Nhap mon thue

THUVIENDIENTU.ORG TỦ SÁCH LUẬT-QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC[ ]

NHẬP MÔN THUẾ

I. KHÁI NIỆM, VAI TRÒ, CHỨC NĂNG CỦA THUẾ TRONG QUẢN

LÝ NHÀNƢỚC

1. Khái niệm, phân biệt thuế với lệ phí, phí. Top

1.1 Khái niệm:

Thuế là một khoản nộp bắt buộc mà các thể nhân và pháp nhân có nghĩa vụ phải thực hiện

đối với Nhà nước, phát sinh trên cơ sở các văn bản pháp luật do Nhà nước ban hành, không

mang tính chất đối giá và hoàn trả trực tiếp cho đối tượng nộp thuế. Thuế không phải là một

hiện tượng tự nhiên mà là một hiện tượng xã hội do chính con người định ra và nó gắn liền với

phạm trù Nhà nước và pháp luật.

Sự ra đời và tồn tại của thuế gắn liền với sự phân chia xã hội thành các giai cấp đối

kháng và sự xuất hiện của Nhà nước - pháp luật.

Thuế là một thực thể pháp lý nhân định nhưng sự ra đời và tồn tại của nó không chỉ phụ

thuộc vào ý chí con người mà còn phụ thuộc vào các điều kiện kinh tế - xã hội của từng thời kỳ

lịch sử nhất định.

Sự xuất hiện Nhà nước đòi hỏi cần phải có của cải vật chất cần thiết chi cho hoạt động

thường xuyên của bộ máy Nhà nước nhằm đảm bảo cho Nhà nước tồn tại, duy trì quyền lực và

thực hiện chức năng quản lý xã hội của mình. Trong điều kiện có các giai cấp, tồn tại chế độ tư

hữu cùng với phạm vi hoạt động của Nhà nước ngày càng mở rộng thì chế độ đóng góp theo

phương thức tự nguyện của dân cư trong chế độ cộng sản nguyên thủy không còn phù hợp nữa.

Ðể có được lượng của cải cần thiết, Nhà nước đã sử dụng quyền lực của mình ban hành pháp

luật, ấn định bắt buộc các thể nhân và pháp nhân phải đóng góp cho Nhà nước một phần của cải

mà họ làm ra và hình thành qũy tiền tệ tập trung của Nhà nước. Ban đầu những của cải vật chất

này được thu nộp dưới hình thức hiện vật, dần dần thuế được chuyển sang hình thức tiền tệ.

Ðồng thời với việc ấn định nghĩa vụ thu nộp của cải vật chất đối với dân cư, Nhà nước đảm bảo

việc thực hiện các nghĩa vụ đó bằng bộ máy cuỡng chế của Nhà nước.

Sự xuất hiện sản phẩm thặng dư trong xã hội là cơ sở chủ yếu để thuế tồn tại và phát triển.

Như vậy, thuế là phạm trù có tính lịch sử và là một tất yếu khách quan, thuế ra đời xuất phát

từ nhu cầu đáp ứng chức năng của Nhà nước và sự tồn tại của thuế không tách rời quyền lực

Nhà nước.

Thuế do cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất ban hành.


ở các quốc gia, do vai trò quan trọng của thuế đối với việc hình thành qũy ngân sách Nhà

nước và những ảnh hưởng của nó đối với đời sống kinh tế - xã hội nên thẩm quyền quy định, sửa

đổi, bãi bỏ các Luật thuế đều thuộc cơ quan lập pháp. Ðây là nguyên tắc sớm được ghi nhận

trong pháp luật của các nước. Chẳng hạn ở nước Anh đạo Luật về dân quyền năm 1688 quy định:

cấm mọi sự thu thuế để dùng vào việc chi tiêu của Nhà nước nếu không được Quốc hội chấp

thuận. ở Pháp, Quốc hội Pháp quy định: bất cứ một khoản thuế nào nếu không được Quốc hội

chấp thuận thì không được áp dụng. Hiến pháp của nước Cộng hòa Pháp năm 1791 quy định

Quốc hội Pháp có quyền biểu quyết và định đoạt các Luật thuế.

Hiến pháp nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam quy định: Quốc hội có nhiệm vụ và

quyền hạn quy định, sửa đổi hoặc bãi bỏ các Luật thuế. Tuy vậy, do yêu cầu điều chỉnh các quan

hệ pháp luật về thuế, Quốc hội có thể giao cho Uớy ban Thường vụ Quốc hội quy định, sửa đổi

hoặc bãi bỏ một số loại thuế thông qua hình thức ban hành Pháp lệnh hoặc Nghị quyết về thuế.

Thuế là khoản nộp mang tính nghĩa vụ bắt buộc của các pháp nhân và thể nhân đối

với Nhà nước không mang tính đối giá hoàn trả trực tiếp.

Thuế là nghĩa vụ thanh toán mà các thể nhân và pháp nhân khi có các dấu hiệu và điều kiện

được quy định cụ thể trong Luật thuế thì phải thực hiện đối với Nhà nước và được đảm bảo thực

hiện bằng sự cưỡng chế của Nhà nước.

Thuế là công cụ phản ánh quan hệ phân phối lại của cải vật chất dưới hình thức giá

trị giữa Nhà nước với các chủ thể khác trong xã hội.

Nhà nước thu thuế làm phát sinh quan hệ phân phối giữa Nhà nước với các thể nhân và pháp

nhân trong xã hội. Ðối tượng của quan hệ phân phối này là của cải vật chất được biểu hiện dưới

hình thức giá trị.

Sự tồn tại và phát triển của Nhà nước trong từng giai đoạn lịch sử, đặc điểm của phương thức

sản xuất, kết cấu giai cấp là những nhân tố chủ yếu ảnh hưởng đến vai trò, nội dung, đặc điểm

của thuế. Do đó, cơ cấu và nội dung của cả hệ thống pháp luật thuế và từng Luật thuế phải được

nghiên cứu, sửa đổi bổ sung, cải tiến và đổi mới kịp thời nhằm thích hợp với tình hình, nhiệm vụ

của từng giai đoạn. Ðồng thời phải tổ chức bộ máy phù hợp, đủ sức đảm bảo thực hiện các quy

định pháp luật về thuế đã được Nhà nước ban hành trong từng thời kỳ.

Hệ thống pháp luật thuế được coi là phù hợp không chỉ nhìn một cách phiến diện vào số

lượng các Luật thuế nhiều hay ít, vào mục tiêu đơn thuần là động viên tài chính vào ngân sách

Nhà nước mà phải được phân tích một cách toàn diện, chặt chẽ với yêu cầu phát triển kinh tế, với

đời sống xã hội, không đối lập với quyền lợi và khả năng đóng góp của nhân dân.

Ở nước ta trước cải cách chế độ thu ngân sách Nhà nước, Luật thuế chỉ áp dụng đối với

các cơ sở sản xuất, kinh doanh thuộc thành phần kinh tế tập thể và cá thể. Ðể thực hiện chế độ

thu ngân sách Nhà nước phù hợp với cơ chế thị trường, phát huy vai trò của các hình thức thu

ngân sách Nhà nước, cuộc cải cách chế độ thu ngân sách Nhà nước được thực hiện trên cơ sở

Nghị quyết Quốc hội khóa VIII kỳ họp thứ IV năm 1989. Kết qủa của cuộc cải cách này đưa đến

việc áp dụng thống nhất chế độ thu thuế đối với tất cả các thành phần kinh tế, không phân biệt


hình thức sở hữu, hình thức kinh doanh. Từ đây thuế thực sự trở thành nguồn thu chủ yếu của

ngân sách Nhà nước và thuế chiếm tỷ trọng cao trong cơ cấu nguồn thu ngân sách Nhà nước.

1.2 Phân biệt thuế với lệ phí, phí.

Thuế là khoản đóng góp bắt buộc theo quy định của pháp luật của các cá nhân và pháp nhân

đối với Nhà nước không mang tính đối giá và hoàn trả trực tiếp.

Lệ phí là khoản thu vừa mang tính chất phục vụ cho đối tượng nộp lệ phí về việc thực hiện

một số thủ tục hành chính vừa mang tính chất động viên sự đóng góp cho ngân sách Nhà nước.

Phí là khoản thu mang tính chất bù đắp chi phí thường xuyên hoặc bất thường như phí về xây

dựng, bảo dưỡng, duy tu của Nhà nước đối với những hoạt động phục vụ người nộp phí.

Thuế và lệ phí, phí đều là nguồn thu cho ngân sách Nhà nước và đều mang tính pháp lý

nhưng giữa chúng có sự khác biệt như sau:

Xét về mặt giá trị pháp lý:

Thuế có giá trị pháp lý cao hơn lệ phí, phí. Thuế được ban hành dưới dạng văn bản pháp luật

như: Luật, Pháp lệnh do Quốc hội và ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua. Trình tự ban hành

một Luật thuế phải tuân theo một trình tự chặt chẽ.

Trong khi đó lệ phí, phí được ban hành đưới dạng Nghị định, Quyết định của chính phủ;

Quyết định của các Bộ, cơ quan ngang Bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; Nghị quyết của hội đồng

nhân dân cấp tỉnh.

Xét về mục đích và mức độ ảnh hưởng đối với nền kinh tế - xã hội thì thuế có 3 tác

dụng lớn:

· Tạo nguồn thu lớn cho ngân sách Nhà nước.

· Ðiều chỉnh các hoạt động sản xuất, kinh doanh, quản lý và định hướng phát triển kinh tế.

· Ðảm bảo sự bình đẳng giữa những chủ thể kinh doanh và công bằng xã hội.

Qua đó chúng ta thấy thuế có tác động lớn đến toàn bộ qúa trình phát triển kinh tế - xã hội

của một quốc gia, đồng thời thuế là một bộ phận rất quan trọng cấu thành chính sách tài chính

quốc gia.

Trong khi đó lệ phí, phí không có những tác dụng nói trên, nó chỉ có tác dụng tạo nguồn thu

cho ngân sách Nhà nước. Hơn nữa, việc tạo nguồn này không phải dùng đáp ứng nhu cầu chi tiêu

mọi mặt của Nhà nước, mà trước hết dùng để bù đắp các chi phí hoạt động của các cơ quan cung

cấp cho xã hội một số dịch vụ công cộng như: dịch vụ công chứng, dịch vụ đăng ký quyền sở

hữu hoặc quyền sử dụng tài sản, dịch vụ hải quan...


Ngoài dấu hiệu là thuế được đảm bảo thực hiện bằng sự cưỡng chế của Nhà nước, thuế còn

được phân biệt với lệ phí, phí ở chổ các cá nhân và pháp nhân có nghĩa vụ nộp thuế cho Nhà

nước nhưng không trên cơ sở được hưởng những lợi ích vật chất tương ứng mang tính chất đối

giá. Trong khi đó hình thức lệ phí, phí và công trái nói chung mang tính tự nguyện và có tính

chất đối giá. Tính bắt buộc của lệ phí và phí chỉ xảy ra khi chủ thể nộp lệ phí, phí thừa hưởng

trực tiếp những dịch vụ do Nhà nước cung cấp.

Bên cạnh đó, thuế không mang tính hoàn trả trực tiếp cho đối tượng nộp thuế. Tính chất

không hoàn trả trực tiếp của thuế thể hiện ở chổ Nhà nước thu thuế từ các cá nhân và pháp nhân

trong xã hội nhưng không bị ràng buộc bởi trách nhiệm phải hoàn trả lại cho người nộp. Người

nộp thuế suy cho cùng sẽ nhận được các lợi ích vật chất từ việc sử dụng các dịch vụ công cộng

do Nhà nước sử dụng các khoản chi của ngân sách Nhà nước để thực hiện các chính sách kinh tế

xã hội chung cho cả cộng đồng. Tuy nhiên, giá trị phần dịch vụ đó không nhất thiết tương đồng

với khoản tiền thuế mà họ đã nộp cho Nhà nước. Tính chất này của thuế cho phép chúng ta phân

biệt thuế với lệ phí, phí và các khoản thu mà Nhà nước tập trung vào ngân sách Nhà nước nhưng

ràng buộc trách nhiệm hoàn trả cho đối tượng nộp dưới các hình thức như vay nợ, tạm ứng cho

ngân sách Nhà nước.

Xét về tên gọi và mục đích.

Mục đích của từng loại lệ phí rất rõ ràng, thường phù hợp với tên gọi của nó. Nói một cách

chính xác hơn, tên gọi của loại lệ phí nào phản ánh khá đầy đủ mục đích sử dụng loại lệ phí đó.

Mỗi một Luật thuế đều có mục đích riêng. Tuy nhiên, đa số các sắc thuế có tên gọi không

phản ánh đúng mục đích sử dụng, mà thường phản ánh đối tượng tính thuế.

Nói chung mục đích của việc sử dụng của các loại thuế thường là tạo nguồn qũy ngân sách

Nhà nước nhằm đáp ứng nhu cầu chi ngân sách Nhà nước, thực hiện chức năng quản lý xã hội

của Nhà nước.

2. Chức năng, vai trò của thuế. Top

2.1 Chức năng của thuế.

Chức năng của một sự vật hay một hiện tượng là sự thể hiện công dụng vốn có của nó. Ðối

với một phạm trù kinh tế - xã hội thì chức năng phản ánh sự tác động của nó - là một phương

thức đặc biệt biểu hiện những thuộc tính vốn có của phạm trù. Cũng như bản chất, chức năng

cũng có tính ổn định tương đối của nó trong suốt thời gian tồn tại của sự vật hay đối tượng.

Thuế là một phạm trù tài chính, nó biểu hiện những thuộc tính chung vốn có của các quan hệ

tài chính. Tuy nhiên thuế cũng có những đặc trưng, hình thức vận động và các chức năng riêng

bắt nguồn từ tổng thể các mối quan hệ tài chính.

Căn cứ vào nội dung cùng với qúa trình ra đời, tồn tại và phát triển của thuế, chúng ta thấy

rằng thuế thực hiện các chức năng sau đây:


Chức năng phân phối và phân phối lại: là chức năng cơ bản, đặc thù của thuế.

Ngay từ lúc ra đời thuế là phương tiện dùng để động viên nguồn tài chính vào ngân sách Nhà

nước (có ở tất cả các kiểu Nhà nước).Về mặt lịch sử, chức năng huy động nguồn tài chính là

chức năng đầu tiên, phản ánh nguyên nhân nảy sinh ra thuế.Thông qua chức năng này, các qũy

tiền tệ tập trung của Nhà nước được hình thành để đảm bảo cơ sở vật chất cho sự hoạt động

thường xuyên và tồn tại của Nhà nước. Bằng chính chức năng này, Nhà nước tiến hành tham gia

phân phối và phân phối lại tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân trong xã hội. Chức năng

phân phối và phân phối lại thu nhập của thuế là sự huy động một bộ phận thu nhập quốc dân

dưới hình thức tiền tệ vào ngân sách Nhà nước. Phần lớn thuế đánh trên hàng hóa và thu nhập.

Người có thu nhập cao và sử dụng nhiều hàng hóa, dịch vụ là người nộp thuế nhiều hơn. Số tiền

này sau đó laiỷ được Nhà nước chi nhằm thực hiện chính sách kinh tế-xã hội, tạo ra tính công

bằng tương đối cho xã hội.Trong một chừng mực nhất định, chức năng phân phối và phân phối

lại đã tạo điều kiện cho sự ra đời và phát huy tác dụng chức năng điều tiết của thuế.

Chức năng phân phối và phân phối lại có vị trí ngày càng quan trọng. Ðiều này được giải

thích bởi sự phát triển, mở rộng các chức năng của Nhà nước và việc thực hiện nhiều chính sách

khác nhau, trong đó có việc can thiệp của Nhà nước vào các qúa trình kinh tế.

Chức năng điều tiết đối với nền kinh tế.

Chức năng điều tiết của thuế được nhận thức và sử dụng rộng rãi từ những năm đầu của thế

kỷ XX và gắn liền với vai trò điều chỉnh của Nhà nước đối với nền kinh tế. Việc tăng cường vai

trò kinh tế - xã hội của Nhà nước dẫn đến tốc độ chi tiêu của Nhà nước ngày càng tăng lên và

hậu qủa tất yếu là đòi hỏi Nhà nước phải mở rộng qũy tài chính Nhà nước, hình thành chủ yếu từ

việc thu thuế. Nhu cầu về nguồn tài chính càng lớn thì Nhà nước cần phải tăng cường các chức

năng của thuế để tác động một cách có hiệu qủa đến nền kinh tế quốc dân. Chính trong qúa trình

đó chức năng phân phối và phân phối lại và chức năng điều chỉnh của thuế đã được sử dụng một

cách hiện thực.

Ðiều đó có nghĩa là nội dung điều tiết theo một mục tiêu nào đó đã được dự liệu trước vào

trong qúa trình huy động tập trung nguồn tài chính. Bằng cách sử dụng nó để kích thích hoặc kìm

hãm tốc độ tăng trưởng, tăng cường hoặc làm yếu đi sự tích lũy tiết kiệm, mở rộng hoặc thu hẹp

nhu cầu có khả năng thanh toán của dân cư, đẩy nhanh hoặc làm chậm lại chu kỳ khủng hoảng

kinh tế, Nhà nước đã thực hiện điều tiết các hoạt động kinh tế - xã hội trong phạm vi quốc gia.

Thực hiện chức năng điều chỉnh của thuế thông qua việc quy định các hình thức thu thuế

khác nhau, xác định đúng đắn đối tượng chịu thuế và đối tượng nộp thuế; xây dựng chính xác,

hợp lý các mức thuế phải nộp có tính đến khả năng của người nộp thuế. Trên cơ sở đó Nhà nước

kích thích các hoạt động kinh tế đi vào qũy đạo chung của nền kinh tế quốc dân, phù hợp với lợi

ích của toàn xã hội. Trong điều kiện chuyển sang cơ chế thị trường, vai trò kích thích kinh tế

thông qua thuế ngay càng được nâng cao. Nhà nước sử dụng thuế để tác động lên lợi ích kinh tế

của các chủ thể vì lợi ích của nền kinh tế quốc dân. Với công cụ thuế, sự can thiệp của Nhà nước

không mang tính chất mệnh lệnh, bắt buộc các chủ thể phải kinh doanh hay không kinh doanh

mà chủ yếu tạo ra sự lựa chọn đối với các chủ thể kinh doanh.


Giữa hai chức năng trên của thuế có mối quan hệ gắn bó mật thiết với nhau. Chức năng phân

phối và phân phối lại của thuế là nguyên nhân ảnh hưởng đến sự vận động và phát triển của chức

năng điểu tiết. Nhưng chức năng điều tiết của thuế cũng có tác động ngược lại đến chức năng

phân phối và phân phối lại thu nhập. Nguồn tài chính mà Nhà nước tập trung được dưới dạng

thuế là tiền đề của sự can thiệp của Nhà nước trên diện rộng và theo chiều sâu tới qúa trình sản

xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Ngược lại, việc điều tiết, sắp xếp sản xuất của Nhà nước

nhằm vào việc thúc đẩy nhanh tốc độ tăng trưởng kinh tế lại tạo điều kiện để tăng thu nhập của

các tầng lớp nhân dân và đây chính là cơ sở quan trọng để mở rộng phạm vi tác động của chức

năng phân phối và phân phối lại.

Sự thống nhất nội tại của các chức năng hoàn toàn không loại trừ các mâu thuẩn nội tại trong

mỗi chức năng và giữa hai chức năng. Sự tăng cường chức năng phân phối và phân phối lại làm

cho nguồn thu của Nhà nước tăng lên. Ðiều đó có nghĩa là mở rộng khả năng của Nhà nước

trong việc thực hiện các chương trình kinh tế xã hội. Mặc khác, việc tăng cường chức năng phân

phối và phân phối lại một cách qúa mức làm tăng gánh nặng thuế và hậu qủa là làm giảm động

lực phát triển kinh tế, trong nhiều trường hợp làm hạn chế vai trò của chức năng điều tiết. Ðó là

tính hai mặt của thuế, nó có khả năng làm ảnh hưởng đến nền kinh tế một cách tích cực, nhưng

cũng có thể ảnh hưởng một cách tiêu cực. Tính hai mặt của sự tác động đó cần phải được xem

xét nghiêm túc kỹ lưỡng trong tiến trình hoạch định, xây dựng, ban hành các chính sách pháp

luật về thuế của Nhà nước trong từng giai đoạn phát triển kinh tế- xã hội nhất định.

2.2 Vai trò của thuế trong nền kinh tế thị trường.

Các nhà kinh tế học thường đề cập vai trò của thuế đối với ngân sách Nhà nước và đời sống

xã hội. Bởi vì trên thực tế, thông qua hoạt động thu thuế, Nhà nước tập trung được một bộ phận

của cải của xã hội từ đó hình thành nên qũy ngân sách Nhà nước và thực hiện các chính sách

kinh tế - xã hội.

Về phương diện Luật học, thuế là một thực thể do Nhà nước đặt ra thông qua việc ban hành

các văn bản pháp luật. Các văn bản quy phạm pháp luật không chỉ quy định nội dung các loại

thuế mà còn xác lập các quyền, nghĩa vụ của các chủ thể, các biện pháp đảm bảo thực hiện thu,

nộp thuế. Pháp luật thuế là sự thể chế hoá các chính sách kinh tế - xã hội cuả Nhà nước. Chính vì

vậy pháp luật thuế là nhân tố quyết định ý nghĩa kinh tế - xã hội của thuế và có vai trò quan trọng

đối với nền kinh tế và đời sống xã hội.

Vai trò của thuế là sự biểu hiện cụ thể các chức năng của thuế trong những điều kiện kinh tế,

xã hội nhất định. Trong điều kiện nền kinh tế thị trường, với sự thay đổi phương thức can thiệp

của Nhà nước vào hoạt động kinh tế, thuế đóng vai trò hết sức quan trọng đối với qúa trình phát

triển kinh tế - xã hội. Vai trò của thuế được thể hiện trên các khía cạnh sau đây:

Pháp luật thuế là công cụ chủ yếu của Nhà nước nhằm huy động tập trung một phần

của cải vật chất trong xã hội vào ngân sách Nhà nước.

Nhà nước ban hành pháp luật thuế và ấn định các loại thuế áp dụng đối với các pháp nhân và

thể nhân trong xã hội.Việc các chủ thể nộp thuế - thực hiện nghĩa vụ nộp thuế theo quy định của


pháp luật thuế đã tạo ra nguồn tài chính quan trọng, chiếm tỷ trọng lớn trong cơ cấu nguồn thu

ngân sách Nhà nước.

Cũng như pháp luật nói chung, Pháp luật thuế có chức năng điều chỉnh các quan hệ xã hội.

Mục đích chủ yếu và quan trọng nhất cuả sự điều chỉnh quan hệ pháp luật thu - nộp thuế là nhằm

tạo lập qũy ngân sách Nhà nước. Hầu hết ở các quốc gia, thuế là hình thức chủ yếu mà pháp luật

quy định để thu ngân sách Nhà nước.

Một nền tài chính quốc gia lành mạnh phải dựa chủ yếu vào nguồn thu nội bộ của nền kinh tế

quốc dân. Trong điều kiện nền kinh tế thị trường, xuất phát từ phạm vi hoạt động mà đòi hỏi Nhà

nước phải ban hành và tổ chức thực hiện pháp luật thuế để tập trung nguồn tài chính vào ngân

sách Nhà nước từ đó mới đáp ứng được nhu cầu chi ngày càng tăng.

Thuế là công cụ quan trọng nhất để phân phối lại tổng sản phẩm xã hội và thu nhập quốc dân

theo đường lối xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Hiện nay nguồn thu nước ngoài đã giảm

nhiều, kinh tế đối ngoại chuyển thành có vay có trả. Trước tiên, thuế là một công cụ quan trọng

để góp phần ổn định trật tự xã hội, chuẩn bị điều kiện và tiền đề cho việc phát triển lâu dài.

Với cơ cấu kinh tế nhiều thành phần, hệ thống pháp luật thuế mới được áp dụng thống nhất

giữa các thành phần kinh tế. Thuế đã điều chỉnh được hầu hết các hoạt động sản xuất, kinh

doanh, các nguồn thu nhập, mọi tiêu dùng xã hội. Ðây là nguồn thu chính của ngân sách Nhà

nước.

Pháp luật thuế là công cụ điều tiết vĩ mô của Nhà nước đối với nền kinh tế và đời

sống xã hội.

Ngoài việc huy động nguồn thu cho ngân sách Nhà nước, pháp luật thuế còn có vai trò quan

trọng trong việc điều tiết vĩ mô đối với nền kinh tế. Ðiều 26 Hiến pháp 1992 ghi nhận: Nhà nước

thống nhất quản lý nền kinh tế quốc dân bằng pháp luật, kế hoạch, chính sách. Là một bộ phận

của hệ thống pháp luật Việt Nam, pháp luật thuế đóng vai trò là công cụ điều tiết vĩ mô của Nhà

nước. Thông qua việc ban hành và thực hiện pháp luật thuế, Nhà nước thể chế hoá và thực hiện

chính sách điều tiết đối với nền kinh tế, điều tiết thu nhập và tiêu dùng xã hội.

Ðiều tiết đối với nền kinh tế là yêu cầu khách quan, thường xuyên của Nhà nước trong điều

kiện nền kinh tế thị trường. Thông qua các quy định của pháp luật thuế về cơ cấu các loại thuế,

phạm vi đối tượng nộp thuế, thuế suất, miễn giảm thuế...Nhà nước chủ động phát huy vai trò

điều tiết đối với nền kinh tế. Vai trò này của pháp luật thuế được thể hiện ở chổ pháp luật thuế là

công cụ tác động đến tư duy đầu tư, hành vi đầu tư của các chủ thể kinh doanh, hành vi tiêu dùng

của các thành viên trong xã hội. Dựa vào công cụ thuế, Nhà nước có thể thúc đẩy hoặc hạn chế

việc đầu tư, tiêu dùng.

Thông qua các quy định của pháp luật thuế, Nhà nước chủ động can thiệp đến cung - cầu của

nền kinh tế. Sự tác động của Nhà nước để điều chỉnh cung - cầu của nền kinh tế một cách hợp lý

sẽ có tác động lớn đến sự ổn định và tăng trưởng kinh tế. Bằng các quy định của pháp luật thuế,

Nhà nước tác động tích cực đến cung - cầu của nền kinh tế trong tất cả các giai đoạn từ sản xuất,

lưu thông đến tiêu dùng.


Ðiều tiết tiêu dùng là hoạt động quan trọng của Nhà nước đối với nền kinh tế thị trường.

Thông qua các quy định của pháp luật thuê,ỳ Nhà nước tác động đến các quan hệ tiêu dùng của

xã hội. Nhằm hạn chế việc tiêu dùng đối với một số hàng hóa, dịch vụ, Nhà nước tăng thuế suất

thuế giá trị gia tăng, thuế xuất nhập khẩu...đối với việc sản xuất kinh doanh, tiêu dùng các loại

hàng hóa đó.

Ðể thực hiện chính sách bảo hộ, khuyến khích sản xuất trong nước và khuyến khích xuất

khẩu, pháp luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu có các quy định khuyến khích hoặc hạn chế việc

xuất, nhập khẩu đối với một số hàng hóa. Sự khuyến khích hoặc hạn chế này thể hiện tập trung ở

biểu thuế áp dụng có tính chất phân biệt đối với các loại hàng hóa xuất nhập khẩu.

Trong điều kiện cạnh tranh của nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường tất yếu dẫn đến

tình trạng suy thoái về tài chính ở một số doanh nghiệp. Ðối với những ngành nghề, lĩnh vực sản

xuất, kinh doanh cần khuyến khích, ngoài các quy định chung, pháp luật thuế còn có các quy

định ưu đãi, miễn, giảm thuế nhằm khắc phục sự suy thoái về tài chính, tạo sự ổn định và phát

triển của các doanh nghiệp.

Thuế góp phần khuyến khích khai thác nguyên liệu, vật tư trong nước để đáp ứng nhu cầu

tiêu dùng và xuất khẩu.Thông qua pháp luật thuế, Nhà nước có tác động tích cực trong việc thúc

đẩy sản xuất phát triển trên cơ sở tận dụng và sử dụng hợp lý và có hiệu qủa các nguồn lực cuả

đất nước trong việc điều chỉnh cung - cầu và cơ cấu kinh tế.

Pháp luật thuế là công cụ góp phần đảm bảo sự bình đẳng giữa các thành phần kinh

tế và công bằng xã hội.

Hệ thống pháp luật thuế mới được áp dụng thống nhất chung cho các ngành nghề, các thành

phần kinh tế, các tầng lớp dân cư nhằm đảm bảo sự bình đẳng và công bằng xã hội về quyền lợi

và nghĩa vụ đối với mọi thế nhân và pháp nhân.

Sự bình đẳng và công bằng được thể hiện thông qua chính sách động viên giống nhau giữa

các đơn vị, cá nhân thuộc mọi thành phần kinh tế có những điều kiện hoạt động giống nhau, đảm

bảo sự bình đẳng và công bằng.

Vai trò điều tiết thu nhập của pháp luật thuế thể hiện ở sự tác động của pháp luật thuế đối với

các quan hệ phân phối và sử dụng thu nhập trong xã hội.

Sự vận động của nền kinh tế theo cơ chế thị trường đòi hỏi Nhà nước phải sử dụng đồng bộ

nhiều công cụ khác nhau để khắc phục những sự mất cân đối về mặt xã hội trong đó có mất cân

đối về thu nhập. Nhà nước sử dụng pháp luật thuế làm công cụ để điều hòa vĩ mô thu nhập trong

xã hội. Sự điều tiết này thể hiện ở chổ thông qua các quy định của pháp luật thuế, Nhà nước thực

hiện việc điều tiết thu nhập của các đối tượng nộp thuế và các thành viên trong xã hội. Sự thay

đổi của pháp luật thuế về cơ cấu các loại thuế trong hệ thống thuế, vế thuế suất... đều có tác động

đến thu nhập và sử dụng thu nhập trong xã hội.

Hiện nay, xu hướng chung của các quốc gia là xây dựng các quy phạm pháp luật thuế theo

hướng hội nhập quốc tế, đơn giản hóa cơ cấu hệ thống thuế và thuế suất...Tuy vậy, việc thực hiện


xu hướng chung đó không làm triệt tiêu vai trò của pháp luật thuế là công cụ điều tiết vĩ mô của

Nhà nước trong điều kiện nền kinh tế thị trường.

II. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA CHẾ ÐỊNH THUẾ TRONG LỊCH

SỬ NHÀ NƢỚC VÀ PHÁP LUẬT VIỆT NAM.

Lịch sử nước ta mặc dù đã hình thành từ rất lâu nhưng cho đến tận thể kỷ XI, đời vua Trần

Thái Tông (1225 - 1237) thì việc đánh thuế mới được hình thành một cách có tổ chức và có hệ

thống. Ngược dòng lịch sử, chúng ta tìm hiểu khái quát về chế định thuế hình thành và phát triển

trong lịch sử Nhà nước và pháp luật Việt Nam.

1. Chế định thuế dƣời thời phong kiến. Top

Ngay từ thời phong kiến, các cấp lãnh đạo dưới chế độ quân chủ đã biết tổ chức hệ thống thu

thuế để làm nguồn thu cho công qũy của nhà Vua. Tuy vậy từ các triều đại nhà trần trở về sau

này, sự tổ chức, cách đánh thuế và thu thuế mới được ghi chép và có hệ thống.

1.1 Chế định thuế dưới triều đại nhà Trần:

Thuế ở nước ta được hình thành từ đời nhà Trần, rõ rệt nhất là vào thời vua Trần Thái Tông.

Theo sử sách ghi nhận vào thời nhà Trần có 2 loại thuế chính được áp dụng đó là thuế thân và

thuế điền:

Thuế thân: căn cứ vào diện tích ruộng mà đánh thuế. Ai có một, hai mẫu ruộng thì

phải đóng 1 quan tiền/ 1 năm; ai có 4 mẫu thì đóng 2 quan; ai có 5 mẫu trở lên thì

đóng 3 quan; ai không có mẫu nào thì không phải đóng thuế. Thuế điền (thuế ruộng): đóng bằng thóc. Một mẫu ruộng tư thì chủ điền phải đóng

100 thăng thóc. Còn ruộng công thì: đối với ruộng quốc khố thì hạng nhất mỗi mẫu

đánh thuế 6 thạch, hạng nhì mỗi mẫu 4 thạch, hạng ba mỗi mẫu 3 thạch; đối với thác

điền ( ruộng thưởng cho quan lại có công): hạng nhất mỗi mẫu đánh thuế 1 thạch

thóc; hạng nhì 3 mẫu lấy 1 thạch; hạng ba 4 mẫu lấy 1 thạch. Với ruộng ao thì mỗi

mẫu lấy 3 thăng thóc thuế. Ruộng muối thì phải đóng bằng tiền.

1.2 Chế định thuế dưới triều đại nhà Hồ.

Từ thời nhà Trần việc đóng thuế đã trở thành lệ và hầu như không thay đổi đáng kể vào thời

nhà Hồ. Chỉ có quy định tăng hạn ngạch thuế thân: cứ 2 mẫu 6 sào trở lên thì đóng 3 quan tài

tiền mặt một năm.

1.3 Chế định thuế dưới triều đại nhà Lê.

Ngoài thuế ruộng (thuế điền), còn đặt thêm thuế đất (thổ), thuế đất bãi trồng dâu nuôi tằm.

1.4 Chế định thuế dưới thời chúa Trịnh.


Ngoài việc duy trì các loại thuế như trước, Chúa Trịnh ở miền bắc còn đặt ra thêm các loại

thuế khác như:

Thuế Mỏ (khai thác hầm mỏ), thuế đò (lệ phí giao thông), thuế chợ, thuế thổ sản có

thể xem như thuế tài nguyên bây giờ. Thuế tuần tuy: đánh vào các thuyền buôn. Thuế muối: tăng thuế muối cao hơn thời nhà Trần. Thuế thổ sản: như vàng, bạc, đồng, kẽm, tre, gỗ, tơ, lụa...

1.5 Chế định thuế dưới thời Chúa Nguyễn.

ở miền nam, ngoài thuế điền, thuế mỏ, chúa Nguyễn đặt ra thêm thuế xuất cảng, nhập cảng

đánh vào các tàu buôn ngoại quốc cập bến và dời bến.

1.6 Chế định thuế dưới thời nhà Nguyễn.

Thời Vua gia Long: Bên cạnh việc quy định lại các loại thuế như thuế thân, thuế điền,

vua Gia Long còn đặt ra các loại thuế mới như:

· Thuế sản vật: đánh vào cây quế (đánh vào việc khai thác cây quế ở rừng), ai đóng thuế sản

vật cây quế thì được miễn trừ thuế thân.

· Thuế Yến: đánh vào khai thác yến sào, ai nộp thuế yến thì được tha việc binh lính.

· Thuế hương liệu, thuế sâm, thuế gỗ...tất cả nộp bằng tiền hoặc sản vật.

· Ðịnh lại thuế đánh vào các tàu bè ngoại quốc ra vào buôn bán.

· Thuế mỏ.

Thời Vua Minh Mạng: Chế độ thuế vẫn duy trì như thời Vua Gia Long. Thời Vua Thiệu Trị: chính sách thuế vẫn như thời vua Minh Mạng. Thời Vua Tự Ðức: Có thêm thuế nha phiến đánh vào việc bán thuốc phiện.

Sử sách đã ghi nhận một số triều đại được coi là tiến bộ ( Lý, Trần, Lê Sơ): ngoài việc giữ

nước, mở mang kinh tế, phát triển dân trí và xây dựng một nền văn hóa có bản sắc dân tộc còn

theo đuổi một số chính sách thuế hợp lòng dân, nêu được các mẫu mực về việc sử dụng chi tiêu

công theo quan điểm phục vụ quốc kế dân sinh, lợi ích nước nhà.

