NRK Netwerk 2012 | 3

NRKNETWERK

2012 | 3

In dit nummer

NEDERLANDSE RUBBER-EN KUNSTSTOFINDUSTRIE

ven, in dezelfde periode door Syntenszijn ondersteund op het innovatiepad.

Noodzaak ketensamenwerkingEén van de opmerkelijkste verschillenmet de andere branches is het feit datbedrijven uit de rubber- en kunststof-industrie meer samenwerken. De effect-meting toont dat 89% van de respon-denten actief samenwerkt met klanten,intermediaire organisaties en leveran-ciers bij het realiseren van innovatie-activiteiten. “Je ziet dat deze ‘maakbe-drijven’ de noodzaak van keten-

De uitgevoerde effectmeting is geba-seerd op de resultaten van 65 geselec-teerde respondenten die in de periodejanuari 2011 tot en met juli 2012 eenberoep op Syntens hebben gedaan voorondersteuning bij hun innovatieplan-nen. De gemiddelde bedrijfsgrootte vande deelnemers is geschat op 26 perso-nen, terwijl de gemiddelde omzet perbedrijf is begroot op 2,8 miljoen euro.De resultaten zijn afgezet tegen debehaalde effecten bij de circa 6.000bedrijven, die verspreid over de vollebreedte van het Nederlandse bedrijfsle-

‘Samenwerken sleutelrol bijsuccesvol innoveren’3 Stenden vaart ‘solar’

4 Valorisatie: van IPnaar business

5 Groei tegen de stroom in

6 Sterke groei LectoraatKunststoftechnologie

7 Nog veel energie te besparenop verlichting

8 NRK geeft helderheid in bio-terminologie

12 Hoofdrol voor kunststof inGouden Noot en MKB Top100

Piet van Staalduinen, directeur Syntens

Breng nu uw stem uitop www.nrk.nl

Bedrijven uit de rubber- en kunststofindustrie beschikken over grote inno-

vatiekracht, zijn bovengemiddeld ondernemend en werken opvallend veel

samen. Dit zijn slechts enkele conclusies uit de Syntens effectmeting voor de

Nederlandse rubber- en kunststofindustrie. Tijd om tevreden achterover te

leunen is er echter niet, aldus Syntens-directeur Piet van Staalduinen, tevens

voorzitter van de PRIMA Ondernemen Award 2012/2013. “De sector moet

blijven innoveren en de NRK speelt daar een belangrijke rol in.”

1 NRK Netwerk SEPTEMBER 2012

NRK Netwerk is een uitgave van de NRK.

Verschijning: 4 maal per jaarJaargang 20, nummer 3

Redactie: Erik de Ruijter, Jaitske Feenstra, Gabrielle Wempe en Yolanda Boeters

NRKPostbus 4202260 AK LeidschendamTelefoon (070) 444 0660Fax (070) 444 0661E-mail [email protected] www.nrk.nl

Opmaak en druk:De Swart, Den Haag

c o l o f o n

katalysator; wij maken bedrijven bewust van de mogelijkheden en zetten het traject in gang. De NRK heeft de facilitei-ten waardoor bedrijven ook de volgende stappen kunnen zetten. De NRK is heel actief met innovatieprestatiecontracten en beschikt naar mijn idee over een vrij uitgebreid en samenhangend netwerk en pakket van acties, diensten, documenten en workshops. Wat vanuit Syntens bij bedrijven in gang gezet wordt, valt niet stil. Daar wordt vanuit de NRK een vervolg aan gegeven.”

Geen luxe maar noodzaak“Door deze actieve opstelling, de samen-werking met Syntens en andere partners maakt de NRK voor haar leden het ver-schil”, vervolgt Van Staalduinen. “Dit zie je terug in de resultaten van de effect-meting en daarmee is de NRK een voor-beeld voor andere brancheverenigingen. Maar de rubber- en kunststofindustrie is ook een heel dynamische industrie in een open markt. Nationale grenzen vormen amper een belemmering en wereldwijde concurrentie is aan de orde van de dag. Vernieuwing, materiaalinnovaties, tech-nologische ontwikkelingen en duurzaam-heid zijn onderwerpen die hoog op de agenda staan. De NRK moet ervoor waken dat de geboden ondersteuning niet als luxe wordt aangemerkt. Het is naar mijn idee ook nooit klaar of goed genoeg. Het is keihard nodig om de sector de noodzakelijke ontwikkelingen

te laten doormaken en zo op de kaart te blijven.”

OndernemendDe effectmeting toon tevens dat bedrij-ven uit de rubber- en kunststofindustrie bovengemiddeld ondernemend zijn. Daarbij wordt de mate van ondernemer-schap in een bedrijf opgevat als de mate waarin een bedrijf risico’s neemt, innova-tief is en proactief acteert. Van Staalduinen legt uit: “Dit komt enerzijds door de producten die de bedrijven maken. Anderzijds zijn het over het alge-meen iets grotere ondernemingen die meer armslag hebben. Maar een groter bedrijf is niet altijd een ondernemender bedrijf. Bij de rubber- en kunststofindu-strie gaat schaalgrootte niet ten koste van ondernemerschap en dat is heel positief.”

Effect SyntensGevraagd naar het effect van het werk van Syntens in de rubber- en kunststof-industrie, stelt Van Staalduinen dat Syntens in 95% invloed heeft op het innovatieve vermogen van ondernemin-gen. Bij 32% speelt Syntens een belang-rijke rol bij innovaties en bij 20% leidt het ook tot meer omzet. “Zoals gezegd is Syntens een startmotor voor innovatie. Wij helpen de ondernemer op weg en proberen sturing te geven aan het eigen vermogen van de ondernemer om ver-nieuwing in gang te zetten. Syntens heeft vooral effect op het gebruik van

NRK, koepelorganisatie voor derubber- en kunststofindustrieDoelstellingen NRK:

Beïnvloeden van de wettelijke context en bewaken van een gelijk Europees speelveld.

De NRK heeft binnen deze doelstellingen vier beleidsvelden vastgesteld waar ze actief op is:

2. Arbo, milieu, stoffen en energie3. Onderwijs 4. Imago

In haar activiteiten schept de NRK voorwaarden voor een gezonde, winstgevende en duurzame bedrijfstak. Bedrijven moeten producten van kunststof, rubber en recyclaat kunnen maken en verhandelen in een gelijk speelveld. De NRK vertegenwoordigt ca. 470 bedrijven in Nederland, die zijn gebundeld in twintig brancheverenigingen.

samenwerking nog duidelijker inzien”, aldus Van Staalduinen. “Er is een natuurlijk en ook nadrukkelijk belang om partijen in de keten voor- en achter-waarts goed te laten samenwerken. Op dat punt zijn deze bedrijven echt een stuk verder dan de rest. Ik ben ervan overtuigd dat bij het midden- en klein-bedrijf het vermogen tot samenwerken een sleutelrol speelt bij het realiseren van vernieuwingen en het laten floreren van innovatietrajecten. Bedrijven die dit niet willen of kunnen, zijn naar mijn mening ook niet in staat om te innove-ren. De mindset bij de achterban van NRK is ingesteld op samenwerken. Dankzij deze wil om samen te werken binnen de keten, kan ons werk beter renderen.”

InnovatieprestatiesBedrijven uit de branche scoren ook hoog op het gebied van innovatiekracht oftewel de mate waarin een bedrijf beschikt over de voorwaarden om te innoveren en concrete innovatieresulta-ten weet te realiseren. Bedrijven die een beroep op Syntens hebben gedaan, laten tevens bovengemiddelde innovatiepres-taties zien. 75% van de bedrijven heeft nieuwe producten of diensten geïntro-duceerd, 69% introduceerde procesver-nieuwingen. Een verklaring voor deze bovengemiddelde innovatieprestaties heeft Van Staalduinen wel. “Syntens speelt vooral een rol als startmotor en


In Australië hebben ze de World Solar Challenge op de weg, in Friesland doen ze dat op het water. In 2004 kwamen de eerste ideeën voor een Friese zonne-bootrace op tafel, die verder zijn uitge-werkt met professor Wubbo Ockels (TU Delft) en Andries van Weperen (Noordplan). In 2006 ging de eerste wed-strijd van start, die inmiddels internatio-nale deelnemers kent. De boten op zonne-energie moeten de 220 km van de Friese Elfstedentocht binnen 24 uur afleggen. Er zijn verschillende klassen: één bestuurder aan boord, twee bestuur-ders of de ‘open klasse’.

Afgelopen juli is voor de vierde keer de DONG Energy Solar Challenge gevaren, waar 41 teams aan deelnamen. Stenden Hogeschool deed dit jaar voor het eerst

Stenden vaart ‘solar’

innovatie- en technologiesubsidies, het samenwerken met andere partijen en het vinden van de juiste informatie, kennis en technologie. Op het onderste niveau van het model willen wij het liefst 100% scoren. De vier volgende niveaus zijn

mee. Studenten van de hogeschool werkten gedurende negen maanden aan de boot die vaart op zonne-energie. Zes studenten werktuigbouwkunde ontwier-pen en bouwden de boot, vijf studenten economie zorgden voor de logistiek, de communicatie en de sponsoring. De organisatie van Solar Challenge liet de studenten in negen stappen het hele proces - van bootontwerp tot vaartest - doorlopen. Alle stappen moeten met een voldoende worden afgesloten, voordat de boot daadwerkelijk aan de start mag verschijnen. De wedstrijd verliep minder

vlot dan gehoopt en ook de storing vlak voor de finish hielp niet mee. Al met al was het leereffect met de solarboot groot.

