K.K.T.C.

Y AKIN DOGU UNiVERSiTESi

FEN-EDEBiYAT FAKULTESi

TURK nn.t EDEBiYATI BOLUMU

1DOM VE GOMORE ROMANININ iNCELENMESi

BiTiRME TEZi

Havva Giil~in GULL U

Sm1f1: 4A Numarasi:950822

Subat1999

LEFKOSAIKIBRIS

I/

K.K.T.C.

Y AKIN DOGU UNivERSiTESi

FEN-EDEBiYAT FAKULTESi

TURK DiLi EDEBiYATI BOLUMU

SODOM VE GOMORE ROMANININ iNCELENMESi

Havva Giil~in GULLO

Tezin Damsmam ' : Doe, Dr. Biilent YORULMAZ

Subat 1999

LEFKOSA!KIBRIS

YAKUP KADRi KARAOSMANOGLU

BfJTfJN ESERLERi 3

SODOM VE GOMORE (Roman)

I

ONSOZ

Bu bitirme tez cahsmasi Yakm Dogu Universitesi Fen-Edebiyat Fakultesi Turk Dili

ve Edebiyan Bolumu Y eni Turk Edebiyati kapsami dahilinde yapilmisnr.

Cahsmada Yakup Kadri Karaosmanoglu' nun Sodom veGomore adh romam aynntih

olarak incelenmistir. Bu kapsam icerisinde bilinmeyen kelimeler cikartihp tahlil edilmistir.

Bu cahsmada beni yonlendiren, her turlu yardirm ve elestiriyi esirgemeyen bitirme

tezi damsmamm D09. Dr. Bulent YORULMAZ'a, tesekkur ederim.

II

i<;iNDEKiLER

Sayfa

ONSOZ I

i<;iNDEKiLER II

1 GIRIS 1

2 YAZARIN HA YATI 2

3 BILINMEYEN KELiMELER VE MANALARI 3

4 iNDEKS 26

5 KAYNAK<;A 36

1

1 GiRiS

Isgal yillannm istanbul'unu konu edinen Sodom ve Gomore, Yakup Kadri'nin romanlan

arasmda zaman bakimmdan Hukum Gecesi'nin devarm sayihr. Mutareke doneminin

curuyen cevrelerini, kokusmus kisiliklerini konu edinen roman sakin bir zaman diliminde

geciyor duygusu yaratsa da, olaylann ardmda isgale karsi olusan bir kinin, "isyanla

mayalanan bir ruhun" gelistigi gorulur. Bati hayram Turkler'in, alafrangahga ozenen

ziippelerin, emperyalistlerle isbirligi icinde olan kesimlerin, isbirlikci burjuvazinin yer

aldigr genis bir panorama olan Sodom ve Gomore'de Karaosmanoglu romamm orerken bir

anlamda Tannlann gazabmdan yararlamyor.

2

2 YAZARIN HAYATI

YAKUP KADRi KARAOSMANOGLU: (27 MART 1889-13 ARALIK 1974)

Yirminci yuzyilm ilk yansmda buyuk bir uretkenlikle dergilere yazdigi siir, oyku,

makale ve elestiri turu yazilarla Turk edebiyan sahnesine adrmmi atan Y akup Kadri

Karaosmanoglu , romanlan,denemeleri, oyunlan ve amlanyla, en onemli edebiyatcilanrmz

arasmda yer ahr. Usliip ozellikleri bakmundan Yakup Kadri'nin 1910'dan 1974'e dek

verdigi eserler Turkce'nin gecirdigi butun evreleri yansinr. Eserlerinin konu ve fikir

zenginligi de dil ozelliklerinin cesitliliginden asagi kalmaz. Fransiz edebiyan etkisinde

baslayan yazarhgi, l 920'lerden sonra ozgun bir sese kavusarak siyasi ve sosyolojik

konulara, tarihe, donem cansmalanna ve birey psikolojisi irdelemelerine yonelir, Fecr-i " Ati'den yetismis ama bunu izleyen elli yil boyunca toplumsal kosullar, tarihi surecler ve

bireysel portreleri romamn dokusuna islemek icin roman teknigiyle de bogusmus bir yazar

olan Karaosmanoglu'nun eserleri, ha.la tuketilememis aynnnlanrun tarnsihp incelenmesi

zengin bir "panorama'idir.

