Non scholae, sed vitae discimus - apeiron-uni.eu pdf/FZN-HCN-Vodic kroz studij-I izd...

Non scholae, sed vitae discimus

(Ne učimo za školu nego za život )

NASTAVNI PLAN Fakulteta zdravstvene njege

Health Care & Nursing

Banja Luka

Banja Luka, 2006.

Bosna i Hercegovina/RS, Banja Luka, 5. kozarske brigade 18, Pošt. fah 51 Banja Luka 78102 Akreditacija: Ministarstvo prosvjete i kulture RS br. 6-01-2368-3/03;

Registracija: U/I 2981/03 Osnovni sud Banja Luka Studentska služba: 5 kozarske brigade 18, Tel: +387 (0) 51 349 580; Fax: 349 581;

Dekanat: +387 (0) 51 349 582; Management: 322 850 Odjeljenje u Bijeljini: +387 (0) 55 225 999; Odjeljenje u Travniku: +387 (0) 30 517 454;

InfoDESK Doboj +387 (0) 53 236 166

PANEVROPSKI UNIVERZITET APEIRON F A K U L T E T Z D R A V S T V E N E N J E G E

B A NJ A L U K A

VODIČ kroz studije

Fakulteta zdravstvene njege - College of Health Care & Nursing

Izdavač: Panevropski univerzitet "APEIRON"

Banja Luka 1. izdanje, godina 2006.

Odgovorno lice izdavača,

DARKO Uremović

Urednik: JOVO Vojnović, prof.

Lektor/korektor:

SLAVICA Lukić, prof.

DTP i likovno/grafička obrada: SINIŠA Tomić & DARKO Uremović

Štampa:

"ART-PRINT", Banja Luka, p.o., grafika - dizajn - marketing

Banja Luka Odgovorno lice štamparije: VLADIMIRA Stijak- Ilisić

Tiraž 2000 primjeraka

EDICIJA: Vodiči i priručnici

knj. 4

ISBN 99938-29-08-0

Ško la e v r o p sk ih znan j a 3

SADRŽAJ:

1/ PRAVNI OSNOV ............................. 4 2/ MATIČNOST .................................. 4 3/ ZVANJA ........................................... 8 4/ NASTAVNI PROGRAM STUDIJA ..... 11 5/ Studijska grupa SESTRINSTVA ... 15 6/ Studijska grupa "MENADŽMENTA U ZDRAVSTVU" .......................... 20 7/ Studijska grupa "FIZIOTERAPIJE I RADNE TERAPIJE .................... 25 8/ Studijska grupa "SANITARNI INŽENJERING ............................ 31 9/ METRIKA STUDIJA ................36

10/ IZBORNI I FAKULTATIVNI PROGRAM ................................... 39

11/ REŽIM STUDIJA I NASTAVNI PROCES ...................................... 41

12/ ISPITI ............................................ 46 13/ NASTAVNICI I SARADNICI ......... 52 14/ USLOVI UPISA I PRODUŽETKA ŠKOLOVANJA .............................. 53 15/ POSTDIPLOMSKI STUDIJ ........... 56 16/ STRANI JEZICI ............................ 60 17/ FAKULTET KAO POSLOVNI I

OBRAZOVNI SISTEM .................. 63 18/ NASTAVNI PLAN FAKULTETA ... 68 Studijska grupa "SESTRINSTVA"..... 68 Diplomirana medicinska sestra trogodišnji stud. 6 semestara. ............... 68 Diplomirana medicinska sestra -

specijalista zdravstvene njege

četverogodišnji stud. 8 semestara ..............71 Izborni predmeti "SESTRINSTVA" .............72

Studijska grupa "MENADŽMENT U ZDRAVSTVU" .................................................. 73 Diferencijalni studij "Menadžment u zdravstvu" ......................................................... 73 Specijalistički studij "Menadžment u zdravstvu" .......................................................... 75 Studijska grupa "FIZIOTERAPIJA I RADNA TERAPIJA" ....................................................... 77 Diplomirani fizioterapeut trogodišnji stud. 6 semestara............................. 77 Diplomirani fizioterapeu - specijalista fizioterapije i radne terapije četverogodišnji stud. 8 semestara. .................... 78 Izborni predmeti "FIZIOTERAPIJE I RADNE TERAPIJE" ........................................................ 81 Studijska grupa "SANITARNI INŽENJERING"................................................. 82 Diplomirani sanitarni inženjer trogodišnji stud. 6 semestara............................. 82

Izborni i fakultativni predmeti ................... 85

a/ Matično jezgro "Sestrinstva" ....................... 85 b/ Specijalistički predmeti iz oblasti "Sestrinstva" ............................................... 86 c/ Matično jezgro smjera "Fizioterapija i

radna terapija" ............................................. 86 d/ Izborni predmeti iz oblasti "Sanitarnog

inženjeringa" ................................................ 87 e/ Izborni predmeti iz oblasti "Menadžmenta

u zdravstvu ................................................. 88 f/ Izborni predmeti "Poslovne ekonomije" ....... 89 g/ Izborni predmeti iz oblasti filologije ............. 91

Panevropski univerzitet "APEIRON" F a k u l t e t z d rav s t ve ne n j e g e — H e a l t h C a r e & N u r s i ng


Škola evropskih znanja – slogan Fakulteta

Pravni osnov

Fakultet zdravstvene njege — Health Care & Nursing je obrazovno-naučna ustanova koja u okviru naučnih oblasti za koje je matična, samostalno i/ili u saradnji sa partnerima obavlja osnovne akademske studije prvog ciklusa, specijalističke i magistarske studije drugog ciklusa i doktorske studije trećeg ciklusa, programe cjelo-životnog učenja (life-long learning) odn. stalno stručno osposobljavanje i usavršavanje.

Fakultet je i istraživačka ustanova jer u okviru naučnih oblasti za koje je matičan obavlja osnovna i primje-njena istraživanja.

akreditacije i licence

Fakultet zdravstvene njege – Health Care & Nursing je samostalna obrazovna ustanova koja djeluje na principima partnerstva javnog i privatnog sektora, akreditovana rješenjem Ministarstva prosvjete i kulture Republike Srpske broj: 6-01-3535/05 od 18.10.2005 godine, a u skladu sa Zakonom o univerzitetu. Fakutet je upisan kao visokoškolska ustanova u sudskom registru

Osnovnog suda u Banjoj Luci pod brojem: U/I-4517/05 od 21.12.2005.

Prema vrsti studija Fakultet obavlja redovne i vanredne studije, te studije "učenja na daljinu" (distance learning), odn. virtuelne studije. Rješenjem Ministarstva prosvjete i kulture br. 06-06-3830/05 od 26.10.2005. godine odobreno je uvođenje virtuelnog studija i studija "obrazovanja na daljinu".

osnivač Panevropskog univerziteta "APEIRON"

Fakultet zdravstvene njege je članica i jedan od osnivača Panevropskog univerziteta "APEIRON" Banja Luka koji je upisan kao visokoškolska ustanova u sudskom registru Osnovnog suda u Banjoj Luci pod brojem: U/I 4847/05 od dana 17.03.2006. godine.

Matičnost

Fakultet/College je obrazovno-naučna ustanova, posvećena promociji najbolje prakse i tradicije anglosaksonskih koledža, utemeljena istovremeno na prednostima klasičnog evropskog sistema visokog obrazovanja, inoviranog kroz reforme stimulisane Bologna procesom.

Fakultet - naučna ustanova, posve-ćena promociji najbolje prakse i tradicije zapadnih koledža



Fakultet zdravstvene njege obez-bjeđuje u oblasti visokog obrazo-vanja tzv. kolaterarne kvalifikacije u zdravstvu (zanimanja u oblasti zdravstva koja nisu zanimanje "doktor-ljekar"), za koje postoji potreba u savremenoj medicinskoj praksi razvijenih država.

Obrazovna praksa razvijenih (zapa-dnih) društava tendira ka realizaciji većine zanimanja u zdravstvenom sektoru na nivou višeg ili visokog, dodiplomskog odn. diplomskog obrazovanja u trajanju od dvije, tri odn. četiri godine što postaje standard u obrazovnim sistemima razvijenih država. Ova praksa je posljedica intenzivnog razvoja visokih tehnologija, hiper-produkcije informacija, širenja naučnih saznanja, multipliciranja specij-alističkih znanja i inter-disciplinarnog karaktera savremenih znanja, što uslovljava da se programi u obrazovanju kolaterarnih medi-cinskih struka pomjeraju ka zahtjevima višeg i visokog obra-zovanja. Fakultet je matičan u humano-biološkim (anatomija, histologija, embriologija, fiziologija, genetika, citologija), mikrobiološkim, bio-hemijskim, kliničko-hemijskim i fizikalnim funkcionalnim naučnim oblastima, zatim u oblasti opštih medicinskih nauka, primjenjenih medicinskih nauka propedeutičko-zdravstvene njege u različitim oblastima medicine i kliničko-bolničke prakse, farmakologiji i toksikologiji, dijetetici, gerijatriji, epidemiologiji, medicinskoj i razvojnoj psihologiji, sportskoj medicini, socijalnoj

medicini, istoriji i etici medicine. U široj naučnoj oblasti fizioterapije i radne terapije fakultet je matičan u fizikalnoj medicini i fizioterapiji u različitim oblastima medicine i kliničko-bolničke prakse, kineziologiji, kineziometriji i biomehanici, protetici i ortotici, balneologiji, radnoj terapiji i rehabilitaciji kod različitih grupa obolenja i onespo-sobljenja, radnoj terapiji u zajednici, radnoj terapiji kod psihosocijalnih poremećaja i u ergonomiji. Fakultet je matičan u oblastima laboratorijske medicine koje su povezane sa gore navedenim užim naučnim oblastima. U široj oblasti sanitarnog inženje-ringa fakultet je matičan u naučnim oblastima sanitarne hemije, parazi-tologije, opšte i socijalne ekologije, ekološkog inženjeringa i zaštite radne i životne sredine, tehnologiji voda za piče i upravljanju vodama, fizičko-hemijskoj i mikrobiološkoj analizi namirnica u tehnologiji čuva-nja namirnica, analizi, kontroli i zaštiti vazduha, kontroli i zbrinja-vanju otpada, sanitarno-tehničkim principima graditeljstva, te sanitarno -ekološkom zakonodavstvu i nadzoru. Fakultet obavlja interdisciplinarne studije iz oblasti menidžmenta i marketinga u zdravstvu, upravljanja tržišnim poslovanjem i primjenjene ekonomije zdravstvenih ustanova, zdravstvenog osiguranja i fondova u oblasti zdravstva, medicinske statistike, poslovne i aplikativne informatike i organizacionih nauka u zdravstvu, kao i iz komunikoloških, i administrativno - dokumentacionih naučnih oblasti i primjenjenih peda-goških studija u oblasti zdravstva.



Na Fakultetu su osnovane sljedeće studijske grupe/odsjeci/smjerovi:

Sifra Naziv studijske grupe/ odsjeka /subspecijalizacije Engleski naziv Akredi-

tacija

001 Sestrinstvo Nursing 6-01-3535/05

Intenzivna zdravstvena njega i urgentno zbrinjavanje;

Intensive Care & CPRC

Njega u infektologiji; Care of Infectious Diseases

Njega internističkih bolesnika: Care in Internal Medicine

Pedijatrijska njega; Pediatric Care

Njega hirurških bolesnika; Surgical Care

Hirurški asistent –instrumentarac;

Surgical Operation Assistant

Gerijatrijska njega; Geriatric Care

Akušersko-ginekološka njega; Gynecology & Obstetrics Care

Njega u primar. zdravstvenoj zaštiti i porodičnoj medicini;

Primary Health Care & Family Medicine

Njega onkoloških bolesnika; Oncological Care

Njega psihijatrijskih bolesnika;

Psychiatric Care

Njega u neurologiji; Neurological Care

Njega u oftalmologiji; Care in Ophthalmology

Radiološki asistent Medical Imaging Assistant

Stomatološki asistent; Assitant in Dentistry

002 Menadžment u zdravstvu Health Care Management 6-01-3535/05

Diferencijalni studij mena-džmenta u dodiplomskom nivou;

Bachelor of Health Care Management

Specijalistički studij menadžmenta u post-

Health Care Manager-Specialist



diplomskom nivou;

Menadžment kliničko-bolničkih ustanova;

Clinical & Hospital Management

Portfolio menadžment zdravstvenih fondova i osiguranja;

Portfolio Management of Health Care Funds

Razvoj timova i komuni-kacione vještine u zdravstu;

Team Development & Communication Skills

Menadžment humanih resursa i odnosa sa javnošću;

Human Resource Admini-stration & Public Relations

Medicinska informatika i dokumentaristika;

Medical Administration & Documentation

003 Fizioterapija i radna terapija Physiotherapy & Occupational Therapy

6-01-3535/05

Fizikalna terapija i rehabilitacija;

Physical Therapy & Rehabilitation

Fizioterapija u hirurgiji i traumatologiji;

Surgical Physiotherapy and Traumatology

Fizioterapija u ortopediji; Physiotherapy in Orthopedics

Fizioterapija u kardiologiji i pulmologiji;

Physiotherapy in Cardiology

Fizioterapija u sportskoj medicini;

Physiotherapy in Sport's Medicine

Fizioterapija u neurologiji; Physiotherapy in Neurology

Fizioterapija u pedijatriji; Physiotherapy in Pediatrics

Fizioterapija u gerijatriji; Physiotherapy in Geriatrics

Banjska fizioterapija; Balneology

Radno-terapijska rehabilitacija u zajednici;

Community Based Occupational Therapy

Radna terapija psihosocijalnih poremećaja;

Occupational Therapy of Psycho-social Diseases

004 Sanitarni inženjering Sanitary Engineering 6-01-3535/05

Ekološki inženjering; Environmental Engineering



Life Long Learning -Diploma Collega –prvi korak u obrazo-vanju za život

Sanitarna tehnologija i menadžment voda;

Technology & Management of Water

Sanitarna tehnologija i menadžment namirnica;

Technology & Management of Food

Sanitarna tehnologija i menadžment vazduha;

Technology & Management of Air

Sanitarna tehnologija i menadžment otpada;

Technology & Maangement of Waste

Sanitarno-ekološko zakonodavstvo i nadzor;

Sanitary & Environmental Regulations and Inspection

Zvanja

Osnovne studije prvog ciklusa na Fakultetu zdravstvene njege — Health Care & Nursing traju šest semestara (bachelor stepen) i osam semestara (specijalistički stepen).

Licu koje završi osnovne studije – bachelor stepen u trajanju od 3 godine (6 semestara) izdaje se diploma Fakulteta i to lice stiče zvanje:

a/ na studijskoj grupi "Sestrinstva": "Diplomirana medicinska sestra – bachelor zdravstvene njege" (Bachelor of Health Care and Nursing);

b/ na studijskoj grupi "Menadžmenta u zdravstvu": "Diplomirani menadžer zdravstva" (Bachelor of Health Care Management);

c/ na studijskoj grupi "Fizioterapije": "Diplomirani fizioterapeut – Bachelor fizioterapije" (Bachelor of Physiotherapy);

d/ na studijskoj grupi "Sanitarni inženjering": "Diplomirani sanitarni inženjer" (Bachelor of Sanitary Engineering);

Licu koje završi osnovne studije – specijalističkog stepena u trajanju od 4 godine (8 semestara) odn. produži četvrtu godinu nakon završenih trogodišnjih studija, izdaje se diploma Fakulteta i to lice stiče zvanje:

a/ na studijskoj grupi "Sestrinstva": "Diplomirana medicinska sestra – specijalista zdravstvene njege" (Specialist of Health Care and Nursing);

b/ na studijskoj grupi "Menadžmenta u zdravstvu": "Specijalista menadžmenta u zdravstvu" (Specialist of Health Care Management);



c/ na studijskoj grupi "Fizioterapije": "Diplomirani fizioterapeut – specijalista fizioterapije i radne terapije" (Bachelor of Physiotherapy and Occupational Therapy);

U okviru diplome studentu se može pored navedenih opštih odrednica zvanja dodati i naziv sub-specijalizacije zavisno od izbornog odn. fakultativnog programa kojeg je student savladao tokom redovnog odn. produženog studija. Studentu koji je diplomirao izdaje se diploma na jezicima koji se govore u BiH (u skladu sa zakonom), ali i diploma na engleskom jeziku.

studentu se izdaje "Diploma Supplement"

Studentu se takođe izdaje i "Prilog diplomi" (tzv. Diploma Supplement), formatirana prema Bolonjskim zahtjevima, na jezicima koji se govore u BiH (u skladu sa zakonom) i na engleskom jeziku.

Licu koje završi 4 semestra osnovnih studija i stekne minimum od 120 ECTS bodova izdaje se certifikat /svjedočanstvo Fakulteta o završenom četvero-semestralnom školovanju i to lice stiče internu kvalifikaciju: "medicinska sestra /tehničar", "fizioterapeut-tehničar" odn. "sanitarni tehničar" sa odrednicom "u dodiplomskom studiju" (associate degree).

postdiplomski studij "drugog cikslusa"

Studenti mogu da upišu studij drugog ciklusa (postdiplomski studij) nakon trogodišnjeg (6-to seme-stralnog studija) ili nakon četvero-godišnjeg (8-mo smestralnog) speci-

jalističkog studija.

Studenti koji na Fakultetu završe osnovne trogodišnje studije upisuju studij drugog ciklusa (postdiplomski studij) u trajanju od dvije godine, pri čemu je program i plan prve godine postdiplomskog studija identičan četvrtoj specijalističkog godini osnovnog studija, dok se druga godina studija sastoji iz izbornog programa, praktičnog programa, istraživanja izvora, te izrade i odbrane postdiplomskog rada.

Studentima koji na Fakultetu završe osnovne četverogodišnje specija-lističke studije omogućen je produžetak na jednogodišnjim men-torskim postdiplomskim studijima sa izbornim programom koji kandidat definiše u saradnji sa svojim mentorom u kontekstu njegovog magistarskog rada. U slučaju da student nastavi studij drugog ciklusa na petoj godini, četvrta specijalistička godina osnovnog studija se tretira kao prvi dio postdiplomskog studija.

studenti su osposobljeni za prestižna zanimanja

Na osnovu obrazovnog profila diplomiranog bachelora i diplomi-ranog specijaliste zdravstvene njege, menadžera zdravstva, fizioterapeuta i sanitarnog inženjera u domenu diplomskog, specijalističkog i post-diplomskog studija Fakultet je kreirao veliki broj operativnih i primjenjenih subspecijalizacija



/usmjerenja, koje kvalifikuju studente za stručne odn. ekspertne, administrativne, upravljačke i kon-sultantske poslove u sektoru zdravstva i to u javnim i privatnim zdravstvenim ustanovama, rehabi-litacionim ustanovama i banjama, sportskim organizacijama i ustano-vama, inspekcijskim ustanovama, zdravstvenim fondovima i organima lokalne uprave odn. organima državne uprave.

Diplomirani studenti i diplomirani studenti-specijalisti Fakulteta zdrav-stvene njege – Health Care & Nursing osposobljeni su za prestižna zanimanja i poslove: a/ Na studijskoj grupi "Sestrinstva": stručne poslove diplomiranog medi-cinskog tehničara/sestre (bachelor zdravstvene njege) u specijalističkim oblastima: intenzivne zdravstvene njege i urgentnog zbrinjavanja, njege u infektologiji, njege internističkih bolesnika, pedijatrijske njege, njege hirurških bolesnika, gerijatrijske njege, akušersko-ginekološke njege, njege onkoloških bolesnika, njege psihi-jatrijskih bolesnika, njege u neurologiji, njege u oftalmologiji, njege u primarnoj zdravstvenoj zaštiti i porodičnoj medicini, zatim stručne poslove: radiološkog asistenta, stomatološkog asistenta i hirurškog asistenta –instrumentarca, te asistenta u terapijsko-dijagnostičkim procedurama, također i rukovodeće poslove: rukovodioca/organizatora procesa njege i zbrinjavanja pacijenata u domovima zdravlja, odjelima, poliklinikama, klinikama, kliničkim centrima i institutima, rukovodioca službi/sektora

za nabavku lijekova, sanitetskog i ostalog materijala, poslove vezane za edukaciju i javno zdravstvo: profesora-instruktora zdrav-stvene njege u srednjim medicinskim školama, edukatora u sistemu javnog zdravstva i porodične medicine. b/ U oblasti "Menadžmenta u zdravstvu" referenti, sekretari, administratori, rukovodioci i savjetnici javnih i privatnih zdravstvenih ustanova i fondova, direktori medicinskih usta-nova, rukovodioci službi za medicinsko -administrativne i dokumentacione poslove, rukovodioci tehničkih i logističkih službi i službi održavanja, referenti kadrovskih poslova i odnosa s javnošću.

c/ Na studijskoj grupi "Fizioterapije i radne terapije":

stručne poslove fizikalne, kinezio i fizio-terapije u specijalističkim obla-stima: fizioterapije u hirurgiji i traumatologiji, fizioterapije u ortope-diji, fizioterapije u kardiologiji i pulmologiji, fizioterapije u reuma-tologiji, fizioterapije u neurologiji, fizioterapije u pedijatriji, fizioterapije u ginekologiji i akušerstvu, fizioterapije u gerijatriji, zatim poslove: medicinskog masera, sportskog fizioterapeuta i banjskog fizioterapeuta, zatim poslove radnog terapeuta u specijalističkim oblastima: neuro-razvojnih i neuroloških poremećaja, kod oštećenja mišićno-koštanog sistema, kod psihosocijalnih pore-mećaja odn. poslove radne terapije rehabilitacije u zajednici, te rukovodeće i organizacione poslove vezane za menadžment ustanova



Interdisciplinarni, multidisciplinarni i transdisciplinarni studij

fizikalne, fizio i banjske terapije. d/ Na studijskoj grupi "Sanitarnog inženjeringa":

Sanitarni inženjer u preventivno-zdravstvenim djelatnostima i djela-tnostima proizvodnje i prometa namirnica, (zanatski industrijski objekti, megamarketi itd), sanitarni inženjer (ekspert) u ustanovama za praćenje ekoloških rizika (ministarstva i institiuti) i komunalnim djelatnostima (čistoća, vodovod, groblja itd.), sanitarni inženjer (ekspert) u inspek-cijskim organima i sanitarni inženjer u ekološkim institucijama i organi-zacijama.

