ‹ mid¤J¥ gFÂfë‹ njitfŸmséLjš, kÂ¥ÃLjš, f©fhâ¤jš k‰w« brašgL¤Jjš mid¤J«cŸsl¡f¥gl nt©L«. Âw‹ nkyh©ik¡fhf »il¡f¡ Toa mid¤Jbt›ntwhd nkyh©ik rhjd§fis¥ g‰¿ KGikahd m¿it mid¤Jcçikjhu® FGÎ« bg‰¿U¡f nt©L«.

• ehLfŸ j§fŸ Û‹ ts§fëš ju« k‰W« msÎ mo¥gilæš Âwid msélk‰W« kÂ¥Ãl MuhŒ¢Á nk‰bfhŸs nt©L«.

• ehLfŸ bghJthf Û‹ts ãWtd¤Â‹ bjhêš k‰W« ã®thf¥bghUshjhu¤Âš MuhŒ¢Áia vëjh¡f nt©L«. Û‹Ão¥nghç‹KiwfS¡F x¤J¥nghF« msÎ¡F mÂfkhd Âwid¡ ifahs nk«gL¤jÏaY« Kiwfis mÂfç¡fÎ« k‰W« mt‰iw¥ òçªJ bfhŸsÎ«MuhŒ¢Áia vëjh¡f nt©L«.

kh‹a§fŸ

• msÎ¡F mÂfkhd Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid neuoahfnthmšyJ kiwKfkhfnth ts®¡f cjÎ« kh‹a§fŸ k‰W« bghUshjhuC¡Fé¥òfis¡ Fiw¡fÎ« k‰W« go¥goahf¤ jé®¡fÎ« ehLfisgbrÂe-Âw‹ miH¡»wJ.

• ehLfŸ mt‰¿‹ Û‹Ão¥ò bjhêY¡F tH§F« bt›ntwhd kh‹a§fŸk‰W« bghUshjhu C¡Fé¥òfŸ g‰¿a njÓa kÂ¥Õ£il nk‰bfhŸsnt©L«. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹, Û‹Ão¥ngh® vÂ®neh¡F«KjÄL KoÎfŸ k‰W« ts«F‹whj tifæš Û‹ts Mjhu§fŸ ÏU¡F«M‰wš M»at‰¿‹ ÛJ kh‹a§fŸ k‰W« bghUshjhu C¡Fé¥òfŸV‰gL¤J« éisÎfë‹ ju« mo¥gilæyhd kÂ¥Õ£ilÍ« nk‰bfhŸsnt©L«

g‹dh£L Û‹ts«

• ehLfŸ kÛtnk ãWtd§fSl‹ x¤JiH¡f nt©L«. égu§fis¥ g»®ªJbfhŸs nt©L«. bghU¤jkhd jftš nrfç¥ò mik¥ig nk«gL¤Â g§FbfhŸs nt©L«. g‹dh£L Ú®¥gu¥Ãš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwidf£L¥gL¤j bjhl®òila kÛtnk ãWtd§fë‹ elto¡iffS¡F cjélnt©L«.

• Ãw eh£o‹ Ãbghk©ly¤Â‰F msÎ¡F mÂkhd Âwid F¿¥Ãl¤j¡ftifæš xJ¡Ftjhš V‰gL« éisit Û‹ts m§Ñfhu« bg‰nwh® kÂ¥Ãl

81

nt©L«. rh¤akhf Ô§F V‰gL« våš, ÏaY« bghGJ, mt‰iw¡ ifélelto¡if nk‰bfhŸs nt©L«. Ãweh£o‹ všiy¡F mªj eh£o‹Ïa¡f¤ij¥ bgwhJ k‰W« tH¡fkhd m§Ñfhu¤ij¥ bgwhJ Âw‹kh‰w¥glhJ v‹gij ehLfŸ cWÂ brŒa nt©L«.

• g‹dh£L Ú®¥gu¥Ãš, Û‹Ão¥ò Ãu¢Áidfis neuoahf¤ bjçé¥gijneh¡fkhf¡ bfh©l j‰nghJŸs g‹dh£L x¥gªj§fS¡F ehLfŸÏz¡fkhf ÏU¡f nt©L«. Ïz¡f x¥gªj«, or«g® 10 1982 flšr£l«Ûjhd efuhj k‰W« bgçJ« efU« Û‹ ÏU¥òfis¥ ghJfh¤jš k‰W«ã®t»¤jš bjhl®ghf I¡»a ehLfë‹ kuig¢ brašgL¤Jtj‰fhdx¥gªj« (1995 Ieh Û‹ÏU¥ò x¥gªj«) M»ait Ït‰WŸ ml§F«.

82

99999 gh®it¡F¿¥òfŸgh®it¡F¿¥òfŸgh®it¡F¿¥òfŸgh®it¡F¿¥òfŸgh®it¡F¿¥òfŸ

m¡nešnyh. M®.n#. m¡nešnyh. M®.n#. m¡nešnyh. M®.n#. m¡nešnyh. M®.n#. m¡nešnyh. M®.n#. & blh‹bdšny, vš.Ã.blh‹bdšny, vš.Ã.blh‹bdšny, vš.Ã.blh‹bdšny, vš.Ã.blh‹bdšny, vš.Ã. 1976. Û‹ts¤Âš òw« rh®ªjit k‰W«brh¤J cçikfŸ. ãy¥ bghUshjhu«, 52:518-529.

nr, o.M®. nr, o.M®. nr, o.M®. nr, o.M®. nr, o.M®. & gh°ngh, v°. gh°ngh, v°. gh°ngh, v°. gh°ngh, v°. gh°ngh, v°. 2005. bfhçah flnyhu Û‹ts¤Âš ga‹ju¡Toa Ka‰Ámsit kÂ¥Ãl vëa cæçaš bghUshjhu khÂçfis¥ ga‹gL¤Jjš.flšthœ cæ® thG« Mjhu§fŸ. 18 (2): 93-102.

cntm.cntm.cntm.cntm.cntm.1992. flšrh® Û‹ts« k‰W« flšr£l«: g¤jh©L fhykh‰w«. czÎ k‰W«ntsh©ik g‰¿a ãiy Áw¥ò¥ÃçÎ 1992. cntm Û‹ts R‰w¿¡if v©. 853.nuh«.

cntm.cntm.cntm.cntm.cntm. 1995. bghW¥gh®ªj Û‹ts el¤ij éÂ¤ bjhF¥ò. nuh«.

cntm.cntm.cntm.cntm.cntm. 1998. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ nkyh©ik Ûjhd bjhêšE£g brašFGé‹ m¿¡if. yh n#hšy, Ív°V, 15-18 V¥uš 1998 cntm Û‹ts m¿¡ifv©. 586. nuh«.

cntm.cntm.cntm.cntm.cntm. 1999. XL fæW Û‹Ão¥Ãš flš gwitfŸ j‰brayhf ÃogLtij¡ Fiw¡fg‹dh£L Â£l braš elto¡if. Rwh Û‹fis¥ ghJfh¤jš k‰W«nkyh©ik¡fhd g‹dh£L Â£l braš elto¡if. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F«Âwid ã®t»¤jY¡fhd g‹dh£L braš Â£l elto¡if. nuh«.

cntm.cntm.cntm.cntm.cntm. 2000 m. (Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid mséLjš Ûjhd bjhêš E£gfyªjhŒÎ m¿¡if.) (cntm Û‹ts m¿¡if v©. 615 nuh«)

cntm.cntm.cntm.cntm.cntm. 2000 M. flšrh® Û‹Ãogh£o‹ ts«F‹whj ts®¢Á¡fhd R£o¡fh£ofŸ.cntm bghW¥gh®ªj Û‹ts elto¡if¡F bjhêš E£g têfh£L KiwfŸv© 8. nuh«.

cntm.cntm.cntm.cntm.cntm. 2003 m. Û‹ts¤Âš Û‹Ãogh£o‹ ãiy k‰W« ngh¡»‹ égu§fisnk«gL¤j eilKiw. nuh«.

cntm.cntm.cntm.cntm.cntm. 2003 M. Û‹ts FGé‹ 25tJ mk®Î m¿¡if. nuh«, 24-28 Ã¥utç 2003.cntm Û‹ts m¿¡if. v© 702. nuh«. g¤Â 75.

cntm.cntm.cntm.cntm.cntm. 2004m. r£l¤Â‰F¥ òw«ghd m¿é¡f¥glhj f£L¥ghL Ïšyhj Û‹Ão¥igjL¡f ãW¤j Ú¡f g‹dh£L brašÂ£l elto¡if k‰W« Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jY¡fhd g‹dh£L brašÂ£l elto¡ifM»at‰iw nk«gL¤Â KGikahf brašgL¤JtJ g‰¿a K‹nd‰w¤ijMŒÎ brŒÍ« bjhêš E£g¡ fyªjhŒÎ m¿¡if. nuh«, 24-29 #&‹ 2004. cntmÛ‹ts m¿¡if. v© 753. nuh«

cntm.cntm.cntm.cntm.cntm. 2004 M. Û‹ts¥Ãçéš kh‹a§fis milahs« f©L kÂ¥Ã£L k‰W«m¿é¡f têfh£Ljš. cntm Û‹ts bjhêšE£g m¿¡if v©. 438. nuh«.

cntm.cntm.cntm.cntm.cntm. 2006. cyf Û‹ts« k‰W« Ú®thœ cæçd ts®¥ò, 2006. nuh«.

»çnghtš, o. »çnghtš, o. »çnghtš, o. »çnghtš, o. »çnghtš, o. & K‹nuh, í.K‹nuh, í.K‹nuh, í.K‹nuh, í.K‹nuh, í. 1999. cyf Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhd KjÄL k‰W«msÎ¡F mÂfkhd Âw‹: mo¥gilæyhd bghUshjhu« k‰W« f©fhâ¥òKiwfŸ. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš v‹w ò¤jf¤ÂèUªJ(»çnghtš (gÂ) 1999. mo¥gilahd fU¤J¡fŸ k‰W« Ãu¢ÁidfŸ g‰¿ nj®ÎbrŒa¥g£l m¿¡iffŸ. cntm Û‹ts bjhêšE£g m¿¡if. v©. 386 nuh«)

83

Ah®£nk‹, lÃŸô. o Ah®£nk‹, lÃŸô. o Ah®£nk‹, lÃŸô. o Ah®£nk‹, lÃŸô. o Ah®£nk‹, lÃŸô. o & nf«Ãnyh Á.v«.v¥.nf«Ãnyh Á.v«.v¥.nf«Ãnyh Á.v«.v¥.nf«Ãnyh Á.v«.v¥.nf«Ãnyh Á.v«.v¥. 1998. khwhd jFÂcila mkšgL¤Jnth®ÃnuÁš Ú®¤nj¡f Û‹ts¤Âš éÂfŸ k‰W« Ïizªj nkyh©ik. bghJthdbrh¤J g‰¿a MŒÎ¡fhd g‹dh£L r§f VHhtJ T£l¤Âš më¡f¥g£lm¿¡if th‹nfhbt®, Ãç£oZ bfhy«Ãah, fdlh 10-14 #&‹ 1998.

Ahy©£, o., F£k©£r‹, Ï. k‰W« nf£°, n#.Ahy©£, o., F£k©£r‹, Ï. k‰W« nf£°, n#.Ahy©£, o., F£k©£r‹, Ï. k‰W« nf£°, n#.Ahy©£, o., F£k©£r‹, Ï. k‰W« nf£°, n#.Ahy©£, o., F£k©£r‹, Ï. k‰W« nf£°, n#. 1999. Û‹Ãofy‹fis Û©L«th§F« Â£l§fŸ brašgL»wjh: rh£Áfis msit brŒjš. flš rh®bfhŸif. 23(1): 47-69.

è‹lngh, Ï.è‹lngh, Ï.è‹lngh, Ï.è‹lngh, Ï.è‹lngh, Ï. 2005. tl flš j£il Û‹ Û‹ts¤Âš g‹dh£L bjhêšÂw‹. flšrh®Mjhu§fë‹ bghUshjhu« 20(4), 385-406.

nk¡ngbl‹, í. nk¡ngbl‹, í. nk¡ngbl‹, í. nk¡ngbl‹, í. nk¡ngbl‹, í. & A‹o§l‹, £o A‹o§l‹, £o A‹o§l‹, £o A‹o§l‹, £o A‹o§l‹, £o 2004 Û‹ts¤Âš kåj ts Âw‹ nk«ghL cntmÛ‹ts R‰w¿¡if v© 1003. nuh«.

kh®ony, v°. gh°nfh, v°. kh®ony, v°. gh°nfh, v°. kh®ony, v°. gh°nfh, v°. kh®ony, v°. gh°nfh, v°. kh®ony, v°. gh°nfh, v°. & bA®ãnuh, I. bA®ãnuh, I. bA®ãnuh, I. bA®ãnuh, I. bA®ãnuh, I. 2004 Û‹ts¤Â‹ nkyh©ik neh¡f¤Â‹K¡»a¤Jt«: gy ãiyfëš gF¤J MuhŒ»w Kiwfis¡ bfh©L kÂ¥ÕLbrŒjš (ggM) R‰W¥òw¢Nœãiy nkyh©ik, 33(1): 1-11

bkš éšè-°ä¤, M®, jh«r‹, V. oÃŸô. bkš éšè-°ä¤, M®, jh«r‹, V. oÃŸô. bkš éšè-°ä¤, M®, jh«r‹, V. oÃŸô. bkš éšè-°ä¤, M®, jh«r‹, V. oÃŸô. bkš éšè-°ä¤, M®, jh«r‹, V. oÃŸô. & fò£o, v‹. fò£o, v‹. fò£o, v‹. fò£o, v‹. fò£o, v‹. 2004. nk‰F M°ÂnuèahéšbghGJngh¡»‰fhd nk‰F ghiw Á§» Ïwhš Ãogh£il¥ g‰¿ (Panuriluscygnus) cçk§fŸ ga‹gL¤J« mo¥gilæš K‹djhfnt cz®jš _y«nk«gL¤j¥g£l K‹ m¿é¥ò Û‹ts MuhŒ¢Á, 68(1-3): 203-208.

bk£°e®, M®. bk£°e®, M®. bk£°e®, M®. bk£°e®, M®. bk£°e®, M®. & th®L, n#.v«. (bjh) th®L, n#.v«. (bjh) th®L, n#.v«. (bjh) th®L, n#.v«. (bjh) th®L, n#.v«. (bjh) 2002. flšrh® Û‹Ãogh£oš msÎ¡F mÂfÂwåš ÏUªJ kh‰w¤ij C¡Fé¥gJ Ûjhd tšYe® fyªjhŒÎ m¿¡if,nuh«, 15-18 m¡nlhg® 2002. cntm Û‹ts m¿¡if v©. 691. nuh«.

ieny©l®, lÃŸô.n#. ieny©l®, lÃŸô.n#. ieny©l®, lÃŸô.n#. ieny©l®, lÃŸô.n#. ieny©l®, lÃŸô.n#. & RŸëth‹, v«.v°RŸëth‹, v«.v°RŸëth‹, v«.v°RŸëth‹, v«.v°RŸëth‹, v«.v° 2000. khjx – ãÍÁyhªJ k‰W« I¡»aehLfŸ: xJ¡ÑL brŒÍ« KiwfŸ k‰W« r£l rthšfŸ, Û‹ts nkyh©ikæšbrh¤J cçikfis¥ ga‹gL¤Jjš nrh£lh‹, M® (gÂ) v‹w ò¤jf¤ÂèUªJ.cntm Û‹ts bjhêšE£g m¿¡if v© 404/2. nuh«.

gh°nfh, v°., n#.Ï. »®¡ny, o. »çnghtš gh°nfh, v°., n#.Ï. »®¡ny, o. »çnghtš gh°nfh, v°., n#.Ï. »®¡ny, o. »çnghtš gh°nfh, v°., n#.Ï. »®¡ny, o. »çnghtš gh°nfh, v°., n#.Ï. »®¡ny, o. »çnghtš & khçrh‹ ghš, Á.n#.khçrh‹ ghš, Á.n#.khçrh‹ ghš, Á.n#.khçrh‹ ghš, Á.n#.khçrh‹ ghš, Á.n#. 2003. Û‹ts¤ÂšÂwid mséLjš k‰W« kÂ¥ÃLjš: Ãu¢ÁidfŸ k‰W« KiwfŸ. cntmÛ‹ts bjhêšE£g m¿¡if v©. 433/2. nuh«.

