pieter henketthe way i see it

jeroen krabbÉdum vivimus vivamus

van turner tot appeldans op de vulkaankunst en leven in derepubliek van weimar Uitgave van Museum de Fundatie Zwolle - mei 2013

Dit is een commerciële bijlage bij NRC Handelsblad

open!fundatie

1 juni

De eigen collectie van Museum de Fundatie kent vele grote namen uit

meer dan vier eeuwen kunstgeschiedenis. Begin 2010 was het museum

wereldnieuws met de ontdekking in de eigen collectie van het schilderij

De molen ‘Le blute-fin’ van Vincent van Gogh. Onder de titel ‘Van Turner

tot Appel’ is ter gelegenheid van de heropening een presentatie van

topstukken uit de eigen collectie samengesteld, met werken van schilders

als William Turner, Charles-François Daubigny, Vincent van Gogh,

Isaac Israëls, Piet Mondriaan, Francis Picabia, Franz Marc,

Constant Permeke, Gino Severini, Karel Appel en vele anderen.

William Turner, Wolken en water, ca. 1840, olieverf op doek, 32,2 x 49,1 cm

Claude Monet, Falaises près de Pourville, 1882, olieverf op doek, 60,4 x 80,9 cm

(Collectie Rijksmuseum Twenthe, Enschede) Karel Appel, Koning en de hofnar, 1962, olieverf op doek, 114 x 146 cm

Gino Severini, Stilleven met luit, 1920, tempera op doek, 63 x 99 cm Auguste Herbin, Le Canigou, 1913, olieverf op doek, 84 x 100 cm

Francis Picabia, Papillons, 1929, olieverf op doek, 115 x 88 cm

Franz Marc, De schepping van de paarden, 1913,

aquarel op papier, 45 x 40 cm

Paul Citroen, Zelfportret, 1914, olieverf op doek,

140,5 x 70,5 cm

Ossip Zadkine, Diana, 1939, iepenhout, h. 105 cm

Marino Marini, Portret van Igor Strawinsky,

ca. 1951, brons, h. 30 cm

Uit de beeldhouwkunstcollectie is werk

te zien van onder meer Edgar Degas,

Charles Despiau, Alexander Archipenko,

John Rädecker, Ossip Zadkine, Marino

Marini en Lynn Chadwick. De collectie

werd grotendeels bijeengebracht door

voormalig Boijmans-directeur Dirk

Hannema (1895-1984). Hannema ging in

1958 wonen op Kasteel het Nijenhuis,

tussen Heino en Wijhe, en stelde daar

zijn kunstcollectie open voor publiek. In

2005 kwam het museum in Zwolle erbij.

Tegenwoordig beheert de Fundatie

ook de kunstcollectie van de Provincie

Overijssel, met daarin de grootste

verzameling werken ter wereld van

Bauhaus-leerling en meesterportrettist

Paul Citroen.

De collectie van Museum de Fundatie

wordt voortdurend uitgebreid. Recente

aanwinsten zijn Devant la maison au toit

jaune van Marc Chagall en Tafel voor

de Ridders van de Wanhoop (VERZET)

van Jan Fabre.

Vincent van Gogh, De molen ‘Le blute-fin’, 1886,

olieverf op doek, 55,2 x 38 cm

Charles-François Daubigny, Landschap bij maanlicht, ca.1875, olieverf op paneel, 34 x 55,5 cm

Contrasten

Als één van de meest extraverte

gebouwen van Europa is het

vernieuwde Museum de Fundatie ook

in architectonische zin een belevenis

geworden, een confrontatie van oud

en nieuw die de collecties en

tentoonstellingen weerspiegelt. De

uitbreiding bovenop het voormalig

gerechtsgebouw is in 2010 ontworpen

door Hubert-Jan Henket (Bierman

Henket architecten). De opbouw is net

als de oorspronkelijke onderbouw in

twee richtingen symmetrisch, maar heeft

een vorm die enigszins lijkt op een

rugbybal. Samen vormen de twee totaal

verschillende volumes een nieuw

stedenbouwkundig geheel. Ook in het

interieur contrasteren twee opvattingen:

de klassieke aaneenschakeling van

rechthoekige museumzalen beneden,

versus de vloeiende open ruimtes in

het ellipsvormige volume erboven.

