2.6 lt:Tnejn g ta' Settembru 2019 OPIMJONI L-ORIZZONT

PATRI MATTEW-SULTANA . .

OFM CAP (:1.9:1.8~:1.986) Nissei 1-imhabba lejn artna u 1-fidi N~sranija

atri Mattew Sultana twieled nhar il-5 ta' Awwissu 1918 minn

Mattew u Marija, imwielda Sultana, fix-Xaghra, Ghaw­dex. Huwa nghata l-isem ta' Vincenzo fil-maghmudija u gie mghammed fil-parrocca ta' rahal twelidu. Gimgha wara l-genituri regghu lura f' darhom fil-Kalkara, £'Mal­ta. Fis-sena 1920 il-familja marret.toqghod J=Iaz-Zabbar, u Vincenzo beda jattendi l-iskola tal-gvem.

Tliet snin wara Ii miet nannuh, fis-sena 1931, kien Patri Manwel Ii hajjar lil Vin­cenzo biex jidhol mal-Ka­puccini. Minhabba Ii kellu mhabba kbira lejn 1-0rdni Kapuccin, huwa dahal no­vizz fis-6 ta' Dicembru 1934 u tawh 1-isem ta' Fra Mat­tew, kif kienet 1-uzanza ta' dak iz-zmien.

Billi kien intelligenti haf­na, studja I-Latin, it-Taljan, il-Letteratura, il-Filosofija u t-Teologija u kien ordnat sacerdot fil-25 ta' Lulju 1942, fl-eqqel tat-Tieni Gwerra Dinjija fil-Katidral ta' Santa Marija ta' Ghawdex mill-Is­qof Mikiel Gonzi.

Patri Mattew hadem bis­shih fil-qasam tal-isptarijiet ghal 17-il sena shah. Kien kappillan tal-Isptar Blue Sis­ters, illum Zammit Clapp. Kellu xorti Ii jiltaqa' mal-

. maghruf Poeta Ruzar Briffa

. Ii ghex bejn 1-1906 - 1963. Patri Mattew kien ghalliem maghruf, fl-lstitut Tekniku tal-gvem u fl-iskola Serafika fejn ghallem il-Malti, it-Tal­jan u I-Latin. Kien jahdem fil-hanut ta' huh Fortunato, idom xi kuruna tar·ruzarju, · u kien jikteb innijiet u poeziji marbuta mal-festa titulari tal-Madonna tal-Grazzja ta' J=Ia.z-.Zabbar. Kien ukoll membru tal-Akkademja tal­Malti.

Fost il-poeziji Ii kiteb ihsi­bu dik dwar il-festa titulari tal-Madonna tal-Grazzja f'J=Iaz-Zabbar fejn kiteb "Tnehida ta' Zagh.zugh", li miet u heggeg lit-tfajla biex titlob ghalih

Tfajla, jekk immut jien hadd ghajrek ma kien htija Jekk f' qalbek jifdal hniena

Mejjet itlob ghalija.

Fil poezija "Lill-Musbieh il-Lejl", il-poeta jheggeg lill­musbieh biex jintefa, ghax xortih tqila biex jikseb 1-im­habba:

Najha xorti int ghandek tghix mcahhad

Tohlbm 1-imhabba bla ma qatt tifdik,

Tishar kemm tishar, biex tinhaqar itjed

Xortik haiina, m'hemmx

imhabba ghalik!

M'hemmx taghmiet sbieh ghal min hu xortih bhal tieghek musbieh il-lejl, jekk ghandek tghix mahqur tista' titfih id-dawl, tista' tmur tor­qod ghax ma ssibhiex id-din­ja kif ddur.

Patri Sultana kiteb 1-innu I-Madonna tal-Grazzja, fejn il-muzika hija xoghol is-Sur­mast Joseph Abela Scolaro (1910 - 1970) Ii ndaqq mill­Banda Maria Mater Graziae. Kiteb ukoll ghadd kbir ta' sunetti ghall-25 sena, ghal xi okkai:joni storika li sehhet gewwa J=Iaz-Zabbar jew ghall-festa tal-Madonria tal­Grazzja.