U okviru studija stvoreni su temelji za doživotnu profesionalnu mobilnost i permanentni stručni razvoj.

Nastavni program studija

Obrazovanje studenata na Fakultetu zdravstvene njege — Health Care & Nursing odvija se primjenom evropskih i američkih standarda u sistemu ocjenjivanja, organizaciji studija, didaktičkim metodama i nastavnim planovima i programima.

Umjesto klasičnih nastavnih oblika primjenjuje se dijalog sistem obrazovanja sa mentorskim vođenjem studenta. Definisan je potreban broj obaveznih predmeta, a

studentu je prepuštena inicijativa da samostalno odabire modularne blokove, izborne i fakultativne predmete kreirajući u velikoj mjeri vlastiti studij. Nastavni planovi predstavljaju srž modernih

znanja

Nastavni planovi su dizajnirani primjenom fleksibilnog pristupa izbora savremenih naučnih disciplina u primjenjenim naučnim oblastima koje predstavljaju srž modernih znanja, bazirajući se na najboljoj praksi i izboru predmeta sličnih studija u neposrednom okruženju i u Evropskoj Uniji. Primjenjen je interdisciplinarni, multidisciplinarni i transdisciplinarni pristup. Suptilno je uravnotežen odnos između opšteobrazovnih, opštestručnih (bazičnih), užestručnih i specija-lističkih (primjenjenih) predmeta, što omogućuje da studenti u okviru školovanja izučavaju veliki broj naučnih disciplina i savladaju impozantan broj jednosemestralnih nastavnih predmeta dobijajući u okviru školovanja opšta i specijalistička, teorijska i praktična znanja. Studenti, pored osnovnih znanja, kojima dobijaju visoki stručni kredibilitet u svojoj profesiji, preuzimaju i kolaterarna znanja, koja daju široku kulturološku podršku i omogućuju sticanje upravljačkih vještina. Studenti individualiziraju studij prema vlastitim potrebama i sklonostima zahvaljujući minuci-oznoj dinamici nastavnog plana i programa, u okviru kojeg studenti pored obaveznog imaju i izborni



program, pri čemu je omogućen prelazak između studijskih grupa, paralelno studiranje više studijskih grupa u režimu intenzivnih studija, te specijalizacija i produžetak studija u više studijskih grupa koje su uvedene na Fakultetu. Praktična obuka, koja je u vidu stručne i kliničke prakse i ne-kliničke prakse u okvirima pedagoških radionica, te kroz seminarske i studentske radove, fokusirana na stručna znanja primjenjena na stvarne kliničke, poslovne, urgentne i konfliktne situacije i radne procese, kvalifikuje studente za buduću ulogu u procesima zdravstvene njege u kliničkom i postkliničkom liječenju i rehabilitaciji, procesima čuvanja i održavanja zdravlja, prevencije javnog zdravlja kroz sanitarni

tretman i nadzor, primjene pravnih propisa i ostalih regulativnih akata, administrativne, upravljačke i kont-rolne poslove u radu ustanova i organizacija u zdravstvenom sektoru. Savladavanjem nastavnog plana i programa studenti stiču ne samo odgovarajuća znanja vezana za teorijsko razumijevanje predmeta, već takođe i specifične vještine odnosno sposobnosti i kompe-tencije vezane za praktičnu i operativnu primjenu tih znanja, te vještine neophodne za sticanje odgovarajućih profesionalnih kvali-fikacija studenata. Praktični oblici rada na Fakultetu učestvuju u ukupnom broju časova planiranih za nastavne aktivnosti sa 50,53 %, što je vidljivo iz sljedeće tabele:

Sestrinstvo Menadžment u zdravstvu Fizioterapija Sanitarni

inženjering Nastavne aktivnosti Čas % Čas % Čas % Čas %

Kontakt časovi 1818 52,18 1780 50,37 1710 42,66 1376 55,39

Vježbe/treninzi 364 10,45 230 6,51 1054 26,30 568 22,87 Seminarski i studentski radovi 240 6,89 324 9,17 228 5,69 180 7,25

Pedagoške radionice 126 3,62 126 3,57 72 1,80 84 3,38

Stručna i klinička praksa 936 26,87 1074 30,39 944 23,55 276 11,11 SVEGA: nastavne aktivnosti 3484 100,01 3534 100,01 4008 100 2484 100

Praktičan rad (učešće) 1666 47,83 1754 49,64 2298 57,34 1108 44,61



multidisciplinarni i modularno dizajniran program

Multidisciplinarni nastavni program je modularno organizovan i čine ga obavezni i izborni sadržaji, odn. predmeti zajedničkih osnova, predmeti stručnog matičnog jezgra i predmeti specijalističkih stručnih znanja, ali i moduli za podršku (support modules): koji dopunjavaju jezgrene module sa znanjima iz drugih naučnih oblasti neophodnih za potpunije razu-mijevanje implikacija radnog i poslovnog procesa; organizacioni moduli i vještine komuniciranja (communications skills), kao što su vještine učenja, grupnog rada, timskog i projektnog menadžmenta, konflikt menadžmenta, mena-džmenta vremena, strani jezici; specijalistički moduli koji mogu biti opcioni odn. izborni (electives) u cilju sticanja svestranih inter-disciplinarnih znanja, ali mogu biti i tzv. "minor" moduli u cilju sticanja kolaterarne kvalifikacije i dopunske diplome (u režimu intezivnih studija); te moduli transfera vještina (transferable skills modules): kao što su: stručni seminari, certifikat računarske pismenosti, ECDL-European Computer Driving License, studijska praksa, studentski inkubacioni projekti, rad na terenu, klinike, studije slučaja, pedagoške radionice.

U okvirima nastavnog plana, studenti prema nivou apstraktnosti nastavno-naučne oblasti, savladavaju:

o Osnovne predmete (Basic Level Courses) – koji daje uvodna i opšta znanja u matičnim naučnim disciplinama;

o Predmete srednjeg nivoa apstrakcije (Intermediate Level Courses) – koji su namjenjeni da prodube osnovna znanja studenata;

o Napredne predmete (Advanced Level Courses) – namjenjene da izgrade stručne kompetencije studenata;

o Specijalističke predmete (Spe-cialised Level Courses) – u kojima se izučavaju odgova-rajuće vještine, stiču specifične kvalifikacije vezane za izabranu profesiju studenta odn. stiču znanja u specijalnim naučnim područjima ili disciplinama.

Prema obaveznosti predmeta Nastavni program obuhvata:

o Obavezne predmete (Compulsory) koji pružaju sadržaje zajedni-čkih osnova i sadržaje studij-skog stručnog jezgra. Skup obaveznih predmeta (zajedničke osnove + jezgreni studij) čini struku, obzirom da studentima daje kritičnu masu strukovnih kompetencija neop-hodnih za sticanje odgovarajuće diplome;

o Izborne predmete (Selective) koji omogućuju usmjeravanje (specijalizaciju) studija odn. sticanje dopunskih znanja i kompetencija;



o Fakultativne – izborne programe namjenjene naprednim studen-tima koji namjeravaju da steknu dopunsku "minor" kvalifikaciju i sekundarnu (kolaterarnu) diplomu odn. služe kao priprema za nastavak u narednim ciklusima studija ili za nastavak studija na drugim visokoškolskim ustanovama;

Pored stručnih predmeta koji su svrstani u četiri grupe: opšte-stručni predmeti, uže-stručni predmeti, specijalistički / usmjeravajući pred-meti i kolaterarna znanja iz drugih studijskih grupa, na Fakultetu se izučavaju1 i Opšte-obrazovni pred-meti koji svršenom studentu trebaju omogućiti opštu kulturu, etiku i moral zasnovanu na paradigmi građanskog demokratskog društva, te da se na taj način utiče na kreiranje ličnosti sa civilizovanim kulturnim i demokratskim kapaci-tetom. U ovu grupu spadaju i predmeti koji daju opšta znanja potrebna savremenom expertu da bi mogao da donosi optimalne odluke u okruženjima u kojima djeluje više nezavisnih (često suprostavljenih) varjabli pri deficitu vremena. Opšte-obrazovni predmeti spadaju u predmete tzv. "zajedničke osnove":

U okviru opšte-obrazovne grupe predmeta studentima je u obaveznom i izbornom programu na raspolaganju ukupno 18 predmeta i to: Mundologija (sa podnaslovom: kulturno-civilizacijske paradigme

1 Vidi poglavlje "Nastavni plan fakulteta"

građanskog demokratskog dru-štva), Komunikologija, Filosofija života (sa podnaslovom: opšta i specijalna metodologija društvenih nauka i psihologija učenja), Informatika i računarske tehnologije, Teorija odlučivanja i kvantitativne metode, Osnove teorije sistema i upravljanja, Organizaciologija, Statistika, Ekspertni sistemi, Socijalna ekologija, Savremena pedagogija, Strani jezici (na Fakultetu se predaju četiri strana jezika - engleski, njemački, fran-cuski i ruski, od kojih student slobodno bira jedan ili dva jezika u okviru obaveznog programa kojeg čine dva ispita stranih jezika ili u okviru izbornog odn. Fakutativnog programa – dodatna četiri ispita).

Pored stručnih predmeta iz matične studijske grupe, studenti izučavaju i određen broj predmeta iz drugih studijskih grupa, stičući kolaterarna znanja koja omogućavaju multi-disciplinarni karakter studija i daju široku tehnološku kulturu i sticanje upravljačkih vještina.

NAPOMENA: U u prilogu ovog vodića u poglavlju "Nastavni plan fakulteta" dati su detaljni nastavni planovi svih studijskih grupa sa pregledom predmeta razrađenih po semestrima i godinama studija sa strukturom nastavnih sati i nastavnih aktivnosti



Fakultetsko sestrinsko obrazovanje – osnova profesije

Studijska grupa "Sestrinstva"

Zdravlje je naveća ljudska vrijednost - Hipokrat

Holistički pristup fenomenu zdravlja pojedinca, karakteriše unapređenje i čuvanje zdravlja kroz znanje, slobodno odlučivanje i odgovornost pojedinca za vlastito zdravlje i zdravlje svojih sugrađana, te djelovanje na osiguravanju kvalitete življenja kako u zdravlju tako i u bolesti, od začeća do smrti, u bilo kojoj tački životnog hoda od zdravlja do bolesti i natrag prema zdravlju.

Studij zdravstvene njege daje diplo-miranim studentima kompetencije da rade po načelima jedinstvene sestrinske njege poštujući indi-vidualnost štićenika i primjenjujući holistički pristup i partnerski odnos sa pacijentom.

Diplomirani studenti su osposobljeni da izvrše procjenu potreba za zdravstvenom njegom, postave ciljeve i odrede prioritete, planiraju i implementiraju adekvatne postupke njege, te da evaluiraju i po potrebi modifikuju plan njege, da vode sestrinsku dokumentaciju i ocije-njuju rezultate, da organizuju sestri-nsku njegu za različite korisnike u različitim zdravstvenim i socijalnim ustanovama kao i u njegovom

porodičnom okruženju i da nadziru njezino provođenje.

Diplomirani studenti su osposobljeni da prate rast i razvoj svih korisnika usluga zdravstvene njege (koji nisu samo pacijenti) kroz sve životne cikluse i poduzimaju aktivnosti koje doprinose unapređenju rasta i razvoja, da suvereno vladaju znanjima i vještinama koja dopri-nose unapređenju zdravlja, te da poduzimaju aktivnosti koje služe održavanju dobrog zdravlja i zaštiti od bolesti pojedinca, porodice i zajednice, da su u stanju da primijene adekvatnu komunikaciju sa pacijentima, porodicama i člano-vima medicinskog tima, da su u stanju da se brinu za održavanje zdrave i bezbjedne okoline u kojoj pacijent/korisnik boravi i da spriječe sve rizike kojima su pacijenti /korisnici izloženi, da vladaju znanjem i vještinama praćenja zdravstvenog stanja bolesnika i životno ugroženih i da su u stanju da intervenišu u skladu sa ovlaštenjima, da sudjeluju u planiranju i provo-đenju dijagnostičkih i terapijskih zahvata koji su ordinirani i koji se provode pod nadzorom doktora,

Diplomirani studenti su osposobljeni za rad u zdravstvenim timovima na svim razinama zdravstvene zaštite, kao i za saradnju u multi-disciplinarnim timovima, te da preuzimaju odgovornost neposre-dnog rukovođenja timovima zaduženim za funkcije zdravstvene njege i da organizuju sestrinsku službu na svim nivoima zdravstvene



zaštite, da imaju profesionalan odnos i odgovornost i da se ponašaju u skladu sa zakonskim, moralnim i etičkim normama i da su u stanju da primjenjuju međunarodne standarde sestrinske prakse.

Od studenata se očekuje da budu u stanju da prepoznaju vlastite potrebe i mogućnosti daljnjeg učenja, te da kontinuirano prate naučne discipline iz područja sestrinstva. Studentima će se omogućiti da ažuriraju znanja koja će primjenjivati u struci i da prate istraživanja u sestrinstvu i sudjeluju u njima.

Diplomirani studenti su osposobljeni da sudjeluju u disemenaciji znanja i obrazovanju sestara i ostalih zdrav-stvenih radnika na nižim nivoima i da su u stanju da primijene tehnike podučavanja pojedinca, porodica i zajednice u cilju unapređenja saznanja o uzrocima bolesti i preventivnim procedurama.

usmjerenja i specijalizacije – osnov za izgradnju karijere

Naziv studijske grupe/ odsjeka /subspecijalizacije

Sestrinstvo

Intenzivna zdravstvena njega i urgentno zbrinjavanje;

Njega u infektologiji;

Njega internističkih bolesnika:

Pedijatrijska njega;

Njega hirurških bolesnika;

Hirurški asistent –instrumentarac;

Gerijatrijska njega;

Akušersko-ginekološka njega;

Njega u primar. zdravstvenoj zaštiti i porodičnoj medicini;

Njega onkoloških bolesnika; Njega psihijatrijskih bolesnika;

Njega u neurologiji;

Njega u oftalmologiji;

Radiološki asistent

Stomatološki asistent;

Osnovne studije prvog ciklusa na Fakultetu zdravstvene njege — Health Care & Nursing traju šest semestara (bachelor stepen) i osam semestara (specijalistički stepen). Licu koje završi osnovne studije – bachelor stepen u trajanju od 3 godine (6 semestara) na studijskoj grupi "Sestrinstva" izdaje se diploma Fakulteta i to lice stiče zvanje:

"Diplomirana medicinska sestra – bachelor zdravstvene njege" (Bachelor of Health Care and Nursing);

Licu koje završi osnovne studije – specijalističkog stepena u trajanju od 4 godine (8 semestara) odn. produži četvrtu godinu nakon završenih trogodišnjih studija, izdaje se



diploma Fakulteta i to lice stiče zvanje:

"Diplomirana medicinska sestra – specijalista zdravstvene njege" (Specialist of Health Care and Nursing);

Diplomirani studenti i diplomirani studenti-specijalisti Fakulteta zdrav-stvene njege na studijskoj grupi "Sestrinstva" osposobljeni su za prestižna zanimanja i stručne poslove: diplomiranog medicinskog tehničara /sestre (bachelor zdravstvene njege) u specijalističkim oblastima: intenzivne zdravstvene njege i urgentnog zbrinjavanja, njege u infektologiji, njege internističkih bolesnika, pedijatrijske njege, njege hirurških bolesnika, gerijatrijske njege, akušersko-ginekološke njege, njege onkoloških bolesnika, njege psihi-jatrijskih bolesnika, njege u neurologiji, njege u oftalmologiji, njege u primarnoj zdravstvenoj zaštiti i porodičnoj medicini, zatim stručne poslove: radiološkog asistenta, stomatološkog asistenta i hirurškog asistenta –instrumentarca, te asistenta u terapijsko-dijagnostičkim procedurama, također i rukovodeće poslove: ruko-vodioca/organizatora procesa njege i zbrinjavanja pacijenata u domovima zdravlja, odjelima, poliklinikama, klinikama, kliničkim centrima i institutima, rukovodioca službi/sektora za nabavku lijekova, sanitetskog i ostalog materijala, poslove vezane za edukaciju i javno zdravstvo: profesora-instruktora zdrav-stvene njege u srednjim medicinskim školama, edukatora u sistemu javnog

zdravstva i porodične medicine.

nastavni plan u funkciji prakse

Nastavni plan osnovnog diplo-mskog trogodišnjeg studija na studijskoj grupi "Sestrinstva" sastoji se od 32 predmeta koji čini obavezni program i dva izborna bloka opšte kliničke prakse (u petom i šestom semestru). U okviru obaveznog programa 16 predmeta predstavljaju zajedničke osnove sa ostalim studijskim grupama koje su uvedene na Fakultetu (od kojih su dva predmeta strani jezici). Ukupno 11 predmeta čine "jezgreni" studijski program, a 7 predmeta čine kola-terarni program preuzet sa studijskih grupa drugih Fakulteta članica Pan-evropskog univerziteta "APEIRON".

Predmeti zajedničkih osnova i predmeti studijskog jezgra čine matično (strukovno i kvali-fikaciono) jezgro studijske grupe "Sestrinstva" (maksimalno 26 predmeta) i predstavljaju osnovu sticanja zvanja odn. priznavanja diplome u ovoj studijskoj grupi.

Nastavni plan diplomskog četvero-godišnjeg specijalističkog studija u studijskoj grupi "Sestrinstva" sastoji se od 48 predmeta, od kojih 42 predmeta čini obavezni program, a dva izborna bloka opšte kliničke prakse (u petom i šestom semestru) i i 2 izborna predmeta (lociranih u sedmom i osmom semestru) čine izborni program. U okviru obaveznog programa 17 predmeta predstavljaju zajedničke osnove sa



ostalim studijskim grupama, a preostalih 31 predmet se sastoji od "jezgrenog" studijskog programa (26 predmeta), kolaterarnog programa preuzetog iz drugih studijskih grupa, i specijalističkog programa u matičnoj oblasti.