Klassementswinnaar van de DONG Energy Solar Challenge is Gowrings Continental uit Maasdam geworden. Dit team is uitgenodigd deel te nemen aan de World Cup Universities Solarboat Race in Bahrein.

Informatie www.stendenemmensolarteam.nl

daar een gevolg van. Of er daadwerkelijk een innovatietraject wordt ingezet, ligt in handen van de onderneming. Het blijft een soort afvalrace omdat niet iedereen doorgaat en op dat moment de prioriteit kan stellen.”

Interesse in alle resultaten van Syntens’ effectmeting? Kijk op www.nrk.nl of e-mail de NRK, Erik de Ruijter, [email protected].

Het innovatiegroeimodel gaat ervan uit dat het versterken van het innovatievermogen bedrij-ven in staat stelt concrete innovaties op de markt te brengen en duurzame groei te realiseren. Rechts staan indicatoren uit de effectmeting voor de rubber- en kunststofindustrie die het effect kwantificeren.

Syntens en NRK“Wij bemerken in de markt echter nog steeds een behoorlijke prikkel om te blijven vernieuwen. De economische situa-tie heeft er niet voor gezorgd dat innovatie is weggezakt uit de mindset van bedrijven. Er zijn goede ideeën genoeg, maar het blijkt lastiger om deze te realiseren. Het financieren van innovaties is een knellend issue geworden. Via het nieuwe topsec-torenbeleid doet Syntens er alles aan om innovatie in het midden- en kleinbedrijf te stimuleren. Daarbij is samenwerken het uitgangspunt. Syntens en de NRK werken intensief samen in het Innovatienetwerk Rubber- en Kunststofindustrie. Ik denk dat het heel belangrijk is dat de NRK actief is en blijft in het netwerk van samenwer-kende partijen om de samenwerkings-vormen actief en levendig te houden en waar nodig uit te breiden of om te vormen. Want ook de manier waarop je innovatie stimuleert, moet je regelmatig innoveren”, besluit Van Staalduinen.


r e p o r t a g e

Valorisatie: van IP naar business

Elk onderzoeksproject verloopt in fases van ca. 4 jaar en wordt door de PhD afgesloten met een proefschrift. Het onderzoek wordt getoetst op nieuwe vindingen en gekeken wordt naar de mogelijkheden van patentaanvraag

de betrokken industriële organisaties en/of kennisinstellingen de vinding als veelbelovend beschouwen, wordt er patent op aangevraagd, nog voor dat enige publiciteit wordt gegeven aan het onderzoek. Het resultaat van acade-misch onderzoek is echter vaak van een hoog abstractieniveau en niet altijd industrieel toepasbaar.

Scherp oog van DPI VCHet onderhouden van een patentportfo-lio kost geld en gaat ten koste van budget dat anders voor andere doelein-den zoals onderzoek kan worden aange-wend. Daarom is afgesproken dat de partnerbedrijven en kennisinstellingen van DPI binnen een periode van 2,5 jaar na ‘patentvraag’ moeten bepalen of ze wel of niet geïnteresseerd zijn in over-

name van het patent. Na die periode kan het patent ook beschikbaar komen voor derden. Ook na 2,5 jaar zijn de meeste technologieën nog niet rijp voor productie.Een van de activiteiten van DPI Value Centre is screening van de beschikbare patenten op mogelijke marktkansen. Directeur Arie Brouwer noemt de tech-nologieën in dit stadium ‘ruwe diaman-ten’. Om van de geselecteerde ruwe diamanten geslepen edelstenen te maken, is het nodig de technologie een of meer fases verder te brengen. Investeringen zijn nodig om van ‘proof of principle’ naar ‘proof of concept’ te komen. Nog een stap verder richting toepassing is het maken van een proto-

kan worden getoetst.

Een helder voorbeeldVanuit twee verschillende faculteiten

gewerkt aan onderzoek om te komen tot een dispersie van carbon nanotubes

benaderde het project vanuit de poly-meerchemie. De groep van professor

-tisch fysische aspecten. Het onderzoek werd uitgevoerd door Nadia Grossiord

gespecialiseerde onderzoekers uit de universiteit.

Na afloop van de termijn van 2,5 jaar bleek geen van de betrokken bedrijven of kennisinstellingen geïnteresseerd te zijn verder te investeren. DPI Value Centre zag echter mogelijkheden en stelde een fonds beschikbaar om te komen tot een ‘proof of concept’. Het onderzoek werd voortgezet en resul-teerde in een folie, gebaseerd op een combinatie van latex en carbon nanotu-bes. Het resultaat is zeer geschikt voor

de schaarse grondstof voor de transpa-rante, geleidende laag van flatscreens, touchscreens van mobiele telefoons en voor zonnecellen.De Polymer Technology Group Eindhoven heeft inmiddels in opdracht van DPI Value Centre de technologie verder uitgewerkt en er is voor een andere productiemethode gekozen. Het ontwikkelde prototype van de folie bewijst dat het mogelijk is om met behulp van zwarte carbon nanotubes transparante, geleidende folies te ont-wikkelen.

De technologie is nu zo ver ontwikkeld dat deze interessant is voor toepassing door bedrijven. Zo maak je business van ‘intellectual property’.

Meer informatie? Bezoek www.dpivaluecentre.nl

Vervanging van IndiumTinOxide, 4-puntsmeting van transparante geleidende folie zoals ont-wikkeld is door prof. Cor Koning (links) en prof. Paul van der Schoot (rechts) van de TU Eind-hoven. In de zwarte pot zit een dispersie van carbon nanotubes in water, de witte pot bevat geleidende latex. (foto: Bart van Overbeeke in opdracht van TU/e)

Nieuwe technologieën hebben vaak een lange aanloopperiode voordat ze kunnen worden toegepast. Het Dutch

Polymer Institute (DPI) voert al sinds 1997 onderzoek uit op het gebied van polymeren. Partnerbedrijven bepalen de

richting van het onderzoek, universiteiten voeren het uit. Dit onderzoek wordt meestal gedaan door PhD’s (studen-

ten die promoveren) onder leiding van een professor.


f a m i l i e b e d r i j f

In de serie over familiebedrijven vertelt Theo van de Pol, algemeen directeur van TPP uit Vaassen zijn verhaal. Zelf is

hij al 45 jaar actief in de rubberindustrie en ook zijn schoonzoon Henry Rorije en zoon Han van de Pol zijn gegrepen

door het ‘rubbervirus’. Het bedrijf heeft de afgelopen jaren - geheel tegen de economische stroom in - een enorme

groei doorgemaakt. Specialisatie, flexibiliteit en betrouwbaarheid zijn de pijlers onder dit succes.

bedrijf en zijn kennis stap voor stap over te dragen aan zijn zoon en schoonzoon. Dit traject wordt volgend jaar afgerond, waarna Theo van de Pol terugtreedt. “Henry is vanaf de start in het bedrijf werkzaam en nadat Han in 2004 TPP is komen versterken, hebben wij in 2006 gedrieën gekeken naar de toekomst van het bedrijf. Omdat Han en Henry TPP graag willen voortzetten en om onze groeiambities te kunnen verwezenlij-ken, hebben we toen geïnvesteerd in een eigen pand. Winst herinvesteren wij in het bedrijf en zo kunnen we verder groeien. Als familiebedrijf zijn wij onaf-hankelijk waardoor wij snel kunnen acteren en reageren op eventuele veran-deringen in de markt. Dat is onze kracht.”

SuccesfactorenFlexibiliteit, betrouwbaarheid en kwali-teit zijn de drie succesfactoren van TPP. “Klanten hebben vertrouwen in ons bedrijf. Ze kunnen altijd bij ons terecht met een probleem en afspraken komen

Groei tegen de stroom in

Henry Rorije, Theo van de Pol, Han van de Pol van Technische Profielen Produktie (TPP)

Samen met vijf medewerkers start Van de Pol in 1999 met Technische Profielen

pand en met één extrusie-LCM-produc-tielijn legt het bedrijf zich toe op het vervaardigen van hightech rubberpro-fielen voor glas- en raamafdichting. Na een moeizaam eerste jaar blijkt de keuze voor een nichemarkt goed uit te pakken. TPP heeft sindsdien een enorme groei doorgemaakt. Het bedrijf heeft nu ruim veertig medewerkers in dienst en produceert 24 uur per dag met vier LCM- en twee TPE-productielijnen. TPP behoort tot de top van de extrusie-bedrijven in Europa en is marktleider op het gebied van hightech profielen. ‘The Shard’ aan de Theems in Londen en het nieuwe Rabobank-kantoor in Utrecht zijn slechts twee van de vele, architec-tonische hoogstandjes waarin de rubber afdichtingsprofielen van TPP zijn toege-past.

Doelstellingen“Onze doelstelling is om een flexibel Nederlands bedrijf te zijn dat een brede markt kan bedienen van hightech pro-fielen die winden waterdichtheid garanderen en een isolerende werking hebben”, aldus Van de Pol. “Omdat flexibiliteit voor ons heel belangrijk is, willen wij zoveel mogelijk in eigen beheer uitvoeren. Wij hebben een eigen matrijzen- en R&D-afdeling, waar nieuwe producten worden ontwikkeld en uitgetest. Om hiaten in de toeleve-ring van rubbermengsels op te vangen, hebben wij begin dit jaar TPP Special Products opgezet. Hier beschikken wij over een complete mengfabriek waar wij straks onze eigen mengsels kunnen produceren.” Ook logistiek is TPP onaf-hankelijk. “Wij maken gebruik van eigen trailers en hebben eigen chauffeurs in dienst. Zo is een snelle levering gega-randeerd.”

