1

ΝΕΙΛΟΥ ΜΟΝΑΖΟΝΤΟΣ ∆ΙΗΓΗΜΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΝΑΙΡΕΣΙΝ ΤΩΝ ΕΝ ΤΩΙ ΣΙΝΑ ΟΡΕΙ ΜΟΝΑΧΩΝ

ΚΑΙ ΕΙΣ ΤΗΝ ΑΙΧΜΑΛΩΣΙΑΝ ΘΕΟ∆ΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΥΙΟΥ ΑΥΤΟΥ

Ab editione F Conca 1 (1) Ἀλώmicroενος ἐγὼ microετὰ τὴν ἔφοδον τῶν βαρβάρων ἦλθον εἰς τὴν Φαράν καί τινες ἀκούοντός microου τὸν ἐρηmicroικὸν παριόντες ἐπῄνουν βίον πολλὰ πρὸς ἑαυτοὺς ἐγκώmicroια τούτου συνείροντες ὥς ἐστι γαλήνης microεστὸς καὶ πάσης ταραχῆς ἀπηλλαγmicroένος τῇ ἡσυχίᾳ πλατύνων ἐmicroφιλοσοφοῦσαν τοῖς ὁρω- microένοις τὴν τῆς ψυχῆς κατάστασιν καὶ διὰ τούτων ὁδῷ προβαίνουσαν ἐγγὺς γνώσεως ἄγων θεοῦ ἣν ἔσχατον ὀρεκτὸν καὶ τελευταίαν microακαριότητα πάντες οἱ ἀπrsquo αἰῶνος σοφοὶ ὁmicroοφώνως δοξάζουσι κἀmicroοῦ δεδακρυmicroένοις τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀτενῶς αὐτοῖς προσεσχηκότος καὶ λίαν ὀδυνηρὸν προσ- οιmicroώξαντοςmdashἐκαθήmicroην γὰρ δὴ σφόδρα συγκεχυmicroένος ἐπὶ τοῖς συmicroβε- βηκόσιν ἀνιαροῖς καὶ φανερὰν ἐπὶ τοῦ προσώπου φέρων τὴν ἀγγελίαν τῆς συmicroφορᾶς ἔτιmdashτάχα βουλόmicroενοι λέγειν πρός microε τῆς εὐθείας ἀποστάντες ἐκκλίνουσι καὶ microέσον παρακαθεσθέντες λαmicroβάνουσιν microικρόν τε διαλιπόν- τες ὡς εἶδον σιωπῶντα καὶ στένοντα τὴν αἰτίαν σπουδαίως ἅmicroα καὶ συmicroπαθῶς ἤροντο τῆς συγχύσεως (2) Ὡς δrsquo ἔτι περιπαθέστερον πρὸς τὴν πεῦσιν ἐξῴmicroωξαmdashἐκίνησε γὰρ πρὸς τὸ πάθος πάλιν ὀλίγον τὴν microνήmicroην ἡσυχάσασαν ἡ ἐρώτησις καὶ τὸν λογισmicroὸν αὖθις ἠνάγκασεν ἰδεῖν ὡς παρόντα τὰ πράγmicroατα ἡ ἀπαγγελία τοῦ δράmicroατος ἐκεῖνα τῇ ἐννοίᾳ τυπώσασα ἅπερ ἡ πεῖρα τῇ αἰσθήσει παρέδωκεmdashlsquoτῶν εἰρηmicroένωνrsquo ἔφασαν lsquoσέ τι πρὸς ἡmicroῶν ὦ πρεσβῦτα ὡς ψεῦδος ἠνίασε καὶ πλάνην τῆς ἡmicroετέρας κάθησαι δόξης θρηνῶν ἢ σέ τι πάθος κατέχει τῆς ἡmicroετέρας διαλέξεως συγγενές καὶ τοῦτο ὀδύρῃ λα- θραίως τῇ microνήmicroῃ πληττόmicroενος οὐ microικρὰν γὰρ κέκραγεν ὀδύνην ἡ κατ- ήφεια τῆς ἔνδον πορθούσης σε λύπης τεκmicroήρια τὰ δάκρυα παρέχουσαrsquo (3) οὕτως microοι πεπεδηmicroένην microόλις ἔλυσε τὴν γλῶτταν ἡ προτροπὴ τῶν ἀν- δρῶν καὶ lsquoτί microὲνrsquo ἔφην lsquoεἴπω πρὸς τί δὲ ποιήσοmicroαι τὴν ἀπόκρισιν τοῦ τῆς ἀθυmicroίας νέφους ἰδεῖν τοῦ ἀληθοῦς τὴν κρίσιν καλῶς οὐκ ἐπιτρέπον- βηκόσιν ἀνιαροῖς καὶ φανερὰν ἐπὶ τοῦ προσώπου φέρων τὴν ἀγγελίαν τῆς συmicroφορᾶς ἔτιmdashτάχα βουλόmicroενοι λέγειν πρός microε τῆς εὐθείας ἀποστάντες ἐκκλίνουσι καὶ microέσον παρακαθεσθέντες λαmicroβάνουσιν microικρόν τε διαλιπόν- τες ὡς εἶδον σιωπῶντα καὶ στένοντα τὴν αἰτίαν σπουδαίως ἅmicroα καὶ συmicroπαθῶς ἤροντο τῆς συγχύσεως

2

(2) Ὡς δrsquo ἔτι περιπαθέστερον πρὸς τὴν πεῦσιν ἐξῴmicroωξαmdashἐκίνησε γὰρ πρὸς τὸ πάθος πάλιν ὀλίγον τὴν microνήmicroην ἡσυχάσασαν ἡ ἐρώτησις καὶ τὸν λογισmicroὸν αὖθις ἠνάγκασεν ἰδεῖν ὡς παρόντα τὰ πράγmicroατα ἡ ἀπαγγελία τοῦ δράmicroατος ἐκεῖνα τῇ ἐννοίᾳ τυπώσασα ἅπερ ἡ πεῖρα τῇ αἰσθήσει παρέδωκεmdashlsquoτῶν εἰρηmicroένωνrsquo ἔφασαν lsquoσέ τι πρὸς ἡmicroῶν ὦ πρεσβῦτα ὡς ψεῦδος ἠνίασε καὶ πλάνην τῆς ἡmicroετέρας κάθησαι δόξης θρηνῶν ἢ σέ τι πάθος κατέχει τῆς ἡmicroετέρας διαλέξεως συγγενές καὶ τοῦτο ὀδύρῃ λα- θραίως τῇ microνήmicroῃ πληττόmicroενος οὐ microικρὰν γὰρ κέκραγεν ὀδύνην ἡ κατ- ήφεια τῆς ἔνδον πορθούσης σε λύπης τεκmicroήρια τὰ δάκρυα παρέχουσαrsquo (3) οὕτως microοι πεπεδηmicroένην microόλις ἔλυσε τὴν γλῶτταν ἡ προτροπὴ τῶν ἀν- δρῶν καὶ lsquoτί microὲνrsquo ἔφην lsquoεἴπω πρὸς τί δὲ ποιήσοmicroαι τὴν ἀπόκρισιν τοῦ τῆς ἀθυmicroίας νέφους ἰδεῖν τοῦ ἀληθοῦς τὴν κρίσιν καλῶς οὐκ ἐπιτρέπον- τος τῆς microὲν γὰρ δόξης εἰmicroὶ τῆς ὑmicroῶν καὶ τῆς ἐρηmicroίας τὸ χρήσιmicroον εἰδὼς σφόδρα ταύτην τεθαύmicroακα ὡς πάντα βιασθῆναι καταλιπεῖν οἶκον πα- τρίδα συγγένειαν φίλους οἰκείους ὕπαρξιν τῷ ταύτης πόθῳ δεδαmicroασmicroέ- νος ἀλλά microοι τὸν πάντων φίλτατον ἀπολώλεκεν αὕτη καὶ microόνον ὡς ὁρᾶτε παραmicroυθίας πάσης καταλέλοιπεν ἔρηmicroον καὶ ταύτην ἐπαινεῖν οὐ συγχω- ρεῖ τὸ πάθος τοῦ συmicroβάντος δεινοῦ νικήσαντος τὴν τυραννίδα τοῦ πάθους ὅταν γὰρ πάθος κρατήσῃ πάθους οὐ δίδωσι χώραν ὅλως τῷ ἡττηmicroένῳ καθαρὰν ἔχειν τὴν ἀρχὴν πάντως βουλόmicroενον καὶ τὸ κοινωνεῖν παρακα- λοῦν ὡς δυσmicroενὲς ἐκτρεπόmicroενον (4) Ἀλλrsquo ὢ τῆς εὐηθείας φιλοσοφεῖν προῆγmicroαι τὸν θρῆνον καταλιπὼν τοῦ παιδός καί microοι σχολὴν εὗρεν ὁ λογισmicroός οὔποτε καταδεξάmicroενος ἄλλο τι λογίσασθαι πλὴν τῆς Θεοδούλου σφαγῆς διηνεκές microοι γὰρ παραmicroένει τὸ εἴδωλον ἄλλοτε ἄλλως φαντάζον ποικίλοις θανάτου τρόποις τὴν ἀναίρεσιν καὶ τῆς φωνῆς τὸ ὀδυνηρὸν ἀκούειν δοκῶ καὶ ἐπὶ γῆς καλινδούmicroενον ἀπὸ καὶ τῆς φωνῆς τὸ ὀδυνηρὸν ἀκούειν δοκῶ καὶ ἐπὶ γῆς καλινδούmicroενον ἀπὸ τῆς πληγῆς ὡς ἔτυχε νοmicroίζω ὁρᾶν ἐκεῖνα τῷ νῷ φανταζόmicroενος ἅπερ εἰκὸς ἦν παρόντα τῇ ὄψει microαθεῖν (5) οἴmicroοι τέκνον ἐλεεινόν κἂν ζῇς ἔτι κἂν τέθνη- κας ὢ τῆς πικρᾶς δουλείας εἰ πέφευγας τὸν θάνατον ὢ τῆς ἀτάφου τα- φῆς εἴ σε τὸ βαρβαρικὸν διεχειρίσατο ξίφος τί τῆς δουλείας θρηνήσω τί τοῦ θανάτου δακρύσω εἰ microὲν γὰρ δουλεύεις περιών ὅπερ οὐ δίδωσι νοεῖν τὸ εἰκόςmdashπότε γὰρ βαρβαρικὴ χεὶρ οὐ πρόχειρος εἰς ἀναίρεσιν ὑπηρετοῦσα θυmicroῷ διψῶντι ἀεὶ ἀνθρωπίνου αἵmicroατος mdash ἐν οἵοις τὰ σά microάστιγες πάντως καθηmicroεριναί ἐπιταγαὶ ἀσυmicroπαθεῖς ἀπειλαὶ ἀσύγγνω- στοι θηριώδης καὶ αἱmicroοβόρος βίος ἔργα βαρύτατα καὶ τὴν σὴν ὑπερβαί- νοντα δύναmicroιν φυλακὴ ἄφυκτος ἐλευθερία ἀνέλπιστος φόβος θανάτου καθηmicroερινός τὸ ξίφος ἐγγύς τούτῳ γὰρ ὁ βάρβαρος microετρεῖν οἶδε τὴν

3

ἀγανάκτησιν οὐχ ἱmicroάντα πρὸς πληγάς οὐ λύγον ἔθιmicroον ἔχων microικροῖς δὲ καὶ microεγάλοις πταίσmicroασιν ἓν ἐπιτίmicroιον εἰδὼς τὸν θάνατον ὁπότε καὶ ἁmicroαρτήmicroατος ἄνευ microέθῃ βεβακχευmicroένος ποτὲ ἢ ἀλόγῳ εἴξας ὁρmicroῇ τὴν ἑτέρων παίζειν εὐκόλως ἀπώλειαν τῇ συνηθείᾳ microεmicroάθηκεν (6) εἰ δὲ ἔθανες ποῦ ποτε τὴν σφαγὴν ἐδέξω τοῦ σώmicroατος πόθεν ὁ κρουνὸς τοῦ σοῦ προ- εχώρησεν αἵmicroατος πῶς ἔσπαιρες τῷ λύθρῳ φυρόmicroενος καὶ ποσὶν ἀθλίοις τὴν ἐπιθανάτιον ὄρχησιν σκηνοβατῶν πῶς ἱκέτευες ἀναιροῦντα τὸν βάρ- βαρον σχήmicroασιν ἐλεεινοῖς microαλάξαι τὸ ἀπηνὲς τούτου βουλόmicroενος φωνῆς γὰρ ἑκάτεροι τῆς ἀλλήλων ἦτε ἀσύνετοι ἥτις ἐmicromicroελῶς ῥυθmicroίζουσα τὴν δέησιν ἐπικάmicroπτει πρὸς οἶκτον τῆς ψυχῆς τὸ θυmicroούmicroενον ποῖος τόπος τὸ σὸν πτῶmicroα κεχώρηκε ποῖοι θῆρες τὰ σὰ διεσπάραξαν microέλη ποῖοι τῶν σῶν σαρκῶν ἐνεπλήσθησαν ὄρνεις ποῖος τῶν φωστήρων τὰ microυστήρια τῆς σῆς ἐπιτέλλων εἶδε γαστρός κεχυmicroένα σπλάγχνα θεασάmicroενος ἐmicroφανῶς τί τοὺς ἀγρίους τῶν θηρίων ἐνίκησεν ὀδόντας ἢ κόρου γενόmicroενον λείψανον ἢ κραταιότητι microεῖναν ἀκατέργαστον αἴθριον λοιπὸν τῷ ἡλίῳ προκείmicroενον οὐκ ἀξιωθὲν διὰ τὴν ἐρηmicroίαν ὁσίας ταφῆς (7) εἴ τίς microοι κοmicroίσας δέδωκε τοῦτο ἢ ἀγαγὼν ἔστησε παρὰ τοῦτο πάντως ἂν ἔσχον microικρὰν γοῦν παραmicroυθίαν τοῦ πάθους ὡς ζῶντι καὶ αἰσθανοmicroένῳ προσλαλῶν τῷ καταλειφθέντι microέ- λει κἂν ὀστέον κἂν σὰρξ κἂν θρὶξ ἔτυχε τὸ ὀφθέν οἱ γὰρ microετριώτερον λει κἂν ὀστέον κἂν σὰρξ κἂν θρὶξ ἔτυχε τὸ ὀφθέν οἱ γὰρ microετριώτερον ἐπὶ ταῖς συmicroφοραῖς ἀτυχοῦντες πολλὴν ἔχουσιν ὡς ἐν κακοῖς τὴν ἀπόλαυ- σιν καὶ τρυφῶσιν ἀληθῶς δευτέραν τρυφήν νοσηλεύοντες ἐπὶ πολὺ τοὺς προσήκοντας καὶ κόρον τῆς θέας τῷ χρόνῳ λαmicroβάνοντες ψυχορραγοῦσι παρακαθήmicroενοι καὶ τελευταίων ῥηmicroάτων ἀκούοντες ἐκκοmicroιζοmicroένοις παρ- επόmicroενοι καὶ τὸν ἔσχατον σηmicroαντῆρα τῷ τάφῳ ἐπιτιθέmicroενον βλέποντες ἅπερ ἅπαντα πολλὴν τῷ πενθοῦντι ποιεῖ καὶ microεγάλην παράκλησιν προποmicro- πὴ καὶ κηδεία καὶ συmicroπάθεια φίλων τὴν ἀθυmicroίαν ἐπικουφίζοντα (8) ἐγὼ δὲ τίνι τούτων παρηγορήσω τὸ πάθος οὐδὲ τὸν τρόπον τοῦ θανάτου microαθὼν οὐδὲ τοῦ νεκροῦ τὸ εἴδωλον ἔχων οἷον ἦν ἐν τῇ τελευτῇ φαντασίᾳ τετυ- πωmicroένον ὧν γὰρ ἡ ὅρασις τοὺς χαρακτῆρας τῇ microνήmicroῃ οὐ παρέδωκε τού- των αἱ microορφαὶ ἄστατοι καὶ ἀόριστοι ἄλλοτε ἄλλως τυπούmicroεναι καὶ ταῖς ὑπαλλαγαῖς τῶν ἰνδαλmicroάτων ἀπατωmicroένην ὀδυνῶσαι τὴν ἔννοιαν (9) Ὢ τῆς ἀδηλίας τῶν κακῶν ὢ τῆς ἀπόρου συmicroφορᾶς τί δακρύσω οὐκ οἶδα τί ὀδύρωmicroαι οὐκ ἐπίσταmicroαι νεκρὸν πενθήσω ἢ ζῶντα δεδεmicroένον ἢ ἀνῃρηmicroένον δουλείαν ὑποmicroένοντα πικρὰν ἢ ὀδύνην ὑποστάντα σφαγῆς αἰχmicroάλωτος γὰρ πρὸς πᾶσαν αἰκίαν πρόκειται πρόχειρος καὶ ταῖς τιmicroω- ρίαις ὑποκέκυφε καὶ microὴ βουλόmicroενος τὴν γνώmicroην τοῦ δεσπόζοντος ἔχων τῶν ἀποφάσεων κυρίαν ὦ πάντων τῶν κατὰ τὸν βίον ἕως νῦν κοινωνέ καὶ

4

microόνος τῆς αἰχmicroαλωσίας τὴν πεῖραν δεξάmicroενος ἐκοινώνησας ἀποδηmicroίας microακρᾶς τῆς ἐν τῇ ξένῃ ταλαιπωρίας συναπήλαυσας τῆς ἐν τῇ ἐρήmicroῳ κα- κοπαθείας ἐκοινοπράγησας τοῦ Ἰσαὰκ πρὸς τὰ δοκοῦντα τῷ πατρὶ τὴν ὑπακοὴν microιmicroησάmicroενος καὶ πῶς νῦν ἐmicroόνωσέ σε ἡ τελευταία συmicroφορὰ καὶ microόνος ἀντλεῖς τὰ τῆς αἰχmicroαλωσίας κακά ἵνα τί φιλανθρωπευθεὶς τὴν πεῖραν τοῦ ξίφους διέφυγον ἵνα τί microὴ κἀmicroὲ προσέθηκε τοῖς ἄλλοις νε- κροῖς ἡ φονία δεξιά ἀλλὰ φειδοῦς ἔτυχον ἐπὶ πεῖραν microειζόνων κακῶν συν- τόmicroου φθονηθεὶς ἀπαλλαγῆς καὶ microακρὸν ἐπὶ σοὶ καὶ ὀδυνηρὸν πένθος καρ- πούmicroενος (10) Ἐπεὶ δὲ συmicroπαθεῖς ὑmicroᾶςrsquo ἔφην lsquoὁρῶ καὶ οὐκ ἄλλως διακειmicroένους ἢ ὡς αὐτὸς ὁ παθώνmdashτούτου γάρ microοι τεκmicroήριον γέγονε τὸ συντεταmicroένον τῆς ἀκοῆς καὶ αἱ συνεχεῖς οἰmicroωγαίmdash πάντα κατὰ microέρος τὰ ἐmicroὰ ὡς ἔχει διεξ- ἀκοῆς καὶ αἱ συνεχεῖς οἰmicroωγαίmdash πάντα κατὰ microέρος τὰ ἐmicroὰ ὡς ἔχει διεξ- ελεύσοmicroαι οὐ microακρηγορῶν εἰ σχολὴν πρὸς τὴν ἀκρόασιν ἄγετε καὶ microή τις ὑmicroᾶς ἀνάγκη πρὸς οἰκείαν χρείαν καλεῖ βαρὺ γὰρ διήγησις περισπω- microένῃ ψυχῇ microᾶλλον τῆς ἀκροάσεως ἐχούσῃ τὸν λογισmicroὸν πρὸς τὸ microεριmicroνώ- microενονrsquo (11) Οἱ δὲ καὶ ὄψει καὶ φωνῇ τὸ πρὸς τὴν ἐρώτησιν ἐνδειξάmicroενοι ἀηδές lsquoκαὶ τίςrsquo ἔφασαν lsquoἄλλη σχολὴ προτιmicroοτέρα τοῦ θεραπεῦσαι ἀνιωmicroένην καρδίαν καὶ κενῶσαι λύπην ὀδυνωmicroένης ψυχῆς ὡς γὰρ νέφος ἀποτίθεται ζόφον ἀποστάζον ὀmicroβρίους σταγόνας καὶ κατrsquo ὀλίγον καθαίρεται τοῦ γνόφου κενούmicroενον τῆς τοῦ ὕδατος ἀχλύος οὕτως κουφίζεται τῆς ἀθυmicroίας ψυχή τὰς οἰκείας τραγῳδοῦσα συmicroφοράς τῇ διηγήσει τῶν λυπηρῶν συνεκκενου- microένης ὥσπερ τῆς ἀηδίας πλήττειν γὰρ οἶδε σιωπώmicroενον πάθος ὡς ἂν ὑγρὸν φλεγmicroαίνοντος τραύmicroατος ὑποσφύζοντος ἀεὶ τοῦ πύου καὶ ὁδὸν οὐκ ἔχοντος ὅθεν κενωθῇ προελθόνrsquo ἔδοξαν οὖν εἰκότα λέγειν κἀγὼ τῆς ἀπαγ- γελίας ἄρχοmicroαι ὧδε 2 (1) lsquoἘmicroοὶ παῖδες ὦ φίλοι γεγένηνται δύο οὗτος ὃν νῦν κάθηmicroαι θρηνῶν καὶ ἕτερος ὁ παρὰ τῇ microητρὶ καταmicroείνας καὶ ἐπὶ τούτοις τὴν πρὸς τὴν γαmicroετὴν κατέλυσα ὁmicroιλίαν εἴτε πρὸς διαδοχὴν τοῦ γένους εἴτε πρὸς θερα- πείαν γήρους τούτους ἀρκεῖν λογισάmicroενος πρέπειν γὰρ ἔκρινα παντὶ λο- γικῷ microὴ εἰς κόρον τῇ ἡδονῇ ἐντρυφᾶν microηδὲ τῇ ἀδείᾳ τοῦ νόmicroου κατακεχρῆ- σθαι πρὸς ὕβριν τῆς φύσεως παύεσθαι δὲ ταχέως λειτουργήσαντα τῷ σκο- πῷ τοῦ κτίσαντος πρὸς αὔξησιν τοῦ γένους οὐχὶ δὲ πάθους παραmicroυθίαν τὸν γάmicroον οἰκονοmicroήσαντος ἵνα microὴ microαρανθείσης ὕστερον τῆς δυνάmicroεως καὶ τῶν ὀρέξεων σβεσθεισῶν αὐτοmicroάτῳ νηνεmicroίᾳ τοῦ γήρους ἡλικίας ἀνάγκῃ οὐχὶ δὲ προαιρέσεως φιλοτιmicroίᾳ τὸ τῆς σωφροσύνης ἐπιγράφηται

5

κατόρθωmicroα (2) οὔτε γὰρ τρόπαιον ἀπειροπόλεmicroος ἵστησί ποτε οὔτε τοῦ ἀγῶ- νος λυθέντος νίκην οἷός τέ ἐστιν αὐχεῖν ἀθλητής ἐπεὶ microὴ πέπτωκεν οὐδε- νὸς προσπαλαίσαντος σεmicroνύνει δὲ τὸν ἀγωνιστὴν ἐν ἀκmicroῇ τῆς νεότητος τῆς ἐπιθυmicroίας φλεγοmicroένης τῶν παθῶν πιmicroπραmicroένων λογισmicroὸς κρατῶν ἐπιθυmicroίας καὶ τὴν ὄρεξιν ἄγχων ὁρmicroῶσαν πρὸς γαmicroικὴν ὁmicroιλίαν κἂν νό- microιmicroος ᾖ καὶ τὴν αὐτοκρατορικὴν microαρτυρῶν αὐτῷ ἐξουσίαν εἷλκε δέ microέ microιmicroος ᾖ καὶ τὴν αὐτοκρατορικὴν microαρτυρῶν αὐτῷ ἐξουσίαν εἷλκε δέ microέ τις ἐπιθυmicroία πολλὴ τῶν ἐν οἷς νῦν πεπόρθηmicroαι τόπων καὶ τῷ λογισmicroῷ πρὸς τὴν ἡσυχίαν ἤmicroην ὅλος ἐπτερωmicroένος οὐδὲν ἄλλο νοεῖν ἢ βλέπειν πλὴν τούτου δυνάmicroενος (3) ὅταν γὰρ ἔρως οὑτινοσοῦν κατάσχῃ ψυχήν πάντων ἀφέλκει βιαίως αὐτὴν καὶ τῶν ἄγαν σπουδαίων καὶ φέρει πρὸς τὸ ποθού- microενον οὐκ ἀνανεύουσαν οὐ πόνον οὐ κάmicroατον οὐχ ὕβριν λογιζοmicroένην πάν- τα γὰρ δουλεύει προθύmicroως τῇ ἐπιθυmicroίᾳ ἑκουσίως τυραννούmicroενα καὶ τὸν ζυγὸν τῆς ὑποταγῆς ἀσmicroενίζοντα ἐθελουσίῳ καὶ αὐτοκελεύστῳ ἀνάγκῃ (4) Ἐπεὶ οὖν ἐπέταττεν αὕτη τὴν ἀποδηmicroίαν καὶ οὐκ ἦν ἀντειπεῖν οὕτως κε- λευούσῃ τυραννικῶς λαβόmicroενος τῶν παίδωνmdashἔτι δὲ ἦσαν νήπιοι κοmicroι- δῇmdashπροσάγω τῇ microητρί καὶ τὸν microὲν ἐπιδίδωmicroι αὐτῇ τὸν δὲ κατέχω παρrsquo ἐmicroαυτῷ καὶ τὸ δόξαν εἶπον καὶ ὡς οὐ microεταπεισθήσοmicroαι διεβεβαιωσά- microην ἐmicroβριθῶς ἡ δέ καὶ πρότερον οὐκ ἀντιλέγειν πεπαιδευmicroένη καὶ τότε τὸ πρόσωπόν microου ἀλλοτρίως πρὸς παράκλησιν ἔχον ὁρῶσα καίτοι τὴν βίαν οὐ φέρουσα οὐδὲ κατέχουσα τῶν δακρύων ἐπιτρέπει τὴν ὁδόν ἀνάγκῃ microᾶλλον εἴξασα ἢ συναινέσασα προαιρέσει τῷ ἔργῳ τὴν γὰρ κρίσιν ἀνένδο- τον βλέπουσα καὶ τὴν ὀδύνην τοῦ χωρισmicroοῦ λογιζοmicroένη τοῦ καθrsquo ἑαυτὴν ἀmicroελήσασα λυπηροῦ τὸ ἐmicroοὶ κεχαρισmicroένον ἐσκόπει ἡττᾶσθαι θέλουσα ἐν οἷς καὶ βουλοmicroένη νικᾶν οὐκ ἠδύνατο (5) ἴστε δὲ ὅσον ἐστὶ διάζευξις τῶν ἅπαξ ἑνωθέντων νοmicroίmicroῳ συναφείᾳ γάmicroου καὶ γενοmicroένων σῶmicroα ἓν ἀπορρή- τῳ τοῦ ζεύξαντος οἰκονοmicroίᾳ ὅτι ὃν ποιεῖ microάχαιρα πόνον τέmicroνουσα σῶmicroα τοῦτον ποιεῖ τῶν εἰς σάρκα microίαν γενοmicroένων διάζευξις ἐγὼ δὲ τότε τὴν δύναmicroιν τῆς ἐπιθυmicroίας ἐθαύmicroασα ὅτε εἶδον αὐτὴν καὶ φύσιν καὶ χρονίαν σχέσιν νικήσασαν πόση γάρ τις ἦν ἀφrsquo ὧν ἔλυσε δεσmicroοὺς ἀλύτους ἐστοχα- ζόmicroην οὓς microόνος οἶδε διαλύειν θάνατος τῇ ἀναισθησίᾳ παρέχων τὸ ἄλυπον αἴσθησις δὲ τοῖς ζῶσι ποιεῖ τέως τὴν ὀδύνην ἀφόρητον συνηθείας ὑπο- microιmicroνήσκουσα καὶ διαθέσεως ἢν microὴ microείζονος ἐπιθυmicroία καλοῦ τῆς προτέρας ἀθρόως ἀmicroβλύνῃ τὰ κέντρα (6) Αὕτη microε τῆς ἡσυχίας ἐποίησεν ἐραστὴν καὶ πρὸς τὴν ποθουmicroένην ὡδή- γησεν ἐρηmicroίαν καὶ microέχρι πολλοῦ παρεσκεύασε διαιτηθῆναι ἡδέως γαλή- νης ἀπολαύοντα πολλῆς καὶ οὐρίῳ πνεύmicroατι πρὸς τὸν σκοπὸν εὐθυνόmicroε- νης ἀπολαύοντα πολλῆς καὶ οὐρίῳ πνεύmicroατι πρὸς τὸν σκοπὸν εὐθυνόmicroε-

6

νον ἕως ἡ πόθεν οὐκ οἶδα καὶ πῶς ἐπεισπελάσασα καταιγὶς τὴν ζάλην ἤγειρεν ἐκείνην ἥτις τὰς microυριοφόρους ὁλκάδας τῶν ἁγίων ἐχείmicroασε σω- microάτων ἐχείmicroασεν ἀλλrsquo οὐ κατέδυσε συνέτριψεν ἀλλrsquo οὐκ ἐζηmicroίωσέ τι τῶν ἀγωγίmicroων πάντα γὰρ τὸν φόρτον τῆς ἐmicroπορίας microεθrsquo ἑαυτῶν οἱ κυβερνῆ- ται λαβόντες πρύmicroναν πρὸς οὐρανὸν ἐκ πελάγους ἀνεκρούσαντο τὰς δια- λυθείσας σανίδας καταλιπόντες τοῖς πειραταῖςrsquo (7) lsquoΚαὶ τίς ἄρα λόγος τῆς ἀναιρέσεωςrsquo ἔφασαν ἐκεῖνοι lsquoκαὶ πῶς οἱ δου- λεύοντες ἀmicroέmicroπτως θεῷ παρεδόθησαν τοῖς ἀσεβέσιν εἰς ἀπώλειαν παί- γνιον βαρβαρικῆς γενόmicroενοι χειρός καὶ ἤργησε τῆς προνοίας ἡ δύνα- microις ἐπὶ τῷ τοιούτῳ σιωπήσασα δράmicroατι οὔτε κωλύσασα δυναmicroένη τὴν ἔφοδον οὔτε ἀορασίᾳ τοὺς ὠmicroοθύmicroους παραγενοmicroένους πατάξασα οὔτε ξηράνασα τὰς ἀνόmicroους κατὰ τῶν ὁσίων ἀνατεινοmicroένας δεξιάς ὡς πολλάκις ἐπὶ τῶν microακαρίων αἱ γραφαὶ γεγενῆσθαι διαγορεύουσι (8) καὶ γὰρ οἱ τῷ Ἐζεκίᾳ ἐπιστρατεύσαντες ἀδίκως ποτὲ Βαβυλώνιοι ἀπεστράφησαν ἄπρα- κτοι οὔτε δυνηθέντες ἀδικῆσαι τοὺς πορθουmicroένους καὶ προσαποβαλόν- τες πολλοὺς τῆς οἰκείας δυνάmicroεως πανστρατὶ κοιmicroηθέντες ὁλόκληροι καὶ ὀλίγος κοmicroιδῇ τῶν ζώντων ἀριθmicroὸς εὑρεθέντες πρωί ἑκατὸν ὀγδοή- κοντα πέντε χιλιάδες πῶς ἀνῃρέθησαν ἢ τίς ὁ ἀνελὼν οὐκ ἔχοντες εἰπεῖν ἑνὸς γὰρ ἐν microιᾷ νυκτὶ ἔργον ἀγγέλου ὁ τοσοῦτος ἡσυχῇ γέγονε φόνος καὶ ἔκειντο καθεύδειν νοmicroιζόmicroενοι σχέδιοι ὡπλισmicroένοι νεκροί οὔτε πληγὴν ἔχοντες ξίφους καὶ τὰς ψυχὰς σεσυληmicroένοι θανόντες ἀληθῶς καὶ ἴχνος οὐκ ἔχοντες ἀναιρέσεως ἄπορον ποιήσαντες τοῖς οἰκείοις ἐπὶ πολὺ τὸ συmicroβάν ἔνυττε γὰρ ἕκαστος διυπνίζων τὸν πέλας καὶ ἦν οὗτος ἀκίνητος ἐκάλει καὶ ἔmicroενεν ἄφωνος ἠρεύνα τὸ σῶmicroα καὶ ἦν τοῦτο ἄτρωτον ἐν ταῖς ῥισὶν ἐζήτει τὸ πνεῦmicroα καὶ τοῦτο ἦν ἔρηmicroον τοῦ ζητουmicroένου ἕως ἐπιλάmicro- ψας ἥλιος πρωὶ τὸ πάθος ἡρmicroήνευσε τῷ χρώmicroατι τῶν ἀνῃρηmicroένων δείξας τοῦ θανάτου τὰ σύmicroβολα (9) Καὶ οἱ τῷ Ἐλισσαίῳ δὲ πάλιν ἐπελθόντες Ἀσσύριοι καὶ ζητοῦντες πρὸς φόνον τὸν ἅγιον καὶ οἱ τῷ Λὼτ ἐπιστάντες κατὰ τῶν ἀγγέλων τῇ οἰκίᾳ Σοδοmicroῖται ἐπατάχθησαν ἀορασίᾳ χλεύη παραδοθέντες τοῖς ζητουmicroένοις Σοδοmicroῖται ἐπατάχθησαν ἀορασίᾳ χλεύη παραδοθέντες τοῖς ζητουmicroένοις καὶ παίγνιον εἴπερ ἀδικεῖν ἐβούλοντο οἱ microὲν γὰρ παραλυθέντες ἐζήτουν ψηλαφητὶ τὴν θύραν οἱ δὲ οὐκ ᾔδεισαν ποῖ χωροῦσιν ἀγόmicroενοι ἐγγὺς ἔχοντες τὸ ζητούmicroενον καὶ πελάσαι τούτῳ ὅπως οὐκ ἔχοντες ἀρρώστων δίκην καὶ ἠκρωτηριασmicroένων ἀργὴν περικείmicroενοι παντευχίαν ὥσπερ ἢ τὴν δύναmicroιν ἢ τὰ πρὸς τὴν πολεmicroικὴν ἐνέργειαν microέλη λελωβηmicroένοι τῆς στρα- τηγούσης τούτων ὄψεως εἴτε θανούσης παντελῶς εἴτε καθευδούσης ὕπνον βαθύν ἑνὶ γοῦν ἀόπλῳ εἵπετο αἰχmicroάλωτος τοσαύτη πολεmicroίων πληθύς

7

κρηmicroνοῖς καὶ φάραγξιν ἀφανισθῆναι δυναmicroένη εὐκόλως εἰ τοῦτο εἶχεν ἡ τοῦ ἄγοντος γνώmicroη καὶ πρόθεσις τότε σωθεῖσα ὅτε τὴν ὄψιν κηδεmicroονίᾳ τοῦ προφήτου ἀπέλαβεν ὁδὸν ἰδεῖν δυνηθεῖσα φέρουσαν πρὸς τὴν οἰκείαν πατρίδα (10) Ἄλλοτε βασιλέως ἀσεβοῦς κατὰ προφήτου τὴν παρανοmicroίαν ἐλέγχοντος θυmicroουmicroένου καὶ τὴν δεξιὰν κατrsquo αὐτοῦ ὡπλισmicroένην ἐπάραντος ἀνετάθη microὲν ξιφηφόρος ἡ χεὶρ πρὸς ἔλεγχον φονικῆς προαιρέσεως ἔmicroεινε δὲ ξηρὰ ἐν microετεώρῳ τῷ σχήmicroατι καθάπερ ἀνδριάντος οὐ πεφυκυῖα πρὸς ἄλλο microετα- ρρυθmicroίζεσθαι σχῆmicroα ἢ ὅπερ ἐξ ἀρχῆς χυθεῖσα παρὰ τοῦ τεχνίτου ἐδέ- ξατο ἵνα microὴ πάθῃ προφητικὸν σῶmicroα ἅπερ ἡ ἄδικος χεὶρ ἔmicroελλε δρᾶν ὑπηρετοῦσα παρανόmicroῳ θυmicroῷ πῶς οὖν οἱ νῦν θανόντες ἔθανον ἀβοήθητοι καὶ ἡ τῶν ἀνελόντων γνώmicroη τὸ ἔργον ἤνυσεν εὐκόλως οὐδενὸς οὐδαmicroόθεν ἀπαντήσαντος αὐτοῖς δυσχεροῦςrsquo (11) lsquoΚαὶ τί γὰρ δεῖ νῦνrsquo ἔφην lsquoκινεῖν τοὺς περὶ τῆς προνοίας λόγους τίς δὲ καὶ ἱκανὸς πρὸς διάληψιν τῶν τοῦ θεοῦ κριmicroάτων ἵνα παραστήσῃ ἐν το- σαύτῃ δυσχερείᾳ πραγmicroάτων τῆς οἰκονοmicroίας τοῦ δεσπότου τὸ δίκαιον ἀτονεῖ πᾶς ἀνθρώπινος λογισmicroὸς πρὸς τὴν τοιαύτην ἔρευναν καὶ ἀποπίπτει νικώmicroενος τῷ ἀπείρῳ τῆς καταλήψεως οὐχ εὑρίσκων αἰτίαν εὔλογον ἐφαρmicroόσαι τοῖς γινοmicroένοις (12) καὶ γὰρ πάλαι πολλὰ γέγονε τοιαῦτα καὶ πέρας ἔλαβε τῶν πονηρῶν ἡ ἐπιβουλή τῆς δίκης σιωπησάσης τέως τῶν τολmicroη- θέντων τὴν ἐκδίκησιν καὶ ἐπισχούσης τὴν ἄmicroυναν ἐπειδὴ πάντως καιρὸς κρίσεως τὴν τούτων ἐκδέχεται ζήτησιν πῶς γὰρ τὸν Ἄβελ ἐπrsquo εὐσεβείᾳ παρὰ τοῦ θεοῦ microεmicroαρτυρηmicroένον φθονέσας ἀνεῖλεν ὁ Κάιν καὶ γονεῖς λυ- παρὰ τοῦ θεοῦ microεmicroαρτυρηmicroένον φθονέσας ἀνεῖλεν ὁ Κάιν καὶ γονεῖς λυ- πήσας οὔπω νεκρὸν θεασαmicroένους ποτέ οὔτε εἰδότας πεῖραν ὅλως θανάτου καὶ θεὸν παροργίσας ἐπὶ πρώτῃ τολmicroηθείσῃ σφαγῇ καὶ ἐν νεαρᾷ κτίσει microειώσας ἄρτι τὸ γένος αὔξειν ἀρξάmicroενον καὶ οὐδὲ ὡς ἀδελφὸν οἰκτείρας κοινωνήσαντα γενέσεως καὶ ἀνατροφῆς οὐδὲ ὡς παραmicroυθίαν θελήσας ἔχειν τῆς ἐρηmicroίας microόνος microετὰ τῶν φυσάντων microέλλων ἐνδιατρίβειν το- σούτῳ πλάτει τῆς γῆς οὔπω πολλῶν ὄντων ἀνθρώπων καὶ ποιούντων ἐκ τοῦ πλήθους ἀλλήλοις παραmicroυθίαν (13) πῶς δὲ τὸν Ναβουθαὶ λίθοις καταλευ- σθῆναι ἡ Ἰεζάβελ παρανοmicroοῦσα προσέταξε microὴ τὴν κτῆσιν αὐτῇ τοῦ ἀmicro- πελῶνος παραχωρήσαντα πῶς δὲ καὶ microιᾷ ῥοmicroφαίᾳ τοῦ ∆οὴκ ἔπεσαν ἑξή- κοντα πρὸς τοῖς τριακοσίοις ἱερεῖς ἢ πάλιν ἄπειρον τῶν δικαίων ἐν τῇ Ἰερουσαλὴmicro πῶς ἀνῄρηται πλῆθος κρατησάντων πολεmicroίων τινῶν θηρίοις καὶ οἰωνοῖς εἰς βρῶσιν προκείmicroενον οὓς ὁ microελῳδὸς ἀποθρηνῶν ἔλεγεν bdquoἔθεντο τὰ θνησιmicroαῖα τῶν δούλων σου βρώmicroατα τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρα- νοῦ τὰς σάρκας τῶν ὁσίων σου τοῖς θηρίοις τῆς γῆς ἐξέχεαν τὸ αἷmicroα αὐ-

8

τῶν ὡσεὶ ὕδωρ κύκλῳ Ἰερουσαλὴmicro καὶ οὐκ ἦν ὁ θάπτωνldquo (14) πῶς δὲ προ- φητῶν ἀπέθανον καὶ ἀποστόλων χοροὶ πρὸς τῶν παρανόmicroων ἐπιβουλευ- θέντες πρισθέντες σφαγέντες καταλευσθέντες ὠmicroῶς οὐ microόνον οὐδὲν ἄξιον πεπραχότες θανάτου ἀλλὰ καὶ εὐεργέται τῶν ἀνῃρηκότων ἀεὶ γε- γενηmicroένοι ἐῶ λέγειν περὶ τῆς ἀπειροκάκου τῶν νηπίων ἡλικίας πῶς οἱ microὲν ἐπὶ τοῦ Φαραὼ τῷ ποταmicroίῳ ἀπεπνίγησαν ὕδατι φόβῳ τῆς ἐπιτραφησο- microένης νεότητος καταδικασθέντες τοῦτον τὸν θάνατον οἱ δὲ ἐπὶ τοῦ Ἡρῴ- δου ξίφει διαφθαρέντες οἰκτρῶς πρὶν γεύσασθαι τῶν ἡδέων τοῦ βίου ὀδύνης πειραθέντες θανατικῆς ἵνα microὴ λάθῃ τραφεὶς ὁ ὑπονοούmicroενος βα- σιλεύς καὶ τούτοις πᾶσιν ἐφησύχασεν ὁ κριτὴς ἀκώλυτον φέρεσθαι τῶν microιαιφόνων ἐάσας τὴν αὐθάδειαν τὴν γὰρ ἡmicroέραν τῆς κρίσεως αὐτοῖς ἔστησεν ὅρον τῆς ἀνταποδόσεως τῶν πεπραγmicroένων καὶ microακροθυmicroεῖ τέως τῶν νόmicroων τὴν παράβασιν καὶ τὰς εὐθύνας εἰς ἐκεῖνον τηρῶν τὸν καιρόν (15) Ἀλλὰ ταῦτα microὲν οὔτε τοῦ παρόντος καιροῦ οὔτε τῆς ἐmicroῆς δυνάmicroεως κι- νεῖν ὡς προλαβὼν ἔφην τὰ δόγmicroατα καὶ χρόνου πολλοῦ καὶ γλώσσης ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν τὸ πάθος ἐπείγει εἰπεῖν τέως τὸ ἐmicroόν ταῦτα λέξω τάχα τι ῥᾴων ἔσοmicroαι microικρὸν ἐπικουφισθεὶς τῆς ἀφορήτου ὀδύνης οὐ φέρω γὰρ τὴν microνήmicroην ἧς τὸ ἔργον τεθέαmicroαι πῶς οὐκ οἶδα τὴν πεῖραν ἐνεγκὼν ἧς τὴν ὑπόmicroνησιν ὀδυνῶσαν ἀναίνοmicroαι microικροῦ δεῖν καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀχαριστῶ τῶν τύπων ἐκείνων γενοmicroένοις αἰτίοις πρὸς οὓς ἀφορᾶν ἀεὶ βιαζόmicroενος διηνεκῶς ἔχω νύττον τὸ πάθος νύκτωρ microὲν τοῖς ἐνυπνίοις microεθrsquo ἡmicroέραν δὲ τοῖς λογισ- microοῖς ἀνιώmicroενος ἀνίαν πικράν οὔτε γὰρ καθεύδων ἀmicroέριmicroνον ἔχω τὸν ὕπνον ὡς πολλοὶ τῶν microεθηmicroερινῶν φροντίδων ἀνιέmicroενοι τῷ κάρῳ τοῦ ὕπνου καὶ τότε δὲ microέ τις ταράσσει φαντασία τῶν τετελεσmicroένων καὶ τὰ εἴδωλα παραφαίνει νεοσφαγῆ καὶ σπαίροντα ὡς ἐπὶ νεαρῷ πάθει πάλιν τὸ ἄλγος καινίζοντα (16) Ἀναγκαῖον δὲ τῆς ἀκολουθίας διδούσης καιρὸν τοῦ λόγου τὸν βίον πρό- τερον διηγήσασθαι τῶν ἐν τοῖς τόποις ἐκείνοις ἁγίων καὶ τὴν ζωὴν εἰπεῖν τῶν ἐπελθόντων βαρβάρων ἵνrsquo ἔχῃ τὸ σῶmicroα τῆς ἱστορίας τὴν ἁρmicroονίαν ἀκόλουθον οὐδενὸς παραλελειmicromicroένου τῶν εἰς γνῶσιν ἐλθεῖν τοῖς φιλο- microαθέσιν ὀφειλόντων οἶδε γὰρ λυπεῖν σιωπηθὲν τὸ γνωσθῆναι σπουδαζό- microενον ὡς ἂν ἀποτυχία ποθουmicroένου πράγmicroατος θλῖβον ἀεί ἕως ἂν πληρο- φορήσῃ τὴν ἐπιθυmicroίαν γνωσθέν 3 (1) Τὸ microὲν οὖν εἰρηmicroένον ἔθνος τὴν ἀπὸ Ἀραβίας microέχρις Αἰγύπτου θαλάσσῃ Ἐρυθρᾷ καὶ Ἰορδάνῃ ποταmicroῷ παρατεταmicroένην νέmicroεται ἔρηmicroον οὐ τέχνην

9

οὐκ ἐmicroπορίαν οὐ γεωργίαν ἐπιτηδεῦόν ποτε microόνην δὲ τὴν microάχαιραν ἔχον τῆς τροφῆς ὑπόθεσιν ἢ γὰρ ἀγρεύοντες τὰ τῆς ἐρήmicroου ζῷα διαζῶσι σαρ- κοφαγοῦντες ἢ τοὺς παρατυγχάνοντας αἷς ἐφεδρεύουσιν ὁδοῖς λῃζόmicroενοι τὴν ἀναγκαίαν χρείαν ἑαυτοῖς ἀνύουσιν ὁπωσοῦν ὅταν δὲ ἀmicroφοτέρων ἀπο- ρίᾳ σπανίσῃ τούτοις τὰ ἐπιτήδεια τότε τοῖς ὑποζυγίοιςmdashκάmicroηλοι δέ εἰσι δροmicroάδεςmdashπρὸς ἐδωδὴν κατακέχρηνται θηριώδη καὶ αἱmicroοβόρον ζῶντες βίον κατὰ συγγενείας ἢ συσκηνίας microίαν σφάζοντες καὶ θέρmicroῃ πυ- ρὸς ὀλίγῃ σαρκῶν χαυνοῦντες τὸ εὔτονον ὡς microόνον εἴκειν microὴ πρὸς πολλὴν βίαν ἕλκουσι τοῖς ὀδοῦσιν ὡς εἰπεῖν τρέφονται κυνικῶς θεὸν οὐκ εἰδότες οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- τες ἀνατέλλοντι τῶν λαφύρων τὰ δόκιmicroα ὅταν ἐξ ἐφόδου λῃστρικῆς αὐτοῖς περιγένηταί τι πρὸς σφαγὴν ἐπιτήδειον (2) παῖδας δὲ microάλιστα προσφέρειν σπουδάζουσιν ὥρᾳ καὶ ἡλικίας ἀκmicroῇ διαφέροντας ἐπὶ λίθων συmicroπεφορη- microένων περὶ τὸν ὄρθρον τούτους ἱερεύοντες ὅ microε καὶ λίαν ὦ φίλοι ὀδυνᾷ καὶ ταράττει microή πως τοῖς ἀνόmicroοις ἡ microορφὴ τοῦ παιδὸς πρὸς τὴν νενο- microισmicroένην ἀσέβειαν ἔχουσά τι λίχνον καὶ ἐπαγωγὸν γένηται χρήσιmicroος πρὸς τὸ δοκοῦν αὐτοῖς καὶ ἁγνῆς σῶmicroα ψυχῆς ὑπὲρ τῶν ἀκαθάρτων ἀνενεχθῇ τοῖς παλαmicroναίοις ἱερεῖον δαίmicroοσι λύτρον αὐτοῖς καὶ καθάρσιον ὡς δοκοῦ- σιν ἐσόmicroενον ἀνθρωποθυτεῖν ἀφειδῶς εἰθισmicroένοις καὶ οἶκτον οὐκ εἰδόσι λαβεῖν τῶν ἀναιρουmicroένων παίδων κἂν σειρήνια θρηνωδοῦσι δεόmicroενοι (3) ἢν δrsquo οὗτοι microὴ παρῶσι κάmicroηλον λευκὴν τῷ χρώmicroατι καὶ ἄmicroωmicroον ἐπὶ γονά- των κατακλίναντες περιέρχονται τρίτῳ κύκλῳ κειmicroένην παmicroπληθεὶ δο- λιχεύοντες ἐξάρχει δέ τις καὶ τῆς περιόδου καὶ ᾠδῆς τῆς εἰς τὸ ἄστρον αὐ- τοῖς πεποιηmicroένης ἢ τῶν βασιλευόντων ἢ τῶν ἡλικίᾳ γήρους σεmicroνυνοmicroένων ἱερέων ὃς microετὰ τὴν τρίτην περίοδον οὔπω τῆς ᾠδῆς παυσαmicroένου τοῦ πλήθους ἔτι δὲ ἐπὶ γλώσσης τὸ ἀκροτελεύτιον τοῦ ἐφυmicroνίου φέροντος σπασάmicroενος τὸ ξίφος εὐτόνως παίει κατὰ τοῦ τένοντος καὶ πρῶτος microετὰ σπουδῆς τοῦ αἵmicroατος ἀπογεύεται καὶ οὕτως προσδραmicroόντες οἱ λοιποὶ ταῖς microαχαίραις οἱ microὲν σὺν ταῖς θριξὶ microέρος τι βραχὺ τῆς δορᾶς ἀποτέmicroνου- σιν οἱ δὲ τὸ ἐπιτυχὸν ἁρπάζοντες τῶν σαρκῶν ἀποκόπτουσιν οἱ δὲ microέχρι σπλάγχνων χωροῦσι καὶ ἐγκάτων οὐδὲν τῆς θυσίας καταλιmicroπάνοντες ἀκατέργαστον ὃ δυνήσεται λοιπόν ποτε ὀφθῆναι φαίνοντι τῷ ἡλίῳ οὔτε γὰρ ὀστέων καὶ microυελῶν ἀπέχονται νικῶντες παραmicroονῇ τὴν κραταιότητα καὶ σχολῇ περιγινόmicroενοι τῆς ἀντιτυπίας (4) οὗτος microὲν οὖν τοῖς βαρβάροις βίου καὶ θρησκείας ὁ νόmicroος καὶ οὕτως ἐmicroβιοτεύοντες τῇ ἐρηmicroίᾳ τόπους ἐκ τόπων ἀmicroείβουσιν ἐκεῖ τὰς παρεmicroβολὰς ποιούmicroενοι ὅπου δrsquo ἂν χιλὸν εὔπο- ρον ᾖ τοῖς κτήνεσιν καὶ ὕδωρ εὑρεῖν δαψιλές ὀλίγους δὲ τόπους τῆς ἐρη-

10

microίας οἱ τὸν microοναχικὸν microετερχόmicroενοι βίον ἐπιλεξάmicroενοι ἔνθα τὴν ἀνάγκην τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁπωσοῦν ἐκπληρῶσαι τῇ τοῦ ὕδατος εὐπορίᾳ οἱ microὲν καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες ὀλίγοι microὲν τὴν ἐκ πυρῶν εἰδότες τροφήν ὅσοι τῆς ἐρηmicroίας τὸ ἄγονον ἐπι- microελείᾳ πρὸς σίτου γένεσιν βιάσασθαι δύνανται σκαλίδι microικρᾷ βραχεῖαν καὶ λυπηρὰν ἐργαζόmicroενοι γῆν καὶ ὅσην ἡ πρὸς τὸ ζῆν ἐνδεῶς ἀναγκάζει χρεία οἱ δὲ πολλοὶ λαχάνων ὠmicroῶν καὶ ἀκροδρύων στοιχοῦσι διαίτῃ τρά- πεζαν ἀκαρύκευτον ἀγαπῶντες καὶ ἄτεχνον microακρὰ χαίρειν εἰπόντες ὀψαρ- τυτῶν καὶ σιτοποιῶν περιεργίαις ἵνα microήτε πολὺν καιρὸν τῇ τοῦ σώmicroατος σχολάζοντες θεραπείᾳ τῆς ἀναγκαιοτέρας ἀmicroελῶσι προσεδρίας ἀλλὰ κα- θαρῷ τῷ νῷ τὸ θεῖον θρησκεύωσι καὶ νηφαλίῳ σαρκῶν κραιπάλῃ τὸν λογισmicroὸν οὐ βαρούmicroενοι οὐδὲ ζωmicroαρίων κνίσῃ τὴν τῆς γαστρὸς κολα- κεύοντες ἡδονήν (5) Τοσοῦτον γὰρ ἴσχυσε νῦν ἡ ἄπληστος λαιmicroαργία ὡς καὶ ὄψει καὶ ὀσφρή- σει καὶ γεύσει λειτουργεῖν ἀναγκάζειν τῇ ἐπιθυmicroίᾳ τοῖς παρατρίmicromicroασι τῶν χυλῶν εἰς ἀτmicroῶν καὶ χρωmicroάτων καὶ ποιοτήτων διαφορὰς ποικίλλοντας τῆς ἡδονῆς τὰ ὑπεκκαύmicroατα οὐ γὰρ ἤρκεσε τοῖς λίχνοις τῶν ἀνθρώπων τὸ ἐν τῇ γεύσει διάφορον οὐδὲ τῆς κνίσης τῶν ὄψων τὸ ἐξηλλαγmicroένον ἂν microὴ καὶ τῶν χρωmicroάτων τὸ ποικίλον ἐν τοῖς ζωmicroοῖς πρὸς ἔφεσιν ἐρεθίσῃ τὴν ὄρεξιν ξανθότητι καὶ λευκότητι καὶ τῇ τοῦ microέλανος ὑδαρεστέρᾳ χρόᾳ πρὸ τῆς γεύσεως ἑστιῶντα τὴν ὅρασιν (6) ἵνα γὰρ εὐφραίνηται microὲν ἡ ὄσφρησις δεῖ τοῖς ζωmicroοῖς ἐmicromicroεmicroεῖχθαι τῶν ἀρωmicroάτων τὰ εὐωδέστατα ἵνα δὲ πάλιν ὁ λαιmicroὸς ἔχῃ τὸ τερπνόν δεῖ κεκρᾶσθαι πρὸς τὸ ἡδὺ τῶν γλυκέων καὶ δρι- microέων στυφῶν τε καὶ ἁλmicroυρῶν τὰς ποιότητας χρὴ δὲ καὶ τὴν ὄψιν microὴ ἀmicroοιρεῖν τῆς ἀπολαύσεως διὰ τοῦτο κνῆκοι καὶ ὄρυζαι κρόκοι τε καὶ καρύων χυmicroοειδεῖς ἐπιχύσεις καὶ ἄλλαι χροϊσmicroάτων παmicroπληθεῖς διαφοραὶ ζωγραφικαῖς microίξεσι τὴν βαφὴν ἀρτύουσι τοῦ ἐδέσmicroατος ὅπως ἐκ πάντων ἡ δέσποινα γαστὴρ ὡmicroολογηmicroένον ἔχῃ τὸ ἀκριβὲς τῆς σκευασίας ὥσπερ κριταῖς ἐmicroπείροις πεισθεῖσα ταῖς εἰρηmicroέναις αἰσθήσεσι δοκιmicroάζειν ἐπι- σταmicroέναις καλῶς τὰ κατrsquo αὐτὰς αἰσθητά (7) Ἀλλrsquo οὐ τοιαύτη τῶν εἰρηmicroένων ἡ ἀγωγὴ οὐδὲ πρὸς τὸ ἁβρὸν τῆς διαίτης ἐπτοηmicroένη οὐ microόνον γὰρ τῇ ποιότητι τῶν ἡδέων ἀπετάξαντο χλευάσαντες τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος πρὸς τὴν ποσότητα τὸ φιλότιmicroον ἐκτείνουσι τῆς ἐγκρατείας το- σοῦτον ὅσον microὴ ἀποθανεῖν παρὰ γνώmicroην τοῦ ζῳοπλάστου τρεφόmicroενοι καὶ ζηmicroιωθῆναι microισθοὺς τῆς ἐν τῇ ζωῇ τῶν καλῶν ἐργασίας οὕτως οὖν οἱ microὲν

11

τῇ κυριακῇ ἅπτονται τροφῆς τὸ ἑβδοmicroαδικὸν διάστηmicroα παρατρέχοντες ἄσιτοι οἱ δὲ microεσολαβοῦσι τὸν χρόνον δὶς τῆς ἑβδοmicroάδος παρατιθέmicroενοι τράπεζαν οἱ δὲ σιτοῦνται παρὰ microίαν ἡmicroέραν δεικνύντες διὰ τῆς ἐνδεχοmicroέ- νης σπουδῆς ὡς ἀγαπῶσι microὲν τὸ ἀπροσδεὲς καὶ ἄσιτον πείθονται δὲ τοῖς νόmicroοις τῆς φύσεως καmicroπτόmicroενοι microόλις τῇ ἀνάγκῃ τοῦ σώmicroατος καὶ τότε πρὸς τὴν τοιαύτην καταβαίνοντες χρείαν ὅτε τὴν δύναmicroιν τοῦ ζῴου κατα- microάθωσι παντελῶς ἀσθενήσασαν καὶ microηκέτι ὑπουργοῦσαν πρὸς τοὺς ἐπι- βάλλοντας πόνους τῇ ἀρετῇ τοσοῦτος γὰρ ἑκάστῳ ζῆλος τῆς ἀγγελικῆς ἐντέτηκε πολιτείας ὡς microιmicroεῖσθαι τὸ ἀπροσδεὲς τῇ ὀλιγαρκίᾳ ἐθέλειν καὶ νικᾶν τῆς φύσεως φιλονικεῖν τὸ ἐλάττωmicroα τῷ τῆς προθυmicroίας πλεονεκτή- microατι (8) Οὐ γὰρ πολιτεύεται παρrsquo αὐτοῖς καίσαρος νόmicroισmicroα ἐπεὶ microηδὲ πρᾶσιν ἴσασι καὶ ἀγορασίαν ἕκαστος γὰρ ἑκάστῳ προῖκα παρέχει τὸ χρήσιmicroον ἀντιλαmicroβάνων οὗ λείπεται λαχάνων δὲ καὶ ἀκροδρύων καρπὸς καὶ σπά- νιος ἄρτος ἡ εἰς ἀλλήλους γίνεται φιλοτιmicroία τῷ παρόντι καὶ ὑπάρχοντι δεικνῦσα τῆς ἀγάπης τὰ σύmicroβολα ταύτην γὰρ οὐχ ὕλης διαφορὰ διαθέσεως δὲ παρίστησι microεγαλοψυχία τὸ δαψιλὲς τῆς γνώmicroης καὶ ἐν τοῖς microικροῖς δώ- ροις ἀριδήλως ἐmicroφαίνουσα (9) ἀλλrsquo οὐδὲ φθόνος ὁ microάλιστα ταῖς προκοπαῖς παρακολουθεῖν εἰωθὼς ἔσχεν ἐκεῖ χώραν ποτέ οὐδὲ τὸν ἔλαττον ἐν τοῖς καλοῖς εὐδοκιmicroοῦντα ἡ τοῦ microᾶλλον διαλάmicroποντος πρὸς βασκανίαν ἐκίνησεν ὑπεροχή ὡς microηδὲ τοῦτον κατrsquo ἐκείνου πρὸς ἔπαρσιν ἐφύσησεν ἀλαζονεία microέγα φρονεῖν ἐπὶ τοῖς κατορθώmicroασιν ἀπατήσασα καὶ γὰρ ὁ ὑπερέχων ἐν τοῖς τῆς ἀρετῆς πλεονεκτήmicroασι δυνάmicroει θεοῦ ἢ πόνοις οἰκείοις τὸ πᾶν ἐπιγράφων ἐmicroετρίαζεν ἑκών ὡς οὐκ αὐτουργὸς τῶν καλῶν ἀλλrsquo ὄργανον τῆς ἐνεργούσης χάριτος καὶ ὁ ἐλαττούmicroενος ἐν τούτοις διὰ σωmicroατικὴν ἴσως ἀσθένειαν καὶ ἄκων ἐταπεινοῦτο ῥαθυmicroίᾳ γνώmicroης οὐχὶ δὲ φύσεως ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος (10) Οὕτως οὖν ἄλλος ἄλλου καὶ πάντες ἁπάντων εἰσὶ microετριώτεροι οὐκ ἐν φρονήmicroατι τὴν ὑπεροχὴν ἕκαστος ἔχειν ἀλλrsquo ἐν λαmicroπρῷ βίῳ σπουδάζοντες διὰ τοῦτο γὰρ καὶ τὴν οἰκουmicroένην φυγόντες οἰκοῦσι τὴν ἔρηmicroον θεῷ τὰ κατορθώmicroατα δεικνύντες παρrsquo οὗ καὶ τῶν πόνων ἡ ἀmicroοιβὴ τοῖς ἐργαζο- microένοις ἐλπίζεται καὶ οὐκ ἀνθρώποις τὰς κατὰ θεὸν πράξεις ἐmicroφανίζον- τες ὧν ὁ ἔπαινος καὶ τῇ προθυmicroίᾳ καὶ τοῖς microισθοῖς λυmicroαίνεσθαι πέφυκεν τὴν microὲν χαυνῶν τῇ ἀπονοίᾳ πρὸς ἀmicroέλειαν τοὺς δὲ ἐλαττῶν τῇ ἀπάτῃ τῆς εὐφηmicroίας ὁ γὰρ δόξαν ἀνθρωπίνην ἐφrsquo οἷς πράττει ζητῶν λαβὼν ὃν ἐζήτει microισθόν τοῦ ὄντως microισθοῦ ἐκπέπτωκεν ἄλλον οὐκέτι προσδοκῶν ὃν ἦν εὐλόγως ἀπαιτεῖν παρrsquo ὃν ἐκαρπώσατο καὶ ᾧ πέπρακε τοὺς ἀτρύτους

12

πόνους ἥττων δόξης γενόmicroενος ἀνθρωπίνης καὶ δόξης αἰωνίας καὶ ἀλη- θοῦς στερηθείς (11) Οἰκοῦσι δὲ οὐ πλησίον ἀλλήλων ἀλλrsquo ἱκανῷ εἴργονται ταῖς οἰκήσεσι διαστήmicroατι εἴκοσί που καὶ πλείω ἄλλος ἄλλου σταδίους ἀπέχοντες οὔτε κατὰ microισανθρωπίαν ἢ θηριωδίανmdashπῶς γὰρ οἱ πρὸς ἀλλήλους οὕτως διακείmicroενοι ὡς εἴρηται mdashἀλλrsquo ἐν ἡσυχίᾳ πολλῇ τὰ ἤθη πρὸς τὸ ἀρέσκον θεῷ παιδαγωγεῖν ἐθέλοντες καὶ τὰς πρὸς τὸ θεῖον ὁmicroιλίας ποιεῖσθαι ἀπερισπάστως σπουδάζοντες ὅπερ ἐν ὄχλῳ καὶ συγχύσει κατορθωθῆ- ναι ἢ δυσχερὲς ἢ ἀmicroήχανον τοῦ τῶν γειτονευόντων θορύβου τῆς συντόνου προσεδρίας ἀποσπῶντος τὸν λογισmicroὸν καὶ ἐφrsquo ἃ microὴ δεῖ ῥέmicroβεσθαι παρασκευάζοντος τοῖς τέρπουσι microᾶλλον ἢ τοῖς συmicroφέρουσι συναρπάζεσθαι ἐξ ἔθους εἰωθότα microακροῦ (12) ταῖς δὲ κυριακαῖς εἰς ἐκκλησίαν φοιτῶσι συν- αγόmicroενοι καὶ ἀλλήλοις διrsquo ἑβδοmicroάδος συνεσόmicroενοι συνέρχονται ἵνα microὴ πά- λιν ὁ παντελὴς χωρισmicroὸς τῷ χρόνῳ διακόψῃ τῆς ὁmicroονοίας τὸν σύνδεσmicroον λήθην ποιήσας κατrsquo ὀλίγον τῶν πρὸς ἀλλήλους καθηκόντων δικαίων οἶδε γὰρ ἡ ἐπιτεταmicroένη microόνωσις ἀγριαίνειν τὸ ἦθος ἀποmicroανθάνον τῇ microακρᾷ συνηθείᾳ τὸ ἀγελαῖον τῆς ἀγάπης καὶ σύννοmicroον κοινωνοῦσί τε οὖν τῶν θείων microυστηρίων καὶ ἑστιῶσιν ἀλλήλους γυmicroνασίᾳ τῶν καθηκόντων λο- γίων καὶ ἀλείφουσιν ἠθικαῖς παραινέσεσι τούτων γὰρ microάλιστα χρήζει πρὸς τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας δηmicroοσιεύων πρὸς τὸ microὴ ἁλῶναι τούτοις τινὰ τῆς πάλης ἀγνοοῦντα τὴν microέθοδον οἷς γὰρ αἱ ὕλαι τῶν πραγmicroάτων οὐ πάρεισι τούτοις ἀργεῖ microὲν πρὸς ἐνέργειαν ἡ ἁmicroαρτία πᾶς δὲ ὁ πόλεmicroος ἐν διανοίᾳ συνίσταται ἔνθα καὶ εὔκολος καὶ ἄδηλος τοῖς τὰ ἔξω ὁρῶσιν ὁ θάνατος ἀmicroάρτυρος ἐν συγκαταθέσεσι τῆς προαιρέσεως συνιστάmicroενος διὰ τοῦτο τοὺς ἀπείρους καὶ ἄρτι τῶν παλαισmicroάτων ἀρχοmicroένους παιδοτριβοῦντες οἱ πρὸς τὸν ἀγῶνα γεγυmicroνασmicroένοι ἐγκρατείᾳ microὲν ἑστάναι πρὸς τὸ τῆς γαστριmicroαργίας πάθος συmicroβουλεύουσι τοῦτο γὰρ ἀκροβολίζεται πρὸς τὴν ψυχήν διερεθίζον τὸ τῆς λαγνείας microανιῶδες οἴστρηmicroα τὰς πλευρὰς δοκιmicroάζον τῶν ἔτι κονιζο- microένων εἰ ἔτι ἑστήκασιν ἐν τῷ σκάmicromicroατι τὰς ἰγνύας παγίως ἐρείσαντες ἢ εἰ εἰσὶν εὔζωστοι microέσα ταχέως διδόντες τοῖς ἀντιπάλοις (13) ὁ γὰρ ἡδονῇ βρωmicroάτων ἐνδεδωκὼς εὐκαταγώνιστος τῷ ὑπογαστρίῳ δέδεικται πάθει τῇ τοῦ ἐλάττονος ἥττῃ τὸ microεῖζον ἐγγυώmicroενος πτῶmicroα καὶ ταῦτα microὲν παρ- αινοῦσι τοῖς ἔτι τὰ τῶν παίδων ἀγωνιζοmicroένοις οἱ προβεβηκότες καὶ χρόνῳ πολλῷ καὶ ἀσκήσει ἐν πείρᾳ τῆς ἀθλήσεως γενόmicroενοι ὅπως τε τὰ τοιαῦτα λύεται τῶν ἀνταγωνιστῶν ἅmicromicroατα εἰδότες σαφῶς ἑαυτοῖς δὲ καὶ ἀλλήλοις οἱ τελειότεροι κενοδοξίαν καὶ ὑπερηφανίαν ἀπαγορεύουσιν ὥσπερ ὑφάλους

13

πέτρας λιmicroένος πλησίον ταύτας φυλάσσεσθαι συmicroβουλεύοντες microετὰ τὸν πολὺν τοῦ πλοῦ κάmicroατον καὶ τὴν τῶν κυmicroάτων microάχην εἰς ἔσχατον φερού- σας καὶ ὀλέθριον κίνδυνον τοὺς ἐν ταῖς τῶν παθῶν τρικυmicroίαις καὶ ζάλαις τῶν ἀκαθάρτων λογισmicroῶν οὐ ναυαγήσαντας (14) Ὥσπερ γὰρ οἱ ἐν τοῖς πελαγίοις χειmicroῶσι διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν κυ- microάτων καὶ τὴν τῶν πνευmicroάτων ἐπήρειαν ἐγρηγορέναι καὶ νήφειν ἀναγκά- ζονται πλησίον ὄντας τοὺς κινδύνους φοβούmicroενοι περὶ δὲ τοὺς λιmicroένας ἔστιν ὅτε γαληνιασθέντες κεκρυmicromicroένοις προσπταίουσι τοῖς βράχεσιν ἀmicroε- ριmicroνίᾳ χαυνούmicroενοι λογισmicroοῦ τὴν ἐν ταῖς θαλαττίαις ζάλαις οὐκ ἀπολο- microένην ἐmicroπορίαν παρrsquo αὐτὸ τοῦ ὅρmicroου τὸ στόmicroιον κενοῦντες ἀθρόον ἅπασαν ὁmicroοῦ οὕτως οἱ πρὸς τὰς τῶν πειρασmicroῶν οὐ καmicroφθέντες προσβολάς ἀλλrsquo ἀσκήσει καὶ καρτερίᾳ παρελθόντες ἀβλαβῶς microετὰ τὴν νίκην πολ- λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον διακεῖσθαι δοκούντων ἐπαρθέντες microικρὸν διrsquo ἀπόνοιαν δίκην ἀθλητῶν περὶ τοὺς στεφάνους αὐτοὺς καὶ τὰ ἔπαθλα καταπεσόντες πτῶmicroα δυσανα- microάχητον καὶ πρὸς διόρθωσιν ἀmicroήχανον ἢ πλωτήρων microετὰ τὸ διανῦσαι τὸν microακρὸν καὶ φοβερὸν πλοῦν τὸν φόρτον κενώσαντες καὶ τὸν microετὰ microόχθου κατrsquo ὀλίγον πεπορισmicroένον πλοῦτον ὑφrsquo ἓν ζηmicroιωθέντες ἀκαίρως καὶ microέmicro- ψεις ἐπὶ τῇ ζηmicroίᾳ τῆς ῥαθυmicroίας ἐκδεχόmicroενοι (15) Κενοδοξία γὰρ ἀποστερεῖ microὲν ἴσως τοὺς microισθοὺς τῶν ἔργων καὶ τὴν ἐργασίαν ποιεῖ τοῖς microοχθοῦσιν ἀνόνητον ὑπερηφανία δὲ microετὰ τῆς ζηmicroίας φέρει καὶ microέγαν ἐπὶ τῇ περιαυτίᾳ τὸν κίνδυνον τὸν συνεργὸν τῶν καλῶν ἀθετοῦσα θεὸν καὶ ἑαυτῇ τῶν κατορθωmicroάτων ἐπιγράφουσα τὴν δύναmicroιν οὕτως οὖν περὶ microὲν ἐκείνων ὁ προφήτης φησὶν ὅτι bdquoὁ συνάγων τοὺς microισθοὺς συνήγαγεν εἰς ἀπόδεσmicroον τετρυπηmicroένονldquo οὔπω ἀποβαλλοmicroένους καὶ ἤδη ἐκρέοντας οὐ χρονίζοντας ἐν τῷ ἀποδέσmicroῳ ἀλλrsquo ὀξέως τὸν δεσmicroὸν παρα- τρέχοντας πλέον κεχηνυίας τῆς ἐκβαλλούσης ὀπῆς παρὰ τὴν εἰσδεχοmicroένην τὰ βαλλόmicroενα τοιαύτη γὰρ ἡ κενοδοξία συντρέχουσαν ἔχει τῷ κέρδει τὴν ἀπώλειαν ἐν αὐτῷ τῷ ἔργῳ ἀφανίζουσα τῇ σκαιότητι τῆς διαθέσεως τὸ γινόmicroενον ὁ δὲ παροιmicroιαστὴς περὶ τῶν ἄλλων bdquoκύριοςldquo φησίν bdquoὑπερ- ηφάνοις ἀντιτάσσεταιldquo ἐχθρὸν ἀντικαθιστῶν δυσmicroενῆ τὸν ἠθετηmicroένον τοῖς ἀθετήσασι (16) ∆ιὰ τοῦτο τοὺς πολίτας ἐκείνης ἀναλογιζόmicroενοι τῆς ἐρήmicroου Μωυσέα καὶ Ἠλίαν τούτων ἀσκοῦνται τὸ ἄτυφον ὧν οἰκοῦσι τὴν χώραν microιmicroεῖσθαι τὴν ἀρετὴν αὐτῶν ἡγούmicroενοι δίκαιον οὔτε γὰρ Μωυσέα πρὸς ἀλαζονείαν τῆς ἀρχῆς ἐπῆρε τὸ microέγεθος οὔτε Ἠλίαν τὸ τῆς θυσίας ἐφύσησε θαῦmicroα πρὸς ἀπόνοιαν ἔmicroειναν δὲ τὴν αὐτὴν ἀεὶ φυλάξαντες ἐν παντὶ καιρῷ κατάστασιν

14

οὐ συmicromicroεταβαλόντες τῇ microεταβολῇ τῶν πραγmicroάτων τὸ φρόνηmicroα ἐν ταύτῃ Μωυσῆς microὲν τὴν Αἰγυπτίων ἀποδιδράσκων ἐπιβουλὴν καὶ τὰ τοῦ Ἰόθορ πρόβατα νέmicroων τῆς θαυmicroαστῆς ἐκείνης ὄψεως γέγονε θεατής τοῦ παmicro- φάγου πυρὸς τότε microαθὼν τὸ τῆς βάτου φρύγανον εὐτονώτερον καὶ χλόην ἰδὼν ἀνθοῦσαν ἐν microέσῃ φλογί ὕστερον δὲ τὸν λαὸν ἐπανάγων ἐν τούτῳ τῷ ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ίστατο κατὰ συγγένειαν τῆς φύσεως εἰς ὅλον τὸ γένος διελθούσης τῆς χάριτος ἔλαmicroψαν γὰρ ἐπὶ τῆς λυχνίας τεθέντες οἱ θεσmicroοὶ τῆς πολιτείας κἂν ἦσαν ὑπὸ τῷ microοδίῳ τῆς λέξεως κεκρυmicromicroένοι πρὸ τῆς σαφηνείας ποτέ (17) ὁ δὲ Ἠλίας ἐνθάδε ἧκε τὴν Ἰεζάβελ φυγὼν καὶ ἐν ταύτῃ καθευδήσας τῇ γῇ τὸν ὀλυρίτην ἄρτον καὶ τὸν καmicroψάκην διαναστὰς εὗρε τοῦ ὕδατος τοῦ- τό τε τὸ σπήλαιον ᾤκησε microηλωτῇ τὸ σῶmicroα ἠmicroφιεσmicroένος τῷ ἀρχαίῳ τῶν προγόνων ἐνδύmicroατι καὶ εἶδεν ὧδε θεὸν ἐν αὔρᾳ λεπτῇ καὶ φωνῆς ἤκουσε θεσπιζούσης τὰ δόξαντα (18) τῆς δὲ καρτερίας καὶ ὑποmicroονῆς τῶν ἀνδρῶν τε- λευταῖον καὶ πρῶτον τεκmicroήριον ἐκείνην οἰκοῦσι διὰ βίου τὴν ἔρηmicroον ἣν οἱ Ἰσραηλῖται παρελθόντες microόνον ἐγόγγυσαν ἑτοίmicroην ἐξ οὐρανοῦ σιτούmicroενοι ἀmicroβροσίαν τροφὴν καὶ τῇ τραπέζῃ microεmicroψάmicroενοι ἐκεῖνοι τεσσαράκοντα ἡmicroε- ρῶν τὴν ἀπουσίαν τοῦ ἐπιστατοῦντος οὐκ ἤνεγκαν οὐδὲ ἔγνωσαν δεόντως οἰκονοmicroῆσαι τῆς ἐλευθερίας τὸ αὐτεξούσιον ἀλλrsquo ἀπέστησαν ταχέως τῇ ἀδείᾳ καταχρησάmicroενοι πρὸς ἀσέβειαν οὗτοι πάντα τὸν χρόνον ἐmicroφιλοσο- φοῦσι τῇ ἐρηmicroίᾳ τῶν ἀναγκαίων σπανίζοντες ἑαυτοῖς ὄντες τῆς εὐσεβείας διδάσκαλοι 4 (1) Ἀλλrsquo οὕτω διακειmicroένοις καὶ οὕτω θεραπεύουσι τὸ θεῖον ἐξαίφνης οὐκ ἐλπισθεῖσα καθάπερ θύελλά ποθεν φάλαγξ ἐπιπίπτει βαρβαρική καὶ περὶ βαθὺν ὄρθρον ἄρτι τῶν ἱερῶν παυσαmicroένοις ὕmicroνων ἐπῆλθον τοῖς θεοσε- βέσιν οἱ ἄνοmicroοι ἔτυχον δὲ κἀγὼ microετὰ τοῦ παιδὸς εὑρεθεὶς ἐκεῖ κατεληλύ- θειν γὰρ ἀπὸ τοῦ ἁγίου ὄρους ἐπισκεψόmicroενος τοὺς ἐν τῇ βάτῳ ἁγίους εἰωθὼς τοῦτο πάλαι ποιεῖν καὶ microαινοmicroένων δίκην κυνῶν εἰσδραmicroόντες ἁρπάζοντες καὶ βοῶντες ἄσηmicroα συναγαγόντες τε ὅσα πρὸς τροφὴν ηὐτρέ- πιστο χειmicroερινήνmdashψύγουσι γὰρ τῶν ἀκροδρύων τὰ χρήσιmicroα καὶ δια- microένειν δυνάmicroενα τῇ τοιαύτῃ φυλάττοντες χρείᾳmdashἡmicroᾶς αὐτοὺς κοmicroίζειν ποιήσαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀποδύσαντες τῶν κεντωνίων γυmicroνοὺς πρὸς σφαγὴν στοιχηδὸν διατάττουσι τοὺς ἡλικίᾳ προέχοντας (2) εἶτα περιστάντες ἕλκουσι τὰ ξίφη τεθυmicroωmicroένοι καὶ τὸ βλέmicromicroα πυρωπὸν πλαγίως ὑπελίττοντες τείνειν τε πρῶτον τῷ ἱερεῖ τοῦ ἁγίου τόπου τὸν αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ-

15

αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ- τόνmdashἄλλος δrsquo ἐπrsquo ἄλλῳ τὰ ξίφη ἑκατέρωθεν εἰσπλήξαντες κατὰ τῶν microεταφρένων οὔτε προσοιmicroώξαντα τῇ ὀδύνῃ οὔτε διαστρέψαντα τὸ πρόσ- ωπον καὶ ἴχνος ἐπὶ τούτου τοῦ ἀλγήmicroατος ἐmicroφήναντα σφραγισάmicroενον δὲ microόνον καὶ bdquoεὐλογητὸς κύριοςldquo προσειπόντα ψιθυρισmicroῷ τοῦ στόmicroατος καὶ ἡ microὲν microία πληγὴ ἀπὸ τοῦ microεταφρένου ἕως microέχρι τῆς σιαγόνος ἐχώρησε διελθοῦσα τὸ οὖς ἡ δὲ ἑτέρα ἀπὸ τοῦ ὤmicroου κατέλαβε τὸν microαζόν καὶ οὕτως ὁ microακάριος ἠρέmicroα δινηθεὶς κατέπεσεν ἐπὶ σχήmicroατος εὐπρεποῦς οὐδὲν οὔτε ἀναιρέσεως οὔτε γυmicroνότητος ἐπιδειξάmicroενος ἄσχηmicroον χάρις δέ τις ἦν ἐπανθοῦσα τῷ σώmicroατι καὶ σκέπουσα τὸ τῆς γυmicroνώσεως ἀκαλλές τοῦτο δὲ microικροῦ δεῖν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ καὶ πράγmicroασι καὶ ῥήmicroασι προεφήτευσεν ὁ ἅγιος φιλοφρονησάmicroενος τοὺς παρόντας δείπνῳ παρὰ τὸ σύνηθες καὶ εἰπών bdquoτί γὰρ οἴδαmicroεν εἰ πάλιν πρὸ τοῦ θανάτου συνάγει πάντας ἡmicroᾶς εἰς ἓν ἑστία καὶ τράπεζαldquo (3) Εἶτα λαβόντες ἀναιροῦσι τὸν συνοικοῦντα τῷ γέροντι καὶ αὐτὸν παλαιὸν ὄντα τῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πόνοις τῆς ἀσκήσεως οὐ microετρίως ἐκτετρυχωmicroένον καὶ αὖθις τὸν τούτοις διακονούmicroενον παῖδα τρόπῳ τοιῷδε συναγαγεῖν αὐτῷ τινα τῶν ἐκχεθέντων ἀκροδρύων εἷς τῶν βαρβάρων προσέταξε κἀ- κεῖνος πρὸς τὸ ἀρέσκον τῷ ἐπιτάξαντι σπουδαίως καθεσθεὶς τὸν κόλπον ὑφήπλωσε ταῖς χερσίν ἐφέλκων τὰ παρακείmicroενα ὡς προστέτακτο πάν- τως τὴν σπουδὴν ἐνδεικνύmicroενος πρὸς ἀρέσκειαν ὡς ἐπιτήδειος εἰς διακο- νίαν νοmicroίζων τούτῳ ὠνεῖσθαι τὸ ζῆν εἰ φανείη σπουδαῖος ἀλλrsquo οὐδὲν ὤνησεν οὐδὲ βαρβαρικὴν ἐmicroάλαξεν ὠmicroότητα πρὸς ἡmicroερότητα λογισmicroοῦ τοῦ εἰκότος οὖσαν microακράν ἄλλος γὰρ ὄπισθεν παρεστὼς τοῦ κολεοῦ τὸ ξίφος εἷλκε λαθραίως ὁ δὲ εἴτε αἰσθόmicroενος τούτου σπωmicroένου εἴτε καὶ ὑπονοήσας τὴν ἀναίρεσιν ὡς ἐπτοηmicroένος τῷ θορύβῳ πρὸς τοῦτο περιάγει microικρὸν εἰς τοὐπίσω τεταραγmicroένον τῷ φόβῳ τὸ πρόσωπον καὶ ὁ ἐφεστὼς ἐφόβησε κραυγῇ τε αὐτὸν βαρβαρικῇ καὶ τῇ τῆς ὄψεως διαστροφῇ καὶ οὕτως ὁ microὲν ἐπὶ τῆς κατακλεῖδος ἐρείσας τὸ ξίφος ὀρθὸν ὦσεν πολλῇ δυ- νάmicroει ἀπὸ τοῦ ἡπατικοῦ κρεmicroαστῆρος ἐπὶ τὸν θώρακα ὁ δὲ πρὶν ἀνασπα- σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ καιρίῳ τῆς πληγῆς οὐ φθάσας γνῶναι τὸν θάνατον ταχέως ἐξελόντα τὴν ψυχὴν τῶν ἀγγείων τοῦ σώmicroατος καὶ δεσmicroῶν ἀθρόως αὐτὴν ἀπολύσαντα ὧν microόλις ἀναχωρεῖ πλοκαῖς βιαίοις συνδεδεmicroένη (20) (4) Τοὺς δὲ λοιποὺς ἡmicroᾶς οὐκ οἶδα τί παθόντες ἀπελαύνουσι φεύγειν τῷ σχήmicroατι τῆς χειρὸς ἐπιτρέποντες ἔτι δὲ ἦσαν ἐν αὐταῖς κατέχοντες ᾑmicroαγ- microένα τὰ ξίφη καὶ οἱ microὲν ἄλλοι διὰ τῶν φαράγγων ἔτρεχον τὸ ὄρος κατα-

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

2

(2) Ὡς δrsquo ἔτι περιπαθέστερον πρὸς τὴν πεῦσιν ἐξῴmicroωξαmdashἐκίνησε γὰρ πρὸς τὸ πάθος πάλιν ὀλίγον τὴν microνήmicroην ἡσυχάσασαν ἡ ἐρώτησις καὶ τὸν λογισmicroὸν αὖθις ἠνάγκασεν ἰδεῖν ὡς παρόντα τὰ πράγmicroατα ἡ ἀπαγγελία τοῦ δράmicroατος ἐκεῖνα τῇ ἐννοίᾳ τυπώσασα ἅπερ ἡ πεῖρα τῇ αἰσθήσει παρέδωκεmdashlsquoτῶν εἰρηmicroένωνrsquo ἔφασαν lsquoσέ τι πρὸς ἡmicroῶν ὦ πρεσβῦτα ὡς ψεῦδος ἠνίασε καὶ πλάνην τῆς ἡmicroετέρας κάθησαι δόξης θρηνῶν ἢ σέ τι πάθος κατέχει τῆς ἡmicroετέρας διαλέξεως συγγενές καὶ τοῦτο ὀδύρῃ λα- θραίως τῇ microνήmicroῃ πληττόmicroενος οὐ microικρὰν γὰρ κέκραγεν ὀδύνην ἡ κατ- ήφεια τῆς ἔνδον πορθούσης σε λύπης τεκmicroήρια τὰ δάκρυα παρέχουσαrsquo (3) οὕτως microοι πεπεδηmicroένην microόλις ἔλυσε τὴν γλῶτταν ἡ προτροπὴ τῶν ἀν- δρῶν καὶ lsquoτί microὲνrsquo ἔφην lsquoεἴπω πρὸς τί δὲ ποιήσοmicroαι τὴν ἀπόκρισιν τοῦ τῆς ἀθυmicroίας νέφους ἰδεῖν τοῦ ἀληθοῦς τὴν κρίσιν καλῶς οὐκ ἐπιτρέπον- τος τῆς microὲν γὰρ δόξης εἰmicroὶ τῆς ὑmicroῶν καὶ τῆς ἐρηmicroίας τὸ χρήσιmicroον εἰδὼς σφόδρα ταύτην τεθαύmicroακα ὡς πάντα βιασθῆναι καταλιπεῖν οἶκον πα- τρίδα συγγένειαν φίλους οἰκείους ὕπαρξιν τῷ ταύτης πόθῳ δεδαmicroασmicroέ- νος ἀλλά microοι τὸν πάντων φίλτατον ἀπολώλεκεν αὕτη καὶ microόνον ὡς ὁρᾶτε παραmicroυθίας πάσης καταλέλοιπεν ἔρηmicroον καὶ ταύτην ἐπαινεῖν οὐ συγχω- ρεῖ τὸ πάθος τοῦ συmicroβάντος δεινοῦ νικήσαντος τὴν τυραννίδα τοῦ πάθους ὅταν γὰρ πάθος κρατήσῃ πάθους οὐ δίδωσι χώραν ὅλως τῷ ἡττηmicroένῳ καθαρὰν ἔχειν τὴν ἀρχὴν πάντως βουλόmicroενον καὶ τὸ κοινωνεῖν παρακα- λοῦν ὡς δυσmicroενὲς ἐκτρεπόmicroενον (4) Ἀλλrsquo ὢ τῆς εὐηθείας φιλοσοφεῖν προῆγmicroαι τὸν θρῆνον καταλιπὼν τοῦ παιδός καί microοι σχολὴν εὗρεν ὁ λογισmicroός οὔποτε καταδεξάmicroενος ἄλλο τι λογίσασθαι πλὴν τῆς Θεοδούλου σφαγῆς διηνεκές microοι γὰρ παραmicroένει τὸ εἴδωλον ἄλλοτε ἄλλως φαντάζον ποικίλοις θανάτου τρόποις τὴν ἀναίρεσιν καὶ τῆς φωνῆς τὸ ὀδυνηρὸν ἀκούειν δοκῶ καὶ ἐπὶ γῆς καλινδούmicroενον ἀπὸ καὶ τῆς φωνῆς τὸ ὀδυνηρὸν ἀκούειν δοκῶ καὶ ἐπὶ γῆς καλινδούmicroενον ἀπὸ τῆς πληγῆς ὡς ἔτυχε νοmicroίζω ὁρᾶν ἐκεῖνα τῷ νῷ φανταζόmicroενος ἅπερ εἰκὸς ἦν παρόντα τῇ ὄψει microαθεῖν (5) οἴmicroοι τέκνον ἐλεεινόν κἂν ζῇς ἔτι κἂν τέθνη- κας ὢ τῆς πικρᾶς δουλείας εἰ πέφευγας τὸν θάνατον ὢ τῆς ἀτάφου τα- φῆς εἴ σε τὸ βαρβαρικὸν διεχειρίσατο ξίφος τί τῆς δουλείας θρηνήσω τί τοῦ θανάτου δακρύσω εἰ microὲν γὰρ δουλεύεις περιών ὅπερ οὐ δίδωσι νοεῖν τὸ εἰκόςmdashπότε γὰρ βαρβαρικὴ χεὶρ οὐ πρόχειρος εἰς ἀναίρεσιν ὑπηρετοῦσα θυmicroῷ διψῶντι ἀεὶ ἀνθρωπίνου αἵmicroατος mdash ἐν οἵοις τὰ σά microάστιγες πάντως καθηmicroεριναί ἐπιταγαὶ ἀσυmicroπαθεῖς ἀπειλαὶ ἀσύγγνω- στοι θηριώδης καὶ αἱmicroοβόρος βίος ἔργα βαρύτατα καὶ τὴν σὴν ὑπερβαί- νοντα δύναmicroιν φυλακὴ ἄφυκτος ἐλευθερία ἀνέλπιστος φόβος θανάτου καθηmicroερινός τὸ ξίφος ἐγγύς τούτῳ γὰρ ὁ βάρβαρος microετρεῖν οἶδε τὴν

3

ἀγανάκτησιν οὐχ ἱmicroάντα πρὸς πληγάς οὐ λύγον ἔθιmicroον ἔχων microικροῖς δὲ καὶ microεγάλοις πταίσmicroασιν ἓν ἐπιτίmicroιον εἰδὼς τὸν θάνατον ὁπότε καὶ ἁmicroαρτήmicroατος ἄνευ microέθῃ βεβακχευmicroένος ποτὲ ἢ ἀλόγῳ εἴξας ὁρmicroῇ τὴν ἑτέρων παίζειν εὐκόλως ἀπώλειαν τῇ συνηθείᾳ microεmicroάθηκεν (6) εἰ δὲ ἔθανες ποῦ ποτε τὴν σφαγὴν ἐδέξω τοῦ σώmicroατος πόθεν ὁ κρουνὸς τοῦ σοῦ προ- εχώρησεν αἵmicroατος πῶς ἔσπαιρες τῷ λύθρῳ φυρόmicroενος καὶ ποσὶν ἀθλίοις τὴν ἐπιθανάτιον ὄρχησιν σκηνοβατῶν πῶς ἱκέτευες ἀναιροῦντα τὸν βάρ- βαρον σχήmicroασιν ἐλεεινοῖς microαλάξαι τὸ ἀπηνὲς τούτου βουλόmicroενος φωνῆς γὰρ ἑκάτεροι τῆς ἀλλήλων ἦτε ἀσύνετοι ἥτις ἐmicromicroελῶς ῥυθmicroίζουσα τὴν δέησιν ἐπικάmicroπτει πρὸς οἶκτον τῆς ψυχῆς τὸ θυmicroούmicroενον ποῖος τόπος τὸ σὸν πτῶmicroα κεχώρηκε ποῖοι θῆρες τὰ σὰ διεσπάραξαν microέλη ποῖοι τῶν σῶν σαρκῶν ἐνεπλήσθησαν ὄρνεις ποῖος τῶν φωστήρων τὰ microυστήρια τῆς σῆς ἐπιτέλλων εἶδε γαστρός κεχυmicroένα σπλάγχνα θεασάmicroενος ἐmicroφανῶς τί τοὺς ἀγρίους τῶν θηρίων ἐνίκησεν ὀδόντας ἢ κόρου γενόmicroενον λείψανον ἢ κραταιότητι microεῖναν ἀκατέργαστον αἴθριον λοιπὸν τῷ ἡλίῳ προκείmicroενον οὐκ ἀξιωθὲν διὰ τὴν ἐρηmicroίαν ὁσίας ταφῆς (7) εἴ τίς microοι κοmicroίσας δέδωκε τοῦτο ἢ ἀγαγὼν ἔστησε παρὰ τοῦτο πάντως ἂν ἔσχον microικρὰν γοῦν παραmicroυθίαν τοῦ πάθους ὡς ζῶντι καὶ αἰσθανοmicroένῳ προσλαλῶν τῷ καταλειφθέντι microέ- λει κἂν ὀστέον κἂν σὰρξ κἂν θρὶξ ἔτυχε τὸ ὀφθέν οἱ γὰρ microετριώτερον λει κἂν ὀστέον κἂν σὰρξ κἂν θρὶξ ἔτυχε τὸ ὀφθέν οἱ γὰρ microετριώτερον ἐπὶ ταῖς συmicroφοραῖς ἀτυχοῦντες πολλὴν ἔχουσιν ὡς ἐν κακοῖς τὴν ἀπόλαυ- σιν καὶ τρυφῶσιν ἀληθῶς δευτέραν τρυφήν νοσηλεύοντες ἐπὶ πολὺ τοὺς προσήκοντας καὶ κόρον τῆς θέας τῷ χρόνῳ λαmicroβάνοντες ψυχορραγοῦσι παρακαθήmicroενοι καὶ τελευταίων ῥηmicroάτων ἀκούοντες ἐκκοmicroιζοmicroένοις παρ- επόmicroενοι καὶ τὸν ἔσχατον σηmicroαντῆρα τῷ τάφῳ ἐπιτιθέmicroενον βλέποντες ἅπερ ἅπαντα πολλὴν τῷ πενθοῦντι ποιεῖ καὶ microεγάλην παράκλησιν προποmicro- πὴ καὶ κηδεία καὶ συmicroπάθεια φίλων τὴν ἀθυmicroίαν ἐπικουφίζοντα (8) ἐγὼ δὲ τίνι τούτων παρηγορήσω τὸ πάθος οὐδὲ τὸν τρόπον τοῦ θανάτου microαθὼν οὐδὲ τοῦ νεκροῦ τὸ εἴδωλον ἔχων οἷον ἦν ἐν τῇ τελευτῇ φαντασίᾳ τετυ- πωmicroένον ὧν γὰρ ἡ ὅρασις τοὺς χαρακτῆρας τῇ microνήmicroῃ οὐ παρέδωκε τού- των αἱ microορφαὶ ἄστατοι καὶ ἀόριστοι ἄλλοτε ἄλλως τυπούmicroεναι καὶ ταῖς ὑπαλλαγαῖς τῶν ἰνδαλmicroάτων ἀπατωmicroένην ὀδυνῶσαι τὴν ἔννοιαν (9) Ὢ τῆς ἀδηλίας τῶν κακῶν ὢ τῆς ἀπόρου συmicroφορᾶς τί δακρύσω οὐκ οἶδα τί ὀδύρωmicroαι οὐκ ἐπίσταmicroαι νεκρὸν πενθήσω ἢ ζῶντα δεδεmicroένον ἢ ἀνῃρηmicroένον δουλείαν ὑποmicroένοντα πικρὰν ἢ ὀδύνην ὑποστάντα σφαγῆς αἰχmicroάλωτος γὰρ πρὸς πᾶσαν αἰκίαν πρόκειται πρόχειρος καὶ ταῖς τιmicroω- ρίαις ὑποκέκυφε καὶ microὴ βουλόmicroενος τὴν γνώmicroην τοῦ δεσπόζοντος ἔχων τῶν ἀποφάσεων κυρίαν ὦ πάντων τῶν κατὰ τὸν βίον ἕως νῦν κοινωνέ καὶ