°ä¤, V.M®.°ä¤, V.M®.°ä¤, V.M®.°ä¤, V.M®.°ä¤, V.M®. 1999 cyf mséš Û‹Ão¥ò fy‹ bjhFÂæš 100 l‹D¡F nkyhdfy‹fis MŒÎ brŒjš. cntm Û‹ts R‰w¿¡if v©. 949. nuh«.

o§ny, o. o§ny, o. o§ny, o. o§ny, o. o§ny, o. & gh°nfh, v°.gh°nfh, v°.gh°nfh, v°.gh°nfh, v°.gh°nfh, v°. 2005. msÎ¡F mÂf Âwid Ú¡Fjš: °fh£oZ Û‹tsbjhêY¡fhd Á¡fšfŸ. flšrh® Mjhu bghUshjhu«, 20(4): 407-424.

thšokh®r‹, í. thšokh®r‹, í. thšokh®r‹, í. thšokh®r‹, í. thšokh®r‹, í. & bk£°e®, M®.bk£°e®, M®.bk£°e®, M®.bk£°e®, M®.bk£°e®, M®. 2005. Û‹ts nkyh©ik¡F bt‰¿fukhd NHšmik¥ò mQFKiw¡fhf C¡Fé¥ig tçir¥gL¤Jjš. flšrh® NHèašK‹nd‰w tçir, Ath®£ I ¥nuhbk‹ k‰W« nfh‹°lh‹oneh°I.°bl®íah› (gÂ) 300: 286-291

th®L, n#.v«., »®¡ny, n#.Ï., bk£°e®, M®. th®L, n#.v«., »®¡ny, n#.Ï., bk£°e®, M®. th®L, n#.v«., »®¡ny, n#.Ï., bk£°e®, M®. th®L, n#.v«., »®¡ny, n#.Ï., bk£°e®, M®. th®L, n#.v«., »®¡ny, n#.Ï., bk£°e®, M®. & gh°nfh, v°. gh°nfh, v°. gh°nfh, v°. gh°nfh, v°. gh°nfh, v°. 2004. Û‹ts¤Âš ÂwidmséLjš k‰W« kÂ¥ÃLjš.1. mo¥gil¡ fU¤J¡fŸ k‰W« nkyh©iknj®ÎfŸ cntm Û‹ts bjhêš E£g m¿¡if v© 433/1 nuh«..

84

Ã‰nr®¡if 1Ã‰nr®¡if 1Ã‰nr®¡if 1Ã‰nr®¡if 1Ã‰nr®¡if 1: cntm Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jY¡fhdcntm Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jY¡fhdcntm Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jY¡fhdcntm Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jY¡fhdcntm Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jY¡fhdg‹dh£L Â£l braš elto¡if (gbrÂe-rmf)g‹dh£L Â£l braš elto¡if (gbrÂe-rmf)g‹dh£L Â£l braš elto¡if (gbrÂe-rmf)g‹dh£L Â£l braš elto¡if (gbrÂe-rmf)g‹dh£L Â£l braš elto¡if (gbrÂe-rmf)

K‹DiuK‹DiuK‹DiuK‹DiuK‹Diu

1. bghW¥gh®ªj Û‹ts el¤ij éÂ¤ bjhF¥ò F¿¤j k‰W« ts« F‹whjÛ‹ts« v‹w mj‹ KGikahd neh¡f¤Â‰fhf cyf Û‹ts¤Âš msÎ¡FmÂfkhd Û‹Ão¡F« Âw‹ xU Ãu¢ridahF«. ÏJ msÎ¡F mÂfkhd Û‹Ão¥Ã‰Ffârkhf cjÎ»wJ flš ts Mjhu§fë‹ mêé‰F« czÎ c‰g¤Â rh¤a¤ijFiw¡fÎ« Áw¥ghf bghUshjhu« Åzhtj‰F« cjÎ»wJ.

2. ehLfŸ msÎ¡F mÂfkhd Û‹Ão¡F« Âwikia jL¡f mšyJ Ú¡f Ka‰ÁvL¡f nt©L« vd el¤ij éÂ¤ bjhF¥ò bjçé¡»wJ. Û‹Ão¥ò ciH¥Ã‹ ãiyÛ‹ts Mjhu§fis ts« F‹whj tifæš ga‹gL¤Jtj‰F V‰wthW ÏU¥gijehLfŸ cWÂ brŒa tèÍW¤J»wJ.

3. 1997š Û‹ts¡FG mj‹ filÁ mk®éš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹Ûjhd Ãu¢ridfis¥ g‰¿ bjçé¡f cnt mik¥ig nf£L¡ bfh©lJ.mbkç¡fhéš yhn#hšyh v‹w Ïl¤Âš 1998 V¥uš 15 Kjš 18 tiu Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¥gJ g‰¿a bjhêš E£g brašFG x‹¿‰F cntmik¥ò V‰ghL brŒjJ. 1998 I]iy 22-24š eilbg‰w jah®gL¤J« T£l¤Â‰F¥Ã‹ cnt mik¥Ã‹ fyªjhŒÎ 1998 m¡nlhg® 26-30š nuhäš eilbg‰wJ.

gFÂ 1 - g‹dh£L Â£l braš elto¡ifæ‹ ãiy k‰W« neh¡f«gFÂ 1 - g‹dh£L Â£l braš elto¡ifæ‹ ãiy k‰W« neh¡f«gFÂ 1 - g‹dh£L Â£l braš elto¡ifæ‹ ãiy k‰W« neh¡f«gFÂ 1 - g‹dh£L Â£l braš elto¡ifæ‹ ãiy k‰W« neh¡f«gFÂ 1 - g‹dh£L Â£l braš elto¡ifæ‹ ãiy k‰W« neh¡f«

4. gbrÂ elto¡if j‹dh®tkhdJ bghW¥gh®ªj Û‹ts el¤ij éÂ¤ bjhF¥òÃçÎ 2 (<) ¡F c£g£l všiy¡FŸ ÏJ étç¡f¥gL»wJ. el¤ij éÂ¤bjhF¥Ã‹ÃçÎ 3 ‹ gFÂfŸ Ïªj gbrÂ elto¡if ga‹gh£o‰F« és¡f¤Â‰F« ga‹gL»wJÃw g‹dh£L rhjd§fë‹ bjhl®ò¡F« ga‹gL»wJ.

5. Ïªj Mtz« mid¤J ehLfS¡F«1 el¤ij éÂ¤bjhF¥ig brašgL¤J«bghW¥ig nkY« mÂf¥gL¤J»wJ. bjhl®òila ãWtd§fë‹ jFÂahd M‰wè‹mo¥gil mik¥Ã‰F£g£L« g‹dh£L r£l¤Â‰F£g£L« ehLfŸ k‰W« k©ly2

Û‹ts ãWtd§fŸ Ïªj Mtz¤ij¥ ga‹gL¤j nt©L«.

6. Û‹ts¤ij¥ ghJfh¤jš k‰W« ts«F‹whj tif¡fhd nkyh©ikv‹gdt‰iw gbrÂ elto¡iffŸ c©lh¡F«.

gFÂ 2gFÂ 2gFÂ 2gFÂ 2gFÂ 2-neh¡f« k‰W« nfh£ghLfŸneh¡f« k‰W« nfh£ghLfŸneh¡f« k‰W« nfh£ghLfŸneh¡f« k‰W« nfh£ghLfŸneh¡f« k‰W« nfh£ghLfŸ

7. 2003¡FŸ Mdhš 2005¡F nk‰glhJ Ïa‹wtiuæš cyf mséš ehLfŸk‰W« k©ly Û‹tsãWtd§fŸ Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid Âwikahfbtë¥gilahf ne®ikahf nkyh©ik brŒÍ« ãiyia miltijna gbrÂelto¡ifæ‹ cldo neh¡fkhF«. msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ v‹w Ãu¢ridiavÂ®bfhŸS« ehLfŸ k‰W« k©ly Û‹ts ãWtd§fŸ Âw‹ ts« F‹whjtifæyhd btë¥ghLfis tèt‰wjh¡F« Ïl§fëš Kjyhtjhf j‰nghijaãiyæš f£L¥gL¤Âl Ka‰Á brŒa nt©L«. ghÂ¡f¥g£l Û‹ts¤Â‰F

1 Ïªj Mtz¤Âš “ehL” v‹w th®¤ij cnt mik¥Ã‹ cW¥Ãd® k‰W« cW¥Ãd® mšyhjhiu¡ F¿¡F«.ehLfŸ jéu” Û‹Ão cçikfS¡F«” bghUªJ«.

2 Ïªj Mtz¤Âš “k©ly«” v‹w th®¤ij bghUªÂathW rh® k©ly¤ijÍ« cŸsl¡F«.

85

ga‹gL¤J« Û‹Ão¤ Âwid¡ Fiw¡f nt©L«, Ú©lfhy F‹whj tifæyhdbtë¥ghLfis milÍ« bghGJ våD« ehLfŸ k‰W« k©ly Û‹tsãWtd§fS¡F Ú©l fhy ts«F‹whj tif¡fhd neh¡f§fis eèÎw¢ brŒÍ«Âwå‹ ts®¢Áia¤ jé®¡f v¢rç¡ifia¥ ga‹gL¤J« njit cŸsJ.

8. bgçjhd 4 KiwfS¡F bjhl®òila tçirahd elto¡iffŸ _ykhfnk‰bfh©l neh¡f§fis milayh«

i. njÓa k©ly k‰W« cyf mséš Âw‹ kÂ¥ÕL el¤Jjš Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¡F« Âwikia nk«gL¤Jjš.

ii. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid Âwikahf nkyh©ik brŒtj‰F«éiuthd KiwfŸ njit¥gL« flnyhu Û‹ts¤Â‰F cldoelto¡iffŸ nk‰bfhŸs njÓa Â£l§fis mik¤J brašgL¤Jjš.

iii. k©ly« k‰W« cyf mséš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwidnkyh©ik brŒtÂš K‹nd‰w¤Â‰fhd bjhl®òila E£g§fisÍ«k‰W« k©ly Û‹ts ãWtd§fisÍ« tèth¡Fjš.

iv. éiuthd KiwfŸ njit¥gL« všiyflªj Ïl«bgauhj k‰W«, bgçJ«Ïl« bgaU« Mœflš Û‹ts¤Â‰F cldo elto¡iffŸ.

Ïªj gbrÂ elto¡iffis brašgL¤Jjiy nk«gL¤j Ï«KiwfŸghuh£Ltj‰Fça E£g§fŸ _ykhf braš gL¤j¥gl nt©L«. éê¥òz®ÎV‰gL¤Jjš fšé, g‹dh£L mséš bjhêš E£g x¤JiH¥ò k‰W« xU§»iz¥ò.

9. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nkyh©ik brŒjš bghW¥gh®ªj Û‹tsel¤ij éÂ¤bjhF¥Ã‹ mo¥gilæš ÏU¡f nt©L«. Ñœ¡f©l K¡»anfh£ghLfisÍ« mQFKiwfisÍ« fU¤Âš bfhŸs nt©L«.

i. g§FbfhŸSjš: gbrÂ elto¡if ehLfshš brašgL¤j¥gl nt©L«.neuoahfnth ÃwehLfë‹ x¤JiH¥nghL cça k©ly Û‹tsãWtd§fis cŸsl¡»a muR¡FŸnsahd ãWtd§fë‹ x¤JiH¥òl‹cnt mik¥ò _ykhf brašgL¤Jjš nt©L«. bghUªÂatifæš ÏjidmKšgL¤j ehLfŸ k‰W« k©ly Û‹ts ãWtd§fŸ C¡f¥gL¤j¥glnt©L«. Ïjid brašgL¤j nk‰bfh©l elto¡ifia cnt mik¥Ã‰Fbjçé¡f nt©L«. cnt mik¥ò mJ brašgL¤J« égu§fis jtwhJtH§F«.

ii. go¥goahf brašgL¤Jjš: Ñœ¡f©l _‹Wgofëš njÓa k‰W« k©lyÂ£l§fŸ mo¥gilæš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nkyh©ikbrŒjš ãiwnt‰w¥gl nt©L«. kÂ¥ÕL k‰W« ã®zæ¤jš (2000 ¡FŸshfK‹nd‰ghlhd MŒÎ Ko¡f¥gl nt©L«) nkyh©ik Kiwfis¥Ã‹g‰Wjš ( 2002 ¡FŸ K‹nd‰ghlhd KiwfŸ ga‹gL¤j¥gl nt©L«)m¤jifa kÂ¥ÕL k‰W« ã®zæ¤jš Kiwfis bghUªÂathWfhyKiwæš kh‰¿ mik¤J¡bfhŸSjš, ehLfŸ k‰W« k©ly Û‹tsãWtd§fŸ Ï«Kiwfis¥ ó®¤Â brŒJ 2005š K‹nd‰ghlhf g‹dh£LbrašÂ£l elto¡ifæš F¿¥Ãl¥g£l ghuh£LjY¡fhd KiwfisbrašgL¤j nt©L«.

