NIXTIEQ INKUN NAF XAMMIEMA AKTAR DWAR Tel. 2388 …
2
FONDAZZJONI GĦAL SERVIZZI TA’ ĦARSIEN SOĊJALI IX-XAMMIEMA X’tista’ tagħmel int bħala ġenitur? • Informa lilek innifsek dwar dan l-abbuż tax-xammiema. • Tkellem mat-tfal tiegħek dwar dawn ix-xammiema. • Informa u eduka lit-tfal bil-perikli li jistgħu joħolqu dawn l-irwejjaħ. • Saħħaħ ir-relazzjoni tiegħek mat-tfal – urihom li jistgħu jiġu għandek jekk ikollhom bżonn l-għajnuna. • Fittex għajnuna għat-tfal jekk ikollhom problemi emozzjonali. Il-counselling huwa għodda tajba ħafna f’dawn iċ-ċirkostanzi. • Għin biex tgħolli s-sens ta’ fiduċja u stima tat-tfal tiegħek. • Ħu sehem attiv fil-ħajja tat-tfal tiegħek – tkellem mal-għalliema tagħhom, mal-guidance teachers, u mal-kowċis tal-isports li jipprattikaw. • Kun af min huma l-ħbieb ta’ wliedek. SUPPORTLINE 179 AGENZIJA SEDQA - SERVIZZI TA’ PREVENZJONI . 4, Triq Braille, Sta. Venera SVR 1690 Tel. 2388 5110 www.sedqa.gov.mt FONDAZZJONI GĦAL SERVIZZI TA’ ĦARSIEN SOĊJALI www.fsws.gov.mt In-nies jitħaddtu l-ħin kollu dwar l-użu eċċessiv tal-alkoħol jew l-abbuż tad-droga, iżda ftit li xejn jafu dwar ir-realtà tal-abbuż mix-XAMMIEMA, saħansitra f’pajjiżna. NIXTIEQ INKUN NAF AKTAR DWAR
Transcript of NIXTIEQ INKUN NAF XAMMIEMA AKTAR DWAR Tel. 2388 …
FONDAZZJONI GĦAL SERVIZZI TA’ ĦARSIEN SOĊJALI
IX-XAMMIEMA
X’tista’ tagħmel int bħala ġenitur?
• Informalilekinnifsekdwardanl-abbużtax-xammiema.• Tkellemmat-tfaltiegħekdwardawnix-xammiema.• Informauedukalit-tfalbil-periklilijistgħujoħolqu dawnl-irwejjaħ.• Saħħaħir-relazzjonitiegħekmat-tfal–urihomli jistgħujiġugħandekjekkikollhombżonnl-għajnuna.• Fittexgħajnunagħat-tfaljekkikollhomproblemi emozzjonali.Il-counsellinghuwagħoddatajba ħafnaf’dawniċ-ċirkostanzi.• Għinbiextgħollis-sensta’fiduċjaustima tat-tfaltiegħek.• Ħusehemattivfil-ħajjatat-tfaltiegħek–tkellem mal-għalliematagħhom,mal-guidanceteachers, umal-kowċistal-isportslijipprattikaw.• Kunafminhumal-ħbiebta’wliedek.
SUPPORTLINE 179
AGENZIJA SEDQA - SERVIZZI TA’ PREVENZJONI.
4, Triq Braille, Sta. Venera SVR 1690Tel. 2388 5110
www.sedqa.gov.mt
FONDAZZJONI GĦAL SERVIZZI TA’ ĦARSIEN SOĊJALIwww.fsws.gov.mtIn-niesjitħaddtul-ħinkollu
dwarl-użueċċessivtal-alkoħoljewl-abbuż
tad-droga,iżdaftitlixejnjafudwarir-realtàtal-abbużmix-XAMMIEMA,
saħansitraf’pajjiżna.
NIXTIEQ INKUN NAF AKTAR DWAR
Minn fejn jiġu dawn ix-xammiema?Dawnix-xammiemajinsabufiprodottilifihomikollhomċertakimikajewgassijietlimetawieħedixommhomiħosssen-sazzjonita’ewforjajewta’diżorjentazzjoni.Dawnmhuxneċessarjamentikunusustanziillegali,iżdajinkluduprodottibħal-likwidutal-lajters,il-petrol,is-sustanzalitrattabiż-żebgħa,il-kjutiks,il-kolla,ul-markerstal-feltru,fostoħrajn.Dawnil-prodottimhumiexgħaljinujinsabukullimkien–fil-kċejjen,fil-garaxxijietuankifl-iskejjel.