Có thể nhận xét rằng, hệ thống thuế trong các triều đại phong kiến ở nước ta có đặc điểm

chung là thiếu những chuẩn mực về đạo lý và pháp lý cần thiết, đáp ứng về cơ bản và lâu dài ý

chí và lợi ích của nhân dân. Việc thu thuế và sử dụng công quỹ trong rất nhiều trường hợp lại do

các bậc Vua chúa toàn quyền quyết định, không phải dựa trên các các suy nghĩ chín chắn mà

xuất phát từ ý thích hoặc tính khí thay đổi rất thất thường của mình. Bên cạnh chế độ trung ương

tập quyền rất gò bó, lịch sử còn ghi nhận tình trạng " phép Vua thua lệ làng" đã hình thành từ rất

lâu ở các địa phương mà hậu qủa tất yếu là đẻ ra một chế độ thuế hà khắc, một tầng lớp quan lại


nhũng nhiểu với nhân dân trong hàng ngàn năm qua. Kết cục bi thảm nhưng đầy lôgic đã xảy ra

như là một tất yếu lịch sử không thể đảo ngược: chế độ phong kiến suy tàn vào cuối thế kỷ XIX,

để lại một đất nước kém mở mang rơi vào sự thống trị của chủ nghĩa thực dân Pháp.

2. Chế định thuế dƣới thời Pháp thuộc. Top

Cơ chế tài chính do Pháp thiết lập ở Ðông Dương đầu thế kỷ XX không nằm ngoài mục đích

bao trùm là vơ vét của cải của thuộc địa. Dưới thời Pháp thuộc, thuế được huy động vào hệ thống

ngân sách thuộc địa gồm nhiều tầng nấc, nhưng chúng lại không được chuyển thành nguồn tài

trợ cho sự phát triển của xã hội mà lại được chuyển về chính quốc, theo đúng mục tiêu của chủ

nghĩa thực dân. Chính phủ thuộc địa Pháp đặt ra các thuế ngoại ngạch tức là loại thuế gián thu

như thuế tiêu thụ thuốc lá, thuế rượu, thuế muối, thuế đoan (thuế quan); thuế trực thu thì có thuế

môn bài, thuế thổ trạch. Hệ thống ngân sách của nhà nước thuộc địa bao gồm:

Ngân sách Ðông Dương và các ngân sách phụ thuộc của nó là: ngân sách đặc biệt về

tiền vay nợ và ngân sách riêng của sở hoả xa. Ngân sách các xứ bên trong liên bang: Bắc kỳ, Trung kỳ, Nam kỳ, Cao miên, Ai lao

và Quảng Châu văn. Ngân sách các tỉnh và thành phố. Ngân sách xã ở các làng.

Trên thực tê,ỳ một hệ thống ngân sách như vậy đã thể hiện như một hệ thống cực kỳ phản

động, mang tính chất bóc lột và vơ vét. Nhưng chính nó đã tạo tiền đề quan trọng dẫn đến cuộc

tổng khởi nghĩa tháng 8/ 1945, chấm dứt ách đô hộ của chế độ thực dân Pháp tồn tại gần 100

năm.

3. Chế định thuế thời kỳ sau Cách mạng tháng tám năm 1945 đến năm

1975

Top

3.1 Giai đoạn từ sau Cách mạng tháng 8 đến năm 1954.

Sau khi cách mạng tháng 8 thành công, Chính phủ ta chủ trương bãi bỏ hẳn sắc thuế mang

tính chất phi nhân đạo như: thuế thân, thuế thổ trạch ở thôn quê và một số tạp thuế vô lý; miễn

thuế điền thổ cho vùng bị lụt và giảm thuế điền 20% trong toàn quốc; đình chỉ thu thuế ở miền

Nam.

Sau năm 1946, Nhà nước một mặt bắt đầu cải tiến chế độ thuế, tăng thuế suất nhiều loại thuế;

mặc khác, vẫn tiếp tục dựa vào những đóng góp mới như: Qũy "tham gia kháng chiến" năm

1949, Qũy "Công lương" và thuế điền thổ. Mặc khác, Chính phủ cũng vận động nhân dân vay

dưới hình thức công trái, đồng thời còn dựa vào nguồn phát hành tiền tệ.

Ðến năm 1951, bên cạnh việc thống nhất quản lý tài chính Nhà nước, Chính phủ còn ban

hành chính sách pháp luật thuế mới được xây dựng trên nguyên tắc: công bằng, thích hợp với

hoàn cảnh kinh tế - xã hội và điều kiện chiến tranh. Chính sách pháp luật thuế thống nhất bao

gồm 7 loại thuế là:


Thuế nông nghiệp. Thuế công thương nghiệp. Thuế hàng hóa. Thuế xuất nhập khẩu. Thuế sát sinh. Thuế trước bạ. Thuế tem.

Trong số các loại thuế này thì thuế nông nghiệp giữ vai trò quan trọng. Tuy nhiên các loại

thuế này vẫn chưa được cấu trúc thành một hệ thống pháp luật thuế hoàn chỉnh và cũng chưa có

tác dụng đáng kể.

3.2 Giai đoạn từ năm 1954 đến năm 1975.

Ðây là giai đoạn mà nền tài chính đứng trước nhiều thuận lợi và thử thách mới. Một mặt,

Việt Nam đã đánh đuổi thực dân Pháp ra khỏi bờ cõi một cách vĩnh viễn, nhưng mặc khác, đất

nước lại bị chia cắt. Sau hiệp định Geneve, Chính phủ chỉ lần lượt ban hành các loại Luật thuế

mới trên cơ sở sửa đổi, bổ sung các chế độ thuế đã ban hành từ năm 1951 ở vùng tự do cũ để áp

dụng thống nhất, bao gồm 12 loại thuế sau:

Thuế doanh nghiệp. Thuế hàng hóa. Thuế sát sinh. Thuế buôn chuyến. Thuế thổ trạch. Thuế kinh doanh nghệ thuật. Thuế môn bài. Thuế trước bạ. Thuế muối. Thuế rượu. Thuế xuất nhập khẩu và chế độ thu quốc doanh.

Trong thời kỳ cải tạo xã hội chủ nghĩa, thuế công thương nghiệp được sửa đổi đáng kể: từ

một hệ thống thuế tương đối ít chuyển sang một hệ thống với nhiều hình thức thuế khác nhau, áp

dụng trên nhiều khâu của qúa trình sản xuất , lưu thông hàng hóa, sử dụng nhiều loại thuế suất

khác nhau có sự phân biệt giữa các ngành nghề sản xuất, kinh doanh, phân biệt kinh tế tập thể và

tư nhân và nhiều biện pháp ưu đãi khác nhau.

Trong thời kỳ thực hiện kế hoạch 5 năm lần thứ nhất, Nhà nước đã áp dụng thí điểm chế độ

thu mới gọi là thu quốc doanh. Mức thu quốc doanh được xác định riêng cho từng mặt hàng tùy

theo giá cả Nhà nước quy định và chỉ thu ở khâu sản xuất. Năm 1962, Nhà nước còn ban hành

chế độ trích nộp và sử dụng lợi nhuận của các xí nghiệp. Theo chế độ này, lợi nhuận của các

doanh nghiệp quốc doanh phải trích nộp một phần vào ngân sách Nhà nước; phần lợi nhuận còn

lại, doanh nghiệp được dùng để lập qũy doanh nghiệp, bổ sung kinh phí chuyên dùng, đầu tư một

phần vào việc mở rộng quy mô sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và bổ sung vốn lư động.

Các doanh nghiệp công tư hợp doanh trong thời kỳ này được chuyển sang làm nghĩa vụ tài chính


đối với Nhà nước như các doanh nghiệp quốc doanh, có nghĩa là phải nộp thu quốc doanh và lợi

nhuận chứ không phải nộp thuế như trước. Chế độ thuế này được duy trì ở miền Bắc cho đến

ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.

3.3 Giai đoạn từ năm 1975 đến năm 1990.

Thời kỳ 1975 - 1980:

Trong thời kỳ này, miền bắc vẫn tiếp tục thực hiện hệ thống pháp luật thuế đã ban hành từ

trước, có sửa đổi cho phù hợp với tình hình mới. Còn miền Nam thì có áp dụng một số loại thuế

cũ của chính quyền Sài Gòn trên cơ sở xóa bỏ một số loại thuế phản tiến bộ và sửa đổi bổ sung

để thích ứng với điều kiện đất nước thống nhất.

Thời kỳ 1980 -1990:

Trong thời kỳ này, cả nước áp dụng hệ thống pháp luật thuế thống nhất, nhưng hệ thống pháp

luật thuế hiện hành này ngày càng tỏ ra có nhiều nhược điểm, cản trở sự phát triển các yếu tố của

nền kinh tế thị trường đang nảy sinh với các đặc điểm:

· Sự phân biệt đối xử giữa các thành phần kinh tế. Doanh nghiệp quốc doanh thì thực hiện

chế độ thu quốc doanh, thu trích nộp lợi nhuận cùng với các hình thức thu khác, trong khi các

doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế khác lại chịu sự tác động của thuế.

· Thu quốc doanh đã bộc lộ nhiều nhược điểm căn bản. Về thực chất, đây là một loại thuế đa

thuế suất với hàng trăm thuế suất; điều này đặc biệt gây khó khăn cho việc quản lý và hành

thu.

Giai đoạn từ 1990 đến nay:

Từ giữa những năm 1980, cùng với công cuộc đổi mới và mở cửa nền kinh tế, hệ thống pháp

luật thuế Việt Nam đã được nghiên cứu và đến năm 1990 một hệ thống pháp luật thuế mới được

hình thành, bao gồm hệ thống chính sách pháp luật thuế và hệ thống quản lý Nhà nước về thuế.

Giai đoạn này được đặc trưng bởi sự hình thành một hệ thống pháp luật thuế hoàn chỉnh nhất từ

trước đến nay, bao gồm 9 loại thuế:

Thuế nông nghiệp. Thuế doanh thu. Thuế tiêu thụ đặc biệt. Thuế lợi tức. Thuế xuất nhập khẩu (mậu dịch và phi mậu dịch). Thuế tài nguyên. Thuế thu nhập. Thuế nhà đất. Thuế vốn (khoản thu về sử dụng vốn ngân sách Nhà nước).


Ngoài ra còn có một số phí và lệ phí có tính chất như thuế như: lệ phí môn bài, lệ phí trước bạ, lệ

phí giao thông, thuế sát sinh.

III. PHÂN LOẠI THUẾ Top

Tùy theo điều kiện và hoàn cảnh cụ thể của mỗi nước mà hệ thống pháp luật thuế bao gồm

nhiều loại thuế khác nhau. Ðể định hướng xây dựng và quản lý hệ thống thuế, chúng ta tiến hành

sắp xếp các Luật thuế có cùng tính chất thành những nhóm khác nhau, gọi là phân loại thuế.

Phân loại thuế là việc sắp xếp các loại thuế trong hệ thống pháp luật thuế thành những nhóm

khác nhau theo những tiêu thức nhất định.

1. Căn cứ để phân loại thuế. Top

Tùy thuộc vào mục tiêu, yêu cầu của từng giai đoạn phát triển kinh tế - xã hội mà cơ cấu và

nội dung các Luật thuế có khác nhau. Cũng tùy thuộc vào cơ sở, mục đích phân định, thông

thường thuế được phân loại theo các tiêu thức sau:

1.1 Căn cứ vào tính chất của nguồn tài chính động viên vào ngân sách Nhà nước, thuế được

phân làm 2 loại: thuế trực thu và thuế gián thu.

Thuế gián thu là loại thuế mà Nhà nước sử dụng nhằm động viên một phần thu nhập

của người tiêu dùng hàng hóa, sử dụng dịch vụ thông qua việc thu thuế đối với người

sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ. Tính chất gián thu thể hiện ở chổ người nộp

thuế và người chịu thuế không đồng nhất với nhau. Thuế gián thu là một bộ phận cấu

thành trong giá cả hàng hoá, dịch vụ do chủ thể hoạt động sản xuất, kinh doanh nộp

cho Nhà nước nhưng người tiêu dùng lại là người phải chịu thuế.

Ở nước ta thuộc loại thuế này bao gồm: Thuế giá trị gia tăng, thuế xuất khẩu, thuế nhập

khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt...

Thuế trực thu là loại thuế mà Nhà nước thu trực tiếp vào phần thu nhập của các pháp

nhân hoặc thể nhân. Tính chất trực thu thể hiện ở chổ người nộp thuế theo quy

định của pháp luật đồng thời là người chịu thuế. Thuế trực thu trực tiếp động viên,

điều tiết thu nhập của người chịu thuế.

ở nước ta thuộc loại thuế này gồm: thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập đối với người

có thu nhập cao, thuế chuyển quyền sử dụng đất, thuế sử dụng đất nông nghiệp...

Sự phân loại thuế thành thuế trực thu và thuế gián thu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây

dựng chính sách pháp luật thuế.

1.2 Căn cứ vào đối tượng đánh thuế.

Theo cách phân loại này thuế được chia thành:

Thuế đánh vào hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ như thuế giá trị gia tăng.


Thuế đánh vào sản phẩm hàng hoá như thuế xuất nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt... Thuế đánh vào thu nhập như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập đối với

người có thu nhập cao. Thuế đánh vào tài sản như thuế nhà đất. Thuế đánh vào việc khai thác hoặc sử dụng một số tài sản quốc gia như thuế tài

nguyên, thuế sử dụng đất, sử dụng vốn của ngân sách Nhà nước. Thuế khác và lệ phí, phí.

Các loại thuế trên được áp dụng cho nhiều đối tượng khác nhau để vừa phát huy tác dụng

riêng của từng loại thuế, vừa hổ trợ, bổ sung cho nhau nhằm thực hiện một cách tổng hợp các

mục tiêu và vai trò của hệ thống pháp luật thuế.

2. Các loại thuế cơ bản áp dụng ở các nƣớc trên thế giới và ở Việt Nam. Top

Do thể chế chính trị, kinh tế của các nước không giống nhau nên hệ thống pháp luật thuế của

mỗi quốc gia đều có tính chất đặc thù riêng. Chúng ta nghiên cứu sơ lược về hệ thống chính sách

pháp luật thuế ở một số nước xã hội chủ nghĩa và các nước có nền kinh tế thị trường.

2.1 Hệ thống pháp luật thuế của một số nước xã hội chủ nghĩa.

Hiện nay, một số nước xã hội chủ nghĩa đã có những thay đổi về chính sách kinh tế và tài

chính, áp dụng cơ chế kinh tế thị trường, tăng cường giao lưu thương mại với nhiều nước trên thế

giới, trong khu vực cũng như ngoài khu vực, không phân biệt thể chế chính trị. Một số nước đã

áp dụng chính sách pháp luật thuế với nhiều ưu đãi đối với đầu tư nước ngoài để thu hút vốn đầu

tư. Do đó các Luật thuế về cơ bản cũng có nhiều thay đổi. Tuy nhiên mục đích của Luật thuế vẫn

là điều tiết thu nhập nhằm đảm bảo công bằng và chính sách thuế vẫn có xu hướng thiên về loại

gián thu.

Nói chung, hiện nay tại một số nước xã hội chủ nghĩa, các Luật thuế với thuế suất cũng như

cách tính thuế đang được áp dụng có nhiều điểm tương đồng, phù hợp với chuẩn mực chung với

Luật thuế của các nước tiên tiến trên thế giới.

Chẳng hạn, hiện nay nước Cộng hoà Nhân dân Trung Hoa đang áp dụng các loại thuế sau

đây:

Thuế giá trị gia tăng. Thuế doanh thương. Thuế tiêu thụ. Thuế tài nguyên. Thuế thu nhập doanh nghiệp. Thuế thu nhập cá nhân. Thuế địa ốc tại thành phố. Thuế trị giá đất. Thuế môn bài. Thuế con niêm. Thuế quan.


Ngoài ra, có nước còn áp dụng các loại thuế khác như:

Thuế sử dụng đất nông nghiệp. Thuế chuyển quyền sử dụng đất. Thuế môn bài. Thuế trước bạ.

2.2 Hệ thống pháp luật thuế của một số nước áp dụng cơ chế kinh tế thị trường.

Pháp luật thuế của các nước tư bản đã có từ rất lâu đời và luôn được bổ sung, sửa đổi cho phù

hợp với tình hình kinh tế, chính trị, xã hội ngày một phát triển.

Hệ thống pháp luật thuế của các nước tư bản áp dụng nhiều Luật thuế khác nhau, được phân

loại và xếp thành hệ thống như sau:

Thuế trực thu: gồm có:

Thu nhập công ty. Thuế thu nhập cá nhân. Thuế môn bài hay thuế nghề nghiệp. Thuế tài sản.

Thuế gián thu: gồm có:

Thuế tiêu thụ đặc biệt (thuế tiêu dùng). Thuế giá trị gia tăng. Thuế hí cuộc. Thuế quan. Thuế trước bạ và con niêm.

Về cơ bản các nước có nền kinh tế thị trường đều áp dụng các Luật thuế trên đây và coi đây

là nguồn thu cơ bản cho ngân sách Nhà nước. Tuy nhiên cũng tùy theo cơ chế kinh tế và tổ chức

xã hội của mỗi nước mà có sự thay đổi trong cách tính thuế và thuế suất.

IV. CÁC YẾU TỐ CẤU THÀNH MỘT LUẬT THUẾ Top

Luật thuế do Quốc hội ban hành, quy định, sửa đổi hoặc bãi bỏ. Xem xét cấu tạo một

Luật thuế là xem xét sự sắp xếp, bố trí các quy phạm pháp luật theo các nội dung điều

chỉnh. Ơớ nước ta, các Pháp lệnh, Nghị quyết do Uớy ban Thường vụ Quốc hội ban hành chứa

đựng các quy phạm pháp luật thuế, thực hiện chức năng điều chỉnh của Luật thuế nên cũng có

cấu tạo tương tự Luật thuế.

Thông thường, Luật thuế có cấu tạo gồm các bộ phận chủ yếu sau: tên gọi; những quy định

chung; căn cứ tính thuế; đối tượng nộp thuế; chế độ kê khai, nộp thuế, thu thuế; chế độ miễn,

giảm thuế; nghĩa vụ và trách nhiệm của đối tượng nộp thuế; chế độ xử lý vi phạm; khen thưởng

và giải quyết khiế nại về thuế.


1. Tên gọi của luật thuế. Top

Tên Luật thuế thường được xác định trên cơ sở tên gọi loại thuế được quy định. Tên gọi của

một Luật thuế được xác định theo đối tượng tính thuế hoặc nội dung và tính chất của các hoạt

động làm phát sinh điều kiện pháp lý để áp dụng.

2. Những quy định chung. Top

Phần quy định chung trong Luật thuế bao gồm các quy định về nguyên tắc áp dụng và phạm

vi áp dụng của Luật thuế như quy định đối tượng nộp thuế, đối tượng không thuộc diện chịu

thuế, nguyên tắc về việc thực hiện nghĩa vụ nộp thuế của đối tượng nộp thuế, trách nhiệm, quyền

hạn của cơ quan thu thuế.

Ðối tượng nộp thuế là các pháp nhân và thể nhân có nghĩa vụ phải nộp thuế cho

Nhà nước khi có các điều kiện được dự liệu trong Luật thuế. Ðối tượng không thuộc diện chịu thuế là trường hợp các thể nhân và pháp nhân

có các hoạt động tương tự các điều kiện được dự liệu nhưng Luật thuế quy định

không thuộc phạm vi điều chỉnh thì các hoạt động đó không thuộc diện chịu thuế theo

quy định trong Luật thuế. Nguyên tắc thu, nộp thuế được quy định trong Luật thuế thể hiện một cách tổng

quát quyền và nghĩa vụ của đối tượng nộp thuế; trách nhiệm, quyền hạn của cơ quan

thu thuế.

3. Căn cứ tính thuế. Top

Trong các Luật thuế đều có các quy phạm quy định thuế được tính dưạ trên căn cứ nào. Tùy

thuộc nội dung, tính chất của từng loại thuế mà các căn cứ tính thuế được quy định cụ thể. Các

căn cứ tính thuế bao gồm các yếu tố cơ bản là đối tượng tính thuế và thuế suất. Ngoài ra trong

một số loại thuế, căn cứ tính thuế còn được quy định bao gồm một số yếu tố khác như số lượng

hàng hoá, giá tính thuế...

Ðối tượng tính thuế:

Là căn cứ quan trọng nhất để tính thuế, phản ánh nội dung kinh tế - xã hội, nguồn gốc của bộ

phận của cải được tập trung vào qũy ngân sách Nhà nước, thể hiện tính chất độc lập của một loại

thuế trong hệ thống pháp luật thuế. Do đó, các Luật thuế quy định đối tượng tính thuế của mỗi

loại thuế có tính độc lập. Chẳng hạn, đối tượng của thuế thu nhập doanh nghiệp là thu nhập chịu

thuế...

Biểu thuế:

Là bảng tập hợp các thuế suất hoặc các mức thuế nhất định trong một Luật thuế được áp

dụng để thu thuế đối với từng quan hệ cụ thể cụ thể.

Thuế suất:


Là mức thuế thể hiện mức độ động viên của Nhà nước trên một đơn vị của đối tượng tính

thuế. Tuỳ theo từng Luật thuế mà người ta áp dụng các mức thuế suất khác nhau. Biểu thuế gồm

có các hình thức sau:

· Biểu thuế thông thường bao gồm các mức thuế suất nhưng thuế suất áp dụng ổn định

và thống nhất cho toàn bộ đối tượng tính thuế.

· Biểu thuế lũy tiến bao gồm các mức thuế suất nhưng thuế suất áp dụng càng cao theo

quy mô của đối tượng tính thuế. Biểu thuế lũy tiến có hai hình thức: biễu thuế lũy tiến toàn

phần và biểu thuế lũy tiến từng phần.

+ Biểu thuế lũy tiến toàn phần bao gồm các mức thuế suất nhưng thuế suất áp dụng thay

đổi theo mức cao hơn đối với toàn bộ đối tượng tính thuế nếu đối tượng tính thuế thuộc bậc quy

định. Hay nói cách khác thuế được tính chung trên toàn bộ đối tượng tính thuế theo thuế suất

tương ứng.

+ Biểu thuế lũy tiến từng phần bao gồm các mức thuế suất nhưng thuế suất được áp dụng thay

đổi theo mức cao hơn đối với từng phần của đối tượng tính thuế nếu đối tượng tính thuế thuộc

bậc quy định.

Biểu thuế lũy thoái bao gồm các mức thuế suất nhưng thuế suất áp dụng giảm dần tương ứng

với sự tăng lên của đối tượng tính thuế ở các bậc. Hiện nay pháp luật thuế Việt Nam cũng như

phổ biến ở nhiều nước trên thế giới không quy định loại thuế lũy thoái. Việc áp dụng biểu thuế

lũy thoái trong thu thuế mang tính cá biệt ở một số nước.

Trong công tác hoạt động xây dựng pháp luật, việc quy định các mức thuế suất cũng như

hình thức biểu thuế thể hiện thái độ của Nhà nước trong việc động viên nguồn tài chính vào ngân

sách Nhà nước và thực hiện các chính sách kinh tế - xã hội.

4. Chế độ kê khai, nộp thuế, thu thuế. Top

Chế độ kê khai thuế quy định trong Luật thuế thể hiện các quyền và nghĩa vụ của

đối tượng nộp thuế trong việc chấp hành sổ sách kế toán, hóa đơn chứng từ và cung

cấp tài liệu, sổ sách kế toán, chứng từ hoá đơn liên quan đến việc tính và thu thuế.

Tùy thuộc vào yêu cầu của việc tính thuế đối với từng loại thuế mà Luật thuế và các

văn bản pháp luật thuế có liên quan quy định nội dung pháp lý về nghĩa vụ kê khai củ

đối tượng nộp thuế. Chế độ thu, nộp thuế bao gồm các quy định về quyền, nghĩa vụ của đối tượng nộp

thuế và cơ quan Nhà nước có thẩm quyền trong công tác thu nộp thuế và phương

thức thu nộp thuế.

Hành vi hoàn thành nghĩa vụ nộp thuế của đối tượng nộp thuế được thể hiện ở việc nộp đủ và

đúng thời hạn số thuế phải nộp. Thời hạn nộp thuế quy định trong các Luật thuế và các văn bản

pháp luật thuế được xác định phù hợp với nội dung, tính chất của từng loại thuế.

Thu thuế:


Là hoạt động của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Trong Luật thuế có các quy định về

trách nhiệm, quyền hạn của các cơ quan nước Nhà nước trong việc thực hiện hoạt động thu thuế

như cơ quan thuế, cơ quan hải quan, kho bạc Nhà nước. Ngoài ra, trong các Luật thuế còn quy

định trách nhiệm, quyền hạn của các cơ quan hành chính Nhà nước các cấp, cơ quan Nhà nước

có liên quan trong qúa trình thực hiện việc thu thuế hoặc trách nhiệm, quyền hạn của các tổ chức

và cá nhân thực hiện ủy nhiệm việc thu thuế.

5. Chế độ miễn, giảm thuế. Top

Miễn giảm thuế là yếu tố ngoại lệ được quy định trong các Luật thuế. Chế độ giảm thuế,

miễn thuế được áp dụng đối với các pháp nhân và thể nhân là đối tượng nộp thuế nhưng có các

dấu hiệu và sự kiện được dự liệu trong Luật thuế thì được giảm một phần số thuế phải nộp hoặc

được miễn nộp thuế theo thời hạn do từng Luật thuế quy định.

Chế độ giảm, miễn thuế thường được quy định thành một chương riêng trong Luật thuế nhằm

thực hiện chính sách kinh tế - xã hội của Nhà nước.

6. Chế độ xử lý vi phạm và khen thƣởng. Top

Ðể đảm bảo cho pháp luật thuế được thực hiện một cách triệt để, tập trung đúng, đủ, kịp thời

nguồn thu từ thuế vào ngân sách Nhà nước, các Luật thuế đều có quy định các biện pháp chế tài

của Nhà nước đối với các thể nhân và pháp nhân vi phạm Luật thuế, khen thưởng đối với các thể

nhân, pháp nhân hoàn thành tốt nhiệm vụ thu thuế.

Các biện pháp chế tài được áp dụng để đảm bảo sự tuân thủ Luật thuế bao gồm các biện pháp

cưỡng chế hành chính và cưỡng chế tư pháp.

Mỗi Luật thuế sẽ quy định cụ thể cấp có thẩm quyền áp dụng các biện pháp cưỡng chế hành

chính, giải quyết các khiếu nại, tố cáo trong qúa trình áp dụng Luật thuế.

V. TỔ CHỨC BỘ MÁY QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ THUẾ

1. Qúa trình hình thành và phát triển bộ máy quản lý Nhà nƣớc về

thuế ở Việt Nam.

Top

Từ khi nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa thành lập cho đến nay, cùng với sự phát triển của

ngành tài chính, tổ chức bộ máy tài chính nói chung và tổ chức bộ máy thu thuế nói riêng được

phát triển và hoàn thiện dần, từng bước phù hợp với cơ chế quản lý kinh tế tài chính phù hợp với

tổ chức hành chính Nhà nước và tổ chức quản lý sản xuất, kinh doanh.

Trước khi tiến hành cải cách hệ thống pháp luật thuế áp dụng chung cho tất cả các thành

phần kinh tế, bộ máy thu thuế Việt Nam được tổ chức như sau:

Bộ máy thu thuế được tổ chức theo từng thành phần kinh tế, phù hợp với chế độ thu

thuế áp dụng cho mỗi thành phần kinh tế, đó là:


· Bộ máy thu quốc doanh và quản lý tài chính xí nghiệp quốc doanh: chịu trách

nhiệm quản lý các khoản thu từ xí nghiệp quốc doanh.

· Bộ máy thu thuế nông nghiệp: chịu trách nhiệm quản lý thu thuế hợp tác xã nông

nghiệp và cá thể.

· Bộ máy thu thuế công thương nghiệp: chịu trách nhiệm quản lý thu thuế công

thương nghiệp đối với kinh tế tập thể, cá thể kinh doanh công thương nghiệp.

Ðối với khu vực xuất khẩu, nhập khẩu hàng hoá, Nhà nước thực hiện quản lý và thu thuế

xuất khẩu, thuế nhập khẩu thông qua bộ máy thu thuế là Tổng cục hải quan.

Về hình thức tổ chức cũng có nhiều thay đổi qua các thời kỳ: có lúc bộ máy thu thuế

được tổ chức thành hệ thống dọc, trực tuyến từ trung ương xuống đến quận, huyện; có

lúc bộ máy thu thuế được tổ chức thành một bộ phận nằm trong cơ cấu bộ máy của cơ

quan tài chính các cấp.

2. Tổ chức bộ máy quản lý Nhà nƣớc về thuế hiện nay. Top

Ðể phù hợp với tình hình mới của đất nước, yêu cầu cấp bách phải tổ chức bộ máy thu thuế

thống nhất trong cả nước. Ngày 7/8/1990, Hội đồng Bộ trưởng ban hành Nghị định số

281/HÐBT về việc thành lập bộ máy thu thuế Nhà nước trực thuộc Bộ Tài chính. Ngày

21/8/1991 Bộ Tài chính ra Quyết định số 316 TC-QÐ/TCCB thành lập Tổng cục Thuế Nhà nước

trực thuộc Bộ tài chính làm nhiệm vụ quản lý thuế nội địa. Việc quản lý thuế xuất nhập khẩu do

Tổng cục Hải quan tiếp tục thực hiện.

2.1 Nguyên tắc tổ chức hệ thống bộ máy quản lý Nhà nước về thuế.

Nguyên tắc tập trung dân chủ.

Tổ chức bộ máy quản lý thu thuế Nhà nước được tổ chức thống nhất từ trung ương đến cơ sở,

cùng thực hiện nhiệm vụ tổ chức thực hiện các Luật thuế trong cả nước.

Tính thống nhất và hệ thống trong tổ chức bộ máy thu thuế được thể hiện ở các điểm sau:

· Hệ thống thu thuế Nhà nước thực hiện chức năng quản lý thống nhất trong cả nước về công

tác thu thuế và các khoản thu khác của ngân sách Nhà nước đối với tất cả các thành phần

kinh tế; không một tổ chức hay cá nhân nào được đứng ra tổ chức thu thuế nếu không được

sự ủy quyền của cơ quan thuế.

· Các nghiệp vụ thu thuế và các khoản thu khác đối với các đối tượng nộp thuế được chỉ đạo

và tổ chức thực hiện thống nhất trong toàn ngành thuế nhằm đảm bảo chấp hành nghiêm

chỉnh pháp luật thuế và các chế độ thu khác.


· Cơ quan thuế các cấp được tổ chức theo một mô hình thống nhất. Việc quản lý biên chế,

cán bộ, kinh phí chi tiêu, thực hiện các chính sách đối với cán bộ cũng như tiêu chuẩn nghiệp

vụ của cán bộ thuế được thực hiện thống nhất trong toàn ngành thuế.

Cơ quan thuế địa phương chịu sự lãnh đạo song trùng của Bộ trưởng Bộ tài chính và

Chủ tịch Uớy ban nhân dân tỉnh. Các cơ quan thuế từ trung ương đến địa phương nằm trong hệ thống các cơ quan Nhà

nước, có tư cách pháp nhân.

2.2 Nhiệm vụ và quyền hạn của các cơ quan thuế.

a. Ðối với cơ quan quản lý thuế nội địa:

Tổng cục Thuế.

Tổng cục thuế là cơ quan cao nhất trong hệ thống thu thuế Nhà nước cùng với Tổng cục hải

quan.

Theo quyết định thành lập, Tổng cục thuế có nhiệm vụ tư vấn soạn thảo các văn bản pháp

luật về thuế và các văn bản hướng dẫn thi hành các Luật thuế. Xây dựng và điều hành kế hoạch

thu trong cả nước và từng địa phương; tổ chức phổ biến, hướng dẫn chỉ đạo nghiệp vụ thực hiện

các Luật thuế trong cả nước; nghiên cứu hoàn thiện cơ cấu bộ máy quản lý Nhà nước về thuế và

sử dụng cán bộ; tổ chức công tác thanh tra, kiểm tra qúa trình chấp hành các Luật thuế để việc

thực hiện các Luật thuế đạt được kết qủa cao; giải quyết các khiếu nại, tố cáo về thuế...

Các cục thuế địa phương.

Cục thuế là tổ chức trực thuộc Tổng cục thuế được tổ chức tại tất cả các tỉnh, thành phố, đặc

khu trực thuộc Trung ương. Cơ cấu bộ máy Của cục thuế bao gồm một số phòng chức năng và

một số phòng nghiệp vụ, phòng thu thuế được tổ chức theo đối tượng thu thuế.

Cục thuế có nhiệm vụ, quyền hạn chủ yếu sau:

Phổ biến, hướng dẫn, chỉ đạo và tổ chức thi hành các Luật thuế; xây dựng và chỉ đạo thực

hiện kế hoạch thu trong toàn địa bàn và từng Chi cục thuế trực thuộc; hướng dẫn kiểm tra các

Chi cục thực hiện các nghiệp vụ quản lý, giải quyết các khiếu nại về thuế; trực tiếp thực hiện

việc thu thuế và thu khác đối với các đối tượng thuộc trách nhiệm quản lý trên địa bàn.

Các Chi cục thuế.

Chi cục thuế là tổ chức trực thuộc Cục thuế, được tổ chức tại tất cả các quận, huyện. Cơ cấu

bộ máy Chi cục thuế gồm các tổ chuyên môn, nghiệp vụ và các đội, tổ, trạm trực tiếp quản lý

việc thu thuế.

Chi cục thuế có nhiệm vu, quyền hạn sau:


Xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch thu chi tiết đối với từng Luật thuế phát sinh trên địa

bàn Huyện; tổ chức thực hiện các nghiệp vụ quản lý các đối tượng nộp thuế; đôn đốc, kiểm tra

các đối tượng nộp thuế trong việc chấp hành Luật thuế.

Từng cơ quan thuế thực hiện đầy đủ nhiệm vụ của mình sẽ tạo nên sự phối hợp đồng bộ

trong việc thực hiện mục tiêu hoàn thành kế hoạch thu của Nhà nước. Nhưng để thực hiện nhiệm

vụ được giao, pháp luật thuế có quy định cho cán bộ lãnh đạo và cán bộ thu thuế có một số

quyền hạn nhất định.

b. Ðối với cơ quan quản lý Nhà nước về thuế trong hoạt động xuất nhập khẩu:

Cơ quan Hải quan Việt Nam thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về hải quan đối với hoạt

động xuất khẩu, nhập khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh, qúa cảnh, mượn đường Việt Nam; đấu tranh

chống buôn lậu hoặc vận chuyển trái phép hàng hóa, ngoại hối, tiền Việt Nam qua biên giới. Các

hàng hóa, hành lý, ngoại hối, tiền Việt Nam, bưu kiện, bưu phẩm, các đồ vật và tài sản khác xuất

khẩu, nhập khẩu qua biên giới Việt Nam đều chịu sự quản lý Nhà nước về hải quan theo quy

định của pháp luật.

Cơ quan Hải quan Việt Nam tổ chức theo nguyên tắc tập trung, thống nhất, dưới sự lãnh đạo

trực tiếp của Chính phủ. Tổ chức hải quan Việt Nam bao gồm:

Tổng cục Hải quan. Cục Hải quan tỉnh hoặc liên tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và cấp tương

đương. Hải quan cửa khẩu, Ðội kiểm soát hải quan.

Cơ quan hải quan Việt Nam có nhiệm vụ và quyền hạn sau đây:

· Tiến hành thủ tục hải quan, thực hiện kiểm tra, giám sát, kiểm soát hải quan theo quy định

của pháp luật.

· Tổng Cục Hải quan có trách nhiệm quy định thủ tục khai báo, kiểm hóa, tính thuế, nộp

thuế đối với hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu và tổ chức thực hiện việc thu thuế thống nhất

trong toàn ngành Hải quan. Hải quan tỉnh, thành phố và hải quan cửa khẩu có trách nhiệm

thực hiện đúng quy định về thủ tục đăng ký tờ khai hàng xuất khẩu, nhập khẩu cung cấp đủ

các chứng từ hợp lệ để tính thuế, tính đúng số thuế mà tổ chức, cá nhân phải nộp thuế, đảm

bảo thuận lợi cho tổ chức, cá nhân thực hiện nghĩa vụ nộp thuế.

· Ðảm bảo thực hiện quy định của Nhà nước về xuất khẩu, nhập khẩu, về thuế xuất khẩu,

thuế nhập khẩu và các nghĩa vụ khác trong phạm vi thẩm quyền do pháp luật quy định.