86

iii. KGikahd mQFKiw: njÓa k‰W« g‹dh£L Ú®¥gu¥ÃšÂwid¥ghÂ¡F« mid¤J fhuâfisÍ« Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F«Âwå‹ nkyh©ik gçÓè¡f nt©L«.

iv. ghJfh¤jš: Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ nkyh©ik Û‹ÏU¥igghJfh¤jš ts«F‹whj tifæš ga‹gL¤Jjš Ku©ghl‰w ghJfh¥òmQFKiwÍl‹ flšrh® R‰W¢ NHiy¥ ghJfh¤jš cg Û‹Ão¥òÅzh¡Fjš xJ¡Fjš M»at‰iw Fiw¤ÂL« njit R‰W¢NHY¡Fcfªj F¿¥Ã£l Û‹Ão¥ò Kiwfis cWÂ brŒjš flš rh® R‰W¢ NHèšgštif cæçd¥ bgU¡f¤ij ghJfh¤jš ciwél§fis F¿¥ghfjå¤j‹ikÍila ciwél§fis fU¤Âš bfh©L ghJfh¤jšM»at‰iw ãiwnt‰Wtj‰fhf totik¡f¥gl nt©L«.

v. K‹Dçik: V‰fdnt bjëthf msÎ¡F mÂfkhf Û‹Ão¥ò ÏU¡F«Û‹ts¤Âš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nkyh©ik brŒaK‹Dçik më¡f¥gl nt©L«.

vi. òÂa bjhêš E£g§fŸ: Ão¡f¥L« mid¤J Û‹ts¤ÂY« R‰W¢NHY¡Fcfªj go¥goahf¤ njh‹W« bjhêš E£g¤ij cUth¡Ftij fU¤Âšbfh©L Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nkyh©ik brŒjštotik¡f¥gl nt©L«.

vii. efU« j‹ik: Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid Âwikahf¥ga‹gL¤Jtij Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ nkyh©ikC¡Fé¡f nt©L«. mJ ts«F‹whj j‹ikia vÂçilahf¥ ghÂ¡F«våš efU« j‹ikia C¡f¥gL¤Jjš TlhJ. Ãw Û‹ts§fëš V‰gL«r_f bghUshjhu brašghLfis cça Kiwæš bfhŸSjš nt©L«.

viii. btë¥gil: éÂ¤bjhF¥Ã‹ 6.13 Ãçé‰F Ïz§f g‹dh£L braš Â£lelto¡if btë¥gilahd Kiwæš brašgL¤j¥gl nt©L«.

10. el¤ij éÂ¤bjhF¥Ãid F¿¥ghf ÃçÎ 5 I mo¥gilahf¡ bfh©Lg‹dh£L brašÂ£l elto¡iffis brašgL¤j nt©L«. tsU« ehLfë‹ ÏaY«j‹ikia ca®¤ÂL« Kiwæš j§fS¡F brhªjkhd Û‹ts§fis nk«gL¤jm›thnw j§fS¡F cŸs r£ló®tkhd cçik k‰W« g‹dh£L r£l¤Â‰F£g£Lj§fŸ flikfŸ M»at‰¿‰F Ïz§f m¤jifa Û‹ts§fis br‹W milatêiaÍ« nr®¤J Mœflš Û‹Ão¥Ãš g§F bfhŸs bjhl®ghd mo¥gilæšbrašgL¤j¥gl nt©L«.

87

gFÂ gFÂ gFÂ gFÂ gFÂ 3- éiuthd elto¡iffŸ éiuthd elto¡iffŸ éiuthd elto¡iffŸ éiuthd elto¡iffŸ éiuthd elto¡iffŸ

ÃçÎ ÃçÎ ÃçÎ ÃçÎ ÃçÎ I : Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid kÂ¥ÃLjš k‰W« ã®t»¤jš: Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid kÂ¥ÃLjš k‰W« ã®t»¤jš: Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid kÂ¥ÃLjš k‰W« ã®t»¤jš: Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid kÂ¥ÃLjš k‰W« ã®t»¤jš: Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid kÂ¥ÃLjš k‰W« ã®t»¤jš

Û‹éo¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid mséLjšÛ‹éo¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid mséLjšÛ‹éo¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid mséLjšÛ‹éo¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid mséLjšÛ‹éo¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid mséLjš

11. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid kÂ¥ÃLjš k‰W« ã®t»¤jš bjhl®ghdÃu¢ridfë‹ mo¥gil m«r§fis Áw¥ghf òçªJ bfhŸtj‰fhf njÓa k©lyk‰W« cyf mséš MuhŒ¢Á k‰W« xU§»izªj Ka‰ÁfS¡F ehLfŸ cjélnt©L«.

12. cnt mik¥Ã‹ ãWtd¤Â‹ fyªjhŒÎ 1999š Ïa‹wtiu éiuthfeilbgWtj‰F ehLfŸ cjél nt©L«. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwidtiuaiw brŒjš mséLjš bjhl®ªJ égu§fŸ nrfç¡f MŒÎ brŒa bjhêš E£gtêKiwfis jah® brŒjš M»at‰iw¥ g‰¿ fyªjhŒÎ brŒa¥gl nt©L«. njÓak©ly k‰W« cyf mséš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« ÂwidÍ« msÎ¡F mÂfkhdÛ‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« ÂwidÍ« bjhl¡f kÂ¥ÕL brŒtj‰fhd jå¥g£ltêfh£LKiwia fyªjhŒé‹ KoÎ tH§F« v‹gjidÍ« F¿¥Ãš bfhŸsnt©L«.

Û‹ts§fŸ k‰W« Û‹Ãofy‹fis milahs« fhQjš Ô®khå¤jY¡FÛ‹ts§fŸ k‰W« Û‹Ãofy‹fis milahs« fhQjš Ô®khå¤jY¡FÛ‹ts§fŸ k‰W« Û‹Ãofy‹fis milahs« fhQjš Ô®khå¤jY¡FÛ‹ts§fŸ k‰W« Û‹Ãofy‹fis milahs« fhQjš Ô®khå¤jY¡FÛ‹ts§fŸ k‰W« Û‹Ãofy‹fis milahs« fhQjš Ô®khå¤jY¡Fnjitahd éiuÎ elto¡iffŸnjitahd éiuÎ elto¡iffŸnjitahd éiuÎ elto¡iffŸnjitahd éiuÎ elto¡iffŸnjitahd éiuÎ elto¡iffŸ

13. njÓa mséš Kj‹ikahd Û‹ts¤Âš bjhl®òila mid¤JÛ‹Ãofy‹fëš cŸs Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ bjhl¡f kÂ¥Õ£Ll‹2000« M©L Koéš ehLfŸ K‹ndWjš nt©L«. fhyKiwæš kÂ¥Õ£ilm‹iwa ehŸ tiu rç¡f£l nt©L«.

14. ehLfŸ 2001« M©L Koéš éiuthd elto¡if nfhU« Û‹Ãofy‹fŸk‰W« njÓa Û‹ts§fis Kiwahf milahs« fh©gJl‹ K‹ndw nt©L«.fhyKiwæš kÂ¥Õ£il m‹iwa ehŸ tiu rç¡f£l nt©L«.

15. Ïnj fhyf£l¤Â‰FŸ k©ly mséyhd Ï¤jifa Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwå‹ bjhl¡f kÂ¥ÕL nk‰bfhŸS« ãWtd§fSlD«(bjhl®òila k©ly Û‹ts ãWtd¤Â‰FŸshf mšyJ bghUªÂathW mt‰¿‹x¤JiH¥òl‹) k‰W« cyf mséš (cnt m _ykhf) ehLfŸ x¤JiH¡f nt©L«.všiyflªJ Ïl«bgauhj k‰W« bgçJ« Ïl« bgaU« k‰W« MœflšÛ‹ts¤Â‰fhfÎ« m›thnw éiuthd elto¡iffŸ nfhU« njÓa Û‹ts« k‰W«Û‹Ãofy‹fis milahs« fh©gj‰F« x¤JiH¡f nt©L«.

Û‹Ãofy‹fë‹ gÂÎfis ãWÎjšÛ‹Ãofy‹fë‹ gÂÎfis ãWÎjšÛ‹Ãofy‹fë‹ gÂÎfis ãWÎjšÛ‹Ãofy‹fë‹ gÂÎfis ãWÎjšÛ‹Ãofy‹fë‹ gÂÎfis ãWÎjš

16. Û‹Ãofy‹fë‹ gÂÎfS¡fhf bghU¤jkhd Ïz¡fkhd tiuaW¡f¥g£lkhÂçfis mik¡f cnt mik¥Ã‰F ehLfŸ cjél nt©L«.

17. bghU¤jkhd Ïz¡fkhd Û‹Ãofy‹fë‹ njÓa gÂÎfis V‰gL¤Â ehLfŸã®t»¡f nt©L«. nkY« égu§fŸ bgW« tê¡F ãgªjidfis¡ F¿¥Ãl nt©L«.

18. Mœflèš Û‹Ãofy‹fŸ g‹dh£L ghJfh¤jš k‰W« nkyh©ikKiwfS¡F Ïz§Fjiy nk«gL¤J« x¥gªj¤ij (Ïz¡f x¥gªj«) mKšgL¤jfh¤ÂU¡F« ntisæš cnt mik¥ò ãWéa Ïz¡f x¥gªj¤Âš F¿¥Ã£lthW

88

khÂçfis¥ Ã‹ g‰¿ Mœflèš brašgL« Û‹Ãofy‹fë‹ g‹dh£L gÂé‰FehLfŸ 2000« M©L Koé‰FŸ cjél nt©L«.

ÃçÎ ÃçÎ ÃçÎ ÃçÎ ÃçÎ II: njÓa Â£l§fis¤jahç¤jš k‰W« brašgL¤Jjš.njÓa Â£l§fis¤jahç¤jš k‰W« brašgL¤Jjš.njÓa Â£l§fis¤jahç¤jš k‰W« brašgL¤Jjš.njÓa Â£l§fis¤jahç¤jš k‰W« brašgL¤Jjš.njÓa Â£l§fis¤jahç¤jš k‰W« brašgL¤Jjš.

njÓa Â£l§fŸ k‰W« bfhŸiffis nk«gL¤Jjš njÓa Â£l§fŸ k‰W« bfhŸiffis nk«gL¤Jjš njÓa Â£l§fŸ k‰W« bfhŸiffis nk«gL¤Jjš njÓa Â£l§fŸ k‰W« bfhŸiffis nk«gL¤Jjš njÓa Â£l§fŸ k‰W« bfhŸiffis nk«gL¤Jjš

19. Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âw‹ ÛJ gšntW Mjhu nkyh©ik mik¥òfë‹éisÎfis fU¤Âš bfh©L Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nkyh©ikbrŒtj‰fhd njÓa brašÂ£l elto¡iffis ehLfŸ mik¤J brašgL¤Âã®t»¡f nt©L«.

20. Â£lä£lthW rçahf Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¡f KiwfisehLfŸ mik¡f nt©L«. nkyh©ik neh¡f§fŸ k‰W« »il¡F« Û‹tsMjhu§fŸ M»at‰¿‰F Ïilna V‰w¤jhœÎ cŸsjh v‹gij tH¡fkhf kÂ¥Ãlnt©L«.

21. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ nkyh©ik¡fhd njÓa Â£l§fis 2002«M©L ÏWÂ¡FŸshf ehLfŸ mik¤J Ã‹g‰¿ bghJthdjhf M¡f nt©L«.njitbaåš »il¡F« Mjhu§fis ts« F‹whj tifæš it¤Âl Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwid rç brŒa Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwid Fiw¡f nt©L«.Û‹ ÏU¥òfë‹ kÂ¥Õ£il Ïit mo¥gilahf¡ bfh©L ÏU¡f nt©L«.éiuthd elto¡iffŸ njit¥gL« ãfœÎfS¡F jå¡ftd« tH§Fjš nt©L«.mÂf« Ão¡f¥gLtjhf bjëthf czu¥gL« ÏU¥òfS¡F Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwå‹ nkyh©ikia bjçé¡f cldo Ka‰ÁfŸ vL¡f¥glnt©L«.

22. Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwid¡ Fiw¥gjhš Ûdt rKjha¤Âd® bgW«Rikia¡Fiw¡f ntiythŒ¥ò ÃiH¥ò M»at‰¿‰F kh‰W V‰ghLfis gçÓè¥gJc£gl r_f bghUshjhu¤ njitfS¡F njÓa Â£l§fŸ mik¥gÂš ehLfŸ cçam¡fiw fh£l nt©L«.

23. Âwid nkyh©ik brŒa njÓa Â£l§fŸ njitæšiy v‹gJ bjça tªjhšÛ‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ Û‹ts nkyh©ikæš bjhl®ªJ jilæ‹¿brŒa¥gLtjhf bjçé¡f¥gLtij ehLfŸ cWÂ brŒa nt©L«

24. Âwid ca®¤Jtj‰F bryéd« Fiwªj Kiwfis milahs« fh©gj‰fhfÂwid nkyh©ik brŒtj‰fhd njÓa Â£l§fŸ brašgL¤Jtij ehLfŸ eh‹FM©LfS¡F xU KiwnaD« MŒÎ brŒa nt©L«.

kh‹a« k‰W« bghUshjhu C¡f«kh‹a« k‰W« bghUshjhu C¡f«kh‹a« k‰W« bghUshjhu C¡f«kh‹a« k‰W« bghUshjhu C¡f«kh‹a« k‰W« bghUshjhu C¡f«

25. ehLfŸ Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nkyh©ik brŒtj‰fhf njÓaÂ£l§fis mik¡F« bghGJ mt‰¿‹ ts«F‹whj tifæyhd nkyh©ikæ‹ÛJ msÎ¡F mÂfkhd ÂwD¡fhd kh‹a§fŸ cŸë£l mid¤J fhuâfë‹éisÎfis kÂ¥ÕL brŒjš nt©L«. kh‹a« cŸë£l fhuz§fS¡F ÏilnamsÎ¡F mÂfkhd Âw‹ tH§FtJ k‰W« ts«F‹wit¥gJ vit eLãiyahditvit v‹gdt‰iw ntWgL¤Â m¿jš nt©L«.

26. ghu«gça Ûdt®fë‹ njitfS¡F cça ftd« më¤J kh‹a« bghUshjhuC¡f« cŸë£l mid¤J fhuz§fisÍ« neuoahfnth mšyJ kiwKfkhfnth

89

flšthœ cæçd Mjhu§fë‹ ts«F‹whj j‹ikia tYéH¡f¢ brŒÍ« msÎ¡FmÂfkhd Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ts®¡F« k‰W« Ãw fhuâfisÍ«ehLfŸ Fiw¤J K‹nd‰wkhd Kiwæš jé®¡f nt©L«.

k©ly ÁªjidfŸk©ly ÁªjidfŸk©ly ÁªjidfŸk©ly ÁªjidfŸk©ly ÁªjidfŸ

27. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid Âwikahf nkyh©ik brŒtijcWÂbrŒÂL« éj¤Âš bghUªÂa Ïl§fëš k©ly Û‹ts ãWtd§fSl‹mšyJ V‰ghLfSl‹ k‰W« Ãw x¤JiH¥ò KiwfŸ _ykhf ehLfŸ x¤JiH¡fnt©L«.

28. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nk«gL¤Jtij neh¡fkhf¡ bfh©LMuhŒ¢Á gæ‰Á f‰Ã¡f égu§fisÍ« bghU£fisÍ« V‰gL¤Jjš M»at‰¿š cntmik¥ò k‰W« g‹dh£L V‰ghLfŸ _ykhf x¤JiH¡f ehLfŸ fLikahf Ka‰Á¡fnt©L«.