3

3 BiLiNMEYEN KELiMELER VE MANALARI

1.BOLUM

Zabit3

M -4 evzu

Savmak5

Hitap etmek''

Yont~lmak7

Nev'i8

Cazibe9

Hararet10

Munis11

Miinasebet12

Fevkalade13

Manalar1

T efsilath, uzun uzadiya anlatilan.

Karmm doyurma. Cogaltma, cogalnlma. Arap nazmmda

vezin veya kafiye gerekliliginden dolayi kelimeye bir harf

katma.

Subay. Tuttugunu koparan, dedigini yaptiran.

Konu.

Gondermek

Seslenmek.

Tiras edilmis, tirash.

Cesitle, cinsle, simfla ilgili.

Cezbeden, ceken. Sevimli ahmh.

Sicakhk.

Cana yakm, sevimli. insandan kacmayan.

Uygunluk, ilisik. Ilgi.yakmhk.

Olaganustu.

Kelimeler

Mufassal1 I

1 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 19, sanr 4. 2 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa· 20';" satir 12. 3 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 20,,satrr 24. 4 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 21, satir 11. 5 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 21, saur 19. 6 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 21, sanr 28. 7 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 22, sanr 14. 8 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 22, sanr 23. 9 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 22, sanr 26. 10 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 23, sanr 5. 11 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 23, sanr 11. 12 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 23, sanr 23. 13 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 23, sanr 24.

Muhit14

Muhayyel15

i$ve16 Diiyun-1 Umumiye17

Muhtelif18

Vestibiiliin19

Umumi efkar20

Sath21

Kelbi22

Tema$i23

irtibat24

Taahhiit25

Hasb1hai26

Hacet27

Husus28

4

Etrafim ceviren, kusatan.cevre.

Hayal kurulmus,

Guzelin.gonul aldatan.gonul celen.naz ve edasi.

Osmanh imp. 20. Asnn ikinci yansmdan sonra yabanci

devletlerden aldigr borclara karsi gosterdigi gelirleri

toplamaya mahsus yabanci memurlarm idaresi altmda ve

Istanbul' da bulunan muessese. Birbirine uymayan zit. Turlu, cesit cesit.

Giris, arahk.

Genel dusunce,

Bir seyin d1~ tarafi, d1~ yuzu, ustten gorunen kisrm.

Kopege ait, kopekle ilgili. Bakip seyretme, gezme.

Baglams, baglanma, ilgili olma.

Bir isin yapilmasi icin resmi olarak sozlesme. Postaya

verilen bir seyin yerine ulasmasiru saglama,

Dertlesme.

Ihtiyac, luzum, gereklik, muhtachk.

Bakim, is; sekil, yol, konu.

14 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 23, saur 29. 15 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 24, sanr 2. 16 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 24, sanr 27. 17 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 24, sanr 28. 18 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 25, sanr 2. 19 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 25, sanr 7. 20 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 26, saur 7. 21 Yak.up Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 26, satir 15. 22 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 27, sanr 10. 23 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 27, sanr 12. 24 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 27, sanr 23. 25 y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 28, sanr 12. 26 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 28, sanr 19. 27 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 29, sanr 15. 28 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 30, sanr 3.

5

Mahzun29

Mahmur30

Huzunlu, tasah, kaygih.

Sarhoslugun verdigi sersemlik. Baygm goz.

29 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 30, sanr 20. 30 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 30, sanr 21.

----------

6

2. BOLUM

Reva32

Taassup33

Tafsilat34

Miidafaa35

Shocking36 Suh37 • 38 Izzet-i nefs

Magrur39

Malin40

Alkov41

B ·t42 onnenm

Kendi dinini gelenek ve gorenekleri asm tutan, onlann

dismdakilere dusman olan.