Izborni program studijske grupe "Sestrinstva" se sastoji iz

kliničko-praktičnog dijela koji je lociran u dva bloka kliničke prakse u petom i šestom semestru (u okviru trogodišnjeg studija) i

teorijsko-specijalističkog dijela koji se sastoji od dva izborna predmeta locirana u sedmom i osmom semestru (u okvirima četverogodišnjih studija);

Studentima je u specijalističkom izbornom programu ponuđeno 6 konkretnih predmeta kojima se upotpunjava subspecijalizacija, ili slobodan izbor predmeta u okvirima sljedećih blokova:

matičnog jezgra "Fizioterapije" (17 predmeta);

oblast "Sanitarnog inženjeringa" (16 predmeta);

oblast "Menadžmenta u zdravstvu" (17 predmeta);

oblast "Filologije"/drugi strani jezik (4 predmeta);

Nastavni program na studijskoj grupi "Sestrinstva" realizuje se tako što je studentima na raspolaganju tokom jedne školske godine (dva semestra) ukupno 16 predmeta od kojih je 10 obaveznih predmeta (iz grupe zaje-dničkih osnova i studijskog jezgra),

2 izborna specijalistička predmeta (koje student bira iz skupa od 60 predmeta raspoređenih u 7 kategorija izbornih predmeta), 2 izborna bloka opšte kliničke prakse i 4 fakultativna (opciona) predmeta u režimu intenzivnih studija.

opšti, stručni i specijalsitički program

U okviru ove studijske grupe cjelo-kupan 8-mo semestralni program obuhvata ukupno 17 predmeta zajedničkih osnova i 31 stručni predmet:

Predmeti "Zajedničkih osnova": Mundologija (kulturno-civilizacijske paradigme građanskog demo-kratskog društva), Filosofija života (opšta i specijalna metodologija), Komunikologija (vještina komuni-ciranja u zdravstvu), Informatika i računarske tehnologije, Statistika (statističke metode u zdravstvu), Teorija odlučivanja i kvantitativne metode, Osnove teorije sistema i upravljanja, Fizika, Anatomija, histologija i embriologija, Bio-hemija, Fiziologija, Genetika (humana), Mikrobiologija sa parazi-tologijom, Patologija sa patofi-ziologijom, Epidemiologija, Ishrana, nutritivna terapija i dije-tetika, Medicinska i razvojna psihologija, Menadžment zdravstva, Strani jezici (1) i (2) NAPOMENA: Dio predmeta zaje-dničkih osnova predstavljaju kola-terarne naučne discipline sa drugih Fakulteta Panevropskog univerziteta "APEIRON". Opšte-stručni predmeti: Uvod u medicinu i zdravstvenu njegu, Pro-



pedevtika i zdravstvena njega u kliničko-bolničkoj praksi, Farma-kologija i toksikologija, Osnovi fizikalne medicine sa rehabi-litacijom, Socijalna medicina, Higijena i zdravstveno vaspitanje, Savremena pedagogija NAPOMENA: Svi predmeti "zaje-dničkih osnova" po svom sadržaju takođe predstavljaju opšte odn. opšte-stručne predmete Uže-stručni predmeti: Urgentna medicina, reanimatologija i inten-zivna zdravstvena njega, Njega zaraznih bolesnika i infektivne bolesti, Njega internističkih bolesnika sa osnovama interne medicine, Zdravstvena njega u pedijatriji, Njega hirurških bolesnika sa osnovama hirurgije, Njega psihijatrijskih bolesnika sa osnovama psihijatrije, Njega starih osoba sa osnovama gerijatrije, Zdravstvena njega žene sa osnovama ginekologije i akušerstva, Njega u porodičnoj medicini i primarnoj zdravstvenoj zaštiti, Specijalistički / usmjeravajući predmeti: Medicinska etika, Istorija i sociologija medicine i zdravstvene njege, Onkologija i palijativna zdrav-stvena njega, Radiologija i imiđžing u zdravstvu, Dermatovenerologija i pridružena njega, Osnovi trans-fuziologije, Spec. fizioterapija (medicinskih grana), Socijalna ekologija i javno zdravlje, Zaštita u radnoj sredini, Osnovi stomatologije, Oftalmologija i pridružena njega, Zdravstvena njega u kriznim stanjima, Oralna patologija sa profilaksom, ORL i pridružena njega, Neurologija i pridružena njega Kolaterarna znanja iz studijskih grupa drugih Fakulteta:

Mundologija (kulturno-civilizacijske paradigme građanskog demo-kratskog društva), Filosofija života (opšta i specijalna metodologija), Komunikologija (vještina komu-niciranja u zdravstvu), Informatika i računarske tehnologije, Statistika (statističke metode u zdravstvu), Teorija odlučivanja i kvantitativne metode, Osnove teorije sistema i upravljanja, Preduzetništvo i preduzetnička ekonomija, Strani jezici (1) i (2)



Planska karijera u oblasti menadžmenta u zdravstvu

Studijska grupa "Menadžmenta u zdravstvu"

Bolnice i klinike kao medicinske,

socijalne i poslovne ustanove

Ukoliko ste radoznala i svestrana osoba zasičena rutinskim poslom i jednoobraznom strukom vrijeme je da se suočite sa izazovom inter-disciplinarnog studija menadžmenta u zdravstvu koji studenta uvodi u oblast najdinamičnijih promjena u zdravstvenoj djelatnosti. 2

Značajne promjene koje se dešavaju u oblasti zdravstva posljedica su intenzivnog tehnološkog razvoja i primjene naprednih tehnologija u medicinskoj struci, promjena u starosnoj strukturi stanovništva, promjena u standardima usluga zdravstvene njege i zaštite, promjene u pristupu pojedinaca kompleksu očuvanja i unapređenja vlastitog zdravlja i kvaliteta života, inova-tivnih pristupa u finansiranju i plaćanju usluga njege i zdravstvene zaštite, te dizajniranju dinamičnih

2 Usluge zdravstvene njege i zaštite u

zadnjih deset godina su porasle za 30 % i uslovile su otvaranje 3,1 milion novih radnih mjesta i poslova što je najveće povećanje te vrste u američkoj privredi.

sistema isporuke usluga u oblasti zdravstvene zaštite.

Menadžment u zdravstvu kombinuje poslovni menadžment sa mena-džmentom zdravstvenih usluga, pripremajući studente za široki spektar administrativnih, upravnih i rukovodećih poslova u zdravstvenim ustanovama, zdravstvenim fondo-vima, javnoj upravi, klinikama i bolnicama, konsultantskim firmama, organizacijama zdravstvenog osigu-ranja, asocijacijama u zdravstvenoj zaštiti, ustanovama za njegu posebnih kategorija stanovništva, privatnoj praksi, organizacijama za mentalno zdravlje, ustanovama javnog zdravstva, rehabilitacionim centrima, univerzitetima i istraži-vačkim institucijama. Program je tako dizajniran da upoznaje studente sa različitim aspektima rada u široj zdravstvenoj djelatnosti što uključuje: logistiku zdravstvenih usluga, pravo i propise u oblasti zdravstva, ekonomiku zdravstva, upravljanje zdravstvenim ustanovama, sistem budžetiranja i naplate usluga, upravljačko računo-vodstvo i upravljanje ljudskim resursima. Naglasak u cijelom programu je na upoznavanju sa informacionim tehnologijama kojima se omogućava analiza podataka, upravljanje i podrška odlučivanju. Bolnice i klinike nisu samo medicinske ustanove već istovre-meno i socijalne i poslovne ustanove. Stoga njima moraju upravljati administratori koji su



obučeni da preuzmu odgovornost upravljanja i koji razumiju odn. koji su u stanju da integrišu različite profesionalne, ekonomske i socijalne faktore rada zdravstvenih ustanova.

Menadžeri u zdravstvu - iskusni i stručni profesionalci

Diplomirani studenti menadžmenta u zdravstvu zapošljavaju se na pozicijama profesionalaca u oblasti finansija, logistike, marketinga, planiranja i obrade podataka u zdravstvu. Oblast menadžmenta u zdravstvu nudi jedinstvene izazove u profesiji, ali i odgovarajuće nagrade, kako finansijske tako i psihološke odn. emocionalne. U tom pogledu, rukovodioci u oblasti zdravstvene njege imaju mogućnost da značajno doprinesu poboljšanju zdravlja u lokalnim zajednicama u kojima njihove zdravstvene ustanove pružaju usluge, a time i da unaprijede kvalitet života svojih sugrađana.

Rukovodioci u zdravstvu imaju obaveze i odgovornosti ne samo da osiguraju da njihove organizacije dobiju najjaču moguću medicinsku, operativnu, logističku i finansijsku podršku, kako bi podmirili potrebe pacijenata, njihovih porodica i lokalnih zajednica, već i da osiguraju da bolnice i druge organizacije zdravstvene zaštite, u svojim lokalnim zajednicama, služe kao mreže za podršku i sigurnost, obezbjeđujući osnovnu i tekuću njegu svim kategorijama stanovni-štva, a posebno ugroženim kate-

gorijama, kao i pouzdane, ažurne i dostupne informacije o ugroženosti javnog zdravlja i javnih dobara u vremenima kriza.

To su iskusni i stručni profesionalci, kojima je iskreno stalo do kvaliteta njege koju pacijenti dobijaju (jer u ishodištu svoje profesije potiču iz zdravstvene djelatnosti). Oni nisu samo naredbodavci, već partneri sa ljekarima, sestrama i drugim profe-sionalnim osobljem u zdravstvnoj djelatnosti.

subspecijalizacije kroz izborni program

i kliničku praksu


Menadžment u zdravstvu

Diferencijalni studij menadžmenta u dodiplomskom nivou;

Specijalistički studij menadžmenta;

Menadžment kliničko-bolničkih ustanova;

Portfolio menadžment zdravstvenih fondova i osiguranja;

Razvoj timova i komunikacione vještine u zdravstu;

Menadžment humanih resursa i odnosa sa javnošću;

Medicinska informatika i doku-mentaristika;

Subspecijalizacije se postižu kombi-novanjem dva programska pristupa: a) izborom odgovarajućih izbornih

predmeta u svakom semestru



studija "Menadžmenta u zdrav-stvu", omogućena je osnovna koncentracija znanja u odgo-varajućoj specijalizaciji. Student bira izborni predmet iz skupa od xx predmeta koji su podijeljeni u x kategorija3.

b) Izborom odgovarajuće stručne kliničke prakse koja se može fokusirati pretežno na oblast izbora subspecijalizacije. Prak-tični oblici rada na Fakultetu učestvuju u ukupnom broju časova koji su planirani za nastavne aktivnosti sa 50,53 %, čime se postiže mogućnost fokusiranja studija kroz progra-miranje stručne i kliničke prakse. Praktične aktivnosti će biti planirane usmjeravane, kontro-lisane i evaluirane putem mentora koji se biraju za odgovarajuća naučna područja. Mentor zajedno sa studentom programira kliničku praksu tako da zadovolji potrebe za sub-specijalizacijom, ukoliko se student opredjeli za pojedina usmjerenja.

Prethodno stručno znanje - uslov upisa na studij menadžmenta

Uslov za upis na studij "Mena-džmenta u zdravstvu" je prethodno 3 Način efektivnog korištenja izbornog

programa objašnjen je u poglavlju "Izborni i fakultativni program", a detaljan nastavni plan izbornih predmeta je predstavljen u prilogu "Nastavni plan fakulteta"

stečeno znanje u zdravstvenoj struci. Studij menadžmenta u zdravstvu je stoga diferencijalni dvosemestralni studij, ili specijalistički studij, koji se nadograđuju na postojeće obrazo-vanje koje kandidat već posjeduje, a koje mora da bude u okviru matične medicinske struke odn. zdravstvene djelatnosti, bilo da se radi o višem (dvogodišnjem) obrazovanjem ili visokom (trogodišnjem odn. četve-rogodišnjem odn. petododišnjem) obrazovanju u zdravstvenoj struci. Prethodnom stručnom obrazovanju kandidata se na taj način dodaje program menadžmenta u zdravstvu u trajanju od jedne godine koji se sastoji od deset ispita obaveznog programa i dva ispita izbornog programa. Ovakav pristup studiju Menadžmenta u zdravstvu je uslovljen programskim opredje-ljenjem da menadžer u bilo kojoj oblasti u zdravstvenoj djelatnosti treba da posjeduje "kritičnu masu" primarnih stručnih kompetencija u zdravstvenim naučnim oblastima koje može da stekne sa minimumom od dvije godine studija u neposrednoj struci odn. sa bar 120 ECTS kredit bodova iz zdravstvene struke. S druge strane, procjenjeno je da dvosemestralni studij od 60 ECTS bodova stečenih izučavanjem i polaganjem programa od 12 naučnih disciplina iz oblasti poslovnog menadžmenta predstavlja jezgreni studij dovoljan za bazične kompe-tencije u oblasti poslovnog menadžmenta.



Na studij "Menadžmenta u zdrav-stvu" mogu se upisati studenti:

koji već imaju ranije završenu neku od viših škola u okviru matične medicinske struke odn. zdravstvene djelatnosti;

ili studenti koji imaju završena bar 4 semestra (dvije godine) bilo koje studijske grupe Fakulteta zdravstvene njege: o Sestrinstva; o Fizioterapije; o Sanitarnog inženjeringa;

ili studenti koji imaju završenih 6 semestara (tri godine) odn. 8 semestara (četiri godine) bilo koje studijske grupe Fakulteta zdravstene njege (i time već stečenu diplomu Bachelor odn Specijaliste u zdravstvenoj struci):

ili studenti koji imaju završen medicinski fakultet odn. bilo koji drugi fakultet u zdravstvenoj struci.

Zavisno od vrste više škole odn. od studijske grupe sa koje studenti ulaze na studij "Menadžmenta u zdravstvu", po završetku ovog studija stiču se sljedeća zvanja: Licu koje završi osnovne studije – bachelor stepen u ukupnom trajanju od 3 godine (6 semestara) na studijskoj grupi "Menadžmenta u zdravstvu" izdaje se diploma Fakulteta i to lice stiče zvanje: "Diplomirani menadžer u zdravstvu" (Bachelor of Health Care

Management); ili "Diplomirani menadžer sanita-rnog inženjeringa" (Bachelor of Management in Sanitary Engi-neering); ili "Diplomirani menadžer fizikalne terapije" (Bachelor of Mana-gement in Physiotherapy); ili "Diplomirani menadžer ... (speci-fične oblasti zdravstva) (Bachelor of Management in....)

Licu koje završi specijalistički studij u trajanju od 1 godine (2 semestara) na studijskoj grupi "Menadžmenta u zdravstvu" izdaje se diploma Fakulteta i to lice stiče zvanje:

"Specijalista menadžmenta u zdravstvu" (Specialist of Health Care Management); ili

"Specijalista menadžmenta u ......" (specifične oblasti zdravstva) (Specialist of Management in....);

nastavni plan u funkciji poslovne ekonomije i menadžmenta

Nastavni plan diferencijalnog studija Menadžmenta u zdravstvu u do-diplomskom nivou sastoji se od 10 obaveznih predmeta i 2 izborna predmeta. U okviru obaveznog programa 3 predmeta predstavljaju zajedničke osnove sa ostalim studijskim grupama koje su uvedene na Fakul-tetu zdravstvene njege, 4 predmeta pripadaju grupi Poslovne ekonomije (studijske grupe: Preduzetništvo, Bankarstvo i Javna uprava) a 3 predmeta pridaju jezgrenim pred-



metima iz oblasti "Menadžmenta u zdravstvu". Ukupno 5 predmeta čine "jezgreni" studijski program, a 2 predmeta čine kolaterarni program preuzet sa studijskih grupa drugih Fakulteta članica Pan-evropskog univerziteta "APEIRON".

Predmeti zajedničkih osnova i predmeti studijskog jezgra čine matično (strukovno i kvali-fikaciono) jezgro studijske grupe "Menadžmenta u zdravstvu" (ukupno 8 predmeta) i pred-stavljaju osnovu sticanja zvanja odn. priznavanja diplome u ovoj studijskoj grupi.

Nastavni plan specijalističkog studija Menadžmenta u zdravstvu sastoji se od istih predmeta kao i diferencijalni studij. Razlika je u izbornom programu. Studentima diferencijalnog studija stoje na raspolaganju ne samo izborni predmeti iz matične oblasti "Menadžmenta u zdravstvu" i "Poslovne ekonomije", već i stručni predmeti iz oblasti medicine: o matičnog jezgra "Sestrinstva"; o specijalistički predmeti iz oblasti

"Sestrinstva"; o matično jezgro "Fizioterapije"; o izborni predmeti "Sanitarnog

inženjeringa"; te izborni predmeti iz oblasti filologije (strani jezici)4.

4 Način efektivnog korištenja izbornog programa objašnjen je u poglavlju "Izborni i fakultativni program", a

Izborni program specijalističkog studija "Menadžmenta u zdravstvu" se sastoji isključivo iz predmeta matične oblasti "Menadžmenta u zdravstvu" i "Poslovne ekonomije", te izbornih predmeta iz oblasti filologije (strani jezici). Razlog uvođenja medicinskih stručnih predmeta u izborni program diferencijalnog studija leži u činjenici da je stručni ulazni nivo na diferencijalnom studiju jednak dvogodišnjem studijskom programu (120 ECTS bodova), a stručni ulazni nivo specijalističkog studija je jednak diplomskom nivou (180-240-360 ECTS bodova), te je u specija-lističkom studiju fokus na naučnim oblastima menadžmenta i poslovne ekonomije. Nastavni program na studijskoj grupi "Menadžmenta u zdravstvu" realizuje se tako što je studentima na raspolaganju tokom jedne školske godine (dva semestra) ukupno 16 predmeta od kojih je 10 obaveznih predmeta (iz grupe zajedničkih osnova i studijskog jezgra), 2 izborna specijalistička predmeta (koje student bira iz skupa od 84 predmeta grupisanih u 7 kategorija), i 4 fakultativna (opciona) predmeta u režimu intenzivnih studija.


detaljan nastavni plan izbornih predmeta je predstavljen u prilogu "Nastavni plan fakulteta"



Hodanje je čovjekov najbolji lijek

Hipokrat (460 – 377 PNE)

U okviru ove studijske grupe 2-vo semestralni program obuhvata ukupno:

Predmete "Zajedničkih osnova": Mundologija (kulturno-civilizacijske paradigme građanskog demo-kratskog društva), Filosofija života (opšta i specijalna metodologija) i Teorija odlučivanja i kvantitativne metode. NAPOMENA: Predmeti zaje-dničkih osnova predstavljaju kola-terarne naučne discipline sa drugih Fakulteta Panevropskog univerziteta "APEIRON". Opšte-stručni predmeti: Menadžment zdravstva, Ekonomija usluga, Preduzetništvo i predu-zetnička ekonomija. NAPOMENA: Svi predmeti "zaje-dničkih osnova" po svom sadržaju takođe predstavljaju opšte odn. opšte-stručne predmete Uže-stručni predmeti: Organizacija zdravstvenih ustanova, Zdravstveno osiguranje. Specijalistički / usmjeravajući predmeti: Socijalna medicina, Marketing menadžment odnosa s javnošću (PR-public relation).

Studijska grupa "Fizioterapije i radne terapije"

kompetencije za procjenu statusa i fizikalne funkcionalnosti

pacijenata

Fizikalna terapija, počinje od vremena Hipokrata. Stari Grci su podrazumijevali da je sposobnost kretanja vitalni element zdravlja i blagostanja pojedinca. Danas je fizioterapija postala esencijalni dio sistema zdravstvenih usluga. Svjetska Konfederacije za fizikalnu terapiju (The World Confederation for Physical Therapy), koja je osnovana 1951, proklamovala je princip da svaka osoba ima pravo na najviše moguće standarde zdrav-stvene njege, koja je potvrđena jasnom kliničkom praksom i naučno verifikovana i koja se treba pružati u atmosferi povjerenja i poštovanja ljudskog dostojanstva. Stoga je fizioterapeut (fizikalni terapeut) zdravstveni stručnjak koji radi u oblastima promocije i prevencije zdravlja, te terapije i rehabilitacije sa osobama svih uzrasta, i u svojevrsnom partnerstvu sa svojim klijentima/pacijentima, nastoji da održi i podstakne njihovo zdravlje i da nadomjesti funkcije i



samostalnost koje im nedostaju, zbog problema izazvanih tjelesnim, psihološkim i drugim poremećajima i/ili onesposobljenosti odn. hendikepa koji proizlaze iz tih poremećaja (Svjetska zdravstvena organizacija, 1980. - WCPT, 1995.) Fizioterapeuti obezbjeđuju zdrav-stvene usluge koje pomažu da se obnovi tjelesna funkcija, poboljša pokretljivost, smanji i olakša bol i sprijeći odn. ograniči trajna fizička onesposobljenost pacijenata koji pate zbog tjelesnih povreda ili različitih bolesti. Oni obnavljaju održavaju i unapređuju ukupnu kondiciju i zdravlje pacijenata. Njihovi pacijenti uključuju žrtve nesreća i pojedince koji su u stanju nesposobnosti uzrokovane obolenjem kičmenog stuba, artritisom, obolenjem srca, prelomima, ozljedama glave i cerebralne paralize. Fizioterapeut je u sklopu svoje struke osposobljen za sudjelovanje u postupku procjene bolesnika, te djelovanje u terapiji kao i u područjima prevencije i evaluacije. On ima etičku i legalnu odgovornost da prikupi informacije potrebne za planiranje i sprovođenje uspješnog fizioterapijskog tretmana (Kanadsko udruženje fizioterapeuta, 1986.). Stoga studij "Fizioterapije i radne terapije" na Fakultetu zdravstvene njege daje studentima specifične stručne kompetencije odn osposob-ljava studente za:

specifičnu fizioterapijsku pro-cjenu statusa i fizikalne funkcio-nalnosti pacijenta odn. korisnika

fizioterapijske njege i terapije i procjenu potreba za fizio-terapeutskim tretmanom;

provođenje kineziometrijskih i drugih mjerenja u svrhu dijagno-sticiranja funkcije lokomotornog sistema, te provođenje drugih dijagnostičkih postupka za koje je ovlašten;

planiranje i programiranje standardnih i posebnih fizio-terapeutskih postupaka u skladu sa potrebama korisnika;

izbor odgovarajućih fizikalnih sredstava i tehnika koje zavise od poznavanja kineziologije, pozna-vanja patofizioloških mehanizama koji uzrokuju poremećaj kretanja, poznavanja terapijskih procedura, i poznavanja efekata fizioterapijskih tretmana, te

sposobnosti interpretacije i evaluacije učinaka tretmana;

sudjelovanje u obrazovanju fizioterapeuta i ostalih zdravstvenih radnika;

sudjelovanje u istraživanjima u području fizioterapije, naročito rizičnih grupa populacije;

osposobljavanje za timski rad, a naročito za transdisciplinarni model timskog rada. Student se ospo-sobljava za komunikaciju sa članovima različitih zdravstvenih, terapijskih, rehabilitacionih, soci-jalnih i odgojnih timova, što pospješuje ostvarenje terapijskih ciljeva;

kontinuiranu vlastitu edukaciju, kao i rad na unapređenju struke.