ÃçÎ ÃçÎ ÃçÎ ÃçÎ ÃçÎ III: g‹dh£L ÁªjidfŸ g‹dh£L ÁªjidfŸ g‹dh£L ÁªjidfŸ g‹dh£L ÁªjidfŸ g‹dh£L ÁªjidfŸ

29. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nkyh©ik brŒtJ bjhl®ghd g‹dh£Lx¥gªj§fëš g§F bgWtij ehLfŸ gçÓè¡f nt©L«. F¿¥ghf Ïz¡f x¥gªj«Ïl«bgauhj Û‹ ÏU¥òfŸ k‰W« bgçJ« Ïl« bgaU« Û‹ ÏU¥òfis¥ ghJfh¤jšk‰W« nkyh©ik brŒjš bjhl®ghd 1982 or«g® 10 flš r£l« I¡»a ehLfë‹ kuògFÂfis brašgL¤JjY¡fhd x¥gªj« M»at‰iw gçÓè¡f nt©L«.

30. ehLfŸ mid¤J k©ly Û‹ts ãWtd§fSl‹ mt‰¿‹ KiwfS¡F V‰gx¤JiH¥ò k‰W« égu gçkh‰w§fS¡F cjél nt©L«.

31. ehLfŸ Mœflèš Û‹Ão¥Ãš <Lg£oU¡F« j§fŸ fy‹fë‹ Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwid nkyh©ik brŒtj‰F Ka‰ÁfŸ nk‰bfhŸs nt©L«.Mœflèš msÎ¡F mÂfkhf Ão¡f¥gL« Û‹ ÏU¥Ãid Ão¥gj‰F¥ga‹gL¤j¥gL« Âwid Fiw¡f bghUªÂathW Ãw ehLfSl‹ x¤JiH¡f nt©L«.

32. bghUªÂa Ïl§fëš k©ly Û‹ts ãWtd§fŸ _ykhf k‰W« cntmik¥Ã‹ x¤JiH¥òl‹ ehLfŸ mt‰¿‹ fy‹fshš Mœflš k‰W« flnyhu¥gFÂfëš Ão¡f¥gL« Û‹fë‹ égu§fŸ nrfç¥gij nk«gL¤j nt©L«.

33. ehLfŸ bfhoehL v‹w ßÂæš j§fŸ Û‹Ãofy‹fë‹ bjhl®ghf g‹dh£Lr£l¤Â‰FŸ F¿¥ghf mt®fë‹ všiyia cgnah»¤jš bjhl®òila g‹dh£Lr£léÂfŸ g‹dh£L ghJfh¤jš k‰W« nkyh©ik KiwfŸ M»at‰iwtYt‰wjh¡Fjš mt‰¿‰F vÂuhd tifæš Ïa§F« mt®fë‹ Û‹Ãofy‹fisf£L¥gL¤Jjš M»at‰¿š j§fŸ bghW¥òfis ãiwnt‰whj ehLfë‹Ãu¢ridfis rkhë¡F« njitia cz®jš nt©L«..

34. k©ly Û‹ts ãWtd§fŸ mšyJ V‰ghLfë‹ cW¥Ãduhf ehLfŸC¡f¥gL¤j¥ glnt©L«. j§fŸ fy‹fS¡F m¤jifa ãWtd§fŸ mšyJV‰ghLfŸ ãWé ghJfh¤jš k‰W« nkyh©ik Kiwfis¥ga‹gL¤Âl x¥ò¡ bfhŸsC¡f¥gL¤j¥gl nt©L«.

35. cnt mik¥Ã‹ cjéÍl‹ k©ly Û‹ts ãWtd« k‰W« V‰ghLfŸ Ïz¡fx¥gªj¤Â‹ ÃçÎ 6š cŸst‰¿‰F Ïz§f ga‹gL¤ÂL« ghJfh¤jš k‰W«

90

nkyh©ik KiwfS¡F Ïz§» el¡fhj fy‹fë‹ Û‹Ão elto¡if g‰¿ajftšfis¥ gçkh¿¡bfhŸtij ehLfŸ nk«gL¤j nt©L«.

36. Ïz¡f x¥gªj¤ij mKyh¡f EiHjiy vÂ®neh¡» mªj x¥gªj¤Â‹ ÃçÎ3‹ gFÂfis¥ ga‹gL¤j ehLfŸ Ka‰Á¡f nt©L«.

37. mªj eh£o‹ Kiwahd m§Ñfhu« éiuthd r«kj« Ï‹¿ Ãw eh£o‹všiy¡F Âwid kh‰w« brŒjš eilbgwhJ v‹gjid ehLfŸ cWÂ brŒa nt©L«.

38. bfho ehLfŸ v‹w ßÂæš mt‰¿‹ gâfS¡F Ïz§» j§fŸbfhofis¥gw¡f éL« fy‹fis MœflY¡F kh‰w« brŒjiy ehLfŸ jé®¡fnt©L«. el¤ij éÂ¤bjhF¥Ã‹ Ñœ m¤jifa kh‰w§fŸ Ïz¡fk‰wit.

ÃçÎ ÃçÎ ÃçÎ ÃçÎ ÃçÎ IV: bgça g‹dh£L Û‹ts§fŸ nfhU« éiuÎ KiwfS¡F cldo bgça g‹dh£L Û‹ts§fŸ nfhU« éiuÎ KiwfS¡F cldo bgça g‹dh£L Û‹ts§fŸ nfhU« éiuÎ KiwfS¡F cldo bgça g‹dh£L Û‹ts§fŸ nfhU« éiuÎ KiwfS¡F cldo bgça g‹dh£L Û‹ts§fŸ nfhU« éiuÎ KiwfS¡F cldoelto¡iffŸ.elto¡iffŸ.elto¡iffŸ.elto¡iffŸ.elto¡iffŸ.

39. éiuthd ftd¤ij¡ nfhU« g‹dh£L Û‹ts§fS¡fhf všiyflªjÏl«bgauhj k‰W« bgçJ« Ïl« bgaU« F¿¥ÃL«goahf msÎ¡F mÂfkhfÃo¡f¥gL« Mœflš Û‹ ÏU¥òfS¡F K‹Dçik më¤J Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwid nkyh©ik brŒtij¤ bjçé¡f cldoahf KiwfisehLfŸ nk‰bfhŸS«.

40. f©âakhd mt‰¿‹ jFÂ¡F V‰wtu«Ã‰FŸshf ehLfŸ jåahfnthÏUKidahfnth mšyJ gy Kidahfnth bghUªÂathW cWÂahf3 ÏªjMjhu§fS¡fhf¥ ga‹gL¤j¥gL« fy‹fë‹ Âwid¡ Fiw¡f elto¡ifnk‰bfhŸS« g‹dh£L braš Â£l elto¡iffë‹ cça gFÂfS¡F V‰gTLjyhf msÎ¡F mÂfkhf Ão¡f¥g£l ÏU¥òfis ts«F‹whj ãiy¡F bfh©LtUjiy¡ fU¤Âš bfh©l nkyh©ik Kiwfë‹ gFÂahf ÏJ és§F«.

i. msÎ¡F mÂfkhf Ão¡f¥gL« ÏU¥òfis Ão¡F« fy‹fis bghUshjhuK¡»a¤Jt« ÏU¥òfë‹ ts«F‹whj j‹ik bghUshjhu x¥ngw¡ Toaj‹ik M»at‰W¡F V‰w¥go f£L¥gL¤J« njit; k‰W«

ii. KGJ« ga‹gL¤j¥g£l mšyJ msÎ¡F mÂfkhf¥ ga‹gL¤j¥g£lÛ‹ts§fëš msÎ¡F mÂfkhf Âwid Û‹ ÏU¥òfë‹ ãiyia fU¤Âšbfh©L kh‰w« brŒÂLtij f£L¥gL¤j bghU¤jkhd Kiwfis¥ga‹gL¤Jjš.

3 njit¥gL« Fiw¥ò Û‹ts« x›bth‹¿‰F« khWgL«; c.«. bgça mséyhd Niw Û‹Ão¡F« XL fæWfy‹fëš 20 Kjš 30 rj« Fiw¥ò bjçé¡f¥gL»wJ (cnt m Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹nkyh©ik Ûjhd bjhêšE£g bra‰FG m¿¡if. yh nIhšyh mbkç¡fh 1998 15-18 V¥uš cnt mik¥Ã‹Û‹ts m¿¡if v© 586)

91

gFÂ 4 brašgL¤Jjiy nk«gL¤J« E£g§fŸ

41. njÓa k©ly k‰W« cyf mséš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwidnkyh©ik brŒtj‰fhd njit k‰W« Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« ÂwåšrçbrŒjyhš V‰gL« bryÎ k‰W« ga‹ M»at‰¿‹ njit F¿¤J éê¥òz®ÎV‰gL¤j ehLfŸ égu« më¡F« Â£l§fis V‰gL¤j nt©L«.

éŠPhd k‰W« bjhêšE£g x¤JiH¥òéŠPhd k‰W« bjhêšE£g x¤JiH¥òéŠPhd k‰W« bjhêšE£g x¤JiH¥òéŠPhd k‰W« bjhêšE£g x¤JiH¥òéŠPhd k‰W« bjhêšE£g x¤JiH¥ò

42. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ nkyh©ik F¿¤j Ãu¢ridfëšéŠPhd bjhêš E£g égu§fis gçkh‰w« brŒJ ehLfŸ cjt nt©L«. j‰rka«cŸs k©ly k‰W« cyf mséyhdt‰iw¥ ga‹gL¤Â mit cyf mséš»il¡F«go brŒa nt©L«.

43. gæ‰Á ãWtd¤ij tY¥gL¤Jjš ngh‹wt‰¿¡F ehLfŸ cjt nt©L«.Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nkyh©ik brŒtJ bjhl®ghd Ãu¢ridfëštsU« ehLfS¡F ãÂ bjhêš E£g« k‰W« Ãw cjéfŸ tH§f gçÓè¡f nt©L«.

m¿é¤jšm¿é¤jšm¿é¤jšm¿é¤jšm¿é¤jš

44. bghW¥gh®ªj Û‹ts el¤ij éÂ¤bjhF¥Ã‹ ÛJ Ïu©L M©o‰F xU Kiwm¿é¤jè‹ gFÂahf ehLfŸ Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid nkyh©ikbrŒtj‰fhd Â£l§fis mik¤jš, brašgL¤Jjš k‰W« kÂ¥ÃLjš ÛjhdK‹nd‰w¤ij cnt mik¥Ã‰F m¿é¡f nt©L«.

cnt mik¥Ã‹ g§Fcnt mik¥Ã‹ g§Fcnt mik¥Ã‹ g§Fcnt mik¥Ã‹ g§Fcnt mik¥Ã‹ g§F

45. cntm Ïj‹ T£l¤Âš m¿ÎW¤ÂathW Ïa‹wtiu cça égu§fisÍ«jftšfisÍ« nrfç¡F«. Ïit nk‰bfh©L MuhŒtj‰F mo¥gilahf mikÍ«.msÎ¡F mÂfkhd Âwid tH§F«, bfhL¡f¥gLjš k‰W« c‰g¤Â, f£L¥ghLFiwjš, ts¤ij¡ F‹w it¡F« Û‹ts nkyh©ik KiwfŸ, msÎ¡F mÂfkhdÂwid tH§F« kh‹a« ngh‹w fhuâfis milahs« fh©gij MŒÎ neh¡fkhf¡bfh©oU¡F«.

46. cntm Ïj‹ T£l¤Âš m¿ÎW¤ÂathW Ïa‹wtiu tH¡fkhd Â£lelto¡iffë‹ gFÂahf ehLfŸ Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹nkyh©ik¡fhd njÓa Â£l§fis brašgL¤Âl cjÎ«.

47. Ïj‹ T£l¤Âš m¿ÎW¤ÂathW Ïa‹wtiu jå¥g£l tH¡fkhdÂ£l§fS¡fhd ãÂÍl‹ eh£L¡FŸ bjhêš E£g cjé¤ Â£l§fŸ _ykhfÎ«, k‰W«Ïªj neh¡f¤Â‰fhf ãWtd¤Â‰F »il¡f¡Toa äifahd tuÎ bryÎ Â£lãÂia¥ga‹gL¤ÂÍ« Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwå‹ nkyh©ik¡fhd njÓaÂ£l§fis mik¤J brašgL¤Âl cnt mik¥ò cjéL«.

48. Û‹ts¡FGé‹ _ykhf gbrÂ elto¡iffis brašgL¤JtÂš V‰g£LŸsK‹nd‰w¤Â‹ ãiyia¥ g‰¿ cntm Ïu©L M©LfS¡F xUKiw m¿é¡F«.

92

Ã‰nr®¡if 2Ã‰nr®¡if 2Ã‰nr®¡if 2Ã‰nr®¡if 2Ã‰nr®¡if 2: gbrÂe-Âw‹ cl‹ bjhl®ògL¤j¥g£l gbrÂe-Âw‹ cl‹ bjhl®ògL¤j¥g£l gbrÂe-Âw‹ cl‹ bjhl®ògL¤j¥g£l gbrÂe-Âw‹ cl‹ bjhl®ògL¤j¥g£l gbrÂe-Âw‹ cl‹ bjhl®ògL¤j¥g£lcntm m¿¡iffŸ (1999-2007)cntm m¿¡iffŸ (1999-2007)cntm m¿¡iffŸ (1999-2007)cntm m¿¡iffŸ (1999-2007)cntm m¿¡iffŸ (1999-2007)

gbrÂe-Âw‹gbrÂe-Âw‹gbrÂe-Âw‹gbrÂe-Âw‹gbrÂe-Âw‹ cntm m¿¡iffŸcntm m¿¡iffŸcntm m¿¡iffŸcntm m¿¡iffŸcntm m¿¡iffŸjå¤j gFÂjå¤j gFÂjå¤j gFÂjå¤j gFÂjå¤j gFÂ

Û‹Ão¡f¡ (»çnghtš (gÂ) 1999. mo¥gilahd fU¤J¡fŸ k‰W« Ãu¢ÁidfŸ g‰¿bfh©oU¡F« nj®Î brŒa¥g£l m¿¡iffŸ. cntm Û‹ts bjhêšE£g m¿¡if.Âw‹ tiuaiw v©. 386 nuh«)

cntm 2000 Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid mséLjš Ûjhdbjhêš E£g fyªjhŒÎ m¿¡if, bk¡ÁnfhÁ£o,. bk¡Ánfh1999. cntmÛ‹tsm¿¡if v©. 615 nuh«.

gh°nfh, v° k‰W« o. »çnghthš (gÂ). 2003. Û‹ts¤Âš ÂwidmséLjš: nj®Î brŒa¥g£l m¿¡iffŸ. cntm Û‹ts bjhêšE£gm¿¡if v©. 445. nuh«.