Vanuit een spectaculair atrium over de

hele hoogte van het gebouw, stijgt de

bezoeker op naar de 21e-eeuwse ‘wolk’

met zijn twee grote ovale zalen. Nergens

zijn rechte wanden om iets aan op te

hangen en dat is voor een museum heel

bijzonder. Het vraagt om onconventionele

tentoonstellingsconcepten. De opbouw is

beplakt met 55.000 wit-blauwe tegeltjes

in een amorfe structuur. Het zorgt voor

een diffuus spel van licht en kleur.

De ovaal speelt een spel met de lucht

en lijkt boven het oude 19e-eeuwse

pand te zweven.

‘Het OOG’, of ‘de Wolk’, dat is hoe Museum de Fundatie zelf de

ellipsvormige opbouw op het dak noemt. Maar nu al circuleren

er tal van andere bijnamen: ‘het ei’, ‘de ufo’, ‘de zeppelin’ of ‘het

ruimteschip’. Prinses Beatrix heropent op 31 mei het uitgebreide

Museum de Fundatie in Zwolle. De uitbreiding biedt plaats aan twee

tentoonstellingszalen met een gezamenlijk oppervlak van bijna

1000m2. Een groot ovaal raam geeft uitzicht op de historische

binnenstad. Ter gelegenheid van de opening zijn er drie exposities:

hedendaagse fotografie van Pieter Henket, Duitse avant-garde

kunst van begin 20e eeuw en een nieuwe serie schilderijen

van Jeroen Krabbé. Een selectie topwerken uit de eigen collectie

wordt gepresenteerd onder de titel ‘Van Turner tot Appel’.

artCloud

van turnertot appel

De Republiek van Weimar, gemarkeerd door enerzijds het einde

van de Eerste Wereldoorlog in 1918 en anderzijds de machts-

overname door Adolf Hitler in 1933, kent twee gezichten.

De periode geldt als een hoogtepunt van kunst en cultuur in

Duitsland, maar was ook een tijd van felle politieke strijd en

economisch verval. De tentoonstelling ‘Dans op de vulkaan’,

een samen werkingsproject met de Akademie der Künste in

Berlijn, laat zien hoe Duitse kunstenaars deze merkwaardige

tegenstelling verbeeldden en becommentarieerden.

Terwijl Berlijn het toneel was van hevige

straatgevechten tussen de verschillende

politieke kampen, werd in 1919 in het

betrekkelijk rustige Weimar de basis

gelegd voor de eerste democratische

regering in de geschiedenis van

Duitsland. In de jaren erna stuwde de

avant-garde in het bruisende Berlijn

het modernisme in al haar vormen op.

Achter de façades woonde echter een volk

dat gedesillusioneerd en ontworteld van

de slagvelden van de Eerste Wereldoorlog

was teruggekeerd. Bij het witte licht van

de schijnwerpers kleurden de schaduwen

diep zwart.

‘Dans op de Vulkaan’ toont topstukken

van onder anderen Käthe Kollwitz,

Lovis Corinth, Max Beckmann, Otto Dix

en George Grosz. Drie hoofdthema’s

vertellen het indringende verhaal van een

land in verwarring. ‘Het grauwe

Henket wordt wel vergeleken met Anton

Corbijn. Niet zozeer vanwege de foto’s

zelf, die een heel andere sfeer ademen,

als wel vanwege de beeldbepalende

betekenis van zijn werk voor de tijd

van nu. Zoals Corbijn met zijn beroemde

foto’s van U2 en andere sterren de

essentie van de jaren negentig wist te

vangen, zo creëert Henket het typerende

tijdsbeeld van de huidige celebrities.

Door de stilering van zijn onderwerpen,

gecombineerd met de manier waarop

hij in zijn foto’s licht en kleur mengt,

beweegt Henket zich tegelijkertijd op

het gebied van de schilderkunst. Hij

refereert daarmee op subtiele wijze aan

de Hollandse meesters uit de 17e eeuw,

die hij als geboren Nederlander zo

goed kent.