4

microόνος τῆς αἰχmicroαλωσίας τὴν πεῖραν δεξάmicroενος ἐκοινώνησας ἀποδηmicroίας microακρᾶς τῆς ἐν τῇ ξένῃ ταλαιπωρίας συναπήλαυσας τῆς ἐν τῇ ἐρήmicroῳ κα- κοπαθείας ἐκοινοπράγησας τοῦ Ἰσαὰκ πρὸς τὰ δοκοῦντα τῷ πατρὶ τὴν ὑπακοὴν microιmicroησάmicroενος καὶ πῶς νῦν ἐmicroόνωσέ σε ἡ τελευταία συmicroφορὰ καὶ microόνος ἀντλεῖς τὰ τῆς αἰχmicroαλωσίας κακά ἵνα τί φιλανθρωπευθεὶς τὴν πεῖραν τοῦ ξίφους διέφυγον ἵνα τί microὴ κἀmicroὲ προσέθηκε τοῖς ἄλλοις νε- κροῖς ἡ φονία δεξιά ἀλλὰ φειδοῦς ἔτυχον ἐπὶ πεῖραν microειζόνων κακῶν συν- τόmicroου φθονηθεὶς ἀπαλλαγῆς καὶ microακρὸν ἐπὶ σοὶ καὶ ὀδυνηρὸν πένθος καρ- πούmicroενος (10) Ἐπεὶ δὲ συmicroπαθεῖς ὑmicroᾶςrsquo ἔφην lsquoὁρῶ καὶ οὐκ ἄλλως διακειmicroένους ἢ ὡς αὐτὸς ὁ παθώνmdashτούτου γάρ microοι τεκmicroήριον γέγονε τὸ συντεταmicroένον τῆς ἀκοῆς καὶ αἱ συνεχεῖς οἰmicroωγαίmdash πάντα κατὰ microέρος τὰ ἐmicroὰ ὡς ἔχει διεξ- ἀκοῆς καὶ αἱ συνεχεῖς οἰmicroωγαίmdash πάντα κατὰ microέρος τὰ ἐmicroὰ ὡς ἔχει διεξ- ελεύσοmicroαι οὐ microακρηγορῶν εἰ σχολὴν πρὸς τὴν ἀκρόασιν ἄγετε καὶ microή τις ὑmicroᾶς ἀνάγκη πρὸς οἰκείαν χρείαν καλεῖ βαρὺ γὰρ διήγησις περισπω- microένῃ ψυχῇ microᾶλλον τῆς ἀκροάσεως ἐχούσῃ τὸν λογισmicroὸν πρὸς τὸ microεριmicroνώ- microενονrsquo (11) Οἱ δὲ καὶ ὄψει καὶ φωνῇ τὸ πρὸς τὴν ἐρώτησιν ἐνδειξάmicroενοι ἀηδές lsquoκαὶ τίςrsquo ἔφασαν lsquoἄλλη σχολὴ προτιmicroοτέρα τοῦ θεραπεῦσαι ἀνιωmicroένην καρδίαν καὶ κενῶσαι λύπην ὀδυνωmicroένης ψυχῆς ὡς γὰρ νέφος ἀποτίθεται ζόφον ἀποστάζον ὀmicroβρίους σταγόνας καὶ κατrsquo ὀλίγον καθαίρεται τοῦ γνόφου κενούmicroενον τῆς τοῦ ὕδατος ἀχλύος οὕτως κουφίζεται τῆς ἀθυmicroίας ψυχή τὰς οἰκείας τραγῳδοῦσα συmicroφοράς τῇ διηγήσει τῶν λυπηρῶν συνεκκενου- microένης ὥσπερ τῆς ἀηδίας πλήττειν γὰρ οἶδε σιωπώmicroενον πάθος ὡς ἂν ὑγρὸν φλεγmicroαίνοντος τραύmicroατος ὑποσφύζοντος ἀεὶ τοῦ πύου καὶ ὁδὸν οὐκ ἔχοντος ὅθεν κενωθῇ προελθόνrsquo ἔδοξαν οὖν εἰκότα λέγειν κἀγὼ τῆς ἀπαγ- γελίας ἄρχοmicroαι ὧδε 2 (1) lsquoἘmicroοὶ παῖδες ὦ φίλοι γεγένηνται δύο οὗτος ὃν νῦν κάθηmicroαι θρηνῶν καὶ ἕτερος ὁ παρὰ τῇ microητρὶ καταmicroείνας καὶ ἐπὶ τούτοις τὴν πρὸς τὴν γαmicroετὴν κατέλυσα ὁmicroιλίαν εἴτε πρὸς διαδοχὴν τοῦ γένους εἴτε πρὸς θερα- πείαν γήρους τούτους ἀρκεῖν λογισάmicroενος πρέπειν γὰρ ἔκρινα παντὶ λο- γικῷ microὴ εἰς κόρον τῇ ἡδονῇ ἐντρυφᾶν microηδὲ τῇ ἀδείᾳ τοῦ νόmicroου κατακεχρῆ- σθαι πρὸς ὕβριν τῆς φύσεως παύεσθαι δὲ ταχέως λειτουργήσαντα τῷ σκο- πῷ τοῦ κτίσαντος πρὸς αὔξησιν τοῦ γένους οὐχὶ δὲ πάθους παραmicroυθίαν τὸν γάmicroον οἰκονοmicroήσαντος ἵνα microὴ microαρανθείσης ὕστερον τῆς δυνάmicroεως καὶ τῶν ὀρέξεων σβεσθεισῶν αὐτοmicroάτῳ νηνεmicroίᾳ τοῦ γήρους ἡλικίας ἀνάγκῃ οὐχὶ δὲ προαιρέσεως φιλοτιmicroίᾳ τὸ τῆς σωφροσύνης ἐπιγράφηται

5

κατόρθωmicroα (2) οὔτε γὰρ τρόπαιον ἀπειροπόλεmicroος ἵστησί ποτε οὔτε τοῦ ἀγῶ- νος λυθέντος νίκην οἷός τέ ἐστιν αὐχεῖν ἀθλητής ἐπεὶ microὴ πέπτωκεν οὐδε- νὸς προσπαλαίσαντος σεmicroνύνει δὲ τὸν ἀγωνιστὴν ἐν ἀκmicroῇ τῆς νεότητος τῆς ἐπιθυmicroίας φλεγοmicroένης τῶν παθῶν πιmicroπραmicroένων λογισmicroὸς κρατῶν ἐπιθυmicroίας καὶ τὴν ὄρεξιν ἄγχων ὁρmicroῶσαν πρὸς γαmicroικὴν ὁmicroιλίαν κἂν νό- microιmicroος ᾖ καὶ τὴν αὐτοκρατορικὴν microαρτυρῶν αὐτῷ ἐξουσίαν εἷλκε δέ microέ microιmicroος ᾖ καὶ τὴν αὐτοκρατορικὴν microαρτυρῶν αὐτῷ ἐξουσίαν εἷλκε δέ microέ τις ἐπιθυmicroία πολλὴ τῶν ἐν οἷς νῦν πεπόρθηmicroαι τόπων καὶ τῷ λογισmicroῷ πρὸς τὴν ἡσυχίαν ἤmicroην ὅλος ἐπτερωmicroένος οὐδὲν ἄλλο νοεῖν ἢ βλέπειν πλὴν τούτου δυνάmicroενος (3) ὅταν γὰρ ἔρως οὑτινοσοῦν κατάσχῃ ψυχήν πάντων ἀφέλκει βιαίως αὐτὴν καὶ τῶν ἄγαν σπουδαίων καὶ φέρει πρὸς τὸ ποθού- microενον οὐκ ἀνανεύουσαν οὐ πόνον οὐ κάmicroατον οὐχ ὕβριν λογιζοmicroένην πάν- τα γὰρ δουλεύει προθύmicroως τῇ ἐπιθυmicroίᾳ ἑκουσίως τυραννούmicroενα καὶ τὸν ζυγὸν τῆς ὑποταγῆς ἀσmicroενίζοντα ἐθελουσίῳ καὶ αὐτοκελεύστῳ ἀνάγκῃ (4) Ἐπεὶ οὖν ἐπέταττεν αὕτη τὴν ἀποδηmicroίαν καὶ οὐκ ἦν ἀντειπεῖν οὕτως κε- λευούσῃ τυραννικῶς λαβόmicroενος τῶν παίδωνmdashἔτι δὲ ἦσαν νήπιοι κοmicroι- δῇmdashπροσάγω τῇ microητρί καὶ τὸν microὲν ἐπιδίδωmicroι αὐτῇ τὸν δὲ κατέχω παρrsquo ἐmicroαυτῷ καὶ τὸ δόξαν εἶπον καὶ ὡς οὐ microεταπεισθήσοmicroαι διεβεβαιωσά- microην ἐmicroβριθῶς ἡ δέ καὶ πρότερον οὐκ ἀντιλέγειν πεπαιδευmicroένη καὶ τότε τὸ πρόσωπόν microου ἀλλοτρίως πρὸς παράκλησιν ἔχον ὁρῶσα καίτοι τὴν βίαν οὐ φέρουσα οὐδὲ κατέχουσα τῶν δακρύων ἐπιτρέπει τὴν ὁδόν ἀνάγκῃ microᾶλλον εἴξασα ἢ συναινέσασα προαιρέσει τῷ ἔργῳ τὴν γὰρ κρίσιν ἀνένδο- τον βλέπουσα καὶ τὴν ὀδύνην τοῦ χωρισmicroοῦ λογιζοmicroένη τοῦ καθrsquo ἑαυτὴν ἀmicroελήσασα λυπηροῦ τὸ ἐmicroοὶ κεχαρισmicroένον ἐσκόπει ἡττᾶσθαι θέλουσα ἐν οἷς καὶ βουλοmicroένη νικᾶν οὐκ ἠδύνατο (5) ἴστε δὲ ὅσον ἐστὶ διάζευξις τῶν ἅπαξ ἑνωθέντων νοmicroίmicroῳ συναφείᾳ γάmicroου καὶ γενοmicroένων σῶmicroα ἓν ἀπορρή- τῳ τοῦ ζεύξαντος οἰκονοmicroίᾳ ὅτι ὃν ποιεῖ microάχαιρα πόνον τέmicroνουσα σῶmicroα τοῦτον ποιεῖ τῶν εἰς σάρκα microίαν γενοmicroένων διάζευξις ἐγὼ δὲ τότε τὴν δύναmicroιν τῆς ἐπιθυmicroίας ἐθαύmicroασα ὅτε εἶδον αὐτὴν καὶ φύσιν καὶ χρονίαν σχέσιν νικήσασαν πόση γάρ τις ἦν ἀφrsquo ὧν ἔλυσε δεσmicroοὺς ἀλύτους ἐστοχα- ζόmicroην οὓς microόνος οἶδε διαλύειν θάνατος τῇ ἀναισθησίᾳ παρέχων τὸ ἄλυπον αἴσθησις δὲ τοῖς ζῶσι ποιεῖ τέως τὴν ὀδύνην ἀφόρητον συνηθείας ὑπο- microιmicroνήσκουσα καὶ διαθέσεως ἢν microὴ microείζονος ἐπιθυmicroία καλοῦ τῆς προτέρας ἀθρόως ἀmicroβλύνῃ τὰ κέντρα (6) Αὕτη microε τῆς ἡσυχίας ἐποίησεν ἐραστὴν καὶ πρὸς τὴν ποθουmicroένην ὡδή- γησεν ἐρηmicroίαν καὶ microέχρι πολλοῦ παρεσκεύασε διαιτηθῆναι ἡδέως γαλή- νης ἀπολαύοντα πολλῆς καὶ οὐρίῳ πνεύmicroατι πρὸς τὸν σκοπὸν εὐθυνόmicroε- νης ἀπολαύοντα πολλῆς καὶ οὐρίῳ πνεύmicroατι πρὸς τὸν σκοπὸν εὐθυνόmicroε-

6

νον ἕως ἡ πόθεν οὐκ οἶδα καὶ πῶς ἐπεισπελάσασα καταιγὶς τὴν ζάλην ἤγειρεν ἐκείνην ἥτις τὰς microυριοφόρους ὁλκάδας τῶν ἁγίων ἐχείmicroασε σω- microάτων ἐχείmicroασεν ἀλλrsquo οὐ κατέδυσε συνέτριψεν ἀλλrsquo οὐκ ἐζηmicroίωσέ τι τῶν ἀγωγίmicroων πάντα γὰρ τὸν φόρτον τῆς ἐmicroπορίας microεθrsquo ἑαυτῶν οἱ κυβερνῆ- ται λαβόντες πρύmicroναν πρὸς οὐρανὸν ἐκ πελάγους ἀνεκρούσαντο τὰς δια- λυθείσας σανίδας καταλιπόντες τοῖς πειραταῖςrsquo (7) lsquoΚαὶ τίς ἄρα λόγος τῆς ἀναιρέσεωςrsquo ἔφασαν ἐκεῖνοι lsquoκαὶ πῶς οἱ δου- λεύοντες ἀmicroέmicroπτως θεῷ παρεδόθησαν τοῖς ἀσεβέσιν εἰς ἀπώλειαν παί- γνιον βαρβαρικῆς γενόmicroενοι χειρός καὶ ἤργησε τῆς προνοίας ἡ δύνα- microις ἐπὶ τῷ τοιούτῳ σιωπήσασα δράmicroατι οὔτε κωλύσασα δυναmicroένη τὴν ἔφοδον οὔτε ἀορασίᾳ τοὺς ὠmicroοθύmicroους παραγενοmicroένους πατάξασα οὔτε ξηράνασα τὰς ἀνόmicroους κατὰ τῶν ὁσίων ἀνατεινοmicroένας δεξιάς ὡς πολλάκις ἐπὶ τῶν microακαρίων αἱ γραφαὶ γεγενῆσθαι διαγορεύουσι (8) καὶ γὰρ οἱ τῷ Ἐζεκίᾳ ἐπιστρατεύσαντες ἀδίκως ποτὲ Βαβυλώνιοι ἀπεστράφησαν ἄπρα- κτοι οὔτε δυνηθέντες ἀδικῆσαι τοὺς πορθουmicroένους καὶ προσαποβαλόν- τες πολλοὺς τῆς οἰκείας δυνάmicroεως πανστρατὶ κοιmicroηθέντες ὁλόκληροι καὶ ὀλίγος κοmicroιδῇ τῶν ζώντων ἀριθmicroὸς εὑρεθέντες πρωί ἑκατὸν ὀγδοή- κοντα πέντε χιλιάδες πῶς ἀνῃρέθησαν ἢ τίς ὁ ἀνελὼν οὐκ ἔχοντες εἰπεῖν ἑνὸς γὰρ ἐν microιᾷ νυκτὶ ἔργον ἀγγέλου ὁ τοσοῦτος ἡσυχῇ γέγονε φόνος καὶ ἔκειντο καθεύδειν νοmicroιζόmicroενοι σχέδιοι ὡπλισmicroένοι νεκροί οὔτε πληγὴν ἔχοντες ξίφους καὶ τὰς ψυχὰς σεσυληmicroένοι θανόντες ἀληθῶς καὶ ἴχνος οὐκ ἔχοντες ἀναιρέσεως ἄπορον ποιήσαντες τοῖς οἰκείοις ἐπὶ πολὺ τὸ συmicroβάν ἔνυττε γὰρ ἕκαστος διυπνίζων τὸν πέλας καὶ ἦν οὗτος ἀκίνητος ἐκάλει καὶ ἔmicroενεν ἄφωνος ἠρεύνα τὸ σῶmicroα καὶ ἦν τοῦτο ἄτρωτον ἐν ταῖς ῥισὶν ἐζήτει τὸ πνεῦmicroα καὶ τοῦτο ἦν ἔρηmicroον τοῦ ζητουmicroένου ἕως ἐπιλάmicro- ψας ἥλιος πρωὶ τὸ πάθος ἡρmicroήνευσε τῷ χρώmicroατι τῶν ἀνῃρηmicroένων δείξας τοῦ θανάτου τὰ σύmicroβολα (9) Καὶ οἱ τῷ Ἐλισσαίῳ δὲ πάλιν ἐπελθόντες Ἀσσύριοι καὶ ζητοῦντες πρὸς φόνον τὸν ἅγιον καὶ οἱ τῷ Λὼτ ἐπιστάντες κατὰ τῶν ἀγγέλων τῇ οἰκίᾳ Σοδοmicroῖται ἐπατάχθησαν ἀορασίᾳ χλεύη παραδοθέντες τοῖς ζητουmicroένοις Σοδοmicroῖται ἐπατάχθησαν ἀορασίᾳ χλεύη παραδοθέντες τοῖς ζητουmicroένοις καὶ παίγνιον εἴπερ ἀδικεῖν ἐβούλοντο οἱ microὲν γὰρ παραλυθέντες ἐζήτουν ψηλαφητὶ τὴν θύραν οἱ δὲ οὐκ ᾔδεισαν ποῖ χωροῦσιν ἀγόmicroενοι ἐγγὺς ἔχοντες τὸ ζητούmicroενον καὶ πελάσαι τούτῳ ὅπως οὐκ ἔχοντες ἀρρώστων δίκην καὶ ἠκρωτηριασmicroένων ἀργὴν περικείmicroενοι παντευχίαν ὥσπερ ἢ τὴν δύναmicroιν ἢ τὰ πρὸς τὴν πολεmicroικὴν ἐνέργειαν microέλη λελωβηmicroένοι τῆς στρα- τηγούσης τούτων ὄψεως εἴτε θανούσης παντελῶς εἴτε καθευδούσης ὕπνον βαθύν ἑνὶ γοῦν ἀόπλῳ εἵπετο αἰχmicroάλωτος τοσαύτη πολεmicroίων πληθύς

7

κρηmicroνοῖς καὶ φάραγξιν ἀφανισθῆναι δυναmicroένη εὐκόλως εἰ τοῦτο εἶχεν ἡ τοῦ ἄγοντος γνώmicroη καὶ πρόθεσις τότε σωθεῖσα ὅτε τὴν ὄψιν κηδεmicroονίᾳ τοῦ προφήτου ἀπέλαβεν ὁδὸν ἰδεῖν δυνηθεῖσα φέρουσαν πρὸς τὴν οἰκείαν πατρίδα (10) Ἄλλοτε βασιλέως ἀσεβοῦς κατὰ προφήτου τὴν παρανοmicroίαν ἐλέγχοντος θυmicroουmicroένου καὶ τὴν δεξιὰν κατrsquo αὐτοῦ ὡπλισmicroένην ἐπάραντος ἀνετάθη microὲν ξιφηφόρος ἡ χεὶρ πρὸς ἔλεγχον φονικῆς προαιρέσεως ἔmicroεινε δὲ ξηρὰ ἐν microετεώρῳ τῷ σχήmicroατι καθάπερ ἀνδριάντος οὐ πεφυκυῖα πρὸς ἄλλο microετα- ρρυθmicroίζεσθαι σχῆmicroα ἢ ὅπερ ἐξ ἀρχῆς χυθεῖσα παρὰ τοῦ τεχνίτου ἐδέ- ξατο ἵνα microὴ πάθῃ προφητικὸν σῶmicroα ἅπερ ἡ ἄδικος χεὶρ ἔmicroελλε δρᾶν ὑπηρετοῦσα παρανόmicroῳ θυmicroῷ πῶς οὖν οἱ νῦν θανόντες ἔθανον ἀβοήθητοι καὶ ἡ τῶν ἀνελόντων γνώmicroη τὸ ἔργον ἤνυσεν εὐκόλως οὐδενὸς οὐδαmicroόθεν ἀπαντήσαντος αὐτοῖς δυσχεροῦςrsquo (11) lsquoΚαὶ τί γὰρ δεῖ νῦνrsquo ἔφην lsquoκινεῖν τοὺς περὶ τῆς προνοίας λόγους τίς δὲ καὶ ἱκανὸς πρὸς διάληψιν τῶν τοῦ θεοῦ κριmicroάτων ἵνα παραστήσῃ ἐν το- σαύτῃ δυσχερείᾳ πραγmicroάτων τῆς οἰκονοmicroίας τοῦ δεσπότου τὸ δίκαιον ἀτονεῖ πᾶς ἀνθρώπινος λογισmicroὸς πρὸς τὴν τοιαύτην ἔρευναν καὶ ἀποπίπτει νικώmicroενος τῷ ἀπείρῳ τῆς καταλήψεως οὐχ εὑρίσκων αἰτίαν εὔλογον ἐφαρmicroόσαι τοῖς γινοmicroένοις (12) καὶ γὰρ πάλαι πολλὰ γέγονε τοιαῦτα καὶ πέρας ἔλαβε τῶν πονηρῶν ἡ ἐπιβουλή τῆς δίκης σιωπησάσης τέως τῶν τολmicroη- θέντων τὴν ἐκδίκησιν καὶ ἐπισχούσης τὴν ἄmicroυναν ἐπειδὴ πάντως καιρὸς κρίσεως τὴν τούτων ἐκδέχεται ζήτησιν πῶς γὰρ τὸν Ἄβελ ἐπrsquo εὐσεβείᾳ παρὰ τοῦ θεοῦ microεmicroαρτυρηmicroένον φθονέσας ἀνεῖλεν ὁ Κάιν καὶ γονεῖς λυ- παρὰ τοῦ θεοῦ microεmicroαρτυρηmicroένον φθονέσας ἀνεῖλεν ὁ Κάιν καὶ γονεῖς λυ- πήσας οὔπω νεκρὸν θεασαmicroένους ποτέ οὔτε εἰδότας πεῖραν ὅλως θανάτου καὶ θεὸν παροργίσας ἐπὶ πρώτῃ τολmicroηθείσῃ σφαγῇ καὶ ἐν νεαρᾷ κτίσει microειώσας ἄρτι τὸ γένος αὔξειν ἀρξάmicroενον καὶ οὐδὲ ὡς ἀδελφὸν οἰκτείρας κοινωνήσαντα γενέσεως καὶ ἀνατροφῆς οὐδὲ ὡς παραmicroυθίαν θελήσας ἔχειν τῆς ἐρηmicroίας microόνος microετὰ τῶν φυσάντων microέλλων ἐνδιατρίβειν το- σούτῳ πλάτει τῆς γῆς οὔπω πολλῶν ὄντων ἀνθρώπων καὶ ποιούντων ἐκ τοῦ πλήθους ἀλλήλοις παραmicroυθίαν (13) πῶς δὲ τὸν Ναβουθαὶ λίθοις καταλευ- σθῆναι ἡ Ἰεζάβελ παρανοmicroοῦσα προσέταξε microὴ τὴν κτῆσιν αὐτῇ τοῦ ἀmicro- πελῶνος παραχωρήσαντα πῶς δὲ καὶ microιᾷ ῥοmicroφαίᾳ τοῦ ∆οὴκ ἔπεσαν ἑξή- κοντα πρὸς τοῖς τριακοσίοις ἱερεῖς ἢ πάλιν ἄπειρον τῶν δικαίων ἐν τῇ Ἰερουσαλὴmicro πῶς ἀνῄρηται πλῆθος κρατησάντων πολεmicroίων τινῶν θηρίοις καὶ οἰωνοῖς εἰς βρῶσιν προκείmicroενον οὓς ὁ microελῳδὸς ἀποθρηνῶν ἔλεγεν bdquoἔθεντο τὰ θνησιmicroαῖα τῶν δούλων σου βρώmicroατα τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρα- νοῦ τὰς σάρκας τῶν ὁσίων σου τοῖς θηρίοις τῆς γῆς ἐξέχεαν τὸ αἷmicroα αὐ-

8

τῶν ὡσεὶ ὕδωρ κύκλῳ Ἰερουσαλὴmicro καὶ οὐκ ἦν ὁ θάπτωνldquo (14) πῶς δὲ προ- φητῶν ἀπέθανον καὶ ἀποστόλων χοροὶ πρὸς τῶν παρανόmicroων ἐπιβουλευ- θέντες πρισθέντες σφαγέντες καταλευσθέντες ὠmicroῶς οὐ microόνον οὐδὲν ἄξιον πεπραχότες θανάτου ἀλλὰ καὶ εὐεργέται τῶν ἀνῃρηκότων ἀεὶ γε- γενηmicroένοι ἐῶ λέγειν περὶ τῆς ἀπειροκάκου τῶν νηπίων ἡλικίας πῶς οἱ microὲν ἐπὶ τοῦ Φαραὼ τῷ ποταmicroίῳ ἀπεπνίγησαν ὕδατι φόβῳ τῆς ἐπιτραφησο- microένης νεότητος καταδικασθέντες τοῦτον τὸν θάνατον οἱ δὲ ἐπὶ τοῦ Ἡρῴ- δου ξίφει διαφθαρέντες οἰκτρῶς πρὶν γεύσασθαι τῶν ἡδέων τοῦ βίου ὀδύνης πειραθέντες θανατικῆς ἵνα microὴ λάθῃ τραφεὶς ὁ ὑπονοούmicroενος βα- σιλεύς καὶ τούτοις πᾶσιν ἐφησύχασεν ὁ κριτὴς ἀκώλυτον φέρεσθαι τῶν microιαιφόνων ἐάσας τὴν αὐθάδειαν τὴν γὰρ ἡmicroέραν τῆς κρίσεως αὐτοῖς ἔστησεν ὅρον τῆς ἀνταποδόσεως τῶν πεπραγmicroένων καὶ microακροθυmicroεῖ τέως τῶν νόmicroων τὴν παράβασιν καὶ τὰς εὐθύνας εἰς ἐκεῖνον τηρῶν τὸν καιρόν (15) Ἀλλὰ ταῦτα microὲν οὔτε τοῦ παρόντος καιροῦ οὔτε τῆς ἐmicroῆς δυνάmicroεως κι- νεῖν ὡς προλαβὼν ἔφην τὰ δόγmicroατα καὶ χρόνου πολλοῦ καὶ γλώσσης ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν τὸ πάθος ἐπείγει εἰπεῖν τέως τὸ ἐmicroόν ταῦτα λέξω τάχα τι ῥᾴων ἔσοmicroαι microικρὸν ἐπικουφισθεὶς τῆς ἀφορήτου ὀδύνης οὐ φέρω γὰρ τὴν microνήmicroην ἧς τὸ ἔργον τεθέαmicroαι πῶς οὐκ οἶδα τὴν πεῖραν ἐνεγκὼν ἧς τὴν ὑπόmicroνησιν ὀδυνῶσαν ἀναίνοmicroαι microικροῦ δεῖν καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀχαριστῶ τῶν τύπων ἐκείνων γενοmicroένοις αἰτίοις πρὸς οὓς ἀφορᾶν ἀεὶ βιαζόmicroενος διηνεκῶς ἔχω νύττον τὸ πάθος νύκτωρ microὲν τοῖς ἐνυπνίοις microεθrsquo ἡmicroέραν δὲ τοῖς λογισ- microοῖς ἀνιώmicroενος ἀνίαν πικράν οὔτε γὰρ καθεύδων ἀmicroέριmicroνον ἔχω τὸν ὕπνον ὡς πολλοὶ τῶν microεθηmicroερινῶν φροντίδων ἀνιέmicroενοι τῷ κάρῳ τοῦ ὕπνου καὶ τότε δὲ microέ τις ταράσσει φαντασία τῶν τετελεσmicroένων καὶ τὰ εἴδωλα παραφαίνει νεοσφαγῆ καὶ σπαίροντα ὡς ἐπὶ νεαρῷ πάθει πάλιν τὸ ἄλγος καινίζοντα (16) Ἀναγκαῖον δὲ τῆς ἀκολουθίας διδούσης καιρὸν τοῦ λόγου τὸν βίον πρό- τερον διηγήσασθαι τῶν ἐν τοῖς τόποις ἐκείνοις ἁγίων καὶ τὴν ζωὴν εἰπεῖν τῶν ἐπελθόντων βαρβάρων ἵνrsquo ἔχῃ τὸ σῶmicroα τῆς ἱστορίας τὴν ἁρmicroονίαν ἀκόλουθον οὐδενὸς παραλελειmicromicroένου τῶν εἰς γνῶσιν ἐλθεῖν τοῖς φιλο- microαθέσιν ὀφειλόντων οἶδε γὰρ λυπεῖν σιωπηθὲν τὸ γνωσθῆναι σπουδαζό- microενον ὡς ἂν ἀποτυχία ποθουmicroένου πράγmicroατος θλῖβον ἀεί ἕως ἂν πληρο- φορήσῃ τὴν ἐπιθυmicroίαν γνωσθέν 3 (1) Τὸ microὲν οὖν εἰρηmicroένον ἔθνος τὴν ἀπὸ Ἀραβίας microέχρις Αἰγύπτου θαλάσσῃ Ἐρυθρᾷ καὶ Ἰορδάνῃ ποταmicroῷ παρατεταmicroένην νέmicroεται ἔρηmicroον οὐ τέχνην

9

οὐκ ἐmicroπορίαν οὐ γεωργίαν ἐπιτηδεῦόν ποτε microόνην δὲ τὴν microάχαιραν ἔχον τῆς τροφῆς ὑπόθεσιν ἢ γὰρ ἀγρεύοντες τὰ τῆς ἐρήmicroου ζῷα διαζῶσι σαρ- κοφαγοῦντες ἢ τοὺς παρατυγχάνοντας αἷς ἐφεδρεύουσιν ὁδοῖς λῃζόmicroενοι τὴν ἀναγκαίαν χρείαν ἑαυτοῖς ἀνύουσιν ὁπωσοῦν ὅταν δὲ ἀmicroφοτέρων ἀπο- ρίᾳ σπανίσῃ τούτοις τὰ ἐπιτήδεια τότε τοῖς ὑποζυγίοιςmdashκάmicroηλοι δέ εἰσι δροmicroάδεςmdashπρὸς ἐδωδὴν κατακέχρηνται θηριώδη καὶ αἱmicroοβόρον ζῶντες βίον κατὰ συγγενείας ἢ συσκηνίας microίαν σφάζοντες καὶ θέρmicroῃ πυ- ρὸς ὀλίγῃ σαρκῶν χαυνοῦντες τὸ εὔτονον ὡς microόνον εἴκειν microὴ πρὸς πολλὴν βίαν ἕλκουσι τοῖς ὀδοῦσιν ὡς εἰπεῖν τρέφονται κυνικῶς θεὸν οὐκ εἰδότες οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- τες ἀνατέλλοντι τῶν λαφύρων τὰ δόκιmicroα ὅταν ἐξ ἐφόδου λῃστρικῆς αὐτοῖς περιγένηταί τι πρὸς σφαγὴν ἐπιτήδειον (2) παῖδας δὲ microάλιστα προσφέρειν σπουδάζουσιν ὥρᾳ καὶ ἡλικίας ἀκmicroῇ διαφέροντας ἐπὶ λίθων συmicroπεφορη- microένων περὶ τὸν ὄρθρον τούτους ἱερεύοντες ὅ microε καὶ λίαν ὦ φίλοι ὀδυνᾷ καὶ ταράττει microή πως τοῖς ἀνόmicroοις ἡ microορφὴ τοῦ παιδὸς πρὸς τὴν νενο- microισmicroένην ἀσέβειαν ἔχουσά τι λίχνον καὶ ἐπαγωγὸν γένηται χρήσιmicroος πρὸς τὸ δοκοῦν αὐτοῖς καὶ ἁγνῆς σῶmicroα ψυχῆς ὑπὲρ τῶν ἀκαθάρτων ἀνενεχθῇ τοῖς παλαmicroναίοις ἱερεῖον δαίmicroοσι λύτρον αὐτοῖς καὶ καθάρσιον ὡς δοκοῦ- σιν ἐσόmicroενον ἀνθρωποθυτεῖν ἀφειδῶς εἰθισmicroένοις καὶ οἶκτον οὐκ εἰδόσι λαβεῖν τῶν ἀναιρουmicroένων παίδων κἂν σειρήνια θρηνωδοῦσι δεόmicroενοι (3) ἢν δrsquo οὗτοι microὴ παρῶσι κάmicroηλον λευκὴν τῷ χρώmicroατι καὶ ἄmicroωmicroον ἐπὶ γονά- των κατακλίναντες περιέρχονται τρίτῳ κύκλῳ κειmicroένην παmicroπληθεὶ δο- λιχεύοντες ἐξάρχει δέ τις καὶ τῆς περιόδου καὶ ᾠδῆς τῆς εἰς τὸ ἄστρον αὐ- τοῖς πεποιηmicroένης ἢ τῶν βασιλευόντων ἢ τῶν ἡλικίᾳ γήρους σεmicroνυνοmicroένων ἱερέων ὃς microετὰ τὴν τρίτην περίοδον οὔπω τῆς ᾠδῆς παυσαmicroένου τοῦ πλήθους ἔτι δὲ ἐπὶ γλώσσης τὸ ἀκροτελεύτιον τοῦ ἐφυmicroνίου φέροντος σπασάmicroενος τὸ ξίφος εὐτόνως παίει κατὰ τοῦ τένοντος καὶ πρῶτος microετὰ σπουδῆς τοῦ αἵmicroατος ἀπογεύεται καὶ οὕτως προσδραmicroόντες οἱ λοιποὶ ταῖς microαχαίραις οἱ microὲν σὺν ταῖς θριξὶ microέρος τι βραχὺ τῆς δορᾶς ἀποτέmicroνου- σιν οἱ δὲ τὸ ἐπιτυχὸν ἁρπάζοντες τῶν σαρκῶν ἀποκόπτουσιν οἱ δὲ microέχρι σπλάγχνων χωροῦσι καὶ ἐγκάτων οὐδὲν τῆς θυσίας καταλιmicroπάνοντες ἀκατέργαστον ὃ δυνήσεται λοιπόν ποτε ὀφθῆναι φαίνοντι τῷ ἡλίῳ οὔτε γὰρ ὀστέων καὶ microυελῶν ἀπέχονται νικῶντες παραmicroονῇ τὴν κραταιότητα καὶ σχολῇ περιγινόmicroενοι τῆς ἀντιτυπίας (4) οὗτος microὲν οὖν τοῖς βαρβάροις βίου καὶ θρησκείας ὁ νόmicroος καὶ οὕτως ἐmicroβιοτεύοντες τῇ ἐρηmicroίᾳ τόπους ἐκ τόπων ἀmicroείβουσιν ἐκεῖ τὰς παρεmicroβολὰς ποιούmicroενοι ὅπου δrsquo ἂν χιλὸν εὔπο- ρον ᾖ τοῖς κτήνεσιν καὶ ὕδωρ εὑρεῖν δαψιλές ὀλίγους δὲ τόπους τῆς ἐρη-

10

microίας οἱ τὸν microοναχικὸν microετερχόmicroενοι βίον ἐπιλεξάmicroενοι ἔνθα τὴν ἀνάγκην τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁπωσοῦν ἐκπληρῶσαι τῇ τοῦ ὕδατος εὐπορίᾳ οἱ microὲν καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες ὀλίγοι microὲν τὴν ἐκ πυρῶν εἰδότες τροφήν ὅσοι τῆς ἐρηmicroίας τὸ ἄγονον ἐπι- microελείᾳ πρὸς σίτου γένεσιν βιάσασθαι δύνανται σκαλίδι microικρᾷ βραχεῖαν καὶ λυπηρὰν ἐργαζόmicroενοι γῆν καὶ ὅσην ἡ πρὸς τὸ ζῆν ἐνδεῶς ἀναγκάζει χρεία οἱ δὲ πολλοὶ λαχάνων ὠmicroῶν καὶ ἀκροδρύων στοιχοῦσι διαίτῃ τρά- πεζαν ἀκαρύκευτον ἀγαπῶντες καὶ ἄτεχνον microακρὰ χαίρειν εἰπόντες ὀψαρ- τυτῶν καὶ σιτοποιῶν περιεργίαις ἵνα microήτε πολὺν καιρὸν τῇ τοῦ σώmicroατος σχολάζοντες θεραπείᾳ τῆς ἀναγκαιοτέρας ἀmicroελῶσι προσεδρίας ἀλλὰ κα- θαρῷ τῷ νῷ τὸ θεῖον θρησκεύωσι καὶ νηφαλίῳ σαρκῶν κραιπάλῃ τὸν λογισmicroὸν οὐ βαρούmicroενοι οὐδὲ ζωmicroαρίων κνίσῃ τὴν τῆς γαστρὸς κολα- κεύοντες ἡδονήν (5) Τοσοῦτον γὰρ ἴσχυσε νῦν ἡ ἄπληστος λαιmicroαργία ὡς καὶ ὄψει καὶ ὀσφρή- σει καὶ γεύσει λειτουργεῖν ἀναγκάζειν τῇ ἐπιθυmicroίᾳ τοῖς παρατρίmicromicroασι τῶν χυλῶν εἰς ἀτmicroῶν καὶ χρωmicroάτων καὶ ποιοτήτων διαφορὰς ποικίλλοντας τῆς ἡδονῆς τὰ ὑπεκκαύmicroατα οὐ γὰρ ἤρκεσε τοῖς λίχνοις τῶν ἀνθρώπων τὸ ἐν τῇ γεύσει διάφορον οὐδὲ τῆς κνίσης τῶν ὄψων τὸ ἐξηλλαγmicroένον ἂν microὴ καὶ τῶν χρωmicroάτων τὸ ποικίλον ἐν τοῖς ζωmicroοῖς πρὸς ἔφεσιν ἐρεθίσῃ τὴν ὄρεξιν ξανθότητι καὶ λευκότητι καὶ τῇ τοῦ microέλανος ὑδαρεστέρᾳ χρόᾳ πρὸ τῆς γεύσεως ἑστιῶντα τὴν ὅρασιν (6) ἵνα γὰρ εὐφραίνηται microὲν ἡ ὄσφρησις δεῖ τοῖς ζωmicroοῖς ἐmicromicroεmicroεῖχθαι τῶν ἀρωmicroάτων τὰ εὐωδέστατα ἵνα δὲ πάλιν ὁ λαιmicroὸς ἔχῃ τὸ τερπνόν δεῖ κεκρᾶσθαι πρὸς τὸ ἡδὺ τῶν γλυκέων καὶ δρι- microέων στυφῶν τε καὶ ἁλmicroυρῶν τὰς ποιότητας χρὴ δὲ καὶ τὴν ὄψιν microὴ ἀmicroοιρεῖν τῆς ἀπολαύσεως διὰ τοῦτο κνῆκοι καὶ ὄρυζαι κρόκοι τε καὶ καρύων χυmicroοειδεῖς ἐπιχύσεις καὶ ἄλλαι χροϊσmicroάτων παmicroπληθεῖς διαφοραὶ ζωγραφικαῖς microίξεσι τὴν βαφὴν ἀρτύουσι τοῦ ἐδέσmicroατος ὅπως ἐκ πάντων ἡ δέσποινα γαστὴρ ὡmicroολογηmicroένον ἔχῃ τὸ ἀκριβὲς τῆς σκευασίας ὥσπερ κριταῖς ἐmicroπείροις πεισθεῖσα ταῖς εἰρηmicroέναις αἰσθήσεσι δοκιmicroάζειν ἐπι- σταmicroέναις καλῶς τὰ κατrsquo αὐτὰς αἰσθητά (7) Ἀλλrsquo οὐ τοιαύτη τῶν εἰρηmicroένων ἡ ἀγωγὴ οὐδὲ πρὸς τὸ ἁβρὸν τῆς διαίτης ἐπτοηmicroένη οὐ microόνον γὰρ τῇ ποιότητι τῶν ἡδέων ἀπετάξαντο χλευάσαντες τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος πρὸς τὴν ποσότητα τὸ φιλότιmicroον ἐκτείνουσι τῆς ἐγκρατείας το- σοῦτον ὅσον microὴ ἀποθανεῖν παρὰ γνώmicroην τοῦ ζῳοπλάστου τρεφόmicroενοι καὶ ζηmicroιωθῆναι microισθοὺς τῆς ἐν τῇ ζωῇ τῶν καλῶν ἐργασίας οὕτως οὖν οἱ microὲν

11

τῇ κυριακῇ ἅπτονται τροφῆς τὸ ἑβδοmicroαδικὸν διάστηmicroα παρατρέχοντες ἄσιτοι οἱ δὲ microεσολαβοῦσι τὸν χρόνον δὶς τῆς ἑβδοmicroάδος παρατιθέmicroενοι τράπεζαν οἱ δὲ σιτοῦνται παρὰ microίαν ἡmicroέραν δεικνύντες διὰ τῆς ἐνδεχοmicroέ- νης σπουδῆς ὡς ἀγαπῶσι microὲν τὸ ἀπροσδεὲς καὶ ἄσιτον πείθονται δὲ τοῖς νόmicroοις τῆς φύσεως καmicroπτόmicroενοι microόλις τῇ ἀνάγκῃ τοῦ σώmicroατος καὶ τότε πρὸς τὴν τοιαύτην καταβαίνοντες χρείαν ὅτε τὴν δύναmicroιν τοῦ ζῴου κατα- microάθωσι παντελῶς ἀσθενήσασαν καὶ microηκέτι ὑπουργοῦσαν πρὸς τοὺς ἐπι- βάλλοντας πόνους τῇ ἀρετῇ τοσοῦτος γὰρ ἑκάστῳ ζῆλος τῆς ἀγγελικῆς ἐντέτηκε πολιτείας ὡς microιmicroεῖσθαι τὸ ἀπροσδεὲς τῇ ὀλιγαρκίᾳ ἐθέλειν καὶ νικᾶν τῆς φύσεως φιλονικεῖν τὸ ἐλάττωmicroα τῷ τῆς προθυmicroίας πλεονεκτή- microατι (8) Οὐ γὰρ πολιτεύεται παρrsquo αὐτοῖς καίσαρος νόmicroισmicroα ἐπεὶ microηδὲ πρᾶσιν ἴσασι καὶ ἀγορασίαν ἕκαστος γὰρ ἑκάστῳ προῖκα παρέχει τὸ χρήσιmicroον ἀντιλαmicroβάνων οὗ λείπεται λαχάνων δὲ καὶ ἀκροδρύων καρπὸς καὶ σπά- νιος ἄρτος ἡ εἰς ἀλλήλους γίνεται φιλοτιmicroία τῷ παρόντι καὶ ὑπάρχοντι δεικνῦσα τῆς ἀγάπης τὰ σύmicroβολα ταύτην γὰρ οὐχ ὕλης διαφορὰ διαθέσεως δὲ παρίστησι microεγαλοψυχία τὸ δαψιλὲς τῆς γνώmicroης καὶ ἐν τοῖς microικροῖς δώ- ροις ἀριδήλως ἐmicroφαίνουσα (9) ἀλλrsquo οὐδὲ φθόνος ὁ microάλιστα ταῖς προκοπαῖς παρακολουθεῖν εἰωθὼς ἔσχεν ἐκεῖ χώραν ποτέ οὐδὲ τὸν ἔλαττον ἐν τοῖς καλοῖς εὐδοκιmicroοῦντα ἡ τοῦ microᾶλλον διαλάmicroποντος πρὸς βασκανίαν ἐκίνησεν ὑπεροχή ὡς microηδὲ τοῦτον κατrsquo ἐκείνου πρὸς ἔπαρσιν ἐφύσησεν ἀλαζονεία microέγα φρονεῖν ἐπὶ τοῖς κατορθώmicroασιν ἀπατήσασα καὶ γὰρ ὁ ὑπερέχων ἐν τοῖς τῆς ἀρετῆς πλεονεκτήmicroασι δυνάmicroει θεοῦ ἢ πόνοις οἰκείοις τὸ πᾶν ἐπιγράφων ἐmicroετρίαζεν ἑκών ὡς οὐκ αὐτουργὸς τῶν καλῶν ἀλλrsquo ὄργανον τῆς ἐνεργούσης χάριτος καὶ ὁ ἐλαττούmicroενος ἐν τούτοις διὰ σωmicroατικὴν ἴσως ἀσθένειαν καὶ ἄκων ἐταπεινοῦτο ῥαθυmicroίᾳ γνώmicroης οὐχὶ δὲ φύσεως ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος (10) Οὕτως οὖν ἄλλος ἄλλου καὶ πάντες ἁπάντων εἰσὶ microετριώτεροι οὐκ ἐν φρονήmicroατι τὴν ὑπεροχὴν ἕκαστος ἔχειν ἀλλrsquo ἐν λαmicroπρῷ βίῳ σπουδάζοντες διὰ τοῦτο γὰρ καὶ τὴν οἰκουmicroένην φυγόντες οἰκοῦσι τὴν ἔρηmicroον θεῷ τὰ κατορθώmicroατα δεικνύντες παρrsquo οὗ καὶ τῶν πόνων ἡ ἀmicroοιβὴ τοῖς ἐργαζο- microένοις ἐλπίζεται καὶ οὐκ ἀνθρώποις τὰς κατὰ θεὸν πράξεις ἐmicroφανίζον- τες ὧν ὁ ἔπαινος καὶ τῇ προθυmicroίᾳ καὶ τοῖς microισθοῖς λυmicroαίνεσθαι πέφυκεν τὴν microὲν χαυνῶν τῇ ἀπονοίᾳ πρὸς ἀmicroέλειαν τοὺς δὲ ἐλαττῶν τῇ ἀπάτῃ τῆς εὐφηmicroίας ὁ γὰρ δόξαν ἀνθρωπίνην ἐφrsquo οἷς πράττει ζητῶν λαβὼν ὃν ἐζήτει microισθόν τοῦ ὄντως microισθοῦ ἐκπέπτωκεν ἄλλον οὐκέτι προσδοκῶν ὃν ἦν εὐλόγως ἀπαιτεῖν παρrsquo ὃν ἐκαρπώσατο καὶ ᾧ πέπρακε τοὺς ἀτρύτους

12

πόνους ἥττων δόξης γενόmicroενος ἀνθρωπίνης καὶ δόξης αἰωνίας καὶ ἀλη- θοῦς στερηθείς (11) Οἰκοῦσι δὲ οὐ πλησίον ἀλλήλων ἀλλrsquo ἱκανῷ εἴργονται ταῖς οἰκήσεσι διαστήmicroατι εἴκοσί που καὶ πλείω ἄλλος ἄλλου σταδίους ἀπέχοντες οὔτε κατὰ microισανθρωπίαν ἢ θηριωδίανmdashπῶς γὰρ οἱ πρὸς ἀλλήλους οὕτως διακείmicroενοι ὡς εἴρηται mdashἀλλrsquo ἐν ἡσυχίᾳ πολλῇ τὰ ἤθη πρὸς τὸ ἀρέσκον θεῷ παιδαγωγεῖν ἐθέλοντες καὶ τὰς πρὸς τὸ θεῖον ὁmicroιλίας ποιεῖσθαι ἀπερισπάστως σπουδάζοντες ὅπερ ἐν ὄχλῳ καὶ συγχύσει κατορθωθῆ- ναι ἢ δυσχερὲς ἢ ἀmicroήχανον τοῦ τῶν γειτονευόντων θορύβου τῆς συντόνου προσεδρίας ἀποσπῶντος τὸν λογισmicroὸν καὶ ἐφrsquo ἃ microὴ δεῖ ῥέmicroβεσθαι παρασκευάζοντος τοῖς τέρπουσι microᾶλλον ἢ τοῖς συmicroφέρουσι συναρπάζεσθαι ἐξ ἔθους εἰωθότα microακροῦ (12) ταῖς δὲ κυριακαῖς εἰς ἐκκλησίαν φοιτῶσι συν- αγόmicroενοι καὶ ἀλλήλοις διrsquo ἑβδοmicroάδος συνεσόmicroενοι συνέρχονται ἵνα microὴ πά- λιν ὁ παντελὴς χωρισmicroὸς τῷ χρόνῳ διακόψῃ τῆς ὁmicroονοίας τὸν σύνδεσmicroον λήθην ποιήσας κατrsquo ὀλίγον τῶν πρὸς ἀλλήλους καθηκόντων δικαίων οἶδε γὰρ ἡ ἐπιτεταmicroένη microόνωσις ἀγριαίνειν τὸ ἦθος ἀποmicroανθάνον τῇ microακρᾷ συνηθείᾳ τὸ ἀγελαῖον τῆς ἀγάπης καὶ σύννοmicroον κοινωνοῦσί τε οὖν τῶν θείων microυστηρίων καὶ ἑστιῶσιν ἀλλήλους γυmicroνασίᾳ τῶν καθηκόντων λο- γίων καὶ ἀλείφουσιν ἠθικαῖς παραινέσεσι τούτων γὰρ microάλιστα χρήζει πρὸς τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας δηmicroοσιεύων πρὸς τὸ microὴ ἁλῶναι τούτοις τινὰ τῆς πάλης ἀγνοοῦντα τὴν microέθοδον οἷς γὰρ αἱ ὕλαι τῶν πραγmicroάτων οὐ πάρεισι τούτοις ἀργεῖ microὲν πρὸς ἐνέργειαν ἡ ἁmicroαρτία πᾶς δὲ ὁ πόλεmicroος ἐν διανοίᾳ συνίσταται ἔνθα καὶ εὔκολος καὶ ἄδηλος τοῖς τὰ ἔξω ὁρῶσιν ὁ θάνατος ἀmicroάρτυρος ἐν συγκαταθέσεσι τῆς προαιρέσεως συνιστάmicroενος διὰ τοῦτο τοὺς ἀπείρους καὶ ἄρτι τῶν παλαισmicroάτων ἀρχοmicroένους παιδοτριβοῦντες οἱ πρὸς τὸν ἀγῶνα γεγυmicroνασmicroένοι ἐγκρατείᾳ microὲν ἑστάναι πρὸς τὸ τῆς γαστριmicroαργίας πάθος συmicroβουλεύουσι τοῦτο γὰρ ἀκροβολίζεται πρὸς τὴν ψυχήν διερεθίζον τὸ τῆς λαγνείας microανιῶδες οἴστρηmicroα τὰς πλευρὰς δοκιmicroάζον τῶν ἔτι κονιζο- microένων εἰ ἔτι ἑστήκασιν ἐν τῷ σκάmicromicroατι τὰς ἰγνύας παγίως ἐρείσαντες ἢ εἰ εἰσὶν εὔζωστοι microέσα ταχέως διδόντες τοῖς ἀντιπάλοις (13) ὁ γὰρ ἡδονῇ βρωmicroάτων ἐνδεδωκὼς εὐκαταγώνιστος τῷ ὑπογαστρίῳ δέδεικται πάθει τῇ τοῦ ἐλάττονος ἥττῃ τὸ microεῖζον ἐγγυώmicroενος πτῶmicroα καὶ ταῦτα microὲν παρ- αινοῦσι τοῖς ἔτι τὰ τῶν παίδων ἀγωνιζοmicroένοις οἱ προβεβηκότες καὶ χρόνῳ πολλῷ καὶ ἀσκήσει ἐν πείρᾳ τῆς ἀθλήσεως γενόmicroενοι ὅπως τε τὰ τοιαῦτα λύεται τῶν ἀνταγωνιστῶν ἅmicromicroατα εἰδότες σαφῶς ἑαυτοῖς δὲ καὶ ἀλλήλοις οἱ τελειότεροι κενοδοξίαν καὶ ὑπερηφανίαν ἀπαγορεύουσιν ὥσπερ ὑφάλους

13

πέτρας λιmicroένος πλησίον ταύτας φυλάσσεσθαι συmicroβουλεύοντες microετὰ τὸν πολὺν τοῦ πλοῦ κάmicroατον καὶ τὴν τῶν κυmicroάτων microάχην εἰς ἔσχατον φερού- σας καὶ ὀλέθριον κίνδυνον τοὺς ἐν ταῖς τῶν παθῶν τρικυmicroίαις καὶ ζάλαις τῶν ἀκαθάρτων λογισmicroῶν οὐ ναυαγήσαντας (14) Ὥσπερ γὰρ οἱ ἐν τοῖς πελαγίοις χειmicroῶσι διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν κυ- microάτων καὶ τὴν τῶν πνευmicroάτων ἐπήρειαν ἐγρηγορέναι καὶ νήφειν ἀναγκά- ζονται πλησίον ὄντας τοὺς κινδύνους φοβούmicroενοι περὶ δὲ τοὺς λιmicroένας ἔστιν ὅτε γαληνιασθέντες κεκρυmicromicroένοις προσπταίουσι τοῖς βράχεσιν ἀmicroε- ριmicroνίᾳ χαυνούmicroενοι λογισmicroοῦ τὴν ἐν ταῖς θαλαττίαις ζάλαις οὐκ ἀπολο- microένην ἐmicroπορίαν παρrsquo αὐτὸ τοῦ ὅρmicroου τὸ στόmicroιον κενοῦντες ἀθρόον ἅπασαν ὁmicroοῦ οὕτως οἱ πρὸς τὰς τῶν πειρασmicroῶν οὐ καmicroφθέντες προσβολάς ἀλλrsquo ἀσκήσει καὶ καρτερίᾳ παρελθόντες ἀβλαβῶς microετὰ τὴν νίκην πολ- λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον διακεῖσθαι δοκούντων ἐπαρθέντες microικρὸν διrsquo ἀπόνοιαν δίκην ἀθλητῶν περὶ τοὺς στεφάνους αὐτοὺς καὶ τὰ ἔπαθλα καταπεσόντες πτῶmicroα δυσανα- microάχητον καὶ πρὸς διόρθωσιν ἀmicroήχανον ἢ πλωτήρων microετὰ τὸ διανῦσαι τὸν microακρὸν καὶ φοβερὸν πλοῦν τὸν φόρτον κενώσαντες καὶ τὸν microετὰ microόχθου κατrsquo ὀλίγον πεπορισmicroένον πλοῦτον ὑφrsquo ἓν ζηmicroιωθέντες ἀκαίρως καὶ microέmicro- ψεις ἐπὶ τῇ ζηmicroίᾳ τῆς ῥαθυmicroίας ἐκδεχόmicroενοι (15) Κενοδοξία γὰρ ἀποστερεῖ microὲν ἴσως τοὺς microισθοὺς τῶν ἔργων καὶ τὴν ἐργασίαν ποιεῖ τοῖς microοχθοῦσιν ἀνόνητον ὑπερηφανία δὲ microετὰ τῆς ζηmicroίας φέρει καὶ microέγαν ἐπὶ τῇ περιαυτίᾳ τὸν κίνδυνον τὸν συνεργὸν τῶν καλῶν ἀθετοῦσα θεὸν καὶ ἑαυτῇ τῶν κατορθωmicroάτων ἐπιγράφουσα τὴν δύναmicroιν οὕτως οὖν περὶ microὲν ἐκείνων ὁ προφήτης φησὶν ὅτι bdquoὁ συνάγων τοὺς microισθοὺς συνήγαγεν εἰς ἀπόδεσmicroον τετρυπηmicroένονldquo οὔπω ἀποβαλλοmicroένους καὶ ἤδη ἐκρέοντας οὐ χρονίζοντας ἐν τῷ ἀποδέσmicroῳ ἀλλrsquo ὀξέως τὸν δεσmicroὸν παρα- τρέχοντας πλέον κεχηνυίας τῆς ἐκβαλλούσης ὀπῆς παρὰ τὴν εἰσδεχοmicroένην τὰ βαλλόmicroενα τοιαύτη γὰρ ἡ κενοδοξία συντρέχουσαν ἔχει τῷ κέρδει τὴν ἀπώλειαν ἐν αὐτῷ τῷ ἔργῳ ἀφανίζουσα τῇ σκαιότητι τῆς διαθέσεως τὸ γινόmicroενον ὁ δὲ παροιmicroιαστὴς περὶ τῶν ἄλλων bdquoκύριοςldquo φησίν bdquoὑπερ- ηφάνοις ἀντιτάσσεταιldquo ἐχθρὸν ἀντικαθιστῶν δυσmicroενῆ τὸν ἠθετηmicroένον τοῖς ἀθετήσασι (16) ∆ιὰ τοῦτο τοὺς πολίτας ἐκείνης ἀναλογιζόmicroενοι τῆς ἐρήmicroου Μωυσέα καὶ Ἠλίαν τούτων ἀσκοῦνται τὸ ἄτυφον ὧν οἰκοῦσι τὴν χώραν microιmicroεῖσθαι τὴν ἀρετὴν αὐτῶν ἡγούmicroενοι δίκαιον οὔτε γὰρ Μωυσέα πρὸς ἀλαζονείαν τῆς ἀρχῆς ἐπῆρε τὸ microέγεθος οὔτε Ἠλίαν τὸ τῆς θυσίας ἐφύσησε θαῦmicroα πρὸς ἀπόνοιαν ἔmicroειναν δὲ τὴν αὐτὴν ἀεὶ φυλάξαντες ἐν παντὶ καιρῷ κατάστασιν

14

οὐ συmicromicroεταβαλόντες τῇ microεταβολῇ τῶν πραγmicroάτων τὸ φρόνηmicroα ἐν ταύτῃ Μωυσῆς microὲν τὴν Αἰγυπτίων ἀποδιδράσκων ἐπιβουλὴν καὶ τὰ τοῦ Ἰόθορ πρόβατα νέmicroων τῆς θαυmicroαστῆς ἐκείνης ὄψεως γέγονε θεατής τοῦ παmicro- φάγου πυρὸς τότε microαθὼν τὸ τῆς βάτου φρύγανον εὐτονώτερον καὶ χλόην ἰδὼν ἀνθοῦσαν ἐν microέσῃ φλογί ὕστερον δὲ τὸν λαὸν ἐπανάγων ἐν τούτῳ τῷ ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ίστατο κατὰ συγγένειαν τῆς φύσεως εἰς ὅλον τὸ γένος διελθούσης τῆς χάριτος ἔλαmicroψαν γὰρ ἐπὶ τῆς λυχνίας τεθέντες οἱ θεσmicroοὶ τῆς πολιτείας κἂν ἦσαν ὑπὸ τῷ microοδίῳ τῆς λέξεως κεκρυmicromicroένοι πρὸ τῆς σαφηνείας ποτέ (17) ὁ δὲ Ἠλίας ἐνθάδε ἧκε τὴν Ἰεζάβελ φυγὼν καὶ ἐν ταύτῃ καθευδήσας τῇ γῇ τὸν ὀλυρίτην ἄρτον καὶ τὸν καmicroψάκην διαναστὰς εὗρε τοῦ ὕδατος τοῦ- τό τε τὸ σπήλαιον ᾤκησε microηλωτῇ τὸ σῶmicroα ἠmicroφιεσmicroένος τῷ ἀρχαίῳ τῶν προγόνων ἐνδύmicroατι καὶ εἶδεν ὧδε θεὸν ἐν αὔρᾳ λεπτῇ καὶ φωνῆς ἤκουσε θεσπιζούσης τὰ δόξαντα (18) τῆς δὲ καρτερίας καὶ ὑποmicroονῆς τῶν ἀνδρῶν τε- λευταῖον καὶ πρῶτον τεκmicroήριον ἐκείνην οἰκοῦσι διὰ βίου τὴν ἔρηmicroον ἣν οἱ Ἰσραηλῖται παρελθόντες microόνον ἐγόγγυσαν ἑτοίmicroην ἐξ οὐρανοῦ σιτούmicroενοι ἀmicroβροσίαν τροφὴν καὶ τῇ τραπέζῃ microεmicroψάmicroενοι ἐκεῖνοι τεσσαράκοντα ἡmicroε- ρῶν τὴν ἀπουσίαν τοῦ ἐπιστατοῦντος οὐκ ἤνεγκαν οὐδὲ ἔγνωσαν δεόντως οἰκονοmicroῆσαι τῆς ἐλευθερίας τὸ αὐτεξούσιον ἀλλrsquo ἀπέστησαν ταχέως τῇ ἀδείᾳ καταχρησάmicroενοι πρὸς ἀσέβειαν οὗτοι πάντα τὸν χρόνον ἐmicroφιλοσο- φοῦσι τῇ ἐρηmicroίᾳ τῶν ἀναγκαίων σπανίζοντες ἑαυτοῖς ὄντες τῆς εὐσεβείας διδάσκαλοι 4 (1) Ἀλλrsquo οὕτω διακειmicroένοις καὶ οὕτω θεραπεύουσι τὸ θεῖον ἐξαίφνης οὐκ ἐλπισθεῖσα καθάπερ θύελλά ποθεν φάλαγξ ἐπιπίπτει βαρβαρική καὶ περὶ βαθὺν ὄρθρον ἄρτι τῶν ἱερῶν παυσαmicroένοις ὕmicroνων ἐπῆλθον τοῖς θεοσε- βέσιν οἱ ἄνοmicroοι ἔτυχον δὲ κἀγὼ microετὰ τοῦ παιδὸς εὑρεθεὶς ἐκεῖ κατεληλύ- θειν γὰρ ἀπὸ τοῦ ἁγίου ὄρους ἐπισκεψόmicroενος τοὺς ἐν τῇ βάτῳ ἁγίους εἰωθὼς τοῦτο πάλαι ποιεῖν καὶ microαινοmicroένων δίκην κυνῶν εἰσδραmicroόντες ἁρπάζοντες καὶ βοῶντες ἄσηmicroα συναγαγόντες τε ὅσα πρὸς τροφὴν ηὐτρέ- πιστο χειmicroερινήνmdashψύγουσι γὰρ τῶν ἀκροδρύων τὰ χρήσιmicroα καὶ δια- microένειν δυνάmicroενα τῇ τοιαύτῃ φυλάττοντες χρείᾳmdashἡmicroᾶς αὐτοὺς κοmicroίζειν ποιήσαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀποδύσαντες τῶν κεντωνίων γυmicroνοὺς πρὸς σφαγὴν στοιχηδὸν διατάττουσι τοὺς ἡλικίᾳ προέχοντας (2) εἶτα περιστάντες ἕλκουσι τὰ ξίφη τεθυmicroωmicroένοι καὶ τὸ βλέmicromicroα πυρωπὸν πλαγίως ὑπελίττοντες τείνειν τε πρῶτον τῷ ἱερεῖ τοῦ ἁγίου τόπου τὸν αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ-

15

αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ- τόνmdashἄλλος δrsquo ἐπrsquo ἄλλῳ τὰ ξίφη ἑκατέρωθεν εἰσπλήξαντες κατὰ τῶν microεταφρένων οὔτε προσοιmicroώξαντα τῇ ὀδύνῃ οὔτε διαστρέψαντα τὸ πρόσ- ωπον καὶ ἴχνος ἐπὶ τούτου τοῦ ἀλγήmicroατος ἐmicroφήναντα σφραγισάmicroενον δὲ microόνον καὶ bdquoεὐλογητὸς κύριοςldquo προσειπόντα ψιθυρισmicroῷ τοῦ στόmicroατος καὶ ἡ microὲν microία πληγὴ ἀπὸ τοῦ microεταφρένου ἕως microέχρι τῆς σιαγόνος ἐχώρησε διελθοῦσα τὸ οὖς ἡ δὲ ἑτέρα ἀπὸ τοῦ ὤmicroου κατέλαβε τὸν microαζόν καὶ οὕτως ὁ microακάριος ἠρέmicroα δινηθεὶς κατέπεσεν ἐπὶ σχήmicroατος εὐπρεποῦς οὐδὲν οὔτε ἀναιρέσεως οὔτε γυmicroνότητος ἐπιδειξάmicroενος ἄσχηmicroον χάρις δέ τις ἦν ἐπανθοῦσα τῷ σώmicroατι καὶ σκέπουσα τὸ τῆς γυmicroνώσεως ἀκαλλές τοῦτο δὲ microικροῦ δεῖν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ καὶ πράγmicroασι καὶ ῥήmicroασι προεφήτευσεν ὁ ἅγιος φιλοφρονησάmicroενος τοὺς παρόντας δείπνῳ παρὰ τὸ σύνηθες καὶ εἰπών bdquoτί γὰρ οἴδαmicroεν εἰ πάλιν πρὸ τοῦ θανάτου συνάγει πάντας ἡmicroᾶς εἰς ἓν ἑστία καὶ τράπεζαldquo (3) Εἶτα λαβόντες ἀναιροῦσι τὸν συνοικοῦντα τῷ γέροντι καὶ αὐτὸν παλαιὸν ὄντα τῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πόνοις τῆς ἀσκήσεως οὐ microετρίως ἐκτετρυχωmicroένον καὶ αὖθις τὸν τούτοις διακονούmicroενον παῖδα τρόπῳ τοιῷδε συναγαγεῖν αὐτῷ τινα τῶν ἐκχεθέντων ἀκροδρύων εἷς τῶν βαρβάρων προσέταξε κἀ- κεῖνος πρὸς τὸ ἀρέσκον τῷ ἐπιτάξαντι σπουδαίως καθεσθεὶς τὸν κόλπον ὑφήπλωσε ταῖς χερσίν ἐφέλκων τὰ παρακείmicroενα ὡς προστέτακτο πάν- τως τὴν σπουδὴν ἐνδεικνύmicroενος πρὸς ἀρέσκειαν ὡς ἐπιτήδειος εἰς διακο- νίαν νοmicroίζων τούτῳ ὠνεῖσθαι τὸ ζῆν εἰ φανείη σπουδαῖος ἀλλrsquo οὐδὲν ὤνησεν οὐδὲ βαρβαρικὴν ἐmicroάλαξεν ὠmicroότητα πρὸς ἡmicroερότητα λογισmicroοῦ τοῦ εἰκότος οὖσαν microακράν ἄλλος γὰρ ὄπισθεν παρεστὼς τοῦ κολεοῦ τὸ ξίφος εἷλκε λαθραίως ὁ δὲ εἴτε αἰσθόmicroενος τούτου σπωmicroένου εἴτε καὶ ὑπονοήσας τὴν ἀναίρεσιν ὡς ἐπτοηmicroένος τῷ θορύβῳ πρὸς τοῦτο περιάγει microικρὸν εἰς τοὐπίσω τεταραγmicroένον τῷ φόβῳ τὸ πρόσωπον καὶ ὁ ἐφεστὼς ἐφόβησε κραυγῇ τε αὐτὸν βαρβαρικῇ καὶ τῇ τῆς ὄψεως διαστροφῇ καὶ οὕτως ὁ microὲν ἐπὶ τῆς κατακλεῖδος ἐρείσας τὸ ξίφος ὀρθὸν ὦσεν πολλῇ δυ- νάmicroει ἀπὸ τοῦ ἡπατικοῦ κρεmicroαστῆρος ἐπὶ τὸν θώρακα ὁ δὲ πρὶν ἀνασπα- σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ καιρίῳ τῆς πληγῆς οὐ φθάσας γνῶναι τὸν θάνατον ταχέως ἐξελόντα τὴν ψυχὴν τῶν ἀγγείων τοῦ σώmicroατος καὶ δεσmicroῶν ἀθρόως αὐτὴν ἀπολύσαντα ὧν microόλις ἀναχωρεῖ πλοκαῖς βιαίοις συνδεδεmicroένη (20) (4) Τοὺς δὲ λοιποὺς ἡmicroᾶς οὐκ οἶδα τί παθόντες ἀπελαύνουσι φεύγειν τῷ σχήmicroατι τῆς χειρὸς ἐπιτρέποντες ἔτι δὲ ἦσαν ἐν αὐταῖς κατέχοντες ᾑmicroαγ- microένα τὰ ξίφη καὶ οἱ microὲν ἄλλοι διὰ τῶν φαράγγων ἔτρεχον τὸ ὄρος κατα-

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

3

ἀγανάκτησιν οὐχ ἱmicroάντα πρὸς πληγάς οὐ λύγον ἔθιmicroον ἔχων microικροῖς δὲ καὶ microεγάλοις πταίσmicroασιν ἓν ἐπιτίmicroιον εἰδὼς τὸν θάνατον ὁπότε καὶ ἁmicroαρτήmicroατος ἄνευ microέθῃ βεβακχευmicroένος ποτὲ ἢ ἀλόγῳ εἴξας ὁρmicroῇ τὴν ἑτέρων παίζειν εὐκόλως ἀπώλειαν τῇ συνηθείᾳ microεmicroάθηκεν (6) εἰ δὲ ἔθανες ποῦ ποτε τὴν σφαγὴν ἐδέξω τοῦ σώmicroατος πόθεν ὁ κρουνὸς τοῦ σοῦ προ- εχώρησεν αἵmicroατος πῶς ἔσπαιρες τῷ λύθρῳ φυρόmicroενος καὶ ποσὶν ἀθλίοις τὴν ἐπιθανάτιον ὄρχησιν σκηνοβατῶν πῶς ἱκέτευες ἀναιροῦντα τὸν βάρ- βαρον σχήmicroασιν ἐλεεινοῖς microαλάξαι τὸ ἀπηνὲς τούτου βουλόmicroενος φωνῆς γὰρ ἑκάτεροι τῆς ἀλλήλων ἦτε ἀσύνετοι ἥτις ἐmicromicroελῶς ῥυθmicroίζουσα τὴν δέησιν ἐπικάmicroπτει πρὸς οἶκτον τῆς ψυχῆς τὸ θυmicroούmicroενον ποῖος τόπος τὸ σὸν πτῶmicroα κεχώρηκε ποῖοι θῆρες τὰ σὰ διεσπάραξαν microέλη ποῖοι τῶν σῶν σαρκῶν ἐνεπλήσθησαν ὄρνεις ποῖος τῶν φωστήρων τὰ microυστήρια τῆς σῆς ἐπιτέλλων εἶδε γαστρός κεχυmicroένα σπλάγχνα θεασάmicroενος ἐmicroφανῶς τί τοὺς ἀγρίους τῶν θηρίων ἐνίκησεν ὀδόντας ἢ κόρου γενόmicroενον λείψανον ἢ κραταιότητι microεῖναν ἀκατέργαστον αἴθριον λοιπὸν τῷ ἡλίῳ προκείmicroενον οὐκ ἀξιωθὲν διὰ τὴν ἐρηmicroίαν ὁσίας ταφῆς (7) εἴ τίς microοι κοmicroίσας δέδωκε τοῦτο ἢ ἀγαγὼν ἔστησε παρὰ τοῦτο πάντως ἂν ἔσχον microικρὰν γοῦν παραmicroυθίαν τοῦ πάθους ὡς ζῶντι καὶ αἰσθανοmicroένῳ προσλαλῶν τῷ καταλειφθέντι microέ- λει κἂν ὀστέον κἂν σὰρξ κἂν θρὶξ ἔτυχε τὸ ὀφθέν οἱ γὰρ microετριώτερον λει κἂν ὀστέον κἂν σὰρξ κἂν θρὶξ ἔτυχε τὸ ὀφθέν οἱ γὰρ microετριώτερον ἐπὶ ταῖς συmicroφοραῖς ἀτυχοῦντες πολλὴν ἔχουσιν ὡς ἐν κακοῖς τὴν ἀπόλαυ- σιν καὶ τρυφῶσιν ἀληθῶς δευτέραν τρυφήν νοσηλεύοντες ἐπὶ πολὺ τοὺς προσήκοντας καὶ κόρον τῆς θέας τῷ χρόνῳ λαmicroβάνοντες ψυχορραγοῦσι παρακαθήmicroενοι καὶ τελευταίων ῥηmicroάτων ἀκούοντες ἐκκοmicroιζοmicroένοις παρ- επόmicroενοι καὶ τὸν ἔσχατον σηmicroαντῆρα τῷ τάφῳ ἐπιτιθέmicroενον βλέποντες ἅπερ ἅπαντα πολλὴν τῷ πενθοῦντι ποιεῖ καὶ microεγάλην παράκλησιν προποmicro- πὴ καὶ κηδεία καὶ συmicroπάθεια φίλων τὴν ἀθυmicroίαν ἐπικουφίζοντα (8) ἐγὼ δὲ τίνι τούτων παρηγορήσω τὸ πάθος οὐδὲ τὸν τρόπον τοῦ θανάτου microαθὼν οὐδὲ τοῦ νεκροῦ τὸ εἴδωλον ἔχων οἷον ἦν ἐν τῇ τελευτῇ φαντασίᾳ τετυ- πωmicroένον ὧν γὰρ ἡ ὅρασις τοὺς χαρακτῆρας τῇ microνήmicroῃ οὐ παρέδωκε τού- των αἱ microορφαὶ ἄστατοι καὶ ἀόριστοι ἄλλοτε ἄλλως τυπούmicroεναι καὶ ταῖς ὑπαλλαγαῖς τῶν ἰνδαλmicroάτων ἀπατωmicroένην ὀδυνῶσαι τὴν ἔννοιαν (9) Ὢ τῆς ἀδηλίας τῶν κακῶν ὢ τῆς ἀπόρου συmicroφορᾶς τί δακρύσω οὐκ οἶδα τί ὀδύρωmicroαι οὐκ ἐπίσταmicroαι νεκρὸν πενθήσω ἢ ζῶντα δεδεmicroένον ἢ ἀνῃρηmicroένον δουλείαν ὑποmicroένοντα πικρὰν ἢ ὀδύνην ὑποστάντα σφαγῆς αἰχmicroάλωτος γὰρ πρὸς πᾶσαν αἰκίαν πρόκειται πρόχειρος καὶ ταῖς τιmicroω- ρίαις ὑποκέκυφε καὶ microὴ βουλόmicroενος τὴν γνώmicroην τοῦ δεσπόζοντος ἔχων τῶν ἀποφάσεων κυρίαν ὦ πάντων τῶν κατὰ τὸν βίον ἕως νῦν κοινωνέ καὶ

4

microόνος τῆς αἰχmicroαλωσίας τὴν πεῖραν δεξάmicroενος ἐκοινώνησας ἀποδηmicroίας microακρᾶς τῆς ἐν τῇ ξένῃ ταλαιπωρίας συναπήλαυσας τῆς ἐν τῇ ἐρήmicroῳ κα- κοπαθείας ἐκοινοπράγησας τοῦ Ἰσαὰκ πρὸς τὰ δοκοῦντα τῷ πατρὶ τὴν ὑπακοὴν microιmicroησάmicroενος καὶ πῶς νῦν ἐmicroόνωσέ σε ἡ τελευταία συmicroφορὰ καὶ microόνος ἀντλεῖς τὰ τῆς αἰχmicroαλωσίας κακά ἵνα τί φιλανθρωπευθεὶς τὴν πεῖραν τοῦ ξίφους διέφυγον ἵνα τί microὴ κἀmicroὲ προσέθηκε τοῖς ἄλλοις νε- κροῖς ἡ φονία δεξιά ἀλλὰ φειδοῦς ἔτυχον ἐπὶ πεῖραν microειζόνων κακῶν συν- τόmicroου φθονηθεὶς ἀπαλλαγῆς καὶ microακρὸν ἐπὶ σοὶ καὶ ὀδυνηρὸν πένθος καρ- πούmicroενος (10) Ἐπεὶ δὲ συmicroπαθεῖς ὑmicroᾶςrsquo ἔφην lsquoὁρῶ καὶ οὐκ ἄλλως διακειmicroένους ἢ ὡς αὐτὸς ὁ παθώνmdashτούτου γάρ microοι τεκmicroήριον γέγονε τὸ συντεταmicroένον τῆς ἀκοῆς καὶ αἱ συνεχεῖς οἰmicroωγαίmdash πάντα κατὰ microέρος τὰ ἐmicroὰ ὡς ἔχει διεξ- ἀκοῆς καὶ αἱ συνεχεῖς οἰmicroωγαίmdash πάντα κατὰ microέρος τὰ ἐmicroὰ ὡς ἔχει διεξ- ελεύσοmicroαι οὐ microακρηγορῶν εἰ σχολὴν πρὸς τὴν ἀκρόασιν ἄγετε καὶ microή τις ὑmicroᾶς ἀνάγκη πρὸς οἰκείαν χρείαν καλεῖ βαρὺ γὰρ διήγησις περισπω- microένῃ ψυχῇ microᾶλλον τῆς ἀκροάσεως ἐχούσῃ τὸν λογισmicroὸν πρὸς τὸ microεριmicroνώ- microενονrsquo (11) Οἱ δὲ καὶ ὄψει καὶ φωνῇ τὸ πρὸς τὴν ἐρώτησιν ἐνδειξάmicroενοι ἀηδές lsquoκαὶ τίςrsquo ἔφασαν lsquoἄλλη σχολὴ προτιmicroοτέρα τοῦ θεραπεῦσαι ἀνιωmicroένην καρδίαν καὶ κενῶσαι λύπην ὀδυνωmicroένης ψυχῆς ὡς γὰρ νέφος ἀποτίθεται ζόφον ἀποστάζον ὀmicroβρίους σταγόνας καὶ κατrsquo ὀλίγον καθαίρεται τοῦ γνόφου κενούmicroενον τῆς τοῦ ὕδατος ἀχλύος οὕτως κουφίζεται τῆς ἀθυmicroίας ψυχή τὰς οἰκείας τραγῳδοῦσα συmicroφοράς τῇ διηγήσει τῶν λυπηρῶν συνεκκενου- microένης ὥσπερ τῆς ἀηδίας πλήττειν γὰρ οἶδε σιωπώmicroενον πάθος ὡς ἂν ὑγρὸν φλεγmicroαίνοντος τραύmicroατος ὑποσφύζοντος ἀεὶ τοῦ πύου καὶ ὁδὸν οὐκ ἔχοντος ὅθεν κενωθῇ προελθόνrsquo ἔδοξαν οὖν εἰκότα λέγειν κἀγὼ τῆς ἀπαγ- γελίας ἄρχοmicroαι ὧδε 2 (1) lsquoἘmicroοὶ παῖδες ὦ φίλοι γεγένηνται δύο οὗτος ὃν νῦν κάθηmicroαι θρηνῶν καὶ ἕτερος ὁ παρὰ τῇ microητρὶ καταmicroείνας καὶ ἐπὶ τούτοις τὴν πρὸς τὴν γαmicroετὴν κατέλυσα ὁmicroιλίαν εἴτε πρὸς διαδοχὴν τοῦ γένους εἴτε πρὸς θερα- πείαν γήρους τούτους ἀρκεῖν λογισάmicroενος πρέπειν γὰρ ἔκρινα παντὶ λο- γικῷ microὴ εἰς κόρον τῇ ἡδονῇ ἐντρυφᾶν microηδὲ τῇ ἀδείᾳ τοῦ νόmicroου κατακεχρῆ- σθαι πρὸς ὕβριν τῆς φύσεως παύεσθαι δὲ ταχέως λειτουργήσαντα τῷ σκο- πῷ τοῦ κτίσαντος πρὸς αὔξησιν τοῦ γένους οὐχὶ δὲ πάθους παραmicroυθίαν τὸν γάmicroον οἰκονοmicroήσαντος ἵνα microὴ microαρανθείσης ὕστερον τῆς δυνάmicroεως καὶ τῶν ὀρέξεων σβεσθεισῶν αὐτοmicroάτῳ νηνεmicroίᾳ τοῦ γήρους ἡλικίας ἀνάγκῃ οὐχὶ δὲ προαιρέσεως φιλοτιmicroίᾳ τὸ τῆς σωφροσύνης ἐπιγράφηται

5

κατόρθωmicroα (2) οὔτε γὰρ τρόπαιον ἀπειροπόλεmicroος ἵστησί ποτε οὔτε τοῦ ἀγῶ- νος λυθέντος νίκην οἷός τέ ἐστιν αὐχεῖν ἀθλητής ἐπεὶ microὴ πέπτωκεν οὐδε- νὸς προσπαλαίσαντος σεmicroνύνει δὲ τὸν ἀγωνιστὴν ἐν ἀκmicroῇ τῆς νεότητος τῆς ἐπιθυmicroίας φλεγοmicroένης τῶν παθῶν πιmicroπραmicroένων λογισmicroὸς κρατῶν ἐπιθυmicroίας καὶ τὴν ὄρεξιν ἄγχων ὁρmicroῶσαν πρὸς γαmicroικὴν ὁmicroιλίαν κἂν νό- microιmicroος ᾖ καὶ τὴν αὐτοκρατορικὴν microαρτυρῶν αὐτῷ ἐξουσίαν εἷλκε δέ microέ microιmicroος ᾖ καὶ τὴν αὐτοκρατορικὴν microαρτυρῶν αὐτῷ ἐξουσίαν εἷλκε δέ microέ τις ἐπιθυmicroία πολλὴ τῶν ἐν οἷς νῦν πεπόρθηmicroαι τόπων καὶ τῷ λογισmicroῷ πρὸς τὴν ἡσυχίαν ἤmicroην ὅλος ἐπτερωmicroένος οὐδὲν ἄλλο νοεῖν ἢ βλέπειν πλὴν τούτου δυνάmicroενος (3) ὅταν γὰρ ἔρως οὑτινοσοῦν κατάσχῃ ψυχήν πάντων ἀφέλκει βιαίως αὐτὴν καὶ τῶν ἄγαν σπουδαίων καὶ φέρει πρὸς τὸ ποθού- microενον οὐκ ἀνανεύουσαν οὐ πόνον οὐ κάmicroατον οὐχ ὕβριν λογιζοmicroένην πάν- τα γὰρ δουλεύει προθύmicroως τῇ ἐπιθυmicroίᾳ ἑκουσίως τυραννούmicroενα καὶ τὸν ζυγὸν τῆς ὑποταγῆς ἀσmicroενίζοντα ἐθελουσίῳ καὶ αὐτοκελεύστῳ ἀνάγκῃ (4) Ἐπεὶ οὖν ἐπέταττεν αὕτη τὴν ἀποδηmicroίαν καὶ οὐκ ἦν ἀντειπεῖν οὕτως κε- λευούσῃ τυραννικῶς λαβόmicroενος τῶν παίδωνmdashἔτι δὲ ἦσαν νήπιοι κοmicroι- δῇmdashπροσάγω τῇ microητρί καὶ τὸν microὲν ἐπιδίδωmicroι αὐτῇ τὸν δὲ κατέχω παρrsquo ἐmicroαυτῷ καὶ τὸ δόξαν εἶπον καὶ ὡς οὐ microεταπεισθήσοmicroαι διεβεβαιωσά- microην ἐmicroβριθῶς ἡ δέ καὶ πρότερον οὐκ ἀντιλέγειν πεπαιδευmicroένη καὶ τότε τὸ πρόσωπόν microου ἀλλοτρίως πρὸς παράκλησιν ἔχον ὁρῶσα καίτοι τὴν βίαν οὐ φέρουσα οὐδὲ κατέχουσα τῶν δακρύων ἐπιτρέπει τὴν ὁδόν ἀνάγκῃ microᾶλλον εἴξασα ἢ συναινέσασα προαιρέσει τῷ ἔργῳ τὴν γὰρ κρίσιν ἀνένδο- τον βλέπουσα καὶ τὴν ὀδύνην τοῦ χωρισmicroοῦ λογιζοmicroένη τοῦ καθrsquo ἑαυτὴν ἀmicroελήσασα λυπηροῦ τὸ ἐmicroοὶ κεχαρισmicroένον ἐσκόπει ἡττᾶσθαι θέλουσα ἐν οἷς καὶ βουλοmicroένη νικᾶν οὐκ ἠδύνατο (5) ἴστε δὲ ὅσον ἐστὶ διάζευξις τῶν ἅπαξ ἑνωθέντων νοmicroίmicroῳ συναφείᾳ γάmicroου καὶ γενοmicroένων σῶmicroα ἓν ἀπορρή- τῳ τοῦ ζεύξαντος οἰκονοmicroίᾳ ὅτι ὃν ποιεῖ microάχαιρα πόνον τέmicroνουσα σῶmicroα τοῦτον ποιεῖ τῶν εἰς σάρκα microίαν γενοmicroένων διάζευξις ἐγὼ δὲ τότε τὴν δύναmicroιν τῆς ἐπιθυmicroίας ἐθαύmicroασα ὅτε εἶδον αὐτὴν καὶ φύσιν καὶ χρονίαν σχέσιν νικήσασαν πόση γάρ τις ἦν ἀφrsquo ὧν ἔλυσε δεσmicroοὺς ἀλύτους ἐστοχα- ζόmicroην οὓς microόνος οἶδε διαλύειν θάνατος τῇ ἀναισθησίᾳ παρέχων τὸ ἄλυπον αἴσθησις δὲ τοῖς ζῶσι ποιεῖ τέως τὴν ὀδύνην ἀφόρητον συνηθείας ὑπο- microιmicroνήσκουσα καὶ διαθέσεως ἢν microὴ microείζονος ἐπιθυmicroία καλοῦ τῆς προτέρας ἀθρόως ἀmicroβλύνῃ τὰ κέντρα (6) Αὕτη microε τῆς ἡσυχίας ἐποίησεν ἐραστὴν καὶ πρὸς τὴν ποθουmicroένην ὡδή- γησεν ἐρηmicroίαν καὶ microέχρι πολλοῦ παρεσκεύασε διαιτηθῆναι ἡδέως γαλή- νης ἀπολαύοντα πολλῆς καὶ οὐρίῳ πνεύmicroατι πρὸς τὸν σκοπὸν εὐθυνόmicroε- νης ἀπολαύοντα πολλῆς καὶ οὐρίῳ πνεύmicroατι πρὸς τὸν σκοπὸν εὐθυνόmicroε-

6

νον ἕως ἡ πόθεν οὐκ οἶδα καὶ πῶς ἐπεισπελάσασα καταιγὶς τὴν ζάλην ἤγειρεν ἐκείνην ἥτις τὰς microυριοφόρους ὁλκάδας τῶν ἁγίων ἐχείmicroασε σω- microάτων ἐχείmicroασεν ἀλλrsquo οὐ κατέδυσε συνέτριψεν ἀλλrsquo οὐκ ἐζηmicroίωσέ τι τῶν ἀγωγίmicroων πάντα γὰρ τὸν φόρτον τῆς ἐmicroπορίας microεθrsquo ἑαυτῶν οἱ κυβερνῆ- ται λαβόντες πρύmicroναν πρὸς οὐρανὸν ἐκ πελάγους ἀνεκρούσαντο τὰς δια- λυθείσας σανίδας καταλιπόντες τοῖς πειραταῖςrsquo (7) lsquoΚαὶ τίς ἄρα λόγος τῆς ἀναιρέσεωςrsquo ἔφασαν ἐκεῖνοι lsquoκαὶ πῶς οἱ δου- λεύοντες ἀmicroέmicroπτως θεῷ παρεδόθησαν τοῖς ἀσεβέσιν εἰς ἀπώλειαν παί- γνιον βαρβαρικῆς γενόmicroενοι χειρός καὶ ἤργησε τῆς προνοίας ἡ δύνα- microις ἐπὶ τῷ τοιούτῳ σιωπήσασα δράmicroατι οὔτε κωλύσασα δυναmicroένη τὴν ἔφοδον οὔτε ἀορασίᾳ τοὺς ὠmicroοθύmicroους παραγενοmicroένους πατάξασα οὔτε ξηράνασα τὰς ἀνόmicroους κατὰ τῶν ὁσίων ἀνατεινοmicroένας δεξιάς ὡς πολλάκις ἐπὶ τῶν microακαρίων αἱ γραφαὶ γεγενῆσθαι διαγορεύουσι (8) καὶ γὰρ οἱ τῷ Ἐζεκίᾳ ἐπιστρατεύσαντες ἀδίκως ποτὲ Βαβυλώνιοι ἀπεστράφησαν ἄπρα- κτοι οὔτε δυνηθέντες ἀδικῆσαι τοὺς πορθουmicroένους καὶ προσαποβαλόν- τες πολλοὺς τῆς οἰκείας δυνάmicroεως πανστρατὶ κοιmicroηθέντες ὁλόκληροι καὶ ὀλίγος κοmicroιδῇ τῶν ζώντων ἀριθmicroὸς εὑρεθέντες πρωί ἑκατὸν ὀγδοή- κοντα πέντε χιλιάδες πῶς ἀνῃρέθησαν ἢ τίς ὁ ἀνελὼν οὐκ ἔχοντες εἰπεῖν ἑνὸς γὰρ ἐν microιᾷ νυκτὶ ἔργον ἀγγέλου ὁ τοσοῦτος ἡσυχῇ γέγονε φόνος καὶ ἔκειντο καθεύδειν νοmicroιζόmicroενοι σχέδιοι ὡπλισmicroένοι νεκροί οὔτε πληγὴν ἔχοντες ξίφους καὶ τὰς ψυχὰς σεσυληmicroένοι θανόντες ἀληθῶς καὶ ἴχνος οὐκ ἔχοντες ἀναιρέσεως ἄπορον ποιήσαντες τοῖς οἰκείοις ἐπὶ πολὺ τὸ συmicroβάν ἔνυττε γὰρ ἕκαστος διυπνίζων τὸν πέλας καὶ ἦν οὗτος ἀκίνητος ἐκάλει καὶ ἔmicroενεν ἄφωνος ἠρεύνα τὸ σῶmicroα καὶ ἦν τοῦτο ἄτρωτον ἐν ταῖς ῥισὶν ἐζήτει τὸ πνεῦmicroα καὶ τοῦτο ἦν ἔρηmicroον τοῦ ζητουmicroένου ἕως ἐπιλάmicro- ψας ἥλιος πρωὶ τὸ πάθος ἡρmicroήνευσε τῷ χρώmicroατι τῶν ἀνῃρηmicroένων δείξας τοῦ θανάτου τὰ σύmicroβολα (9) Καὶ οἱ τῷ Ἐλισσαίῳ δὲ πάλιν ἐπελθόντες Ἀσσύριοι καὶ ζητοῦντες πρὸς φόνον τὸν ἅγιον καὶ οἱ τῷ Λὼτ ἐπιστάντες κατὰ τῶν ἀγγέλων τῇ οἰκίᾳ Σοδοmicroῖται ἐπατάχθησαν ἀορασίᾳ χλεύη παραδοθέντες τοῖς ζητουmicroένοις Σοδοmicroῖται ἐπατάχθησαν ἀορασίᾳ χλεύη παραδοθέντες τοῖς ζητουmicroένοις καὶ παίγνιον εἴπερ ἀδικεῖν ἐβούλοντο οἱ microὲν γὰρ παραλυθέντες ἐζήτουν ψηλαφητὶ τὴν θύραν οἱ δὲ οὐκ ᾔδεισαν ποῖ χωροῦσιν ἀγόmicroενοι ἐγγὺς ἔχοντες τὸ ζητούmicroενον καὶ πελάσαι τούτῳ ὅπως οὐκ ἔχοντες ἀρρώστων δίκην καὶ ἠκρωτηριασmicroένων ἀργὴν περικείmicroενοι παντευχίαν ὥσπερ ἢ τὴν δύναmicroιν ἢ τὰ πρὸς τὴν πολεmicroικὴν ἐνέργειαν microέλη λελωβηmicroένοι τῆς στρα- τηγούσης τούτων ὄψεως εἴτε θανούσης παντελῶς εἴτε καθευδούσης ὕπνον βαθύν ἑνὶ γοῦν ἀόπλῳ εἵπετο αἰχmicroάλωτος τοσαύτη πολεmicroίων πληθύς

7

κρηmicroνοῖς καὶ φάραγξιν ἀφανισθῆναι δυναmicroένη εὐκόλως εἰ τοῦτο εἶχεν ἡ τοῦ ἄγοντος γνώmicroη καὶ πρόθεσις τότε σωθεῖσα ὅτε τὴν ὄψιν κηδεmicroονίᾳ τοῦ προφήτου ἀπέλαβεν ὁδὸν ἰδεῖν δυνηθεῖσα φέρουσαν πρὸς τὴν οἰκείαν πατρίδα (10) Ἄλλοτε βασιλέως ἀσεβοῦς κατὰ προφήτου τὴν παρανοmicroίαν ἐλέγχοντος θυmicroουmicroένου καὶ τὴν δεξιὰν κατrsquo αὐτοῦ ὡπλισmicroένην ἐπάραντος ἀνετάθη microὲν ξιφηφόρος ἡ χεὶρ πρὸς ἔλεγχον φονικῆς προαιρέσεως ἔmicroεινε δὲ ξηρὰ ἐν microετεώρῳ τῷ σχήmicroατι καθάπερ ἀνδριάντος οὐ πεφυκυῖα πρὸς ἄλλο microετα- ρρυθmicroίζεσθαι σχῆmicroα ἢ ὅπερ ἐξ ἀρχῆς χυθεῖσα παρὰ τοῦ τεχνίτου ἐδέ- ξατο ἵνα microὴ πάθῃ προφητικὸν σῶmicroα ἅπερ ἡ ἄδικος χεὶρ ἔmicroελλε δρᾶν ὑπηρετοῦσα παρανόmicroῳ θυmicroῷ πῶς οὖν οἱ νῦν θανόντες ἔθανον ἀβοήθητοι καὶ ἡ τῶν ἀνελόντων γνώmicroη τὸ ἔργον ἤνυσεν εὐκόλως οὐδενὸς οὐδαmicroόθεν ἀπαντήσαντος αὐτοῖς δυσχεροῦςrsquo (11) lsquoΚαὶ τί γὰρ δεῖ νῦνrsquo ἔφην lsquoκινεῖν τοὺς περὶ τῆς προνοίας λόγους τίς δὲ καὶ ἱκανὸς πρὸς διάληψιν τῶν τοῦ θεοῦ κριmicroάτων ἵνα παραστήσῃ ἐν το- σαύτῃ δυσχερείᾳ πραγmicroάτων τῆς οἰκονοmicroίας τοῦ δεσπότου τὸ δίκαιον ἀτονεῖ πᾶς ἀνθρώπινος λογισmicroὸς πρὸς τὴν τοιαύτην ἔρευναν καὶ ἀποπίπτει νικώmicroενος τῷ ἀπείρῳ τῆς καταλήψεως οὐχ εὑρίσκων αἰτίαν εὔλογον ἐφαρmicroόσαι τοῖς γινοmicroένοις (12) καὶ γὰρ πάλαι πολλὰ γέγονε τοιαῦτα καὶ πέρας ἔλαβε τῶν πονηρῶν ἡ ἐπιβουλή τῆς δίκης σιωπησάσης τέως τῶν τολmicroη- θέντων τὴν ἐκδίκησιν καὶ ἐπισχούσης τὴν ἄmicroυναν ἐπειδὴ πάντως καιρὸς κρίσεως τὴν τούτων ἐκδέχεται ζήτησιν πῶς γὰρ τὸν Ἄβελ ἐπrsquo εὐσεβείᾳ παρὰ τοῦ θεοῦ microεmicroαρτυρηmicroένον φθονέσας ἀνεῖλεν ὁ Κάιν καὶ γονεῖς λυ- παρὰ τοῦ θεοῦ microεmicroαρτυρηmicroένον φθονέσας ἀνεῖλεν ὁ Κάιν καὶ γονεῖς λυ- πήσας οὔπω νεκρὸν θεασαmicroένους ποτέ οὔτε εἰδότας πεῖραν ὅλως θανάτου καὶ θεὸν παροργίσας ἐπὶ πρώτῃ τολmicroηθείσῃ σφαγῇ καὶ ἐν νεαρᾷ κτίσει microειώσας ἄρτι τὸ γένος αὔξειν ἀρξάmicroενον καὶ οὐδὲ ὡς ἀδελφὸν οἰκτείρας κοινωνήσαντα γενέσεως καὶ ἀνατροφῆς οὐδὲ ὡς παραmicroυθίαν θελήσας ἔχειν τῆς ἐρηmicroίας microόνος microετὰ τῶν φυσάντων microέλλων ἐνδιατρίβειν το- σούτῳ πλάτει τῆς γῆς οὔπω πολλῶν ὄντων ἀνθρώπων καὶ ποιούντων ἐκ τοῦ πλήθους ἀλλήλοις παραmicroυθίαν (13) πῶς δὲ τὸν Ναβουθαὶ λίθοις καταλευ- σθῆναι ἡ Ἰεζάβελ παρανοmicroοῦσα προσέταξε microὴ τὴν κτῆσιν αὐτῇ τοῦ ἀmicro- πελῶνος παραχωρήσαντα πῶς δὲ καὶ microιᾷ ῥοmicroφαίᾳ τοῦ ∆οὴκ ἔπεσαν ἑξή- κοντα πρὸς τοῖς τριακοσίοις ἱερεῖς ἢ πάλιν ἄπειρον τῶν δικαίων ἐν τῇ Ἰερουσαλὴmicro πῶς ἀνῄρηται πλῆθος κρατησάντων πολεmicroίων τινῶν θηρίοις καὶ οἰωνοῖς εἰς βρῶσιν προκείmicroενον οὓς ὁ microελῳδὸς ἀποθρηνῶν ἔλεγεν bdquoἔθεντο τὰ θνησιmicroαῖα τῶν δούλων σου βρώmicroατα τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρα- νοῦ τὰς σάρκας τῶν ὁσίων σου τοῖς θηρίοις τῆς γῆς ἐξέχεαν τὸ αἷmicroα αὐ-

8

τῶν ὡσεὶ ὕδωρ κύκλῳ Ἰερουσαλὴmicro καὶ οὐκ ἦν ὁ θάπτωνldquo (14) πῶς δὲ προ- φητῶν ἀπέθανον καὶ ἀποστόλων χοροὶ πρὸς τῶν παρανόmicroων ἐπιβουλευ- θέντες πρισθέντες σφαγέντες καταλευσθέντες ὠmicroῶς οὐ microόνον οὐδὲν ἄξιον πεπραχότες θανάτου ἀλλὰ καὶ εὐεργέται τῶν ἀνῃρηκότων ἀεὶ γε- γενηmicroένοι ἐῶ λέγειν περὶ τῆς ἀπειροκάκου τῶν νηπίων ἡλικίας πῶς οἱ microὲν ἐπὶ τοῦ Φαραὼ τῷ ποταmicroίῳ ἀπεπνίγησαν ὕδατι φόβῳ τῆς ἐπιτραφησο- microένης νεότητος καταδικασθέντες τοῦτον τὸν θάνατον οἱ δὲ ἐπὶ τοῦ Ἡρῴ- δου ξίφει διαφθαρέντες οἰκτρῶς πρὶν γεύσασθαι τῶν ἡδέων τοῦ βίου ὀδύνης πειραθέντες θανατικῆς ἵνα microὴ λάθῃ τραφεὶς ὁ ὑπονοούmicroενος βα- σιλεύς καὶ τούτοις πᾶσιν ἐφησύχασεν ὁ κριτὴς ἀκώλυτον φέρεσθαι τῶν microιαιφόνων ἐάσας τὴν αὐθάδειαν τὴν γὰρ ἡmicroέραν τῆς κρίσεως αὐτοῖς ἔστησεν ὅρον τῆς ἀνταποδόσεως τῶν πεπραγmicroένων καὶ microακροθυmicroεῖ τέως τῶν νόmicroων τὴν παράβασιν καὶ τὰς εὐθύνας εἰς ἐκεῖνον τηρῶν τὸν καιρόν (15) Ἀλλὰ ταῦτα microὲν οὔτε τοῦ παρόντος καιροῦ οὔτε τῆς ἐmicroῆς δυνάmicroεως κι- νεῖν ὡς προλαβὼν ἔφην τὰ δόγmicroατα καὶ χρόνου πολλοῦ καὶ γλώσσης ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν τὸ πάθος ἐπείγει εἰπεῖν τέως τὸ ἐmicroόν ταῦτα λέξω τάχα τι ῥᾴων ἔσοmicroαι microικρὸν ἐπικουφισθεὶς τῆς ἀφορήτου ὀδύνης οὐ φέρω γὰρ τὴν microνήmicroην ἧς τὸ ἔργον τεθέαmicroαι πῶς οὐκ οἶδα τὴν πεῖραν ἐνεγκὼν ἧς τὴν ὑπόmicroνησιν ὀδυνῶσαν ἀναίνοmicroαι microικροῦ δεῖν καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀχαριστῶ τῶν τύπων ἐκείνων γενοmicroένοις αἰτίοις πρὸς οὓς ἀφορᾶν ἀεὶ βιαζόmicroενος διηνεκῶς ἔχω νύττον τὸ πάθος νύκτωρ microὲν τοῖς ἐνυπνίοις microεθrsquo ἡmicroέραν δὲ τοῖς λογισ- microοῖς ἀνιώmicroενος ἀνίαν πικράν οὔτε γὰρ καθεύδων ἀmicroέριmicroνον ἔχω τὸν ὕπνον ὡς πολλοὶ τῶν microεθηmicroερινῶν φροντίδων ἀνιέmicroενοι τῷ κάρῳ τοῦ ὕπνου καὶ τότε δὲ microέ τις ταράσσει φαντασία τῶν τετελεσmicroένων καὶ τὰ εἴδωλα παραφαίνει νεοσφαγῆ καὶ σπαίροντα ὡς ἐπὶ νεαρῷ πάθει πάλιν τὸ ἄλγος καινίζοντα (16) Ἀναγκαῖον δὲ τῆς ἀκολουθίας διδούσης καιρὸν τοῦ λόγου τὸν βίον πρό- τερον διηγήσασθαι τῶν ἐν τοῖς τόποις ἐκείνοις ἁγίων καὶ τὴν ζωὴν εἰπεῖν τῶν ἐπελθόντων βαρβάρων ἵνrsquo ἔχῃ τὸ σῶmicroα τῆς ἱστορίας τὴν ἁρmicroονίαν ἀκόλουθον οὐδενὸς παραλελειmicromicroένου τῶν εἰς γνῶσιν ἐλθεῖν τοῖς φιλο- microαθέσιν ὀφειλόντων οἶδε γὰρ λυπεῖν σιωπηθὲν τὸ γνωσθῆναι σπουδαζό- microενον ὡς ἂν ἀποτυχία ποθουmicroένου πράγmicroατος θλῖβον ἀεί ἕως ἂν πληρο- φορήσῃ τὴν ἐπιθυmicroίαν γνωσθέν 3 (1) Τὸ microὲν οὖν εἰρηmicroένον ἔθνος τὴν ἀπὸ Ἀραβίας microέχρις Αἰγύπτου θαλάσσῃ Ἐρυθρᾷ καὶ Ἰορδάνῃ ποταmicroῷ παρατεταmicroένην νέmicroεται ἔρηmicroον οὐ τέχνην