Y akisir, uygun, yerinde, layik.

Birine taraftarhk etme.

Etrafh olarak bildirme, uzun uzadiya anlatma.

Koruma, korunma, savunma.

Mutaassrp'"

Tiksindirici, cok kotu.

Hareketlerinde serbest, neseli, sen, oynak.

Seref, onur, haysiyet. Gururlu, bir seye guvenen, buyukluk taslayan.

xero. Oda, kameriye.

Iyi geceler.

31 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 32, satrr 9. 32 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 33, sanr 12. 33 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 33, sattr 25. 34 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 36, sanr 24. 35 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 36, sanr 29. 36 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 37, sanr 9. 37 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 37, sanr 22. 38 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 38, sanr 13. 39 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 39, sanr 2. 40 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 39, sanr 9. 41 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 39, sanr 12. 42 y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 40, sanr 18.

7

Suikast49

Teterruat'"

3.BOLUM

Carpma, ~arp1p geri donme.

Buyuk felaket, bela.

Zayifhk, kuvvetsizlik, bir seye karsi duyulan asm istek.

Sevk eden, goturen, suren, surucu.

Buyukler, ulular. Zariflik, naziklik, incelik. Davrarus, soyleyis, giyim ve kusam

inceligi.

Cana kiymaya hazirlanma.

Aynnnlar.

Aks43

Aret44 Zaat45

Saik46

Mihan47

Zarafet48

43 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 42, sanr 9. 44 Yak.up Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 42, sanr 12. 45 Yak.up Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 46, saur 29. 46 Yak.up Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 48, sanr 3. 47 Yak.up Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 49, sanr 1. 48 Yak.up Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 50, sanr 2. 49 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 51, sanr 21. 50 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 51, sanr 29.

istiskal51

Kesafet52

Mukaddes53

ingiltere exportationu54

Fransiz Contrera ~one'u55

Muvaffak56

Temin57

intelligence Service58

Abanoz59

Dandy'"

Galati-Hilkat61

Menfi62

8

4. BOLUM

Hakaret.

Sikhk, tokluk. Kalabahk, yogunluk, koyuluk.

Takdis edilmis, mubarek, kutsal; temiz.

ingiliz ihrac mah.

Fransiz mah taklidi.

Isi rast gitmis, basaran, beceren.

Guvenlik hissi verme, saglamlastirma, elde etme.

Haber alma servisi.

Kesik.

Zuppe.

Yaradihs yanhsi, hilkat garibesi.

Her seyin olmayacak tarafini dustmen, ileri suren

51 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 54, sanr 15. 52 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 54, satir 30. 53 y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 55, satir 18. 54 y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 56, saur 1. 55 y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 56, sanr 1. 56 y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 56, sanr 8. 57 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 56, sanr 14. 58 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 56, sanr 21. 59 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 57, sanr 23. 60 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 58, sanr 24. 61 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 59, sanr 22. 62 y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 60, sanr 31.

9

Kompres63

Kaztk cezas164

Mondanite65

Flapper66

Hassaten67

5.BOLUM

Islak bez. Misirhlann cok kullandigi ceza turu.

Dunyevi sosyetik.

Hoppa serbest tavirh kiz.

Hususi olarak, ozellikle, aynca.

63 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 62, sanr 4. 64 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 62, sanr 13. 65 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 64, sanr 12. 66 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 65, sanr 3. 67 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 69, sanr 17.

10

6.BOLUM

Monde68

Poseuse69

Ez .70 g1

Ebauche71

Dunya, sosyete.

Gosterisci.

Name.

Taslak.

68 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 71, sanr 10. 69 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 72, sanr 2. 70 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 73, sanr 14. 71 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 76, sanr 18.

11

_.ara atmak72

~ihulyalardan 73

Tereddiit74

Cevher75

Sefahet76

T bb .. 77 ese us

Miisaade78

T~vik79

7.BOLUM

Yuksek sesle bagirmak.

