Noro§iriirjide Ameliyat SlraSlnda Ultrasonografinorosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_285.pdf ·...

8
Turk Noro§irurji Dergisi 8: 47 - 54, 1998 TEKNiK, AYGIT, MALZEME Suzer: Ameliyat Slrasmda Ultrasonografi Noro§iriirjide Ameliyat SlraSlnda Ultrasonografi Intraoperative Ultrasonography in Neurosurgery TUNCER SDZER, EROAL CO$KUN, KAOiR T AHTA, TURGA Y KILOACI, SALiH $AHiN, HASAN <::AL, A Y$E TiRY AKi, N URAN AKKOYUNLU Pamukkale Universitesi TIPFakiiltesiNoro~iriirji(TS,Ee, KT,TK,SS, H<;:) ve Radyoloji (AT,NA) Anabilim Dallan, Denizli Ozet: Bu<;ah~madaklinigimizdereal-timeultrasonografi kullamlarak ameliyat edilen 15 hasta sunulmu~tur. Deneyimlerimizin yaYImlare~liginde degerlendirilmesi ile beraber, ameliyat suasmda ultrasonografik goriintiileme yonteminin kafa i<;ive omurga kanah i<;i patolojilerdecerraha yol gosteren, kullammI kolay,zaman kaybIve enfeksiyona yol a<;mayanfaydah bir uygulama oldugu goriilmii~tiir. Anahtar Sozciikler: Ameliyat sIrasmda ultrasonografi, beyin, omurilik, ultrasonografi GtRi$ Ultrasonografi yakla;l1k 35 ylldu tamsal ama<;h olarak kullamlmaktadu (3,7,8,9). B-mode real-time ultrasonografinin noro;;iriirjide cerrahi suasmda kullamlmasmm faydasl ile ilgili yaymlar 1980'li Ylllann ba;;mda yaytmlanml;;hr (3,5,24,27).Real-time cihazlann geli;;tirilmesi sonrasmda, alman goriintiiniin aym anda monitorden goriilmesi imkam oldugu i<;inameliyat suasmda cerraha <;okyardlmcl olan bir yontem olarak noro;;iriirji pratigine girmi;;tir. Yiizeyden goriilemeyen parankim i<;iyerle;;imli beyin ve omurilik lezyonlarmda tarn yerle;;imin saptanmasl, saglam noral dokuya en az hasar verilerek lezyonun <;lkanlmasl ve ne kadanmn <;lkanldlgml ameliyat suasmda cerraha gostermesi Abstract: In this study, we assessed 15patients those were operated on with the assistance of real-time ultrasonography. Review of our experience and the rel- evant literature has shown that, intraoperative ultrasound imaging is an easy and helpful guide to the surgeon with- out time loss and infection. Key Words: Brain, intraoperative ultrasonography, spi- nal cord, ultrasonography nedeniyle kullamml giderek yaygmla;;maktadlr. Bu <;ah;;mada ameliyat sHasmda ultrasonografi kullamlan kafa ve omurga kanah i<;i15noro;;iriirjikal giri;;im incelenmi;; ve ultrasonografinin yardlml deger lendirilmi;;tir. HASTALAR VE YONTEM Klinik Bilgiler Pamukkale Universitesi TIp Fakiiltesi Noro;;iriirji Anabilim Oah'nda son bir yll i<;inde ameliyat edilen hastalar i<;erisinde 15 tanesinde ameliyat sHasmda ultrasonografi (ASUS) kullamlml;;hr. Olgularm klinik ve radyolojik ozellikleri ile ultrasonografik bulgulan Tablo I'de

Transcript of Noro§iriirjide Ameliyat SlraSlnda Ultrasonografinorosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_285.pdf ·...

Page 1: Noro§iriirjide Ameliyat SlraSlnda Ultrasonografinorosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_285.pdf · Turk Noro§irurji Dergisi 8: 47 - 54, 1998 TEKNiK, AYGIT, MALZEME Suzer: Ameliyat Slrasmda

Turk Noro§irurji Dergisi 8: 47 - 54, 1998

TEKNiK, AYGIT, MALZEME

Suzer: Ameliyat Slrasmda Ultrasonografi

Noro§iriirjide Ameliyat SlraSlnda Ultrasonografi

Intraoperative Ultrasonography in Neurosurgery

TUNCER SDZER, EROAL CO$KUN, KAOiR T AHTA, TURGA Y KILOACI, SALiH $AHiN,

HASAN <::AL, A Y$E TiRY AKi, NURAN AKKOYUNLU

Pamukkale UniversitesiTIPFakiiltesiNoro~iriirji(TS,Ee, KT,TK,SS,H<;:) veRadyoloji(AT,NA) Anabilim Dallan, Denizli