Û‹Ão¡f¡ gh°nfh, v°., n#.Ï. »®¡ny, o. »çnghtš & khçrh‹ ghš, Á.n#. 2003.bfh©oU¡F« Û‹ts¤Âš Âwid mséLjš k‰W« kÂ¥ÃLjš: Ãu¢ÁidfŸ k‰W«Âw‹ KiwfŸ. cntm Û‹ts bjhêšE£g m¿¡if v©. 433/2. nuh«.mséLjš

th®L, n#.v«. »®¡ny, n#.Ï., bk£°e®. M®. & gh°nfh, v° 2004.Û‹ts¤Âš Âwid mséLjš k‰W« kÂ¥ÃLjš.1. mo¥gil¡fU¤J¡fŸ k‰W« nkyh©ik nj®ÎfŸ cntm Û‹ts bjhêš E£gm¿¡if v© 433/1 nuh«.

gh°nfh, v°., »çnghtš, o., »®¡ny, n#. k‰W« è‹ongh, Ï. 2004.Û‹ts¤Âš Âwid mséLjš k‰W« kÂ¥ÃLjš: gF¥ghŒé‰fhdrhjd§fŸ k‰W« jftš xU§»iz¤jš. cntm Û‹ts R‰w¿¡ifv©. 994. nuh«.

»çnghtš o. & K‹nuh, í. 1999. cyf Û‹ts¤Âš msÎ¡F mÂfkhdKjÄL k‰W« msÎ¡F mÂfkhd Âw‹: mo¥gilæyhd bghUshjhu«k‰W« f©fhâ¥ò KiwfŸ. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwidã®t»¤jš v‹w ò¤jf¤ÂèUªJ »çnghtš (gÂ) 1999. mo¥gilahdfU¤J¡fŸ k‰W« Ãu¢ÁidfŸ g‰¿ nj®Î brŒa¥g£l m¿¡iffŸ.cntm Û‹ts bjhêšE£g m¿¡if. v©. 386 nuh«.

Âw‹ ÛJ Û‹ts f‹å§ Ah«, v°. k‰W« o. »çnghtš, 2001. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F«nkyh©ik Âwid ã®t»¤jš: bfhŸif k‰W« bjhêšE£g¥ Ãu¢ÁidfisKiwfë‹ kÂ¥ÃLjš. cntm Û‹ts bjhêš E£g m¿¡if v©. 409. nuh«.

ghÂ¥ò th®L, n#.v«. k‰W« M®. bk£°e®. 2002. Û‹ mWtil¤ Âw‹, äFÂahdÂw‹ k‰W« msÎ¡F mÂfkhd Âw‹: mséL« MŒÎfŸ k‰W«nkyh©ik KiwfŸ M»at‰¿‹ T£oizÎ. cntm Û‹ts m¿¡ifv©. 691. nuh«.

»çnghtš, o. (bjh) 2002. Û‹ts¤Âš ts«F‹w¢ brŒjš k‰W« msÎ¡FmÂfkhf¥ ga‹gL¤Jjš M»at‰¿‰fhd fhuâfŸ Ûjhd g‹dh£Lbraš mu§f« m¿¡if k‰W« Mtz¥gL¤Jjš. gh§¡fh¡, jhŒyhªJ,4-8 Ã¥utç, 2002. cntm Û‹ts m¿¡if. v© 672. nuh«.

msÎ¡F bk£°e®, M®. & n#.v«. th®L. 2002. flšrh® Û‹Ãogh£oš msÎ¡FmÂfkhd mÂf Âwåš ÏUªJ kh‰w¤ij C¡Fé¥gJ Ûjhd tšYe® fyªjhŒÎÂwåèUªJ m¿¡if. cntm Û‹ts m¿¡if v©. 691. nuh«.kh‰w«

93

n#h[¥, n#. 2003. cyf Niu fy‹ bjhFÂæ‹ Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F«Âwid ã®t»¤jš. cntm Û‹ts R‰w¿¡if v©. 982. nuh«.

Gréboval, D. and F. Poulain (eds). 2003. Rapport et documentation de l’Atelier de réflexion sur la gestion des capacités de péche en Afrique del’Ouest. FAO Fisheries Report No. 707. Rome

cntm/ mÂuhbk£. 2004. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ ÛjhdmÂuhbk£ fU¤ju§f«: tiuaiw, mséLjš k‰W« kÂ¥ÃLjš. cntm/MiPAF m£çaho¡ flèš bghW¥gh®ªj Û‹ts elto¡if¡F cjéléŠPhd x¤JiH¥ò GCP/RER/010/ITA/TD-13. m£çahbk£ bjhêš E£gMtz« v©. 13.

cntm/ Û‹éÂ¤bjhF¥ò. 2005. jhŒyhªÂš, t®¤jf ßÂæyhdÛ‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid¡ Fiw¤jš k‰W« ã®t»¤jš ÛjhdnjÓa fU¤ju§F m¿¡if. rh-m«, jhŒyhªJ, 11-14 nk 2004. cntm/Û‹éÂ¤bjhF¥ò kÂ¥ÕL v© 13. nuh«.

k©ly Âw‹ cntm 2004. r£l¤Â‰F¥ òw«ghd m¿é¡f¥glhj f£L¥ghL Ïšyhjnkyh©ik Û‹Ão¥ig jL¡f ãW¤j Ú¡f g‹dh£L brašÂ£l elto¡if k‰W«ãfœÎ MŒÎfŸ Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jY¡fhd g‹dh£Lk‰W« kÂ¥ÕL brašÂ£l elto¡if M»at‰iw nk«gL¤Â KGikahfbrŒjš brašgL¤JtJ g‰¿a K‹nd‰w¤ij MŒÎ brŒÍ« bjhêš E£g¡

fyªjhŒÎ m¿¡if. nuh«, 24-29 #&‹ 2004. cntm Û‹ts m¿¡ifv© 753. nuh«.

ngè¥, lÃ°ô. v¢., onyŒth bkhçndh, n#.I. k‰W« n#. nk{nfh›°»(gÂ.) 2005. cntm Â£l« “Niu Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹:ã®t»¤jš ghJfh¤jš k‰W« r_f¥ bghUshjhu«” bjhêšE£gMnyhrid¡ FGé‹ Ïu©lhtJ T£l«. nk£ç£, °bgæ‹, 15-18 kh®¢2004. cntm Û‹ts T£l elto¡if v©. 2. nuh«.

cntm Û‹Jiw k‰W« cntm bj‰F k‰W« »H¡F M¥ç¡fgFÂfS¡fhd rh® k©ly mYtyf«. 2005. é¡nlhçah Vçæ‹ KjšÛ‹ts ãWtd¤Â‹ m¿¡if k‰W« é¡nlhçah Vçæš Û‹Ão¥ò Ka‰Ák‰W« Âw‹ Ûjhd cntm k©ly bjhêš E£g braš mu§»‹m¿¡if. lh® v° ryh«, lh‹rhåah I¡»a FoauR, 12-14 or«g® 2005.cntm Û‹ts m¿¡if v©. 796. nuh«.

cntm (jahç¥Ãš). é¡nlhçah Vçæ‹ Û‹ts ãWtd¤Â‹ m¿¡ifk‰W« é¡nlhçah Vçæš Û‹Ão¥ò Ka‰Á k‰W« Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âw‹ Ûjhd cntm njÓa cçikjhu®fë‹ braš mu§fm¿¡if (2006). Û‹ts m¿¡if v©. 817. nuh«.

cntm (jahç¥Ãš). é¡nlhçah Vçæ‹ Û‹ts ãWtd¤Â‹ m¿¡ifk‰W« é¡nlhçah Vçæš Û‹Ão¥ò Ka‰Á k‰W« Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âw‹ Ûjhd cntm k©ly cçikjhu®fë‹ brašmu§f m¿¡if (2006). Û‹ts m¿¡if v©. 818. nuh«.

gbrÂe-Âw‹gbrÂe-Âw‹gbrÂe-Âw‹gbrÂe-Âw‹gbrÂe-Âw‹ cntm m¿¡iffŸ cntm m¿¡iffŸ cntm m¿¡iffŸ cntm m¿¡iffŸ cntm m¿¡iffŸjå¤j gFÂjå¤j gFÂjå¤j gFÂjå¤j gFÂjå¤j gFÂ

94

Ã‰nr®¡if 3Ã‰nr®¡if 3Ã‰nr®¡if 3Ã‰nr®¡if 3Ã‰nr®¡if 3: bt›ntwhd nkyh©ik mik¥òfŸ k‰W« ÂwD¡fhf mt‰iw bt›ntwhd nkyh©ik mik¥òfŸ k‰W« ÂwD¡fhf mt‰iw bt›ntwhd nkyh©ik mik¥òfŸ k‰W« ÂwD¡fhf mt‰iw bt›ntwhd nkyh©ik mik¥òfŸ k‰W« ÂwD¡fhf mt‰iw bt›ntwhd nkyh©ik mik¥òfŸ k‰W« ÂwD¡fhf mt‰iwr«kªj¥gL¤Jjš.r«kªj¥gL¤Jjš.r«kªj¥gL¤Jjš.r«kªj¥gL¤Jjš.r«kªj¥gL¤Jjš.

Û‹ts nkyh©ikæ‹ K¡»akhdt‰WŸ x‹W Âw‹ nkyh©ikahF«. äFªjÛ‹ts nkyh©ik KiwfŸ m¥gona Âw‹ nkyh©ik¡F« ga‹gL¤j¥gL«.Vbdåš jåahd xU nkyh©ik rhjd« jåik¥gL¤Â cgnahf¥gL¤j¥g£lhšbt‰¿ juhJ. våD«, gy nkyh©ik KiwfŸ Ãw neh¡f§fis ãiwnt‰w tH¡fkhfm¿Kf¥gL¤j¥gL»‹wd. Âw‹ nkyh©ik neh¡f§fis ãiwnt‰wbrašgL¤j¥gL« bghGJ ntWgL« bt‰¿ia tH§F»‹wd. Mifahš xU Û‹ts¤Âš Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid mit v›thW ghÂ¥ò mila¢ brŒ»‹wdv‹gjid m¿ªJ bfhŸtJ K¡»akhdjhF«.

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¡f Ka‰Á¡f¥ ga‹gL¤j¥gL« nkyh©ikKiwfŸ C¡Fé¥ig¤ jil brŒÍ« mšyJ C¡Fé¥ig mÂfç¡f¢ brŒÍ« mik¥òvd tif¥gL¤j¥gL«. Û‹Ão¥ngh® bgW« C¡Fé¥ò Ûjhd ghÂ¥ig ÏJ F¿¡F«.C¡Fé¥ig¤ jil brŒÍ« Â£l§fŸ Û‹Ão¥nghç‹ elto¡ifæš neuoahff£L¥ghLfis Rk¤J»wJ. f£L¥gL¤j¥ glhé£lhš Û‹Ão¥nghU¡fhd jilntWéjkhf V‰g£LéL«. C¡Fé¥ig mÂfç¡f¢ brŒÍ« Â£l§fŸ, m¤Â£l¤Â‹neh¡f§fS¡F Ïz¡fkhf elªJ bfhŸs Û‹Ão¥nghU¡F C¡Fé¥òtH§f¥gL»wJ. ÃçÎ 5.2š bjçé¡f¥g£lthW Ïªj mik¥òfŸ bryÎ k‰W« ga‹M»a Ïu©ilÍ« bgW»‹wd.

K¡»a Âw‹ nkyh©ik Kiwæ‹ égu¡F¿¥ò ÑnH bfhL¡f¥g£LŸsJ. cntmÛ‹ts bjhêš E£g m¿¡if 433/1 èUªJ RU¡fkhf ÏJ vL¡f¥g£LŸsJ.

3.13.13.13.13.1 C¡Fé¥ig jil brŒÍ« Â£l§fŸC¡Fé¥ig jil brŒÍ« Â£l§fŸC¡Fé¥ig jil brŒÍ« Â£l§fŸC¡Fé¥ig jil brŒÍ« Â£l§fŸC¡Fé¥ig jil brŒÍ« Â£l§fŸ

3.1.1 tiuaW¡f¥g£l EiHÎ

Âwªj tê¥Ãu¢Áidia¤ bjçé¡f Û‹ts¤Â‰fhd EiHit¡ f£L¥gL¤JtJ KjšgoahF«. Mdhš cçk« f£L¥ghL jhdhfnt-Âwid¡ Fiw¡f nghJkhd xUKiwašy. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid¡ f£L¥gL¤j Ãw rhjd§fS« Ïj‰F¤njit¥gL»wJ. Vbdåš Âw‹ , Û‹Ão¥nghç‹ éisthf mÂfç¡F«:

• _yjd Ââ¥ò- glFfë‹ j‹ik c.«. M‰wš mšyJ FÂiu¤ Âw‹ Ús«mfy«, k‰W« vil mÂfç¤jš;

• Û‹Ão rhjd¤ij kh‰Wjš;

• Û‹Ão¡F« fhy§fŸ mšyJ gFÂfis kh‰Wjš; k‰W«

• Û‹Ão¥ò rhjd§fëš òÂa bjhêšE£g f©LÃo¥òfis¥ ga‹gL¤Jjš.

cçk« f£L¥gL¤J« Â£l§fis kh‰w« brŒJ bfhŸsyh«. kh‰w¤j¡f myFfisV‰gL¤J« Â£l§fŸ k‰W« cçk¤ij kh‰Wjš M»at‰iw m¿Kf¥gL¤JtJ _y«_yjd¤ij Ââ¥gjhš V‰gL« Ãu¢Áidfis¤ bjçé¡f kh‰w« brŒJ bfhŸsyh«.j‰nghJŸs Ûdt® Û‹ts¤ij é£L¢ br‹W é£lhš Û‹ts¤Â‰F òÂnah® tUjiycçk« kh‰w§fŸ mDkÂ¡F«. ÏU¥ghš njh‰Wé¡f¥gL« thlif ngh‹wt‰iw¥ bgwcçk« mšyJ cçk« kh‰w« M»at‰¿‰F f£lz« éÂ¡f¥gL« bghGJ ÏJÚ©lfhy¤Âš Âw‹ mÂfç¥gij jL¡fhJ. Âw‹ mÂfç¥ò é»j« Fiw¡f¥gL«.Mdhš fhy¥ngh¡»š mÂfç¥ò bjhlU«.

95

myFfŸ V‰gL¤J« Â£l¤Âš (mšyJ cçk¤Â‹ ÁW gFÂ) tiuaW¡f¥g£l EiHÎcŸs Û‹ts¤Âš g§F bgW« x›bthUtU¡F«, Û‹ts¤Âš bkh¤j myFfŸ k‰W«fy‹fë‹ j‹ikfŸ (c.«. Ús«, ÏaªÂu M‰wš, k‰W«/ mšyJ Û‹Ão rhjdmyFfŸ) ngh‹wt‰¿‹ mo¥gilæš Âw‹ myFfŸ tH§f¥gL»‹wd. Ï¤jifaÂ£l§fë‹ Ñœ, òÂa k‰W« mšyJ bgça glFfŸ k£Lnk Ãw cçikahs®fëläUªJmyFfis th§» cŸns EiHa ÏaY«. myFfis g¿Kjš brŒtJ _y« »il¡F«j©lidfis¡ bfh©L glFfis¥ òJ¥Ã¤jY« Âw‹ mÂfç¥ig gFÂahf <LbrŒÍ«. Mdhš vÂuhd ghJfh¥ò éisÎfis¡ bfh©oU¡F«. VbdåšÛ‹Ão¥ngh® Áwªj bjhêš E£g§fis¥ ga‹gL¤Jtj‰F mt®fS¡F j©lidmë¡»wJ. Ïj‹ éisthf, fhy¥ngh¡»š ga‹gL¤J« Â£l§fSl‹ myFfë‹bkh¤j v©â¡if FiwªJéL«. Mdhš fy‹ bjhFÂæ‹ c©ikahd Âw‹ãiy¤J ÏU¡F« mšyJ g¿Kjš Âw‹ mÂfç¥gij <L brŒahé£lhš mÂfç¡F«.