Kuruntulardan.

Kararsizhk, duraksama.

Maya, oz. Elmas degerli tas. Huner.

Har vurup barman savurma. Girisme, el atma. Giriskenlik. Once davrams,

Y ardim. Izin. El verisli bulunma.

Sevke ve gayrete getirme, isteklendirme.

72 Yak.up Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 80, sanr 7. 73 y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 81, sanr 6. 74 Yak.up Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 84, sanr 19. 75 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 86, satrr 28. 76 Yak.up Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 89, satrr 27. 77 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 91, sanr 27. 78 y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 92, sanr 2. 79 y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 94, sanr 7.

---~~

12

Barhane 91

8. BOLUM

ingiliz dusmanhgi.

Durdurma, ah koyma, tutuklu halinde birakma.

Fena, kotu sams.

Sikinnh yer, dar bogaz.

Arastirmalar, sorusturmalar.

Kalender, dunya islerini hos goren kimse.

Oymah, suslu,

Genis sofa, salon.

Y oklama, arastirma, bir seyin i9 yuzunu arastmp sirnm

cozmeye cahsma, gozetleme,

Gayipten haber vermek iddiasmda bulunan kimse.

Camilerde, mescidlerde yonelinen taraftaki duvarda bulunan ve

imama aynlrms olan girintili yer.

Buyuk ve duzensiz konak

Anglofobi80

Tevkif1

Sui-zann82

Berzah83

Tahkikat84

Rind85

Bizote86

Divanhane87

Tecessiis88

Kahin89 Mihrab9()

80 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 95, saur 2. 81 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 95, sanr 22. 82 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 95, satir 25. 83 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 96, saur 2. 84 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 99, sanr 32. 85 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 100, sanr 26. 86 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 107, sanr 14. 87 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 107, sanr 15. 88 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 109, sanr 24. 89 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 111, sanr 18. 90 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 111, sanr 22. 91 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 112, sanr 16.

13

Massiva92

Erguvan93 f4

9.BOLUM Tann'dan baska butun varhklar, dunya ile ilgili olan seyler,

Kirrmzrmnrak bir cicek.

Bir yere kapanma, cekilme.

Kotii huy.

iy gudusel, iy guduleri ile davranan.

92 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 117, sanr 27. 93 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 119, sanr 33. 94 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 120, sanr 4. 95 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 120, sanr 13. 96 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 122, sanr 30.

-

14

10.BOLUM

Desenchantee'l"

Birlilcte yolculuk eden topluluk. Takim takim sira sira

gonderilen seylerin her parcasi.

Tune, tas vb. gibi seylerden yapilan buyuk insan vs.

Insanda iyilik etmeye ve fenahktan cekinmeye olan devamh ve

degismez guzel vasif, iyilik, iyi huy, erdem.

Zevk ve eglenceye duskun, parasim, pulunu israf eden.

iradesine hakim olamayan.

Hosnutsuzluk.

Kafde97

Heykel98

Fazilet99

SefihlOO

97 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 128, sanr 10. 98 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 129, sanr 21. 99 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 133, sanr 2. 100 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 135, sanr 3. 101 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 136, sanr 29.

15

11.BOLUM

Ufunet113

Muhalif14

Sebat115

Aynlma, aynhk. Bozusma, Gazete veya dergilerde kisim kisim

cikanlan uzun yazi.

Hakaret etme, hor gorme mahzen icinde saklanacak yer; yer

aln, bodrum.

Icinde esya saklamlacak yer.

Cok kere kirrmzi renkte olan bir cins degerli tas.

Iyi, guzel puruzsuz soz soyleme. Sozun kusursuz, yerinde ve

adamma gore soylenmesini ogreten ilim.

Durma, kimildamama, dinme, kesilme, hareketsizlik.

Tecavuz eden, satasan, saldiran, fazla, 90k.

Yalanlama, yalan oldugunu soyleme.

Bir seyi yapmaya, bir seyi odemeye mecbur olan.