Min jista’ jabbuża minn dawn ix-xammiema?Minħabbalihumasustanzilegali,jinstabufaċilment,uhumawkollirħas,ħafnadrabihumat-tfalul-adoloxxentilijabbużawminndawnix-xammiema.Ġeneralmentdawnikollhombejndisgħausbatax-ilsena.(ESPAD2007)It-tfalf’ħafnakażijitħajrubiexixommudawnil-prodottigħaxjarawlill-ħbieb,lilħuthom,jewtfalakbarjagħmluhekkkemmfl-inħawifejnjoqogħdujewinkellafl-iskejjel.Xikultantwieħedjinzertaxiprodottid-darujiskopril-effettilijħallib’kumbinazzjoni.
Dawn ix-xammiema perikolużi? Dawnix-xammiemahumagassijiettossiċiuvelenużilimhuxsuppostliwieħedixommhom.F’ċertukażijiet,metawieħedjiġbedin-nifsil-ġewwawaqtliqiegħedixommdawnil-gassijiet,ikunqiegħedipoġġililunnifsufil-periklukifspjegathawntaħt.Dawnil-gassijietjistgħujikkawżawukollattakkital-qalb,soffokazzjoni,ħsarakbirafil-moħħ,uproblemioħratas-saħħaminħabbaliċertuorganital-ġisemikunuaffettwatiħażin.
Effetti u SintomiL-effettita’dawnix-xammiemajinħassuf’qasirżmien,ħafnadrabififtitmumenti,uxikultantl-effettidumsasiegħasħiħa.Kważil-irwejjaħkollhahumasedattiviugħalhekkidgħajful-funzjonijiettal-ġisem.Metajittieħduf’dożiżgħar,l-individwijħossuhomdaqsxejnstimulatijeweċitati.Aktarmal-ġisemjidradawnix-xammiema,aktarl-individwijkunujridujxommuhomb’modregolaribiexjiksbul-istesssensazzjonijiet.
Metadawnil-gassijietjinxtammumill-individwu,dawnjidħlufil-pulmuniuwarajinfirxufiċ-ċirkulazzjonitad-demm.Hekkkifiseħħdanil-proċess,il-kimikatasalsal-moħħutinxteredf’partijietoħratal-ġisem.
L-effettiimmedjatita’abbużtax-xammiemahuma:• Rilassament• Taħditimħawwad• Ewforja• Alluċinazzjonijiet
Ħsaralitiġikkawżatafuqil-moħħpermezztax-xammiema:• Possibbiltàta’bidlafil-personalità,alluċinazzjonijietu diffikultàbiexwieħedjitgħallem• Problemifil-bilanċul-moviment• Problemiserjifil-memorja• Ħsarafin-nervituriperiferalilitoħloqdisturbifil-vista.
PrevenzjoniHemmgħaddta’xammiemaliwieħedjista’jabbużaminnhom.Bħalaġeniturwieħeddejjemiridjiftakarliħafnaminnhomjinstabufaċilmentfid-dar.Il-ġenituridejjemjistgħujiftħugħajnejnit-tfaltagħhombillijitkellmuma’wliedhomdwaril-periklilijoħolqudawnix-xammiema.Ħafnatfalmajkollhomxideakemmdawnix-xammiemahumata’periklu.Il-ġeniturigħaldaqstantgħandhomjarawsewkifufejnjerfgħul-kimiċilijintużawfid-dar.Tal-ħwienetukollgħandhomresponsabbilitàmoralifejnjidħolil-bejgħta’kimiċilijkollhomirwejjaħtossiċi,bħallajtersubottijiettal-butanu,speċjalmentjekkjinnutawlihumal-istessżgħażagħliqegħdinjixtrudawnl-affarijiet.
• Ħedla• Sturdament• Remettar• Dardir• F’każijietseveri,ġewrappurtati mwietminħabbaattakkital-qalbjew ilmaeċċesivfil-pulmun.
Effettifil-tult’abbużta’xammiemahuma:• Problemibiextiftakaraffarijietli m’ilhomxliġraw• Problemita’konċentrazzjoni• Disturbifil-vista• Għeja
• Instabbilitàemozzjonali• Uġigħfil-muskoli• Nuqqasfis-senstax-xamm
Xammregolarijista’jwassalgħal-lewkimjajewħsarapermanentifis-sistematan-nervituri,fil-fwied,fil-pulmun,fil-moħħ,fil-kliewi,fid-demm,ufil-mudullun,ufl-aħħarnettiwassalgħall-mewt.