9

οὐκ ἐmicroπορίαν οὐ γεωργίαν ἐπιτηδεῦόν ποτε microόνην δὲ τὴν microάχαιραν ἔχον τῆς τροφῆς ὑπόθεσιν ἢ γὰρ ἀγρεύοντες τὰ τῆς ἐρήmicroου ζῷα διαζῶσι σαρ- κοφαγοῦντες ἢ τοὺς παρατυγχάνοντας αἷς ἐφεδρεύουσιν ὁδοῖς λῃζόmicroενοι τὴν ἀναγκαίαν χρείαν ἑαυτοῖς ἀνύουσιν ὁπωσοῦν ὅταν δὲ ἀmicroφοτέρων ἀπο- ρίᾳ σπανίσῃ τούτοις τὰ ἐπιτήδεια τότε τοῖς ὑποζυγίοιςmdashκάmicroηλοι δέ εἰσι δροmicroάδεςmdashπρὸς ἐδωδὴν κατακέχρηνται θηριώδη καὶ αἱmicroοβόρον ζῶντες βίον κατὰ συγγενείας ἢ συσκηνίας microίαν σφάζοντες καὶ θέρmicroῃ πυ- ρὸς ὀλίγῃ σαρκῶν χαυνοῦντες τὸ εὔτονον ὡς microόνον εἴκειν microὴ πρὸς πολλὴν βίαν ἕλκουσι τοῖς ὀδοῦσιν ὡς εἰπεῖν τρέφονται κυνικῶς θεὸν οὐκ εἰδότες οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- τες ἀνατέλλοντι τῶν λαφύρων τὰ δόκιmicroα ὅταν ἐξ ἐφόδου λῃστρικῆς αὐτοῖς περιγένηταί τι πρὸς σφαγὴν ἐπιτήδειον (2) παῖδας δὲ microάλιστα προσφέρειν σπουδάζουσιν ὥρᾳ καὶ ἡλικίας ἀκmicroῇ διαφέροντας ἐπὶ λίθων συmicroπεφορη- microένων περὶ τὸν ὄρθρον τούτους ἱερεύοντες ὅ microε καὶ λίαν ὦ φίλοι ὀδυνᾷ καὶ ταράττει microή πως τοῖς ἀνόmicroοις ἡ microορφὴ τοῦ παιδὸς πρὸς τὴν νενο- microισmicroένην ἀσέβειαν ἔχουσά τι λίχνον καὶ ἐπαγωγὸν γένηται χρήσιmicroος πρὸς τὸ δοκοῦν αὐτοῖς καὶ ἁγνῆς σῶmicroα ψυχῆς ὑπὲρ τῶν ἀκαθάρτων ἀνενεχθῇ τοῖς παλαmicroναίοις ἱερεῖον δαίmicroοσι λύτρον αὐτοῖς καὶ καθάρσιον ὡς δοκοῦ- σιν ἐσόmicroενον ἀνθρωποθυτεῖν ἀφειδῶς εἰθισmicroένοις καὶ οἶκτον οὐκ εἰδόσι λαβεῖν τῶν ἀναιρουmicroένων παίδων κἂν σειρήνια θρηνωδοῦσι δεόmicroενοι (3) ἢν δrsquo οὗτοι microὴ παρῶσι κάmicroηλον λευκὴν τῷ χρώmicroατι καὶ ἄmicroωmicroον ἐπὶ γονά- των κατακλίναντες περιέρχονται τρίτῳ κύκλῳ κειmicroένην παmicroπληθεὶ δο- λιχεύοντες ἐξάρχει δέ τις καὶ τῆς περιόδου καὶ ᾠδῆς τῆς εἰς τὸ ἄστρον αὐ- τοῖς πεποιηmicroένης ἢ τῶν βασιλευόντων ἢ τῶν ἡλικίᾳ γήρους σεmicroνυνοmicroένων ἱερέων ὃς microετὰ τὴν τρίτην περίοδον οὔπω τῆς ᾠδῆς παυσαmicroένου τοῦ πλήθους ἔτι δὲ ἐπὶ γλώσσης τὸ ἀκροτελεύτιον τοῦ ἐφυmicroνίου φέροντος σπασάmicroενος τὸ ξίφος εὐτόνως παίει κατὰ τοῦ τένοντος καὶ πρῶτος microετὰ σπουδῆς τοῦ αἵmicroατος ἀπογεύεται καὶ οὕτως προσδραmicroόντες οἱ λοιποὶ ταῖς microαχαίραις οἱ microὲν σὺν ταῖς θριξὶ microέρος τι βραχὺ τῆς δορᾶς ἀποτέmicroνου- σιν οἱ δὲ τὸ ἐπιτυχὸν ἁρπάζοντες τῶν σαρκῶν ἀποκόπτουσιν οἱ δὲ microέχρι σπλάγχνων χωροῦσι καὶ ἐγκάτων οὐδὲν τῆς θυσίας καταλιmicroπάνοντες ἀκατέργαστον ὃ δυνήσεται λοιπόν ποτε ὀφθῆναι φαίνοντι τῷ ἡλίῳ οὔτε γὰρ ὀστέων καὶ microυελῶν ἀπέχονται νικῶντες παραmicroονῇ τὴν κραταιότητα καὶ σχολῇ περιγινόmicroενοι τῆς ἀντιτυπίας (4) οὗτος microὲν οὖν τοῖς βαρβάροις βίου καὶ θρησκείας ὁ νόmicroος καὶ οὕτως ἐmicroβιοτεύοντες τῇ ἐρηmicroίᾳ τόπους ἐκ τόπων ἀmicroείβουσιν ἐκεῖ τὰς παρεmicroβολὰς ποιούmicroενοι ὅπου δrsquo ἂν χιλὸν εὔπο- ρον ᾖ τοῖς κτήνεσιν καὶ ὕδωρ εὑρεῖν δαψιλές ὀλίγους δὲ τόπους τῆς ἐρη-

10

microίας οἱ τὸν microοναχικὸν microετερχόmicroενοι βίον ἐπιλεξάmicroενοι ἔνθα τὴν ἀνάγκην τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁπωσοῦν ἐκπληρῶσαι τῇ τοῦ ὕδατος εὐπορίᾳ οἱ microὲν καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες ὀλίγοι microὲν τὴν ἐκ πυρῶν εἰδότες τροφήν ὅσοι τῆς ἐρηmicroίας τὸ ἄγονον ἐπι- microελείᾳ πρὸς σίτου γένεσιν βιάσασθαι δύνανται σκαλίδι microικρᾷ βραχεῖαν καὶ λυπηρὰν ἐργαζόmicroενοι γῆν καὶ ὅσην ἡ πρὸς τὸ ζῆν ἐνδεῶς ἀναγκάζει χρεία οἱ δὲ πολλοὶ λαχάνων ὠmicroῶν καὶ ἀκροδρύων στοιχοῦσι διαίτῃ τρά- πεζαν ἀκαρύκευτον ἀγαπῶντες καὶ ἄτεχνον microακρὰ χαίρειν εἰπόντες ὀψαρ- τυτῶν καὶ σιτοποιῶν περιεργίαις ἵνα microήτε πολὺν καιρὸν τῇ τοῦ σώmicroατος σχολάζοντες θεραπείᾳ τῆς ἀναγκαιοτέρας ἀmicroελῶσι προσεδρίας ἀλλὰ κα- θαρῷ τῷ νῷ τὸ θεῖον θρησκεύωσι καὶ νηφαλίῳ σαρκῶν κραιπάλῃ τὸν λογισmicroὸν οὐ βαρούmicroενοι οὐδὲ ζωmicroαρίων κνίσῃ τὴν τῆς γαστρὸς κολα- κεύοντες ἡδονήν (5) Τοσοῦτον γὰρ ἴσχυσε νῦν ἡ ἄπληστος λαιmicroαργία ὡς καὶ ὄψει καὶ ὀσφρή- σει καὶ γεύσει λειτουργεῖν ἀναγκάζειν τῇ ἐπιθυmicroίᾳ τοῖς παρατρίmicromicroασι τῶν χυλῶν εἰς ἀτmicroῶν καὶ χρωmicroάτων καὶ ποιοτήτων διαφορὰς ποικίλλοντας τῆς ἡδονῆς τὰ ὑπεκκαύmicroατα οὐ γὰρ ἤρκεσε τοῖς λίχνοις τῶν ἀνθρώπων τὸ ἐν τῇ γεύσει διάφορον οὐδὲ τῆς κνίσης τῶν ὄψων τὸ ἐξηλλαγmicroένον ἂν microὴ καὶ τῶν χρωmicroάτων τὸ ποικίλον ἐν τοῖς ζωmicroοῖς πρὸς ἔφεσιν ἐρεθίσῃ τὴν ὄρεξιν ξανθότητι καὶ λευκότητι καὶ τῇ τοῦ microέλανος ὑδαρεστέρᾳ χρόᾳ πρὸ τῆς γεύσεως ἑστιῶντα τὴν ὅρασιν (6) ἵνα γὰρ εὐφραίνηται microὲν ἡ ὄσφρησις δεῖ τοῖς ζωmicroοῖς ἐmicromicroεmicroεῖχθαι τῶν ἀρωmicroάτων τὰ εὐωδέστατα ἵνα δὲ πάλιν ὁ λαιmicroὸς ἔχῃ τὸ τερπνόν δεῖ κεκρᾶσθαι πρὸς τὸ ἡδὺ τῶν γλυκέων καὶ δρι- microέων στυφῶν τε καὶ ἁλmicroυρῶν τὰς ποιότητας χρὴ δὲ καὶ τὴν ὄψιν microὴ ἀmicroοιρεῖν τῆς ἀπολαύσεως διὰ τοῦτο κνῆκοι καὶ ὄρυζαι κρόκοι τε καὶ καρύων χυmicroοειδεῖς ἐπιχύσεις καὶ ἄλλαι χροϊσmicroάτων παmicroπληθεῖς διαφοραὶ ζωγραφικαῖς microίξεσι τὴν βαφὴν ἀρτύουσι τοῦ ἐδέσmicroατος ὅπως ἐκ πάντων ἡ δέσποινα γαστὴρ ὡmicroολογηmicroένον ἔχῃ τὸ ἀκριβὲς τῆς σκευασίας ὥσπερ κριταῖς ἐmicroπείροις πεισθεῖσα ταῖς εἰρηmicroέναις αἰσθήσεσι δοκιmicroάζειν ἐπι- σταmicroέναις καλῶς τὰ κατrsquo αὐτὰς αἰσθητά (7) Ἀλλrsquo οὐ τοιαύτη τῶν εἰρηmicroένων ἡ ἀγωγὴ οὐδὲ πρὸς τὸ ἁβρὸν τῆς διαίτης ἐπτοηmicroένη οὐ microόνον γὰρ τῇ ποιότητι τῶν ἡδέων ἀπετάξαντο χλευάσαντες τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος πρὸς τὴν ποσότητα τὸ φιλότιmicroον ἐκτείνουσι τῆς ἐγκρατείας το- σοῦτον ὅσον microὴ ἀποθανεῖν παρὰ γνώmicroην τοῦ ζῳοπλάστου τρεφόmicroενοι καὶ ζηmicroιωθῆναι microισθοὺς τῆς ἐν τῇ ζωῇ τῶν καλῶν ἐργασίας οὕτως οὖν οἱ microὲν

11

τῇ κυριακῇ ἅπτονται τροφῆς τὸ ἑβδοmicroαδικὸν διάστηmicroα παρατρέχοντες ἄσιτοι οἱ δὲ microεσολαβοῦσι τὸν χρόνον δὶς τῆς ἑβδοmicroάδος παρατιθέmicroενοι τράπεζαν οἱ δὲ σιτοῦνται παρὰ microίαν ἡmicroέραν δεικνύντες διὰ τῆς ἐνδεχοmicroέ- νης σπουδῆς ὡς ἀγαπῶσι microὲν τὸ ἀπροσδεὲς καὶ ἄσιτον πείθονται δὲ τοῖς νόmicroοις τῆς φύσεως καmicroπτόmicroενοι microόλις τῇ ἀνάγκῃ τοῦ σώmicroατος καὶ τότε πρὸς τὴν τοιαύτην καταβαίνοντες χρείαν ὅτε τὴν δύναmicroιν τοῦ ζῴου κατα- microάθωσι παντελῶς ἀσθενήσασαν καὶ microηκέτι ὑπουργοῦσαν πρὸς τοὺς ἐπι- βάλλοντας πόνους τῇ ἀρετῇ τοσοῦτος γὰρ ἑκάστῳ ζῆλος τῆς ἀγγελικῆς ἐντέτηκε πολιτείας ὡς microιmicroεῖσθαι τὸ ἀπροσδεὲς τῇ ὀλιγαρκίᾳ ἐθέλειν καὶ νικᾶν τῆς φύσεως φιλονικεῖν τὸ ἐλάττωmicroα τῷ τῆς προθυmicroίας πλεονεκτή- microατι (8) Οὐ γὰρ πολιτεύεται παρrsquo αὐτοῖς καίσαρος νόmicroισmicroα ἐπεὶ microηδὲ πρᾶσιν ἴσασι καὶ ἀγορασίαν ἕκαστος γὰρ ἑκάστῳ προῖκα παρέχει τὸ χρήσιmicroον ἀντιλαmicroβάνων οὗ λείπεται λαχάνων δὲ καὶ ἀκροδρύων καρπὸς καὶ σπά- νιος ἄρτος ἡ εἰς ἀλλήλους γίνεται φιλοτιmicroία τῷ παρόντι καὶ ὑπάρχοντι δεικνῦσα τῆς ἀγάπης τὰ σύmicroβολα ταύτην γὰρ οὐχ ὕλης διαφορὰ διαθέσεως δὲ παρίστησι microεγαλοψυχία τὸ δαψιλὲς τῆς γνώmicroης καὶ ἐν τοῖς microικροῖς δώ- ροις ἀριδήλως ἐmicroφαίνουσα (9) ἀλλrsquo οὐδὲ φθόνος ὁ microάλιστα ταῖς προκοπαῖς παρακολουθεῖν εἰωθὼς ἔσχεν ἐκεῖ χώραν ποτέ οὐδὲ τὸν ἔλαττον ἐν τοῖς καλοῖς εὐδοκιmicroοῦντα ἡ τοῦ microᾶλλον διαλάmicroποντος πρὸς βασκανίαν ἐκίνησεν ὑπεροχή ὡς microηδὲ τοῦτον κατrsquo ἐκείνου πρὸς ἔπαρσιν ἐφύσησεν ἀλαζονεία microέγα φρονεῖν ἐπὶ τοῖς κατορθώmicroασιν ἀπατήσασα καὶ γὰρ ὁ ὑπερέχων ἐν τοῖς τῆς ἀρετῆς πλεονεκτήmicroασι δυνάmicroει θεοῦ ἢ πόνοις οἰκείοις τὸ πᾶν ἐπιγράφων ἐmicroετρίαζεν ἑκών ὡς οὐκ αὐτουργὸς τῶν καλῶν ἀλλrsquo ὄργανον τῆς ἐνεργούσης χάριτος καὶ ὁ ἐλαττούmicroενος ἐν τούτοις διὰ σωmicroατικὴν ἴσως ἀσθένειαν καὶ ἄκων ἐταπεινοῦτο ῥαθυmicroίᾳ γνώmicroης οὐχὶ δὲ φύσεως ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος (10) Οὕτως οὖν ἄλλος ἄλλου καὶ πάντες ἁπάντων εἰσὶ microετριώτεροι οὐκ ἐν φρονήmicroατι τὴν ὑπεροχὴν ἕκαστος ἔχειν ἀλλrsquo ἐν λαmicroπρῷ βίῳ σπουδάζοντες διὰ τοῦτο γὰρ καὶ τὴν οἰκουmicroένην φυγόντες οἰκοῦσι τὴν ἔρηmicroον θεῷ τὰ κατορθώmicroατα δεικνύντες παρrsquo οὗ καὶ τῶν πόνων ἡ ἀmicroοιβὴ τοῖς ἐργαζο- microένοις ἐλπίζεται καὶ οὐκ ἀνθρώποις τὰς κατὰ θεὸν πράξεις ἐmicroφανίζον- τες ὧν ὁ ἔπαινος καὶ τῇ προθυmicroίᾳ καὶ τοῖς microισθοῖς λυmicroαίνεσθαι πέφυκεν τὴν microὲν χαυνῶν τῇ ἀπονοίᾳ πρὸς ἀmicroέλειαν τοὺς δὲ ἐλαττῶν τῇ ἀπάτῃ τῆς εὐφηmicroίας ὁ γὰρ δόξαν ἀνθρωπίνην ἐφrsquo οἷς πράττει ζητῶν λαβὼν ὃν ἐζήτει microισθόν τοῦ ὄντως microισθοῦ ἐκπέπτωκεν ἄλλον οὐκέτι προσδοκῶν ὃν ἦν εὐλόγως ἀπαιτεῖν παρrsquo ὃν ἐκαρπώσατο καὶ ᾧ πέπρακε τοὺς ἀτρύτους

12

πόνους ἥττων δόξης γενόmicroενος ἀνθρωπίνης καὶ δόξης αἰωνίας καὶ ἀλη- θοῦς στερηθείς (11) Οἰκοῦσι δὲ οὐ πλησίον ἀλλήλων ἀλλrsquo ἱκανῷ εἴργονται ταῖς οἰκήσεσι διαστήmicroατι εἴκοσί που καὶ πλείω ἄλλος ἄλλου σταδίους ἀπέχοντες οὔτε κατὰ microισανθρωπίαν ἢ θηριωδίανmdashπῶς γὰρ οἱ πρὸς ἀλλήλους οὕτως διακείmicroενοι ὡς εἴρηται mdashἀλλrsquo ἐν ἡσυχίᾳ πολλῇ τὰ ἤθη πρὸς τὸ ἀρέσκον θεῷ παιδαγωγεῖν ἐθέλοντες καὶ τὰς πρὸς τὸ θεῖον ὁmicroιλίας ποιεῖσθαι ἀπερισπάστως σπουδάζοντες ὅπερ ἐν ὄχλῳ καὶ συγχύσει κατορθωθῆ- ναι ἢ δυσχερὲς ἢ ἀmicroήχανον τοῦ τῶν γειτονευόντων θορύβου τῆς συντόνου προσεδρίας ἀποσπῶντος τὸν λογισmicroὸν καὶ ἐφrsquo ἃ microὴ δεῖ ῥέmicroβεσθαι παρασκευάζοντος τοῖς τέρπουσι microᾶλλον ἢ τοῖς συmicroφέρουσι συναρπάζεσθαι ἐξ ἔθους εἰωθότα microακροῦ (12) ταῖς δὲ κυριακαῖς εἰς ἐκκλησίαν φοιτῶσι συν- αγόmicroενοι καὶ ἀλλήλοις διrsquo ἑβδοmicroάδος συνεσόmicroενοι συνέρχονται ἵνα microὴ πά- λιν ὁ παντελὴς χωρισmicroὸς τῷ χρόνῳ διακόψῃ τῆς ὁmicroονοίας τὸν σύνδεσmicroον λήθην ποιήσας κατrsquo ὀλίγον τῶν πρὸς ἀλλήλους καθηκόντων δικαίων οἶδε γὰρ ἡ ἐπιτεταmicroένη microόνωσις ἀγριαίνειν τὸ ἦθος ἀποmicroανθάνον τῇ microακρᾷ συνηθείᾳ τὸ ἀγελαῖον τῆς ἀγάπης καὶ σύννοmicroον κοινωνοῦσί τε οὖν τῶν θείων microυστηρίων καὶ ἑστιῶσιν ἀλλήλους γυmicroνασίᾳ τῶν καθηκόντων λο- γίων καὶ ἀλείφουσιν ἠθικαῖς παραινέσεσι τούτων γὰρ microάλιστα χρήζει πρὸς τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας δηmicroοσιεύων πρὸς τὸ microὴ ἁλῶναι τούτοις τινὰ τῆς πάλης ἀγνοοῦντα τὴν microέθοδον οἷς γὰρ αἱ ὕλαι τῶν πραγmicroάτων οὐ πάρεισι τούτοις ἀργεῖ microὲν πρὸς ἐνέργειαν ἡ ἁmicroαρτία πᾶς δὲ ὁ πόλεmicroος ἐν διανοίᾳ συνίσταται ἔνθα καὶ εὔκολος καὶ ἄδηλος τοῖς τὰ ἔξω ὁρῶσιν ὁ θάνατος ἀmicroάρτυρος ἐν συγκαταθέσεσι τῆς προαιρέσεως συνιστάmicroενος διὰ τοῦτο τοὺς ἀπείρους καὶ ἄρτι τῶν παλαισmicroάτων ἀρχοmicroένους παιδοτριβοῦντες οἱ πρὸς τὸν ἀγῶνα γεγυmicroνασmicroένοι ἐγκρατείᾳ microὲν ἑστάναι πρὸς τὸ τῆς γαστριmicroαργίας πάθος συmicroβουλεύουσι τοῦτο γὰρ ἀκροβολίζεται πρὸς τὴν ψυχήν διερεθίζον τὸ τῆς λαγνείας microανιῶδες οἴστρηmicroα τὰς πλευρὰς δοκιmicroάζον τῶν ἔτι κονιζο- microένων εἰ ἔτι ἑστήκασιν ἐν τῷ σκάmicromicroατι τὰς ἰγνύας παγίως ἐρείσαντες ἢ εἰ εἰσὶν εὔζωστοι microέσα ταχέως διδόντες τοῖς ἀντιπάλοις (13) ὁ γὰρ ἡδονῇ βρωmicroάτων ἐνδεδωκὼς εὐκαταγώνιστος τῷ ὑπογαστρίῳ δέδεικται πάθει τῇ τοῦ ἐλάττονος ἥττῃ τὸ microεῖζον ἐγγυώmicroενος πτῶmicroα καὶ ταῦτα microὲν παρ- αινοῦσι τοῖς ἔτι τὰ τῶν παίδων ἀγωνιζοmicroένοις οἱ προβεβηκότες καὶ χρόνῳ πολλῷ καὶ ἀσκήσει ἐν πείρᾳ τῆς ἀθλήσεως γενόmicroενοι ὅπως τε τὰ τοιαῦτα λύεται τῶν ἀνταγωνιστῶν ἅmicromicroατα εἰδότες σαφῶς ἑαυτοῖς δὲ καὶ ἀλλήλοις οἱ τελειότεροι κενοδοξίαν καὶ ὑπερηφανίαν ἀπαγορεύουσιν ὥσπερ ὑφάλους

13

πέτρας λιmicroένος πλησίον ταύτας φυλάσσεσθαι συmicroβουλεύοντες microετὰ τὸν πολὺν τοῦ πλοῦ κάmicroατον καὶ τὴν τῶν κυmicroάτων microάχην εἰς ἔσχατον φερού- σας καὶ ὀλέθριον κίνδυνον τοὺς ἐν ταῖς τῶν παθῶν τρικυmicroίαις καὶ ζάλαις τῶν ἀκαθάρτων λογισmicroῶν οὐ ναυαγήσαντας (14) Ὥσπερ γὰρ οἱ ἐν τοῖς πελαγίοις χειmicroῶσι διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν κυ- microάτων καὶ τὴν τῶν πνευmicroάτων ἐπήρειαν ἐγρηγορέναι καὶ νήφειν ἀναγκά- ζονται πλησίον ὄντας τοὺς κινδύνους φοβούmicroενοι περὶ δὲ τοὺς λιmicroένας ἔστιν ὅτε γαληνιασθέντες κεκρυmicromicroένοις προσπταίουσι τοῖς βράχεσιν ἀmicroε- ριmicroνίᾳ χαυνούmicroενοι λογισmicroοῦ τὴν ἐν ταῖς θαλαττίαις ζάλαις οὐκ ἀπολο- microένην ἐmicroπορίαν παρrsquo αὐτὸ τοῦ ὅρmicroου τὸ στόmicroιον κενοῦντες ἀθρόον ἅπασαν ὁmicroοῦ οὕτως οἱ πρὸς τὰς τῶν πειρασmicroῶν οὐ καmicroφθέντες προσβολάς ἀλλrsquo ἀσκήσει καὶ καρτερίᾳ παρελθόντες ἀβλαβῶς microετὰ τὴν νίκην πολ- λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον διακεῖσθαι δοκούντων ἐπαρθέντες microικρὸν διrsquo ἀπόνοιαν δίκην ἀθλητῶν περὶ τοὺς στεφάνους αὐτοὺς καὶ τὰ ἔπαθλα καταπεσόντες πτῶmicroα δυσανα- microάχητον καὶ πρὸς διόρθωσιν ἀmicroήχανον ἢ πλωτήρων microετὰ τὸ διανῦσαι τὸν microακρὸν καὶ φοβερὸν πλοῦν τὸν φόρτον κενώσαντες καὶ τὸν microετὰ microόχθου κατrsquo ὀλίγον πεπορισmicroένον πλοῦτον ὑφrsquo ἓν ζηmicroιωθέντες ἀκαίρως καὶ microέmicro- ψεις ἐπὶ τῇ ζηmicroίᾳ τῆς ῥαθυmicroίας ἐκδεχόmicroενοι (15) Κενοδοξία γὰρ ἀποστερεῖ microὲν ἴσως τοὺς microισθοὺς τῶν ἔργων καὶ τὴν ἐργασίαν ποιεῖ τοῖς microοχθοῦσιν ἀνόνητον ὑπερηφανία δὲ microετὰ τῆς ζηmicroίας φέρει καὶ microέγαν ἐπὶ τῇ περιαυτίᾳ τὸν κίνδυνον τὸν συνεργὸν τῶν καλῶν ἀθετοῦσα θεὸν καὶ ἑαυτῇ τῶν κατορθωmicroάτων ἐπιγράφουσα τὴν δύναmicroιν οὕτως οὖν περὶ microὲν ἐκείνων ὁ προφήτης φησὶν ὅτι bdquoὁ συνάγων τοὺς microισθοὺς συνήγαγεν εἰς ἀπόδεσmicroον τετρυπηmicroένονldquo οὔπω ἀποβαλλοmicroένους καὶ ἤδη ἐκρέοντας οὐ χρονίζοντας ἐν τῷ ἀποδέσmicroῳ ἀλλrsquo ὀξέως τὸν δεσmicroὸν παρα- τρέχοντας πλέον κεχηνυίας τῆς ἐκβαλλούσης ὀπῆς παρὰ τὴν εἰσδεχοmicroένην τὰ βαλλόmicroενα τοιαύτη γὰρ ἡ κενοδοξία συντρέχουσαν ἔχει τῷ κέρδει τὴν ἀπώλειαν ἐν αὐτῷ τῷ ἔργῳ ἀφανίζουσα τῇ σκαιότητι τῆς διαθέσεως τὸ γινόmicroενον ὁ δὲ παροιmicroιαστὴς περὶ τῶν ἄλλων bdquoκύριοςldquo φησίν bdquoὑπερ- ηφάνοις ἀντιτάσσεταιldquo ἐχθρὸν ἀντικαθιστῶν δυσmicroενῆ τὸν ἠθετηmicroένον τοῖς ἀθετήσασι (16) ∆ιὰ τοῦτο τοὺς πολίτας ἐκείνης ἀναλογιζόmicroενοι τῆς ἐρήmicroου Μωυσέα καὶ Ἠλίαν τούτων ἀσκοῦνται τὸ ἄτυφον ὧν οἰκοῦσι τὴν χώραν microιmicroεῖσθαι τὴν ἀρετὴν αὐτῶν ἡγούmicroενοι δίκαιον οὔτε γὰρ Μωυσέα πρὸς ἀλαζονείαν τῆς ἀρχῆς ἐπῆρε τὸ microέγεθος οὔτε Ἠλίαν τὸ τῆς θυσίας ἐφύσησε θαῦmicroα πρὸς ἀπόνοιαν ἔmicroειναν δὲ τὴν αὐτὴν ἀεὶ φυλάξαντες ἐν παντὶ καιρῷ κατάστασιν

14

οὐ συmicromicroεταβαλόντες τῇ microεταβολῇ τῶν πραγmicroάτων τὸ φρόνηmicroα ἐν ταύτῃ Μωυσῆς microὲν τὴν Αἰγυπτίων ἀποδιδράσκων ἐπιβουλὴν καὶ τὰ τοῦ Ἰόθορ πρόβατα νέmicroων τῆς θαυmicroαστῆς ἐκείνης ὄψεως γέγονε θεατής τοῦ παmicro- φάγου πυρὸς τότε microαθὼν τὸ τῆς βάτου φρύγανον εὐτονώτερον καὶ χλόην ἰδὼν ἀνθοῦσαν ἐν microέσῃ φλογί ὕστερον δὲ τὸν λαὸν ἐπανάγων ἐν τούτῳ τῷ ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ίστατο κατὰ συγγένειαν τῆς φύσεως εἰς ὅλον τὸ γένος διελθούσης τῆς χάριτος ἔλαmicroψαν γὰρ ἐπὶ τῆς λυχνίας τεθέντες οἱ θεσmicroοὶ τῆς πολιτείας κἂν ἦσαν ὑπὸ τῷ microοδίῳ τῆς λέξεως κεκρυmicromicroένοι πρὸ τῆς σαφηνείας ποτέ (17) ὁ δὲ Ἠλίας ἐνθάδε ἧκε τὴν Ἰεζάβελ φυγὼν καὶ ἐν ταύτῃ καθευδήσας τῇ γῇ τὸν ὀλυρίτην ἄρτον καὶ τὸν καmicroψάκην διαναστὰς εὗρε τοῦ ὕδατος τοῦ- τό τε τὸ σπήλαιον ᾤκησε microηλωτῇ τὸ σῶmicroα ἠmicroφιεσmicroένος τῷ ἀρχαίῳ τῶν προγόνων ἐνδύmicroατι καὶ εἶδεν ὧδε θεὸν ἐν αὔρᾳ λεπτῇ καὶ φωνῆς ἤκουσε θεσπιζούσης τὰ δόξαντα (18) τῆς δὲ καρτερίας καὶ ὑποmicroονῆς τῶν ἀνδρῶν τε- λευταῖον καὶ πρῶτον τεκmicroήριον ἐκείνην οἰκοῦσι διὰ βίου τὴν ἔρηmicroον ἣν οἱ Ἰσραηλῖται παρελθόντες microόνον ἐγόγγυσαν ἑτοίmicroην ἐξ οὐρανοῦ σιτούmicroενοι ἀmicroβροσίαν τροφὴν καὶ τῇ τραπέζῃ microεmicroψάmicroενοι ἐκεῖνοι τεσσαράκοντα ἡmicroε- ρῶν τὴν ἀπουσίαν τοῦ ἐπιστατοῦντος οὐκ ἤνεγκαν οὐδὲ ἔγνωσαν δεόντως οἰκονοmicroῆσαι τῆς ἐλευθερίας τὸ αὐτεξούσιον ἀλλrsquo ἀπέστησαν ταχέως τῇ ἀδείᾳ καταχρησάmicroενοι πρὸς ἀσέβειαν οὗτοι πάντα τὸν χρόνον ἐmicroφιλοσο- φοῦσι τῇ ἐρηmicroίᾳ τῶν ἀναγκαίων σπανίζοντες ἑαυτοῖς ὄντες τῆς εὐσεβείας διδάσκαλοι 4 (1) Ἀλλrsquo οὕτω διακειmicroένοις καὶ οὕτω θεραπεύουσι τὸ θεῖον ἐξαίφνης οὐκ ἐλπισθεῖσα καθάπερ θύελλά ποθεν φάλαγξ ἐπιπίπτει βαρβαρική καὶ περὶ βαθὺν ὄρθρον ἄρτι τῶν ἱερῶν παυσαmicroένοις ὕmicroνων ἐπῆλθον τοῖς θεοσε- βέσιν οἱ ἄνοmicroοι ἔτυχον δὲ κἀγὼ microετὰ τοῦ παιδὸς εὑρεθεὶς ἐκεῖ κατεληλύ- θειν γὰρ ἀπὸ τοῦ ἁγίου ὄρους ἐπισκεψόmicroενος τοὺς ἐν τῇ βάτῳ ἁγίους εἰωθὼς τοῦτο πάλαι ποιεῖν καὶ microαινοmicroένων δίκην κυνῶν εἰσδραmicroόντες ἁρπάζοντες καὶ βοῶντες ἄσηmicroα συναγαγόντες τε ὅσα πρὸς τροφὴν ηὐτρέ- πιστο χειmicroερινήνmdashψύγουσι γὰρ τῶν ἀκροδρύων τὰ χρήσιmicroα καὶ δια- microένειν δυνάmicroενα τῇ τοιαύτῃ φυλάττοντες χρείᾳmdashἡmicroᾶς αὐτοὺς κοmicroίζειν ποιήσαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀποδύσαντες τῶν κεντωνίων γυmicroνοὺς πρὸς σφαγὴν στοιχηδὸν διατάττουσι τοὺς ἡλικίᾳ προέχοντας (2) εἶτα περιστάντες ἕλκουσι τὰ ξίφη τεθυmicroωmicroένοι καὶ τὸ βλέmicromicroα πυρωπὸν πλαγίως ὑπελίττοντες τείνειν τε πρῶτον τῷ ἱερεῖ τοῦ ἁγίου τόπου τὸν αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ-

15

αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ- τόνmdashἄλλος δrsquo ἐπrsquo ἄλλῳ τὰ ξίφη ἑκατέρωθεν εἰσπλήξαντες κατὰ τῶν microεταφρένων οὔτε προσοιmicroώξαντα τῇ ὀδύνῃ οὔτε διαστρέψαντα τὸ πρόσ- ωπον καὶ ἴχνος ἐπὶ τούτου τοῦ ἀλγήmicroατος ἐmicroφήναντα σφραγισάmicroενον δὲ microόνον καὶ bdquoεὐλογητὸς κύριοςldquo προσειπόντα ψιθυρισmicroῷ τοῦ στόmicroατος καὶ ἡ microὲν microία πληγὴ ἀπὸ τοῦ microεταφρένου ἕως microέχρι τῆς σιαγόνος ἐχώρησε διελθοῦσα τὸ οὖς ἡ δὲ ἑτέρα ἀπὸ τοῦ ὤmicroου κατέλαβε τὸν microαζόν καὶ οὕτως ὁ microακάριος ἠρέmicroα δινηθεὶς κατέπεσεν ἐπὶ σχήmicroατος εὐπρεποῦς οὐδὲν οὔτε ἀναιρέσεως οὔτε γυmicroνότητος ἐπιδειξάmicroενος ἄσχηmicroον χάρις δέ τις ἦν ἐπανθοῦσα τῷ σώmicroατι καὶ σκέπουσα τὸ τῆς γυmicroνώσεως ἀκαλλές τοῦτο δὲ microικροῦ δεῖν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ καὶ πράγmicroασι καὶ ῥήmicroασι προεφήτευσεν ὁ ἅγιος φιλοφρονησάmicroενος τοὺς παρόντας δείπνῳ παρὰ τὸ σύνηθες καὶ εἰπών bdquoτί γὰρ οἴδαmicroεν εἰ πάλιν πρὸ τοῦ θανάτου συνάγει πάντας ἡmicroᾶς εἰς ἓν ἑστία καὶ τράπεζαldquo (3) Εἶτα λαβόντες ἀναιροῦσι τὸν συνοικοῦντα τῷ γέροντι καὶ αὐτὸν παλαιὸν ὄντα τῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πόνοις τῆς ἀσκήσεως οὐ microετρίως ἐκτετρυχωmicroένον καὶ αὖθις τὸν τούτοις διακονούmicroενον παῖδα τρόπῳ τοιῷδε συναγαγεῖν αὐτῷ τινα τῶν ἐκχεθέντων ἀκροδρύων εἷς τῶν βαρβάρων προσέταξε κἀ- κεῖνος πρὸς τὸ ἀρέσκον τῷ ἐπιτάξαντι σπουδαίως καθεσθεὶς τὸν κόλπον ὑφήπλωσε ταῖς χερσίν ἐφέλκων τὰ παρακείmicroενα ὡς προστέτακτο πάν- τως τὴν σπουδὴν ἐνδεικνύmicroενος πρὸς ἀρέσκειαν ὡς ἐπιτήδειος εἰς διακο- νίαν νοmicroίζων τούτῳ ὠνεῖσθαι τὸ ζῆν εἰ φανείη σπουδαῖος ἀλλrsquo οὐδὲν ὤνησεν οὐδὲ βαρβαρικὴν ἐmicroάλαξεν ὠmicroότητα πρὸς ἡmicroερότητα λογισmicroοῦ τοῦ εἰκότος οὖσαν microακράν ἄλλος γὰρ ὄπισθεν παρεστὼς τοῦ κολεοῦ τὸ ξίφος εἷλκε λαθραίως ὁ δὲ εἴτε αἰσθόmicroενος τούτου σπωmicroένου εἴτε καὶ ὑπονοήσας τὴν ἀναίρεσιν ὡς ἐπτοηmicroένος τῷ θορύβῳ πρὸς τοῦτο περιάγει microικρὸν εἰς τοὐπίσω τεταραγmicroένον τῷ φόβῳ τὸ πρόσωπον καὶ ὁ ἐφεστὼς ἐφόβησε κραυγῇ τε αὐτὸν βαρβαρικῇ καὶ τῇ τῆς ὄψεως διαστροφῇ καὶ οὕτως ὁ microὲν ἐπὶ τῆς κατακλεῖδος ἐρείσας τὸ ξίφος ὀρθὸν ὦσεν πολλῇ δυ- νάmicroει ἀπὸ τοῦ ἡπατικοῦ κρεmicroαστῆρος ἐπὶ τὸν θώρακα ὁ δὲ πρὶν ἀνασπα- σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ καιρίῳ τῆς πληγῆς οὐ φθάσας γνῶναι τὸν θάνατον ταχέως ἐξελόντα τὴν ψυχὴν τῶν ἀγγείων τοῦ σώmicroατος καὶ δεσmicroῶν ἀθρόως αὐτὴν ἀπολύσαντα ὧν microόλις ἀναχωρεῖ πλοκαῖς βιαίοις συνδεδεmicroένη (20) (4) Τοὺς δὲ λοιποὺς ἡmicroᾶς οὐκ οἶδα τί παθόντες ἀπελαύνουσι φεύγειν τῷ σχήmicroατι τῆς χειρὸς ἐπιτρέποντες ἔτι δὲ ἦσαν ἐν αὐταῖς κατέχοντες ᾑmicroαγ- microένα τὰ ξίφη καὶ οἱ microὲν ἄλλοι διὰ τῶν φαράγγων ἔτρεχον τὸ ὄρος κατα-

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

4

microόνος τῆς αἰχmicroαλωσίας τὴν πεῖραν δεξάmicroενος ἐκοινώνησας ἀποδηmicroίας microακρᾶς τῆς ἐν τῇ ξένῃ ταλαιπωρίας συναπήλαυσας τῆς ἐν τῇ ἐρήmicroῳ κα- κοπαθείας ἐκοινοπράγησας τοῦ Ἰσαὰκ πρὸς τὰ δοκοῦντα τῷ πατρὶ τὴν ὑπακοὴν microιmicroησάmicroενος καὶ πῶς νῦν ἐmicroόνωσέ σε ἡ τελευταία συmicroφορὰ καὶ microόνος ἀντλεῖς τὰ τῆς αἰχmicroαλωσίας κακά ἵνα τί φιλανθρωπευθεὶς τὴν πεῖραν τοῦ ξίφους διέφυγον ἵνα τί microὴ κἀmicroὲ προσέθηκε τοῖς ἄλλοις νε- κροῖς ἡ φονία δεξιά ἀλλὰ φειδοῦς ἔτυχον ἐπὶ πεῖραν microειζόνων κακῶν συν- τόmicroου φθονηθεὶς ἀπαλλαγῆς καὶ microακρὸν ἐπὶ σοὶ καὶ ὀδυνηρὸν πένθος καρ- πούmicroενος (10) Ἐπεὶ δὲ συmicroπαθεῖς ὑmicroᾶςrsquo ἔφην lsquoὁρῶ καὶ οὐκ ἄλλως διακειmicroένους ἢ ὡς αὐτὸς ὁ παθώνmdashτούτου γάρ microοι τεκmicroήριον γέγονε τὸ συντεταmicroένον τῆς ἀκοῆς καὶ αἱ συνεχεῖς οἰmicroωγαίmdash πάντα κατὰ microέρος τὰ ἐmicroὰ ὡς ἔχει διεξ- ἀκοῆς καὶ αἱ συνεχεῖς οἰmicroωγαίmdash πάντα κατὰ microέρος τὰ ἐmicroὰ ὡς ἔχει διεξ- ελεύσοmicroαι οὐ microακρηγορῶν εἰ σχολὴν πρὸς τὴν ἀκρόασιν ἄγετε καὶ microή τις ὑmicroᾶς ἀνάγκη πρὸς οἰκείαν χρείαν καλεῖ βαρὺ γὰρ διήγησις περισπω- microένῃ ψυχῇ microᾶλλον τῆς ἀκροάσεως ἐχούσῃ τὸν λογισmicroὸν πρὸς τὸ microεριmicroνώ- microενονrsquo (11) Οἱ δὲ καὶ ὄψει καὶ φωνῇ τὸ πρὸς τὴν ἐρώτησιν ἐνδειξάmicroενοι ἀηδές lsquoκαὶ τίςrsquo ἔφασαν lsquoἄλλη σχολὴ προτιmicroοτέρα τοῦ θεραπεῦσαι ἀνιωmicroένην καρδίαν καὶ κενῶσαι λύπην ὀδυνωmicroένης ψυχῆς ὡς γὰρ νέφος ἀποτίθεται ζόφον ἀποστάζον ὀmicroβρίους σταγόνας καὶ κατrsquo ὀλίγον καθαίρεται τοῦ γνόφου κενούmicroενον τῆς τοῦ ὕδατος ἀχλύος οὕτως κουφίζεται τῆς ἀθυmicroίας ψυχή τὰς οἰκείας τραγῳδοῦσα συmicroφοράς τῇ διηγήσει τῶν λυπηρῶν συνεκκενου- microένης ὥσπερ τῆς ἀηδίας πλήττειν γὰρ οἶδε σιωπώmicroενον πάθος ὡς ἂν ὑγρὸν φλεγmicroαίνοντος τραύmicroατος ὑποσφύζοντος ἀεὶ τοῦ πύου καὶ ὁδὸν οὐκ ἔχοντος ὅθεν κενωθῇ προελθόνrsquo ἔδοξαν οὖν εἰκότα λέγειν κἀγὼ τῆς ἀπαγ- γελίας ἄρχοmicroαι ὧδε 2 (1) lsquoἘmicroοὶ παῖδες ὦ φίλοι γεγένηνται δύο οὗτος ὃν νῦν κάθηmicroαι θρηνῶν καὶ ἕτερος ὁ παρὰ τῇ microητρὶ καταmicroείνας καὶ ἐπὶ τούτοις τὴν πρὸς τὴν γαmicroετὴν κατέλυσα ὁmicroιλίαν εἴτε πρὸς διαδοχὴν τοῦ γένους εἴτε πρὸς θερα- πείαν γήρους τούτους ἀρκεῖν λογισάmicroενος πρέπειν γὰρ ἔκρινα παντὶ λο- γικῷ microὴ εἰς κόρον τῇ ἡδονῇ ἐντρυφᾶν microηδὲ τῇ ἀδείᾳ τοῦ νόmicroου κατακεχρῆ- σθαι πρὸς ὕβριν τῆς φύσεως παύεσθαι δὲ ταχέως λειτουργήσαντα τῷ σκο- πῷ τοῦ κτίσαντος πρὸς αὔξησιν τοῦ γένους οὐχὶ δὲ πάθους παραmicroυθίαν τὸν γάmicroον οἰκονοmicroήσαντος ἵνα microὴ microαρανθείσης ὕστερον τῆς δυνάmicroεως καὶ τῶν ὀρέξεων σβεσθεισῶν αὐτοmicroάτῳ νηνεmicroίᾳ τοῦ γήρους ἡλικίας ἀνάγκῃ οὐχὶ δὲ προαιρέσεως φιλοτιmicroίᾳ τὸ τῆς σωφροσύνης ἐπιγράφηται

5

κατόρθωmicroα (2) οὔτε γὰρ τρόπαιον ἀπειροπόλεmicroος ἵστησί ποτε οὔτε τοῦ ἀγῶ- νος λυθέντος νίκην οἷός τέ ἐστιν αὐχεῖν ἀθλητής ἐπεὶ microὴ πέπτωκεν οὐδε- νὸς προσπαλαίσαντος σεmicroνύνει δὲ τὸν ἀγωνιστὴν ἐν ἀκmicroῇ τῆς νεότητος τῆς ἐπιθυmicroίας φλεγοmicroένης τῶν παθῶν πιmicroπραmicroένων λογισmicroὸς κρατῶν ἐπιθυmicroίας καὶ τὴν ὄρεξιν ἄγχων ὁρmicroῶσαν πρὸς γαmicroικὴν ὁmicroιλίαν κἂν νό- microιmicroος ᾖ καὶ τὴν αὐτοκρατορικὴν microαρτυρῶν αὐτῷ ἐξουσίαν εἷλκε δέ microέ microιmicroος ᾖ καὶ τὴν αὐτοκρατορικὴν microαρτυρῶν αὐτῷ ἐξουσίαν εἷλκε δέ microέ τις ἐπιθυmicroία πολλὴ τῶν ἐν οἷς νῦν πεπόρθηmicroαι τόπων καὶ τῷ λογισmicroῷ πρὸς τὴν ἡσυχίαν ἤmicroην ὅλος ἐπτερωmicroένος οὐδὲν ἄλλο νοεῖν ἢ βλέπειν πλὴν τούτου δυνάmicroενος (3) ὅταν γὰρ ἔρως οὑτινοσοῦν κατάσχῃ ψυχήν πάντων ἀφέλκει βιαίως αὐτὴν καὶ τῶν ἄγαν σπουδαίων καὶ φέρει πρὸς τὸ ποθού- microενον οὐκ ἀνανεύουσαν οὐ πόνον οὐ κάmicroατον οὐχ ὕβριν λογιζοmicroένην πάν- τα γὰρ δουλεύει προθύmicroως τῇ ἐπιθυmicroίᾳ ἑκουσίως τυραννούmicroενα καὶ τὸν ζυγὸν τῆς ὑποταγῆς ἀσmicroενίζοντα ἐθελουσίῳ καὶ αὐτοκελεύστῳ ἀνάγκῃ (4) Ἐπεὶ οὖν ἐπέταττεν αὕτη τὴν ἀποδηmicroίαν καὶ οὐκ ἦν ἀντειπεῖν οὕτως κε- λευούσῃ τυραννικῶς λαβόmicroενος τῶν παίδωνmdashἔτι δὲ ἦσαν νήπιοι κοmicroι- δῇmdashπροσάγω τῇ microητρί καὶ τὸν microὲν ἐπιδίδωmicroι αὐτῇ τὸν δὲ κατέχω παρrsquo ἐmicroαυτῷ καὶ τὸ δόξαν εἶπον καὶ ὡς οὐ microεταπεισθήσοmicroαι διεβεβαιωσά- microην ἐmicroβριθῶς ἡ δέ καὶ πρότερον οὐκ ἀντιλέγειν πεπαιδευmicroένη καὶ τότε τὸ πρόσωπόν microου ἀλλοτρίως πρὸς παράκλησιν ἔχον ὁρῶσα καίτοι τὴν βίαν οὐ φέρουσα οὐδὲ κατέχουσα τῶν δακρύων ἐπιτρέπει τὴν ὁδόν ἀνάγκῃ microᾶλλον εἴξασα ἢ συναινέσασα προαιρέσει τῷ ἔργῳ τὴν γὰρ κρίσιν ἀνένδο- τον βλέπουσα καὶ τὴν ὀδύνην τοῦ χωρισmicroοῦ λογιζοmicroένη τοῦ καθrsquo ἑαυτὴν ἀmicroελήσασα λυπηροῦ τὸ ἐmicroοὶ κεχαρισmicroένον ἐσκόπει ἡττᾶσθαι θέλουσα ἐν οἷς καὶ βουλοmicroένη νικᾶν οὐκ ἠδύνατο (5) ἴστε δὲ ὅσον ἐστὶ διάζευξις τῶν ἅπαξ ἑνωθέντων νοmicroίmicroῳ συναφείᾳ γάmicroου καὶ γενοmicroένων σῶmicroα ἓν ἀπορρή- τῳ τοῦ ζεύξαντος οἰκονοmicroίᾳ ὅτι ὃν ποιεῖ microάχαιρα πόνον τέmicroνουσα σῶmicroα τοῦτον ποιεῖ τῶν εἰς σάρκα microίαν γενοmicroένων διάζευξις ἐγὼ δὲ τότε τὴν δύναmicroιν τῆς ἐπιθυmicroίας ἐθαύmicroασα ὅτε εἶδον αὐτὴν καὶ φύσιν καὶ χρονίαν σχέσιν νικήσασαν πόση γάρ τις ἦν ἀφrsquo ὧν ἔλυσε δεσmicroοὺς ἀλύτους ἐστοχα- ζόmicroην οὓς microόνος οἶδε διαλύειν θάνατος τῇ ἀναισθησίᾳ παρέχων τὸ ἄλυπον αἴσθησις δὲ τοῖς ζῶσι ποιεῖ τέως τὴν ὀδύνην ἀφόρητον συνηθείας ὑπο- microιmicroνήσκουσα καὶ διαθέσεως ἢν microὴ microείζονος ἐπιθυmicroία καλοῦ τῆς προτέρας ἀθρόως ἀmicroβλύνῃ τὰ κέντρα (6) Αὕτη microε τῆς ἡσυχίας ἐποίησεν ἐραστὴν καὶ πρὸς τὴν ποθουmicroένην ὡδή- γησεν ἐρηmicroίαν καὶ microέχρι πολλοῦ παρεσκεύασε διαιτηθῆναι ἡδέως γαλή- νης ἀπολαύοντα πολλῆς καὶ οὐρίῳ πνεύmicroατι πρὸς τὸν σκοπὸν εὐθυνόmicroε- νης ἀπολαύοντα πολλῆς καὶ οὐρίῳ πνεύmicroατι πρὸς τὸν σκοπὸν εὐθυνόmicroε-

6

νον ἕως ἡ πόθεν οὐκ οἶδα καὶ πῶς ἐπεισπελάσασα καταιγὶς τὴν ζάλην ἤγειρεν ἐκείνην ἥτις τὰς microυριοφόρους ὁλκάδας τῶν ἁγίων ἐχείmicroασε σω- microάτων ἐχείmicroασεν ἀλλrsquo οὐ κατέδυσε συνέτριψεν ἀλλrsquo οὐκ ἐζηmicroίωσέ τι τῶν ἀγωγίmicroων πάντα γὰρ τὸν φόρτον τῆς ἐmicroπορίας microεθrsquo ἑαυτῶν οἱ κυβερνῆ- ται λαβόντες πρύmicroναν πρὸς οὐρανὸν ἐκ πελάγους ἀνεκρούσαντο τὰς δια- λυθείσας σανίδας καταλιπόντες τοῖς πειραταῖςrsquo (7) lsquoΚαὶ τίς ἄρα λόγος τῆς ἀναιρέσεωςrsquo ἔφασαν ἐκεῖνοι lsquoκαὶ πῶς οἱ δου- λεύοντες ἀmicroέmicroπτως θεῷ παρεδόθησαν τοῖς ἀσεβέσιν εἰς ἀπώλειαν παί- γνιον βαρβαρικῆς γενόmicroενοι χειρός καὶ ἤργησε τῆς προνοίας ἡ δύνα- microις ἐπὶ τῷ τοιούτῳ σιωπήσασα δράmicroατι οὔτε κωλύσασα δυναmicroένη τὴν ἔφοδον οὔτε ἀορασίᾳ τοὺς ὠmicroοθύmicroους παραγενοmicroένους πατάξασα οὔτε ξηράνασα τὰς ἀνόmicroους κατὰ τῶν ὁσίων ἀνατεινοmicroένας δεξιάς ὡς πολλάκις ἐπὶ τῶν microακαρίων αἱ γραφαὶ γεγενῆσθαι διαγορεύουσι (8) καὶ γὰρ οἱ τῷ Ἐζεκίᾳ ἐπιστρατεύσαντες ἀδίκως ποτὲ Βαβυλώνιοι ἀπεστράφησαν ἄπρα- κτοι οὔτε δυνηθέντες ἀδικῆσαι τοὺς πορθουmicroένους καὶ προσαποβαλόν- τες πολλοὺς τῆς οἰκείας δυνάmicroεως πανστρατὶ κοιmicroηθέντες ὁλόκληροι καὶ ὀλίγος κοmicroιδῇ τῶν ζώντων ἀριθmicroὸς εὑρεθέντες πρωί ἑκατὸν ὀγδοή- κοντα πέντε χιλιάδες πῶς ἀνῃρέθησαν ἢ τίς ὁ ἀνελὼν οὐκ ἔχοντες εἰπεῖν ἑνὸς γὰρ ἐν microιᾷ νυκτὶ ἔργον ἀγγέλου ὁ τοσοῦτος ἡσυχῇ γέγονε φόνος καὶ ἔκειντο καθεύδειν νοmicroιζόmicroενοι σχέδιοι ὡπλισmicroένοι νεκροί οὔτε πληγὴν ἔχοντες ξίφους καὶ τὰς ψυχὰς σεσυληmicroένοι θανόντες ἀληθῶς καὶ ἴχνος οὐκ ἔχοντες ἀναιρέσεως ἄπορον ποιήσαντες τοῖς οἰκείοις ἐπὶ πολὺ τὸ συmicroβάν ἔνυττε γὰρ ἕκαστος διυπνίζων τὸν πέλας καὶ ἦν οὗτος ἀκίνητος ἐκάλει καὶ ἔmicroενεν ἄφωνος ἠρεύνα τὸ σῶmicroα καὶ ἦν τοῦτο ἄτρωτον ἐν ταῖς ῥισὶν ἐζήτει τὸ πνεῦmicroα καὶ τοῦτο ἦν ἔρηmicroον τοῦ ζητουmicroένου ἕως ἐπιλάmicro- ψας ἥλιος πρωὶ τὸ πάθος ἡρmicroήνευσε τῷ χρώmicroατι τῶν ἀνῃρηmicroένων δείξας τοῦ θανάτου τὰ σύmicroβολα (9) Καὶ οἱ τῷ Ἐλισσαίῳ δὲ πάλιν ἐπελθόντες Ἀσσύριοι καὶ ζητοῦντες πρὸς φόνον τὸν ἅγιον καὶ οἱ τῷ Λὼτ ἐπιστάντες κατὰ τῶν ἀγγέλων τῇ οἰκίᾳ Σοδοmicroῖται ἐπατάχθησαν ἀορασίᾳ χλεύη παραδοθέντες τοῖς ζητουmicroένοις Σοδοmicroῖται ἐπατάχθησαν ἀορασίᾳ χλεύη παραδοθέντες τοῖς ζητουmicroένοις καὶ παίγνιον εἴπερ ἀδικεῖν ἐβούλοντο οἱ microὲν γὰρ παραλυθέντες ἐζήτουν ψηλαφητὶ τὴν θύραν οἱ δὲ οὐκ ᾔδεισαν ποῖ χωροῦσιν ἀγόmicroενοι ἐγγὺς ἔχοντες τὸ ζητούmicroενον καὶ πελάσαι τούτῳ ὅπως οὐκ ἔχοντες ἀρρώστων δίκην καὶ ἠκρωτηριασmicroένων ἀργὴν περικείmicroενοι παντευχίαν ὥσπερ ἢ τὴν δύναmicroιν ἢ τὰ πρὸς τὴν πολεmicroικὴν ἐνέργειαν microέλη λελωβηmicroένοι τῆς στρα- τηγούσης τούτων ὄψεως εἴτε θανούσης παντελῶς εἴτε καθευδούσης ὕπνον βαθύν ἑνὶ γοῦν ἀόπλῳ εἵπετο αἰχmicroάλωτος τοσαύτη πολεmicroίων πληθύς

7

κρηmicroνοῖς καὶ φάραγξιν ἀφανισθῆναι δυναmicroένη εὐκόλως εἰ τοῦτο εἶχεν ἡ τοῦ ἄγοντος γνώmicroη καὶ πρόθεσις τότε σωθεῖσα ὅτε τὴν ὄψιν κηδεmicroονίᾳ τοῦ προφήτου ἀπέλαβεν ὁδὸν ἰδεῖν δυνηθεῖσα φέρουσαν πρὸς τὴν οἰκείαν πατρίδα (10) Ἄλλοτε βασιλέως ἀσεβοῦς κατὰ προφήτου τὴν παρανοmicroίαν ἐλέγχοντος θυmicroουmicroένου καὶ τὴν δεξιὰν κατrsquo αὐτοῦ ὡπλισmicroένην ἐπάραντος ἀνετάθη microὲν ξιφηφόρος ἡ χεὶρ πρὸς ἔλεγχον φονικῆς προαιρέσεως ἔmicroεινε δὲ ξηρὰ ἐν microετεώρῳ τῷ σχήmicroατι καθάπερ ἀνδριάντος οὐ πεφυκυῖα πρὸς ἄλλο microετα- ρρυθmicroίζεσθαι σχῆmicroα ἢ ὅπερ ἐξ ἀρχῆς χυθεῖσα παρὰ τοῦ τεχνίτου ἐδέ- ξατο ἵνα microὴ πάθῃ προφητικὸν σῶmicroα ἅπερ ἡ ἄδικος χεὶρ ἔmicroελλε δρᾶν ὑπηρετοῦσα παρανόmicroῳ θυmicroῷ πῶς οὖν οἱ νῦν θανόντες ἔθανον ἀβοήθητοι καὶ ἡ τῶν ἀνελόντων γνώmicroη τὸ ἔργον ἤνυσεν εὐκόλως οὐδενὸς οὐδαmicroόθεν ἀπαντήσαντος αὐτοῖς δυσχεροῦςrsquo (11) lsquoΚαὶ τί γὰρ δεῖ νῦνrsquo ἔφην lsquoκινεῖν τοὺς περὶ τῆς προνοίας λόγους τίς δὲ καὶ ἱκανὸς πρὸς διάληψιν τῶν τοῦ θεοῦ κριmicroάτων ἵνα παραστήσῃ ἐν το- σαύτῃ δυσχερείᾳ πραγmicroάτων τῆς οἰκονοmicroίας τοῦ δεσπότου τὸ δίκαιον ἀτονεῖ πᾶς ἀνθρώπινος λογισmicroὸς πρὸς τὴν τοιαύτην ἔρευναν καὶ ἀποπίπτει νικώmicroενος τῷ ἀπείρῳ τῆς καταλήψεως οὐχ εὑρίσκων αἰτίαν εὔλογον ἐφαρmicroόσαι τοῖς γινοmicroένοις (12) καὶ γὰρ πάλαι πολλὰ γέγονε τοιαῦτα καὶ πέρας ἔλαβε τῶν πονηρῶν ἡ ἐπιβουλή τῆς δίκης σιωπησάσης τέως τῶν τολmicroη- θέντων τὴν ἐκδίκησιν καὶ ἐπισχούσης τὴν ἄmicroυναν ἐπειδὴ πάντως καιρὸς κρίσεως τὴν τούτων ἐκδέχεται ζήτησιν πῶς γὰρ τὸν Ἄβελ ἐπrsquo εὐσεβείᾳ παρὰ τοῦ θεοῦ microεmicroαρτυρηmicroένον φθονέσας ἀνεῖλεν ὁ Κάιν καὶ γονεῖς λυ- παρὰ τοῦ θεοῦ microεmicroαρτυρηmicroένον φθονέσας ἀνεῖλεν ὁ Κάιν καὶ γονεῖς λυ- πήσας οὔπω νεκρὸν θεασαmicroένους ποτέ οὔτε εἰδότας πεῖραν ὅλως θανάτου καὶ θεὸν παροργίσας ἐπὶ πρώτῃ τολmicroηθείσῃ σφαγῇ καὶ ἐν νεαρᾷ κτίσει microειώσας ἄρτι τὸ γένος αὔξειν ἀρξάmicroενον καὶ οὐδὲ ὡς ἀδελφὸν οἰκτείρας κοινωνήσαντα γενέσεως καὶ ἀνατροφῆς οὐδὲ ὡς παραmicroυθίαν θελήσας ἔχειν τῆς ἐρηmicroίας microόνος microετὰ τῶν φυσάντων microέλλων ἐνδιατρίβειν το- σούτῳ πλάτει τῆς γῆς οὔπω πολλῶν ὄντων ἀνθρώπων καὶ ποιούντων ἐκ τοῦ πλήθους ἀλλήλοις παραmicroυθίαν (13) πῶς δὲ τὸν Ναβουθαὶ λίθοις καταλευ- σθῆναι ἡ Ἰεζάβελ παρανοmicroοῦσα προσέταξε microὴ τὴν κτῆσιν αὐτῇ τοῦ ἀmicro- πελῶνος παραχωρήσαντα πῶς δὲ καὶ microιᾷ ῥοmicroφαίᾳ τοῦ ∆οὴκ ἔπεσαν ἑξή- κοντα πρὸς τοῖς τριακοσίοις ἱερεῖς ἢ πάλιν ἄπειρον τῶν δικαίων ἐν τῇ Ἰερουσαλὴmicro πῶς ἀνῄρηται πλῆθος κρατησάντων πολεmicroίων τινῶν θηρίοις καὶ οἰωνοῖς εἰς βρῶσιν προκείmicroενον οὓς ὁ microελῳδὸς ἀποθρηνῶν ἔλεγεν bdquoἔθεντο τὰ θνησιmicroαῖα τῶν δούλων σου βρώmicroατα τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρα- νοῦ τὰς σάρκας τῶν ὁσίων σου τοῖς θηρίοις τῆς γῆς ἐξέχεαν τὸ αἷmicroα αὐ-

8

τῶν ὡσεὶ ὕδωρ κύκλῳ Ἰερουσαλὴmicro καὶ οὐκ ἦν ὁ θάπτωνldquo (14) πῶς δὲ προ- φητῶν ἀπέθανον καὶ ἀποστόλων χοροὶ πρὸς τῶν παρανόmicroων ἐπιβουλευ- θέντες πρισθέντες σφαγέντες καταλευσθέντες ὠmicroῶς οὐ microόνον οὐδὲν ἄξιον πεπραχότες θανάτου ἀλλὰ καὶ εὐεργέται τῶν ἀνῃρηκότων ἀεὶ γε- γενηmicroένοι ἐῶ λέγειν περὶ τῆς ἀπειροκάκου τῶν νηπίων ἡλικίας πῶς οἱ microὲν ἐπὶ τοῦ Φαραὼ τῷ ποταmicroίῳ ἀπεπνίγησαν ὕδατι φόβῳ τῆς ἐπιτραφησο- microένης νεότητος καταδικασθέντες τοῦτον τὸν θάνατον οἱ δὲ ἐπὶ τοῦ Ἡρῴ- δου ξίφει διαφθαρέντες οἰκτρῶς πρὶν γεύσασθαι τῶν ἡδέων τοῦ βίου ὀδύνης πειραθέντες θανατικῆς ἵνα microὴ λάθῃ τραφεὶς ὁ ὑπονοούmicroενος βα- σιλεύς καὶ τούτοις πᾶσιν ἐφησύχασεν ὁ κριτὴς ἀκώλυτον φέρεσθαι τῶν microιαιφόνων ἐάσας τὴν αὐθάδειαν τὴν γὰρ ἡmicroέραν τῆς κρίσεως αὐτοῖς ἔστησεν ὅρον τῆς ἀνταποδόσεως τῶν πεπραγmicroένων καὶ microακροθυmicroεῖ τέως τῶν νόmicroων τὴν παράβασιν καὶ τὰς εὐθύνας εἰς ἐκεῖνον τηρῶν τὸν καιρόν (15) Ἀλλὰ ταῦτα microὲν οὔτε τοῦ παρόντος καιροῦ οὔτε τῆς ἐmicroῆς δυνάmicroεως κι- νεῖν ὡς προλαβὼν ἔφην τὰ δόγmicroατα καὶ χρόνου πολλοῦ καὶ γλώσσης ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν τὸ πάθος ἐπείγει εἰπεῖν τέως τὸ ἐmicroόν ταῦτα λέξω τάχα τι ῥᾴων ἔσοmicroαι microικρὸν ἐπικουφισθεὶς τῆς ἀφορήτου ὀδύνης οὐ φέρω γὰρ τὴν microνήmicroην ἧς τὸ ἔργον τεθέαmicroαι πῶς οὐκ οἶδα τὴν πεῖραν ἐνεγκὼν ἧς τὴν ὑπόmicroνησιν ὀδυνῶσαν ἀναίνοmicroαι microικροῦ δεῖν καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀχαριστῶ τῶν τύπων ἐκείνων γενοmicroένοις αἰτίοις πρὸς οὓς ἀφορᾶν ἀεὶ βιαζόmicroενος διηνεκῶς ἔχω νύττον τὸ πάθος νύκτωρ microὲν τοῖς ἐνυπνίοις microεθrsquo ἡmicroέραν δὲ τοῖς λογισ- microοῖς ἀνιώmicroενος ἀνίαν πικράν οὔτε γὰρ καθεύδων ἀmicroέριmicroνον ἔχω τὸν ὕπνον ὡς πολλοὶ τῶν microεθηmicroερινῶν φροντίδων ἀνιέmicroενοι τῷ κάρῳ τοῦ ὕπνου καὶ τότε δὲ microέ τις ταράσσει φαντασία τῶν τετελεσmicroένων καὶ τὰ εἴδωλα παραφαίνει νεοσφαγῆ καὶ σπαίροντα ὡς ἐπὶ νεαρῷ πάθει πάλιν τὸ ἄλγος καινίζοντα (16) Ἀναγκαῖον δὲ τῆς ἀκολουθίας διδούσης καιρὸν τοῦ λόγου τὸν βίον πρό- τερον διηγήσασθαι τῶν ἐν τοῖς τόποις ἐκείνοις ἁγίων καὶ τὴν ζωὴν εἰπεῖν τῶν ἐπελθόντων βαρβάρων ἵνrsquo ἔχῃ τὸ σῶmicroα τῆς ἱστορίας τὴν ἁρmicroονίαν ἀκόλουθον οὐδενὸς παραλελειmicromicroένου τῶν εἰς γνῶσιν ἐλθεῖν τοῖς φιλο- microαθέσιν ὀφειλόντων οἶδε γὰρ λυπεῖν σιωπηθὲν τὸ γνωσθῆναι σπουδαζό- microενον ὡς ἂν ἀποτυχία ποθουmicroένου πράγmicroατος θλῖβον ἀεί ἕως ἂν πληρο- φορήσῃ τὴν ἐπιθυmicroίαν γνωσθέν 3 (1) Τὸ microὲν οὖν εἰρηmicroένον ἔθνος τὴν ἀπὸ Ἀραβίας microέχρις Αἰγύπτου θαλάσσῃ Ἐρυθρᾷ καὶ Ἰορδάνῃ ποταmicroῷ παρατεταmicroένην νέmicroεται ἔρηmicroον οὐ τέχνην

9

οὐκ ἐmicroπορίαν οὐ γεωργίαν ἐπιτηδεῦόν ποτε microόνην δὲ τὴν microάχαιραν ἔχον τῆς τροφῆς ὑπόθεσιν ἢ γὰρ ἀγρεύοντες τὰ τῆς ἐρήmicroου ζῷα διαζῶσι σαρ- κοφαγοῦντες ἢ τοὺς παρατυγχάνοντας αἷς ἐφεδρεύουσιν ὁδοῖς λῃζόmicroενοι τὴν ἀναγκαίαν χρείαν ἑαυτοῖς ἀνύουσιν ὁπωσοῦν ὅταν δὲ ἀmicroφοτέρων ἀπο- ρίᾳ σπανίσῃ τούτοις τὰ ἐπιτήδεια τότε τοῖς ὑποζυγίοιςmdashκάmicroηλοι δέ εἰσι δροmicroάδεςmdashπρὸς ἐδωδὴν κατακέχρηνται θηριώδη καὶ αἱmicroοβόρον ζῶντες βίον κατὰ συγγενείας ἢ συσκηνίας microίαν σφάζοντες καὶ θέρmicroῃ πυ- ρὸς ὀλίγῃ σαρκῶν χαυνοῦντες τὸ εὔτονον ὡς microόνον εἴκειν microὴ πρὸς πολλὴν βίαν ἕλκουσι τοῖς ὀδοῦσιν ὡς εἰπεῖν τρέφονται κυνικῶς θεὸν οὐκ εἰδότες οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- τες ἀνατέλλοντι τῶν λαφύρων τὰ δόκιmicroα ὅταν ἐξ ἐφόδου λῃστρικῆς αὐτοῖς περιγένηταί τι πρὸς σφαγὴν ἐπιτήδειον (2) παῖδας δὲ microάλιστα προσφέρειν σπουδάζουσιν ὥρᾳ καὶ ἡλικίας ἀκmicroῇ διαφέροντας ἐπὶ λίθων συmicroπεφορη- microένων περὶ τὸν ὄρθρον τούτους ἱερεύοντες ὅ microε καὶ λίαν ὦ φίλοι ὀδυνᾷ καὶ ταράττει microή πως τοῖς ἀνόmicroοις ἡ microορφὴ τοῦ παιδὸς πρὸς τὴν νενο- microισmicroένην ἀσέβειαν ἔχουσά τι λίχνον καὶ ἐπαγωγὸν γένηται χρήσιmicroος πρὸς τὸ δοκοῦν αὐτοῖς καὶ ἁγνῆς σῶmicroα ψυχῆς ὑπὲρ τῶν ἀκαθάρτων ἀνενεχθῇ τοῖς παλαmicroναίοις ἱερεῖον δαίmicroοσι λύτρον αὐτοῖς καὶ καθάρσιον ὡς δοκοῦ- σιν ἐσόmicroενον ἀνθρωποθυτεῖν ἀφειδῶς εἰθισmicroένοις καὶ οἶκτον οὐκ εἰδόσι λαβεῖν τῶν ἀναιρουmicroένων παίδων κἂν σειρήνια θρηνωδοῦσι δεόmicroενοι (3) ἢν δrsquo οὗτοι microὴ παρῶσι κάmicroηλον λευκὴν τῷ χρώmicroατι καὶ ἄmicroωmicroον ἐπὶ γονά- των κατακλίναντες περιέρχονται τρίτῳ κύκλῳ κειmicroένην παmicroπληθεὶ δο- λιχεύοντες ἐξάρχει δέ τις καὶ τῆς περιόδου καὶ ᾠδῆς τῆς εἰς τὸ ἄστρον αὐ- τοῖς πεποιηmicroένης ἢ τῶν βασιλευόντων ἢ τῶν ἡλικίᾳ γήρους σεmicroνυνοmicroένων ἱερέων ὃς microετὰ τὴν τρίτην περίοδον οὔπω τῆς ᾠδῆς παυσαmicroένου τοῦ πλήθους ἔτι δὲ ἐπὶ γλώσσης τὸ ἀκροτελεύτιον τοῦ ἐφυmicroνίου φέροντος σπασάmicroενος τὸ ξίφος εὐτόνως παίει κατὰ τοῦ τένοντος καὶ πρῶτος microετὰ σπουδῆς τοῦ αἵmicroατος ἀπογεύεται καὶ οὕτως προσδραmicroόντες οἱ λοιποὶ ταῖς microαχαίραις οἱ microὲν σὺν ταῖς θριξὶ microέρος τι βραχὺ τῆς δορᾶς ἀποτέmicroνου- σιν οἱ δὲ τὸ ἐπιτυχὸν ἁρπάζοντες τῶν σαρκῶν ἀποκόπτουσιν οἱ δὲ microέχρι σπλάγχνων χωροῦσι καὶ ἐγκάτων οὐδὲν τῆς θυσίας καταλιmicroπάνοντες ἀκατέργαστον ὃ δυνήσεται λοιπόν ποτε ὀφθῆναι φαίνοντι τῷ ἡλίῳ οὔτε γὰρ ὀστέων καὶ microυελῶν ἀπέχονται νικῶντες παραmicroονῇ τὴν κραταιότητα καὶ σχολῇ περιγινόmicroενοι τῆς ἀντιτυπίας (4) οὗτος microὲν οὖν τοῖς βαρβάροις βίου καὶ θρησκείας ὁ νόmicroος καὶ οὕτως ἐmicroβιοτεύοντες τῇ ἐρηmicroίᾳ τόπους ἐκ τόπων ἀmicroείβουσιν ἐκεῖ τὰς παρεmicroβολὰς ποιούmicroενοι ὅπου δrsquo ἂν χιλὸν εὔπο- ρον ᾖ τοῖς κτήνεσιν καὶ ὕδωρ εὑρεῖν δαψιλές ὀλίγους δὲ τόπους τῆς ἐρη-

10

microίας οἱ τὸν microοναχικὸν microετερχόmicroενοι βίον ἐπιλεξάmicroενοι ἔνθα τὴν ἀνάγκην τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁπωσοῦν ἐκπληρῶσαι τῇ τοῦ ὕδατος εὐπορίᾳ οἱ microὲν καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες ὀλίγοι microὲν τὴν ἐκ πυρῶν εἰδότες τροφήν ὅσοι τῆς ἐρηmicroίας τὸ ἄγονον ἐπι- microελείᾳ πρὸς σίτου γένεσιν βιάσασθαι δύνανται σκαλίδι microικρᾷ βραχεῖαν καὶ λυπηρὰν ἐργαζόmicroενοι γῆν καὶ ὅσην ἡ πρὸς τὸ ζῆν ἐνδεῶς ἀναγκάζει χρεία οἱ δὲ πολλοὶ λαχάνων ὠmicroῶν καὶ ἀκροδρύων στοιχοῦσι διαίτῃ τρά- πεζαν ἀκαρύκευτον ἀγαπῶντες καὶ ἄτεχνον microακρὰ χαίρειν εἰπόντες ὀψαρ- τυτῶν καὶ σιτοποιῶν περιεργίαις ἵνα microήτε πολὺν καιρὸν τῇ τοῦ σώmicroατος σχολάζοντες θεραπείᾳ τῆς ἀναγκαιοτέρας ἀmicroελῶσι προσεδρίας ἀλλὰ κα- θαρῷ τῷ νῷ τὸ θεῖον θρησκεύωσι καὶ νηφαλίῳ σαρκῶν κραιπάλῃ τὸν λογισmicroὸν οὐ βαρούmicroενοι οὐδὲ ζωmicroαρίων κνίσῃ τὴν τῆς γαστρὸς κολα- κεύοντες ἡδονήν (5) Τοσοῦτον γὰρ ἴσχυσε νῦν ἡ ἄπληστος λαιmicroαργία ὡς καὶ ὄψει καὶ ὀσφρή- σει καὶ γεύσει λειτουργεῖν ἀναγκάζειν τῇ ἐπιθυmicroίᾳ τοῖς παρατρίmicromicroασι τῶν χυλῶν εἰς ἀτmicroῶν καὶ χρωmicroάτων καὶ ποιοτήτων διαφορὰς ποικίλλοντας τῆς ἡδονῆς τὰ ὑπεκκαύmicroατα οὐ γὰρ ἤρκεσε τοῖς λίχνοις τῶν ἀνθρώπων τὸ ἐν τῇ γεύσει διάφορον οὐδὲ τῆς κνίσης τῶν ὄψων τὸ ἐξηλλαγmicroένον ἂν microὴ καὶ τῶν χρωmicroάτων τὸ ποικίλον ἐν τοῖς ζωmicroοῖς πρὸς ἔφεσιν ἐρεθίσῃ τὴν ὄρεξιν ξανθότητι καὶ λευκότητι καὶ τῇ τοῦ microέλανος ὑδαρεστέρᾳ χρόᾳ πρὸ τῆς γεύσεως ἑστιῶντα τὴν ὅρασιν (6) ἵνα γὰρ εὐφραίνηται microὲν ἡ ὄσφρησις δεῖ τοῖς ζωmicroοῖς ἐmicromicroεmicroεῖχθαι τῶν ἀρωmicroάτων τὰ εὐωδέστατα ἵνα δὲ πάλιν ὁ λαιmicroὸς ἔχῃ τὸ τερπνόν δεῖ κεκρᾶσθαι πρὸς τὸ ἡδὺ τῶν γλυκέων καὶ δρι- microέων στυφῶν τε καὶ ἁλmicroυρῶν τὰς ποιότητας χρὴ δὲ καὶ τὴν ὄψιν microὴ ἀmicroοιρεῖν τῆς ἀπολαύσεως διὰ τοῦτο κνῆκοι καὶ ὄρυζαι κρόκοι τε καὶ καρύων χυmicroοειδεῖς ἐπιχύσεις καὶ ἄλλαι χροϊσmicroάτων παmicroπληθεῖς διαφοραὶ ζωγραφικαῖς microίξεσι τὴν βαφὴν ἀρτύουσι τοῦ ἐδέσmicroατος ὅπως ἐκ πάντων ἡ δέσποινα γαστὴρ ὡmicroολογηmicroένον ἔχῃ τὸ ἀκριβὲς τῆς σκευασίας ὥσπερ κριταῖς ἐmicroπείροις πεισθεῖσα ταῖς εἰρηmicroέναις αἰσθήσεσι δοκιmicroάζειν ἐπι- σταmicroέναις καλῶς τὰ κατrsquo αὐτὰς αἰσθητά (7) Ἀλλrsquo οὐ τοιαύτη τῶν εἰρηmicroένων ἡ ἀγωγὴ οὐδὲ πρὸς τὸ ἁβρὸν τῆς διαίτης ἐπτοηmicroένη οὐ microόνον γὰρ τῇ ποιότητι τῶν ἡδέων ἀπετάξαντο χλευάσαντες τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος πρὸς τὴν ποσότητα τὸ φιλότιmicroον ἐκτείνουσι τῆς ἐγκρατείας το- σοῦτον ὅσον microὴ ἀποθανεῖν παρὰ γνώmicroην τοῦ ζῳοπλάστου τρεφόmicroενοι καὶ ζηmicroιωθῆναι microισθοὺς τῆς ἐν τῇ ζωῇ τῶν καλῶν ἐργασίας οὕτως οὖν οἱ microὲν

11

τῇ κυριακῇ ἅπτονται τροφῆς τὸ ἑβδοmicroαδικὸν διάστηmicroα παρατρέχοντες ἄσιτοι οἱ δὲ microεσολαβοῦσι τὸν χρόνον δὶς τῆς ἑβδοmicroάδος παρατιθέmicroενοι τράπεζαν οἱ δὲ σιτοῦνται παρὰ microίαν ἡmicroέραν δεικνύντες διὰ τῆς ἐνδεχοmicroέ- νης σπουδῆς ὡς ἀγαπῶσι microὲν τὸ ἀπροσδεὲς καὶ ἄσιτον πείθονται δὲ τοῖς νόmicroοις τῆς φύσεως καmicroπτόmicroενοι microόλις τῇ ἀνάγκῃ τοῦ σώmicroατος καὶ τότε πρὸς τὴν τοιαύτην καταβαίνοντες χρείαν ὅτε τὴν δύναmicroιν τοῦ ζῴου κατα- microάθωσι παντελῶς ἀσθενήσασαν καὶ microηκέτι ὑπουργοῦσαν πρὸς τοὺς ἐπι- βάλλοντας πόνους τῇ ἀρετῇ τοσοῦτος γὰρ ἑκάστῳ ζῆλος τῆς ἀγγελικῆς ἐντέτηκε πολιτείας ὡς microιmicroεῖσθαι τὸ ἀπροσδεὲς τῇ ὀλιγαρκίᾳ ἐθέλειν καὶ νικᾶν τῆς φύσεως φιλονικεῖν τὸ ἐλάττωmicroα τῷ τῆς προθυmicroίας πλεονεκτή- microατι (8) Οὐ γὰρ πολιτεύεται παρrsquo αὐτοῖς καίσαρος νόmicroισmicroα ἐπεὶ microηδὲ πρᾶσιν ἴσασι καὶ ἀγορασίαν ἕκαστος γὰρ ἑκάστῳ προῖκα παρέχει τὸ χρήσιmicroον ἀντιλαmicroβάνων οὗ λείπεται λαχάνων δὲ καὶ ἀκροδρύων καρπὸς καὶ σπά- νιος ἄρτος ἡ εἰς ἀλλήλους γίνεται φιλοτιmicroία τῷ παρόντι καὶ ὑπάρχοντι δεικνῦσα τῆς ἀγάπης τὰ σύmicroβολα ταύτην γὰρ οὐχ ὕλης διαφορὰ διαθέσεως δὲ παρίστησι microεγαλοψυχία τὸ δαψιλὲς τῆς γνώmicroης καὶ ἐν τοῖς microικροῖς δώ- ροις ἀριδήλως ἐmicroφαίνουσα (9) ἀλλrsquo οὐδὲ φθόνος ὁ microάλιστα ταῖς προκοπαῖς παρακολουθεῖν εἰωθὼς ἔσχεν ἐκεῖ χώραν ποτέ οὐδὲ τὸν ἔλαττον ἐν τοῖς καλοῖς εὐδοκιmicroοῦντα ἡ τοῦ microᾶλλον διαλάmicroποντος πρὸς βασκανίαν ἐκίνησεν ὑπεροχή ὡς microηδὲ τοῦτον κατrsquo ἐκείνου πρὸς ἔπαρσιν ἐφύσησεν ἀλαζονεία microέγα φρονεῖν ἐπὶ τοῖς κατορθώmicroασιν ἀπατήσασα καὶ γὰρ ὁ ὑπερέχων ἐν τοῖς τῆς ἀρετῆς πλεονεκτήmicroασι δυνάmicroει θεοῦ ἢ πόνοις οἰκείοις τὸ πᾶν ἐπιγράφων ἐmicroετρίαζεν ἑκών ὡς οὐκ αὐτουργὸς τῶν καλῶν ἀλλrsquo ὄργανον τῆς ἐνεργούσης χάριτος καὶ ὁ ἐλαττούmicroενος ἐν τούτοις διὰ σωmicroατικὴν ἴσως ἀσθένειαν καὶ ἄκων ἐταπεινοῦτο ῥαθυmicroίᾳ γνώmicroης οὐχὶ δὲ φύσεως ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος (10) Οὕτως οὖν ἄλλος ἄλλου καὶ πάντες ἁπάντων εἰσὶ microετριώτεροι οὐκ ἐν φρονήmicroατι τὴν ὑπεροχὴν ἕκαστος ἔχειν ἀλλrsquo ἐν λαmicroπρῷ βίῳ σπουδάζοντες διὰ τοῦτο γὰρ καὶ τὴν οἰκουmicroένην φυγόντες οἰκοῦσι τὴν ἔρηmicroον θεῷ τὰ κατορθώmicroατα δεικνύντες παρrsquo οὗ καὶ τῶν πόνων ἡ ἀmicroοιβὴ τοῖς ἐργαζο- microένοις ἐλπίζεται καὶ οὐκ ἀνθρώποις τὰς κατὰ θεὸν πράξεις ἐmicroφανίζον- τες ὧν ὁ ἔπαινος καὶ τῇ προθυmicroίᾳ καὶ τοῖς microισθοῖς λυmicroαίνεσθαι πέφυκεν τὴν microὲν χαυνῶν τῇ ἀπονοίᾳ πρὸς ἀmicroέλειαν τοὺς δὲ ἐλαττῶν τῇ ἀπάτῃ τῆς εὐφηmicroίας ὁ γὰρ δόξαν ἀνθρωπίνην ἐφrsquo οἷς πράττει ζητῶν λαβὼν ὃν ἐζήτει microισθόν τοῦ ὄντως microισθοῦ ἐκπέπτωκεν ἄλλον οὐκέτι προσδοκῶν ὃν ἦν εὐλόγως ἀπαιτεῖν παρrsquo ὃν ἐκαρπώσατο καὶ ᾧ πέπρακε τοὺς ἀτρύτους

12

πόνους ἥττων δόξης γενόmicroενος ἀνθρωπίνης καὶ δόξης αἰωνίας καὶ ἀλη- θοῦς στερηθείς (11) Οἰκοῦσι δὲ οὐ πλησίον ἀλλήλων ἀλλrsquo ἱκανῷ εἴργονται ταῖς οἰκήσεσι διαστήmicroατι εἴκοσί που καὶ πλείω ἄλλος ἄλλου σταδίους ἀπέχοντες οὔτε κατὰ microισανθρωπίαν ἢ θηριωδίανmdashπῶς γὰρ οἱ πρὸς ἀλλήλους οὕτως διακείmicroενοι ὡς εἴρηται mdashἀλλrsquo ἐν ἡσυχίᾳ πολλῇ τὰ ἤθη πρὸς τὸ ἀρέσκον θεῷ παιδαγωγεῖν ἐθέλοντες καὶ τὰς πρὸς τὸ θεῖον ὁmicroιλίας ποιεῖσθαι ἀπερισπάστως σπουδάζοντες ὅπερ ἐν ὄχλῳ καὶ συγχύσει κατορθωθῆ- ναι ἢ δυσχερὲς ἢ ἀmicroήχανον τοῦ τῶν γειτονευόντων θορύβου τῆς συντόνου προσεδρίας ἀποσπῶντος τὸν λογισmicroὸν καὶ ἐφrsquo ἃ microὴ δεῖ ῥέmicroβεσθαι παρασκευάζοντος τοῖς τέρπουσι microᾶλλον ἢ τοῖς συmicroφέρουσι συναρπάζεσθαι ἐξ ἔθους εἰωθότα microακροῦ (12) ταῖς δὲ κυριακαῖς εἰς ἐκκλησίαν φοιτῶσι συν- αγόmicroενοι καὶ ἀλλήλοις διrsquo ἑβδοmicroάδος συνεσόmicroενοι συνέρχονται ἵνα microὴ πά- λιν ὁ παντελὴς χωρισmicroὸς τῷ χρόνῳ διακόψῃ τῆς ὁmicroονοίας τὸν σύνδεσmicroον λήθην ποιήσας κατrsquo ὀλίγον τῶν πρὸς ἀλλήλους καθηκόντων δικαίων οἶδε γὰρ ἡ ἐπιτεταmicroένη microόνωσις ἀγριαίνειν τὸ ἦθος ἀποmicroανθάνον τῇ microακρᾷ συνηθείᾳ τὸ ἀγελαῖον τῆς ἀγάπης καὶ σύννοmicroον κοινωνοῦσί τε οὖν τῶν θείων microυστηρίων καὶ ἑστιῶσιν ἀλλήλους γυmicroνασίᾳ τῶν καθηκόντων λο- γίων καὶ ἀλείφουσιν ἠθικαῖς παραινέσεσι τούτων γὰρ microάλιστα χρήζει πρὸς τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας δηmicroοσιεύων πρὸς τὸ microὴ ἁλῶναι τούτοις τινὰ τῆς πάλης ἀγνοοῦντα τὴν microέθοδον οἷς γὰρ αἱ ὕλαι τῶν πραγmicroάτων οὐ πάρεισι τούτοις ἀργεῖ microὲν πρὸς ἐνέργειαν ἡ ἁmicroαρτία πᾶς δὲ ὁ πόλεmicroος ἐν διανοίᾳ συνίσταται ἔνθα καὶ εὔκολος καὶ ἄδηλος τοῖς τὰ ἔξω ὁρῶσιν ὁ θάνατος ἀmicroάρτυρος ἐν συγκαταθέσεσι τῆς προαιρέσεως συνιστάmicroενος διὰ τοῦτο τοὺς ἀπείρους καὶ ἄρτι τῶν παλαισmicroάτων ἀρχοmicroένους παιδοτριβοῦντες οἱ πρὸς τὸν ἀγῶνα γεγυmicroνασmicroένοι ἐγκρατείᾳ microὲν ἑστάναι πρὸς τὸ τῆς γαστριmicroαργίας πάθος συmicroβουλεύουσι τοῦτο γὰρ ἀκροβολίζεται πρὸς τὴν ψυχήν διερεθίζον τὸ τῆς λαγνείας microανιῶδες οἴστρηmicroα τὰς πλευρὰς δοκιmicroάζον τῶν ἔτι κονιζο- microένων εἰ ἔτι ἑστήκασιν ἐν τῷ σκάmicromicroατι τὰς ἰγνύας παγίως ἐρείσαντες ἢ εἰ εἰσὶν εὔζωστοι microέσα ταχέως διδόντες τοῖς ἀντιπάλοις (13) ὁ γὰρ ἡδονῇ βρωmicroάτων ἐνδεδωκὼς εὐκαταγώνιστος τῷ ὑπογαστρίῳ δέδεικται πάθει τῇ τοῦ ἐλάττονος ἥττῃ τὸ microεῖζον ἐγγυώmicroενος πτῶmicroα καὶ ταῦτα microὲν παρ- αινοῦσι τοῖς ἔτι τὰ τῶν παίδων ἀγωνιζοmicroένοις οἱ προβεβηκότες καὶ χρόνῳ πολλῷ καὶ ἀσκήσει ἐν πείρᾳ τῆς ἀθλήσεως γενόmicroενοι ὅπως τε τὰ τοιαῦτα λύεται τῶν ἀνταγωνιστῶν ἅmicromicroατα εἰδότες σαφῶς ἑαυτοῖς δὲ καὶ ἀλλήλοις οἱ τελειότεροι κενοδοξίαν καὶ ὑπερηφανίαν ἀπαγορεύουσιν ὥσπερ ὑφάλους

13

πέτρας λιmicroένος πλησίον ταύτας φυλάσσεσθαι συmicroβουλεύοντες microετὰ τὸν πολὺν τοῦ πλοῦ κάmicroατον καὶ τὴν τῶν κυmicroάτων microάχην εἰς ἔσχατον φερού- σας καὶ ὀλέθριον κίνδυνον τοὺς ἐν ταῖς τῶν παθῶν τρικυmicroίαις καὶ ζάλαις τῶν ἀκαθάρτων λογισmicroῶν οὐ ναυαγήσαντας (14) Ὥσπερ γὰρ οἱ ἐν τοῖς πελαγίοις χειmicroῶσι διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν κυ- microάτων καὶ τὴν τῶν πνευmicroάτων ἐπήρειαν ἐγρηγορέναι καὶ νήφειν ἀναγκά- ζονται πλησίον ὄντας τοὺς κινδύνους φοβούmicroενοι περὶ δὲ τοὺς λιmicroένας ἔστιν ὅτε γαληνιασθέντες κεκρυmicromicroένοις προσπταίουσι τοῖς βράχεσιν ἀmicroε- ριmicroνίᾳ χαυνούmicroενοι λογισmicroοῦ τὴν ἐν ταῖς θαλαττίαις ζάλαις οὐκ ἀπολο- microένην ἐmicroπορίαν παρrsquo αὐτὸ τοῦ ὅρmicroου τὸ στόmicroιον κενοῦντες ἀθρόον ἅπασαν ὁmicroοῦ οὕτως οἱ πρὸς τὰς τῶν πειρασmicroῶν οὐ καmicroφθέντες προσβολάς ἀλλrsquo ἀσκήσει καὶ καρτερίᾳ παρελθόντες ἀβλαβῶς microετὰ τὴν νίκην πολ- λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον διακεῖσθαι δοκούντων ἐπαρθέντες microικρὸν διrsquo ἀπόνοιαν δίκην ἀθλητῶν περὶ τοὺς στεφάνους αὐτοὺς καὶ τὰ ἔπαθλα καταπεσόντες πτῶmicroα δυσανα- microάχητον καὶ πρὸς διόρθωσιν ἀmicroήχανον ἢ πλωτήρων microετὰ τὸ διανῦσαι τὸν microακρὸν καὶ φοβερὸν πλοῦν τὸν φόρτον κενώσαντες καὶ τὸν microετὰ microόχθου κατrsquo ὀλίγον πεπορισmicroένον πλοῦτον ὑφrsquo ἓν ζηmicroιωθέντες ἀκαίρως καὶ microέmicro- ψεις ἐπὶ τῇ ζηmicroίᾳ τῆς ῥαθυmicroίας ἐκδεχόmicroενοι (15) Κενοδοξία γὰρ ἀποστερεῖ microὲν ἴσως τοὺς microισθοὺς τῶν ἔργων καὶ τὴν ἐργασίαν ποιεῖ τοῖς microοχθοῦσιν ἀνόνητον ὑπερηφανία δὲ microετὰ τῆς ζηmicroίας φέρει καὶ microέγαν ἐπὶ τῇ περιαυτίᾳ τὸν κίνδυνον τὸν συνεργὸν τῶν καλῶν ἀθετοῦσα θεὸν καὶ ἑαυτῇ τῶν κατορθωmicroάτων ἐπιγράφουσα τὴν δύναmicroιν οὕτως οὖν περὶ microὲν ἐκείνων ὁ προφήτης φησὶν ὅτι bdquoὁ συνάγων τοὺς microισθοὺς συνήγαγεν εἰς ἀπόδεσmicroον τετρυπηmicroένονldquo οὔπω ἀποβαλλοmicroένους καὶ ἤδη ἐκρέοντας οὐ χρονίζοντας ἐν τῷ ἀποδέσmicroῳ ἀλλrsquo ὀξέως τὸν δεσmicroὸν παρα- τρέχοντας πλέον κεχηνυίας τῆς ἐκβαλλούσης ὀπῆς παρὰ τὴν εἰσδεχοmicroένην τὰ βαλλόmicroενα τοιαύτη γὰρ ἡ κενοδοξία συντρέχουσαν ἔχει τῷ κέρδει τὴν ἀπώλειαν ἐν αὐτῷ τῷ ἔργῳ ἀφανίζουσα τῇ σκαιότητι τῆς διαθέσεως τὸ γινόmicroενον ὁ δὲ παροιmicroιαστὴς περὶ τῶν ἄλλων bdquoκύριοςldquo φησίν bdquoὑπερ- ηφάνοις ἀντιτάσσεταιldquo ἐχθρὸν ἀντικαθιστῶν δυσmicroενῆ τὸν ἠθετηmicroένον τοῖς ἀθετήσασι (16) ∆ιὰ τοῦτο τοὺς πολίτας ἐκείνης ἀναλογιζόmicroενοι τῆς ἐρήmicroου Μωυσέα καὶ Ἠλίαν τούτων ἀσκοῦνται τὸ ἄτυφον ὧν οἰκοῦσι τὴν χώραν microιmicroεῖσθαι τὴν ἀρετὴν αὐτῶν ἡγούmicroενοι δίκαιον οὔτε γὰρ Μωυσέα πρὸς ἀλαζονείαν τῆς ἀρχῆς ἐπῆρε τὸ microέγεθος οὔτε Ἠλίαν τὸ τῆς θυσίας ἐφύσησε θαῦmicroα πρὸς ἀπόνοιαν ἔmicroειναν δὲ τὴν αὐτὴν ἀεὶ φυλάξαντες ἐν παντὶ καιρῷ κατάστασιν

14

οὐ συmicromicroεταβαλόντες τῇ microεταβολῇ τῶν πραγmicroάτων τὸ φρόνηmicroα ἐν ταύτῃ Μωυσῆς microὲν τὴν Αἰγυπτίων ἀποδιδράσκων ἐπιβουλὴν καὶ τὰ τοῦ Ἰόθορ πρόβατα νέmicroων τῆς θαυmicroαστῆς ἐκείνης ὄψεως γέγονε θεατής τοῦ παmicro- φάγου πυρὸς τότε microαθὼν τὸ τῆς βάτου φρύγανον εὐτονώτερον καὶ χλόην ἰδὼν ἀνθοῦσαν ἐν microέσῃ φλογί ὕστερον δὲ τὸν λαὸν ἐπανάγων ἐν τούτῳ τῷ ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ίστατο κατὰ συγγένειαν τῆς φύσεως εἰς ὅλον τὸ γένος διελθούσης τῆς χάριτος ἔλαmicroψαν γὰρ ἐπὶ τῆς λυχνίας τεθέντες οἱ θεσmicroοὶ τῆς πολιτείας κἂν ἦσαν ὑπὸ τῷ microοδίῳ τῆς λέξεως κεκρυmicromicroένοι πρὸ τῆς σαφηνείας ποτέ (17) ὁ δὲ Ἠλίας ἐνθάδε ἧκε τὴν Ἰεζάβελ φυγὼν καὶ ἐν ταύτῃ καθευδήσας τῇ γῇ τὸν ὀλυρίτην ἄρτον καὶ τὸν καmicroψάκην διαναστὰς εὗρε τοῦ ὕδατος τοῦ- τό τε τὸ σπήλαιον ᾤκησε microηλωτῇ τὸ σῶmicroα ἠmicroφιεσmicroένος τῷ ἀρχαίῳ τῶν προγόνων ἐνδύmicroατι καὶ εἶδεν ὧδε θεὸν ἐν αὔρᾳ λεπτῇ καὶ φωνῆς ἤκουσε θεσπιζούσης τὰ δόξαντα (18) τῆς δὲ καρτερίας καὶ ὑποmicroονῆς τῶν ἀνδρῶν τε- λευταῖον καὶ πρῶτον τεκmicroήριον ἐκείνην οἰκοῦσι διὰ βίου τὴν ἔρηmicroον ἣν οἱ Ἰσραηλῖται παρελθόντες microόνον ἐγόγγυσαν ἑτοίmicroην ἐξ οὐρανοῦ σιτούmicroενοι ἀmicroβροσίαν τροφὴν καὶ τῇ τραπέζῃ microεmicroψάmicroενοι ἐκεῖνοι τεσσαράκοντα ἡmicroε- ρῶν τὴν ἀπουσίαν τοῦ ἐπιστατοῦντος οὐκ ἤνεγκαν οὐδὲ ἔγνωσαν δεόντως οἰκονοmicroῆσαι τῆς ἐλευθερίας τὸ αὐτεξούσιον ἀλλrsquo ἀπέστησαν ταχέως τῇ ἀδείᾳ καταχρησάmicroενοι πρὸς ἀσέβειαν οὗτοι πάντα τὸν χρόνον ἐmicroφιλοσο- φοῦσι τῇ ἐρηmicroίᾳ τῶν ἀναγκαίων σπανίζοντες ἑαυτοῖς ὄντες τῆς εὐσεβείας διδάσκαλοι 4 (1) Ἀλλrsquo οὕτω διακειmicroένοις καὶ οὕτω θεραπεύουσι τὸ θεῖον ἐξαίφνης οὐκ ἐλπισθεῖσα καθάπερ θύελλά ποθεν φάλαγξ ἐπιπίπτει βαρβαρική καὶ περὶ βαθὺν ὄρθρον ἄρτι τῶν ἱερῶν παυσαmicroένοις ὕmicroνων ἐπῆλθον τοῖς θεοσε- βέσιν οἱ ἄνοmicroοι ἔτυχον δὲ κἀγὼ microετὰ τοῦ παιδὸς εὑρεθεὶς ἐκεῖ κατεληλύ- θειν γὰρ ἀπὸ τοῦ ἁγίου ὄρους ἐπισκεψόmicroενος τοὺς ἐν τῇ βάτῳ ἁγίους εἰωθὼς τοῦτο πάλαι ποιεῖν καὶ microαινοmicroένων δίκην κυνῶν εἰσδραmicroόντες ἁρπάζοντες καὶ βοῶντες ἄσηmicroα συναγαγόντες τε ὅσα πρὸς τροφὴν ηὐτρέ- πιστο χειmicroερινήνmdashψύγουσι γὰρ τῶν ἀκροδρύων τὰ χρήσιmicroα καὶ δια- microένειν δυνάmicroενα τῇ τοιαύτῃ φυλάττοντες χρείᾳmdashἡmicroᾶς αὐτοὺς κοmicroίζειν ποιήσαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀποδύσαντες τῶν κεντωνίων γυmicroνοὺς πρὸς σφαγὴν στοιχηδὸν διατάττουσι τοὺς ἡλικίᾳ προέχοντας (2) εἶτα περιστάντες ἕλκουσι τὰ ξίφη τεθυmicroωmicroένοι καὶ τὸ βλέmicromicroα πυρωπὸν πλαγίως ὑπελίττοντες τείνειν τε πρῶτον τῷ ἱερεῖ τοῦ ἁγίου τόπου τὸν αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ-