3.1.2 ÂU«gth§F« Â£l§fŸ

ÂU«g th§F« Â£l§fŸ glFfis cçk§fis mšyJ fy‹ bjhFÂæèUªJ fy‹Âw‹ myFfis Âwid Fiw¡F« têahf th§» Ú¡»éL«. Ï¤Â£l§fŸ bghUŸrh®ªj Âwid (mjhtJ cŸÇLfŸ) Ú¡Ftj‰fhf totik¡f¥g£lit. fy‹bjhFÂæ‹ mWtil¤ Âwid¥ bghJthf rkkhd msé‰F Fiw¤J éL« vdÎ«fUj¥gL»wJ. Áy ãfœÎfëš, mit bjhêY¡F KGikahd kh‹akhfÎ«és§F»wJ. ga‹juhj ãWtd§fis bjhêèš ÏUªJ btëna‰W« têfis¤njh‰Wé¡»wJ. ÛjKŸs fy‹fŸ bghUshjhu ßÂæš ga‹ju¡ Toajhf khwcjÎ»wJ. Ïjdhš Û‹ts« k‰W« k©ly¤Â‰F bghUshjhu cjé tH§F»wJ.

#¥gh‹, mbkç¡fh, fdlh, eh®nt k‰W« Inuh¥Ãa k‹w¤Âš cŸs ehLfŸ Ódhé‹ijth‹ gFÂ ngh‹w gy ehLfŸ ÂU«g th§F« Â£l§fis nk‰bfh©l mDgt«bg‰WŸsd. x›bthU Â£l¤ÂY« E£g§fŸ ntWg£l nghÂY«m¤jifa Ïy¡Fk‰W« C¡Fé¤jš cŸsd. cjhuzkhf Áy Â£l§fŸ fy‹fS¡F¥ gÂyhfcçk§fis th§F»‹wd. Ãw cçk§fis¥ ga‹ gL¤Jtij mšyJ t®¤jfßÂæyhd Û‹Ão¥Ãš g§F bgWtij¡ f£L¥gL¤J»‹wd.

ÂU«g th§F« Â£l¤Âš Ãu¢Áid v‹dbt‹whš, c©ikahf brŒKiwæšbrhšy¥gL« Ïy¡»š ãiwnt‰w« äfÎ« Fiwthdnj. (Ahy©£ ngh‹nwh®., 1999).FW»a fhy¤Âš xU Û‹ts¤Âš Âw‹ Fiw¡f¥glyh« våD«, (f£L¥gL¤j¥g£l)Û‹ts¤Â‹ Âwªj tê C¡F é¥ò ÏU¡F« tiu ÏU¥Ã‹ äFÂahš V‰gL«K‹nd‰w« Û‹ts¤Â‰FŸ TLjyhd Âwid <®¡F«. Ï›thW ÂU«g th§f« Â£l«rªij C¡Fé¥ig rç brŒÍ« cçik mo¥gilæyhd nkyh©ik Â£l§fSl‹nr®¤J ga‹gL¤j¥g£lhš jå¥g£l Û‹Ão¥ngh® Û‹ ÏU¥ò cŸë£l j§fŸMjhu§fis¥ ghJfh¤J¡ bfhŸt®. Û‹ts¤Â‰fhd ghijia tH§F« f£L¥ghLrhjd« Mjhu thlifia¥ bgW« våš ÂU«g th§F« Â£l« nkY« Âw‹ bgW«.

fy‹fis ÂU«g th§F« Áy Â£l§fŸ, e‹F brašòçªJŸsJ. Mdhš bghJthfe‹F braš òçªjit cçik mo¥gilæyhd nkyh©ik¤ Â£l¤Â‹ gFÂahfnjh‰Wé¡f¥g£litna. Ïjid¥ bghU¤jtiu, bghJthd msé‰F mÂfkhdNœãiyæš, äifahd fy‹fis v‹d brŒtJ v‹w Ãu¢Áid¡F ÂU«g th§F«Â£l« xU Ô®it¤ jU»wJ. cjhuzkhf , bj‹»H¡F M°Ânuèa Û‹ts¤Âš khjxm¿Kf¤Jl‹ ÂU«g th§F« Â£l« Ïiz¡f¥g£lJ. òÂa Â£l¤Â‰F« k‰W«

96

bgU§flš jiu Û‹ts¤Â‰F« rç brŒJ bfhŸtJ vëjh¡f¥g£lJ. ÏUcjhuz§fëY« ÂU«g th§F« Â£l¤Â‰F bjhêš Jiw ãÂaë¤jJ.

3.1.3 Û‹Ãorhjd« k‰W« Û‹Ão fy‹ f£L¥ghLfŸ

Û‹ Ão rhjd« k‰W« Û‹Ão fy‹ f£L¥ghLfŸ Âwid¡ f£L¥gL¤j Ka‰Á¡»wJ.c‰g¤Â¡F Û‹Ão¥ò Ka‰Áfëš Û‹Ão¥ngh® v›thW cŸÇLfis¥ga‹gL¤J»‹wd® v‹gij¡ f£L¥gL¤JtJ _y« Âwid¡ f£L¥gL¤jKa‰Á¡»wJ. Ïit Âw‹ f£L¥ghLfisél Ka‰Á f£L¥ghLfns. Fiwªjg£rtiyf©â msÎ, ghid mšyJ bgh¿fë‹ v©â¡ifæš f£L¥ghL, XLfæ‰¿‹ Ús¤Â‰F f£L¥ghL mšyJ Áy Û‹Ão KiwfŸ mšyJ F¿¥ghd tiyfŸM»at‰iw¥ ga‹gL¤Jtij jil brŒtJ ngh‹wit Û‹Ãorhjd§fŸ Ûjhdf£L¥ghLfëš ml§F« fy‹ f£L¥ghLfŸ fy‹fë‹ Ïa‰Ãaš j‹ikfis¡F¿¥Ãl nt©L«. (c.«. gl»‹ f£Lkhd«, msÎ, ÏaªÂu msÎ).

j‰fhèf Kiwahf, Û‹Ão rhjd« k‰W« Ka‰Á tiuaiwfŸ Ïy¡F msé‰F Û‹Ïw¥ig¡ Fiw¡F«. våD«, fhy¥ngh¡»š, Û‹Ão¥ngh® bghJthf, f£L¥ghLfis,Ãw cŸÇL fhuâfŸ mšyJ f£L¥ghL brŒa¥g£l cŸÇLfS¡F¥ gÂyhf òJtifahd Û‹Ãorhjd§fis¥ ga‹gL¤Â j¥Ã¡f Nœ¢Á brŒt®. cjhuzkhf,gl»‹ mo¡f£il Ús¤ij mÂf¥gL¤Jjš mšyJ mj‹ ÏaªÂu r¡ÂiamÂf¥gL¤JtJ _y« fy¤Â‹ Ús¤ij tiuaW¡F« f£L¥gh£oèUªJ j¥Ã¡fNœ¢Á brŒt®. Ïj‹ éisthf, Âwika‰w j‹ikia fy‹ ÛJ Rk¤Jt®. Ïay¡Toaj‰F khwhf Fiwªj mséyhd Ïyhg¤ j‹ikna V‰gL«. mWtil¤ ÂwidÚ©lfhy¤Â‰F¥ bg‰¿U¥gÂY« mit Âwika‰witah»éL«.

3.1.4 Âushd Û‹ÃoghL xJ¡ÑLfŸ

Âushd Û‹ÃoghL xJ¡ÑLfŸ Û‹ ÏU¥ig ã®t»¡f mšyJ Û©L« V‰gL¤jga‹gL¤j¥gL»wJ. xU Û‹ts¤Â‰F bkh¤j mDkÂ¡f¥gL« Û‹Ãogh£il(mbkhÛ) ãWÎtj‰fhf¥ ga‹gL¤J¥gL»wJ. jå¥g£lt®fS¡F xJ¡ÑLbrŒtij¡ fh£oY«, Âushd xJ¡ÑLfŸ ngh£oæš Ão¡f¥gL»‹wd.

všyh ãfœÎfëY«, jå¤J¥ ga‹gL¤j¥g£lhš, c©ikahd, mbkhÛ Û‹Ão¡f¡bfh©oU¡F« Âwå‹ ts®¢Áia Fiw¥gij él äfÎ« ntf¥gL¤j¡ ToajhF«.(cntm, 1988). Û‹fë‹ Ïa¡F« j‹ik FiwªJ éLtjhš, Û‹fë‹ ÏU¥ò Û£òmilÍ«. thlif njh‹W« (EiHÎ tiuaW¡f¥glhéoš) mšyJ j‰nghJŸsÛ‹Ão¥ò Ka‰Á éçÎ gL¤j¥gL« bghGJ òÂa Û‹Ão¥gt®fis c£òF¤JtJ_ykhf Û‹ts¤Â‰FŸ òÂa Âw‹ <®¡f¥gL«. Ïj‹ éisthf Û‹ mšyJÛ‹Ão¥Ã‰fhd gªja« V‰gL«. Fiwªjfhy Û‹Ão¥ò gUtfhy§fŸ Ïjid <LbrŒtj‰fhf¢ brašgL¤j¥gL«. mWtil¢ bryéd«, Û‹Ão¥ngh® mnj mséyhdÛid mDkÂ¡f¥gL« Fiwªj Û‹Ão¥ò neu¤Âš fiu¡F bfh©Ltu nt©L«v‹gjhš mÂfç¡F«. mbkhÛ Ãiz¥ò tiuaiwfis beU§F« bghGJ, nghÂamséš cldoahd nghÂa jftš bgWtJ äfÎ« fod«. Ïjid mo¥gilahf¡bfh©nl Û‹ts¤ij _l nt©L«. mbkhÛ mo¡fo mÂfkh» éLtÂš KotilÍ«.

Fiwthdfhy mséš mo¡fo V‰gL« Ïªj äFªj Û‹ Ïw¡f¤jhš, Ït‰iw ifahséçthd gj¥gL¤J« Âw‹ njitah»wJ.Û‹Ão¥Ãçéš nkyÂf Âw‹,gj¥gL¤J«Ãçéš gad‰w Âw‹ V‰gL«.ÏJ ÏU ÃçÎfëY« ntiythŒ¥Ã‹fhyvšiyia nkhrkh¡F«.

97

3.1.5 kh‰w« brŒa Ïayhj fy‹fëš Ãogh£o‰F f£L¥ghLfŸ

Û‹Ão¥gt®fS¡F Ïilæš kh‰w« Ïšyhkš jå¥g£l fy‹fë‹ Û‹ÃoghLtiuaiw jå egç‹ xJ¡ÑL tifnaahF«. m›thnw brh¤J cçik¥ Ãu¢ÁidfisgFÂahf¤ bjçé¡»wJ. Û‹ ts¤Â‰F btëna rç¡f£l ÂwD¡fhd vªj xUE£g¤ijÍ« Ïit mDkÂ¥gJ Ïšiy. Ïj‹ éithf msÎ¡F mÂfkhd Âwå‹mo¥gil¡ fhuz« bjçé¡f¥gl éšiy. Mdhš TLjyhd msÎ¡F mÂfkhdÂwåš ts®¢Á fh©Ã¡f¥gL»wJ. x›bthU jå¥g£l Û‹Ão¥gtU« fiu¡Fbfh©L tU« Ûå‹ msit¡ f£L¥gL¤Â¡ bfh©lhš, ÛD¡fhd gªja« FiwÍ«.jŸshL« mšyhJ XŒªJ nghd ÃoghL tiuaiwfŸ KGneu mšyJ tšYeuhdÛ‹Ão¥nghiu, gFÂ neu mšyJ bghJthd Û‹Ão¥nghiuél mÂfkhd Û‹ Ãogh£Ltiuaiwia¥ bg‰W¡ bfhŸs mDkÂ¡F«.

Ãw f£L¥ghLfSl‹, Û‹Ão¥ngh® Ï›thW brŒtJ ÁwªjJ v‹w ãiyæš,Ï¡f£L¥ghLfëèUªJ j¥Ã¡f Nœ¢Á brŒt®. Ïw§Fjs§fŸ k‰W«JiwKf§fS¡F btëna jtwhd têæš Û‹fis Ïw¡» Û‹Ão ghLfë‹f£L¥ghLfëèUªJ j¥Ã¤J éLt®. mšyJ Mtz¤ij mo¥gilahf¡ bfh©lf©fhâ¥ò mik¥òfS¡F c©ikahf Ïw¡f¥g£l Û‹fis jtwhf m¿é¥g®.våD« fyå‹ Û‹ÃoghL f£L¥ghLfŸ ga‹ghLfisÍ« bg‰WŸsd. bjhêY¡Fbtëna gutyhf cŸs r_f¥ Ãu¢Áidia rç¡f£Ljš, m¢rKjha¤ÂdU¡Fm¤Â£l§fshš Âwikahf ãWt¥gL« bghUshjhu« k‰W« rªij M»at‰¿‹Âwikæ‹ikia él äfÎ« Ãu¢Áidahf cŸs ãiyæš Ïit ga‹ghLfis¥bgW»‹wd.

3.1.6 jå¥g£l Ka‰Á xJ¡ÑLfŸ

jå¥g£l Ka‰Á xJ¡ÑLfŸ (jKx) Û‹Ãofy‹ Û‹ts¤Âš ga‹gL¤J« Û‹Ão¥òKa‰Áia¡ f£L¥gL¤J»wJ. ÏJ kh‰w« brŒa¡ Toajhfnth mšyJ kh‰w« brŒaÏayhjitfshfnth ÏU¡fyh«. jå¥g£lt®fŸ Ka‰Á myFfis¥ bg‰¿U¥g®.Û‹Ão rhjd§fë‹ F¿¥Ã£l gFÂahfnth mšyJ mDkÂ¡f¡ Toa ÏGit neu«,JiwKf¤ÂèUªJ btëna ÏU¡f¡ Toa neu«, fy‹ Ïa§F« Û‹Ão¥ò eh£fŸngh‹w Ãw bjhêš E£g cŸÇLfŸ ngh‹witfshf Áy neu§fëš Ïitétç¡f¥gL«. mDkÂ¡f¥gL« bkh¤j Û‹Ãogh£o‹ rjé»j¤Â‰F Vw¡Fiwakh‰whf Ïit ga‹gL¤j¥gL«.

flèš ÏU¡F« eh£fë‹ v©â¡if v‹w toit kh‰w« brŒa Ïayhj Ka‰ÁxJ¡ÑLfŸ bgW»‹wd. Ïit Âwikahd Ka‰Á f©fhâ¥ò KiwfshF«.Âwidél Âwid¥ ga‹ gL¤Jtij Fiw¡f¡ Toait. Ãw Ka‰Áf£L¥ghLfSl‹ Û‹Ão¥ngh® j§fŸ elto¡ifia kh‰w« brŒJ bfhŸ»‹wd®.fhy¥ngh¡»š Kiwfë‹ gaid¡ Fiw¡F« Ãw cŸÇLfis kh‰whf¥ ga‹gL¤Jt®.Ï›thW Û‹Ão¡F« eh£fë‹ v©â¡if mšyJ xU gl»‹ ÏGit neu« ãiyahfcŸsJ. Ïj‹ Û‹ Ão¡F« M‰wš khW« Ka‰Áæ‹ ãiy¤j j‹ik¡fhd Ãw cŸÇLfhuâfS¡F kh‰whd tiffis¥ ga‹gL¤Jjš _y« mÂfç¡f¥gL»wJ. Ï›thWÂwikahd Û‹Ão¥ò Ka‰Á mÂfç¤jš V‰gL»wJ. Ïj‹ éisthf, Ú©l fhy¤Âš,fy‹ bjhFÂ Âw‹ mÂfç¡»wJ. bkh¤j« mDkÂ¡f¥gL« Ka‰Áia ãiyahfkWgoÍ« rç¡f£LtJ njitah»wJ. nkY« fy‹fŸ ÛJ Âwikæ‹ikia¤Ââ¡»‹wd. mt‰¿‹ Ïyhg« bgW« j‹ik Fiw»wJ.