· Tiến hành những biện pháp phát hiện, ngăn ngừa, điều tra và xử lý hành vi buôn lậu hoặc

vận chuyển trái phép hàng hóa, ngoại hối, tiền Việt Nam qua biên giới, hành vi vi phạm các

quy định khác của Nhà nước về hải quan trong phạm vi thẩm quyền do pháp luật quy định.

· Thực hiện thống kê Nhà nước về hải quan.


· Kiến nghị chủ trương, biện pháp quản lý Nhà nước đối với hoạt động xuất khẩu, nhập

khẩu, xuất cảnh, nhập cảnh, qúa cảnh, mượn đường Việt Nam, hướng dẫn tổ chức, cá nhân

thực hiện quy định của Nhà nước về hải quan.

· Ðào tạo, bồi dưỡng đội ngũ nhân viên hải quan.

· Hợp tác quốc tế với Hải quan các nước.

Trong khi thực hiện nhiệm vụ, quyền hạn của mình, Hải quan Việt Nam phối hợp chặt chẽ

với chính quyền địa phương các cấp, các lực lượng vũ trang, cơ quan Nhà nước khác, tổ chức xã

hội, dựa vào nhân dân và chịu sự giám sát của nhân dân.

THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP

I. KHÁI NIỆM THUẾ THU NHẬP DOANH NGHIỆP

1. Vì sao cần phải có thuế thu nhập doanh nghiệp. Top

Thuế thu nhập doanh nghiệp xuất hiện rất sớm trong lịch sử phát triển của thuế . Hiện

nay ở các nƣớc phát triển, thuế thu nhập doanh nghiệp giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong

việc đảm bảo ổn định nguồn thu ngân sách Nhà nước và thực hiện phân phối thu nhập. Mức thuế

cao hay thấp áp dụng cho các chủ thể thuộc đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp là khác

nhau, điều đó phụ thuộc vào quan điểm điều tiết thu nhập và mục tiêu đặt ra trong phân phối thu

nhập của từng quốc gia trong từng giai đoạn lịch sử nhất định. Thuế thu nhập doanh nghiệp ra

đời bắt nguồn từ các lý do chủ yếu sau:

Thuế thu nhập doanh nghiệp ra đời bắt nguồn từ yêu cầu thực hiện chức năng tái phân

phối thu nhập, đảm bảo công bằng xã hội. Sự ra đời của thuế thu nhập doanh nghiệp xuất phát từ nhu cầu tài chính của Nhà

nước.

2. Khái niệm thuế thu nhập doanh nghiệp. Top

Thuế thu nhập doanh nghiệp là một loại thuế trực thu đánh vào lợi nhuận của các doanh

nghiệp.

Ở Việt Nam, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp được Quốc hội nước Cộng hòa xã hội chủ

nghĩa Việt Nam thông qua ngày 10/5/1997 và có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/1999 thay cho

Luật thuế lợi tức.

Cùng với công cuộc cải cách thuế bước I năm 1990, Luật thuế lợi tức đã được ban hành. Tuy

nhiên qua 8 năm thực hiện, Luật thuế lợi tức dần dần bộc lộ nhiều nhược điểm và không còn phù

hợp với tình hình kinh tế Việt Nam trong giai đoạn mới: giai đoạn mở rộng quan hệ hợp tác với

các nước trong khu vực và trên thế giới. Vì vậy, Luật thuế thu nhập doanh nghiệp đã được ban

hành nhằm đảm bảo sự phù hợp với yêu cầu phát triển của nền kinh tế trong giai đoạn mới.

3. Vai trò của thuế thu nhập doanh nghiệp trong nền kinh tế thị trƣờng. Top


Thuế thu nhập doanh nghiệp là công cụ quan trọng để Nhà nước thực hiện chức

năng tái phân phối thu nhập, đảm bảo công bằng xã hội.

Trong điều kiện nền kinh tế thị trường ở nước ta, tất cả các thành phần kinh tế đều có

quyền tự do kinh doanh và bình đằng trên cơ sở pháp luật. Các doanh nghiệp với lực lượng lao

động có tay nghề cao, năng lực tài chính mạnh thì doanh nghiệp đó sẽ có ưu thế và có cơ hội để

nhận được thu nhập cao; ngược lại các doanh nghiệp với năng lực tài chính, lực lượng lao động

bị hạn chế sẽ nhận được thu nhập thấp, thậm chí không có thu nhập. Ðể hạn chế nhược điểm đó,

Nhà nước sử dụng thuế thu nhập doanh nghiệp làm công cụ điều tiết thu nhập của các chủ thể có

thu nhập cao, đảm bảo yêu cầu đóng góp của các chủ thể kinh doanh vào ngân sách Nhà nước

được công bằng, hợp lý.

Thuế thu nhập doanh nghiệp là nguồn thu quan trọng của ngân sách Nhà nước.

Phạm vi áp dụng của thuế thu nhập doanh nghiệp rất rộng, gồm cá nhân, nhóm kinh

doanh, hộ cá thể và các tổ chức kinh tế có hoạt động sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ có

phát sinh lợi nhuận. Nền kinh tế thị trường nước ta ngày càng phát triển và ổn định, tăng trưởng

kinh tế được giữ vững ngày càng cao, các chủ thể hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ ngày

càng mang lại nhiều lợi nhuận thì khả năng huy động nguồn tài chính cho ngân sách Nhà nước

thông qua thuế thu nhập doanh nghiệp ngày càng dồi dào.

Thuế thu nhập doanh nghiệp là công cụ quan trọng để góp phần khuyến khích,

thúc đẩy sản xuất, kinh doanh phát triển theo chiều hướng kế hoạch, chiến lược,

phát triển toàn diện của Nhà nước.

Nhà nước ưu đãi, khuyến khích đối với các chủ thể đầu tư, kinh doanh vào những ngành, lĩnh

vực và những vùng, miền mà Nhà nước có chiến lược ưu tiên phát triển trong từng giai đoạn nhất

định.

Thuế thu nhập doanh nghiệp còn là một trong những công cụ quan trọng của Nhà

nước trong việc thực hiện chứng năng điều tiết các hoạt động kinh tế - xã hội

trong từng thời kỳ phát triển kinh tế nhất định.

Thuế thu nhập doanh nghiệp là loại thuế có vai trò quan trọng trong hệ thống pháp luật thuế

của Việt Nam, song để phát huy một cách có hiệu qủa vai trò của thuế thu nhập doanh nghiệp,

chúng ta cần phải xem xét nó dưới nhiều khía cạnh, kể cả những kinh nghiệm xử lý của nước

ngoài.

II. PHẠM VI, ÐỐI TƢỢNG ÐIỀU CHỈNH CỦA THUẾ THU NHẬP DOANH

NGHIỆP.

1. Phạm vi điều chỉnh. Top

Tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ có phát sinh thu nhập phải nộp

thuế thu nhập doanh nghiệp. Nhƣ vậy, đối tƣợng nộp thuế thuộc phạm vi điều chỉnh của

thuế thu nhập doanh nghiệp phải có hai điều kiện: thực hiện hoạt động sản xuất, kinh doanh hợp

pháp và phải có phát sinh thu nhập từ hoạt động sản xuất kinh doanh đó. Khác với thuế lợi tức


trước kia, đối tượng nộp thuế thu nhập doanh nghiệp có phạm vi mở rộng hơn. Nó bao gồm cả tổ

chức, cá nhân nước ngoài hoạt động theo Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam, hộ gia đình, cá

nhân nông dân trồng trọt, nuôi trồng thủy sản có giá trị sản phẩm hàng hóa và thu nhập trên mức

tối thiểu do Chính phủ quy định.

2. Ðối tƣợng điều chỉnh của thuế thu nhập doanh nghiệp. Top

Các tổ chức sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ:

· Doanh nghiệp Nhà nước.

· Công ty trách nhiệm hữu hạn, công ty cổ phần.

· Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và bên nước ngoài tham gia hợp đồng hợp tác

kinh doanh theo Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

· Công ty nước ngoài và tổ chức nước ngoài hoạt động kinh doanh tại Việt Nam không theo

Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.

· Các tổ chức chính trị, chính trị - xã hội, xã hội - nghề nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân và

các đơn vị hành chính, sự nghiệp có tổ chức sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ.

· Hợp tác xã, tổ hợp tác.

· Doanh nghiệp tư nhân.

· Các tổ chức khác có sản xuất, kinh doanh, dịch vụ.

Cá nhân trong nước sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ:

· Cá nhân và nhóm cá nhân kinh doanh.

· Hộ cá thể.

· Cá nhân hành nghề độc lập: bác sĩ, luật sư, kế toán, kiểm toán, họa sĩ, kiến trúc sư, nhạc sĩ

và những người hành nghề độc lập khác.

· Cá nhân cho thuê tài sản như: nhà, đất, phương tiện vận tải, máy móc thiết bị và các loại tài

sản khác.

· Hộ gia đình, cá nhân trồng trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, có đầy đũ 2 điều kiện: giá

trị sản phẩm hàng hóa trên 90 triệu đồng/năm và thu nhập trên 36 triệu đồng/ năm phải nộp

thuế thu nhập doanh nghiệp cho phần thu nhập trên 36 triệu đồng/năm.

Công ty nước ngoài hoạt động kinh doanh thông qua cơ sở thường trú tại Việt

Nam.


· Cơ sở thường trú của công ty nước ngoài tại Việt Nam là cơ sở kinh doanh mà thông qua

cơ sở này công ty nước ngoài thực hiện một phần hay toàn bộ hoạt động kinh doanh của

mình tại Việt Nam mang lại thu nhập. Cơ sở thường trú của công ty nước ngoài tại Việt Nam

bao gồm các hình thức sau:

+ Công ty đó có tại Việt Nam: chi nhánh, trụ sở điều hành, văn phòng (trừ văn phòng đại diện

thương mại không được phép kinh doanh theo pháp luật Việt Nam), nhà máy, xưởng sản xuất,

kho giao nhận hàng hoá, phương tiện vận tải, hầm mỏ, mỏ dầu hoặc khí đốt, địa điểm thăm dò

hoặc khai thác tài nguyên thiên nhiên hay các thiết bị, phương tiện phục vụ cho việc thăm dò tài

nguyên thiên nhiên.

+ Công ty đó có tại Việt Nam: địa điểm xây dựng, công trình xây dựng, lắp đặt hoặc lắp ráp;

các hoạt động giám sát xây dựng, công trình xây dựng, lắp đặt, lắp ráp.

+ Công ty đó thực hiện việc cung cấp dịch vụ ở Việt Nam thông qua nhân viên của công ty hay

một đối tượng khác được công ty ủy nhiệm thực hiện dịch vụ cho một dự án hay nhiều dự án.

+ Công ty đó có tại Việt Nam đại lý môi giới, đại lý hưởng hoa hồng hoặc bất kỳ một đại lý nào

khác.

+ Công ty đó ủy nhiệm cho một đối tượng tại Việt Nam có thẩm quyền ký kết các hợp đồng

đứng tên công ty hoặc không có thẩm quyền ký kết hợp đồng đứng tên công ty nhưng có quyền

thường xuyên đại diện cho công ty giao hàng hoá, cung ứng dịch vụ tại Việt Nam.

Cá nhân nước ngoài kinh doanh tại Việt Nam hoặc có thu nhập phát sinh tại Việt

Nam.

3. Ðối tƣợng không thuộc diện nộp thuế thu nhập doanh nghiệp: Top

Hợp tác xã, tổ hợp tác, tổ chức kinh tế tập thể khác có thu nhập từ hoạt động trồng

trọt, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản. Hộ gia đình, cá nhân nông dân sản xuất nông nghiệp có giá trị sản lượng hàng hoá

đến 90 triệu đồng/năm và thu nhập đến 36 triệu đồng/ năm.

III. CĂN CỨ TÍNH THUẾ Top

Thuế thu nhập doanh nghiệp được xác định dựa trên 2 căn cứ: thu nhập chịu thuế và thuế

suất.


1. Thu nhập chịu thuế. Top

Thu nhập chịu thuế bao gồm thu nhập chịu thuế của hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ

kể cả thu nhập chịu thuế từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ ở nước ngoài và thu nhập

chịu thuế khác.

1.1 Doanh thu tính thuế.

Ðối với hàng hóa, dịch vụ do cơ sở sản xuất, kinh doanh bán ra là toàn bộ tiền bán

hàng, tiền cung ứng dịch vụ kể cả trợ giá, phụ thu, phụ trội mà cơ sở sản xuất, kinh

doanh được hưởng. Nếu cơ sở sản xuất, kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng theo

phương thức trực tiếp trên giá trị gia tăng, doanh thu để tính thu nhập bao gồm cả

thuế giá trị gia tăng. Ðối với hàng hoá bán theo phương thức trả góp là doanh thu của hàng hóa bán tính

theo giá bán trả một lần, không bao gồm lãi trả chậm. Ðối với hàng hoá, dịch vụ dùng để trao đổi, biếu, tặng thì doanh thu tính thuế theo giá

bán của sản phẩm, hàng hoá, dịch vụ cùng loại hoặc tương đương tại thời điểm trao

đổi, biếu, tặng. Ðối với sản phẩm tự dùng, doanh thu để tính thu nhập chịu thuế là chi phí để sản xuất

ra sản phẩm đó. Ðối với hoạt động gia công hàng hoá là tiền thu về gia công bao gồm cả tiền công,

nhiên liệu, động lực, vật liệu phụ và chi tiết khác phục vụ cho việc gia công hàng hoá. Ðối với hoạt động cho thuê tài sản là số tiền thuê thu được từng kỳ theo hợp đồng

thuê. Trường hợp bên thuê trả tiền trước cho nhiều tháng, nhiều năm thì doanh thu là

toàn bộ số tiền thu được. Ðối với hoạt động tín dụng là tiền lãi cho vay thực thu được trong kỳ tính thuế. Ðối với hoạt động khác do Bộ tài chính quy định.

1.2 Chi phí.

Khấu hao tài sản cố định dùng cho sản xuất, kinh doanh. Mức trích khấu hao tài sản

cố định do Bộ tài chính quy định. Chi phí nguyên liệu, vật liệu, nhiên liệu, năng lượng, hàng hóa thực tế sử dụng vào

sản xuất, kinh doanh, dịch vụ liên quan đến doanh thu và thu nhập chịu thuế trong kỳ,

được tính theo mức tiêu hao hợp lý và giá thực tế xuất kho. Tiền lương, tiền công và các khoản mang tính chất tiền lương, tiền công phải trả cho

người lao động, tiền ăn giữa ca:

· Tiền lương, tiền công và các khoản mang tính chất tiền lương, tiền công phải trả cho người

lao động trong các doanh nghiệp Nhà nước theo quy định hiện hành.

· Tiền lương, tiền công và các khoản mang tính chất tiền lương, tiền công phải trả cho người

lao động trong các cơ sở kinh doanh khác theo hợp đồng lao động. Nếu chưa thực hiện chế

độ hợp đồng lao động thì tiền lương, tiền công và các khoản mang tính chất tiền lương, tiền

công phải trả cho người lao động dược tính vào chi phí để tính thu nhập chịu thuế căn cứ vào

mức tiền lương, tiền công bình quân của ngành nghề tại địa phương.


Không được tính vào chi phí tiền lương, tiền công các khoản chi phí sau:

+ Tiền lương, tiền công của chủ doanh nghiệp tư nhân, chủ hộ cá thể sản xuất, kinh doanh, dịch

vụ.

+ Tiền lương, tiền công của sáng lập viên các công ty mà họ không trực tiếp tham gia điều

hành sản xuất, kinh doanh, dịch vụ.

· Chi phí tiền ăn giữa ca cho người lao động.

Chi phí nghiên cứu khoa học, công nghệ, sáng kiến cải tiến, bảo vệ môi trường, tài trợ

cho giáo dục, y tế, đào tạo lao động trong nội bộ doanh nghiệp. Chi phí dịch vụ mua ngoài: điện, nước, điện thoại, tài sản cố định, tiền thuế tài sản cố

định, kiểm toán, bảo hiểm tài sản, chi trả tiền sử dụng các tài liệu kỹ thuật, bằng sáng

chế, giấp phép công nghệ không thuộc tài sản cố định, các dịch vụ kỹ thuật. Các khoản chi cho lao động nữ theo quy định của pháp luật, chi bảo hộ lao động, bảo

vệ cơ sở kinh doanh, trích nộp qũy bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, kinh phí công

đoàn theo chế độ quy định. Chi trả lãi tiền vay vốn sản xuất, kinh doanh, dịch vụ cho ngân hàng, các tổ chức tín

dụng theo lãi suất thực tế; chi trả lãi tiền vay của các đối tượng khác theo lãi suất thực

tế, nhưng tối đa không qúa mức lãi suất trần do ngân hàng Nhà nước Việt Nam quy

định cho các tổ chức tín dụng. Trích các khoản dự phòng: giảm giá hàng tồn kho, giảm giá các loại chứng khoán

trong hoạt động tài chính và dự phòng các khoản thu khó đòi. Trợ cấp thôi việc cho người lao động theo quy định của pháp luật. Chi về chi tiêu hàng hóa, dịch vụ bao gồm: chi đóng gói, vận chuyển, bốc vác, thuê

kho, bãi, bảo hành sản phẩm. Chi phí quảng cáo, tiếp thị, khuyến mại liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất,

kinh doanh, dịch vụ và các khoản chi phí khác được khống chế tối đa không quá 7 %

tổng số chi phí. Ðối với hoạt động thương nghiệp tổng chi phí để xác định mức khống

chế không bao gồm giá mua vào của hàng hoá bán ra. Các khoản thuế, phí, lệ phí, tiền thuê đất phải nộp có liên quan đến hoạt động sản

xuất, kinh doanh, dịch vụ (trừ thuế thu nhập doanh nghiệp) bao gồm:

· Thuế xuất khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế giá trị gia tăng theo phương pháp tính trực tiếp

trên giá trị gia tăng, thuế môn bài, thuế sử dụng đất nông nghiệp, thuế nhà, đất, thuế tài

nguyên.

· Lệ phí đường, phí qua cầu, qua phà, lệ phí sân bay, công chứng...

· Tiền thuê đất...

Chi phí quản lý kinh doanh do công ty nước ngoài phân bổ cho cơ sở thường trú ở

Việt Nam theo tỷ lệ doanh thu của cơ sở thường trú so với tổng doanh thu công ty ở

nước ngoài.


Doanh nghiệp không được tính vào chi phí hợp lý, hợp lệ các khoản chi phí sau:

· Các khoản trích trước vào chi phí mà thực tế không chi như: trích trước về sửa chữa lớn,

phí bảo hành sản phẩm hàng hoá, công trình xây dựng và các khoản trích trước khác.

· Các khoản chi không có chứng từ hoặc có chứng từ nhưng không hợp lệ.

· Các khoản tiền phạt như phạt do vi phạm hợp đồng, vi phạm Luật giao thông, phạt vi phạm

hành chính về đăng ký kinh doanh, phạt vi phạm hành chính về chế độ kế toán thống kê, phạt

vi phạm hành chính về thuế và các khoản phạt khác.

· Các khoản chi không liên quan đến doanh thu và thu nhập chịu thuế như chi về đầu tư xây

dựng cơ bản, chi ủng hộ các địa phương, đoàn thể, tổ chức xã hội, chi từ thiện và các khoản

chi khác không liên quan đến doanh thu và thu nhập chịu thuế.

· Các khoản chi do các nguồn kinh phí khác đài thọ như chi phí sự nghiệp, chi trợ cấp khó

khăn thường xuyên, khó khăn đột xuất...

1.3 Thu nhập khác.

Chênh lệch về mua, bán chứng khoán. Thu nhập về quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản:

· Thu nhập về cho thuê tài sản.

· Thu nhập từ việc cho sử dụng hoặc quyền sử dụng sở hữu trí tuệ.

· Thu nhập khác về quyền sở hữu, quyền sử dụng tài sản.

Lãi từ chuyển nhượng, thanh lý tài sản . Lãi tiền gửi, cho vay vốn. Chênh lệch do bán ngoại tệ. Kết dư cuối năm các khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho, dự phòng giảm giá

chứng khoán, dự phòng bù đắp các khoản phải thu khó đòi. Thu các khoản thu khó đòi đã xoá sổ kế toán nay đòi lại được. Thu các khoản nợ phải trả không xác định được chủ nợ. Các khoản thu nhập từ sản xuất, kinh doanh, dịch vụ của những năm trước bị bỏ sót

mới phát hiện ra. Các khoản thu nhập nhận được từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ ở nước

ngoài.

Trường hợp nhận được khoản thu nhập đã nộp thuế thu nhập ở nước ngoài thì cơ sở kinh

doanh phải xác định số thu nhập trước khi nộp thuế thu nhập ở nước ngoài để tính thuế thu nhập

doanh nghiệp. Khi xác định số thuế thu nhập cả năm sẽ được trừ số thuế thu nhập đã nộp ở nước

ngoài nhưng số thuế được trừ không vượt qúa số thuế thu nhập tính theo Luật thuế thu nhập

doanh nghiệp cho khoản thu nhập nhận được đó.


· Các khoản thu nhập liên quan đến việc tiêu thụ hàng hoá, cung cấp dịch vụ không tính

trong doanh thu, sau khi đã trừ các khoản chi phí theo quy định của Bộ tài chính để tạo ra

khoản thu nhập đó.

· Các khoản thu nhập khác.

· Cơ sở kinh doanh nhận được thu nhập do cơ sở kinh doanh nhận góp vốn cổ phần, liên

doanh liên kết kinh tế chia cho (sau khi đã nộp thuế) thì không phải nộp thuế thu nhập doanh

nghiệp đối với khoản thu nhập đó nhưng phải gộp vào phần thu nhập sau thuế để xác định

thuế thu nhập bổ sung.

2. Thuế suất. Top

2.2.Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp áp dụng đối với cơ sở kinh doanh trong nước và tổ

chức, cá nhân nước ngoài kinh doanh ở Việt Nam không theo Luật đầu tư nước ngoài tại Việt

Nam như sau:

Thuế suất chung là 32 %. Trường hợp cần ưu đãi, thuế suất 25 % áp dụng đối với các cơ sở kinh doanh dưới

đây trong thời hạn 03 năm kể từ khi Luật thuế thu nhập doanh nghiệp có hiệu lực thi

hành:

· Khai thác mỏ, khoáng sản, lâm sản và thủy sản.

· Luyện kim, sản xuất sản phẩm cơ khí.

· Sản xuất hoá chất cơ bản, phân bón, thuốc trừ sâu.

· Sản xuất vật liệu xây dựng (trừ sản xuất xi măng).

· Xây dựng (trừ khảo sát, thiết kế, tư vấn, giám sát).

· Vận tải (trừ vận tải hàng không, vận tải taxi).

Trường hợp cần điều tiết do các cơ sở kinh doanh có địa điểm kinh doanh thuận lợi,

ngành nghề kinh doanh ít bị cạnh tranh, mang lại thu nhập cao thì sau khi nộp thuế

thu nhập doanh nghiệp theo thuế suất 32 %, cơ sở kinh doanh còn phải nộp thuế thu

nhập bổ sung với thuế suất 25 % đối với phần thu nhập còn lại tính trên phần thu

nhập cao hơn đó.

Tạm thời chưa thu thuế thu nhập bổ sung đối với các cơ sở kinh doanh sau:

· Các cơ sở sản xuất, kinh doanh được áp dụng thuế suất 25 % trong thời hạn 03 năm kể từ

ngày 01/01/1999.


· Các dự án đầu tư thuộc các lĩnh vực, ngành nghề, địa bàn khuyến khích đầu tư được áp

dụng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 25 %, 20 %, 15 %.

· Cơ sở sản xuất xuất khẩu trên 50 % sản phẩm sản xuất ra hoặc có doanh thu xuất khẩu

chiếm trên 50 % tổng doanh thu.

Ðối với các dự án đầu tư mới thuộc các ngành nghề ưu đãi đầu tư theo quy định của

chính phủ được áp dụng thuế suất 25 %. Các dự án thuộc các lĩnh vực, ngành nghề ưu đãi đầu tư, nếu đầu tư vào các huyện

thuộc vùng dân tộc thiểu số, miền núi và hải đảo, vùng có khó khăn theo quy định của

Chính phủ được áp dụng thuế suất là 20 %; nếu đầu tư vào các huyện thuộc vùng dân

tộc thiểu số ở miền núi cao theo quy định của Chính phủ được áp dụng thuế suất là 15

%.

2.2.Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp áp dụng đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước

ngoài và bên nước ngoài tham gia hợp đồng hợp tác kinh doanh theo Luật đầu tư nước ngoài tại

Việt Nam như sau:

Thuế suất chung là 25 %. Áp dụng mức thuế suất 20 % trong thời hạn 10 năm kể từ khi hoạt động sản xuất,

kinh doanh đối với các dự án đầu tư có một trong các tiêu chuẩn sau:

· Xuất khẩu ít nhất 50 % sản phẩm.

· Sử dụng từ 500 lao động trở lên.

· Nuôi trồng, chế biến nông sản, lâm sản, hải sản.

· Sử dụng công nghệ tiên tiến, đầu tư vào nghiên cứu phát triễn.

· Sử dụng nhiều nguyên liệu, vật tư sẳn có tại Việt Nam; chế biến, khai thác có hiệu qủa tài

nguyên tại Việt Nam; sản xuất sản phẩm có tỷ lệ nội địa hoá cao...

Áp dụng mức thuế suất 15 % trong thời hạn 12 năm kể từ khi hoạt động sản xuất,

kinh doanh đối với các dự án đầu tư có một trong các tiêu chuẩn sau:

· Xuất khẩu ít nhất 80 % sản phẩm.

· Ðầu tư vào lĩnh vực luyện kim, hoá chất cơ bản, cơ khí chế tạo, hoá dầu, phân bón, sản

xuất linh kiện điện tử, linh kiện ô tô, xe máy.

· Xây dựng - kinh doanh công trình kết cấu hạ tầng.

· Trồng cây công nghiệp lâu năm.

· Ðầu tư vào vùng có khó khăn (kể cả dự án khách sạn).


· Chuyển giao không bồi hoàn tài sản cho Nhà nước Việt Nam sau khi kết thúc thời hạn hoạt

động (kể cả dự án khách sạn).

· Các dự án có 02 tiêu chuẩn tại mục (áp dụng mức thuế suất 20% trong thời hạn 10 năm).

Áp dụng mức thuế suất 10 % trong thời hạn 15 năm, kể từ khi hoạt động sản xuất,

kinh doanh đối với các dự án:

· Xây dựng kết cấu hạ tầng tại vùng khó khăn.

· Ðầu tư vào miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa.

· Trồng rừng.

· Các dự án thuộc danh mục dự án đặc biệt khuyến khích đầu tư khác.

Ðối với các dự án đầu tư theo hợp đồng BOT, BTO, BT, dự án hạ tầng khu công

nghiệp, khu chế xuất thì mức thuế suất ưu đãi 20 %, 15 %, 10 % áp dụng trong suốt

thời gian thực hiện dự án.

Các thuế suất nêu trên không áp dụng đối với các dự án khách sạn ( trừ trường hợp đầu tư

vào vùng khó khăn, miền núi, hải đảo, chuyển giao không bồi hoàn tài sản cho Nhà nước Việt

Nam, các dự án tài chính, Ngân hàng, bảo hiểm, cung cấp dịch vụ, thương mại.

2.3.Thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp áp dụng đối với tổ chức, cá nhân trong nước và nước

ngoài tiến hành tìm kiếm, thăm dò, khai thác dầu khí là 50 %; khai thác tài nguyên qúy hiếm

khác thì có thể áp dụng mức thuế suất từ 32 % đến 50 % phù hợp đối với từng dự án, từng cơ sở

kinh doanh. Bộ tài chính quyết định cụ thể đối với từng dự án đầu tư của tổ chức, cá nhân trong

nước; cơ quan có thẩm quyền cấp giấy phép đầu tư quyết định cụ thể đối với dự án có vốn đầu tư

nước ngoài, nhưng phải được sự đồng ý của Bộ tài chính.

2.1 Thu nhập mà nhà đầu tư nước ngoài thu được do đầu tư tại Việt Nam (kể cả số thuế thu nhập

được hoàn lại và số thu nhập thu được do chuyển nhượng vốn) nếu chuyển ra nước ngoài

hoặc được giữ lại ngoài Việt Nam đều phải chịu thuế chuyển thu nhập ra nước ngoài. Thuế

suất thuế chuyển thu nhập ra nước ngoài được áp dụng như sau:

Mức 5 % áp dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài góp vốn pháp định hoặc vốn để hợp

doanh từ 10 triệu USD trở lên và người Việt Nam định cư ở nước ngoài đầu tư về

nước. Mức 7 % áp dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài góp vốn pháp định hoặc vốn để hợp

doanh từ 5 triệu USD đến dưới 10 triệu USD. Mức 10 % áp dụng đối với nhà đầu tư nước ngoài góp vốn pháp định hoặc vốn để

hợp doanh dưới 5 triệu USD.

IV. CÁC TRƢỜNG HỢP MIỄN, GIẢM THUẾ

1. Ðối với doanh nghiệp trong nƣớc. Top


Miễn thuế thu nhập cho phần thu nhập của các cơ sở kinh doanh trong nước như

sau:

· Thu nhập từ việc thực hiện các hợp đồng nghiên cứu khoa học.

· Thu nhập từ việc thực hiện các hợp đồng dịch vụ kỹ thuật trực tiếp phục vụ nông nghiệp.

· Thu nhập từ hoạt động sản xuất, kinh doanh, dịch vụ của các cơ sở kinh doanh dành riêng

cho người lao động là người tàn tật.

· Thu nhập từ hoạt động dạy nghề dành riêng cho người tàn tật, người dân tộc thiểu số, trẻ

em hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, đối tượng tệ nạn xã hội.

Miễn, giảm thuế đối với cơ sở sản xuất trong nước mới thành lập:

· Cơ sở sản xuất trong nước mới thành lập được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 2 năm

đầu, kể từ khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50 % cho 2 năm tiếp theo.

Trường hợp thành lập và hoạt động ở huyện thuộc vùng núi, hải đảo và vùng có khó khăn thì

thời gian giảm thuế được kéo dài thêm 2 năm.

· Cơ sở sản xuất mới thành lập thuộc lĩnh vực, ngành nghề được ưu đãi đầu tư được miễn

thuế thu nhập 2 năm đầu, kể từ khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50 % cho 3 năm tiếp theo.

Nếu như đầu tư ở các huyện thuộc vùng dân tộc thiểu số ở miền núi cao được miễn thuế thu

nhập trong 4 năm đầu, kể từ khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50 % trong 9 năm tiếp theo.

Nếu như đầu tư ở các huyện thuộc vùng dân tộc thiểu số ở miền núi và hải đảo được miễn

thuế thu nhập trong 4 năm, kể từ khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50 % trong 7 năm tiếp theo.

Nếu đầu tư ở những vùng khó khăn khác được miễn thuế thu nhập trong 3 năm đầu, kể từ khi

có thu nhập chịu thuế và được giảm 50 % cho 5 năm tiếp theo.

Miễn, giảm thuế cho cơ sở kinh doanh, dịch vụ mới thành lập thuộc ngành nghề,

lĩnh vực ưu đãi đầu tư:

Cơ sở kinh doanh, dịch vụ mới thành lập thuộc ngành nghề được ưu đãi đầu tư thì được giảm

50 % số thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp trong 2 năm đầu kể từ khi có thu nhập chịu thuế.

Nếu đầu tư ở những huyện thuộc vùng dân tộc thiểu số ở miền núi cao được miễn thuế thu

nhập doanh nghiệp trong 2 năm đầu, kể từ khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50 % trong 5 năm

tiếp theo.

Nếu đầu tư ở những huyện thuộc vùng dân tộc thiểu số, miền núi và hải đảo thì được miễn

thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm đầu kể từ khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50 % trong

4 năm tiếp theo.


Nếu đầu tư ở những vùng khó khăn khác thì được miễn thuế thu nhập 1 năm đầu, kể từ khi có

thu nhập chịu thuế và giảm 50 % trong 3 năm tiếp theo.

Cơ sở sản xuất trong nước đầu tư xây dựng dây chuyền sản xuất mới, mở rộng quy

mô, đổi mới công nghệ, cải thiện môi trường sinh thái, nâng cao năng lực sản xuất

được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp cho phần thu nhập tăng thêm của năm đầu và

giảm 50 % thuế thu nhập doanh nghiệp phải nộp tăng thêm do đầu tư mới mang lại

của 2 năm tiếp theo. Cơ sở kinh doanh trong nước di chuyển đến miền núi, hải đảo và vùng có khó khăn

khác được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 3 năm đầu, kể từ khi có thu nhập

chịu thuế. Hộ cá thể sản xuất, kinh doanh, dịch vụ được xét miễn thuế, giảm thuế trong các

trường hợp sau:

Hộ cá thể sản xuất, kinh doanh, dịch vụ vừa và nhỏ chưa thực hiện chế độ kế toán, hoá đơn,

chứng từ mua, bán hàng hoá, dịch vụ, tính thuế và nộp thuế theo mức doanh thu ấn định, nếu

nghỉ kinh doanh liên tục từ 15 ngày trở lên trong tháng được xét giảm 50 % số thuế phải nộp,

nếu nghỉ cả tháng thì xét miễn thuế của tháng đó.

Hộ cá thể sản xuất, kinh doanh, dịch vụ có thu nhập bình quân tháng trong năm dưới mức

lương tối thiểu do nhà nước quy định đối với công chức nhà nước được miễn thuế cả năm.

2. Ðối với doanh nghiệp có yếu tố nƣớc ngoài. Top

Miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp đối với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài

và bên nước ngoài tham gia hợp đồng hợp tác kinh doanh như sau:

Các dự án được áp dụng mức thuế suất 20 % trong thời hạn 10 năm kể từ khi hoạt

động sản xuất, kinh doanh được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp 1 năm đầu kể từ

khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50 % cho 2 năm tiếp theo. Các dự án được áp dụng mức thuế suất 15 % trong thời hạn 12 năm kể từ khi hoạt

động sản xuất kinh doanh, được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 2 năm đầu kể

từ khi có thu nhập chịu thuế và được giảm 50 % trong 3 năm tiếp theo. Các dự án áp dụng mức thuế suất 10 % trong thời hạn 15 năm kể từ khi có hoạt động

sản xuất kinh doanh, được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong 4 năm đầu kể từ

khi có thu nhập chịu thuế và giảm 50 % trong 4 năm tiếp theo. Các dự án trồng rừng, xây dựng kết cấu hạ tầng tại miền núi, hải đảo và các dự án

khác đặc biệt khuyến khích đầu tư được miễn thuế thu nhập doanh nghiệp trong vòng

8 năm, kể từ khi có thu nhập chịu thuế.

Miễn, giảm thuế thu nhập doanh nghiệp cho các nhà đầu tư nước ngoài trong các trường

hợp sau:

Người Việt Nam định cư ở nước ngoài đầu tư về nước theo Luật đầu tư nước ngoài

tại Việt Nam được giảm 20 % số thuế thu nhập phải nộp, trừ trường hợp được hưởng

thuế suất thuế thu nhập là 10 %.


Miễn thuế thu nhập doanh nghiệp phần giá trị bằng sáng chế, bí quyết kỹ thuật, quy

trình công nghệ, dịch vụ kỹ thuật của các nhà đầu tư nước ngoài góp vốn pháp định. Miễn thuế thu nhập cho các nhà đầu tư nước ngoài chuyển nhượng phần vốn góp cho

các doanh nghiệp nhà nước hoặc các doanh nghiệp mà nhà nước nắm cổ phần chi

phối. Giảm 50 % thuế thu nhập doanh nghiệp cho các nhà đầu tư nước ngoài chuyển

nhượng phần vốn góp cho các doanh nghiệp việt nam khác.

Cơ sở kinh doanh trong nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài hoạt động sản xuất,

xây dựng, vận tải sử dụng nhiều lao động nữ được giảm thuế thu nhập doanh nghiệp. Mức giảm

tương ứng với số tiền thực chi cho lao động nữ dưới đây:

Chi cho công tác đào tạo lại nghề nếu nghề cũ không còn phù hợp. Chi phí tiền lương và phụ cấp lương (nếu có) cho cô giáo dạy ở nhà trẻ, mẫu giáo do

doanh nghiệp tổ chức, quản lý. Chi phí do tổ chức thêm một lần khám sức khỏe trong năm. Chi bồi dưỡng thêm một lần cho lao động nữ sau khi sinh con lần thứ nhất hoặc hai. Chế độ phụ cấp làm thêm giờ cho lao động nữ trong thời gian cho con bú ở lại làm

việc cho doanh nghiệp.