Talentovani diplomirani fizio-terapeuti će sudjelovati u obrazov-nom procesu (studenata na dodiplomskoj nastavi i u stručnom obrazovanju drugih stručnjaka u zdravstvenim i drugim ustanovama), mogu biti uključeni kao instruktori u nastavi, zdravstvenim i socijalnim ustanovama koje se bave sprovo-đenjem zdravstvene zaštite, a bit će osposobljeni da daju doprinos efikasnoj organizaciji fizioterapijske djelatnosti sudjelujući u planiranju organizacije rada;

Komunikacijskim kompetenci-jama i vještinama, te poznavanjem psiholoških faktora terapijskog procesa, diplomirani fizioterapeuti će biti osposobljeni da pomažu u razvijanju pozitivnih odnosa s bolesnikom i njegovom porodicom u cilju smanjenja tjeskobe i izgradnje motivacije neophodne u terapijskom procesu.

praktično uslovljene sub -specijalizacije


Fizioterapija i radna terapija

Fizikalna terapija i rehabilitacija;

Fizioterapija u hirurgiji i traumatologiji;

Fizioterapija u ortopediji;

Fizioterapija u kardiologiji i pulmologiji;

Fizioterapija u sportskoj medicini;

Fizioterapija u neurologiji;

Fizioterapija u pedijatriji;

Fizioterapija u gerijatriji;

Banjska fizioterapija;

Radno-terapijska rehabilitacija u zajednici;

Radna terapija psihosocijalnih poremećaja;

Subspecijalizacije se realizuju kroz programiranje i izbor specifičnog sadržaja u okvirima dva predmeta kliničke prakse: 541 – "Opšta klinička praksa u fizioterapiji" koji je lociran u 5. semestru i 551 – "Specifična klinička praksa u fizioterapiji" koji je lociran u 6. semestru, te kroz odgovarajući izbor predmeta u izbornom programu koji su locirani u 6. i 7. semestru. Licu koje završi osnovne studije – bachelor stepen u trajanju od 3 godine (6 semestara) na studijskoj grupi "Fizioterapije i radne terapije" izdaje se diploma Fakulteta i to lice stiče zvanje:

"Diplomirani fizioterapeut – Bachelor fizioterapije" (Bachelor of Physiotherapy);

Licu koje završi osnovne studije – specijalističkog stepena u trajanju od 4 godine (8 semestara) odn. produži četvrtu godinu nakon završenih trogodišnjih studija na studijskoj grupi "Fizioterapije i radne terapije" izdaje se diploma Fakulteta i to lice stiče zvanje:



"Diplomirani fizioterapeut – specijalista fizioterapije i radne terapije" (Bachelor of Physio-therapy and Occupational Therapy);

Diplomirani fizioterapeuti će pružati usluge klijentima/pacijentima u privatnom i javnom sektoru, u ambulantnim službama, bolnicama, rehabilitacionim centrima, ustano-vama socijalnog staranja, klinikama, školama, sportsko-rekreacionim i banjsko-rehabilitacionim centrima, preduzećima, te korisnicima u njihovim vlastitim domovima.5

studijski program osposobljava studente za samostalan rad

Studijski program6 je tako dizajniran da omogućava budućim fizio-terapeutima sticanje neohodnih teorijskih znanja, praktičnih vještina i tehnika rada sa različitim vrstama pacijenata, perfekciju u korištenju fizioterapijskih uređaja i pomagala, te fizikalno-terapijsku kliničku praksu u različitim okruženjima.

Studijski program fizioterapije obrazuje studenta teorijski i praktično, tako da je osposobljen za samostalan rad pri zdravstvenim 5 I pored 155.000 zaposlenih fizio-

terapeuta u SAD je deficit tih kadrova. Fiziterapeuti u SAD prosječno godi-šnje zarađuju 60.180 US$.

6 Prema podacima American Physical Therapy Association, u SAD ima 205 akreditovanih univerzitetskih pro-grama iz fizioterapije od kojih 94 nude studij drugog ciklusa, a 111 nude doktorski studij trećeg ciklusa.

ustanovama. Studijski programi pružaju uvid u različite koncepte fizioterapije, uz naglasak na holističkom pristupu pacijentu. Nastavni programi studija fizio-terapije omogućavaju usvajanje znanja i vještina vezanih uz procjenu stanja pacijenta, postavljanje ciljeva te izradu programa fizikalne terapije u zavisnosti od starosti i vrste pacijenta, te potrebama i dis-funkcijama osobe kojoj se ordinira fizioterapijski tretman. Studijski programi koncepcijski daju mogućnost uključivanja u timski proces zdravstvene zaštite, njege i rehabilitacije.

Nastavni plan osnovnog diplo-mskog trogodišnjeg studija na studijskoj grupi "Fizioterapije i radne terapije" sastoji se od 30 predmeta koji čini obavezni program, dva izborna bloka opšte i specifične kliničke prakse (u petom i šestom semestru), te jednim izbornim predmetom.

U okviru obaveznog programa 10 predmeta predstavljaju zajedničke osnove sa ostalim studijskim grupama koje su uvedene na Fakultetu (od kojih su dva predmeta strani jezici). Ukupno 21 predmet čine "jezgreni" studijski program u koji spadaju i oba predmeta kliničke prakse, a 5 predmeta čine kola-terarni program preuzet sa studijskih grupa drugih Fakulteta članica Pan-evropskog univerziteta "APEIRON".

Predmeti zajedničkih osnova i predmeti studijskog jezgra čine



matično (strukovno i kvali-fikaciono) jezgro studijske grupe " Fizioterapija i radna terapija" (maksimalno 31 predmet) i pred-stavljaju osnovu sticanja zvanja odn. priznavanja diplome u ovoj studijskoj grupi. Posebno treba naglasiti da u ovoj studijskoj grupi oba predmeta kliničke prakse ulaze u studijsko jezgro, što znači da u studijskoj grupi "Fizioterapije i radne terapije" klinička praksa postaje dio matičnosti studija.

Diplomski četvero-godišnji speci-jalistički studij u studijskoj grupi "Fizioterapija i radna terapija" je dizajniran kao specijalistički dvosemestralni studij "Radne terapije" (Occupational Therapy) i predstavlja svojevrsnu nadogradnju na osnovni trogodišnji studij "Fizioterapije". Po završetku ovog studija student na osnovnu diplomu iz "fizioterapije", dodaje i diplomu specijaliste "fizioterapije i radne terapije".

Nastavni plan diplomskog četvero-godišnjeg specijalističkog studija u studijskoj grupi "Fizioterapija i radna terapija" sastoji se od 40 predmeta koji čine obavezni program, dva izborna bloka opšte i specifične kliničke prakse (u petom i šestom semestru), jednog bloka stručne prakse u radnoj terapiji, i dva izborna predmeta (u šestom i sedmom semestru).

U okviru obaveznog programa 10 predmeta predstavljaju zajedničke osnove sa ostalim studijskim

grupama, a preostalih 30 predmeta se sastoji od "jezgrenog" studijskog programa, kolaterarnog programa preuzetog iz drugih studijskih grupa, i specijalističkog programa u matičnoj oblasti.

Izborni program studijske grupe "Fizioterapija i radna terapija" se sastoji iz:

kliničko-praktičnog dijela koji je lociran u dva bloka opšte i specifične kliničke prakse u petom i šestom semestru (u okviru trogodišnjeg studija);

stručno-praktičnog dijela koji je lociran bloku stručne prakse iz radne terapije u osmom semestru;

teorijsko-specijalističkog dijela koji se sastoji od dva izborna predmeta locirana u šestom i sedmom semestru;

Studentima su u specijalističkom izbornom programu ponuđena 2 konkretna predmeta kojima se upotpunjava subspecijalizacija, ili slobodan izbor predmeta u okvirima sljedećih blokova:

matičnog jezgra "Sestrinstva" (11 predmeta);

Specijalistički predmeti iz oblasti "Sestrinstva" (9 predmeta);

oblast "Sanitarnog inženjeringa" (16 predmeta);

oblast "Menadžmenta u zdravstvu" (17 predmeta);

oblast Filologije/ drugi strani jezik (4 predmeta);



Nastavni program na studijskoj grupi "Fizioterapija i radna terapija" realizuje se tako što je studentima na raspolaganju tokom jedne školske godine (dva semestra) ukupno 15 predmeta od kojih je 10 obaveznih predmeta (iz grupe zajedničkih osnova i studijskog jezgra), jednim izbornim specijalističkim pred-metom koji je lociran u šestom odn. u sedmom semestru (student bira predmet iz skupa od 60 predmeta raspoređenih u 5 kategorija izbornih predmeta), 2 izborna bloka opšte kliničke prakse koja su locirana u trećoj godini studija i 4 fakultativna (opciona) predmeta u režimu intenzivnih studija.


U okviru ove studijske grupe cjelo-kupan 8-mo semestralni program obuhvata ukupno 10 predmeta zajedničkih osnova i 30 stručnih predmeta:

Predmeti "Zajedničkih osnova": Komunikologija (vještina komuni-ciranja u zdravstvu), Informatika i računarske tehnologije, Statistika (statističke metode u zdravstvu), Fizika, Anatomija, histologija i embriologija, Fiziologija, Osnovi patologije, Higijena i socijalna medicina, Strani jezici (1) i (2) NAPOMENA: Dio predmeta zaje-dničkih osnova predstavljaju kola-terarne naučne discipline sa drugih Fakulteta Panevropskog univerziteta "APEIRON". Opšte-stručni predmeti: Uvod u fizioterapiju, Osnove kineziolo-

gije sa biomehanikom, Uvod u medicinu i zdravstvenu njegu, Osnovi kineziologije sa kinezio-metrijom, Osnove fizikalne medicine i rehabilitacije, Sportska medicina, Osnovi radne terapije, Menadžment u fizio-terapiji. NAPOMENA: Svi predmeti "zaje-dničkih osnova" po svom sadržaju takođe predstavljaju opšte odn. opšte-stručne predmete Uže-stručni predmeti: Fizio-terapija u hirurgiji i trauma-tologiji, Fizioterapija u ortope-diji, Fizioterapija u kardiologiji i pulmologiji, Fizioterapija u reu-matologiji, Fizioterapija u neuro-logiji, Fizioterapija u pedijatriji, Fizioterapija kod poremećaja koštano-mišićnog sistema, Fizio-terapija u ginekologiji i akušer-stvu, Fizioterapija u gerijatriji, Metode procjene u radnoj terapiji, Radna terapija i principi rehabilitacije u zajednici, Radna terapija kod psihosocijalnih poremećaja, Fizioterapija u onko-logiji. Specijalistički / usmjeravajući predmeti: Medicinska masaža, Protetika i ortotika, Balneologija, Sport osoba sa invaliditetom, Radno-terapijske aktivnosti, Rad-na terapija kod neurorazvojnih i neuroloških poremećaja, Radna terapija kod oštećenja mišićno-koštanog sistema, Radna terapija u protetici i ortotici, Spoznajno-perceptivni trening u radnoj terapiji, Ergonomija u radnoj terapiji



Sanitarni inženjering - harmoniziranje prirodne okoline, održivog razvoja i javnog zdravlja

Studijska grupa "Sanitarni inženjering"

zaštita javnog zdravlja kao najvažnija komponenta sanitarne djelatnosti

Svjetska zdravstvena organizacija (WHO-World Health Organization) u svom ključnom akcionom progra-mu "Zdravlje za sve", kao neophodan dio razvoja zdravstvenih kadrova, potencira obrazovanje sanitarnih inženjera. Prema stavovima Svjetske zdrav-stvene organizacije primarni sadržaj "sanitarnog inženjeringa" su inže-njerske aktivnosti na zaštiti, prevenciji i sanaciji problema u oblasti javnog zdravstva u čemu se ove djelatnosti djelimično preklapaju sa djelatnostima zdravstvene zaštite, ali obzirom da je sanitarni inženjering fokusiran na ove oblasti, to je i efikasniji u rješavanju javnozdravstvenih problema od uže-stručnih medicinskih djelatnosti. Ovom javno-zdravstvenom aspektu se pridaje tolika važnost da je čak donešen zaključak da se u međuna-rodnim programima obrazovanja u oblasti "sanitarnog inženjeringa" ne priznaju oni programi koji ne sadrže tu komponentu. U globalnoj strategiji Svjetske

zdravstvene organizacije za zdravlje i ekologiju (WHO Global Strategy for Health and Environment, WHO, Geneva, 1993) naglašene su zdrav-stvene posljedice interakcije štetnih fizičkih, hemijskih i bioloških faktora, te negativnih socijalnih faktora na zdravlje stanovništva. U toj se strategiji naglašava nedostatak odgovarajućih kadrova i potencira potreba jačanja nacionalnih kapa-citeta u razvoju kadrova sposobnih za harmoniziranje odnosa prirodne okoline, održivog razvoja i javnog zdravlja. Kao posljedica donošenja Globalne strategije Svjetske zdrav-stvene organizacije, donesen je evropski Akcioni plan za okolinu (Environmental Action Plan for Europe, WHO/EURO and CEC, Copenhagen, 1995). Kao jedan od evropskih ciljeva u ovoj oblasti izdvojen je razvoj obrazovanja kadrova za "okolinsko zdravlje", a posebno "sanitarnih inženjera" ("environmental health officer", "environmental health engineer", "sanitary engineer"). Kao specifični faktori okoline koji bitno utiču na javno zdravlje izdvajaju se: poboljšanje kvaliteta vode za piće, upravljanje otpadom i zaštita tla od onečišćenja, zdravstveno obezbjeđenje hrane i prehrambenih namirnica, spreča-vanje onečišćenja zraka uključujući smanjenje emisije polutanata, ali i pušenja, briga za zdravlje na radnom mjestu i poboljšanje uslova stanovanja i života u naseljima i lokalnim zajednicama. Ova inter-



akcija okoline i javnog zdravlja upućuje na kompleksnost problema za čije rješavanje su neophodni adekvatno osposobljeni eksperti. Osnovni stručnjak za sve te djelatnosti je "sanitarni inženjer".

Opis zvanja i poslova

Sanitarni inženjeri se bave okolinom kao sistemom koji treba kontrolisati, modifikovati i adaptirati u zaštiti zdravlja pojedinca, lokalnih zajed-nica i globalnog društava. Stoga će sanitarni inženjeri biti osposobljeni da u skladu sa zakonskim propisima, samostalno ili timski obavljaju sanitarni nadzor sanitarno-tehničkih uređaja za snabdijevanje pitkom vodom i dispoziciju otpadnih materija; nadzor nad prometom namirnica i hrane u dijelu vezanom za prevoz, uskladištenje i prodaju namirnica; nadzor prometa otrova; nadzor tehnoloških procesa prehram-bene industrije, kontrola i nadzor kvaliteta zraka, kontrola proizvodnje i prometa predmeta opšte upotrebe koji su od uticaja na javno zdravlje; sprovode i nadziru postupake dezinfekcije, dezinsekcije i deratizacije.

Sanitarni inženjeri će biti osposobljeni da vrše analizu faktora okoline i djelovanje pojedinaca i organizacija koji bi mogli dovesti do oštećenja zdravlja, te da predu-pređuju, sprećavaju i saniraju posljedice takvog djelovanja i upozoravaju nadležne službe na uočene propuste. Sanitarni inženjer takođe sprovodi postupke za

poboljšanje faktora koji djeluju u prirodnoj sredini u cilju sprečavanja negativnih utjecaja na zdravlje i unapređivanja zdravlja pojedinca, socijalnih grupa i stanovništva u cjelini.

Sanitarni inženjer obavlja poslove preventivne zdravstvene djelatnosti sa naročitim naglaskom na inter-disciplinarni pristup. Vrši poslove sanitarnog inspektora i državnog graničnog sanitarnog inspektora. Može da radi na poslovima referenta-eksperta za dezinfekciju, dezinsekciju i deratizaciju u ustanovama i firmama koje obavljaju ovu djelatnost, te referenta-eksperta za poslove uvoza, proizvodnje, korištenja i prevoza otrova. Isti profil predviđen je u ustanovama i firmama koje obavljaju fizičko-hemijska ispitivanja namirnica i predmeta opšte upotrebe. Laboratoriji proizvođaća namirnica odn. toksičnih supstanci moraju takođe zapošljavati eksperte u oblasti sanitarnog inženjeringa


Sanitarni inženjering

Sanitarna tehnologija i menadžment voda;

Sanitarna tehnologija i menadžment namirnica;

Sanitarna tehnologija i menadžment vazduha;

Sanitarna tehnologija i menadžment otpada;



Sanitarno-ekološko zakonodavstvo i nadzor;

Ekološki inženjering i održivi razvoj;

Licu koje završi osnovne studije – bachelor stepen u trajanju od 3 godine (6 semestara) na studijskoj grupi "Sanitarnog inženjeringa" izdaje se diploma Fakulteta zdravstvene njege i to lice stiče zvanje:

"Diplomirani sanitarni inženjer" (Bachelor of Sanitary Engi-neering);

katalizator znanja o zaštiti i upravljanju prirodnom sredinom i promotor

održivog razvoja

Studijska grupa Sanitarnog inženje-ringa podrazumjeva i razvoj katedre za menidžment prirodne okoline i održivog razvoja koja treba da postane regionalni katalizator znanja i svijesti o zaštiti i upravljanju prirodnom sredinom, te promotor održivog razvoja u regionu.

Pitanja zaštite i unapređenja životne sredine imaju krucijalni značaj u kompleksu "održivog razvoja". Pri tome su znanja o zaštiti životne sredine prethodni uslovi bilo kakve praktične aktivnosti na planiranju i implementaciji tzv. samoodrživog razvoja harmoniziranog sa okruže-njem. Stoga će sanitarni inženjeri koji su diplomirali na Fakultetu zdravstvene njege biti sposobni da rješavaju konkretne probleme upravljanja prirodnom okolinom na

korporativnom nivou, kao i na nivou lokalnih zajednica i bit će sposobni da razvijaju buduće projekte zaštite prirodne okoline, upravljanja resursima i samoodrživog razvoja.

Pitanja zaštite i unapređenja životne sredine imaju krucijalni značaj u kompleksu "održivog razvoja". Tradicionalne discipline "mena-džmenta" i "marketinga" su objektno orjentisane sa ciljevima maksimiza-cije ekonomskih efekata i efikasnosti procesa kojima se upravlja. Klasični menidžment ne uvažava dovoljno kulturološke i humanističke sadržaje kvaliteta života i samoodržive komponente razvoja u smislu održivog korištenja i očuvanja prirodnih resursa, prevencije od zagađenja i zaštite prirodnih staništa kao bitnog elementa kvaliteta života, te moralne imperative pravednije raspodjele i smanjenja siromaštva.

S druge strane i samo upravljanje životnom sredinom i njenim resursima na "samoodrživ naćin" postaje predmetom specifičnog i autohtonog menidžmenta tzv. "Envi-ronmental management" kao skupa naučnih disciplina koje sa teorijskog i praktičnog aspekta proučavaju upravljanje održivim prirodnim resursima fokusiranim na upravljanje obnovljivim i alternativnim energetskim izvorima, upravljanje i zaštitom vode, zraka i tla, integra-lnim upravljanjem prirodnim, ekonomskim i socio-kulturološkim elementima lokalnih i regionalnih zajednica i njihovog prirodnog okruženja u njihovoj interakciji i



sintezi, upravljanje kvalitetom života, menidžment samoodrživih tehnologija (kao npr. organska poljoprivreda i prevencija od genetskog zagađenja), te mena-džment samoodrživih javnih servisa.

Eksperti za upravljanje prirodnom okolinom i upravljanje samo-održivim harmoniziranim razvojem su "nedostajuća karika" u evoluciji svijesti o prirodnom, socijalnom, kulturološkom, informacionom i medijskom okruženju koje je "prijateljski orjentisano" i humano profilisano u odnosu na potrebe lokalnih i regionalnih zajednica ali i perspektivno u odnosu na buduće potrebe potomstva tih zajednica.

Studijski program prema preporukama Svjetske zdravstvene organizacije

Program studija "Sanitarnog inženjeringa" u skladu je sa preporukama WHO, UNESCO-a i UNEP-a7 .

7 WHO: The Environmental Health Officer

in an Industrial Society, EURO Reports and Studies 29, Copenhagen, 1980; UNESCO: The Environment in Engineering Education, Studies in Engineering Education 9,Paris, 1980; WHO: Training of Sanitary Engineers in Europe, WHO, Copenhagen, 1985; WHO: Development of Environmental Manpower, Environmental Health Series l8, WHO, Copenhagen, 1987; WHO: Occupational Profiles of Environmental Health Personel, Environmental Health Series l9, WHO, Copenhagen, 1987; United Nations Environment Programme, World Health Organization: Approaches to University Curricula in Environmental Health, Nairobi/Geneva, UNEP/WHO, 1994;

Nastavni plan osnovnog diplo-mskog trogodišnjeg studija na studijskoj grupi "Sanitarni inže-njering" sastoji se od 35 predmeta koji čini obavezni program i jednim blokom opšte kliničke prakse (u šestom semestru).