Ozet: Bu<;ah~madaklinigimizde real-timeultrasonografikullamlarak ameliyat edilen 15 hasta sunulmu~tur.Deneyimlerimizin yaYImlare~ligindedegerlendirilmesiile beraber, ameliyat suasmda ultrasonografikgoriintiileme yonteminin kafa i<;ive omurga kanah i<;ipatolojilerdecerraha yol gosteren,kullammIkolay,zamankaybIve enfeksiyona yol a<;mayanfaydah bir uygulamaoldugu goriilmii~tiir.Anahtar Sozciikler: Ameliyat sIrasmda ultrasonografi,beyin,omurilik, ultrasonografi

GtRi$

Ultrasonografi yakla;l1k 35 ylldu tamsal ama<;holarak kullamlmaktadu (3,7,8,9). B-mode real-time

ultrasonografinin noro;;iriirjide cerrahi suasmdakullamlmasmm faydasl ile ilgili yaymlar 1980'liYlllannba;;mda yaytmlanml;;hr (3,5,24,27).Real-timecihazlann geli;;tirilmesi sonrasmda, almangoriintiiniin aym anda monitorden goriilmesi imkamoldugu i<;inameliyat suasmda cerraha <;okyardlmclolan bir yontem olarak noro;;iriirji pratigine girmi;;tir.Yiizeyden goriilemeyen parankim i<;iyerle;;imlibeyin ve omurilik lezyonlarmda tarn yerle;;iminsaptanmasl, saglam noral dokuya en az hasarverilerek lezyonun <;lkanlmasl ve ne kadanmn<;lkanldlgml ameliyat suasmda cerraha gostermesi

Abstract: In this study, we assessed 15patients those wereoperated on with the assistance of real-timeultrasonography. Review of our experience and the rel­evant literature has shown that, intraoperative ultrasoundimaging is an easy and helpful guide to the surgeon with­out time loss and infection.

Key Words: Brain, intraoperative ultrasonography, spi­nal cord, ultrasonography

nedeniyle kullamml giderek yaygmla;;maktadlr. Bu<;ah;;mada ameliyat sHasmda ultrasonografikullamlan kafa ve omurga kanah i<;i15noro;;iriirjikalgiri;;im incelenmi;; ve ultrasonografinin yardlmldeger lendirilmi;;tir.

HASTALAR VE YONTEM

Klinik Bilgiler

Pamukkale Universitesi TIp FakiiltesiNoro;;iriirji Anabilim Oah'nda son bir yll i<;indeameliyat edilen hastalar i<;erisinde 15 tanesindeameliyat sHasmda ultrasonografi (ASUS)kullamlml;;hr. Olgularm klinik ve radyolojikozellikleri ile ultrasonografik bulgulan Tablo I'de

Page 2: Noro§iriirjide Ameliyat SlraSlnda Ultrasonografinorosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_285.pdf · Turk Noro§irurji Dergisi 8: 47 - 54, 1998 TEKNiK, AYGIT, MALZEME Suzer: Ameliyat Slrasmda

Tablo I: Ameliyat Slrasmda Ultrasonografi Kullamlan 15 Hastamn Klinik ve Ultrasonografik Ozellikleri

OLGUNO YA$/CiNSiYETYERLE$iM HisTOP ATOLOJiK TANIAMELiYAT SIRASINDAKi USG BULGULARI

1

49/K Parietal, sag C;:okmerkezli glioma yeSmlrlan belirgin olmayan, hiper ye hipoekojen homojen olmayan lezyonlar

mikroapse odaklan2

62/K Korpus kallozum, talamus,Birincil beyin lenfomaslKatJ, hiperekojen, slmrlan klsmen belirgin olan lezyonlar

periyentrikiiler bolge3

18/E Oksipital, sol Osteosarkom metastazlKatJ, homojen, hiperekojen ye smrrlan belirgin lezyon

4

35/K Parietal, sag Arterioyenoz malfonnasyonHiperekojen ye hipoekojen alanlar i<;erenlezyon

5

17 lE Konus medullaris, kauda ekinaNorinomKatJ, hiperekojen, diizgiin konturlu, homojen lezyon

6

57/K Pons, mezensefalonHematomSmlrlan belirgin, homojen, hiperekojen lezyon

7

24/K Torakal3-4, omurilik i<;iAstrositomHiperekojen, smrrlan kIsmen belirgin lezyon