Các khoản chi cho lao động nữ nêu trên phải có chứng từ và mức chi theo quy định hiện hành.

Hoàn thuế thu nhập doanh nghiệp cho các nhà đầu tư nước ngoài dùng thu nhập được

chia để tái đâu tư với điều kiện:

· Tái đầu tư vào dự án thuộc lĩnh vực khuyến khích đấu tư.

· Vốn đấu tư được sử dụng 3 năm trở lên.

· Ðã góp đủ vốn pháp định ghi trong giấp phép.

Tỷ lệ hoàn thuế được quy định như sau:

· Tái đầu tư vào các dự án được hưởng thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp 10 % trong thời

hạn 15 năm: 100 %.


hạn 12 năm: 75 %.


hạn 10 năm: 50 %.

Cơ sở kinh doanh trong nước và doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài sau khi

quyết toán với cơ quan thuế mà bị lỗ thì được chuyển sang những năm sau để trừ vào

thu nhập chịu thuế. Thời gian chuyển lỗ không qúa 5 năm.


THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN

I. KHÁI NIỆM THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN

1. Khái niệm. Top

Thuế thu nhập cá nhân đã được áp dụng từ lâu ở các nước phát triển, đối tượng nộp thuế này

là mọi dân cư trong nước và người nước ngoài có thu nhập phát sinh ở nước sở tại không phân

biệt nghề nghiệp và địa vị xã hội. Ðồng thời, tùy theo tính chất của các khoản thu nhập cá nhân,

người ta chia thu nhập làm hai loại: thu nhập thường xuyên và thu nhập không thường xuyên để

tính thuế cho phù hợp. Lần đầu tiên ở Anh vào năm 1799 thuế thu nhập cá nhân được đưa vào

thực hiện như một hình thức thu tạm thời nhằm mục đích trang trải cho cuộc chiến tranh chống

Pháp và được chính thức áp dụng vào năm 1942. Sau đó nhiều nước tư bản phát triển khác cũng

áp dụng thuế này như: ở Nhật năm 1887, Ðức 1899, Mỹ 1903, pháp 1916 và Liên Xô năm 1922.

Hiện nay trên thế giới có 02 phương pháp đánh thuế: Có nước tính thuế vào từng khoản thu

nhập thực tế của mỗi cá nhân, có nước tính thuế trên tổng thu nhập của cả hộ gia đình:

Cách thứ nhất được áp dụng phổ biến ở Anh, Nhật, Thụy Ðiển, các nước Châu

Phi, Liên Xô, Hunggari, Tiệp khắc...Ưu điểm của cách này là đơn giản, dễ

thực hiện, đảm bảo thu kịp thời vào ngân sách Nhà nước. Nhưng có nhược điểm là

chưa đảm bảo yêu cầu phân phối lại thu nhập quốc dân qua thuế sao cho có hiệu qủa

và đáp ứng được sự công bằng xã hội và nhất là đối với những cá nhân có nhiều khẩu

ăn theo. Cách thứ hai được áp dụng ở Pháp, Hà Lan...Các chuyên gia cho rằng cách này

công bằng hơn về mặt đạo đức xã hội nhưng không kịp thời vì mỗi gia đình đều có

ít nhất hai người trở lên. Ðã có nhiều người thì sẽ có nhiều khoản thu nhập khác nhau,

do đó phải mở sổ sách kế toán, theo dõi từng nguồn thu nhập và phải đối chiếu với

nơi phát sinh thu nhập, vì có nhiều phức tạp nên rất ít quốc gia áp dụng cách thứ hai.

Như vậy, thuế thu nhập cá nhân là lại thuế trực thu đánh vào thu nhập chính đáng của từng cá

nhân.

Ở miền Nam Việt Nam trước 1975, chính quyền Sài Gòn đã áp dụng thuế thu nhập cá

nhân nhưng với tên gọi là thuế lợi tức lương bổng năm 1962 và sau đó được cải cách vào năm

1972.

Ngày 27/12/1990, Chủ tịch nước đã ký lệnh công bố Pháp lệnh Thuế thu nhập đối với người

có thu nhập cao (Income Tax on high - Income earner) và đã được ủy ban Thường vụ Quốc hội

thông qua. Ðể cho phù hợp với tình hình thực tế của từng giai đoạn phát triển kinh tế- xã hội của

đất nước, từ đó đến nay đã có 05 lần sửa đổi, bổ sung Pháp lệnh thuế thu nhập đối với người có

thu nhập cao: lần thứ nhất vào ngày 10/3/1992, lần thứ hai vào ngày 1/6/1994, lần thứ ba vào

ngày 6/2/1997, lần thứ 4 vào ngày 30/6/1999 và lần thứ năm vào ngày 13/6/2001( có hiệu lực thi

hành từ ngày 1/7/2001).

2. Chức năng, vai trò của thuế thu nhập cá nhân. Top


Mục tiêu của việc ban hành và áp dụng Pháp lệnh thuế thu nhập đối với người có thu nhập

cao là:

Góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước:

Sự giảm dần các loại thuế xuất nhập khẩu do yêu cầu tự do hóa thương mại nên thuế thu

nhập cá nhân ngày càng trở thành nguồn thu quan trọng cho ngân sách Nhà nước. Nền kinh tế

nước ta ngày càng phát triển, thu nhập bình quân đầu người của cá nhân ngày càng tăng từ đó

thuế thu nhập cá nhân sẽ góp phần quan trọng vào việc tăng thu cho ngân sách Nhà nước.

Góp phần thực hiện công bằng xã hội:

Thông thường, thuế thu nhập cá nhân chỉ đánh vào thu nhập cao hơn mức khởi điểm thu

nhập chịu thuế, không đánh thuế vào những cá nhân có thu nhập vừa đủ nuôi sống bản thân và

gia đình ở mức cần thiết. Thêm vào đó khi thu nhập cá nhân tăng lên thì tỷ lệ thu thuế cũng tăng

thêm. Ơớ nhiều nước còn có quy định miễn, giảm thuế cho những cá nhân mang gánh nặng xã

hội.

Ở nước ta hiện nay, thu nhập của các tầng lớp nhân dân có sự chênh lệch nhau, số đông dân

cư có thu nhập còn thấp, nhưng cũng có một số cá nhân có thu nhập khá cao, nhất là những cá

nhân làm việc trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài, trong khu chế xuất hoặc có một

số cá nhân người nước ngoài làm việc tại Việt Nam. Mặc dù thuế thu nhập cá nhân chưa mang

lại số thu lớn cho ngân sách Nhà nước, song xét trên phương diện công bằng xã hội và phương

diện công cụ quản lý vĩ mô của Nhà nước thì thuế thu nhập cá nhân có vị trí cực kỳ quan trọng,

do đó việc điều tiết thuế thu nhập đối với những người có thu nhập cao là cần thiết, đảm bảo thực

hiện chính sách công bằng xã hội.

II. ĐỐI TƢỢNG NỘP THUẾ, ĐỐI TƢỢNG CHỊU THUẾ THU NHẬP CÁ

NHÂN

1. Ðối tƣợng nộp thuế. Top

Các cá nhân là công dân Việt Nam ở trong nước hoặc đi công tác, lao động ở nước ngoài, cá

nhân khác định cư tại Việt Nam có thu nhập đến mức phải chịu thuế theo quy định của pháp luật

đều là đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân. Cá nhân khác định cư tại Việt Nam là người không

mang quốc tịch Việt Nam, nhưng định cư không thời hạn tại Việt Nam; người nước ngoài làm

việc tại Việt Nam có thu nhập chịu thuế phát sinh tại Việt Nam.

2. Ðối tƣợng chịu thuế và không chịu thuế. Top

2.1 Ðối tượng chịu thuế.

Ðối tượng chịu thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao bao gồm thu nhập thường xuyên

và thu nhập không thường xuyên.

Thu nhập thường xuyên: được hiểu là các khoản thu nhập phát sinh thường xuyên, có

tính chất đều đặn và ổn định trong năm và có thể dự tính được, gao gồm: Các khoản


thu nhập dưới các hình thức: tiền lương, tiền công, tiền thù lao; Các khoản thu nhập

dưới hình thức là các khoản thưởng mang tính chất tiền lương, tiền công bằng tiền,

bằng hiện vật từ các nguồn khác nhau của người lao động làm việc tại các cơ sở sản

xuất kinh doanh thuộc các thành phần kinh tế, các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước

ngoài, các tổ chức quốc tế tại Việt Nam; Các khoản thu nhập của các cá nhân do tham

gia hiệp hội kinh doanh, hội đồng quản trị; Các khoản thu nhập của các cá nhân do

tham gia hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ không thuộc đối tượng nộp thuế thu

nhập doanh nghiệp;

Riêng cá nhân người nước ngoài có các khoản thu nhập được chi trả hộ về tiền nhà, điện,

nước được xác định với một số trường hợp như sau:

· Trường hợp cơ quan chi trả thu nhập trả trực tiếp bằng tiền cho người nước ngoài về tiền

nhà, điện, nước để cá nhân tự lo nhà ở, tiền điện nước thì khoản thu nhập bằng tiền này phải

cộng vào thu nhập để tính thu nhập chịu thuế.

· Trường hợp cơ quan chi trả thu nhập chi trả hộ cho cá nhân về tiền nhà, điện, nước thì

khoản chi trả hộ phải cộng vào thu nhập chịu thuế. Riêng khoản tiền nhà tính theo số thực chi

trả hộ, nhưng không qúa 15 % tổng số thu nhập về tiền lương, tiền công, tiền thù lao.

· Trường hợp cá nhân được cơ quan cấp nhà ở cùng trụ sở làm việc thì xác định khoản thu

nhập chịu thuế như sau:

- Ðối với nhà cơ quan đi thuê thì căn cứ vào diện tích sử dụng và giá bình quân 1m 2 đi thuê; -

Ðối với nhà do cơ quan tự xây thì căn cứ vào diện tích sử dụng và khấu hao thực tế bình quân

1m 2.

Thu nhập không thường xuyên: là các khoản thu nhập phát sinh theo từng lần, từng

đợt riêng lẻ, không có tính chất đều đặn, bao gồm:

· Thu nhập nhập về chuyển giao công nghệ theo từng hợp đồng như: Chuyển giao quyền sở

hữu hoặc quyền sử dụng các đối tượng sở hữu công nghiệp; chuyển giao thông qua việc mua,

bán, cung cấp bí quyết kỹ thuật, phương án công nghệ, nhãn hiệu hàng hóa, thực hiện các

dịch vụ hỗ trợ và tư vấn công nghệ, chuyển giao việc sử dụng hoặc quyền sử dụng các thiết

bị công nghiệp, thương nghiệp hoặc khoa học.

· Thu nhập về quà biếu, qùa tặng bằng hiện vật do các tổ chức, cá nhân từ nước ngoài gửi về

cho cá nhân Việt Nam dưới mọi hình thức.

· Thu nhập về tiền bản quyền các tác phẩm văn học nghệ thuật; thu nhập về thiết kế kỹ thuật

xây dựng, thiết kế kỹ thuật công nghiệp và dịch vụ khác.

· Trúng thưởng xổ số.

2.2 Ðối tượng không chịu thuế.


Các khoản thu nhập sau đây sẽ không thuộc diện chịu thuế thu nhập đối với người có thu

nhập cao:

Phụ cấp làm đêm (không bao gồm lương ca ba) Phụ cấp độc hại, nguy hiểm đối với nghề hoặc công việc ở những nơi có điều kiện

độc hại, nguy hiểm như hầm lò, giàn khoan ngoài biển... Phụ cấp khu vực, phụ cấp thu hút, phụ cấp đặc biệt đối với một số đảo xa và vùng

biên giới. Phụ cấp thâm niên đối với lực lượng vũ trang. Phụ cấp đặc thù của một số ngành nghề: pháp y, mổ. Các khoản phụ cấp của công chức Nhà nước và các khoản phụ cấp khác có nguồn chi

từ ngân sách Nhà nước; phụ cấp ưu đãi đối với cán bộ hoạt động cách mạng trước

năm 1945. Tiền công tác phí. Tiền ăn định lượng của một số ngành nghề đặc biệt, bữa ăn tại chổ. Các khoản trợ cấp xã hội của các đối tượng hưởng chính sách xã hội. Trợ cấp thôi việc một lần của các cán bộ, công nhân viên nhà nước. Trợ cấp điều động về cơ sở sản xuất theo quy định của Nhà nước. Tiền bồi thường bảo hiểm do tham gia bảo hiểm con người và tài sản. Tiền thưởng về cải tiến kỹ thuật, sáng chế phát minh, các giải thưởng quốc gia, quốc

tế. Tiền thưởng kèm theo các danh hiệu do Nhà nước phong tặng như Giáo sư, Nhà giáo

nhân dân, Anh hùng lao động, Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân. Thu nhập là qùa biếu, qùa tặng là công nghệ chuyển giao quyền sở hữu công nghiệp. Thu nhập thường xuyên phát sinh tại Việt Nam của người nước ngoài cư trú tại Việt

Nam dưới 30 ngày trong phạm vi 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên đến Việt Nam. Thu nhập của hộ kinh doanh cá thể đã thuộc diện chiụ thuế thu nhập doanh nghiệp (

thu nhập của họ không được tinh vào chi phí xác định thu nhập chịu thuế). Tiền thu về do bán tài sản thuộc sở hữu cá nhân. Thu về thừa kế tài sản.

Ngoài các khoản thu nhập thuộc đối tượng chịu thuế hoặc không thuộc đối tượng chịu thuế

kể trên, còn một số khoản được coi là thu nhập đặc biệt và tạm thời chưa đưa vào đối tượng chiụ

thuế, bao gồm:

· Các khoản thu nhập về lãi gửi ngân hàng, lãi tiền gửi tiết kiệm, lãi mua tín phiếu, trái

phiếu, kỳ phiếu, cổ phiếu theo quy định.

· Thu nhập về qùa biếu, quà tặng bằng tiền do các tổ chức, cá nhân từ nước ngoài gửi về cho

cá nhân Việt Nam.

III. CĂN CỨ TÍNH THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN

Căn cứ tính thuế thu nhập cá nhân là thu nhập chịu thuế và thuế suất được quy định tuỳ thuộc

vào điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước và khả năng thu nhập, yêu cầu điều tiết trong từng

điều kiện cụ thể.


1. Thu nhập chịu thuế. Top

1.1 Thu nhập thường xuyên.

Thu nhập thường xuyên chịu thuế là tổng thu nhập của từng cá nhân bình quân tháng trong

năm nằm trong giới hạn phải nộp thuế do biểu thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao quy

định (đối với công dân Việt Nam và cá nhân khác định cư tại Việt Nam thu nhập bình quân

tháng trong năm là trên 3.000.000 đồng; trên 8.000.000 đối với người nước ngoài cư trú tại Việt

Nam và công dân Việt Nam lao động, công tác ở nước ngoài). Thu nhập thường xuyên chịu thuế

được tính như sau:

Công dân Việt Nam ở trong nước hoặc đi công tác, lao động ở nước ngoài, cá nhân

khác định cư tại Việt Nam: lấy tổng thu nhập nhận được trong năm kể cả thu nhập

phát sinh ở nước ngoài chia 12 tháng (theo năm dương lịch). Người nước ngoài được coi là cư trú tại Việt Nam nếu ở tại Việt Nam từ 183 ngày trở

lên: lấy tổng thu nhập nhận được trong năm bao gồm thu nhập phát sinh tại Việt Nam

và thu nhập phát sinh ngoài Việt Nam chia cho 12 tháng. Người nước ngoài ở tại Việt Nam từ 30 ngày đến 182 ngày thì được coi là không cứ

trú ở Việt Nam, trong trường hợp này thu nhập thường xuyên chịu thuế là tổng thu

nhập phát sinh tại Việt Nam trong thời gian đó.

1.2 Thu nhập không thường xuyên.

Thu nhập không thường chịu thuế là số thu nhập của từng cá nhân trong từng lần phát sinh

thu nhập nằm trong mức giới hạn phải nộp thuế thu nhập do biểu thuế quy định.


1.1 Ðối với thu nhập thường xuyên.

Thuế thu nhập đối với thu nhập thường xuyên được áp dụng biểu thuế suất lũy tiến từng phần

có phân biệt giữa người Việt Nam và người nước ngoài. Biểu thuế chia thành các nhóm sau:

Ðối với công dân Việt Nam và cá nhân khác định cư tại Việt Nam, thuế thu nhập theo

biểu thuế lũy tiến từng phần như sau:

Bậc Thu nhập bình quân tháng/ người Thuế suất (%) Số thuế thu nhập phải nộp

1

2

3

Ðến 3 triệu đồng

Trên 3 triệu đến 6 triệu.


0

10

20

0

TNCT x 10% - 300

TNCT x 20% - 900


4

5

6

Trên 9 triệu đến 15 triệu đồng.



30

40

50

TNCT x 30% - 1.800

TNCT x 40% - 3.000

TNCT x 50% - 4.500

Công dân Việt Nam ở trong nước và cá nhân khác định cư tại Việt Nam, nếu sau khi đã

nộp thuế theo biểu thuế nói trên mà thu nhập còn lại bình quân trên 15 triệu đồng/ tháng thì phải

nộp thuế thu nhập bổ sung theo thuế suất 30% cho phần thu nhập lớn hơn 15 triệu đồng đó.

Ðối với người nước ngoài cư trú tại Việt Nam và công dân Việt Nam lao động, công

tác ở nước ngoài, thuế thu nhập theo biểu thuế lũy tiến từng phần như sau:

Ðơn vị tính: 1000 đồng

Bậc Thu nhập bình quân

tháng/người

Thuế suất

(%).

Số thuế thu nhập phải nộp

1

2

3

4

5

6

Ðến 8 triệu đồng





Trên 120 triệu.

0

10

20

30

40

50

0

TNCT x 10% - 800

TNCT x 20% - 2.800

TNCT x 30% - 7.800

TNCT x 40% - 15.800.

TNCT x 50% - 27.800

Riêng đối với người nước ngoài cư trú tại Việt Nam dưới từ 30 ngày đến 182 ngày trong

năm tính thuế thì áp dụng thuế suất thống nhất là 25 % trên tổng số thu nhập.

1.2 Ðối với thu nhập không thường xuyên.

Biểu thuế lũy tiến từng phần quy định như sau:

Ðơn vị: 1000 đồng

Bậc Từng lần phát sinh thu nhập Thuế suất (%) Số thuế thu nhập phải nộp

1 Ðến 2 triệu đồng. 0 0


2

3

4

5

6





Trên 30 triệu đồng.

5

10

15

20

25

TNCT x 5% - 100

TNCT X 10% - 300

TNCT x 15% - 800

TNCT x 20% - 1.800

TNCT x 25% - 4.800

Riêng cách tính thuế thu nhập đối với các khoản thu nhập sau đây được áp dụng theo một

thuế suất thống nhất quy định cho từng loại thu nhập, tính theo từng lần phát sinh thu nhập, cụ

thể:

Ðối với thu nhập về chuyển giao công nghệ trên 2.000.000/ lần được tính theo thuế

suất thống nhất 5% trên tổng thu nhập. Thu nhập về trúng thưởng xổ số trên 12,5 triệu đồng/lần được tính thuế suất thống

nhất 10% trên tổng thu nhập. Ðối với thu nhập về qùa biếu, qùa tặng bằng hiện vật từ nước ngoài chuyển về có gía

trị trên 2.000.000/ lần được tính theo tỷ lệ thống nhất 5 % trên tổng số thu nhập.

1.3 Xác định mức thuế suất đối với một số trường hợp khác.

Trường hợp người nước ngoài vào Việt Nam dưới 30 ngày có phát sinh thu nhập

không thường xuyên như trúng thưởng xổ số một lần trên 12,7 triệu đồng thì vẫn phải

nộp thuế thu nhập không thường xuyên với thuế suất 10 %. Trường hợp trong năm có những tháng có thu nhập thấp hoặc không có thu nhập thì

thuế thu nhập được tính như sau:

Những tháng có thu nhập thấp hoặc không có thu nhập, thì thể nhân, pháp nhân chi trả thu

nhập không thực hiện việc khấu trừ tiền thuế thu nhập. Nhưng thuế thu nhập được tính cả năm

trên cơ sở thu nhập bình quân trong năm, tức là lấy tổng thu nhập chia cho 12 tháng để xác định

thu nhập tính thuế 1 tháng. Nếu thu nhập bình quân tháng không đạt tới mức khởi điểm chịu thuế

thì cá nhân không phải nộp thuế thu nhập của năm đó; ngược lại nếu thu nhập bình quân tháng

trong năm trên mức khởi điểm chịu thuế thì cá nhân phải nộp thuế thu nhập năm đó.

1.4 Thuế thu nhập cá nhân và Hiệp định tránh đánh thuế hai lần.

Hiệp định tránh đánh thuế trùng mà Chính phủ Việt Nam ký với Chính phủ một số nước có

tác dụng đối với việc nộp thuế thu nhập cá nhân tại Việt Nam của người nước ngoài như sau:

Hiệp định tránh đánh thuế trùng mà Việt Nam ký với các nước có tác dụng tránh đánh thuế

trùng thuế thu nhập cá nhân của người nước ngoài có thu nhập tại Việt Nam. Trường hợp người

nước ngoài đã nộp thuế thu nhập tại Việt Nam thì họ sẽ được cấp chứng từ để làm căn cứ miễn

thuế hoặc giảm thuế ở nước họ.


Trường hợp cá nhân Việt Nam trong năm vừa làm việc trong nước vừa làm việc ở

nước ngoài thì thu nhập chịu thuế và thuế thu nhập được tính như sau:

Trong trường hợp này, cá nhân phải thực hiện quyết toán thuế tại Việt Nam. Cá nhân phải

tổng hợp thu nhập phát sinh tại Việt Nam và ngoài Việt Nam để tính thu nhập bình quân tháng,

trên cơ sở tổng thu nhập cả năm chia cho 12 tháng và xác định số thuế phải nộp theo biểu thức

tương ứng, cụ thể là: thời gian ở Việt Nam tính theo biểu thuế quy định đối với công dân Việt

Nam và cá nhân khác định cư tại Việt Nam; thời gian ở nước ngoài thì tính theo biểu thuế quy

định đối với người nước ngoài cư trú tại Việt Nam và công dân Việt Nam lao động công tác ở

nước ngoài.

Trường hợp cá nhân đã nộp thuế cá nhân ở nước ngoài và có chứng từ nộp thuế thu

nhập cá nhân tại nước đó thì được trừ số thuế đã nộp ở nước ngoài, nhưng không vượt

qúa số thuế phải nộp tính trên số thu nhập chịu thuế từ nước ngoài theo biểu thuế của

Việt Nam. Nếu cá nhân có thu nhập ở các nước đã ký Hiệp định tránh đánh thuế trùng

với Chính phủ Việt Nam thì thực hiện theo nội dung của Hiệp định.

IV. MIỄN THUẾ, GIẢM THUẾ

Các trƣờng hợp miễn thuế, giảm thuế.

Cá nhân nộp thuế gặp khó khăn do thiên tai, địch họa, tai nạn ...làm thiệt hại về tài sản, thu

nhập, ảnh hưởng đến đời sống bản thân thì cá nhân nộp thuế được xét miễn, giảm thuế trong năm

tùy theo mức độ thiệt hại. Số thuế được xét miễn, giảm bằng tỷ lệ giữa số thiệt hại so với thu

nhập chịu thuế trong năm, nhưng không vượt qúa số tiền thuế phải nộp cả năm.

Với một số trường hợp đặc biệt, liên quan đến lợi ích kinh tế, chính trị, xã hội quốc gia thì

được xem xét miễn, giảm thuế.

Trong trường hợp chờ quyết định miễn, giảm thuế, cá nhân nộp thuế vẫn phải nộp đủ số thuế

theo quy định. Khi có quyết định miễn, giảm thuế sẽ được thoái trả số thuế được miễn, giảm

bằng cách trừ vào số thuế phải nộp kỳ sau hoặc được cơ quan ủy nhiệm thu trả lại tiền thuế đã

khấu trừ theo quyết định của cơ quan thuế.

V. KÊ KHAI, NỘP THUẾ

1. Khai thuế Top

Cá nhân có thu nhập chịu thuế (bao gồm thu nhập thường xuyên và thu nhập không

thường xuyên) có trách nhiệm chủ động đăng ký, khai báo về thu nhập với tổ chức ủy

nhiệm thu hoặc cơ quan thuế địa phương nơi làm việc. Tổ chức ủy nhiệm thu phải chủ động đăng ký với cơ quan thuế tại địa phương nơi

đăng ký nộp thuế môn bài, trừ trường hợp tổ chức ủy nhiệm thu không phải nộp thuế

môn bài thì đăng ký với cơ quan thuế địa phương nơi đóng trụ sở và thu thuế thu nhập

đối với người có thu nhập cao của đơn vị mình.


Các cá nhân có thu nhập chịu thuế chưa được khấu trừ tiền thuế tại nguồn: có trách

nhiệm đăng ký với cơ quan thuế địa phương nơi làm việc để nhận tờ khai đăng ký

thuế, tờ khai thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao.

2. Nộp thuế. Top

Thuế thu nhập đối với thu nhập thường xuyên được tính bình quân tháng trong năm. Kê khai

và tạm nộp hàng tháng. Cuối năm hoặc hết thời hạn hợp đồng phải tổng hợp mọi khoản thu nhập

chịu thuế, thực hiện thanh quyết toán với cơ quan thuế chậm nhất không qúa ngày 28 tháng 2

năm sau hoặc sau 30 ngày kể từ ngày hết hạn hợp đồng.

Người nước ngoài thuộc đối tượng chịu thuế thu nhập trước khi rời khỏi Việt Nam phải xuất

trình biên lai nộp thuế thu nhập. Thuế thu nhập đối với khoản thu nhập không thường xuyên nộp

theo từng lần phát sinh thu nhập. Người nộp thuế thu nhập phải kê khai nộp thuế đầy đủ, đúng

thời hạn.

Trường hợp người nước ngoài là đối tượng cư trú tại Việt Nam trong năm xác định thời điểm

ra khỏi Việt Nam thì thuế thu nhập được tính và quyết toán đến tháng ra khỏi Việt Nam và áp

dụng theo biểu thuế lũy tiến từng phần quy định đối với công dân Việt Nam và cá nhân khác

định cư tại Việt Nam.

Người nước ngoài ở Việt Nam trên 6 tháng(tức là trên 183 ngày) trong năm tính thuế là đối

tượng cư trú tại Việt Nam. Họ phải thực hiện quyết toán thuế cả năm tại Việt Nam, hàng tháng

cơ quan chi trả thu nhập tạm, nộp theo thu nhập thực tế và thuế suất theo biểu thuế lũy tiến từng

phần đối với công dân Việt Nam và cá nhân khác định cư tại Việt Nam. Cuối năm tính thuế phải

kê khai tổng thu nhập phát sinh tại Việt Nam và thu nhập phát sinh ngoài Việt Nam trong năm

tính thuế xác định thu nhập bình quân tháng và quyết toán số thuế phải nộp của 12 tháng theo

quy định đối với công dân Việt Nam và cá nhân khác định cư tại Việt Nam.

Trường hợp kê khai thu nhập bình quân tháng ở nước ngoài thấp hơn thu nhập bình quân

tháng ở Việt Nam mà không chứng minh được thì lấy thu nhập bình quân tháng ở Việt Nam để

làm căn cứ tính số thuế thu nhập phải nộp cho thời gian ở nước ngoài.

Trường hợp người nước ngoài ở Việt Nam dưới 6 tháng, tức dưới 183 ngày trong năm tính

thuế là đối tượng không cư trú tại Việt Nam. Việc nộp thuế quy định như sau: Nếu thời hạn cư

trú tại Việt Nam đã được xác định dưới 30 ngày thì không phải nộp thuế, từ 30 ngày đến 182

ngày nộp 10% trên tổng thu nhập phát sinh tại Việt Nam, không phải quyết toán thuế. Nhưng

trong năm tính thuế nếu được xác định lại số ngày ở Việt Nam trên 183 ngày thì cá nhân phải kê

khai nộp thuế theo biểu thuế lũy tiến từng phần của đối tượng cư trú và phải quyết toán thuế.

Cá nhân ở trong nước có thu nhập ở nhiều nơi thì việc nộp thuế thu nhập và quyết toán thuế

thu nhập được thực hiện như sau: Thuế thu nhập hàng tháng được khấu trừ tại từng nơi chi trả

thu nhập, hết năm phải kê khai, quyết toán tại nơi làm việc cuối cùng của năm. Trường hợp cá

nhân trong cùng thời gian của năm đồng thời làm việc và có thu nhập ở nhiều nơi, thì phải tổng

hợp kê khai, quyết toán thuế thu nhập tại nơi có thu nhập cao nhất hoặc có thuận lợi nhất. Cá

nhân có thu nhập thường xuyên vừa có thu nhập không thường xuyên thì khi cuối năm, khi quyết


toán thuế chỉ tính cho phần thu nhập thường xuyên. Các trường hợp không cần phải kê khai và

nộp thuế thu nhập tại Việt Nam là : Viên chức ngoại giao và lãnh sự. Trong điều ước quốc tế mà

Việt Nam ký kết hoặc tham gia có quy định khác với Pháp lệnh về nộp thuế thu nhập thì thực

hiện theo điều ước quốc tế.

3. Xử lý vi phạm về thuế. Top

Cá nhân, tổ chức không làm đúng thủ tục kê khai, lập sổ sách chứng từ kế toán về thuế thu

nhập đối với người có thu nhập cao, không khấu trừ thuế đúng quy định thì tùy mức độ nặng,

nhẹ mà bị phạt cảnh cáo hoặc bị phạt tiền đến 500.000 đồng.

Cá nhân, tổ chức khai man, trốn thuế thì ngoài việc nộp đủ thuế theo quy định còn bị phạt

tiền từ 1 đến 3 lần số thuế gian lận:

Vi phạm lần 1 : phạt bằng 1 lần số thuế gian lận.

Vi phạm lần 2 : phạt bằng 2 lần.

Vi phạm lần 3 trở đi: phạt bằng 3 lần.

Cá nhân, tổ chức nộp chậm tiền thuế hoặc tiền phạt thì ngoài việc nộp đủ thuế hoậc tiền phạt

còn phải chịu phạt thêm 0,2 % tính cho mỗi ngày chậm nộp trên số tiền nộp chậm.

Cá nhân, tổ chức trốn thuế với số lượng lớn hoặc đã bị xử lý hành chính mà còn vi phạm thì

sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

THUẾ SỬ DỤNG ÐẤT NÔNG NGHIỆP

I. KHÁI NIỆM THUẾ SỬ DỤNG ÐẤT NÔNG NGHIỆP Top

Thuế nông nghiệp ở nước ta được ban hành ngày 11/5/1951 theo sắc lệnh số 031/SL của chủ

tịch nước và được áp dụng trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp. Trong thời kỳ xây

dựng chủ nghĩa xã hội ở Miền Bắc và đấu tranh giải phóng dân tộc ở Miền Nam, sắc lệnh thuế

nông nghiệp đã được bổ sung và sửa đổi cho phù hợp với nhiệm vụ xây dựng và cải tạo nền kinh

tế nước nhà. Theo sắc lệnh này, thuế nông nghiệp được coi là thuế hoa lợi trên đất.

Ðầu năm 1983, Nhà nước ban hành Pháp lệnh thuế nông nghiệp áp dụng thống nhất trong cả

nước. Tuy nhiên, để phù hợp với cơ chế quản lý kinh tế nông nghiệp, từ năm 1989 Nhà nước đã

ban hành Pháp lệnh sửa đổi bổ sung Pháp lệnh về thuế nông nghiệp để chuyển từ hình thức hoa

lợi trên đất sang thuế bao hàm cả thuế đất và thuế hoa lợi trên đất. Việc chuyển nến kinh tế từ

bao cấp sang nền kinh tế thị trường đòi hỏi phải đổi mới toàn diện mọi mặt quản lý kinh tế của

đất nước trong khi Pháp lệnh thuế nông nghiệp năm 1983 và Pháp lệnh sửa đổi bổ sung năm

1989 đã bộc lộ nhiều hạn chế và tỏ ra không phù hợp. Ðể khuyến khính sử dụng đất nông nghiệp

có hiệu qủa, đảm bảo thực hiện công bằng, hợp lý trong việc đóng góp thu nhập cuả các tổ chức,

cá nhân sử dụng đất nông nghiệp , ngày 10/7/1993 Quốc hội khóa 9 kỳ họp thứ III đã thông qua

Luật thuế sử dụng đất nông nghiệp và có hiệu lực thi hành từ 1/1/1994. Chính phủ đã có Nghị


định số 73, 74 ngày 25/10/1993 và Bộ tài chính có Thông tư số 89 ngày 9/1/1993 hướng dẫn thi

hành chi tiết Luật thuế sử dụng đất nông nghiệp.

Như vậy, thuế sử dụng đất nông nghiệp gồm thuế đất và hoa lợi trên đất, chủ yếu nhằm

vào sản xuất nông nghiệp.

II. ÐỐI TƢỢNG NỘP THUẾ VÀ CHỊU THUẾ SỬ DỤNG ÐẤT NÔNG

NGHIỆP

1. Ðối tƣợng nộp thuế. Top

Theo quy định của pháp luật hiện hành, tổ chức, cá nhân sử dụng đất vào mục đích sản xuất

nông nghiệp đều phải nộp thuế sử dụng đất nông nghiệp.

Hộ được giao quyền sử dụng đất nông nghiệp mà không sử dụng vẫn phải nộp thuế sử dụng

đất nông nghiệp.

Tổ chức, cá nhân nước ngoài đầu tư vào Việt Nam có sử dụng đất nông nghiệp thì phải nộp

tiền thuê đất tại Việt Nam, không phải nộp thuế sử dụng đất nông nghiệp theo quy định của Luật

này.

2. Ðối tƣợng chịu thuế. Top

Việc xác định đối tượng chịu thuế sử dụng đất nông nghiệp được thực hiện trên nguyên tắc

đất dùng vào sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản thì phải chịu thuế sử dụng

đất nông nghiệp. Dựa theo nguyên tắc này, Luật thuế sử dụng đất nông nghiệp quy định đối

tượng chịu thuế bao gồm:

Ðất trồng trọt. Ðất có mặt nước nuôi trồng thủy sản. Ðất rừng trồng.

3. Ðối tƣợng không thuộc diện chịu thuế. Top

Nhằm phân biệt rõ phạm vi đất chịu thuế sử dụng đất nông nghiệp, Nhà nước quy định các

loại đất sau đây không chịu sự điều chỉnh của Luật thuế sử dụng đất nông nghiệp:

Ðất có rừng tự nhiên. Ðất đồng cỏ tự nhiên. Ðất ở. Ðất chuyên dùng.

III. CĂN CỨ TÍNH THUẾ

Số thuế sử dụng đất nông nghiệp phải nộp được xác định dựa trên những căn cứ nhất định,

đó là: diện tích đất, hạng đất và định suất thuế.


1. Diện tích tính thuế. Top

Diện tích tính thuế sử dụng đất nông nghiệp là diện tích giao cho hộ sử dụng đất phù hợp với

sổ địa chính Nhà nước. Trường hợp chưa lập sổ địa chính thì diện tích tính thuế là diện tích ghi

trên tờ khai của hộ sử dụng đất.

2. Hạng đất tính thuế. Top

Căn cứ để xác định hạng đất gồm các yếu tố sau:

Chất đất. Vị trí. Ðịa hình. Ðiều kiện khí hậu, thời tiết. Ðiều kiện tưới tiêu.

Hạng đất tính thuế được ổn định 10 năm. Ðối với những vùng Nhà nước có đầu tư lớn, đem

lại hiệu qủa kinh tế cao, Chính phủ sẽ điều chỉnh lại hạng đất. Căn cứ vào tiêu chuẩn của từng

hạng đất và hướng dẫn của UBND Tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Sự chỉ đạo của

UBND cấp huyện; UBND cấp xã xác định hạng đất tính thuế cho từng hộ nộp thuế sau đó trình

cơ quan Nhà nước có thẩm quyền xét duyệt.