OpvolgingOm de continuïteit te kunnen waarbor-gen, is Van de Pol inmiddels gestart het

wij na”, vervolgt Van de Pol. “Ook de betrokkenheid en loyaliteit van onze medewerkers vormen een belangrijke succesfactor. Die punten zorgen ervoor dat wij de komende jaren naar verwach-ting verder kunnen groeien.”

Maatschappelijke betrokkenheidDuurzaamheid staat hoog in het vaandel bij TPP. “Wij doen er alles aan om samen met onze medewerkers verspilling en afval verder terug te dringen. Wij beste-den veel tijd en energie aan hergebruik van grondstoffen en optimalisatie van ons machinepark. Groei is onze ambitie, maar wel met profielen die een posi-tieve bijdrage leveren aan de energie-huishouding van bedrijven.” Ook door lokale sponsoring en steun aan diverse goede doelen toont TPP maatschappe-lijke betrokkenheid. “Daarnaast onder-steunen wij samen met andere bedrijven het regionaal technisch onderwijs. Op deze manier willen wij scholieren al in een vroeg stadium interesseren voor het prachtige rubbervak”, besluit Van de Pol.


Activiteiten uit NRK05-10 NRK Golfdag09-10 Masterclass Ondernemingsdossier12-10 Workshop Grondstofprijzen en

inkooptrends25-10 Workshop Mensgericht innoveren30-10 MJA Themabijeenkomst01-11 Masterclass Ondernemingsdossier15-11 Workshop Geef uw waardeketen

een impuls15-11 VMK-seminar12-12 NRK Themadag Arbo, Milieu en

Stoffen

SZW inspecteertrubber- en kunst-stofbedrijvenDe Inspectie SZW, voorheenArbeidsinspectie genaamd, gaat in 2013de rubber- en kunststofindustrie inspec-teren. Over de uitvoering maakt de NRKop dit moment afspraken met deInspectie SZW in het kader van hetOndernemingsdossier. Zaken die daarbijaan de orde komen zijn onder andere dewijze waarop de inspecties zullenplaatsvinden en de vragen die zullenworden gesteld. In het Ondernemings-dossier zal het onderwerp gevaarlijkestoffen als eerste worden ingevuld.

Benoemingen bijEuropese kunststof-organisatiesEuropean Plastics Converters (EuPC)Op de algemene ledenvergadering vande EuPC die begin juni plaatsvond, werdBernhard Borgardt voor twee jaar herko-zen als voorzitter. Er werden eveneensnieuwe leden benoemd in de EuPC-beleidscommissie waaronder Ton Emans

European Manufacturers of ExpandedPolystyrene (EUMEPS)EUMEPS stelde ook een nieuwe voorzitteraan. In mei benoemde de algemeneledenvergadering Allard Lohman tot voor-zitter van EUMEPS Packaging. Lohman,in het dagelijks leven algemeen direc-teur van HSV Packaging and Insulationin Nederland, is hierdoor tevens vice-voorzitter van EUMEPS geworden.Op dezelfde dag werd Jos Verstegen,voorzitter van EUMEPS Construction endirecteur van Synbra Holding B.V.,gekozen tot voorzitter van het bestuurvan EUMEPS.

Het Lectoraat Kunststoftechnologie vanWindesheim is in 2009 van start gegaanna signalen uit de markt dat er bij hetbedrijfsleven behoefte is aan goedopgeleide engineers met kennis vankunststoffen. In het begin heeft het lec-toraat zich bewust geconcentreerd opthermoplastische materialen, daarbijondersteund door de NRK en de bedrij-ven Wavin, Dyka, Schoeller ArcaSystems, Philips Consumer Lifestyle enAttero. Op het terrein van thermoplas-ten is inmiddels veel expertise ontwik-keld, in het bijzonder op het gebied vanprocesoptimalisatie.

Vorig jaar zijn daarnaast samenwer-kingsprojecten gestart op het gebiedvan recycling, en ontwerpen en3D-printen. Bij beide projecten wordencases uitgewerkt en wordt materiaalon-derzoek gedaan in het belang van debetrokken bedrijven. Binnenkort wordteen project gestart in samenwerkingmet o.a. de universiteit uit Duisburg/Essen. Doelstelling is om te onderzoe-ken hoe door middel van slimme aanpas-

Sterke groei Lectoraat Kunst-stoftechnologie

n i e u w s u i t d e n r k

verduurzaming kan worden bereikt,zoals energiebesparing en alternatieveenergiebronnen.

Composiet en elastomerenBedrijven blijken regelmatig vragen tekrijgen op het terrein van composietma-terialen die ze zelf niet kunnen oplos-sen. Om hier invulling aan te gevenheeft Windesheim besloten een ‘associ-ate’ lector aan te stellen die - naast hetonderzoek en onderwijs voor thermo-plastisch kunststof - een composiettakbinnen het Lectoraat Kunststof-technologie gaat opzetten. In lijnhiermee is het lectoraat van mening datook elastomeren en coatings er een plekmoeten krijgen. Het LectoraatKunststoftechnologie profileert zichdaarmee nadrukkelijk als het kennis-knooppunt voor toegepaste kunststof-technologie van Nederland.

[email protected].

lang duurt voordat de goedkeuringbinnen is, geven sommige EU-lidstateneen ‘letter of no objection’ af. Deze briefzegt dus nog niets over de goedkeuringvan het recyclingproces. België doet datbijvoorbeeld wel, Nederland niet.Op de site van de EFSA, het Europesevoedselveiligheidagentschap, is te zienwelke leveranciers een geldige aanvraaghebben gedaan om hun recyclingprocesdoor EFSA te laten beoordelen. Per juli2012 hebben elf Europese recyclingpro-cessen een positieve EFSA-reactie ont-vangen, de meeste wachten nog op eenreactie. Informatie: VMK, Jolanda Neeft,[email protected].

Recycling autobandenIn 2011 is 95% van alle autobanden her-gebruikt, bijna 3,3 miljoen ton, ondankseen toename van 3% van het aantalgebruikte banden ten opzichte van 2010.Dat meldt ETRMA, de European Tyre andRubber Manufacturers’ Association.Vorig jaar was er een toename te zien van

De meeste oude banden worden verma-

door civiele techniek en publieke werken

Informatie: Joost Kester, [email protected].

Recyclaat in voedselverpak-kingenBedrijven die mechanisch gerecycledmateriaal voor voedselverpakkingenwillen gebruiken, moeten aan hun leve-rancier vragen of hij/zij een petitie heeftingediend bij EFSA. Omdat het vaak erg

Europa


OptimalisatiewarmtehuishoudingInstallatie- en energieadviesbureauDWA deed in samenwerking metAgentschap NL en de NRK onderzoek bijvier bedrijven om het binnenklimaat inproductieruimten te verbeteren entegelijkertijd het energieverbruik te ver-minderen. In productie-ruimtes vanbedrijven in de kunststofen rubberin-dustrie is vaak sprake van onjuisteventilatie, vervuilde lucht of een over-schot aan warmte. Deze warmte leidtniet zelden tot overlast voor werkne-mers. Daarnaast kennen veel bedrijvennog een hoog gasverbruik voor ver-warming van de productieruimtes.Het onderzoek vond plaats in het kader

bijeenkomsten georganiseerd met degebruikersgroep om tot een maatwerk-oplossing te komen voor problemen ophet gebied van warmte- en luchthuis-houding. Het eindrapport, een toelich-ting op het stappenplan en de bijbeho-rende maatregelen kunnen wordengedownload van www.nrk.nl.Informatie: Jolanda Neeft, [email protected].

Klant en innovatieop Directeuren-bijeenkomstDe VMK en PVT organiseerden op7 juni de DirecteurenbijeenkomstKunststofketen met als centralevraag: Hoe realiseer je 10% materi-aalreductie en wat vindt de klantdaarvan?

-lijkheden van moldflow-simulatie bijspuitgietproducten. Klarenbeek ver-telde dat het vaak niet de opdracht-gevers zijn die beginnen over mindermateriaalgebruik, maar dat de desig-ner het onderwerp te berde brengt.

onderkende dat ‘less more’ is, maarvindt dat het wel een bepaalde uit-straling moet hebben. Bij de product-ontwikkeling werkt hij daarom samenmet een designbureau. Bij inkoopwordt echter snel naar de kostengekeken. Wie betaalt dan de innova-tie?Informatie: PVT, Martin van Dord,[email protected].

Nog veel energie te besparenop verlichtingHet MJA-project Verlichting maakt dui-delijk dat er nog veel energie is tebesparen op verlichting. Voor onderne-mers is het niet altijd gemakkelijk eenjuiste keuze te maken. Er zijn veel aan-bieders op de markt en er zijn nogal wataspecten die meewegen in het keuze-proces.