8

57/K Frontal, sol AstrositomHiperekojen, smrrlan belirgin lezyon

9

37/K Servikal 3-4, omurilik dl~lNorinomKatJ, homojen, hiperekojen ye smrrlan belirgin diizgiin konturlu lezyon

10

37/E TorakaI5-6, ekstraduralEkstramediiller hematopoiezisHiperekojen, smrrlan belirgin lezyon

11

49/E Parietal, sag Glioblastoma multifonneHomojen olmayan, hiperekojen kat! lezyon ye hipoekojen kistik yapIlar

12

41/K Frontal, sag Glioblastoma multifonneSmrrlan belirgin olmayan, kat! ye hiperekojen lezyon, hipoekojen kistik komponent

13

40/E Oksipital, sol HematomSmlrlan belirgin, hiperekojen, homojen lezyon

14

IDlE Frontal, sag Kur~unHiperekojen, goriintii kusuruna yol a<;anlezyon

15

49/E Parietal, sol Bro~ karsinomu metastazlSmrrlan belirgin, kat!, hiperekojen ye homojen lezyon

Page 3: Noro§iriirjide Ameliyat SlraSlnda Ultrasonografinorosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_285.pdf · Turk Noro§irurji Dergisi 8: 47 - 54, 1998 TEKNiK, AYGIT, MALZEME Suzer: Ameliyat Slrasmda

Turk Noro§irurji Dergisi 8: 47 - 54, 1998

gosterilmi;;tir. Hastalarm 8 tanesi kadm, 7 tanesierkek olup ya;;lan 10 ile 62 arasmda degi;;mektedir.Olgularm 11 tanesinde kafa ic;i, 4 tanesinde iseomurga kanal1 ic;i cerrahi giri;;im sIrasmdaultrasonografik goriinruleme yontemi kullamlml;;hr.Hastalanmlzm 10 tanesi rumor, 1 tanesi arteriovenozmalformasyon, 3 tanesi hematom, 1 tanesi ise kafaic;i yabanCl cisim ($ekil 5) nedeniyle ameliyatedilmi;;lerdir.

Ameliyat Srrasmda Kullamm Teknigi

Ameliyat slrasmdaki rum goriinhilemeler B­mode real-time ultrasonografi cihazl (model RTX200,General Electric, ABD) ile elde edilmi;;tir. Lezyonunyerle;;imine gore 5.0 veya 7.5 Mhz'lik transducer

Suzer: Ameliyat Slrasmda U/trasonograft

probe kullamlml;;hr. Ameliyat alanmdaki steril;;artlan korumak amaClyla ara kablo steril ortii ileortiilmii;;tiir. Prob iizerine jel konulduktan somasteril eldiven ic;ineyerle;;tirilmi;;tir.

Kafa ic;i lezyonlar ic;in prob kraniotomidenhemen soma ameliyat alamna sokulmu;;tur. Duranmiizerinden alman goriintiilerle dura ac;lldlktan somadogrudan korteks iizerinden alman goriintiilerarasmda fark olmadlgl yaYlmlarda bildirildigi ic;inultrasonografi dura ac;llmadan once yapllml;;hr($ekil 2,3). Beyin sapl hematomu olan hasta veinterhemisferik yolla girilerek korpus kallozumiizerindeki lezyonu C;lkanlan lenfomah hasta($ekil 4) ic;in ek olarak dura ac;lldlktan soma daultrasonografik goriintiileme tekrarlanml;;hr.

$ekill: Olgu 9. Sagittal (a) ye aksiyal (b) MRG tetkikinde seryikal3-4 arasmda yerle~en ye omuriligi arkaya-saga dogruiten omurilik dl~l tiimor (norinom) goriilmektedir. Laminektomiden hemen soma yapllan sagittal (e) ye aksiyal (d)ultrasonografik ineelemede kah, hiperekojen ye smulan belirgin lezyon goriintiilenmi~tir. (ok: arka dura, ok ueu: omurgacismi, T: ti,imor)

Page 4: Noro§iriirjide Ameliyat SlraSlnda Ultrasonografinorosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_285.pdf · Turk Noro§irurji Dergisi 8: 47 - 54, 1998 TEKNiK, AYGIT, MALZEME Suzer: Ameliyat Slrasmda

Tiirk Noro§iriirji Dergisi 8: 47 - 54, 1998

$eki12: Olgu 12, a) on yll once sol frontal glial tiimornedeniyle ameliyat edilen, ~imdi sag frontal tiimor(glioblastomamultiforme) nedeniyle ba~vuran hastanmMRG incelemesi, b) yapllan USG tetkikinde hipoekojenkist (ok) ye falks'm (f) sag tarafmda yerle~en, slmrlanbelirginolmayanhiperekojensolid tiimor (T) saptanml~hr.