In een tijd dat elke telefoon ook een

fotocamera is, waarmee het leven met

een simpele druk op de knop kan worden

vastgelegd, heeft Henket zich juist

toegelegd op de manipulatie van de

werkelijkheid. Henket regisseert en

ensceneert. Op de tentoonstelling in

Museum de Fundatie wordt dit gegeven

geïllustreerd aan de hand van zijn

‘Interrogation Project’ en ‘The Wait’.

Het ‘Interogation Project‘ is een serie

foto’s waarvoor hij bekende acteurs en

actrices voor zijn camera haalde en hen

zogenaamd beschuldigde van een

misdaad die ze niet hadden begaan.

De verschillende reacties op de

beschuldiging werden een staalkaart

van menselijke emotie. Met ‘The Wait’,

speciaal gemaakt voor deze tentoon-

stelling, vertaalde hij datzelfde gegeven

naar het bewegende beeld van de film.

Vanuit een vast camera standpunt filmde

hij acht Nederlandse topacteurs, onder

wie Halina Reijn, Tygo Gernandt en

Arjan Ederveen, die in een kale en kille

politiecel twee uur lang wachten op de

terugkeer van hun ondervragers.

Courtesy Flatland Gallery

Amsterdam/Parijs

1 juni t/m 17 noVember 2013

1 juni t/m 15 september 2013

Fotograaf Pieter Henket vertrok als 19-jarige naar New York

en verwierf in 2008 wereldwijd faam met zijn foto voor de

cover van het debuutalbum van Lady Gaga. Inmiddels is hij

een veelgevraagde fotograaf met werk in Harper’s Bazaar,

Esquire en Vogue. In Museum de Fundatie krijgt hij zijn

eerste solotentoonstelling, nadat afzonderlijke werken

eerder werden getoond in onder andere het Metropolitan

Museum in New York.

pieter Henket

tHe way i see it

naoorlogse bestaan versus de golden

twenties’ brengt de ongekende uitbarsting

aan vormen en stijlen in beeld, waarmee

de avant-garde probeerde de trauma’s van

de recente geschiedenis te verwerken en

vat te krijgen op het optimistische en

bruisende moderne leven met al zijn

beloftes voor een betere toekomst. ‘Het

grotestadsleven in Berlijn’ gaat over het

dagelijkse leven in de metropool Berlijn,

waar de pijnlijke spagaat van het Duitse

volk het meest zichtbaar en voelbaar was.

‘Een blik vooruit en terug’ maakt de

onvermijdelijke doorwerking van de

verloren oorlog duidelijk, waarbij de

droom van een ideale wereld omsloeg

in zijn tegendeel. De harde realiteit van

het nietsontziende nazisme van Hitler

en de zijnen betekende feitelijk het einde

van de republiek en stelde een nieuw

drama in het verschiet.

kunst en leVen in de republiek Van weimar

dans op de Vulkaan

Pieter Henket, Saint Fabrizio, New York City, 2012. Käthe Kollwitz, Gedenkblatt für Karl Liebknecht, 1919/20, houtsnede, 44,2 x 57,2 cm,

kunstcollectie Akademie der Künste, Berlijn

Pieter Henket, Louis (left), Louis (right), 2011.

Pieter Henket, Pierre Hotel, New York City, 2007.

George Grosz, Walzertraum, 1921, blad XIII uit de map:

ECCE HOMO, Malik-Verlag Berlijn, 1922/23, offset,

35 x 26 cm, kunstcollectie Akademie der Künste, Berlijn

Klaus Wittkugel, Waschkaue, 1931, foto, 30 x 24 cm,

kunstcollectie Akademie der Künste, Berlijn

Gerd Arntz, Drei Figuren, 1931, olieverf op doek,

100 x 80 cm, collectie Von der Heydt-Museum, Wuppertal

George Grosz, Der Agitator, 1928, olieverf op doek,

108 x 81 cm, collectie Stedelijk Museum,

Amsterdam

Pieter Henket, Mau Mau, New York City, 2009.

Pieter Henket, The Fame, New York City, 2008.