U okviru obaveznog programa 17 predmeta predstavljaju zajedničke osnove sa ostalim studijskim grupama koje su uvedene na Fakultetu zdravstvene njege (od kojih su dva predmeta strani jezici). Ukupno 10 predmeta čine "jezgreni" studijski program. U okvirima zajedničkih osnova 5 predmeta čine kolaterarni program preuzet sa studijskih grupa drugih Fakulteta članica Panevropskog univerziteta "APEIRON".

Predmeti zajedničkih osnova i predmeti studijskog jezgra čine matično (strukovno i kvali-fikaciono) jezgro studijske grupe "Sanitarni inženjering" (maksi-malno 27 predmeta) i pred-stavljaju osnovu sticanja zvanja odn. priznavanja diplome u ovoj studijskoj grupi.

U okviru ove studijske grupe cjelo-kupan 6-to semestralni program obuhvata ukupno 17 predmeta zajedničkih osnova i 18 stručnih predmeta:

WHO: Guidance on the Development of Educational and Training Curricula for Environmental Health Professionals in the European Region, WHO, Copenhagen, 1998.



Predmeti "Zajedničkih osnova": Mundologija (kulturno-civilizacijske paradigme građanskog demo-kratskog društva), Filosofija života (opšta i specijalna metodologija), Komunikologija (vještina komuni-ciranja u zdravstvu), Informatika i računarske tehnologije, Statistika (statističke metode u zdravstvu), Fizika sa biofizikom, Anatomija, histologija i embriologija, Biohemija, Fiziologija, Genetika, Mikrobiologija sa parazitologijom, Patologija sa patofiziologijom, Epidemiologija, Ishrana, nutritivna terapija i dije-tetika, Medicinska i razvojna psihologija, Strani jezici (1) i (2) NAPOMENA: Dio predmeta zaje-dničkih osnova predstavljaju kola-terarne naučne discipline sa drugih Fakulteta Panevropskog univerziteta "APEIRON". Opšte-stručni predmeti: Osnovi biologije sa ekologijom, Hemija, Osnove zaštite životne sredine, Toksikologija sa toksikološkom analizom, Osnovi tehnologije i čuvanja namirnica, Upravljanje otpadom. NAPOMENA: Svi predmeti "zaje-dničkih osnova" po svom sadržaju takođe predstavljaju opšte odn. opšte-stručne predmete Uže-stručni predmeti: Tehno-logija vode za piće, Upravljanje vodama, Mikrobiološka analiza namirnica i vode, Fizičko-hemijska analiza namirnica i vode, Analiza, kontrola i zaštita vazduha, Sanitarno - ekološko zakonodavstvo i nadzor Specijalistički/usmjeravajući predmeti: Sanitarni inženjering

voda za kupanje i rekreaciju, Prehrambeni aditivi i konta-minenti, Ergonomija, Sanitarno-tehnički principi graditeljstva, Ekološki inženjering, Radiološka zaštita.

Opšta i specifična klinička praksa u okviru studijske grupe "Sanitarnog inženjeringa" odvija se za predmete zajedničkih osnova u kabinetima i laboratorijama studijskih grupa "Sestrinstva" i "Fizioterapije i radne terapije", a za stručne predmete sanitarnog inženjeringa u zavodima i laboratorijama sa kojima Fakultet zadravstvene njege ima sklopljene ugovore o tehničkoj i akademskoj saradnji, a u kojima se sprovodi sanitarni nadzor, kontrola i analiza, higijensko-epidemiološkim odjelima domova zdravlja, odjelima sanitarne inspekcije, preduzečima za vodo-snabdjevanje, preduzećima za zbrinjavanje čvrstog otpada, te komunalnim preduzećima koja imaju uticaja na javno zdravlje stanovništva.



Akumuliranje kredit-bodova uslov za verti-kalnu prohodnost

Metrika studija

Parametri Bolonjske metrike studija

Nastavni program svakog pojedi-načnog predmeta dimenzioniran je po principu "porcija znanja" koje studenti mogu efikasno da savladaju u vremenskim okvirima od maksimalno 56 kontakt časova po predmetu (časovi interaktivne nastave) i u predviđenom obimu ukupnog rada studenta na obradi pojedinčanog predmeta koji obuhvata vježbe, laboratorijski i praktičan rad, kliničku praksu, ostale pedagoške aktivnosti predviđene u obradi tog predmeta, učenje i individualni rad studenta, istraži-vanje izvora i grupni rad.

40-časovna radna sedmica studenta

Generalna smjernica Bolonjske metrike studija jeste 40-časovna radna sedmica studenta (koja obuhvata sve predviđene forme rada uključujući i individualno učenje), te norma količine rada van nastave koja je po pravilu tri puta veća od rada u nastavi. To znači, da se ukupno prosječno predviđeno

vrijeme za obradu jednog predmeta, što uključuje i cjelokupan indivi-dualni rad studenta i učenje potrebno da se taj predmet položi, procjenjuje u rasponu od 120 do 210 časova odn prosječno na oko 180 radnih-časova po predmetu.

Obzirom na obimnost nastavnog plana, jer student zajedno sa obaveznim i izbornim predmetima i stranim jezicima ukupno polaže 12 ispita u toku jedne školske godine, efektivna školska godina traje punih 10 mjeseci tj. od 1. oktobra tekuće godine do 31. jula naredne godine.

Jednosemestralni karakter predmeta (što je jedan od zahtjeva Bolonjske reforme studija) uslovio je izučavanje većeg broja naučnih disciplina u toku jedne školske godini, koje su manje po obimu, ali su operativnije, pragmatičnije i interdisciplinarnog karaktera.

Mjesec septembar je namjenjen za polaganje propuštenih ispita. U mjesecu avgustu su ljetni praznici u trajanju od 31 dan, a u mjesecu februaru su 15-to dnevni zimski praznici. Godišnja nastava se formalno organizuje u dva semestra. Zimski semestar traje od 1. oktobra tekuće godine do 20. februara naredne godine, a ljetni semestar traje od 1. marta do 31. jula iste godine.



Elementi Bolonjske metrike studija koji se primjenjuju na Fakultetu zdravstvene njege:

• Prosječno ukupno sedmično angažovanje studenata ............ 40 sati sedmično • Časovi nastavnih aktivnosti (kontakt-sati) sedmično............... 20 < ČAS < 25 • Trajanje semestra ....................................................................... > 15 sedmica • Nastava I semestra 01.10. – 20.02. (naredne godine) ................... 20 sedmica • Nastava II semestra traje od 01.03. – 31.07 .................................. 22 sedmice • Polaganje zaostalih ispita 01.09. – 30.09. naredne godine .............. 4 sedmice • Ljetna pauza (raspust) 01.08. – 31.08. tekuće godine ..................... 5 sedmica • Zimska pauza 20.02. - 28.02. naredne godine .......................... 1 (2) sedmica • Ukupno radnih sedmica u školskoj godini .................................... 46 sedmica • Ukupan fond sati rada (workload) školske godine ........................... 1.840 sati • Ukupno sati rada (workload) po 1 ECTS ............................................... 31 sat • Standardni godišnji broj ECTS bodova (evropska norma) .............. 60 ECTS • Standardni semestralni broj ECTS bodova (evropska norma) ......... 30 ECTS • Intenzivan studij (pune kalendarske godine) ................................ < 75 ECTS • Diplomski – specijalistički rad (< 300 sati rada) ........................... < 10 ECTS • Magistarski rad (< 900 sati rada) .................................................. < 30 ECTS

Nastavni programi se koncentrišu na sadržaje koji su u funkciji posta-vljenih ciljeva ostvarivanja kompe-tentnosti studenata u područjima njihove buduće specifične profe-sionalne djelatnosti: zdravstvene njege u različitim medicinskim speci-jalističkim oblastima, stručne poslove radiološkog, stomatološkog i hirurškog asistenta–instrumentarca, te asistenta u terapijsko-dijagnostičkim procedurama, rukovodeće poslove njege i zbrinjavanja pacijenata u zdravstvenim ustanovama, poslove vezane za edukaciju i javno zdravstvo, menadžerske (rukovodeće, upravljačke, administrativne) poslove u oblasti zdravstva, stručne poslove fizikalne, kinezio i fizio-terapije u

različitim specijalističkim oblastima, poslove medicinskog masera, sportskog i banjskog fizioterapeuta, poslove radnog terapeuta u specijalističkim oblastima, te rukovodeće i organizacione poslove vezane za menadžment zdravstvenih ustanova i ustanova fizikalne, fizio i banjske terapije, poslove sanitarnog inženjeringa u preventivno-zdravstvenim djelatnostima i djelatnostima proiz-vodnje i prometa namirnica, u ustano-vama za praćenje ekoloških rizika i komunalnim djelatnostima, te nadzorni poslovi u inspekcijskim organima, Nastavni programi su dizajnirani u funkciji razvijanja osnove dugo-ročne profesionalne mobilnosti studenata.



organizacija nastavnog procesa obezbjeđuje visoku prolaznost

Metodologija i organizacija nasta-vnog procesa obezbjeđuju kontinuitet u radu studenata i visoku prolaznost sprečavajući kampanjski rad. Minimalna projektovana pro-laznost na studiju je 80 % uz potpuno savladavanje nastavnog plana i programa. Svi predmeti na Fakultetu zdravstvene njege su jednosemestralni i dimenzionirani su prema evropskim standardima impliciranim Bolonjskim procesom. Programsko gradivo u naučnim disciplinama uključujući i sve ostale forme rada koje su predviđene za određeni predmet, projektovani su za savladavanje i obradu u vremenskom periodu od 30 – 40 dana. Studenti obrađuju sukcesivno predmet za predmetom kon-centrišući se tokom jednog mjeseca (ciklusa) na maksimalno dva predmeta.

aktivna interakcija sa profesorom

Rad studenta obuhvata aktivnu interakciju sa profesorom u toku dijalog-predavanja za koji se studenti unaprijed pripremaju u svakom narednom sedmičnom bloku. Ovaj vid rada (aktivna interakcija) se procjenjuje (evaluira) i ravnopravno učestvuje u formi-ranju konačne ocjene studenta. Na taj način se od strane profesora procjenjuje verbalno-komunikacioni kompleks (sposobnost izražavanja studenta u prezentovanju aktivnog znanja i sposobnost primjene znanja

u kontekstualnoj situaciji i praksi). stručni projekti studenata u okviru

inkubacionog centra

Rad studenta obuhvata, međutim, i aktivno učešće u ostalim pedagoškim formama, koje su predviđene u okviru određenog predmeta (klinička i stručna praksa problemske radionice, analize studija-slučaja, psihološke radio-nice, VIP paneli, sekcije i tribine, simulacije, kao i simulacije sa podjelom uloga, analitičko modeli-ranje, instruktivni kampovi, stručni radovi i stručni projekti studenata, akciona istraživanja, takmičenja i ekskurzije). Od studenata se u većem broju predmeta traži da pišu i brane seminarske radove, odnosno da pišu stručne eseje. Ovaj vid rada se takođe procjenjuje i ravnopravno učestvuje u formiranju konačne ocjene studenta iz navedenog predmeta. Na ovaj način se od strane profesora procjenjuje opšta i specifična pismenost i metodološko-istraživačke sposobnosti studenta.

Za pojedine predmete, u zavisnosti od specifičnosti naučne oblasti, organizuju se vježbe, praktikumi i trening sesije (uklj. repetitorije i konverzatorije). Konačno, rad studenata obuhvata planiranu i programiranu količinu individualnog rada/učenja u biblioteci/čitaonici i učenja kod kuće, te istraživanje izvora na Internetu iu biblioteci Fakulteta. Ukoliko obim određene naučne discipline prevazilazi mogućnost savladavanja u periodu od jednog semestra (ciklusa),



Sticanje dopunskih - "minor" kvalifi-kacija i diploma

navedena disciplina se cijepa u više jednosemestralnih predmeta.

Stručna praksa koja je obavezna u toku trajanja studija, realizuje se u funkciji programa predviđenog za odgovarajući studijski smjer i reguliše se posebnim pravilnikom.

Fakultet primjenjuje isključivo jedno-semestralne predmete.

Izborni i fakultativni program

Studentima na Fakultetu zdravstvene njege stoji na raspolaganju ukupno 92 predmeta u okviru izbornog programa (grupisanih u 7 kate-gorija) kojim studenti indivi-dualiziraju studij prema vlastitim potrebama i sklonostima. Student može da izabere bilo koji od

ponuđenih predmeta u okviru izbornog programa. Izbornim programom student lično profiliše specijalistički dio svoga studija, ali takođe ima mogućnost da u okvirima izbornog programa tokom redovnog studija savlada u izbornom i fakultativnom programu veći dio programa komplementarnih studij-skih grupa i stekne, pored osnovne diplome, još i drugu "minor" diplomu. Naime, student bira predmete koji su komplementarni njegovoj studijskoj grupi i odgova-rajućom kombinacijom predmeta uz konsultacije sa mentorom može da definiše dopunsku "minor" diplomu.

Izborni program zajedno sa obaveznim programom čini redovni studij u okviru kojeg se stiče zakonski cenzus od 60 ECTS kredit-bodova za jednu školsku godinu. Isti predmeti su na raspolaganju i za fakultativni program u režimu dopunskog "intenzivnog" studija.

Izborni predmeti su podjeljeni u sljedeće kategorije:

(a) Matično jezgro "Sestrinstva"....................................................... 11 predmeta (b) Specijalistički predmeti iz oblasti "Sestrinstva" .......................... 9 predmeta (c) Matično jezgro "Fizioterapije"...................................................... 17 predmeta (d) Izborni predmeti iz oblasti "Sanitarnog inženjeringa" ............ 16 predmeta (e) Izborni predmeti iz oblasti "Menadžmenta u zdravstvu "......... 17 predmeta (f) Izborni predmeti "Poslovne ekonomije" ..................................... 18 predmeta (g) Izborni predmeti iz oblasti filologije ............................................. 4 predmeta



Da bi student stekao sekundarnu kvalifikaciju i "minor" (drugu) diplomu pored diplome koju stiče na osnovnim studijama upisane studijske grupe, mora da položi sve predmete matičnog (strukovnog) jezgra vlastite studijske grupe, te u okviru izbornog programa i progra-ma intenzivnog studija mora da položi predmete studijskog jezgra onog smjera u kojom želi da stekne dodatnu diplomu. Obzirom da na Fakultetu zdravstvene njege 17 predmeta čine zajedničku osnovu, koju u vešoj ili manjoj mjeri dijele sve studijske grupe, sistematskim izborom predmeta matičnog jezgra druge (ciljne) studijske grupe u okviru izbornog i fakultativnog programa, studentu je omogućeno savladavanje matičnog (strukovnog) jezgra druge (ciljne) studijske grupe i sticanje sekundarne kvalifikacije odn. "minor" (druge) diplome. Naprednim studentima je omogu-ćeno da u toku akademske godine dodatno savladaju do četiri fakul-tativna predmeta u režimu intenzivnih studija (do 75 ECTS kredit-bodova u jednoj školskoj god-ini), pod uslovom da ispune program redovnih studija. Fakultativni program služi kao priprema za nastavak studija drugog i trećeg ciklusa, ili služi za pripremu studija na drugim visokoškolskim ustano-vama. Fakultativnim programom se takođe može steći dopunska "minor" diploma.

student može da savlada program sekundarne (kolaterarue) diplome

Fakultativni studij obuhvata izbor od najviše dva predmeta u svakom semestru (ukupno četiri predmeta za godinu dana), koji se biraju ukoliko su položeni svi predmeti obaveznog i izbornog programa koji su predviđeni nastavnim planom za taj semestar. Broj fakultativnih pred-meta koji se mogu izabrati u jednoj školskoj godini zavisi od njihovih težinskih faktora izraženih u kredit-bodovima jer se u toku školske godine može akumulirati maksi-malno 15 dopunskih kredit-bodova u režimu intenzivnog studija. Fakulta-tivni predmeti predstavljaju skup izbornih i obaveznih predmeta koji se predaju na Univerzitetu u parnim odn. neparnim semestrima i koji su uvedeni u nastavu. Uslov za sticanje dopunske diplome u pojedinim oblastima odn. sub-specijalizacijama je savladavanje "matičnog jezgra" te oblasti. Obzirom da dio matičnog strukovnog jezgra čine i predmeti "zajedničkih osnova", to se sticanje dopunske diplome svodi na savladavanje "jezgrenog" studijskog programa te oblasti. Sistematskim izborom odgova-rajućeg izbornog programa tokom sve tri (četiri) godine studija, ili u okviru režima intenzivnih studija, student može da savlada sekundarnu (kolaterarnu) diplomu u subspe-cijalističkim oblastima navedenim u poglavlju "Matičnost".



Kreiranje novog humanog kapitala - vizija budućnosti Fakulteta

Režim studija i nastavni proces

Fakultet obavlja prema vrsti studija redovne i vanredne studije, te studije "učenja na daljinu" (distant learning) odn. virtuelne studije kada je to spojivo sa prirodom studija.

Na Fakultetu se za redovne i vanredne studije organizuje redovna nastava, instruktivna nastava i fakultativna nastava. Na Fakultetu odn. Univerzitetu su uvedeni metodološki i didaktički sistemi interaktivne nastave, sistem "učenja na daljinu" (distance learning), sistem "otvorenog učenja" (open learning), "virtuelnih studija" (virtual studies) i "cjeloživotnog učenja" (life-long learning).

Koncept cjeloživotnog učenja je implementiran tako da određeni kvalifikacioni ishodi i odgovarajuće diplome slijede već nakon 3 godine, zatim nakon 4 i nakon 5 godina studija.

Prvi stepen traje najmanje 3 godine i dovodi do stručnog stepena "bakalareus zdravstvene njege" odn. prema nomenklaturi zanimanja "diplomirana medicinska sestra" (diplomirani fizioterapeut, diplo-mirani sanitarni inženjer). To je

stepen koji omogućava izlazak na tržište rada i/ili nastavak studija. Ovaj stepen kvalifikuje studenta za stučna i menadžerska zanimanja srednjeg stepena složenosti. Nastavak studija (diplomski specijalistički studij) je projektovan fleksibilno tako da omogućava tranziciju između modela klasičnih četverogodišnjih studija i bolonjskog stepena magistra stečenog nakon petogodišnjeg studija. Ova realna, ali i psihološki uslovljena tranzicija je postignuta modifikacijom modela "3 + 2" tako da je uveden prelazni specijalistički nivo "3 + 1" (koji odražava stvarno stečeno znanje i vještine proširenog i specijalističkog tipa), tako da je konačan model primjenjen na Fakultetu zdravstvene njege "3 + 1 + 1". Četverogodišnji specijalistički studij tokom kojeg student savlada oko 50 naučnih disciplina omogućava obavljanje svih stručnih i menadžerskih poslova visokog nivoa složenosti.

Peta godina studija na Fakultetu zdravstvene njege je specifična jer nudi studentima dva ishoda:

finaliziranje postdiplomskog studija sa sticanjem zvanja magistra;

specijalistički studij pripreme za polaganje stručnog državnog ispita u profesijama gdje je predviđena takva obaveza što uključuje i odgovarajuću praksu i kvalifikuje studenta za samo-stalni rad odn. rad sa pacijentima na klinikama;



visoka motivacija i aktivan odnos studenata

Oblici i metode kojima se ostvaruje nastavno-edukativni proces za sve vrste studija impliciraju ostvarivanje uslova za visoku motivaciju studenata, aktivan odnos studenata u nastavnom procesu i ostvarivanje nastavnog procesa u vidu pedagoške radionice.

Na Fakultetu se primjenjuju slijedeći oblici i metode pedagoškog rada:

Redovno izvođenje predavanja prema utvrđenom rasporedu uz korištenje savremenih prezen-tacionih i demonstracionih sred-stava i tehnika sa primjenom interaktivne metode rada sa studentima čime se obezbjeđuje aktivno učestvovanje studenata u nastavnom procesu i visoka motivacija studenata.

Studentima su prije obrade pojedinog predmeta obezbi-jeđeni odgovarajući udžbenici koje nabavljaju neposredno na Fakultetu putem Centra za izdavačku djelatnost Pan-evropskog univerziteta "APEIRON".

Studentima su na raspolaganju didaktički i edukativni sadržaji u elektronskoj i digitalnoj formi (koji uključuju i snimljena predavanja i mentorske vježbe) na različitim video-prezenta-cionim medijima (video-kasete, interaktivni multimedijalni optički mediji).

Na Fakultetu/Collegu su instalisane odgovarajuće informaciono-

komunikacione tehnologije (ICT) koje omogućavaju studentima da kroz kompjuterski podržano učenje i istraživanje (Computer Assisted Learning & Research) ostvare aktivan odnos u procesu sticanja znanja uz pomoć računarskih tehnologija, da ostvare dublju interakciju sa nastavnim sadržajima i da primjenjuju istraživačke tehnika već u procesu sticanja znanja. Sistem kompjuterski podržanog učenja koji se primjenjuje na Fakultetu/Collegu uključuje odgovarajući multi-medijalni obrazovni softver (Learning Management System), primjenu računarskih simulacija, individualno sticanje znanja korištenjem računarskih, multi-medijalnih i mrežnih tehnologija, stalnu povratnu informaciju o napredovanju studenata i realnije vrednovanje procesa sticanja i akvizicije znanja odn. vještina, korištenje mrežnih i internet didaktičkih medija za istraživanje izvora iz različitih oblasti i za empirijska istraživanja uz upotrebu adekvatnog softvera.