Kraniotomi alaru steril serum fizyolojik ile Yikanarakyeterli akustik pencerenin olu~masl saglanml~tIr.Anatomik yonelimin bozulmamasl amaclyla oncefalks, tentoryum ve ventrikiiler sistem gibi normalyapllar goriilmii~ ve daha soma lezyonayonelinmi~tir. Lezyonlardan en az iki planda(aksiyal, koronal, sagittal) goriintii almml~hr.

Omurga kanah il;i yerle~imli lezyonlar i<;inlaminektomiyi takiben cerrahi alan steril serumfizyolojik ile doldurulmu~tur. Transduser probudurarun iizerine dokundurulmadan, su havuzunun

Siizer: Ameliyat Slrasmda U/trasonografi

$ekil 3: Olgu 11,a) sag temporoparietal bolgede kistik yekah klslmlan olan tiimoral (glioblastoma multiforme), b)hastanm dura iizerinden yapllan USGtetkikinde slmrlanbelirgin olmayan,heterojen goriiniimde, kah, hiperekojentiimorye hipoekojenkistlergoriilmektedir.OncekisteUSGe~liginde ponksiyon yapllarak basm<;azalhlml~ somatiimor "lkanlml~hr. Kisti<;indekiponksiyon ignesinin ueuokla gosterilmi~tir(K:kist,T:tiimor).

i<;ine batmlarak i~lem ger<;ekle~tirilmi~tir. Oncesagittal pI and a goriintiiler ahnml~, daha somatransducer 90° <;evrilerek aksiyal plandakigoriintiileme yapllml~tIr ($ekill).

SONUC;LAR

Ameliyat slrasmda ultrasonografi kullarulan 15hastarun tamammda lezyonun tarn yerle~imi, normalnoral dokuyla slrurlan ve kom~u anatomik yapllarla

Page 5: Noro§iriirjide Ameliyat SlraSlnda Ultrasonografinorosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_285.pdf · Turk Noro§irurji Dergisi 8: 47 - 54, 1998 TEKNiK, AYGIT, MALZEME Suzer: Ameliyat Slrasmda

Turk Noro§irurji Dergisi 8: 47 - 54, 1998

$ekil4: Olgu 2, a) kontrasth koronal MRG tetkikindelateral ventrikiiller arasmda ve sol derin temporaldehiperintens tiimoral lezyonlar (lenfoma) goriilmektedir,b) koronal diizlemde yapllan ameliyat slrasmda U5G'delateral ventrikiiller ve 3. ventrikiil arasmda yerle~entiimoral doku gosterilmi~tir.(T:tiimor)

olan ili~kisi goriilmii~tiir. Dura mater/in iizerindenyapllan inceleme bize lezyonun tarn iizerineula~mamlZ i<;inyapllmasl gereken dura insizyonununen uygun yerini gostermi~tir. Aynca kortikal kesi vemiyelotominin en az diizeyde yapllarak normal noraldokuya en az hasar verilmesine yardlmcl olmu~tur.Lezyon <;lkarhldlktan soma yapllan kontrolultrasonografi bize tarn eksizyonun ger<;ekle~tiginiameliyat slrasmda gostermi~tir. t~lemin uygulanmaslortalama 20 dakika kadar siirmii~ olup hi<;birhastamlzda enfeksiyon goriilmemi~tir.