Verlichting in een kantoorpand is ver-antwoordelijk voor 60% van het ener-gieverbruik, in een industriepand is datslechts 5% en gaat de meeste energienaar de bedrijfsprocessen. Dat maaktnogal een verschil uit bij de keuze vanverlichting. Ander aspect is of het eenhuur- of kooppand is. Kunnen ingeval

--

huurder worden gedeeld? Ook de TotalCost of Ownership is van invloed op dekeuze. Als de terugverdientijd vanlampen vier jaar is maar ze moeten al nadrie jaar worden vervangen, dan is eeninvestering in duurdere lampen met eenlangere levensduur handiger.

VerlichtingsprojectenDe deelnemers aan het MJA-project

Verlichting kwamen op 21 juni bijeenvoor een bijeenkomst waar Renzo

ombouwen van bestaande tl-armaturenmet energiezuinige elektronica enlampen van Osram. GreenFox werkt metmensen van sociale werkplaatsen engeeft NRK-leden een korting van 12,4%op de totale projectprijs.Info: www.green-fox.nl/nrk.htm.

Joost Rienks adviseerde deelnemers deterugverdienberekeningen uit offertesgoed te controleren, omdat die nogaleens te rooskleurig worden voorgesteld.Joost Rienks onderzoekt wat het meestbespaart: energiezuinige lampen, metsensoren de verlichting automatisch uit-schakelen, daglichtkoepels, etc. NRK-leden ontvangen 33% korting op eenverlichtingsquickscan van Rienks.Informatie: [email protected].

De bijeenkomst MJA-project Verlichtingwerd georganiseerd door EnergyExperts International, gecoördineerddoor de NRK en ondersteund doorAgentschap NL.Informatie: Jolanda Neeft, [email protected].

-zorgt ongeveer 80% van de broodver-pakkingen voor de ambachtelijkebrood- en banketbakkers.Info: www.brammetjebammetje.nl.

In de top tien van meest verspildevoedselproducten staat brood op detweede plaats. Reden voor BEKOVerpakkingen om het ‘Kwartje vanBrammetje’ te introduceren, waarbijbrood in kleinere porties wordtverpakt. “Drie à vier LDPE-broodzakken hebben een gelijkemilieudruk als één snee brood,” zegtJan Wessemius van Oerlemans Plastics.“Door het zogenoemde ‘Kwartje vanBrammetje’ hopen we de voedselver-spilling terug te dringen.”BEKO Verpakkingen, OerlemansPlastics en Partners for Innovationwerkten samen aan de nieuwe ont-werpoplossing in het kader van hetproject ‘Duurzaam productontwerp

Goede verpakking verlaagtde milieudruk


n i e u w s u i t d e n r k

Alleen producten die aan de EU-norm voldoenmogen het kiemplantlogo dragen

Bioplastic bouw-stenen van kids-house FloriadeMinister Verhagen (EL&I) heeft meteen groep schoolkinderen op 4 juni2012 een basisschool gemaakt vanbioplastic bouwstenen. Het kidshouseis gesponsord door Purac, die ook dePLA-dakisolatie leverde. De stopcon-tacten zijn van bioplastic uit aardap-pelschillen en de muren bevattengeperst stro.

De vergroening van de rubber- en kunst-stofindustrie zet door. In rubberproduc-ten worden traditioneel al veel natuurlijkrubber verwerkt. In kunststofproductenneemt de toepassing van biobased (bio-gebaseerde) polymeren en composteer-bare polymeren nu ook snel toe. In de‘Kansenkaart NRK 2012-2030’ spreektde NRK de ambitie uit dat in het jaar2030 25% van de kunststofgrondstof-fen zijn vervaardigd van biomassa; eenhernieuwbaar materiaal.

Duidelijke communicatie steunt diegroei en voorkomt misverstandentussen stakeholders onderling of bijconsumenten. Daarom wijst de NRK ineen informatieblad het gebruik van degenerieke benaming ‘biopolymeren’ of‘bioplastics´ af en pleit zij voor de spe-cifieke aanduidingen ‘biobased polyme-ren’ enerzijds en biodegradeerbarepolymeren waaronder composteerbarepolymeren anderzijds.

DefinitiesHet is belangrijk verschil te makentussen polymeren gemaakt van her-nieuwbare, dus biobased grondstoffen(biomassa) en polymeren die afgebro-ken kunnen worden door micro-organis-men (biodegradeerbaar). Veel commer-cieel verkrijgbare biodegradeerbarepolymeren zijn composteerbaar. Zebreken onder gecontroleerde condities(temperatuur, vocht, aanwezigheidmicro-organismen) snel genoeg af. Dieproducten heten composteerbaarvolgens de Europese norm. Voldoet eenproduct of materiaal aan deze norm danmag het het kiemplantlogo dragen enmag het in Nederland in de GFT-afvalbak (zie nadere toelichting opwww.bcpn.nl).

Visie NRKIn het informatieblad geeft de NRKdaarnaast haar visie. De ontwikkeling ende toepassing van biobased polymerenwordt door de NRK ondersteund engestimuleerd. Biodegradeerbare (bio)polymeren moeten alleen worden toe-gepast als deze voldoen aan deEuropese norm voor composteerbaar-

heid en de materiaaleigenschap eenfunctie en een toegevoegde waardeheeft. Het gebruik van afbreekbarekunststoffen die niet volledig afbrekenen daarmee niet voldoen aan deEuropese norm moet in de visie van deNRK worden verboden. Het materiaalwordt niet volledig omgezet in CO2 enwater en is dus niet bio-afbreekbaar.

NRK BioBased is een ketenverenigingdie alle bedrijven actief voor of met bio-based en/of composteerbare polymerenwil verenigingen. Per 1 januari 2012 isde BCPN opgegaan in NRK BioBased.Informatie: http://nrkbiobased.nrk.nl/of e-mail Joost Kester ([email protected]).

Verschil maken tussen biobased en composteerbare polymeren

Gebruik ‘biobased’groeit snel


Nominaties PRIMAOndernemen AwardOp 26 september maakten JoanHanegraaf en John Voetman (resp.NRK-voorzitter en –directeur) tijdensde kunststoffenbeurs de nominatiesbekend van de PRIMA OndernemenAward. PRIMA staat voor PRijsInnovatief MAatschappelijk verant-woord ondernemen. Drie regionalejury’s - bestaande uit kennisorganisa-ties, wetenschap, overheid en bedrijfs-leven - beoordeelden begin septemberde deelnemers aan de hand van de stu-dentenrapportages. Dat heeft geresul-teerd in negen nominaties: ApolloVredestein, DSM Composite Resins,Mauser, Omefa, Polyproducts, Sphere,Stramit, Van der Windt Verpakking envoestalpine Plastics Solution.De PRIMA Ondernemen Award wordtuitgereikt op NRK’s nieuwjaarsbijeen-komst in januari 2013. Voor het eerstwordt ook een Publiekprijs uitgereikt.Naast de landelijke jury kan iedereenzijn/haar stem uitbrengen voor degouden, zilveren en bronzen winnaarop www.nrk.nl.De PRIMA Ondernemen Award is eeninitiatief van de NRK, ondersteunddoor ABN Amro, Berenschot en com-municatiebureau DeJong & Verder.Info: [email protected].

Modelmakers ver-kennen toekomstDe modelmakerijen in Nederland, ver-enigd in de NVvM, hebben een route-kaart laten uitvoeren door adviesbu-reau Berenschot. Het eindrapport werd13 juni overhandigd aan het NVvM-bestuur die het nu verder oppakt enmet de leden een actieplan gaat opstel-len. Doelstelling van de routekaart isom bij de modelmakers mogelijkhedentot verbetering en innovatie op het net-vlies te krijgen. Kansen zijn er natuur-lijk, maar ook volop beperkingen. Voorde roadmap hebben ketenspelers inputgegeven in twee interactieve bijeen-komsten. Daaruit kwam naar voren datmodelmakers worden gezien alsvakspecialisten, wiens commerciëlevaardigheden wel wat meer kunnenworden ontwikkeld. Meer promotievoor de bedrijven en het vak zou goedzijn. Dat zou bovendien helpen bij hetwerven van personeel, een kritisch puntvoor de branche.Informatie: www.modelmakerijen.org.

Twee NRK ‘Green Deals’gesloten

stofindustrie. In 2015 mogen bepaalde

die op de REACH-autorisatielijst staanniet meer worden gebruikt, tenzij er eenvergunning voor is. De focus van ditproject is om deze stoffen te vervangen.Op dit moment zijn er al veel initiatie-ven bij bedrijven gaande waardoor iederhet wiel opnieuw aan het uitvinden is.Dit project koppelt de bedrijven enkennisinstituten om zo de Nederlandserubber- en kunststofindustrie een voor-spong te geven.Naast de autorisatiestoffen mogen ookgebruikers van andere gevaarlijkestoffen aan dit project meedoen.Informatie of opgeven kan bij de NRK,Jolanda Neeft, [email protected].

Leden initiatievenIn een derde project heeft NRK-lidSynbra een ‘Green Deal’ gesloten metSuikerUnie en Purac, gericht opproduct- en technologieontwikkelingenin de biopolymerenketen in Nederland.Natural Plastics, eveneens lid van deNRK, sloot een ‘Green Deal’ voor huninnoverende boomverankering. Met ditgepatenteerde systeem wordt eenjonge boom ondergronds met vier

Tegen de tijd dat de biodegradeerbareankers zijn vergaan heeft de boom vol-doende vaste grond om zelf stevig testaan. Een duurzame en goedkopereoplossing in de groenvoorziening.