15

αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ- τόνmdashἄλλος δrsquo ἐπrsquo ἄλλῳ τὰ ξίφη ἑκατέρωθεν εἰσπλήξαντες κατὰ τῶν microεταφρένων οὔτε προσοιmicroώξαντα τῇ ὀδύνῃ οὔτε διαστρέψαντα τὸ πρόσ- ωπον καὶ ἴχνος ἐπὶ τούτου τοῦ ἀλγήmicroατος ἐmicroφήναντα σφραγισάmicroενον δὲ microόνον καὶ bdquoεὐλογητὸς κύριοςldquo προσειπόντα ψιθυρισmicroῷ τοῦ στόmicroατος καὶ ἡ microὲν microία πληγὴ ἀπὸ τοῦ microεταφρένου ἕως microέχρι τῆς σιαγόνος ἐχώρησε διελθοῦσα τὸ οὖς ἡ δὲ ἑτέρα ἀπὸ τοῦ ὤmicroου κατέλαβε τὸν microαζόν καὶ οὕτως ὁ microακάριος ἠρέmicroα δινηθεὶς κατέπεσεν ἐπὶ σχήmicroατος εὐπρεποῦς οὐδὲν οὔτε ἀναιρέσεως οὔτε γυmicroνότητος ἐπιδειξάmicroενος ἄσχηmicroον χάρις δέ τις ἦν ἐπανθοῦσα τῷ σώmicroατι καὶ σκέπουσα τὸ τῆς γυmicroνώσεως ἀκαλλές τοῦτο δὲ microικροῦ δεῖν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ καὶ πράγmicroασι καὶ ῥήmicroασι προεφήτευσεν ὁ ἅγιος φιλοφρονησάmicroενος τοὺς παρόντας δείπνῳ παρὰ τὸ σύνηθες καὶ εἰπών bdquoτί γὰρ οἴδαmicroεν εἰ πάλιν πρὸ τοῦ θανάτου συνάγει πάντας ἡmicroᾶς εἰς ἓν ἑστία καὶ τράπεζαldquo (3) Εἶτα λαβόντες ἀναιροῦσι τὸν συνοικοῦντα τῷ γέροντι καὶ αὐτὸν παλαιὸν ὄντα τῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πόνοις τῆς ἀσκήσεως οὐ microετρίως ἐκτετρυχωmicroένον καὶ αὖθις τὸν τούτοις διακονούmicroενον παῖδα τρόπῳ τοιῷδε συναγαγεῖν αὐτῷ τινα τῶν ἐκχεθέντων ἀκροδρύων εἷς τῶν βαρβάρων προσέταξε κἀ- κεῖνος πρὸς τὸ ἀρέσκον τῷ ἐπιτάξαντι σπουδαίως καθεσθεὶς τὸν κόλπον ὑφήπλωσε ταῖς χερσίν ἐφέλκων τὰ παρακείmicroενα ὡς προστέτακτο πάν- τως τὴν σπουδὴν ἐνδεικνύmicroενος πρὸς ἀρέσκειαν ὡς ἐπιτήδειος εἰς διακο- νίαν νοmicroίζων τούτῳ ὠνεῖσθαι τὸ ζῆν εἰ φανείη σπουδαῖος ἀλλrsquo οὐδὲν ὤνησεν οὐδὲ βαρβαρικὴν ἐmicroάλαξεν ὠmicroότητα πρὸς ἡmicroερότητα λογισmicroοῦ τοῦ εἰκότος οὖσαν microακράν ἄλλος γὰρ ὄπισθεν παρεστὼς τοῦ κολεοῦ τὸ ξίφος εἷλκε λαθραίως ὁ δὲ εἴτε αἰσθόmicroενος τούτου σπωmicroένου εἴτε καὶ ὑπονοήσας τὴν ἀναίρεσιν ὡς ἐπτοηmicroένος τῷ θορύβῳ πρὸς τοῦτο περιάγει microικρὸν εἰς τοὐπίσω τεταραγmicroένον τῷ φόβῳ τὸ πρόσωπον καὶ ὁ ἐφεστὼς ἐφόβησε κραυγῇ τε αὐτὸν βαρβαρικῇ καὶ τῇ τῆς ὄψεως διαστροφῇ καὶ οὕτως ὁ microὲν ἐπὶ τῆς κατακλεῖδος ἐρείσας τὸ ξίφος ὀρθὸν ὦσεν πολλῇ δυ- νάmicroει ἀπὸ τοῦ ἡπατικοῦ κρεmicroαστῆρος ἐπὶ τὸν θώρακα ὁ δὲ πρὶν ἀνασπα- σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ καιρίῳ τῆς πληγῆς οὐ φθάσας γνῶναι τὸν θάνατον ταχέως ἐξελόντα τὴν ψυχὴν τῶν ἀγγείων τοῦ σώmicroατος καὶ δεσmicroῶν ἀθρόως αὐτὴν ἀπολύσαντα ὧν microόλις ἀναχωρεῖ πλοκαῖς βιαίοις συνδεδεmicroένη (20) (4) Τοὺς δὲ λοιποὺς ἡmicroᾶς οὐκ οἶδα τί παθόντες ἀπελαύνουσι φεύγειν τῷ σχήmicroατι τῆς χειρὸς ἐπιτρέποντες ἔτι δὲ ἦσαν ἐν αὐταῖς κατέχοντες ᾑmicroαγ- microένα τὰ ξίφη καὶ οἱ microὲν ἄλλοι διὰ τῶν φαράγγων ἔτρεχον τὸ ὄρος κατα-

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

5

κατόρθωmicroα (2) οὔτε γὰρ τρόπαιον ἀπειροπόλεmicroος ἵστησί ποτε οὔτε τοῦ ἀγῶ- νος λυθέντος νίκην οἷός τέ ἐστιν αὐχεῖν ἀθλητής ἐπεὶ microὴ πέπτωκεν οὐδε- νὸς προσπαλαίσαντος σεmicroνύνει δὲ τὸν ἀγωνιστὴν ἐν ἀκmicroῇ τῆς νεότητος τῆς ἐπιθυmicroίας φλεγοmicroένης τῶν παθῶν πιmicroπραmicroένων λογισmicroὸς κρατῶν ἐπιθυmicroίας καὶ τὴν ὄρεξιν ἄγχων ὁρmicroῶσαν πρὸς γαmicroικὴν ὁmicroιλίαν κἂν νό- microιmicroος ᾖ καὶ τὴν αὐτοκρατορικὴν microαρτυρῶν αὐτῷ ἐξουσίαν εἷλκε δέ microέ microιmicroος ᾖ καὶ τὴν αὐτοκρατορικὴν microαρτυρῶν αὐτῷ ἐξουσίαν εἷλκε δέ microέ τις ἐπιθυmicroία πολλὴ τῶν ἐν οἷς νῦν πεπόρθηmicroαι τόπων καὶ τῷ λογισmicroῷ πρὸς τὴν ἡσυχίαν ἤmicroην ὅλος ἐπτερωmicroένος οὐδὲν ἄλλο νοεῖν ἢ βλέπειν πλὴν τούτου δυνάmicroενος (3) ὅταν γὰρ ἔρως οὑτινοσοῦν κατάσχῃ ψυχήν πάντων ἀφέλκει βιαίως αὐτὴν καὶ τῶν ἄγαν σπουδαίων καὶ φέρει πρὸς τὸ ποθού- microενον οὐκ ἀνανεύουσαν οὐ πόνον οὐ κάmicroατον οὐχ ὕβριν λογιζοmicroένην πάν- τα γὰρ δουλεύει προθύmicroως τῇ ἐπιθυmicroίᾳ ἑκουσίως τυραννούmicroενα καὶ τὸν ζυγὸν τῆς ὑποταγῆς ἀσmicroενίζοντα ἐθελουσίῳ καὶ αὐτοκελεύστῳ ἀνάγκῃ (4) Ἐπεὶ οὖν ἐπέταττεν αὕτη τὴν ἀποδηmicroίαν καὶ οὐκ ἦν ἀντειπεῖν οὕτως κε- λευούσῃ τυραννικῶς λαβόmicroενος τῶν παίδωνmdashἔτι δὲ ἦσαν νήπιοι κοmicroι- δῇmdashπροσάγω τῇ microητρί καὶ τὸν microὲν ἐπιδίδωmicroι αὐτῇ τὸν δὲ κατέχω παρrsquo ἐmicroαυτῷ καὶ τὸ δόξαν εἶπον καὶ ὡς οὐ microεταπεισθήσοmicroαι διεβεβαιωσά- microην ἐmicroβριθῶς ἡ δέ καὶ πρότερον οὐκ ἀντιλέγειν πεπαιδευmicroένη καὶ τότε τὸ πρόσωπόν microου ἀλλοτρίως πρὸς παράκλησιν ἔχον ὁρῶσα καίτοι τὴν βίαν οὐ φέρουσα οὐδὲ κατέχουσα τῶν δακρύων ἐπιτρέπει τὴν ὁδόν ἀνάγκῃ microᾶλλον εἴξασα ἢ συναινέσασα προαιρέσει τῷ ἔργῳ τὴν γὰρ κρίσιν ἀνένδο- τον βλέπουσα καὶ τὴν ὀδύνην τοῦ χωρισmicroοῦ λογιζοmicroένη τοῦ καθrsquo ἑαυτὴν ἀmicroελήσασα λυπηροῦ τὸ ἐmicroοὶ κεχαρισmicroένον ἐσκόπει ἡττᾶσθαι θέλουσα ἐν οἷς καὶ βουλοmicroένη νικᾶν οὐκ ἠδύνατο (5) ἴστε δὲ ὅσον ἐστὶ διάζευξις τῶν ἅπαξ ἑνωθέντων νοmicroίmicroῳ συναφείᾳ γάmicroου καὶ γενοmicroένων σῶmicroα ἓν ἀπορρή- τῳ τοῦ ζεύξαντος οἰκονοmicroίᾳ ὅτι ὃν ποιεῖ microάχαιρα πόνον τέmicroνουσα σῶmicroα τοῦτον ποιεῖ τῶν εἰς σάρκα microίαν γενοmicroένων διάζευξις ἐγὼ δὲ τότε τὴν δύναmicroιν τῆς ἐπιθυmicroίας ἐθαύmicroασα ὅτε εἶδον αὐτὴν καὶ φύσιν καὶ χρονίαν σχέσιν νικήσασαν πόση γάρ τις ἦν ἀφrsquo ὧν ἔλυσε δεσmicroοὺς ἀλύτους ἐστοχα- ζόmicroην οὓς microόνος οἶδε διαλύειν θάνατος τῇ ἀναισθησίᾳ παρέχων τὸ ἄλυπον αἴσθησις δὲ τοῖς ζῶσι ποιεῖ τέως τὴν ὀδύνην ἀφόρητον συνηθείας ὑπο- microιmicroνήσκουσα καὶ διαθέσεως ἢν microὴ microείζονος ἐπιθυmicroία καλοῦ τῆς προτέρας ἀθρόως ἀmicroβλύνῃ τὰ κέντρα (6) Αὕτη microε τῆς ἡσυχίας ἐποίησεν ἐραστὴν καὶ πρὸς τὴν ποθουmicroένην ὡδή- γησεν ἐρηmicroίαν καὶ microέχρι πολλοῦ παρεσκεύασε διαιτηθῆναι ἡδέως γαλή- νης ἀπολαύοντα πολλῆς καὶ οὐρίῳ πνεύmicroατι πρὸς τὸν σκοπὸν εὐθυνόmicroε- νης ἀπολαύοντα πολλῆς καὶ οὐρίῳ πνεύmicroατι πρὸς τὸν σκοπὸν εὐθυνόmicroε-

6

νον ἕως ἡ πόθεν οὐκ οἶδα καὶ πῶς ἐπεισπελάσασα καταιγὶς τὴν ζάλην ἤγειρεν ἐκείνην ἥτις τὰς microυριοφόρους ὁλκάδας τῶν ἁγίων ἐχείmicroασε σω- microάτων ἐχείmicroασεν ἀλλrsquo οὐ κατέδυσε συνέτριψεν ἀλλrsquo οὐκ ἐζηmicroίωσέ τι τῶν ἀγωγίmicroων πάντα γὰρ τὸν φόρτον τῆς ἐmicroπορίας microεθrsquo ἑαυτῶν οἱ κυβερνῆ- ται λαβόντες πρύmicroναν πρὸς οὐρανὸν ἐκ πελάγους ἀνεκρούσαντο τὰς δια- λυθείσας σανίδας καταλιπόντες τοῖς πειραταῖςrsquo (7) lsquoΚαὶ τίς ἄρα λόγος τῆς ἀναιρέσεωςrsquo ἔφασαν ἐκεῖνοι lsquoκαὶ πῶς οἱ δου- λεύοντες ἀmicroέmicroπτως θεῷ παρεδόθησαν τοῖς ἀσεβέσιν εἰς ἀπώλειαν παί- γνιον βαρβαρικῆς γενόmicroενοι χειρός καὶ ἤργησε τῆς προνοίας ἡ δύνα- microις ἐπὶ τῷ τοιούτῳ σιωπήσασα δράmicroατι οὔτε κωλύσασα δυναmicroένη τὴν ἔφοδον οὔτε ἀορασίᾳ τοὺς ὠmicroοθύmicroους παραγενοmicroένους πατάξασα οὔτε ξηράνασα τὰς ἀνόmicroους κατὰ τῶν ὁσίων ἀνατεινοmicroένας δεξιάς ὡς πολλάκις ἐπὶ τῶν microακαρίων αἱ γραφαὶ γεγενῆσθαι διαγορεύουσι (8) καὶ γὰρ οἱ τῷ Ἐζεκίᾳ ἐπιστρατεύσαντες ἀδίκως ποτὲ Βαβυλώνιοι ἀπεστράφησαν ἄπρα- κτοι οὔτε δυνηθέντες ἀδικῆσαι τοὺς πορθουmicroένους καὶ προσαποβαλόν- τες πολλοὺς τῆς οἰκείας δυνάmicroεως πανστρατὶ κοιmicroηθέντες ὁλόκληροι καὶ ὀλίγος κοmicroιδῇ τῶν ζώντων ἀριθmicroὸς εὑρεθέντες πρωί ἑκατὸν ὀγδοή- κοντα πέντε χιλιάδες πῶς ἀνῃρέθησαν ἢ τίς ὁ ἀνελὼν οὐκ ἔχοντες εἰπεῖν ἑνὸς γὰρ ἐν microιᾷ νυκτὶ ἔργον ἀγγέλου ὁ τοσοῦτος ἡσυχῇ γέγονε φόνος καὶ ἔκειντο καθεύδειν νοmicroιζόmicroενοι σχέδιοι ὡπλισmicroένοι νεκροί οὔτε πληγὴν ἔχοντες ξίφους καὶ τὰς ψυχὰς σεσυληmicroένοι θανόντες ἀληθῶς καὶ ἴχνος οὐκ ἔχοντες ἀναιρέσεως ἄπορον ποιήσαντες τοῖς οἰκείοις ἐπὶ πολὺ τὸ συmicroβάν ἔνυττε γὰρ ἕκαστος διυπνίζων τὸν πέλας καὶ ἦν οὗτος ἀκίνητος ἐκάλει καὶ ἔmicroενεν ἄφωνος ἠρεύνα τὸ σῶmicroα καὶ ἦν τοῦτο ἄτρωτον ἐν ταῖς ῥισὶν ἐζήτει τὸ πνεῦmicroα καὶ τοῦτο ἦν ἔρηmicroον τοῦ ζητουmicroένου ἕως ἐπιλάmicro- ψας ἥλιος πρωὶ τὸ πάθος ἡρmicroήνευσε τῷ χρώmicroατι τῶν ἀνῃρηmicroένων δείξας τοῦ θανάτου τὰ σύmicroβολα (9) Καὶ οἱ τῷ Ἐλισσαίῳ δὲ πάλιν ἐπελθόντες Ἀσσύριοι καὶ ζητοῦντες πρὸς φόνον τὸν ἅγιον καὶ οἱ τῷ Λὼτ ἐπιστάντες κατὰ τῶν ἀγγέλων τῇ οἰκίᾳ Σοδοmicroῖται ἐπατάχθησαν ἀορασίᾳ χλεύη παραδοθέντες τοῖς ζητουmicroένοις Σοδοmicroῖται ἐπατάχθησαν ἀορασίᾳ χλεύη παραδοθέντες τοῖς ζητουmicroένοις καὶ παίγνιον εἴπερ ἀδικεῖν ἐβούλοντο οἱ microὲν γὰρ παραλυθέντες ἐζήτουν ψηλαφητὶ τὴν θύραν οἱ δὲ οὐκ ᾔδεισαν ποῖ χωροῦσιν ἀγόmicroενοι ἐγγὺς ἔχοντες τὸ ζητούmicroενον καὶ πελάσαι τούτῳ ὅπως οὐκ ἔχοντες ἀρρώστων δίκην καὶ ἠκρωτηριασmicroένων ἀργὴν περικείmicroενοι παντευχίαν ὥσπερ ἢ τὴν δύναmicroιν ἢ τὰ πρὸς τὴν πολεmicroικὴν ἐνέργειαν microέλη λελωβηmicroένοι τῆς στρα- τηγούσης τούτων ὄψεως εἴτε θανούσης παντελῶς εἴτε καθευδούσης ὕπνον βαθύν ἑνὶ γοῦν ἀόπλῳ εἵπετο αἰχmicroάλωτος τοσαύτη πολεmicroίων πληθύς

7

κρηmicroνοῖς καὶ φάραγξιν ἀφανισθῆναι δυναmicroένη εὐκόλως εἰ τοῦτο εἶχεν ἡ τοῦ ἄγοντος γνώmicroη καὶ πρόθεσις τότε σωθεῖσα ὅτε τὴν ὄψιν κηδεmicroονίᾳ τοῦ προφήτου ἀπέλαβεν ὁδὸν ἰδεῖν δυνηθεῖσα φέρουσαν πρὸς τὴν οἰκείαν πατρίδα (10) Ἄλλοτε βασιλέως ἀσεβοῦς κατὰ προφήτου τὴν παρανοmicroίαν ἐλέγχοντος θυmicroουmicroένου καὶ τὴν δεξιὰν κατrsquo αὐτοῦ ὡπλισmicroένην ἐπάραντος ἀνετάθη microὲν ξιφηφόρος ἡ χεὶρ πρὸς ἔλεγχον φονικῆς προαιρέσεως ἔmicroεινε δὲ ξηρὰ ἐν microετεώρῳ τῷ σχήmicroατι καθάπερ ἀνδριάντος οὐ πεφυκυῖα πρὸς ἄλλο microετα- ρρυθmicroίζεσθαι σχῆmicroα ἢ ὅπερ ἐξ ἀρχῆς χυθεῖσα παρὰ τοῦ τεχνίτου ἐδέ- ξατο ἵνα microὴ πάθῃ προφητικὸν σῶmicroα ἅπερ ἡ ἄδικος χεὶρ ἔmicroελλε δρᾶν ὑπηρετοῦσα παρανόmicroῳ θυmicroῷ πῶς οὖν οἱ νῦν θανόντες ἔθανον ἀβοήθητοι καὶ ἡ τῶν ἀνελόντων γνώmicroη τὸ ἔργον ἤνυσεν εὐκόλως οὐδενὸς οὐδαmicroόθεν ἀπαντήσαντος αὐτοῖς δυσχεροῦςrsquo (11) lsquoΚαὶ τί γὰρ δεῖ νῦνrsquo ἔφην lsquoκινεῖν τοὺς περὶ τῆς προνοίας λόγους τίς δὲ καὶ ἱκανὸς πρὸς διάληψιν τῶν τοῦ θεοῦ κριmicroάτων ἵνα παραστήσῃ ἐν το- σαύτῃ δυσχερείᾳ πραγmicroάτων τῆς οἰκονοmicroίας τοῦ δεσπότου τὸ δίκαιον ἀτονεῖ πᾶς ἀνθρώπινος λογισmicroὸς πρὸς τὴν τοιαύτην ἔρευναν καὶ ἀποπίπτει νικώmicroενος τῷ ἀπείρῳ τῆς καταλήψεως οὐχ εὑρίσκων αἰτίαν εὔλογον ἐφαρmicroόσαι τοῖς γινοmicroένοις (12) καὶ γὰρ πάλαι πολλὰ γέγονε τοιαῦτα καὶ πέρας ἔλαβε τῶν πονηρῶν ἡ ἐπιβουλή τῆς δίκης σιωπησάσης τέως τῶν τολmicroη- θέντων τὴν ἐκδίκησιν καὶ ἐπισχούσης τὴν ἄmicroυναν ἐπειδὴ πάντως καιρὸς κρίσεως τὴν τούτων ἐκδέχεται ζήτησιν πῶς γὰρ τὸν Ἄβελ ἐπrsquo εὐσεβείᾳ παρὰ τοῦ θεοῦ microεmicroαρτυρηmicroένον φθονέσας ἀνεῖλεν ὁ Κάιν καὶ γονεῖς λυ- παρὰ τοῦ θεοῦ microεmicroαρτυρηmicroένον φθονέσας ἀνεῖλεν ὁ Κάιν καὶ γονεῖς λυ- πήσας οὔπω νεκρὸν θεασαmicroένους ποτέ οὔτε εἰδότας πεῖραν ὅλως θανάτου καὶ θεὸν παροργίσας ἐπὶ πρώτῃ τολmicroηθείσῃ σφαγῇ καὶ ἐν νεαρᾷ κτίσει microειώσας ἄρτι τὸ γένος αὔξειν ἀρξάmicroενον καὶ οὐδὲ ὡς ἀδελφὸν οἰκτείρας κοινωνήσαντα γενέσεως καὶ ἀνατροφῆς οὐδὲ ὡς παραmicroυθίαν θελήσας ἔχειν τῆς ἐρηmicroίας microόνος microετὰ τῶν φυσάντων microέλλων ἐνδιατρίβειν το- σούτῳ πλάτει τῆς γῆς οὔπω πολλῶν ὄντων ἀνθρώπων καὶ ποιούντων ἐκ τοῦ πλήθους ἀλλήλοις παραmicroυθίαν (13) πῶς δὲ τὸν Ναβουθαὶ λίθοις καταλευ- σθῆναι ἡ Ἰεζάβελ παρανοmicroοῦσα προσέταξε microὴ τὴν κτῆσιν αὐτῇ τοῦ ἀmicro- πελῶνος παραχωρήσαντα πῶς δὲ καὶ microιᾷ ῥοmicroφαίᾳ τοῦ ∆οὴκ ἔπεσαν ἑξή- κοντα πρὸς τοῖς τριακοσίοις ἱερεῖς ἢ πάλιν ἄπειρον τῶν δικαίων ἐν τῇ Ἰερουσαλὴmicro πῶς ἀνῄρηται πλῆθος κρατησάντων πολεmicroίων τινῶν θηρίοις καὶ οἰωνοῖς εἰς βρῶσιν προκείmicroενον οὓς ὁ microελῳδὸς ἀποθρηνῶν ἔλεγεν bdquoἔθεντο τὰ θνησιmicroαῖα τῶν δούλων σου βρώmicroατα τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρα- νοῦ τὰς σάρκας τῶν ὁσίων σου τοῖς θηρίοις τῆς γῆς ἐξέχεαν τὸ αἷmicroα αὐ-

8

τῶν ὡσεὶ ὕδωρ κύκλῳ Ἰερουσαλὴmicro καὶ οὐκ ἦν ὁ θάπτωνldquo (14) πῶς δὲ προ- φητῶν ἀπέθανον καὶ ἀποστόλων χοροὶ πρὸς τῶν παρανόmicroων ἐπιβουλευ- θέντες πρισθέντες σφαγέντες καταλευσθέντες ὠmicroῶς οὐ microόνον οὐδὲν ἄξιον πεπραχότες θανάτου ἀλλὰ καὶ εὐεργέται τῶν ἀνῃρηκότων ἀεὶ γε- γενηmicroένοι ἐῶ λέγειν περὶ τῆς ἀπειροκάκου τῶν νηπίων ἡλικίας πῶς οἱ microὲν ἐπὶ τοῦ Φαραὼ τῷ ποταmicroίῳ ἀπεπνίγησαν ὕδατι φόβῳ τῆς ἐπιτραφησο- microένης νεότητος καταδικασθέντες τοῦτον τὸν θάνατον οἱ δὲ ἐπὶ τοῦ Ἡρῴ- δου ξίφει διαφθαρέντες οἰκτρῶς πρὶν γεύσασθαι τῶν ἡδέων τοῦ βίου ὀδύνης πειραθέντες θανατικῆς ἵνα microὴ λάθῃ τραφεὶς ὁ ὑπονοούmicroενος βα- σιλεύς καὶ τούτοις πᾶσιν ἐφησύχασεν ὁ κριτὴς ἀκώλυτον φέρεσθαι τῶν microιαιφόνων ἐάσας τὴν αὐθάδειαν τὴν γὰρ ἡmicroέραν τῆς κρίσεως αὐτοῖς ἔστησεν ὅρον τῆς ἀνταποδόσεως τῶν πεπραγmicroένων καὶ microακροθυmicroεῖ τέως τῶν νόmicroων τὴν παράβασιν καὶ τὰς εὐθύνας εἰς ἐκεῖνον τηρῶν τὸν καιρόν (15) Ἀλλὰ ταῦτα microὲν οὔτε τοῦ παρόντος καιροῦ οὔτε τῆς ἐmicroῆς δυνάmicroεως κι- νεῖν ὡς προλαβὼν ἔφην τὰ δόγmicroατα καὶ χρόνου πολλοῦ καὶ γλώσσης ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν τὸ πάθος ἐπείγει εἰπεῖν τέως τὸ ἐmicroόν ταῦτα λέξω τάχα τι ῥᾴων ἔσοmicroαι microικρὸν ἐπικουφισθεὶς τῆς ἀφορήτου ὀδύνης οὐ φέρω γὰρ τὴν microνήmicroην ἧς τὸ ἔργον τεθέαmicroαι πῶς οὐκ οἶδα τὴν πεῖραν ἐνεγκὼν ἧς τὴν ὑπόmicroνησιν ὀδυνῶσαν ἀναίνοmicroαι microικροῦ δεῖν καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀχαριστῶ τῶν τύπων ἐκείνων γενοmicroένοις αἰτίοις πρὸς οὓς ἀφορᾶν ἀεὶ βιαζόmicroενος διηνεκῶς ἔχω νύττον τὸ πάθος νύκτωρ microὲν τοῖς ἐνυπνίοις microεθrsquo ἡmicroέραν δὲ τοῖς λογισ- microοῖς ἀνιώmicroενος ἀνίαν πικράν οὔτε γὰρ καθεύδων ἀmicroέριmicroνον ἔχω τὸν ὕπνον ὡς πολλοὶ τῶν microεθηmicroερινῶν φροντίδων ἀνιέmicroενοι τῷ κάρῳ τοῦ ὕπνου καὶ τότε δὲ microέ τις ταράσσει φαντασία τῶν τετελεσmicroένων καὶ τὰ εἴδωλα παραφαίνει νεοσφαγῆ καὶ σπαίροντα ὡς ἐπὶ νεαρῷ πάθει πάλιν τὸ ἄλγος καινίζοντα (16) Ἀναγκαῖον δὲ τῆς ἀκολουθίας διδούσης καιρὸν τοῦ λόγου τὸν βίον πρό- τερον διηγήσασθαι τῶν ἐν τοῖς τόποις ἐκείνοις ἁγίων καὶ τὴν ζωὴν εἰπεῖν τῶν ἐπελθόντων βαρβάρων ἵνrsquo ἔχῃ τὸ σῶmicroα τῆς ἱστορίας τὴν ἁρmicroονίαν ἀκόλουθον οὐδενὸς παραλελειmicromicroένου τῶν εἰς γνῶσιν ἐλθεῖν τοῖς φιλο- microαθέσιν ὀφειλόντων οἶδε γὰρ λυπεῖν σιωπηθὲν τὸ γνωσθῆναι σπουδαζό- microενον ὡς ἂν ἀποτυχία ποθουmicroένου πράγmicroατος θλῖβον ἀεί ἕως ἂν πληρο- φορήσῃ τὴν ἐπιθυmicroίαν γνωσθέν 3 (1) Τὸ microὲν οὖν εἰρηmicroένον ἔθνος τὴν ἀπὸ Ἀραβίας microέχρις Αἰγύπτου θαλάσσῃ Ἐρυθρᾷ καὶ Ἰορδάνῃ ποταmicroῷ παρατεταmicroένην νέmicroεται ἔρηmicroον οὐ τέχνην

9

οὐκ ἐmicroπορίαν οὐ γεωργίαν ἐπιτηδεῦόν ποτε microόνην δὲ τὴν microάχαιραν ἔχον τῆς τροφῆς ὑπόθεσιν ἢ γὰρ ἀγρεύοντες τὰ τῆς ἐρήmicroου ζῷα διαζῶσι σαρ- κοφαγοῦντες ἢ τοὺς παρατυγχάνοντας αἷς ἐφεδρεύουσιν ὁδοῖς λῃζόmicroενοι τὴν ἀναγκαίαν χρείαν ἑαυτοῖς ἀνύουσιν ὁπωσοῦν ὅταν δὲ ἀmicroφοτέρων ἀπο- ρίᾳ σπανίσῃ τούτοις τὰ ἐπιτήδεια τότε τοῖς ὑποζυγίοιςmdashκάmicroηλοι δέ εἰσι δροmicroάδεςmdashπρὸς ἐδωδὴν κατακέχρηνται θηριώδη καὶ αἱmicroοβόρον ζῶντες βίον κατὰ συγγενείας ἢ συσκηνίας microίαν σφάζοντες καὶ θέρmicroῃ πυ- ρὸς ὀλίγῃ σαρκῶν χαυνοῦντες τὸ εὔτονον ὡς microόνον εἴκειν microὴ πρὸς πολλὴν βίαν ἕλκουσι τοῖς ὀδοῦσιν ὡς εἰπεῖν τρέφονται κυνικῶς θεὸν οὐκ εἰδότες οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- τες ἀνατέλλοντι τῶν λαφύρων τὰ δόκιmicroα ὅταν ἐξ ἐφόδου λῃστρικῆς αὐτοῖς περιγένηταί τι πρὸς σφαγὴν ἐπιτήδειον (2) παῖδας δὲ microάλιστα προσφέρειν σπουδάζουσιν ὥρᾳ καὶ ἡλικίας ἀκmicroῇ διαφέροντας ἐπὶ λίθων συmicroπεφορη- microένων περὶ τὸν ὄρθρον τούτους ἱερεύοντες ὅ microε καὶ λίαν ὦ φίλοι ὀδυνᾷ καὶ ταράττει microή πως τοῖς ἀνόmicroοις ἡ microορφὴ τοῦ παιδὸς πρὸς τὴν νενο- microισmicroένην ἀσέβειαν ἔχουσά τι λίχνον καὶ ἐπαγωγὸν γένηται χρήσιmicroος πρὸς τὸ δοκοῦν αὐτοῖς καὶ ἁγνῆς σῶmicroα ψυχῆς ὑπὲρ τῶν ἀκαθάρτων ἀνενεχθῇ τοῖς παλαmicroναίοις ἱερεῖον δαίmicroοσι λύτρον αὐτοῖς καὶ καθάρσιον ὡς δοκοῦ- σιν ἐσόmicroενον ἀνθρωποθυτεῖν ἀφειδῶς εἰθισmicroένοις καὶ οἶκτον οὐκ εἰδόσι λαβεῖν τῶν ἀναιρουmicroένων παίδων κἂν σειρήνια θρηνωδοῦσι δεόmicroενοι (3) ἢν δrsquo οὗτοι microὴ παρῶσι κάmicroηλον λευκὴν τῷ χρώmicroατι καὶ ἄmicroωmicroον ἐπὶ γονά- των κατακλίναντες περιέρχονται τρίτῳ κύκλῳ κειmicroένην παmicroπληθεὶ δο- λιχεύοντες ἐξάρχει δέ τις καὶ τῆς περιόδου καὶ ᾠδῆς τῆς εἰς τὸ ἄστρον αὐ- τοῖς πεποιηmicroένης ἢ τῶν βασιλευόντων ἢ τῶν ἡλικίᾳ γήρους σεmicroνυνοmicroένων ἱερέων ὃς microετὰ τὴν τρίτην περίοδον οὔπω τῆς ᾠδῆς παυσαmicroένου τοῦ πλήθους ἔτι δὲ ἐπὶ γλώσσης τὸ ἀκροτελεύτιον τοῦ ἐφυmicroνίου φέροντος σπασάmicroενος τὸ ξίφος εὐτόνως παίει κατὰ τοῦ τένοντος καὶ πρῶτος microετὰ σπουδῆς τοῦ αἵmicroατος ἀπογεύεται καὶ οὕτως προσδραmicroόντες οἱ λοιποὶ ταῖς microαχαίραις οἱ microὲν σὺν ταῖς θριξὶ microέρος τι βραχὺ τῆς δορᾶς ἀποτέmicroνου- σιν οἱ δὲ τὸ ἐπιτυχὸν ἁρπάζοντες τῶν σαρκῶν ἀποκόπτουσιν οἱ δὲ microέχρι σπλάγχνων χωροῦσι καὶ ἐγκάτων οὐδὲν τῆς θυσίας καταλιmicroπάνοντες ἀκατέργαστον ὃ δυνήσεται λοιπόν ποτε ὀφθῆναι φαίνοντι τῷ ἡλίῳ οὔτε γὰρ ὀστέων καὶ microυελῶν ἀπέχονται νικῶντες παραmicroονῇ τὴν κραταιότητα καὶ σχολῇ περιγινόmicroενοι τῆς ἀντιτυπίας (4) οὗτος microὲν οὖν τοῖς βαρβάροις βίου καὶ θρησκείας ὁ νόmicroος καὶ οὕτως ἐmicroβιοτεύοντες τῇ ἐρηmicroίᾳ τόπους ἐκ τόπων ἀmicroείβουσιν ἐκεῖ τὰς παρεmicroβολὰς ποιούmicroενοι ὅπου δrsquo ἂν χιλὸν εὔπο- ρον ᾖ τοῖς κτήνεσιν καὶ ὕδωρ εὑρεῖν δαψιλές ὀλίγους δὲ τόπους τῆς ἐρη-

10

microίας οἱ τὸν microοναχικὸν microετερχόmicroενοι βίον ἐπιλεξάmicroενοι ἔνθα τὴν ἀνάγκην τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁπωσοῦν ἐκπληρῶσαι τῇ τοῦ ὕδατος εὐπορίᾳ οἱ microὲν καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες ὀλίγοι microὲν τὴν ἐκ πυρῶν εἰδότες τροφήν ὅσοι τῆς ἐρηmicroίας τὸ ἄγονον ἐπι- microελείᾳ πρὸς σίτου γένεσιν βιάσασθαι δύνανται σκαλίδι microικρᾷ βραχεῖαν καὶ λυπηρὰν ἐργαζόmicroενοι γῆν καὶ ὅσην ἡ πρὸς τὸ ζῆν ἐνδεῶς ἀναγκάζει χρεία οἱ δὲ πολλοὶ λαχάνων ὠmicroῶν καὶ ἀκροδρύων στοιχοῦσι διαίτῃ τρά- πεζαν ἀκαρύκευτον ἀγαπῶντες καὶ ἄτεχνον microακρὰ χαίρειν εἰπόντες ὀψαρ- τυτῶν καὶ σιτοποιῶν περιεργίαις ἵνα microήτε πολὺν καιρὸν τῇ τοῦ σώmicroατος σχολάζοντες θεραπείᾳ τῆς ἀναγκαιοτέρας ἀmicroελῶσι προσεδρίας ἀλλὰ κα- θαρῷ τῷ νῷ τὸ θεῖον θρησκεύωσι καὶ νηφαλίῳ σαρκῶν κραιπάλῃ τὸν λογισmicroὸν οὐ βαρούmicroενοι οὐδὲ ζωmicroαρίων κνίσῃ τὴν τῆς γαστρὸς κολα- κεύοντες ἡδονήν (5) Τοσοῦτον γὰρ ἴσχυσε νῦν ἡ ἄπληστος λαιmicroαργία ὡς καὶ ὄψει καὶ ὀσφρή- σει καὶ γεύσει λειτουργεῖν ἀναγκάζειν τῇ ἐπιθυmicroίᾳ τοῖς παρατρίmicromicroασι τῶν χυλῶν εἰς ἀτmicroῶν καὶ χρωmicroάτων καὶ ποιοτήτων διαφορὰς ποικίλλοντας τῆς ἡδονῆς τὰ ὑπεκκαύmicroατα οὐ γὰρ ἤρκεσε τοῖς λίχνοις τῶν ἀνθρώπων τὸ ἐν τῇ γεύσει διάφορον οὐδὲ τῆς κνίσης τῶν ὄψων τὸ ἐξηλλαγmicroένον ἂν microὴ καὶ τῶν χρωmicroάτων τὸ ποικίλον ἐν τοῖς ζωmicroοῖς πρὸς ἔφεσιν ἐρεθίσῃ τὴν ὄρεξιν ξανθότητι καὶ λευκότητι καὶ τῇ τοῦ microέλανος ὑδαρεστέρᾳ χρόᾳ πρὸ τῆς γεύσεως ἑστιῶντα τὴν ὅρασιν (6) ἵνα γὰρ εὐφραίνηται microὲν ἡ ὄσφρησις δεῖ τοῖς ζωmicroοῖς ἐmicromicroεmicroεῖχθαι τῶν ἀρωmicroάτων τὰ εὐωδέστατα ἵνα δὲ πάλιν ὁ λαιmicroὸς ἔχῃ τὸ τερπνόν δεῖ κεκρᾶσθαι πρὸς τὸ ἡδὺ τῶν γλυκέων καὶ δρι- microέων στυφῶν τε καὶ ἁλmicroυρῶν τὰς ποιότητας χρὴ δὲ καὶ τὴν ὄψιν microὴ ἀmicroοιρεῖν τῆς ἀπολαύσεως διὰ τοῦτο κνῆκοι καὶ ὄρυζαι κρόκοι τε καὶ καρύων χυmicroοειδεῖς ἐπιχύσεις καὶ ἄλλαι χροϊσmicroάτων παmicroπληθεῖς διαφοραὶ ζωγραφικαῖς microίξεσι τὴν βαφὴν ἀρτύουσι τοῦ ἐδέσmicroατος ὅπως ἐκ πάντων ἡ δέσποινα γαστὴρ ὡmicroολογηmicroένον ἔχῃ τὸ ἀκριβὲς τῆς σκευασίας ὥσπερ κριταῖς ἐmicroπείροις πεισθεῖσα ταῖς εἰρηmicroέναις αἰσθήσεσι δοκιmicroάζειν ἐπι- σταmicroέναις καλῶς τὰ κατrsquo αὐτὰς αἰσθητά (7) Ἀλλrsquo οὐ τοιαύτη τῶν εἰρηmicroένων ἡ ἀγωγὴ οὐδὲ πρὸς τὸ ἁβρὸν τῆς διαίτης ἐπτοηmicroένη οὐ microόνον γὰρ τῇ ποιότητι τῶν ἡδέων ἀπετάξαντο χλευάσαντες τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος πρὸς τὴν ποσότητα τὸ φιλότιmicroον ἐκτείνουσι τῆς ἐγκρατείας το- σοῦτον ὅσον microὴ ἀποθανεῖν παρὰ γνώmicroην τοῦ ζῳοπλάστου τρεφόmicroενοι καὶ ζηmicroιωθῆναι microισθοὺς τῆς ἐν τῇ ζωῇ τῶν καλῶν ἐργασίας οὕτως οὖν οἱ microὲν

11

τῇ κυριακῇ ἅπτονται τροφῆς τὸ ἑβδοmicroαδικὸν διάστηmicroα παρατρέχοντες ἄσιτοι οἱ δὲ microεσολαβοῦσι τὸν χρόνον δὶς τῆς ἑβδοmicroάδος παρατιθέmicroενοι τράπεζαν οἱ δὲ σιτοῦνται παρὰ microίαν ἡmicroέραν δεικνύντες διὰ τῆς ἐνδεχοmicroέ- νης σπουδῆς ὡς ἀγαπῶσι microὲν τὸ ἀπροσδεὲς καὶ ἄσιτον πείθονται δὲ τοῖς νόmicroοις τῆς φύσεως καmicroπτόmicroενοι microόλις τῇ ἀνάγκῃ τοῦ σώmicroατος καὶ τότε πρὸς τὴν τοιαύτην καταβαίνοντες χρείαν ὅτε τὴν δύναmicroιν τοῦ ζῴου κατα- microάθωσι παντελῶς ἀσθενήσασαν καὶ microηκέτι ὑπουργοῦσαν πρὸς τοὺς ἐπι- βάλλοντας πόνους τῇ ἀρετῇ τοσοῦτος γὰρ ἑκάστῳ ζῆλος τῆς ἀγγελικῆς ἐντέτηκε πολιτείας ὡς microιmicroεῖσθαι τὸ ἀπροσδεὲς τῇ ὀλιγαρκίᾳ ἐθέλειν καὶ νικᾶν τῆς φύσεως φιλονικεῖν τὸ ἐλάττωmicroα τῷ τῆς προθυmicroίας πλεονεκτή- microατι (8) Οὐ γὰρ πολιτεύεται παρrsquo αὐτοῖς καίσαρος νόmicroισmicroα ἐπεὶ microηδὲ πρᾶσιν ἴσασι καὶ ἀγορασίαν ἕκαστος γὰρ ἑκάστῳ προῖκα παρέχει τὸ χρήσιmicroον ἀντιλαmicroβάνων οὗ λείπεται λαχάνων δὲ καὶ ἀκροδρύων καρπὸς καὶ σπά- νιος ἄρτος ἡ εἰς ἀλλήλους γίνεται φιλοτιmicroία τῷ παρόντι καὶ ὑπάρχοντι δεικνῦσα τῆς ἀγάπης τὰ σύmicroβολα ταύτην γὰρ οὐχ ὕλης διαφορὰ διαθέσεως δὲ παρίστησι microεγαλοψυχία τὸ δαψιλὲς τῆς γνώmicroης καὶ ἐν τοῖς microικροῖς δώ- ροις ἀριδήλως ἐmicroφαίνουσα (9) ἀλλrsquo οὐδὲ φθόνος ὁ microάλιστα ταῖς προκοπαῖς παρακολουθεῖν εἰωθὼς ἔσχεν ἐκεῖ χώραν ποτέ οὐδὲ τὸν ἔλαττον ἐν τοῖς καλοῖς εὐδοκιmicroοῦντα ἡ τοῦ microᾶλλον διαλάmicroποντος πρὸς βασκανίαν ἐκίνησεν ὑπεροχή ὡς microηδὲ τοῦτον κατrsquo ἐκείνου πρὸς ἔπαρσιν ἐφύσησεν ἀλαζονεία microέγα φρονεῖν ἐπὶ τοῖς κατορθώmicroασιν ἀπατήσασα καὶ γὰρ ὁ ὑπερέχων ἐν τοῖς τῆς ἀρετῆς πλεονεκτήmicroασι δυνάmicroει θεοῦ ἢ πόνοις οἰκείοις τὸ πᾶν ἐπιγράφων ἐmicroετρίαζεν ἑκών ὡς οὐκ αὐτουργὸς τῶν καλῶν ἀλλrsquo ὄργανον τῆς ἐνεργούσης χάριτος καὶ ὁ ἐλαττούmicroενος ἐν τούτοις διὰ σωmicroατικὴν ἴσως ἀσθένειαν καὶ ἄκων ἐταπεινοῦτο ῥαθυmicroίᾳ γνώmicroης οὐχὶ δὲ φύσεως ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος (10) Οὕτως οὖν ἄλλος ἄλλου καὶ πάντες ἁπάντων εἰσὶ microετριώτεροι οὐκ ἐν φρονήmicroατι τὴν ὑπεροχὴν ἕκαστος ἔχειν ἀλλrsquo ἐν λαmicroπρῷ βίῳ σπουδάζοντες διὰ τοῦτο γὰρ καὶ τὴν οἰκουmicroένην φυγόντες οἰκοῦσι τὴν ἔρηmicroον θεῷ τὰ κατορθώmicroατα δεικνύντες παρrsquo οὗ καὶ τῶν πόνων ἡ ἀmicroοιβὴ τοῖς ἐργαζο- microένοις ἐλπίζεται καὶ οὐκ ἀνθρώποις τὰς κατὰ θεὸν πράξεις ἐmicroφανίζον- τες ὧν ὁ ἔπαινος καὶ τῇ προθυmicroίᾳ καὶ τοῖς microισθοῖς λυmicroαίνεσθαι πέφυκεν τὴν microὲν χαυνῶν τῇ ἀπονοίᾳ πρὸς ἀmicroέλειαν τοὺς δὲ ἐλαττῶν τῇ ἀπάτῃ τῆς εὐφηmicroίας ὁ γὰρ δόξαν ἀνθρωπίνην ἐφrsquo οἷς πράττει ζητῶν λαβὼν ὃν ἐζήτει microισθόν τοῦ ὄντως microισθοῦ ἐκπέπτωκεν ἄλλον οὐκέτι προσδοκῶν ὃν ἦν εὐλόγως ἀπαιτεῖν παρrsquo ὃν ἐκαρπώσατο καὶ ᾧ πέπρακε τοὺς ἀτρύτους

12

πόνους ἥττων δόξης γενόmicroενος ἀνθρωπίνης καὶ δόξης αἰωνίας καὶ ἀλη- θοῦς στερηθείς (11) Οἰκοῦσι δὲ οὐ πλησίον ἀλλήλων ἀλλrsquo ἱκανῷ εἴργονται ταῖς οἰκήσεσι διαστήmicroατι εἴκοσί που καὶ πλείω ἄλλος ἄλλου σταδίους ἀπέχοντες οὔτε κατὰ microισανθρωπίαν ἢ θηριωδίανmdashπῶς γὰρ οἱ πρὸς ἀλλήλους οὕτως διακείmicroενοι ὡς εἴρηται mdashἀλλrsquo ἐν ἡσυχίᾳ πολλῇ τὰ ἤθη πρὸς τὸ ἀρέσκον θεῷ παιδαγωγεῖν ἐθέλοντες καὶ τὰς πρὸς τὸ θεῖον ὁmicroιλίας ποιεῖσθαι ἀπερισπάστως σπουδάζοντες ὅπερ ἐν ὄχλῳ καὶ συγχύσει κατορθωθῆ- ναι ἢ δυσχερὲς ἢ ἀmicroήχανον τοῦ τῶν γειτονευόντων θορύβου τῆς συντόνου προσεδρίας ἀποσπῶντος τὸν λογισmicroὸν καὶ ἐφrsquo ἃ microὴ δεῖ ῥέmicroβεσθαι παρασκευάζοντος τοῖς τέρπουσι microᾶλλον ἢ τοῖς συmicroφέρουσι συναρπάζεσθαι ἐξ ἔθους εἰωθότα microακροῦ (12) ταῖς δὲ κυριακαῖς εἰς ἐκκλησίαν φοιτῶσι συν- αγόmicroενοι καὶ ἀλλήλοις διrsquo ἑβδοmicroάδος συνεσόmicroενοι συνέρχονται ἵνα microὴ πά- λιν ὁ παντελὴς χωρισmicroὸς τῷ χρόνῳ διακόψῃ τῆς ὁmicroονοίας τὸν σύνδεσmicroον λήθην ποιήσας κατrsquo ὀλίγον τῶν πρὸς ἀλλήλους καθηκόντων δικαίων οἶδε γὰρ ἡ ἐπιτεταmicroένη microόνωσις ἀγριαίνειν τὸ ἦθος ἀποmicroανθάνον τῇ microακρᾷ συνηθείᾳ τὸ ἀγελαῖον τῆς ἀγάπης καὶ σύννοmicroον κοινωνοῦσί τε οὖν τῶν θείων microυστηρίων καὶ ἑστιῶσιν ἀλλήλους γυmicroνασίᾳ τῶν καθηκόντων λο- γίων καὶ ἀλείφουσιν ἠθικαῖς παραινέσεσι τούτων γὰρ microάλιστα χρήζει πρὸς τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας δηmicroοσιεύων πρὸς τὸ microὴ ἁλῶναι τούτοις τινὰ τῆς πάλης ἀγνοοῦντα τὴν microέθοδον οἷς γὰρ αἱ ὕλαι τῶν πραγmicroάτων οὐ πάρεισι τούτοις ἀργεῖ microὲν πρὸς ἐνέργειαν ἡ ἁmicroαρτία πᾶς δὲ ὁ πόλεmicroος ἐν διανοίᾳ συνίσταται ἔνθα καὶ εὔκολος καὶ ἄδηλος τοῖς τὰ ἔξω ὁρῶσιν ὁ θάνατος ἀmicroάρτυρος ἐν συγκαταθέσεσι τῆς προαιρέσεως συνιστάmicroενος διὰ τοῦτο τοὺς ἀπείρους καὶ ἄρτι τῶν παλαισmicroάτων ἀρχοmicroένους παιδοτριβοῦντες οἱ πρὸς τὸν ἀγῶνα γεγυmicroνασmicroένοι ἐγκρατείᾳ microὲν ἑστάναι πρὸς τὸ τῆς γαστριmicroαργίας πάθος συmicroβουλεύουσι τοῦτο γὰρ ἀκροβολίζεται πρὸς τὴν ψυχήν διερεθίζον τὸ τῆς λαγνείας microανιῶδες οἴστρηmicroα τὰς πλευρὰς δοκιmicroάζον τῶν ἔτι κονιζο- microένων εἰ ἔτι ἑστήκασιν ἐν τῷ σκάmicromicroατι τὰς ἰγνύας παγίως ἐρείσαντες ἢ εἰ εἰσὶν εὔζωστοι microέσα ταχέως διδόντες τοῖς ἀντιπάλοις (13) ὁ γὰρ ἡδονῇ βρωmicroάτων ἐνδεδωκὼς εὐκαταγώνιστος τῷ ὑπογαστρίῳ δέδεικται πάθει τῇ τοῦ ἐλάττονος ἥττῃ τὸ microεῖζον ἐγγυώmicroενος πτῶmicroα καὶ ταῦτα microὲν παρ- αινοῦσι τοῖς ἔτι τὰ τῶν παίδων ἀγωνιζοmicroένοις οἱ προβεβηκότες καὶ χρόνῳ πολλῷ καὶ ἀσκήσει ἐν πείρᾳ τῆς ἀθλήσεως γενόmicroενοι ὅπως τε τὰ τοιαῦτα λύεται τῶν ἀνταγωνιστῶν ἅmicromicroατα εἰδότες σαφῶς ἑαυτοῖς δὲ καὶ ἀλλήλοις οἱ τελειότεροι κενοδοξίαν καὶ ὑπερηφανίαν ἀπαγορεύουσιν ὥσπερ ὑφάλους

13

πέτρας λιmicroένος πλησίον ταύτας φυλάσσεσθαι συmicroβουλεύοντες microετὰ τὸν πολὺν τοῦ πλοῦ κάmicroατον καὶ τὴν τῶν κυmicroάτων microάχην εἰς ἔσχατον φερού- σας καὶ ὀλέθριον κίνδυνον τοὺς ἐν ταῖς τῶν παθῶν τρικυmicroίαις καὶ ζάλαις τῶν ἀκαθάρτων λογισmicroῶν οὐ ναυαγήσαντας (14) Ὥσπερ γὰρ οἱ ἐν τοῖς πελαγίοις χειmicroῶσι διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν κυ- microάτων καὶ τὴν τῶν πνευmicroάτων ἐπήρειαν ἐγρηγορέναι καὶ νήφειν ἀναγκά- ζονται πλησίον ὄντας τοὺς κινδύνους φοβούmicroενοι περὶ δὲ τοὺς λιmicroένας ἔστιν ὅτε γαληνιασθέντες κεκρυmicromicroένοις προσπταίουσι τοῖς βράχεσιν ἀmicroε- ριmicroνίᾳ χαυνούmicroενοι λογισmicroοῦ τὴν ἐν ταῖς θαλαττίαις ζάλαις οὐκ ἀπολο- microένην ἐmicroπορίαν παρrsquo αὐτὸ τοῦ ὅρmicroου τὸ στόmicroιον κενοῦντες ἀθρόον ἅπασαν ὁmicroοῦ οὕτως οἱ πρὸς τὰς τῶν πειρασmicroῶν οὐ καmicroφθέντες προσβολάς ἀλλrsquo ἀσκήσει καὶ καρτερίᾳ παρελθόντες ἀβλαβῶς microετὰ τὴν νίκην πολ- λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον διακεῖσθαι δοκούντων ἐπαρθέντες microικρὸν διrsquo ἀπόνοιαν δίκην ἀθλητῶν περὶ τοὺς στεφάνους αὐτοὺς καὶ τὰ ἔπαθλα καταπεσόντες πτῶmicroα δυσανα- microάχητον καὶ πρὸς διόρθωσιν ἀmicroήχανον ἢ πλωτήρων microετὰ τὸ διανῦσαι τὸν microακρὸν καὶ φοβερὸν πλοῦν τὸν φόρτον κενώσαντες καὶ τὸν microετὰ microόχθου κατrsquo ὀλίγον πεπορισmicroένον πλοῦτον ὑφrsquo ἓν ζηmicroιωθέντες ἀκαίρως καὶ microέmicro- ψεις ἐπὶ τῇ ζηmicroίᾳ τῆς ῥαθυmicroίας ἐκδεχόmicroενοι (15) Κενοδοξία γὰρ ἀποστερεῖ microὲν ἴσως τοὺς microισθοὺς τῶν ἔργων καὶ τὴν ἐργασίαν ποιεῖ τοῖς microοχθοῦσιν ἀνόνητον ὑπερηφανία δὲ microετὰ τῆς ζηmicroίας φέρει καὶ microέγαν ἐπὶ τῇ περιαυτίᾳ τὸν κίνδυνον τὸν συνεργὸν τῶν καλῶν ἀθετοῦσα θεὸν καὶ ἑαυτῇ τῶν κατορθωmicroάτων ἐπιγράφουσα τὴν δύναmicroιν οὕτως οὖν περὶ microὲν ἐκείνων ὁ προφήτης φησὶν ὅτι bdquoὁ συνάγων τοὺς microισθοὺς συνήγαγεν εἰς ἀπόδεσmicroον τετρυπηmicroένονldquo οὔπω ἀποβαλλοmicroένους καὶ ἤδη ἐκρέοντας οὐ χρονίζοντας ἐν τῷ ἀποδέσmicroῳ ἀλλrsquo ὀξέως τὸν δεσmicroὸν παρα- τρέχοντας πλέον κεχηνυίας τῆς ἐκβαλλούσης ὀπῆς παρὰ τὴν εἰσδεχοmicroένην τὰ βαλλόmicroενα τοιαύτη γὰρ ἡ κενοδοξία συντρέχουσαν ἔχει τῷ κέρδει τὴν ἀπώλειαν ἐν αὐτῷ τῷ ἔργῳ ἀφανίζουσα τῇ σκαιότητι τῆς διαθέσεως τὸ γινόmicroενον ὁ δὲ παροιmicroιαστὴς περὶ τῶν ἄλλων bdquoκύριοςldquo φησίν bdquoὑπερ- ηφάνοις ἀντιτάσσεταιldquo ἐχθρὸν ἀντικαθιστῶν δυσmicroενῆ τὸν ἠθετηmicroένον τοῖς ἀθετήσασι (16) ∆ιὰ τοῦτο τοὺς πολίτας ἐκείνης ἀναλογιζόmicroενοι τῆς ἐρήmicroου Μωυσέα καὶ Ἠλίαν τούτων ἀσκοῦνται τὸ ἄτυφον ὧν οἰκοῦσι τὴν χώραν microιmicroεῖσθαι τὴν ἀρετὴν αὐτῶν ἡγούmicroενοι δίκαιον οὔτε γὰρ Μωυσέα πρὸς ἀλαζονείαν τῆς ἀρχῆς ἐπῆρε τὸ microέγεθος οὔτε Ἠλίαν τὸ τῆς θυσίας ἐφύσησε θαῦmicroα πρὸς ἀπόνοιαν ἔmicroειναν δὲ τὴν αὐτὴν ἀεὶ φυλάξαντες ἐν παντὶ καιρῷ κατάστασιν

14

οὐ συmicromicroεταβαλόντες τῇ microεταβολῇ τῶν πραγmicroάτων τὸ φρόνηmicroα ἐν ταύτῃ Μωυσῆς microὲν τὴν Αἰγυπτίων ἀποδιδράσκων ἐπιβουλὴν καὶ τὰ τοῦ Ἰόθορ πρόβατα νέmicroων τῆς θαυmicroαστῆς ἐκείνης ὄψεως γέγονε θεατής τοῦ παmicro- φάγου πυρὸς τότε microαθὼν τὸ τῆς βάτου φρύγανον εὐτονώτερον καὶ χλόην ἰδὼν ἀνθοῦσαν ἐν microέσῃ φλογί ὕστερον δὲ τὸν λαὸν ἐπανάγων ἐν τούτῳ τῷ ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ίστατο κατὰ συγγένειαν τῆς φύσεως εἰς ὅλον τὸ γένος διελθούσης τῆς χάριτος ἔλαmicroψαν γὰρ ἐπὶ τῆς λυχνίας τεθέντες οἱ θεσmicroοὶ τῆς πολιτείας κἂν ἦσαν ὑπὸ τῷ microοδίῳ τῆς λέξεως κεκρυmicromicroένοι πρὸ τῆς σαφηνείας ποτέ (17) ὁ δὲ Ἠλίας ἐνθάδε ἧκε τὴν Ἰεζάβελ φυγὼν καὶ ἐν ταύτῃ καθευδήσας τῇ γῇ τὸν ὀλυρίτην ἄρτον καὶ τὸν καmicroψάκην διαναστὰς εὗρε τοῦ ὕδατος τοῦ- τό τε τὸ σπήλαιον ᾤκησε microηλωτῇ τὸ σῶmicroα ἠmicroφιεσmicroένος τῷ ἀρχαίῳ τῶν προγόνων ἐνδύmicroατι καὶ εἶδεν ὧδε θεὸν ἐν αὔρᾳ λεπτῇ καὶ φωνῆς ἤκουσε θεσπιζούσης τὰ δόξαντα (18) τῆς δὲ καρτερίας καὶ ὑποmicroονῆς τῶν ἀνδρῶν τε- λευταῖον καὶ πρῶτον τεκmicroήριον ἐκείνην οἰκοῦσι διὰ βίου τὴν ἔρηmicroον ἣν οἱ Ἰσραηλῖται παρελθόντες microόνον ἐγόγγυσαν ἑτοίmicroην ἐξ οὐρανοῦ σιτούmicroενοι ἀmicroβροσίαν τροφὴν καὶ τῇ τραπέζῃ microεmicroψάmicroενοι ἐκεῖνοι τεσσαράκοντα ἡmicroε- ρῶν τὴν ἀπουσίαν τοῦ ἐπιστατοῦντος οὐκ ἤνεγκαν οὐδὲ ἔγνωσαν δεόντως οἰκονοmicroῆσαι τῆς ἐλευθερίας τὸ αὐτεξούσιον ἀλλrsquo ἀπέστησαν ταχέως τῇ ἀδείᾳ καταχρησάmicroενοι πρὸς ἀσέβειαν οὗτοι πάντα τὸν χρόνον ἐmicroφιλοσο- φοῦσι τῇ ἐρηmicroίᾳ τῶν ἀναγκαίων σπανίζοντες ἑαυτοῖς ὄντες τῆς εὐσεβείας διδάσκαλοι 4 (1) Ἀλλrsquo οὕτω διακειmicroένοις καὶ οὕτω θεραπεύουσι τὸ θεῖον ἐξαίφνης οὐκ ἐλπισθεῖσα καθάπερ θύελλά ποθεν φάλαγξ ἐπιπίπτει βαρβαρική καὶ περὶ βαθὺν ὄρθρον ἄρτι τῶν ἱερῶν παυσαmicroένοις ὕmicroνων ἐπῆλθον τοῖς θεοσε- βέσιν οἱ ἄνοmicroοι ἔτυχον δὲ κἀγὼ microετὰ τοῦ παιδὸς εὑρεθεὶς ἐκεῖ κατεληλύ- θειν γὰρ ἀπὸ τοῦ ἁγίου ὄρους ἐπισκεψόmicroενος τοὺς ἐν τῇ βάτῳ ἁγίους εἰωθὼς τοῦτο πάλαι ποιεῖν καὶ microαινοmicroένων δίκην κυνῶν εἰσδραmicroόντες ἁρπάζοντες καὶ βοῶντες ἄσηmicroα συναγαγόντες τε ὅσα πρὸς τροφὴν ηὐτρέ- πιστο χειmicroερινήνmdashψύγουσι γὰρ τῶν ἀκροδρύων τὰ χρήσιmicroα καὶ δια- microένειν δυνάmicroενα τῇ τοιαύτῃ φυλάττοντες χρείᾳmdashἡmicroᾶς αὐτοὺς κοmicroίζειν ποιήσαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀποδύσαντες τῶν κεντωνίων γυmicroνοὺς πρὸς σφαγὴν στοιχηδὸν διατάττουσι τοὺς ἡλικίᾳ προέχοντας (2) εἶτα περιστάντες ἕλκουσι τὰ ξίφη τεθυmicroωmicroένοι καὶ τὸ βλέmicromicroα πυρωπὸν πλαγίως ὑπελίττοντες τείνειν τε πρῶτον τῷ ἱερεῖ τοῦ ἁγίου τόπου τὸν αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ-

15

αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ- τόνmdashἄλλος δrsquo ἐπrsquo ἄλλῳ τὰ ξίφη ἑκατέρωθεν εἰσπλήξαντες κατὰ τῶν microεταφρένων οὔτε προσοιmicroώξαντα τῇ ὀδύνῃ οὔτε διαστρέψαντα τὸ πρόσ- ωπον καὶ ἴχνος ἐπὶ τούτου τοῦ ἀλγήmicroατος ἐmicroφήναντα σφραγισάmicroενον δὲ microόνον καὶ bdquoεὐλογητὸς κύριοςldquo προσειπόντα ψιθυρισmicroῷ τοῦ στόmicroατος καὶ ἡ microὲν microία πληγὴ ἀπὸ τοῦ microεταφρένου ἕως microέχρι τῆς σιαγόνος ἐχώρησε διελθοῦσα τὸ οὖς ἡ δὲ ἑτέρα ἀπὸ τοῦ ὤmicroου κατέλαβε τὸν microαζόν καὶ οὕτως ὁ microακάριος ἠρέmicroα δινηθεὶς κατέπεσεν ἐπὶ σχήmicroατος εὐπρεποῦς οὐδὲν οὔτε ἀναιρέσεως οὔτε γυmicroνότητος ἐπιδειξάmicroενος ἄσχηmicroον χάρις δέ τις ἦν ἐπανθοῦσα τῷ σώmicroατι καὶ σκέπουσα τὸ τῆς γυmicroνώσεως ἀκαλλές τοῦτο δὲ microικροῦ δεῖν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ καὶ πράγmicroασι καὶ ῥήmicroασι προεφήτευσεν ὁ ἅγιος φιλοφρονησάmicroενος τοὺς παρόντας δείπνῳ παρὰ τὸ σύνηθες καὶ εἰπών bdquoτί γὰρ οἴδαmicroεν εἰ πάλιν πρὸ τοῦ θανάτου συνάγει πάντας ἡmicroᾶς εἰς ἓν ἑστία καὶ τράπεζαldquo (3) Εἶτα λαβόντες ἀναιροῦσι τὸν συνοικοῦντα τῷ γέροντι καὶ αὐτὸν παλαιὸν ὄντα τῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πόνοις τῆς ἀσκήσεως οὐ microετρίως ἐκτετρυχωmicroένον καὶ αὖθις τὸν τούτοις διακονούmicroενον παῖδα τρόπῳ τοιῷδε συναγαγεῖν αὐτῷ τινα τῶν ἐκχεθέντων ἀκροδρύων εἷς τῶν βαρβάρων προσέταξε κἀ- κεῖνος πρὸς τὸ ἀρέσκον τῷ ἐπιτάξαντι σπουδαίως καθεσθεὶς τὸν κόλπον ὑφήπλωσε ταῖς χερσίν ἐφέλκων τὰ παρακείmicroενα ὡς προστέτακτο πάν- τως τὴν σπουδὴν ἐνδεικνύmicroενος πρὸς ἀρέσκειαν ὡς ἐπιτήδειος εἰς διακο- νίαν νοmicroίζων τούτῳ ὠνεῖσθαι τὸ ζῆν εἰ φανείη σπουδαῖος ἀλλrsquo οὐδὲν ὤνησεν οὐδὲ βαρβαρικὴν ἐmicroάλαξεν ὠmicroότητα πρὸς ἡmicroερότητα λογισmicroοῦ τοῦ εἰκότος οὖσαν microακράν ἄλλος γὰρ ὄπισθεν παρεστὼς τοῦ κολεοῦ τὸ ξίφος εἷλκε λαθραίως ὁ δὲ εἴτε αἰσθόmicroενος τούτου σπωmicroένου εἴτε καὶ ὑπονοήσας τὴν ἀναίρεσιν ὡς ἐπτοηmicroένος τῷ θορύβῳ πρὸς τοῦτο περιάγει microικρὸν εἰς τοὐπίσω τεταραγmicroένον τῷ φόβῳ τὸ πρόσωπον καὶ ὁ ἐφεστὼς ἐφόβησε κραυγῇ τε αὐτὸν βαρβαρικῇ καὶ τῇ τῆς ὄψεως διαστροφῇ καὶ οὕτως ὁ microὲν ἐπὶ τῆς κατακλεῖδος ἐρείσας τὸ ξίφος ὀρθὸν ὦσεν πολλῇ δυ- νάmicroει ἀπὸ τοῦ ἡπατικοῦ κρεmicroαστῆρος ἐπὶ τὸν θώρακα ὁ δὲ πρὶν ἀνασπα- σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ καιρίῳ τῆς πληγῆς οὐ φθάσας γνῶναι τὸν θάνατον ταχέως ἐξελόντα τὴν ψυχὴν τῶν ἀγγείων τοῦ σώmicroατος καὶ δεσmicroῶν ἀθρόως αὐτὴν ἀπολύσαντα ὧν microόλις ἀναχωρεῖ πλοκαῖς βιαίοις συνδεδεmicroένη (20) (4) Τοὺς δὲ λοιποὺς ἡmicroᾶς οὐκ οἶδα τί παθόντες ἀπελαύνουσι φεύγειν τῷ σχήmicroατι τῆς χειρὸς ἐπιτρέποντες ἔτι δὲ ἦσαν ἐν αὐταῖς κατέχοντες ᾑmicroαγ- microένα τὰ ξίφη καὶ οἱ microὲν ἄλλοι διὰ τῶν φαράγγων ἔτρεχον τὸ ὄρος κατα-

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

6

νον ἕως ἡ πόθεν οὐκ οἶδα καὶ πῶς ἐπεισπελάσασα καταιγὶς τὴν ζάλην ἤγειρεν ἐκείνην ἥτις τὰς microυριοφόρους ὁλκάδας τῶν ἁγίων ἐχείmicroασε σω- microάτων ἐχείmicroασεν ἀλλrsquo οὐ κατέδυσε συνέτριψεν ἀλλrsquo οὐκ ἐζηmicroίωσέ τι τῶν ἀγωγίmicroων πάντα γὰρ τὸν φόρτον τῆς ἐmicroπορίας microεθrsquo ἑαυτῶν οἱ κυβερνῆ- ται λαβόντες πρύmicroναν πρὸς οὐρανὸν ἐκ πελάγους ἀνεκρούσαντο τὰς δια- λυθείσας σανίδας καταλιπόντες τοῖς πειραταῖςrsquo (7) lsquoΚαὶ τίς ἄρα λόγος τῆς ἀναιρέσεωςrsquo ἔφασαν ἐκεῖνοι lsquoκαὶ πῶς οἱ δου- λεύοντες ἀmicroέmicroπτως θεῷ παρεδόθησαν τοῖς ἀσεβέσιν εἰς ἀπώλειαν παί- γνιον βαρβαρικῆς γενόmicroενοι χειρός καὶ ἤργησε τῆς προνοίας ἡ δύνα- microις ἐπὶ τῷ τοιούτῳ σιωπήσασα δράmicroατι οὔτε κωλύσασα δυναmicroένη τὴν ἔφοδον οὔτε ἀορασίᾳ τοὺς ὠmicroοθύmicroους παραγενοmicroένους πατάξασα οὔτε ξηράνασα τὰς ἀνόmicroους κατὰ τῶν ὁσίων ἀνατεινοmicroένας δεξιάς ὡς πολλάκις ἐπὶ τῶν microακαρίων αἱ γραφαὶ γεγενῆσθαι διαγορεύουσι (8) καὶ γὰρ οἱ τῷ Ἐζεκίᾳ ἐπιστρατεύσαντες ἀδίκως ποτὲ Βαβυλώνιοι ἀπεστράφησαν ἄπρα- κτοι οὔτε δυνηθέντες ἀδικῆσαι τοὺς πορθουmicroένους καὶ προσαποβαλόν- τες πολλοὺς τῆς οἰκείας δυνάmicroεως πανστρατὶ κοιmicroηθέντες ὁλόκληροι καὶ ὀλίγος κοmicroιδῇ τῶν ζώντων ἀριθmicroὸς εὑρεθέντες πρωί ἑκατὸν ὀγδοή- κοντα πέντε χιλιάδες πῶς ἀνῃρέθησαν ἢ τίς ὁ ἀνελὼν οὐκ ἔχοντες εἰπεῖν ἑνὸς γὰρ ἐν microιᾷ νυκτὶ ἔργον ἀγγέλου ὁ τοσοῦτος ἡσυχῇ γέγονε φόνος καὶ ἔκειντο καθεύδειν νοmicroιζόmicroενοι σχέδιοι ὡπλισmicroένοι νεκροί οὔτε πληγὴν ἔχοντες ξίφους καὶ τὰς ψυχὰς σεσυληmicroένοι θανόντες ἀληθῶς καὶ ἴχνος οὐκ ἔχοντες ἀναιρέσεως ἄπορον ποιήσαντες τοῖς οἰκείοις ἐπὶ πολὺ τὸ συmicroβάν ἔνυττε γὰρ ἕκαστος διυπνίζων τὸν πέλας καὶ ἦν οὗτος ἀκίνητος ἐκάλει καὶ ἔmicroενεν ἄφωνος ἠρεύνα τὸ σῶmicroα καὶ ἦν τοῦτο ἄτρωτον ἐν ταῖς ῥισὶν ἐζήτει τὸ πνεῦmicroα καὶ τοῦτο ἦν ἔρηmicroον τοῦ ζητουmicroένου ἕως ἐπιλάmicro- ψας ἥλιος πρωὶ τὸ πάθος ἡρmicroήνευσε τῷ χρώmicroατι τῶν ἀνῃρηmicroένων δείξας τοῦ θανάτου τὰ σύmicroβολα (9) Καὶ οἱ τῷ Ἐλισσαίῳ δὲ πάλιν ἐπελθόντες Ἀσσύριοι καὶ ζητοῦντες πρὸς φόνον τὸν ἅγιον καὶ οἱ τῷ Λὼτ ἐπιστάντες κατὰ τῶν ἀγγέλων τῇ οἰκίᾳ Σοδοmicroῖται ἐπατάχθησαν ἀορασίᾳ χλεύη παραδοθέντες τοῖς ζητουmicroένοις Σοδοmicroῖται ἐπατάχθησαν ἀορασίᾳ χλεύη παραδοθέντες τοῖς ζητουmicroένοις καὶ παίγνιον εἴπερ ἀδικεῖν ἐβούλοντο οἱ microὲν γὰρ παραλυθέντες ἐζήτουν ψηλαφητὶ τὴν θύραν οἱ δὲ οὐκ ᾔδεισαν ποῖ χωροῦσιν ἀγόmicroενοι ἐγγὺς ἔχοντες τὸ ζητούmicroενον καὶ πελάσαι τούτῳ ὅπως οὐκ ἔχοντες ἀρρώστων δίκην καὶ ἠκρωτηριασmicroένων ἀργὴν περικείmicroενοι παντευχίαν ὥσπερ ἢ τὴν δύναmicroιν ἢ τὰ πρὸς τὴν πολεmicroικὴν ἐνέργειαν microέλη λελωβηmicroένοι τῆς στρα- τηγούσης τούτων ὄψεως εἴτε θανούσης παντελῶς εἴτε καθευδούσης ὕπνον βαθύν ἑνὶ γοῦν ἀόπλῳ εἵπετο αἰχmicroάλωτος τοσαύτη πολεmicroίων πληθύς

7

κρηmicroνοῖς καὶ φάραγξιν ἀφανισθῆναι δυναmicroένη εὐκόλως εἰ τοῦτο εἶχεν ἡ τοῦ ἄγοντος γνώmicroη καὶ πρόθεσις τότε σωθεῖσα ὅτε τὴν ὄψιν κηδεmicroονίᾳ τοῦ προφήτου ἀπέλαβεν ὁδὸν ἰδεῖν δυνηθεῖσα φέρουσαν πρὸς τὴν οἰκείαν πατρίδα (10) Ἄλλοτε βασιλέως ἀσεβοῦς κατὰ προφήτου τὴν παρανοmicroίαν ἐλέγχοντος θυmicroουmicroένου καὶ τὴν δεξιὰν κατrsquo αὐτοῦ ὡπλισmicroένην ἐπάραντος ἀνετάθη microὲν ξιφηφόρος ἡ χεὶρ πρὸς ἔλεγχον φονικῆς προαιρέσεως ἔmicroεινε δὲ ξηρὰ ἐν microετεώρῳ τῷ σχήmicroατι καθάπερ ἀνδριάντος οὐ πεφυκυῖα πρὸς ἄλλο microετα- ρρυθmicroίζεσθαι σχῆmicroα ἢ ὅπερ ἐξ ἀρχῆς χυθεῖσα παρὰ τοῦ τεχνίτου ἐδέ- ξατο ἵνα microὴ πάθῃ προφητικὸν σῶmicroα ἅπερ ἡ ἄδικος χεὶρ ἔmicroελλε δρᾶν ὑπηρετοῦσα παρανόmicroῳ θυmicroῷ πῶς οὖν οἱ νῦν θανόντες ἔθανον ἀβοήθητοι καὶ ἡ τῶν ἀνελόντων γνώmicroη τὸ ἔργον ἤνυσεν εὐκόλως οὐδενὸς οὐδαmicroόθεν ἀπαντήσαντος αὐτοῖς δυσχεροῦςrsquo (11) lsquoΚαὶ τί γὰρ δεῖ νῦνrsquo ἔφην lsquoκινεῖν τοὺς περὶ τῆς προνοίας λόγους τίς δὲ καὶ ἱκανὸς πρὸς διάληψιν τῶν τοῦ θεοῦ κριmicroάτων ἵνα παραστήσῃ ἐν το- σαύτῃ δυσχερείᾳ πραγmicroάτων τῆς οἰκονοmicroίας τοῦ δεσπότου τὸ δίκαιον ἀτονεῖ πᾶς ἀνθρώπινος λογισmicroὸς πρὸς τὴν τοιαύτην ἔρευναν καὶ ἀποπίπτει νικώmicroενος τῷ ἀπείρῳ τῆς καταλήψεως οὐχ εὑρίσκων αἰτίαν εὔλογον ἐφαρmicroόσαι τοῖς γινοmicroένοις (12) καὶ γὰρ πάλαι πολλὰ γέγονε τοιαῦτα καὶ πέρας ἔλαβε τῶν πονηρῶν ἡ ἐπιβουλή τῆς δίκης σιωπησάσης τέως τῶν τολmicroη- θέντων τὴν ἐκδίκησιν καὶ ἐπισχούσης τὴν ἄmicroυναν ἐπειδὴ πάντως καιρὸς κρίσεως τὴν τούτων ἐκδέχεται ζήτησιν πῶς γὰρ τὸν Ἄβελ ἐπrsquo εὐσεβείᾳ παρὰ τοῦ θεοῦ microεmicroαρτυρηmicroένον φθονέσας ἀνεῖλεν ὁ Κάιν καὶ γονεῖς λυ- παρὰ τοῦ θεοῦ microεmicroαρτυρηmicroένον φθονέσας ἀνεῖλεν ὁ Κάιν καὶ γονεῖς λυ- πήσας οὔπω νεκρὸν θεασαmicroένους ποτέ οὔτε εἰδότας πεῖραν ὅλως θανάτου καὶ θεὸν παροργίσας ἐπὶ πρώτῃ τολmicroηθείσῃ σφαγῇ καὶ ἐν νεαρᾷ κτίσει microειώσας ἄρτι τὸ γένος αὔξειν ἀρξάmicroενον καὶ οὐδὲ ὡς ἀδελφὸν οἰκτείρας κοινωνήσαντα γενέσεως καὶ ἀνατροφῆς οὐδὲ ὡς παραmicroυθίαν θελήσας ἔχειν τῆς ἐρηmicroίας microόνος microετὰ τῶν φυσάντων microέλλων ἐνδιατρίβειν το- σούτῳ πλάτει τῆς γῆς οὔπω πολλῶν ὄντων ἀνθρώπων καὶ ποιούντων ἐκ τοῦ πλήθους ἀλλήλοις παραmicroυθίαν (13) πῶς δὲ τὸν Ναβουθαὶ λίθοις καταλευ- σθῆναι ἡ Ἰεζάβελ παρανοmicroοῦσα προσέταξε microὴ τὴν κτῆσιν αὐτῇ τοῦ ἀmicro- πελῶνος παραχωρήσαντα πῶς δὲ καὶ microιᾷ ῥοmicroφαίᾳ τοῦ ∆οὴκ ἔπεσαν ἑξή- κοντα πρὸς τοῖς τριακοσίοις ἱερεῖς ἢ πάλιν ἄπειρον τῶν δικαίων ἐν τῇ Ἰερουσαλὴmicro πῶς ἀνῄρηται πλῆθος κρατησάντων πολεmicroίων τινῶν θηρίοις καὶ οἰωνοῖς εἰς βρῶσιν προκείmicroενον οὓς ὁ microελῳδὸς ἀποθρηνῶν ἔλεγεν bdquoἔθεντο τὰ θνησιmicroαῖα τῶν δούλων σου βρώmicroατα τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρα- νοῦ τὰς σάρκας τῶν ὁσίων σου τοῖς θηρίοις τῆς γῆς ἐξέχεαν τὸ αἷmicroα αὐ-

8

τῶν ὡσεὶ ὕδωρ κύκλῳ Ἰερουσαλὴmicro καὶ οὐκ ἦν ὁ θάπτωνldquo (14) πῶς δὲ προ- φητῶν ἀπέθανον καὶ ἀποστόλων χοροὶ πρὸς τῶν παρανόmicroων ἐπιβουλευ- θέντες πρισθέντες σφαγέντες καταλευσθέντες ὠmicroῶς οὐ microόνον οὐδὲν ἄξιον πεπραχότες θανάτου ἀλλὰ καὶ εὐεργέται τῶν ἀνῃρηκότων ἀεὶ γε- γενηmicroένοι ἐῶ λέγειν περὶ τῆς ἀπειροκάκου τῶν νηπίων ἡλικίας πῶς οἱ microὲν ἐπὶ τοῦ Φαραὼ τῷ ποταmicroίῳ ἀπεπνίγησαν ὕδατι φόβῳ τῆς ἐπιτραφησο- microένης νεότητος καταδικασθέντες τοῦτον τὸν θάνατον οἱ δὲ ἐπὶ τοῦ Ἡρῴ- δου ξίφει διαφθαρέντες οἰκτρῶς πρὶν γεύσασθαι τῶν ἡδέων τοῦ βίου ὀδύνης πειραθέντες θανατικῆς ἵνα microὴ λάθῃ τραφεὶς ὁ ὑπονοούmicroενος βα- σιλεύς καὶ τούτοις πᾶσιν ἐφησύχασεν ὁ κριτὴς ἀκώλυτον φέρεσθαι τῶν microιαιφόνων ἐάσας τὴν αὐθάδειαν τὴν γὰρ ἡmicroέραν τῆς κρίσεως αὐτοῖς ἔστησεν ὅρον τῆς ἀνταποδόσεως τῶν πεπραγmicroένων καὶ microακροθυmicroεῖ τέως τῶν νόmicroων τὴν παράβασιν καὶ τὰς εὐθύνας εἰς ἐκεῖνον τηρῶν τὸν καιρόν (15) Ἀλλὰ ταῦτα microὲν οὔτε τοῦ παρόντος καιροῦ οὔτε τῆς ἐmicroῆς δυνάmicroεως κι- νεῖν ὡς προλαβὼν ἔφην τὰ δόγmicroατα καὶ χρόνου πολλοῦ καὶ γλώσσης ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν τὸ πάθος ἐπείγει εἰπεῖν τέως τὸ ἐmicroόν ταῦτα λέξω τάχα τι ῥᾴων ἔσοmicroαι microικρὸν ἐπικουφισθεὶς τῆς ἀφορήτου ὀδύνης οὐ φέρω γὰρ τὴν microνήmicroην ἧς τὸ ἔργον τεθέαmicroαι πῶς οὐκ οἶδα τὴν πεῖραν ἐνεγκὼν ἧς τὴν ὑπόmicroνησιν ὀδυνῶσαν ἀναίνοmicroαι microικροῦ δεῖν καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀχαριστῶ τῶν τύπων ἐκείνων γενοmicroένοις αἰτίοις πρὸς οὓς ἀφορᾶν ἀεὶ βιαζόmicroενος διηνεκῶς ἔχω νύττον τὸ πάθος νύκτωρ microὲν τοῖς ἐνυπνίοις microεθrsquo ἡmicroέραν δὲ τοῖς λογισ- microοῖς ἀνιώmicroενος ἀνίαν πικράν οὔτε γὰρ καθεύδων ἀmicroέριmicroνον ἔχω τὸν ὕπνον ὡς πολλοὶ τῶν microεθηmicroερινῶν φροντίδων ἀνιέmicroενοι τῷ κάρῳ τοῦ ὕπνου καὶ τότε δὲ microέ τις ταράσσει φαντασία τῶν τετελεσmicroένων καὶ τὰ εἴδωλα παραφαίνει νεοσφαγῆ καὶ σπαίροντα ὡς ἐπὶ νεαρῷ πάθει πάλιν τὸ ἄλγος καινίζοντα (16) Ἀναγκαῖον δὲ τῆς ἀκολουθίας διδούσης καιρὸν τοῦ λόγου τὸν βίον πρό- τερον διηγήσασθαι τῶν ἐν τοῖς τόποις ἐκείνοις ἁγίων καὶ τὴν ζωὴν εἰπεῖν τῶν ἐπελθόντων βαρβάρων ἵνrsquo ἔχῃ τὸ σῶmicroα τῆς ἱστορίας τὴν ἁρmicroονίαν ἀκόλουθον οὐδενὸς παραλελειmicromicroένου τῶν εἰς γνῶσιν ἐλθεῖν τοῖς φιλο- microαθέσιν ὀφειλόντων οἶδε γὰρ λυπεῖν σιωπηθὲν τὸ γνωσθῆναι σπουδαζό- microενον ὡς ἂν ἀποτυχία ποθουmicroένου πράγmicroατος θλῖβον ἀεί ἕως ἂν πληρο- φορήσῃ τὴν ἐπιθυmicroίαν γνωσθέν 3 (1) Τὸ microὲν οὖν εἰρηmicroένον ἔθνος τὴν ἀπὸ Ἀραβίας microέχρις Αἰγύπτου θαλάσσῃ Ἐρυθρᾷ καὶ Ἰορδάνῃ ποταmicroῷ παρατεταmicroένην νέmicroεται ἔρηmicroον οὐ τέχνην

9

οὐκ ἐmicroπορίαν οὐ γεωργίαν ἐπιτηδεῦόν ποτε microόνην δὲ τὴν microάχαιραν ἔχον τῆς τροφῆς ὑπόθεσιν ἢ γὰρ ἀγρεύοντες τὰ τῆς ἐρήmicroου ζῷα διαζῶσι σαρ- κοφαγοῦντες ἢ τοὺς παρατυγχάνοντας αἷς ἐφεδρεύουσιν ὁδοῖς λῃζόmicroενοι τὴν ἀναγκαίαν χρείαν ἑαυτοῖς ἀνύουσιν ὁπωσοῦν ὅταν δὲ ἀmicroφοτέρων ἀπο- ρίᾳ σπανίσῃ τούτοις τὰ ἐπιτήδεια τότε τοῖς ὑποζυγίοιςmdashκάmicroηλοι δέ εἰσι δροmicroάδεςmdashπρὸς ἐδωδὴν κατακέχρηνται θηριώδη καὶ αἱmicroοβόρον ζῶντες βίον κατὰ συγγενείας ἢ συσκηνίας microίαν σφάζοντες καὶ θέρmicroῃ πυ- ρὸς ὀλίγῃ σαρκῶν χαυνοῦντες τὸ εὔτονον ὡς microόνον εἴκειν microὴ πρὸς πολλὴν βίαν ἕλκουσι τοῖς ὀδοῦσιν ὡς εἰπεῖν τρέφονται κυνικῶς θεὸν οὐκ εἰδότες οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- τες ἀνατέλλοντι τῶν λαφύρων τὰ δόκιmicroα ὅταν ἐξ ἐφόδου λῃστρικῆς αὐτοῖς περιγένηταί τι πρὸς σφαγὴν ἐπιτήδειον (2) παῖδας δὲ microάλιστα προσφέρειν σπουδάζουσιν ὥρᾳ καὶ ἡλικίας ἀκmicroῇ διαφέροντας ἐπὶ λίθων συmicroπεφορη- microένων περὶ τὸν ὄρθρον τούτους ἱερεύοντες ὅ microε καὶ λίαν ὦ φίλοι ὀδυνᾷ καὶ ταράττει microή πως τοῖς ἀνόmicroοις ἡ microορφὴ τοῦ παιδὸς πρὸς τὴν νενο- microισmicroένην ἀσέβειαν ἔχουσά τι λίχνον καὶ ἐπαγωγὸν γένηται χρήσιmicroος πρὸς τὸ δοκοῦν αὐτοῖς καὶ ἁγνῆς σῶmicroα ψυχῆς ὑπὲρ τῶν ἀκαθάρτων ἀνενεχθῇ τοῖς παλαmicroναίοις ἱερεῖον δαίmicroοσι λύτρον αὐτοῖς καὶ καθάρσιον ὡς δοκοῦ- σιν ἐσόmicroενον ἀνθρωποθυτεῖν ἀφειδῶς εἰθισmicroένοις καὶ οἶκτον οὐκ εἰδόσι λαβεῖν τῶν ἀναιρουmicroένων παίδων κἂν σειρήνια θρηνωδοῦσι δεόmicroενοι (3) ἢν δrsquo οὗτοι microὴ παρῶσι κάmicroηλον λευκὴν τῷ χρώmicroατι καὶ ἄmicroωmicroον ἐπὶ γονά- των κατακλίναντες περιέρχονται τρίτῳ κύκλῳ κειmicroένην παmicroπληθεὶ δο- λιχεύοντες ἐξάρχει δέ τις καὶ τῆς περιόδου καὶ ᾠδῆς τῆς εἰς τὸ ἄστρον αὐ- τοῖς πεποιηmicroένης ἢ τῶν βασιλευόντων ἢ τῶν ἡλικίᾳ γήρους σεmicroνυνοmicroένων ἱερέων ὃς microετὰ τὴν τρίτην περίοδον οὔπω τῆς ᾠδῆς παυσαmicroένου τοῦ πλήθους ἔτι δὲ ἐπὶ γλώσσης τὸ ἀκροτελεύτιον τοῦ ἐφυmicroνίου φέροντος σπασάmicroενος τὸ ξίφος εὐτόνως παίει κατὰ τοῦ τένοντος καὶ πρῶτος microετὰ σπουδῆς τοῦ αἵmicroατος ἀπογεύεται καὶ οὕτως προσδραmicroόντες οἱ λοιποὶ ταῖς microαχαίραις οἱ microὲν σὺν ταῖς θριξὶ microέρος τι βραχὺ τῆς δορᾶς ἀποτέmicroνου- σιν οἱ δὲ τὸ ἐπιτυχὸν ἁρπάζοντες τῶν σαρκῶν ἀποκόπτουσιν οἱ δὲ microέχρι σπλάγχνων χωροῦσι καὶ ἐγκάτων οὐδὲν τῆς θυσίας καταλιmicroπάνοντες ἀκατέργαστον ὃ δυνήσεται λοιπόν ποτε ὀφθῆναι φαίνοντι τῷ ἡλίῳ οὔτε γὰρ ὀστέων καὶ microυελῶν ἀπέχονται νικῶντες παραmicroονῇ τὴν κραταιότητα καὶ σχολῇ περιγινόmicroενοι τῆς ἀντιτυπίας (4) οὗτος microὲν οὖν τοῖς βαρβάροις βίου καὶ θρησκείας ὁ νόmicroος καὶ οὕτως ἐmicroβιοτεύοντες τῇ ἐρηmicroίᾳ τόπους ἐκ τόπων ἀmicroείβουσιν ἐκεῖ τὰς παρεmicroβολὰς ποιούmicroενοι ὅπου δrsquo ἂν χιλὸν εὔπο- ρον ᾖ τοῖς κτήνεσιν καὶ ὕδωρ εὑρεῖν δαψιλές ὀλίγους δὲ τόπους τῆς ἐρη-

10

microίας οἱ τὸν microοναχικὸν microετερχόmicroενοι βίον ἐπιλεξάmicroενοι ἔνθα τὴν ἀνάγκην τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁπωσοῦν ἐκπληρῶσαι τῇ τοῦ ὕδατος εὐπορίᾳ οἱ microὲν καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες ὀλίγοι microὲν τὴν ἐκ πυρῶν εἰδότες τροφήν ὅσοι τῆς ἐρηmicroίας τὸ ἄγονον ἐπι- microελείᾳ πρὸς σίτου γένεσιν βιάσασθαι δύνανται σκαλίδι microικρᾷ βραχεῖαν καὶ λυπηρὰν ἐργαζόmicroενοι γῆν καὶ ὅσην ἡ πρὸς τὸ ζῆν ἐνδεῶς ἀναγκάζει χρεία οἱ δὲ πολλοὶ λαχάνων ὠmicroῶν καὶ ἀκροδρύων στοιχοῦσι διαίτῃ τρά- πεζαν ἀκαρύκευτον ἀγαπῶντες καὶ ἄτεχνον microακρὰ χαίρειν εἰπόντες ὀψαρ- τυτῶν καὶ σιτοποιῶν περιεργίαις ἵνα microήτε πολὺν καιρὸν τῇ τοῦ σώmicroατος σχολάζοντες θεραπείᾳ τῆς ἀναγκαιοτέρας ἀmicroελῶσι προσεδρίας ἀλλὰ κα- θαρῷ τῷ νῷ τὸ θεῖον θρησκεύωσι καὶ νηφαλίῳ σαρκῶν κραιπάλῃ τὸν λογισmicroὸν οὐ βαρούmicroενοι οὐδὲ ζωmicroαρίων κνίσῃ τὴν τῆς γαστρὸς κολα- κεύοντες ἡδονήν (5) Τοσοῦτον γὰρ ἴσχυσε νῦν ἡ ἄπληστος λαιmicroαργία ὡς καὶ ὄψει καὶ ὀσφρή- σει καὶ γεύσει λειτουργεῖν ἀναγκάζειν τῇ ἐπιθυmicroίᾳ τοῖς παρατρίmicromicroασι τῶν χυλῶν εἰς ἀτmicroῶν καὶ χρωmicroάτων καὶ ποιοτήτων διαφορὰς ποικίλλοντας τῆς ἡδονῆς τὰ ὑπεκκαύmicroατα οὐ γὰρ ἤρκεσε τοῖς λίχνοις τῶν ἀνθρώπων τὸ ἐν τῇ γεύσει διάφορον οὐδὲ τῆς κνίσης τῶν ὄψων τὸ ἐξηλλαγmicroένον ἂν microὴ καὶ τῶν χρωmicroάτων τὸ ποικίλον ἐν τοῖς ζωmicroοῖς πρὸς ἔφεσιν ἐρεθίσῃ τὴν ὄρεξιν ξανθότητι καὶ λευκότητι καὶ τῇ τοῦ microέλανος ὑδαρεστέρᾳ χρόᾳ πρὸ τῆς γεύσεως ἑστιῶντα τὴν ὅρασιν (6) ἵνα γὰρ εὐφραίνηται microὲν ἡ ὄσφρησις δεῖ τοῖς ζωmicroοῖς ἐmicromicroεmicroεῖχθαι τῶν ἀρωmicroάτων τὰ εὐωδέστατα ἵνα δὲ πάλιν ὁ λαιmicroὸς ἔχῃ τὸ τερπνόν δεῖ κεκρᾶσθαι πρὸς τὸ ἡδὺ τῶν γλυκέων καὶ δρι- microέων στυφῶν τε καὶ ἁλmicroυρῶν τὰς ποιότητας χρὴ δὲ καὶ τὴν ὄψιν microὴ ἀmicroοιρεῖν τῆς ἀπολαύσεως διὰ τοῦτο κνῆκοι καὶ ὄρυζαι κρόκοι τε καὶ καρύων χυmicroοειδεῖς ἐπιχύσεις καὶ ἄλλαι χροϊσmicroάτων παmicroπληθεῖς διαφοραὶ ζωγραφικαῖς microίξεσι τὴν βαφὴν ἀρτύουσι τοῦ ἐδέσmicroατος ὅπως ἐκ πάντων ἡ δέσποινα γαστὴρ ὡmicroολογηmicroένον ἔχῃ τὸ ἀκριβὲς τῆς σκευασίας ὥσπερ κριταῖς ἐmicroπείροις πεισθεῖσα ταῖς εἰρηmicroέναις αἰσθήσεσι δοκιmicroάζειν ἐπι- σταmicroέναις καλῶς τὰ κατrsquo αὐτὰς αἰσθητά (7) Ἀλλrsquo οὐ τοιαύτη τῶν εἰρηmicroένων ἡ ἀγωγὴ οὐδὲ πρὸς τὸ ἁβρὸν τῆς διαίτης ἐπτοηmicroένη οὐ microόνον γὰρ τῇ ποιότητι τῶν ἡδέων ἀπετάξαντο χλευάσαντες τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος πρὸς τὴν ποσότητα τὸ φιλότιmicroον ἐκτείνουσι τῆς ἐγκρατείας το- σοῦτον ὅσον microὴ ἀποθανεῖν παρὰ γνώmicroην τοῦ ζῳοπλάστου τρεφόmicroενοι καὶ ζηmicroιωθῆναι microισθοὺς τῆς ἐν τῇ ζωῇ τῶν καλῶν ἐργασίας οὕτως οὖν οἱ microὲν