Suzer: Ameliyat SlTasmda Ultrasonografi

TARTI~MA

Nororadyolojide kullamlan bilgisayarhtomografi (BT), manyetik rezonans goriintiileme(MRG) ve anjiografi gibi cihazlann hlZla geli~mesicerraha ameliyat oncesi hazlrhk doneminde lezyonhakkmda ayrmhh bilgi vermekle beraber ameliyatsuasmdaki radyolojik destek yeterli orandasaglanamamaktadlr. Parankim i<;iyerle~imli birlezyonun tarn yerinin saglanmasl, smularmmbelirlenmesi, kom~u anatomik yapllarla olanili~kisinin goriilmesi ve ne kadannm <;lkanldlgmmameliyat suasmda degerlendirilmesi i<;inkullamlabilen en kolay ve en ucuz tetkik ameliyatsuasmda ultrasonografik goriintiileme yontemidir.Ultrasonografi tamsal ama<;la yakla~lk olarak 35ylldu kullamlmaktadlr. 1960/h ylllarda kullamlan A­mode cihazlar sadece lezyonun derinligi hakkmdabilgi verirken, 1970/li ylllarda geli~en B-mode real­time ultrasonografi yontemi ile alman goriintiilerinaym and a monitorden izlenmesi imkam ortaya<;lkml~hr.Bu teknik ilerlemeler sonrasmda noro~iriirjipratiginde ameliyat suasmda ultrasonografikullammmm yararlan hakkmdaki yaymlar 1980/liYlllann ba~mda <;lkmaya ba~laml~hr (3/5/24/27).Giiniimiizde ultasonografik goriintiilemeninameliyat suasmda kullamm endikasyonlan giderekartmakta ve yaYlmlarda slk<;a kar~lmlza<;lkmaktadu.

Ameliyat slrasmda kullamlan ultrasonografiprob/lan 3.5 MHz ile 10 MHz arasmdadegi~mektedir. Lezyonlann <;ogu5 MHz/lik prob ilea<;lk<;agoriintiilenebilir fakat derin yerle~imlilezyonlar i<;in3.5 MHz, yiizeye <;okyakm lezyonlari<;inise 7.5 veya 10 Mhz probe kullamml gerekebilir.Transduser probu ile yiizey arasmdaki temasm tarnolarak saglanabilmesi ve yeterli akustik pencereninolu~masl i<;insteril serum fizyolojik (SF) kullamhr.Kafa i<;ilezyonlarda siirekli SF ile Ylkama yeterliolmakla beraber, goriintii kusurlanm onlemekamaClyla inceleme, i<;i SF doldurulmu~ eldiveniizerinden yapllabilir. Omurilik cerrahisinde isecerrahi alanm SF ile doldurulmasl sonrasmda probesu havuzuna batmlarak dura iizerine dogrudantemas yapllmadan goriintiiler elde edilir (2,4/10/19/26). Kafa i<;ipatolojilerde, anatomik yoneliminbozulmamasl amaClyla once falks, tentoryum veventrikiiler sistem gibi normal anatomik yapllargoriildiikten sonra lezyona yonelinmesi tavsiyeedilmektedir (4/26). t~lemin duranm iizerindenyapllmasl ile dogrudan korteks iizerinden yapllmaslarasmda goriintii a<;lsmdan fark olmadlglbilinmektedir. Aynca dura a<;llmadan once yaplla~

Page 6: Noro§iriirjide Ameliyat SlraSlnda Ultrasonografinorosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_285.pdf · Turk Noro§irurji Dergisi 8: 47 - 54, 1998 TEKNiK, AYGIT, MALZEME Suzer: Ameliyat Slrasmda

Turk Noro~irurji Dergisi 8: 47 - 54, 1998

goriintiileme sonucunda tarn lezyonun iizerindekalmak i<;ingerekli en uygun dura kesisinin yerisaptanabilir. Bu nedenlerle i~lem kraniyotomidenhemen sonra ve dura a<;llmadan once yaplhr.Omurilik lezyonlarmda sagittal ve aksiyal planda,kafa i<;ilezonlarda ise aksiyal, koronal ve sagittalplanda goriintiiler ahmr.

intraparankimal yerle~imli tiimorler beyin veomurilige gore hiperekojen goriintii verirkenetrafmdaki odem, tiimor i<;inekroz ve kistler isehipoekojen olarak goriiliirler (3,6,13,16,17,20,21,23).riimorler artml~ hiicre miktan ve ekstraselliileri<;erikleri nedeniyle beyinden daha fazla ekojendirfakat kitlelerin hiperekojen goriintiilerindeki bu ekoyapllanmalan tiimoriin histopatolojik tipi ile ilgilibilgi vermez (6,13). Le Roux ve ark. (16) bird en dahafazla ameliyat edilen veya radyoterapi alan hastalannameliyat sIrasmda ultrasonografide saptanan tiimor

Suzer: Ameliyat Slrasmda U/trasonografi

$ekil5: Olgu 14. Silah yaralanmasl nedeniyle ameliyatplanlanan hastada kafa ic;indeki kur~unun tiC;kere yerdegi~tirdigi saptandl. Ameliyattan hemen once yapllantetkiklerde (a,b) kur~unun sag frontalde kemigin tistiindeoldugu saptandl. Ameliyat slrasmda ise kur~un (ok)beyinparankiminin ic;indenUSGe~ligindeC;lkarhldl(c).

hacimlerinin BT'lerinde saptanan tiimor hacminegore daha fazla ol<;iildiigiinii ve bunun gliozise bagholdugunu belirtmi~lerdir.