Bir seye duskun olma, duskunluk, tiryakilik.

Bir seyin kabulune, kazamlmasma olan tabii meyil, kabiliyet,

anlayishhk.

Pis kokular.

Aykmhk gosteren, birinin dusuncesine zit olan.

Y erinde durma, sozunde karanndan vazgecmeme.

Tefrika102

Tahkir103

Mahzen104

Akik105

Belagat1116

Siikun107

Miitecaviz108

Tekzib1119

Miikellef116

ibtila111

istidat112

102 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 140, sanr 9. 103 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 140, sanr 13. 104 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 140, satir 14. 105 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 142, sanr 32. 106 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 143, sanr 1. 107 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 143, satir 15. 108 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 145, sanr 24. 109 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 146, sanr 13. 110 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 148, sanr 27. 111 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 149, sanr 18. 112 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 152, sanr 7. 113 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 152, sanr 10. 114 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 152, sanr 9. 115 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 154, sanr 10.

16

Rehavet 118

12.BOLUM

Dost, bildik, tamdik.

Dunyadan elini cekip bast bos dolasan. Dunyadan elini etegini

cekip her seyi hos goren.

Gevseklik. Tembellik, dikkatsizlik.

istek, maksat, niyet.

Kanlmak.

Ahbap116

Kalender117

eram 119

Mize 120

Transformist 121

Cenabet 122

Dehliz 123

Budvar124

Mahmuz 125

Teskere126

Degistirici, donusturucu.

Pis.

Hol, koridor.

Y atak odasmm yamndaki dinleme odasi.

Harmzlanmis, oksitlenmis.

Hukumetten alman izin kagidr.

116 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 156, sanr 5. 117 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 157, sanr 11. 118 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 157, satir 17. 119 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 157, sanr 28. 120 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 158, sanr 5. 121 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 162, sanr 11. 122 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 163, sanr 17. 123 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 165, sanr 16. 124 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 165, sanr 18. 125 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 168, sanr 11. 126 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 168, sanr 25.

- ------·------ -

17

13.BOLUM

itilaf130

HU$UU131

Tasavvur132 ... ,a~iztJJ

Lieutenant 134

Maznun135

Sevilen, sevilmis erkek.

Alman duyulan haberler. Haber almalar.

Uzerinden zaman gecmis, eskimis, suregen. Anlasma, uyusma, uygunluk.

Saygih, gonul alcakhgi.

Zihinde sekillendirme, goz onune getirme.

Hie hukmunde olan, degersiz, ehemmiyetsiz sey

Tegmen

Zan olunmus, kendisinden suphe edilen

_.lfi$uk127

&tihbarat128

~·~iizmin129

127 y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 170, saur 4. 128 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 173, sanr 29. 129 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 175, sanr 25. 130 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 177, sanr 30. 131 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 179, sanr 15. 132 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 180, sanr 30. 133 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 180, sanr 24. 134 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 184, sanr 15. 135 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 185, sanr 8.

18

_._iistesna 136

.evre typhoide137

Arthritigue138

ih.timam139

Miisamere140 Orgie141

Caporal142

Metbum143

B l •wl44 e 1g Semme145

Mii~ahede146

Fumoir147

Tezekkiir148

Mezamir 149

Serir 150

Me~veret151

14.BOLUM

Kural d1~1 birakilan ayn tutulan, aynk.

Tifo hummasi.

Mafsal romatizmasi iltihabi.

Elemden, kederden dolayi uyumama. Supurme, suprulme,

Aksam, gece toplannsi, eglencesi.

Alem yapmak.

Onbasi.

Anlasilmis, Sozden cikanlan mana.

A91k, secik. Duzgun soz soyleyen.

Koku. Bir kere koklama.

Bir seyi gozle gorme.

Aralik yer, sigara icilen yer.

Hanra getirme. Bir meseleyi konusma.

Zebur'un sureleri.

Kotu, kotuluk isleyen hayirsiz, fesatci.