V.l.n.r. Erik de Ruijter (NRK), Joop Atsma (staatssecretaris Infrastructuur & Milieu), BertBosman (SABIC)

Symbolisch ondertekenden ministerVerhagen (Economische Zaken,Landbouw en Innovatie), minister Spies(Binnenlandse Zaken en Koninkrijks-relaties) en staatssecretaris Atsma(Infrastructuur en Milieu) op14 juni zo’n zestig nieuwe ‘Green Deals’.Twee ervan zijn NRK-projecten.

Een ‘Green Deal’ is een afspraak tussenhet Rijk en de initiatiefnemer waarbijhet Rijk concrete duurzame initiatievenondersteunt door regels soepeler tehanteren en innovaties te motiveren. Deinitiatiefnemer doet op zijn beurt ietsterug: ‘groen en groei’.

Groen CertificaatHet eerste NRK-project is in samenwer-king met SABIC. In dit project wordt eenzogenoemd Groen Certificaat ontwik-keld dat het gebruik van hernieuwbaregrondstoffen in de waardeketen vangrondstof tot kunststofeindproductbeschrijft en daarmee motiveert. Dezecertificering zal de stapsgewijze ver-

sche industrie transparant maken. Hetgewenste systeem is vergelijkbaar metbijvoorbeeld groene stroom en grijzestroom.

BiobasedHet tweede NRK-project behandelt sub-stitutie van gevaarlijke stoffen door bio-based stoffen in de rubber- en kunst-


NRK en DPI Value Centre werken samenom bedrijven in de rubber- en kunst-stofindustrie te ondersteunen metinnovatie. Onderstaand bericht komtvoort uit deze samenwerking.

Omschakelen kan, maar wanneer?De druk op fossiele grondstoffenneemt toe. Logisch dat steeds meerwordt gekeken naar alternatieve moge-lijkheden met hernieuwbare grondstof-fen. Het gebruik van aardolie als basisvoor kunststoffen is eindig, maarwanneer is de tijd rijp om over te gaanop biobased materialen? Voor welkproduct is biobased materiaal wel envoor welk product is dit niet geschikt?Wat voor consequenties heeft dit voorde productieprocessen en beschikbareapparatuur? Het is nog niet zover dat erminder orders binnen komen omdat deopdrachtgevers de herkomst van hetuitgangsmateriaal belangrijker vindendan de kostprijs. De vraag is daaromgerechtigd: Waarom nu al omschake-len?Deze en tal van andere innovatievragenleven onder leden van de NRK. Viapublicaties en bijeenkomsten houdende NRK en DPI Value Centre de bedrij-ven op de hoogte.

Lezingen op kunststoffenbeursEen recent voorbeeld hiervan is de

Bolck, tevens een van de auteurs vanhet boekje Biopolymeren, ging in op deduurzaamheid van biopolymeren enmogelijke toepassingen.Een ander betoog op de kunststoffen-

vertelde over zijn ervaringen met aan-geboden kunststofmateriaal voor recy-cling, de kwaliteit van recyclaat en deinzetbaarheid ervan in nieuwe produc-ten. Jetten gaf handreikingen voor debeslissing om wel, niet of deels gebruikte maken van recyclaat. Bovendienschetste hij de te verwachten ontwik-kelingen.

Informatie: [email protected] kijk voor de lezingen opwww.kunststoffenbeurs.nl.

n r k ’ s b e l e i d v e l d e n

De NRK is - als koepelorganisatie voorde rubber- en kunststofindustrie -actief op drie beleidsvelden:

2. Arbo, milieu, stoffen en energie3. Onderwijs4. ImagoNieuwe ontwikkelingen en nuttigefeiten leest u in NRK Netwerk; hetlaatste nieuws vindt u op www.nrk.nl.

Eén interne markt voorbetalingsverkeerOndernemers en organisaties wordengeadviseerd om vóór 2013 te inventari-seren wat zij moeten doen voor de over-gang op IBAN/SEPA. Vanaf 1 februari2014 is er namelijk één interne marktvoor betalingsverkeer en is betalen overde grens net zo gemakkelijk als binnenNederland.Nationale betalingsproducten als giraleoverschrijvingen en automatische incassowerken na 1 februari 2014 niet meer.Administraties moeten voor die tijdworden aangepast aan het langere IBAN-rekeningnummer en de verschillendenieuwe Europese SEPA-betaalproducten.Alle banken zijn inmiddels met de voor-bereidingen begonnen en houden infor-matiebijeenkomsten voor hun klanten.

Nieuw toezicht fiscus duurderHet nieuwe toezicht van de Belasting-dienst, het horizontale toezicht, paktvolgens de commissie die het toezichtevalueert voor MKB-ondernemersduurder uit dan het oude toezicht. MKB-ondernemingen moeten dure belasting-adviseurs inhuren om aan de eisen van deBelastingdienst te voldoen. Bedrijvenkonden eerder vaak nog volstaan meteen boekhouder of een belastingconsu-lent. Zij konden met minder vakkennistoe.De Belastingdienst heeft volgens de eva-luatiecommissie ook te weinig aandachtbesteed aan de eigen medewerkers diede introductie van het nieuwe toezichtmoeten begeleiden.

Geen werkvergunning nodig voorkenniswerkersGrote bedrijven in de kennisindustrie

hoeven de komende twee jaar geenwerkvergunning aan te vragen voor werk-nemers buiten de Europese Unie voor eentijdelijke klus. Voor ondernemingen meteen omzet van minder dan 50 miljoeneuro op jaarbasis blijft een werkvergun-ning wel gehandhaafd. Het gaat om eenproefproject.De kennisindustrie hoeft voortaan alleenbij het UWV aan te kloppen als zij werk-nemers buiten de EU tijdelijk naarNederland willen halen.

Bijverdiensten van overhedenaangepaktGemeenten mogen sinds juli 2012 geencommerciële activiteiten uitvoeren dievalse concurrentie met zich meebrengen.Een voorbeeld van zo’n activiteit is hetgebruik van gegevens voor commerciëledoeleinden. Activiteiten die ‘van alge-meen belang’ zijn worden uitgesloten vanhet verbod. Er is een overgangsperiode inde nieuwe wet van twee jaar. De NMagaat pas over twee jaar optreden tegenbestaande gevallen van concurrentiever-valsing. De komende tijd wordt vooralvoorlichting gegeven over wat wel en watniet kan. De NMa verwacht dat de voor-lichting in veel gevallen voldoende zal zijnom overheden een duw in de goede rich-ting te geven en te stoppen met concur-rentievervalsende activiteiten.

Nieuwe financieringsinitiatievenvoor het MKBIn de rapportage ‘Nieuwe financierings-vormen voor het MKB’ die te downloadenis van www.ondernemerschap.nl wordenacht nieuwe manieren van financieringonder de loep genomen. Het zijn nieuwealternatieven voor een zakelijk krediet bijeen bank tussen de 50.000 en 500.000euro. Banken geven dergelijke kredietenniet graag vanwege de relatief hoge hand-lingskosten en het hoge risico van dezeleningen.De verschillende alternatieven - waaron-der Trefi, Crowd About, NMF, NPEX enKredietunies - zijn net actief in de markten hebben volgens de onderzoekerspotentie voor MKB-bedrijven.

Run op rechtbank verwacht doornieuwe ontslagregelsIn het Kunduz-akkoord zijn hervormingenovereengekomen voor het ontslagrechten de WW die in 2014 moeten ingaan.Verwacht wordt dat de nieuwe regelseen run op de rechtbank zullen veroorza-ken. Niet omdat de ontslagroute via hetUWV verdwijnt, maar omdat alle partijen

Business incl. Innovatie& technologie

www.nrk.nl/themas

op zoek gaan naar de juridische interpre-tatie van de wet. Dat hebben juristen enrechters eind juni voorspeld in een hoor-zitting in de Tweede Kamer.VNO-NCW hoopt en verwacht juist datde regels een einde maken aan dehuidige run op advocaten, wat hetbedrijfsleven jaarlijks 4 miljard euro kost.

Eenvoudiger B.V.-rechtVanaf 1 oktober 2012 treedt het vereen-voudigde B.V.-recht in werking: hetflexibele B.V.-recht. Knelpunten in hethuidige recht zijn weggewerkt doordatsommige dwingende regels, zoals hetminimumkapitaal van 18.000 euro, zijnverdwenen. De Flex-B.V. is geschikt voorjoint-ventures en persoonlijke en klein-schalige samenwerkingsverbanden in hetMKB en vormt een concurrent voor demaatschap en de vennootschap onderfirma. De keuze hangt af van factoren alshet aantal aandeelhouders en het typeonderneming.

Innovatieprojecten op internetOp de website ‘Volg innovatie’ van hetAgentschap NL is na te gaan waar inno-vatiegelden van het ministerie vanEconomische Zaken naar toe zijn gegaan.Er is informatie te vinden over 2.000innovatieprojecten die in 2010 en 2011zijn gestart. Kijk op www.agentschap.nl.

Subsidie voor innovatieSinds medio mei kunnen bedrijven in deEuregio Maas-Rijn subsidie krijgen vanhet fonds Grensoverschrijdende Cluster

ven over de grens nieuwe producten teontwikkelen. Er is in totaal 4,7 miljoeneuro aan subsidie beschikbaar.Informatie: www.gcs-innovatie.eu.