3. Ðịnh suất thuế. Top

Ðịnh suất thuế một năm tính bằng kg thóc trên 1 ha của từng hạng đất như sau:

Ðối với đất trồng cây hàng năm, đất trồng cỏ dành cho chăn nuôi, đất có mặt nước

nuôi trồng thủy sản nằm trong vùng trồng cây hàng năm thì tính theo đất trồng

lúa:

Ðối với đất trồng cây lâu năm như cây công nghiệp, cao su, trà, cà phê, hạt điều:


Ðối với cây ăn qủa lâu năm trồng trên đất trồng cây hàng năm chịu mức thuế như

sau:

+ Bằng 1,3 lần thuế đất trồng cây hàng năm cùng hạng, nếu thuộc đất thuộc hạng 1, 2, 3.

+ Bằng thuế đất trồng cây hàng năm cùng hạng, nếu thuộc đất hạng 4, 5, 6.

Ðối với cây lấy gỗ và các loại cây lâu năm thu hoạch một lần như tre nứa, song

mây chịu mức thuế bằng 4 % giá trị sản lượng khai thác.

Các hộ gia đình sử dụng đất nông nghiệp vượt qúa hạn mức quy định phải đóng thuế bổ sung

trên phần diện tích đất nông nghiệp vượt qúa hạn mức theo thuế suất 20 % mức thuế sử dụng đất

nông nghiệp.

Hạn mức đất nông nghiệp của mỗi hộ gia đình được quy định theo từng loại và theo từng địa

phương như sau:

· Ðối với đất nông nghiệp để trồng cây hàng năm: thì các Tỉnh thuộc miền Trung và miền

Bắc không qúa 02 ha; các tỉnh thuộc miền Nam không qúa 03 ha.

· Ðối với đất nông nghiệp để trồng cây lâu năm: thì các xã đồng bằng không qúa 10 ha; các

xã trung du, miền núi không qúa 30 ha.

Căn cứ tính thuế sử dụng đất nông nghiệp bổ sung là diện tích đất nông nghiệp sử dụng vượt

qúa hạn mức quy định, mức thuế bình quân cho từng loại đất nông nghiệp và thuế suất bằng 20

% mức thuế sử dụng đất nông nghiệp.

Ví dụ: Một hộ nông dân ở Cần Thơ có sử dụng 4 ha ruộng thuộc loại đất hạng 2 thì mức thuế

sử dụng đất nông nghiệp vượt qúa hạn mức theo thuế suất sử dụng đất nông nghiệp tính như sau:

IV. MIỄN, GIẢM THUẾ Top


Ðể khuyến khích nông nghiệp phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng đẩy mạnh thâm

canh tăng năng suất, tăng vụ, chuyển đổi cây trồng có hiệu qủa và tận dụng đất đai, khai thác đồi

núi trọc, đầm lầy, bãi bồi, đất ở vùng cao miền núi...đưa vào sản xuất, thuế sử dụng đất nông

nghiệp hiện hành thực hiện điều khoản miễn, giảm thuế cho nông dân.

1. Miễn thuế. Top

Miễn thuế cho đất đồi núi trọc dùng vào sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, rừng

phòng hộ, rừng đặc dụng. Ðất trồng cây lâu năm chuyển sang trồng lại mới và đất trồng cây hàng năm chuyển

sang trồng cây lâu năm, cây ăn qủa được miễn thuế trong thời gian xây dựng cơ bản

cộng thêm 3 năm kể từ khi có thu hoạch. Ðất khai hoang dùng vào sản xuất. Thời gian miễn thuế được quy định cụ thể cho

từng loại đất và tùy thuộc vào mục đích sử dụng. Cụ thể:

+ Ðối với đất trồng cây hàng năm thời gian miễn thuế là 5 năm và 7 năm nếu là đất ở miền

núi, đầm lầy, lấn biển.

+ Ðối với đất trồng cây lâu năm: được miễn thuế trong thời gian xây dựng cơ bản cộng 3

năm kể từ khi có thu hoạch hoặc chỉ miễn trong thời gian chưa có thu hoạch nếu đó là cây lâu

năm thu hoạch 1 lần.

+ Ðối với đất khai hoang bằng nguồn vốn cấp phàt của Ngân sách Nhà nước dùng vào sản

xuất nông nghiệp cũng được miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp như đối với đất khai hoang

nhưng thời gian ít hơn.

Các hộ gia đình di chuyển đến vùng kinh tế mới được giao đất sản xuất nông nghiệp

cũng được miễn thuế với thời gian tùy thuộc vào tính chất và mục đích sử dụng đất.

Ngoài các trường hợp nêu trên, việc miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp còn được áp dụng

cho các đối tượng diện chính sách như các hộ nông dân ở vùng núi, biên giới, hải đảo, vùng dân

tộc thiểu số hoặc các hộ nông dân là người tàn tật, già yếu, cô đơn, không nơi nương tựa, không

có khả năng lao động và các hộ nộp thuế có thương binh hạng 1/4, 2/4, bệnh binh 1/3 và 2/3 mà

đời sống còn rất khó khăn. Hộ gia đình liệt sĩ có người hưởng trợ cấp sinh hoạt phí nuôi dưỡng

theo quy định hiện hành.

2. Giảm thuế. Top

Giảm tối đa không qúa 50 % số thuế cho hộ nông dân sản xuất ở vùng cao, miền núi,

biên giới, hải đảo, các hộ nông dân thuộc dân tộc thiểu số mà sản xuất và đời sống

còn nhiều khó khăn ngoài đối tượng được miễn nêu trên. Giảm thuế cho hộ nộp thuế có thương binh, bệnh binh. Trường hợp thiên tai, địch họa làm thiệt hại mùa màng, thuế sử dụng đất nông nghiệp

được miễn hoặc giảm cho từng hộ nộp thuế theo từng vụ sản xuất như sau:

+ Thiệt hại từ 10 % đến 20 %, giảm thuế tương ứng theo mức thiệt hại.


+ Thiệt hại từ 20 % đến dưới 30 %, giảm thuế 60 %.

+ Thiệt hại từ 30 % đến dưới 40 %, giảm thuế 80 %.

+ Thiệt hại từ 40 % trở lên, miễn thuế 100 %.

Ðối với những hộ chính sách đã được xét giảm thuế theo quy định mà bị thiệt hại do

thiên tai, địch họa thì thực hiện xét giảm thuế theo diện chính sách trước, sau đó mới

xét giảm do thiên tai. Mức giảm tối đa không qúa 50 % số thuế ghi thu.

Danh sách các hộ được đề nghị miễn, giảm thuế của xã phải được niêm yết để nhân dân tham

gia ý kiến trong thời hạn 20 ngày trước khi trình UBND cấp trên duyệt. Quyết định miênự, giảm

thuế của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền phải được niêm yết công khai.

THUẾ CHUYỂN QUYỀN SỬ DỤNG ÐẤT

I. KHÁI NIỆM THUẾ CHUYỂN QUYỀN SỬ DỤNG ÐẤT


Thuế chuyển quyền sử dụng đất là thuế đánh trên việc chuyển đổi, chuyển nhượng cho người

khác quyền sử dụng đất của mình theo quy định của pháp luật.

Thuế chuyển quyền sử dụng đất là một loại thuế trực thu nhằm huy động vào ngân sách Nhà

nước một phần thu nhập của người sử dụng đất khi chuyển quyền sử dụng đất.

2. Chức năng, vai trò của thuế chuyển quyền sử dụng đất. Top

Tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước:

Trên thị trường đất đai nhà ở hiện nay, tình hình chuyển quyền sử dụng đất diễn ra rất phổ

biến nhất là đối với những người làm trung gian đất, mua đi bán lại, do đó thuế chuyển quyền sử

dụng đất có chức năng tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.

Ðảm bảo công bằng xã hội: Người nào có quyền sử dụng đất ở các đô thị lớn, ven

đô thị phải chịu thuế cao hơn những người có quyền sử dụng đất ở vùng nông thôn,

xa xôi hẻo lánh... Hướng dẫn, khuyến khích việc sử dụng đất đai có hiệu qủa: đất thuộc mục đích

nào phải sử dụng đúng mục đích đó; đất được Nhà nước giao khi trả lại đất cho

Nhà nước thì được miễn thuế...

3. Ðối tƣợng nộp thuế, chịu thuế chuyển quyền sử dụng đất. Top

3.1 Ðối tượng nộp thuế.


Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có quyền sử dụng đất khi được phép chuyển quyền sử

dụng đất theo quy định củq pháp luật về đất đai đều phải nộp thuế chuyển quyền sử

dụng đất.

Tổ chức bao gồm: cơ quan Nhà nước, tổ chức chính trị xã hội, đơn vị vũ trang nhân dân,

doanh nghiệp Nhà nước, doanh nghiệp tư nhân, công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu

hạn, các đơn vị kinh tế tập thể.

Trường hợp chuyển đổi đất cho nhau mà có chênh lệch về trị giá thì bên nhận phần

chênh lệch trị giá đất phải nộp thuế chuyển quyền sử dụng đất. Trường hợp tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có quyền sử dụng đất đem thế chấp để vay

vốn, nhưng đến hạn không có khả năng thanh toán nợ và bị cơ quan Nhà nước có

thẩm quyền quyết định chuyển quyền sử dụng đất cho người khác để thu hồi vốn cho

chủ nợ thì tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có quyền sử dụng đất đem thế chấp phải nộp

thuế chuyển quyền sử dụng đất.

Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quyết định việc chuyển quyền sử dụng đất phải trích đủ số

thuế chuyển quyền sử dụng đất nộp vào ngân sách Nhà nước trước khi thanh toán các khoản chi

phí và thanh toán các khoản nợ cho chủ nợ.

3.2 Những trường hợp không thuộc diện nộp thuế chuyển quyền sử dụng đất.

Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền quy định tại điều 23, 24 của Luật đất đai giao đất

cho các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân sử dụng theo quy định của pháp luật, kể cả

trường hợp bán nhà thuộc sở hữu Nhà nước cùng với việc chuyển quyền sử dụng đất

có nhà trên đó. Nhà nước thu hồi toàn bộ hoặc một phần đất của các tổ chức, hộ gia đình, cá nhân

đang sử dụng trong các trường hợp quy định tại điều 26, 27 Luật đất đai. Chuyển quyền sử dụng đất cho người được thừa kế theo quy định của pháp luật về

thừa kế trong các trường hợp quy định tại điều 76 của Luật đất đai. Người trong cùng hộ gia đình được giao đất, chuyển quyền sử dụng đất cho nhau khi

tách hộ, vợ chồng chuyển quyền sử dụng đất cho nhau khi li hôn. Tổ chức, cá nhân có đăng ký kinh doanh bất động sản khi bán bất động sản cùng với

chuyển quyền sử dụng đất gắn liền với bất động sản đó, thuộc đối tượng nộp thuế giá

trị gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp trên tổng số tiền thu được về bán bất động

sản và chuyển quyền sử dụng đất. Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân khác thuê đất hoặc

cho thuê nhà cùng với cho thuê đất có nhà trên đó, thuộc đối tượng nộp thuế giá trị

gia tăng và thuế thu nhập doanh nghiệp trên tổng số tiền thu được về cho thuê đất

hoặc cho thuê nhà cùng với cho thuê đất có nhà trên đó.


Ðối tượng chịu thuế chuyển quyền sử dụng đất là trị giá diện tích đất chuyển quyền sử dụng

theo quy định của pháp luật, kể cả đất có nhà và vật kiến trúc trên đó.


Trường hợp bán nhà cùng với chuyển quyền sử dụng đất có nhà trên đó thì đối tượng

chịu thuế là phần trị giá đất chuyển quyền sở hữu. Trường hợp chuyển đổi đất đai cho nhau mà có phát sinh chênh lệch về trị giá đất thì

đối tượng chịu thuế là phần chênh lệch về trị giá đất.

II. CĂN CỨ TÍNH THUẾ CHUYỂN QUYỀN SỬ DỤNG ÐẤT

Căn cứ tính thuế chuyển quyền sử dụng đất là diện tích đất, giá đất tính thuế và thuế suất.

1. Diện tích đất. Top

Diện tích tính thuế chuyển quyền sử dụng đất là diện tích đất thực tế được chuyển quyền sử

dụng của tổ chức, hộ gia đình, cá nhân khác phù hợp với bản đồ địa chính, sổ địa chính Nhà

nước và phải ghi đầy đủ trên hồ sơ xin chuyển quyền sử dụng đất có xác nhận của UBND xã,

phường, thị trấn nơi có đất xin chuyển quyền sử dụng. Trường hợp chưa có bản đồ địa chính, thì

phải có xác nhận của cơ quan địa chính cấp huyện.

2. Giá đất tính thuế. Top

Giá đất tính thuế do UBND tỉnh, thành phố quy định trong khung giá của chính phủ, phù hợp

với thực tế địa phương.

Bảng giá đất tính thuế chuyển quyền sử dụng đất do UBND tỉnh, thành phố quy định phải

được niêm yết công khai tại trụ sở cơ quan thuế và cơ quan quản lý nhà đất địa phương.

Trường hợp chuyển quyền sử dụng đất do thực hiện đấu thầu thì giá đất tính thuế là

giá đất do UBND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quy định. Trường hợp bán căn hộ thuộc nhà nhiều tầng, cùng với chuyển quyền sử dụng đất có

nhà trên đó thì giá đất tính thuế được phân bổ cho các tầng theo quy định tại Nghị

định số 61/CP ngày 5/7/1994 của Chính phủ về mua bán và kinh doanh nhà như sau:

Ðối với nhà ở một tầng và nhà ở nhiều tầng, một hộ ở được tính bằng 10% giá đất khi chuyển

quyền sử dụng và phân bổ cho các tầng theo hệ số quy định trong bảng sau:

Nhà tầng

Hệ số các tầng

Tầng 1 Tầng 2 Tầng 3 Tầng 4 Tầng 5 Tầng 6

Trở lên

2 tầng

3 tầng

4 tầng

5 tầng trở lên

0,7

0,7

0,7

0,7

0,3

0,2

0,15

0,15

0,1

0,1

0,08

0,05

0,05

0,02

0,0


Trường hợp chuyển quyền sử dụng đất cùng với thay đổi mục đích sử dụng từ đất nông

nghiệp sang đất phi nông nghiệp thì giá đất được tính theo giá đất phi nông nghiệp.


Có nhiều thuế suất tùy từng trường hợp:

3.1 Trường hợp chuyển quyền sử dụng đất nhưng không thay đổi mục đích sử dụng đất.

Thuế suất thuế chuyển quyền sử dụng đất được tính bằng tỷ lệ (%) trên trị giá đất chuyển

quyền sử dụng, quy định như sau:

Trường hợp 1 :

Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có quyền sử dụng đất mà không phải nộp tiền sử dụng

đất, chưa nộp tiền sử dụng đất khi được giao đất hoặc cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất

theo quy định của pháp luật về đất đai, thì khi được phép chuyển quyền sử dụng đất:

· Ðối với đất sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản, làm muối, thuế suất là

10 %.

· Ðối với đất ở, đất xây dựng công trình và các loại đất khác, thuế suất là 20 %.

Trường hợp 2 :

Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có quyền sử dụng đất mà đã nộp tiền sử dụng đất theo quy

định của pháp luật về đất đai và trường hợp chuyển quyền sử dụng đất từ lần thứ hai trở đi mà

lần trước đã nộp thuế chuyển quyền sử dụng đất theo quy định thì khi được phép chuyển quyền

sử dụng đất, thuế suất là 5 %.

Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân có quền sử dụng đất trong những trường hợp sau đây cũng

được coi là đã nộp tiền sử dụng đất theo quy định của pháp luật về đất đai:

· Khi được giao đất đã nộp tiền đền bù thiệt hại theo quyết định số 186 - HÐBT ngày

31/5/1990 của HÐBTnay là Chính phủ về đền bù thiệt hại đất nông nghiệp, đất có rừng khi

chuyển sang mục đích khác.

· Ðã nộp tiền sử dụng đất vào ngân sách Nhà nước theo quy định tại Thông tư số 60 -TC/

TCT ngày 16/7/1993 của Bộ tài chính khi: mua nhà thuộc sở hữu Nhà nước cùng với nhận

quyền sử dụng đất có nhà trên đó; được giao đất để xây dựng nhà ở và công trình, được giao

đất thay cho thanh toán giá trị công trình xây dựng cơ sở hạ tầng.

· Mua nhà thuộc sở hữu Nhà nước, mua nhà của các doanh nghiệp kinh doanh nhà của Nhà

nước theo quy định tại Nghị định số 61/CP ngày 5/7/1995 của Chính phủ về mua, bán và

kinh doanh nhà ở.


· Mua nhà cùng với nhận quyền sử dụng đất có nhà trên đó thuộc diện đã nộp thuế thu nhập

theo Pháp lệnh thuế thu nhập đối với người có thu nhập cao.

· Chuyển quyền sử dụng cùng vời thay đổi mục đích từ sử dụng đất nông nghiệp sang đất

phi nông nghiệp mà đã nộp thuế chuyển quyền sử dụng đất theo giá đất phi nông nghiệp.

Trường hợp 3 :

Chuyển đổi đất cho nhau mà có chênh lệch về trị giá đất do khác nhau về diện tích, vị

trí hoặc hạng đất, thuế suất là 5 % trên phần chênh lệch về trị giá.

3.2 Trường hợp chuyển quyền sử dụng đất có sự thay đổi mục đích sử dụng đất:

Từ đất nông nghiệp sang đất phi nông nghiệp:

· Trường hợp chuyển quyền sử dụng đất cùng với chuyển mục đích sử dụng:

+ Từ đất nông nghiệp trồng lúa ổn định sang đất phi nông nghiệp, thuế suất là 50 %.

+ Từ đất nông nghiệp khác sang đất phi nông nghiệp, thuế suất là 40 %.

Ðất nông nghiệp trồng lúa ổn định là đất trồng lúa được tưới tiêu nước chủ động hoặc có

lượng mưa đảm bảo sản xuất luá ổn định.

· Trường hợp từ đất nông nghiệp trồng lúa ổn định sang đất xây dựng công trình công

nghiệp:

+ Từ đất nông nghiệp trồng lúa ổn định sang đất xây dựng công trình công nghiệp, thuế suất là

30 %.

+ Từ đất nông nghiệp khác sang đất xây dựng công trình công nghiệp, thuế suất là 20 %.

Trường hợp chuyển từ đất phi nông nghiệp sang đất nông nghiệp, thuế suất là 0 %.

Ðất phi nông nghiệp, gồm: đất khu dân cư, đất đô thị, đất chuyên dùng theo quy định tại

chương III Luật đất đai năm 1993.

III. MIỂN, GIẢM THUẾ

1. Các trƣờng hợp miễn, giảm thuế. Top

1.1 Miễn thuế.

Miễn thuế chuyển quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân chuyển quyền sử dụng

đất để chuyển đến định cư tại các vùng kinh tế mới, miền núi, hải đảo theo quyết định

của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.


Miễn thuế chuyển quyền sử dụng đất cho cán bộ, công nhân viên chức chuyển chổ ở

đến định cư tại các vùng kinh tế mới, miền núi, hải đảo và trong trường hợp thuyên

chuyển công tác theo quyết định của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền. Miễn thuế chuyển quyền sử dụng đất cho cán bộ, công nhân viên chức khi chuyển

chổ ở trong các trường hợp hoàn thành nhiệm vụ công tác tại vùng kinh tế mới, miền

núi, hải đảo và nghỉ hưu.

1.2 Giảm thuế:

Giảm 50 % thuế chuyển quyền sử dụng đất cho các trường hợp sau:

· Chủ hộ gia đình là thương binh hạng 1/4, 2/4, và bệnh binh hạng 1/3,2/3.

· Chủ hộ gia đình là thân nhân liệt sĩ được hưởng chế độ trợ cấp của Nhà nước.

· Người tàn tật không có khả năng lao động, người chưa đến tuổi trưởng thành và người già

cô đơn không nơi nương tựa.

· Cán bộ, công nhân viên chức chuyển chổ ở đến các chổ không thuộc vùng kinh tế mới,

miền núi, hải đảo trong trường hợp thuyên chuyển công tác hoặc nghỉ hưu.

Những đối tượng được xét giảm với điều kiện:

+ ở các thành phố trực thuộc trung ương chuyển chổ ở từ quận ngoại thành ra Huyện , thị ngoại

thành.

+ ở các phường thuộc thành phố, thị xã thuộc tỉnh chuyển chổ ở ra các Huyện, thị khác.

+ ở các tỉnh trung du, miền núi từ huyện này chuyển chổ ở sang huyện khác. Từ các huyện đồng

bằng chuyển chổ ở lên các huyện trung du, miền núi.

+ Chuyển chổ ở từ tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương này sang tỉnh, thành phố khác.

2. Thẩm quyền xét miễn, giảm thuế. Top

Mỗi đối tượng chỉ được xem xét miễn hoặc giảm thuế chuyển quyền sử dụng đất đối với diện

tích đất được Nhà nước giao lần đầu ( căn cứ theo giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và sổ địa

chính của UBND xã, phường, thị trấn nơi có đất chuyển quyền sử dụng).

Các đối tượng nộp thuế thuộc diện được miễn , giảm thuế chuyển quyền sử dụng đất đều phải

làm thủ tục kê khai nộp thuế và nộp đơn đề nghị miễn thuế, giảm thuế chuyển quyền sử dụng đất

có xác nhận của UBND xã, phường, thị trấn nơi hộ nộp thuế cư trú, kém theo các giấy tờ cho

từng trường hợp cụ thể. Việc xem xét miễn giảm thuế chuyển quyền sử dụng đất do cơ quan thuế

thực hiện.

IV. KÊ KHAI, NỘP THUẾ


1. Kê khai thuế. Top

Tổ chức, hộ gia đình, cá nhân khi làm thủ tục xin phép chuyển quyền sử dụng đất phải đồng

thời kê khai với cơ quan thuế nơi có đất chuyển quyền sử dụng theo mẫu tờ khai của cơ quan

Thuế kèm theo giấy phép thay đổi mục đích sử dụng đất (nếu có).

Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày nhận tờ khai nộp thuế chuyển quyền sử dụng đất, cơ quan

thuế phải ra thông báo cho đối tượng nộp thuế về số thuế phải nộp. Thời hạn nộp thuế ghi trong

thông báo thuế chậm nhất là 10 ngày kể từ ngày ra thông báo thuế.

2. Nộp thuế. Top

Thuế chuyển quyền sử dụng đất nộp tại cơ quan thuế địa phương nơi có đất chuyển quyền sử

dụng. Trường hợp chuyển đổi đất cho nhau mà có chênh lệch về giá trị thì thuế chuyển quyền sử

dụng đất nộp tại cơ quan thuế nơi đất có giá trị lớn hơn.

Thuế chuyển quyền sử dụng đất được nộp một lần theo thông báo của cơ quan thuế. Khi thu

thuế, cơ quan thu thuế phải cấp biên lai thuế do Bộ tài chính phát hành.

Cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chỉ cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho người

nhận quyền sử dụng đất khi người chuyển quyền sử dụng đất đã nộp đủ thuế.

3. Xử lý vi phạm về thuế. Top

3.1 Xử lý vi phạm.

Ðối tượng nộp thuế vi phạm Luật thuế chuyển quyền sử dụng đất, bị xử lý như sau:

Có hành vi khai man, trốn thuế, ngoài việc phải nộp đủ thuế theo quy định của Luật

này, còn bị phạt từ 1 đến 3 lần số thuế gian lận. Nộp chậm tiền thuế, tiền phạt ghi trong thông báo thu thuế hoặc quy định xử phạt,

ngoài việc phải nộp đủ số thuế hoặc tiền phạt theo quy định của Luật này, mỗi ngày

nộp chậm còn bị phạt 0,2 % số tiền nộp chậm. Cá nhân trốn thuế với số lượng lớn hoặc đã bị xử lý vi phạm hành chính theo quy

định trên mà còn vi phạm hoặc vi phạm nghiêm trọng khác thì bị truy cứu trách

nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật .

3.2 Thẩm quyền xử lý.

Ðối với các đối tượng có hành vi khai man thuế:

Chi cục Trưởng Chi cục thuế được phạt tiền bằng một lần số thuế gian lận. Cục trưởng cục thuế được phạt tiền đến ba lần số thuế gian lận. Thủ trưởng cơ quan thuế các cấp quản lý việc thu thuế chuyển quyền sử dụng đất

được quyền phạt do nộp chậm tiền thuế, tiền phạt và áp dụng các biện pháp xử lý

hành chính theo quy định của pháp luật.


Cá nhân cản trở hoặc xúi dục người khác cản trở việc điều tra và xử lý các hành vi vi

phạm Luật thuế chuyển quyền sử dụng đất tùy theo mức độ vi phạm mà bị xử phạt vi

phạm hành chính hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự.

THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG

I. KHÁI NIỆM, CƠ CHẾ HOẠT ÐỘNG CỦA THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG

1. Khái niệm: Top

Thuế giá trị gia tăng có nguồn gốc từ thuế doanh thu và Pháp là nước đầu tiên trên thế giới

ban hành Luật thuế giá trị gia tăng - vào năm 1954. Thuế giá trị gia tăng theo tiếng Pháp gọi là:

Taxe Sur La Valeur Ajou tée (viết tắc là TVA), tiếng Anh gọi là Value Added Tax (viết tắc là

VAT), dịch ra tiếng Việt là thuế giá trị gia tăng. Khai sinh từ nước Pháp, thuế giá trị gia tăng đã

được áp dụng rộng rãi ở nhiều nước trên thế giới. Ngày nay, các quốc gia thuộc khối Liên minh

Châu Âu, châu Phi, châu Mỹ La Tinh và một số quốc gia Châu á trong đó có Việt Nam đã chính

thức áp dụng thuế giá trị gia tăng .Các quốc gia khác cũng đang trong thời ký nghiên cứu loại

thuế này.Tính đến nay đã có khoảng 130 quốc gia áp dụng thuế giá trị gia tăng.

Ở nước ta, tại ký họp lần thứ 11 Quốc hội khoá 9, Quốc hội nước ta đã thông qua Luật thuế

giá trị gia tăng và có hiệu lực thi hành kề từ ngày 01-01-1999.

Theo quy định của Luật thuế giá trị gia tăng thì thuế giá trị gia tăng là một loại thuế gián

thu đánh trên khoản giá trị tăng thêm cuả hàng hoá, dịch vụ phát sinh trong quá trình từ sản

xuất, lưu thông đến tiêu dùng và được nộp vào ngân sách Nhà nước theo mức độ tiêu thụ hàng

hóa, dịch vụ.

Ðây là một loại thuế doanh thu đánh vào mỗi giai đoạn sản xuất, lưu thông sản phẩm hàng

hoá, từ khi còn là nguyên liệu thô sơ cho đến sản phẩm hoàn thành, và cuối cùng là giai đoạn tiêu

dùng. Chính vì vậy mà chúng ta còn gọi là thuế doanh thu có khấu trừ số thuế đã nộp ở giai đoạn

trước. Thuế gía trị gia tăng được cộng vào giá bán hàng hoá, dịch vụ, và do người tiêu dùng chịu

khi mua hàng hoá, sử dụng dịch vụ.

2. Vai trò cuả thuế giá trị gia tăng trong lƣu thông hàng hoá: Top

Luật thuế doanh thu quy định doanh thu phát sinh là cơ sở để thực hiện chế độ thu nộp thuế.

Do đó Nhà nước đánh thuế trên toàn bộ doanh thu phát sinh cuả sản phẩm qua mỗi lần chuyển

dịch từ khâu sản xuất, lưu thông đến tiêu dùng. Nếu các sản phẩm, hàng hoá chịu thuế càng qua

nhiều khâu thì số thuế Nhà nước thu cũng tăng thêm qua các khâu nên việc áp dụng thuế doanh

thu dẫn đến tình trạng thuế thu trùng lặp đối với phần doanh thu đã chịu thuế ở công đoạn trước.

Ðiều đó mang tính bất hợp lý, tác động tiêu cực đến sản xuất và lưu thông hàng hoá. Với tính ưu

điểm cuả thuế giá trị gia tăng là Nhà nước chỉ thu thuế đối với phần giá trị tăng thêm cuả các sản

phẩm ở từng khâu sản xuất, lưu thông mà không thu thuế đối với toàn bộ doanh thu phát sinh

như mô hình thuế doanh thu. Nếu như không có các sự kiện biến động về tài chính, tiền tệ, sản

xuất và lưu thông giảm suất, yếu kém, kinh tế suy thoái và các nguyên nhân khác tác động thì

việc áp dụng thuế giá trị gia tăng thay cho thuế doanh thu sẽ không ảnh hưởng gì đến giá cả các


sản phẩm tiêu dùng, mà trái lại giá cả càng hợp lý hơn, chính xác hơn vì tránh được thuế chồng

lên thuế.

Theo nghiên cứu và thống kê cuả ngân hàng thế giới (WB) và Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF) thì

phần lớn các nước trong đó có cả Việt Nam sau khi áp dụng thuế giá trị gia tăng, giá cả các loại

hàng hoá, dịch vụ đều không thay đổi hay chỉ thay đổi một tỷ lệ không đáng kể và mức sản xuất

cuả các doanh nghiệp, mức tiêu dùng cuả dân chúng không sút giảm, hay chỉ suất giảm một tỷ lệ

nhỏ trong thời gian đầu, kể cả các trường hợp tăng thuế suất thuế giá trị gia tăng đối với một số

mặt hàng trong định kỳ điều chỉnh. Như vậy ta có thể kết luận rằng thuế giá trị gia tăng không

phải là một nhân tố gây ra lạm phát, gây khó khăn trở ngại cho việc phát triển sản xuất, lưu thông

hàng hoá mà trái lại, việc áp dụng thuế giá trị gia tăng đã góp phần ổn định giá cả, mở rộng lưu

thông hàng hoá, góp phần thúc đẩy sản xuất phát triển và đẩy mạnh xuất khẩu.

3. Cơ chề hoạt động cuả thuế giá trị gia tăng: Top

Cơ sở cuả thuế giá trị gia tăng chính là phần giá trị tăng thêm cuả sản phẩm do cơ sở sản xuất,

kinh doanh mới sáng tạo ra chưa bị đánh thuế. Nói cách khác, cơ sở cuả thuế giá trị gia tăng là

khoản chênh lệch giữa giá mua và giá bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ. Do đó cơ chế hoạt động

cuả thuế giá trị gia tăng được quy định như sau:

Một trong những nguyên tắc cơ bản cuả thuế giá trị gia tăng là sản phẩm, hàng hoá dù

qua nhiều khâu hay ít khâu từ sản xuất đến tiêu dùng, đều chịu thuế như nhau. Thuế giá trị gia tăng có điểm cơ bản khác với thuế doanh thu là chỉ có người bán hàng

(hoặc dịch vụ) lần đầu phải nộp thuế giá trị gia tăng trên toàn bộ doanh thu bán hàng

(hoặc cung ứng dịch vụ). Còn người bán hàng (hoặc dịch vụ) ở các khâu tiếp theo đối

với hàng hoá (hoặc dịch vụ) đó, chỉ phải nộp thuế trên phần giá trị tăng thêm. Nói

cách khác, thuế giá trị gia tăng là loại thuế duy nhất thu theo phân đoạn chia nhỏ,

trong quá trình sản xuất, lưu thông hàng hoá (hoặc dịch vụ) từ khâu đầu tiên đến

người tiêu dùng, khi khép kín một chu kỳ kinh tế. Ðến cuối chu kỳ sản xuất, kinh

doanh hoặc cung cấp dịch vụ, tổng số thuế thu được ở các công đoạn sẽ khớp với số

thuế tính trên giá bán hàng hoá hoặc giá dịch vụ cho người tiêu dùng cuối cùng. Thuế giá trị gia tăng không chịu ảnh hưởng bởi kết qủa sản xuất, kinh doanh của đối

tượng nộp thuế, không phải là yếu tố của chi phí mà chỉ đơn thuần là một khoản

được cộng thêm vào giá bán của đối tượng cung cấp hàng hóa, dịch vụ. Thuế giá trị gia tăng do người tiêu dùng chiụ nhưng không phải do người tiêu dùng

trực tiếp nộp mà là do người bán sản phẩm (hoặc dịch vụ) nộp thay vào kho bạc, do

trong giá bán hàng hoá (hoặc trong dịch vụ) có cả thuế giá trị gia tăng. Vì qua từng

công đoạn, thuế giá trị gia tăng đã được người bán đưa vào giá hàng hoá, dịch vu,ỷ

cho nên thuế này được chuyển toàn bộ cho người mua hàng hoá hoặc sử dụng dịch vụ

cuối cùng chịu.

Ðể áp dụng thuế giá trị gia tăng cho đúng đắn, công bằng, có hiệu quả, đáp ứng được chủ

trương " góp phần thúc đẩy sản xuất, khuyến khích phát triển nền kinh tế quốc dân, động viên

một phần thu nhập cuả người tiêu dùng vào ngân sách nhà nước", cần phải giải quyết trước hết

một số vấn đề sau:


· Các hoạt động sản xuất kinh doanh, mua bán hàng hóa, cung cấp dịch vụ lớn và vừa phải

thực hiện đầy đủ chế độ hoá đơn, chứng từ hợp lệ tạo điều kiện thuận lợi cho việc kiểm tra,

xác định doanh thu tính thuế và khấu trừ thuế đối với từng cơ sở kinh doanh.

· Công tác kế toán doanh nghiệp, nhất là kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm

phải được hướng dẫn thực hiện thật tốt, đảm bảo được giá thành sản phẩm phản ảnh trung

thực các chi phí thực tế phát sinh đã cấu tạo ra sản phẩm lưu thông trên thị trường đến tay

người tiêu dùng. Hệ thống bán lẽ (các cửa hàng, cửa hiệu, các siêu thị) cũng được hướng dẫn

chế độ sổ sách kế toán hợp lệ, thực hiện nghiêm chỉnh và được kiểm tra chặt chẽ. Chỉ số giá

cả lên xuống từng thời kỳ phải được quy định rõ để tiến hành điều chỉnh giá bán lẽ, đảm bảo

giá trị tăng thêm hợp lý.

· Trình độ cán bộ quản lý thu thuế phải được nâng cao về chế độ hoá đơn, chứng từ, sổ kế

toán, thông thạo về chế độ quản lý, tính thuế, khấu trừ thuế, hoàn thuế giá trị gia tăng. Hơn

nữa, khi áp dụng thuế giá trị gia tăng thì vai trò cuả người thu thuế đồng thời cũng là người

trả thuế (thoái thu) và vai trò cuả người nộp thuế cũng là người thu thuế (được cơ quan thuế

khấu trừ hoặc hoàn lại). Người thu thuế phải có khả năng tính được mức thuế phải thu, mức

thuế khấu trừ cho đúng, đũ, kịp thời. Về khả năng thì có thể đào tạo được, nhưng vấn đề quan

trọng nhất là người thu thuế nếu kém phẩm chất sẽ có điều kiện để tiêu cực, đó là việc tính

mức khấu trừ, mức thoái thu cao hơn mức chính xác, làm thiệt hại cho ngân sách nhà nước

hoặc khấu trừ không đủ, hoàn thuế chậm trễ làm thiệt hại cho các chủ thể đã chịu thuế trong

quá trình sản xuất, kinh doanh. Ðối với người nộp thuế, tất nhiên ngoài khả năng tính toán

đầy đủ số thuế mình còn phải nộp sau khi được khấu trừ, còn phải có đầy đủ phẩm chất cuả

một nhà kinh doanh lương thiện xem việc nộp thuế đầy đủ, kịp thời là một nghĩa vụ hợp lý và

công bằng.

· Mở rộng diện thanh toán mua bán hàng hoá thông qua các tài khoản ngân hàng, tạo điều

kiện cho việc xác định doanh thu bán hàng, làm căn cứ cho việc tính thuế được chính xác.

· ý thức tự nguyện, tự giác chấp hành các luật thuế cuả các doanh nghiệp từng bước được

nâng lên, gắn liền với việc xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về thuế.

· Hệ thống pháp luật ngày càng hoàn thiện và đưa dần việc thực hiện pháp luật vào nề nếp,

kỷ cương, cả trong nhận thức tư tưởng và trong hành động thực tế.

