Beslenme desteğinde hangi içerik kime, ne zaman, hangi yolla

uygulansın?

Dr. Beste AtasoyMarmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Radyasyon Onkolojisi Anabilim Dalı

&Sağlık Bakanlığı-Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma

Hastanesi Radyasyon Onkolojisi Kliniği

Bildirim gerektiren maddi, manevi hiçbir çıkar ilişkim yoktur.

Sunumun hedefiKanserde ve radyoterapide hastanın beslenme durumunu koruma veya

iyileştirme konusundaki farkındalığa katkıda bulunmak.

Bu konudaki güncel durumu rehberler ve klinik gözlem ışığında özetlemek.

MalnütrisyonYetersiz beslenme veya hastalıklara bağlı

beslenme bozukluğu nedeniyle vücutta görülen

değişikliklerin tamamı

Yoğun bakım

Cerrahi klinikleri

Nörolojik hastalıklar

Terminal/yaşlı

hastalar

Kanser

Kanser hastasında malnütrisyon

•

Tanı

anında

malnütrisyon: %40-%60

•

Beslenme yetersizliğinden ölenler: %20

Hastaya, hastalığa, tedaviye bağlı

faktörler

Atasoy ve ark, UROK 2012

SGA %9.5

NRS-2002 %11.5

MNA %12.8

•

Tarama anında %75’i aktif KT ve/veya RT almakta

•

n=314

•

GIS %54

•

Akciğer %38

Tedaviye bağlı

malnütrisyon

Ünsal ve ark, AJCO 2006

23.5 88.2 8 12

33.3 5054.8 5823.2 28.5

26 43

%

1/4 ~1/2

Kanser hastasına beslenme desteği gerekli midir?

•

Yeni bir soru değil.

Kavram•

Adjuvan nutrisyonel tedavi

•

Tıbbi beslenme

•

ESPEN Avrupa Enteral Parenteral

Nütrisyon Derneği

•

ASPEN Amerika Enteral Parenteral

Nütrisyon DerneğiRehber

Beslenme tedavisine nasıl karar verilmelidir?

•

Taramayla

nütrisyonel açıdan risk altındaki hastalar

belirlenmelidir. Değerlendirme özellikle riski yüksek

hastalarda sık yapılmalıdır (kanıt düzeyi C).

•

Baştan malnütrisyonlu

•

GI yolun RT alanında kalacağı

(Baş-boyun, mide)

•

Bazı

tümörler (pankreas)

•

Definitif ve/veya eş

zamanlı

tedavi uygulanacak

•

Yaşlı Kime?

•

Bireysel beslenme durumu

•

Diyet hikâyesi (son 24 saat)

•

Günlük aldığı

gıda hastalık öncesine göre azalmış

mı?

•

Antropometrik (vücut ağırlığı, boy, beden kitle indeksi vb)

ölçümler

•

Nütrisyonel göstergeler (albümin)

•

Tarama testleri: sübjektif global değerlendirme SGA,

nütrisyonel risk taraması

(NRS-2002), yaşlı

hastalarda

MNA (mini nutrisyonel değerlendirme testi-Nestle)

Beslenme tedavisi için endikasyon nedir?

•

Hastanın yemek yiyememesi ≥7 gün ise veya yetersiz gıda alımı

≥10 gün ise önerilmektedir

(kanıt düzeyi C)

.

Beslenme tedavisi= Günlük diyet +

destek

Enteral desteğe ne zaman başlanmalıdır?

•

Malnütrisyon gelişmeden önce erken

başlanmalıdır

(kanıt

düzeyi C).

•

Riskli gruplarda hastanın beslenemediği günü

beklemeden!

•

Hasta görüldüğü

andan itibaren

•

RT’nin yan etkileri başlamadan

Enteral desteğin yararı

olacak mı? Beslenme durumunu koruyabilir/iyileştirebilir mi?