Kunststof helpt Olympische atletenOp de Olympische Spelen profiteerdenatleten van de prestaties van kunststof. Inde nieuwe adipure-hardloopschoen vanAdidas is veel aandacht besteed aan debovenschoen met textielcoating op basisvan een PUR-dispersie van BayerMaterialScience. De coating is heel veer-krachtig en ondersteunt de voeten van dehardloper waar nodig. Het biedt zowelondersteuning als vrijheid van beweging.Hetzelfde materiaal werd als coatinggebruikt voor hoog-elastische banden inde Adidas-shirts. Als de banden wordenuitgerekt, slaan ze voor korte tijd deenergie van de beweging op, die vervol-gens wordt omgezet in grotere snelheiden kracht van de atleet.


Nieuwe Linktrusion technologieDe ramen- en deurenserie Zendow#neovan Deceuninck is voorzien vanLinktrusion-technologie. Deze zorgt vooreen betere energie-efficiency vandeuren, ramen en kozijnen. Tot voor kortwerden PVC-kozijnen met gegalvani-seerd staal versterkt. Nadeel hiervanwas, dat een groot deel van de isolatie-waarde verloren ging. In de nieuwe serieworden zowel kader als vleugel van hetkozijn voorzien van een thermische ver-sterking. De kern bestaat uit schuim vangerecycled PVC en staaldraad, wat eenbetere isolatie geeft met een lager ener-giegebruik.

Kunststof in zonnecollectoren

Amsterdam sloten onlangs een wereld-wijde overeenkomst voor de ontwikke-ling en het vermarkten van de technolo-gische uitvinding om hoge temperatuurin zonnecollectoren te beheersen. De VUontwikkelde een concept dat gebruikmaakt van een ‘optische schakel’ waarbijeen prismatische structuur van panelenwordt gemaakt van Lexan-polycarbonaatvan SABIC. De panelen reflecteren hetzonlicht, zodat ze niet te warm worden.

Lichtgevend kunststofEen kunststof die rood, geel, blauw ofgroen oplicht als je eraan trekt. Het iswetenschappers van de Technische

het te ontwikkelen. De onderzoekersbouwden daarvoor een extra element inde kunststofmoleculen in: een molecu-laire ring met de naam dioxetaan.Wanneer hard genoeg aan de kunststofwordt getrokken, breekt deze ring openen zendt licht uit. Het lichtgevendeeffect treedt op zolang er aan wordtgetrokken. Als de kunststof scheurt, iseen lichtflits te zien doordat dan veelmoleculaire ringen tegelijk openbreken.

Carbon uit oude autobandenBlackBear Carbon BV zal in een driejarigproject de productie van hoogwaardigecarbon black uit oude autobandendemonstreren. Doel van het project is omin een proefinstallatie de technische enfinanciële haalbaarheid van de technolo-gie aan te tonen. Projectpartners zijnBlackBear Carbon en GoodYear. Partnersfor Innovation ondersteunt het projectmet het uitvoeren van milieu-impact ana-lyses, ontwikkeling van exploitatieplan-nen en delen van het projectmanage-ment.

Website voor gebruikte materialenEen soort e-bay voor gebruikte materia-len. Zo wordt de website www.wpesout-heast.co.uk omschreven door EPOW, deEuropean Pathway to Zero Waste. De

hiermee leveranciers van gebruiktematerialen de mogelijkheid om hunafvalpartijen via internet te verhandelen.

Onduidelijkheid over talk entrichloorethaanDe Gezondheidsraad publiceerdeonlangs twee adviezen over mineraal talk

en 1,1,1-trichloorethaan. Mineraal talkwordt onder meer gebruikt in kunststofen 1,1,1-trichloorethaan als oplosmiddelvan hechtmiddelen. Voor beide stoffenzijn volgens de Gezondheidsraad onvol-doende gegevens beschikbaar om dekankerverwekkende eigenschappen vandeze stoffen te kunnen evalueren.

Nieuwe EU-norm kunststofrecyclaatNa twee jaar zijn kunststofverwerkers,recyclers en inzamelaars het eens overeen nieuwe Europese standaard:EuCertPlast. De standaard is een imple-mentatie van de CEN-norm 15343. Hetnormalisatieproject is een samenwerkingvan EuPR, EPRO, EuPC, EuPET,RECOVINYL, Cyclos GmbH en een aantalkunststofrecyclingbedrijven, waar depilotaudits werden uitgevoerd.

Imago

www.nrk.nl/themas

Arbo, milieu, stoffenen energie

www.nrk.nl/themas

In de Donald Duck komt kunststof welvaker langs in de verhalen, maar in nr. 32

van dit jaar was een hele pagina gewijdaan plastic. De inhoudelijke informatiekwam - natuurlijk - uit het Handboek vande Jonge Woudlopers.

Donald Duckinformeert overplastic in nr. 32-2012(© Disney)


Initiatiefnemer van De Gouden Noot, deverpakkingswedstrijd in de Benelux, is het

Doelstelling is om innovaties op hetgebied van verpakte producten en verpak-kingen te stimuleren. De finalisten zijnbekend gemaakt, de naam van de uitein-delijke winnaar valt tijdens de beursMacropak op 3 oktober 2012.

Oog voor de natuurEen van de kanshebbers op de hoofdprijsis de PlantBottle van Coca Cola, binnen debranche al veelvuldig besproken en gepre-zen. De Coca Cola PlantBottle is een 100%recyclebare PET-fles, die voor 22,5% uit

en voor 25% uit gerecycled PET. Hierdoorlaat de fles een kleinere ecologische voet-afdruk na en wordt een bijdrage geleverdaan een duurzamere aarde.Een finaleplaats in de verpakkingswed-strijd is er ook voor Pack-Agetm, kaasrij-pingsfolie van DSM. Dankzij een selectiefpermeabele, vochtdoorlaatbare folie kande kaas rijpen en drogen in de verpakking,terwijl een effectieve zuurstofbarrièreschimmelgroei voorkomt. Dit resulteert ineen natuurgerijpte kaas met een belegensmaak en textuur. Deze technologie leidtniet alleen tot kostenbesparing, maar ooktot vermindering van de milieubelasting inde kaasproductie.Gambo Mat. Handling probeert met de

Gambo MiniMax de Gouden Noot binnente halen. De Gambo MiniMax is eenmilieuvriendelijk alternatief voor eenemmer, blik of kartonnen doos. De vier-kante of ongelijkzijdige, flexibele verpak-king wordt stabiel en vormvast nadat hetis gevuld met bijvoorbeeld stortgoed envloeistoffen.

MKB Innovatie Top 100De MKB Innovatie Top 100 wordt verzorgddoor Syntens, NL Octrooicentrum,Mercedes-Benz en NRC Handelsblad. Deranglijst met honderd concrete innovatiesgeldt als de grootste en belangrijksteinnovatieprijs voor midden- en kleinbe-drijven. Bij de beoordeling kijkt de jurynaar originaliteit, impact, mate vanbescherming, verkrijgbaarheid en deomzetpotentie. De lijst laat niet alleen dedynamiek van het MKB zien, maar ook dekracht van kunststof.

Innovaties dankzij kunststofMet de kunststof warmtewisselaar voorhet terugwinnen van restwarmte uit indu-striële rookgassen, eindigde deHeatmatrix Group als tweede in de lijst.De warmtewisselaar is 3x compacter en10x lichter dan bestaande systemen uitmetaal.Ook R.V.M. Kunststoffen toonde met dePortable Road de potentie van kunststof.Dit bedrijf ontwikkelde een open afrol-baar wegdek van hoogwaardige kunststof

Hoofdrol voor kunststof inGouden Noot en MKB Top 100

Vlak voor de zomervakantie zijn de tien finalisten van de verpakkingswedstrijd De Gouden Noot

2012, bekendgemaakt. Ook de MKB Innovatie Top 100 zag in juni het licht, waarin de meest inno-

vatieve midden- en kleinbedrijven zijn gerangschikt. In beide lijsten speelt kunststof een hoofdrol.

en staaldraad, waardoor in korte tijd eenstevig tijdelijk wegdek kan worden aange-bracht.NRK-lid Natural Plastics is op de 57eplaats geëindigd met het van afbreekbareafvalstoffen gemaakte Keeper Systeem.Dit houdt boomwortelkluiten met specialeharingen en biologisch afbreekbarescheerlijnen op zijn plek. Bomen blijven zobij harde wind overeind.

Info: www.nvc.nl/nl/de-gouden-noot enwww.syntens.nl/innovatietop100

Verankerde boom, incl. watergeefsheet en drainageslang, vervaardigd uit het granulaat vanNatural Plastics

Pack-Agetm, de kaasrijpingsfolie van DSM,bespaart kosten en milieubelasting

Heat Matrix Group scoorde hoog met Heat-Matrix LUVO, die kunststofbundels bevat ineen metalen behuizing

i n d u s t r i e b e r i c h t e n


Kellpla viert 60-jarig bestaan

Spuitgiet- en assemblagebe-drijf Kellpla bestaat 60 jaar. In die jaren heeft het bedrijf ervaring opgebouwd in het toepassen en verwerken van veel soorten kunststoffen en kunststofproducten. Met 47 spuitgietmachines die diverse spuitgiettechnieken aankunnen, is Kellpla een van de grotere kunststofverwer-kende bedrijven in Nederland. Onlangs breidde het bedrijf zijn machinepark nog uit met een Engel Victory 500 ton spuitmachine.