4. Vai trò cuả thuế giá trị gia tăng trong quản lý nhà nƣớc về kinh tế: Top

Thuế là công cụ rất quan trọng để Nhà nước thực hiện chức năng quản lý vĩ mô đối với nền

kinh tế. Nền kinh tế nước ta đang trong quá trình vận hành theo cơ chế thị trường có sự quản lý

cuả nhà nước, do đó thuế giá trị gia tăng có vai trò rất quan trọng và được thể hiện như sau:

Thuế giá trị gia tăng thuộc loại thuế gián thu và được áp dụng rộng rãi đối với mọi tổ

chức, cá nhân có tiêu dùng sản phẩm hàng hoá hoặc được cung ứng dịch vụ, nên tạo

được nguồn thu lớn và tương đối ổn định cho ngân sách nhà nước.


Thuế tính trên giá bán hàng hoá hoặc giá dịch vụ nên không phải đi sâu xem xét, phân

tích về tính hợp lý, hợp lệ cuả các khoản chi phí, làm cho việc tổ chức quản lý thu

tương đối dễ dàng hơn các loại thuế trực thu. Ðối với hàng xuất khẩu không những không nộp thuế giá trị gia tăng mà còn được

khấu trừ hoặc được hoàn lại số thuế giá trị gia tăng đầu vào nên có tác dụng giảm chi

phí, hạ giá thành sản phẩm, đẩy mạnh xuất khẩu, tạo điều kiện cho hàng xuất khẩu có

thể cạnh tranh thuận lợi trên thị trường quốc tế. Thuế giá trị gia tăng cùng với thuế nhập khẩu làm tăng giá vốn đối với hàng nhập

khẩu, có tác dụng tích cực bảo hộ sản xuất kinh doanh hàng nội địa. Tạo điều kiện thuận lợi cho việc chống thất thu thuế đạt hiệu quả cao. Việc khấu trừ

thuế giá trị gia tăng được thực hiện căn cứ trên hoá đơn mua vào đã thúc đẩy người

mua phải đòi hỏi người bán xuất hoá đơn, ghi doanh thu đúng với hoạt động mua bán;

khắc phục được tình trạng thông đồng giữa người mua và người bán để trốn lậu thuế.

ở khâu bán lẻ thường xảy ra trốn lậu thuế. Người tiêu dùng không cần đòi hỏi hoá

đơn, vì đối với họ không còn xảy ra việc khấu trừ thuế. Tuy vậy, ở khâu bán lẻ cuối

cùng, giá trị tăng thêm thường không lớn, số thuế thu ở khâu này không nhiều. Thuế giá trị gia tăng thường có ít thuế suất, bảo đảm sự đơn giản, rõ ràng. Với ít thuế

suất, loại thuế này mang tính trung lập, vì về cơ bản không can thiệp sâu vào mục tiêu

khuyến khính hay hạn chế sản xuất, kinh doanh dịch vụ, tiêu dùng, theo ngành nghề

cụ thể; không gây phức tạp trong việc xem xét từng mặt hàng, ngành nghề có thuế

suất chênh lệch nhau nhiều. Nâng cao được tính tự giác trong việc thực hiện đầy đủ nghĩa vụ cuả người nộp thuế.

Thông thường, trong chế độ kê khai nộp thuế giá trị gia tăng, cơ quan thuế tạo điều

kiện cho cơ sở kinh doanh tự kiểm tra, tính thuế, kê khai và nộp thuế. Từ đó, tạo tâm

lý và cơ sở pháp lý cho đơn vị kinh doanh không phải hiệp thương, thoả thuận về mức

doanh thu, mức thuế với cơ quan thuế. Việc kiểm tra thuế giá trị gia tăng cũng có mặt

thuận lợi vì đã buộc người mua, người bán phải nộp và lưu giữ chứng từ, hoá đơn đầy

đủ nên việc thu thuế tương đối sát với hoạt động kinh doanh từ đó tập trung được

nguồn thu thuế giá trị gia tăng vào ngân sách nhà nước ngay từ khâu sản xuất và thu

thuế ở khâu sau còn kiểm tra được việc tính thuế, nộp thuế ở khâu trước nên hạn chế

thất thu về thuế. Tăng cường công tác hạch toán kế toán và thúc đẩy việc mua bán hàng hoá có hoá

đơn chứng từ; việc tính tuế đầu ra được khấu trừ số thuế đầu vào là biện pháp kinh tế

góp phần thúc đẩy cả người mua và người bán cùng thực hiện tốt hơn chế độ hoá đơn,

chứng từ. Việc khấu trừ thuế đã nộp ở đầu vào còn có tác dụng khuyến khích hiện đại hoá,

chuyên môn hoá sản xuất, tăng cường đầu tư mua sắm trang thiết bị mới để hạ giá

thành sản phẩm. Thuế giá trị gia tăng được ban hành gắn liền với việc sửa đổi, bổ sung một số loại

thuế khác như thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế xuất nhập khẩu...góp phần làm cho hệ thống

chính sách thuế cuả Việt Nam ngày càng hoàn thiện, phù hợp với sự vận động và phát

triển cuả nền kinh tế thị trường, tương đồng với hệ thống thuế trong khu vực và trên

thế giới, góp phần đẩy mạnh việc mở rộng hợp tác kinh tế và thu hút vốn đầu tư nước

ngoài vào Việt Nam.


Nhìn chung trong các loại thuế gián thu, thuế giá trị gia tăng được coi là phương pháp thu tiên

bộ nhất hiện nay, được đánh giá cao do đạt được các mục tiêu lớn cuả chính sách thuế, như tạo

được nguồn thu lớn cho ngân sách nhà nước, đơn giản, trung lập...Tuy nhiên, trong thời gian đầu

áp dụng thuế giá trị gia tăng đã phát sinh một số khó khăn, vướng mắc và Nhà nước ta đã từng

bước tháo gỡ những khó khăn đó trong quá trình thực hiện Luật thuế giá trị gia tăng.

II. ÐỐI TƢỢNG CHỊU THUẾ VÀ NỘP THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG

1. Ðịnh nghĩa đối tƣợng chịu thuế: Top

Ðối tượng chịu thuế giá trị gia tăng là các loại hàng hoá, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh

doanh và tiêu dùng ở Việt Nam, trừ các đối tượng không thuộc diện chịu thuế theo quy định cuả

Luật thuế giá trị gia tăng và các văn bản pháp luật hướng dẫn thi hành.

2. Ðối tƣợng không chịu thuế giá trị gia tăng: Top

Ðối tượng không chịu thuế giá trị gia tăng bao gồm:

Sản phẩm trồng trọt (bao gồm cả sản phẩm trồng rừng), chăn nuôi, nuôi trồng thuỷ

sản chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ sơ chế thông thuờng cuả các cá

nhân, tổ chức tự sản xuất và bán ra.

Sơ chế thông thường là việc sơ chế gắn với quá trình sản xuất ra sản phẩm trồng trọt, chăn

nuôi, nuôi trồng thuỷ sản mà các loại sản phẩm này qua sơ chế chưa trở thành loại sản phẩm,

hàng hoá khác.

Ví dụ: Phơi, sấy khô, bóc vỏ, tách hạt các sản phẩm nông nghiệp; ướp đá, ướp muối, phơi khô

cá, tôm và cá, sản phẩm nuôi trồng thuỷ sản khác.

Sản phẩm muối được sản xuất từ nước biển, muối mỏ tự nhiên, muối tinh, muối i-ốt.

Hàng hoá, dịch vụ thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt không phải nộp thuế giá trị gia tăng ở

khâu sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh dịch vụ đã chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Chuyển quyền sử dụng đất thuộc diện chịu thuế chuyển quyền sử dụng đất. Nhà ở thuộc sở hữu Nhà nước do Nhà nước bán cho người đang thuê. Hoạt động cho vay vốn cuả các tổ chức tín dụng, Ngân hàng, quỹ đầu tư và chuyển

nhượng vốn theo quy định cuả pháp luật. Bảo hiểm nhân thọ; bảo hiểm học sinh; bảo hiểm vật nuôi, cây trồng và các loại bảo

hiểm khôngnhằm mục đích kinh doanh. Dịch vụ khám bệnh, chữa bệnh, phòng dịch bệnh, điều dưỡng sức khoẽ cho người và

dịch vụ thú y. Hoạt động văn hoá, triển lãm và thể dục thể thao mang tính phong trào, quần chúng,

tổ chức luyện tập, không thu tiền hoặc có thu tiền nhưng không nhằm mục đích kinh

doanh. Hoạt động biểu diễn nghệ thuật như: ca muá, nhạc, kịch, xiếc; hoạt động biểu diễn

nghệ thuật khác và dịch vụ tổ chức biểu diễn ngệ thuật.


Sản xuất phim các loại. Hoạt động phát hành và chiếu phim: đối với phim nhựa không phân biệt chủ đề loại

phim, đối với phim vi-đi-ô chỉ là phim tài liệu, phóng sự, khoa học. Dạy học, dạy nghề bao gồm dạy văn hoá, ngoại ngữ, tin học và dạy các nghề khác. Phát sóng truyền thanh, truyền hình theo chương trình bằng nguồn vốn ngân sách Nhà

nước. In, xuất bản và phát hành: báo, tạp chí, bản tin chuyên ngành, sách chính trị, sách giáo

khoa, giáo trình, sách văn bản pháp luật, sách in bằng tiếng dân tộc thiểu số; tranh,

ảnh, áp phích tuyên truyền, cổ động; in tiền. Dịch vụ phục vụ công cộng về vệ sinh, thoát nước thành phố và khu dân cư; duy trì

vườn thú, vườn hoa, công viên, cây xanh đường phố, chiếu sáng công cộng; dịch vụ

tang lễ. Duy tu, sửa chữa, xây dựng các công trình văn hoá, nghệ thuật, công trình phục vụ

công cộng, cơ sở hạ tầng nhà tình nghiã bằng nguồn vốn đóng góp cuả nhân dân và

vốn viện trợ nhân đạo, kể cả trường hợp được nhà nước cấp hỗ trợ một phần vốn

không quá 30% tổng số vốn thực thi cho công trình. Vận chuyển hành khách công cộng bằng xe buýt phục vụ nhu cầu đi lại cho nhân dân

trong nội thành, nội thị, trong các khu công nghiệp hoặc giữa các thành thị với các

khu công nghiệp lân cận theo giá vé thống nhất do cơ quan có thẩm quyền quy định. Ðiều tra, thăm dò địa chất, đo đạc, lập bản đồ thuộc loại điều tra cơ bản cuả nhà nước,

do ngân sách nhà nước cấp phát kinh phí để thực hiện. Tưới, tiêu nước phục vụ sản xuất nông nghiệp; nước sạch do các nhân tự khai thác để

phục vụ cho sinh hoạt ở nông thôn, miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa. Vũ khí, khí tài chuyên dùng phục vụ quốc phòng, an ninh do bộ Tài chính cùng Bộ

Quốc phòng, Bộ nội vụ xác định cụ thể. Ðối với vũ khí, khí tài được mua, sản xuất

bằng nguồn vốn ngân sách, việc không tính thuế phải được xác định cụ thể trong dự

toán ngân sách. Hàng hoá miễn thuế ở các cửa hàng bán miễn thuế tại các sân bay, bến cảng, nhà ga

quốc tế và các cửa khẩu biên giới. Hàng hoá, dịch vụ cuả các cá nhân kinh doanh có mức thu nhập bình quân tháng thấp

hơn mức lương tối thiểu Nhà nước quy định đối với công chức nhà nước. Thu nhập

được xáx định bằng doanh thu từ hoạt động kinh doanh trừ chi phí hợp lý cuả hoạt

động kinh doanh đó. Các công trình đầu tư bằng nguồn vốn ODA không hoàn lại.

Các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu hàng hoá, cung ứng dịch vụ không

thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng không được khấu trừ hoặc hoàn thuế giá trị gia tăng đầu vào

cuả hàng hoá, dịch vụ ở khâu không chịu thuế giá trị gia tăng.

3. Ðối tƣợng nộp thuế giá trị gia tăng: Top

Ðối tượng nộp thuế giá trị gia tăng là các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hoá,

dịch vụ chịu thuế và tổ chức, cá nhân khác nhập khẩu hàng hoá chịu thuế là đối tượng nộp thuế

giá trị gia tăng.

3.1 Tổ chức sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ: bao gồm:


Doanh nghiệp nhà nước, Doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và bên nước ngoài tham gia hợp tác kinh

doanh theo Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Các công ty nước ngoài và tổ chức nước ngoài hoạt động kinh doanh ở Việt Nam

không theo Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam. Doanh nghiệp tư nhân Công ty trách nhiệm hữu hạn Công ty cổ phần. Hợp tác xã Tổ hợp tác Tổ chức kinh tế của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị- xã hội, tổ chức xã hội, tổ

chức xã hội-nghề nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân và các tổ chức, đơn vị sự

nghiệp khác.

3.2 Cá nhân sản xuất kinh doanh hàng hoá, dịch vụ:

Bao gồm những người có kinh doanh độc lập, hộ gia đình, cá nhân hợp tác với nhau để cùng

sản xuất kinh doanh nhưng không hình thành pháp nhân kinh doanh.

III. CĂN CỨ VÀ PHƢƠNG PHÁP TÍNH THUẾ

1. Căn cứ tính thuế giá trị gia tăng: Top

Căn cứ tính thuế giá trị gia tăng là giá tính thuế và thuế suất.

1.1 Giá tính thuế giá trị gia tăng:

Giá tính thuế được xác định tuỳ theo loại hàng hoá, dịch vụ và được xác định như sau:

Ðối với hàng hoá, dịch vụ do cơ sở sản xuất, kinh doanh bán ra hoặc cung ứng cho

các đối tượng khác là giá chưa có thuế giá trị gia tăng. Ðối với dịch vụ do phía nước ngoài cung ứng cho các đối tượng tiêu dùng tại Việt

Nam, giá chưa có thuế giá trị gia tăng được xác định theo hợp đồng; trường hợp hợp

đồng không xác định cụ thể số thuế giá trị gia tăng thì giá tính thuế giá trị gia tăng là

giá dịch vụ phải thanh toán trả cho phía nước ngoài. Ðối với hàng hoá, dịch vụ dùng để trao đổi, sử dụng nội bộ, biếu, tặng là giá tính thuế

giá trị gia tăng cuả hàng hoá, dịch vụ cùng loại hoặc tương đương tại thời điểm phát

sinh các hoạt động này. Ðối với hoạt động cho thuê tài sản như cho thuê nhà, xưởng, kho tàng, bến bãi,

phương tiện vận chuyển, máy móc, thiết bị...không phân biệt loại tài sản và hình thức

cho thuê là giá cho thuê chưa có thuế. Trường hợp cho thuê theo hình thức trả tiền

thuê từng kỳ hoặc trả trước tiền thuê cho một thời hạn thuê thì thuế giá trị gia tăng

tính trên số tiền thuê trả từng kỳ hoặc trả trước bao gồm cả chi phí dưới hình thức

khác như cho thuê nhà có thu tiền để hoàn thiện, sửa chữa, nâng cấp nhà cho thuê

theo yêu cầu cuả bên thuê.


Giá cho thuê tài sản do các bên thoả thuận được xác định theo hợp đồng.Trường hợp pháp luật

có quy định về khung giá thuê thì giá thuê được xác định trong phạm vi khung giá quy định.

Ðối với hàng hoá bán theo phương thức trả góp tính theo giá bán chưa có thuế cuả

hàng hoá đó bán trả một lần (không bao gồm khoản lãi trả gốp), không tính theo số

tiền trả góp từng kỳ. Ðối với hoạt động gia công hàng hoá là giá gia công chưa có thuế (bao gồm tiền

công, nhiên liệu, động lực, vật liệu phụ và chi phí khác để gia công). Ðối với hoạt động xây dựng, lắp đặt: giá tính thuế được quy định như sau:

· Ðối với hoạt động xây dựng, lắp đặt trang thiết bị cho các công trình xây dựng không phân

biệt có bao thầu hay không có bao thầu vật tư, nguyên liệu thì giá tính thuế giá trị gia tăng là

giá xây dựng, lắp đặt chưa có thuế cuả công trình, hạng mục công trình hay phần công việc

thực hiện.

· Trường hợp xây dựng, lắp đặt công trình thực hiện thanh toán theo đơn giá và tiến độ hạng

mục công trình, phần công việc hoàn thành bàn giao thì thuế giá trị gia tăng tính trên phần

giá trị hoàn thành bàn giao.

· Ðối với hoạt động xây dựng một công trình, hạng mục công trình có nhiều đơn vị tham gia

xây dựng, theo hình thức ký hợp đồng trực tiếp với chủ công trình hoặc nhận thầu lại thông

qua nhà thầu chính thì từng nhà thầu phải tính, nộp thuế giá trị gia tăng đối với phần giá trị

công trình nhận thầu.

Ðối với hàng hoá, dịch vụ có tính đặc thù được dùng loại chứng từ thanh toán ghi giá

thanh toán là giá đã có thuế giá trị gia tăng, thì giá chưa có thuế làm căn cứ tính thuế

được xác định bằng giá có thuế chia cho (1+(%) thuế suất cuả hàng hoá, dịch vụ). Ðối với các hoạt động đại lý, môi giới mua bán hàng hoá và dịch vụ hưởng hoa hồng

thì giá tính thuế là tiền công hoặc tiền hoa hồng được hưởng chưa trừ một khoản phí

tổn nào mà cơ sở thu được từ việc thực hiện các hoạt động này. Hàng hoà do đại lý

bán ra vẫn phải tính thuế giá trị gia tăng trên giá bán ra. Ðối với hoạt động vận tải, bốc xếp thì giá tính thuế giá trị gia tăng là cước vận tải,

bốc xếp chưa có thuế giá trị gia tăng. Ðối với hàng hoá, dịch vụ có tính đặc thù dùng các chứng từ như tem bưu chính, giá

cước vận tải, vé xổ số kiến thiết...ghi giá thanh toán là giá đã có thuế giá trị gia tăng.

Giá chưa có thuế được xác định như sau:

Giá tính thuế đối với các loại hàng hoá, dịch vụ bao gồm cả khoản phụ thu và phí thu thêm

ngoài giá hàng hoá, dịch vụ mà cơ sở kinh doanh được hưởng.


Các khoản phụ thu cơ sở kinh doanh thu theo chế độ cuả Nhà nước không tính vào doanh thu

cuả cơ sở kinh doanh thì thuế giá trị gia tăng không tính đối với các khoản phụ thu này.

1.2. Thuế suất thuế giá trị gia tăng:

Hiện nay các nước áp dụng thuế VAT có sự khác nhau trong việc thiết kế mức thuế suất và số

lượng thuế suất trong đạo luật thuế giá trị gia tăng. Một số nước thực hiện cơ cấu một mức thuế

suất như Ðan Mạch (22 %), Nhật Bản, Singapo (3%), Italia (38%)... Một số nước khác thực hiện

cơ cấu nhiều thuế suất như: Bỉ, Colombia (6 mức thuế suất), Pháp (5 mức thuế suất)... Theo

thông lệ chung, Luật thuế gía trị gia tăng của các nước thường áp dụng thuế suất 0% đối với

hàng hóa xuất khẩu và một số hàng hoá thiết yếu đối với đời sống của dân cư.

Luật thuế gía trị gia tăng của Việt Nam hiện hành quy định 4 mức thuế suất là: 0 % ,5 % , 10

% và 20 % áp dụng cho các nhóm hàng hóa, dịch vụ. Trong đó mức thuế suất 0% áp dụng đối

với hàng hóa xuất khẩu. Mức thuế suất 20 % áp dụng đối với hàng hoá, dịch vụ như vàng, bác,

đá qúy, dịch vụ môi giới...

Nước ta đang trong giai đoạn đầu áp dụng Luật thuế VAT nên việc quy định các mức thuế

suất áp dụng đối với một số nhóm hàng hóa, dịch vụ chưa phù hợp và Chính phủ đang từng bước

sửa đổi, bổ sung các mức thuế suất cho phù hợp với từng loại hàng hóa, dịch vụ cụ thể. Do đó

tùy theo điều kiện phát triển kinh tế - xã hội trong từng giai đoạn cụ thê,ứ thuế suất thuế giá trị

gia tăng áp dụng đối với các loại hàng hóa, dịch vụ là khác nhau.

2. Phƣơng pháp tính thuế giá trị gia tăng: Top

2.1. Phương pháp khấu trừ thuế:

Số thuế giá trị gia tăng phải nộp bằng (=) thuế giá trị gia tăng đầu ra trừ (-) thuế giá trị gia

tăng đầu vào được khấu trừ.

Thuế giá trị gia tăng đầu ra bằng (=) giá tính thuế cuả hàng hoá, dịch vụ chịu thuế bán ra nhân

(x) với thuế suất thuế giá trị gia tăng cuả hàng hoá, dịch vụ đó.

Cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng tính thuế theo phương pháp này phải tính và thu thuế giá trị

gia tăng cuả hàng hoá, dịch vụ bán ra. Khi lập hoá đơn bán hàng hoá, cung cấp dịch vụ cơ sở

kinh doanh phải ghi rõ giá bán chưa có thuế, thuế giá trị gia tăng và số tiền người mua phải thanh

toán. Trường hợp hoá đơn chỉ ghi giá thanh toán, không ghi giá chưa có thuế và thuế giá trị gia

tăng thì thuế giá trị gia tăng cuả hàng hoá, dịch vụ bán ra phải tính trên giá thanh toán ghi trên

hoá đơn, chứng từ.

Thuế giá trị gia tăng đầu vào bằng tổng số thuế giá trị gia tăng ghi trên hoá đơn giá

trị gia tăng mua hàng hoá, dịch vụ hoặc chứng từ nộp thuế giá trị gia tăng hàng hoá

nhập khẩu dùng vào sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng.

Thuế giá trị gia tăng đầu vào được tính khấu trừ quy định như sau:


- Thuế đầu vào cuả hàng hoá, dịch vụ dùng vào sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ chịu

thuế giá trị gia tăng thì được khấu trừ.

- Thuế đầu vào cuả hàng hoá, dịch vụ được khấu trừ phát sinh trong tháng nào được kê khai

khấu trừ khi xác định thuế phải nộp cuả tháng đó không phân biệt đã xuất dùng hay còn để

trong kho.

Phương pháp khấu trừ thuế áp dụng chung cho các tổ chức kinh doanh trừ các đối tượng áp

dụng tinh thuế theo phương pháp tính trực tiếp trên giá trị gia tăng.

2.2. Phương pháp tính trực tiếp trên gía trị gia tăng:

Số thuế giá trị gia tăng phải nộp bằng giá trị gia tăng cuả hàng hoá, dịch vụ chịu thuế nhân (x)

với thuế suất thuế giá trị gia tăng cuả loại hàng hoá, dịch vụ đó.

a. Giá trị gia tăng bằng gía thanh toán cuả hàng hoá, dịch vụ bán ra trừ giá thanh toán cuả

hàng hoá, dịch vụ mua vào tương ứng.

Giá thanh toán cuả hàng hoá, dịch vụ mua vào, bán ra là giá thực tế mua, bán ghi trên

hoá đơn mua, bán hàng hoá, dịch vụ, bao gồm cả thuế giá trị gia tăng và các khoản

phụ thu, phí thu thêm mà bên bán được hưởng, bên mua phải trả. Giá thanh toán cuả hàng hoá , dịch vụ mua vào tương ứng cuả hàng hoá, dịch vụ bán

ra được xác định bằng giá trị hàng hoá, dịch vụ mua vào mà cơ sở kinh doanh đã

dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng bán ra.

Trường hợp cơ sở kinh doanh chưa thực hiện đầy đũ việc mua, bán hàng hoá, dịch vụ có hoá

đơn, chứng từ làm căn cứ xác định giá trị gia tăng theo quy định trên đây thì giá trị gia tăng được

xác định như sau:

Ðối với cơ sở kinh doanh đã thực hiện bán hàng hoá, dịch vụ có đầy đủ hoá đơn,

chứng từ theo chế độ, xác định được đúng doanh thu bán hàng hoá, dịch vụ nhưng

không có đủ hoá đơn mua hàng hoá, dịch vụ thì giá trị gia tăng được xác định bằng

doanh thu nhân với tỷ lệ phần trăm(%) giá trị gia tăng tính trên doanh thu. Ðối với cá nhân kinh doanh chưa thực hiện hoặc thực hiện chưa đầy đủ hoá đơn mua,

bán hàng hoá, dịch vụ thì cơ quan thuế căn cứ vào tình hình kinh doanh cuả từng cá

nhân để ấn định mức doanh thu tính thuế; giá trị gia tăng được xác định bằng doanh

thu nhân với tỷ lê (%) giá trị gia tăng trên doanh thu. Tỷ lệ (%) giá trị gia tăng tính trên doanh thu làm căn cứ xác định giá trị gia tăng do

cơ quan thuế ấn định phù hợp với từng ngành nghề kinh doanh.

b. Việc xác định giá trị gia tăng đối với một số ngành nghề kinh doanh được quy định như

sau:

Ðối với hoạt động sản xuất, kinh doanh bán hàng là số chênh lệch giữa doanh số bán

với doanh số vật tư, hàng hoá, dịch vụ mua vào dùng cho sản xuất, kinh doanh.


Trường hợp cơ sở kinh doanh không hạch toán được doanh số vật tư, hàng hoá, dịch

vụ mua vào tương ứng với doanh số hàng bán ra thì xác định như sau:

Ðối với xây dựng, xây lắp là số chênh lệch giữa tiến thu về xây dựng, lắp đặt công

trình, hạng mục công trình trừ (-) chi phí vật tư, nguyên liệu, chi phí động lực, vận tải,

dịch vụ và chi phi khác mua ngoài để phục vụ cho hoạt động xây dựng, lắp đặt công

trình, hạng mục công trình. Ðối với hoạt động vận tải là số chênh lệch giữa tiền thu cước vận tải, bốc xếp trừ (-)

chi phí xăng dầu, phụ tùng thay thế và chi phí khác mua ngoài dùng cho hoạt động

vận tải. Ðối với hoạt động kinh doanh ăn uống là số chênh lệch giữa tiền thu về bán hàng ăn

uống, tiền phục vụ và các khoản thu khác trừ (-) doanh số hàng hoá, dịch vụ mua

ngoài dùng cho kinh doanh ăn uống. Ðối với các hoạt động kinh doanh khác là số chênh lệch giữa tiền thu về hoạt động

kinh doanh trừ (-) doanh số hàng hoá, dịch vụ mua ngoài để thực hiện hoạt động kinh

doanh đó.

Doanh số hàng hoá, dịch vụ bán ra quy định trên đây bao gồm các khoản phụ thu, phí thu

thêm ngoài giá bán mà cơ sở kinh doanh được hưởng, không phân biệt đã thu tiền hay chưa thu

được tiền.

Doanh số hàng hoá, dịch vụ mua vào quy định trên đây bao gồm các khoản thuế và chi phí đã

trả tính trong giá thanh toán hàng hoá, dịch vụ mua vào hoặc hàng hoá nhập khẩu.

c. Phương pháp tính trực tiếp trên giá trị gia tăng chỉ áp dụng đối với các đối tượng sau:

Cá nhân sản xuất, kinh doanh và tổ chức, cá nhân nước ngoài kinh doanh ờ Việt Nam

không theo Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam chưa thực hiện đầy đủ các điều kiện

về kế toán, hoá đơn, chứng từ để làm căn cứ tính thuế theo phương pháp khấu trừ

thuế. Cơ sở kinh doanh mua, bán vàng, bạc, đá quý, ngoại tệ.

3. Khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào: Top

3.1 Cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu trừ thuế

được khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào. Việc khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào được

quy định như sau:

Thuế đầu vào cuả hàng hoá, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng hoá, dịch vụ

chịu thuế giá trị gia tăng thì được khấu trừ toàn bộ. Thuế đầu vào cuả hàng hoá, dịch vụ dùng đồng thời cho sản xuất, kinh doanh hàng

hoá, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng và không chịu thuế giá trị gia tăng thì chỉ được


khấu trừ số thuế đầu vào cuả hàng hoá, dịch vụ dùng cho sản xuất, kinh doanh hàng

hoá, dịch vụ chịu thuế giá trị gia tăng.

Cơ sở kinh doanh phải hạch toán riêng thuế đầu vào được khấu trừ và không được khấu trừ;

trường hợp không hạch toán riêng thuế đầu vào được khấu trừ theo tỷ lệ (%) giữa doanh số chịu

thuế giá trị gia tăng so với tổ số doanh số bán ra.

Thuế đầu vào được khấu trừ phát sinh trong tháng nào được kê khai, khấu trừ xác

định số thuế phải nộp của tháng đó.

Riêng thuế đầu vào cuả tài sản cố định được khấu trừ lớn thì thực hiện khấu trừ dần hoặc

được hoàn thuế.

Trường hợp cơ sở sản xuất, chế biến mua nông sản, lâm sản, thuỷ sản chưa qua chế

biến cuả người sản xuất mà không có hoá đơn giá trị gia tăng thì được tính khấu trừ

thuế đầu vào theo một tỷ lệ (%) tính trên gía trị hàng hoá mua vào như sau:

- Tỷ lệ 5% đối với sản phẩm trồng trọt thuộc các loại cây lấy nhựa, lấy mủ, lấy dầu, miá cây,

chè bắp tươi, luá, ngô, khoai, sắn; sản phẩm chăn nuôi là gia súc, gia cầm; cá, tôm và các loại

thuỷ sản khác.

- Tỷ lệ 3% đối với các loại sản phẩm là nông sản, lâm sản không quy định trong nhóm được

khấu trừ 5% trên đây.

Việc tính khấu trừ thuế hoặc hoàn thuế đầu vào đối với nông sản, lâm sản, thuỷ sản mua vào

quy định trên đây không áp dụng đối với trường hợp các sản phẩm này được làm nguyên liệu sản

xuất, chế biến hàng xuất khẩu.

Trường hợp cơ sở kinh doanh mua hàng hoá, sử dụng dịch vụ có tính đặc thù được

dùng loại chứng từ ghi giá thanh toán là giá đã có thuế giá trị gia tăng thì căn cứ vào

giá đã có thuế và cách xác định giá không có thuế.

3.2 Căn cứ để xác định số thuế đầu vào được khấu trừ quy định trên đây là:

Ðối với hàng hoá, dịch vụ mua vào là số tiền thuế giá trị gia tăng ghi trên hoá đơn giá

trị gia tăng mua hàng hoá dịch vụ. Ðối với hàng hoá nhập khẩu là số tiền thuế giá trị gia tăng đã nộp ghi trên chứng từ

nộp thuế giá trị gia tăng hàng hoá nhập khẩu. Ðối với hàng hoá là nông sản, lâm sản, thuỷ sản chưa qua chế biến mua cuả người sản

xuất được tính khấu trừ theo tỷ lệ (%) trên giá trị hàng hoá mua vào là giá thực tế mua

vào được kê vào bản kê hàng hoá mua vào do cơ quan thuế hướng dẫn. Ðối với hàng hoá, dịch vụ mua vào là loại có tính đặc thù được dùng loại chứng từ

ghi giá thanh toán là giá đã có thuế giá trị gia tăng thì được căn cứ vào chứng từ đó để

tính số thuế đầu vào được khấu trừ.

4. Hoá đơn chứng từ: Top


Các cơ sở kinh doanh phải thực hiện đầy đủ việc mua, bán hàng hoá, dịch vụ có hoá đơn,

chúng từ theo đúng quy định cuả pháp luật. Hoá đơn mua, bán hàng hoá, dịch vụ quy định đối

với các cơ sở kinh doanh như sau:

Các cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế phải

sử dụng hoá đơn giá trị gia tăng. Khi lập hoá đơn bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ, cơ

sở kinh doanh phải ghi đầy đủ, đúng các yếu tố: giá bán chưa có thuế, phụ thu vá phí

tính ngoài giá bán (nếu có), thuế giá trị gia tăng, giá thanh toán đã có thuế.

Trong trường hợp trong hoá đơn không ghi khoản thuế giá trị gia tăng thì được xác định bằng

giá thanh toán theo giá hoá đơn nhân (x) với thuế suất thuế giá trị gia tăng.

Cơ sở kinh doanh không được tính khấu trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào đối với trường hợp

hoá đơn mua hàng hoá, dịch vụ không ghi thuế giá trị gia tăng trừ trường hợp hàng hoá, dịch vụ

đặc thù được dùng chứng từ ghi giá thanh toán là giá đã có thuế giá trị gia tăng như tem bưu

điện, vé xổ số, vé máy bay...

Các cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng nộp thuế trực tiếp trên giá trị gia tăng và cơ sở

kinh doanh hàng hoá, dịch vụ không thuộc đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng sử

dụng hoá đơn thông thường. Giá bán hàng hoá, dịch vụ là giá thanh toán đã có thuế

giá trị gia tăng (đối với hàng hoá, dịch vụ chịu thuế ). Các cơ sở kinh doanh muốn sử dụng loại hoá đơn, chứng từ khác với mẫu quy định

chung phải đăng ký mẫu hoá đơn, chứng từ đó với Tổng cục Thuế và chỉ được sử

dụng khi có thông báo bằng văn bản. Trường hợp cơ sở kinh doanh trực tiếp bán lẻ hàng hoá cho người tiêu dùng, đối với

hàng hoá có giá bán dưới mức quy định phải lập hoá đơn bán hàng, nếu cơ sở không

lập hoá đơn bán hàng thì phải lập bản kê hàng bán lẻ theo mẫu bản kê cuả cơ quan

thuế để làm căn cứ tính thuế giá trị gia tăng; trường hợp người mua yêu cầu lập hoá

đơn bán hàng thì phải lập hoá đơn theo đúng quy định

IV. CHẾ ÐỘ MIỄN GIẢM THUẾ Top

Thuế giá trị gia tăng là một loại thuế gián thu do người tiêu dùng chịu, các cơ sở kinh doanh

chỉ là đơn vị nộp thuế thay cho người tiêu dùng hàng hoá, sử dụng dịch vụ. Vì vậy, Luật thuế giá

trị gia tăng không quy định thành một chương riêng về miễn, giảm thuế giá trị gia tăng như thuế

doanh thu. Tuy nhiên do đang áp dụng thuế doanh thu với 11 mức thuế suất sang thuế giá trị gia

tăng có 4 mức thuế suất, nên khi thực hiện Luật thuế giá trị gia tăng một số doanh nghiệp có thể

gặp khó khăn trong xử lý đầu ra trong thời gian đầu chuyển đổi từ thuế doanh thu sang thuế giá

trị gia tăng. Nhằm giúp các doanh nghiệp trong quá trình chuyển đổi chính sách thuế, ở phần tổ

chức thực hiện Luật thuế giá trị gia tăng có một đoạn quy định xét miễn giảm thuế đối với một số

trường hợp. Những trường hợp xét giảm thuế giá trị gia tăng được quy định cụ thể như sau:

Ðối với những cơ sở sản xuất, xây dựng, vận tải trong những năm đầu áp dụng thuế

giá trị gia tăng mà bị lỗ do số thuế giá trị gia tăng phải nộp lớn hơn số thuế tính theo

mức thuế doanh thu trước đây thì được xét giảm thuế giá trị gia tăng phải nộp.


Mức được xét giảm thuế giá trị gia tăng đối với từng cơ sở tương ứng với số lỗ do

nguyên nhân nêu trên, nhưng tối đa không vượt quá 50% số thuế phải nộp cuả hoạt

động sản xuất, xây dựng, vận tải cuả năm được xét giảm thuế.

Những cơ sở hoạt động sản xuất xây dựng, vận tải thuộc đối tượng được xét giảm thuế giá trị

gia tăng nếu có hoạt động kinh doanh ngành nghế khác thì việc xét giảm thuế giá trị gia tăng chỉ

thực hiện đối với các hoạt động sản xuất, xây dựng, vận tải.

Thời gian giảm thuế giá trị gia tăng được xét từng năm được tính theo năm dương

lịch và chỉ thực hiện trong thời gian ba năm đầu, kể từ năm 1999 là năm Luật thuế giá

trị gia tăng có hiệu lực thi hành.

Việc xét giảm thuế được căn cứ vào kết quả kinh doanh và quyết toán thuế cuả cơ sở kinh

doanh; đối với những cơ sở chưa có quyết toán mà dự toán năm phát sinh lỗ, để giảm bớt khó

khăn về tài chính cho cơ sở, cơ quan thuế xem xét, giải quyết cho tạm giảm thuế. Mức cho tạm

giảm được căn cứ vào dự toán năm và tình hình thực tế kinh doanh năm trước cuả cơ sở, nhưng

tối đa không quá 70% số dự tính được giảm theo luật định.