11

τῇ κυριακῇ ἅπτονται τροφῆς τὸ ἑβδοmicroαδικὸν διάστηmicroα παρατρέχοντες ἄσιτοι οἱ δὲ microεσολαβοῦσι τὸν χρόνον δὶς τῆς ἑβδοmicroάδος παρατιθέmicroενοι τράπεζαν οἱ δὲ σιτοῦνται παρὰ microίαν ἡmicroέραν δεικνύντες διὰ τῆς ἐνδεχοmicroέ- νης σπουδῆς ὡς ἀγαπῶσι microὲν τὸ ἀπροσδεὲς καὶ ἄσιτον πείθονται δὲ τοῖς νόmicroοις τῆς φύσεως καmicroπτόmicroενοι microόλις τῇ ἀνάγκῃ τοῦ σώmicroατος καὶ τότε πρὸς τὴν τοιαύτην καταβαίνοντες χρείαν ὅτε τὴν δύναmicroιν τοῦ ζῴου κατα- microάθωσι παντελῶς ἀσθενήσασαν καὶ microηκέτι ὑπουργοῦσαν πρὸς τοὺς ἐπι- βάλλοντας πόνους τῇ ἀρετῇ τοσοῦτος γὰρ ἑκάστῳ ζῆλος τῆς ἀγγελικῆς ἐντέτηκε πολιτείας ὡς microιmicroεῖσθαι τὸ ἀπροσδεὲς τῇ ὀλιγαρκίᾳ ἐθέλειν καὶ νικᾶν τῆς φύσεως φιλονικεῖν τὸ ἐλάττωmicroα τῷ τῆς προθυmicroίας πλεονεκτή- microατι (8) Οὐ γὰρ πολιτεύεται παρrsquo αὐτοῖς καίσαρος νόmicroισmicroα ἐπεὶ microηδὲ πρᾶσιν ἴσασι καὶ ἀγορασίαν ἕκαστος γὰρ ἑκάστῳ προῖκα παρέχει τὸ χρήσιmicroον ἀντιλαmicroβάνων οὗ λείπεται λαχάνων δὲ καὶ ἀκροδρύων καρπὸς καὶ σπά- νιος ἄρτος ἡ εἰς ἀλλήλους γίνεται φιλοτιmicroία τῷ παρόντι καὶ ὑπάρχοντι δεικνῦσα τῆς ἀγάπης τὰ σύmicroβολα ταύτην γὰρ οὐχ ὕλης διαφορὰ διαθέσεως δὲ παρίστησι microεγαλοψυχία τὸ δαψιλὲς τῆς γνώmicroης καὶ ἐν τοῖς microικροῖς δώ- ροις ἀριδήλως ἐmicroφαίνουσα (9) ἀλλrsquo οὐδὲ φθόνος ὁ microάλιστα ταῖς προκοπαῖς παρακολουθεῖν εἰωθὼς ἔσχεν ἐκεῖ χώραν ποτέ οὐδὲ τὸν ἔλαττον ἐν τοῖς καλοῖς εὐδοκιmicroοῦντα ἡ τοῦ microᾶλλον διαλάmicroποντος πρὸς βασκανίαν ἐκίνησεν ὑπεροχή ὡς microηδὲ τοῦτον κατrsquo ἐκείνου πρὸς ἔπαρσιν ἐφύσησεν ἀλαζονεία microέγα φρονεῖν ἐπὶ τοῖς κατορθώmicroασιν ἀπατήσασα καὶ γὰρ ὁ ὑπερέχων ἐν τοῖς τῆς ἀρετῆς πλεονεκτήmicroασι δυνάmicroει θεοῦ ἢ πόνοις οἰκείοις τὸ πᾶν ἐπιγράφων ἐmicroετρίαζεν ἑκών ὡς οὐκ αὐτουργὸς τῶν καλῶν ἀλλrsquo ὄργανον τῆς ἐνεργούσης χάριτος καὶ ὁ ἐλαττούmicroενος ἐν τούτοις διὰ σωmicroατικὴν ἴσως ἀσθένειαν καὶ ἄκων ἐταπεινοῦτο ῥαθυmicroίᾳ γνώmicroης οὐχὶ δὲ φύσεως ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος (10) Οὕτως οὖν ἄλλος ἄλλου καὶ πάντες ἁπάντων εἰσὶ microετριώτεροι οὐκ ἐν φρονήmicroατι τὴν ὑπεροχὴν ἕκαστος ἔχειν ἀλλrsquo ἐν λαmicroπρῷ βίῳ σπουδάζοντες διὰ τοῦτο γὰρ καὶ τὴν οἰκουmicroένην φυγόντες οἰκοῦσι τὴν ἔρηmicroον θεῷ τὰ κατορθώmicroατα δεικνύντες παρrsquo οὗ καὶ τῶν πόνων ἡ ἀmicroοιβὴ τοῖς ἐργαζο- microένοις ἐλπίζεται καὶ οὐκ ἀνθρώποις τὰς κατὰ θεὸν πράξεις ἐmicroφανίζον- τες ὧν ὁ ἔπαινος καὶ τῇ προθυmicroίᾳ καὶ τοῖς microισθοῖς λυmicroαίνεσθαι πέφυκεν τὴν microὲν χαυνῶν τῇ ἀπονοίᾳ πρὸς ἀmicroέλειαν τοὺς δὲ ἐλαττῶν τῇ ἀπάτῃ τῆς εὐφηmicroίας ὁ γὰρ δόξαν ἀνθρωπίνην ἐφrsquo οἷς πράττει ζητῶν λαβὼν ὃν ἐζήτει microισθόν τοῦ ὄντως microισθοῦ ἐκπέπτωκεν ἄλλον οὐκέτι προσδοκῶν ὃν ἦν εὐλόγως ἀπαιτεῖν παρrsquo ὃν ἐκαρπώσατο καὶ ᾧ πέπρακε τοὺς ἀτρύτους

12

πόνους ἥττων δόξης γενόmicroενος ἀνθρωπίνης καὶ δόξης αἰωνίας καὶ ἀλη- θοῦς στερηθείς (11) Οἰκοῦσι δὲ οὐ πλησίον ἀλλήλων ἀλλrsquo ἱκανῷ εἴργονται ταῖς οἰκήσεσι διαστήmicroατι εἴκοσί που καὶ πλείω ἄλλος ἄλλου σταδίους ἀπέχοντες οὔτε κατὰ microισανθρωπίαν ἢ θηριωδίανmdashπῶς γὰρ οἱ πρὸς ἀλλήλους οὕτως διακείmicroενοι ὡς εἴρηται mdashἀλλrsquo ἐν ἡσυχίᾳ πολλῇ τὰ ἤθη πρὸς τὸ ἀρέσκον θεῷ παιδαγωγεῖν ἐθέλοντες καὶ τὰς πρὸς τὸ θεῖον ὁmicroιλίας ποιεῖσθαι ἀπερισπάστως σπουδάζοντες ὅπερ ἐν ὄχλῳ καὶ συγχύσει κατορθωθῆ- ναι ἢ δυσχερὲς ἢ ἀmicroήχανον τοῦ τῶν γειτονευόντων θορύβου τῆς συντόνου προσεδρίας ἀποσπῶντος τὸν λογισmicroὸν καὶ ἐφrsquo ἃ microὴ δεῖ ῥέmicroβεσθαι παρασκευάζοντος τοῖς τέρπουσι microᾶλλον ἢ τοῖς συmicroφέρουσι συναρπάζεσθαι ἐξ ἔθους εἰωθότα microακροῦ (12) ταῖς δὲ κυριακαῖς εἰς ἐκκλησίαν φοιτῶσι συν- αγόmicroενοι καὶ ἀλλήλοις διrsquo ἑβδοmicroάδος συνεσόmicroενοι συνέρχονται ἵνα microὴ πά- λιν ὁ παντελὴς χωρισmicroὸς τῷ χρόνῳ διακόψῃ τῆς ὁmicroονοίας τὸν σύνδεσmicroον λήθην ποιήσας κατrsquo ὀλίγον τῶν πρὸς ἀλλήλους καθηκόντων δικαίων οἶδε γὰρ ἡ ἐπιτεταmicroένη microόνωσις ἀγριαίνειν τὸ ἦθος ἀποmicroανθάνον τῇ microακρᾷ συνηθείᾳ τὸ ἀγελαῖον τῆς ἀγάπης καὶ σύννοmicroον κοινωνοῦσί τε οὖν τῶν θείων microυστηρίων καὶ ἑστιῶσιν ἀλλήλους γυmicroνασίᾳ τῶν καθηκόντων λο- γίων καὶ ἀλείφουσιν ἠθικαῖς παραινέσεσι τούτων γὰρ microάλιστα χρήζει πρὸς τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας δηmicroοσιεύων πρὸς τὸ microὴ ἁλῶναι τούτοις τινὰ τῆς πάλης ἀγνοοῦντα τὴν microέθοδον οἷς γὰρ αἱ ὕλαι τῶν πραγmicroάτων οὐ πάρεισι τούτοις ἀργεῖ microὲν πρὸς ἐνέργειαν ἡ ἁmicroαρτία πᾶς δὲ ὁ πόλεmicroος ἐν διανοίᾳ συνίσταται ἔνθα καὶ εὔκολος καὶ ἄδηλος τοῖς τὰ ἔξω ὁρῶσιν ὁ θάνατος ἀmicroάρτυρος ἐν συγκαταθέσεσι τῆς προαιρέσεως συνιστάmicroενος διὰ τοῦτο τοὺς ἀπείρους καὶ ἄρτι τῶν παλαισmicroάτων ἀρχοmicroένους παιδοτριβοῦντες οἱ πρὸς τὸν ἀγῶνα γεγυmicroνασmicroένοι ἐγκρατείᾳ microὲν ἑστάναι πρὸς τὸ τῆς γαστριmicroαργίας πάθος συmicroβουλεύουσι τοῦτο γὰρ ἀκροβολίζεται πρὸς τὴν ψυχήν διερεθίζον τὸ τῆς λαγνείας microανιῶδες οἴστρηmicroα τὰς πλευρὰς δοκιmicroάζον τῶν ἔτι κονιζο- microένων εἰ ἔτι ἑστήκασιν ἐν τῷ σκάmicromicroατι τὰς ἰγνύας παγίως ἐρείσαντες ἢ εἰ εἰσὶν εὔζωστοι microέσα ταχέως διδόντες τοῖς ἀντιπάλοις (13) ὁ γὰρ ἡδονῇ βρωmicroάτων ἐνδεδωκὼς εὐκαταγώνιστος τῷ ὑπογαστρίῳ δέδεικται πάθει τῇ τοῦ ἐλάττονος ἥττῃ τὸ microεῖζον ἐγγυώmicroενος πτῶmicroα καὶ ταῦτα microὲν παρ- αινοῦσι τοῖς ἔτι τὰ τῶν παίδων ἀγωνιζοmicroένοις οἱ προβεβηκότες καὶ χρόνῳ πολλῷ καὶ ἀσκήσει ἐν πείρᾳ τῆς ἀθλήσεως γενόmicroενοι ὅπως τε τὰ τοιαῦτα λύεται τῶν ἀνταγωνιστῶν ἅmicromicroατα εἰδότες σαφῶς ἑαυτοῖς δὲ καὶ ἀλλήλοις οἱ τελειότεροι κενοδοξίαν καὶ ὑπερηφανίαν ἀπαγορεύουσιν ὥσπερ ὑφάλους

13

πέτρας λιmicroένος πλησίον ταύτας φυλάσσεσθαι συmicroβουλεύοντες microετὰ τὸν πολὺν τοῦ πλοῦ κάmicroατον καὶ τὴν τῶν κυmicroάτων microάχην εἰς ἔσχατον φερού- σας καὶ ὀλέθριον κίνδυνον τοὺς ἐν ταῖς τῶν παθῶν τρικυmicroίαις καὶ ζάλαις τῶν ἀκαθάρτων λογισmicroῶν οὐ ναυαγήσαντας (14) Ὥσπερ γὰρ οἱ ἐν τοῖς πελαγίοις χειmicroῶσι διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν κυ- microάτων καὶ τὴν τῶν πνευmicroάτων ἐπήρειαν ἐγρηγορέναι καὶ νήφειν ἀναγκά- ζονται πλησίον ὄντας τοὺς κινδύνους φοβούmicroενοι περὶ δὲ τοὺς λιmicroένας ἔστιν ὅτε γαληνιασθέντες κεκρυmicromicroένοις προσπταίουσι τοῖς βράχεσιν ἀmicroε- ριmicroνίᾳ χαυνούmicroενοι λογισmicroοῦ τὴν ἐν ταῖς θαλαττίαις ζάλαις οὐκ ἀπολο- microένην ἐmicroπορίαν παρrsquo αὐτὸ τοῦ ὅρmicroου τὸ στόmicroιον κενοῦντες ἀθρόον ἅπασαν ὁmicroοῦ οὕτως οἱ πρὸς τὰς τῶν πειρασmicroῶν οὐ καmicroφθέντες προσβολάς ἀλλrsquo ἀσκήσει καὶ καρτερίᾳ παρελθόντες ἀβλαβῶς microετὰ τὴν νίκην πολ- λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον διακεῖσθαι δοκούντων ἐπαρθέντες microικρὸν διrsquo ἀπόνοιαν δίκην ἀθλητῶν περὶ τοὺς στεφάνους αὐτοὺς καὶ τὰ ἔπαθλα καταπεσόντες πτῶmicroα δυσανα- microάχητον καὶ πρὸς διόρθωσιν ἀmicroήχανον ἢ πλωτήρων microετὰ τὸ διανῦσαι τὸν microακρὸν καὶ φοβερὸν πλοῦν τὸν φόρτον κενώσαντες καὶ τὸν microετὰ microόχθου κατrsquo ὀλίγον πεπορισmicroένον πλοῦτον ὑφrsquo ἓν ζηmicroιωθέντες ἀκαίρως καὶ microέmicro- ψεις ἐπὶ τῇ ζηmicroίᾳ τῆς ῥαθυmicroίας ἐκδεχόmicroενοι (15) Κενοδοξία γὰρ ἀποστερεῖ microὲν ἴσως τοὺς microισθοὺς τῶν ἔργων καὶ τὴν ἐργασίαν ποιεῖ τοῖς microοχθοῦσιν ἀνόνητον ὑπερηφανία δὲ microετὰ τῆς ζηmicroίας φέρει καὶ microέγαν ἐπὶ τῇ περιαυτίᾳ τὸν κίνδυνον τὸν συνεργὸν τῶν καλῶν ἀθετοῦσα θεὸν καὶ ἑαυτῇ τῶν κατορθωmicroάτων ἐπιγράφουσα τὴν δύναmicroιν οὕτως οὖν περὶ microὲν ἐκείνων ὁ προφήτης φησὶν ὅτι bdquoὁ συνάγων τοὺς microισθοὺς συνήγαγεν εἰς ἀπόδεσmicroον τετρυπηmicroένονldquo οὔπω ἀποβαλλοmicroένους καὶ ἤδη ἐκρέοντας οὐ χρονίζοντας ἐν τῷ ἀποδέσmicroῳ ἀλλrsquo ὀξέως τὸν δεσmicroὸν παρα- τρέχοντας πλέον κεχηνυίας τῆς ἐκβαλλούσης ὀπῆς παρὰ τὴν εἰσδεχοmicroένην τὰ βαλλόmicroενα τοιαύτη γὰρ ἡ κενοδοξία συντρέχουσαν ἔχει τῷ κέρδει τὴν ἀπώλειαν ἐν αὐτῷ τῷ ἔργῳ ἀφανίζουσα τῇ σκαιότητι τῆς διαθέσεως τὸ γινόmicroενον ὁ δὲ παροιmicroιαστὴς περὶ τῶν ἄλλων bdquoκύριοςldquo φησίν bdquoὑπερ- ηφάνοις ἀντιτάσσεταιldquo ἐχθρὸν ἀντικαθιστῶν δυσmicroενῆ τὸν ἠθετηmicroένον τοῖς ἀθετήσασι (16) ∆ιὰ τοῦτο τοὺς πολίτας ἐκείνης ἀναλογιζόmicroενοι τῆς ἐρήmicroου Μωυσέα καὶ Ἠλίαν τούτων ἀσκοῦνται τὸ ἄτυφον ὧν οἰκοῦσι τὴν χώραν microιmicroεῖσθαι τὴν ἀρετὴν αὐτῶν ἡγούmicroενοι δίκαιον οὔτε γὰρ Μωυσέα πρὸς ἀλαζονείαν τῆς ἀρχῆς ἐπῆρε τὸ microέγεθος οὔτε Ἠλίαν τὸ τῆς θυσίας ἐφύσησε θαῦmicroα πρὸς ἀπόνοιαν ἔmicroειναν δὲ τὴν αὐτὴν ἀεὶ φυλάξαντες ἐν παντὶ καιρῷ κατάστασιν

14

οὐ συmicromicroεταβαλόντες τῇ microεταβολῇ τῶν πραγmicroάτων τὸ φρόνηmicroα ἐν ταύτῃ Μωυσῆς microὲν τὴν Αἰγυπτίων ἀποδιδράσκων ἐπιβουλὴν καὶ τὰ τοῦ Ἰόθορ πρόβατα νέmicroων τῆς θαυmicroαστῆς ἐκείνης ὄψεως γέγονε θεατής τοῦ παmicro- φάγου πυρὸς τότε microαθὼν τὸ τῆς βάτου φρύγανον εὐτονώτερον καὶ χλόην ἰδὼν ἀνθοῦσαν ἐν microέσῃ φλογί ὕστερον δὲ τὸν λαὸν ἐπανάγων ἐν τούτῳ τῷ ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ίστατο κατὰ συγγένειαν τῆς φύσεως εἰς ὅλον τὸ γένος διελθούσης τῆς χάριτος ἔλαmicroψαν γὰρ ἐπὶ τῆς λυχνίας τεθέντες οἱ θεσmicroοὶ τῆς πολιτείας κἂν ἦσαν ὑπὸ τῷ microοδίῳ τῆς λέξεως κεκρυmicromicroένοι πρὸ τῆς σαφηνείας ποτέ (17) ὁ δὲ Ἠλίας ἐνθάδε ἧκε τὴν Ἰεζάβελ φυγὼν καὶ ἐν ταύτῃ καθευδήσας τῇ γῇ τὸν ὀλυρίτην ἄρτον καὶ τὸν καmicroψάκην διαναστὰς εὗρε τοῦ ὕδατος τοῦ- τό τε τὸ σπήλαιον ᾤκησε microηλωτῇ τὸ σῶmicroα ἠmicroφιεσmicroένος τῷ ἀρχαίῳ τῶν προγόνων ἐνδύmicroατι καὶ εἶδεν ὧδε θεὸν ἐν αὔρᾳ λεπτῇ καὶ φωνῆς ἤκουσε θεσπιζούσης τὰ δόξαντα (18) τῆς δὲ καρτερίας καὶ ὑποmicroονῆς τῶν ἀνδρῶν τε- λευταῖον καὶ πρῶτον τεκmicroήριον ἐκείνην οἰκοῦσι διὰ βίου τὴν ἔρηmicroον ἣν οἱ Ἰσραηλῖται παρελθόντες microόνον ἐγόγγυσαν ἑτοίmicroην ἐξ οὐρανοῦ σιτούmicroενοι ἀmicroβροσίαν τροφὴν καὶ τῇ τραπέζῃ microεmicroψάmicroενοι ἐκεῖνοι τεσσαράκοντα ἡmicroε- ρῶν τὴν ἀπουσίαν τοῦ ἐπιστατοῦντος οὐκ ἤνεγκαν οὐδὲ ἔγνωσαν δεόντως οἰκονοmicroῆσαι τῆς ἐλευθερίας τὸ αὐτεξούσιον ἀλλrsquo ἀπέστησαν ταχέως τῇ ἀδείᾳ καταχρησάmicroενοι πρὸς ἀσέβειαν οὗτοι πάντα τὸν χρόνον ἐmicroφιλοσο- φοῦσι τῇ ἐρηmicroίᾳ τῶν ἀναγκαίων σπανίζοντες ἑαυτοῖς ὄντες τῆς εὐσεβείας διδάσκαλοι 4 (1) Ἀλλrsquo οὕτω διακειmicroένοις καὶ οὕτω θεραπεύουσι τὸ θεῖον ἐξαίφνης οὐκ ἐλπισθεῖσα καθάπερ θύελλά ποθεν φάλαγξ ἐπιπίπτει βαρβαρική καὶ περὶ βαθὺν ὄρθρον ἄρτι τῶν ἱερῶν παυσαmicroένοις ὕmicroνων ἐπῆλθον τοῖς θεοσε- βέσιν οἱ ἄνοmicroοι ἔτυχον δὲ κἀγὼ microετὰ τοῦ παιδὸς εὑρεθεὶς ἐκεῖ κατεληλύ- θειν γὰρ ἀπὸ τοῦ ἁγίου ὄρους ἐπισκεψόmicroενος τοὺς ἐν τῇ βάτῳ ἁγίους εἰωθὼς τοῦτο πάλαι ποιεῖν καὶ microαινοmicroένων δίκην κυνῶν εἰσδραmicroόντες ἁρπάζοντες καὶ βοῶντες ἄσηmicroα συναγαγόντες τε ὅσα πρὸς τροφὴν ηὐτρέ- πιστο χειmicroερινήνmdashψύγουσι γὰρ τῶν ἀκροδρύων τὰ χρήσιmicroα καὶ δια- microένειν δυνάmicroενα τῇ τοιαύτῃ φυλάττοντες χρείᾳmdashἡmicroᾶς αὐτοὺς κοmicroίζειν ποιήσαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀποδύσαντες τῶν κεντωνίων γυmicroνοὺς πρὸς σφαγὴν στοιχηδὸν διατάττουσι τοὺς ἡλικίᾳ προέχοντας (2) εἶτα περιστάντες ἕλκουσι τὰ ξίφη τεθυmicroωmicroένοι καὶ τὸ βλέmicromicroα πυρωπὸν πλαγίως ὑπελίττοντες τείνειν τε πρῶτον τῷ ἱερεῖ τοῦ ἁγίου τόπου τὸν αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ-

15

αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ- τόνmdashἄλλος δrsquo ἐπrsquo ἄλλῳ τὰ ξίφη ἑκατέρωθεν εἰσπλήξαντες κατὰ τῶν microεταφρένων οὔτε προσοιmicroώξαντα τῇ ὀδύνῃ οὔτε διαστρέψαντα τὸ πρόσ- ωπον καὶ ἴχνος ἐπὶ τούτου τοῦ ἀλγήmicroατος ἐmicroφήναντα σφραγισάmicroενον δὲ microόνον καὶ bdquoεὐλογητὸς κύριοςldquo προσειπόντα ψιθυρισmicroῷ τοῦ στόmicroατος καὶ ἡ microὲν microία πληγὴ ἀπὸ τοῦ microεταφρένου ἕως microέχρι τῆς σιαγόνος ἐχώρησε διελθοῦσα τὸ οὖς ἡ δὲ ἑτέρα ἀπὸ τοῦ ὤmicroου κατέλαβε τὸν microαζόν καὶ οὕτως ὁ microακάριος ἠρέmicroα δινηθεὶς κατέπεσεν ἐπὶ σχήmicroατος εὐπρεποῦς οὐδὲν οὔτε ἀναιρέσεως οὔτε γυmicroνότητος ἐπιδειξάmicroενος ἄσχηmicroον χάρις δέ τις ἦν ἐπανθοῦσα τῷ σώmicroατι καὶ σκέπουσα τὸ τῆς γυmicroνώσεως ἀκαλλές τοῦτο δὲ microικροῦ δεῖν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ καὶ πράγmicroασι καὶ ῥήmicroασι προεφήτευσεν ὁ ἅγιος φιλοφρονησάmicroενος τοὺς παρόντας δείπνῳ παρὰ τὸ σύνηθες καὶ εἰπών bdquoτί γὰρ οἴδαmicroεν εἰ πάλιν πρὸ τοῦ θανάτου συνάγει πάντας ἡmicroᾶς εἰς ἓν ἑστία καὶ τράπεζαldquo (3) Εἶτα λαβόντες ἀναιροῦσι τὸν συνοικοῦντα τῷ γέροντι καὶ αὐτὸν παλαιὸν ὄντα τῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πόνοις τῆς ἀσκήσεως οὐ microετρίως ἐκτετρυχωmicroένον καὶ αὖθις τὸν τούτοις διακονούmicroενον παῖδα τρόπῳ τοιῷδε συναγαγεῖν αὐτῷ τινα τῶν ἐκχεθέντων ἀκροδρύων εἷς τῶν βαρβάρων προσέταξε κἀ- κεῖνος πρὸς τὸ ἀρέσκον τῷ ἐπιτάξαντι σπουδαίως καθεσθεὶς τὸν κόλπον ὑφήπλωσε ταῖς χερσίν ἐφέλκων τὰ παρακείmicroενα ὡς προστέτακτο πάν- τως τὴν σπουδὴν ἐνδεικνύmicroενος πρὸς ἀρέσκειαν ὡς ἐπιτήδειος εἰς διακο- νίαν νοmicroίζων τούτῳ ὠνεῖσθαι τὸ ζῆν εἰ φανείη σπουδαῖος ἀλλrsquo οὐδὲν ὤνησεν οὐδὲ βαρβαρικὴν ἐmicroάλαξεν ὠmicroότητα πρὸς ἡmicroερότητα λογισmicroοῦ τοῦ εἰκότος οὖσαν microακράν ἄλλος γὰρ ὄπισθεν παρεστὼς τοῦ κολεοῦ τὸ ξίφος εἷλκε λαθραίως ὁ δὲ εἴτε αἰσθόmicroενος τούτου σπωmicroένου εἴτε καὶ ὑπονοήσας τὴν ἀναίρεσιν ὡς ἐπτοηmicroένος τῷ θορύβῳ πρὸς τοῦτο περιάγει microικρὸν εἰς τοὐπίσω τεταραγmicroένον τῷ φόβῳ τὸ πρόσωπον καὶ ὁ ἐφεστὼς ἐφόβησε κραυγῇ τε αὐτὸν βαρβαρικῇ καὶ τῇ τῆς ὄψεως διαστροφῇ καὶ οὕτως ὁ microὲν ἐπὶ τῆς κατακλεῖδος ἐρείσας τὸ ξίφος ὀρθὸν ὦσεν πολλῇ δυ- νάmicroει ἀπὸ τοῦ ἡπατικοῦ κρεmicroαστῆρος ἐπὶ τὸν θώρακα ὁ δὲ πρὶν ἀνασπα- σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ καιρίῳ τῆς πληγῆς οὐ φθάσας γνῶναι τὸν θάνατον ταχέως ἐξελόντα τὴν ψυχὴν τῶν ἀγγείων τοῦ σώmicroατος καὶ δεσmicroῶν ἀθρόως αὐτὴν ἀπολύσαντα ὧν microόλις ἀναχωρεῖ πλοκαῖς βιαίοις συνδεδεmicroένη (20) (4) Τοὺς δὲ λοιποὺς ἡmicroᾶς οὐκ οἶδα τί παθόντες ἀπελαύνουσι φεύγειν τῷ σχήmicroατι τῆς χειρὸς ἐπιτρέποντες ἔτι δὲ ἦσαν ἐν αὐταῖς κατέχοντες ᾑmicroαγ- microένα τὰ ξίφη καὶ οἱ microὲν ἄλλοι διὰ τῶν φαράγγων ἔτρεχον τὸ ὄρος κατα-

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

7

κρηmicroνοῖς καὶ φάραγξιν ἀφανισθῆναι δυναmicroένη εὐκόλως εἰ τοῦτο εἶχεν ἡ τοῦ ἄγοντος γνώmicroη καὶ πρόθεσις τότε σωθεῖσα ὅτε τὴν ὄψιν κηδεmicroονίᾳ τοῦ προφήτου ἀπέλαβεν ὁδὸν ἰδεῖν δυνηθεῖσα φέρουσαν πρὸς τὴν οἰκείαν πατρίδα (10) Ἄλλοτε βασιλέως ἀσεβοῦς κατὰ προφήτου τὴν παρανοmicroίαν ἐλέγχοντος θυmicroουmicroένου καὶ τὴν δεξιὰν κατrsquo αὐτοῦ ὡπλισmicroένην ἐπάραντος ἀνετάθη microὲν ξιφηφόρος ἡ χεὶρ πρὸς ἔλεγχον φονικῆς προαιρέσεως ἔmicroεινε δὲ ξηρὰ ἐν microετεώρῳ τῷ σχήmicroατι καθάπερ ἀνδριάντος οὐ πεφυκυῖα πρὸς ἄλλο microετα- ρρυθmicroίζεσθαι σχῆmicroα ἢ ὅπερ ἐξ ἀρχῆς χυθεῖσα παρὰ τοῦ τεχνίτου ἐδέ- ξατο ἵνα microὴ πάθῃ προφητικὸν σῶmicroα ἅπερ ἡ ἄδικος χεὶρ ἔmicroελλε δρᾶν ὑπηρετοῦσα παρανόmicroῳ θυmicroῷ πῶς οὖν οἱ νῦν θανόντες ἔθανον ἀβοήθητοι καὶ ἡ τῶν ἀνελόντων γνώmicroη τὸ ἔργον ἤνυσεν εὐκόλως οὐδενὸς οὐδαmicroόθεν ἀπαντήσαντος αὐτοῖς δυσχεροῦςrsquo (11) lsquoΚαὶ τί γὰρ δεῖ νῦνrsquo ἔφην lsquoκινεῖν τοὺς περὶ τῆς προνοίας λόγους τίς δὲ καὶ ἱκανὸς πρὸς διάληψιν τῶν τοῦ θεοῦ κριmicroάτων ἵνα παραστήσῃ ἐν το- σαύτῃ δυσχερείᾳ πραγmicroάτων τῆς οἰκονοmicroίας τοῦ δεσπότου τὸ δίκαιον ἀτονεῖ πᾶς ἀνθρώπινος λογισmicroὸς πρὸς τὴν τοιαύτην ἔρευναν καὶ ἀποπίπτει νικώmicroενος τῷ ἀπείρῳ τῆς καταλήψεως οὐχ εὑρίσκων αἰτίαν εὔλογον ἐφαρmicroόσαι τοῖς γινοmicroένοις (12) καὶ γὰρ πάλαι πολλὰ γέγονε τοιαῦτα καὶ πέρας ἔλαβε τῶν πονηρῶν ἡ ἐπιβουλή τῆς δίκης σιωπησάσης τέως τῶν τολmicroη- θέντων τὴν ἐκδίκησιν καὶ ἐπισχούσης τὴν ἄmicroυναν ἐπειδὴ πάντως καιρὸς κρίσεως τὴν τούτων ἐκδέχεται ζήτησιν πῶς γὰρ τὸν Ἄβελ ἐπrsquo εὐσεβείᾳ παρὰ τοῦ θεοῦ microεmicroαρτυρηmicroένον φθονέσας ἀνεῖλεν ὁ Κάιν καὶ γονεῖς λυ- παρὰ τοῦ θεοῦ microεmicroαρτυρηmicroένον φθονέσας ἀνεῖλεν ὁ Κάιν καὶ γονεῖς λυ- πήσας οὔπω νεκρὸν θεασαmicroένους ποτέ οὔτε εἰδότας πεῖραν ὅλως θανάτου καὶ θεὸν παροργίσας ἐπὶ πρώτῃ τολmicroηθείσῃ σφαγῇ καὶ ἐν νεαρᾷ κτίσει microειώσας ἄρτι τὸ γένος αὔξειν ἀρξάmicroενον καὶ οὐδὲ ὡς ἀδελφὸν οἰκτείρας κοινωνήσαντα γενέσεως καὶ ἀνατροφῆς οὐδὲ ὡς παραmicroυθίαν θελήσας ἔχειν τῆς ἐρηmicroίας microόνος microετὰ τῶν φυσάντων microέλλων ἐνδιατρίβειν το- σούτῳ πλάτει τῆς γῆς οὔπω πολλῶν ὄντων ἀνθρώπων καὶ ποιούντων ἐκ τοῦ πλήθους ἀλλήλοις παραmicroυθίαν (13) πῶς δὲ τὸν Ναβουθαὶ λίθοις καταλευ- σθῆναι ἡ Ἰεζάβελ παρανοmicroοῦσα προσέταξε microὴ τὴν κτῆσιν αὐτῇ τοῦ ἀmicro- πελῶνος παραχωρήσαντα πῶς δὲ καὶ microιᾷ ῥοmicroφαίᾳ τοῦ ∆οὴκ ἔπεσαν ἑξή- κοντα πρὸς τοῖς τριακοσίοις ἱερεῖς ἢ πάλιν ἄπειρον τῶν δικαίων ἐν τῇ Ἰερουσαλὴmicro πῶς ἀνῄρηται πλῆθος κρατησάντων πολεmicroίων τινῶν θηρίοις καὶ οἰωνοῖς εἰς βρῶσιν προκείmicroενον οὓς ὁ microελῳδὸς ἀποθρηνῶν ἔλεγεν bdquoἔθεντο τὰ θνησιmicroαῖα τῶν δούλων σου βρώmicroατα τοῖς πετεινοῖς τοῦ οὐρα- νοῦ τὰς σάρκας τῶν ὁσίων σου τοῖς θηρίοις τῆς γῆς ἐξέχεαν τὸ αἷmicroα αὐ-

8

τῶν ὡσεὶ ὕδωρ κύκλῳ Ἰερουσαλὴmicro καὶ οὐκ ἦν ὁ θάπτωνldquo (14) πῶς δὲ προ- φητῶν ἀπέθανον καὶ ἀποστόλων χοροὶ πρὸς τῶν παρανόmicroων ἐπιβουλευ- θέντες πρισθέντες σφαγέντες καταλευσθέντες ὠmicroῶς οὐ microόνον οὐδὲν ἄξιον πεπραχότες θανάτου ἀλλὰ καὶ εὐεργέται τῶν ἀνῃρηκότων ἀεὶ γε- γενηmicroένοι ἐῶ λέγειν περὶ τῆς ἀπειροκάκου τῶν νηπίων ἡλικίας πῶς οἱ microὲν ἐπὶ τοῦ Φαραὼ τῷ ποταmicroίῳ ἀπεπνίγησαν ὕδατι φόβῳ τῆς ἐπιτραφησο- microένης νεότητος καταδικασθέντες τοῦτον τὸν θάνατον οἱ δὲ ἐπὶ τοῦ Ἡρῴ- δου ξίφει διαφθαρέντες οἰκτρῶς πρὶν γεύσασθαι τῶν ἡδέων τοῦ βίου ὀδύνης πειραθέντες θανατικῆς ἵνα microὴ λάθῃ τραφεὶς ὁ ὑπονοούmicroενος βα- σιλεύς καὶ τούτοις πᾶσιν ἐφησύχασεν ὁ κριτὴς ἀκώλυτον φέρεσθαι τῶν microιαιφόνων ἐάσας τὴν αὐθάδειαν τὴν γὰρ ἡmicroέραν τῆς κρίσεως αὐτοῖς ἔστησεν ὅρον τῆς ἀνταποδόσεως τῶν πεπραγmicroένων καὶ microακροθυmicroεῖ τέως τῶν νόmicroων τὴν παράβασιν καὶ τὰς εὐθύνας εἰς ἐκεῖνον τηρῶν τὸν καιρόν (15) Ἀλλὰ ταῦτα microὲν οὔτε τοῦ παρόντος καιροῦ οὔτε τῆς ἐmicroῆς δυνάmicroεως κι- νεῖν ὡς προλαβὼν ἔφην τὰ δόγmicroατα καὶ χρόνου πολλοῦ καὶ γλώσσης ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν τὸ πάθος ἐπείγει εἰπεῖν τέως τὸ ἐmicroόν ταῦτα λέξω τάχα τι ῥᾴων ἔσοmicroαι microικρὸν ἐπικουφισθεὶς τῆς ἀφορήτου ὀδύνης οὐ φέρω γὰρ τὴν microνήmicroην ἧς τὸ ἔργον τεθέαmicroαι πῶς οὐκ οἶδα τὴν πεῖραν ἐνεγκὼν ἧς τὴν ὑπόmicroνησιν ὀδυνῶσαν ἀναίνοmicroαι microικροῦ δεῖν καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀχαριστῶ τῶν τύπων ἐκείνων γενοmicroένοις αἰτίοις πρὸς οὓς ἀφορᾶν ἀεὶ βιαζόmicroενος διηνεκῶς ἔχω νύττον τὸ πάθος νύκτωρ microὲν τοῖς ἐνυπνίοις microεθrsquo ἡmicroέραν δὲ τοῖς λογισ- microοῖς ἀνιώmicroενος ἀνίαν πικράν οὔτε γὰρ καθεύδων ἀmicroέριmicroνον ἔχω τὸν ὕπνον ὡς πολλοὶ τῶν microεθηmicroερινῶν φροντίδων ἀνιέmicroενοι τῷ κάρῳ τοῦ ὕπνου καὶ τότε δὲ microέ τις ταράσσει φαντασία τῶν τετελεσmicroένων καὶ τὰ εἴδωλα παραφαίνει νεοσφαγῆ καὶ σπαίροντα ὡς ἐπὶ νεαρῷ πάθει πάλιν τὸ ἄλγος καινίζοντα (16) Ἀναγκαῖον δὲ τῆς ἀκολουθίας διδούσης καιρὸν τοῦ λόγου τὸν βίον πρό- τερον διηγήσασθαι τῶν ἐν τοῖς τόποις ἐκείνοις ἁγίων καὶ τὴν ζωὴν εἰπεῖν τῶν ἐπελθόντων βαρβάρων ἵνrsquo ἔχῃ τὸ σῶmicroα τῆς ἱστορίας τὴν ἁρmicroονίαν ἀκόλουθον οὐδενὸς παραλελειmicromicroένου τῶν εἰς γνῶσιν ἐλθεῖν τοῖς φιλο- microαθέσιν ὀφειλόντων οἶδε γὰρ λυπεῖν σιωπηθὲν τὸ γνωσθῆναι σπουδαζό- microενον ὡς ἂν ἀποτυχία ποθουmicroένου πράγmicroατος θλῖβον ἀεί ἕως ἂν πληρο- φορήσῃ τὴν ἐπιθυmicroίαν γνωσθέν 3 (1) Τὸ microὲν οὖν εἰρηmicroένον ἔθνος τὴν ἀπὸ Ἀραβίας microέχρις Αἰγύπτου θαλάσσῃ Ἐρυθρᾷ καὶ Ἰορδάνῃ ποταmicroῷ παρατεταmicroένην νέmicroεται ἔρηmicroον οὐ τέχνην

9

οὐκ ἐmicroπορίαν οὐ γεωργίαν ἐπιτηδεῦόν ποτε microόνην δὲ τὴν microάχαιραν ἔχον τῆς τροφῆς ὑπόθεσιν ἢ γὰρ ἀγρεύοντες τὰ τῆς ἐρήmicroου ζῷα διαζῶσι σαρ- κοφαγοῦντες ἢ τοὺς παρατυγχάνοντας αἷς ἐφεδρεύουσιν ὁδοῖς λῃζόmicroενοι τὴν ἀναγκαίαν χρείαν ἑαυτοῖς ἀνύουσιν ὁπωσοῦν ὅταν δὲ ἀmicroφοτέρων ἀπο- ρίᾳ σπανίσῃ τούτοις τὰ ἐπιτήδεια τότε τοῖς ὑποζυγίοιςmdashκάmicroηλοι δέ εἰσι δροmicroάδεςmdashπρὸς ἐδωδὴν κατακέχρηνται θηριώδη καὶ αἱmicroοβόρον ζῶντες βίον κατὰ συγγενείας ἢ συσκηνίας microίαν σφάζοντες καὶ θέρmicroῃ πυ- ρὸς ὀλίγῃ σαρκῶν χαυνοῦντες τὸ εὔτονον ὡς microόνον εἴκειν microὴ πρὸς πολλὴν βίαν ἕλκουσι τοῖς ὀδοῦσιν ὡς εἰπεῖν τρέφονται κυνικῶς θεὸν οὐκ εἰδότες οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- τες ἀνατέλλοντι τῶν λαφύρων τὰ δόκιmicroα ὅταν ἐξ ἐφόδου λῃστρικῆς αὐτοῖς περιγένηταί τι πρὸς σφαγὴν ἐπιτήδειον (2) παῖδας δὲ microάλιστα προσφέρειν σπουδάζουσιν ὥρᾳ καὶ ἡλικίας ἀκmicroῇ διαφέροντας ἐπὶ λίθων συmicroπεφορη- microένων περὶ τὸν ὄρθρον τούτους ἱερεύοντες ὅ microε καὶ λίαν ὦ φίλοι ὀδυνᾷ καὶ ταράττει microή πως τοῖς ἀνόmicroοις ἡ microορφὴ τοῦ παιδὸς πρὸς τὴν νενο- microισmicroένην ἀσέβειαν ἔχουσά τι λίχνον καὶ ἐπαγωγὸν γένηται χρήσιmicroος πρὸς τὸ δοκοῦν αὐτοῖς καὶ ἁγνῆς σῶmicroα ψυχῆς ὑπὲρ τῶν ἀκαθάρτων ἀνενεχθῇ τοῖς παλαmicroναίοις ἱερεῖον δαίmicroοσι λύτρον αὐτοῖς καὶ καθάρσιον ὡς δοκοῦ- σιν ἐσόmicroενον ἀνθρωποθυτεῖν ἀφειδῶς εἰθισmicroένοις καὶ οἶκτον οὐκ εἰδόσι λαβεῖν τῶν ἀναιρουmicroένων παίδων κἂν σειρήνια θρηνωδοῦσι δεόmicroενοι (3) ἢν δrsquo οὗτοι microὴ παρῶσι κάmicroηλον λευκὴν τῷ χρώmicroατι καὶ ἄmicroωmicroον ἐπὶ γονά- των κατακλίναντες περιέρχονται τρίτῳ κύκλῳ κειmicroένην παmicroπληθεὶ δο- λιχεύοντες ἐξάρχει δέ τις καὶ τῆς περιόδου καὶ ᾠδῆς τῆς εἰς τὸ ἄστρον αὐ- τοῖς πεποιηmicroένης ἢ τῶν βασιλευόντων ἢ τῶν ἡλικίᾳ γήρους σεmicroνυνοmicroένων ἱερέων ὃς microετὰ τὴν τρίτην περίοδον οὔπω τῆς ᾠδῆς παυσαmicroένου τοῦ πλήθους ἔτι δὲ ἐπὶ γλώσσης τὸ ἀκροτελεύτιον τοῦ ἐφυmicroνίου φέροντος σπασάmicroενος τὸ ξίφος εὐτόνως παίει κατὰ τοῦ τένοντος καὶ πρῶτος microετὰ σπουδῆς τοῦ αἵmicroατος ἀπογεύεται καὶ οὕτως προσδραmicroόντες οἱ λοιποὶ ταῖς microαχαίραις οἱ microὲν σὺν ταῖς θριξὶ microέρος τι βραχὺ τῆς δορᾶς ἀποτέmicroνου- σιν οἱ δὲ τὸ ἐπιτυχὸν ἁρπάζοντες τῶν σαρκῶν ἀποκόπτουσιν οἱ δὲ microέχρι σπλάγχνων χωροῦσι καὶ ἐγκάτων οὐδὲν τῆς θυσίας καταλιmicroπάνοντες ἀκατέργαστον ὃ δυνήσεται λοιπόν ποτε ὀφθῆναι φαίνοντι τῷ ἡλίῳ οὔτε γὰρ ὀστέων καὶ microυελῶν ἀπέχονται νικῶντες παραmicroονῇ τὴν κραταιότητα καὶ σχολῇ περιγινόmicroενοι τῆς ἀντιτυπίας (4) οὗτος microὲν οὖν τοῖς βαρβάροις βίου καὶ θρησκείας ὁ νόmicroος καὶ οὕτως ἐmicroβιοτεύοντες τῇ ἐρηmicroίᾳ τόπους ἐκ τόπων ἀmicroείβουσιν ἐκεῖ τὰς παρεmicroβολὰς ποιούmicroενοι ὅπου δrsquo ἂν χιλὸν εὔπο- ρον ᾖ τοῖς κτήνεσιν καὶ ὕδωρ εὑρεῖν δαψιλές ὀλίγους δὲ τόπους τῆς ἐρη-

10

microίας οἱ τὸν microοναχικὸν microετερχόmicroενοι βίον ἐπιλεξάmicroενοι ἔνθα τὴν ἀνάγκην τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁπωσοῦν ἐκπληρῶσαι τῇ τοῦ ὕδατος εὐπορίᾳ οἱ microὲν καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες ὀλίγοι microὲν τὴν ἐκ πυρῶν εἰδότες τροφήν ὅσοι τῆς ἐρηmicroίας τὸ ἄγονον ἐπι- microελείᾳ πρὸς σίτου γένεσιν βιάσασθαι δύνανται σκαλίδι microικρᾷ βραχεῖαν καὶ λυπηρὰν ἐργαζόmicroενοι γῆν καὶ ὅσην ἡ πρὸς τὸ ζῆν ἐνδεῶς ἀναγκάζει χρεία οἱ δὲ πολλοὶ λαχάνων ὠmicroῶν καὶ ἀκροδρύων στοιχοῦσι διαίτῃ τρά- πεζαν ἀκαρύκευτον ἀγαπῶντες καὶ ἄτεχνον microακρὰ χαίρειν εἰπόντες ὀψαρ- τυτῶν καὶ σιτοποιῶν περιεργίαις ἵνα microήτε πολὺν καιρὸν τῇ τοῦ σώmicroατος σχολάζοντες θεραπείᾳ τῆς ἀναγκαιοτέρας ἀmicroελῶσι προσεδρίας ἀλλὰ κα- θαρῷ τῷ νῷ τὸ θεῖον θρησκεύωσι καὶ νηφαλίῳ σαρκῶν κραιπάλῃ τὸν λογισmicroὸν οὐ βαρούmicroενοι οὐδὲ ζωmicroαρίων κνίσῃ τὴν τῆς γαστρὸς κολα- κεύοντες ἡδονήν (5) Τοσοῦτον γὰρ ἴσχυσε νῦν ἡ ἄπληστος λαιmicroαργία ὡς καὶ ὄψει καὶ ὀσφρή- σει καὶ γεύσει λειτουργεῖν ἀναγκάζειν τῇ ἐπιθυmicroίᾳ τοῖς παρατρίmicromicroασι τῶν χυλῶν εἰς ἀτmicroῶν καὶ χρωmicroάτων καὶ ποιοτήτων διαφορὰς ποικίλλοντας τῆς ἡδονῆς τὰ ὑπεκκαύmicroατα οὐ γὰρ ἤρκεσε τοῖς λίχνοις τῶν ἀνθρώπων τὸ ἐν τῇ γεύσει διάφορον οὐδὲ τῆς κνίσης τῶν ὄψων τὸ ἐξηλλαγmicroένον ἂν microὴ καὶ τῶν χρωmicroάτων τὸ ποικίλον ἐν τοῖς ζωmicroοῖς πρὸς ἔφεσιν ἐρεθίσῃ τὴν ὄρεξιν ξανθότητι καὶ λευκότητι καὶ τῇ τοῦ microέλανος ὑδαρεστέρᾳ χρόᾳ πρὸ τῆς γεύσεως ἑστιῶντα τὴν ὅρασιν (6) ἵνα γὰρ εὐφραίνηται microὲν ἡ ὄσφρησις δεῖ τοῖς ζωmicroοῖς ἐmicromicroεmicroεῖχθαι τῶν ἀρωmicroάτων τὰ εὐωδέστατα ἵνα δὲ πάλιν ὁ λαιmicroὸς ἔχῃ τὸ τερπνόν δεῖ κεκρᾶσθαι πρὸς τὸ ἡδὺ τῶν γλυκέων καὶ δρι- microέων στυφῶν τε καὶ ἁλmicroυρῶν τὰς ποιότητας χρὴ δὲ καὶ τὴν ὄψιν microὴ ἀmicroοιρεῖν τῆς ἀπολαύσεως διὰ τοῦτο κνῆκοι καὶ ὄρυζαι κρόκοι τε καὶ καρύων χυmicroοειδεῖς ἐπιχύσεις καὶ ἄλλαι χροϊσmicroάτων παmicroπληθεῖς διαφοραὶ ζωγραφικαῖς microίξεσι τὴν βαφὴν ἀρτύουσι τοῦ ἐδέσmicroατος ὅπως ἐκ πάντων ἡ δέσποινα γαστὴρ ὡmicroολογηmicroένον ἔχῃ τὸ ἀκριβὲς τῆς σκευασίας ὥσπερ κριταῖς ἐmicroπείροις πεισθεῖσα ταῖς εἰρηmicroέναις αἰσθήσεσι δοκιmicroάζειν ἐπι- σταmicroέναις καλῶς τὰ κατrsquo αὐτὰς αἰσθητά (7) Ἀλλrsquo οὐ τοιαύτη τῶν εἰρηmicroένων ἡ ἀγωγὴ οὐδὲ πρὸς τὸ ἁβρὸν τῆς διαίτης ἐπτοηmicroένη οὐ microόνον γὰρ τῇ ποιότητι τῶν ἡδέων ἀπετάξαντο χλευάσαντες τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος πρὸς τὴν ποσότητα τὸ φιλότιmicroον ἐκτείνουσι τῆς ἐγκρατείας το- σοῦτον ὅσον microὴ ἀποθανεῖν παρὰ γνώmicroην τοῦ ζῳοπλάστου τρεφόmicroενοι καὶ ζηmicroιωθῆναι microισθοὺς τῆς ἐν τῇ ζωῇ τῶν καλῶν ἐργασίας οὕτως οὖν οἱ microὲν

11

τῇ κυριακῇ ἅπτονται τροφῆς τὸ ἑβδοmicroαδικὸν διάστηmicroα παρατρέχοντες ἄσιτοι οἱ δὲ microεσολαβοῦσι τὸν χρόνον δὶς τῆς ἑβδοmicroάδος παρατιθέmicroενοι τράπεζαν οἱ δὲ σιτοῦνται παρὰ microίαν ἡmicroέραν δεικνύντες διὰ τῆς ἐνδεχοmicroέ- νης σπουδῆς ὡς ἀγαπῶσι microὲν τὸ ἀπροσδεὲς καὶ ἄσιτον πείθονται δὲ τοῖς νόmicroοις τῆς φύσεως καmicroπτόmicroενοι microόλις τῇ ἀνάγκῃ τοῦ σώmicroατος καὶ τότε πρὸς τὴν τοιαύτην καταβαίνοντες χρείαν ὅτε τὴν δύναmicroιν τοῦ ζῴου κατα- microάθωσι παντελῶς ἀσθενήσασαν καὶ microηκέτι ὑπουργοῦσαν πρὸς τοὺς ἐπι- βάλλοντας πόνους τῇ ἀρετῇ τοσοῦτος γὰρ ἑκάστῳ ζῆλος τῆς ἀγγελικῆς ἐντέτηκε πολιτείας ὡς microιmicroεῖσθαι τὸ ἀπροσδεὲς τῇ ὀλιγαρκίᾳ ἐθέλειν καὶ νικᾶν τῆς φύσεως φιλονικεῖν τὸ ἐλάττωmicroα τῷ τῆς προθυmicroίας πλεονεκτή- microατι (8) Οὐ γὰρ πολιτεύεται παρrsquo αὐτοῖς καίσαρος νόmicroισmicroα ἐπεὶ microηδὲ πρᾶσιν ἴσασι καὶ ἀγορασίαν ἕκαστος γὰρ ἑκάστῳ προῖκα παρέχει τὸ χρήσιmicroον ἀντιλαmicroβάνων οὗ λείπεται λαχάνων δὲ καὶ ἀκροδρύων καρπὸς καὶ σπά- νιος ἄρτος ἡ εἰς ἀλλήλους γίνεται φιλοτιmicroία τῷ παρόντι καὶ ὑπάρχοντι δεικνῦσα τῆς ἀγάπης τὰ σύmicroβολα ταύτην γὰρ οὐχ ὕλης διαφορὰ διαθέσεως δὲ παρίστησι microεγαλοψυχία τὸ δαψιλὲς τῆς γνώmicroης καὶ ἐν τοῖς microικροῖς δώ- ροις ἀριδήλως ἐmicroφαίνουσα (9) ἀλλrsquo οὐδὲ φθόνος ὁ microάλιστα ταῖς προκοπαῖς παρακολουθεῖν εἰωθὼς ἔσχεν ἐκεῖ χώραν ποτέ οὐδὲ τὸν ἔλαττον ἐν τοῖς καλοῖς εὐδοκιmicroοῦντα ἡ τοῦ microᾶλλον διαλάmicroποντος πρὸς βασκανίαν ἐκίνησεν ὑπεροχή ὡς microηδὲ τοῦτον κατrsquo ἐκείνου πρὸς ἔπαρσιν ἐφύσησεν ἀλαζονεία microέγα φρονεῖν ἐπὶ τοῖς κατορθώmicroασιν ἀπατήσασα καὶ γὰρ ὁ ὑπερέχων ἐν τοῖς τῆς ἀρετῆς πλεονεκτήmicroασι δυνάmicroει θεοῦ ἢ πόνοις οἰκείοις τὸ πᾶν ἐπιγράφων ἐmicroετρίαζεν ἑκών ὡς οὐκ αὐτουργὸς τῶν καλῶν ἀλλrsquo ὄργανον τῆς ἐνεργούσης χάριτος καὶ ὁ ἐλαττούmicroενος ἐν τούτοις διὰ σωmicroατικὴν ἴσως ἀσθένειαν καὶ ἄκων ἐταπεινοῦτο ῥαθυmicroίᾳ γνώmicroης οὐχὶ δὲ φύσεως ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος (10) Οὕτως οὖν ἄλλος ἄλλου καὶ πάντες ἁπάντων εἰσὶ microετριώτεροι οὐκ ἐν φρονήmicroατι τὴν ὑπεροχὴν ἕκαστος ἔχειν ἀλλrsquo ἐν λαmicroπρῷ βίῳ σπουδάζοντες διὰ τοῦτο γὰρ καὶ τὴν οἰκουmicroένην φυγόντες οἰκοῦσι τὴν ἔρηmicroον θεῷ τὰ κατορθώmicroατα δεικνύντες παρrsquo οὗ καὶ τῶν πόνων ἡ ἀmicroοιβὴ τοῖς ἐργαζο- microένοις ἐλπίζεται καὶ οὐκ ἀνθρώποις τὰς κατὰ θεὸν πράξεις ἐmicroφανίζον- τες ὧν ὁ ἔπαινος καὶ τῇ προθυmicroίᾳ καὶ τοῖς microισθοῖς λυmicroαίνεσθαι πέφυκεν τὴν microὲν χαυνῶν τῇ ἀπονοίᾳ πρὸς ἀmicroέλειαν τοὺς δὲ ἐλαττῶν τῇ ἀπάτῃ τῆς εὐφηmicroίας ὁ γὰρ δόξαν ἀνθρωπίνην ἐφrsquo οἷς πράττει ζητῶν λαβὼν ὃν ἐζήτει microισθόν τοῦ ὄντως microισθοῦ ἐκπέπτωκεν ἄλλον οὐκέτι προσδοκῶν ὃν ἦν εὐλόγως ἀπαιτεῖν παρrsquo ὃν ἐκαρπώσατο καὶ ᾧ πέπρακε τοὺς ἀτρύτους

12

πόνους ἥττων δόξης γενόmicroενος ἀνθρωπίνης καὶ δόξης αἰωνίας καὶ ἀλη- θοῦς στερηθείς (11) Οἰκοῦσι δὲ οὐ πλησίον ἀλλήλων ἀλλrsquo ἱκανῷ εἴργονται ταῖς οἰκήσεσι διαστήmicroατι εἴκοσί που καὶ πλείω ἄλλος ἄλλου σταδίους ἀπέχοντες οὔτε κατὰ microισανθρωπίαν ἢ θηριωδίανmdashπῶς γὰρ οἱ πρὸς ἀλλήλους οὕτως διακείmicroενοι ὡς εἴρηται mdashἀλλrsquo ἐν ἡσυχίᾳ πολλῇ τὰ ἤθη πρὸς τὸ ἀρέσκον θεῷ παιδαγωγεῖν ἐθέλοντες καὶ τὰς πρὸς τὸ θεῖον ὁmicroιλίας ποιεῖσθαι ἀπερισπάστως σπουδάζοντες ὅπερ ἐν ὄχλῳ καὶ συγχύσει κατορθωθῆ- ναι ἢ δυσχερὲς ἢ ἀmicroήχανον τοῦ τῶν γειτονευόντων θορύβου τῆς συντόνου προσεδρίας ἀποσπῶντος τὸν λογισmicroὸν καὶ ἐφrsquo ἃ microὴ δεῖ ῥέmicroβεσθαι παρασκευάζοντος τοῖς τέρπουσι microᾶλλον ἢ τοῖς συmicroφέρουσι συναρπάζεσθαι ἐξ ἔθους εἰωθότα microακροῦ (12) ταῖς δὲ κυριακαῖς εἰς ἐκκλησίαν φοιτῶσι συν- αγόmicroενοι καὶ ἀλλήλοις διrsquo ἑβδοmicroάδος συνεσόmicroενοι συνέρχονται ἵνα microὴ πά- λιν ὁ παντελὴς χωρισmicroὸς τῷ χρόνῳ διακόψῃ τῆς ὁmicroονοίας τὸν σύνδεσmicroον λήθην ποιήσας κατrsquo ὀλίγον τῶν πρὸς ἀλλήλους καθηκόντων δικαίων οἶδε γὰρ ἡ ἐπιτεταmicroένη microόνωσις ἀγριαίνειν τὸ ἦθος ἀποmicroανθάνον τῇ microακρᾷ συνηθείᾳ τὸ ἀγελαῖον τῆς ἀγάπης καὶ σύννοmicroον κοινωνοῦσί τε οὖν τῶν θείων microυστηρίων καὶ ἑστιῶσιν ἀλλήλους γυmicroνασίᾳ τῶν καθηκόντων λο- γίων καὶ ἀλείφουσιν ἠθικαῖς παραινέσεσι τούτων γὰρ microάλιστα χρήζει πρὸς τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας δηmicroοσιεύων πρὸς τὸ microὴ ἁλῶναι τούτοις τινὰ τῆς πάλης ἀγνοοῦντα τὴν microέθοδον οἷς γὰρ αἱ ὕλαι τῶν πραγmicroάτων οὐ πάρεισι τούτοις ἀργεῖ microὲν πρὸς ἐνέργειαν ἡ ἁmicroαρτία πᾶς δὲ ὁ πόλεmicroος ἐν διανοίᾳ συνίσταται ἔνθα καὶ εὔκολος καὶ ἄδηλος τοῖς τὰ ἔξω ὁρῶσιν ὁ θάνατος ἀmicroάρτυρος ἐν συγκαταθέσεσι τῆς προαιρέσεως συνιστάmicroενος διὰ τοῦτο τοὺς ἀπείρους καὶ ἄρτι τῶν παλαισmicroάτων ἀρχοmicroένους παιδοτριβοῦντες οἱ πρὸς τὸν ἀγῶνα γεγυmicroνασmicroένοι ἐγκρατείᾳ microὲν ἑστάναι πρὸς τὸ τῆς γαστριmicroαργίας πάθος συmicroβουλεύουσι τοῦτο γὰρ ἀκροβολίζεται πρὸς τὴν ψυχήν διερεθίζον τὸ τῆς λαγνείας microανιῶδες οἴστρηmicroα τὰς πλευρὰς δοκιmicroάζον τῶν ἔτι κονιζο- microένων εἰ ἔτι ἑστήκασιν ἐν τῷ σκάmicromicroατι τὰς ἰγνύας παγίως ἐρείσαντες ἢ εἰ εἰσὶν εὔζωστοι microέσα ταχέως διδόντες τοῖς ἀντιπάλοις (13) ὁ γὰρ ἡδονῇ βρωmicroάτων ἐνδεδωκὼς εὐκαταγώνιστος τῷ ὑπογαστρίῳ δέδεικται πάθει τῇ τοῦ ἐλάττονος ἥττῃ τὸ microεῖζον ἐγγυώmicroενος πτῶmicroα καὶ ταῦτα microὲν παρ- αινοῦσι τοῖς ἔτι τὰ τῶν παίδων ἀγωνιζοmicroένοις οἱ προβεβηκότες καὶ χρόνῳ πολλῷ καὶ ἀσκήσει ἐν πείρᾳ τῆς ἀθλήσεως γενόmicroενοι ὅπως τε τὰ τοιαῦτα λύεται τῶν ἀνταγωνιστῶν ἅmicromicroατα εἰδότες σαφῶς ἑαυτοῖς δὲ καὶ ἀλλήλοις οἱ τελειότεροι κενοδοξίαν καὶ ὑπερηφανίαν ἀπαγορεύουσιν ὥσπερ ὑφάλους

13

πέτρας λιmicroένος πλησίον ταύτας φυλάσσεσθαι συmicroβουλεύοντες microετὰ τὸν πολὺν τοῦ πλοῦ κάmicroατον καὶ τὴν τῶν κυmicroάτων microάχην εἰς ἔσχατον φερού- σας καὶ ὀλέθριον κίνδυνον τοὺς ἐν ταῖς τῶν παθῶν τρικυmicroίαις καὶ ζάλαις τῶν ἀκαθάρτων λογισmicroῶν οὐ ναυαγήσαντας (14) Ὥσπερ γὰρ οἱ ἐν τοῖς πελαγίοις χειmicroῶσι διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν κυ- microάτων καὶ τὴν τῶν πνευmicroάτων ἐπήρειαν ἐγρηγορέναι καὶ νήφειν ἀναγκά- ζονται πλησίον ὄντας τοὺς κινδύνους φοβούmicroενοι περὶ δὲ τοὺς λιmicroένας ἔστιν ὅτε γαληνιασθέντες κεκρυmicromicroένοις προσπταίουσι τοῖς βράχεσιν ἀmicroε- ριmicroνίᾳ χαυνούmicroενοι λογισmicroοῦ τὴν ἐν ταῖς θαλαττίαις ζάλαις οὐκ ἀπολο- microένην ἐmicroπορίαν παρrsquo αὐτὸ τοῦ ὅρmicroου τὸ στόmicroιον κενοῦντες ἀθρόον ἅπασαν ὁmicroοῦ οὕτως οἱ πρὸς τὰς τῶν πειρασmicroῶν οὐ καmicroφθέντες προσβολάς ἀλλrsquo ἀσκήσει καὶ καρτερίᾳ παρελθόντες ἀβλαβῶς microετὰ τὴν νίκην πολ- λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον διακεῖσθαι δοκούντων ἐπαρθέντες microικρὸν διrsquo ἀπόνοιαν δίκην ἀθλητῶν περὶ τοὺς στεφάνους αὐτοὺς καὶ τὰ ἔπαθλα καταπεσόντες πτῶmicroα δυσανα- microάχητον καὶ πρὸς διόρθωσιν ἀmicroήχανον ἢ πλωτήρων microετὰ τὸ διανῦσαι τὸν microακρὸν καὶ φοβερὸν πλοῦν τὸν φόρτον κενώσαντες καὶ τὸν microετὰ microόχθου κατrsquo ὀλίγον πεπορισmicroένον πλοῦτον ὑφrsquo ἓν ζηmicroιωθέντες ἀκαίρως καὶ microέmicro- ψεις ἐπὶ τῇ ζηmicroίᾳ τῆς ῥαθυmicroίας ἐκδεχόmicroενοι (15) Κενοδοξία γὰρ ἀποστερεῖ microὲν ἴσως τοὺς microισθοὺς τῶν ἔργων καὶ τὴν ἐργασίαν ποιεῖ τοῖς microοχθοῦσιν ἀνόνητον ὑπερηφανία δὲ microετὰ τῆς ζηmicroίας φέρει καὶ microέγαν ἐπὶ τῇ περιαυτίᾳ τὸν κίνδυνον τὸν συνεργὸν τῶν καλῶν ἀθετοῦσα θεὸν καὶ ἑαυτῇ τῶν κατορθωmicroάτων ἐπιγράφουσα τὴν δύναmicroιν οὕτως οὖν περὶ microὲν ἐκείνων ὁ προφήτης φησὶν ὅτι bdquoὁ συνάγων τοὺς microισθοὺς συνήγαγεν εἰς ἀπόδεσmicroον τετρυπηmicroένονldquo οὔπω ἀποβαλλοmicroένους καὶ ἤδη ἐκρέοντας οὐ χρονίζοντας ἐν τῷ ἀποδέσmicroῳ ἀλλrsquo ὀξέως τὸν δεσmicroὸν παρα- τρέχοντας πλέον κεχηνυίας τῆς ἐκβαλλούσης ὀπῆς παρὰ τὴν εἰσδεχοmicroένην τὰ βαλλόmicroενα τοιαύτη γὰρ ἡ κενοδοξία συντρέχουσαν ἔχει τῷ κέρδει τὴν ἀπώλειαν ἐν αὐτῷ τῷ ἔργῳ ἀφανίζουσα τῇ σκαιότητι τῆς διαθέσεως τὸ γινόmicroενον ὁ δὲ παροιmicroιαστὴς περὶ τῶν ἄλλων bdquoκύριοςldquo φησίν bdquoὑπερ- ηφάνοις ἀντιτάσσεταιldquo ἐχθρὸν ἀντικαθιστῶν δυσmicroενῆ τὸν ἠθετηmicroένον τοῖς ἀθετήσασι (16) ∆ιὰ τοῦτο τοὺς πολίτας ἐκείνης ἀναλογιζόmicroενοι τῆς ἐρήmicroου Μωυσέα καὶ Ἠλίαν τούτων ἀσκοῦνται τὸ ἄτυφον ὧν οἰκοῦσι τὴν χώραν microιmicroεῖσθαι τὴν ἀρετὴν αὐτῶν ἡγούmicroενοι δίκαιον οὔτε γὰρ Μωυσέα πρὸς ἀλαζονείαν τῆς ἀρχῆς ἐπῆρε τὸ microέγεθος οὔτε Ἠλίαν τὸ τῆς θυσίας ἐφύσησε θαῦmicroα πρὸς ἀπόνοιαν ἔmicroειναν δὲ τὴν αὐτὴν ἀεὶ φυλάξαντες ἐν παντὶ καιρῷ κατάστασιν

14

οὐ συmicromicroεταβαλόντες τῇ microεταβολῇ τῶν πραγmicroάτων τὸ φρόνηmicroα ἐν ταύτῃ Μωυσῆς microὲν τὴν Αἰγυπτίων ἀποδιδράσκων ἐπιβουλὴν καὶ τὰ τοῦ Ἰόθορ πρόβατα νέmicroων τῆς θαυmicroαστῆς ἐκείνης ὄψεως γέγονε θεατής τοῦ παmicro- φάγου πυρὸς τότε microαθὼν τὸ τῆς βάτου φρύγανον εὐτονώτερον καὶ χλόην ἰδὼν ἀνθοῦσαν ἐν microέσῃ φλογί ὕστερον δὲ τὸν λαὸν ἐπανάγων ἐν τούτῳ τῷ ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ίστατο κατὰ συγγένειαν τῆς φύσεως εἰς ὅλον τὸ γένος διελθούσης τῆς χάριτος ἔλαmicroψαν γὰρ ἐπὶ τῆς λυχνίας τεθέντες οἱ θεσmicroοὶ τῆς πολιτείας κἂν ἦσαν ὑπὸ τῷ microοδίῳ τῆς λέξεως κεκρυmicromicroένοι πρὸ τῆς σαφηνείας ποτέ (17) ὁ δὲ Ἠλίας ἐνθάδε ἧκε τὴν Ἰεζάβελ φυγὼν καὶ ἐν ταύτῃ καθευδήσας τῇ γῇ τὸν ὀλυρίτην ἄρτον καὶ τὸν καmicroψάκην διαναστὰς εὗρε τοῦ ὕδατος τοῦ- τό τε τὸ σπήλαιον ᾤκησε microηλωτῇ τὸ σῶmicroα ἠmicroφιεσmicroένος τῷ ἀρχαίῳ τῶν προγόνων ἐνδύmicroατι καὶ εἶδεν ὧδε θεὸν ἐν αὔρᾳ λεπτῇ καὶ φωνῆς ἤκουσε θεσπιζούσης τὰ δόξαντα (18) τῆς δὲ καρτερίας καὶ ὑποmicroονῆς τῶν ἀνδρῶν τε- λευταῖον καὶ πρῶτον τεκmicroήριον ἐκείνην οἰκοῦσι διὰ βίου τὴν ἔρηmicroον ἣν οἱ Ἰσραηλῖται παρελθόντες microόνον ἐγόγγυσαν ἑτοίmicroην ἐξ οὐρανοῦ σιτούmicroενοι ἀmicroβροσίαν τροφὴν καὶ τῇ τραπέζῃ microεmicroψάmicroενοι ἐκεῖνοι τεσσαράκοντα ἡmicroε- ρῶν τὴν ἀπουσίαν τοῦ ἐπιστατοῦντος οὐκ ἤνεγκαν οὐδὲ ἔγνωσαν δεόντως οἰκονοmicroῆσαι τῆς ἐλευθερίας τὸ αὐτεξούσιον ἀλλrsquo ἀπέστησαν ταχέως τῇ ἀδείᾳ καταχρησάmicroενοι πρὸς ἀσέβειαν οὗτοι πάντα τὸν χρόνον ἐmicroφιλοσο- φοῦσι τῇ ἐρηmicroίᾳ τῶν ἀναγκαίων σπανίζοντες ἑαυτοῖς ὄντες τῆς εὐσεβείας διδάσκαλοι 4 (1) Ἀλλrsquo οὕτω διακειmicroένοις καὶ οὕτω θεραπεύουσι τὸ θεῖον ἐξαίφνης οὐκ ἐλπισθεῖσα καθάπερ θύελλά ποθεν φάλαγξ ἐπιπίπτει βαρβαρική καὶ περὶ βαθὺν ὄρθρον ἄρτι τῶν ἱερῶν παυσαmicroένοις ὕmicroνων ἐπῆλθον τοῖς θεοσε- βέσιν οἱ ἄνοmicroοι ἔτυχον δὲ κἀγὼ microετὰ τοῦ παιδὸς εὑρεθεὶς ἐκεῖ κατεληλύ- θειν γὰρ ἀπὸ τοῦ ἁγίου ὄρους ἐπισκεψόmicroενος τοὺς ἐν τῇ βάτῳ ἁγίους εἰωθὼς τοῦτο πάλαι ποιεῖν καὶ microαινοmicroένων δίκην κυνῶν εἰσδραmicroόντες ἁρπάζοντες καὶ βοῶντες ἄσηmicroα συναγαγόντες τε ὅσα πρὸς τροφὴν ηὐτρέ- πιστο χειmicroερινήνmdashψύγουσι γὰρ τῶν ἀκροδρύων τὰ χρήσιmicroα καὶ δια- microένειν δυνάmicroενα τῇ τοιαύτῃ φυλάττοντες χρείᾳmdashἡmicroᾶς αὐτοὺς κοmicroίζειν ποιήσαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀποδύσαντες τῶν κεντωνίων γυmicroνοὺς πρὸς σφαγὴν στοιχηδὸν διατάττουσι τοὺς ἡλικίᾳ προέχοντας (2) εἶτα περιστάντες ἕλκουσι τὰ ξίφη τεθυmicroωmicroένοι καὶ τὸ βλέmicromicroα πυρωπὸν πλαγίως ὑπελίττοντες τείνειν τε πρῶτον τῷ ἱερεῖ τοῦ ἁγίου τόπου τὸν αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ-

15

αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ- τόνmdashἄλλος δrsquo ἐπrsquo ἄλλῳ τὰ ξίφη ἑκατέρωθεν εἰσπλήξαντες κατὰ τῶν microεταφρένων οὔτε προσοιmicroώξαντα τῇ ὀδύνῃ οὔτε διαστρέψαντα τὸ πρόσ- ωπον καὶ ἴχνος ἐπὶ τούτου τοῦ ἀλγήmicroατος ἐmicroφήναντα σφραγισάmicroενον δὲ microόνον καὶ bdquoεὐλογητὸς κύριοςldquo προσειπόντα ψιθυρισmicroῷ τοῦ στόmicroατος καὶ ἡ microὲν microία πληγὴ ἀπὸ τοῦ microεταφρένου ἕως microέχρι τῆς σιαγόνος ἐχώρησε διελθοῦσα τὸ οὖς ἡ δὲ ἑτέρα ἀπὸ τοῦ ὤmicroου κατέλαβε τὸν microαζόν καὶ οὕτως ὁ microακάριος ἠρέmicroα δινηθεὶς κατέπεσεν ἐπὶ σχήmicroατος εὐπρεποῦς οὐδὲν οὔτε ἀναιρέσεως οὔτε γυmicroνότητος ἐπιδειξάmicroενος ἄσχηmicroον χάρις δέ τις ἦν ἐπανθοῦσα τῷ σώmicroατι καὶ σκέπουσα τὸ τῆς γυmicroνώσεως ἀκαλλές τοῦτο δὲ microικροῦ δεῖν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ καὶ πράγmicroασι καὶ ῥήmicroασι προεφήτευσεν ὁ ἅγιος φιλοφρονησάmicroενος τοὺς παρόντας δείπνῳ παρὰ τὸ σύνηθες καὶ εἰπών bdquoτί γὰρ οἴδαmicroεν εἰ πάλιν πρὸ τοῦ θανάτου συνάγει πάντας ἡmicroᾶς εἰς ἓν ἑστία καὶ τράπεζαldquo (3) Εἶτα λαβόντες ἀναιροῦσι τὸν συνοικοῦντα τῷ γέροντι καὶ αὐτὸν παλαιὸν ὄντα τῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πόνοις τῆς ἀσκήσεως οὐ microετρίως ἐκτετρυχωmicroένον καὶ αὖθις τὸν τούτοις διακονούmicroενον παῖδα τρόπῳ τοιῷδε συναγαγεῖν αὐτῷ τινα τῶν ἐκχεθέντων ἀκροδρύων εἷς τῶν βαρβάρων προσέταξε κἀ- κεῖνος πρὸς τὸ ἀρέσκον τῷ ἐπιτάξαντι σπουδαίως καθεσθεὶς τὸν κόλπον ὑφήπλωσε ταῖς χερσίν ἐφέλκων τὰ παρακείmicroενα ὡς προστέτακτο πάν- τως τὴν σπουδὴν ἐνδεικνύmicroενος πρὸς ἀρέσκειαν ὡς ἐπιτήδειος εἰς διακο- νίαν νοmicroίζων τούτῳ ὠνεῖσθαι τὸ ζῆν εἰ φανείη σπουδαῖος ἀλλrsquo οὐδὲν ὤνησεν οὐδὲ βαρβαρικὴν ἐmicroάλαξεν ὠmicroότητα πρὸς ἡmicroερότητα λογισmicroοῦ τοῦ εἰκότος οὖσαν microακράν ἄλλος γὰρ ὄπισθεν παρεστὼς τοῦ κολεοῦ τὸ ξίφος εἷλκε λαθραίως ὁ δὲ εἴτε αἰσθόmicroενος τούτου σπωmicroένου εἴτε καὶ ὑπονοήσας τὴν ἀναίρεσιν ὡς ἐπτοηmicroένος τῷ θορύβῳ πρὸς τοῦτο περιάγει microικρὸν εἰς τοὐπίσω τεταραγmicroένον τῷ φόβῳ τὸ πρόσωπον καὶ ὁ ἐφεστὼς ἐφόβησε κραυγῇ τε αὐτὸν βαρβαρικῇ καὶ τῇ τῆς ὄψεως διαστροφῇ καὶ οὕτως ὁ microὲν ἐπὶ τῆς κατακλεῖδος ἐρείσας τὸ ξίφος ὀρθὸν ὦσεν πολλῇ δυ- νάmicroει ἀπὸ τοῦ ἡπατικοῦ κρεmicroαστῆρος ἐπὶ τὸν θώρακα ὁ δὲ πρὶν ἀνασπα- σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ καιρίῳ τῆς πληγῆς οὐ φθάσας γνῶναι τὸν θάνατον ταχέως ἐξελόντα τὴν ψυχὴν τῶν ἀγγείων τοῦ σώmicroατος καὶ δεσmicroῶν ἀθρόως αὐτὴν ἀπολύσαντα ὧν microόλις ἀναχωρεῖ πλοκαῖς βιαίοις συνδεδεmicroένη (20) (4) Τοὺς δὲ λοιποὺς ἡmicroᾶς οὐκ οἶδα τί παθόντες ἀπελαύνουσι φεύγειν τῷ σχήmicroατι τῆς χειρὸς ἐπιτρέποντες ἔτι δὲ ἦσαν ἐν αὐταῖς κατέχοντες ᾑmicroαγ- microένα τὰ ξίφη καὶ οἱ microὲν ἄλλοι διὰ τῶν φαράγγων ἔτρεχον τὸ ὄρος κατα-

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

8

τῶν ὡσεὶ ὕδωρ κύκλῳ Ἰερουσαλὴmicro καὶ οὐκ ἦν ὁ θάπτωνldquo (14) πῶς δὲ προ- φητῶν ἀπέθανον καὶ ἀποστόλων χοροὶ πρὸς τῶν παρανόmicroων ἐπιβουλευ- θέντες πρισθέντες σφαγέντες καταλευσθέντες ὠmicroῶς οὐ microόνον οὐδὲν ἄξιον πεπραχότες θανάτου ἀλλὰ καὶ εὐεργέται τῶν ἀνῃρηκότων ἀεὶ γε- γενηmicroένοι ἐῶ λέγειν περὶ τῆς ἀπειροκάκου τῶν νηπίων ἡλικίας πῶς οἱ microὲν ἐπὶ τοῦ Φαραὼ τῷ ποταmicroίῳ ἀπεπνίγησαν ὕδατι φόβῳ τῆς ἐπιτραφησο- microένης νεότητος καταδικασθέντες τοῦτον τὸν θάνατον οἱ δὲ ἐπὶ τοῦ Ἡρῴ- δου ξίφει διαφθαρέντες οἰκτρῶς πρὶν γεύσασθαι τῶν ἡδέων τοῦ βίου ὀδύνης πειραθέντες θανατικῆς ἵνα microὴ λάθῃ τραφεὶς ὁ ὑπονοούmicroενος βα- σιλεύς καὶ τούτοις πᾶσιν ἐφησύχασεν ὁ κριτὴς ἀκώλυτον φέρεσθαι τῶν microιαιφόνων ἐάσας τὴν αὐθάδειαν τὴν γὰρ ἡmicroέραν τῆς κρίσεως αὐτοῖς ἔστησεν ὅρον τῆς ἀνταποδόσεως τῶν πεπραγmicroένων καὶ microακροθυmicroεῖ τέως τῶν νόmicroων τὴν παράβασιν καὶ τὰς εὐθύνας εἰς ἐκεῖνον τηρῶν τὸν καιρόν (15) Ἀλλὰ ταῦτα microὲν οὔτε τοῦ παρόντος καιροῦ οὔτε τῆς ἐmicroῆς δυνάmicroεως κι- νεῖν ὡς προλαβὼν ἔφην τὰ δόγmicroατα καὶ χρόνου πολλοῦ καὶ γλώσσης ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν ἱκανῆς χρήζοντα πρὸς ἐξοmicroαλισmicroὸν πρέποντα δικαιοσύνῃ θεοῦ ἃ δέ microε νῦν τὸ πάθος ἐπείγει εἰπεῖν τέως τὸ ἐmicroόν ταῦτα λέξω τάχα τι ῥᾴων ἔσοmicroαι microικρὸν ἐπικουφισθεὶς τῆς ἀφορήτου ὀδύνης οὐ φέρω γὰρ τὴν microνήmicroην ἧς τὸ ἔργον τεθέαmicroαι πῶς οὐκ οἶδα τὴν πεῖραν ἐνεγκὼν ἧς τὴν ὑπόmicroνησιν ὀδυνῶσαν ἀναίνοmicroαι microικροῦ δεῖν καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀχαριστῶ τῶν τύπων ἐκείνων γενοmicroένοις αἰτίοις πρὸς οὓς ἀφορᾶν ἀεὶ βιαζόmicroενος διηνεκῶς ἔχω νύττον τὸ πάθος νύκτωρ microὲν τοῖς ἐνυπνίοις microεθrsquo ἡmicroέραν δὲ τοῖς λογισ- microοῖς ἀνιώmicroενος ἀνίαν πικράν οὔτε γὰρ καθεύδων ἀmicroέριmicroνον ἔχω τὸν ὕπνον ὡς πολλοὶ τῶν microεθηmicroερινῶν φροντίδων ἀνιέmicroενοι τῷ κάρῳ τοῦ ὕπνου καὶ τότε δὲ microέ τις ταράσσει φαντασία τῶν τετελεσmicroένων καὶ τὰ εἴδωλα παραφαίνει νεοσφαγῆ καὶ σπαίροντα ὡς ἐπὶ νεαρῷ πάθει πάλιν τὸ ἄλγος καινίζοντα (16) Ἀναγκαῖον δὲ τῆς ἀκολουθίας διδούσης καιρὸν τοῦ λόγου τὸν βίον πρό- τερον διηγήσασθαι τῶν ἐν τοῖς τόποις ἐκείνοις ἁγίων καὶ τὴν ζωὴν εἰπεῖν τῶν ἐπελθόντων βαρβάρων ἵνrsquo ἔχῃ τὸ σῶmicroα τῆς ἱστορίας τὴν ἁρmicroονίαν ἀκόλουθον οὐδενὸς παραλελειmicromicroένου τῶν εἰς γνῶσιν ἐλθεῖν τοῖς φιλο- microαθέσιν ὀφειλόντων οἶδε γὰρ λυπεῖν σιωπηθὲν τὸ γνωσθῆναι σπουδαζό- microενον ὡς ἂν ἀποτυχία ποθουmicroένου πράγmicroατος θλῖβον ἀεί ἕως ἂν πληρο- φορήσῃ τὴν ἐπιθυmicroίαν γνωσθέν 3 (1) Τὸ microὲν οὖν εἰρηmicroένον ἔθνος τὴν ἀπὸ Ἀραβίας microέχρις Αἰγύπτου θαλάσσῃ Ἐρυθρᾷ καὶ Ἰορδάνῃ ποταmicroῷ παρατεταmicroένην νέmicroεται ἔρηmicroον οὐ τέχνην

9

οὐκ ἐmicroπορίαν οὐ γεωργίαν ἐπιτηδεῦόν ποτε microόνην δὲ τὴν microάχαιραν ἔχον τῆς τροφῆς ὑπόθεσιν ἢ γὰρ ἀγρεύοντες τὰ τῆς ἐρήmicroου ζῷα διαζῶσι σαρ- κοφαγοῦντες ἢ τοὺς παρατυγχάνοντας αἷς ἐφεδρεύουσιν ὁδοῖς λῃζόmicroενοι τὴν ἀναγκαίαν χρείαν ἑαυτοῖς ἀνύουσιν ὁπωσοῦν ὅταν δὲ ἀmicroφοτέρων ἀπο- ρίᾳ σπανίσῃ τούτοις τὰ ἐπιτήδεια τότε τοῖς ὑποζυγίοιςmdashκάmicroηλοι δέ εἰσι δροmicroάδεςmdashπρὸς ἐδωδὴν κατακέχρηνται θηριώδη καὶ αἱmicroοβόρον ζῶντες βίον κατὰ συγγενείας ἢ συσκηνίας microίαν σφάζοντες καὶ θέρmicroῃ πυ- ρὸς ὀλίγῃ σαρκῶν χαυνοῦντες τὸ εὔτονον ὡς microόνον εἴκειν microὴ πρὸς πολλὴν βίαν ἕλκουσι τοῖς ὀδοῦσιν ὡς εἰπεῖν τρέφονται κυνικῶς θεὸν οὐκ εἰδότες οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- τες ἀνατέλλοντι τῶν λαφύρων τὰ δόκιmicroα ὅταν ἐξ ἐφόδου λῃστρικῆς αὐτοῖς περιγένηταί τι πρὸς σφαγὴν ἐπιτήδειον (2) παῖδας δὲ microάλιστα προσφέρειν σπουδάζουσιν ὥρᾳ καὶ ἡλικίας ἀκmicroῇ διαφέροντας ἐπὶ λίθων συmicroπεφορη- microένων περὶ τὸν ὄρθρον τούτους ἱερεύοντες ὅ microε καὶ λίαν ὦ φίλοι ὀδυνᾷ καὶ ταράττει microή πως τοῖς ἀνόmicroοις ἡ microορφὴ τοῦ παιδὸς πρὸς τὴν νενο- microισmicroένην ἀσέβειαν ἔχουσά τι λίχνον καὶ ἐπαγωγὸν γένηται χρήσιmicroος πρὸς τὸ δοκοῦν αὐτοῖς καὶ ἁγνῆς σῶmicroα ψυχῆς ὑπὲρ τῶν ἀκαθάρτων ἀνενεχθῇ τοῖς παλαmicroναίοις ἱερεῖον δαίmicroοσι λύτρον αὐτοῖς καὶ καθάρσιον ὡς δοκοῦ- σιν ἐσόmicroενον ἀνθρωποθυτεῖν ἀφειδῶς εἰθισmicroένοις καὶ οἶκτον οὐκ εἰδόσι λαβεῖν τῶν ἀναιρουmicroένων παίδων κἂν σειρήνια θρηνωδοῦσι δεόmicroενοι (3) ἢν δrsquo οὗτοι microὴ παρῶσι κάmicroηλον λευκὴν τῷ χρώmicroατι καὶ ἄmicroωmicroον ἐπὶ γονά- των κατακλίναντες περιέρχονται τρίτῳ κύκλῳ κειmicroένην παmicroπληθεὶ δο- λιχεύοντες ἐξάρχει δέ τις καὶ τῆς περιόδου καὶ ᾠδῆς τῆς εἰς τὸ ἄστρον αὐ- τοῖς πεποιηmicroένης ἢ τῶν βασιλευόντων ἢ τῶν ἡλικίᾳ γήρους σεmicroνυνοmicroένων ἱερέων ὃς microετὰ τὴν τρίτην περίοδον οὔπω τῆς ᾠδῆς παυσαmicroένου τοῦ πλήθους ἔτι δὲ ἐπὶ γλώσσης τὸ ἀκροτελεύτιον τοῦ ἐφυmicroνίου φέροντος σπασάmicroενος τὸ ξίφος εὐτόνως παίει κατὰ τοῦ τένοντος καὶ πρῶτος microετὰ σπουδῆς τοῦ αἵmicroατος ἀπογεύεται καὶ οὕτως προσδραmicroόντες οἱ λοιποὶ ταῖς microαχαίραις οἱ microὲν σὺν ταῖς θριξὶ microέρος τι βραχὺ τῆς δορᾶς ἀποτέmicroνου- σιν οἱ δὲ τὸ ἐπιτυχὸν ἁρπάζοντες τῶν σαρκῶν ἀποκόπτουσιν οἱ δὲ microέχρι σπλάγχνων χωροῦσι καὶ ἐγκάτων οὐδὲν τῆς θυσίας καταλιmicroπάνοντες ἀκατέργαστον ὃ δυνήσεται λοιπόν ποτε ὀφθῆναι φαίνοντι τῷ ἡλίῳ οὔτε γὰρ ὀστέων καὶ microυελῶν ἀπέχονται νικῶντες παραmicroονῇ τὴν κραταιότητα καὶ σχολῇ περιγινόmicroενοι τῆς ἀντιτυπίας (4) οὗτος microὲν οὖν τοῖς βαρβάροις βίου καὶ θρησκείας ὁ νόmicroος καὶ οὕτως ἐmicroβιοτεύοντες τῇ ἐρηmicroίᾳ τόπους ἐκ τόπων ἀmicroείβουσιν ἐκεῖ τὰς παρεmicroβολὰς ποιούmicroενοι ὅπου δrsquo ἂν χιλὸν εὔπο- ρον ᾖ τοῖς κτήνεσιν καὶ ὕδωρ εὑρεῖν δαψιλές ὀλίγους δὲ τόπους τῆς ἐρη-

10

microίας οἱ τὸν microοναχικὸν microετερχόmicroενοι βίον ἐπιλεξάmicroενοι ἔνθα τὴν ἀνάγκην τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁπωσοῦν ἐκπληρῶσαι τῇ τοῦ ὕδατος εὐπορίᾳ οἱ microὲν καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες ὀλίγοι microὲν τὴν ἐκ πυρῶν εἰδότες τροφήν ὅσοι τῆς ἐρηmicroίας τὸ ἄγονον ἐπι- microελείᾳ πρὸς σίτου γένεσιν βιάσασθαι δύνανται σκαλίδι microικρᾷ βραχεῖαν καὶ λυπηρὰν ἐργαζόmicroενοι γῆν καὶ ὅσην ἡ πρὸς τὸ ζῆν ἐνδεῶς ἀναγκάζει χρεία οἱ δὲ πολλοὶ λαχάνων ὠmicroῶν καὶ ἀκροδρύων στοιχοῦσι διαίτῃ τρά- πεζαν ἀκαρύκευτον ἀγαπῶντες καὶ ἄτεχνον microακρὰ χαίρειν εἰπόντες ὀψαρ- τυτῶν καὶ σιτοποιῶν περιεργίαις ἵνα microήτε πολὺν καιρὸν τῇ τοῦ σώmicroατος σχολάζοντες θεραπείᾳ τῆς ἀναγκαιοτέρας ἀmicroελῶσι προσεδρίας ἀλλὰ κα- θαρῷ τῷ νῷ τὸ θεῖον θρησκεύωσι καὶ νηφαλίῳ σαρκῶν κραιπάλῃ τὸν λογισmicroὸν οὐ βαρούmicroενοι οὐδὲ ζωmicroαρίων κνίσῃ τὴν τῆς γαστρὸς κολα- κεύοντες ἡδονήν (5) Τοσοῦτον γὰρ ἴσχυσε νῦν ἡ ἄπληστος λαιmicroαργία ὡς καὶ ὄψει καὶ ὀσφρή- σει καὶ γεύσει λειτουργεῖν ἀναγκάζειν τῇ ἐπιθυmicroίᾳ τοῖς παρατρίmicromicroασι τῶν χυλῶν εἰς ἀτmicroῶν καὶ χρωmicroάτων καὶ ποιοτήτων διαφορὰς ποικίλλοντας τῆς ἡδονῆς τὰ ὑπεκκαύmicroατα οὐ γὰρ ἤρκεσε τοῖς λίχνοις τῶν ἀνθρώπων τὸ ἐν τῇ γεύσει διάφορον οὐδὲ τῆς κνίσης τῶν ὄψων τὸ ἐξηλλαγmicroένον ἂν microὴ καὶ τῶν χρωmicroάτων τὸ ποικίλον ἐν τοῖς ζωmicroοῖς πρὸς ἔφεσιν ἐρεθίσῃ τὴν ὄρεξιν ξανθότητι καὶ λευκότητι καὶ τῇ τοῦ microέλανος ὑδαρεστέρᾳ χρόᾳ πρὸ τῆς γεύσεως ἑστιῶντα τὴν ὅρασιν (6) ἵνα γὰρ εὐφραίνηται microὲν ἡ ὄσφρησις δεῖ τοῖς ζωmicroοῖς ἐmicromicroεmicroεῖχθαι τῶν ἀρωmicroάτων τὰ εὐωδέστατα ἵνα δὲ πάλιν ὁ λαιmicroὸς ἔχῃ τὸ τερπνόν δεῖ κεκρᾶσθαι πρὸς τὸ ἡδὺ τῶν γλυκέων καὶ δρι- microέων στυφῶν τε καὶ ἁλmicroυρῶν τὰς ποιότητας χρὴ δὲ καὶ τὴν ὄψιν microὴ ἀmicroοιρεῖν τῆς ἀπολαύσεως διὰ τοῦτο κνῆκοι καὶ ὄρυζαι κρόκοι τε καὶ καρύων χυmicroοειδεῖς ἐπιχύσεις καὶ ἄλλαι χροϊσmicroάτων παmicroπληθεῖς διαφοραὶ ζωγραφικαῖς microίξεσι τὴν βαφὴν ἀρτύουσι τοῦ ἐδέσmicroατος ὅπως ἐκ πάντων ἡ δέσποινα γαστὴρ ὡmicroολογηmicroένον ἔχῃ τὸ ἀκριβὲς τῆς σκευασίας ὥσπερ κριταῖς ἐmicroπείροις πεισθεῖσα ταῖς εἰρηmicroέναις αἰσθήσεσι δοκιmicroάζειν ἐπι- σταmicroέναις καλῶς τὰ κατrsquo αὐτὰς αἰσθητά (7) Ἀλλrsquo οὐ τοιαύτη τῶν εἰρηmicroένων ἡ ἀγωγὴ οὐδὲ πρὸς τὸ ἁβρὸν τῆς διαίτης ἐπτοηmicroένη οὐ microόνον γὰρ τῇ ποιότητι τῶν ἡδέων ἀπετάξαντο χλευάσαντες τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος πρὸς τὴν ποσότητα τὸ φιλότιmicroον ἐκτείνουσι τῆς ἐγκρατείας το- σοῦτον ὅσον microὴ ἀποθανεῖν παρὰ γνώmicroην τοῦ ζῳοπλάστου τρεφόmicroενοι καὶ ζηmicroιωθῆναι microισθοὺς τῆς ἐν τῇ ζωῇ τῶν καλῶν ἐργασίας οὕτως οὖν οἱ microὲν

11

τῇ κυριακῇ ἅπτονται τροφῆς τὸ ἑβδοmicroαδικὸν διάστηmicroα παρατρέχοντες ἄσιτοι οἱ δὲ microεσολαβοῦσι τὸν χρόνον δὶς τῆς ἑβδοmicroάδος παρατιθέmicroενοι τράπεζαν οἱ δὲ σιτοῦνται παρὰ microίαν ἡmicroέραν δεικνύντες διὰ τῆς ἐνδεχοmicroέ- νης σπουδῆς ὡς ἀγαπῶσι microὲν τὸ ἀπροσδεὲς καὶ ἄσιτον πείθονται δὲ τοῖς νόmicroοις τῆς φύσεως καmicroπτόmicroενοι microόλις τῇ ἀνάγκῃ τοῦ σώmicroατος καὶ τότε πρὸς τὴν τοιαύτην καταβαίνοντες χρείαν ὅτε τὴν δύναmicroιν τοῦ ζῴου κατα- microάθωσι παντελῶς ἀσθενήσασαν καὶ microηκέτι ὑπουργοῦσαν πρὸς τοὺς ἐπι- βάλλοντας πόνους τῇ ἀρετῇ τοσοῦτος γὰρ ἑκάστῳ ζῆλος τῆς ἀγγελικῆς ἐντέτηκε πολιτείας ὡς microιmicroεῖσθαι τὸ ἀπροσδεὲς τῇ ὀλιγαρκίᾳ ἐθέλειν καὶ νικᾶν τῆς φύσεως φιλονικεῖν τὸ ἐλάττωmicroα τῷ τῆς προθυmicroίας πλεονεκτή- microατι (8) Οὐ γὰρ πολιτεύεται παρrsquo αὐτοῖς καίσαρος νόmicroισmicroα ἐπεὶ microηδὲ πρᾶσιν ἴσασι καὶ ἀγορασίαν ἕκαστος γὰρ ἑκάστῳ προῖκα παρέχει τὸ χρήσιmicroον ἀντιλαmicroβάνων οὗ λείπεται λαχάνων δὲ καὶ ἀκροδρύων καρπὸς καὶ σπά- νιος ἄρτος ἡ εἰς ἀλλήλους γίνεται φιλοτιmicroία τῷ παρόντι καὶ ὑπάρχοντι δεικνῦσα τῆς ἀγάπης τὰ σύmicroβολα ταύτην γὰρ οὐχ ὕλης διαφορὰ διαθέσεως δὲ παρίστησι microεγαλοψυχία τὸ δαψιλὲς τῆς γνώmicroης καὶ ἐν τοῖς microικροῖς δώ- ροις ἀριδήλως ἐmicroφαίνουσα (9) ἀλλrsquo οὐδὲ φθόνος ὁ microάλιστα ταῖς προκοπαῖς παρακολουθεῖν εἰωθὼς ἔσχεν ἐκεῖ χώραν ποτέ οὐδὲ τὸν ἔλαττον ἐν τοῖς καλοῖς εὐδοκιmicroοῦντα ἡ τοῦ microᾶλλον διαλάmicroποντος πρὸς βασκανίαν ἐκίνησεν ὑπεροχή ὡς microηδὲ τοῦτον κατrsquo ἐκείνου πρὸς ἔπαρσιν ἐφύσησεν ἀλαζονεία microέγα φρονεῖν ἐπὶ τοῖς κατορθώmicroασιν ἀπατήσασα καὶ γὰρ ὁ ὑπερέχων ἐν τοῖς τῆς ἀρετῆς πλεονεκτήmicroασι δυνάmicroει θεοῦ ἢ πόνοις οἰκείοις τὸ πᾶν ἐπιγράφων ἐmicroετρίαζεν ἑκών ὡς οὐκ αὐτουργὸς τῶν καλῶν ἀλλrsquo ὄργανον τῆς ἐνεργούσης χάριτος καὶ ὁ ἐλαττούmicroενος ἐν τούτοις διὰ σωmicroατικὴν ἴσως ἀσθένειαν καὶ ἄκων ἐταπεινοῦτο ῥαθυmicroίᾳ γνώmicroης οὐχὶ δὲ φύσεως ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος (10) Οὕτως οὖν ἄλλος ἄλλου καὶ πάντες ἁπάντων εἰσὶ microετριώτεροι οὐκ ἐν φρονήmicroατι τὴν ὑπεροχὴν ἕκαστος ἔχειν ἀλλrsquo ἐν λαmicroπρῷ βίῳ σπουδάζοντες διὰ τοῦτο γὰρ καὶ τὴν οἰκουmicroένην φυγόντες οἰκοῦσι τὴν ἔρηmicroον θεῷ τὰ κατορθώmicroατα δεικνύντες παρrsquo οὗ καὶ τῶν πόνων ἡ ἀmicroοιβὴ τοῖς ἐργαζο- microένοις ἐλπίζεται καὶ οὐκ ἀνθρώποις τὰς κατὰ θεὸν πράξεις ἐmicroφανίζον- τες ὧν ὁ ἔπαινος καὶ τῇ προθυmicroίᾳ καὶ τοῖς microισθοῖς λυmicroαίνεσθαι πέφυκεν τὴν microὲν χαυνῶν τῇ ἀπονοίᾳ πρὸς ἀmicroέλειαν τοὺς δὲ ἐλαττῶν τῇ ἀπάτῃ τῆς εὐφηmicroίας ὁ γὰρ δόξαν ἀνθρωπίνην ἐφrsquo οἷς πράττει ζητῶν λαβὼν ὃν ἐζήτει microισθόν τοῦ ὄντως microισθοῦ ἐκπέπτωκεν ἄλλον οὐκέτι προσδοκῶν ὃν ἦν εὐλόγως ἀπαιτεῖν παρrsquo ὃν ἐκαρπώσατο καὶ ᾧ πέπρακε τοὺς ἀτρύτους