Kiteb temi dwar grajjiet li sehhew fi' zminijietna "It­Tlugh fil-Qamar", ''11-Qtil ta' John F. Kennedy" u sahansi­tra twegiba lill-Asronawta Yuri A. Gagarin li qal li fl-is­pazju ma kienx iltaqi'.1' ma' Alla. Fuq hekk Patri Mattew kiteb: Jekk qed inhoss fija ghazla bhal din, kif nista' ma nhoss lil Alla, ghid Gagarin?

Fil-festa tal-Madonna tal­Grazzja kien jiehu gost jara 1-bukketti tal-ward quddie­mha u beda poezija tieghu hekk:

Gejt Madonna dort il-gonna Mort nigborlok bukkett ward

Ma sibtlekx barra min imienu

Dan li sibt... Dan kull ma gbart.

Fl-24 ta' Mejju 1985, Tonio Bonello intervista lill-Patri Mattew Sultana, fejn dan stqa.r:r Ii twieled poeta u kiteb 1-ewwel poezija tieghu "Lill-Warda" meta kellu tlet­tax-il sena. Kien uriha lil Carmelo Mifsud Bonnici, maghruf bhala I-Gross, u dan heggu biex ikompli jii<­teb f' dan il-generu, u b'hekk Patri Mattew sar wiehed fost 1-aqwa poeti ta' pajjizna.

Kiteb ukoll proza, bha]­famuz rumanz tieghu "Des­tin ta' Imhabba" fejn had­dem il-qwiel u l-idjooi Maltin b'sengha kbira. Dc.n inqara fuq radju lokali u harget it-tieni stampa tieg'.t-.u fis-sena 1976.

Huwa niseg ukoll ghanja ta' mhabba lill-belt twelid·J, ix-Xaghra:

Kbira mhabbtek, hanina qalb niesek!

Lil Kalypso tajtuha 1-ghamar;:i; Marget tahlef li tibqa' tiftahar

bil-qalb kbira ta' gensek, 0 Xaghra!

l1aqqek izjed minn hekk, iida jiena,

Qatt ma nixba' sbuhitek insemmi,

Qatt ma nixba' nghollik , m 'oghla s-sema

Pcllri HERMANN DUNCAN O.Carm

Ghax minn ghandek, mirin ghandek naj demmi!

Sultana_kien wiehed mill­poeti romantid li fehem li t-twemmin Nisrani ghandu sehem fl-ide:.1tita taghna bhala poplu. Inqeda bil-po­ezija biex inissel fina mhab­ba lejn artna u ~ejn il-fidi Nis­ranija biex jitwahhdu flim­kien, u jghallimna biex naghrfu l-vangelu u 1-virtu.

Barra dawn, huwa ghan­du pubblikazzjcmijiet ohra, fosthom:

1951 - II- J=Ia:ja tal-Patrijar­ka San Frangisk Assisi

1955 - J=Isieb u J=Iajja - vrus 1958 - II-Fe.gar ta' Gesu

Kristu u 1-Leggenda tal­Ghasfur - vrus

1959 - Desti:.1 ta' Imhabba - novella

1970 - Weraq u Ward -vrus

1970 - Tliet Ghanjiet 1975 - Is-Seba' Kelmiet ta'

Krishl fuq Is-Salib u 1-Vizti ta' J=Iamis ix-Xirka

Patri Matte·N miet nhar it-Tnejn, 17 ta' Frar 1986, fl­ghomor ta' 67 sena. Saritlu quddiesa tal-funeral gewwa l-Knisja tal-Kappucdni, fil­Kalkara, immexxija mill-Is­qof Kappucdn Mons. Pawlu

. Darmanin li mieghu kkon­celebraw madwar erbghin sacerdoti ohra.