V. ÐĂNG KÝ, KÊ KHAI, NỘP THUẾ, QUYẾT TOÁN THUẾ, HOÀN THUẾ

1. Ðăng ký nộp thuế: Top

Cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng nộp thuế giá trị gia tăng kể cả các cơ sở trực thuộc phải

đăng ký nộp thuế giá trị gia tăng với cơ quan thuế trực tiếp quản lý theo hướng dẫn cuả cơ quan

thuế. Các tổng công ty, công ty và các cơ sở kinh doanh có các đơn vị chi nhánh trực thuộc đều

phải đăng ký nộp thuế giá trị gia tăng với cơ quan thuế nơi đóng trụ sở.

Việc đăng ký nộp thuế theo quy định này nhằm tránh bỏ sót các cơ sở kinh doanh, tránh việc

thu thuế trùng lắp giữa các cơ quan thuế đối với cùng một cơ sở kinh doanh và là cơ sở để cơ

quan thuế theo dõi, quản lý hoạt động kinh doanh cuả cơ sở kinh doanh .

Theo quy định, cơ sở kinh doanh mới thành lập, thời gian đăng ký nộp thuế giá trị gia tăng

chậm nhất là 10 ngày kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh ; trường hợp cơ

sở chưa được cấp giấy chứng nhận đăng ký kinh doanh nhưng có hoạt động kinh doanh, cơ sở

phải đăng ký nộp thuế trước khi kinh doanh. Trường hợp sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, giải thể,

phá sản hoặc thay đổi kinh doanh, cơ sở kinh doanh phải khai báo với cơ quan thuế chậm nhất là

năm ngày trước khi tiến hành các hoạt động trên.

2. Kê khai thuế: Top

Cơ sở kinh doanh phải kê khai thuê giá trị gia tăng từng tháng và nộp tờ kê khai thuế

cho cơ quan thuế trong 10 ngày đầu cuả tháng tiếp theo. Trong trường hợp không

phát sinh thuế đầu vào, thuế đầu ra, cơ sở kinh doanh vẫn phải kê khai và nộp tờ khai

thuế cho cơ quan thuế. Cơ sở kinh doanh phải kê khai đầy đủ, đúng mẫu tờ kê khai

thuế và chịu trách nhiệm về tính chính xác cuả việc kê khai.


Cơ sở kinh doanh, người nhập khẩu hàng hoá phải kê khai và nộp tờ khai thuế giá trị

gia tăng theo từng lần nhập khẩu cùng với việc kê khai thuế nhập khẩu với cơ quan

thu thuế nơi có cửa khẩu nhập hàng hoá. Cơ sở kinh doanh buôn chuyến phải kê khai và nộp thuế theo từng chuyến hàng với

cơ quan thuế nơi mua hàng trước khi vận chuyển hàng đi. Cơ sở kinh doanh nhiều loại hàng hoá, dịch vụ có mức thuế suất thuế giá trị gia tăng

khác nhau phải kê khai thuế giá trị gia tăng theo từng mức thuế suất quy định đối với

từng loại hàng hoá, dịch vụ; nếu cơ sở kinh doanh không xác định được theo từng

mức thuế suất thì phải tính và nộp thuế theo mức thuế suất cao nhất cuả hàng hoá,

dịch vụ mà cơ sở có sản xuất, kinh doanh.

3. Nộp thuế: Top

Thuế giá trị gia tăng nộp vào ngân sách nhà nước theo quy định sau:

Cơ sở kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng đầy đủ, đúng hạn vào ngân sách nhà nước

theo thông báo nộp thuế cuả cơ quan thuế. Thời hạn nộp thuế cuả tháng được ghi

trong thông báo chậm nhất không quá ngày 25 cuả tháng tiếp theo. Cơ sở kinh doanh, người nhập khẩu hàng hoá phải nộp thuế giá trị gia tăng theo từng

lần nhập khẩu. Thời hạn thông báo và thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng đối với hàng

nhập khẩu thực hiện theo thời hạn thông báo và thời hạn nộp thuế nhập khẩu. Trong kỳ tính thuế, cơ sở kinh doanh nộp thuế giá trị gia tăng theo phương pháp khấu

trừ thuế, nếu có số thuế đầu vào lớn hơn số thuế đầu ra thí được khấu trừ vào kỳ tính

thuế tiếp theo. Trong trường hợp cơ sở kinh doanh đầu tư mới tài sản cố định, có số

thuế đầu vào được khấu trừ lớn thì được khấu trừ dần hoặc được hoàn thuế theo quy

định cuả Chính phủ. Thuế giá trị gia tăng nộp vào ngân sách nhà nước bằng đồng Việt Nam .

4. Quyết toán thuế: Top

Cơ sở kinh doanh phải thực hiện quyết toán thuế hàng năm với cơ quan thuế. Năm quyết toán

thuế được tính theo năm dương lịch. Trong thời hạn 60 ngày, kể từ ngày kết thúc năm, cơ sở

kinh doanh phải nộp báo cáo quyết toán thuế cho cơ quan thuế và phải nộp đủ số thuế còn thiếu

vào ngân sách nhà nước trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày nộp báo cáo quyết toán, nuế nộp thừa

thì được trừ vào số thuế phải nộp kỳ tiếp theo.

Trong trường hợp cơ sở kinh doanh sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, giải thể, phá sản, cơ sở

kinh doanh cũng phải thực hiện quyết toán thuế với cơ quan thuế trong thời hạn 45 ngày, kể từ

ngày có quyết định trên.

5. Hoàn thuế: Top

Việc hoàn thuế giá trị gia tăng đã nộp được quy định như sau:

Cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế được xét

hoàn thuế hàng quý nếu số thuế đầu vào được khấu trừ cuả các tháng trong quý


thường xuyên lớn hơn số thuế đầu ra phát sinh các tháng trong quý. Những cơ sở kinh

doanh xuất khẩu mặt hàng theo thời vụ hoặc theo từng kỳ với số lượng hàng lớn, nếu

phát sinh số thuế giá trị gia tăng đầu vào cuả hàng hoá xuất khẩu lớn thì được xét

hoàn thuế giá trị gia tăng từng kỳ. Cơ sở kinh doanh thuộc đối tượng nộp thuế theo phương pháp khấu trừ thuế, có đầu

tư, mua sắm tài sản cố định, nuế số thuế giá trị gia tăng đầu vào cuả tài sản cố định

được khấu trừ lớn thì được xét giải quyết hoàn thuế đầu vào cuả tài sản cố định như

sau:

· Ðối với cơ sở sản xuất kinh doanh đầu tư mới, đã đăng ký nộp thuế với cơ quan thuế

nhưng chưa phát sinh thuế đầu ra, nuế thời gian đầu tư từ một năm trở lên được xét hoàn thuế

đầu vào theo từng năm. Trường hợp cơ sở có số thuế giá trị gia tăng đầu vào cuả tài sản đầu

tư được hoàn lớn thì được xét hoàn thuế từng quý.

· Ðối với cơ sở kinh doanh đầu tư mở rộng, đầu tư chiều sâu nếu số thuế đầu vào cuả tài sản

đầu tư đã tính khấu trừ sau ba tháng mà số thuế chưa được khấu trừ vẫn còn lớn hơn số thuế

đã được khấu trừ thì được xét hoàn lại số thuế chưa được khấu trừ.

Cơ sở kinh doanh quyết toán thuế khi sáp nhập, hợp nhất, chia, tách, giải thể, phá sản

có số thuế nộp thừa. Cơ sở kinh doanh có quyết định xử lý hoàn thuế cuả cơ quan có thẩm quyền theo quy

định cuả pháp luật.

Ðể giải quyết hoàn thuế, cơ sở kinh doanh phải gửi đơn đề nghị kèm theo hồ sơ xin hoàn thuế

tới cơ quan quản lý thu thuế cơ sở. Cơ quan thuế có trách nhiệm kiểm tra xác định số thuế hoàn

trả và thực hiện hoàn trả thuế hoặc đề nghị cơ quan có thẩm quyền hoàn trả thuế cho cơ sở theo

thẩm quyền quy định.

6. Quản lý nhà nƣớc về thuế: Top

6.1.Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm cuả cơ quan thuế:

Hướng dẫn các cơ sở kinh doanh đã đăng ký kinh doanh thực hiện chế độ đăng ký, kê

khai, nộp thuế giá trị gia tăng theo đúng quy định cuả Luật thuế giá trị gia tăng. Thông báo cho cơ sở kinh doanh về số thuế phải nộp và thời hạn nộp thuế theo đúng

quy định. Thông báo nộp thuế phải gửi tới đối tượng nộp thuế trước ngày phải nộp

ghi trên thông báo chậm nhất là 3 ngày, thời hạn nộp thuế cuả tháng chậm nhất không

quá ngày 25 cuả tháng tiếp sau. Nếu quá thời hạn nộp thuế ghi trên thông báo mà cơ

sở kinh doanh chưa nộp thì tiếp tục ra thông báo về số thuế phải nộp và số tiền phạt

chậm nộp theo quy định. Nếu cơ sở kinh doanh vẫn không nộp đủ số thuế, số tiền

phạt theo thông báo thì có quyền áp dụng các biện pháp xử lý theo quy định cuả pháp

luật để thu đủ số thuế, số tiền phạt; nếu đã thực hiện các biện pháp xử lý trên mà cơ

sở kinh doanh vẫn không nộp đủ số thuế, số tiền phạt thì chuyển hồ sơ sang cơ quan

nhà nước có thẩm quyền để xử lý theo quy định cuả pháp luật. Kiểm tra, thanh tra việc kê khai, nộp thuế, quyết toán thuế cuả cơ sở kinh doanh, bảo

đảm thực hiện đúng quy định cuả pháp luật.


Xử lý vi phạm hành chính về thuế và giải quyết khiếu nại về thuế. Yêu cầu các đối tượng nộp thuế cung cấp sổ kế toán, hoá đơn, chứng từ và hồ sơ tài

liệu khác có liên quan tới việc tính thuế, nộp thuế; yêu cầu các tổ chức tín dụng, ngân

hàng và các tổ chức, cá nhân có liên quan khác cung cấp các tài liệu có liên quan đến

việc tính thuế và nộp thuế. Lưu giữ và sử dụng số liệu, tài liệu mà cơ sở kinh doanh và các đối tượng khác cung

cấp theo chế độ quy định.

6.2 Xử lý vi phạm về thuế:

Ðối tượng nộp thuế vi phạm Luật thuế giá trị gia tăng thì bị xử lý như sau:

Không thực hiện đúng những quy định về đăng ký, kê khai, nộp thuế, quyết toán thuế,

chế độ kế toán và lưu giữ chứng từ, hoá đơn theo quy định tại các điều 11, 12, 13, 14

và 15 cuả Luật thuế giá trị gia tăng thì tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý

vi phạm hành chính về thuế. Nộp chậm tiền thuế, tiền phạt so với ngày quy định phải nộp hoặc quy định xử lý về

thuế thì ngoài việc nộp đủ số thuế, số tiền phạt, mỗi ngày nộp chậm còn phải nộp phạt

bằng 0,1% (một phần nghìn) số tiền chậm nộp. Khai man thuế, trốn thuê ỳthì ngoài việc phải nộp đủ số thuế theo quy định cuả Luật

này, tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm còn bị phạt tiền từ một đến năm lần số tiền

gian lận; trốn thuế với số lượng lớn hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về thuế

mà còn vi phạm hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng khác thì bị truy cứu trách

nhiệm hình sự theo quy định cuả pháp luật. Không nộp thuế, nộp phạt theo thông báo hoặc quyết định xử lý về thuế thì bị xử lý

như sau:

· Trích tiền gửi cuả đối tượng nộp thuế tại Ngân hàng, kho bạc, tổ chức tín dụng để nộp thuế,

nộp phạt.

· Giữ hàng hoá, tang vật để bảo đảm thu đủ số thuế, số tiền phạt.

· Kê biên tài sản theo quy định cuả pháp luật để bảo đảm thu đủ số thuế, số tiền phạt cò

thiếu.

6.3. Giải quyết khiếu nại về thuế:

Cơ quan thuế khi nhận được khiếu nại về thuế phải xem xét giải quyết trong thời hạn

15 ngày, kể từ ngày nhận được khiếu nại, đối với những vụ việc phức tạp thì thời hạn

đó có thể kéo dài ngưng không được quá 30 ngày; nếu vụ việc không thuộc thẩm

quyền giải quyết cuả mình thì phải chuyển hồ sơ hoặc báo cáo cơ quan có thẩm quyền

giải quyết và thông báo cho người khiếu nại biết trong thời hạn 10 ngày, kể từ ngày

nhận được khiếu nại. Cơ quan thuế nhận khiếu nại có quyền yêu cầu người khiếu nại cung cấp các hồ sơ,

tài liệu liên quan đến việc khiếu nại; nếu người khiếu nại từ chối cung cấp hồ sơ, tài

liệu thì có quyền từ chối xem xét giải quyết khiếu nại.


Cơ quan thuế phải hoàn trả số tiền thuế, số tiền phạt thu không đúng cho đối tượng

nộp thuế trong thời hạn 15 ngày, kể từ ngày nhận được quyết định cuả cơ quan thuế

cấp trên hoặc cơ quan có thẩm quyền theo quy định cuả pháp luật. Nếu phát hiện và kết luận có sự khai man, trốn thuế và có sự nhầm lẫn về thuế, cơ

quan thuế có trách nhiệm truy thu tiền thuế, tiền phạt hoặc hoàn trả tiền thuế trong

thời hạn 5 năm trở về trước, kể từ ngày kiểm tra có sự khai man, trốn thuế hoặc nhầm

lẫn về thuế. Trường hợp cơ sở kinh doanh không đăng ký kê khai, nộp thuế thì thời

hạn truy thu tiền thuế, tiền phạt kể từ khi cơ sở kinh doanh bắt đầu hoạt động. Thủ trưởng cơ quan thuế cấp trên có trách nhiệm giải quyết các khiếu nại về thuế cuả

đối tượng nộp thuế đối với cơ quan thuế cấp dưới.

VI. THUẾ GIÁ TRỊ GIA TĂNG ÐỐI VỚI HÀNG HOÁ XUẤT KHẨU, NHẬP

KHẨU

1. Ðối tƣợng chịu thuế và nộp thuế giá trị gia tăng ở khâu nhập khẩu: Top

1.1 Ðối tượng chịu thuế giá trị gia tăng ở khâu nhập khẩu:

Ðối với hàng hoá nhập khẩu, đối tượng chịu thuế giá trị gia tăng là hàng hoá nhập khẩu dùng

cho sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng ở Việt Nam được phép nhập khẩu qua biên giới Việt Nam

hoặc từ khu chế xuất nhập khẩu vào thị trường nội địa, trừ các đối tượng không thuộc diện chịu

thuế giá trị gia tăng theo quy định cuả pháp luật .

1.2 Ðối tượng không thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng ở khâu nhập khẩu:

Hàng viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại bao gồm: hàng viện trợ cuả các tổ

chức quốc tế, Nhà nước, Chính phủ, Hiệp hội, tổ chức phi Chính phủ nước ngoài viện

trợ cho Chính phủ Việt Nam hoặc cho các tổ chức, đoàn thể, hiệp hội cuả Việt Nam.

Hàng viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại phải có đầy đủ các giấy tờ để xuất trình với

hải quan như sau:

- Giấy xác nhận hàng viện trợ cuả cơ quan có thẩm quyền, ghi rõ cơ quan, tổ chức viện trợ là

hàng viện trợ nhân đạo, viện trợ không hoàn lại.

- Các giấy tờ khác có liên quan đến việc tiếp nhận lô hàng như quy định đối với hàng hoá nhập

khẩu.

Quà tặng cho các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị xã hội, tổ

chức xã hội, tổ chức xã hội-nghề nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân. Ðồ dùng cuả các tổ chức, cá nhân nước ngoài theo tiêu chuẩn miễn trừ ngoại giao,

hàng mang theo người theo tiêu chuẩn hành lý miễn thuế, hàng là đồ dùng cuả người

Việt Nam định cư ở nước ngoài khi về nước mang theo. Hàng chuyển khẩu quá cảnh, mượn đường qua Việt Nam, hàng tạm nhập khẩu, tái

xuất khẩu; hàng tạm xuất khẩu, tái nhập khẩu. Càc loại nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất hàng hoá xuất khẩu, gia công hàng xuất

khẩu theo hợp đồng sản xuất gia công với nước ngoài.


Hàng hóa, dịch vụ cung cấp cho các đối tượng và trường hợp sau không chịu thuế giá

trị gia tăng ở khâu nhập khẩu: Hàng hoá nhập khẩu cung ứng trực tiếp cho tàu biển,

máy bay, tàu hoả, phương tiện vận tải khác từ Việt Nam đi nước ngoài và từ nước

ngoài đến (qua) Việt Nam để đi tiếp đến nước ngoài như cung ứng xăng, dầu, nước và

các loại thực phẩm, bao gồm cả suất ăn phục vụ hành khách, cung ứng các dịch vụ

sửa chữa, làm vệ sinh phương tiện vận tải quốc tế hoạt động vận chuyển hàng hoá,

hành lý, hành khách từ Việt Nam đi nước ngoài và từ nước ngoài đến Việt Nam. Các loại hàng hoá xuất khẩu để bán miễn thuế tại các cửa hàng miễn thuế, tại các sân

bay, bến cảng, nhà ga quốc tế và các cửa khẩu biên giới. Vàng nhập khẩu dạng thỏi, miếng và các loại vàng chưa chế tác thành sản phẩm, mỹ

nghệ đồ trang sức hay sản phẩm khác. Các loại thiết bị máy móc, phương tiện vận tải chuyên dùng thuộc loại trong nước

chưa sản xuất được mà cơ sở có dự án đầu tư nhập khẩu để làm tài sản cố định theo

dự án đó.Trường hợp cơ sở nhập khẩu dây chuyền thiết bị máy móc đồng bộ thuộc

diện không chịu thuế giá trị gia tăng nhưng trong dây chuyền đồng bộ đó có cả loại

thiết bị máy móc trong nước đã sản xuất được thì cũng không tính thuế giá trị gia tăng

cho cả dây chuyền thiết bị máy móc đó. Vũ khí, khí tài chuyên dùng nhập khẩu phục vụ quốc phòng, an ninh do Bộ Quốc

phòng, Bộ Công an xác định cụ thể danh mục và trao đổi, thống nhất với Bộ Tài

chính và được Bộ Tài chính xác nhận bằng văn bản. Chuyển giao công nghệ được xác định theo quy định tại chương III"Chuyển giao

công nghệ" cuả Bộ Luật Dân sự nước Cộng hoà xã hội chủ nghiã Việt Nam và các

văn bản hướng dẫn thi hành. Ðối với những hợp đồng chuyển giao công nghệ có kèm

theo máy móc, thiết bị thì việc không thu thuế chỉ thực hiện đối với phần giá trị công

nghệ được chuyển giao. Hàng hoá nhập khẩu thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt ở khâu nhập khẩu thì

không phải chịu thuế giá trị gia tăng. Sản phẩm nhập khẩu là tài nguyên khoáng sản khai thác chưa chế biến thành sản

phẩm khác như: dầu thô, than đá, đá phiến, cát, đất hiếm,đá quý,quặng man-gan,

quặng thiếc, quặng sắt, quặng crommit, quặng emenhit, quặng apatit.

1.3 Ðối tượng nộp thuế giá trị gia tăng đối với hàng nhập khẩu:

Là các tổ chức, cá nhân hoạt động kinh doanh nhập khẩu hàng hoá, dịch vụ chịu thuế ở Việt

Nam không phân biệt ngành nghề, hình thức tổ chức kinh doanh và các tổ chức cá nhân khác có

nhập khẩu hàng hoá chịu thuế.

2. Căn cứ tính thuế đối với hàng hoá nhập khẩu: Top

Căn cứ tính thuế giá trị gia tăng đối với hàng hoá nhập khẩu là giá tính thuế và thuế suất.

2.1 Giá tính thuế:

Giá tính thuế giá trị gia tăng đối với hàng hoá nhập khẩu là giá nhập khẩu tại cửa khẩu cộng

với thuế nhập khẩu.


Trường hợp hàng hoá nhập khẩu được miễn thuế nhập khẩu hoàn toàn thì giá tính thuế giá trị

gia tăng hàng nhập khẩu là giá xác định để tính thuế nhập khẩu.

Trường hợp hàng hoá nhập khẩu được miễn một phần thuế nhập khẩu thì giá tính thuế giá trị

gia tăng là giá tính thuế được xác định như đã xác định giá tính thuế nhập khẩu và cộng với phần

thuế nhập khẩu phải nộp (sau khi đã trứ phần được giảm thuế nhập khẩu).

2.2.Thuế suất:

Theo quy định tại Ðiều 8 Luật thuế giá trị gia tăng và các văn bản hướng dẩn thi hành.

3. Phƣơng pháp tính thuế giá trị gia tăng đối với hàng hoá nhập khẩu: Top

Trị giá hàng hoá nhập khẩu để tính thuế nhập khẩu đồng thời được sử dụng để tính thuế giá trị

gia tăng. Trong lô hàng có trường hợp các mặt hàng có thuế suất giá trị gia tăng khác nhau phải

tính thuế giá trị gia tăng riêng cho từng mặt hàng, sau đó tổng hợp lại tổng số thuế giá trị gia tăng

cho cả lô hàng.

Trình tự tính thuế giá trị gia tăng như sau:

Bước1: Xác định những mặt hàng nhập khẩu chịu thuế giá trị gia tăng để tính thuế nhập

khẩu trước làm căn cứ tính thuế giá trị gia tăng. Cụ thể các trường hợp:

Cả lô hàng nhập khẩu vừa chịu thuế nhập khẩu vừa chịu thuế giá trị gia tăng: tính

thuế nhập khẩu trước, sau đó có căn cứ tính thuế giá trị gia tăng theo công thức trên. Lô hàng nhập khẩu chỉ có một số mặt hàng chịu thuế giá trị gia tăng: tính thuế nhập

khẩu cho cả lô hàng sau đó tính giá tính thuế giá trị gia tăng những mặt hàng chịu

thuế giá trị gia tăng và tính thuế giá trị gia tăng đối với những mặt hàng đó. Cả lô hàng nhập khẩu có những mặt hàng được miễn giảm thuế nhập khẩu nhưng

thuế giá trị gia tăng không được miễn giảm thì giá tính thuế giá trị gia tăng bao gồm

cả thuế nhập khẩu.

Những mặt hàng nhập khẩu chịu thuế tiêu thụ đặc biệt thị không chịu thuế giá trị gia tăng.

Bước 2: Tính thuế giá trị gia tăng:

Xác định giá tính thuế hàng hoá nhập khẩu chịu tuế giá trị gia tăng. Xác định chính xác số thuế nhập khẩu phải nộp cuả hàng hoá chịu tuế giá trị gia tăng. Xác định thuế suất thuế giá trị gia tăng áp dụng cho mặt hàng đó. Tính thuế giá trị gia tăng theo công thức.


Bước 3: Thông báo thuế và thời gian tính thuế:

Thời gian tính thuế giá trị gia tăng và thông báo thuế như quy định đối với thuế xuất

nhập khẩu. Trong thông báo thuế phải ghi rõ số tiền thuế phải nộp cuả từng loại thuế và thời hạn

nộp thuế.

4. Khai báo hải quan và nộp thuế giá trị gia tăng hàng hoá nhập khẩu: Top

Cơ sở kinh doanh, người nhập khẩu hàng hoá chịu thuế giá trị gia tăng phải kê khai

và nộp thuế giá trị gia tăng theo từng lần nhập khẩu cùng với việc kê khai thuế nhập

khẩu với cơ quan hải quan thu thuế nhập khẩu. Tờ khai hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu và các loại giấy tờ sử dụng khi khai báo hải

quan thực hiện như quy định trong Luật thuế xuất nhập khẩu và các quy định cuả

ngành hải quan. Những hàng hoá nhập khẩu không thuộc diện chịu thuế giá trị gia tăng, người nhập

khẩu phải trình nộp các loại giấy tờ chứng minh. Thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng được quy định như thời hạn nộp thuế xuất khẩu,

nhập khẩu. Ðối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu theo đường xuất nhập cảnh, phi mậu dịch,

nhập khẩu qua biên giới đất liền không thuộc diện xuất khẩu, nhập khẩu chính ngạch,

hàng nhập khẩu là hàng tiêu dùng phải nộp thuế giá trị gia tăng ngay khi nhập khẩu. Thuế giá trị gia tăng nộp vào ngân sách nhà nước bằng đồng Việt Nam.

THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT

I. KHÁI NIỆM - TẦM QUAN TRỌNG CỦA THUẾ TIÊU THỤ ĐẶC BIỆT


Thuế tiêu thụ đặc biệt là một loại thuế gián thu, đánh vào một số hàng hóa, dịch vụ thuộc đối

tượng chịu thuế theo qui định của luật thuế tiêu thụ đặc biệt. Thuế được cấu thành trong giá cả

hàng hóa, dịch vụ và do người tiêu dùng chịu khi mua hàng hóa, sử dụng dịch vụ.

Tuy nhiên, việc quy định các hàng hóa, dịch vụ nào thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc

biệt còn tùy thuộc vào chính sách điều tiết của tỉìng nỉồùc xuỏỳt phạt tỉì nhỉỵng khờa cảnh kinh

tế, xaỵ họỹi nhỉ: chính sách õióưu tióỳt, hỉồùng dỏựn sản xuất tiêu dùng của Nh nước; õỉồìng

lọỳi phỏn phọỳi thu nhập quọỳc dỏn; phong tục và tập quán tiêu dùng của một số loại hàng hóa,

dịch vụ trong từng giai đoạn phát triển kinh tế-xã hội cụ thể.

Thuế tiêu thụ đặc biệt được áp dụng phổ biến ở các nước trên thế giới với những tên gọi

khác nhau: chẳng hạn ở Pháp gọi là thuế tiêu dùng đặc biệt,ở Thụy Ðiển gọi là thuế đặc biệt; ở

nước ta, tiền thân của thuế tiêu thụ đặc biệt hiện hành là thuế hàng hóa được ban hành năm 1951.

Ðến năm 1990 Bộ tài chính soạn thảo dự án luật thuế mới, đổi thuật ngữ thuế hàng hóa thành

thuế tiêu thụ đặc biệt và được Quốc hội thông qua ngày 30- 6- 1990. Sau đó được sửa đổi bổ

sung tại kỳ họp thứ 3 Quốc hội khóa 9 và thông qua ngày 5- 7 -1993. Ðến tháng 10- 1995 Luật

thuế tiêu thụ đặc biệt lại được sửa đổi, bổ sung lần nữa. Ðể phát huy vai trò của luật thuế tiêu thụ


đặc biệt trong điều tiết sản xuất, tiêu dùng xã hội, điều tiết thu nhập của người tiêu dùng cho

ngân sách nhà nước một cách hợp lý, tăng cường quản lý sản xuất kinh doanh đối với một số

hàng hóa, dịch vụ; ngày 20- 5- 1998 Quốc hội đã thông qua Luật thuế tiêu thụ đặc biệt và có hiệu

lực thi hành kể từ ngày 1- 1- 1999 thay thế Luật thuế tiêu thụ đặc biệt năm 1990 và hai đạo luật

sửa đổi, bổ sung ban hành năm 1993 và năm 1995.

2. Ðặc điểm của thuế tiêu thụ đặc biệt Top

Là một loại thuộc tiêu dùng, song thuế tiêu thụ đặc biệt có những đặc điểm giống như sau :

- Các loại hàng hóa, dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt được pháp luật thuế các nước qui

định hầu như giống nhau gồm : rượu, bia, thuốc lá, xe ô tô, xăng...; kinh doanh cá cược, đua

ngựa, đua xe, sòng bạc...

- Mức thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt được pháp luật thuế các nước quy định rất cao vì

thuế đánh vào một số hàng hóa dịch vụ mang tính chất xa xỉ, chưa thật cần thiết cho nhu cầu

thiết yếu hàng ngày của con người và có ảnh hưởng đến sức khỏe của nhiều người trong xã hội.

- Cách thu thuế tiêu thụ đặc biệt ở các nước cũng giống nhau, tức là nhà nước chỉ thu một lần ở

khâu sản xuất, nhập khẩu hàng hóa hay kinh doanh các dịch vụ thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc

biệt.

-Thuóỳ tióu thủ õàỷc bióỷt laì thuóỳ bọứ sung cho thuóỳ tióu duìng nhàịm laìm giaím tờnh chỏỳt

luỵy thoại cuía chụng.

- Danh mục hàng hóa, dịch vụ chởu thuóỳ khọng nhióưu vaì thay õọứi tuìy thuọỹc vaìo õióưu

kióỷn phạt trióứn kinh tóỳ xaỵ họỹi vaì mỉùc sọỳng cuía dỏn cỉ.

3. Tầm quan trọng của thuế tiêu thụ đặc biệt: Top

Xuất phát từ đặc điểm chung đã được trình bày ở phần trên, do đó thuế tiêu thụ đặc biệt có

tầm quan trọng như sau:

- Thông qua chế độ thu thuế tiêu thụ đặc biệt, nhà nước động viên một phần thu nhập đáng

kể của người tiêu dùng vào ngân sách nhà nước.

- Thuế tiêu thụ đặc biệt là công cụ rất quan trọng để nhà nước thực hiện chức năng hướng

dẩn sản xuất và điều tiết tiêu dùng xã hội.

- Thuế tiêu thụ đặc biệt cũng là công cụ để nhà nước điều tiết thu nhập của người tiêu

dùng vào ngân sách nhà nước một cách công bằng hợp lý: ai tiêu dùng nhiều các hàng hóa, dịch

vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt thì nộp thuế nhiều hơn người tiêu dùng ít hoặc không phải nộp thuế

nếu không tiêu dùng các hàng hóa, dịch vụ đó.

- Việc ban hành Luật thuế tiêu thụ đặc biệt để điều chỉnh việc sản xuất, kinh doanh,lưu

thông và tiêu dùng một số hàng hóa, dịch vụ mang tính chất xa xỉ, chưa thật cần thiết cho nhu


cầu xã hội thể hiện sự tăng cường quản lý, kiểm soát của nhà nước một cách tập trung, chặt chẽ

đối với các loại hàng hóa, dịch vụ này.

4. Mối liên hệ giữa thuế tiêu thụ đặc biệt với các loại thuế khác trong

quá trình lƣu thông hàng hóa, thực hiện dịch vủ (chủ yếu là thuế giá trị gia tăng,

thuế xuất khẩu, nhập khẩu ) :

Top

Các loại hàng hóa, dịch vụ thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt không phải chịu thuế giá

trị gia tăng đối với số lượng hàng hóa, dịch vụ đã kê khai nộp thuế tiêu thụ đặc biệt. Chẳng hạn,

cơ sở trực tiếp sản xuất khi bán ra những mặt hàng thuộc diện chiụ thuế tiêu thụ đặc biệt thì cơ

sở này chỉ kê khai nộp thuế tiêu thụ đặc biệt mà không phải kê khai nộp thuế giá trị gia tăng đối

với số hàng hoá đã chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.

Trường hợp cơ sở sản xuất có tổ chức chi nhánh, cửa hàng tiêu thụ sản phẩm trực thuộc thì

cơ sở sàn xuất phải kê khai và nộp thuế tiêu thụ đặc biệt tại nơi sản xuất. Các chi nhánh, cửa

hàng tiêu thụ sản phẩm phải kê khai nộp thuế giá trị gia tăng theo thuế suất đối với hoạt động

kinh doanh thương nghiệp.

Các hàng hóa, dịch vụ đã chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, khi lưu thông trên thị trường,

tức là được chuyển qua khâu thương nghiệp thì các cơ sở kinh doanh các mặt hàng này không

phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt nhưng phải nộp thuế giá trị gia tăng theo biểu thuế ngành kinh

doanh thương nghiệp.

Cơ sở nhập khẩu các mặt hàng thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp thuế tiêu thụ

đặc biệt cùng với thuế nhập khẩu theo từng lần nhập khẩu, khi bán hàng hóa này thì cơ sở phải

nộp thuế giá trị gia tăng.

II. ÐỐI TƢỢNG CHỊU THUẾ Và NỘP THUẾ TIÊU THỤ ÐẶC BIỆT


Các hàng hóa được phép nhập khẩu, sản xuất và các hoạt động dịch vụ thuộc phạm vi điều

chỉnh của luật thuế tiêu thụ đặc biệt là đối tượng chịu thuế tiệu thụ đặc biệt.

2. Những đối tƣợng chịu thuế theo Luật hiện hành: Top

Theo điều 1 Luật thuế tiêu thụ đặc biệt được Quốc hội thông qua ngày 20- 5- 1998 và có

hiệu lực thi hành từ ngày 1- 1- 1999, đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt bao gồm:

- Hàng hóa sản xuất trong nước:

. Thuốc lá điếu, xì gà.

. Rượu các loại.

. Bia các loại.


. Bài lá.

. Vàng mã, hàng mã.

- Hàng hóa nhập khẩu :

. Ô tô dưới 24 chỗ ngồi.

. Xăng các lọai, náp - ta (naphtha), chế phẩm tái hợp (reformade comonent) và các chế

phẩm khác để pha chế xăng.

. Máy điều hoà nhiệt độ có công suất từ 90. 000 BTU trở xuống.

- Hoạt động kinh doanh dịch vụ:

. Kinh doanh vũ trường, mát-xa, ka-ra-ô-kê.

. Kinh doanh ca-si-nô, trò chơi bằng máy giắc-pót (jackpot)

. Kinh doanh vé đặt cược, đua ngựa, đua xe.

. Kinh doanh gôn (golf) : bán thẻ hội viên, vé chơi gôn.

3.Những đối tƣợng không chịu thuế: Top

Hàng hóa thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nếu xuất khẩu, nhập khẩu không phải nộp

thuế tiêu thụ đặc biệt trong các trường hợp sau:

- Hàng hóa do các cơ sở sản xuất, gia công trực tiếp xuất khấu .

- Hàng hóa do cơ sở sản xuất bán hoặc ủy thác cho các cơ sở kinh doanh trực tiếp xuất

khẩu theo hợp đồng kinh tế và giấy phép xuất khẩu. Trường hợp cơ sở kinh doanh xuất khẩu

mua hàng thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt cuả cơ sở sản xuất để xuất khẩu, nhưng không

xuất khẩu mà đem bán trong nước thì ngoài việc nộp thuế giá trị gia tăng theo hoạt động kinh

doanh thương nghiệp, cơ sở còn phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt .

- Hàng viện trợ không hoàn lại, viện trợ nhân đạo; quà tặng cho các cơ quan nhà nước, tổ

chức chính trị, tổ chức chính trị- xã hội, tổ chức xã hội-nghề nghiệp, đơn vị vũ trang nhân dân;

đồ dùng của các tổ chức cá nhân nước ngoài theo tiêu chuẩn miễn trừ ngoại giao; hàng mang

theo người trong tiêu chuẩn hành lý miễn thuế.

- Hàng hóa chuyển khẩu,vận chuyển quá cảnh, mượn đường qua cửa khẩu biên giới Việt

Nam trên cơ sở hiệp định đã kí kết giữa hai chính phủ hoặc ngành, điạ phương được Thủ tướng

Chính phủ cho phép và đã làm đầy đủ thủ tục hải quan.


- Hàng tạm nhập khẩu, tái xuất khẩu và tạm xuất khẩu, tái nhập khẩu kể cả hàng dự hội chợ

triển lãm trong thời hạn chưa phải nộp thuế theo quy định thì không phải nộp thuế tiêu thụ đặc

biệt tương ứng với số hàng thực tái xuất khẩu,tái nhập khẩu. Nếu quá thời hạn trên thì phải nộp

thuế tiêu thụ đặc biệt cho số lượng hàng hoá đó và được hoàn lại thuế tiêu thụ đặc biệt tương ứng

với số hàng hoá thực tái xuất khẩu,tái nhập khẩu.