Parlamento sistemi, musaverede bulunma.

136 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 188, satir 33. 137 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 189, sanr 29. 138 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 190, sanr 5. 139 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 190, sanr 9. 140 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 190, sanr 9. 141 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 192, sanr 9. 142 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 194, sanr 3. 143 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 197, satir 4. 144 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 198, sanr 10. 145 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 199, sanr 23. 146 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 200, sanr 11. 147 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 201, sanr 16. 148 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 203, sanr 26. 149 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 203, sanr 29. 150 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 204, sanr 14. 151 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 204, sanr 14.

19

esir'52

dun153 esome154

itikar 155 Temelluk156

etret 157

.yastefanos iss

· er 159

nion160 her161

15.BOLUM

Sik, tok. Kahn, kaba, yogun, koyu.

Alt asagi derece, emir itibanyla asagida olan.

Derideki gozenek.

Bir yere kapamp ibadetle vakit gecirme.

Sahip olma.

Zayifhk .

Simdiki Y esilkoy

Yemek.

Toplanti.

Yayh saz calan kisi.

Oturulacak, gorusulecek yer, toplanti yeri.

Buyulu, dussel.

Y azma, kaydetme deftere gecirme.

Bir ise kalkisma, baslama, ayaklanma.

Olum dansi.

l"ffrigue163 ,t164

am 165

e Macabre166

5= Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 208, sanr 11. Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 208, sanr 16.

~ Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 209, saur 18. Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 209, sanr 21. Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 211, sanr 9. Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 216, sanr 13. Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 219, saur 11. Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 222, sanr 24. Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 222, sanr 29. Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 223, sanr 8. Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 223, sanr 22. Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 223, sanr 29. Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 225, sanr 14. Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 225, sanr 14. Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 225, sanr 29.

20

Galantrie167

ukabele168

Ziippelik.

Karsihk verme, karsilama, karsi gelme.

167 Yak.up Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 226, satu 16. 168 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 228, sanr 12.

21

16.BOLUM

Harem169 Herkesin girmesine musaade edilemeyen, saygideger ve kutsal

yer.

Astk.

Begenme, deger bicme, deger verme; verilme.

onaylama, dogrulama, gerc;eklendirme.

Tedavi eden, deva bulan, ilac veren, iyilestiren .

Herkese, her seye elverisli.

Zararh ve korkunc mitolojik mahluk, etrafi birbirine katan

korkunc insan

Gunesin etrafmda dolasan gezegen. Kervan, kafile.

Hasimhk, dusmanhk. Kiskanchk, cekememezlik.

Cimri, pinti. Insaniyetsiz, alcak.

Cok asm sofu.

Amant170

Takdir 171

Tasdik172

•..•. iidavi 173

Barc-i alem174 irrit 175

Seyyare116

Hus~met177

a-kes178

Zihit 179

169 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 236, saur 16. 170 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 236, saur 19. 171 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 238, sanr 16. 172 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 238, sanr 16. 173 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 239, sanr 20. 174 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 247, sanr 3. 175 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 247, sanr 16. 176 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 248, sanr 4. 177 y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 250, sanr 11. 178 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 250, sanr 13. 179 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 250, saur 18.

22

17. BOLUM

Hillasa 180

Adem181

delalet182

Hercai183

Ser-giize~t184

Migfer185

istihale186

T .. bii t187 a nyye

Meks188

Husul189

Ceburat190

inziva191

Bir seyin, bir sozun ozu, ozeti.

Y okluk, bulunmama.

Yol gostermeler, kilavuzluk, alamet olma.

Vefasiz, kararsiz, sebatsiz.

Seruven, birinin basmdan gelip gecen sey.

Savasta basa giyilen demir tas, celik bashk.

Mumkun olmayis, imkansizhk.

Tabilik, tabi olma. Bir devletin tebasmda bulunma uyrukluk.

Durma, bekleme, bir yerde kalma, eglenme.

Ureme , tureme, meydana cikma,

Asin buyukluk, kibir. Allah'm buyuklugu,

Bir koseye cekilme, cekilip hicbir ise kansmama. Dunya

islerinden vazgecme.