John Heartfield, Die Rationalisierung marschiert, Maschinenmensch im Eilmarsch,

1926/27, fotomontage, 32 x 23,5 cm, kunstcollectie Akademie der Künste, Berlijn

Ruim 60.000 mensen brachten inmiddels

een bezoek aan de volledig vernieuwde

beeldentuin. Speciaal voor de heropening

werd de collectie beelden van Museum

de Fundatie en de Provincie Overijssel

uitgebreid met een genereus bruikleen

van ruim veertig werken uit de collectie

van Beelden aan Zee in Scheveningen.

In deze door Theo en Lida Scholten

bijeengebrachte collectie staat het

‘mensbeeld’ centraal. De presentatie

rond het Nijenhuis geeft een boeiende

doorsnede van de moderne

beeldhouwkunst uit de 20e en 21e eeuw.

Er is werk te zien van beeldhouwers als

Andreu Alfaro, Karel Appel, Kenneth

Armitage, Frode Bolhuis, Jan Bronner,

Pino Castagna, Tom Claassen, Eugène

Dodeigne, Pjotr Müller, Mario Negri,

Charlotte van Pallandt, Han Wezelaar

en de Zhou Brothers. Echte blikvangers

zijn de metershoge beelden van

Heringa/Van Kalsbeek, Ronald A.

Westerhuis en David Bade, die werden

aangekocht in samenwerking met

Mojo Concerts. Elk jaar verhuist één

of meer van deze beelden tijdelijk

naar het bekende Lowlands Festival in

Biddinghuizen. Kasteel het Nijenhuis

heeft met Hannema’s een uitstekend

museumcafé en de honderd witte

zwerfstoeltjes maken de beeldentuin

bovendien dé plek voor een

zomerse picknick.

Tot en met 25 augustus is

in Kasteel het Nijenhuis de

tentoonstelling ‘Hieron Pessers –

Dolce Vita’ te zien. Met 24

monumentale werken wordt

voor het eerst een overzicht

gepresenteerd van het oeuvre

van de in 2004 overleden

kunstenaar Hieron Pessers.

Op nog geen vijftien kilometer van Zwolle ligt het Kasteel het

Nijenhuis, een havezate die tot 1984 werd bewoond door Dirk

Hannema, de grondlegger van Museum de Fundatie en voormalig

directeur van het Rotterdamse Museum Boijmans. Naast het

paleis in Zwolle is het kasteel de tweede locatie van Museum

de Fundatie. Het toont delen van de collectie en wisselexposities

in een volstrekt unieke en sfeervolle setting. In het voorjaar van

2012 werd hier de nieuwe beeldentuin van het kasteel geopend,

één van de grootste en meest bijzondere beeldentuinen van

Nederland.

Kasteel het Nijenhuis en de beeldentuin

‘Dum Vivimus Vivamus’, oftewel ‘Laat

ons leven zolang we leven’, was de

spreuk die Jeroen Krabbé van zijn

ouders meekreeg en die onder zijn

geboorte aankondiging staat. Het (van

oorsprong Epicurische) motto mag

gezien worden als een aansporing om

iets van het leven te maken en er

tegelijkertijd van te genieten. Als

tekenleraar en geboren didacticus

hechtte Maarten Krabbé grote waarde

aan de verbeeldings kracht van

kinderen, die juist in die jaren ook

door de Cobra-kunstenaars

werd gepropageerd. Met zijn

zelfbedachte lesmethode,

gestoeld op vrijheid,

fantasie en experi menteer-

lust was Krabbé sr. een

vernieuwer van het

naoorlogse tekenonderwijs

in Nederland en vormde hij

en passant de artistieke

persoonlijkheid van zijn

zoon, die zich maar al te

graag opwierp als

proefkonijn. Voor zijn

recente serie schilderijen

greep Krabbé deels terug

op de experimentele

technieken die hij leerde

van zijn vader, maar die hij

sinds zijn kinderjaren

eigenlijk nooit meer had

toegepast. In sommige

gevallen werkte de techniek echter niet

in olieverf en moest hij het effect ervan

op een andere manier zien te bereiken.