Parankim i<;ihematomlarm ba~langl<; anmdahipoekojen olup, ortalama bir dakika (22-90 saniye)i<;indehiperekojen hale geldikleri Lillehei ve ark. (18)

tarafmdan gosterilmi~tir. Aym <;ah~mada artml~ekojeni sebebinin plhhla~ma mekanizmasl ile ilgiliolmaYlp eritrositlerin agregasyonuna bagh oldugugos terilmi~tir.

I<' '1fa travmaSl ge<;iren hastalarda ASUSkullamml ile ilgili <;e~itliyaymlar bulunmaktadIr.Enzman ve ark. (5), Br'de goriintii kusuru yaratanyabancl cisim ve madeni par<;alar ile beyine batankemik par<;alanmn ultrasonografi kullamlarakkolayhkla yerlerinin belirlenebileceginibildirmi~lerdir. Andrews ve ark. 0), agu kafatravmaSl ve herniasyon nedeniyle Br <;ekilemedenacil ameliyata ahnan 17 hastada ASUS kullanml~larve bulgulanm ameliyat sonraSl Br ile veyakaybedilen hastalarda otopsi ile kontrol ederek,parankim i<;ikanama ve kontiizyonlarm 15 hastada(% 88) ASUS ile tesbit edildigini gostererekultrasonografik goriintiilemenin faydasma dikkat<;ekmi~lerdir.

Page 7: Noro§iriirjide Ameliyat SlraSlnda Ultrasonografinorosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_285.pdf · Turk Noro§irurji Dergisi 8: 47 - 54, 1998 TEKNiK, AYGIT, MALZEME Suzer: Ameliyat Slrasmda

Turk Niiro~irurji Dergisi 8: 47 - 54, 1998

Ameliyat slTasmda ultrasonografi kullamml,aktif veya tromboze AVM'ler ile 4mm'den biiyiikanevrizmalarm goriintiilenmesinde de yardlmclolmaktadlT (3,4,26). Her ne kadar kafa ic;idamarlarmcerrahisinde ultrasonografik goriintiileme nadirengerekli olsa da sec;ilmi~vakalarda faydah olabilecegibildirilmektedir (26). Anevrizmalarda kan aklmmmoldugu liimen hipoekojen, duvar ise hiperekojengoriintii verir. A VM'lerde aklm olan alanlarhipoekojenik, daha kah alanlar ise yiiksekekojenitede goriiliirler. Aym ~ekilde besleyici vebo~alhcl damarlar da ASUS ile saptanabilir ve takipedilebilirler.

Servikal spondiloz, travma veya enfeksiyonnedeniyle yapllacak anterior servikal giri~imlerdeameliyat slrasmda ultrasonografik goriintiilemeninfaydalan hakkmda ozellikle son 5 yllda yaYlmlardayazllar C;lkmaktadlr (11,12,22). Goodkin ve ark. (11)ile Nardone ve ark. (22) anterior servikalvertebrektomi vakalarmda ASUS kullanml~lar vehastalara USG e~liginde yapllan dekompresyonmiktanm ameliyat somaSI donemde c;ekilen BT ilekontrol etmi~lerdir. Sonuc;ta kemik eksizyonunungiivenli ve yeterli bir ~ekilde laterale dogruuzahlmasl ic;in, asimetri ya da yetersizdekompresyonun onlenmesi ic;in ve tehlikeliolabilecek kadar a~m kemik almmasl riskini ortadankaldlTmak ic;in ameliyat slrasmda ultrasonografikullammmm faydah oldugunu belirtmi~lerdir.Aynca Ryken ve ark. (25) akondroplaziye bagholarak servikomeduller basl saptanan 6 vakadayapllan arka c;ukur dekompresyonu ve atlaslaminektomisi slrasmda dekompresyon miktanmnsaptanmasl ic;inASUS kullanml~lardlr.