Memleketine gitme, akrabasma ulasma.

Zulum gormus kimse.

Luks, gorkemli,

St1a192

Mazlum193

Luxueux194

180 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 253, saur 2. 181 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 253, sanr 6. 182 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 256, sanr 19. 183 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 256, satir 25. 184 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 257, saur 13. 185 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 258, saur 12. 186 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 258, satir 29. 187 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 259, sanr 7. 188 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 259, sanr 15. 189 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 262, sanr 23. 190 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 265, sanr 24. 191 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 266, sanr 11. 192 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 267, sanr 9. 193 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 270, sanr 10. 194 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 273, satir 16.

\

Hilaliahmer195

Senaat 196

Tahkir197

Zillet198

Vakar199

Musallat200

Kizilay.

Kotuhik, fenahk.

Hakaret etme, hor gorme, kucuk gorme.

Hakirlik, horluk, alcakhk, asagihk

Agirbashhk, temkinlilik.

Birinin uzerine dusulmus, satasmis, ilismis, satasan, rahat

birakmayan.

195 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 274, sanr 16. l% Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 275, sanr 2. 197 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 275, sanr 9. 198 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 275, sanr 15. 199 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 277, sanr 32. 200 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 279, satir 24.

24

18.BOLUM

Hassa201

Heyula202

Selamet203

Kararg~b264

Viceroi265

Safsata206

Bir kimseye ya da bir seye ozel olan nitelik.

Zihinde tasarlanan sey.

Salimlik, eminlik, kork:u ve endiseden uzak olma. Iyi netice

Bir yerde oturup karar kthnacak, dinlenilecek yer.

Genel vali.

Gorunuste dogru gibi gorundugu halde gercekte yanlis olan

kiyas.

ingiliz Disisleri Bakanhgi.

Esaslar, destekler, direkler. Reisler.

Vefat etmis olan, olen, olmus, olu.

Kaynama, calkanma, cosma,

Cennet ile cehennem arasmdaki bir yer. Usuller.

Kutlu, ulu kisiler, daha 90k din ululan icin k:ullaruhr.

Devlet kusu da denilen efsanevi kus.

Foreign Office207

Erkan208

Miiteveffa209

Galeyan210

Araf11

Siieda212

Miibama213

201 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 281, saur 2. 202 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 281, sanr 9. 203 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 283, saur 16. 204 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 283, sanr 20. 205 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 286, saur 8. 206 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 289, sanr 14. 207 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 290, sanr 9. 208 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 290, sanr 12. 209 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 291, sanr 21. 210 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 292, sanr 4. 211 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 292, sanr 29. 212 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 293, sanr 28. 213 Y akup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 294, sanr 12.

25

19.BOLUM

Mahiyer14

Gaib215

Miitecaviz216

Bir seyin ash, esasi, icyuzu.

Gorunmeyen, hazir olamayan, yok olan, kayip.

Tecavuz eden, gecen, asan, saldiran.

214 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 299, sanr 26. 215 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 299, sanr 26. 216 Yakup Kadri Karaosmanoglu, "Sodom ve Gomore" sayfa 300, sanr 32.