Mentorsko vođenje studenata, raspoloživost profesora i redovne konsultacije.

Izvođenje vježbi, praktikuma i trening sesija namjenjenih za sticanje praktičnih vještina i elaboriranje praktičnih aspekata osnovnih tema. Laboratorijske vježbe se izvode u savremeno opremljenim laboratorijama za hemiju, biohemiju, fiziologiju i patofiziologiju, mikrobiologiju, patologiju i histologiju, i anato-miju. Dio praktične nastave se



izvodi u kabinetu za zdrav-stvenu njegu i urgentnu medi-cinu, kabinetu kineziologije sa kineziometrijom (sa svom potre-bnom opremom za izvođenje mjernih postupaka i transfor-macionih procesa u području fizioterapije) i fizio-terapijskom bazenu. Sve učionice su opremljene sa klasičnom i savremenom audio-vizualnom te multimedijskom opremom, projekcionim uređaji-ma, grafoskopom, TV siste-mom, kompjuterskom opremom koja omogućava digitalizaciju ulaznih i izlaznih podataka u učionicama i akviziciju nastavnog procesa u digitalnom obliku. Svi računari su međusobno povezani sistemom integralnog umrežavanja u lokalnu univerzitetsku računar-sku mrežu a širokopojasnom vezom svi računari su povezani sa Internetom. Računarski kabinet je opremljen sa multimedijalnom računar-skom opremom, sa više multi-medijalnih konzola. Sve učionice su opremljene sa potrebnim tekstualnim, grafi-čkim, audio, multimedijskim, simulacionim i komunikacionim softverskim paketima.

Na Fakultetu se kao specifični oblici vježbi primjenjuju repetitoriji gdje studenti- demonstratori pripremaju stu-dente za polaganje ispita nudeći

im koncizni pregled glavnih tačaka određenog predmeta ili konverzatoriji u kojima studenti produbljuju znanje iz posebnih područja, tako da izlažu pojedine teme o čemu se vodi rasprava.

Seminari i seminarski radovi sa javnom prezentacijom rezultata koji se evaluiraju i ocjenjuju od strane svih učesnika primjenom LEG-skale (Skala za evaluaciju govornika).

Ostali pismeni radovi tipa "stručnih eseja" i "policy papers".

Problemske radionice (workshops) u kojima se sadržaji vezani za određene teme predstavljaju u vidu konkretnog problema čije se rješenje treba ponuditi kroz individualnu i grupnu inter-akciju.

Na Fakultetu se primjenjuju i specifične radionice obrade "studija slučaja" (case-study analysis), kao i "psihološke radionice" namijenjene za produbljivanje i razvoj inter-personalnih i intrapersonalnih sposobnosti i vještina studenata.

Sistem VIP panela (very important person) i okruglih stolova implementiran kroz rad u sekcijama;

Simulacije u kojima se simulira realna situacija nastala primjenom naučenih znanja i vještina, simulacije sa podjelom



uloga (role-playing games), simulacije u vidu modeliranja realnih situacija i odnosa koje omogućavaju da studenti izdva-jaju bitne elemente predmeta predstavljenog modelom i da misaonim procesom dolaze do njihove strukture i funkcija elemenata te strukture, omo-gućavajući operacije analize i sinteze.

Simulacije predstavljaju završnu fazu ostalih interaktivnih formi rada u kojoj se sumiraju zaključci prethodnih faza, tako da studenti moraju da kreativno primenjuju znanja i vještine prethodno stečene kroz predavanja, radionice i treninge.

Stalne evaluacije progresa u radu studenta sa procjenama njegovog napredovanja i dubinskog razumijevanja predmeta učenja.

Konsultativna i instruktivna nastava koja se primjenjuje za male grupe studenata, vanredne studente, u nastavi "jedan na jedan" i za studente u postdiplomskoj i doktorskoj školi.

Sistem ljetnih instruktivnih kampova koji se primjenjuju u organizaciji seminara i tribina, te u postdiplomskoj i doktorskoj školi.

Klinička i stručna praksa, stručni radovi i stručni projekti studenata. Klinička i stručna praksa organi-

zuje se za sve stručne predmete u bolnicama, klinikama, banjsko -rehabilitacionim ustanovama, sportskim centrima sa kojima Fakultet ima potpisan Ugovor o poslovno-tehničkoj saradnji. Menadžment Fakulteta je obezbjedio pristup kliničkoj praksi za svoje studente u najeminentnijim ustanovama bolničkog, laboratorijskog, dija-gnostičkog, rehabilitacionog i banjskog tipa u više regija u BiH stvarajući uslove za obav-ljanje najkvalitetnije kliničke prakse za studente Fakulteta zdravstvene njege.

Specifičan oblik stručne prakse u oblasti menadžmenta i marketinga je "interna praksa" koju će studenti obavljati u stručnim jedinicama organi-zovanim na Fakultetu kao što su: College business inkubacioni centar, Centar za vođenje karijere - College Career Guidance Centre, Centar za odnose sa javnošću - College Public Relation Centre, Institut za integralni menadžment, reinženjering i tranziciju.

Studentska "akciona istraži-vanja" kao fleksibilna forma aktivne participacije učesnika u istraživanju.

Učešće studenata u naučnim istraživanjima koja se u okviru različitih projekta organizuju na Pan-evropskom univerzitetu



"APEIRON"8, Institutu za integralni menadžment reinže-njering i tranziciju, ili nepo-sredno na Fakultetu.

Stručne i rekreativne eks-kurzije.

Dopunska obuka za sticanje modularnih znanja i vještina koje su neophodne u savre-menom poslovanju (ECDL - European Computer Driving Licence, certifikati IT akademija, kursevi dopunskog stranog jezika, odnosi sa jav-nošču, novinarstvo, sportske aktivnosti) za koje studenti dobijaju odgovarajuće certi-fikate u prilogu osnovne diplome. Specifičan oblik dopunske obuke su korporativne struko-vne akademije kompanija Microsoft, Adobe i Cisco za koje je Fakultet akreditovan i za koje je obezbjedio stručnu podršku.

Mogućnost sticanja "minor" kvalifikacije i odgovarajuće sekundarne diplome kroz individualno i slobodno kreiranje izbornog i fakulta-tivnog programa.

Instruktivna nastava se primjenjuje za male grupe studenata, vanredne

8 Fakultet zdravstvene njege/Health

Care & Nursing je jedan od osnivača Panevropskog univeziteta "APEIRON".

studente i za studente u postdiplomskoj i doktorskoj školi. Ukoliko je na pojedinom predmetu manje od 10 studenata, tada se po pravilu primjenjuje instruktivna nastava. Instruktivna nastava je funkcionalno identična redovnoj nastavi, ali je skraćena po obimu i ne prelazi 50 % redovne nastave. Fakultativna nastava je specifičan oblik nastave koji podrazumijeva konsultacije profesora sa studentima, realizaciju predispitnih obaveza i ispite. Nastava učenja na daljinu se primjenjuje u režimu studija "učenja na daljinu" (distance learning) i realizuje se primjenom infor-maciono-komunikacionih tehno-logija u formi fakultativne nastave.



Javnost, transpa- rentnost i kumuliranje svih oblika rada karakteristike sistema ocjenjivanja

Ispiti

Uspješnost studenata u savladavanju pojedinog predmeta kontinuirano se prati u nastavnom procesu i tokom obrade tog predmeta. Polaganje svih ispita na Fakultetu je javno i transparentno.

ocjena predstavlja izraz ukupnog rada studenta

Na Fakultetu se primjenjuje princip da ocjena predstavlja izraz ukupnog rada studenta uloženog u savla-

davanje pojedinog predmeta, te stoga mora da obuhvati više izvora. Pri utvrđivanju konačne ocjene za pojedini predmet odn. za aktivnost studenta koja se ocjenjuje, ocjenjivač je dužan da vrednuje ne samo znanja i vještine koje je student stekao i naučio tokom obrade tog predmeta (što se utvrđuje na ispitu), već i rezultate studenta postignute u svim oblicima edukativnog i pedagoškog rada koji su planirani i izvedeni za odnosni predmet uključujući i procjenu aktivnosti i interakcije studenta na preda-vanjima, vježbama, kolokvijumima, klinikama, seminarima, radioni-cama, okruglim stolovima, te drugim oblicima nastave i pedagoškog rada (pred-ispitne obaveze).

Opšta struktura ocjene, obzirom na kriterij vrednovanja ukupnih postignuća studenata (na ispitima i predispitnim obavezama) je sljedeća:

Ozna ka Vrsta znanja

Procentno učešće

Maksimalan broj poena

I Provjera aktivnog znanja studenta (različite forme ispita) 30 % 30

II Ocjena pristupa studenta u praktičnoj primjenjivosti znanja 10 % 10

III Inovativnost i kreativnost u prezentaciji znanja 10 % 10

SVEGA za provjeru znanja / ISPIT: 50 % 50

IV Ocjena učešća (aktivnosti) studenta u radu na predavanjima, mentorskim vježbama i radionicama

10 % 10

V Ocjena učešća (aktivnosti) studenta na klinikama, okruglim stolovima i tribinama 10 % 10



SVEGA za ostale forme rada: 20 % 20

VI Ocjena pristupnog ili seminarskog rada, eseja ili drugog pisanog rada 30 % 30

SVEGA za studentske radove: 30 % 30

U K U P N O: 100 % 100

Struktura ocjene, odražava ukupnu aktivnost studenta na osnovu procjene sva tri izvora: rezultata testiranja, ocjene ostalih formi rada studenta i ocjene kolaterarnih aktivnosti studenta.

Ispit se polaže u pisanom obliku.

Ispit se po pravilu polaže u pisanom obliku. Pisani oblik ispita može da bude testovnog oblika (sa pitanjima višestrukog izbora, pitanjima dopune sadržaja odn. kratkih odgovora, ili sa problemskim pitanjima). Ispiti mogu da se polažu i izradom seminarskog rada, eseja odn. različitim pisanim sastavima sa prezentacijom i odbranom pisanog rada.

Ispiti mogu da budu u vidu praktičnog rada što može da uključuje praktično ispitivanje, laboratorijske bilješke, procjene kvaliteta i funkcionalnosti kreiranog materijala koji je predmet praktičnog rada, te rezultate posmatranja radnog procesa studenata. Ispit može da bude i procjena pojedinačnog doprinosa studenta u grupnim projektima.

Na Fakultetu/Collegeu se primje-njuju i savremeni oblici evaluiranja znanja studenata u vidu upitnika za samoprocjenu, LEG skale za evaluaciju ispitanika koja uključuje grupnu (timsku) procjenu poje-dinačnog postignuča studenta.

U zavisnosti od procjene ispitivača-profesora ispiti sa problemskim sadržajima mogu da se održavaju i sa "otvorenim knjigama".

ocjena se formira iz više izvora

Ocjena studenta nije jednokratni čin koji rezutira ispitom. Obzirom da ocjena predstavlja izraz ukupnog rada studenta, formira se iz više izvora, tokom cijelog perioda obrade jednog predmeta sa kontinuiranom evaluacijom rada studenta tokom obrade tog predmeta. Takav pristup podrazumjeva funkcionalno i vremenski segmentirane ispite koji se sastoje iz procjene ispunjavanja predispitnih obaveza i zadataka, procjene interakcije studenta prilikom obrade predmeta, procjene nivoa njegovog aktivnog znanja (osnovni ispit), procjene njegove specifične pismenosti u kontekstu



posmatranog predmeta, procjene njegove verbalne i komunikativne sposobnosti.

Po pravilu, sposobnost izražavanja studenta u prezentovanju aktivnog znanja i sposobnost primjene znanja u kontekstualnoj situaciji procjenjuju se u toku izvođenja same nastave, dok se opšta i specifična pismenost i metodološko-istraživačke sposobno-sti studenta procjenjuju kroz različite pisane radove studenata.

Na Fakultetu mogu da se primjenjuju i usmeni ispiti. Usmeni ispiti mogu da se primjenjuju samo u sprezi sa ostalim oblicima procjene i provjere znanja. odgovornosti nastavnog osoblja za prolaznost

studenata

Metode i način evaluacije znanja i organizaciju ispita za pojedine predmete razrađuje nastavno osoblje izabrano na tim predmetima. Ispit i predispitne obaveze mogu prema primjenjenoj metodi i strukturi da predstavljaju razičite kombinacije prethodno navedenih oblika što zavisi od specifičnosti predmeta i pristupa kojeg primjenjuje profesor, ali u bilo kojem slučaju nastavno osoblje mora da uvaži statutarne odredbe vezane za način utvrđivanja znanja i ocjenjivanje, te principe poslovne politike koji se primjenjuju na Pan-evropskom univerzitetu i na Fakultetu/College-u.

Primjenjeni metodi procjene znanja predmetom su stalne evaluacije od strane uprave i Nastavno-naučnog

vijeća Fakulteta, ali i od strane studenata (sistemom anonimnih upitnika). Metodi procjene znanja i prolaznost studenata predstavljaju mjerljive parametre "kvaliteta" rada visokoškolske ustanove i utiču na ispunjavanje ISO standarda kvaliteta u oblasti visokog obrazovanja.

Princip poslovne politke Fakulteta je uvođenje odgovornosti nastavnog osoblja prema rezultatima vlastitog rada. Najbitniji elementi rezultata rada nastavnog osoblja su svakako kvalitet, kritična masa i upotrebna vrijednost znanja koje su prenešene studentima, te prolaznost studenata kao kvantitativni izraz efikasnosti rada. U tom smislu i Fakultet i nastavno osoblje će kontinuirano zajednički raditi na stalnom unapređivanju kako nastavnog procesa i motivacije studenata, tako i kvaliteta i efikasnosti sistema evaluacije i procjene znanja i postignuća studenata. studentu su omogućena tri polaganja ispita iz

svakog predmeta

Studentu su omogućena tri polaganja ispita iz svakog predmeta i to: redovan rok, dopunski rok i opšti septembarski rok. Student polaže ispit u redovnom roku neposredno po završetku nastave iz tog predmeta.

Dopunski rok se organizuje ne ranije od 7 dana i ne kasnije od 15 dana nakon redovnog ispitnog roka i namjenjen je za studente koji nisu položili ispit u redovnom roku, odnosno za studente koji zbog



razloga više sile nisu pristupili polaganju ispita u redovnom roku.

Opšti septembarski rok se organizuje za sve predmete studijske grupe koji su izučavani u školskoj godini i namjenjen je za polaganje zaostalih ispita kako bi se studentima omogućio upis u narednu školsku godinu.

Poslije tri neuspjela ponavljanja istog ispita student može taj ispit da polaže u vanrednom roku uz naknadu troškova prema Pravilima o visini naknade za studiranje i cijeni usluga koje se naplaćuju na Fakultetu zdravstvene njege.

Uspjeh studenta na ispitu izražava se kvalitativno "ocjenom" i kvanti-tativno brojem "kredit-bodova" (ili kredita)

Uslov za dodjelu kredit-bodova iz predmeta koji podliježe ocjenjivanju je dobijanje pozitivne ocjene iz tog predmeta.

Rezultat ispita se izražava alfabetskom oznakom ocjene, numeričkom ocjenom i opisnom ocjenom koji su predstavljeni su u sljedećoj tabeli:

SSlloovvnnaa ooccjjeennaa ((EECCTTSS ssttaann--ddaarrdd))

NNuummee--rriiččkkaa

ooccjjeennaa

OOppiissnnaa ooccjjeennaa // ddeeffiinniicciijjaa ooccjjeennee

OOppiissnnaa oozznnaakkaa // ddeeffiinniicciijjaa ((eenngglleesskkii tteekksstt))

AA 1100 IIZZVVRRSSTTAANN –– iizzvvrrssttaann nnaassttuupp ssaa mmaannjjiimm ggrreešškkaammaa

EEXXCCEELLLLEENNTT -- oouuttssttaannddiinngg ppeerrffoorrmmaannccee wwiitthh oonnllyy mmiinnoorr eerrrroorrss

BB 99 VVRRLLOO DDOOBBAARR –– iizznnaadd uuoobbiiččaajjeennoogg ssttaannddaarrddaa aallii ssaa ppoojjeeddiinniimm ggrreešškkaammaa

VVEERRYY GGOOOODD --aabboovvee tthhee aavveerraaggee ssttaannddaarrdd bbuutt wwiitthh ssoommee eerrrroorrss

CC 88 DDOOBBAARR –– ggeenneerraallnnoo ccjjeelloovviitt rraadd ssaa ooddrreeđđeenniimm bbrroojjeemm uuppaaddlljjiivviihh ggrreeššaakkaa

GGOOOODD --ggeenneerraallllyy ssoouunndd wwoorrkk wwiitthh aa nnuummbbeerr ooff nnoottaabbllee eerrrroorrss

DD 77 ZZAADDOOVVOOLLJJAAVVAAJJUUĆĆII -- jjaassaann ooddggoovvoorr aallii ssaa zznnaaččaajjnniimm nneeddoossttaacciimmaa //mmaannaammaa

SSAATTIISSFFAACCTTOORRYY-- ffaaiirr bbuutt wwiitthh ssiiggnniiffiiccaanntt sshhoorrttccoommiinnggss

EE 66 DDOOVVOOLLJJAANN –– nnaassttuupp ssttuuddeennttaa zzaaddoovvoolljjaavvaa mmiinniimmuumm kkrreeiitteerriijjaa

SSUUFFFFIICCIIEENNTT -- ppeerrffoorrmmaannccee mmeeeettss tthhee mmiinniimmuumm ccrriitteerriiaa

FFXX 55 NNEEDDOOVVOOLLJJAANN –– zzaahhttjjeevvaa ssee mmaalloo ddooddaattnnoogg rraaddaa pprriijjee

FFAAIILL-- ssoommee mmoorree wwoorrkk rreeqquuiirreedd bbeeffoorree tthhee ccrreeddiitt ccaann



ddooddjjeellee kkrreeddiittaa zzaa pprroollaazznnuu ooccjjeennuu

bbee aawwaarrddeedd

FF -- NNIIJJEE ZZAADDOOVVOOLLJJIIOO –– zzaahhttjjeevvaa ssee zznnaattaann ddaalljjii rraadd

FFAAIILL-- ccoonnssiiddeerraabbllee ffuurrtthheerr wwoorrkk iiss rreeqquuiirreedd

Student koji nije postigao zadovoljavajući uspjeh na ispitu i predispitnim obavezama dobija ocjenu "nije zadovoljio" koja ne predstavlja osnov za akumulaciju ECTS kredit-bodova. Za kolaterarne aktivnosti studenata koje su izraz prepoznatljivog uloženog rada i koje su relevantne za studijski program odn. za budući profesionalni i kvalifikacioni profil

studenta dodjeljuju se takođe ECTS kredit-bodovi. Kolaterarne aktivnosti za koje se dodjeljuju kredit-bodovi sa pripadajućim ECTS kedit-bodovima upisuju se u odgo-varajućoj sekciji studentske knjižice – indeksa. Bodovi dobijeni po osnovu kolaterarnih aktivnosti studenata ne mogu da supstituišu kredit-bodove iz fonda obaveznih predmeta



ECTS kredit-bodovi za kolaterarne aktivnosti studenata dodjeljuju se prema sljedećoj tabeli:

Oznaka Vrsta aktivnosti Broj Kredita

0I Seminarski ili pristupni rad – izrađen po nastavnom predmetu u pismenoj formi na najmanje 20 stranica A4 formata

3

0II Studentska praksa, ili praktičan rad u trajanju od najmanje mjesec dana 3

0III Studentska praksa, ili praktičan rad u trajanju od najmanje dva mjeseca 4

0IV Studentska praksa, ili praktičan rad u trajanju od preko tri mjeseca 5

0V Referat na okruglim stolovima i tribinama 3

0VI Koreferat na okruglim stolovima i tribinama 2

0VII Verifikovano učešće na eksternim seminarima, radionicama, konferencijama (više od 50 % vremena trajanja seminara)

2

0VIII Učešće u radu na projektima 3

0IX Učešće u naučno-istraživačkim projektima 5

0X

Certifikati i uvjerenja o položenim kursevima, čija je tema i sadržaj usko vezana za šire naučno područje studijske grupe/specijalizacije, koju studira student

3

0XI Radovi publikovani u relevantnim medijima čija je tema i sadržaj usko vezana za šire naučno područje studijske grupe/specijalizacije, koju studira student

3

0XII Inovacije i patenti koji su zvanično priznati odn. certificirani 4

0XIII Diplomski – specijalistički rad 10

0XIV Magistarski rad 30



College kao kreativna radionica nastavnog osoblja sa najvišom naučnom i pedagoš-kom reputacijom

Ispiti u sistemu studiranja na daljinu (distance learning) koje organizuje Fakultet vrše se prema posebnoj proceduri predviđenoj za ovaj oblik studiranja. Metode procjene znanja u sistemu učenja na daljinu, detaljno su razrađene u Pravilniku o virtuelnom studiju i učenju na daljinu Panevropskog univerziteta "APEIRON" i Fakulteta zdravstvene njege.