Aschoff ve ark. (2) siringomiyeli cerrahisinde,Lunardi ve ark. (19) omurilik ic;ikavernoz anjiomsaptanan 5 hastada, Kyoshima ve ark. (15) ise beyinsapl lezyonu bulunan 3 hastada ameliyat slTasmdaultrasonografi kullanml~lar ve omurilik kesisineba~lamadan once lezyonun tarn yerinin saptanmasl,posterior miyelotominin en az diizeyde yapllmasl velezyonun tarn eksizyonunun ameliyat slfasmdagoriintiilenebilmesi nedeniyle bu vakalardaultrasonografik goriintiilemenin faydah oldugunuvurgulaml~lardlr. Aynca C;lplak gozle slmrlan zorbelirlenen omurilik ic;i yerle~imli astrositomlarmhiperekojen goriintiileri nedeniyle omuriliktenkolayhkla aynlabildikleri bildirilmektedir.

Tsutsumi ve ark. (27) geli~tirdikleri bir sistemlederin yerle~imli tiimor saptanan 3 vakada USGkontroluile biyopsi alml~lardlr. Kosvakages ve ark.

5uzer: Ameliyat 5lrasznda Ultrasonografi

(14) ise 1993 yllmda yeni bir noronavigator sistemgeli~tirmi~ler ve 7 hastada kullandlklan bu sistemi"ultrasound-controlled neuronavigator-guided brainsurgery - ultrason denetimli noronavigator rehberlibeyin cerrahisi" ~eklinde tamtml~lardlT.

Sonuc; olarak, ameliyat slfasmdaultrasonografik goriintiileme yontemi beyin veomurilik yerle~imli parankim ic;i lezyonlarm tarnyerle~imlerinin belirlenerek kortikal ve omurilikkesilerinin en az duzeyde tutulmasml, saglam noraldokuya en az zarar verilmesini, lezyonun slmrlanve kom~u anatomik yapllarla olan ili~kisininsaptanmasml, travma sonrasmda yabanCl cisim vekemik parc;alarm saptanarak <;1karhlmasml saglayanve yapllan eksizyon miktanm ameliyat slTasmdacerraha gosteren bir yontem olarak noro~iriirjipratiginde daha slk yer almasl gereken bir yardlmcltekniktir.

Yazisma Adresi: Or.Tuncer Stizer

Pamukkale Universitesi TIP FaktiltesiNoro~irtirji Anabilim Oah20100 OenizliTel: (258) 211 48 05Faks: (258) 242 11 34

KAYNAKLAR

1. Andrews BT,BedersonJB, Pitts LH: Use of intraoperativeultrasonography to improve the diagnostic accuracy ofexploratory burr holes in patients with traumatictentorial herniation. Neurosurgery 24:345-347, 1989

2. Aschoff A, Albert F, Mende U, Kunze S: Intraoperativesonography in syringomyelia: technique, results,limitations. Acta Neurochir 123:176-177, 1993

3. Chandler WF, Knake JE, McGillicuddy JE, Lillehei KO,Silver TM: Intraoperative use of reaLtimeultrasonography in neurosurgery. J Neurosurg 57:157­163, 1982

4. Co~kun E: Beyin ve omurilik ameliyatlannda~eroperatif ultrasonografi kullamml (Tez).lzmir: EgeUniversitesi, 1994

5. Enzmann OR, Britt RH, Lyons B, Buxton TL, WilsonOA: Experimental study of high resolution ultrasoundimaging of hemorrhage, bone fragments, and foreignbodies in head trauma. J Neurosurg 54:304-309, 1981

6. Enzmann OR, Wheat R, Marshall WH, Bird R, HanberyJ, Silverberg GO, Britt RH, Shuer L: Tumors of thecentral nervous system studied by computedtomography and ultrasound. Radiology 154:393-399,1985

7. Ford R, Ambrose J: The measurement of the positionof midline structures in the skull with high frequencypulsed ultrasound. Brain 86:189-196, 1963

8. Fry FJ: Ultrasonic visualization of human brain

53

Page 8: Noro§iriirjide Ameliyat SlraSlnda Ultrasonografinorosirurji.dergisi.org/pdf/pdf_TND_285.pdf · Turk Noro§irurji Dergisi 8: 47 - 54, 1998 TEKNiK, AYGIT, MALZEME Suzer: Ameliyat Slrasmda

Turk N6ro§irurji Dergisi 8: 47 - 54, 1998

structure. Invest RadioI5:117-121, 19709. Galicich JH, Lombraso CT, Matson DD: Ultrasonic

B.scanning of the brain. J Neurosurg 22:499-510/196510. Gooding AW, Berger MS, Linkowski GD, Dillon wp/

Weinstein PR: Transducer frequency considerations inintraoperative US of the spine. Radiology 160:272-273,1986