98

khwhf kh‰w¥gl¡Toa Ka‰Á xJ¡ÑLfŸ jhdhf rç brŒJ bfhŸs C¡Fé¥ig¤njh‰Wé¥gj‹ _y« Áy e‹ikfis¥ bg‰WŸsd. mDkÂ¡f¥gL« bkh¤jÛ‹Ãogh£il¤ Ô®khå¥gÂš Ãu¢ÁidfŸ V‰gL« Ïl§fëš1 Ïit äfÎ« ga‹më¡F«. kh‰w« brŒa¡ Toa jå¥g£l Ka‰Á (khjK) mik¥òfŸ brh¤J cçik¥Ãu¢Áidfis neuoahf¤ bjçé¡fhJ. Ãw cçik mo¥gilæyhd Ka‰Áfë‹ ÁyÁw¥ò Ïašòfis Ïit bjçé¡F«. Mifahš C¡Fé¥ig jil brŒjš k‰W«C¡Fé¥ig rçbrŒjš M»a Â£l§fS¡F Ïilna ÏU¡F«. nkY« khj Ka‰Áæ‹kh‰w« brŒa¡ Toa j‹ik Û‹Ão¥gt®fS¡F mt®fë‹ myFfis th§f mšyJé‰F« thŒ¥ig tH§F»wJ. Û‹Ão¥ò elto¡iffis Ïiz¥gj‰fhfmDkÂ¡»wJ. TLkhdtiu msÎ¡F mÂfkhd Âwid¡ Fiw¡fÎ« cjÎ»wJ.våD«, khjK mik¥òfëš cŸs r§fl«, bjhêš E£g K‹nd‰w§fS¡F (Áyneu§fëš “bjhêšE£g« gl®jš” v‹W« F¿¡f¥gL«) Ïªj myFfë‹ ãiyahdkWrç¡f£Ljš njit¥gL»wJ v‹w c©ikna.

kh‰w« brŒa¡Toa Ka‰Á xJ¡ÑLfŸ, tl flèš, ÏU¥ig Û£F« Â£l¤Â‹gFÂahf, Inuh¥Ãa ÏGit Û‹ts¤Âš m¿Kf¥gL¤j¥g£ld. (Âw‹nkyh©ik¡fhf mšy). K¡»a nkyh©ik Kiwahf ghnuh ÔÎfëšga‹gL¤j¥g£ld.

3.23.23.23.23.2 C¡Fé¥ig rç brŒÍ« Â£l§fŸC¡Fé¥ig rç brŒÍ« Â£l§fŸC¡Fé¥ig rç brŒÍ« Â£l§fŸC¡Fé¥ig rç brŒÍ« Â£l§fŸC¡Fé¥ig rç brŒÍ« Â£l§fŸ

xU ntis cçikfŸ mo¥gilæyhd Û‹ts« v‹W ÏJ tiu miH¡f¥g£l äfÎ«gH¡fkhd étç¥ò g§F mik¥ghf Û‹ÃoghL cçik¡fhd ãaä¡f¥g£l ghijmik¥ghf mšyJ ãaä¡f¥g£l ghij¡fhd rYif Â£l§fshf(ãghrÂ)miH¡f¥gLtJ mÂfç¤J tU« Ãçéš fhz¥gL»wJ. Áy rKjha¤Â‰fhdit(rKjha¤Â‰F tH§f¥gLgit) Ãw jå¥g£nlh®, jå¥g£l ãWtd§fŸ, mWtilT£LwÎ mšyJ Ãw cça bghUŸfS¡fhditahF«.

3.2.1 FGé‰F Û‹Ão¡F« cçikfŸ

rKjha cçik mo¥gilæyhd mik¥òfŸ gy ehLfëš m¿Kf¥gL¤j¥g£LŸsd.Âwid¡ Fiw¥gÂš mšyJ f£L¥gL¤JtÂš bt‰¿ bg‰WŸsd.

rKjha nk«gh£o‰fhd xJ¡ÑL (rnkx) mik¥òfŸ myh°fh Ïd k¡fS¡FãWt¥g£LŸsJ. FGé‰F Û‹Ão¡F« cçikfŸ ÂwikahdJ v‹gj‰F ÏJcjhuzkhF«. ÏJ fârkhf Âwid¡ Fiw¡»wJ. mnj rka¤Âš cŸq®Û‹Ão¡F« rKjha¤ÂdU¡F mÂfhu kë¡»wJ. j‰rka« rKjha Û‹Ão¥g xJ¡ÑL(rÛx) v‹W F¿¡f¥gL« rKjha nk«gh£o‰fhd xJ¡ÑL (rnkx) 1980 fëšmik¡f¥g£lJ. myh°f‹ bghšyh¡ ÏU¥òfë‹ g§Ffis bjëthf myh°fhéšbjhiyéš cŸs brh‰gkhd rKjha¤ÂdU¡F tH§F»wJ.

FGé‰F Û‹Ão¡F« cçikfŸ Â£l« Âwik cŸs x‹whf mikªÂl FGÑœ¡f©lt‰iw¥ bg‰¿U¡f nt©L«:

• ãWtd¤ij nk«gL¤J« M‰wš,

1khj xJ¡Ñ£o‰F¥ gÂyhf, khj Ka‰Á ca®ªj bt›ntwhd Ïwhš ngh‹w Û‹ ÏU¥òfŸ cŸs Áy Û‹ts§fëš brašgL¤j¥gL»wJ. M©o‰F cça mDkÂ¡f¥gL« bkh¤j Û‹Ãogh£ilÔ®khå¥gj‰fhd bjhêšE£g¥ Ãu¢Áidfshš Ï›thW brašgL¤j¥gL»wJ.

99

• tiuaW¡f¥g£l cW¥Ãd®, k‰W«

• cçik k‰W« éÂfis mKšgL¤J« M‰wš.2

3.2.2 všiyfis¥ ga‹gL¤J« cçikfŸ

Û‹ts¤Âš všiyfis¥ ga‹gL¤Jnth® cçikfŸ (Ãgc) flš mo¤js Mjhu¥gFÂfis¥ ga‹gL¤Jjš k‰W« ã®t»¤jš (fmMgã), FGé‰F Û‹Ão¡F«cçikfŸ (FÛc) M»ait cçikfŸ mo¥gilæyhd mik¥òfŸ F¿¥Ã£l¥ gFÂæšxU Û‹ts¤Âš ah® g§F bgWtJ v‹gjid tiuaW¡»wJ. jå¥g£lt®fS¡F«jåahd T£LwÎ ãWtd¤Â‰F« mšyJ jåahs ãWtd¤Â‰F« tH§f¥g£lnghÂY« Ïit rKjha mo¥gilæyhdit k‰W« T£lhdit.

Û‹Ão¥ngh® Û‹Ão¡F« gFÂ¡fhd brh¤J cçikfŸ ÏU¥gjhf¡ bfh©Lel¥gij¤ njh‰Wé¡F« Âwid¡ f£L¥gL¤J« k‰bwhU Kiwia Ïªj mik¥òfŸF¿¥ÃL»‹wd. F¿¥Ã£l xU Û‹Ão¡F« Ïl¤ij mšyJ gFÂia miltj‰fhd¥ghij k‰W« ga‹gL¤Jjš Á¿a FG mšyJ jå egU¡F tiuaW¡f¥gL»wJ.m¥gFÂæèUªJ v›thW Û‹ mWtil brŒa nt©L« v‹gij FG mšyJ jåeg®Ô®khå¤J¡ bfhŸt®

3.2.3 kh‰w« brŒa¡ Toa jå¥g£l xJ¡ÑLfŸ

(khjx) kh‰w« brŒa¡ Toa jå¥g£l xJ¡ÑLfŸ k‰W« kh‰w« brŒa¡ Toajå¥g£l g§F xJ¡ÑLfŸ (khjgx) xU Û‹ts¤ÂèUªJ fy‹ bjhFÂ mWtilbrŒa nt©oa Ûid tiuaW¡»wJ. Û‹ts¤Âš g§F bfhŸnthU¡F bkh¤jÛ‹Ãogh£o‹ t®¤jf¥ g§Ffis xJ¡F»wJ. Ï¤jifa mQFKiwfë‹ Ñœ, Mjhucçik nkyh©ik brŒnthUl‹ bjl®ªJ ÏU¡»wJ. våD«, kh‰w« brŒa¡ ToamWtil cçikfŸ Û‹Ão¥nghU¡F ãÂ C¡Fé¥ig tH§F»wJ. mjdhš _yjdKjÄL Fiw»wJ. ÏU¥ig mWtil brŒtj‰fhf¥ ga‹gL¤J« ciH¥ò jå¥g£lÏyhg¤ij mÂfç¥gj‰fhf¡ Fiw»wJ. Ïj‹ éisthf, khjx Û‹ts¤Âš, Âwid¥bghW¤jtiu, jhdhfnt rç brŒJ bfhŸS« v‹gjhš ga‹gL¤j¥gL« Âwidã®t»¥gÂš M‰wš ä¡fjhf¤ njh‹W»wJ.

khjx, gštif ÏU¥Ãš ga‹gL¤j¥gLtJ F¿¤J vÂ®¥òfŸ cŸsJ. ca®ªj jukhdÛ‹ÃoghL g‰¿a ftiy cŸsJ. Fiwªj kÂ¥ò gštiffis fê¤J xJ¡FtJ Û‹msÎ bghJthf éiyia ghÂ¥ò mila¢ brŒÍ« bghGJ mšyJ xJ¡Ñ£o‰FmÂfkhd Û‹Ãogh£il cŸs Ïl§fëš fê¤J xJ¡FtJ våD« xJ¡Ñ£o‰FmÂfkhd Û‹ÃoghL (k‰W« bjhlU« fê¤J xJ¡Fjš) Áy Û‹ts§fëškhjxJ¡Ñ£o‹ éisthf FiwªJŸsjhf gy MŒÎfŸ bjçé¡»‹wd. Âw‹ Åœ¢ÁÏl«khWjš mšyJ Âw‹ Ûj« ÏU¤jš M»at‰¿‹ rh¤a« g‰¿a m¡fiwfS«bjçé¡f¥gL»‹wd. tçirahd Û‹ts§fëš tçirahf khjx Ã‹g‰w¥g£lhšÏit ãfG«. Û‹ts§fëš msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ ÏU¡F« bghGJ Ãw Û‹ts§fS¡F EiHjš V‰fdnt f£L¥gL¤j¥glhj bghGJ Ïªj m¡fiwbghU¤jkhdnj.

2Ï›thW, fliy brhªjkh¡»¡ bfhŸS« tH¡f« (fbrht) k‰W« Ãw tH¡fkhd brhªjkh¡»¡ bfhŸS«Â£l§fŸ FGé‰F Û‹Ão¡F« cçikfŸ cila mik¥ghfnt fUj¥gL«. tH¡fkhf mik¥Ã‰Fbtëna cŸst®fŸ kÂ¥gÂšiy v‹w Jau¤Âš cŸsJ. njÓa, k©ly k‰W« cyf M‰wš bfh©Ltu¥gL« bghGJ Û‹ts¤Â‹ ÛJ Rk¤j Ïit ngh‹wit eilbgwyh«. fbrht j‰nghija r£lcjéahš tèik¥gL¤j¥gLtÂšiy.

100

våD«, tH¡fkhf¥ ga‹gL¤j¥gL« Ãw gy nkyh©ik KiwfS¡F cçajhd, khjxga‹gL¤j¥gL« Û‹ts§fS¡fhd Ï¡ftiyfŸ ÏUªj nghÂY« gçÓè¡f¤ j¡fmséš Ú©l fhy rçÎ Âwåš ftå¡f¥gL»wJ.

ÁWju Û‹ts¤Âš gy glFfŸ, gy Ïw§Fjs§fŸ, ÏU¥Ãš F¿¥Ã£l Ïl¤Â‰F£g£LkhWghLfŸ cŸs Ïl§fëš FGé‰F Û‹Ão¡F« cçik më¡F« ãiy äfÎ«M‰wš cŸsjhf ÏU¡F«. ÂwDl‹ f©fhâ¡F« k‰W« mt®fsJ cçikfismKšgL¤JtJ M»at‰¿š M‰wš cŸsjhf ÏU¡F«.

3.2.4 tçfŸ, Mjha cçikfŸ tç tNš k‰W« nkyh©ik bryéd Û£ò

Ïw§F« Û‹fS¡fhd tç, nfh£gh£oš khjxJ¡Ñ£o‰F, Û‹ts¤Âš Âwid¡Fiw¥gÂš rkãiyæš ÏUªjhY«, brŒKiwæš mjDila c©ikahdghÂ¥Ã‰fhd rh£Áa« äf¡ Fiwªj msényna »il¡»wJ.

rçahd neu¤Âš F¿¥Ã£l Ïl¤Âš ga‹gL¤Jtj‰F mDTykhd tçé»j¤ijÔ®khå¥gnj tçfis nk«gL¤JtÂš cŸs xU fLikahd Ãu¢Áid. mjhtJÛ‹ts¤Âš Âwå‹ msÎ, Ûå‹ äFÂia fyå‹ éiyia rçahd neu¤Âšx›bthU Ïl¤Â‰F« V‰g Û‹Ão¥ò Ka‰Á my»‹ bryéd¤ij¢ rh®ªJ ÏU¡F«.bryéd«, éiy k‰W« äFÂ M»ait khWgL« v‹gjhš, Âw‹ msÎ neu¤Â‹mo¥gilæš cça rç¡f£l¥g£l tçahš rç¡f£l¥gL« njit V‰gL»wJ.

tçfSl‹, ã®thf m§Ñfhu« bg‰nwh® cça mséyhd tçia¤ Ô®khå¡f nt©L«.v¥bghGJ, Âwid¡ f£L¥gL¤j rhjfkhf tçfis kh‰w nt©L« v‹gij KoÎbrŒa nt©L«. khwhf khjxJ¡ÑLfSl‹, Ï¤jifa rç¡f£LjšfŸ khjxrªijæš jhdhfnt rhjfkhd Âw‹ msit¤ Ô®khå¡f ãfG«.