12

πόνους ἥττων δόξης γενόmicroενος ἀνθρωπίνης καὶ δόξης αἰωνίας καὶ ἀλη- θοῦς στερηθείς (11) Οἰκοῦσι δὲ οὐ πλησίον ἀλλήλων ἀλλrsquo ἱκανῷ εἴργονται ταῖς οἰκήσεσι διαστήmicroατι εἴκοσί που καὶ πλείω ἄλλος ἄλλου σταδίους ἀπέχοντες οὔτε κατὰ microισανθρωπίαν ἢ θηριωδίανmdashπῶς γὰρ οἱ πρὸς ἀλλήλους οὕτως διακείmicroενοι ὡς εἴρηται mdashἀλλrsquo ἐν ἡσυχίᾳ πολλῇ τὰ ἤθη πρὸς τὸ ἀρέσκον θεῷ παιδαγωγεῖν ἐθέλοντες καὶ τὰς πρὸς τὸ θεῖον ὁmicroιλίας ποιεῖσθαι ἀπερισπάστως σπουδάζοντες ὅπερ ἐν ὄχλῳ καὶ συγχύσει κατορθωθῆ- ναι ἢ δυσχερὲς ἢ ἀmicroήχανον τοῦ τῶν γειτονευόντων θορύβου τῆς συντόνου προσεδρίας ἀποσπῶντος τὸν λογισmicroὸν καὶ ἐφrsquo ἃ microὴ δεῖ ῥέmicroβεσθαι παρασκευάζοντος τοῖς τέρπουσι microᾶλλον ἢ τοῖς συmicroφέρουσι συναρπάζεσθαι ἐξ ἔθους εἰωθότα microακροῦ (12) ταῖς δὲ κυριακαῖς εἰς ἐκκλησίαν φοιτῶσι συν- αγόmicroενοι καὶ ἀλλήλοις διrsquo ἑβδοmicroάδος συνεσόmicroενοι συνέρχονται ἵνα microὴ πά- λιν ὁ παντελὴς χωρισmicroὸς τῷ χρόνῳ διακόψῃ τῆς ὁmicroονοίας τὸν σύνδεσmicroον λήθην ποιήσας κατrsquo ὀλίγον τῶν πρὸς ἀλλήλους καθηκόντων δικαίων οἶδε γὰρ ἡ ἐπιτεταmicroένη microόνωσις ἀγριαίνειν τὸ ἦθος ἀποmicroανθάνον τῇ microακρᾷ συνηθείᾳ τὸ ἀγελαῖον τῆς ἀγάπης καὶ σύννοmicroον κοινωνοῦσί τε οὖν τῶν θείων microυστηρίων καὶ ἑστιῶσιν ἀλλήλους γυmicroνασίᾳ τῶν καθηκόντων λο- γίων καὶ ἀλείφουσιν ἠθικαῖς παραινέσεσι τούτων γὰρ microάλιστα χρήζει πρὸς τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας δηmicroοσιεύων πρὸς τὸ microὴ ἁλῶναι τούτοις τινὰ τῆς πάλης ἀγνοοῦντα τὴν microέθοδον οἷς γὰρ αἱ ὕλαι τῶν πραγmicroάτων οὐ πάρεισι τούτοις ἀργεῖ microὲν πρὸς ἐνέργειαν ἡ ἁmicroαρτία πᾶς δὲ ὁ πόλεmicroος ἐν διανοίᾳ συνίσταται ἔνθα καὶ εὔκολος καὶ ἄδηλος τοῖς τὰ ἔξω ὁρῶσιν ὁ θάνατος ἀmicroάρτυρος ἐν συγκαταθέσεσι τῆς προαιρέσεως συνιστάmicroενος διὰ τοῦτο τοὺς ἀπείρους καὶ ἄρτι τῶν παλαισmicroάτων ἀρχοmicroένους παιδοτριβοῦντες οἱ πρὸς τὸν ἀγῶνα γεγυmicroνασmicroένοι ἐγκρατείᾳ microὲν ἑστάναι πρὸς τὸ τῆς γαστριmicroαργίας πάθος συmicroβουλεύουσι τοῦτο γὰρ ἀκροβολίζεται πρὸς τὴν ψυχήν διερεθίζον τὸ τῆς λαγνείας microανιῶδες οἴστρηmicroα τὰς πλευρὰς δοκιmicroάζον τῶν ἔτι κονιζο- microένων εἰ ἔτι ἑστήκασιν ἐν τῷ σκάmicromicroατι τὰς ἰγνύας παγίως ἐρείσαντες ἢ εἰ εἰσὶν εὔζωστοι microέσα ταχέως διδόντες τοῖς ἀντιπάλοις (13) ὁ γὰρ ἡδονῇ βρωmicroάτων ἐνδεδωκὼς εὐκαταγώνιστος τῷ ὑπογαστρίῳ δέδεικται πάθει τῇ τοῦ ἐλάττονος ἥττῃ τὸ microεῖζον ἐγγυώmicroενος πτῶmicroα καὶ ταῦτα microὲν παρ- αινοῦσι τοῖς ἔτι τὰ τῶν παίδων ἀγωνιζοmicroένοις οἱ προβεβηκότες καὶ χρόνῳ πολλῷ καὶ ἀσκήσει ἐν πείρᾳ τῆς ἀθλήσεως γενόmicroενοι ὅπως τε τὰ τοιαῦτα λύεται τῶν ἀνταγωνιστῶν ἅmicromicroατα εἰδότες σαφῶς ἑαυτοῖς δὲ καὶ ἀλλήλοις οἱ τελειότεροι κενοδοξίαν καὶ ὑπερηφανίαν ἀπαγορεύουσιν ὥσπερ ὑφάλους

13

πέτρας λιmicroένος πλησίον ταύτας φυλάσσεσθαι συmicroβουλεύοντες microετὰ τὸν πολὺν τοῦ πλοῦ κάmicroατον καὶ τὴν τῶν κυmicroάτων microάχην εἰς ἔσχατον φερού- σας καὶ ὀλέθριον κίνδυνον τοὺς ἐν ταῖς τῶν παθῶν τρικυmicroίαις καὶ ζάλαις τῶν ἀκαθάρτων λογισmicroῶν οὐ ναυαγήσαντας (14) Ὥσπερ γὰρ οἱ ἐν τοῖς πελαγίοις χειmicroῶσι διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν κυ- microάτων καὶ τὴν τῶν πνευmicroάτων ἐπήρειαν ἐγρηγορέναι καὶ νήφειν ἀναγκά- ζονται πλησίον ὄντας τοὺς κινδύνους φοβούmicroενοι περὶ δὲ τοὺς λιmicroένας ἔστιν ὅτε γαληνιασθέντες κεκρυmicromicroένοις προσπταίουσι τοῖς βράχεσιν ἀmicroε- ριmicroνίᾳ χαυνούmicroενοι λογισmicroοῦ τὴν ἐν ταῖς θαλαττίαις ζάλαις οὐκ ἀπολο- microένην ἐmicroπορίαν παρrsquo αὐτὸ τοῦ ὅρmicroου τὸ στόmicroιον κενοῦντες ἀθρόον ἅπασαν ὁmicroοῦ οὕτως οἱ πρὸς τὰς τῶν πειρασmicroῶν οὐ καmicroφθέντες προσβολάς ἀλλrsquo ἀσκήσει καὶ καρτερίᾳ παρελθόντες ἀβλαβῶς microετὰ τὴν νίκην πολ- λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον διακεῖσθαι δοκούντων ἐπαρθέντες microικρὸν διrsquo ἀπόνοιαν δίκην ἀθλητῶν περὶ τοὺς στεφάνους αὐτοὺς καὶ τὰ ἔπαθλα καταπεσόντες πτῶmicroα δυσανα- microάχητον καὶ πρὸς διόρθωσιν ἀmicroήχανον ἢ πλωτήρων microετὰ τὸ διανῦσαι τὸν microακρὸν καὶ φοβερὸν πλοῦν τὸν φόρτον κενώσαντες καὶ τὸν microετὰ microόχθου κατrsquo ὀλίγον πεπορισmicroένον πλοῦτον ὑφrsquo ἓν ζηmicroιωθέντες ἀκαίρως καὶ microέmicro- ψεις ἐπὶ τῇ ζηmicroίᾳ τῆς ῥαθυmicroίας ἐκδεχόmicroενοι (15) Κενοδοξία γὰρ ἀποστερεῖ microὲν ἴσως τοὺς microισθοὺς τῶν ἔργων καὶ τὴν ἐργασίαν ποιεῖ τοῖς microοχθοῦσιν ἀνόνητον ὑπερηφανία δὲ microετὰ τῆς ζηmicroίας φέρει καὶ microέγαν ἐπὶ τῇ περιαυτίᾳ τὸν κίνδυνον τὸν συνεργὸν τῶν καλῶν ἀθετοῦσα θεὸν καὶ ἑαυτῇ τῶν κατορθωmicroάτων ἐπιγράφουσα τὴν δύναmicroιν οὕτως οὖν περὶ microὲν ἐκείνων ὁ προφήτης φησὶν ὅτι bdquoὁ συνάγων τοὺς microισθοὺς συνήγαγεν εἰς ἀπόδεσmicroον τετρυπηmicroένονldquo οὔπω ἀποβαλλοmicroένους καὶ ἤδη ἐκρέοντας οὐ χρονίζοντας ἐν τῷ ἀποδέσmicroῳ ἀλλrsquo ὀξέως τὸν δεσmicroὸν παρα- τρέχοντας πλέον κεχηνυίας τῆς ἐκβαλλούσης ὀπῆς παρὰ τὴν εἰσδεχοmicroένην τὰ βαλλόmicroενα τοιαύτη γὰρ ἡ κενοδοξία συντρέχουσαν ἔχει τῷ κέρδει τὴν ἀπώλειαν ἐν αὐτῷ τῷ ἔργῳ ἀφανίζουσα τῇ σκαιότητι τῆς διαθέσεως τὸ γινόmicroενον ὁ δὲ παροιmicroιαστὴς περὶ τῶν ἄλλων bdquoκύριοςldquo φησίν bdquoὑπερ- ηφάνοις ἀντιτάσσεταιldquo ἐχθρὸν ἀντικαθιστῶν δυσmicroενῆ τὸν ἠθετηmicroένον τοῖς ἀθετήσασι (16) ∆ιὰ τοῦτο τοὺς πολίτας ἐκείνης ἀναλογιζόmicroενοι τῆς ἐρήmicroου Μωυσέα καὶ Ἠλίαν τούτων ἀσκοῦνται τὸ ἄτυφον ὧν οἰκοῦσι τὴν χώραν microιmicroεῖσθαι τὴν ἀρετὴν αὐτῶν ἡγούmicroενοι δίκαιον οὔτε γὰρ Μωυσέα πρὸς ἀλαζονείαν τῆς ἀρχῆς ἐπῆρε τὸ microέγεθος οὔτε Ἠλίαν τὸ τῆς θυσίας ἐφύσησε θαῦmicroα πρὸς ἀπόνοιαν ἔmicroειναν δὲ τὴν αὐτὴν ἀεὶ φυλάξαντες ἐν παντὶ καιρῷ κατάστασιν

14

οὐ συmicromicroεταβαλόντες τῇ microεταβολῇ τῶν πραγmicroάτων τὸ φρόνηmicroα ἐν ταύτῃ Μωυσῆς microὲν τὴν Αἰγυπτίων ἀποδιδράσκων ἐπιβουλὴν καὶ τὰ τοῦ Ἰόθορ πρόβατα νέmicroων τῆς θαυmicroαστῆς ἐκείνης ὄψεως γέγονε θεατής τοῦ παmicro- φάγου πυρὸς τότε microαθὼν τὸ τῆς βάτου φρύγανον εὐτονώτερον καὶ χλόην ἰδὼν ἀνθοῦσαν ἐν microέσῃ φλογί ὕστερον δὲ τὸν λαὸν ἐπανάγων ἐν τούτῳ τῷ ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ίστατο κατὰ συγγένειαν τῆς φύσεως εἰς ὅλον τὸ γένος διελθούσης τῆς χάριτος ἔλαmicroψαν γὰρ ἐπὶ τῆς λυχνίας τεθέντες οἱ θεσmicroοὶ τῆς πολιτείας κἂν ἦσαν ὑπὸ τῷ microοδίῳ τῆς λέξεως κεκρυmicromicroένοι πρὸ τῆς σαφηνείας ποτέ (17) ὁ δὲ Ἠλίας ἐνθάδε ἧκε τὴν Ἰεζάβελ φυγὼν καὶ ἐν ταύτῃ καθευδήσας τῇ γῇ τὸν ὀλυρίτην ἄρτον καὶ τὸν καmicroψάκην διαναστὰς εὗρε τοῦ ὕδατος τοῦ- τό τε τὸ σπήλαιον ᾤκησε microηλωτῇ τὸ σῶmicroα ἠmicroφιεσmicroένος τῷ ἀρχαίῳ τῶν προγόνων ἐνδύmicroατι καὶ εἶδεν ὧδε θεὸν ἐν αὔρᾳ λεπτῇ καὶ φωνῆς ἤκουσε θεσπιζούσης τὰ δόξαντα (18) τῆς δὲ καρτερίας καὶ ὑποmicroονῆς τῶν ἀνδρῶν τε- λευταῖον καὶ πρῶτον τεκmicroήριον ἐκείνην οἰκοῦσι διὰ βίου τὴν ἔρηmicroον ἣν οἱ Ἰσραηλῖται παρελθόντες microόνον ἐγόγγυσαν ἑτοίmicroην ἐξ οὐρανοῦ σιτούmicroενοι ἀmicroβροσίαν τροφὴν καὶ τῇ τραπέζῃ microεmicroψάmicroενοι ἐκεῖνοι τεσσαράκοντα ἡmicroε- ρῶν τὴν ἀπουσίαν τοῦ ἐπιστατοῦντος οὐκ ἤνεγκαν οὐδὲ ἔγνωσαν δεόντως οἰκονοmicroῆσαι τῆς ἐλευθερίας τὸ αὐτεξούσιον ἀλλrsquo ἀπέστησαν ταχέως τῇ ἀδείᾳ καταχρησάmicroενοι πρὸς ἀσέβειαν οὗτοι πάντα τὸν χρόνον ἐmicroφιλοσο- φοῦσι τῇ ἐρηmicroίᾳ τῶν ἀναγκαίων σπανίζοντες ἑαυτοῖς ὄντες τῆς εὐσεβείας διδάσκαλοι 4 (1) Ἀλλrsquo οὕτω διακειmicroένοις καὶ οὕτω θεραπεύουσι τὸ θεῖον ἐξαίφνης οὐκ ἐλπισθεῖσα καθάπερ θύελλά ποθεν φάλαγξ ἐπιπίπτει βαρβαρική καὶ περὶ βαθὺν ὄρθρον ἄρτι τῶν ἱερῶν παυσαmicroένοις ὕmicroνων ἐπῆλθον τοῖς θεοσε- βέσιν οἱ ἄνοmicroοι ἔτυχον δὲ κἀγὼ microετὰ τοῦ παιδὸς εὑρεθεὶς ἐκεῖ κατεληλύ- θειν γὰρ ἀπὸ τοῦ ἁγίου ὄρους ἐπισκεψόmicroενος τοὺς ἐν τῇ βάτῳ ἁγίους εἰωθὼς τοῦτο πάλαι ποιεῖν καὶ microαινοmicroένων δίκην κυνῶν εἰσδραmicroόντες ἁρπάζοντες καὶ βοῶντες ἄσηmicroα συναγαγόντες τε ὅσα πρὸς τροφὴν ηὐτρέ- πιστο χειmicroερινήνmdashψύγουσι γὰρ τῶν ἀκροδρύων τὰ χρήσιmicroα καὶ δια- microένειν δυνάmicroενα τῇ τοιαύτῃ φυλάττοντες χρείᾳmdashἡmicroᾶς αὐτοὺς κοmicroίζειν ποιήσαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀποδύσαντες τῶν κεντωνίων γυmicroνοὺς πρὸς σφαγὴν στοιχηδὸν διατάττουσι τοὺς ἡλικίᾳ προέχοντας (2) εἶτα περιστάντες ἕλκουσι τὰ ξίφη τεθυmicroωmicroένοι καὶ τὸ βλέmicromicroα πυρωπὸν πλαγίως ὑπελίττοντες τείνειν τε πρῶτον τῷ ἱερεῖ τοῦ ἁγίου τόπου τὸν αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ-

15

αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ- τόνmdashἄλλος δrsquo ἐπrsquo ἄλλῳ τὰ ξίφη ἑκατέρωθεν εἰσπλήξαντες κατὰ τῶν microεταφρένων οὔτε προσοιmicroώξαντα τῇ ὀδύνῃ οὔτε διαστρέψαντα τὸ πρόσ- ωπον καὶ ἴχνος ἐπὶ τούτου τοῦ ἀλγήmicroατος ἐmicroφήναντα σφραγισάmicroενον δὲ microόνον καὶ bdquoεὐλογητὸς κύριοςldquo προσειπόντα ψιθυρισmicroῷ τοῦ στόmicroατος καὶ ἡ microὲν microία πληγὴ ἀπὸ τοῦ microεταφρένου ἕως microέχρι τῆς σιαγόνος ἐχώρησε διελθοῦσα τὸ οὖς ἡ δὲ ἑτέρα ἀπὸ τοῦ ὤmicroου κατέλαβε τὸν microαζόν καὶ οὕτως ὁ microακάριος ἠρέmicroα δινηθεὶς κατέπεσεν ἐπὶ σχήmicroατος εὐπρεποῦς οὐδὲν οὔτε ἀναιρέσεως οὔτε γυmicroνότητος ἐπιδειξάmicroενος ἄσχηmicroον χάρις δέ τις ἦν ἐπανθοῦσα τῷ σώmicroατι καὶ σκέπουσα τὸ τῆς γυmicroνώσεως ἀκαλλές τοῦτο δὲ microικροῦ δεῖν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ καὶ πράγmicroασι καὶ ῥήmicroασι προεφήτευσεν ὁ ἅγιος φιλοφρονησάmicroενος τοὺς παρόντας δείπνῳ παρὰ τὸ σύνηθες καὶ εἰπών bdquoτί γὰρ οἴδαmicroεν εἰ πάλιν πρὸ τοῦ θανάτου συνάγει πάντας ἡmicroᾶς εἰς ἓν ἑστία καὶ τράπεζαldquo (3) Εἶτα λαβόντες ἀναιροῦσι τὸν συνοικοῦντα τῷ γέροντι καὶ αὐτὸν παλαιὸν ὄντα τῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πόνοις τῆς ἀσκήσεως οὐ microετρίως ἐκτετρυχωmicroένον καὶ αὖθις τὸν τούτοις διακονούmicroενον παῖδα τρόπῳ τοιῷδε συναγαγεῖν αὐτῷ τινα τῶν ἐκχεθέντων ἀκροδρύων εἷς τῶν βαρβάρων προσέταξε κἀ- κεῖνος πρὸς τὸ ἀρέσκον τῷ ἐπιτάξαντι σπουδαίως καθεσθεὶς τὸν κόλπον ὑφήπλωσε ταῖς χερσίν ἐφέλκων τὰ παρακείmicroενα ὡς προστέτακτο πάν- τως τὴν σπουδὴν ἐνδεικνύmicroενος πρὸς ἀρέσκειαν ὡς ἐπιτήδειος εἰς διακο- νίαν νοmicroίζων τούτῳ ὠνεῖσθαι τὸ ζῆν εἰ φανείη σπουδαῖος ἀλλrsquo οὐδὲν ὤνησεν οὐδὲ βαρβαρικὴν ἐmicroάλαξεν ὠmicroότητα πρὸς ἡmicroερότητα λογισmicroοῦ τοῦ εἰκότος οὖσαν microακράν ἄλλος γὰρ ὄπισθεν παρεστὼς τοῦ κολεοῦ τὸ ξίφος εἷλκε λαθραίως ὁ δὲ εἴτε αἰσθόmicroενος τούτου σπωmicroένου εἴτε καὶ ὑπονοήσας τὴν ἀναίρεσιν ὡς ἐπτοηmicroένος τῷ θορύβῳ πρὸς τοῦτο περιάγει microικρὸν εἰς τοὐπίσω τεταραγmicroένον τῷ φόβῳ τὸ πρόσωπον καὶ ὁ ἐφεστὼς ἐφόβησε κραυγῇ τε αὐτὸν βαρβαρικῇ καὶ τῇ τῆς ὄψεως διαστροφῇ καὶ οὕτως ὁ microὲν ἐπὶ τῆς κατακλεῖδος ἐρείσας τὸ ξίφος ὀρθὸν ὦσεν πολλῇ δυ- νάmicroει ἀπὸ τοῦ ἡπατικοῦ κρεmicroαστῆρος ἐπὶ τὸν θώρακα ὁ δὲ πρὶν ἀνασπα- σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ καιρίῳ τῆς πληγῆς οὐ φθάσας γνῶναι τὸν θάνατον ταχέως ἐξελόντα τὴν ψυχὴν τῶν ἀγγείων τοῦ σώmicroατος καὶ δεσmicroῶν ἀθρόως αὐτὴν ἀπολύσαντα ὧν microόλις ἀναχωρεῖ πλοκαῖς βιαίοις συνδεδεmicroένη (20) (4) Τοὺς δὲ λοιποὺς ἡmicroᾶς οὐκ οἶδα τί παθόντες ἀπελαύνουσι φεύγειν τῷ σχήmicroατι τῆς χειρὸς ἐπιτρέποντες ἔτι δὲ ἦσαν ἐν αὐταῖς κατέχοντες ᾑmicroαγ- microένα τὰ ξίφη καὶ οἱ microὲν ἄλλοι διὰ τῶν φαράγγων ἔτρεχον τὸ ὄρος κατα-

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

9

οὐκ ἐmicroπορίαν οὐ γεωργίαν ἐπιτηδεῦόν ποτε microόνην δὲ τὴν microάχαιραν ἔχον τῆς τροφῆς ὑπόθεσιν ἢ γὰρ ἀγρεύοντες τὰ τῆς ἐρήmicroου ζῷα διαζῶσι σαρ- κοφαγοῦντες ἢ τοὺς παρατυγχάνοντας αἷς ἐφεδρεύουσιν ὁδοῖς λῃζόmicroενοι τὴν ἀναγκαίαν χρείαν ἑαυτοῖς ἀνύουσιν ὁπωσοῦν ὅταν δὲ ἀmicroφοτέρων ἀπο- ρίᾳ σπανίσῃ τούτοις τὰ ἐπιτήδεια τότε τοῖς ὑποζυγίοιςmdashκάmicroηλοι δέ εἰσι δροmicroάδεςmdashπρὸς ἐδωδὴν κατακέχρηνται θηριώδη καὶ αἱmicroοβόρον ζῶντες βίον κατὰ συγγενείας ἢ συσκηνίας microίαν σφάζοντες καὶ θέρmicroῃ πυ- ρὸς ὀλίγῃ σαρκῶν χαυνοῦντες τὸ εὔτονον ὡς microόνον εἴκειν microὴ πρὸς πολλὴν βίαν ἕλκουσι τοῖς ὀδοῦσιν ὡς εἰπεῖν τρέφονται κυνικῶς θεὸν οὐκ εἰδότες οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- οὐ νοητὸν οὐ χειρότευκτον ἄστρῳ δὲ τῷ πρωινῷ προσκυνοῦντες καὶ θύον- τες ἀνατέλλοντι τῶν λαφύρων τὰ δόκιmicroα ὅταν ἐξ ἐφόδου λῃστρικῆς αὐτοῖς περιγένηταί τι πρὸς σφαγὴν ἐπιτήδειον (2) παῖδας δὲ microάλιστα προσφέρειν σπουδάζουσιν ὥρᾳ καὶ ἡλικίας ἀκmicroῇ διαφέροντας ἐπὶ λίθων συmicroπεφορη- microένων περὶ τὸν ὄρθρον τούτους ἱερεύοντες ὅ microε καὶ λίαν ὦ φίλοι ὀδυνᾷ καὶ ταράττει microή πως τοῖς ἀνόmicroοις ἡ microορφὴ τοῦ παιδὸς πρὸς τὴν νενο- microισmicroένην ἀσέβειαν ἔχουσά τι λίχνον καὶ ἐπαγωγὸν γένηται χρήσιmicroος πρὸς τὸ δοκοῦν αὐτοῖς καὶ ἁγνῆς σῶmicroα ψυχῆς ὑπὲρ τῶν ἀκαθάρτων ἀνενεχθῇ τοῖς παλαmicroναίοις ἱερεῖον δαίmicroοσι λύτρον αὐτοῖς καὶ καθάρσιον ὡς δοκοῦ- σιν ἐσόmicroενον ἀνθρωποθυτεῖν ἀφειδῶς εἰθισmicroένοις καὶ οἶκτον οὐκ εἰδόσι λαβεῖν τῶν ἀναιρουmicroένων παίδων κἂν σειρήνια θρηνωδοῦσι δεόmicroενοι (3) ἢν δrsquo οὗτοι microὴ παρῶσι κάmicroηλον λευκὴν τῷ χρώmicroατι καὶ ἄmicroωmicroον ἐπὶ γονά- των κατακλίναντες περιέρχονται τρίτῳ κύκλῳ κειmicroένην παmicroπληθεὶ δο- λιχεύοντες ἐξάρχει δέ τις καὶ τῆς περιόδου καὶ ᾠδῆς τῆς εἰς τὸ ἄστρον αὐ- τοῖς πεποιηmicroένης ἢ τῶν βασιλευόντων ἢ τῶν ἡλικίᾳ γήρους σεmicroνυνοmicroένων ἱερέων ὃς microετὰ τὴν τρίτην περίοδον οὔπω τῆς ᾠδῆς παυσαmicroένου τοῦ πλήθους ἔτι δὲ ἐπὶ γλώσσης τὸ ἀκροτελεύτιον τοῦ ἐφυmicroνίου φέροντος σπασάmicroενος τὸ ξίφος εὐτόνως παίει κατὰ τοῦ τένοντος καὶ πρῶτος microετὰ σπουδῆς τοῦ αἵmicroατος ἀπογεύεται καὶ οὕτως προσδραmicroόντες οἱ λοιποὶ ταῖς microαχαίραις οἱ microὲν σὺν ταῖς θριξὶ microέρος τι βραχὺ τῆς δορᾶς ἀποτέmicroνου- σιν οἱ δὲ τὸ ἐπιτυχὸν ἁρπάζοντες τῶν σαρκῶν ἀποκόπτουσιν οἱ δὲ microέχρι σπλάγχνων χωροῦσι καὶ ἐγκάτων οὐδὲν τῆς θυσίας καταλιmicroπάνοντες ἀκατέργαστον ὃ δυνήσεται λοιπόν ποτε ὀφθῆναι φαίνοντι τῷ ἡλίῳ οὔτε γὰρ ὀστέων καὶ microυελῶν ἀπέχονται νικῶντες παραmicroονῇ τὴν κραταιότητα καὶ σχολῇ περιγινόmicroενοι τῆς ἀντιτυπίας (4) οὗτος microὲν οὖν τοῖς βαρβάροις βίου καὶ θρησκείας ὁ νόmicroος καὶ οὕτως ἐmicroβιοτεύοντες τῇ ἐρηmicroίᾳ τόπους ἐκ τόπων ἀmicroείβουσιν ἐκεῖ τὰς παρεmicroβολὰς ποιούmicroενοι ὅπου δrsquo ἂν χιλὸν εὔπο- ρον ᾖ τοῖς κτήνεσιν καὶ ὕδωρ εὑρεῖν δαψιλές ὀλίγους δὲ τόπους τῆς ἐρη-

10

microίας οἱ τὸν microοναχικὸν microετερχόmicroενοι βίον ἐπιλεξάmicroενοι ἔνθα τὴν ἀνάγκην τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁπωσοῦν ἐκπληρῶσαι τῇ τοῦ ὕδατος εὐπορίᾳ οἱ microὲν καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες ὀλίγοι microὲν τὴν ἐκ πυρῶν εἰδότες τροφήν ὅσοι τῆς ἐρηmicroίας τὸ ἄγονον ἐπι- microελείᾳ πρὸς σίτου γένεσιν βιάσασθαι δύνανται σκαλίδι microικρᾷ βραχεῖαν καὶ λυπηρὰν ἐργαζόmicroενοι γῆν καὶ ὅσην ἡ πρὸς τὸ ζῆν ἐνδεῶς ἀναγκάζει χρεία οἱ δὲ πολλοὶ λαχάνων ὠmicroῶν καὶ ἀκροδρύων στοιχοῦσι διαίτῃ τρά- πεζαν ἀκαρύκευτον ἀγαπῶντες καὶ ἄτεχνον microακρὰ χαίρειν εἰπόντες ὀψαρ- τυτῶν καὶ σιτοποιῶν περιεργίαις ἵνα microήτε πολὺν καιρὸν τῇ τοῦ σώmicroατος σχολάζοντες θεραπείᾳ τῆς ἀναγκαιοτέρας ἀmicroελῶσι προσεδρίας ἀλλὰ κα- θαρῷ τῷ νῷ τὸ θεῖον θρησκεύωσι καὶ νηφαλίῳ σαρκῶν κραιπάλῃ τὸν λογισmicroὸν οὐ βαρούmicroενοι οὐδὲ ζωmicroαρίων κνίσῃ τὴν τῆς γαστρὸς κολα- κεύοντες ἡδονήν (5) Τοσοῦτον γὰρ ἴσχυσε νῦν ἡ ἄπληστος λαιmicroαργία ὡς καὶ ὄψει καὶ ὀσφρή- σει καὶ γεύσει λειτουργεῖν ἀναγκάζειν τῇ ἐπιθυmicroίᾳ τοῖς παρατρίmicromicroασι τῶν χυλῶν εἰς ἀτmicroῶν καὶ χρωmicroάτων καὶ ποιοτήτων διαφορὰς ποικίλλοντας τῆς ἡδονῆς τὰ ὑπεκκαύmicroατα οὐ γὰρ ἤρκεσε τοῖς λίχνοις τῶν ἀνθρώπων τὸ ἐν τῇ γεύσει διάφορον οὐδὲ τῆς κνίσης τῶν ὄψων τὸ ἐξηλλαγmicroένον ἂν microὴ καὶ τῶν χρωmicroάτων τὸ ποικίλον ἐν τοῖς ζωmicroοῖς πρὸς ἔφεσιν ἐρεθίσῃ τὴν ὄρεξιν ξανθότητι καὶ λευκότητι καὶ τῇ τοῦ microέλανος ὑδαρεστέρᾳ χρόᾳ πρὸ τῆς γεύσεως ἑστιῶντα τὴν ὅρασιν (6) ἵνα γὰρ εὐφραίνηται microὲν ἡ ὄσφρησις δεῖ τοῖς ζωmicroοῖς ἐmicromicroεmicroεῖχθαι τῶν ἀρωmicroάτων τὰ εὐωδέστατα ἵνα δὲ πάλιν ὁ λαιmicroὸς ἔχῃ τὸ τερπνόν δεῖ κεκρᾶσθαι πρὸς τὸ ἡδὺ τῶν γλυκέων καὶ δρι- microέων στυφῶν τε καὶ ἁλmicroυρῶν τὰς ποιότητας χρὴ δὲ καὶ τὴν ὄψιν microὴ ἀmicroοιρεῖν τῆς ἀπολαύσεως διὰ τοῦτο κνῆκοι καὶ ὄρυζαι κρόκοι τε καὶ καρύων χυmicroοειδεῖς ἐπιχύσεις καὶ ἄλλαι χροϊσmicroάτων παmicroπληθεῖς διαφοραὶ ζωγραφικαῖς microίξεσι τὴν βαφὴν ἀρτύουσι τοῦ ἐδέσmicroατος ὅπως ἐκ πάντων ἡ δέσποινα γαστὴρ ὡmicroολογηmicroένον ἔχῃ τὸ ἀκριβὲς τῆς σκευασίας ὥσπερ κριταῖς ἐmicroπείροις πεισθεῖσα ταῖς εἰρηmicroέναις αἰσθήσεσι δοκιmicroάζειν ἐπι- σταmicroέναις καλῶς τὰ κατrsquo αὐτὰς αἰσθητά (7) Ἀλλrsquo οὐ τοιαύτη τῶν εἰρηmicroένων ἡ ἀγωγὴ οὐδὲ πρὸς τὸ ἁβρὸν τῆς διαίτης ἐπτοηmicroένη οὐ microόνον γὰρ τῇ ποιότητι τῶν ἡδέων ἀπετάξαντο χλευάσαντες τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος πρὸς τὴν ποσότητα τὸ φιλότιmicroον ἐκτείνουσι τῆς ἐγκρατείας το- σοῦτον ὅσον microὴ ἀποθανεῖν παρὰ γνώmicroην τοῦ ζῳοπλάστου τρεφόmicroενοι καὶ ζηmicroιωθῆναι microισθοὺς τῆς ἐν τῇ ζωῇ τῶν καλῶν ἐργασίας οὕτως οὖν οἱ microὲν

11

τῇ κυριακῇ ἅπτονται τροφῆς τὸ ἑβδοmicroαδικὸν διάστηmicroα παρατρέχοντες ἄσιτοι οἱ δὲ microεσολαβοῦσι τὸν χρόνον δὶς τῆς ἑβδοmicroάδος παρατιθέmicroενοι τράπεζαν οἱ δὲ σιτοῦνται παρὰ microίαν ἡmicroέραν δεικνύντες διὰ τῆς ἐνδεχοmicroέ- νης σπουδῆς ὡς ἀγαπῶσι microὲν τὸ ἀπροσδεὲς καὶ ἄσιτον πείθονται δὲ τοῖς νόmicroοις τῆς φύσεως καmicroπτόmicroενοι microόλις τῇ ἀνάγκῃ τοῦ σώmicroατος καὶ τότε πρὸς τὴν τοιαύτην καταβαίνοντες χρείαν ὅτε τὴν δύναmicroιν τοῦ ζῴου κατα- microάθωσι παντελῶς ἀσθενήσασαν καὶ microηκέτι ὑπουργοῦσαν πρὸς τοὺς ἐπι- βάλλοντας πόνους τῇ ἀρετῇ τοσοῦτος γὰρ ἑκάστῳ ζῆλος τῆς ἀγγελικῆς ἐντέτηκε πολιτείας ὡς microιmicroεῖσθαι τὸ ἀπροσδεὲς τῇ ὀλιγαρκίᾳ ἐθέλειν καὶ νικᾶν τῆς φύσεως φιλονικεῖν τὸ ἐλάττωmicroα τῷ τῆς προθυmicroίας πλεονεκτή- microατι (8) Οὐ γὰρ πολιτεύεται παρrsquo αὐτοῖς καίσαρος νόmicroισmicroα ἐπεὶ microηδὲ πρᾶσιν ἴσασι καὶ ἀγορασίαν ἕκαστος γὰρ ἑκάστῳ προῖκα παρέχει τὸ χρήσιmicroον ἀντιλαmicroβάνων οὗ λείπεται λαχάνων δὲ καὶ ἀκροδρύων καρπὸς καὶ σπά- νιος ἄρτος ἡ εἰς ἀλλήλους γίνεται φιλοτιmicroία τῷ παρόντι καὶ ὑπάρχοντι δεικνῦσα τῆς ἀγάπης τὰ σύmicroβολα ταύτην γὰρ οὐχ ὕλης διαφορὰ διαθέσεως δὲ παρίστησι microεγαλοψυχία τὸ δαψιλὲς τῆς γνώmicroης καὶ ἐν τοῖς microικροῖς δώ- ροις ἀριδήλως ἐmicroφαίνουσα (9) ἀλλrsquo οὐδὲ φθόνος ὁ microάλιστα ταῖς προκοπαῖς παρακολουθεῖν εἰωθὼς ἔσχεν ἐκεῖ χώραν ποτέ οὐδὲ τὸν ἔλαττον ἐν τοῖς καλοῖς εὐδοκιmicroοῦντα ἡ τοῦ microᾶλλον διαλάmicroποντος πρὸς βασκανίαν ἐκίνησεν ὑπεροχή ὡς microηδὲ τοῦτον κατrsquo ἐκείνου πρὸς ἔπαρσιν ἐφύσησεν ἀλαζονεία microέγα φρονεῖν ἐπὶ τοῖς κατορθώmicroασιν ἀπατήσασα καὶ γὰρ ὁ ὑπερέχων ἐν τοῖς τῆς ἀρετῆς πλεονεκτήmicroασι δυνάmicroει θεοῦ ἢ πόνοις οἰκείοις τὸ πᾶν ἐπιγράφων ἐmicroετρίαζεν ἑκών ὡς οὐκ αὐτουργὸς τῶν καλῶν ἀλλrsquo ὄργανον τῆς ἐνεργούσης χάριτος καὶ ὁ ἐλαττούmicroενος ἐν τούτοις διὰ σωmicroατικὴν ἴσως ἀσθένειαν καὶ ἄκων ἐταπεινοῦτο ῥαθυmicroίᾳ γνώmicroης οὐχὶ δὲ φύσεως ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος (10) Οὕτως οὖν ἄλλος ἄλλου καὶ πάντες ἁπάντων εἰσὶ microετριώτεροι οὐκ ἐν φρονήmicroατι τὴν ὑπεροχὴν ἕκαστος ἔχειν ἀλλrsquo ἐν λαmicroπρῷ βίῳ σπουδάζοντες διὰ τοῦτο γὰρ καὶ τὴν οἰκουmicroένην φυγόντες οἰκοῦσι τὴν ἔρηmicroον θεῷ τὰ κατορθώmicroατα δεικνύντες παρrsquo οὗ καὶ τῶν πόνων ἡ ἀmicroοιβὴ τοῖς ἐργαζο- microένοις ἐλπίζεται καὶ οὐκ ἀνθρώποις τὰς κατὰ θεὸν πράξεις ἐmicroφανίζον- τες ὧν ὁ ἔπαινος καὶ τῇ προθυmicroίᾳ καὶ τοῖς microισθοῖς λυmicroαίνεσθαι πέφυκεν τὴν microὲν χαυνῶν τῇ ἀπονοίᾳ πρὸς ἀmicroέλειαν τοὺς δὲ ἐλαττῶν τῇ ἀπάτῃ τῆς εὐφηmicroίας ὁ γὰρ δόξαν ἀνθρωπίνην ἐφrsquo οἷς πράττει ζητῶν λαβὼν ὃν ἐζήτει microισθόν τοῦ ὄντως microισθοῦ ἐκπέπτωκεν ἄλλον οὐκέτι προσδοκῶν ὃν ἦν εὐλόγως ἀπαιτεῖν παρrsquo ὃν ἐκαρπώσατο καὶ ᾧ πέπρακε τοὺς ἀτρύτους

12

πόνους ἥττων δόξης γενόmicroενος ἀνθρωπίνης καὶ δόξης αἰωνίας καὶ ἀλη- θοῦς στερηθείς (11) Οἰκοῦσι δὲ οὐ πλησίον ἀλλήλων ἀλλrsquo ἱκανῷ εἴργονται ταῖς οἰκήσεσι διαστήmicroατι εἴκοσί που καὶ πλείω ἄλλος ἄλλου σταδίους ἀπέχοντες οὔτε κατὰ microισανθρωπίαν ἢ θηριωδίανmdashπῶς γὰρ οἱ πρὸς ἀλλήλους οὕτως διακείmicroενοι ὡς εἴρηται mdashἀλλrsquo ἐν ἡσυχίᾳ πολλῇ τὰ ἤθη πρὸς τὸ ἀρέσκον θεῷ παιδαγωγεῖν ἐθέλοντες καὶ τὰς πρὸς τὸ θεῖον ὁmicroιλίας ποιεῖσθαι ἀπερισπάστως σπουδάζοντες ὅπερ ἐν ὄχλῳ καὶ συγχύσει κατορθωθῆ- ναι ἢ δυσχερὲς ἢ ἀmicroήχανον τοῦ τῶν γειτονευόντων θορύβου τῆς συντόνου προσεδρίας ἀποσπῶντος τὸν λογισmicroὸν καὶ ἐφrsquo ἃ microὴ δεῖ ῥέmicroβεσθαι παρασκευάζοντος τοῖς τέρπουσι microᾶλλον ἢ τοῖς συmicroφέρουσι συναρπάζεσθαι ἐξ ἔθους εἰωθότα microακροῦ (12) ταῖς δὲ κυριακαῖς εἰς ἐκκλησίαν φοιτῶσι συν- αγόmicroενοι καὶ ἀλλήλοις διrsquo ἑβδοmicroάδος συνεσόmicroενοι συνέρχονται ἵνα microὴ πά- λιν ὁ παντελὴς χωρισmicroὸς τῷ χρόνῳ διακόψῃ τῆς ὁmicroονοίας τὸν σύνδεσmicroον λήθην ποιήσας κατrsquo ὀλίγον τῶν πρὸς ἀλλήλους καθηκόντων δικαίων οἶδε γὰρ ἡ ἐπιτεταmicroένη microόνωσις ἀγριαίνειν τὸ ἦθος ἀποmicroανθάνον τῇ microακρᾷ συνηθείᾳ τὸ ἀγελαῖον τῆς ἀγάπης καὶ σύννοmicroον κοινωνοῦσί τε οὖν τῶν θείων microυστηρίων καὶ ἑστιῶσιν ἀλλήλους γυmicroνασίᾳ τῶν καθηκόντων λο- γίων καὶ ἀλείφουσιν ἠθικαῖς παραινέσεσι τούτων γὰρ microάλιστα χρήζει πρὸς τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας δηmicroοσιεύων πρὸς τὸ microὴ ἁλῶναι τούτοις τινὰ τῆς πάλης ἀγνοοῦντα τὴν microέθοδον οἷς γὰρ αἱ ὕλαι τῶν πραγmicroάτων οὐ πάρεισι τούτοις ἀργεῖ microὲν πρὸς ἐνέργειαν ἡ ἁmicroαρτία πᾶς δὲ ὁ πόλεmicroος ἐν διανοίᾳ συνίσταται ἔνθα καὶ εὔκολος καὶ ἄδηλος τοῖς τὰ ἔξω ὁρῶσιν ὁ θάνατος ἀmicroάρτυρος ἐν συγκαταθέσεσι τῆς προαιρέσεως συνιστάmicroενος διὰ τοῦτο τοὺς ἀπείρους καὶ ἄρτι τῶν παλαισmicroάτων ἀρχοmicroένους παιδοτριβοῦντες οἱ πρὸς τὸν ἀγῶνα γεγυmicroνασmicroένοι ἐγκρατείᾳ microὲν ἑστάναι πρὸς τὸ τῆς γαστριmicroαργίας πάθος συmicroβουλεύουσι τοῦτο γὰρ ἀκροβολίζεται πρὸς τὴν ψυχήν διερεθίζον τὸ τῆς λαγνείας microανιῶδες οἴστρηmicroα τὰς πλευρὰς δοκιmicroάζον τῶν ἔτι κονιζο- microένων εἰ ἔτι ἑστήκασιν ἐν τῷ σκάmicromicroατι τὰς ἰγνύας παγίως ἐρείσαντες ἢ εἰ εἰσὶν εὔζωστοι microέσα ταχέως διδόντες τοῖς ἀντιπάλοις (13) ὁ γὰρ ἡδονῇ βρωmicroάτων ἐνδεδωκὼς εὐκαταγώνιστος τῷ ὑπογαστρίῳ δέδεικται πάθει τῇ τοῦ ἐλάττονος ἥττῃ τὸ microεῖζον ἐγγυώmicroενος πτῶmicroα καὶ ταῦτα microὲν παρ- αινοῦσι τοῖς ἔτι τὰ τῶν παίδων ἀγωνιζοmicroένοις οἱ προβεβηκότες καὶ χρόνῳ πολλῷ καὶ ἀσκήσει ἐν πείρᾳ τῆς ἀθλήσεως γενόmicroενοι ὅπως τε τὰ τοιαῦτα λύεται τῶν ἀνταγωνιστῶν ἅmicromicroατα εἰδότες σαφῶς ἑαυτοῖς δὲ καὶ ἀλλήλοις οἱ τελειότεροι κενοδοξίαν καὶ ὑπερηφανίαν ἀπαγορεύουσιν ὥσπερ ὑφάλους

13

πέτρας λιmicroένος πλησίον ταύτας φυλάσσεσθαι συmicroβουλεύοντες microετὰ τὸν πολὺν τοῦ πλοῦ κάmicroατον καὶ τὴν τῶν κυmicroάτων microάχην εἰς ἔσχατον φερού- σας καὶ ὀλέθριον κίνδυνον τοὺς ἐν ταῖς τῶν παθῶν τρικυmicroίαις καὶ ζάλαις τῶν ἀκαθάρτων λογισmicroῶν οὐ ναυαγήσαντας (14) Ὥσπερ γὰρ οἱ ἐν τοῖς πελαγίοις χειmicroῶσι διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν κυ- microάτων καὶ τὴν τῶν πνευmicroάτων ἐπήρειαν ἐγρηγορέναι καὶ νήφειν ἀναγκά- ζονται πλησίον ὄντας τοὺς κινδύνους φοβούmicroενοι περὶ δὲ τοὺς λιmicroένας ἔστιν ὅτε γαληνιασθέντες κεκρυmicromicroένοις προσπταίουσι τοῖς βράχεσιν ἀmicroε- ριmicroνίᾳ χαυνούmicroενοι λογισmicroοῦ τὴν ἐν ταῖς θαλαττίαις ζάλαις οὐκ ἀπολο- microένην ἐmicroπορίαν παρrsquo αὐτὸ τοῦ ὅρmicroου τὸ στόmicroιον κενοῦντες ἀθρόον ἅπασαν ὁmicroοῦ οὕτως οἱ πρὸς τὰς τῶν πειρασmicroῶν οὐ καmicroφθέντες προσβολάς ἀλλrsquo ἀσκήσει καὶ καρτερίᾳ παρελθόντες ἀβλαβῶς microετὰ τὴν νίκην πολ- λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον διακεῖσθαι δοκούντων ἐπαρθέντες microικρὸν διrsquo ἀπόνοιαν δίκην ἀθλητῶν περὶ τοὺς στεφάνους αὐτοὺς καὶ τὰ ἔπαθλα καταπεσόντες πτῶmicroα δυσανα- microάχητον καὶ πρὸς διόρθωσιν ἀmicroήχανον ἢ πλωτήρων microετὰ τὸ διανῦσαι τὸν microακρὸν καὶ φοβερὸν πλοῦν τὸν φόρτον κενώσαντες καὶ τὸν microετὰ microόχθου κατrsquo ὀλίγον πεπορισmicroένον πλοῦτον ὑφrsquo ἓν ζηmicroιωθέντες ἀκαίρως καὶ microέmicro- ψεις ἐπὶ τῇ ζηmicroίᾳ τῆς ῥαθυmicroίας ἐκδεχόmicroενοι (15) Κενοδοξία γὰρ ἀποστερεῖ microὲν ἴσως τοὺς microισθοὺς τῶν ἔργων καὶ τὴν ἐργασίαν ποιεῖ τοῖς microοχθοῦσιν ἀνόνητον ὑπερηφανία δὲ microετὰ τῆς ζηmicroίας φέρει καὶ microέγαν ἐπὶ τῇ περιαυτίᾳ τὸν κίνδυνον τὸν συνεργὸν τῶν καλῶν ἀθετοῦσα θεὸν καὶ ἑαυτῇ τῶν κατορθωmicroάτων ἐπιγράφουσα τὴν δύναmicroιν οὕτως οὖν περὶ microὲν ἐκείνων ὁ προφήτης φησὶν ὅτι bdquoὁ συνάγων τοὺς microισθοὺς συνήγαγεν εἰς ἀπόδεσmicroον τετρυπηmicroένονldquo οὔπω ἀποβαλλοmicroένους καὶ ἤδη ἐκρέοντας οὐ χρονίζοντας ἐν τῷ ἀποδέσmicroῳ ἀλλrsquo ὀξέως τὸν δεσmicroὸν παρα- τρέχοντας πλέον κεχηνυίας τῆς ἐκβαλλούσης ὀπῆς παρὰ τὴν εἰσδεχοmicroένην τὰ βαλλόmicroενα τοιαύτη γὰρ ἡ κενοδοξία συντρέχουσαν ἔχει τῷ κέρδει τὴν ἀπώλειαν ἐν αὐτῷ τῷ ἔργῳ ἀφανίζουσα τῇ σκαιότητι τῆς διαθέσεως τὸ γινόmicroενον ὁ δὲ παροιmicroιαστὴς περὶ τῶν ἄλλων bdquoκύριοςldquo φησίν bdquoὑπερ- ηφάνοις ἀντιτάσσεταιldquo ἐχθρὸν ἀντικαθιστῶν δυσmicroενῆ τὸν ἠθετηmicroένον τοῖς ἀθετήσασι (16) ∆ιὰ τοῦτο τοὺς πολίτας ἐκείνης ἀναλογιζόmicroενοι τῆς ἐρήmicroου Μωυσέα καὶ Ἠλίαν τούτων ἀσκοῦνται τὸ ἄτυφον ὧν οἰκοῦσι τὴν χώραν microιmicroεῖσθαι τὴν ἀρετὴν αὐτῶν ἡγούmicroενοι δίκαιον οὔτε γὰρ Μωυσέα πρὸς ἀλαζονείαν τῆς ἀρχῆς ἐπῆρε τὸ microέγεθος οὔτε Ἠλίαν τὸ τῆς θυσίας ἐφύσησε θαῦmicroα πρὸς ἀπόνοιαν ἔmicroειναν δὲ τὴν αὐτὴν ἀεὶ φυλάξαντες ἐν παντὶ καιρῷ κατάστασιν

14

οὐ συmicromicroεταβαλόντες τῇ microεταβολῇ τῶν πραγmicroάτων τὸ φρόνηmicroα ἐν ταύτῃ Μωυσῆς microὲν τὴν Αἰγυπτίων ἀποδιδράσκων ἐπιβουλὴν καὶ τὰ τοῦ Ἰόθορ πρόβατα νέmicroων τῆς θαυmicroαστῆς ἐκείνης ὄψεως γέγονε θεατής τοῦ παmicro- φάγου πυρὸς τότε microαθὼν τὸ τῆς βάτου φρύγανον εὐτονώτερον καὶ χλόην ἰδὼν ἀνθοῦσαν ἐν microέσῃ φλογί ὕστερον δὲ τὸν λαὸν ἐπανάγων ἐν τούτῳ τῷ ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ίστατο κατὰ συγγένειαν τῆς φύσεως εἰς ὅλον τὸ γένος διελθούσης τῆς χάριτος ἔλαmicroψαν γὰρ ἐπὶ τῆς λυχνίας τεθέντες οἱ θεσmicroοὶ τῆς πολιτείας κἂν ἦσαν ὑπὸ τῷ microοδίῳ τῆς λέξεως κεκρυmicromicroένοι πρὸ τῆς σαφηνείας ποτέ (17) ὁ δὲ Ἠλίας ἐνθάδε ἧκε τὴν Ἰεζάβελ φυγὼν καὶ ἐν ταύτῃ καθευδήσας τῇ γῇ τὸν ὀλυρίτην ἄρτον καὶ τὸν καmicroψάκην διαναστὰς εὗρε τοῦ ὕδατος τοῦ- τό τε τὸ σπήλαιον ᾤκησε microηλωτῇ τὸ σῶmicroα ἠmicroφιεσmicroένος τῷ ἀρχαίῳ τῶν προγόνων ἐνδύmicroατι καὶ εἶδεν ὧδε θεὸν ἐν αὔρᾳ λεπτῇ καὶ φωνῆς ἤκουσε θεσπιζούσης τὰ δόξαντα (18) τῆς δὲ καρτερίας καὶ ὑποmicroονῆς τῶν ἀνδρῶν τε- λευταῖον καὶ πρῶτον τεκmicroήριον ἐκείνην οἰκοῦσι διὰ βίου τὴν ἔρηmicroον ἣν οἱ Ἰσραηλῖται παρελθόντες microόνον ἐγόγγυσαν ἑτοίmicroην ἐξ οὐρανοῦ σιτούmicroενοι ἀmicroβροσίαν τροφὴν καὶ τῇ τραπέζῃ microεmicroψάmicroενοι ἐκεῖνοι τεσσαράκοντα ἡmicroε- ρῶν τὴν ἀπουσίαν τοῦ ἐπιστατοῦντος οὐκ ἤνεγκαν οὐδὲ ἔγνωσαν δεόντως οἰκονοmicroῆσαι τῆς ἐλευθερίας τὸ αὐτεξούσιον ἀλλrsquo ἀπέστησαν ταχέως τῇ ἀδείᾳ καταχρησάmicroενοι πρὸς ἀσέβειαν οὗτοι πάντα τὸν χρόνον ἐmicroφιλοσο- φοῦσι τῇ ἐρηmicroίᾳ τῶν ἀναγκαίων σπανίζοντες ἑαυτοῖς ὄντες τῆς εὐσεβείας διδάσκαλοι 4 (1) Ἀλλrsquo οὕτω διακειmicroένοις καὶ οὕτω θεραπεύουσι τὸ θεῖον ἐξαίφνης οὐκ ἐλπισθεῖσα καθάπερ θύελλά ποθεν φάλαγξ ἐπιπίπτει βαρβαρική καὶ περὶ βαθὺν ὄρθρον ἄρτι τῶν ἱερῶν παυσαmicroένοις ὕmicroνων ἐπῆλθον τοῖς θεοσε- βέσιν οἱ ἄνοmicroοι ἔτυχον δὲ κἀγὼ microετὰ τοῦ παιδὸς εὑρεθεὶς ἐκεῖ κατεληλύ- θειν γὰρ ἀπὸ τοῦ ἁγίου ὄρους ἐπισκεψόmicroενος τοὺς ἐν τῇ βάτῳ ἁγίους εἰωθὼς τοῦτο πάλαι ποιεῖν καὶ microαινοmicroένων δίκην κυνῶν εἰσδραmicroόντες ἁρπάζοντες καὶ βοῶντες ἄσηmicroα συναγαγόντες τε ὅσα πρὸς τροφὴν ηὐτρέ- πιστο χειmicroερινήνmdashψύγουσι γὰρ τῶν ἀκροδρύων τὰ χρήσιmicroα καὶ δια- microένειν δυνάmicroενα τῇ τοιαύτῃ φυλάττοντες χρείᾳmdashἡmicroᾶς αὐτοὺς κοmicroίζειν ποιήσαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀποδύσαντες τῶν κεντωνίων γυmicroνοὺς πρὸς σφαγὴν στοιχηδὸν διατάττουσι τοὺς ἡλικίᾳ προέχοντας (2) εἶτα περιστάντες ἕλκουσι τὰ ξίφη τεθυmicroωmicroένοι καὶ τὸ βλέmicromicroα πυρωπὸν πλαγίως ὑπελίττοντες τείνειν τε πρῶτον τῷ ἱερεῖ τοῦ ἁγίου τόπου τὸν αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ-

15

αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ- τόνmdashἄλλος δrsquo ἐπrsquo ἄλλῳ τὰ ξίφη ἑκατέρωθεν εἰσπλήξαντες κατὰ τῶν microεταφρένων οὔτε προσοιmicroώξαντα τῇ ὀδύνῃ οὔτε διαστρέψαντα τὸ πρόσ- ωπον καὶ ἴχνος ἐπὶ τούτου τοῦ ἀλγήmicroατος ἐmicroφήναντα σφραγισάmicroενον δὲ microόνον καὶ bdquoεὐλογητὸς κύριοςldquo προσειπόντα ψιθυρισmicroῷ τοῦ στόmicroατος καὶ ἡ microὲν microία πληγὴ ἀπὸ τοῦ microεταφρένου ἕως microέχρι τῆς σιαγόνος ἐχώρησε διελθοῦσα τὸ οὖς ἡ δὲ ἑτέρα ἀπὸ τοῦ ὤmicroου κατέλαβε τὸν microαζόν καὶ οὕτως ὁ microακάριος ἠρέmicroα δινηθεὶς κατέπεσεν ἐπὶ σχήmicroατος εὐπρεποῦς οὐδὲν οὔτε ἀναιρέσεως οὔτε γυmicroνότητος ἐπιδειξάmicroενος ἄσχηmicroον χάρις δέ τις ἦν ἐπανθοῦσα τῷ σώmicroατι καὶ σκέπουσα τὸ τῆς γυmicroνώσεως ἀκαλλές τοῦτο δὲ microικροῦ δεῖν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ καὶ πράγmicroασι καὶ ῥήmicroασι προεφήτευσεν ὁ ἅγιος φιλοφρονησάmicroενος τοὺς παρόντας δείπνῳ παρὰ τὸ σύνηθες καὶ εἰπών bdquoτί γὰρ οἴδαmicroεν εἰ πάλιν πρὸ τοῦ θανάτου συνάγει πάντας ἡmicroᾶς εἰς ἓν ἑστία καὶ τράπεζαldquo (3) Εἶτα λαβόντες ἀναιροῦσι τὸν συνοικοῦντα τῷ γέροντι καὶ αὐτὸν παλαιὸν ὄντα τῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πόνοις τῆς ἀσκήσεως οὐ microετρίως ἐκτετρυχωmicroένον καὶ αὖθις τὸν τούτοις διακονούmicroενον παῖδα τρόπῳ τοιῷδε συναγαγεῖν αὐτῷ τινα τῶν ἐκχεθέντων ἀκροδρύων εἷς τῶν βαρβάρων προσέταξε κἀ- κεῖνος πρὸς τὸ ἀρέσκον τῷ ἐπιτάξαντι σπουδαίως καθεσθεὶς τὸν κόλπον ὑφήπλωσε ταῖς χερσίν ἐφέλκων τὰ παρακείmicroενα ὡς προστέτακτο πάν- τως τὴν σπουδὴν ἐνδεικνύmicroενος πρὸς ἀρέσκειαν ὡς ἐπιτήδειος εἰς διακο- νίαν νοmicroίζων τούτῳ ὠνεῖσθαι τὸ ζῆν εἰ φανείη σπουδαῖος ἀλλrsquo οὐδὲν ὤνησεν οὐδὲ βαρβαρικὴν ἐmicroάλαξεν ὠmicroότητα πρὸς ἡmicroερότητα λογισmicroοῦ τοῦ εἰκότος οὖσαν microακράν ἄλλος γὰρ ὄπισθεν παρεστὼς τοῦ κολεοῦ τὸ ξίφος εἷλκε λαθραίως ὁ δὲ εἴτε αἰσθόmicroενος τούτου σπωmicroένου εἴτε καὶ ὑπονοήσας τὴν ἀναίρεσιν ὡς ἐπτοηmicroένος τῷ θορύβῳ πρὸς τοῦτο περιάγει microικρὸν εἰς τοὐπίσω τεταραγmicroένον τῷ φόβῳ τὸ πρόσωπον καὶ ὁ ἐφεστὼς ἐφόβησε κραυγῇ τε αὐτὸν βαρβαρικῇ καὶ τῇ τῆς ὄψεως διαστροφῇ καὶ οὕτως ὁ microὲν ἐπὶ τῆς κατακλεῖδος ἐρείσας τὸ ξίφος ὀρθὸν ὦσεν πολλῇ δυ- νάmicroει ἀπὸ τοῦ ἡπατικοῦ κρεmicroαστῆρος ἐπὶ τὸν θώρακα ὁ δὲ πρὶν ἀνασπα- σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ καιρίῳ τῆς πληγῆς οὐ φθάσας γνῶναι τὸν θάνατον ταχέως ἐξελόντα τὴν ψυχὴν τῶν ἀγγείων τοῦ σώmicroατος καὶ δεσmicroῶν ἀθρόως αὐτὴν ἀπολύσαντα ὧν microόλις ἀναχωρεῖ πλοκαῖς βιαίοις συνδεδεmicroένη (20) (4) Τοὺς δὲ λοιποὺς ἡmicroᾶς οὐκ οἶδα τί παθόντες ἀπελαύνουσι φεύγειν τῷ σχήmicroατι τῆς χειρὸς ἐπιτρέποντες ἔτι δὲ ἦσαν ἐν αὐταῖς κατέχοντες ᾑmicroαγ- microένα τὰ ξίφη καὶ οἱ microὲν ἄλλοι διὰ τῶν φαράγγων ἔτρεχον τὸ ὄρος κατα-

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

10

microίας οἱ τὸν microοναχικὸν microετερχόmicroενοι βίον ἐπιλεξάmicroενοι ἔνθα τὴν ἀνάγκην τοῦ σώmicroατός ἐστιν ὁπωσοῦν ἐκπληρῶσαι τῇ τοῦ ὕδατος εὐπορίᾳ οἱ microὲν καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες καλύβας πηξάmicroενοι οἱ δὲ σπηλαίοις καὶ ἄντροις διαζῶσιν ἐmicroβιοτεύοντες ὀλίγοι microὲν τὴν ἐκ πυρῶν εἰδότες τροφήν ὅσοι τῆς ἐρηmicroίας τὸ ἄγονον ἐπι- microελείᾳ πρὸς σίτου γένεσιν βιάσασθαι δύνανται σκαλίδι microικρᾷ βραχεῖαν καὶ λυπηρὰν ἐργαζόmicroενοι γῆν καὶ ὅσην ἡ πρὸς τὸ ζῆν ἐνδεῶς ἀναγκάζει χρεία οἱ δὲ πολλοὶ λαχάνων ὠmicroῶν καὶ ἀκροδρύων στοιχοῦσι διαίτῃ τρά- πεζαν ἀκαρύκευτον ἀγαπῶντες καὶ ἄτεχνον microακρὰ χαίρειν εἰπόντες ὀψαρ- τυτῶν καὶ σιτοποιῶν περιεργίαις ἵνα microήτε πολὺν καιρὸν τῇ τοῦ σώmicroατος σχολάζοντες θεραπείᾳ τῆς ἀναγκαιοτέρας ἀmicroελῶσι προσεδρίας ἀλλὰ κα- θαρῷ τῷ νῷ τὸ θεῖον θρησκεύωσι καὶ νηφαλίῳ σαρκῶν κραιπάλῃ τὸν λογισmicroὸν οὐ βαρούmicroενοι οὐδὲ ζωmicroαρίων κνίσῃ τὴν τῆς γαστρὸς κολα- κεύοντες ἡδονήν (5) Τοσοῦτον γὰρ ἴσχυσε νῦν ἡ ἄπληστος λαιmicroαργία ὡς καὶ ὄψει καὶ ὀσφρή- σει καὶ γεύσει λειτουργεῖν ἀναγκάζειν τῇ ἐπιθυmicroίᾳ τοῖς παρατρίmicromicroασι τῶν χυλῶν εἰς ἀτmicroῶν καὶ χρωmicroάτων καὶ ποιοτήτων διαφορὰς ποικίλλοντας τῆς ἡδονῆς τὰ ὑπεκκαύmicroατα οὐ γὰρ ἤρκεσε τοῖς λίχνοις τῶν ἀνθρώπων τὸ ἐν τῇ γεύσει διάφορον οὐδὲ τῆς κνίσης τῶν ὄψων τὸ ἐξηλλαγmicroένον ἂν microὴ καὶ τῶν χρωmicroάτων τὸ ποικίλον ἐν τοῖς ζωmicroοῖς πρὸς ἔφεσιν ἐρεθίσῃ τὴν ὄρεξιν ξανθότητι καὶ λευκότητι καὶ τῇ τοῦ microέλανος ὑδαρεστέρᾳ χρόᾳ πρὸ τῆς γεύσεως ἑστιῶντα τὴν ὅρασιν (6) ἵνα γὰρ εὐφραίνηται microὲν ἡ ὄσφρησις δεῖ τοῖς ζωmicroοῖς ἐmicromicroεmicroεῖχθαι τῶν ἀρωmicroάτων τὰ εὐωδέστατα ἵνα δὲ πάλιν ὁ λαιmicroὸς ἔχῃ τὸ τερπνόν δεῖ κεκρᾶσθαι πρὸς τὸ ἡδὺ τῶν γλυκέων καὶ δρι- microέων στυφῶν τε καὶ ἁλmicroυρῶν τὰς ποιότητας χρὴ δὲ καὶ τὴν ὄψιν microὴ ἀmicroοιρεῖν τῆς ἀπολαύσεως διὰ τοῦτο κνῆκοι καὶ ὄρυζαι κρόκοι τε καὶ καρύων χυmicroοειδεῖς ἐπιχύσεις καὶ ἄλλαι χροϊσmicroάτων παmicroπληθεῖς διαφοραὶ ζωγραφικαῖς microίξεσι τὴν βαφὴν ἀρτύουσι τοῦ ἐδέσmicroατος ὅπως ἐκ πάντων ἡ δέσποινα γαστὴρ ὡmicroολογηmicroένον ἔχῃ τὸ ἀκριβὲς τῆς σκευασίας ὥσπερ κριταῖς ἐmicroπείροις πεισθεῖσα ταῖς εἰρηmicroέναις αἰσθήσεσι δοκιmicroάζειν ἐπι- σταmicroέναις καλῶς τὰ κατrsquo αὐτὰς αἰσθητά (7) Ἀλλrsquo οὐ τοιαύτη τῶν εἰρηmicroένων ἡ ἀγωγὴ οὐδὲ πρὸς τὸ ἁβρὸν τῆς διαίτης ἐπτοηmicroένη οὐ microόνον γὰρ τῇ ποιότητι τῶν ἡδέων ἀπετάξαντο χλευάσαντες τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ τὸ περιττὸν τῆς χρείας ὡς microάταιον καὶ ἀνόνητον ἀλλὰ καὶ ἐκ πολλοῦ τοῦ περιόντος πρὸς τὴν ποσότητα τὸ φιλότιmicroον ἐκτείνουσι τῆς ἐγκρατείας το- σοῦτον ὅσον microὴ ἀποθανεῖν παρὰ γνώmicroην τοῦ ζῳοπλάστου τρεφόmicroενοι καὶ ζηmicroιωθῆναι microισθοὺς τῆς ἐν τῇ ζωῇ τῶν καλῶν ἐργασίας οὕτως οὖν οἱ microὲν

11

τῇ κυριακῇ ἅπτονται τροφῆς τὸ ἑβδοmicroαδικὸν διάστηmicroα παρατρέχοντες ἄσιτοι οἱ δὲ microεσολαβοῦσι τὸν χρόνον δὶς τῆς ἑβδοmicroάδος παρατιθέmicroενοι τράπεζαν οἱ δὲ σιτοῦνται παρὰ microίαν ἡmicroέραν δεικνύντες διὰ τῆς ἐνδεχοmicroέ- νης σπουδῆς ὡς ἀγαπῶσι microὲν τὸ ἀπροσδεὲς καὶ ἄσιτον πείθονται δὲ τοῖς νόmicroοις τῆς φύσεως καmicroπτόmicroενοι microόλις τῇ ἀνάγκῃ τοῦ σώmicroατος καὶ τότε πρὸς τὴν τοιαύτην καταβαίνοντες χρείαν ὅτε τὴν δύναmicroιν τοῦ ζῴου κατα- microάθωσι παντελῶς ἀσθενήσασαν καὶ microηκέτι ὑπουργοῦσαν πρὸς τοὺς ἐπι- βάλλοντας πόνους τῇ ἀρετῇ τοσοῦτος γὰρ ἑκάστῳ ζῆλος τῆς ἀγγελικῆς ἐντέτηκε πολιτείας ὡς microιmicroεῖσθαι τὸ ἀπροσδεὲς τῇ ὀλιγαρκίᾳ ἐθέλειν καὶ νικᾶν τῆς φύσεως φιλονικεῖν τὸ ἐλάττωmicroα τῷ τῆς προθυmicroίας πλεονεκτή- microατι (8) Οὐ γὰρ πολιτεύεται παρrsquo αὐτοῖς καίσαρος νόmicroισmicroα ἐπεὶ microηδὲ πρᾶσιν ἴσασι καὶ ἀγορασίαν ἕκαστος γὰρ ἑκάστῳ προῖκα παρέχει τὸ χρήσιmicroον ἀντιλαmicroβάνων οὗ λείπεται λαχάνων δὲ καὶ ἀκροδρύων καρπὸς καὶ σπά- νιος ἄρτος ἡ εἰς ἀλλήλους γίνεται φιλοτιmicroία τῷ παρόντι καὶ ὑπάρχοντι δεικνῦσα τῆς ἀγάπης τὰ σύmicroβολα ταύτην γὰρ οὐχ ὕλης διαφορὰ διαθέσεως δὲ παρίστησι microεγαλοψυχία τὸ δαψιλὲς τῆς γνώmicroης καὶ ἐν τοῖς microικροῖς δώ- ροις ἀριδήλως ἐmicroφαίνουσα (9) ἀλλrsquo οὐδὲ φθόνος ὁ microάλιστα ταῖς προκοπαῖς παρακολουθεῖν εἰωθὼς ἔσχεν ἐκεῖ χώραν ποτέ οὐδὲ τὸν ἔλαττον ἐν τοῖς καλοῖς εὐδοκιmicroοῦντα ἡ τοῦ microᾶλλον διαλάmicroποντος πρὸς βασκανίαν ἐκίνησεν ὑπεροχή ὡς microηδὲ τοῦτον κατrsquo ἐκείνου πρὸς ἔπαρσιν ἐφύσησεν ἀλαζονεία microέγα φρονεῖν ἐπὶ τοῖς κατορθώmicroασιν ἀπατήσασα καὶ γὰρ ὁ ὑπερέχων ἐν τοῖς τῆς ἀρετῆς πλεονεκτήmicroασι δυνάmicroει θεοῦ ἢ πόνοις οἰκείοις τὸ πᾶν ἐπιγράφων ἐmicroετρίαζεν ἑκών ὡς οὐκ αὐτουργὸς τῶν καλῶν ἀλλrsquo ὄργανον τῆς ἐνεργούσης χάριτος καὶ ὁ ἐλαττούmicroενος ἐν τούτοις διὰ σωmicroατικὴν ἴσως ἀσθένειαν καὶ ἄκων ἐταπεινοῦτο ῥαθυmicroίᾳ γνώmicroης οὐχὶ δὲ φύσεως ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος (10) Οὕτως οὖν ἄλλος ἄλλου καὶ πάντες ἁπάντων εἰσὶ microετριώτεροι οὐκ ἐν φρονήmicroατι τὴν ὑπεροχὴν ἕκαστος ἔχειν ἀλλrsquo ἐν λαmicroπρῷ βίῳ σπουδάζοντες διὰ τοῦτο γὰρ καὶ τὴν οἰκουmicroένην φυγόντες οἰκοῦσι τὴν ἔρηmicroον θεῷ τὰ κατορθώmicroατα δεικνύντες παρrsquo οὗ καὶ τῶν πόνων ἡ ἀmicroοιβὴ τοῖς ἐργαζο- microένοις ἐλπίζεται καὶ οὐκ ἀνθρώποις τὰς κατὰ θεὸν πράξεις ἐmicroφανίζον- τες ὧν ὁ ἔπαινος καὶ τῇ προθυmicroίᾳ καὶ τοῖς microισθοῖς λυmicroαίνεσθαι πέφυκεν τὴν microὲν χαυνῶν τῇ ἀπονοίᾳ πρὸς ἀmicroέλειαν τοὺς δὲ ἐλαττῶν τῇ ἀπάτῃ τῆς εὐφηmicroίας ὁ γὰρ δόξαν ἀνθρωπίνην ἐφrsquo οἷς πράττει ζητῶν λαβὼν ὃν ἐζήτει microισθόν τοῦ ὄντως microισθοῦ ἐκπέπτωκεν ἄλλον οὐκέτι προσδοκῶν ὃν ἦν εὐλόγως ἀπαιτεῖν παρrsquo ὃν ἐκαρπώσατο καὶ ᾧ πέπρακε τοὺς ἀτρύτους

12

πόνους ἥττων δόξης γενόmicroενος ἀνθρωπίνης καὶ δόξης αἰωνίας καὶ ἀλη- θοῦς στερηθείς (11) Οἰκοῦσι δὲ οὐ πλησίον ἀλλήλων ἀλλrsquo ἱκανῷ εἴργονται ταῖς οἰκήσεσι διαστήmicroατι εἴκοσί που καὶ πλείω ἄλλος ἄλλου σταδίους ἀπέχοντες οὔτε κατὰ microισανθρωπίαν ἢ θηριωδίανmdashπῶς γὰρ οἱ πρὸς ἀλλήλους οὕτως διακείmicroενοι ὡς εἴρηται mdashἀλλrsquo ἐν ἡσυχίᾳ πολλῇ τὰ ἤθη πρὸς τὸ ἀρέσκον θεῷ παιδαγωγεῖν ἐθέλοντες καὶ τὰς πρὸς τὸ θεῖον ὁmicroιλίας ποιεῖσθαι ἀπερισπάστως σπουδάζοντες ὅπερ ἐν ὄχλῳ καὶ συγχύσει κατορθωθῆ- ναι ἢ δυσχερὲς ἢ ἀmicroήχανον τοῦ τῶν γειτονευόντων θορύβου τῆς συντόνου προσεδρίας ἀποσπῶντος τὸν λογισmicroὸν καὶ ἐφrsquo ἃ microὴ δεῖ ῥέmicroβεσθαι παρασκευάζοντος τοῖς τέρπουσι microᾶλλον ἢ τοῖς συmicroφέρουσι συναρπάζεσθαι ἐξ ἔθους εἰωθότα microακροῦ (12) ταῖς δὲ κυριακαῖς εἰς ἐκκλησίαν φοιτῶσι συν- αγόmicroενοι καὶ ἀλλήλοις διrsquo ἑβδοmicroάδος συνεσόmicroενοι συνέρχονται ἵνα microὴ πά- λιν ὁ παντελὴς χωρισmicroὸς τῷ χρόνῳ διακόψῃ τῆς ὁmicroονοίας τὸν σύνδεσmicroον λήθην ποιήσας κατrsquo ὀλίγον τῶν πρὸς ἀλλήλους καθηκόντων δικαίων οἶδε γὰρ ἡ ἐπιτεταmicroένη microόνωσις ἀγριαίνειν τὸ ἦθος ἀποmicroανθάνον τῇ microακρᾷ συνηθείᾳ τὸ ἀγελαῖον τῆς ἀγάπης καὶ σύννοmicroον κοινωνοῦσί τε οὖν τῶν θείων microυστηρίων καὶ ἑστιῶσιν ἀλλήλους γυmicroνασίᾳ τῶν καθηκόντων λο- γίων καὶ ἀλείφουσιν ἠθικαῖς παραινέσεσι τούτων γὰρ microάλιστα χρήζει πρὸς τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας δηmicroοσιεύων πρὸς τὸ microὴ ἁλῶναι τούτοις τινὰ τῆς πάλης ἀγνοοῦντα τὴν microέθοδον οἷς γὰρ αἱ ὕλαι τῶν πραγmicroάτων οὐ πάρεισι τούτοις ἀργεῖ microὲν πρὸς ἐνέργειαν ἡ ἁmicroαρτία πᾶς δὲ ὁ πόλεmicroος ἐν διανοίᾳ συνίσταται ἔνθα καὶ εὔκολος καὶ ἄδηλος τοῖς τὰ ἔξω ὁρῶσιν ὁ θάνατος ἀmicroάρτυρος ἐν συγκαταθέσεσι τῆς προαιρέσεως συνιστάmicroενος διὰ τοῦτο τοὺς ἀπείρους καὶ ἄρτι τῶν παλαισmicroάτων ἀρχοmicroένους παιδοτριβοῦντες οἱ πρὸς τὸν ἀγῶνα γεγυmicroνασmicroένοι ἐγκρατείᾳ microὲν ἑστάναι πρὸς τὸ τῆς γαστριmicroαργίας πάθος συmicroβουλεύουσι τοῦτο γὰρ ἀκροβολίζεται πρὸς τὴν ψυχήν διερεθίζον τὸ τῆς λαγνείας microανιῶδες οἴστρηmicroα τὰς πλευρὰς δοκιmicroάζον τῶν ἔτι κονιζο- microένων εἰ ἔτι ἑστήκασιν ἐν τῷ σκάmicromicroατι τὰς ἰγνύας παγίως ἐρείσαντες ἢ εἰ εἰσὶν εὔζωστοι microέσα ταχέως διδόντες τοῖς ἀντιπάλοις (13) ὁ γὰρ ἡδονῇ βρωmicroάτων ἐνδεδωκὼς εὐκαταγώνιστος τῷ ὑπογαστρίῳ δέδεικται πάθει τῇ τοῦ ἐλάττονος ἥττῃ τὸ microεῖζον ἐγγυώmicroενος πτῶmicroα καὶ ταῦτα microὲν παρ- αινοῦσι τοῖς ἔτι τὰ τῶν παίδων ἀγωνιζοmicroένοις οἱ προβεβηκότες καὶ χρόνῳ πολλῷ καὶ ἀσκήσει ἐν πείρᾳ τῆς ἀθλήσεως γενόmicroενοι ὅπως τε τὰ τοιαῦτα λύεται τῶν ἀνταγωνιστῶν ἅmicromicroατα εἰδότες σαφῶς ἑαυτοῖς δὲ καὶ ἀλλήλοις οἱ τελειότεροι κενοδοξίαν καὶ ὑπερηφανίαν ἀπαγορεύουσιν ὥσπερ ὑφάλους

13

πέτρας λιmicroένος πλησίον ταύτας φυλάσσεσθαι συmicroβουλεύοντες microετὰ τὸν πολὺν τοῦ πλοῦ κάmicroατον καὶ τὴν τῶν κυmicroάτων microάχην εἰς ἔσχατον φερού- σας καὶ ὀλέθριον κίνδυνον τοὺς ἐν ταῖς τῶν παθῶν τρικυmicroίαις καὶ ζάλαις τῶν ἀκαθάρτων λογισmicroῶν οὐ ναυαγήσαντας (14) Ὥσπερ γὰρ οἱ ἐν τοῖς πελαγίοις χειmicroῶσι διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν κυ- microάτων καὶ τὴν τῶν πνευmicroάτων ἐπήρειαν ἐγρηγορέναι καὶ νήφειν ἀναγκά- ζονται πλησίον ὄντας τοὺς κινδύνους φοβούmicroενοι περὶ δὲ τοὺς λιmicroένας ἔστιν ὅτε γαληνιασθέντες κεκρυmicromicroένοις προσπταίουσι τοῖς βράχεσιν ἀmicroε- ριmicroνίᾳ χαυνούmicroενοι λογισmicroοῦ τὴν ἐν ταῖς θαλαττίαις ζάλαις οὐκ ἀπολο- microένην ἐmicroπορίαν παρrsquo αὐτὸ τοῦ ὅρmicroου τὸ στόmicroιον κενοῦντες ἀθρόον ἅπασαν ὁmicroοῦ οὕτως οἱ πρὸς τὰς τῶν πειρασmicroῶν οὐ καmicroφθέντες προσβολάς ἀλλrsquo ἀσκήσει καὶ καρτερίᾳ παρελθόντες ἀβλαβῶς microετὰ τὴν νίκην πολ- λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον διακεῖσθαι δοκούντων ἐπαρθέντες microικρὸν διrsquo ἀπόνοιαν δίκην ἀθλητῶν περὶ τοὺς στεφάνους αὐτοὺς καὶ τὰ ἔπαθλα καταπεσόντες πτῶmicroα δυσανα- microάχητον καὶ πρὸς διόρθωσιν ἀmicroήχανον ἢ πλωτήρων microετὰ τὸ διανῦσαι τὸν microακρὸν καὶ φοβερὸν πλοῦν τὸν φόρτον κενώσαντες καὶ τὸν microετὰ microόχθου κατrsquo ὀλίγον πεπορισmicroένον πλοῦτον ὑφrsquo ἓν ζηmicroιωθέντες ἀκαίρως καὶ microέmicro- ψεις ἐπὶ τῇ ζηmicroίᾳ τῆς ῥαθυmicroίας ἐκδεχόmicroενοι (15) Κενοδοξία γὰρ ἀποστερεῖ microὲν ἴσως τοὺς microισθοὺς τῶν ἔργων καὶ τὴν ἐργασίαν ποιεῖ τοῖς microοχθοῦσιν ἀνόνητον ὑπερηφανία δὲ microετὰ τῆς ζηmicroίας φέρει καὶ microέγαν ἐπὶ τῇ περιαυτίᾳ τὸν κίνδυνον τὸν συνεργὸν τῶν καλῶν ἀθετοῦσα θεὸν καὶ ἑαυτῇ τῶν κατορθωmicroάτων ἐπιγράφουσα τὴν δύναmicroιν οὕτως οὖν περὶ microὲν ἐκείνων ὁ προφήτης φησὶν ὅτι bdquoὁ συνάγων τοὺς microισθοὺς συνήγαγεν εἰς ἀπόδεσmicroον τετρυπηmicroένονldquo οὔπω ἀποβαλλοmicroένους καὶ ἤδη ἐκρέοντας οὐ χρονίζοντας ἐν τῷ ἀποδέσmicroῳ ἀλλrsquo ὀξέως τὸν δεσmicroὸν παρα- τρέχοντας πλέον κεχηνυίας τῆς ἐκβαλλούσης ὀπῆς παρὰ τὴν εἰσδεχοmicroένην τὰ βαλλόmicroενα τοιαύτη γὰρ ἡ κενοδοξία συντρέχουσαν ἔχει τῷ κέρδει τὴν ἀπώλειαν ἐν αὐτῷ τῷ ἔργῳ ἀφανίζουσα τῇ σκαιότητι τῆς διαθέσεως τὸ γινόmicroενον ὁ δὲ παροιmicroιαστὴς περὶ τῶν ἄλλων bdquoκύριοςldquo φησίν bdquoὑπερ- ηφάνοις ἀντιτάσσεταιldquo ἐχθρὸν ἀντικαθιστῶν δυσmicroενῆ τὸν ἠθετηmicroένον τοῖς ἀθετήσασι (16) ∆ιὰ τοῦτο τοὺς πολίτας ἐκείνης ἀναλογιζόmicroενοι τῆς ἐρήmicroου Μωυσέα καὶ Ἠλίαν τούτων ἀσκοῦνται τὸ ἄτυφον ὧν οἰκοῦσι τὴν χώραν microιmicroεῖσθαι τὴν ἀρετὴν αὐτῶν ἡγούmicroενοι δίκαιον οὔτε γὰρ Μωυσέα πρὸς ἀλαζονείαν τῆς ἀρχῆς ἐπῆρε τὸ microέγεθος οὔτε Ἠλίαν τὸ τῆς θυσίας ἐφύσησε θαῦmicroα πρὸς ἀπόνοιαν ἔmicroειναν δὲ τὴν αὐτὴν ἀεὶ φυλάξαντες ἐν παντὶ καιρῷ κατάστασιν

14

οὐ συmicromicroεταβαλόντες τῇ microεταβολῇ τῶν πραγmicroάτων τὸ φρόνηmicroα ἐν ταύτῃ Μωυσῆς microὲν τὴν Αἰγυπτίων ἀποδιδράσκων ἐπιβουλὴν καὶ τὰ τοῦ Ἰόθορ πρόβατα νέmicroων τῆς θαυmicroαστῆς ἐκείνης ὄψεως γέγονε θεατής τοῦ παmicro- φάγου πυρὸς τότε microαθὼν τὸ τῆς βάτου φρύγανον εὐτονώτερον καὶ χλόην ἰδὼν ἀνθοῦσαν ἐν microέσῃ φλογί ὕστερον δὲ τὸν λαὸν ἐπανάγων ἐν τούτῳ τῷ ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ίστατο κατὰ συγγένειαν τῆς φύσεως εἰς ὅλον τὸ γένος διελθούσης τῆς χάριτος ἔλαmicroψαν γὰρ ἐπὶ τῆς λυχνίας τεθέντες οἱ θεσmicroοὶ τῆς πολιτείας κἂν ἦσαν ὑπὸ τῷ microοδίῳ τῆς λέξεως κεκρυmicromicroένοι πρὸ τῆς σαφηνείας ποτέ (17) ὁ δὲ Ἠλίας ἐνθάδε ἧκε τὴν Ἰεζάβελ φυγὼν καὶ ἐν ταύτῃ καθευδήσας τῇ γῇ τὸν ὀλυρίτην ἄρτον καὶ τὸν καmicroψάκην διαναστὰς εὗρε τοῦ ὕδατος τοῦ- τό τε τὸ σπήλαιον ᾤκησε microηλωτῇ τὸ σῶmicroα ἠmicroφιεσmicroένος τῷ ἀρχαίῳ τῶν προγόνων ἐνδύmicroατι καὶ εἶδεν ὧδε θεὸν ἐν αὔρᾳ λεπτῇ καὶ φωνῆς ἤκουσε θεσπιζούσης τὰ δόξαντα (18) τῆς δὲ καρτερίας καὶ ὑποmicroονῆς τῶν ἀνδρῶν τε- λευταῖον καὶ πρῶτον τεκmicroήριον ἐκείνην οἰκοῦσι διὰ βίου τὴν ἔρηmicroον ἣν οἱ Ἰσραηλῖται παρελθόντες microόνον ἐγόγγυσαν ἑτοίmicroην ἐξ οὐρανοῦ σιτούmicroενοι ἀmicroβροσίαν τροφὴν καὶ τῇ τραπέζῃ microεmicroψάmicroενοι ἐκεῖνοι τεσσαράκοντα ἡmicroε- ρῶν τὴν ἀπουσίαν τοῦ ἐπιστατοῦντος οὐκ ἤνεγκαν οὐδὲ ἔγνωσαν δεόντως οἰκονοmicroῆσαι τῆς ἐλευθερίας τὸ αὐτεξούσιον ἀλλrsquo ἀπέστησαν ταχέως τῇ ἀδείᾳ καταχρησάmicroενοι πρὸς ἀσέβειαν οὗτοι πάντα τὸν χρόνον ἐmicroφιλοσο- φοῦσι τῇ ἐρηmicroίᾳ τῶν ἀναγκαίων σπανίζοντες ἑαυτοῖς ὄντες τῆς εὐσεβείας διδάσκαλοι 4 (1) Ἀλλrsquo οὕτω διακειmicroένοις καὶ οὕτω θεραπεύουσι τὸ θεῖον ἐξαίφνης οὐκ ἐλπισθεῖσα καθάπερ θύελλά ποθεν φάλαγξ ἐπιπίπτει βαρβαρική καὶ περὶ βαθὺν ὄρθρον ἄρτι τῶν ἱερῶν παυσαmicroένοις ὕmicroνων ἐπῆλθον τοῖς θεοσε- βέσιν οἱ ἄνοmicroοι ἔτυχον δὲ κἀγὼ microετὰ τοῦ παιδὸς εὑρεθεὶς ἐκεῖ κατεληλύ- θειν γὰρ ἀπὸ τοῦ ἁγίου ὄρους ἐπισκεψόmicroενος τοὺς ἐν τῇ βάτῳ ἁγίους εἰωθὼς τοῦτο πάλαι ποιεῖν καὶ microαινοmicroένων δίκην κυνῶν εἰσδραmicroόντες ἁρπάζοντες καὶ βοῶντες ἄσηmicroα συναγαγόντες τε ὅσα πρὸς τροφὴν ηὐτρέ- πιστο χειmicroερινήνmdashψύγουσι γὰρ τῶν ἀκροδρύων τὰ χρήσιmicroα καὶ δια- microένειν δυνάmicroενα τῇ τοιαύτῃ φυλάττοντες χρείᾳmdashἡmicroᾶς αὐτοὺς κοmicroίζειν ποιήσαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀποδύσαντες τῶν κεντωνίων γυmicroνοὺς πρὸς σφαγὴν στοιχηδὸν διατάττουσι τοὺς ἡλικίᾳ προέχοντας (2) εἶτα περιστάντες ἕλκουσι τὰ ξίφη τεθυmicroωmicroένοι καὶ τὸ βλέmicromicroα πυρωπὸν πλαγίως ὑπελίττοντες τείνειν τε πρῶτον τῷ ἱερεῖ τοῦ ἁγίου τόπου τὸν αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ-

15

αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ- τόνmdashἄλλος δrsquo ἐπrsquo ἄλλῳ τὰ ξίφη ἑκατέρωθεν εἰσπλήξαντες κατὰ τῶν microεταφρένων οὔτε προσοιmicroώξαντα τῇ ὀδύνῃ οὔτε διαστρέψαντα τὸ πρόσ- ωπον καὶ ἴχνος ἐπὶ τούτου τοῦ ἀλγήmicroατος ἐmicroφήναντα σφραγισάmicroενον δὲ microόνον καὶ bdquoεὐλογητὸς κύριοςldquo προσειπόντα ψιθυρισmicroῷ τοῦ στόmicroατος καὶ ἡ microὲν microία πληγὴ ἀπὸ τοῦ microεταφρένου ἕως microέχρι τῆς σιαγόνος ἐχώρησε διελθοῦσα τὸ οὖς ἡ δὲ ἑτέρα ἀπὸ τοῦ ὤmicroου κατέλαβε τὸν microαζόν καὶ οὕτως ὁ microακάριος ἠρέmicroα δινηθεὶς κατέπεσεν ἐπὶ σχήmicroατος εὐπρεποῦς οὐδὲν οὔτε ἀναιρέσεως οὔτε γυmicroνότητος ἐπιδειξάmicroενος ἄσχηmicroον χάρις δέ τις ἦν ἐπανθοῦσα τῷ σώmicroατι καὶ σκέπουσα τὸ τῆς γυmicroνώσεως ἀκαλλές τοῦτο δὲ microικροῦ δεῖν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ καὶ πράγmicroασι καὶ ῥήmicroασι προεφήτευσεν ὁ ἅγιος φιλοφρονησάmicroενος τοὺς παρόντας δείπνῳ παρὰ τὸ σύνηθες καὶ εἰπών bdquoτί γὰρ οἴδαmicroεν εἰ πάλιν πρὸ τοῦ θανάτου συνάγει πάντας ἡmicroᾶς εἰς ἓν ἑστία καὶ τράπεζαldquo (3) Εἶτα λαβόντες ἀναιροῦσι τὸν συνοικοῦντα τῷ γέροντι καὶ αὐτὸν παλαιὸν ὄντα τῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πόνοις τῆς ἀσκήσεως οὐ microετρίως ἐκτετρυχωmicroένον καὶ αὖθις τὸν τούτοις διακονούmicroενον παῖδα τρόπῳ τοιῷδε συναγαγεῖν αὐτῷ τινα τῶν ἐκχεθέντων ἀκροδρύων εἷς τῶν βαρβάρων προσέταξε κἀ- κεῖνος πρὸς τὸ ἀρέσκον τῷ ἐπιτάξαντι σπουδαίως καθεσθεὶς τὸν κόλπον ὑφήπλωσε ταῖς χερσίν ἐφέλκων τὰ παρακείmicroενα ὡς προστέτακτο πάν- τως τὴν σπουδὴν ἐνδεικνύmicroενος πρὸς ἀρέσκειαν ὡς ἐπιτήδειος εἰς διακο- νίαν νοmicroίζων τούτῳ ὠνεῖσθαι τὸ ζῆν εἰ φανείη σπουδαῖος ἀλλrsquo οὐδὲν ὤνησεν οὐδὲ βαρβαρικὴν ἐmicroάλαξεν ὠmicroότητα πρὸς ἡmicroερότητα λογισmicroοῦ τοῦ εἰκότος οὖσαν microακράν ἄλλος γὰρ ὄπισθεν παρεστὼς τοῦ κολεοῦ τὸ ξίφος εἷλκε λαθραίως ὁ δὲ εἴτε αἰσθόmicroενος τούτου σπωmicroένου εἴτε καὶ ὑπονοήσας τὴν ἀναίρεσιν ὡς ἐπτοηmicroένος τῷ θορύβῳ πρὸς τοῦτο περιάγει microικρὸν εἰς τοὐπίσω τεταραγmicroένον τῷ φόβῳ τὸ πρόσωπον καὶ ὁ ἐφεστὼς ἐφόβησε κραυγῇ τε αὐτὸν βαρβαρικῇ καὶ τῇ τῆς ὄψεως διαστροφῇ καὶ οὕτως ὁ microὲν ἐπὶ τῆς κατακλεῖδος ἐρείσας τὸ ξίφος ὀρθὸν ὦσεν πολλῇ δυ- νάmicroει ἀπὸ τοῦ ἡπατικοῦ κρεmicroαστῆρος ἐπὶ τὸν θώρακα ὁ δὲ πρὶν ἀνασπα- σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ καιρίῳ τῆς πληγῆς οὐ φθάσας γνῶναι τὸν θάνατον ταχέως ἐξελόντα τὴν ψυχὴν τῶν ἀγγείων τοῦ σώmicroατος καὶ δεσmicroῶν ἀθρόως αὐτὴν ἀπολύσαντα ὧν microόλις ἀναχωρεῖ πλοκαῖς βιαίοις συνδεδεmicroένη (20) (4) Τοὺς δὲ λοιποὺς ἡmicroᾶς οὐκ οἶδα τί παθόντες ἀπελαύνουσι φεύγειν τῷ σχήmicroατι τῆς χειρὸς ἐπιτρέποντες ἔτι δὲ ἦσαν ἐν αὐταῖς κατέχοντες ᾑmicroαγ- microένα τὰ ξίφη καὶ οἱ microὲν ἄλλοι διὰ τῶν φαράγγων ἔτρεχον τὸ ὄρος κατα-

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

11

τῇ κυριακῇ ἅπτονται τροφῆς τὸ ἑβδοmicroαδικὸν διάστηmicroα παρατρέχοντες ἄσιτοι οἱ δὲ microεσολαβοῦσι τὸν χρόνον δὶς τῆς ἑβδοmicroάδος παρατιθέmicroενοι τράπεζαν οἱ δὲ σιτοῦνται παρὰ microίαν ἡmicroέραν δεικνύντες διὰ τῆς ἐνδεχοmicroέ- νης σπουδῆς ὡς ἀγαπῶσι microὲν τὸ ἀπροσδεὲς καὶ ἄσιτον πείθονται δὲ τοῖς νόmicroοις τῆς φύσεως καmicroπτόmicroενοι microόλις τῇ ἀνάγκῃ τοῦ σώmicroατος καὶ τότε πρὸς τὴν τοιαύτην καταβαίνοντες χρείαν ὅτε τὴν δύναmicroιν τοῦ ζῴου κατα- microάθωσι παντελῶς ἀσθενήσασαν καὶ microηκέτι ὑπουργοῦσαν πρὸς τοὺς ἐπι- βάλλοντας πόνους τῇ ἀρετῇ τοσοῦτος γὰρ ἑκάστῳ ζῆλος τῆς ἀγγελικῆς ἐντέτηκε πολιτείας ὡς microιmicroεῖσθαι τὸ ἀπροσδεὲς τῇ ὀλιγαρκίᾳ ἐθέλειν καὶ νικᾶν τῆς φύσεως φιλονικεῖν τὸ ἐλάττωmicroα τῷ τῆς προθυmicroίας πλεονεκτή- microατι (8) Οὐ γὰρ πολιτεύεται παρrsquo αὐτοῖς καίσαρος νόmicroισmicroα ἐπεὶ microηδὲ πρᾶσιν ἴσασι καὶ ἀγορασίαν ἕκαστος γὰρ ἑκάστῳ προῖκα παρέχει τὸ χρήσιmicroον ἀντιλαmicroβάνων οὗ λείπεται λαχάνων δὲ καὶ ἀκροδρύων καρπὸς καὶ σπά- νιος ἄρτος ἡ εἰς ἀλλήλους γίνεται φιλοτιmicroία τῷ παρόντι καὶ ὑπάρχοντι δεικνῦσα τῆς ἀγάπης τὰ σύmicroβολα ταύτην γὰρ οὐχ ὕλης διαφορὰ διαθέσεως δὲ παρίστησι microεγαλοψυχία τὸ δαψιλὲς τῆς γνώmicroης καὶ ἐν τοῖς microικροῖς δώ- ροις ἀριδήλως ἐmicroφαίνουσα (9) ἀλλrsquo οὐδὲ φθόνος ὁ microάλιστα ταῖς προκοπαῖς παρακολουθεῖν εἰωθὼς ἔσχεν ἐκεῖ χώραν ποτέ οὐδὲ τὸν ἔλαττον ἐν τοῖς καλοῖς εὐδοκιmicroοῦντα ἡ τοῦ microᾶλλον διαλάmicroποντος πρὸς βασκανίαν ἐκίνησεν ὑπεροχή ὡς microηδὲ τοῦτον κατrsquo ἐκείνου πρὸς ἔπαρσιν ἐφύσησεν ἀλαζονεία microέγα φρονεῖν ἐπὶ τοῖς κατορθώmicroασιν ἀπατήσασα καὶ γὰρ ὁ ὑπερέχων ἐν τοῖς τῆς ἀρετῆς πλεονεκτήmicroασι δυνάmicroει θεοῦ ἢ πόνοις οἰκείοις τὸ πᾶν ἐπιγράφων ἐmicroετρίαζεν ἑκών ὡς οὐκ αὐτουργὸς τῶν καλῶν ἀλλrsquo ὄργανον τῆς ἐνεργούσης χάριτος καὶ ὁ ἐλαττούmicroενος ἐν τούτοις διὰ σωmicroατικὴν ἴσως ἀσθένειαν καὶ ἄκων ἐταπεινοῦτο ῥαθυmicroίᾳ γνώmicroης οὐχὶ δὲ φύσεως ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος ἀσθενείᾳ τὴν ἀδυναmicroίαν λογιζόmicroενος (10) Οὕτως οὖν ἄλλος ἄλλου καὶ πάντες ἁπάντων εἰσὶ microετριώτεροι οὐκ ἐν φρονήmicroατι τὴν ὑπεροχὴν ἕκαστος ἔχειν ἀλλrsquo ἐν λαmicroπρῷ βίῳ σπουδάζοντες διὰ τοῦτο γὰρ καὶ τὴν οἰκουmicroένην φυγόντες οἰκοῦσι τὴν ἔρηmicroον θεῷ τὰ κατορθώmicroατα δεικνύντες παρrsquo οὗ καὶ τῶν πόνων ἡ ἀmicroοιβὴ τοῖς ἐργαζο- microένοις ἐλπίζεται καὶ οὐκ ἀνθρώποις τὰς κατὰ θεὸν πράξεις ἐmicroφανίζον- τες ὧν ὁ ἔπαινος καὶ τῇ προθυmicroίᾳ καὶ τοῖς microισθοῖς λυmicroαίνεσθαι πέφυκεν τὴν microὲν χαυνῶν τῇ ἀπονοίᾳ πρὸς ἀmicroέλειαν τοὺς δὲ ἐλαττῶν τῇ ἀπάτῃ τῆς εὐφηmicroίας ὁ γὰρ δόξαν ἀνθρωπίνην ἐφrsquo οἷς πράττει ζητῶν λαβὼν ὃν ἐζήτει microισθόν τοῦ ὄντως microισθοῦ ἐκπέπτωκεν ἄλλον οὐκέτι προσδοκῶν ὃν ἦν εὐλόγως ἀπαιτεῖν παρrsquo ὃν ἐκαρπώσατο καὶ ᾧ πέπρακε τοὺς ἀτρύτους