Koninklijke prijs voor VDL

Begin mei ontving de VDL Groep uit handen van kroon-prins Willem-Alexander de Koning Willem I Prijs 2012. De jury roemde het bedrijf als een belangrijke vertegen-woordiger van de maakindu-strie in Nederland die de stra-tegie hanteert om die industrie ook voor ons land te behouden. De Prins Willem I Prijs wordt wel gezien als de ‘Oscar’ van het Nederlandse bedrijfsleven.

Open dag bij voestalpine

Samen met circa dertig part-ners uit de Brabantse Wal presenteerde voestalpine Plastics Solutions zich aan relaties en geïnteresseerden in de vestingen van Putte en Roosendaal.Als internationale leveran-cier binnen de automotive industrie werden in de ves-tigingen verschillende voer-tuigen tentoongesteld, ook zeer exclusieve. Bovendien waren eindproducten te zien van voestalpines markt-segmenten solar, mobiliteit en industriële verpakkin-gen.

ISO 22000 voor Insigne

Insigne heeft voor zijn nieuwe cleanroom-unit het kwali-teitscertificaat 22000 gekre-gen. In de unit werd al volgens HACCP-standaard

ceerd. De ISO 22000-eisen zijn strikter en vereisen een continue verbetering van het bedrijfs- en productieproces. Met het behalen van het nieuwe kwaliteitscertificaat breidt Insigne haar bedrijfsac-tiviteiten verder uit in de voe-dingsindustrie. Bovendien biedt het nieuwe mogelijkhe-den in de medische markt.

Unilin en Opsta-lan gaan samen

In 2005 nam Unilin de firma Opstalan over, waarna beide bedrijven hun bedrijfsactivi-teiten voortzetten onder hun eigen merknamen. Voor beide bedrijven is de tijd nu rijp om als één commerciële organisa-tie de markt te gaan bedienen onder de naam Unilin Insulation Nederland. De integratie van beide merken past in de strategie om de positie op de markt van dakelementen en isolatiepla-ten te verstevigen.De Unilin groep bestaat naast de divisie insulation nog uit Unilin division floor-ing en Unilin division panels. In totaal werken er 4.000 medewerkers op de zeven-tien productielocaties wereldwijd.

40-jarig jubileum Berdal

De Berdal Group, bestaande uit Berdal, HK Plastics, TR Plastics en Budo-Plast, bestond 1 juni 40 jaar. Het jubileum werd op die datum uitgebreid gevierd met perso-neel en relaties.

BASF bouwt buta-dieenfabriek

In de loopt van 2014 start BASF met de bouw van een butadieenextractiefabriek in Antwerpen. De fabriek krijgt straks een productiecapaci-teit van 155.000 ton per jaar. De investering vergt tiental-len miljoenen euro’s. BASF gaat de fabriek bouwen omdat butadieen steeds schaarser en dus duurder wordt op de wereldmarkt. BASF heeft al een butadieen-extractie-eenheid in Ludwigshaven waar 105.000 ton per jaar wordt geprodu-ceerd. Met de nieuwe fabriek erbij hoopt het bedrijf de levering van butadieen tegen concurrerende kosten veilig te stellen.

DSM investeert in kennis

DSM investeert de komende twee jaar 100 miljoen euro in nieuwe onderzoeks- en ont-wikkelingsfaciliteiten in Delft en Sittard-Geleen. De nieuwe onderzoekseenheden gaan nauw samenwerken met andere bedrijven, kennisinsti-tuten en de overheid, wat een versterking betekent van de Nederlandse kenniseconomie, stelt DSM. De laboratoria in Delft en Sittard-Geleen zullen naar verwachting in 2014 hun deuren openen.Op de Chemelot Campus in Sittard-Geleen komt een nieuw gebouw met facilitei-ten voor materiaalonderzoek. In Delft komt een nieuw labo-ratorium voor biotechnisch onderzoek.

Carsouw leidt Brainport

Imke Carsouw-Huizing volgt Elies Lemkes op als directie-voorzitter van Brainport Development waar zij verant-woordelijk is voor de porte-

feuille ‘strategie en ontwik-keling’. Carsouw is eveneens benoemd als directeur van de stichting Brainport en is daarmee de verbindende schakel tussen beide organi-saties.

Recycling joint- venture ECO Plas-tics en Coca-ColaMedio mei werd een nieuwe recycling fabriek geopend van ECO Plastics en Coca-Cola, waarmee een totale investering is gemoeid van 15 miljoen pond. Beide bedrijven gingen de joint-venture voor tien jaar aan. De nieuwe fabriek heeft een capaciteit van 150.000 ton gemengde kunststoffen per jaar, waaronder 40.000 ton rPET. Met de opening van de fabriek voldoet Coca-Cola aan de opdracht om aan het einde van dit jaar voor 25% van de kunststof frisdrank-flessen rPet te gebruiken.

Kunststof & rub-ber in aerospace

De mogelijkheden van rubber en kunststof stonden centraal op de bijeenkomst ‘Kansen in de Aerospace’ van 29 augustus.

presenteerde de trends en ontwikkelingen in de markt, gevolgd door een verhaal van

over het gebruik van kunst-stoffen in de vliegtuigbouw en een presentatie van Edwin

en werkwijze in de aerospace-markt.Heeft u interesse in Aerospace & Maintenance-activiteiten? Stuur dan een e-mail naar [email protected].


r e p o r t a g e

Niet alleen de techniek zelf, ook organisatie (cultuur) en medewerkers (individu) spelen een cruciale rol om maximaal rendement uit de techniek te halen

Organisatie en individu bepalen de effectiviteit van technische maatregelen in hoge mate. Is verandering gewenst, dan is eerst helderheid nodig waarom mensen doen wat ze doen. Het maakt immers nogal wat uit of men uit gewoonte handelt, uit onwetendheid of simpelweg uit desinteresse. Gedragsverandering kan worden ingezet door bijvoorbeeld juridische maatrege-len, beloningen, communicatie en trai-ning. Verschillende aanpakken zijn mogelijk, zodat de NRK in diverse projec-ten werkt aan veranderingstrajecten:

veiligheid en gezondheid op het werk

verduurzaming op de werkvloer

de Meerjarenafspraak Energie

Bij de NRK-projecten zijn verschillende onderzoeken adviesbureaus betrokken, die afgelopen zomer samen zijn gekomen om te verkennen of hun kennis en methodieken kunnen worden vertaald naar een integrale aanpak. Met zo’n aanpak kunnen veranderingen in tech-nisch georiënteerde bedrijven eenvoudi-ger en sneller worden doorgevoerd.

Veiligheid en gezondheid op het werkOp het gebied van arbeidsomstandig-heden werkt de NRK samen met Arboplaats die ook de zes arbocatalogi heeft opgesteld. Arboplaats voert bij ruim vijftig NRK-leden onderzoek uit naar cultuur- en gedragsaspecten in de bedrijfsorganisatie. Het Actieplan Arbeidsveiligheid van het Ministerie van Sociale Zaken en

onderzoek mogelijk. “Vaak weten werknemers wel hoe er veilig gewerkt moet worden, maar er zijn altijd

redenen om daarvan af te wijken. Gemakzucht of even snel, snel, snel”,

-der Actieplan Arbeidsveiligheid,

-gevende met zijn rol ten opzichte van de medewerkers in het team. Vaak zijn zij zelf één van hen geweest. Het is dan lastig als leidinggevende het belang van persoonlijke beschermings-middelen te benadrukken als hij dat zelf voorheen ook niet consequent deed. Ter Steege: “Hoe zorg je ervoor dat we elkaar helpen en respectvol aanspreken bij de verbetering van de veiligheidscultuur? Dat lukt tegen-woordig niet meer met straffen en afblaffen.” Wat dan wel een effec-tieve aanpak is, onderzoekt Arboplaats die daarvoor een drieledig

Verduurzaming in de productieGemotiveerde werknemers die meer willen doen voor verduurzaming in het bedrijf, kunnen een landelijk certificaat op MBO-niveau halen. Sinds enige jaren is hiervoor een cursus beschikbaar, die

Techniek is cruciaal, maar de mensen maken het verschil

Technisch georiënteerde bedrijven hebben het productieproces meestal prima op orde. Toch

wordt het maximale rendement er niet altijd uitgehaald. Dat komt omdat niet alleen de techniek,

maar ook de organisatie (cultuur) en medewerkers een rol spelen. Om dit aspect onder de aan-

dacht te brengen, lopen binnen de NRK diverse projecten over gedrag en cultuur. Op basis van

deze projecten wordt nu bekeken of er een methode kan worden ontwikkeld die houvast biedt

voor een duurzame mentaliteit in het bedrijf.

in het kader van het Europese project Plastigreen is ontwikkeld door kennisin-stellingen en kunststoforganisaties. Er zijn onderwijsmodules over zes thema’s: energiebesparing, afvalpreventie, onderhoud, organisatie & communica-tie, kwaliteitsbeheersing & optimalisa-tie en veiligheid. De modules bevatten naast theorie ook praktijkgerichte opdrachten, zoals: Breng het energie-verbruik van de productielijn in kaart en onderzoek de besparingen. Moet de machine een uur van te voren worden opgewarmd of volstaat een half uur? Het is belangrijk om het leertraject te laten aansluiten bij bestaande projecten zoals Six Sigma of ‘lean’. De coördinatie van de trainingen, workshops en even-tueel individuele coaching is in handen van VAPRO.