11. Goodkin R, Haynor DR, Kliot M: Intraoperativeultrasound for monitoring anterior cervicalvertebrectomy. J Neurosurg 84:702-704/1996

12. Goto S, Mochizuki M, Watanabe T, Hiramatu K, TannoT, Kitahara H, Moriya H: Long-term follow-up studyof anterior cervical surgery for cervical spondyloticmyelopathy with special reference to the magneticresonance imaging findings in 52 cases. Clin Orthop291:142-153/ 1993

13. Hammoud MA, Ligon BL, Elsouki R, Shi WM, SchomerDF: Use of intra operative ultrasound for localizingtumors and determining the extent of resection: acomparative study with magnetic resonance imaging.J Neurosurg 84:737-741/ 1996

14. Koivukangas J/ Louhisalmi Y/ Alakuijala J/ OikarinenJ: Ultrasound-controlled neuronavigator-guided brainsurgery. J Neurosurg 79:36-42/ 1993

15. Kyoshima K, Kobayashi G/ Gibo H, Kuroyanagi T: Astudy of safe entry zones via the floor of the fourthventricle for brainstem lesions. Report of three cases.J Neurosurg 78:987-993/1993

16. LeRoux PD, Berger MS, Ojeman GE, Wang K, MackLA: Correlation of intraoperative ultrasound tumorvolumes and margins with preoperative computerizedtomography scans. J Neurosurg 71:691-698/ 1989

17. LeRoux PD, Winter TC, Berger MS, Mack LA, WangK, Elliott JP: A comparison between preoperativemagnetic resonance and intraoperative ultrasound

Suzer: Ameliyat Slrasmda Ultrasonografi

tumor volumes and margins. J Clin Ultrasound 22:29­36/1994

18. Lillehei KO, Chandler WF, Knake JE: Real-timeultrasound characteristics of the acut intracerebral

hemorrhage as studied in the canine model.Neurosurgery 14:48-51/ 1984

19. Lunardi p/ Acqui M, Ferrante L, Fortune A: The role ofintraoperative ultrasound imaging in the surgicalremoval of intramedullary cavernous angiomas.Neurosurgery 34:520-523/ 1994

20. Mayfrank L, Bertalanfy H, Spetzger U/ Klein HM,Gilsbach JM: Ultrasound guided craniotomy forminimally invasive exposure of cerebral convexitylesions. Acta Neurochir 131:270-273/ 1994

21. McGahanJP, Ellis WG/ Budenz RW, Walter JP/ BogganJ: Brain gliomas: sonographic characterization.Radiology 159:485-492/ 1986

22. Nardone EM, Chen JW/ Maggio W/ Nauta JM: Thevalue of intra operative ultrasonography in cervicalcorpectomy: assesment by postoperative computed~?mography. Neurosurgery 39:971-975/ 1996

23. Ozek MM, Pamir MN, Ozer AF, Ku~C;UluN, Erzen C:Ameliyat slrasmda kranial ultrasonografi uygulamaslve sonu<;lan. Turk Noro~ir Derg 2:21-26/1991

24. Rubin JM/ Dohrmann GJ: Intraoperative neurosurgicalultrasound in the localization and characterization of

intracranial masses. Radiology 148:519-524/ 198325. Ryken TC, Menezes AH: Cervicomedullary

compression in achondroplasia. J Neurosurg 81:43­48/ 1994

26. Sigel B:Operative ultrasonography, ikinci bash, NewYork:Raven Press, 1988/ 175+26 s.

27. Tsutsumi Y/ Andoh Y/ Inoue N: Ultrasound.guidedbiopsy for deep seated brain tumors. J Neurosurg57:164-167/ 1982

YORUM

Yazarlar, <;okuzun ylllardrr n6ro~iriirji pratiginde kullamlan, yararlan ve smrrlan <;okiyi bilinenbir y6ntemi tekrar sunmaktadlr. Yine yazarlarm sundugu ve y6ntemin kullamlml~ oldugu hastalaryerle~im a<;lsmdan cerraha hi<; bir zorluk <;lkarmayacak olgulardlr. Hatta aralannda 5-6 cmboyutlarmda subkortikal yerle~imli kitleler vardlr. Yerle~imi zor, kii<;iik ve se<;ilmi~bir lezyongrubunda (6megin derin yerle~imli kavemomlar) yapllacak bir <;all~mayazlyt daha anlamh kllabilirdi.

Toygun OrbayGazi Universitesi TIp FakilltesiN6ro~iriirji ABDAnkara