12

πόνους ἥττων δόξης γενόmicroενος ἀνθρωπίνης καὶ δόξης αἰωνίας καὶ ἀλη- θοῦς στερηθείς (11) Οἰκοῦσι δὲ οὐ πλησίον ἀλλήλων ἀλλrsquo ἱκανῷ εἴργονται ταῖς οἰκήσεσι διαστήmicroατι εἴκοσί που καὶ πλείω ἄλλος ἄλλου σταδίους ἀπέχοντες οὔτε κατὰ microισανθρωπίαν ἢ θηριωδίανmdashπῶς γὰρ οἱ πρὸς ἀλλήλους οὕτως διακείmicroενοι ὡς εἴρηται mdashἀλλrsquo ἐν ἡσυχίᾳ πολλῇ τὰ ἤθη πρὸς τὸ ἀρέσκον θεῷ παιδαγωγεῖν ἐθέλοντες καὶ τὰς πρὸς τὸ θεῖον ὁmicroιλίας ποιεῖσθαι ἀπερισπάστως σπουδάζοντες ὅπερ ἐν ὄχλῳ καὶ συγχύσει κατορθωθῆ- ναι ἢ δυσχερὲς ἢ ἀmicroήχανον τοῦ τῶν γειτονευόντων θορύβου τῆς συντόνου προσεδρίας ἀποσπῶντος τὸν λογισmicroὸν καὶ ἐφrsquo ἃ microὴ δεῖ ῥέmicroβεσθαι παρασκευάζοντος τοῖς τέρπουσι microᾶλλον ἢ τοῖς συmicroφέρουσι συναρπάζεσθαι ἐξ ἔθους εἰωθότα microακροῦ (12) ταῖς δὲ κυριακαῖς εἰς ἐκκλησίαν φοιτῶσι συν- αγόmicroενοι καὶ ἀλλήλοις διrsquo ἑβδοmicroάδος συνεσόmicroενοι συνέρχονται ἵνα microὴ πά- λιν ὁ παντελὴς χωρισmicroὸς τῷ χρόνῳ διακόψῃ τῆς ὁmicroονοίας τὸν σύνδεσmicroον λήθην ποιήσας κατrsquo ὀλίγον τῶν πρὸς ἀλλήλους καθηκόντων δικαίων οἶδε γὰρ ἡ ἐπιτεταmicroένη microόνωσις ἀγριαίνειν τὸ ἦθος ἀποmicroανθάνον τῇ microακρᾷ συνηθείᾳ τὸ ἀγελαῖον τῆς ἀγάπης καὶ σύννοmicroον κοινωνοῦσί τε οὖν τῶν θείων microυστηρίων καὶ ἑστιῶσιν ἀλλήλους γυmicroνασίᾳ τῶν καθηκόντων λο- γίων καὶ ἀλείφουσιν ἠθικαῖς παραινέσεσι τούτων γὰρ microάλιστα χρήζει πρὸς τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας δηmicroοσιεύων πρὸς τὸ microὴ ἁλῶναι τούτοις τινὰ τῆς πάλης ἀγνοοῦντα τὴν microέθοδον οἷς γὰρ αἱ ὕλαι τῶν πραγmicroάτων οὐ πάρεισι τούτοις ἀργεῖ microὲν πρὸς ἐνέργειαν ἡ ἁmicroαρτία πᾶς δὲ ὁ πόλεmicroος ἐν διανοίᾳ συνίσταται ἔνθα καὶ εὔκολος καὶ ἄδηλος τοῖς τὰ ἔξω ὁρῶσιν ὁ θάνατος ἀmicroάρτυρος ἐν συγκαταθέσεσι τῆς προαιρέσεως συνιστάmicroενος διὰ τοῦτο τοὺς ἀπείρους καὶ ἄρτι τῶν παλαισmicroάτων ἀρχοmicroένους παιδοτριβοῦντες οἱ πρὸς τὸν ἀγῶνα γεγυmicroνασmicroένοι ἐγκρατείᾳ microὲν ἑστάναι πρὸς τὸ τῆς γαστριmicroαργίας πάθος συmicroβουλεύουσι τοῦτο γὰρ ἀκροβολίζεται πρὸς τὴν ψυχήν διερεθίζον τὸ τῆς λαγνείας microανιῶδες οἴστρηmicroα τὰς πλευρὰς δοκιmicroάζον τῶν ἔτι κονιζο- microένων εἰ ἔτι ἑστήκασιν ἐν τῷ σκάmicromicroατι τὰς ἰγνύας παγίως ἐρείσαντες ἢ εἰ εἰσὶν εὔζωστοι microέσα ταχέως διδόντες τοῖς ἀντιπάλοις (13) ὁ γὰρ ἡδονῇ βρωmicroάτων ἐνδεδωκὼς εὐκαταγώνιστος τῷ ὑπογαστρίῳ δέδεικται πάθει τῇ τοῦ ἐλάττονος ἥττῃ τὸ microεῖζον ἐγγυώmicroενος πτῶmicroα καὶ ταῦτα microὲν παρ- αινοῦσι τοῖς ἔτι τὰ τῶν παίδων ἀγωνιζοmicroένοις οἱ προβεβηκότες καὶ χρόνῳ πολλῷ καὶ ἀσκήσει ἐν πείρᾳ τῆς ἀθλήσεως γενόmicroενοι ὅπως τε τὰ τοιαῦτα λύεται τῶν ἀνταγωνιστῶν ἅmicromicroατα εἰδότες σαφῶς ἑαυτοῖς δὲ καὶ ἀλλήλοις οἱ τελειότεροι κενοδοξίαν καὶ ὑπερηφανίαν ἀπαγορεύουσιν ὥσπερ ὑφάλους

13

πέτρας λιmicroένος πλησίον ταύτας φυλάσσεσθαι συmicroβουλεύοντες microετὰ τὸν πολὺν τοῦ πλοῦ κάmicroατον καὶ τὴν τῶν κυmicroάτων microάχην εἰς ἔσχατον φερού- σας καὶ ὀλέθριον κίνδυνον τοὺς ἐν ταῖς τῶν παθῶν τρικυmicroίαις καὶ ζάλαις τῶν ἀκαθάρτων λογισmicroῶν οὐ ναυαγήσαντας (14) Ὥσπερ γὰρ οἱ ἐν τοῖς πελαγίοις χειmicroῶσι διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν κυ- microάτων καὶ τὴν τῶν πνευmicroάτων ἐπήρειαν ἐγρηγορέναι καὶ νήφειν ἀναγκά- ζονται πλησίον ὄντας τοὺς κινδύνους φοβούmicroενοι περὶ δὲ τοὺς λιmicroένας ἔστιν ὅτε γαληνιασθέντες κεκρυmicromicroένοις προσπταίουσι τοῖς βράχεσιν ἀmicroε- ριmicroνίᾳ χαυνούmicroενοι λογισmicroοῦ τὴν ἐν ταῖς θαλαττίαις ζάλαις οὐκ ἀπολο- microένην ἐmicroπορίαν παρrsquo αὐτὸ τοῦ ὅρmicroου τὸ στόmicroιον κενοῦντες ἀθρόον ἅπασαν ὁmicroοῦ οὕτως οἱ πρὸς τὰς τῶν πειρασmicroῶν οὐ καmicroφθέντες προσβολάς ἀλλrsquo ἀσκήσει καὶ καρτερίᾳ παρελθόντες ἀβλαβῶς microετὰ τὴν νίκην πολ- λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον διακεῖσθαι δοκούντων ἐπαρθέντες microικρὸν διrsquo ἀπόνοιαν δίκην ἀθλητῶν περὶ τοὺς στεφάνους αὐτοὺς καὶ τὰ ἔπαθλα καταπεσόντες πτῶmicroα δυσανα- microάχητον καὶ πρὸς διόρθωσιν ἀmicroήχανον ἢ πλωτήρων microετὰ τὸ διανῦσαι τὸν microακρὸν καὶ φοβερὸν πλοῦν τὸν φόρτον κενώσαντες καὶ τὸν microετὰ microόχθου κατrsquo ὀλίγον πεπορισmicroένον πλοῦτον ὑφrsquo ἓν ζηmicroιωθέντες ἀκαίρως καὶ microέmicro- ψεις ἐπὶ τῇ ζηmicroίᾳ τῆς ῥαθυmicroίας ἐκδεχόmicroενοι (15) Κενοδοξία γὰρ ἀποστερεῖ microὲν ἴσως τοὺς microισθοὺς τῶν ἔργων καὶ τὴν ἐργασίαν ποιεῖ τοῖς microοχθοῦσιν ἀνόνητον ὑπερηφανία δὲ microετὰ τῆς ζηmicroίας φέρει καὶ microέγαν ἐπὶ τῇ περιαυτίᾳ τὸν κίνδυνον τὸν συνεργὸν τῶν καλῶν ἀθετοῦσα θεὸν καὶ ἑαυτῇ τῶν κατορθωmicroάτων ἐπιγράφουσα τὴν δύναmicroιν οὕτως οὖν περὶ microὲν ἐκείνων ὁ προφήτης φησὶν ὅτι bdquoὁ συνάγων τοὺς microισθοὺς συνήγαγεν εἰς ἀπόδεσmicroον τετρυπηmicroένονldquo οὔπω ἀποβαλλοmicroένους καὶ ἤδη ἐκρέοντας οὐ χρονίζοντας ἐν τῷ ἀποδέσmicroῳ ἀλλrsquo ὀξέως τὸν δεσmicroὸν παρα- τρέχοντας πλέον κεχηνυίας τῆς ἐκβαλλούσης ὀπῆς παρὰ τὴν εἰσδεχοmicroένην τὰ βαλλόmicroενα τοιαύτη γὰρ ἡ κενοδοξία συντρέχουσαν ἔχει τῷ κέρδει τὴν ἀπώλειαν ἐν αὐτῷ τῷ ἔργῳ ἀφανίζουσα τῇ σκαιότητι τῆς διαθέσεως τὸ γινόmicroενον ὁ δὲ παροιmicroιαστὴς περὶ τῶν ἄλλων bdquoκύριοςldquo φησίν bdquoὑπερ- ηφάνοις ἀντιτάσσεταιldquo ἐχθρὸν ἀντικαθιστῶν δυσmicroενῆ τὸν ἠθετηmicroένον τοῖς ἀθετήσασι (16) ∆ιὰ τοῦτο τοὺς πολίτας ἐκείνης ἀναλογιζόmicroενοι τῆς ἐρήmicroου Μωυσέα καὶ Ἠλίαν τούτων ἀσκοῦνται τὸ ἄτυφον ὧν οἰκοῦσι τὴν χώραν microιmicroεῖσθαι τὴν ἀρετὴν αὐτῶν ἡγούmicroενοι δίκαιον οὔτε γὰρ Μωυσέα πρὸς ἀλαζονείαν τῆς ἀρχῆς ἐπῆρε τὸ microέγεθος οὔτε Ἠλίαν τὸ τῆς θυσίας ἐφύσησε θαῦmicroα πρὸς ἀπόνοιαν ἔmicroειναν δὲ τὴν αὐτὴν ἀεὶ φυλάξαντες ἐν παντὶ καιρῷ κατάστασιν

14

οὐ συmicromicroεταβαλόντες τῇ microεταβολῇ τῶν πραγmicroάτων τὸ φρόνηmicroα ἐν ταύτῃ Μωυσῆς microὲν τὴν Αἰγυπτίων ἀποδιδράσκων ἐπιβουλὴν καὶ τὰ τοῦ Ἰόθορ πρόβατα νέmicroων τῆς θαυmicroαστῆς ἐκείνης ὄψεως γέγονε θεατής τοῦ παmicro- φάγου πυρὸς τότε microαθὼν τὸ τῆς βάτου φρύγανον εὐτονώτερον καὶ χλόην ἰδὼν ἀνθοῦσαν ἐν microέσῃ φλογί ὕστερον δὲ τὸν λαὸν ἐπανάγων ἐν τούτῳ τῷ ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ίστατο κατὰ συγγένειαν τῆς φύσεως εἰς ὅλον τὸ γένος διελθούσης τῆς χάριτος ἔλαmicroψαν γὰρ ἐπὶ τῆς λυχνίας τεθέντες οἱ θεσmicroοὶ τῆς πολιτείας κἂν ἦσαν ὑπὸ τῷ microοδίῳ τῆς λέξεως κεκρυmicromicroένοι πρὸ τῆς σαφηνείας ποτέ (17) ὁ δὲ Ἠλίας ἐνθάδε ἧκε τὴν Ἰεζάβελ φυγὼν καὶ ἐν ταύτῃ καθευδήσας τῇ γῇ τὸν ὀλυρίτην ἄρτον καὶ τὸν καmicroψάκην διαναστὰς εὗρε τοῦ ὕδατος τοῦ- τό τε τὸ σπήλαιον ᾤκησε microηλωτῇ τὸ σῶmicroα ἠmicroφιεσmicroένος τῷ ἀρχαίῳ τῶν προγόνων ἐνδύmicroατι καὶ εἶδεν ὧδε θεὸν ἐν αὔρᾳ λεπτῇ καὶ φωνῆς ἤκουσε θεσπιζούσης τὰ δόξαντα (18) τῆς δὲ καρτερίας καὶ ὑποmicroονῆς τῶν ἀνδρῶν τε- λευταῖον καὶ πρῶτον τεκmicroήριον ἐκείνην οἰκοῦσι διὰ βίου τὴν ἔρηmicroον ἣν οἱ Ἰσραηλῖται παρελθόντες microόνον ἐγόγγυσαν ἑτοίmicroην ἐξ οὐρανοῦ σιτούmicroενοι ἀmicroβροσίαν τροφὴν καὶ τῇ τραπέζῃ microεmicroψάmicroενοι ἐκεῖνοι τεσσαράκοντα ἡmicroε- ρῶν τὴν ἀπουσίαν τοῦ ἐπιστατοῦντος οὐκ ἤνεγκαν οὐδὲ ἔγνωσαν δεόντως οἰκονοmicroῆσαι τῆς ἐλευθερίας τὸ αὐτεξούσιον ἀλλrsquo ἀπέστησαν ταχέως τῇ ἀδείᾳ καταχρησάmicroενοι πρὸς ἀσέβειαν οὗτοι πάντα τὸν χρόνον ἐmicroφιλοσο- φοῦσι τῇ ἐρηmicroίᾳ τῶν ἀναγκαίων σπανίζοντες ἑαυτοῖς ὄντες τῆς εὐσεβείας διδάσκαλοι 4 (1) Ἀλλrsquo οὕτω διακειmicroένοις καὶ οὕτω θεραπεύουσι τὸ θεῖον ἐξαίφνης οὐκ ἐλπισθεῖσα καθάπερ θύελλά ποθεν φάλαγξ ἐπιπίπτει βαρβαρική καὶ περὶ βαθὺν ὄρθρον ἄρτι τῶν ἱερῶν παυσαmicroένοις ὕmicroνων ἐπῆλθον τοῖς θεοσε- βέσιν οἱ ἄνοmicroοι ἔτυχον δὲ κἀγὼ microετὰ τοῦ παιδὸς εὑρεθεὶς ἐκεῖ κατεληλύ- θειν γὰρ ἀπὸ τοῦ ἁγίου ὄρους ἐπισκεψόmicroενος τοὺς ἐν τῇ βάτῳ ἁγίους εἰωθὼς τοῦτο πάλαι ποιεῖν καὶ microαινοmicroένων δίκην κυνῶν εἰσδραmicroόντες ἁρπάζοντες καὶ βοῶντες ἄσηmicroα συναγαγόντες τε ὅσα πρὸς τροφὴν ηὐτρέ- πιστο χειmicroερινήνmdashψύγουσι γὰρ τῶν ἀκροδρύων τὰ χρήσιmicroα καὶ δια- microένειν δυνάmicroενα τῇ τοιαύτῃ φυλάττοντες χρείᾳmdashἡmicroᾶς αὐτοὺς κοmicroίζειν ποιήσαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀποδύσαντες τῶν κεντωνίων γυmicroνοὺς πρὸς σφαγὴν στοιχηδὸν διατάττουσι τοὺς ἡλικίᾳ προέχοντας (2) εἶτα περιστάντες ἕλκουσι τὰ ξίφη τεθυmicroωmicroένοι καὶ τὸ βλέmicromicroα πυρωπὸν πλαγίως ὑπελίττοντες τείνειν τε πρῶτον τῷ ἱερεῖ τοῦ ἁγίου τόπου τὸν αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ-

15

αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ- τόνmdashἄλλος δrsquo ἐπrsquo ἄλλῳ τὰ ξίφη ἑκατέρωθεν εἰσπλήξαντες κατὰ τῶν microεταφρένων οὔτε προσοιmicroώξαντα τῇ ὀδύνῃ οὔτε διαστρέψαντα τὸ πρόσ- ωπον καὶ ἴχνος ἐπὶ τούτου τοῦ ἀλγήmicroατος ἐmicroφήναντα σφραγισάmicroενον δὲ microόνον καὶ bdquoεὐλογητὸς κύριοςldquo προσειπόντα ψιθυρισmicroῷ τοῦ στόmicroατος καὶ ἡ microὲν microία πληγὴ ἀπὸ τοῦ microεταφρένου ἕως microέχρι τῆς σιαγόνος ἐχώρησε διελθοῦσα τὸ οὖς ἡ δὲ ἑτέρα ἀπὸ τοῦ ὤmicroου κατέλαβε τὸν microαζόν καὶ οὕτως ὁ microακάριος ἠρέmicroα δινηθεὶς κατέπεσεν ἐπὶ σχήmicroατος εὐπρεποῦς οὐδὲν οὔτε ἀναιρέσεως οὔτε γυmicroνότητος ἐπιδειξάmicroενος ἄσχηmicroον χάρις δέ τις ἦν ἐπανθοῦσα τῷ σώmicroατι καὶ σκέπουσα τὸ τῆς γυmicroνώσεως ἀκαλλές τοῦτο δὲ microικροῦ δεῖν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ καὶ πράγmicroασι καὶ ῥήmicroασι προεφήτευσεν ὁ ἅγιος φιλοφρονησάmicroενος τοὺς παρόντας δείπνῳ παρὰ τὸ σύνηθες καὶ εἰπών bdquoτί γὰρ οἴδαmicroεν εἰ πάλιν πρὸ τοῦ θανάτου συνάγει πάντας ἡmicroᾶς εἰς ἓν ἑστία καὶ τράπεζαldquo (3) Εἶτα λαβόντες ἀναιροῦσι τὸν συνοικοῦντα τῷ γέροντι καὶ αὐτὸν παλαιὸν ὄντα τῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πόνοις τῆς ἀσκήσεως οὐ microετρίως ἐκτετρυχωmicroένον καὶ αὖθις τὸν τούτοις διακονούmicroενον παῖδα τρόπῳ τοιῷδε συναγαγεῖν αὐτῷ τινα τῶν ἐκχεθέντων ἀκροδρύων εἷς τῶν βαρβάρων προσέταξε κἀ- κεῖνος πρὸς τὸ ἀρέσκον τῷ ἐπιτάξαντι σπουδαίως καθεσθεὶς τὸν κόλπον ὑφήπλωσε ταῖς χερσίν ἐφέλκων τὰ παρακείmicroενα ὡς προστέτακτο πάν- τως τὴν σπουδὴν ἐνδεικνύmicroενος πρὸς ἀρέσκειαν ὡς ἐπιτήδειος εἰς διακο- νίαν νοmicroίζων τούτῳ ὠνεῖσθαι τὸ ζῆν εἰ φανείη σπουδαῖος ἀλλrsquo οὐδὲν ὤνησεν οὐδὲ βαρβαρικὴν ἐmicroάλαξεν ὠmicroότητα πρὸς ἡmicroερότητα λογισmicroοῦ τοῦ εἰκότος οὖσαν microακράν ἄλλος γὰρ ὄπισθεν παρεστὼς τοῦ κολεοῦ τὸ ξίφος εἷλκε λαθραίως ὁ δὲ εἴτε αἰσθόmicroενος τούτου σπωmicroένου εἴτε καὶ ὑπονοήσας τὴν ἀναίρεσιν ὡς ἐπτοηmicroένος τῷ θορύβῳ πρὸς τοῦτο περιάγει microικρὸν εἰς τοὐπίσω τεταραγmicroένον τῷ φόβῳ τὸ πρόσωπον καὶ ὁ ἐφεστὼς ἐφόβησε κραυγῇ τε αὐτὸν βαρβαρικῇ καὶ τῇ τῆς ὄψεως διαστροφῇ καὶ οὕτως ὁ microὲν ἐπὶ τῆς κατακλεῖδος ἐρείσας τὸ ξίφος ὀρθὸν ὦσεν πολλῇ δυ- νάmicroει ἀπὸ τοῦ ἡπατικοῦ κρεmicroαστῆρος ἐπὶ τὸν θώρακα ὁ δὲ πρὶν ἀνασπα- σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ καιρίῳ τῆς πληγῆς οὐ φθάσας γνῶναι τὸν θάνατον ταχέως ἐξελόντα τὴν ψυχὴν τῶν ἀγγείων τοῦ σώmicroατος καὶ δεσmicroῶν ἀθρόως αὐτὴν ἀπολύσαντα ὧν microόλις ἀναχωρεῖ πλοκαῖς βιαίοις συνδεδεmicroένη (20) (4) Τοὺς δὲ λοιποὺς ἡmicroᾶς οὐκ οἶδα τί παθόντες ἀπελαύνουσι φεύγειν τῷ σχήmicroατι τῆς χειρὸς ἐπιτρέποντες ἔτι δὲ ἦσαν ἐν αὐταῖς κατέχοντες ᾑmicroαγ- microένα τὰ ξίφη καὶ οἱ microὲν ἄλλοι διὰ τῶν φαράγγων ἔτρεχον τὸ ὄρος κατα-

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

12

πόνους ἥττων δόξης γενόmicroενος ἀνθρωπίνης καὶ δόξης αἰωνίας καὶ ἀλη- θοῦς στερηθείς (11) Οἰκοῦσι δὲ οὐ πλησίον ἀλλήλων ἀλλrsquo ἱκανῷ εἴργονται ταῖς οἰκήσεσι διαστήmicroατι εἴκοσί που καὶ πλείω ἄλλος ἄλλου σταδίους ἀπέχοντες οὔτε κατὰ microισανθρωπίαν ἢ θηριωδίανmdashπῶς γὰρ οἱ πρὸς ἀλλήλους οὕτως διακείmicroενοι ὡς εἴρηται mdashἀλλrsquo ἐν ἡσυχίᾳ πολλῇ τὰ ἤθη πρὸς τὸ ἀρέσκον θεῷ παιδαγωγεῖν ἐθέλοντες καὶ τὰς πρὸς τὸ θεῖον ὁmicroιλίας ποιεῖσθαι ἀπερισπάστως σπουδάζοντες ὅπερ ἐν ὄχλῳ καὶ συγχύσει κατορθωθῆ- ναι ἢ δυσχερὲς ἢ ἀmicroήχανον τοῦ τῶν γειτονευόντων θορύβου τῆς συντόνου προσεδρίας ἀποσπῶντος τὸν λογισmicroὸν καὶ ἐφrsquo ἃ microὴ δεῖ ῥέmicroβεσθαι παρασκευάζοντος τοῖς τέρπουσι microᾶλλον ἢ τοῖς συmicroφέρουσι συναρπάζεσθαι ἐξ ἔθους εἰωθότα microακροῦ (12) ταῖς δὲ κυριακαῖς εἰς ἐκκλησίαν φοιτῶσι συν- αγόmicroενοι καὶ ἀλλήλοις διrsquo ἑβδοmicroάδος συνεσόmicroενοι συνέρχονται ἵνα microὴ πά- λιν ὁ παντελὴς χωρισmicroὸς τῷ χρόνῳ διακόψῃ τῆς ὁmicroονοίας τὸν σύνδεσmicroον λήθην ποιήσας κατrsquo ὀλίγον τῶν πρὸς ἀλλήλους καθηκόντων δικαίων οἶδε γὰρ ἡ ἐπιτεταmicroένη microόνωσις ἀγριαίνειν τὸ ἦθος ἀποmicroανθάνον τῇ microακρᾷ συνηθείᾳ τὸ ἀγελαῖον τῆς ἀγάπης καὶ σύννοmicroον κοινωνοῦσί τε οὖν τῶν θείων microυστηρίων καὶ ἑστιῶσιν ἀλλήλους γυmicroνασίᾳ τῶν καθηκόντων λο- γίων καὶ ἀλείφουσιν ἠθικαῖς παραινέσεσι τούτων γὰρ microάλιστα χρήζει πρὸς τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας τοὺς ἀγῶνας ὁ ἐνάρετος βίος τὰς τῶν ἀντιπάλων τέχνας λανθανούσας δηmicroοσιεύων πρὸς τὸ microὴ ἁλῶναι τούτοις τινὰ τῆς πάλης ἀγνοοῦντα τὴν microέθοδον οἷς γὰρ αἱ ὕλαι τῶν πραγmicroάτων οὐ πάρεισι τούτοις ἀργεῖ microὲν πρὸς ἐνέργειαν ἡ ἁmicroαρτία πᾶς δὲ ὁ πόλεmicroος ἐν διανοίᾳ συνίσταται ἔνθα καὶ εὔκολος καὶ ἄδηλος τοῖς τὰ ἔξω ὁρῶσιν ὁ θάνατος ἀmicroάρτυρος ἐν συγκαταθέσεσι τῆς προαιρέσεως συνιστάmicroενος διὰ τοῦτο τοὺς ἀπείρους καὶ ἄρτι τῶν παλαισmicroάτων ἀρχοmicroένους παιδοτριβοῦντες οἱ πρὸς τὸν ἀγῶνα γεγυmicroνασmicroένοι ἐγκρατείᾳ microὲν ἑστάναι πρὸς τὸ τῆς γαστριmicroαργίας πάθος συmicroβουλεύουσι τοῦτο γὰρ ἀκροβολίζεται πρὸς τὴν ψυχήν διερεθίζον τὸ τῆς λαγνείας microανιῶδες οἴστρηmicroα τὰς πλευρὰς δοκιmicroάζον τῶν ἔτι κονιζο- microένων εἰ ἔτι ἑστήκασιν ἐν τῷ σκάmicromicroατι τὰς ἰγνύας παγίως ἐρείσαντες ἢ εἰ εἰσὶν εὔζωστοι microέσα ταχέως διδόντες τοῖς ἀντιπάλοις (13) ὁ γὰρ ἡδονῇ βρωmicroάτων ἐνδεδωκὼς εὐκαταγώνιστος τῷ ὑπογαστρίῳ δέδεικται πάθει τῇ τοῦ ἐλάττονος ἥττῃ τὸ microεῖζον ἐγγυώmicroενος πτῶmicroα καὶ ταῦτα microὲν παρ- αινοῦσι τοῖς ἔτι τὰ τῶν παίδων ἀγωνιζοmicroένοις οἱ προβεβηκότες καὶ χρόνῳ πολλῷ καὶ ἀσκήσει ἐν πείρᾳ τῆς ἀθλήσεως γενόmicroενοι ὅπως τε τὰ τοιαῦτα λύεται τῶν ἀνταγωνιστῶν ἅmicromicroατα εἰδότες σαφῶς ἑαυτοῖς δὲ καὶ ἀλλήλοις οἱ τελειότεροι κενοδοξίαν καὶ ὑπερηφανίαν ἀπαγορεύουσιν ὥσπερ ὑφάλους

13

πέτρας λιmicroένος πλησίον ταύτας φυλάσσεσθαι συmicroβουλεύοντες microετὰ τὸν πολὺν τοῦ πλοῦ κάmicroατον καὶ τὴν τῶν κυmicroάτων microάχην εἰς ἔσχατον φερού- σας καὶ ὀλέθριον κίνδυνον τοὺς ἐν ταῖς τῶν παθῶν τρικυmicroίαις καὶ ζάλαις τῶν ἀκαθάρτων λογισmicroῶν οὐ ναυαγήσαντας (14) Ὥσπερ γὰρ οἱ ἐν τοῖς πελαγίοις χειmicroῶσι διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν κυ- microάτων καὶ τὴν τῶν πνευmicroάτων ἐπήρειαν ἐγρηγορέναι καὶ νήφειν ἀναγκά- ζονται πλησίον ὄντας τοὺς κινδύνους φοβούmicroενοι περὶ δὲ τοὺς λιmicroένας ἔστιν ὅτε γαληνιασθέντες κεκρυmicromicroένοις προσπταίουσι τοῖς βράχεσιν ἀmicroε- ριmicroνίᾳ χαυνούmicroενοι λογισmicroοῦ τὴν ἐν ταῖς θαλαττίαις ζάλαις οὐκ ἀπολο- microένην ἐmicroπορίαν παρrsquo αὐτὸ τοῦ ὅρmicroου τὸ στόmicroιον κενοῦντες ἀθρόον ἅπασαν ὁmicroοῦ οὕτως οἱ πρὸς τὰς τῶν πειρασmicroῶν οὐ καmicroφθέντες προσβολάς ἀλλrsquo ἀσκήσει καὶ καρτερίᾳ παρελθόντες ἀβλαβῶς microετὰ τὴν νίκην πολ- λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον διακεῖσθαι δοκούντων ἐπαρθέντες microικρὸν διrsquo ἀπόνοιαν δίκην ἀθλητῶν περὶ τοὺς στεφάνους αὐτοὺς καὶ τὰ ἔπαθλα καταπεσόντες πτῶmicroα δυσανα- microάχητον καὶ πρὸς διόρθωσιν ἀmicroήχανον ἢ πλωτήρων microετὰ τὸ διανῦσαι τὸν microακρὸν καὶ φοβερὸν πλοῦν τὸν φόρτον κενώσαντες καὶ τὸν microετὰ microόχθου κατrsquo ὀλίγον πεπορισmicroένον πλοῦτον ὑφrsquo ἓν ζηmicroιωθέντες ἀκαίρως καὶ microέmicro- ψεις ἐπὶ τῇ ζηmicroίᾳ τῆς ῥαθυmicroίας ἐκδεχόmicroενοι (15) Κενοδοξία γὰρ ἀποστερεῖ microὲν ἴσως τοὺς microισθοὺς τῶν ἔργων καὶ τὴν ἐργασίαν ποιεῖ τοῖς microοχθοῦσιν ἀνόνητον ὑπερηφανία δὲ microετὰ τῆς ζηmicroίας φέρει καὶ microέγαν ἐπὶ τῇ περιαυτίᾳ τὸν κίνδυνον τὸν συνεργὸν τῶν καλῶν ἀθετοῦσα θεὸν καὶ ἑαυτῇ τῶν κατορθωmicroάτων ἐπιγράφουσα τὴν δύναmicroιν οὕτως οὖν περὶ microὲν ἐκείνων ὁ προφήτης φησὶν ὅτι bdquoὁ συνάγων τοὺς microισθοὺς συνήγαγεν εἰς ἀπόδεσmicroον τετρυπηmicroένονldquo οὔπω ἀποβαλλοmicroένους καὶ ἤδη ἐκρέοντας οὐ χρονίζοντας ἐν τῷ ἀποδέσmicroῳ ἀλλrsquo ὀξέως τὸν δεσmicroὸν παρα- τρέχοντας πλέον κεχηνυίας τῆς ἐκβαλλούσης ὀπῆς παρὰ τὴν εἰσδεχοmicroένην τὰ βαλλόmicroενα τοιαύτη γὰρ ἡ κενοδοξία συντρέχουσαν ἔχει τῷ κέρδει τὴν ἀπώλειαν ἐν αὐτῷ τῷ ἔργῳ ἀφανίζουσα τῇ σκαιότητι τῆς διαθέσεως τὸ γινόmicroενον ὁ δὲ παροιmicroιαστὴς περὶ τῶν ἄλλων bdquoκύριοςldquo φησίν bdquoὑπερ- ηφάνοις ἀντιτάσσεταιldquo ἐχθρὸν ἀντικαθιστῶν δυσmicroενῆ τὸν ἠθετηmicroένον τοῖς ἀθετήσασι (16) ∆ιὰ τοῦτο τοὺς πολίτας ἐκείνης ἀναλογιζόmicroενοι τῆς ἐρήmicroου Μωυσέα καὶ Ἠλίαν τούτων ἀσκοῦνται τὸ ἄτυφον ὧν οἰκοῦσι τὴν χώραν microιmicroεῖσθαι τὴν ἀρετὴν αὐτῶν ἡγούmicroενοι δίκαιον οὔτε γὰρ Μωυσέα πρὸς ἀλαζονείαν τῆς ἀρχῆς ἐπῆρε τὸ microέγεθος οὔτε Ἠλίαν τὸ τῆς θυσίας ἐφύσησε θαῦmicroα πρὸς ἀπόνοιαν ἔmicroειναν δὲ τὴν αὐτὴν ἀεὶ φυλάξαντες ἐν παντὶ καιρῷ κατάστασιν

14

οὐ συmicromicroεταβαλόντες τῇ microεταβολῇ τῶν πραγmicroάτων τὸ φρόνηmicroα ἐν ταύτῃ Μωυσῆς microὲν τὴν Αἰγυπτίων ἀποδιδράσκων ἐπιβουλὴν καὶ τὰ τοῦ Ἰόθορ πρόβατα νέmicroων τῆς θαυmicroαστῆς ἐκείνης ὄψεως γέγονε θεατής τοῦ παmicro- φάγου πυρὸς τότε microαθὼν τὸ τῆς βάτου φρύγανον εὐτονώτερον καὶ χλόην ἰδὼν ἀνθοῦσαν ἐν microέσῃ φλογί ὕστερον δὲ τὸν λαὸν ἐπανάγων ἐν τούτῳ τῷ ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ίστατο κατὰ συγγένειαν τῆς φύσεως εἰς ὅλον τὸ γένος διελθούσης τῆς χάριτος ἔλαmicroψαν γὰρ ἐπὶ τῆς λυχνίας τεθέντες οἱ θεσmicroοὶ τῆς πολιτείας κἂν ἦσαν ὑπὸ τῷ microοδίῳ τῆς λέξεως κεκρυmicromicroένοι πρὸ τῆς σαφηνείας ποτέ (17) ὁ δὲ Ἠλίας ἐνθάδε ἧκε τὴν Ἰεζάβελ φυγὼν καὶ ἐν ταύτῃ καθευδήσας τῇ γῇ τὸν ὀλυρίτην ἄρτον καὶ τὸν καmicroψάκην διαναστὰς εὗρε τοῦ ὕδατος τοῦ- τό τε τὸ σπήλαιον ᾤκησε microηλωτῇ τὸ σῶmicroα ἠmicroφιεσmicroένος τῷ ἀρχαίῳ τῶν προγόνων ἐνδύmicroατι καὶ εἶδεν ὧδε θεὸν ἐν αὔρᾳ λεπτῇ καὶ φωνῆς ἤκουσε θεσπιζούσης τὰ δόξαντα (18) τῆς δὲ καρτερίας καὶ ὑποmicroονῆς τῶν ἀνδρῶν τε- λευταῖον καὶ πρῶτον τεκmicroήριον ἐκείνην οἰκοῦσι διὰ βίου τὴν ἔρηmicroον ἣν οἱ Ἰσραηλῖται παρελθόντες microόνον ἐγόγγυσαν ἑτοίmicroην ἐξ οὐρανοῦ σιτούmicroενοι ἀmicroβροσίαν τροφὴν καὶ τῇ τραπέζῃ microεmicroψάmicroενοι ἐκεῖνοι τεσσαράκοντα ἡmicroε- ρῶν τὴν ἀπουσίαν τοῦ ἐπιστατοῦντος οὐκ ἤνεγκαν οὐδὲ ἔγνωσαν δεόντως οἰκονοmicroῆσαι τῆς ἐλευθερίας τὸ αὐτεξούσιον ἀλλrsquo ἀπέστησαν ταχέως τῇ ἀδείᾳ καταχρησάmicroενοι πρὸς ἀσέβειαν οὗτοι πάντα τὸν χρόνον ἐmicroφιλοσο- φοῦσι τῇ ἐρηmicroίᾳ τῶν ἀναγκαίων σπανίζοντες ἑαυτοῖς ὄντες τῆς εὐσεβείας διδάσκαλοι 4 (1) Ἀλλrsquo οὕτω διακειmicroένοις καὶ οὕτω θεραπεύουσι τὸ θεῖον ἐξαίφνης οὐκ ἐλπισθεῖσα καθάπερ θύελλά ποθεν φάλαγξ ἐπιπίπτει βαρβαρική καὶ περὶ βαθὺν ὄρθρον ἄρτι τῶν ἱερῶν παυσαmicroένοις ὕmicroνων ἐπῆλθον τοῖς θεοσε- βέσιν οἱ ἄνοmicroοι ἔτυχον δὲ κἀγὼ microετὰ τοῦ παιδὸς εὑρεθεὶς ἐκεῖ κατεληλύ- θειν γὰρ ἀπὸ τοῦ ἁγίου ὄρους ἐπισκεψόmicroενος τοὺς ἐν τῇ βάτῳ ἁγίους εἰωθὼς τοῦτο πάλαι ποιεῖν καὶ microαινοmicroένων δίκην κυνῶν εἰσδραmicroόντες ἁρπάζοντες καὶ βοῶντες ἄσηmicroα συναγαγόντες τε ὅσα πρὸς τροφὴν ηὐτρέ- πιστο χειmicroερινήνmdashψύγουσι γὰρ τῶν ἀκροδρύων τὰ χρήσιmicroα καὶ δια- microένειν δυνάmicroενα τῇ τοιαύτῃ φυλάττοντες χρείᾳmdashἡmicroᾶς αὐτοὺς κοmicroίζειν ποιήσαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀποδύσαντες τῶν κεντωνίων γυmicroνοὺς πρὸς σφαγὴν στοιχηδὸν διατάττουσι τοὺς ἡλικίᾳ προέχοντας (2) εἶτα περιστάντες ἕλκουσι τὰ ξίφη τεθυmicroωmicroένοι καὶ τὸ βλέmicromicroα πυρωπὸν πλαγίως ὑπελίττοντες τείνειν τε πρῶτον τῷ ἱερεῖ τοῦ ἁγίου τόπου τὸν αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ-

15

αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ- τόνmdashἄλλος δrsquo ἐπrsquo ἄλλῳ τὰ ξίφη ἑκατέρωθεν εἰσπλήξαντες κατὰ τῶν microεταφρένων οὔτε προσοιmicroώξαντα τῇ ὀδύνῃ οὔτε διαστρέψαντα τὸ πρόσ- ωπον καὶ ἴχνος ἐπὶ τούτου τοῦ ἀλγήmicroατος ἐmicroφήναντα σφραγισάmicroενον δὲ microόνον καὶ bdquoεὐλογητὸς κύριοςldquo προσειπόντα ψιθυρισmicroῷ τοῦ στόmicroατος καὶ ἡ microὲν microία πληγὴ ἀπὸ τοῦ microεταφρένου ἕως microέχρι τῆς σιαγόνος ἐχώρησε διελθοῦσα τὸ οὖς ἡ δὲ ἑτέρα ἀπὸ τοῦ ὤmicroου κατέλαβε τὸν microαζόν καὶ οὕτως ὁ microακάριος ἠρέmicroα δινηθεὶς κατέπεσεν ἐπὶ σχήmicroατος εὐπρεποῦς οὐδὲν οὔτε ἀναιρέσεως οὔτε γυmicroνότητος ἐπιδειξάmicroενος ἄσχηmicroον χάρις δέ τις ἦν ἐπανθοῦσα τῷ σώmicroατι καὶ σκέπουσα τὸ τῆς γυmicroνώσεως ἀκαλλές τοῦτο δὲ microικροῦ δεῖν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ καὶ πράγmicroασι καὶ ῥήmicroασι προεφήτευσεν ὁ ἅγιος φιλοφρονησάmicroενος τοὺς παρόντας δείπνῳ παρὰ τὸ σύνηθες καὶ εἰπών bdquoτί γὰρ οἴδαmicroεν εἰ πάλιν πρὸ τοῦ θανάτου συνάγει πάντας ἡmicroᾶς εἰς ἓν ἑστία καὶ τράπεζαldquo (3) Εἶτα λαβόντες ἀναιροῦσι τὸν συνοικοῦντα τῷ γέροντι καὶ αὐτὸν παλαιὸν ὄντα τῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πόνοις τῆς ἀσκήσεως οὐ microετρίως ἐκτετρυχωmicroένον καὶ αὖθις τὸν τούτοις διακονούmicroενον παῖδα τρόπῳ τοιῷδε συναγαγεῖν αὐτῷ τινα τῶν ἐκχεθέντων ἀκροδρύων εἷς τῶν βαρβάρων προσέταξε κἀ- κεῖνος πρὸς τὸ ἀρέσκον τῷ ἐπιτάξαντι σπουδαίως καθεσθεὶς τὸν κόλπον ὑφήπλωσε ταῖς χερσίν ἐφέλκων τὰ παρακείmicroενα ὡς προστέτακτο πάν- τως τὴν σπουδὴν ἐνδεικνύmicroενος πρὸς ἀρέσκειαν ὡς ἐπιτήδειος εἰς διακο- νίαν νοmicroίζων τούτῳ ὠνεῖσθαι τὸ ζῆν εἰ φανείη σπουδαῖος ἀλλrsquo οὐδὲν ὤνησεν οὐδὲ βαρβαρικὴν ἐmicroάλαξεν ὠmicroότητα πρὸς ἡmicroερότητα λογισmicroοῦ τοῦ εἰκότος οὖσαν microακράν ἄλλος γὰρ ὄπισθεν παρεστὼς τοῦ κολεοῦ τὸ ξίφος εἷλκε λαθραίως ὁ δὲ εἴτε αἰσθόmicroενος τούτου σπωmicroένου εἴτε καὶ ὑπονοήσας τὴν ἀναίρεσιν ὡς ἐπτοηmicroένος τῷ θορύβῳ πρὸς τοῦτο περιάγει microικρὸν εἰς τοὐπίσω τεταραγmicroένον τῷ φόβῳ τὸ πρόσωπον καὶ ὁ ἐφεστὼς ἐφόβησε κραυγῇ τε αὐτὸν βαρβαρικῇ καὶ τῇ τῆς ὄψεως διαστροφῇ καὶ οὕτως ὁ microὲν ἐπὶ τῆς κατακλεῖδος ἐρείσας τὸ ξίφος ὀρθὸν ὦσεν πολλῇ δυ- νάmicroει ἀπὸ τοῦ ἡπατικοῦ κρεmicroαστῆρος ἐπὶ τὸν θώρακα ὁ δὲ πρὶν ἀνασπα- σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ καιρίῳ τῆς πληγῆς οὐ φθάσας γνῶναι τὸν θάνατον ταχέως ἐξελόντα τὴν ψυχὴν τῶν ἀγγείων τοῦ σώmicroατος καὶ δεσmicroῶν ἀθρόως αὐτὴν ἀπολύσαντα ὧν microόλις ἀναχωρεῖ πλοκαῖς βιαίοις συνδεδεmicroένη (20) (4) Τοὺς δὲ λοιποὺς ἡmicroᾶς οὐκ οἶδα τί παθόντες ἀπελαύνουσι φεύγειν τῷ σχήmicroατι τῆς χειρὸς ἐπιτρέποντες ἔτι δὲ ἦσαν ἐν αὐταῖς κατέχοντες ᾑmicroαγ- microένα τὰ ξίφη καὶ οἱ microὲν ἄλλοι διὰ τῶν φαράγγων ἔτρεχον τὸ ὄρος κατα-

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

13

πέτρας λιmicroένος πλησίον ταύτας φυλάσσεσθαι συmicroβουλεύοντες microετὰ τὸν πολὺν τοῦ πλοῦ κάmicroατον καὶ τὴν τῶν κυmicroάτων microάχην εἰς ἔσχατον φερού- σας καὶ ὀλέθριον κίνδυνον τοὺς ἐν ταῖς τῶν παθῶν τρικυmicroίαις καὶ ζάλαις τῶν ἀκαθάρτων λογισmicroῶν οὐ ναυαγήσαντας (14) Ὥσπερ γὰρ οἱ ἐν τοῖς πελαγίοις χειmicroῶσι διὰ τὴν ἐπαλληλίαν τῶν κυ- microάτων καὶ τὴν τῶν πνευmicroάτων ἐπήρειαν ἐγρηγορέναι καὶ νήφειν ἀναγκά- ζονται πλησίον ὄντας τοὺς κινδύνους φοβούmicroενοι περὶ δὲ τοὺς λιmicroένας ἔστιν ὅτε γαληνιασθέντες κεκρυmicromicroένοις προσπταίουσι τοῖς βράχεσιν ἀmicroε- ριmicroνίᾳ χαυνούmicroενοι λογισmicroοῦ τὴν ἐν ταῖς θαλαττίαις ζάλαις οὐκ ἀπολο- microένην ἐmicroπορίαν παρrsquo αὐτὸ τοῦ ὅρmicroου τὸ στόmicroιον κενοῦντες ἀθρόον ἅπασαν ὁmicroοῦ οὕτως οἱ πρὸς τὰς τῶν πειρασmicroῶν οὐ καmicroφθέντες προσβολάς ἀλλrsquo ἀσκήσει καὶ καρτερίᾳ παρελθόντες ἀβλαβῶς microετὰ τὴν νίκην πολ- λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον λάκις τῇ τῶν κατωρθωmicroένων ἕξει θαρρήσαντες ἢ κατὰ τῶν ἀmicroελέστερον διακεῖσθαι δοκούντων ἐπαρθέντες microικρὸν διrsquo ἀπόνοιαν δίκην ἀθλητῶν περὶ τοὺς στεφάνους αὐτοὺς καὶ τὰ ἔπαθλα καταπεσόντες πτῶmicroα δυσανα- microάχητον καὶ πρὸς διόρθωσιν ἀmicroήχανον ἢ πλωτήρων microετὰ τὸ διανῦσαι τὸν microακρὸν καὶ φοβερὸν πλοῦν τὸν φόρτον κενώσαντες καὶ τὸν microετὰ microόχθου κατrsquo ὀλίγον πεπορισmicroένον πλοῦτον ὑφrsquo ἓν ζηmicroιωθέντες ἀκαίρως καὶ microέmicro- ψεις ἐπὶ τῇ ζηmicroίᾳ τῆς ῥαθυmicroίας ἐκδεχόmicroενοι (15) Κενοδοξία γὰρ ἀποστερεῖ microὲν ἴσως τοὺς microισθοὺς τῶν ἔργων καὶ τὴν ἐργασίαν ποιεῖ τοῖς microοχθοῦσιν ἀνόνητον ὑπερηφανία δὲ microετὰ τῆς ζηmicroίας φέρει καὶ microέγαν ἐπὶ τῇ περιαυτίᾳ τὸν κίνδυνον τὸν συνεργὸν τῶν καλῶν ἀθετοῦσα θεὸν καὶ ἑαυτῇ τῶν κατορθωmicroάτων ἐπιγράφουσα τὴν δύναmicroιν οὕτως οὖν περὶ microὲν ἐκείνων ὁ προφήτης φησὶν ὅτι bdquoὁ συνάγων τοὺς microισθοὺς συνήγαγεν εἰς ἀπόδεσmicroον τετρυπηmicroένονldquo οὔπω ἀποβαλλοmicroένους καὶ ἤδη ἐκρέοντας οὐ χρονίζοντας ἐν τῷ ἀποδέσmicroῳ ἀλλrsquo ὀξέως τὸν δεσmicroὸν παρα- τρέχοντας πλέον κεχηνυίας τῆς ἐκβαλλούσης ὀπῆς παρὰ τὴν εἰσδεχοmicroένην τὰ βαλλόmicroενα τοιαύτη γὰρ ἡ κενοδοξία συντρέχουσαν ἔχει τῷ κέρδει τὴν ἀπώλειαν ἐν αὐτῷ τῷ ἔργῳ ἀφανίζουσα τῇ σκαιότητι τῆς διαθέσεως τὸ γινόmicroενον ὁ δὲ παροιmicroιαστὴς περὶ τῶν ἄλλων bdquoκύριοςldquo φησίν bdquoὑπερ- ηφάνοις ἀντιτάσσεταιldquo ἐχθρὸν ἀντικαθιστῶν δυσmicroενῆ τὸν ἠθετηmicroένον τοῖς ἀθετήσασι (16) ∆ιὰ τοῦτο τοὺς πολίτας ἐκείνης ἀναλογιζόmicroενοι τῆς ἐρήmicroου Μωυσέα καὶ Ἠλίαν τούτων ἀσκοῦνται τὸ ἄτυφον ὧν οἰκοῦσι τὴν χώραν microιmicroεῖσθαι τὴν ἀρετὴν αὐτῶν ἡγούmicroενοι δίκαιον οὔτε γὰρ Μωυσέα πρὸς ἀλαζονείαν τῆς ἀρχῆς ἐπῆρε τὸ microέγεθος οὔτε Ἠλίαν τὸ τῆς θυσίας ἐφύσησε θαῦmicroα πρὸς ἀπόνοιαν ἔmicroειναν δὲ τὴν αὐτὴν ἀεὶ φυλάξαντες ἐν παντὶ καιρῷ κατάστασιν

14

οὐ συmicromicroεταβαλόντες τῇ microεταβολῇ τῶν πραγmicroάτων τὸ φρόνηmicroα ἐν ταύτῃ Μωυσῆς microὲν τὴν Αἰγυπτίων ἀποδιδράσκων ἐπιβουλὴν καὶ τὰ τοῦ Ἰόθορ πρόβατα νέmicroων τῆς θαυmicroαστῆς ἐκείνης ὄψεως γέγονε θεατής τοῦ παmicro- φάγου πυρὸς τότε microαθὼν τὸ τῆς βάτου φρύγανον εὐτονώτερον καὶ χλόην ἰδὼν ἀνθοῦσαν ἐν microέσῃ φλογί ὕστερον δὲ τὸν λαὸν ἐπανάγων ἐν τούτῳ τῷ ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ίστατο κατὰ συγγένειαν τῆς φύσεως εἰς ὅλον τὸ γένος διελθούσης τῆς χάριτος ἔλαmicroψαν γὰρ ἐπὶ τῆς λυχνίας τεθέντες οἱ θεσmicroοὶ τῆς πολιτείας κἂν ἦσαν ὑπὸ τῷ microοδίῳ τῆς λέξεως κεκρυmicromicroένοι πρὸ τῆς σαφηνείας ποτέ (17) ὁ δὲ Ἠλίας ἐνθάδε ἧκε τὴν Ἰεζάβελ φυγὼν καὶ ἐν ταύτῃ καθευδήσας τῇ γῇ τὸν ὀλυρίτην ἄρτον καὶ τὸν καmicroψάκην διαναστὰς εὗρε τοῦ ὕδατος τοῦ- τό τε τὸ σπήλαιον ᾤκησε microηλωτῇ τὸ σῶmicroα ἠmicroφιεσmicroένος τῷ ἀρχαίῳ τῶν προγόνων ἐνδύmicroατι καὶ εἶδεν ὧδε θεὸν ἐν αὔρᾳ λεπτῇ καὶ φωνῆς ἤκουσε θεσπιζούσης τὰ δόξαντα (18) τῆς δὲ καρτερίας καὶ ὑποmicroονῆς τῶν ἀνδρῶν τε- λευταῖον καὶ πρῶτον τεκmicroήριον ἐκείνην οἰκοῦσι διὰ βίου τὴν ἔρηmicroον ἣν οἱ Ἰσραηλῖται παρελθόντες microόνον ἐγόγγυσαν ἑτοίmicroην ἐξ οὐρανοῦ σιτούmicroενοι ἀmicroβροσίαν τροφὴν καὶ τῇ τραπέζῃ microεmicroψάmicroενοι ἐκεῖνοι τεσσαράκοντα ἡmicroε- ρῶν τὴν ἀπουσίαν τοῦ ἐπιστατοῦντος οὐκ ἤνεγκαν οὐδὲ ἔγνωσαν δεόντως οἰκονοmicroῆσαι τῆς ἐλευθερίας τὸ αὐτεξούσιον ἀλλrsquo ἀπέστησαν ταχέως τῇ ἀδείᾳ καταχρησάmicroενοι πρὸς ἀσέβειαν οὗτοι πάντα τὸν χρόνον ἐmicroφιλοσο- φοῦσι τῇ ἐρηmicroίᾳ τῶν ἀναγκαίων σπανίζοντες ἑαυτοῖς ὄντες τῆς εὐσεβείας διδάσκαλοι 4 (1) Ἀλλrsquo οὕτω διακειmicroένοις καὶ οὕτω θεραπεύουσι τὸ θεῖον ἐξαίφνης οὐκ ἐλπισθεῖσα καθάπερ θύελλά ποθεν φάλαγξ ἐπιπίπτει βαρβαρική καὶ περὶ βαθὺν ὄρθρον ἄρτι τῶν ἱερῶν παυσαmicroένοις ὕmicroνων ἐπῆλθον τοῖς θεοσε- βέσιν οἱ ἄνοmicroοι ἔτυχον δὲ κἀγὼ microετὰ τοῦ παιδὸς εὑρεθεὶς ἐκεῖ κατεληλύ- θειν γὰρ ἀπὸ τοῦ ἁγίου ὄρους ἐπισκεψόmicroενος τοὺς ἐν τῇ βάτῳ ἁγίους εἰωθὼς τοῦτο πάλαι ποιεῖν καὶ microαινοmicroένων δίκην κυνῶν εἰσδραmicroόντες ἁρπάζοντες καὶ βοῶντες ἄσηmicroα συναγαγόντες τε ὅσα πρὸς τροφὴν ηὐτρέ- πιστο χειmicroερινήνmdashψύγουσι γὰρ τῶν ἀκροδρύων τὰ χρήσιmicroα καὶ δια- microένειν δυνάmicroενα τῇ τοιαύτῃ φυλάττοντες χρείᾳmdashἡmicroᾶς αὐτοὺς κοmicroίζειν ποιήσαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀποδύσαντες τῶν κεντωνίων γυmicroνοὺς πρὸς σφαγὴν στοιχηδὸν διατάττουσι τοὺς ἡλικίᾳ προέχοντας (2) εἶτα περιστάντες ἕλκουσι τὰ ξίφη τεθυmicroωmicroένοι καὶ τὸ βλέmicromicroα πυρωπὸν πλαγίως ὑπελίττοντες τείνειν τε πρῶτον τῷ ἱερεῖ τοῦ ἁγίου τόπου τὸν αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ-

15

αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ- τόνmdashἄλλος δrsquo ἐπrsquo ἄλλῳ τὰ ξίφη ἑκατέρωθεν εἰσπλήξαντες κατὰ τῶν microεταφρένων οὔτε προσοιmicroώξαντα τῇ ὀδύνῃ οὔτε διαστρέψαντα τὸ πρόσ- ωπον καὶ ἴχνος ἐπὶ τούτου τοῦ ἀλγήmicroατος ἐmicroφήναντα σφραγισάmicroενον δὲ microόνον καὶ bdquoεὐλογητὸς κύριοςldquo προσειπόντα ψιθυρισmicroῷ τοῦ στόmicroατος καὶ ἡ microὲν microία πληγὴ ἀπὸ τοῦ microεταφρένου ἕως microέχρι τῆς σιαγόνος ἐχώρησε διελθοῦσα τὸ οὖς ἡ δὲ ἑτέρα ἀπὸ τοῦ ὤmicroου κατέλαβε τὸν microαζόν καὶ οὕτως ὁ microακάριος ἠρέmicroα δινηθεὶς κατέπεσεν ἐπὶ σχήmicroατος εὐπρεποῦς οὐδὲν οὔτε ἀναιρέσεως οὔτε γυmicroνότητος ἐπιδειξάmicroενος ἄσχηmicroον χάρις δέ τις ἦν ἐπανθοῦσα τῷ σώmicroατι καὶ σκέπουσα τὸ τῆς γυmicroνώσεως ἀκαλλές τοῦτο δὲ microικροῦ δεῖν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ καὶ πράγmicroασι καὶ ῥήmicroασι προεφήτευσεν ὁ ἅγιος φιλοφρονησάmicroενος τοὺς παρόντας δείπνῳ παρὰ τὸ σύνηθες καὶ εἰπών bdquoτί γὰρ οἴδαmicroεν εἰ πάλιν πρὸ τοῦ θανάτου συνάγει πάντας ἡmicroᾶς εἰς ἓν ἑστία καὶ τράπεζαldquo (3) Εἶτα λαβόντες ἀναιροῦσι τὸν συνοικοῦντα τῷ γέροντι καὶ αὐτὸν παλαιὸν ὄντα τῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πόνοις τῆς ἀσκήσεως οὐ microετρίως ἐκτετρυχωmicroένον καὶ αὖθις τὸν τούτοις διακονούmicroενον παῖδα τρόπῳ τοιῷδε συναγαγεῖν αὐτῷ τινα τῶν ἐκχεθέντων ἀκροδρύων εἷς τῶν βαρβάρων προσέταξε κἀ- κεῖνος πρὸς τὸ ἀρέσκον τῷ ἐπιτάξαντι σπουδαίως καθεσθεὶς τὸν κόλπον ὑφήπλωσε ταῖς χερσίν ἐφέλκων τὰ παρακείmicroενα ὡς προστέτακτο πάν- τως τὴν σπουδὴν ἐνδεικνύmicroενος πρὸς ἀρέσκειαν ὡς ἐπιτήδειος εἰς διακο- νίαν νοmicroίζων τούτῳ ὠνεῖσθαι τὸ ζῆν εἰ φανείη σπουδαῖος ἀλλrsquo οὐδὲν ὤνησεν οὐδὲ βαρβαρικὴν ἐmicroάλαξεν ὠmicroότητα πρὸς ἡmicroερότητα λογισmicroοῦ τοῦ εἰκότος οὖσαν microακράν ἄλλος γὰρ ὄπισθεν παρεστὼς τοῦ κολεοῦ τὸ ξίφος εἷλκε λαθραίως ὁ δὲ εἴτε αἰσθόmicroενος τούτου σπωmicroένου εἴτε καὶ ὑπονοήσας τὴν ἀναίρεσιν ὡς ἐπτοηmicroένος τῷ θορύβῳ πρὸς τοῦτο περιάγει microικρὸν εἰς τοὐπίσω τεταραγmicroένον τῷ φόβῳ τὸ πρόσωπον καὶ ὁ ἐφεστὼς ἐφόβησε κραυγῇ τε αὐτὸν βαρβαρικῇ καὶ τῇ τῆς ὄψεως διαστροφῇ καὶ οὕτως ὁ microὲν ἐπὶ τῆς κατακλεῖδος ἐρείσας τὸ ξίφος ὀρθὸν ὦσεν πολλῇ δυ- νάmicroει ἀπὸ τοῦ ἡπατικοῦ κρεmicroαστῆρος ἐπὶ τὸν θώρακα ὁ δὲ πρὶν ἀνασπα- σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ καιρίῳ τῆς πληγῆς οὐ φθάσας γνῶναι τὸν θάνατον ταχέως ἐξελόντα τὴν ψυχὴν τῶν ἀγγείων τοῦ σώmicroατος καὶ δεσmicroῶν ἀθρόως αὐτὴν ἀπολύσαντα ὧν microόλις ἀναχωρεῖ πλοκαῖς βιαίοις συνδεδεmicroένη (20) (4) Τοὺς δὲ λοιποὺς ἡmicroᾶς οὐκ οἶδα τί παθόντες ἀπελαύνουσι φεύγειν τῷ σχήmicroατι τῆς χειρὸς ἐπιτρέποντες ἔτι δὲ ἦσαν ἐν αὐταῖς κατέχοντες ᾑmicroαγ- microένα τὰ ξίφη καὶ οἱ microὲν ἄλλοι διὰ τῶν φαράγγων ἔτρεχον τὸ ὄρος κατα-

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

14

οὐ συmicromicroεταβαλόντες τῇ microεταβολῇ τῶν πραγmicroάτων τὸ φρόνηmicroα ἐν ταύτῃ Μωυσῆς microὲν τὴν Αἰγυπτίων ἀποδιδράσκων ἐπιβουλὴν καὶ τὰ τοῦ Ἰόθορ πρόβατα νέmicroων τῆς θαυmicroαστῆς ἐκείνης ὄψεως γέγονε θεατής τοῦ παmicro- φάγου πυρὸς τότε microαθὼν τὸ τῆς βάτου φρύγανον εὐτονώτερον καὶ χλόην ἰδὼν ἀνθοῦσαν ἐν microέσῃ φλογί ὕστερον δὲ τὸν λαὸν ἐπανάγων ἐν τούτῳ τῷ ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ὄρει νοmicroοθέτης τότε microὲν microόνου τοῦ Ἰουδαϊκοῦ νῦν δὲ παντὸς ἔθνους καθ- ίστατο κατὰ συγγένειαν τῆς φύσεως εἰς ὅλον τὸ γένος διελθούσης τῆς χάριτος ἔλαmicroψαν γὰρ ἐπὶ τῆς λυχνίας τεθέντες οἱ θεσmicroοὶ τῆς πολιτείας κἂν ἦσαν ὑπὸ τῷ microοδίῳ τῆς λέξεως κεκρυmicromicroένοι πρὸ τῆς σαφηνείας ποτέ (17) ὁ δὲ Ἠλίας ἐνθάδε ἧκε τὴν Ἰεζάβελ φυγὼν καὶ ἐν ταύτῃ καθευδήσας τῇ γῇ τὸν ὀλυρίτην ἄρτον καὶ τὸν καmicroψάκην διαναστὰς εὗρε τοῦ ὕδατος τοῦ- τό τε τὸ σπήλαιον ᾤκησε microηλωτῇ τὸ σῶmicroα ἠmicroφιεσmicroένος τῷ ἀρχαίῳ τῶν προγόνων ἐνδύmicroατι καὶ εἶδεν ὧδε θεὸν ἐν αὔρᾳ λεπτῇ καὶ φωνῆς ἤκουσε θεσπιζούσης τὰ δόξαντα (18) τῆς δὲ καρτερίας καὶ ὑποmicroονῆς τῶν ἀνδρῶν τε- λευταῖον καὶ πρῶτον τεκmicroήριον ἐκείνην οἰκοῦσι διὰ βίου τὴν ἔρηmicroον ἣν οἱ Ἰσραηλῖται παρελθόντες microόνον ἐγόγγυσαν ἑτοίmicroην ἐξ οὐρανοῦ σιτούmicroενοι ἀmicroβροσίαν τροφὴν καὶ τῇ τραπέζῃ microεmicroψάmicroενοι ἐκεῖνοι τεσσαράκοντα ἡmicroε- ρῶν τὴν ἀπουσίαν τοῦ ἐπιστατοῦντος οὐκ ἤνεγκαν οὐδὲ ἔγνωσαν δεόντως οἰκονοmicroῆσαι τῆς ἐλευθερίας τὸ αὐτεξούσιον ἀλλrsquo ἀπέστησαν ταχέως τῇ ἀδείᾳ καταχρησάmicroενοι πρὸς ἀσέβειαν οὗτοι πάντα τὸν χρόνον ἐmicroφιλοσο- φοῦσι τῇ ἐρηmicroίᾳ τῶν ἀναγκαίων σπανίζοντες ἑαυτοῖς ὄντες τῆς εὐσεβείας διδάσκαλοι 4 (1) Ἀλλrsquo οὕτω διακειmicroένοις καὶ οὕτω θεραπεύουσι τὸ θεῖον ἐξαίφνης οὐκ ἐλπισθεῖσα καθάπερ θύελλά ποθεν φάλαγξ ἐπιπίπτει βαρβαρική καὶ περὶ βαθὺν ὄρθρον ἄρτι τῶν ἱερῶν παυσαmicroένοις ὕmicroνων ἐπῆλθον τοῖς θεοσε- βέσιν οἱ ἄνοmicroοι ἔτυχον δὲ κἀγὼ microετὰ τοῦ παιδὸς εὑρεθεὶς ἐκεῖ κατεληλύ- θειν γὰρ ἀπὸ τοῦ ἁγίου ὄρους ἐπισκεψόmicroενος τοὺς ἐν τῇ βάτῳ ἁγίους εἰωθὼς τοῦτο πάλαι ποιεῖν καὶ microαινοmicroένων δίκην κυνῶν εἰσδραmicroόντες ἁρπάζοντες καὶ βοῶντες ἄσηmicroα συναγαγόντες τε ὅσα πρὸς τροφὴν ηὐτρέ- πιστο χειmicroερινήνmdashψύγουσι γὰρ τῶν ἀκροδρύων τὰ χρήσιmicroα καὶ δια- microένειν δυνάmicroενα τῇ τοιαύτῃ φυλάττοντες χρείᾳmdashἡmicroᾶς αὐτοὺς κοmicroίζειν ποιήσαντες ἐξάγουσι τῆς ἐκκλησίας καὶ ἀποδύσαντες τῶν κεντωνίων γυmicroνοὺς πρὸς σφαγὴν στοιχηδὸν διατάττουσι τοὺς ἡλικίᾳ προέχοντας (2) εἶτα περιστάντες ἕλκουσι τὰ ξίφη τεθυmicroωmicroένοι καὶ τὸ βλέmicromicroα πυρωπὸν πλαγίως ὑπελίττοντες τείνειν τε πρῶτον τῷ ἱερεῖ τοῦ ἁγίου τόπου τὸν αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ-

15

αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ- τόνmdashἄλλος δrsquo ἐπrsquo ἄλλῳ τὰ ξίφη ἑκατέρωθεν εἰσπλήξαντες κατὰ τῶν microεταφρένων οὔτε προσοιmicroώξαντα τῇ ὀδύνῃ οὔτε διαστρέψαντα τὸ πρόσ- ωπον καὶ ἴχνος ἐπὶ τούτου τοῦ ἀλγήmicroατος ἐmicroφήναντα σφραγισάmicroενον δὲ microόνον καὶ bdquoεὐλογητὸς κύριοςldquo προσειπόντα ψιθυρισmicroῷ τοῦ στόmicroατος καὶ ἡ microὲν microία πληγὴ ἀπὸ τοῦ microεταφρένου ἕως microέχρι τῆς σιαγόνος ἐχώρησε διελθοῦσα τὸ οὖς ἡ δὲ ἑτέρα ἀπὸ τοῦ ὤmicroου κατέλαβε τὸν microαζόν καὶ οὕτως ὁ microακάριος ἠρέmicroα δινηθεὶς κατέπεσεν ἐπὶ σχήmicroατος εὐπρεποῦς οὐδὲν οὔτε ἀναιρέσεως οὔτε γυmicroνότητος ἐπιδειξάmicroενος ἄσχηmicroον χάρις δέ τις ἦν ἐπανθοῦσα τῷ σώmicroατι καὶ σκέπουσα τὸ τῆς γυmicroνώσεως ἀκαλλές τοῦτο δὲ microικροῦ δεῖν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ καὶ πράγmicroασι καὶ ῥήmicroασι προεφήτευσεν ὁ ἅγιος φιλοφρονησάmicroενος τοὺς παρόντας δείπνῳ παρὰ τὸ σύνηθες καὶ εἰπών bdquoτί γὰρ οἴδαmicroεν εἰ πάλιν πρὸ τοῦ θανάτου συνάγει πάντας ἡmicroᾶς εἰς ἓν ἑστία καὶ τράπεζαldquo (3) Εἶτα λαβόντες ἀναιροῦσι τὸν συνοικοῦντα τῷ γέροντι καὶ αὐτὸν παλαιὸν ὄντα τῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πόνοις τῆς ἀσκήσεως οὐ microετρίως ἐκτετρυχωmicroένον καὶ αὖθις τὸν τούτοις διακονούmicroενον παῖδα τρόπῳ τοιῷδε συναγαγεῖν αὐτῷ τινα τῶν ἐκχεθέντων ἀκροδρύων εἷς τῶν βαρβάρων προσέταξε κἀ- κεῖνος πρὸς τὸ ἀρέσκον τῷ ἐπιτάξαντι σπουδαίως καθεσθεὶς τὸν κόλπον ὑφήπλωσε ταῖς χερσίν ἐφέλκων τὰ παρακείmicroενα ὡς προστέτακτο πάν- τως τὴν σπουδὴν ἐνδεικνύmicroενος πρὸς ἀρέσκειαν ὡς ἐπιτήδειος εἰς διακο- νίαν νοmicroίζων τούτῳ ὠνεῖσθαι τὸ ζῆν εἰ φανείη σπουδαῖος ἀλλrsquo οὐδὲν ὤνησεν οὐδὲ βαρβαρικὴν ἐmicroάλαξεν ὠmicroότητα πρὸς ἡmicroερότητα λογισmicroοῦ τοῦ εἰκότος οὖσαν microακράν ἄλλος γὰρ ὄπισθεν παρεστὼς τοῦ κολεοῦ τὸ ξίφος εἷλκε λαθραίως ὁ δὲ εἴτε αἰσθόmicroενος τούτου σπωmicroένου εἴτε καὶ ὑπονοήσας τὴν ἀναίρεσιν ὡς ἐπτοηmicroένος τῷ θορύβῳ πρὸς τοῦτο περιάγει microικρὸν εἰς τοὐπίσω τεταραγmicroένον τῷ φόβῳ τὸ πρόσωπον καὶ ὁ ἐφεστὼς ἐφόβησε κραυγῇ τε αὐτὸν βαρβαρικῇ καὶ τῇ τῆς ὄψεως διαστροφῇ καὶ οὕτως ὁ microὲν ἐπὶ τῆς κατακλεῖδος ἐρείσας τὸ ξίφος ὀρθὸν ὦσεν πολλῇ δυ- νάmicroει ἀπὸ τοῦ ἡπατικοῦ κρεmicroαστῆρος ἐπὶ τὸν θώρακα ὁ δὲ πρὶν ἀνασπα- σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ καιρίῳ τῆς πληγῆς οὐ φθάσας γνῶναι τὸν θάνατον ταχέως ἐξελόντα τὴν ψυχὴν τῶν ἀγγείων τοῦ σώmicroατος καὶ δεσmicroῶν ἀθρόως αὐτὴν ἀπολύσαντα ὧν microόλις ἀναχωρεῖ πλοκαῖς βιαίοις συνδεδεmicroένη (20) (4) Τοὺς δὲ λοιποὺς ἡmicroᾶς οὐκ οἶδα τί παθόντες ἀπελαύνουσι φεύγειν τῷ σχήmicroατι τῆς χειρὸς ἐπιτρέποντες ἔτι δὲ ἦσαν ἐν αὐταῖς κατέχοντες ᾑmicroαγ- microένα τὰ ξίφη καὶ οἱ microὲν ἄλλοι διὰ τῶν φαράγγων ἔτρεχον τὸ ὄρος κατα-

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

15

αὐχένα προστάξαντες ἐπιφέρουσιν οὐκ ἄmicroφωmdashδύο γὰρ ἦσαν οἱ περὶ αὐ- τόνmdashἄλλος δrsquo ἐπrsquo ἄλλῳ τὰ ξίφη ἑκατέρωθεν εἰσπλήξαντες κατὰ τῶν microεταφρένων οὔτε προσοιmicroώξαντα τῇ ὀδύνῃ οὔτε διαστρέψαντα τὸ πρόσ- ωπον καὶ ἴχνος ἐπὶ τούτου τοῦ ἀλγήmicroατος ἐmicroφήναντα σφραγισάmicroενον δὲ microόνον καὶ bdquoεὐλογητὸς κύριοςldquo προσειπόντα ψιθυρισmicroῷ τοῦ στόmicroατος καὶ ἡ microὲν microία πληγὴ ἀπὸ τοῦ microεταφρένου ἕως microέχρι τῆς σιαγόνος ἐχώρησε διελθοῦσα τὸ οὖς ἡ δὲ ἑτέρα ἀπὸ τοῦ ὤmicroου κατέλαβε τὸν microαζόν καὶ οὕτως ὁ microακάριος ἠρέmicroα δινηθεὶς κατέπεσεν ἐπὶ σχήmicroατος εὐπρεποῦς οὐδὲν οὔτε ἀναιρέσεως οὔτε γυmicroνότητος ἐπιδειξάmicroενος ἄσχηmicroον χάρις δέ τις ἦν ἐπανθοῦσα τῷ σώmicroατι καὶ σκέπουσα τὸ τῆς γυmicroνώσεως ἀκαλλές τοῦτο δὲ microικροῦ δεῖν ἐν τῇ ἑσπέρᾳ καὶ πράγmicroασι καὶ ῥήmicroασι προεφήτευσεν ὁ ἅγιος φιλοφρονησάmicroενος τοὺς παρόντας δείπνῳ παρὰ τὸ σύνηθες καὶ εἰπών bdquoτί γὰρ οἴδαmicroεν εἰ πάλιν πρὸ τοῦ θανάτου συνάγει πάντας ἡmicroᾶς εἰς ἓν ἑστία καὶ τράπεζαldquo (3) Εἶτα λαβόντες ἀναιροῦσι τὸν συνοικοῦντα τῷ γέροντι καὶ αὐτὸν παλαιὸν ὄντα τῷ χρόνῳ καὶ τοῖς πόνοις τῆς ἀσκήσεως οὐ microετρίως ἐκτετρυχωmicroένον καὶ αὖθις τὸν τούτοις διακονούmicroενον παῖδα τρόπῳ τοιῷδε συναγαγεῖν αὐτῷ τινα τῶν ἐκχεθέντων ἀκροδρύων εἷς τῶν βαρβάρων προσέταξε κἀ- κεῖνος πρὸς τὸ ἀρέσκον τῷ ἐπιτάξαντι σπουδαίως καθεσθεὶς τὸν κόλπον ὑφήπλωσε ταῖς χερσίν ἐφέλκων τὰ παρακείmicroενα ὡς προστέτακτο πάν- τως τὴν σπουδὴν ἐνδεικνύmicroενος πρὸς ἀρέσκειαν ὡς ἐπιτήδειος εἰς διακο- νίαν νοmicroίζων τούτῳ ὠνεῖσθαι τὸ ζῆν εἰ φανείη σπουδαῖος ἀλλrsquo οὐδὲν ὤνησεν οὐδὲ βαρβαρικὴν ἐmicroάλαξεν ὠmicroότητα πρὸς ἡmicroερότητα λογισmicroοῦ τοῦ εἰκότος οὖσαν microακράν ἄλλος γὰρ ὄπισθεν παρεστὼς τοῦ κολεοῦ τὸ ξίφος εἷλκε λαθραίως ὁ δὲ εἴτε αἰσθόmicroενος τούτου σπωmicroένου εἴτε καὶ ὑπονοήσας τὴν ἀναίρεσιν ὡς ἐπτοηmicroένος τῷ θορύβῳ πρὸς τοῦτο περιάγει microικρὸν εἰς τοὐπίσω τεταραγmicroένον τῷ φόβῳ τὸ πρόσωπον καὶ ὁ ἐφεστὼς ἐφόβησε κραυγῇ τε αὐτὸν βαρβαρικῇ καὶ τῇ τῆς ὄψεως διαστροφῇ καὶ οὕτως ὁ microὲν ἐπὶ τῆς κατακλεῖδος ἐρείσας τὸ ξίφος ὀρθὸν ὦσεν πολλῇ δυ- νάmicroει ἀπὸ τοῦ ἡπατικοῦ κρεmicroαστῆρος ἐπὶ τὸν θώρακα ὁ δὲ πρὶν ἀνασπα- σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ σθῆναι τοῦτο ἀνατραπεὶς ἔκειτο νεκρός εἴτε δειλίᾳ προθανὼν εἴτε καὶ τῷ καιρίῳ τῆς πληγῆς οὐ φθάσας γνῶναι τὸν θάνατον ταχέως ἐξελόντα τὴν ψυχὴν τῶν ἀγγείων τοῦ σώmicroατος καὶ δεσmicroῶν ἀθρόως αὐτὴν ἀπολύσαντα ὧν microόλις ἀναχωρεῖ πλοκαῖς βιαίοις συνδεδεmicroένη (20) (4) Τοὺς δὲ λοιποὺς ἡmicroᾶς οὐκ οἶδα τί παθόντες ἀπελαύνουσι φεύγειν τῷ σχήmicroατι τῆς χειρὸς ἐπιτρέποντες ἔτι δὲ ἦσαν ἐν αὐταῖς κατέχοντες ᾑmicroαγ- microένα τὰ ξίφη καὶ οἱ microὲν ἄλλοι διὰ τῶν φαράγγων ἔτρεχον τὸ ὄρος κατα-

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

16

λαβεῖν ἐπειγόmicroενοιmdashοὐ προσβαίνουσι γὰρ ἐκείνῳ δόξῃ τοῦ τὸν θεὸν ἐπrsquo αὐτῷ στῆναι καὶ χρηmicroατίσαι ποτὲ τῷ λαῷmdash ἐγὼ δrsquo ἐπεπήγειν ἀχα- νὴς ἀmicroηχανίᾳ κρατούmicroενος καὶ τοῖς σπλάγχνοις τοῦ microειρακίου συνδεδε- microένος ἀναχωρεῖν οὐκ ἐδυνάmicroην οὐδrsquo ἠγάπων τὸ σῴζεσθαι τῷ δεσmicroῷ πε- πεδηmicroένος τῆς φύσεως ἕως ἐννεύων τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁ παῖς καὶ ἀναχωρεῖν διασηmicroαίνων microόλις ἔπεισεν ἀπελθεῖν (5) καὶ οἱ microὲν πόδες ἐχώρουν ἐπὶ τὰ πρόσω καὶ τούτοις οὐκ οἶδrsquo ὅπως τὸ πᾶν ἠκολούθει σῶmicroα φερόmicroενον ἡ δὲ καρδία οὐκ ἤθελεν ἀπελθεῖν συνεχῶς ἐπὶ τὸν παῖδα τὸ πρόσωπον ἐπι- στρέφουσα καὶ τὴν βολὴν τῶν ὀφθαλmicroῶν συνάγειν πρὸς ἑαυτὴν οὐδαmicroῶς δυναmicroένη οὐ πρὸς βάδην ἀσχολουmicroένη ἀλλrsquo ἐπὶ νῶτα τετραmicromicroένη ἐλεει- νῶς ἐχώρουν δὴ οὖν κἀγὼ πρὸς τὸ ὄρος τοῖς ἡγουmicroένοις ἑπόmicroενος καὶ ἀποσκοπήσας καθεώρων ἀπαγόmicroενον τὸν microέλεον παῖδα καὶ αὐτὸν οὐ παρρησίᾳ περιβλεπόmicroενον κλέπτοντα δὲ τοὺς ἀπάγοντας τὴν ὡς ἐmicroὲ λα- θραίαν ἐπιστροφήν τοιοῦτος γὰρ ὁ δεσmicroὸς τῆς φύσεως οὐ λύεται χωρι- σmicroῷ τῶν σωmicroάτων ἀλλrsquo ἐπιτείνεται πρὸς τὸ κραταιότερον ὅταν γὰρ ἡ ψυχὴ ἐγγὺς microὴ ἔχῃ τὸ ποθούmicroενον ἐρεθίζεται πρὸς αὐτὸ microᾶλλον ἀπάγου- σα καὶ ὅλην ἀσχολεῖ διηνεκῶς τὴν microνήmicroην οὐκ ἔχουσα παρὸν τὸ πληροφο- ρεῖν τὴν ἐπιθυmicroίαν δυνάmicroενον (6) ὅση δὲ καὶ πηλίκη τῶν οὕτως χωριζοmicroένων ἡ ὀδύνη τὴν microὲν πεῖραν ἴσασιν οἱ παθόντες οἱ δὲ microὴ πειραθέντες διδασκέ- σθωσαν τῷ τῶν ἀλόγων παραδείγmicroατι οἷς αὐτοδίδακτος φυσικῶς ἐντέτηκε συmicroπαθείας τυραννὶς ἐκγόνων πρὸς τεκούσας καὶ τούτων πρὸς ἔκγονα πολλοῖς τεκmicroηρίοις τὰ τῆς στοργῆς σύmicroβολα πάθεσιν φανεροῖς ἐν ταῖς διαζεύξεσιν ἐλέγχουσα βοῦς microὲν γὰρ ἀπαγοmicroένη microυκᾶται ὀδυνηρὰ καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ ἐπάλληλα συνεχῶς πρὸς τὸν ἀποσπασθέντα microόσχον ἐπιστρεφοmicroένη καὶ τῷ σχήmicroατι τῶν ὀφθαλmicroῶν βοῶσα τῆς ὀδύνης τὸ microέγεθος ἐπεὶ γὰρ microὴ ἔσχεν ἄλλο microέλος ἡ φύσις ἐν τοῖς ἀλόγοις ᾧ χαρακτηρίσει τὸ κατέχον πά- θος ἐν τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀπηρείσατο microόνοις τὰ τῆς λύπης τεκmicroήρια κατη- φιῶντας ὥσπερ αὐτοὺς βοᾶν ποιήσασα τὴν ἄλλως οὐ δυναmicroένην microηνυθῆναι κατάστασιν ὁ δὲ microόλις ἀποσπώmicroενος καὶ οὐκ ἀνεχόmicroενος πρὸς βίαν ἀπ- άγεσθαι ποτὲ microὲν τοῖς microαζοῖς ὡς ἐν ἀσύλῳ προσφεύγει ἱερῷ καὶ τούτους ἐπεὶ microὴ χερσὶ δύναται κατέχει τέως στόmicroατι ποτὲ δὲ περιτρέχει κυκλῶν τὴν τεκοῦσαν τῷ θορύβῳ τῶν δρόmicroων κεκραγὼς τὴν ἀνάγκην ἐπειδὴ λόγου ἐστέρηται τοῦ ἑρmicroηνεύειν τοῖς ὀδυρmicroοῖς δυναmicroένου τὸ πάθος (7) Κατὰ δὲ τὴν ἀκρώρειαν οὐκ οἶδrsquo ὅπως γενόmicroενοςmdashοὐκ ἦν γὰρ ὁ λο- γισmicroὸς συνοδοιπορῶν τῷ σώmicroατι ἀκολουθῶν τῷ ἀπαγοmicroένῳ καὶ τὴν ἐκείνου συmicroφορὰν λογιζόmicroενοςmdash οὐκέτι τοῦτον βλέπων ἀποκρυβέντα τῆς ὄψεως τῷ πολλῷ διαστήmicroατι καὶ τούτου ἀmicroηχανοῦντος λοιπόν ὡς εἰκός

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

17

πρὸς τὸν θεὸν ἔλεγον λόγους καὶ τὸν παῖδα τῆς αἰχmicroαλωσίας οἰκτιζόmicroενος καὶ τοὺς ἀναιρεθέντας ἁγίους ὀδυρόmicroενος bdquoὦ microακάριοι καὶ τρισmicroακάριοιldquo λέγων bdquoποῦ ποτε νῦν οἱ ὑmicroέτεροι τῆς ἐγκρατείας πόνοι ποῦ δὲ τῆς καρ- τερίας οἱ κάmicroατοι τοῦτον στέφανον τοῦ πολλοῦ ἀγῶνος ἐδέξασθε ταῦτα τῆς microακαρίας ἀθλήσεως ὑmicroῖν ἀπέκειτο τὰ βραβεῖα ἆρα microὴ microάταιος ὁ τῆς δικαιοσύνης δρόmicroος ἆρα microὴ εἰκαῖος ὁ τῆς ἀρετῆς κάmicroατος ὅτι κατέλιπεν ὑmicroᾶς ἀναιρεῖσθαι microέλλοντας ἀβοηθήτους ἡ θεία πρόνοια καὶ τοῖς ἀναι- ροῦσιν οὐκ ἀντέστη τὸ δίκαιον ἀλλrsquo ἴσχυσεν ἄνοmicroος χεὶρ κατὰ σωmicroάτων ὁσίων καὶ νίκην αὐχεῖ κατὰ τῆς εὐσεβείας ἡ ἀσέβεια φρυαττοmicroένη πάντως ὡς κατὰ ἡττηmicroένης τῆς ἀληθείας (8) πῶς τὴν ἀρχαίαν φλόγα οὐκ ἀνῆψεν ἡ βάτος πῶς οὐκ ἐφλόγισε προσιόντας ἐmicroπυρισmicroῷ τοὺς ἀλάστορας πῶς δὲ οὐκ ἐδέξατο διαστᾶσα τούτους ἡ γῆ ὡς ἄλλοτε καταπιοῦσα σκηνὰς ἅmicroα καὶ συγγενείας πᾶσαν τὴν Κόρε συναγωγήν πῶς δὲ ἡσύχασαν οἱ τοῦ Σιναίου ὄρους τερατώδεις φοβερισmicroοί βροντῶν ἤχῳ καὶ κατηφείᾳ γνόφου καὶ ἀστραπῶν ἐκλάmicroψεσιν ἀmicroέτροις οὐ καταπλήξαντες τοὺς παρανόmicroους ἀλλrsquo ἤργησεν ἡ ἀmicroύνουσα δύναmicroις οὔτε τοὺς ἀδικοῦντας κεραυνοῖς καὶ πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς πρηστῆρσι τιmicroωρησαmicroένη ἐξαισίοις οὔτε ῥυσαmicroένη χειρὶ κραταιᾷ τοὺς ἀδικουmicroένους ἵνrsquo ἔσχον καὶ οὗτοι θαύmicroατος πεῖραν microαθόντες τὸ παρά- δοξον κράτος τῆς ἀmicroάχου δυνάmicroεως ἀλλrsquo ἔπεσον παρrsquo αὐτῇ τῇ βάτῳ καὶ τῷ τῆς νοmicroοθεσίας ὄρει θυmicroάτων δίκην ἀλόγων οἱ εὐσεβεῖς ἀβοήθητοι ποῦ ποτε ἦν ἡ τοὺς Αἰγυπτίους καταποντίσασα καὶ τάφον αὐτοῖς τὸν βυθὸν σχεδιάσασα δύναmicroις ποῦ δὲ ἡ λίθοις χαλάζης πατάξασα πολεmicroοῦντας τοὺς Ἰσραηλίτας τοὺς ἀλλοφύλους ποτὲ καὶ νίκην ἀmicroέριmicroνον ἀναιmicroωτὶ δοῦσα τῷ ἰδίῳ λαῷ καὶ ἔκστασιν ἐπιβαλοῦσα πάλιν ἄλλοτε τούτοις ἐπελθοῦσι τῇ ἁγίᾳ γῇ καὶ κατrsquo ἀλλήλων αὐτοὺς πρὸς microάχην τρέψασα οὐκ εἰδότας ὡς ἀλληλοκτονοῦσιν ἐσκοτωmicroένοι καὶ τοὺς οἰκείους οὐκ ἐπιγινώσκουσιν ἀναιρουmicroένους (9) ποῦ ποτε τὴν οἰκείαν ἀπεκρύψατο συmicromicroαχίαν οὐ σκεπάσα- σα τοὺς ἐπιβουλευοmicroένους ἀλλὰ λεόντων microὲν ἀγρίους θυmicroοὺς τῶν παρα- βεβληmicroένων καὶ πυρὸς ἄmicroαχον ἐχαλίνωσε δύναmicroιν τιmicroήσασα τῆς πολιτείας τὸ αἰδέσιmicroον καὶ τοὺς παῖδας ἐπrsquo εὐσεβείᾳ ἀνακηρύξασα λαmicroπρῷ κηρύγ- microατι τούτων δὲ πῶς ἀmicroφίβολον ἐποίησε τὴν ἀρετήν καταλιποῦσα πάσης βοηθείας ἐρήmicroους καὶ νοmicroισθῆναι παρασκευάσασα κηδεmicroονίας ἀναξίουςldquo ἀλλὰ ταῦτα microὲν ἀθυmicroία λέγει καὶ λύπη ἡ καὶ τοὺς σωφρονεῖν φιλονικοῦντας ἐν ταῖς συmicroφοραῖς βιαζοmicroένη πρὸς τὸ δύσφηmicroον καὶ συγγνώmicroην τὸ πάθος ἔχει τυραννοῦν καὶ παρὰ γνώmicroην πολλὰ φθέγγεσθαι τὸν λυπούmicroενον πεῖ- θον νικώmicroενον ἴσως τῷ microεγέθει τῶν περιστάσεων ἐπεὶ καὶ δικαίους πολ- λάκις καταλέλοιπεν ἡ βοήθεια τυράννοις ἐκδοῦσα πρὸς αἰκισmicroοὺς ποικί-

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

18

λων βασάνων καὶ φόνον ἀνόσιον ἵνα δειχθῇ τῆς ἀνδρείας τῶν ἀγωνιζοmicroέ- νων τὸ δόκιmicroον καὶ τῆς πίστεως λάmicroψῃ τηλαυγὴς ἡ δύναmicroις ἕως θανάτου οὐχ ὑφιεῖσα τῆς παρρησίας ἀλλrsquo ὅλην ἐν τῷ πάσχειν νικῶσα τὴν τῶν ἐνερ- γούντων microανίαν (10) Ἐπεὶ καὶ οἱ περιλειφθέντες ἀναχωρεῖν τῆς ἐρηmicroίας οὐ βούλονται τῆς ἐν ταῖς πόλεσιν ἀδιαφόρου διαγωγῆς ἑλόmicroενοι microᾶλλον τὸν θάνατον οὕτως καὶ τοῖς ἀνῃρηmicroένοις δέδοκτο ἀποθανεῖν ἢ τῆς ἐν τῇ οἰκουmicroένῃ πολιτευοmicroέ- νης ἀνασχέσθαι κακίας ᾔδεισαν γὰρ τοῦ σωmicroατικοῦ θανάτου τὸν ψυχικὸν χαλεπώτερον καὶ τὸν ἐν τῇ ἁmicroαρτίᾳ τοῦ διὰ ξίφους ἐπικινδυνότερον ὅτι ὁ microὲν microικρὰν ὀδύνην ἔχει καὶ πρόσκαιρον ὁ δὲ microακρὰν καὶ ἐπίmicroονον κόλασιν

4118001 31 50830 N eng

Y N Y (11) Ὡς δὲ οἱ microὲν βάρβαροι πολλοὺς ἑτέρους κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἀνελόντες καὶ πορθήσαντες ἱκανὴν ἀπῆλθον ὁδόν ἡ δὲ νὺξ ἐδίδου λοιπὸν ἄδειαν τῇ προ- όδῳ κατελθόντες πρὸς ταφὴν ἐτρεπόmicroεθα τῶν σωmicroάτων καὶ τοὺς microὲν εὕροmicroεν πάλαι θανόντας τὸν δὲ ἅγιον ἔτι ἐmicroπνέοντα καὶ λαλεῖν δυνάmicroενον ὁπωσοῦν (12) παρακαθεσθέντες οὖν καὶ ὀδυράmicroενοι τὰ συmicroβάντα διεmicroένοmicroεν νυκτερεύοντες παρακαλοῦντος ἡmicroᾶς τοῦ γέροντος microὴ ξενίζεσθαι τοῖς τοιούτοις πειρασmicroοῖς bdquoἔθος γὰρldquo ἔλεγε bdquoτοῦ σατανᾶ ἐξαιτεῖσθαι παρὰ τοῦ θεοῦ τοὺς πειραζοmicroένους πόσους γὰρ τοῦ Ἰὼβ ἀνεῖλε τοὺς microὲν πυρί τοὺς δὲ ξίφει τοὺς δὲ καταστροφῇ ἀπολέσας τῆς οἰκίας ἀλλὰ microὴ σαλεύσῃldquo φησίν bdquoὑmicroᾶς ταῦτα γινόmicroενα οἶδε γὰρ ὁ ἀγωνοθέτης οἵῳ κρίmicroατι τοὺς ἀθλητὰς τῷ ἀντιπάλῳ ἐκδίδωσι προθεὶς ἆθλα καὶ βραβεῖα λαmicroπρὰ τοῖς εὐγνωmicroόνως τὰς πληγὰς δεχοmicroένοις καὶ τοιαῦτα οἷα δείκνυσιν ὁ microέγας Ἰώβ διπλᾶ πάντα λαβὼν τὰ δόξαντα ἀπολωλέναι microᾶλλον δὲ καὶ πολλῷ πλέον καὶ ἀσυγκρίτως ὑπερέχοντα ἃ γὰρ ὀφθαλmicroὸς οὐκ εἶδε καὶ οὖς οὐκ ἤκουσε καὶ ἐπὶ καρδίαν ἀνθρώπου οὐκ ἀνέβη ταῦτα ἡτοίmicroασεν ὁ θεὸς τοῖς ὑπὲρ αὐτοῦ ἠγωνισmicroένοις τοὺς ἄθλους τῆς εὐσεβείας καὶ αἴσθησιν καὶ νοῦν ὑπερβαίνοντα οὕτως γὰρ ἔπρεπε τῷ microεγαλοδώρῳ θεῷ ὑπερβῆναι τοὺς πόνους ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ νικῆσαι τοῖς στεφάνοις τοὺς ἀγῶνας κἀκεῖνα παρασχεῖν τοῖς ἀθλοῦσιν ἅπερ ἡ ἐλπὶς οὐκ εἶχεν οὐδὲ ἦν ἐν προσδοκίᾳ τὰ διδόmicroενα ἵνα τοὺς ὀφειλοmicroένους microισθοὺς ἀποδῷ καὶ χάριν ποιήσῃ τὴν ἀmicroοιβὴν ὑπερβαλλούσῃ τιmicroῇldquo (13) Ταῦτα ἔλεγε καὶ φιλήmicroασι τοὺς παρόντας ἠσπάζετο ἕως φθέγγεσθαι καὶ κινεῖν τὴν γλῶσσαν αὐτῷ παρεῖχεν ἡ δύναmicroις ἕως αὐτὸν τελευτήσαντα δακρύοντες τῇ γῇ microετὰ τῶν ἄλλων παρεδώκαmicroεν καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἔτι τοῦ σκότους ἄδηλον ποιοῦντος τὴν ἄφιξιν ἐλθεῖν δεδυνήmicroεθα (14) τῶν δὲ ἀνῃρη- microένων οἱ microὲν δύο ἐκαλοῦντο Παῦλος καὶ Ἰωάννης ὁ δὲ πρεσβύτερος Θεό-

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

19

δουλος τεθνήκασι δὲ τελειωθέντες microετὰ τὰ θεοφάνια τῇ ὀγδόῃ ἡmicroέρᾳ ἥτις ἐστὶν τεσσαρεσκαιδεκάτη τοῦ Ἰαννουαρίου microηνός πάντως γὰρ τοῖς εὐλαβέσιν ἡ microάθησις καὶ τοῦ καιροῦ καὶ τῶν ὀνοmicroάτων σπουδάζεται κοι- νωνεῖν τῆς microνήmicroης τῶν ἁγίων ἐθέλουσιν ἀνῃρέθησαν δὲ καὶ ἄλλοι πρὸ πλειόνων ἐτῶν ὧν καὶ αὐτῶν τὴν microνείαν τῇ αὐτῇ ἡmicroέρᾳ διὰ τὸ microῆκος τῆς ὁδοῦ καὶ τῶν συναγοmicroένων τὸ πλῆθος ἐπιτελοῦσινrsquo 5 (1) Ἔτι ταῦτα λεγόντων ἡmicroῶν ἀγγέλλεταί τις τῆς παρεmicroβολῆς διασεσωσmicroέ- νος καὶ microετὰ microικρὸν παραγίνεται πρὸς ἡmicroᾶς οὔπω τοῦ φόβου τὰ ἴχνη τῆς ὄψεως ἀποθέmicroενος οὐδὲ τὸν θόρυβον τῆς ψυχῆς καταστεῖλαι δεδυνηmicroένος ἔτι δὲ ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου καὶ τῆς ἀγωνίας πνευστιῶν καὶ τεταραγmicroένος ὡς ἐγγὺς ὄντων καὶ φθάνειν microελλόντων τῶν διωκόντων (2) εἶτα πῶς ἀπ- έδρασεν ἐρωτηθείς lsquoἐmicroὲ καὶ τὸν σὸνrsquo ἔλεγε lsquoπαῖδα παρὰ τὸ δεῖπνον δια- λαλοῦντες ἐπηγγέλλοντο τῷ ἄστρῳ θύειν πρωΐ καὶ βωmicroὸν ἤγειραν καὶ ξύλα παρέθεσαν ἡmicroῶν ἀγνοούντων ἐφrsquo ὅτῳ καί microοι ταῦτά τις εἶπε τῶν συναιχmicroαλώτων λαθραίως τῆς φωνῆς αὐτῶν ἐπακούειν εἰδώς ἐγὼ δὲ ἐκείνῳ τὴν βουλὴν τῶν βαρβάρων ἐγνώρισα καὶ ὡς εἰ microὴ δρασmicroῷ σώσαι- microεν ἑαυτοὺς οὐκ ἐπιλάmicroψει ζῶσιν ὁ ἥλιος ἡmicroῖν πρωΐ οὐδrsquo αὐγὴν ἔτι φωτὸς τούτοις ὀψόmicroεθα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς κἀκεῖνος τὸ καταληφθῆναι δεδοικὼς ἔmicroεινε τὸ τῷ θεῷ δοκοῦν ὅπουπερ ἂν ᾖ οὐ φεύξεσθαι εἰπὼν κἂν ἐν ἀδύτοις εἴη κρυπτόmicroενος (3) Ἐγὼ δὲ ἐν τῷ σκότει ὡς πάντας εἶδον ὕπνῳ κεκαρωmicroένουςmdashκαὶ γὰρ ἦσαν βεβαπτισmicroένοι microέθῃ πολλῇmdash ἕρπων τὰ πρῶτα προσγειοτέρῳ συρmicroῷ ὡς κἄν τις ἐγρηγορὼς εἴη microὴ γενέσθαι τῷ τοῦ σώmicroατος ὀρθίῳ σκιάσmicroατι τούτῳ καταφανής εἶτα ἀποστὰς ὀλίγον τῆς παρεmicroβολῆς δρο- microαίως ἐχώρουν κατὰ σκοπὸν τῶν ὧδε τοῖς τοῦ φόβου πτεροῖς ὀξέως φε- ρόmicroενος τὴν ἅπαξ παρrsquo ἐκείνοις κεκριmicroένην σφαγὴν ἢ διαδράσειν τῇ φυγῇ ἢ καταληφθεὶς οὐδὲν τοῦ βεβουλευmicroένου θανάτου πλέον ὑποστήσεσθαι λογισάmicroενος καὶ ἄλλως τοῦ ὡmicroολογηmicroένου κακοῦ προκρίνας τῆς ἐλπίδος τὸ ἄδηλον (4) ὃν γὰρ οὐκ ἦν κίνδυνον microένοντα φυγεῖν τοῦτον εἰκὸς διαδράσειν τῇ βοηθείᾳ τῶν ποδῶν τὴν σωτηρίαν πιστεύσαντα καὶ γὰρ πολλοὺς ἔmicroα- θον πολλάκις microᾶλλον τοῖς ποσὶν ἢ microυρίοις βοηθηθέντας προστάταις ἐπειδὴ τούτοις τῶν ἄλλων πλέον τῆς οἰκείας microέλει σωτηρίας κοινὸν παν- τὸς τοῦ σώmicroατος πᾶν τὸ συmicroβαῖνον τιθεmicroένοις ἰδοὺ γοῦν οὐκ ἐσφάλην τῆς γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι γνώmicroης ἀλλὰ τούτοις οἷς microετὰ θεὸν πεπίστευκα διασέσωσmicroαι καὶ πάρειmicroι πρὸς ὑmicroᾶς ἀπαθὴς παντὸς ὡς ὁρᾶτε κακοῦ ἔχω δὲ τῆς ὠmicroότητος τῶν βαρβάρων ἐν ὀφθαλmicroοῖς ἔτι τὸν φόβον καὶ πρὸς τὰς ἀνόmicroους αὐτῶν ἐκ-