Energie tussen de orenMedewerkers zijn vaak wel gemotiveerd om zuiniger met energie om te gaan, maar zich niet altijd bewust van hun bij-drage. Adviesbureau ResCon heeft in een MJA-bewustwordingsproject


werknemers en werkgevers van drie bedrijven kennis en hulpmiddelen aan-gereikt om een bewustwordingscam-pagne voor energiebesparing te ontwik-kelen. Nadat in een workshop was bepaald welke gedrag de meeste ener-giebesparing oplevert, is gezamenlijk de

eerste aanzet voor een campagne gemaakt. Om deze kracht bij te zetten konden de bedrijven materialen laten ontwikkelen, zoals een folder, poster of instructiekaarten. Doel van de cam-pagne was om het onderwerp energie tussen de oren van de medewerkers te krijgen en hen aan te zetten tot energie-besparend gedrag.

Voorkomen rest- en zwerfafvalHet streven naar een duurzame ontwik-keling van de rubber- en kunststofindu-strie houdt ook een reactie in op maat-schappelijke thema’s, zoals de problematiek van zwerfafval. ‘Plastic marine litter’ in rivieren, zeeën en oceanen is een actueel issue. In het NRK-project ‘Clean Sweep’ ligt het accent op die plaatsen en processen waar reststromen kunnen ontstaan, waarvan een deel mogelijk ongecontro-

leerd verdwijnt. Iedereen kent de voor-beelden: beschadigde zakken gaan lekken, aansluitingen van ongebruikte silo’s zijn niet afgedopt, ingezamelde afkeur en veegstof liggen buiten in een open container. Begin dit jaar hebben vijf MJA-bedrijven

samen met adviesbureau Energy Experts International een zogenaamde massaba-lans opgesteld om vast te stellen hoe de materiaalstromen hun weg vinden vanaf de aanvoer van grondstof tot de distribu-tie van gereed product. Gebleken is dat de materiaalstromen op de onderzochte productielocaties aanzienlijk zijn, maar dat de massabalans tot op enkele pro-centen sluitend is. Op basis van de eerste resultaten van ‘Clean Sweep’ wordt nu een methodiek ontwikkeld die bedrijven helpt zo’n analyse op een structurele en trefzekere manier in te zetten.

‘Clean Sweep’ kijkt naar plaatsen en proces-sen waar reststromen ontstaan die mogelijk ongecontroleerd verdwijnen

Model TOI (techniek-organisatie-individu)

Model TOI – techniek-organisatie-individue, ontwikkeld door Arboplaats

Arboplaats heeft een model ontwik-keld dat aspecten van organisatie en individu relateert aan technische fac-toren.

Een voorbeeld van organisatorische aspecten die de effectiviteit van technische maatregelen optimalise-ren, is het belang dat de directie hecht aan de implementatie ervan. De stijl van leidinggeven heeft eveneens impact, met name coa-chend leiderschap draagt sterk bij aan een betere implementatie van

maatregelen. Dat geldt ook voor het klimaat in een team. Is er respect en vertrouwen in het team, dan kan men elkaar stimuleren te doen wat wordt verlangd.Individuele aspecten betreffen de mensen. Medewerkers die dezelfde technische hulpmiddelen ter beschik-king hebben en vergelijkbaar worden aangestuurd, kunnen individueel toch anders reageren. Dat andere gedrag kan ontstaan door verschil in kennis, motivatie, ervaren gezondheid,

bereidheid tot veranderen of betrokkenheid bij de organisatie.

Mijn RI&EArboplaats brengt de organisatorische en individuele aspecten met vragenlijs-ten in kaart en integreert beide aspec-ten vervolgens in ‘Mijn RI&E’. Deze RI&E die Arboplaats op verzoek van de NRK heeft ontwikkeld, gaat verder dan andere RI&E’ s. Het kijkt niet alleen of een risico aanwezig is, maar ook of een risico voldoende is beheerst. In het laatste geval worden mogelijke oplos-singen gegeven, waarbij gebruik wordt gemaakt van de arbocatalogi. ‘Mijn RI&E’ is uitvoerig getest door preven-tiemedewerkers van NRK-leden en is voor de NRK-achterban gratis toegan-kelijk via https://mijnrie.arboplaats.nl/view/user/login.

Beter werkDe aanpak van gedrags- en cultuurver-andering komt bij alle besproken pro-jecten sterk overeen. Logisch dat NRK er aandacht aan besteedt in haar pro-jecten, of het nou gaat om verbete-ring van arbeidsomstandigheden, implementatie van milieumaatregelen of optimalisatie van productieproces-sen. Het Model TOI biedt hier een handige handreiking voor, waardoor goed werk nog beter werkt.


met kip, vleesen vis in MylarCook-folieDe Mylar Cook-verpakking leent zich metname voor vlees, kip en vis die uit de diep-vries worden gehaald en met folie en aldirect kunnen worden bereid in oven ofmagnetron. Door deze folie kan hetgerecht niet langer meer spetteren en deoven vervuilen. Bijkomend voordeel is deenergiebesparing: het proces wordt totdertig procent versneld.

De vernieuwende polyesterfolie MylarCook, een boven- en onderfolie voor diep-trektoepassing van Dupont, werd bij deintroductie in 2011 bekroond met de IFTFood Expo Award. Van der WindtVerpakking beheert exclusief het agent-schap in de Benelux voor Dupont.“Door deze folie kan een fabrikant er voorkiezen een marinade toe te voegen aan hetproduct. Daardoor is het heel aantrekkelijkom een standaardproduct te upgradennaar een product met een meer luxe uit-straling “, aldus John van Winden, sales-manager ‘foodpackaging’ bij Van derWindt Verpakking.

n r k - b e s t u u r d e r s a a n h e t w o o r d b e l e e f p o l y m e e r …

Joan Hanegraafvoorzitter,

business

WijnandHollanderimago

Jan Schramavice-voorzitter

Kees vanOostenrijkbestuurslid

Jan Noordegraafbiobased

polymeren

Bernard Merkxinternationa-

lisering

NRK-bestuurders (met vermelding van portefeuille)

Jur ZandbergenREACH/stoffen

Roel Zeevatarbeids verh./

onderwijs

Rob Lievestroarbo, milieu en

energie

Mylar Cook versnelt de bereiding met 30%

Jac. Gofersinnovatie &

technologie

(foto’s: Rogier Bos)

Beleidsterrein Onderwijsvan de NRKVerschillende onderzoeken hebben aangetoond dat onderwijs van cruciaalbelang is om welvaart te behouden en te stimuleren. Dit geldt niet alleen oplandsniveau, maar ook op branche- en bedrijfsniveau. Goed opgeleid en gemo-tiveerd personeel vormt de basis voor innovatie en productiviteit. DeKansenkaart NRK 2012-2030 geeft een uitdagend overzicht van de fantastischemogelijkheden die onze sector heeft om nieuwe omzet te genereren met duur-zame strategieën. Echter zonder goed opgeleid personeel op alle niveaus enbinnen alle disciplines in onze bedrijven, zullen we onvoldoende in staat zijndeze kansen volledig te grijpen. Daarom heeft het NRK-bestuur besloten omonderwijs als beleidsterrein op te nemen in haar portefeuille.

In maart 2012 is er binnen het NRK-bestuur een Werkgroep Onderwijs gevormd.Onderwijs is een zeer breed begrip. Er zijn daarom binnen de werkgroep duidelijkekeuzes gemaakt waar het NRK-beleid zich op moet richten. Het beleid wordtopgehangen aan de volgende kapstokken: instroom, doorstroom en uitstroom.

Instroom moet zorgen voor voldoende aanwas van personeel. Het beleid istweeledig. Aan de ene kant zal de aandacht zich richten op het promoten vande kunststofindustrie bij leerlingen en studenten. Aan de andere kant richt hetbeleid zich op het tot stand brengen en verstevigen van bestaande contacten

regionale bedrijven om regionale samenwerking te bevorderen. Bijvoorbeeldop het gebied van stages, bedrijfsbezoeken, studieondersteuning etc.Hierbij heeft de NRK vooral een makelaarsfunctie naar brancheverenigingen,bedrijven en onderwijsinstellingen.

Doorstroom zal zich richten op het promoten van opleidingen bij onze bedrij-ven en het in stand houden van het Branchekwalificatiesysteem. De NRK heeftsamen met de vakverenigingen, onderwijsinstellingen en betrokken NRK-brancheverenigingen een branchekwalificatie opgezet waarin leerdoelen voorverschillende functies in onze branche worden beschreven. Deze leerdoelenworden getoetst middels een onafhankelijk branche-examen.De NRK wil middels promotie bedrijven stimuleren hier gebruik van te maken.Daarnaast zullen andere initiatieven worden opgestart om onderwijs binnenonze branche te stimuleren.

Uitstroom is tweeledig. Enerzijds richt het beleid zich op het waar mogelijkbeperken van uitstroom. Anderzijds zal worden geprobeerd om werknemers dievan baan willen of moeten veranderen, zoveel mogelijk te behouden voor onzebedrijfstak of ze toekomstmogelijkheden te bieden in een nieuwe werkkring.Hiervoor zal nieuw beleid worden ontwikkeld.

Roel Zeevat


NRK Netwerk 2012 | 3

Documents

Transcript of NRK Netwerk 2012 | 3