Nastavnici i saradnici

Obrazovnu i naučnu djelatnost na Fakultetu obavljaju nastavnici i saradnici opredeljeni da ispunjavaju viziju, misiju i ciljeve Fakulteta, koji poštuju klauzulu o nediskriminaciji, poštuju slobodu obrazovnog i naučnog stvaralaštva, pravo na slobodno i kritičko mišljenje i slobodu govora. Nastavnici i saradnici angažovani na Fakultetu prihvataju pedagoške principe na kojima je zasnovan rad na Fakultetu, specifične metode nastavno-edukativnog procesa i specifične načine procjene znanja i ocjenjivanja studenata koji se primjenjuju na Fakultetu.

Profesorski kadar i nastavno osoblje

angažovano na Fakultetu stavljaju svoj pedagoški rad na uvid javnosti, tako što je taj rad predmetom objektivnog procjenjivanja i evalu-acije. Naši profesori, predavači i saradnici smatraju da su odgovorni, kako za kvalitet i nivo znanja koje prenose studentima, tako i za stepen prolaznosti studenata i prihvataju kodeks nastavničke etike koji se primjenjuje na Fakultetu odn. Panevropskom univerzitetu.

Fakultet angažuje nastavnike i saradnike u skladu sa Zakonom o Univerzitetu i Uredbom o bližim uslovima za početak rada visokoškolske ustanove. Angažovani su nastavnici u stalnom radnom odnosu, stalni honorarni nastavnici, te nastavnici po pozivu.

studenti imaju privilegiju da slušaju vodeće predavače i akademike

U nastavnom procesu su angažovani kako matični profesori, tako i "ad hoc" predavači koji dolaze iz stručne, kliničke i privredne prakse BiH, iz inostranstva odn. iz zemalja neposrednog okruženja. Studenti će imati privilegiju da pored predavanja čuju i mišljenja relevantna za sadržaje koje se uče na Fakultetu koja u različitim vidovima (pojedinačna predavanja, seminari, serije predavanja, case-study...) iznose vodeće ličnosti iz najuspješnijih korporacija, druš-tvenih i političkih institucija iz regije odn. iz Evropske Unije. Osim navedenih, kao predavači su angažovani (i zaposleni) profesori iz inostranstva odn. predavači iz



Poslovni intervju i test sklonosti - podloga za mentorsko izvođenje obrazovanja

zemalja bivše Jugoslavije. Jedan broj angažovanih profesora su članovi stranih i domaćih Akademija nauka i umjetnosti.

ulaganje u izgradnju sopstvenih kadrova

Trajno opredjeljenje Fakulteta je da se u različitim formama u nastavnom i obrazovnom procesu postupno uvedu domaći kadrovi – magistri i doktori nauka, koji su svoje stručne i naučne radove posvetili teoriji i praksi tranzicijskog procesa u Bosni i Hercegovini i Jugoistočnoj Evropi. Posebna pažnja će se posvetiti kadrovima, koji su bili ili su još uvijek angažovani u neposrednoj društvenoj praksi, organima uprave ili u privredi.

Fakultet/College će, kao princip svoje poslovne politike, trajno ulagati u izgradnju sopstvenih kadrova, mladih magistranata i doktoranata, selekcionišući i usmjeravajući najbolje studente za naučni rad, finansirajući i kofinansirajući izradu njihovih doktorskih radova u zemlji i u inostranstvu, izdavajući njihove naučne radove i promovišući te kadrove u akademska zvanja. Time Fakultet ostvaruje svoju misiju vezanu za disemenaciju naučnog podmlatka i kontinuiranu sup-stituciju gostujućih profesora sa izvornim kadrovima samog Fakulteta/Collega.

Uslovi upisa i produžetka školovanja

nema diskriminacije bilo koje srednje

škole

U prvu godinu osnovnih studija može se upisati lice koje ima završeno srednje obrazovanje. Fakultet u principu ne pravi diskriminaciju bilo koje srednje škole kada su u pitanju formalni uslovi za upis. Izuzetno, u zavisnosti od vrste srednje škole i dužine trajanja škole, upisani studenti mogu imati različit raspored obaveznih predmeta u prvom i drugom semestru odn. kandidatima iz pojedinih škola, može se odrediti da polažu dopunske ispite kojima stiču fond znanja potreban za početak uspješnog studiranja.

ne organizuje se prijemni ispit

Fakultet po pravilu ne organizuje prijemni odn. kvalifikacioni ispit za upis kandidata u prvu godinu studija. Izuzetak je, ukoliko je broj prijavljenih kandidata veći od broja kandidata koji su predviđeni za upis na Fakultet prema objavljenom konkursu, u kojem slučaju se organizuje polaganje kvalifikacionog ispita iz opšte kulture i programskih



sadržaja srednjeg obrazovanja koji su relevantni za studij Zdravstvene njege, fizioterapije i sanitarnog inženjeringa. Kvalifikacioni ispit se polaže u pismenoj formi.

Ukoliko je broj prijavljenih kandidata manji od predviđenog broja studenata za upis, ne organizuje se polaganje kvalifi-kacionog ispita.

Svi primljeni kandidati prolaze poslovni intervju, test sklonosti i test opštih i specifičnih sposobnosti, kojim se ocjenjuju njihove preferencije, što služi kao podloga za mentorsko izvođenje obrazovanja.

produžetak školovanja iz svih matičnih viših škola

U skladu sa principom cjeloživotnog učenja i priznavanja prava na obrazovanje, kao osnovnog ljudskog prava, Fakultet će u okvirima svojih matičnih oblasti omogućiti produžetak školovanja i neće diskriminisati po bilo kom osnovu studente koji prelazi sa drugih visokoškolskih ustanova, ili studente koji imaju diplomu iz prethodnog školovanja, ili studente koji imaju položenih ispita u prethodnom školovanju.

Studenti koji su završili višu školu odn. studenti koji su stepenovali stečeno obrazovanje na nekom od fakulteta u BiH ili na području bivše SFRJ odn. na području novonastalih država bivše SFRJ, mogu da produže školovanje i steknu diplomu na Fakultetu zdravstvene

njege upisom u treću (završnu) godinu studija, ukoliko je matičnost te više odn. visokoškolske ustanove u skladu sa matičnosti Fakulteta zdravstvene njege i njegovih registrovanih studijskih grupa. Takvim studentima se na osnovu prethodnog obrazovanja priznaje ulazni nivo od 120 ECTS kredit-bodova i za sticanje diplome im nedostaje 60 ECTS kredit-bodova koje stiču u trećoj godini studija. U slučaju potrebe, za pojedine kategorije studenata, prethodno se vrši nostrifikacija ranije stečene diplome odn. ekvivalencija programa kojeg su položili u prethodnom školovanju.

Studentima koji u toku godine prelazi sa drugog fakulteta, ili studentima koji imaju položenih ispita u prethodnom školovanju priznaju se položeni ispiti iz onih nastavnih predmeta koji se po sadržaju prema svom nastavnom programu preklapaju bar 50 % sa nastavnim programom odgova-rajućeg predmeta koji se izučava na Fakultetu zdravstvene njege. Ukoliko su ispiti koji se prenose položeni na visokoškolskoj ustanovi koja je matična iz istih naučnih oblasti u kojima je matičan i Fakultet, studenti mogu na Fakultetu zdravstvene njege da upišu narednu godinu studija u odnosu na godinu studija koja im je priznata na toj visokoškolskoj ustanovi. Ukoliko su ispiti koji se prenose položeni na visokoškolskoj ustanovi koja nije matična u istim naučnim oblastima u



kojima je matičan i Fakultet, studenti mogu da upišu onu godinu studija koja odgovara broju priznatih kredit-bodova.

Upisnina, školarina i druge naknade za materijalne troškove školovanja definišu se Odlukom o visini naknada za studiranje na Fakultetu zdravstvene njege – Health Care & Nursing koju svake godine donosi Upravni odbor Fakulteta.

Školarina na fakultetu se može plaćati u ratama. Bliže odredbe o visini rata i dinamici uplate regulišu se takođe gore navedenom odlukom. U slučaju uplate školarine u tri rate (ili pet rata), prva rata mora da se izmiri pri upisu školske godine, druga po završetku prvog semestra i treća po završetku drugog semestra. Izmirenje obaveze uplate prve rate je uslov upisa školske godine. Izmirenje obaveza uplate druge rate je uslov za ovjeru prvog semestra i produžetak studija u drugom semestru. Izmirenje obaveze uplate treće rate je uslov za ovjeru i za završetak tekuće školske godine. Student ne može da upiše narednu školsku godinu ukoliko nije izmirio sve finansijske obaveze prema Fakultetu iz prethodnih godina.

Upravni odbor Fakulteta (odn. Panevropskog univerziteta "APEIRON") definiše visinu naknade za školarine i druge materijalne troškove školovanja koje snose studenti odvojeno za svaku školsku godinu, vodeći računa o konkurentskoj sposo-

bnosti visokoškolske ustanove, parametrima tržišta obrazovnih usluga i tržišta troškova u oblasti visokog obrazovanja, te kupovnoj moći različitih kategorija korisnika usluga Fakulteta. To znači, da naknade za školarine mogu da variraju zavisno od studijske grupe koju upisuje kandidat, tipa studija, obima dopunskih obrazovnih usluga, godine studija i geografske regije u kojoj se nalazi mjesto boravka kandidata 9.

Fakultet je Ugovorom o poslovno-tehničkoj saradnji sa pojedinim mikrokreditnim organizacijama odn. bankama dogovorio plasmane jednogodišnjih, dvogodišnjih i trogodišnjih studentskih kredita.

popusti i povlastice za talentovane i lojalne studente

Studenti iz porodica iz kojih studira više od jednog člana uže porodice na Fakultetu, talenti koji su postigli visok uspjeh u prethodnom školovanju10, studenti koji u kontinuitetu upisuju studij drugog ili trećeg ciklusa na Fakultetu odn. na Panevropskom univerzitetu

9 Kupovna moć i parametri životnog

standarda se znatno razlikuju u različitim regijama u BiH i u državama u neposrednom okruženju.

10 Za studente koji upisuju prvu godinu školovanja prosječna ocjena od 4,50 ostvarena u srednjoj školi, a za studente koji upisuju naredne godine studija da je "prosječna kredit-ocjena" (PKO) iz prethodne godine studija veća od 9,00.



Efikasan indivi-dualan i kredibilan studij po mjeri kandidata

"APEIRON", članovi uže porodice radnika zaposlenih na Panevropskom univerzitetu "APEIRON", kao i druge kategorije korisnika usluga Fakulteta koje utvrdi Upravni odbor Fakulteta svojim posebnim odlukama, imaju pravo na odgovarajuće popuste u plaćanju obaveza prema Fakultetu u skladu sa kriterijumima razrađenim u Pravilima o visini naknade za studiranje i cijeni usluga koje se naplaćuju na Fakultetu zdravstvene njege.

Studenti koji se prvi put upisuju na Fakultet i upis obave u rokovima predviđenim za prvi upisni termin prema objavljenom Konkursu za upis, kao i studenti koji uplate cijeli iznos školarine prije početka tekuće školske godine, imaju pravo na odgovarajuće popuste (popusti po ovom osnovu se mogu kumulirati).

Studenti koji završe cjelokupan studijski program predviđen u odgovarajućem studijskom ciklusu tokom prvog semestra tekuće školske godine i koji steknu uslove za izdavanje odgovarajuće diplome u skladu sa Statutom Fakulteta, oslobađaju se obaveze uplate preostalog iznosa školarine za tekuću školsku godinu.

Postdiplomski studij

Fakul t e t zdravs tv ene n j eg e – Heal th Care & Nurs ing organizuje postdiplomske studije drugog ciklusa iz naučnih oblasti za koje je matičan u skladu sa pozitivnim zakonskim propisima, Statutom Fakulteta i Pravilnikom o postidplomskom studiju.

trajanje studija od dva do četiri semestra

Postdiplomski studij koji se organi-zuje na Fakultetu je savremen, efikasan individualan i kredibilan studij dizajniran po mjeri magistarskog kandidata, koji se izvodi sistemom ličnog mentorstva, sa instruktivnom i konsultativnom nastavom, organizovanjem ljetnih i zimskih postdiplomskih kampova uz primjenu savremenih pedagoških formi rada, istraživačkih metoda i tehnika. Trajanje postdiplomskih studija zavisi od ulaznog broja kredit-bodova koje kandidat posjeduje na osnovu svog prethodnog obrazovanja.

Magistarski studij, kao studij kontinuiteta, mogu da upišu studenti Fakulteta neposredno iz trogodišnjih ili iz četverogodišnjih osnovnih studija, ili kandidati koji su ranije



završili odgovarajući studij na nekom drugom fakultetu.

Studenti koji imaju završene četverogodišnje studije upisuju jednogodišnje mentorske post-diplomske studije sa izbornim programom koji kandidat definiše u saradnji sa mentorom, a u kontekstu svoga magistarskog rada.

Studenti koji imaju završene osnovne trogodišnje studije mogu da upišu studij drugog ciklusa (postdiplomski studij) u trajanju od dvije godine, pri čemu je program i plan prve godine postdiplomskog studija identičan četvrtoj specijalističkoj godini osnovnog studija, dok se druga godina studija sastoji iz izbornog programa, praktičnog programa, istraživanja izvora, te izrade i odbrane post-diplomskog rada.

Ključni kriterijumi trajanja i završetka postdiplomskih studija su: (a) vrijeme potrebno za akumuliranje zahtjevanog broja od 300 kredit-bodova, što je evropska norma za postdiplomske studije i (b) izrada magistarskog rada.

Kredit-bodovi se akumuliraju na osnovu kredita stečenih iz prethodnog studija uključujući i kredite dodjeljene za diplomski rad, kredite dodjeljene za aktivnosti kandidata nakon završetka studija, koje su izraz prepoznatljivog uloženog rada i koje su relevantne za sadržaj postdiplomskog studija i

usvojenu temu magistarskog rada11, te kredit-bodove stečene tokom samih postdiplomskih studija kroz savladavanje plana i programa studija.

Osnovni cilj studija jeste da kandidat stekne duboka i specijalistička znanja iz šireg naučnog područja u kojem priprema završni rad, te da stekne potrebna znanja u korištenju naučnih metoda i istraživačkih tehnika iz užeg područja specijalizacije, kako bi se osposobio da kreativno rješava kompleksne probleme iz svoje prakse i da efikasno primjenjuje specijalistička znanja u praksi.

Stoga se odmah na početku studija u saradnji sa kandidatom odredi mentor (i po potrebi komentor12) studija, definiše magistarska tema, utvrde predmeti odn. naučne 11 Kreditiraju se referati i koreferati na

okruglim stolovima i tribinama, verifikovano učešće na eksternim seminarima, radionicama i konferencijama, učešće u radu na razvojnim projektima i naučno-istraživačkim projektima, certifikati i uvjerenja o položenim kursevima, čija je tema i sadržaj usko vezana za šire naučno područje postdiplomskog studija ili samog magistarskog rada, radovi publikovani u relevantnim medijima i inovacije i patenti koji su zvanično priznati odn. certificirani.

12 Komentor magistarskog studija se bira ukoliko je tema kandidata interdisciplinarnog karaktera i obuhvata više od jedne naučne oblasti. Komentor je profesor angažovan u radu Fakulteta.



discipline koje će kandidat savladati, potrebna literatura i utvrde istraživačke procedure i tehnike. Na taj način se postiže visoka efikasnost studija, individualizacija studija i kredibilitet dobijenog zvanja, te se predupređuje praksa "maratonskog postdiplomskog studiranja".

izvodi se sistemom ličnog mentorstva

Kandidat magistarske škole dobija mentora postdiplomskih studija (a po potrebi još i komentora) odmah na početku magistarskih studija. Mentora predlažu kandidat ili profesor nastavnog predmeta, koji po sadržaju obuhvata tezu magistarskog rada. Mentor studenta je profesor angažovan u radu Fakulteta/College koji posjeduje zvanje vanrednog ili redovnog profesora iz šireg naučnog područja iz kojeg student izrađuje magistarski rad. Vijeće post-diplomskih i doktorskih studija zajedno sa Nastavno-naučnim vijećem izabira mentora i imenuje Komisiju za ocjenu podobnosti kandidata i teme. Kandidat postdiplomskih studija u saradnji sa mentorom i komentorom definišu temu magistarskog rada a zajedno predlažu individualni Plan i program studija. Mentor kandidata je istovremeno i mentor kod izrade magistarskog rada.

Zadatak mentora je da pruži sveobuhvatnu asistenciju i pomogne kandidatu u svim fazama postdiplomskog studija počev od profilisanju plana i programa magistarskog studija i definisanja

pedagoških i didaktičkih specifičnosti tog studija, preko asistencije kod organizacije i izvođenja nastavnih aktivnosti i koordinacije sa rukovodiocem magistarskog studija u vezi izbora nastavnog osoblja koje izvodi magistarsku školu, sve do pomoći kod metodološkog profilisanja obrade teme koja je prihvaćena za magistarski rad i definisanja, organi-zovanja i izvođenja istraživanja koja su predviđena u magistarskom studiju. Mentor pruža pomoć kod izbora osnovne i pomoćne literature i u selekcionisanju i pronalaženju ostalih izvora potrebnih za uspješno završavanje rada. Mentor takođe koordinira sa komisijama koje su involvirane u raznim fazama magistarskog studija. Osim navedenih operativnih obaveza mentor vrši recenziju i reviziju magistarskog rada po fazama kao i reviziju završenog rada, te priprema kandidata za odbranu rada.

Ovako sveobuhvatno postavljene obaveze mentora (koje su kao takve definisane i propisane u Statutu Fakulteta i u Pravlniku o postdiplomskim i doktorskim studijima) obezbjeđuju visoku efikasnost i kvalitet tog studija. Da bi obezbjedio takvu ulogu mentora, Fakultet alocira značajan dio školarine koju kandidat plaća za postdiplomski studij kao naknadu za angažman mentora.

Magistarski studij na Fakultetu obuhvata varijabilan broj predmeta što zavisi od broja nedostajućih



akumuliranih kredit-bodova za dostizanje zahtjevanog broja od 300 kredit-bodova. Komisija za ocjenu podobnosti kandidata i teme utvrđuje kredit-bodove, koje je kandidat stekao iz prethodnog školovanja, i kredit-bodove, koje kandidat stiče za kolaterarne aktivnosti prije postdiplomskog studija, te utvrđuje minimalni nedostajući broj kredit-bodova potreban za sticanje prava na završetak postdiplomskog studija i odbranu magistarskog rada. Na osnovu nedostajućeg broja kredit-bodova i sadržaja postdiplomskog studija predloženog od strane mentora i kandidata utvrđuje se Plan i program studija, koji je individulaiziran po obimu i sadržaju za svakog kandidata ponaosob. Mentor kandidata i Komisija za utvrđivanje podobnosti kandidata i teme vode računa o kompatibilnosti predloženog Plana i programa sa naučnim oblastima za koje je Fakultet matičan i sa predloženom i odobrenom temom magistarskog rada. Plan i program postdiplomskih studija je individualizirani i personalizirani plan pedagoških i istraživačkih aktivnosti i kore-spondentnih programskih sadržaja, čiji je cilj stvaranje pedagoških i formalno-zakonskih uslova za pristupanje izradi i odbrani magistarskog rada i promociji kandidata u zvanje magistra u izabranoj naučnoj oblasti.

Komisija za ocjenu podobnosti kandidata i teme definiše proširen

skup naučnih disciplina i predmeta u okviru Plana i programa studija svakog kandidata, utvđujući koji su od predloženih predmeta obavezni, a koji spadaju u grupu izbornih predmeta.

Magistarski rad mora biti rezultat samostalnog rada kandidata kojim kandidat demonstrira sposobnost za analitički i istraživački rad i primjenu specijalističkih znanja u praksi. Magistarskim radom se sistematizuju postojeća naučna znanja i daje doprinos u primjeni tih znanja.

Na prijedlog Rukovodioca post-diplomskih studija Nastavno-naučno vijeće obrazuje Komisiju za ocjenu i odbranu predložene magistarske teze. Komisija za ocjenu i odbranu predloženog magistarskog rada (teze) sastoji se od najmanje tri nastavnika sa odgovarajućim zvanjem i izborom od kojih najmanje jedan nije u radnom odnosu na Fakultetu. Komisija utvrđuje da li je kandidat ispunio zakonom i Statutom Fakulteta utvrđene uslove za odbranu magistarskog rada, te administrira procedurom odbrane samog rada..

Usvojeni Plan i program post-diplomskih studija realizuje se kroz skup različitih nastavno-istraživačkih formi rada koje involviraju samog kandidata i njegovog mentora i ostale angažovane profesore na post-diplomskom studiju, i koje uključuju, ali se ne ograničavaju, na



Učenje jezika - put ka školi evropskih znanja

instruktivnu i konsultativnu nastavu i seminare, rad u sekcijama, ljetne i zimske kampove, učešće na okruglim stolovima i radionicama, izradu seminarskih radova i referata te izradu magistarskog rada.

nema klasične nastave

U mentorski profilisanom savre-menom postdiplomskom studiju drugog ciklusa koji se organizuje na Fakultetu nema klasične nastave već je fokus studija na instruktivnoj i konsultativnoj nastavi, na praktičnoj primjeni specijalističkih znanja, te na primjeni savremenih pedagoških formi, analitičkih istraživačkih metoda i tehnika.