Zo werd de schilder, opgeleid aan de

Rijksakademie van Beeldende Kunsten

in Amsterdam, geprikkeld om opnieuw

het experiment aan te gaan. Tijdens dit

proces van terugkijken en herontdekken

werd Krabbé overvallen door emotie: het

in essentie beklemmende gevoel van

alleen te zijn en de sensatie dat door de

kracht van de verbeelding dat isolement

kan worden doorbroken.

jeroen krabbé‘dum ViVimus ViVamus’

1 juni t/m 17 noVember 2013

De tekeningen die Jeroen Krabbé als kind tussen 1947 en

1958 maakte, werden door zijn vader zorgvuldig bewaard.

Meer dan een halve eeuw later gebruikte Krabbé de

kindertekeningen als uitgangspunt van een serie zeer

persoonlijke schilderijen. Hij combineerde de ongebreidelde

fantasie van toen met de volwassen visie van nu. De doeken

vertellen op caleidoscopische wijze het verhaal van een

onvermijdelijk kunstenaarschap. Jeroen Krabbé, Papa - 23.11.1948, 2011-2012, gemengde techniek, 189 x 147 cm

Jeroen Krabbé, Uilenboom - februari 1955, 2011-2012,

gemengde techniek, 189 x 147 cm

Afgebeeld vlnr werk van Hieron Pessers, Bé Thoden van Velzen, Steef Roothaan, Pino Castagna en David Bade.

Jeroen Krabbé - Chagall-vis - 1955, 2011-2012, gemengde techniek, 189 x 147 cm

Colofon

Redactie Museum de Fundatie | Fotografie Pedro Sluiter, Hans Westerink, R. Klein Gotink, Benno Slijkhuis, Museum de Fundatie |

Ontwerp STUNNED Communicatie en Vorm | Met dank aan Zwolle Marketing Van de werken van beeldende kunstenaars aangesloten bij een

CISAC-organisatie zijn de publicatierechten geregeld met Pictoright te Amsterdam, © c/o Pictoright Amsterdam 2013. Museum de Fundatie heeft

er naar gestreefd de rechten van de illustraties volgens wettelijke bepalingen te regelen. Degenen die desondanks menen zekere rechten te

kunnen doen gelden, kunnen zich alsnog tot ons wenden.

Deze bijlage is een uitgave van Museum de Fundatie. De inhoud van deze bijlage valt niet onder redactionele verantwoordelijkheid van NRC Handelsblad.

Museum de Fundatie

Paleis a/d Blijmarkt

Blijmarkt 20

8011 NE Zwolle

T: 0572-388188

Kasteel het Nijenhuis

‘t Nijenhuis 10, 8131 RD Heino/Wijhe

T: 0572-388188

info@museumdefundatie.nl

www.museumdefundatie.nl

Museum de Fundatie wordt ondersteund door:

O.DE LEEUW GROEP

Een prachtige middeleeuwse binnenstad met een ruim winkelaanbod,

uitstekende hotels, restaurants en internationaal aansprekende culturele

voorzieningen. Zwolle heeft alles wat je van een eigentijdse stad

verwacht, zonder dat de intimiteit van het verleden verloren is gegaan.

De historische Hanzestad ademt een en al sfeer uit. De karakteristieke gevels,

de verdedigingsmuur, de Sassenpoort, de Peperbus en de stervormige

stadsgracht zijn de publiekstrekkers bij uitstek. De vele straten en steegjes

met verrassend leuke winkels zorgen er voor dat je altijd slaagt tijdens een

dagje shoppen. De stad Zwolle biedt je verder een veelzijdig en hoogstaand

culinair aanbod. Met een verscheidenheid aan internationale keukens en

maar liefst 5 Michelinsterren binnen haar stadsgrenzen is Zwolle met recht

een culinaire hotspot te noemen. Dit alles gecombineerd met een levendig

cultureel- en evenementenaanbod. Naast de heropening van het spectaculair

uitgebreide Museum de Fundatie opent medio juli ‘Waanders in de Broeren’

in de 15e eeuwse Broerenkerk; ruim 1500 m2 aan boeken, muziek, kunst

en andere artikelen. Onder de noemer Zwolle Unlimited biedt de stad in het

weekend van 31 mei t/m 2 juni een scala aan culturele

activiteiten: straattheater, verhalenvertellers,

boekenmarkt, een wijnfestival en veel meer.

Aanvullende informatie: www.vvvzwolle.nl

Zwolle, dynamisChe nieuwe hanZestad

open!fundatie

1 juni