MÁa ehLfëš Ïw§F« Û‹fS¡fhd tç, ÁWju Û‹Ão¥ngh® k‰W« tçædhš éiycaU« vd vÂ®gh®¤J Ef®nth® M»nahU¡F Ïilna éçthd mséš vÂ®¥òV‰g£lJ.

3 mbkç¡f Û‹ts¤Âš Ïw§F« Û‹fS¡fhd tç gçªJiu¡f¥g£lJ. ÏJ

fy‹fis Û©L« th§F« Â£l§fS¡F ãÂaë¡f bjhêY¡F bg‰w fl‹bryéd¤ij <L brŒtj‰fhdJ.

Ïjid¥ ngh‹w ghÂ¥igna Âwid¡ Fiw¥gÂš Mjha cçikfŸ bg‰WŸsd. mitM‰wYila tç tifah»‹wd. Ïw§F« xU gÎ©L ÛD¡F¡ bfhL¡f¥gL« tçmšyJ ã®t»¡F« m§ÑfhuKilatç‹ xJ¡Ñ£il it¤ÂU¤jš nfh£gh£o‹goÛ‹Ão¥gt®fshš bgw¥gL« Kªija fy‹ éiyia¡ Fiw¡»wJ. ÏJ Û‹ts¤ÂšmWtil¤ Âwå‹ ts®¢Á ntf¤ij¡ Fiw¡»wJ.

gy ehLfëš Ïa‰if Mjhu§fis¥ ÃêÍ« elto¡iffS¡fhd thlifia¥bgWtj‰fhf ÏJ cŸsJ (c.«. flš fiuæèUªJ bjhiyéš v©bzŒ F¤jifmšyJ fhLfS¡fhd mo ku¤Â‹ ÛjKŸs gFÂ¡fhd f£lz«). Û‹tsnkyh©ikæš ÏJ gâak®¤j¥glyh«.

Âw‹ nkyh©ik¡fhf K¡»akhf totik¡f¥glhj bjhl®òila E£g« x‹Wnkyh©ik bryéd¡f£lz§fis¥ Ão¤j« brŒtjhF«. Á¿jsé‰nfD«, Û‹Ãofy‹ bjhFÂædhš Ââ¡f¥g£l Áy bryéd§fis V‰W¡ bfhŸ»wJ. (c.«.

3cntm. 1998m. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ nkyh©ik Ûjhd bjhêšE£g braš FGé‹

m¿¡if. yh n#hšy, Ív°V, 15-18 V¥uš 1998 cntm Û‹ts m¿¡if v©. 586. nuh«.

101

mKšgL¤Jjš, f©fhâ¤jš k‰W« MuhŒ¢Á) Ïšiyba‹whš Ït‰iw bgU«gh‹ikahd rKjha¤Âd® V‰W¡ bfhŸt®. bjhêè‹ ga‹ju¤j¡f kh‹a¤Â‰FÏ¤jifa bryéd¤ bjhifia¥ Ão¤j« brŒtÂš jtWjš msÎ¡F mÂfkhd¤ÂwD¡F g§fë¡F«.

102

1Ï¡fU¤J¡fŸ msÎ¡F mÂfkhd ÂwåèUªJ ntWgL«.

Ã‰nr®¡if 4Ã‰nr®¡if 4Ã‰nr®¡if 4Ã‰nr®¡if 4Ã‰nr®¡if 4: Âwid¥ ga‹gL¤Jjš k‰W« M‰wš Âwid¥ ga‹gL¤Jjš k‰W« M‰wš Âwid¥ ga‹gL¤Jjš k‰W« M‰wš Âwid¥ ga‹gL¤Jjš k‰W« M‰wš Âwid¥ ga‹gL¤Jjš k‰W« M‰wš: xU mç¢Rto xU mç¢Rto xU mç¢Rto xU mç¢Rto xU mç¢Rto

Âwid¥ ga‹gL¤Jjš k‰W« M‰wš fU¤Âš xnu khÂahdit xnu khÂçahdmséš cŸÇLfis¥ ga‹gL¤ÂL« Ãw fy‹fSl‹ x¥ÃL« bghGJ fy‹fŸv›thW brašgL»‹wd v‹w msit¤ bjçé¡»‹wd.

1 xU fyå‹ btë¥gh£o‹

Âw‹, tH¡fkhd brašgL« ãiyæš c‰g¤Â brŒa¡Toa mÂfg£r btë¥ghLmsthf vÂ®gh¡f¥gLtnj vd tiuaW¡fyh«. vdnt btë¥ghL Âw‹ guhkç¥òfhy« gyÅdkhd thåny, gUtfhy fhuâfŸ k‰W« elto¡ifæš Ãw tH¡fkhdjilfŸ M»at‰iw fz¡»š bfhŸS«.

Âwid¥ ga‹gL¤Jjš v‹gJ xU msthF«. ÏJ xU fy‹ mj‹ Ïa‰Ãašj‹ikfS¡F V‰g (msÎ, ÏaªÂu M‰wš Kjèat‰iw¥ ngh‹w ãiyahd cŸÇLfŸ)ãiwnt‰W« rh¤akhd btë¥ghL (Âw‹) MF«. M‰wè‹ Fiwthd ga‹ghL ÁykhWgL« cŸÇLfis¥ ga‹gL¤jtÂ‹ éisntahF«. (c.«. Û‹Ão¡f¥gL« eh£fŸ,fy‹ Ïa¡Fnth® ngh‹wit) Ïšiynaš rçahf ÏU¡F«.

khwhf bjhêš E£g M‰wš ãiyahd k‰W« ntWgL« cŸÇLfis¥ ga‹gL¤JtjhšV‰gL« c©ikahd k‰W« rh¤akhd btë¥ghLfS¡F Ïilna cŸsé¤Âahr¤Jl‹ bjhl®ò gL¤j¥gL»wJ. ãiyahd cŸÇLfë‹ Fiwthdga‹gh£odhš Âw‹ msÎ¡F Fiwthf xU fy‹ Ïa§f¡ TL«. mšyJ Ï¤jifacŸÇLfë‹ Âwika‰w ga‹ghL mšyJ Ïit Ïu©o‹ Xusthd Ïiz¥òM»at‰whš Âw‹ msÎ¡F Fiwthf Ïa§f¡ TL«. M‰wèš ntWghL, fyid¢brY¤Jgt® k‰W« fyåš gâòçnth® M»nahç‹ Âwikæš ntWghLfŸ, fyå‹taJ, njLjš k‰W« flšgaz¤Â‰fhd rhjd§fŸ ngh‹wt‰¿š cŸs ntWghLfŸM»at‰nwhL bjhl®ò gL¤j¥gL»‹wd.

Ïªj ÏU fU¤J¡fS« gl« 4.1š és¡f¥g£LŸsd. mÂš tH§f¥g£l mséyhdfy‹ x‹W Oo mséš btë¥gh£il Vo mséyhd cŸÇ£LfŸ mid¤Jga‹gL¤j¥gL« ãiyæš (mjhtJ Vo I él Vc I khWgL« cŸÇ£il. ga‹gL¤Jjš)fy‹ KGikahd M‰wèš Ïa§F« ãiyæš, rh¤akhd btë¥ghL (Âw‹) Oc MfÏU¡F«. cŸÇLfë‹ Fiwªj mséyhd ga‹gh£oY«, fy‹ M‰wYl‹ Ïa§F«våš, Oe mséyhd btë¥gh£il mJ c‰g¤Â brŒÍ« vd vÂ®gh®¡fyh«. vdntOc-Oe¡F Ïilna cŸs é¤Âahr« M‰wè‹ Fiwthd ga‹gh£oš V‰gLtjhF«;k‰W« Oe-Oo¡F Ïilna cŸs é¤Âahr« Âwikæ‹ikahš V‰gL« éisthF«.

Âwå‹ Fiwthd ga‹ghL fU¤ij és¡F« 4.1 gl« m 4.1 gl¤ij él bgçJ« ntWgL»wJ. KjyhtJ xU jå¥g£l fyid bjçé¡»wJ. ÃªijaJ bjhêiyKGikahf¤ bjçé¡»wJ. mjhtJ m 4.1 š cŸs FW»a fhy c‰g¤Â všiytH§f¥g£l fyå‹ tH§f¥g£l ÏU¥ò ãiyæš c‰g¤Â brŒa¥g£l btë¥gh£o‹msit¤ bjçé¡»wJ. tH¡fkhf gâòçÍ« braš Kiwfë‹ mo¥gilæšmÂfg£rkhf Ïa¡f¥glhéoš fy‹ Fiwthd ga‹gh£oš cŸsd. bjhêš mséš,mid¤J fy‹fS«, KGikahd ÂwDl‹ Ïa¡f¥g£lhš bkh¤j btë¥ghL ca®ªJÏU¡F«. mšyJ gl« m 4.1 š bjçé¤JŸsgo KGikahd Âwå‹ Ïa§F« Áyfy‹fns mnj mséyhd btë¥gh£il vL¤J¡ bfhŸS«.

103

M‰wè‹ Fiwthd ga‹ghL k‰W« Âwikæ‹ik M»a Ïu©o‰F« Ïilna cŸsntWghL E£gkhdJ. Û‹ts nkyh©ik¡fhd mj‹ éisÎfŸ v‹w tifæš äfÎ«K¡»akhdJ. xU fy‹ Âwika‰W ÏU¡fyh«. Mdhš KGikahf¥ga‹gL¤j¥g£lhš nkyh©ik kh‰w§fS¡F, bjhl¡f btë¥ghL xnu khÂçahfÏUªjhY«, Âwikahd Mdhš M‰wè‹ Fiwthd ga‹ghL cŸs fyidélé¤Âahrkhf ÏU¡F«.

M‰wiy¥ ga‹gL¤Jjš k‰W« bjhêš E£g Âwik M»a Ïu©L« bjhl®òilait.mjhtJ cjhuzkhf, xU fyå‹ Âwik fy‹ bjhFÂæš Ãw fy‹fS¡F vÂuhfkÂ¥Ãl¥g£lhš, mt‰WŸ äfÎ« Âwikahd x‹W KGikahd Âw‹ cilajhfvL¤J¡ bfhŸs¥gL«. mid¤J fy‹fS« Âwika‰wit mšyJ Áy Ïy£ÁafyDl‹ x¥ÃL« bghGJ Fiwªj ga‹gh£oš cŸsJ vd v©z¥gL«. Mdhšm¤jifa fy‹ jftèš Ïšiy v‹whš Âwikæ‹ikæ‹ msÎ mšyJ M‰wè‹Fiwthd ga‹ghL Fiw¤J kÂ¥Ãl¥gL«.

gl« m 4.1 M‰wè‹ Fiwthd ga‹ghL k‰W« Âwikæ‹ikgl« m 4.1 M‰wè‹ Fiwthd ga‹ghL k‰W« Âwikæ‹ikgl« m 4.1 M‰wè‹ Fiwthd ga‹ghL k‰W« Âwikæ‹ikgl« m 4.1 M‰wè‹ Fiwthd ga‹ghL k‰W« Âwikæ‹ikgl« m 4.1 M‰wè‹ Fiwthd ga‹ghL k‰W« Âwikæ‹ik

FW»a fhy(Âwik)

c‰g¤Â všiy

Âwikæ‹ik

btë¥ghL

M‰wè‹Fiwthd ga‹ghL

Oc

Oe

Oo

Vo Vc




44444

I¡»a ehLfŸrigæ‹czÎ k‰W«ntsh©ikmik¥ò


August 2010

Ã‰nr®¡if. 3Ã‰nr®¡if. 3Ã‰nr®¡if. 3Ã‰nr®¡if. 3Ã‰nr®¡if. 3

Ïªj têfh£L KiwfŸ cntm bghW¥gh®ªj Û‹ts el¤ijéÂ¤bjhF¥ò k‰W« Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid

ã®t»¤jY¡fhd g‹dh£L Â£l brašelto¡if (gbrÂe-Âw‹)M»at‰¿‰F cjél V‰gL¤j¥g£lJ. cyf Û‹ts§fëš gyt‰¿‹

rçé‰F msÎ¡F mÂfkhd Âw‹ xU fhuz« v‹gjhš, gbrÂe-Âw‹ehLfis Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¡f¡ nf£L¡

bfhŸ»wJ. ÏJ mt‰¿‹ Û‹ ÏU¥ig ts«F‹whj tifæš ga‹gL¤jnghÂajhf it¤ÂU¡F«. cçikjhu®fŸ, Û‹ts nkyhs®fŸ k‰W«

Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¡f njÓa k‰W« k©lybrašÂ£l elto¡iffis nk«gL¤Â brašgL¤JtÂš bfhŸif

mik¥ngh® M»nah®fS¡fhdJ. têfh£L KiwfŸ ÂwidkÂ¥ÃLtÂš mséLtÂš k‰W« f©fhâ¥gÂš <LgL¤j¥gL« K¡»abjhêš E£g§fŸ k‰W« fU¤J¡fis bjçé¡»wJ. totik¥ig¥ g‰¿a

égu§fis tH§F»wJ. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âw‹ ÛJbt›ntwhd nkyh©ik¤ Â£l§fë‹ ghÂ¥òfis¥ g‰¿a égu§fis

tH§F»wJ. Û‹Ão¡f¡ bfh©oU¡F« Âwid ã®t»¤jš v‹w bghUŸcUthF« ãiyæš, khW« R‰W¥òw¢NœãiyfS¡F mšyJ òÂa

égu§fS¡F V‰g têfh£L KiwfŸ tisÍ« j‹ik cŸsjhfÎ«x¤J¥ nghf¡ ToajhfÎ« c¤njÁ¡f¥g£LŸsd. nkY«, Âwid

ã®t»¡F« Kiwia mj‹ KGikahd Á¡fš k‰W«gštif¤j‹ikÍl‹ tH§f Ïªj têfh£L Kiwfë‹ th®¤ij k‰W«

mik¥ò bkhêia éÂ¤bjhF¥ò mik¥ig¡ fLikahf¥ Ã‹g‰w éšiy.Mdhš bfhL¡f¥g£l brhšèaèš vªj xU ntWghL« éÂ¤bjhF¥Ã‹

c¤njÁ¡f¥g£l kWnkš és¡fkhf¥ òçªJ bfhŸSjš TlhJ.



ntsh©ik Û‹ts nkyh©ik Ïªj têfh£L KiwfŸ cntm bghW¥gh®ªj Û‹ts ... · bt›ntwhd...

Documents

Transcript of ntsh©ik Û‹ts nkyh©ik Ïªj têfh£L KiwfŸ cntm bghW¥gh®ªj Û‹ts ... · bt›ntwhd...