Ispiti iz obaveznih i izbornih predmeta na magistarskim studijama su javni i transparentni i polažu se pred predmetnim nastavnikom. Student, koji položi sve ispite magistarskog studija i ispuni druge obaveze utvrđene nastavnim planom i programom, stiče pravo da brani magistarski rad. Rad i Izvještaj komisije o ocjeni rada stavljaju se na uvid javnosti u Biblioteci Fakulteta u trajanju od 15 dana, uz javno objavljivanje u odgovarajućim javnim glasilima o njihovoj raspoloživosti.

Procedura odbrane magistrskog rada je detaljno opisana u Statutu Fakulteta i u Pravilniku o post-diplomskim i doktorskim studijima. Na odbrani magistarskog rada kandidat treba da pokaže da vlada materijom iz oblasti u kojoj brani tezu i da odbrani zaključke do kojih

je došao. Na odbrani magistarskog rada, Komisija proverava samo-stalnost kandidatovog rada i njegovu upotrebnu vrijednost, osnovanost njegovih izlaganja i vrijednost zaključaka.

Na magistarskoj školi Fakulteta zdravstvene njege studentu se omogućava izučavanje 208 obaveznih i izbornih predmeta.

Treba posebno napomenuti da je peta godina studija na Fakultetu zdravstvene njege specifična jer nudi studentima dva ishoda:

finaliziranje postdiplomskog studija sa sticanjem zvanja magistra;

specijalistički studij pripreme za polaganje stručnih ispita za one profesije u zdravstvu za koje je predviđeno polaganje takvih ispita.

Strani jezici

Evropski program studija na Fakultetu zdravstvene njege omogućava studentima da akceptiraju evropsku i međunarodnu poslovnu i pravnu kulturu, te da nauče što je moguće više o ekonomskom i pravnom sistemu Evropske unije, SAD i razvijenih zemalja, koji će biti realno - pravno i poslovno okruženje u njihovim budućim karijerama. Uslov, bez kojeg je nemoguće realizovati ovaj



koncept (Conditio sine qua non), je upotrebno znanje nekog od relevantnih evropskih (svjetskih) jezika.

Principi učenja stranih jezika na Fakultetu

Polazeći od zahtjeva da se učenje stranih jezika učini efikasnijim i korisnijim za studente, a umjesto klasičnog "ex cathedra" metoda koji se primjenjuje na većini drugih visokoškolskih ustanova, Fakultet zdravstvene njege – Health Care & Nursing u vlastitoj režiji, ali i angažovanjem licenciranih agencija, koje su specijalizirane za interaktivnu i multimedijalnu obuku stranih jezika, primjenjuje savremeni pristup u učenju jezika, koji se bazira na slijedećim principima:

Kursevi jezika su programski normirani i metodološki prilagođeni sposobnostima i prethodnom znanju studenta;

Primjenjuje se interaktivan metod izvođenja nastave stranog jezika;

Primjenjuje se dijalog sistem rada sa studentima, koji omogućava individualizaciju učenja;

Da bi se zadovoljio dijalog princip i interaktivan karakter rada, radne grupe nisu veće od 15 studenata;

Prostorije su namjenski prilagođene multimedijalnom metodu učenja stranog jezika;

Učenje jezika je podržano specifičnim audio-vizuelnim sredstvima;

Koriste se različiti izvori za učenje jezika. Pored udžbenika, primjenjuju se pisani izvori (strane

novine, brošure, strana literatura) i multimedijalni izvori (namjenske satelitske TV emisije, vijesti, filmovi, audio i video kasete, CD i DVD mediji)

Pored redovnih predavača nastavu izvode i gostujući lektori iz SAD, Njemačke, Francuske i Rusije. Obezbjeđuje se učešće dva ili više predavača, kao i stranih lektora kod kojih je jezik koji se izučava materinji jezik, čime se studenti upoznaju sa različitim dijalektima i konverzacionim obrascima;

U trećem i četvrtom stepenu se organizuju radionice i seminari sa izradom seminarskog rada na stranom jeziku;

Pored ovladavanja gramatičkom, leksičkom i semantičkom strukturom jezika, učenje jezika uključuje i savladavanje vještina konverzacije, pisanja i prevođenja;

Učenje jezika obuhvata različite didaktičke oblike vježbanja i praktičnog rada;

Učenje stranog jezika je podržano kulturološkim elementima država u kojima je strani jezik koji se uči matičan;

Fleksibilna organizacija nastave stranih jezika

Na Fakultetu se uče četiri strana jezika: engleski, njemački, ruski i francuski.

Za svaki kurs (ispit) stranog jezika obezbjeđuje se interaktivna nastava koja se održava dva puta sedmično tokom cijelog semestra, odn. ukupno 48 časova u periodu od 3 mjeseca, a koja uključuje vježbe, lektorske vježbe i kulturološke aktivnosti.



Svaki strani jezik se izučava u četiri stepena složenosti. U završnom četvrtom stepenu obuke iz stranog jezika studentu se omogućava izbor između:

završnog kursa izabranog jezika u poslovnim primjenama;

ili profesionalnog kursa (profi-ciency level) koji uključuje pripreme za polaganje zvaničnog testa koji je propisan od strane matične države za izabrani jezik.

Studentu se dakle omogućava dopunsko zvanično licenciranje znanja stranog jezika (TOEFL13 – odn. IELTS14 za engleski jezik ili TestDaF15 za njemački jezik).

jezici u obaveznom i izbornom programu

Strani jezici kao obavezni predmeti se izučavaju u prvoj godini studija u 1. i 2. semestru odn. u trećoj godini studija u 5. i 6. semestru. Student može da dodatno specijalizira znanje stranih jezika, tako što će i u ostalim semestrima da izabere strane jezike u okviru izbornog programa. Ovaj izbor je slobodan i zavisi od samog studenta, njegovih prethodnih znanja stranog jezika i njegovih sposobnosti učenja stranih jezika. U okvirima izbornog programa Fakultet priznaje

13 TOEFL – Test of English as Foreign

Language 14 IELTS – International English

Language Testing System 15 Der TestDaF ist ein zentraler,

standardisierter Test für Deutsch als Fremdsprache

do jednog ispita stranog jezika po semestru, što čini maksimalno 4 moguća dodatna ispita stranog jezika u trogodišnjem studijskom programu (odn. do 6 dodatnih ispita stranog jezika u četverogodišnjem programu). Podrazumjeva se da student, ukoliko se u izbornom programu opredjeli za strani jezik, može da izabere bilo koju kombinaciju od 1 do 4 ispita stranih jezika. Takođe student može da izabere da u izbornom programu uči drugi strani jezik ili da polaže naredni (viši) stepen istog stranog jezika kojeg je učio u obaveznom programu.

Obavezni program stranih jezika (dva ispita) organizuje Fakultet, što znači da je naknada za obavezne kurseve stranog jezika uključena u osnovnoj cijeni godišnje školarine, dok troškove nastave izbornog programa stranih jezika snose sami studenti. Studentima je takođe ostavljena i opcija da samostalno ili u saradnji sa nekom od agencija za strane jezike pripreme ispite stranih jezika iz izbornog programa. Ispit stranog jezika u bilo kojem kursu i bez obzira da li se radi o obaveznom ili izbornom programu održava se uvijek u službenim prostorijama Fakulteta odn. Panevropskog univerziteta "APEIRON".

Studentima je ostavljena sloboda da u okviru obaveznog programa biraju bilo koji strani jezik. Za svaki položeni ispit iz stranog jezika student dobija odgovarajući broj kredit-bodova.



College kao poslovni, inkubacioni i "career guidance" centar

studentu se priznaje prethodno znanje stranog jezika

Student ima pravo da odmah pristupi polaganju ispita stranog jezika i bez pohađanja nastave na kursu jezika, ukoliko raspolaže sa odgovarajućim znanjem jezika. Na početku školske godine testira se znanje stranih jezika kod svih upisanih studenata i na osnovu rezultata testa i obavljenog intervjua sa studentom predlaže se izučavanje odgova-rajućeg stepena stranog jezika u obaveznom programu. Ukoliko student raspolaže znanjem za viši stepen stranog jezika (drugi ili treći) može odmah da pristupi vanrednom polaganju prethodnih stepeni, pri čemu se ocjena odmah unosi u studentski dosije i indeks. Na ovaj način se studentima benificira njihovo prethodno znanje stranih jezika koje unose u studij i sprečava ponavljanje gradiva kojeg studenti već znaju i čije ponovno učenje bi bilo demotivirajuće i dosadno za studente. Student ima pravo da tri puta vanredno polaže svaki stepen stranog jezika. Ukoliko ni nakon trećeg ponovljenog pokušaja ne položi odgovarajući stepen, student se upućuje na pohađanje nastave i/ili obuke predviđene za odgovarajući niži stepen stranog jezika.

Student, koji položi međunarodno priznate ispite iz engleskog i njemačkog jezika, kvalifikuje se za studij jednog ili dva semestra na stranoj visokoškolskoj ustanovi (sa kojima College ima potpisan ugovor o saradnji) u okviru programa razmjene studenata.

Fakultet/College kao poslovni i obrazovni sistem

Fakultet zdravstvene njege zajedno sa Panevropskim univerzitetom "APEIRON", čiji je osnivač, pred-stavlja složeni obrazovno-poslovni sistem koji u svom sastavu ima veći broj različitih organizacionih jedinica.

Za ostvarivanje obrazovne dje-latnosti Fakultet organizuje studijske grupe, odjeljenja, InfoDESK centre, katedre, strukovne akademije i Institut za tranzicioni reinženjering. Za ostvarivanje radnog procesa i logistiku Fakultet ima organizacione jedinice dekanat i stručne službe. Za ostvarivanje poslovnog procesa i uspostavljanje kolaterarnih djelat-nosti kojima se Fakultet odn. Univerzitet potvrđuju kao poslovno-obrazovni sistem uspostavljenje su veoma značajne funkcionalne i profitne jedinice: Biblioteka, Laboratorija za informaciono-komunikacione tehnologije i učenje na daljinu, Centar za izdavačku djelatnost, College Business inkubacioni centar, Business Club, Centar za vođenje karijere, Centar za odnose sa javnošću, Sportski centar Fakulteta/Univerziteta.



funkcionalne jedinice kao profitni centri

Fakultet je osnovao sljedeće organizacione jedinice za ostvari-vanje obrazovnih i drugih eduka-tivnih djelatnosti na osnovnim, specijalističkim, magistarskim i doktorskim studijima:

Studijske grupe sa odgova-rajućim odsjecima (sub-specijalizacijama)16;

Institut za integralni mena-džment, reinženjering i tranziciju, koji Fakultet osniva zajedno sa Panevropskim univerzitetom "APEIRON" i koji, kao samostalna organiza-ciona jedinica, angažuje samostalne eksperte i nastavnike sa više katedri za potrebe vođenja i razvoja projekata i naučnoistraživačkog rada. U okviru Instituta obavljaju se pojedini poslovi iz naučno-istraživačke i stručne djelatnosti Fakulteta.

Katedre, koje se osnivaju za uže nastavno-naučne oblasti;

Odjeljenja (i InfoDESK centri), kao dislocirane organizacione jedinice pokrivaju odgovarajuće geografsko područje u kojima se, zavisno od vrste dozvole nadležnog organa, obavljaju obrazovne djelatnosti za koje je Fakultet akreditovan i licenciran. Odjeljenja i Info-

16 Detaljno opisane u poglavlju

"Matičnost"

DESK centri su takođe registrovani u lokalnim zaje-dnicama. Odjeljenja su i logistički centri za organi-zovanje dijela obrazovnog procesa učenja na daljinu i za organizovanje polaganja ispita u sistemu virtuelnih studija i studija "učenja na daljinu".

U obrazovnom sistemu Panev-ropskog univerziteta "APEIRON" registrovana su odjeljenja u Bijeljini i Travniku i InfoDESK centri u Doboju, Sarajevu, Goraždu, Zvorniku, Istočnom Sarajevu i Trebinju.

Strukovne akademije Fakultet /College razvija samostalno ili u okviru sporazuma sa poslovnim organizacijama i korporacijama, drugim akademijama, univer-zitetima i fakultetima iz zemlje i inostranstva za potrebe cjelo-životnog učenja i stalnog stručnog obrazovanja i usavršavanja.

certifikati IT akedmija kao dopusnke kvalifikacije

Specifičan oblik strukovnih akademija su korporativne akademije kompanija Microsoft, Adobe i Cisco za koje je Fakultet obezbjedio stručnu podršku. Studenti imaju mogućnost da uz redovnu nastavu savladaju i polože odgovarajuće strukovne certi-fikate navedenih IT kompanija, kao i ECDL certifikat raču-narske pismenosti.



Fakultet će samostalno i u sistemu Panevropskog univer-ziteta "APEIRON" razvijati cijeli spektar strukovnih prog-rama u trajanju od 6 mjeseci do 2 godine zavisno od potreba korisnika ovog vida obrazovnih usluga.

Fakultet će prema potrebama obrazovati i druge organi-zacione jedinice: zavode, centre, laboratorije i dr.;

Kao logističke organizacione jedi-nice Fakultet ima Dekanat i Stručnu službu.

Kao funkcionalne jedinice, Fakultet je samostalno, ili u okviru Pan-evropskog univerziteta APEIRON, organizovao:

Biblioteku – koja vrši poslove sistematskog prikupljanja bibliotekarske građe iz naučnih oblasti za koje je Fakultet matičan i obezbjeđuje pristup relevantnim elektronskim stručnim medijima i bazama podataka.

Radnici biblioteke obezbjeđuju efikasan i transparentan pristup bibliotekarskoj građi svim studentima i radnicima Fakulteta za potrebe odvijanja studija i za potrebe naučno-istraživačkog rada.

Laboratoriju za informaciono-komunikacione tehnologije i učenje na daljinu: (ICT-information & communication technologies & DL-distance

learning Laboratory) koja obezbjeđuje funkcionisanje i održavanje informacionog sistema Fakulteta uključujući i održavanje WEB portala Panevropskog univerziteta, "APEIRON" izgradnju obrazo-vnih sadržaja sistema učenja na daljinu, razvoj eksternih projekata softverskog reinženje-ringa, WEB i grafičkog dizajna, i internet poslova, te podršku implementaciji Panevropskog univerziteta kao IT Academy partnera i ECDL testnog i edukativnog centra.

Centar za izdavačku djela-tnost – obezbjeđuje logističko-dokumentaciono-pravnu podrš-ku u pripremi za štampu svih izdanja Fakulteta (udžbenika i stručnih odn. naučnih knjiga koje se objavljuju na Fakultetu). U okviru registracionih licenci Panevropskog univerziteta "APEIRON" kao izdavačke kuće, uključena je i obrada i pribavljanje ISBN kodova, te djelatnosti štampanja knjiga u digitalnoj štampariji Fakulteta i umnožavanja drugih pisanih materijala i publikacija neop-hodnih u nastavnom procesu.

Centar za izdavačku djelatnost će sistematski publikovati seminarske, diplomske, specija-lističke, magistarske i doktorske radove studenata, nastavnika i saradnika Fakulteta u papirnom i elektronskom izdanju.

College Business inkubacioni



centar - namjenjen je za inicijalizaciju studentskih predu-zetničkih projekata u formi malog biznisa koji ima za cilj da za svoje akademske korisnike obezbjedi agregaciju mikro-finansijske podrške preko Obrtnog fonda za novo zapošljavanje. Studentski samo-stalni poslovni poduhvati razvijeni i upravljani od strane studentskih grupa će biti implementirani u okvirima inkubacionog centra u skladu sa profilima utvrđenim na Katedri za inovativno preduzetništvo Fakulteta.

Business Club - kao etablirana organizaciona jedinica Fakulteta podstiče neformalne oblike kulturnih i poslovnih veza kroz organizaciju neformalnih i formalnih susreta studenata, profesora, poslovnih ljudi i ostalih nosilaca društvenog života nastojeći da omogući kreativno posredovanje. Različite lokalne i međunarodne asocijacije će dobijati mogućnost za formalnu i neformalnu razmjenu mišljenja i ideja kroz klubske aktivnosti, VIP - panele i okrugle stolove.

Centar za vođenje karijere (College Career Guidance Centre) – razvija u okviru informacionog sistema Fakulteta bazu podataka o intelektualnim i profesionalnim sposobnostima svakog studenta, modulima teorijskog i praktičnog znanja

koji su primili i etabliranim vještinama koje su naučili, kako bi se omogućila organizovana i sistematska promocija studenata Fakulteta zdravstvene njege. Centar vodi aktivnosti vezane za organizaciju radne i kliničke prakse studenata, te aktivnosti vezane za njihovo dalje školovanje i zapošljavanje u zemlji i inostranstvu.

Centar za odnose sa javnošću Fakulteta (College Public Relation Centre) – obezbjeđuje angažovanje studenata na PR aktivnostima Fakulteta u formi interne prakse. U okviru ovog centra studentima je omogućeno uređivanja vlastitog periodičnog časopisa;

Sportski centar Fakulteta (College Sport Centre). obezbjeđuje studentima bavlje-nje različitim sportskim i rekreativnim aktivnostima koje su izabrane na bazi izvršenih anketa (fitness, tenis, plivanje, sportske igre...) Za izabrane sportske aktivnosti Fakultet odn. Univerzitet obezbjeđuje mate-rijalnu i stručnu podršku. Fakultet takođe obezbjeđuje sistematski trening i podršku za vlastite sportske ekipe i takmičenja.

Pojedine organizacione jedinice su registrovane kao eksterne profitne jedinice.

Projekti njemačkih osnivača organizacije GESO- Gesellschaft für die Entwicklung Südosteuropas e.V.,



te saradnja sa ostalim partnerima omogućavaju da se u okviru Fakulteta zdravstvene njege - Health Care & Nursing ostvare izuzetno značajne dopunske aktivnosti sa odgovarajućim finansijskim sredstvima.

Ogledno dobro za razvoj inovativnog preduzetništva u poljoprivredi "Rostovo" u okviru GESO - Fondacije za razvoj agrara;

Projekat za kreiranje novih radnih mesta – Job Creation Revolving Fund koji će finansijski podržati razvoj Business-inkubacionog centra pri Fakultetu, a takođe i kreditiranje školarina za studente; Osnivači Fakulteta su u mogućnosti da posredstvom revolving fonda studentima omoguće dobijanje početnog kapitala (start- up) za realizaciju novih poslovnih ideja i projekata.

Fakultet će u okviru "Instituta za integralni menadžment, reinženjering i tranziciju" obezbjediti učešće studenata u naučno-istraživačkim proje-ktima, kao i učešće na izradi studija izvodljivosti (Feasibility Studies), studija reinženjeringa i projekata revitalizacije poslo-vnih subjekata, te projekata u oblasti informacionih tehno-logija za domaće i strane partnere.

Ove aktvnosti studenata će biti bodovane u okviru ECTS kreditnog sistema bodovanja praktičnog rada studenata i evidentirane kao dio njihovog ličnog kurikuluma u okviru dosijea za vođenje karijere. Ove aktivnosti studenata će takođe biti plačene zavisno od profitnih efekata svakog pojedinačnog Projekta.

Fakultet/College će ponuditi u svojim prostorima u Banjoj Luci i u Kulturno-edukativnom centru "BANJA" kvalitetne uslove za održavanje seminara, radionica, konferencija i drugih aktivnosti. “Konferencijski paket” uključuje prostor za konferencije sa svom neophodnom kompjuterskom i tele-komunikacionom infrastrukturom, dostavom hrane (catering services), simultanim prijevodima i ostalim uslugama.

College ima i “Kafe za umjetnost i nauku” koji će mladim ljudima pružati mogućnost da se sastaju, te obezbjediti prostor i kapacitete za druge oblike studentskih kulturnih aktivnosti.

CIP – Каталогизација у публикацији Народна и универзитетска библиотека Републике Српске, Бања Лука 371.214:[378.6:614.2(497.6)(073) НАСТАВНИ план Факултета Nastavni plan Fakulteta zdravstvene njege – Health Care & Nursing /[priredio Darko Uremović]– 1. izd. – Banja Luka: Panevropski univerzitet "APEIRON" za multidisciplinarne i virtuelne studije, 2006 (Banja Luka : Art print). – 102 стр. : табеле ; 21 cm. – (Edicija Vodići i priručnici; knj. 4) Тираж 2.000. ISBN 99938-29-08-0 а) Факултет здравствене његе (Бања Лука) – Наставни план и програм COBISS.BH-ID 138520

Non scholae, sed vitae discimus - apeiron-uni.eu pdf/FZN-HCN-Vodic kroz studij-I izd...

Documents

Transcript of Non scholae, sed vitae discimus - apeiron-uni.eu pdf/FZN-HCN-Vodic kroz studij-I izd...