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

20

πλήσσοmicroαι πράξεις καὶ φρίκης ἐπὶ τοῖς τετολmicroηmicroένοις πεπλήρωmicroαι (5) Τὸν γὰρ δεσπότην τὸν ἐmicroὸν microετὰ τοῦ στρατηγοῦ τῆς πολιτείας τελέσαν- τας τὸ λειτούργηmicroα καὶ πρὸς ὑmicroᾶς ἐπανερχοmicroένους κατὰ τὴν ἔρηmicroον συλ- λαβόντες microετὰ πάσης πρὸς ἑαυτοὺς ἀγαγόντες τῆς ὑπάρξεως τὸν microὲν ἄλλον ἀντιστάντα microεληδὸν σὺν τοῖς οἰκέταις κατακόπτουσι τὸν δὲ ἐmicroὸν microετὰ τοῦ τέκνουmdashπαῖς δὲ ἦν ὡς ἴστε κοmicroιδῇ νέοςmdashἀπῆγον ἑπόmicroενον τοῦ δὲ ἡλίου λοιπὸν πρὸς τῷ ὁρίζοντι ὄντος σκηνοῦσιν ἔνθα αὐτοὺς ἡ δείλη κατέλαβεν καὶ πολλὴν ἐκ τῶν ἡmicroετέρων λαφύρων τὴν εὐωχίαν ποιήσαν- τες σύνδειπνον τοῦτον microετὰ τοῦ microειρακίου λαmicroβάνουσι θαρρεῖν καὶ microηδὲν ὅλως δεδιέναι κελεύσαντες σῶος γάρ ὡς ἠπάτων ἅmicroα τῷ παιδὶ καὶ ἀπαθὴς ἐπανελεύσεται οἴκαδε ἀρκούντων τῶν ἄλλων πρὸς λύτρον τῶν δύο ψυχῶν καὶ microετrsquo οὐ πολὺ τὴν ὑπόσχεσιν ἐδόκουν πληροῦν χωρεῖν πρὸς ἑαυτοὺς ἐπιτρέψαντες ὕδωρ τε βαστάζειν καὶ πρὸς ἐπισιτισmicroὸν ἄρτους ἐπικοmicroίζεσθαι πρὸς τὸ πιθανὸν τοῦ σοφίσmicroατος ὅπως ἡ ἐλπὶς τῆς ζωῆς ἐκ τῶν ἐφοδίων ἔχῃ τὴν ἀπάτην ἀξιόπιστον καὶ δοκῇ ἀληθὴς εἶναι κηδε- microονία ἡ σκηνὴ καὶ ὁ βαρβαρικὸς δόλος εἰς τέχνην ἐπιβουλῆς παντελῶς ἀνύποπτος (6) δύο δὲ νέους ἐφήβους ποmicroποὺς πρὸς τὸ ἀδεὲς δῆθεν τῆς ὁδοι- πορίας αὐτοῖς συναπέστειλαν οἷς ἐνετείλαντο λαθραίως microικρὸν ἄπωθεν τῆς παρεmicroβολῆς κατακόψαι τούτους ὑπάγοντας περιστάντες οὖν αὐτοῖς οἱ προπέmicroποντες καθrsquo ὃν εἴρηται τρόπον προθύουσι τοῦ πατρὸς τὸν παῖδα ἵνα καὶ τῇ θεωρίᾳ τοῦ φόνου καὶ τῇ πείρᾳ τοῦ θανάτου διπλασιάσωσιν αὐτῷ τὴν τιmicroωρίαν εὐθὺς δὲ κἀκεῖνον πολλοῖς ἀναιροῦσι τραύmicroασι τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν καὶ τὴν ἐνέδραν φωναῖς microεγάλαις ὀδυρόmicroενον ἤκουον γὰρ τοῦ microὲν κλαυθmicroυρίζοντος ἐλεεινῶς τοῦ δὲ βοῶντος ἐπrsquo ἄλγει καὶ πρὸς ἑκάστην πληγὴν ὀδυνηρῶς τῇ φωνῇ οἰmicroώζοντος καὶ τὰς σφαγὰς τοῖς τό- νοις διδόντος microετρεῖν (7) Οὗτος microὲν οὖν διαπατηθεὶς ἐπαγγελίαις χρησταῖς οἰκτρὸν ἐπείρασεν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν ὄλεθρον ἔδει γὰρ αὐτὸν τοῖς ἄλλων κακοῖς τὰ οἰκεῖα microαντεύεσθαι ἀφrsquo ὧν φυγεῖν microὲν ἦν οὐκέτι τὸν θάνατον ἀνεκτῶς δὲ ὑποmicroεῖναι τοῦτον ἐλπισθέντα πάλαι τὸ γὰρ ἀπροσδόκητον κακὸν θορυβεῖ πάντως ἐπελθόν τὸ δὲ προσ- δοκηθὲν εὐτρεπῆ πρὸς τὴν πεῖραν εὑρὸν τὸν λογισmicroὸν κουφότερον ποιεῖ τὸ δεινόν microελετηθὲν ἤδη τῇ σκέψει πολλάκις καὶ οὐ ξενίσαν τῇ παρουσίᾳ τὸν παρεσκευασmicroένον (8) τῇ γὰρ ἑσπέρᾳ παρὰ τὸ δεῖπνον ἐν ᾧ τοῦτον ἐφιλο- τιmicroοῦντο ταῖς προπόσεσι παῖξαι θελήσαντες παιδιὰν συνήθη καὶ φίλην αὐτοῖςmdashφόνος δὲ ἦν καὶ σφαγὴ ἀνθρώπου ἡ microέλλουσα τέρψιςmdashπιεῖν ἑνὶ τῶν αὐτοῦ παίδων ἀποστέλλουσιν ἄλλον δὲ ἦσαν τούτου προθύσαντες ὁ δὲ microόλις microὲν ἐδέξατο βιαζόmicroενος τῆς ὀρέξεως αὐτῷ πρὸ τοῦ σώmicroατος

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

21

θανούσης τῷ φόβῳ ὅmicroως ἐδέξατο δεδοικώς πίνων γὰρ ἐδήλου τὴν ἀνάγ- κην βεβιασmicroένοις κελαρυσmicroοῖς τὸ παρὰ γνώmicroην ἐmicroφαίνων οὐ γὰρ ἡσυχῇ τῷ λαιmicroῷ τὸ πόmicroα ἐπεδίδου τὸ στόmicroα λιmicroνάζον δὲ ἐν τοῖς γνάθοις ἐπὶ τὸν ἀνθερεῶνα ὡς ἐπὶ χαράδραν τραχεῖαν microετὰ microεγίστου τῶν βροχθισmicroῶν ἤχου microόλις κατέπεmicroπεν ἡ κατάποσις νεκρά τις οὖσα καὶ οὐκ ὠθοῦσα συνήθως ἀmicroπωτίζον καὶ οὐ προχωροῦν τὸ πόmicroα (9) Εἶτα τὸν ἀναιρήσοντα πέmicroπουσι νέον τούτοις γὰρ ἐγχειρίζουσι τὰς σφαγάς ἐκ παίδων αὐτοὺς ἐνεθίζοντες τῇ ὠmicroότητι κἀκεῖνος βακχεύων ἄπεισιν ἐπrsquo ἔργον οὕτως ἀνήmicroερον τὴν ἡδονὴν τῆς πράξεως ἐmicroφαίνων τῷ γέλωτι καὶ ἐπιστὰς κειmicroένῳ πρῶτον microὲν παίει κατὰ τῶν τοῦ τραχήλου σπονδύλων microικρὸν διὰ τὴν τῶν ὀστέων ἀντιτυπίαν ἐπιτεmicroών εἶτα κατὰ στόmicroα daggerταύτηνdagger ἀνασπάσας ἐκεῖθεν ἀπὸ πλευρᾶς ἐπὶ πλευρὰν διαπείρει καὶ πάλιν πλήξας κατὰ τῆς πρώτης τοmicroῆς ἀνασκιρτῶν ὑποστρέφει καὶ τῇ χειρὶ τὸ ξίφος ἀνασείων εἰς τὸν ἀέρα ὁ δὲ ἐκ τῆς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν ἐπὶ πολὺ καὶ οἰmicroώζων ἐπεκαλινδεῖτο τῷ αἵmicroατι τέλος δὲ συσπειραθεὶς καὶ συννεύσας ἐπὶ γαστέρα τῇ κεφαλῇ καὶ συνελκύσας ἐπὶ ταύτην τοὺς πόδας ὥσπερ ἐπεγερθῆναι τῇ συστροφῇ βουληθείς ἐκυβίστησε κατὰ τῆς παρα- κειmicroένης ἀνθρακιᾶς πλείονος δέ ὡς εἰκός αἰσθόmicroενος τῆς τοῦ πυρὸς ὀδύνης ἔσπαιρε microὲν αὖθις χερσὶ καὶ ποσὶν ἀναγκαίως λαβρότερον ἰχθύος δίκην συνεχῶς ἐπεγείρων τὸ ὀπτώmicroενον microέρος τοῦ σώmicroατος οὐκέτι δὲ ὢν ἱκανὸς βοηθεῖν ἑαυτῷ συνεκρυθείσης αὐτῷ τῷ αἵmicroατι τῆς δυνάmicroεως ριν αὐτοῖς ὁmicroολογοῦντα ὅτι τῆς ἀρετῆς ἐχόmicroενον αὐτὸν τοῦ βίου ἐξήγαγον δεδοικέναι γὰρ οὐ microικρῶς ἔλεγε τοῦ τέλους τὸ ἄδηλον microή που γνώmicroης ὄλισθος ἢ ἀνάγκη τις ἔξωθεν τῆς προαιρέσεως τρέψῃ τὴν ἔνστασιν ἕτερα φρονεῖν πεισθείσης ἢ βιασθείσης παρὰ τὰ ὡmicroολογηmicroένα θεῷ (14) Οὐ πολὺ δrsquo ἐκεῖθεν προήλθοmicroεν καὶ ἰδοὺ τόπος τις ἀναφαίνεται χλοερός δένδρων δὲ ἦν φυτὰ τοιαύτην δεικνύντα τὴν ὄψιν τοῦ τόπου καὶ πάλιν δρό- microος ἐπrsquo αὐτὸ τῶν βαρβάρων καὶ ποδῶν ὠκύτητος ἅmicroιλλα εὗρον δὲ πλη- σιάσαντες οἴκηmicroα microικρὸν καὶ ἐν αὐτῷ microειρακίσκον οὗ τὴν γενναιότητα καὶ microεγαλοψυχίαν καὶ αὐτοὶ ἐθαύmicroασαν οἱ βάρβαροι οὔτε γὰρ δεῖξαι λανθά- νοντα microοναστήρια καὶ σωθῆναι κατεδέξατο ταύτην ὑπόσχεσιν εἰ δείξειεν εἰληφώς οὔτε ἐξελθεῖν τοῦ δωmicroατίου οὔτε ἀποδύσασθαι τὸν χιτωνίσκον βεβούληται τὸ microὲν microηνῦσαι λαθεῖν δυναmicroένους προδοσίαν εἰπών τὸ δὲ ὅλως ὑπακοῦσαι πρὸς ὁτιοῦν βιαζοmicroένοις ἀνανδρίαν καὶ ἀγεννίαν bdquoτοῖς γὰρ ἀσκουmicroένοις τὸ microεγαλόψυχονldquo φησίν bdquoοὐ θέmicroις εἴκειν φόβῳ κἂν ἡ ἀπειλὴ οὐ microικρὸν ἔχειν δοκεῖ τὸν κίνδυνον ὁδὸς γὰρ ἡ συνήθεια ἐπὶ τὰ microείζονα γίνεται καὶ ἡ δειλία κρατεῖν ἅπαξ microαθοῦσα καταφρονεῖν κελεύει καὶ τῶν microεγάλων καλῶν καὶ αὐτὴν διδάσκει προδιδόναι τὴν εὐσέβειαν

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

22

ὅταν ὁ τῶν δεινῶν φόβος προαναπεσοῦσαν εὕρῃ δειλίᾳ τὴν γνώmicroην (15) εἰ γὰρ νῦν εὐκόλως προήσοmicroαι τὸ αὐτοκρατὲς τοῦ λογισmicroοῦ καὶ αὐτεξούσιον τὸ συντόmicroως ἀποθανεῖν εὐλαβηθείς πῶς αἰκισmicroῶν προκειmicroένων καὶ ἀπει- λουmicroένων στρεβλώσεων οὐκ αὐτοmicroολήσω πρὸς τὴν ἀσέβειαν τοῦ συmicroφέ- ροντος προτιmicroᾶν ἐθισθεὶς τὸ ἀνώδυνον ὅθεν τοῦ τυχεῖν ὧν ἠλπίζετε ἀπει- ρηκότες microὴ ὀκνήσητε ποιεῖν ὅπερ βούλεσθε οὔτε γὰρ τόπους ἐν οἷς οἰκοῦ- σιν οἱ θεοφιλεῖς καίτοι εἰδώς ὑποδείξαιmicroι καὶ τὴν θύραν ὑmicroῶν κελευόν- των οὐκ ἐξελεύσοmicroαι οὔτε τὸ ἱmicroάτιον ἀποθήσοmicroαι ἵνα microέ τις αἰσθανόmicroε- νον ἔτι καὶ τῆς προαιρέσεως ὄντα κύριον ὄψεται γυmicroνὸν καὶ σῶmicroα κατίδοι τοῖς ἐmicroοῖς ἕως νῦν γενόmicroενον ἀθέατον ὀφθαλmicroοῖς (16) microετὰ δὲ θάνατον εἰς ἀναισθητοῦντα λοιπὸν ἐνεργείτω πᾶν ὅτι καὶ βούλεται ἕκαστος οὐκέτι τῆς γνώmicroης ἐστὶν ὡς ἡττηmicroένης ἡ microέmicroψις ἀλλrsquo ἀκούσιον τῆς ἀναισθησίας τὸ πάθος τοῦ ἀντιλέγειν δυναmicroένου καὶ ὀφείλοντος λογισmicroοῦ ἐκ ποδῶν οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους οἰχοmicroένου τὸ γὰρ ἄψυχον πάντως ἀναίσθητον τὸ δὲ ἀναίσθητον πάθους ἄmicroοιρον τὸ δὲ ἄmicroοιρον πάθους ἐγκληmicroάτων ἐφrsquo οἷς πέπονθεν ὁmicroολογου- microένως ἐλεύθερον τῆς ἐξουσίας πάσχειν ἢ microὴ πάσχειν ὁmicroοίως ἀφῃρηmicroένον ἔνδον τοίνυν θανοῦmicroαι ἠmicroφιεσmicroένος ὡς κέκρικα καὶ οὐ πράξω τι παρὰ γνώmicroην τυραννηθεὶς ὡς ἀνδράποδον ἐν τῷ σκάmicromicroατι ᾧ ἠγωνισάmicroην ἀναιρεθήσοmicroαι καὶ τάφος ἔσται microοι τοῦτο τὸ δωmicroάτιον ἱδρῶτας πόνων ἀρετῆς πάλαι καὶ νῦν ἀνδραγαθίας αἷmicroα δεξάmicroενονldquo (17) Οὕτως αὐτὸν παρρησιασάmicroενον οὐκ ἐνεγκόντες οἱ ἀλιτήριοι καὶ πρὸς τὸ γενναῖον παροξυνθέντες τοῦ φρονήmicroατος ἐmicromicroανεῖς ὥσπερ γενόmicroενοι τοσαύταις αὐτὸν ἀναιροῦσι πληγαῖς ὅσαις ἐχώρει τὸ σῶmicroα ἕκαστος γὰρ ἐναποσκῆψαι τὸν θυmicroὸν εἰς αὐτὸν βουληθεὶς οὐκ ἐνόmicroιζεν ἱκανὴν ἄmicroυναν τὰς τῶν προλαβόντων microαχαίρας ἂν microὴ καὶ αὐτὸς βαπτίσας τὸ ξίφος τὴν ἀγανάκτησιν παραmicroυθήσηται τῇ οἰκείᾳ χειρί πλείους οὖν νεκρὸν ἢ ζῶντα κατατρώσαντες τὸν microεγαλόψυχον οὕτως ἀνεχώρησαν σφαδάζοντες τῷ θυ- microῷ ὅτι microὴ πρὸς πλείονα τιmicroωρίαν αὐτοῖς ἐπήρκησε τὸ σῶmicroα κολαζόmicroενον (18) Μετὰ τοῦτον δὲ τρεῖς ὑπαντιάζουσιν ἡmicroῖν ὁδοιποροῦντες κατὰ τὴν ἔρηmicroον οἳ φλεγmicroαίνουσαν αὐτῶν ἔτι τὴν ὀργὴν microικρὸν κατέπαυσαν τῆς εἰς ἐκεῖνον microανίας ἐκπλήσαντες αὐτοὶ τὰ ἐλλείmicromicroατα ὥσπερ γὰρ ἄγριοι θῆρες ἢ κύνες θηρατικοὶ δειχθείσης microόνον καὶ διαφυγούσης τῆς θήρας πρὸς πλείονα microανίαν ἐρεθίζονται τῇ ἀποτυχίᾳ καὶ τὸ αὖθις ἐmicroπεσὸν microετὰ πολλῆς διώκουσι τῆς σπουδῆς τῇ δευτέρᾳ ἀσφαλείᾳ τὴν προτέραν ἀνα- κτώmicroενοι σχολήν οὕτως ἐπὶ τοὺς φανέντας δραmicroόντες οἱ microιαιφόνοι πρὶν ἐγγίσαι σπασάmicroενοι τὰ ξίφη εὐθὺς ἀνῄρουν πλησιάσαντες microετὰ τοσαύτης ἐπrsquo αὐτοὺς χωρήσαντες τῆς ὠmicroότητος microεθrsquo ὅσης ἂν αὐτὸν πάλιν λαβόντες

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

23

τὸν παροξύναντα (19) οὔπω δὲ τοῖς κολεοῖς ἐναποθέmicroενοι τὰ ξίφη ἔτι δὲ γυmicroνὰ κατέχοντες ἐν χερσὶν αὐτὰ θερmicroῷ καὶ ἀτmicroίζοντι microεmicroολυmicromicroένα τῷ αἵmicroατι δύο καθrsquo ὃν ἐπορεύοντο τόπον ὁρῶσι κείmicroενα microοναστήρια οὐκ ἀντικρὺς τῆς ὁδοιπορίας ἀλλrsquo ἐγκάρσια κατὰ θάτερον microέρος χειρός ἀπέχοντα στα- δίους ἀλλήλων microὲν τριάκοντα τοῦ δὲ ἐν ᾧ ἦmicroεν τόπου πεντεκαίδεκα ἕκαστον ὥσπερ ἀπὸ κέντρου ἐπὶ τὰς περιφερεῖς τοῦ κύκλου γραmicromicroὰς ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ἀφεστῶτα ἴσῳ microέτρῳ microερισθέντες οὖν ἐχώρουν οἱ ἡmicroίσεις ἐφrsquo ἑκάτερον ὅσην ἦσαν ἀνασκευασάmicroενοι λείαν ἐπὶ χώραν microετὰ τῶν ὑποζυγίων ἐάσαν- τες καὶ τὸν microὲν πρὸς νότον πῶς ἀνεῖλον οὐκ ἔγνων ἢ τίνα τὸν δὲ ἐπὶ τὸ βόρειον κλίmicroα ὡς ἐπλησιάζοmicroεν ἐκ τοῦ πολλοῦ δρόmicroου τῶν βελῶν ἐκκτυ- πούντων ταῖς φαρέτραις αἰσθόmicroενον καὶ φυγεῖν ἀρξάmicroενον ἐντείνοντες τὰ τόξα πολλοῖς διαπείρουσι βέλεσιν εἶτα πρηνῆ πεσόντα καταλαβόντες οὐ κατέλειπον ἐπὶ τῶν φθασάντων τραυmicroάτων ἐάσαντες ἀποθανεῖν ἀρκούσας ἔχοντα πρὸς τοῦτο πληγάς ἔτι δὲ ἐmicroπνέοντα καὶ ψυχορραγοῦντα ἀνατρέ- ψαντες ὕπτιον ἀπὸ ἥβης ἀνατέmicroνουσιν ἐπὶ θώρακα ἀναπνεύσαντα δὲ διὰ τῆς ἀνατοmicroῆς τὰ σπλάγχνα καὶ ταῖς πλευραῖς περιχυθέντα ἑκατέρωθεν τοῖς κοντοῖς διετάραττον ἕως καὶ ταῦτα διέσπασαν πρὶν ἀπέλθωσιν (20) Μετὰ ταύτας ἐγὼ microὲν ἀπέδρων τὰς πράξεις ὡς ἔφην προλαβών ὁ δὲ σὸς παῖς τί ποτε microείνας ἔπαθεν οὐκ οἶδα ζῶντα microὲν καταλιπών οὐ χρη- στὰς δὲ περὶ τοῦ ζῆν ἔχοντα τὰς ἐλπίδας διὰ τὸν ψιθυρισθέντα θάνατονrsquo 6 (1) Ταῦτα ἀκούσας ἐγὼ καὶ τὴν νυκτερινὴν φαντασίαν ἔναυλον ἔχωνmdash ἤmicroην γὰρ δὴ κατrsquo ὄναρ ἐπιστολὴν ἀναγινώσκων ἐγχειρισθεῖσαν ἔναγχός microοι παρά τινος τῶν γνωρίmicroων πρὶν ἀνειληθῆναι ἐπὶ τῆς πτύξεως ἔχουσαν οὕτως τῷ microετὰ θεὸν δεσπότῃ microου καὶ πατρὶ ὁ microακάριος Θεόδουλοςmdash τί ποτε ἄρα τὴν ψυχὴν ἐπεπόνθειν εἴπερ εἶχον ἔτι τὴν ψυχήν ἐτεmicroνό- microην τὴν καρδίαν διεσπώmicroην τὰ σπλάγχνα παρελελύmicroην τὴν ἰσχύν δι- έσταζον ἁπλῶς πᾶσι τοῖς microέλεσι τὴν ἀγγελίαν ἀκούσας τῷ ὀνείρῳ συν- ᾴδουσαν καὶ οὐκέτι ποιοῦσαν ἐνδοιάσιmicroον ἢ ἀmicroφίβολον τὴν ὑπόνοιαν τῆς τελευτῆς βεβαιωθεῖσαν πρὸς τὸ ἀξιόπιστον δυσὶ microαρτυρίαις καὶ ὥσπερ ἐmicroβροντηθεὶς ἀθρόᾳ νεφῶν συmicroπαταγούντων ἠχῇ οὔτrsquo ἔκλαιον λοιπὸν οὔτrsquo ὠδυρόmicroην ἀλλrsquo ἀτενῶς ἔβλεπον πρὸς αὐτὸν ἀσκαρδαmicroυκτῶν κεχηνότι τῷ βλέmicromicroατι (2) ἡ γὰρ κυβερνῶσα τὰ βλέφαρα πάντως ἔνδον ναρκήσασα δύνα- microις ἔmicroενεν ἄπρακτος νεκρὰ καταλιποῦσα τὰ κατὰ τέχνην φυσικὴν ἡνι- οχούmicroενα αἰσθητήρια τοιαύτη γὰρ ἡ ὑπερβάλλουσα λύπη ἀχανεῖς καὶ λί- θων ἀναισθητοτέρους ποιεῖ καὶ τὸ ὑγρὸν τῶν δακρύων πήγνυσι κάτω τῇ παχύτητι τοῦ πνεύmicroατος κωλύουσα ἐπὶ τοὺς ὀφθαλmicroοὺς τοῦτο χωρεῖν

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

24

καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν καί microε κατὰ θείαν πρόνοιαν γυνή τις τῶν αὐτόθι ἧς τέκνον τὸ ἀναιρεθὲν ἐτύγχανε microειράκιονmdashἐδηλώθησαν γὰρ λοιπὸν ὑπὸ τῶν λαθεῖν δυνηθέν- των οἱ τελευτήσαντεςmdash ltἐκgt τῆς πωρώσεως microόλις ἀνήνεγκεν ἐκείνης ὡς γὰρ ἔmicroαθε σφαγέντα τὸν παῖδα καὶ πρὸς τοὺς ἀνελόντας γενναίως ἀγωνισάmicroενον τῇ πράξει τὴν πρὸς αὐτὸν ἐπεδείξατο συγγένειαν microήτηρ ἀληθῶς ἐκείνου φανεῖσα γνησία (3) ἐσθῆτα γὰρ περιθεmicroένη λαmicroπρὰν καὶ τὸ σχῆmicroα πᾶν ἐξαλλάξασα πρὸς τὸ φαιδρότερον τὰς χεῖρας πρὸς τὸν οὐρα- νὸν ἀνέτεινε φωνὰς εἰς τὸν σωτῆρα θεὸν ἀναπέmicroπουσα τοιάσδε lsquoσοὶ παρ- εθέmicroην δέσποτα τὸν παῖδα καὶ σέσωσταί microοι καὶ νῦν καὶ ἕως αἰῶνος παρὰ σοὶ πεπίστευκα τὸ microειράκιον καὶ πεφύλακται σῶον ἀληθῶς καὶ ἄτρωτον οὐ γὰρ ὅτι τέθνηκεν οὐδrsquo ὅπως κατέλυσε τὸν βίον λογίζοmicroαι ἀλλrsquo ὅτι πάσης ἁmicroαρτίας ἔφυγε πεῖραν σκοπῶ οὐχ ὅτι κατετρώθη τὸ σῶmicroα καὶ πικρὰν ὑπέmicroεινε τελευτήν ἀλλrsquo ὅτι τὴν ψυχὴν καθαρὰν καὶ ἄmicroωmicroον ἤνεγκεν ἐκεῖ καὶ τὸ πνεῦmicroα ταῖς σαῖς ἄσπιλον παρέθετο χερσίν (4) ἐγὼ βραβεῖα τὰς σφαγὰς ἀριθmicroῶ ἐγὼ τὰς πληγὰς στεφάνους microετρῶ εἴθε καὶ πλείονας ἐχώρει τὸ σῶmicroα τὸ σόν ἵνα σοι πλείονες γεγόνασιν οἱ microισθοί ἔνθεν microοι τῆς κυοφορίας ἀπόδος τοὺς microισθούς ἔνθεν τῶν ὠδίνων παράσχε τὰς ἀmicroοιβάς ἔνθεν τῆς τιθηνίας ὄρεξον τὰς τιmicroάς συmicromicroέρισαί microοι τοὺς ἄθλους τῶν πόνων κοινὸς γὰρ ἀmicroφοτέρων κάmicroατος σὺ ἠγώνισαι κἀγὼ τοῦ ἀγῶνος ἔστερξα τὰ τραύmicroατα σὺ ἤθλησας κἀγὼ τῆς ἀθλήσεως συνήδοmicroαί σοι σὺ πρὸς βαρβαρικὸν ἔστης θυmicroόν ἐγὼ πρὸς φύσεως τυ- ραννίδα ἐπολέmicroησα σὺ θανάτου κατεφρόνησας ἐγὼ σπλάγχνων ὑπερεφρό- νησα σὺ τὴν ὀδύνην τῆς σφαγῆς ἤνεγκας ἀνεκτῶς ἐγὼ σπαρασσοmicroένων microοι τῶν σπλάγχνων καρτερῶ τὴν βάσανον ἴσα καὶ οὐ καταδεέστερα τῶν σῶν τὰ ἐmicroά σὺ τῷ πικρῷ τῆς ὀδύνης νικᾷς ἐγὼ τῷ microήκει τοῦ χρόνου πλεονεκτῶ κἂν γάρ σοι λίαν ἀλγεινὸς γέγονεν ἀλλὰ πρὸς ὥραν ὁ θάνα- τος ἐγὼ δὲ microακρὸν ἕλκω τὸ ἄλγηmicroα κἂν ἐπιεικῶς τοῦτο φέρω φιλοσο- φοῦσα οὐκ ἀναισθητῶ τοῦ πάθους ἀλλὰ βίᾳ κρατῶ τῆς ὀδύνης (5) ἀλγῶ λυοmicroένων microοι τῶν δεσmicroῶν τῆς νηδύος καὶ τοὺς κόλπους τῆς microήτρας σπα- ράσσοmicroαι ἀλλrsquo ἐπέχω σώφρονι λογισmicroῷ τὰ τούτων ἐπανιστάmicroενα πάθη τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τί γὰρ πένθους ὄφελος microανικοῦ τοῦ οἰχοmicroένου λοιπὸν ἀναλύειν οὐ πεφυκό- τος διὰ τοῦτο οὐκ ἐmicroιmicroησάmicroην σαρκῶν microητέρας ἀγεννῶς ἐπὶ ταῖς τοιαύ- ταις συmicroφοραῖς παθαινοmicroένας οὐκ ἐζήλωσα σωmicroάτων τεκούσας τὴν ζωὴν ταύτην microόνην λογιζοmicroένας αἳ τὸν microέλλοντα βίον ἀγνοοῦσαι δεινὸν τίθενται καὶ χαλεπὸν τὴν ἐν τῷ παρόντι τῶν φιλτάτων διάζευξιν οὐ κατ- έσχισα χιτῶνα καὶ γυmicroνὰ χερσὶν ἔτυψα στέρνα οὐκ ἐσπάραξα κόmicroας ἐmicroάς

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

25

οὐκ ὄνυξιν ἠφάνισα πρόσωπον ζῆν σε παρὰ θεῷ τὴν ἀκήρατον πεπεισmicroένη ζωὴν καὶ ἕξειν microετrsquo οὐ πολὺ γηροκόmicroον ἐκεῖ ὅταν περιθραυσθῇ ὅτῳ δήποτε τρόπῳ κἀmicroοὶ τὸ ὀστράκινον σκεῦος (6) microακαρία ἐν microητράσιν ἐγὼ τοιοῦ- τον ἀγωνιστὴν θεῷ παραστήσασα microακαρία καὶ τρισmicroακαρία θαρσῶ γὰρ ἀληθῶς καυχήσασθαι λοιπὸν ἀπελθόντος σου εἰς ὃν ἐδεδοίκειν microή τι χαλεπόν microε ὁ φθόνος ἐργάσηται εἰς ψυχικὸν ἐπιβουλεύσας σοι κίνδυνον ἀλλrsquo ἄπιθι ὦ παῖ ἄπιθι τὴν καλὴν πορείαν ἄπιθι οὐ γὰρ παρα- χωρήσω τῷ πατριάρχῃ Ἀβραὰmicro τῶν πρωτείων πρὸς αὐτὸν κρινο- microένη οὐδrsquo ἀγαπήσω microετrsquo αὐτὸν τὰ δευτερεῖα λαβεῖν ὅτι προθύmicroως τὸν υἱὸν κελευσθεὶς ἀνήνεγκεν ἱερεῖον ἀπαθῶς τῷ θεῷ ἄδηλον γὰρ εἰ microετὰ τὴν ὁλοκάρπωσιν ἔmicroεινεν ὁ αὐτὸς ἀπαθής ἐπεὶ καὶ πολλοὶ σταθερὸν ἐπὶ τῶν ἔργων φυλάξαντες τὸ φρόνηmicroα microετὰ τὴν πρᾶξιν πρὸς λύπην ἐκάmicroφθησαν microεταmicroελείᾳ τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως ἐλέγξαντες ἐγὼ δὲ νῦν ἀνδρίζοmicroαι καὶ τὴν ὀδυνηρὰν κατήφειαν microεταβάλλω πρὸς τὸ εὔθυmicroον ὅτε τοὺς ἄλλους κατ- εργαζόmicroενος ὁ χρόνος ἥττονας δείκνυσι τοῦ πάθους τῷ microήκει [τοῦ χρόνου] δαπανήσας κατrsquo ὀλίγον αὐτῶν τῆς καρτερίας τοὺς τόνους ὅτε ἡ microνήmicroη καινί- ζουσα τὸ ἄλγηmicroα σχολὴν δίδωσι τῷ λογισmicroῷ ἐπrsquo ἀδείας σκέπτεσθαι τὰ ὀδυ- νηρὰ τοῦ πάθους χαλεπὸν γὰρ καὶ λίαν δύσκολον κρίσιν ὀρθὴν πολλῷ χρό- νῳ φυλάξαι παντάπασιν ἀmicroετάπτωτον τῆς ἐξουσίας τοῦ λογισmicroοῦ εὐκόλως ἐπὶ τὰ ἐναντία τῶν δεδογmicroένων προτρεποmicroένης (7) ὠδυράmicroην χηρείαν ποτὲ καὶ τὴν ἐρηmicroίαν τῆς κηδεmicroονίας τοῦ σοῦ πατρὸς ὡς ἀβοήθητος ἐστέναξα νῦν δὲ τί δεῖ δακρῦσαι τί δὲ καὶ ὀλοφύρεσθαι προστάτην ἔχουσα τοιοῦτον παρὰ θεῷ καὶ ἀmicroύνειν ἐν τοῖς κακοῖς ἐκεῖθεν δυνάmicroενον καὶ τὴν γηροκο- microίαν τῆς ἐmicroῆς πολιᾶς παρέχειν ἀφθονωτέραν ἐκ τῶν ἀεννάων microετrsquo ἐξου- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σίας ἀντλοῦντα χαρίτων καὶ ἐποχετεύοντα φιλοτιmicroότερον microᾶλλον ἢ βα- σιλικῶν ὧν ἔτι περιὼν ἦρχες θησαυρῶν ἐπειδὴ τούτοις microὲν τὸ ἀναλι- σκόmicroενον ἐπιλείπει ὡς ἔχουσιν ὡρισmicroένον microέτρῳ τὸ ἀποκείmicroενον ὀmicroβροῦσι δὲ ἐκείνοις οὔποτε λείψει ἡ χορηγία πηγάζουσαrsquo (8) Πρὸς ταῦτα ἐγὼ κατεδυόmicroην οὕτως πρὸς τὸ τοῦ παιδὸς πάθος microαλα- κισθεὶς ἀγεννῶς καὶ ἥττων γυναικὸς εἰς ἀνδρείαν φανεὶς ᾐδούmicroην τοὺς παρόντας ἐθαύmicroαζον ἐκείνην ἔσκωπτον ἐmicroαυτόν ὑπώπια τοὺς τῆς γεν- ναίας λόγους δεξάmicroενος καὶ microανίαν κρίνας ἐmicroὴν τὸ σῶφρον ἐκείνης δίκαια γὰρ ἐγκαλεῖν ἐφrsquo οἷς ἔπαθον νοmicroίσας θεῷ τότε ἔγνων ἁmicroαρτών ὅτε τῷ παραδείγmicroατι τῆς γυναικὸς φορητὴν ἔmicroαθον παντὸς δεινοῦ προσβολήν ἡ γὰρ συνείδησις καταπεσοῦσα εἰς ἀθυmicroίαν τῷ νοmicroισθέντι ἀνυποίστῳ πολ- λάκις ἐγείρεται πρὸς τὸ εὔθυmicroον τῇ νήψει τοῦ τὰ ἴσα παθόντος τὸ microὴ εἴκειν εὐκόλως πάθει παρὰ τοῦ κρατήσαντος τούτου εὐχερῶς διδαχθείς

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

26

(9) Ἔδοξεν οὖν τῇ βουλῇ τῶν τὴν Φαρὰν οἰκούντων microετὰ τὴν ἀκοὴν τῶν ἠγγελmicroένων microὴ σιωπῆσαι τὸ τολmicroηθέν ποιῆσαι δὲ τῷ τῶν βαρβάρων βασιλεῖ τοῦτο καταφανές καὶ δὴ πέmicroπουσι πρὸς αὐτὸν δύο τῶν παρrsquo αὐτοῖς καλουmicroένων ἡmicroεροδρόmicroων ἐγκαλοῦντες παράβασιν τῶν συγκειmicroένων σπονδῶν νέοι δέ εἰσιν ἐφήβων ὀλίγῳ πρεσβύτεροι πρωτογενείων ἐγγύς ταῖς τοιαύταις ὑπηρετούmicroενοι χρείαις τόξων καὶ βελῶν ἀκοντίων καὶ πυροβόλων λίθων ἐπιφερόmicroενοι πλέον οὐδέν ταῦτα γὰρ αὐτοῖς πρὸς τὴν ζωὴν κατὰ τὴν ὁδοιπορίαν γίνεται χρήσιmicroα τὰ microὲν τὴν ἄγραν τὰ δὲ τὸ πῦρ παρέχοντα πρὸς τὴν ὄπτησιν ξύλων γὰρ αὐτοῖς ἐν παντὶ τόπῳ καὶ φρυγάνων εὐπορία πολλή οὐδενὸς κατὰ τὴν ἔρηmicroον ὑλοτοmicroοῦντος τὰ φυόmicroενα (10) Ἐν ᾧ δὲ ἐκείνην ἤνυον οὗτοι τὴν ὁδόν ἡmicroεῖς ἐπὶ τὴν συγκοmicroιδὴν ἐξήλ- θοmicroεν τῶν σωmicroάτων καὶ παραγενόmicroενοι πεmicroπταίους εὕροmicroεν τοὺς ἀνῃρη- microένους οὐδὲν παθόντας ὧν πάσχειν εἰκὸς νεκρὸν πολυήmicroερον οὐκ ὀδω- δότας οὐ microαδῶντας οὐκ ἀδικηθέντας παρὰ τῶν λυmicroαίνεσθαι πεφυκότων σαρκοβόρων ὀρνέων ἢ θηρίων ἀγρίων τοσοῦτον δὲ χρόνον ἔχειν αὐτοὺς καὶ ὁ τοῦ Μαγάδωνος εἰρήκει παῖς τοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ πρὸς τῶν βαρ- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- βάρων πεφονευmicroένῳ βουλευτῇ ἦν δὲ ὁ microὲν ἐν τῇ Βηθραmicroβῇ Πρόκλος Ὑπά- τιος δὲ ἐν τῇ Γέθ Ἰσαὰκ δὲ ἐν τῇ microονῇ Σαλαήλ Μακάριος δὲ καὶ Μάρκος οἱ κατὰ τὴν ἔρηmicroον ἔξω πεφονευmicroένοι Βενιαmicroὶν δὲ ἐν τῇ ἔξω τῇ Αἰλίmicro Εὐσέβιος δὲ εἰς Θωλὰ καὶ Ἠλίας ἐν Ἀζῇ τῶν δὲ δύο τὸν ἕτερον πολ- λὰς microὲν εὕροmicroεν ἔχοντα σφαγάς ἔτι δὲ ζῶντα ὃν καὶ βαστάσαντες ἀπεθέ- microεθα ἐν κελλίῳ πρὸς τὴν ταφὴν τῶν ἄλλων τρεπόmicroενοι σωmicroάτων ἀναλύ- (11) σαντες δὲ πάλιν ἐπrsquo αὐτὸν ζῶντα microὲν ἐφθάσαmicroεν οὐκέτι παρὰ δὲ τὴν ὑδρίαν κείmicroενον εὕροmicroεν νεκρόν διψήσας γὰρ πάντως ἐκ τῆς τῶν τραυ- microάτων φλογώσεως microετὰ τὸ πιεῖν ἔπεσεν ἐπὶ τὰ γόνατα πρηνής ἐπὶ τού- του τοῦ σχήmicroατος καταλειπούσης αὐτὸν τελευτήσαντα τῆς ψυχῆς καὶ τοῦ- τον οὖν ὡς τοὺς λοιποὺς παραδόντες κηδείᾳ ἐξήλθοmicroεν microαθησόmicroενοι τί ποτε τὸ microηνυθὲν εἴη παρὰ τοῦ ἡγουmicroένου τῶν βαρβάρων ἄρτι δὲ εἰσερ- χοmicroένων ἡmicroῶν τὴν Φαρὰν παρῆσαν οἱ ἀπεσταλmicroένοι γράmicromicroατα κοmicroίζον- τες παρrsquo αὐτοῦ τὰ καὶ τὴν εἰρήνην βεβαιοῦντα καὶ ἥκειν ὡς αὐτὸν κελεύον- τα τοὺς ἠδικηmicroένους microάλιστα τῶν ἔτι ζώντων αἰχmicroαλώτων τοὺς προσ- ήκοντας εἰ δὲ καὶ ὑπὲρ τῶν πεφονευmicroένων δίκην τις θέλοι λαβεῖν ἑτοίmicroως ἔχειν ἔλεγεν ἐκδιδόναι τοὺς αἰτίους πρὸς τιmicroωρίαν καὶ τὰ σκῦλα δὲ πάντα δώσειν ὡmicroολόγει τοῖς σεσυληmicroένοις λύειν γὰρ οὐκ ἤθελε τοὺς τῆς εἰρήνης θεσmicroούς ὡς ἐmicroήνυε τὸ πρὸς αὐτοὺς ἔνσπονδον ἀγαπῶν διὰ τὴν ἐξ αὐτῶν

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

27

παραmicroυθίαν οὐ microικρὸν γὰρ κέρδος αὐτοῖς ἡ πρὸς αὐτοὺς φέρει ἐπιmicroιξία ἐν ταῖς ἀνάγκαις τῆς ἐνδείας βοηθουmicroένοις τῇ τούτων εὐπορίᾳ δῶρα τοιγαρ- οῦν παρασκευασάmicroενοι καὶ πρέσβεις ὡς ἐπὶ ἀνανεώσει τῆς παραλυθείσης χειροτονήσαντες εἰρήνης τῇ ἐξῆς ἐκπέmicroπουσιν αὐτούς τε καὶ τοὺς ἐλπίδι χρηστῇ δῆθεν ἀφιξοmicroένους ἡmicroᾶς (12) Ὀγδόην δὲ ἡmicroέραν ὁδοιποροῦντεςmdashταῖς γὰρ πάσαις δυοκαίδεκα ἡ πρὸς αὐτὸν ἠνύσθη ὁδόςmdashἐν σπάνει κατέστηmicroεν τοῦ ὕδατος καὶ πολλὴ τῆς δίψης ἦν ἡ ἀνάγκη καὶ θάνατος ἠλπίζετο λοιπὸν ὁ ταῖς ἐνδείαις ἐφεδρεύων ἀεί ἔλεγον δέ που πλησίον εἶναι πηγὴν οἱ πεπειραmicroένοι τῶν τόπων καὶ τοῦτο τοὺς πολλοὺς κάmicroνοντας ἐψυχαγώγει προσδοκίᾳ τοῦ microέλλοντος τὸ παρὸν ἰωmicroένους κακόν τρέφει γὰρ ἐλπὶς ὀνειροπολουmicroένη ἀληθείας οὐκ ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- ἔλαττον τὴν παντελῆ ἀπόγνωσιν βουκολοῦσα τῇ προσδοκίᾳ καὶ τὸ ἀπο- πεπτωκὸς τῆς δυνάmicroεως ἐγείρουσα τῇ [τῆς ἐλπίδος] χειρί (13) ἔτρεχον οὖν πολλοὶ φθάσαι πρὸ τοῦ πλήθους ἐπειγόmicroενοι τὸ ζητούmicroενον καὶ microετrsquo ἀδείας ἀπολαῦσαι ποθοῦντες οὗπερ ἦσαν ἐνδεεῖς ἄλλος ἀλλαχοῦ τραπόmicroενοι καθὼς ἕκαστον ἦγεν ἡ τῆς ἐπιτυχίας ἐλπίς καὶ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς περισκο- ποῦντες microηκόθεν τῷ ἀτενεῖ τοῦ βλέmicromicroατος ἐποιοῦντο τὴν ἔρευναν ὥσπερ λύχνῳ τῷ ὄmicromicroατι τὸ λανθάνον περιεργαζόmicroενοι ᾔειν δὲ κἀγὼ βάδην ἑπό- microενος τοῖς προτρέχουσιν ὡς microὲν ἴσως φήσειεν ἄλλος ἀδυναmicroίᾳ τοὺς microᾶλ- λον ἰσχύοντας οὐ φθάνων ἀσθενείᾳ τοῦ γήρους ὡς δὲ ἐγώ φηmicroι τὸ σεmicroνὸν τῆς καταστάσεως οὐ θέλων ὑβρίζειν ἀτάκτῳ δρόmicroῳ ἔτι γὰρ ἴσχυον τῆς ἀνάγκης οὐκ ἔλαττον ὁπότε καὶ παρὰ δύναmicroιν οἶδεν αὕτη κινεῖν τὸ σῶmicroα πρὸς τὸ ἐπεῖγον τὴν ὁρmicroὴν ὠθοῦσα καὶ ὡς οὐ πέφυκεν (14) ἦν δὲ κατὰ πρόσ- ωπον τῆς ἐmicroῆς πορείας ἡ πηγὴ κειmicroένη ἐκρύπτετο δὲ ἐπιπροσθουmicroένη γεωλόφῳ microέσῳ τοὺς γὰρ ἐφrsquo ἑκάτερα σκιδναmicroένους ἀεὶ καταλιπὼν microέσος ἐχώρουν τῆς εἴτε ἔνθεν εἴτε ἔνθεν εὑρέσεως οὐ πολλῷ microέτρῳ ἀποστήσε- σθαι στοχαζόmicroενος ὑπερκύψας δὲ microικρόν ὁπηνίκα τοῦ γεωλόφου παρῆλθον τὰ νῶτα καὶ τὴν πηγὴν εἶδον πρῶτος καὶ βαρβάρους περὶ αὐτὴν κεχυmicroέ- νους καὶ ὡς ἐχθροῖς ἐmicroπεσὼν ἀνηmicroέροις οὔτε ἐταράχθην τῷ ἀδοκήτῳ οὔτε κατεσχέθην δειλίᾳ πολλῇ microέσος δὲ φόβου καὶ χαρᾶς γενόmicroενος λο- γισmicroῷ παρηγόρουν ἐmicroαυτὸν τῆς τοιαύτης συντυχίας ἢ γὰρ εὑρήσειν παρrsquo αὐτοῖς ἔλεγον τὸν παῖδα καὶ δουλεύσειν microετrsquo αὐτοῦ προθύmicroως καὶ τῆς ὄψεως ἀπολαύων τοῦ ποθουmicroένου καὶ τὸ ἐπαχθὲς τῆς δουλείας ἐξευmicroα- ρίζων τῇ τῆς ὄψεως ἡδονῇ ἢ ἀναιρεθήσεσθαι καὶ τέλος ἕξειν τῆς ἀνιώσης λύπης (15) Ἀλλrsquo οὗτοι microὲν ἀναθρώσκοντες φύρδην ἔτρεχον ἐπrsquo ἐmicroέ καὶ καταλαβόν- τες ὥσπερ ἐνεὸν ἐπὶ τῆς συννοίας ἑστηκότα ἔσυρον ἀνηλεῶς οἱ δὲ ἐπὶ τὴν

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

28

ἔρευναν τοῦ ὕδατος microετrsquo ἐmicroοῦ ἐσταλmicroένοι θεασάmicroενοι τούτους καὶ οὔπω πρὸς αὐτῶν τεθεαmicroένοι microετατραπέντες ἡσυχῇ λαθραίαν ὀξέως ἐποιοῦντο τὴν ὑποστροφήν πρηνεῖς κατὰ τὰ ἑρπιστικὰ συρmicroῷ κλέπτοντες τὴν φυγήν ἐγὼ δὲ διασπώmicroενος ἑλκόmicroενος τί γὰρ οὐ πάσχων ἀνήκεστον τούτων microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microὲν οὐδὲ λόγον εἶχον οὐδὲ αἴσθησιν τῶν γινοmicroένων ἐλάmicroβανον σπαρασσό- microενος ὅλον δὲ τὸν νοῦν ἠσχόλουν εἰς τὴν τοῦ microειρακίου ζήτησιν κἀκεῖνον τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἀνηρεύνων περιαθρῶν πλανωmicroένοις ὁmicroοιότητι ὡς ἀληθείᾳ πολλάκις καὶ ἀνειδωλοποιοῦσι πρὸς τὴν ἐνθύmicroησιν τὰς ἔξωθεν microορφάς ὃ γὰρ ὁ νοῦς ἔχει τῇ φαντασίᾳ τετυπωmicroένον τοῦτο τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὁρᾶν δοκεῖ φανταζόmicroενος πᾶσι διὰ τὸν τῆς ἱστορίας πόθον τὴν σπουδαζοmicroένην microορφὴν περιτιθείς (16) Καὶ οὐ πολὺς τούτων τελουmicroένων διαγέγονε χρόνος καὶ ἰδοὺ παρῆσαν οἱ τῆς ὑmicroετέρας δυνάmicroεως microάχιmicroοι καὶ ἀναφανέντες ἐπὶ τοῦ λόφου microε- τέωροι πολλὴν ἐποίησαν τοῖς βαρβάροις ταραχήν ὡς γὰρ ἐσήmicroηναν ἀλα- λαγmicroῷ τὴν παρουσίαν οὐδεὶς ἦν ὃς ἔmicroεινεν ἐπὶ χώρας γυmicroνὸς δὲ πᾶς ὁ τόπος ἀθρόως ἐδείχθη ὁ πρὸ πολλοῦ βρίθων τοῖς σώmicroασιν σῴζεσθαι γὰρ ἕκαστος ἐπειχθεὶς ἔφυγεν οὐδὲν microεθrsquo ἑαυτοῦ λαβεῖν δυνηθείς καὶ τρέχων ἔσπερχεν καθάπερ πανικῷ δείmicroατι διωκόmicroενος τοσοῦτος αὐτοῖς φόβος τῶν φανέντων ἐκ τοσαύτης ἀδείας ἐνέπεσεν ὡς microηδὲ πρὸς τὴν δίωξιν ἐπιστραφῆναι ὑπονοίᾳ τῆς καταλήψεως ἔχειν δὲ κατόπιν ἑποmicroένους ἀεὶ καὶ ἐσπασmicroένους τὰ ξίφη καὶ τύπτειν τινὰς καὶ ἀνῃρηκέναι πολλοὺς καὶ τὸν οἰκεῖον θόρυβον ἐκείνων παρουσίαν νοmicroίζειν microέχρις ἔδωκεν αὐτοῖς ἀναπνεῦσαι microόλις τὸ διάστηmicroα τῆς φυγῆς παρασχὸν περιβλέψασθαι καὶ ἰδεῖν τοὺς διώκοντας ποιεῖ γὰρ ὁ φόβος microείζονα νοmicroίζειν τὰ συνέχοντα καὶ πλείονα φαντάζεσθαι παρασκευάζει τῆς ἀληθείας τῆς δειλίας αὐξούσης ὑπὲρ ὃ ἔχει τὰ πράγmicroατα ηὗρον οὖν τὰ πρὸς τῶν φυγόντων καταλειφθέντα παραγενόmicroενοι καὶ πολλὴν ἐκ τῶν παρεσκευασmicroένων ἐκείνοις ἐποιήσαντο οὗτοι τὴν εὐφροσύνην τὸ λοιπὸν τῆς ἡmicroέρας καταmicroείναντες αὐτόθι (17) Τέτταρας δὲ ὁδοιπορήσαντες ἄλλας ἡmicroέρας ἥκοmicroεν εἰς τὴν παρεmicroβολήν καὶ microηνυθέντες οἱ πρέσβεις ἐκλήθησαν συντευξόmicroενοι τῷ Ἀmicroανῇmdashτοῦτο γὰρ ἦν ὄνοmicroα τῷ βασιλεῖ τῶν βαρβάρωνmdashκαὶ προσκοmicroίσαντες τὰ δῶρα ἔτυχον ἀποκρίσεως εὐmicroενοῦς σκηνήν τε πλησίον ἔλαβον ἐκείνου καὶ ἀπ- ήλαυσαν φιλοφροσύνης πολλῆς ἕως ἀκριβὴς ἔρευνα φανερὰ κατέστησε τὰ κατὰ τὴν ἔφοδον ἡρπασmicroένα κἀκείνοις microὲν βραχεῖ καιρῷ ἠνύετο ταῦτα ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἐγὼ δὲ παλmicroοῖς τὴν καρδίαν ἐβαλλόmicroην σφοδροῖς καὶ πρὸς τὴν ἀγγελίαν ἤmicroην ἐπτοηmicroένος πᾶς δὲ κτύπος οὑτινοσοῦν φήmicroην τοῦ σπουδαζοmicroένου

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

29

ψιθυρίζειν ἐδόκει καὶ τὰ ὦτα τοῖς ἤχοις τῶν φωνῶν ἦν εὐτρεπῆ καὶ ὁ νοῦς τούτοις ὡς ἀγγέλοις παρεκάθητο ζωὴν ἆρα τοῦ παιδὸς ἢ θάνατον εὐαγ- γελιοῦνται σκοπῶν ὁ γὰρ τοῦ σπουδαζοmicroένου τὴν γνῶσιν ἄπορον ἔχων καὶ ἀmicroφιβολίᾳ microεριζόmicroενος πρὸς πᾶσαν ἐνθύmicroησιν ἀστάτως ῥιπίζεται ἕως ἂν σαφὴς δήλωσις τῆς ἀληθείας λύσῃ τοῦ ἐνδοιασmicroοῦ τὸ ἄπορον καὶ ἑδράσῃ κυκωmicroένην τῇ ἀφασίᾳ τὴν ἔννοιαν (18) Ὡς δὲ ἦκον οὐ πάνυ τοῖς προσώποις φαιδροί microήνυmicroα σκυθρωπῆς ἀγ- γελίας τὸ κατηφὲς αὐτῶν στοχαζόmicroενος lsquoοὐ χρείανrsquo ἔλεγον lsquoἔχετε λόγου ἡ γὰρ ὄψις διηγεῖται τῷ συmicroπτώmicroατι τὴν συmicroφορὰν καὶ πρὸ τῆς γλώσσης κέκραγε τὸ πάθος τὸ microέλλον ἀπαγγέλλεσθαι λόγῳ προφηmicroίσασα τῷ σχήmicroατι οὐκ ἀπατηθήσοmicroαι πιθαναῖς ἀπολογίαις οὐδὲ κατασοφισθήσο- microαι ῥήmicroασιν ἐσχεδιασmicroένοις πρὸς τὸ εὔλογον ἴσως γὰρ ὑmicroῖν πρὸς ἐmicroὴν παραmicroυθίαν κεκάττυται πρόφασις εὐπρεπὴς κρύψαι θέλουσα τέως εὐσχήmicroῳ ψεύδει τὸ λυπηρὸν τῆς ἀληθείας ἐγὼ δὲ οὐ λόγοις προσέχω πρὸς τὸ πιθανὸν ἀπατηλῶς σχηmicroατίζεσθαι δυναmicroένοις ἐν τῷ προσώπῳ δὲ βλέπω τῆς ψυχῆς τὸ πάθος εἰκὼν γὰρ τοῦτο ἐκείνης τρανῶς χαρακτη- ρίζον αὐτῆς τὴν ἐνδοmicroυχοῦσαν διάθεσιν καὶ οὐ πεφυκὸς πεπλασmicroένῃ microορφῇ ἄλλο δεικνύναι ἦθος ἐπὶ τοῦ φανεροῦ ἢ ὅπερ ἐν τῷ βάθει λανθάνον ἔχει ἐκείνη λόγος microὲν γὰρ καὶ τὰ λυπηρὰ τῇ εὐκολίᾳ τῆς προφορᾶς ἀπαγ- γέλλειν φαιδρῶς ὅταν ἐθέλῃ δύναται σχῆmicroα περιτιθεὶς τοῖς φθόγγοις οἷον ἂν βούληται δίκην ἑταίρας εἰδεχθοῦς κοmicromicroατικῷ κόσmicroῳ τὸ φυσικὸν ἐπικαλυπτούσης εἶδος τῇ τέχνῃ καὶ microεταmicroορφούσης τὸ ἀληθὲς ἀπατηλοῖς χρώmicroασιν ὄψις δὲ ψυχῆς τὰ πάθη συγκρύπτειν οὐκ ἀνέχεται κατήγορος δὲ τοῦ ἀδήλου ἀδέκαστος γίνεται τῷ φανερῷ συmicroπτώmicroατι τὴν λανθάνου- σαν ἐλέγχουσα διάθεσιν καὶ οὐ δυναmicroένη βεβιασmicroένῳ microειδιάmicroατι σοφίσα- σθαι τὸ λυποῦν ὡς οὐδὲ κάτοπτρον δεῖξαι φαιδρὸν πρόσωπον καὶ ἀνθοῦν (20) τὸ κατηφείᾳ συmicroπεπτωκός ἐκεῖνο πεφυκὸς ἀποσκιάζειν ὅπερ ἡ ἐγκύπτου- σα θέλει microορφή ἢ οὖν ἀπλάστως εἴπατε παρακαλοῦντι τὸ ἀληθὲς ἢ ἴστε τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- τοῖς προσώποις εἰρηκέναι τοῦτο ὡς ἔφθην εἰπών τί γὰρ ὄφελος πρὸς ὀλί- γον ψυχαγωγῆσαι ψευδεῖ παρηγορίᾳ τὸν λυπούmicroενον ὕστερον δὲ microειζόνως ἀνιᾶσαι ὅταν φωραθῇ λυπηρὸν ὂν τὸ ἀληθέςrsquo (25) (19) Ὅρκοις οὖν πολλοῖς ὡς οὐ τέθνηκε ζῇ δὲ πεπραmicroένος τινὶ τῶν ἐν Ἐλούσῃ τῇ πόλει πιστωσάmicroενοι συνεβούλευον microὲν ἀπιέναιmdashεὑρήσειν γὰρ ἔλεγον ἐκεῖ τὸν παῖδαmdash τὴν δὲ λύπην οὐκ εἰς ἅπαν εἰ καὶ microετρίως ἰάσαντο τί γάρ ἐλογιζόmicroην εἰ ζῇ καὶ ὁ microείζων τοῦ θανάτου καταλέλυται φόβος δου- λεύει δὲ πεπραmicroένος καὶ τῆς ἐξουσίας τοῦ σὺν ἐmicroοὶ διατρίβειν κεκώλυται οὐ ποιεῖ γὰρ καθαρὰν ὅλως τὴν ἡδονὴν ἡ ἀνάγκη ταῖς ὁρmicroαῖς τῆς προαιρέ-

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

30

σεως ἐmicroποδὼν ἱσταmicroένη καὶ τὸ ἐλεύθερον τῆς γνώmicroης ἐπέχουσα ἀλλοτρίῳ θελήmicroατι φυσικῶς τῆς ψυχῆς βουλοmicroένης ἐναβρύνεσθαι τῇ αὐτεξουσιό- τητι καὶ ἀδεῶς ἐντρυφᾶν τοῖς κατὰ γνώmicroην ὡς ἂν ἐθέλῃ οὐδαmicroόθεν πρὸς τὸ ἀπροαίρετον βιαζοmicroένη δουλεύειν (20) Ὕστερον ὅmicroως ἐχώρουν ἐπὶ τὴν ἠγγελmicroένην πόλιν microεθrsquo ὧν ἔδοσάν microοι δυοῖν ὁδηγῶν καὶ κατὰ τὴν ὁδὸν ὑπαντᾷ τις ἡmicroῖν νεανίας ζῴοις ἀχθοφό- ροις ἀκολουθῶν οὗτος δὲ ἦν ἑωρακώς microε ἐν τῇ παρεmicroβολῇ καὶ τὰ κατrsquo ἐmicroὲ πεπυσmicroένος ἀκριβῶς ὃς πάντως ἐν τῇ Ἐλούσῃ γενόmicroενος τὰ περὶ τοῦ παιδὸς διαλαλούmicroενα microαθὼν ὡς εἴη πρὸς τῶν βαρβάρων ᾐχmicroαλωτευmicroένος διεσάφησέν τε αὐτῷ τὰ περὶ ἐmicroοῦ καὶ γράmicromicroατα κοmicroισάmicroενος ὡς εὐαγγέλια ἐκόmicroιζεν ἥκων ἐmicroοὶ παρrsquo αὐτοῦ ἰδὼν δέ microε πόρρωθεν microειδιῶν ἤρξατο προσιέναι κἀγὼ δὲ τῇ microνήmicroῃ οὐκ ἀνιστόρητον ᾔδειν οὐδὲ ξενίζοντα πρώτῃ τὸν τούτου προσβολῇ χαρακτῆρα καὶ γενόmicroενος κατrsquo ἐmicroὲ ὡς οὐκ ἀσυνήθης φαιδρῷ προσφθέγγεται τῷ προσώπῳ καὶ τὴν δεξιὰν ἀνατείνας κλίνει ταύτην εἰς τοὐπίσω καὶ τὸν ταρσὸν ἐπερείσας τῷ ὤmicroῳ ἐπιστολὴν ἄκροις ἀνιmicroᾶται ἐκ τῆς βελοθήκης τοῖς δακτύλοις ἀναδίδωσι δέ microοι καὶ τὸν υἱὸν εὐαγγελίζεται ζῶντα εὐθυmicroεῖν παραινῶν καὶ microὴ ὡς ἐπὶ δούλῳ ἄmicroοιρον ἔχειν ἀγαθῶν τὴν ἐλπίδα ὅ τε γὰρ πριάmicroενός ἐστι τῶν κατὰ Χριστὸν θείων microυστηρίων ἱερεὺς καὶ ὁ παῖς ἦρκται microὲν τελεῖν ἐν τῷ ἱερατικῷ τάγ- microατι τὰς πρώτας τέως τῶν νεωκόρων ὑπηρεσίας πεπιστευmicroένος microε- γάλας δὲ τῇ σπουδῇ ὅσον οὐδέπω προκοπῆς ὑποφαίνει ἐλπίδας πολλὴν πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεῖραν ἀρετῆς ἐν ὀλίγῳ χρόνῳ δούς καὶ πάντας ψηφίζεσθαι τοῦτο πέ- πεικεν χρηστότητι τρόπων αὐτοὺς πρὸς τοῦτο χειραγωγησάmicroενος (21) ἐγὼ δὲ ἐκεῖνον microὲν ὡς ἄπορος καὶ ἀνέστιος ἠmicroειψάmicroην εὐφήmicroοις φωναῖς καὶ πεῖραν πολλῶν ἐπηυξάmicroην ἀγαθῶν ἐπεὶ microηδὲν εἶχον ᾧ τιmicroήσω τῆς καλῆς διακονίας αὐτόν θεῷ δὲ τὸ πᾶν τῆς προνοίας ἀνετίθην καὶ τούτῳ τῆς ἀπροσδοκήτου χαρᾶς τὴν εὐχαριστίαν ἀπεδίδουν δακρύων ἀρξαmicroένῳ λύειν τὴν ὅσον ἐκ τοῦ εἰκότος ἀmicroήχανον συmicroφορὰν καὶ ἀποδιδόναι τὴν ἀρχαίαν εὐκληρίαν ἡmicroῖν (22) Ὡς δὲ ἧκον εἰς τὴν πόλιν πρῶτον microὲν τὸν ἅγιον νεὼν ὡς αἴτιον τῶν ἀγαθῶν ἐπεζήτησα καὶ τούτῳ τὴν προσήκουσαν ἀπεπλήρωσα τιmicroήν δάκρυσι καταρράνας τοὔδαφος καὶ θρήνων βοαῖς ἐmicroπλήσας τὸ τέmicroενος τοῦ θεοῦ ἐκεῖθεν ὁδηγηθεὶς ἦλθον ἐπὶ τὸν οἶκον οὗ ἦν καταmicroένων ὁ παῖς πολλῶν προλαβόντων καὶ φθάσαι τὴν ἐmicroὴν ἄφιξιν σπουδασάντων ἐπrsquo εὐαγγελίοις χρηστοῖς ἔγνωσαν γὰρ ἅπαντες ἐκ τῆς προλαβούσης φή- microης ἐmicroὲ τὸν θρυλούmicroενον εἶναι πατέρα τοῦ παρrsquo αὐτοῖς πεπραmicroένου καὶ οὐδεὶς ἦν ὁ microὴ δεικνὺς τῷ σχήmicroατι τῆς χαρᾶς τὰ τεκmicroήρια ἕκαστος δὲ

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

31

ὡς οἰκεῖον ἀπηλπισmicroένον ἰδὼν ἱλαρῷ προσώπῳ τὸ συγχαρητικὸν τοῦ ἤθους ἐπεδείκνυντο σκιρτῶντες (23) ὡς οὖν πλησίον ἐγενόmicroεθα τῆς πύλης καλέσαν- τες αὐτὸν καὶ εἰπόντες ἥκειν ἐmicroέ ἄγουσιν ὑπαντησόmicroενόν microοι ὡς δὲ εἴδοmicroεν ἀλλήλους ἐγώ τε κἀκεῖνος οὐδὲν ἡδονῆς ἐπεδεικνύmicroεθα θρήνου δὲ ἐξήρχοmicroεν ἄmicroφω δάκρυσι τὰ πρόσωπα φύραντες καὶ τοὺς περὶ τὰ στέρνα χιτῶνας ὁmicroοίως κἀκεῖνος microὲν προσέτρεχεν οὐ microάλα γνωρίζωνmdashκαὶ γὰρ ἤmicroην ταῖς κόmicroαις τῆς κεφαλῆς καὶ ἐσθῆτι ῥυπῶν οὐκ εὐχερῶς γνωρισθῆ- ναι δυνάmicroενοςmdash ὅmicroως τοῖς ἀπαγγείλασι microᾶλλον ἢ τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ὡς ἔοικε πιστεύσας ᾔει διαπετάσας τὰς χεῖρας ὡς περιχυθησόmicroενός microοι ἐκθύ- microως ἐγὼ δὲ καὶ πλήθους περὶ αὐτὸν ὄντος ἐπέγνων ταχέως ἔτι τοὺς χαρακτῆρας τῆς ὄψεως ἔχοντα τοὺς αὐτοὺς καὶ τῇ microελέτῃ τῆς microνήmicroης ὄντας ἐντετυπωmicroένους microοι τρανούς καὶ οὐ κατασχὼν τῆς χαρᾶς παρελύθην ἀθρόως τοὺς τόνους τοῦ σώmicroατος καὶ καταπεσὼν ἀχανὴς ἐκείmicroην χαmicroαί τεθνάναι τοῖς πολλοῖς νοmicroισθείς (24) ἤmicroην γὰρ καὶ πάλαι τῇ λύπῃ νεκροῦ διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- διαφέρων οὐδὲν παντάπασιν πλὴν τοῦ ὁρᾶν καὶ ἀναπνεῖν ὢν νεκρός περι- λαβὼν οὖν microε καὶ περιπτυξάmicroενος microόλις ἐκ τῆς λιποθυmicroίας ἐποίησεν ἀν- ενεγκεῖν καὶ γνῶναι τίς τε ἤmicroην καὶ ὅπου ἐτύγχανον ὢν καὶ τίνα τοῖς ὀφθαλmicroοῖς ἐθεώρουν ἀντιπεριλαβὼν οὖν αὐτὸν καὶ ἀντασπασάmicroενος ταῖς αὐταῖς ἠmicroειβόmicroην περιπλοκαῖς χρονίας ἐπιθυmicroίας ἐmicroφορούmicroενος ἀπλή- στως εἶτα ἐπὶ λόγους τραπόmicroενος ἀπελογούmicroην τε καὶ ἔπειθον ὡς αἴτιος αὐτῷ πάντων γενόmicroενος ὧν πεπείραται κακῶν ἐξαγαγὼν τῆς πατρίδος καὶ χώραν οἰκεῖν ποιήσας συνεχῶς πορθουmicroένην καὶ ἦν ὡς ἔλεγον ἀληθῶς πότε γὰρ οἰκῶν τὴν θρεψαmicroένην καὶ διάγων ἐπὶ τῆς ἐνεγκαmicroένης ἐπειράθη τινὸς ἀπευκτοῦ εἰρηνευοmicroένης πάντοθεν καὶ φόβον τοιαύτης ἐχούσης οὐδαmicroόθεν ἐπιβουλῆς ἐρρέτωσαν γὰρ οἱ τὰ πεπρωmicroένα δοξάζοντες ἄφυκτα καὶ ἀνάγκην τινὰ πρὸς τὰ εἱmicroαρmicroένα λέγοντες ἄγειν τοὺς πάσχοντας τέλος δὲ διηγήσασθαι παρεκάλουν τὰ πάθη τοῦ παρὰ τοῖς βαρβάροις καιροῦ καὶ γὰρ ἦν οὐκέτι λυπηρὰ ἡ ἀπαγγελία παρελθούσης τῆς πείρας ὡς γὰρ ὑγίεια microετὰ νόσον καὶ θεραπεία microετὰ τραύmicroατα εὐφραίνει οὐκ ἀνιᾷ οὕτως διήγησις τῶν σκυθρωπῶν microετὰ τὴν ἀπαλλαγὴν ἡδονὴν ἔχει πολλὴν καὶ τάχα τοσαύτην ὅσην εἶχεν ὀδύνην ἡ πεῖρα 7 (1) Καὶ αὐτὸς στενάξας βύθιον καὶ βαρύ ἐmicroπλήσας τε τοὺς ὀφθαλmicroοὺς δακρύων lsquoτί κέρδοςrsquo ἔφη lsquoπάτερ τῆς τῶν ἀνιαρῶν ὑποmicroνήσεως ἐπιξαίνειν γὰρ ἡ microνήmicroη τοῦ παθόντος εἴωθε τὰ ἕλκη κἂν γὰρ τοῦ ἀκούοντος ἡ ἀπαγ- γελία διὰ τὸ φιλόmicroυθον θέλγει τὰ ὦτα τέρψιν ἄλλῳ ποιοῦσα τοῖς ἀλλο- τρίοις πάθεσιν ὅmicroως τὸν πεπειραmicroένον οὐκ ἀφίησιν ὀδύνης ἐλεύθερον

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

32

πρὸς τὸ παρελθὸν πάθος microικροῦ δεῖν ὁmicroοίως κινοῦσα τὸ συmicroπαθὲς καὶ ὥσπερ οὐλὴν οὔπω καλῶς θεραπευθέντος τραύmicroατος ὀδυνῶσα τῇ ἐπαφῇ ἀλλrsquo ἐπειδή σε οὐκ ἀφεξόmicroενον οἶδα τῆς ὀχλήσεως ἕως ἂν microάθῃς ἃ ποθεῖς mdashὑπόθεσιν γὰρ δοξολογίας τὸ παράδοξον ἔχειν ζητεῖς τῆς ἐmicroῆς σωτηρίας καὶ ἐπὶ ταῖς τυχούσαις εὐεργεσίαις ὑmicroνεῖν τὸν θεὸν εἰωθώςmdash ἄκουσον ἀν- δρείῳ φρονήmicroατι microὴ πρὸς τὰ δεινὰ τῶν συmicroπεσόντων ἀτυχηmicroάτων πατρι- κοῖς σπλάγχνοις συmicroπαθῶς ποτνιώmicroενος κἀmicroὲ κατακλάσῃς πρὸς οἰmicroωγάς λυγmicroοῖς θρήνου ἐmicroποδιζόmicroενον εἰς τὴν προφορὰν τοῦ λόγου ἐξάρθροις ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς ὡς εἰκός φθόγγοις τοῦ κλαυθmicroοῦ θρυπτοmicroένης microοι τῆς φωνῆς (2) Τὰ microὲν οὖν πολλὰ πάντως ὑmicroῖν ὁ τοῦ Μαγάδωνος microετὰ τὴν φυγὴν ἀπήγ- γειλεν οἰκέτης καὶ ἐπαναλαmicroβάνειν ἐκεῖνα τῷ λόγῳ παρέλκον ἅmicroα καὶ φορ- τικὸν ἴσως ἀκοῇ ὀρεγοmicroένῃ τῶν ἀναγκαίων ναυτιώσῃ δὲ πολλάκις ἐπὶ τοῖς παλιλλογουmicroένοις διὰ τὸ προσκορὲς καὶ ἀδόλεσχον ἃ δὲ microετὰ τὴν ἐκείνου συνέβη φυγήν ἀναγκαῖον ἐπειδὴ τοῦτο ἐπιτάσσεις εἰπεῖν (3) δέ- δοκτο τοῖς βαρβάροις ὡς εἶπενmdashπάντως γὰρ εἶπεν ἐκεῖνοςmdash ἡ ἡmicroε- τέρα σφαγὴ καὶ τὰ πρὸς τὴν θυσίαν ἀφrsquo ἑσπέρας ἦν ἅπαντα εὐτρεπῆ βω- microός microάχαιρα σπονδή φιάλη λίβανος καὶ ὄρθρου βαθέος ἦν εἰ microὴ θεὸς ἔmicroελλε κωλύειν ὃν ἐκώλυσε θάνατον ὡς δὲ ἐκεῖνος οὐ κρύψας ἐmicroὲ τὴν φυγὴν ἀπέδρα καὶ τῷ διαστήmicroατι λοιπὸν τῆς ὁδοῦ καὶ τῷ ἀπόρῳ τῆς διώ- ξεως ἦν πρὸς τὴν κατάληψιν ἀmicroφίβολοςmdashοὐ microόνον γὰρ ὁ χρόνος ἀφrsquo ἑσπέ- ρας ἕως εἰς ὄρθρον τῷ φυγόντι ἱκανὴ διωρία ἀλλὰ καὶ τὸ τῆς ὁδοιπορίας ἄδηλον ἐποίει τὸν τρόπον τῆς διώξεως ἀmicroήχανον τίς γὰρ οὕτως δεινὸς ἰχνευτὴς καὶ στοχαστὴς τῶν ἀδήλων ἐπιτευκτικὸς ὡς ἰχνηλατῆσαι ἐν τοσούτῳ πλάτει τῆς ἐρηmicroίας σηmicroεῖον πορείας εὑρίσκων οὐδέν πᾶσα γάρ ἐστι τραχεῖα καὶ χαραδρώδης οὐ δεικνύουσα ἴχνος ὅπερ ἐδέξατοmdash ἐγὼ πρηνὴς ἐκείmicroην χαmicroαὶ τὸ πρόσωπον ἐρείσας κάτω καὶ τὸν νοῦν τῷ πτερῷ τῆς θλίψεως ἀνακουφίσας ἄνω καὶ ταῦτα ἔλεγον ἐν τῷ κρυπτῷ τῷ θεῷ ὅλον ἔχων εἰς τὴν προσευχὴν οὐδαmicroῶς περισπώmicroενον τὸν λογισmicroὸν ὡς προκειmicroένου θανάτου (4) ἀδείας microὲν γὰρ οὔσης διαχεῖται ἐν τοῖς microὴ νήφουσιν οὗτος ἐmicroπορίας ναυτιλίας οἰκοδοmicroίας φυτείας microνηστείας γάmicroους παι- δοποιίας στρατείας πορισmicroούς δίκας δικαστήρια βήmicroατα θρόνους κήρυκας ἄρχοντας ἐχθρῶν ἀmicroύνας φίλων συντυχίας καὶ συνδιαιτήσεις δηmicroαρχίας ἡγεmicroονίας οἰκονοmicroίας καὶ αὐτὴν φανταζόmicroενος τὴν βασιλικὴν ἀξίαν ὅταν δὲ περίστασις αὐτὸν συναγάγῃ τῷ φόβῳ τοῦ κινδύνου συστεί- λασα αὐτὸν ἀπrsquo ἐκείνων ἐφrsquo ἃ διαχεῖσθαι ἀδεὴς ὢν καὶ ἐλεύθερος εἴωθεν ὅλος γίνεται τοῦ λυποῦντος καὶ θεὸν ἀντιβολῶν ἱκετεύει τὸν microόνον τῶν ἀmicroηχάνων τὴν λύσιν νεύmicroατος ἐργαζόmicroενον εὐκόλῳ ῥιπῇ bdquoδέσποταldquo λέ-

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

33

γων bdquoπάσης φαινοmicroένης καὶ νοουmicroένης κτίσεως δηmicroιουργέ καὶ τῶν δη- microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον microιουργηmicroάτων ἔχων ἐν χειρὶ τῇ σῇ τὰς καρδίας καὶ τρέπων εἰς οἶκτον τὸ ἀγριαῖνον τῆς ἀλόγου ὀργῆς ὅταν ἐθέλῃς εὐλόγῳ κρίσει σῴζειν τοὺς ψήφῳ τῆς ἐξουσίας προδιδοmicroένους θανάτῳ ὁ θυmicroοὺς θηρίων ἀγρίων πραΰνας σφαδάζοντας πρὸς βορὰν ἀνθρωπίνων σωmicroάτων ὁ πυρὸς ἀναχαι- τίσας χεοmicroένην ῥιπὴν καὶ νεύmicroατι ψιλῷ νάρκην ἐνθεὶς ἀκmicroαζούσῃ φλογὶ καὶ φυλάξας τοὺς ἀπώλειαν κατακριθέντας ἀπαθεῖς καὶ τρίχα καὶ χρῶτα δείξας δυνατώτερα πυρὸς ἀπορρήτῳ καὶ παραδόξῳ δυνάmicroει σῶσον τὸν οὐδαmicroόθεν ἔχοντα βοηθείας ἐλπίδα τὸν ὅσον οὐδέπω τῇ τῶν ἐχθρῶν κρί- σει τοῦ ζῆν ἀφῃρηmicroένον τὸν ἐκ τοῦ εἰκότος ἤδη νεκρόν microὴ δῷς δαίmicroοσι σπονδὴν γενέσθαι τὸ ἐmicroὸν αἷmicroα microηδὲ κνίσῃ τῶν ἐmicroῶν σαρκῶν εὐφρανθείη- (20) σαν πνεύmicroατα πονηρά (5) ἄστρῳ microε θυσίαν ηὐτρέπισαν ἐπωνύmicroῳ λαγνείας πάθει microὴ γενέσθω σῶmicroα ἕως εἰς τὴν σήmicroερον ἁγνὸν δαίmicroονος ἀκολασίας ἐπωνύmicroου θῦmicroα καὶ ἱερεῖον ἀλλὰ microετάβαλε τὴν θηριώδη καρδίαν τῶν ἀνηmicroέρων πρὸς τὸ ἐπιεικὲς καὶ ἥmicroερον ὁ microεταβαλὼν ἐπὶ Ἐσθὴρ φλεγmicroαί- νουσαν ὀργὴν Ἀσσουήρου βασιλέως Μηδίας καὶ τρέψας θυmicroὸν ἀπηνῆ εἰς ἔλεον συmicroπαθῆ καὶ σῶσον ψυχὴν δουλεύειν σοι προθεmicroένην ἀπόδος πατρὶ πρεσβύτῃ καὶ θεράποντι σῷ υἱὸν ἀδαῆ καὶ θεοσεβεῖν ὅσον εἰς πρό- θεσιν microέλλοντα οὐ γὰρ φόβῳ κινδύνου νῦν τῆς ὁmicroολογίας ἄρχοmicroαι ταύτης ἵνα τῆς σωτηρίας ἀmicroοιβὴ νοmicroισθῇ ἡ ὑπόσχεσις προέλαβον γὰρ ἐξουσίᾳ λογισmicroοῦ τὴν ἀνάγκην τῆς ἀγωνίας (6) δεῖξον πίστιν εἰς σωτηρίαν ὀξυτέραν ποδῶν καὶ ἐλπίδα τὴν σὴν φυγῆς ἀσφαλεστέραν ἀπέδρα τὸν θάνατον ὁ σὺν ἐmicroοὶ ἱερουργεῖσθαι microέλλων πρωὶ καὶ φυγῇ τὴν σωτηρίαν πεπόρισται ἐγὼ δὲ microεmicroένηκα τὸ σοὶ δοκοῦν περιmicroένων καὶ ἐν χερσὶν εἰmicroὶ τῶν ἐχθρῶν τῇ σῇ βοηθείᾳ πεποιθώς ἐκεῖνος τοῖς ποσίν ἐγὼ τῇ σῇ δυνάmicroει πεπίστευκα microὴ γενέσθω τῆς σωmicroατικῆς ἐλπίδος ἡ θεία προσδοκία ἀσθενεστέρα σέ- σωσται τῷ σκότει πρὸς φυγὴν ἀποχρησάmicroενος ἐκεῖνος καὶ σεσώσθω κα- λῶς ἰδοὺ κατέλαβεν ἐmicroὲ τὸ φῶς τῆς ἡmicroέρας λοιπὸν σῶσόν microε σὺ σοφίᾳ τῇ σῇ ὁ τὸ φῶς τοῖς ζῶσιν πρὸς ἐργασίαν τῶν σῶν ἐντολῶν χαρισάmicroενοςldquo (7) Οὕτως microε προσευχόmicroενον microετὰ δακρύων πικρῶν ἔφθασεν ἄυπνον ὁ ὄρ- θρος καὶ ἀνακύψας εἶδον ἀντὶς τοῦ ὁρίζοντος τὸν ἑωσφόρον προκύπτοντα ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς ἀναστὰς οὖν ἀπὸ τῆς πτώσεώς microου ἐκάθισα τὰς χεῖρας περιπλέξας τοῖς γόνασιν καὶ τὸ πρόσωπον ἐπὶ τούτων κατακλίνας microεστὸν δακρύων καὶ πάλιν ἐβόων τῇ καρδίᾳ πρὸς τὸν δυνατὸν ἐξελέσθαι microε συντόνῳ τῇ δυνάmicroει τοῦ πνεύmicroατος bdquoθαυmicroάστωσονldquo λέγων bdquomicroετrsquo ἐmicroοῦ τὸ ἔλεός σου δέσποτα ζωῆς ἔχων καὶ θανάτου τὴν ἐξουσίαν ὡς ἐθαυmicroάστωσας microετὰ τῶν ἐν

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

34

ἀνάγκῃ καταστάντων ἁγίων καὶ ῥυσθέντων ἐκ πάσης θλίψεως ὅπως ἔχωmicroεν ἡmicroεῖς παρρησίαν ἐπικαλεῖσθαί σε καὶ θαρρεῖν ὅτι ῥυσθησόmicroεθα ἐν οἷς ἂν ὦmicroεν κακοῖς ἐκείνους ἔχοντες ὑπογραmicromicroὸν βοηθείας τῆς σῆς (8) σὺ τὸν Ἰσαὰκ παρrsquo αὐτῷ κείmicroενον τῷ βωmicroῷ ἐρρύσω σφαγῆς καὶ microέλλοντα βαπτί- ζειν τὸ ξίφος τὸν πατέρα περιέσπασας ἤχῳ φωνῆς σὺ τὸν Ἰωσὴφ ἐξείλω φονώσης ἀδελφικῆς δεξιᾶς καὶ πάλιν ἐπιβουλευθέντα δεσmicroῶν ἀδίκων ἐρρύ- σω καὶ φυλακῆς καὶ microετὰ microακρὸν πένθος ἀπέδωκας βασιλεύοντα τῷ πατρί σὺ τὸν τούτου πατέρα Ἰακὼβ ὁmicroοίας ἐρρύσω ἀνάγκης φθόνου εὐλογίας τοῦ πατρὸς ἐλευθερώσας καὶ microανίας τοῦ ὠmicroοθύmicroου Ἠσαῦ σώσας παρὰ τῷ Λάβαν εἰς τὴν microέσην τῶν ποταmicroῶν ἐν ᾗ καὶ Μωσῆν ἐφύλαξας τὴν Αἰγυπτίων φεύγοντα τυραννίδα σὺ δύο νεκροὺς παῖδας ἀπὸ κλίνης ἀναστήσας προφητικῇ προσευχῇ ζῶντας παρέστησας χήραις microητράσιν αὐτὸς εἶ δέσποτα ἀναλλοίωτε τῇ αὐτῇ δυνάmicroει ἐργαζόmicroενος τὰ παράδοξα τότε καὶ νῦν ἀπόδος κἀmicroὲ πατρὶ ἐλπίζοντι τὸ σὸν ἔλεος δυνάστα καὶ λῦσον πένθος ἀπαρηγόρητον βοηθείᾳ τῇ σῇ καὶ δὸς τοῖς οὐκ εἰδόσιν σου τὸ ὄνοmicroα θαυmicroάζειν τὸ κράτος τῆς σῆς ἰσχύος πολυύmicroνητε βασιλεῦ πάσης δυνάmicroεωςldquo (9) Ὡς δὲ ἤmicroην ἐπὶ τούτοις ἐγώ διανίστανται τεθορυβηmicroένοι ὡς τοῦ και- ροῦ τῆς θυσίας παρῳχηκότος ἤδη γὰρ ἦν ὁ ἥλιος αὐγάσας ἐπὶ τῆς γῆς καὶ microὴ εὑρόντες τὸν ἕτερον τί ποτε γεγονὸς εἴη ἀνηρώτων ἐmicroέ καὶ πυθό- microενοι ὡς οὐκ ἐπίσταmicroαι παρrsquo αὐτοῖς ὢν περὶ τοῦ microὴ φαινοmicroένου ἡσύχα- σαν οὔτε ἀπειλησάmicroενοι οὔτε τινὰ δείξαντες ἀγανακτήσεως σύmicroβολα (10) τότε κατέστη microου τὸ πνεῦmicroα καὶ τὸν θεὸν εὐλόγησα microὴ ὑπεριδόντα τα- πεινοῦ προσευχήν θάρσος δέ microε λοιπὸν ἔλαβε καὶ παρρησία θεοῦ πάντως microοι παρασχόντος ταύτην τὴν χάριν καὶ microιαροφαγεῖν κελεύουσι ἀντέλεγον καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- καὶ γυναιξὶ προσπαίζειν οὐχ ὑπήκουον προστάσσουσιν ἕως ἤλθοmicroεν πλη- σίον τῆς οἰκουmicroένης λοιπόν τότε γὰρ οὐκ οἶδα τί βουλευσάmicroενοι εἰσάγου- σιν εἰς κώmicroην καλουmicroένην Συβαΐτα καὶ τὴν ἐmicroὴν τοῖς αὐτόθι προσαγγέλ- λουσι πρᾶσιν πολλάκις δὲ πρὸς ἑαυτοὺς ὑποστρέψαντες ἄπρακτοι οὐδενὸς πλέον δύο χρυσῶν δοῦναι βεβουληmicroένου τέλος ἐξαγαγόντες καὶ πρὸ τῆς κώmicroης στήσαντες ὡς εἰώθεισαν γυmicroνὸν ἐπιτιθέασίν microου τῷ τραχήλῳ τὸ ξίφος ἢν microηδεὶς ὠνήσαιτο καρατοmicroήσειν πᾶσιν προλέγοντες εὐθέως ἐγὼ δὲ τοὺς πρὸς τὴν ἀγορασίαν παραγινοmicroένους ἱκέτευον ἄmicroφω τὼ χεῖρε δια- πετάσας δοῦναι παρακαλῶν ὅσον ᾔτουν οἱ βάρβαροι καὶ microὴ microικρολόγους ὀφθῆναι τιmicroὴν διδόντας αἵmicroατος ἀνθρωπίνου ἀποτίσειν οὐκ εἰς microακρὰν καὶ τὴν τιmicroὴν λέγων καὶ δουλεύειν τῷ πριαmicroένῳ εἰ βουληθείη προθύmicroως δεσπότην ὁmicroολογῶν καὶ microετὰ τὴν τῆς τιmicroῆς ἀπόδοσιν τὸν τὴν ἐmicroὴν ζωὴν

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

35

ὠνησάmicroενον (11) οὕτως οὖν microέ τις ἐλεήσας ποτνιώmicroενον καὶ δακρύοντα ἐπρίατο microόλις κἀκεῖθεν ἐνταῦθα ὡς microανθάνεις ἐξώνηmicroαι ἵνα τὰ πολλὰ συνελὼν φράσω συντόmicroως ὁρῶ γάρ σε συγκεχυmicroένον καὶ πλησίον ὄντα δακρύων καὶ τὴν χαρὰν microέλλοντα ταράττειν τῷ θρήνῳ ταῦτα ἐγὼ microὲν πέπονθα πάτερ καὶ παθὼν ἠλευθέρωmicroαι σὺ δὲ τοῦ λοιποῦ δόξαζε θεὸν ὑπὲρ τῆς ἐmicroῆς ἀπροσδοκήτου καὶ παραδόξου σωτηρίαςrsquo (12) lsquoἈλλὰ σὺ microένrsquo ἔφην lsquoὦ τέκνον microυρίους ἂν ἤντλησας κινδύνους κακο- παθῶν καὶ πολλοὺς ὑπέmicroεινας τῇ προσδοκίᾳ θανάτους κἂν τὸν τῆς πείρας θεοῦ χάριτι διέφυγες ταὐτὸν γὰρ ἐλπίσαι θάνατον ἀληθῶς καὶ πείρᾳ τοῦ- τον microαθεῖν ἐῶ λέγειν ὅτι καὶ χαλεπώτερον οὐ γὰρ τοσαύτην ἡ τοmicroὴ ὅσην ἡ πρὸ ταύτης ἐργάζεται προσδοκία ὀδύνην τῷ microακρῷ φόβῳ παρατείνουσα τὸ τῆς λύπης ἄλγηmicroα καὶ παραmicroένειν ἐπὶ πολὺ ποιοῦσα ὡς ἀληθῆ τὴν ἐλπι- ζοmicroένην ὀδύνην (13) ἐγὼ δὲ ἐν τῷ καιρῷ τῆς θλίψεως ἐκείνης πρὸς τὸν δεσπό- την ἤνοιξά microου τὸ στόmicroα καὶ δουλείαν ἐγκρατείας καὶ τῆς ἄλλης κακοπα- θείας ἐπηγγειλάmicroην σκληράν εἴ σε microόνον ἀπολάβοιmicroι ζῶντα καὶ φωνῆς ὄναρ ἤκουσα λεγούσης bdquoστήσαι κύριος τὸ ῥῆmicroα τὸ ἐξελθὸν ἐκ τοῦ στόmicroα- τός σουldquo καὶ δεῖ τέκνον microὴ παραβῆναι τὴν ὁmicroολογίαν microηδὲ ψεύσασθαι τὸν ἀποκρίσει θείᾳ βεβαιώσαντα τὴν ὑπόσχεσιν οὕτω τῆς εὐχῆς λαβούσης πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- πέρας χρηστόνrsquo (14) lsquoκἀγώ σοι πάτερrsquo ἔφη lsquoσυναντιλήψοmicroαι τοῦ πόνου προ- θύmicroως καὶ κοινωνήσω τῆς ὑποσχέσεως ἐπειδὴ καὶ τῆς χάριτος ἐκοινώνησα καὶ τὸ πλεῖον τῆς εὐεργεσίας ἐκαρπωσάmicroην σὺ microὲν γὰρ πάθος ἐγὼ δὲ πεῖραν ἔφυγον θανάτου ὅπου καὶ τὸ πᾶν εἰς σὴν εἰ ἐγεγόνει χάριν τὸ τοῦ θεοῦ δώρηmicroα ὑπὲρ πατρὸς ἔδει εὐχαριστοῦντα θεῷ καὶ τὴν εὐεργεσίαν καὶ τὴν ἀmicroοιβὴν οἰκειώσασθαι κἄν τι δεινὸν ὑπὲρ τῆς χάριτος ἐκείνης ἔδει παθεῖν (15) εἰ γὰρ εὐξαmicroένῳ τῷ Ἰεφθάε ὑπὲρ τῆς ἐν πολέmicroῳ νίκης ὑπηρέτησεν ἡ θυγάτηρ οἰκείῳ φόνῳ καὶ θῦmicroα γενέσθαι καὶ ἱερεῖον κατ- εδέξατο ὑπὲρ τῆς τοῦ πατρὸς εὐδοκιmicroήσεως τίς ἂν εἴην ἐγὼ microὴ ταχὺς ἐκτιστὴς προστρέχων ὀφλήmicroατος πατρικοῦ καὶ τοῦτο θεῷ χρέος ἀποδι- δόναι microέλλων τῷ τὴν ἔκτισιν ἀmicroείβεσθαι πάλιν εἰδότι δευτέρᾳ χάριτι καὶ τὸ ἀποδιδόmicroενον χρέος οὐχ ὡς χρέος ἀπολαmicroβάνοντι ἀλλὰ δανειζοmicroένῳ τοῦτο καὶ χρεωστεῖν ὁmicroολογοῦντι τὴν ἔκτισιν ἀmicroοιβὴν τῆς τοῦ ὀφειλέτου εὐγνωmicroοσύνης ἄλλην ὡς δανείου ποιουmicroένῳ τὴν αὖθις δωρεάν πάντοτε προδιδόντι τὰς χάριτας καὶ πάντοτε χρεωστεῖν χειρογραφοῦντι τοῖς δανει- ζοmicroένοις τὰς εὐεργεσίας καὶ τὴν διrsquo ὅλου τούτων ἀπόδοσιν φιλοτιmicroίαν λο- γιζοmicroένῳ ἵνα καὶ ἀρχὴ χαρίτων ἀεὶ καὶ ὡς ὀφειλέτης ἀποδιδῷ τὰς χάρι- τας διὰ τὸ δωρητικὸν τῆς φύσεως καὶ φιλότιmicroον ὅθεν συνεκτιστὴν ἔχων πρόθυmicroον πάτερ ἄρχου τῆς ἀποδόσεως πάντως δὲ θεὸς τὴν δύναmicroιν

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

36

εἰδὼς τὴν ἡmicroετέραν πρὸς ταύτην ἀπαιτήσει τὸ ὄφληmicroα καὶ οὐ συκοφαν- τήσει τὸ ἀσθενὲς τῆς φύσεως microείζονας τῆς ἰσχύος εἰσπραττόmicroενος πό- νουςrsquo (16) Τούτοις κἀγὼ συνηυξάmicroην τοῖς λόγοις καὶ lsquoτούτους εἴη εἰς ἔργον ἐλθεῖν καὶ ὀφθῆναι ἐν πράγmicroασινrsquo εἶπον lsquoὦ τέκνον ἵνα καὶ ἡ ὑπόσχεσις πέρας λάβῃ χρηστὸν καὶ ἡ εὐχὴ γένηται ἐνεργὴς καὶ microισθὸς ἀκολουθήσῃ τοῖς πόνοις τοῦτο γὰρ παντὸς ἔργου κατὰ θεὸν γινοmicroένου τέλος καὶ ὅρος τὰς πράξεις σφραγισθῆναι ταῖς ἀmicroοιβαῖς καὶ microαρτυρῆσαι τοὺς στεφάνους τῷ ἀγῶνι ἐπειδή πως ἡ ἀξιοπιστία τῶν microισθῶν ἔλεγχος τῆς δοκιmicroῆς τῶν ἔργων γίνεσθαι πέφυκεν καὶ τὰ ἔπαθλα microαρτύριον τῆς ἀθλήσεως ἀναmicroφί- λεκταrsquo (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ (17) Ὁ δὲ θεοφιλὴς τῶν αὐτόθι ἐπίσκοπος θεραπεύσας ἡmicroᾶς ἐπὶ πολὺ καὶ ἐκ τῆς προλαβούσης κακοπαθείας ἀνακτησάmicroενος οὐ microετρίως microένειν microὲν παρrsquo αὐτῷ παρεκάλει καὶ φιλοφρόνως πᾶσαν ἐπηγγέλλετο ἐν πᾶσιν ἀνά- παυσιν ὡς δrsquo ἂν microὴ δόξαι βίαν προσάγειν ὑπονοίᾳ τῆς ὑπὲρ τοῦ παιδὸς δεδοmicroένης τιmicroῆς microηδὲ δεσποτικώτερον ἀπαιτεῖν τὴν παραmicroονήν πράττειν ἐπέτρεπεν πᾶν τὸ δοκοῦν κατὰ γνώmicroην ἓν τοῦτο microόνον τυραννήσας ἡmicroᾶς ἐν τῷ τὸν ζυγὸν ἐπιθεῖναι τὸν ἱερατικὸν microὴ βουλοmicroένοις (18) ἡmicroεῖς microὲν γὰρ τὸ βάρος λογιζόmicroενοι τῆς λειτουργίας ἀσχάλλοντες ὠδυρόmicroεθα καὶ οὐκ εἴχοmicroεν πρὸς τὸ ἐπιτεθὲν ἄχθος ἀνεκτῶς ὑπὲρ ἡmicroᾶς ὂν καὶ microόλις τοῖς ἁγίοις ἁρmicroόζον ὅσον εἰς πολιτείας λόγον κἀκείνοις γὰρ ἐφάνη βαρὺ καὶ ὡmicroολόγησαν καλούmicroενοι ὑπερβαίνειν αὐτοὺς τὸ ἀξίωmicroα καὶ θεῷ ἀντέλε- γον ἐπὶ πολὺ προβαλλόmicroενοι τὸ ἀνάξιον καὶ παρῃτοῦντο τὴν χειροτονίαν τὸ ἀσθενὲς προφασιζόmicroενοι καίτοι πλέον τῶν νῦν πάντων ὄντες ἐπιτήδειοι πρὸς τὸ ἔργον καὶ ἐξ ἀσκήσεως τῶν καλῶν παρρησίαν ἔχειν ἐν τῇ λατρείᾳ πρὸς τὸν δεσπότην microᾶλλον δυνάmicroενοι ἐκεῖνος δὲ πρέπειν ἔλεγεν τοῖς πόνοις τὸ γέρας καὶ τοῖς καmicroάτοις τοῦ ἀγῶνος ὡς ἐνόmicroιζεν ἐδίδου microισθὸν τὸ ἀξίωmicroα ἀπαίρειν οὖν ἐκεῖθεν καὶ πορεύεσθαι βουληθέντες οἴκαδε ἐφ- οδιασθέντες πρὸς τὴν ὁδοιπορίαν πολλὴν οὖσαν καὶ microῆκος ἔχουσαν ἱκανόν φιλοτίmicroως ἄγαν καὶ τὴν χάριν τοῦ θεοῦ συmicroπορεύεσθαι ἡmicroῖν ἐπευξάmicroενος εἰρήνην τοῦ λοιποῦ βραβεύουσαν οὕτως ἀπέλυσεν οὐ κοmicroπάσας ἀπειρο- κάλως ἐπὶ τῇ δεσποτείᾳ ὡς ἴσως τις ἕτερος αὐθεντίαν τοῦ ἐωνηmicroένου αὐχῶν ἀλλὰ καὶ τὸ δόξαν ἀτύχηmicroα ἐπικουφίσας παρακλήσει πολλῇ καὶ τὴν δόξαν ἐκκλίνας τοῦ τύφου ἐπιεικεῖ καὶ microετρίῳ φρονήmicroατι (19) Ἐmicroοὶ δὲ ὁ λόγος ὧδε πεπαύσθω ὅπου καὶ ἡ πεῖρα πέπαυται τῶν δυσχε- ρῶν ἀρχὴν παρασχοῦσα θεοῦ χάριτι microετὰ πολλὴν ταλαιπωρίαν τῆς φαι- δροτέρας ζωῆς

37

37