•

Beslenme durumunu korumak veya geliştirmek için

enteral nütrisyon desteği sağlanmalıdır (kanıt düzeyi B).

•

Tedaviye bağlı

kilo kaybını

ve radyoterapiye ara

verilmesini önlemek için yoğun diyet danışmanlığı

ve

oral nütrisyonel ürünler (ONS) kullanılarak besin alımı

arttırılır (kanıt düzeyi A).Ravasco, JCO 2005

Daly, Ann Surg 1995 Arnold, IJROBP 1989

Beslenme desteğinde hangi içerik/içeriklerin uygulanması

önerilir?

Enteral nütrisyon desteğinde kanser hastasına özel bir formülü

savunan kontrollü

çalışmalardan kaynaklanmış

bir

kanıt (ne yazık ki henüz) yoktur.

Doğru beslenme desteğinin seçilmesi

•

Hastalığın ve sitotoksik tedaviye bağlı

değişikliklerin gerektirdikleri

Metabolik modülasyonda omega-3 yağ

asitleri ile yapılan nütrisyonel

destek

ASPEN kılavuzu; kanser hastasında istenmeyen ve ilerleyici kilo

kaybını

stabilize etmede yardımcı

olabilir (kanıt düzeyi B).

•

Hastanın bireysel tercihleri & uzun süreli kullanımlarda hasta uyumu

İçerik olarak eşdeğer ürünlerde hastanın ürünleri tadarak seçimi

kendisine bırakmak Beslenme tedavisinin multidisipliner bir ekip tarafından belirlenmesi

•

Enteral destek radyoterapi sırasında (her hasta için) rutin olarak

endike değildir

(kanıt düzeyi C).

•

Kemoterapi sırasında rutin enteral desteğin tümörün kemoterapiye

cevabı

üzerine etkisi yoktur. Bundan dolayı

yararlı

olduğu

söylenemez (kanıt düzeyi C).

•

İleri evre/palyatif hastada hasta kabul ettiği ve terminal dönem

başlamadığı

sürece enteral beslenme sağlanabilir (kanıt düzeyi C).

Beslenme tedavisi ve enteral destek tedavisinin riski var mıdır?

•

Tümör büyümesi üzerine etkiye dair güvenilir

veriler mevcut değildir. Prospektif randomize kanıt

yoktur.

•

Bu gibi teorik endişeler hastaya beslenme desteği

başlama konusuna etki etmemelidir (kanıt düzeyi C).

Nütrisyon desteğinin hangi yolla uygulanması önerilir?

•

Uygun olan her durumda enteral yol

tercih edilmelidir

(kanıt düzeyi A).

•

Gastrointestinal fonksiyonların yeterli olmadığı, beslenme

desteğinin enteral yolla kapatılamadığı

ve/veya enteral

yolla alıma engel varlığında beslenme (≥

7 gün) parenteral

uygulanabilir.

•

Yutkunmayı

bozan obstrüktif bir baş

boyun/özefagus

kanseri varlığında; ciddi mukozit beklendiğinde oral

alımın yeterli olmadığı

durumlarda tüple beslenme

düşünülebilir. (kanıt düzeyi C).

•

Nazogastrik, nazoduodenal, nazojejunal enteral tüpler

•

Uzun süreliğine kısıtlı

olduğu ya da kesintiye uğrayacağı

durumlarda (4-5 hafta) gastrostomi veya jejunostomi

Nütrisyon desteğinin hangi yolla uygulanması önerilir?

Atasoy ve ark, Eur Arch Otorhinolaryngol 2012

Eş

zamanlı

KT %70 vs %44

PEG (+)

PEG (-)

p>0.05

p=0.01

Radyoterapi hastasında beslenme değerlendirmesi ve desteği tedavinin bir parçası

olmalıdır.

Hasta, hekim, uzmanlaşmış

diyetisyen, hasta yakını Ekip çalışması