4 iNDEKS

Sayfa

A

Abanoz 8

Adem 22

Afet 7

Ahbap 16

Akik 15

Aks 7

Alkov 6

Am ant 21

Anglofobi 12

Araf 24

Archer 19

Ayastefanos 19

B

Barhane 12

Belagat 15

Belig 18

Berzah 12

Bizote 12

Bonnenuit 6

Budvar 16

C

Caporal 18

Cazibe 3

Cebu rat 22

Cena bet 16

Cevher 11

D

Dandy 8

Danse Macabre 19

Dehliz 16

delalet 22

2

Desenchantee 14

Diner 19

Divanhane 12

Diiyun-1 Umumiye 4 \

E

Ebauche 10

Erguvan 13

Erkan 24

Ezgi 10

F

Fazilet 14

Fetret 19

Fevkalade 3

Fievre typhoide 18

Flapper 9

Foreign Office 24

Fransiz Contrefa cone'u 8

Freerigue 19

Fumoir 18

G

Gaib 25

Galantrie 19

GalatJ-Hilkat 8

Galeyan 24

Garizi 13

H

Hacet 4

Hararet 3

Harc-i alem 21

Harem 21

Hasbihal 4

Hass a 24

Hassaten 9

Hercai 22

Heykel 14

Heyula 24

Hilaliahmer 23

Hitap etmek 3

Husul 22

Husumet 21

Husus 4

Husuu 17

Hfilasa 22

I

ihtila 15

ifrit 21

ihtimam 18

ingiltere exportationu 8

intelligence Senice 8

Inziva 22

Irtibat 4

istidat 15 istihale 22

istihbarat 17

Istiskal 8

i,ba 3

Isve 4

itikaf 13, 19

itilaf 17

Izzet-I nefs 6

K

Kafde 14

Kahin 12

Kalender 16

Karargah 24

Kaz1k cezasr 9

Kelbi 4

Kesafet 8

Kesif 19

Ki yam 19 Komp res 9

L

Lieutenant 17

Luxueux 22

M

Maafll 19

Ma dun 19

Magrur · 6

Mabiyet 25

Mahmur 5

Mahmuz 16

Mahzun 5

Malihulyalardan 11

Malin 6

Massiva 13

Ma~uk 17

Mazlum 22

Maznun 17

Mefbum 18

Meks 22

Menfi 8

Me ram 16

Mesome 19

Mesveret 18

Mevzu 3

Mezamir 18

Migfer 22

Mihan 7

Mihrab 12

Mize 16

Mondanite 9

Mon de 10

Mufassal 3

Muhalif 15

Muhayyel 4

Muhit 3

Muhtelif 4

Mukabele 20

Mukaddes 8

Munis 3

Musallat 23

Mutaass1p 6

Muvaffak 8

Mii.dafaa 6

Miidavi 21

Mii.hama 24

Mii.kellef 15

Miinasebet 3

Mii.saade 11

Mii.samere 18

5

Miistesna 18

MiiJahede 18

Miitecaviz 15,25

Miiteveffa 24

Miizmin 17

N

Na~iz 17

Na-kes 21

Naraatmak 11

Nev'i 3

0

Orgie 18

p

Pose use 10

R

Reha vet 16

Reunion 19

Reva 6

Rind 12

s Safsata 24

Saik 7

Sath 4

Savmak 3

Sebat 15

Sebt 19

Sefahet 11

Sefih 14

Selamet 24

Ser-giizeJt 22

Seyyare 21

Shocking 6

Sda 22

Suikast

Sui-zann

Siieda

Siikun 15

s ~mme 18

Senaat 23

~rir 18

~uh 6

T

Taahhiit 4

Taassup 6

Tabiiyyet 22

Tafsilat 6

Tahkikat 12

Tahkir 15,23

Takdir 21

Tasavvur 17

Tasdik 21

Tecessiis 12

Teferruat 7

Tefrika 15

Tekzib 15

Temasa 4

Temelluk 19

Temin 8

Tereddiit 11

Teskere 16

Te~ebbiis 11

Te,vik 11

Tevkif 12

Tezekkiir 18

Transformist 16

u Ufunet 15

Umumiefkar 4

V

Vakar 23

Vestibiiliin 4

Vice 13

Viceroi 24

7

z Zaaf

7

Zabit 3

Zahit 21

Zarafet 7

Zill et 23

36

5 KAYNAKCA

1. Karaosmanoglu Kadri Yakup : "Sodom ve Gomore", Iletisim Yaymcihk, 1. Baski,

1983,istanbul ~

2. Devellioglu Ferit: "Osmanhca-Tiirkye Ansiklopedik Lugat", Aydm Kitapevi Yaymlan,

13. Baskt, 1993, Ankara