- Hàng hoá là vật tư nhập khẩu thuộc diện chiụ thuế tiêu thụ đặc biệt dùng để sản xuất hàng

xuất khẩu, nếu thực tế có hàng xuất khẩu trong thời hạn 90 ngày thì không phải nộp thuế tiêu thụ

đặc biệt đối với số vật tư, nguyên liệu nhập khẩu tương ứng với số hàng thực tế xuất khẩu. Nếu

quá thời hạn 90 ngày thì phải nộp thuế tiêu thụ đặc biệt. Khi có hàng thực tế xuất khẩu thì sẽ

được hoàn lại số thuế tiêu thụ đặc biệt đã nộp cho số vật tư, nguyên liệu tương ứng với số hàng

thực tế xuất khẩu.

- Hàng nhập khẩu để bán miễn thuế theo chế độ quy định.

Trường hợp các cơ sở sản xuất mặt hàng thuộc diện chiụ thuế tiêu thụ đặc biệt bằng

nguyên liệu đã nộp thuế tiêu thụ đặc biệt thì khi kê khai nộp thuế tiêu thụ đặc biệt ở khâu sản

xuất,các cơ sở này được khấu trừ số thuế tiêu thụ đặc biệt đã nộp đối với phần nguyên liệu nếu

có chứng từ hợp pháp.

4. Đối tƣợng nộp thuế tiêu thụ đặc biệt: Top

Là các tổ chức, cá nhân thuộc mọi thành phần kinh tế, đoàn thể xã hội; các doanh nghiệp

thành lập và hoạt động theo luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam có nhập khẩu, sản xuất hàng

hoá hay kinh doanh các dịch vụ thuộc đối tượng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt.


1. Căn cứ tính thuế: Top

Căn cứ tính thuế đối với hàng hóa thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt là: số lượng hàng

hóạ chịu thuế, giá tính thuế và thuế suất.

1.1 Số lượng hàng hóa:

- Ðối với hàng hóa sản xuất trong nước: số lượng hàng hoá chiụ thuế là số lượng, trọng

lượng hàng hóa xuất ra để bán, trao đổi, biếu tặng hoặc tiêu dùng nội bộ của cơ sở.

- Ðối với hàng nhập khẩu: số lượng hàng hoá chiụ thuế là số lượng, trọng lượng ghi trên tờ

khai hàng hóa nhập khẩu của các tổ chức, cá nhân có hàng nhập khẩu.

1. 2 Giá tính thuế:

- Ðối với hàng hóa sản xuất trong nước :giá tính thuế là giá do cơ sở sản xuất bán ra tại

nơi sản xuất chưa tính thuế tiêu thụ đặc biệt.

Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt được xác định theo công thức:


Giá tính thuế = Giá bán hàng : ( 1 + Thuế suất )

Ví dụ: Giá bán thực tế tại nơi sản xuất của 1 lít bia hơi là 3000 đồng; thuế suất của

mặt hàng bia hơi là 50%.

Ta tính được giá tính thuế của một lít bia hơi là:

3000 :(1+50%) = 2000 đồng

- Ðối với hàng gia công, hàng đem biếu tặng, hàng tiêu dùng nội bộ: giá tính thuế là giá

tính thuế của mặt hàng cùng loại hoặc của mặt hàng tương đương tại cùng thời điểm giao hàng

hoặc phát sinh các hoạt động này.

- Ðối với cơ sở sản xuất nộp thuế trên cơ sở khóan số lượng hàng hóa sản xuất, tiêu thụ thì

cơ quan thuế cấp tỉnh, thành phố căn cứ vào giá cả thị trường để xác định giá bán và giá tính

thuế.

- Ðối với hàng nhập khẩu: giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt là giá tính thuế nhập khẩu + thuế

nhập khẩu. Ðối với các trường hợp hàng nhập khẩu được miễn, giảm thuế nhập khẩu thì giá tính

thuế tiêu thụ đặc biệt đối với các mặt hàng này vẫn gồm có cả thuế nhập khẩu.

- Ðối với dịch vụ, giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt là giá cung ứng dịch vụ chưa có thuế tiêu

thụ đặc biệt.

- Ðối với rượu sản xuất trong nước, kinh doanh ca-si-nô, trò chơi bằng máy giắc-pót, kinh

doanh golf, giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt do chính phủ quy định.

Giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt đối với hàng hoá, dịch vụ theo quy định cuả pháp luật còn

bao gồm cả khoản thu thêm mà cơ sở được hưởng .

- Trường hợp cơ sở sản xuất, kinh doanh có mua ,bán hàng hoá, dịch vụ bằng ngoại tệ thì

phải quy đổi ra đồng Việt Nam theo tỷ giá do Ngân hàng nhà nước Việt Nam công bố tại thời

điểm phát sinh doanh số để xác định giá tính thuế tiêu thụ đặc biệt.

1.3 Thuế suất:

Thuế suất thuế tiêu thụ đặc biệt áp dụng có tính chất phân biệt giữa các nhóm hàng

hoá,dịch vụ và giữa các hàng hoá, dịch vụ trong cùng một nhóm nhằm thực hiện chính sách điều

tiết sản sản xuất và hướng dẫn tiêu dùng xã hội cuả nhà nước và được quy định cụ thể tại biểu

thuế tiêu thụ đặc biệt như sau:

STT

Hàng hóa, dịch vụ

Thuế

suất (%)

I Hàng hoá:


1

2

3

4

5

6

Thuốc lá điếu, xì gà

a. Thuốc lá điếu có đầu lọc sản xuất chủ yếu bằng nguyên liệu nhập

khẩu, xì gà.

b. Thuốc lá điếu có đầu lọc sản xuất chủ yếu bẳng nguyên liệu trong

nước.

c. Thuốc lá điếu không có đầu lọc.

Rƣợu:

a. Rượu trên 40(

b. Rượu từ 30( đến 40(

c. Rượu từ 20( đến 30(

d. Rượu dưới 20(, kể cả rượu chế biến từ hoa cả.

e. Rượu thuốc.

Bia

a. Bia chai, bia tươi.

b. Bia hộp.

c. Bia hơi.

Ô tô

a. Ô tô từ 5 chỗ ngồi trở xuống.

b. Ô tô từ 6 đến 15 chổ ngồi.

c. Ô tô từ 6 đến dưới 24 chổ ngồi.

Xăng các loại, nap ta (naphtha), chế phẩm tái hợp (refomade component) và

các chế phẩm khác để pha chế xăng.

Ðiều hoà nhiệt độ công suất từ 90.000 BTU trở xuống.

Bài lá

65

45

25

70

55

25

20

15

75

65

50

10

60

30

15

20

30


7

8

II

1

2

3

4

Vàng mã, hàng mã.

Dịch vụ

Kinh doanh vũ trường, mát-xa,ka-ra-ô-kê.

Kinh doanh ca-si-nô (casino),trò chơi bằng máy giắc-pót (jacpot)

Kinh doanh vé đặt cược đua ngựa, đua xe.

Kinh doanh gôn (golf) : bán thẻ hội viên, vé chơi gôn.

60

20

25

20

20

2. Phƣơng pháp tính thuế: Top

Số thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp đƣợc xác định qua công thức:

Số thuế tiêu thụ đặc biệt đã nộp ở khâu nguyên liệu, khi khấu trừ chỉ được tính tương ứng

với số lượng hàng hoá xuất bán.

Công thức khấu trừ được tính như sau:

3. Hóa đơn chứng từ: Top

Việc mua bán hàng hóa, dịch vụ và vận chuyển hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt phải có

hóa đơn chứng từ theo qui định của pháp luật.

Hàng hóa sản xuất trong nước thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt, khi vận chuyển trên

đường phải có những giấy tờ sau:

- Biên lai nộp thuế.

- Hóa đơn bán hàng theo mẫu của bộ tài chính, đã đăng ký với cơ quan thuế.


Hàng hóa nhập khẩu chịu thuế tiêu thụ đặc biệt khi vận chuyển phải có biên lai nộp thuế

tiêu thụ đặc biệt.

Hàng hóa thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt dự trữ tại các kho hàng (trừ kho thành

phẩm của cơ sở sản xuất ra mặt hàng đó), các cửa hàng buôn bán phải có giấy tờ chứng minh đã

nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, như biên lai nộp thuế hoặc hóa đơn mua hàng.

IV. CHẾ ÐỘ MIỄN, GIẢM THUẾ Top

Thuế tiêu thụ đặc biệt là thuế gián thu, có vai trò rất lớn trong việc điều tiết sản xuất

và hướng dẫn tiêu dùng xã hội. Do đó,Luật thuế tiêu thụ đặc biệt chỉ quy định giảm thuế trong

một số trường hợp sau:

1. Cơ sở sản xuất hàng hóa thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt gặp khó khăn do thiên

tai, địch họa, tai nạn bất ngờ thì được xét giảm thuế, miễn thuế.

2. Cơ sở sản xuất bia quy mô nhỏ đang hoạt động nếu nộp đủ thuế mà bị lỗ, thì được xét

giảm thuế tiêu thụ đặc biệt tương ứng với số lỗ trong năm xét giảm thuế và thời hạn xét giảm

thuế không quá năm năm, kể từ khi luật này có hiệu lực.

3. Ðối với cơ sở lắp ráp, sản xuất ô tô trong nước được giảm từ 60% đến 100% trong thời

hạn năm năm đầu, kể từ khi luật này có hiệu lực; nếu còn tiếp tục lỗ thì có thể kéo dài thêm thời

gian giảm thuế từ một đến năm năm.

4. Cơ sở kinh doanh gôn được giảm 30% trong thời hạn ba năm, kể từ khi luật này có hiệu

lực.

V. ÐĂNG KÝ, KÊ KHAI, NỘP THUẾ, QUYẾT TOÁN THUẾ

1. Ðăng ký nộp thuế: Top

Cơ sở sản xuất hàng hóa, kinh doanh dịch vụ thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc biệt phải

đăng ký nộp thuế với cơ quan thuế nơi sản xuất, kinh doanh theo quy định về đăng ký thuế và

hướng dẫn của cơ quan thuế.

Thời hạn đăng ký thuế chậm nhất là 10 ngày, kể từ ngày được cấp giấy chứng nhận đăng

ký kinh doanh.

Trong trường hợp sáp nhập, hợp nhất, chia tách, giải thề, phá sản, thay đổi ngành nghề

kinh doanh hoặc ngừng kinh doanh, cơ sở sản xuất kinh doanh phải khai báo với cơ quan thuế

chậm nhất là năm ngày trước khi có những thay đổi trên.

2. Kê khai thuế: Top

- Cơ sở sản xuất hàng hóa, kinh doanh dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt phải kê khai thuế

tiêu thụ đặc biệt hàng tháng và nộp tờ khai thuế cho cơ quan thuế trong thời hạn chậm nhất

không quá 10 ngày đầu của tháng tiếp theo. Ðối với cơ sở sản xuất kinh doanh có số thuế tiêu thụ


đặc biệt lớn thì kê khai nộp thuế định kỳ 5 ngày hoặc 10 ngày một lần theo quy định của cơ quan

thuế.

Trường hợp trong tháng không phát sinh thuế tiêu thụ đặc biệt thì cơ sở sản xuất kinh

doanh vẫn phải kê khai và nộp tờ khai thuế cho cơ quan thuế.

- Cơ sở nhập khẩu hàng hóa phải kê khai và nộp tờ khai thuế tiêu thụ đặc biệt theo từng

lần nhập khẩu cùng với việc kê khai thuế nhập khẩu với cơ quan thu thuế nhập khẩu.

- Cơ sở sản xuất mặt hàng chịu thuế tiêu thụ đặc biệt bằng nguyên liệu đã nộp thuế tiêu thụ

đặc biệt thì khi kê khai thuế tiêu thụ đặc biệt ở khâu sản xuất được khấu trừ số thuế tiêu thụ đặt

biệt đã nộp đối với nguyên liệu nếu có chứng từ hợp pháp.

- Cơ sở sản xuất kinh doanh nhiều loại hàng hóa, dịch vụ thuộc diện chịu thuế tiêu thụ đặc

biệt có thuế suất khác nhau thì phải kê khai thuế tiêu thụ đặc biệt theo từng mức thuế suất quy

định đối với từng loại hàng hóa, dịch vụ; nếu cơ sở sản xuất kinh doanh hàng hóa dịch vụ không

xác định được theo từng mức thuế suất thì phải tính theo mức thuế suất cao nhất của hàng hóa,

dịch vụ mà cơ sở có sản xuất kinh doanh.

Cơ sở sản xuất, nhập khẩu hàng hóa, kinh doanh dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt phải kê

khai đầy đủ, đúng mẫu tờ khai thuế và chịu trách nhiệm về tính chính xác của việc kê khai.

- Riêng đối với mặt hàng rượu sản xuất trong nước và giao cho đại lý là đại lý chỉ hưởng

hoa hồng, thực tế đại lý chưa bán được thì cơ sở sản xuất rượu tạm thời chưa phải nộp thuế tiêu

thụ đặc biệt đối với số lượng này.

Căn cứ để xác định số hàng đã giao cho đại lý nhưng chưa bán, chưa phải nộp thuế tiêu thụ

đặc biệt là bản kê khai từng tháng số hàng gửi đại lý bán chưa bán được, có kiểm tra xác nhận

cuả cơ quan thuế quản lý cơ sở đại lý và cơ quan thuế quản lý cơ sở sản xuất rượu. Khi lập tờ

khai thuế hàng tháng, cơ sở căn cứ vào bảng kê này để kê khai số rượu thực tế đã bán và số thuế

tiêu thụ đặc biệt phải nộp.

Ðối với số lượng rượu do cơ sở sản xuất giao cho các chi nhánh trực thuộc cơ sở sản xuất

bán nhưng chưa bán được, việc kê khai xác định thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp cũng áp dụng

như rượu bán qua đại lý hưởng hoa hồng nói trên.


Thuế tiêu thụ đặc biệt được nộp vào ngân sách nhà nước theo quy định sau đây:

- Cơ sở sản xuất hàng hóa, kinh doanh dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt phải nộp thuế tiêu

thụ đặc biệt vào ngân sách nhà nước tại nơi sản xuất, kinh doanh theo thông báo nộp thuế của cơ

quan thuế.

- Thời hạn nộp thuế của tháng được ghi trong thông báo thuế chậm nhất không quá ngày

20 của tháng tiếp theo.


- Cơ sở nhập khẩu hàng hóa chịu thuế tiêu thụ đặc biệt nọỹp thuóỳ theo từng lần nhập

khẩu. Thời hạn thông báo và thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt đối với hàng hóa nhập khẩu thực

hiện theo thời hạn thông báo và nộp thuế nhập khẩu.

- Thuế tiêu thụ đặc biệt nộp vào ngân sách nhà nước bằng đồng Việt Nam.

4. Quyết toán thuế: Top

Cơ sở sản xuất hàng hóa, kinh doanh dịch vụ chịu thuế tiêu thụ đặc biệt phải thực hiện

quyết toán thuế hàng năm với cơ quan thuế. Năm quyết toán thuế tính theo năm dương lịch.

Trong thời hạn 60 ngày kể từ ngày kết thúc năm, cơ sở phải nộp báo cáo quyết toán thuế cho cơ

quan thuế và phải nộp đầy đủ số thuế còn thiếu vào ngân sách nhà nước trong thời hạn 10 ngày,

kể từ ngày nộp báo cáo quyết toán; nếu nộp thừa thì được trừ vào số thuế phải nộp của kỳ tiếp

theo.

Trong trường hợp sáp nhập, hợp nhất, chia tách, giải thể, phá sản, thay đổi ngành nghề

kinh doanh, cơ sở phải thực hiện quyết toán thuế với cơ quan thuế và gởi báo cáo quyết toán thuế

cho cơ quan thuế trong thời hạn 45 ngày, kể từ ngày có quyết định sáp nhập, hợp nhất, chia tách,

giải thể, phá sản và phải nộp đầy đủ số thuế còn thiếu vào ngân sách nhà nước. Trong thời hạn

10 ngày, kể từ ngày nộp báo cáo quyết toán; nếu nộp thừa thì được trừ vào số thuế phải nộp của

kỳ tiếp theo hoặc được hoàn thuế theo quy định của luật thuế tiêu thụ đặc biệt.


Cơ sở sản xuất, nhập khẩu hàng hóa chởu thuế tiêu thụ đặc biệt được hoàn thuế tiêu thụ

đặc biệt trong các trường hợp sau đây:

. Hàng hóa tạm nhập khẩu, tái xuất khẩu.

. Hàng hóa là nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất gia công hàng xuất khẩu.

. Quyết toán thuế khi sáp nhập, hợp nhất, chia tách, giải thể, phá sản có số thuế nộp thừa.

. Quyết định xử lý hoàn thuế của cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

Bộ tài chính quy định cụ thể thủ tục và thẩm quyền giải quyết hoàn thuế theo quy định

của pháp luật.

6. Quản lý nhà nƣớc về thuế tiêu thụ đặc biệt: Top

6.1 Nhiệm vụ, trách nhiệm của cơ quan thuế:

Cơ quan thuế có những nhiệm vụ và trách nhiệm sau đây:

- Hướng dẫn đối tượng nộp thuế thực hiện chế độ đăng ky,ự kê khai, nộp thuế theo đúng

quy định của luật thuế tiêu thụ đặc biệt.


- Thông báo cho đối tượng nộp thuế về số thuế phải nộp và thời hạn nộp thuế theo đúng

quy định; nếu quá thời hạn nộp thuế ghi trong thông báo mà đối tượng nộp thuế chưa nộp thì tiếp

tục ra thông báo về số thuế phải nộp và số tiền phạt do nộp chậm thuế.

- Kiểm tra, thanh tra việc kê khai, nộp thuế, quyết toán thuế của đối tượng nộp thuế để bảo

đảm thực hiện đúng quy định của pháp luật.

- Xử lý vi phạm hành chính về thuế và giải quyết khiếu nại về thuế.

- Yêu cầu đối tượng nộp thuế cung cấp sổ kế toán, hóa đơn, chứng từ và hồ sơ tài liệu khác

có liên quan tới việc tính thuế và nộp thuế.

- Lưu giữ và sử dụng số liệu, tài liệu mà đối tượng nộp thuế và đối tượng khác cung cấp

theo chế độ quy định.


Ðối tượng nộp thuế vi phạm luật thuế tiêu thụ đặc biệt thì tuỳ theo mức độ vi phạm mà bị

xử lý như sau:

- Không thực hiện đúng những quy định về đăng ký; kê khai, nộp thuế, quyết toán thuế,

chế độ kế toán và lưu giữ hóa đơn, chứng từ thì tùy theo tính chất mức độ vi phạm mà bị xử phạt

vi phạm hành chính về thuế.

- Nộp chậm tiền thuế, tiền phạt so với ngày quy định phải nộp hoặc quyết định xử phạt về

thuế thì ngoài việc phải nộp đủ số thuế, số tiền phạt, mỗi ngày nộp chậm còn phải nộp phạt bằng

0, 1% (một phần nghìn) số tiền chậm nộp.

- Khai man thuế, trốn thuế thì ngoài việc phải nộp đủ số thuế chính và tùy theo tính chất

mức độ vi phạm, còn bị phạt tiền từ 1 - 5 lần số tiền thuế gian lận; trốn thuế với số lượng lớn

hoặc đã bị xử phạt vi phạm hành chính về thuế mà còn vi phạm hoặc có hành vi vi phạm nghiêm

trọng khác thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

- Không nộp thuế, nộp phạt theo thông báo hoặc quyết định xử phạt hành chính về thuế thì

bị cưỡng chế bằng các biện pháp sau:

* Trích tiền gởi của đối tượng nộp thuế tại ngân hàng, tổ chức tín dụng khác, kho bạc để

nộp thuế, nộp phạt.

* Ngân hàng, tổ chức tín dụng khác, kho bạc có trách nhiệm trích tiền từ tài khoản tiền gởi

của đối tượng nộp thuế để nộp thuế, nộp phạt vào ngân sách nhà nước theo quyết định xử lý về

thuế của cơ quan thuế hoặc cơ quan nhà nước có thẩm quyền trước khi thu nợ.

* Giữ hàng hóa, tang vật để bảo đảm thu đủ số thuế, số tiền phạt.


* Kê biên tài sản theo quy định của pháp luật để bảo đảm thu đủ số thuế, số tiền phạt còn

thiếu.

6.3 Giải quyết khiếu nại về thuế:

* Cơ quan thuế nhận được khiếu nại về thuế phải giải quyết trong thời hạn 15 ngày, kể từ

ngày nhận được khiếu nại; đối với những vụ việc phức tạp thì thời hạn đó có thể kéo dài hơn

nhưng không quá 30 ngày; nếu vụ việc không thuộc thẩm quyền giải quyết của mình thì phải

chuyển hồ sơ hoặc báo cáo với cơ quan có thẩm quyền giải quyết và thông báo cho người khiếu

nại biết trong thời hạn 10 ngày kể từ ngày nhận được khiếu nại.

* Cơ quan thuế nhận khiếu nại có quyền yêu cầu người khiếu nại cung cấp các hồ sơ, tài

liệu liên quan đến việc khiếu nại; nếu người khiếu nại từ chối cung cấp hồ sơ, tài liệu thì có

quyền từ chối xem xét giải quyết khiếu nại.

* Cơ quan thuế phải hoàn trả số tiền thuế, tiền phạt thu không đúng cho đối tượng nộp thuế

trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận được quyết định của cơ quan thuế cấp trên hoặc cơ quan

có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

* Nếu phát hiện có sự khai man, trốn thuế hoặc nhầm lẫn về thuế, cơ quan thuế có trách

nhiệm truy thu tiền thuế, tiền phạt hoặc hoàn trả tiền thuế trong thời hạn 5 năm trở về trước, kể

từ ngày phát hiện có sự khai man, trốn thuế hoặc nhầm lẫn về thuế. Trường hợp đối tượng nộp

thuế không đăng ký kê khai nộp thuế thì thời hạn truy thu tiền thuế, tiền phạt kể từ khi đối tượng

nộp thuế bắt đầu hoạt động.

* Thủ trưởng cơ quan thuế cấp trên có trách nhiệm giải quyết các khiếu nại về thuế của đối

tượng nộp thuế đối với cơ quan thuế cấp dưới.

Quyết định của Bộ trưởng bộ tài chính giải quyết khiếu nại về thuế là quyết định cuối

cùng.

THUẾ XUẤT KHẨU - THUẾ NHẬP KHẨU

I. KHÁI NIỆM THUẾ XUẤT KHẨU - THUẾ NHẬP KHẨU


Sản xuất hàng hoá ngày càng phát triển dẫn đến các quan hệ mua bán trao đổi hàng hoá giữa

các quốc gia diễn ra ngày càng tăng. Mỗi một quốc gia độc lập có chủ quyền đều sử dụng một

loại thuế thu vào hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu, biên giới nước mình. Thuế này

được gọi chung là thuế quan (Custom duty).

Trong điều kiện nền kinh tế thế giới phát triển theo xu hướng quốc tế hóa thì pháp luật của

các nước về thuế quan ngày càng có xu thế hội nhập với các quốc gia trong khu vực và trên

phạm vi toàn thế giới.

Thuế quan ở Việt Nam có tên gọi là thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu.


Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là một loại thuế đánh vào các hàng hoá mậu dịch, phi mậu

dịch được phép xuất khẩu, nhập khẩu qua biên giới Việt Nam.

Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu được nhà nước ta ban hành vào năm 1951, thời điểm này

thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là công cụ để nhà nước thực hiện chức năng quản lý việc xuất

khẩu, nhập khẩu hàng hoá giữa vùng tự do và vùng bị tạm chiếm, bảo vệ và phát triễn kinh tế

vùng tự do, xúc tiến việc giao lưu các loại hàng hoá là nhu yếu phẩm cần thiết cho quân đội và

nhân dân. Phương châm đấu tranh kinh tế với địch là đẩy mạnh xuất khẩu, tranh thủ nhập khẩu

các loại hàng hoá cần thiết cho kháng chiến, sản xuất và đời sống nhân dân. Do đó, nhà nước

miễn thuế xuất khẩu cho tất cả các loại hàng hoá của vùng tự do. Mặt khác, hạn chế nhập khẩu

hàng hoá từ vùng địch. Thuế suất áp dụng đối với hàng hoá nhập khẩu là từ 30 % trở lên.

Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu hàng mậu dịch được Quốc hội nước ta ban hành ngày 29

-12 -1987. Ðạo luật này chỉ điều chỉnh quan hệ thu nộp thuế phát sinh từ hoạt động xuất khẩu,

nhập khẩu hàng mậu dịch. Do đó có sự phân biệt trong áp dụng chế độ thu thuế giữa hàng hoá

mậu dịch với các loại hàng hoá phi mậu dịch khác.

Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu hiện hành sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế

xuất khẩu, thuế nhập khẩu đã được Quốc hội thông qua ngày 26 -12 -1991 và Luật sửa đổi, bổ

sung một số điều của Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đã được Quốc hội thông qua ngày 5 -

7- 1993. Luật này được Quốc hội thông qua ngày 20 -5 1998 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1 -

1- 1999.

Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu hiện hành có phạm vi điều chỉnh rộng hơn so với Luật

thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu hàng hoá mậu dịch ban hành năm 1987. Theo đó, Nhà nước thu

thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu không phân biệt tính chất hàng hoá là xuất khẩu, nhập khẩu mậu

dịch hay phi mậu dịch.

Ðối tượng điều chỉnh của Luật thuế xuất khẩu, nhập khẩu là quan hệ thu nộp thuế xuất khẩu,

thuế nhập khẩu giữa nhà nước với các tổ chức và cá nhân có hàng hoá được phép xuất khẩu,

nhập khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam, kể cả hàng hoá từ thị trường trong nước đưa vào

khu chế xuất và từ khu chế xuất đưa ra thị trường trong nước.

Theo quy định của Luật thuế xuất khẩu, nhập khẩu thì thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đối với

hàng hoá mậu dịch mang tính chất gián thu. Còn đối với các loại hàng hoá khác thì tùy theo từng

trường hợp mà thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu có tính chất gián thu hoặc tính chất trực thu.

2. Tính chất của thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu: Top

Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là công cụ rất quan trọng để nhà nước thực hiện chính sách

kinh tế của mình, quản lý các hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu; mở rộng quan hệ kinh tế đối

ngoại; nâng cao hiệu quả của hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu. Căn cứ vào từng giai đoạn lịch sử

và điều kiện kinh tế - xã hội của mỗi nước mà thuế quan được sử dụng với nhiều mục tiêu khác

nhau. Tuy nhiên, ở góc độ chung nhất có thể nhận thấy rằng tính chất của thuế xuất khẩu, thuế

nhập khẩu được thể hiện ở các khía cạnh sau:


Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là nguồn thu quan trọng cho ngân sách nhà nước.

Mục tiêu chung của các quốc gia là sử dụng thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu để tạo

nguồn thu cho ngân sách nhà nước. Ðồng thời thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là loại

thuế dễ thu nhất, ít bị phản ứng từ phía trong nước, thậm chí có khi còn được sự ủng

hộ của nhiều người. Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu cấu thành trong giá cả hàng hoá, làm tăng giá hàng

hoá, do đó có tác dụng điều tiết xuất khẩu, nhập khẩu và hướng dẫn tiêu dùng; bởi vì

lượng hàng hoá xuất khẩu hay nhập khẩu phụ thuộc vào sức tiêu thụ hàng hoá, yếu tố

này lại phụ thuộc vào giá cả. Giá cả hàng hoá cao hay thấp sẽ quyết định việc giảm

hoặc tăng sức cạnh tranh của hàng hoá đó trên thị trường. Thông qua thuế xuất khẩu,

thuế nhập khẩu nhà nước điều tiết việc xuất khẩu, nhập khẩu hàng hoá . Hơn nữa,

thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu sẽ hạn chế việc tiêu dùng hàng hoá xa xỉ hoặc các loại

hàng hoá không được khuyến khích sử dụng như thuốc lá, rượu, bia... Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu có tác dụng bảo hộ nền sản xuất trong nước. Việc

đánh thuế cao vào hàng hoá nhập khẩu sẽ giúp các nhà sản xuất trong nước có thể

cạnh tranh được với hàng hoá nhập khẩu. Ðặc biệt thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu

giúp cho các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh các ngành còn non trẻ trong nước có

thời gian trưởng thành và sinh lời để từ đó có thể cạnh tranh với hàng hoá nhập khẩu. Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu có tác dụng giảm bớt nạn thất nghiệp vì việc đánh

thuế nhập khẩu cao thì hàng hoá nhập khẩu sẽ giảm; để bù vào lượng hàng hoá nhập

khẩu đó nhà nước ta phải mở rộng đầu tư, phát triển sản xuất, tạo ra nhiều công ăn

việc làm cho người lao động từ đó góp phần giải quyết nạn thất nghiệp trong nước. Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là công cụ để nhà nước thực hiện chính sách phân

biệt đối xử trong quan hệ thương mại đối với các nước. Chẳng hạn Mỹ đòi EU phải

giảm từ 30 - 50% trợ cấp cho nông nghiệp, nếu không Mỹ sẽ tăng mức thuế đánh vào

hàng hoá nông sản của EU nhập khẩu vào thị trường Mỹ. Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu góp phần mở rộng quan hệ kinh tế đối ngọai giữa

Việt Nam với các nước trong khu vực và trên thế giới. Luật thuế xuất khẩu, nhập khẩu là công cụ quan trọng để Nhà nước thực hiện chức

năng quản lý và nâng cao hiệu qủa hoạt động xuất nhập khẩu trong cả nước.

3. Mã số thuế: Top

Danh mục mặt hàng chịu thuế cuả biểu thuế xuất khẩu, biểu thuế nhập khẩu hiện hành,

về cơ bản đƣợc xây dựng dựa trên cơ sở bảng danh mục hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu

cuả Hội đồng hợp tác hải quan thế giới (Hamorid System), đồng thời có biến đổi một số phần cụ

thể cho phù hợp với hoạt động xuất, nhập khẩu cuả Việt Nam. Hàng hoá trong bảng danh mục

biểu thuế xuất khẩu, biểu thuế nhập khẩu hiện hành được chia thành 21 phần, 97 chương ( trừ

chương 77 được để trống để dự phòng). Trong mỗi chương cuả biểu thuế chia ra các nhóm hàng

(cấp độ 4 chử số), trong mỗi nhóm hàng có thể phân chia thành các phân nhóm hàng ( cấp độ 6

chử số), và trong mỗi phân nhóm hàng có thể phân chia thành các mặt hàng ( cấp độ 8 chử số)

.Tuỳ theo đặc điểm, tính chất cấu tạo cuả từng chương, nhóm, phân nhóm và mặt hàng mà một

chương có thể được chia thành một hay nhiều nhóm hàng, một nhóm hàng có thể không chia

hoặc được chia thành nhiều phân nhóm hàng, một phân nhóm hàng có thể không chia hoặc chia

thành nhiều mặt hàng khác nhau.


Ðể thuận tiện trong việc tra cứu biểu thuế và làm thủ tục hải quan đối với hàng hoá xuất

khẩu, nhập khẩu, về cơ bản tất cả các nhóm hàng, phân nhóm hàng, mặt hàng đều được mã hoá

theo số thứ tự cuả mặt hàng đó trong chương, nhóm và phân nhóm. Trong đó:

Mỗi nhóm hàng trong chương được xác định bằng 4 chử số. Ví dụ nhóm trâu, bò sống

được mã hoá bằng mã hiệu 0102, trong đó 2 chử số đầu (01) là mã hiệu cuả chương

(chương 1), hai chử số sau (02) là mã hiệu xác định vị trí cuả nhóm đó trong chương

(nhóm thứ 2 cuả chương). Mỗi phân nhóm hàng trong nhóm được xác định bằng 6 chử số. Có hai cách phân loại

và mã hiệu cho các phân nhóm hàng, gọi l;à phân nhóm cấp 1 và phân nhóm cấp 2. Một số nhóm hàng không được phân chia thành nhiều phân nhóm hàng khác nhau thì

sẽ được thêm hai chử số 00 vào sau cùng. Một số phân nhóm hàng trong biểu thuế được phân chia tiếp thành nhiều mặt hàng

khác nhau. Mỗi mặt hàng trong phân nhóm được xác định bằng 8 chử số. Tuy nhiên cũng có một số trường hợp các phân nhóm hàng được phân chia tiếp thành

nhiều mặt hàng khác nhau nhưng không xác định mã số cho chúng.

Theo cách sắp xếp danh mục và mã số cuả nhóm hàng, phân nhóm hàng, mặt hàng nói trên

thì biểu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu hiện hành được phân thành 3 cột, trong đó:

Cột thứ nhất là cột mã số của nhóm hàng, phân nhóm hàng và mặt hàng. Cột thứ hai là cột mô tả tên nhóm hàng, phân nhóm hàng và mặt hàng. Cột thứ 3 là cột quy định mức thuế suất thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu cho nhóm

hàng; hoặc cho phân nhóm hàng; hoặc cho mặt hàng. Do đó khi tra cứu mã số và mức

thuế suất thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu cuả một mặt hàng cụ thể nào đó cần xem

nhóm hàng và mặt hàng này nằm trong đó được chia chi tiết đến mức độ nào: Nhóm ,

phân nhóm cấp 1, phân nhóm cấp 2 hay mặt hàng để xác định chính xác mức thuế cuả

mặt hàng này trong biểu thuế.

II. ÐỐI TƢỢNG CHỊU THUẾ VÀ NỘP THUẾ XUẤT KHẨU, THUẾ NHẬP

KHẨU


Hàng hoá được phép xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam, kể cả hàng hoá

từ thị trường trong nước đưa vào khu chế xuất và từ khu chế xuất đưa ra thị trường trong nước,

đều là đối tượng chịu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu.

2. Những đối tƣợng chịu thuế theo Luật hiện hành: Top

Tất cả các hàng hoá được phép xuất khẩu, nhập khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam trong

các trường hợp sau đây đều là đối tượng chịu thuế xuất khẩu hoặc thuế nhập khẩu:

Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu của các tổ chức kinh tế Việt Nam thuộc các thành

phần kinh tế được phép trao đổi, mua, bán, vay nợ với nước ngoài. Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu của các tổ chức kinh tế nước ngoài, của các hình thức

đầu tư nước ngoài tại Việt Nam.


Hàng hoá được phép xuất khẩu vào khu chế xuất tại Việt Nam và hàng hoá của các

doanh nghiệp trong khu chế xuất được phép nhập khẩu vào thị trường Việt Nam. Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu để làm hàng mẫu, quảng cáo, dự hội chợ triễn lãm. Hàng hoá viện trợ hoàn lại và không hoàn lại. Hàng hoá vượt tiêu chuẩn hành lý được miễn thuế mang theo người của cá nhân

người Việt Nam và người nước ngoài khi xuất nhập cảnh qua cửa khẩu, biên giới Việt

Nam. Hàng hoá là quà biếu, quà tặng vượt qúa tiêu chuẩn miễn thuế của các tổ chức, cá

nhân ở nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài mang hoặc gửi về cho các

tổ chức, cá nhân ở Việt Nam và ngược lại. Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu vượt quá tiêu chuẩn miễn thuế của công dân Việt

Nam được nhà nước cử đi công tác, lao động và học tập ở nước ngoài, của các tổ

chức quốc tế, cơ quan ngoại giao nước ngoài tại Việt Nam và của các cá nhân người

nước ngoài làm việc tại các tổ chức nói trên hoặc tại các hình thức đầu tư nước ngoài

tại Việt Nam. Hàng hoá là tài sản di chuyển vượt quá tiêu chuẩn miễn thuế của các tổ chức, cá nhân

nước ngoài xuất khẩu qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam do hết thời hạn cư trú và làm

việc tại Việt Nam và cuả cá nhân người Việt Nam được Chính phủ Việt Nam cho

phép xuất cảnh để định cư ở nước ngoài.

3. Ðối tƣợng không chịu thuế: Top

Hàng hoá được phép xuất khẩu, nhập khẩu thuộc diện chịu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là

đối tượng của nhiều loại quan hệ kinh tế - xã hội khác nhau như hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu

theo các hợp đồng giữa các tổ chức kinh tế; hàng hoá viện trợ hoàn lại và không hoàn lại; hàng

hoá là hành lý, quà biếu, quà tặng, là tài sản di chuyển ...

Ðể động viên hợp lý thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu vào ngân sách nhà nước và phù hợp với

thông lệ quốc tế, Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu quy định các hàng hoá được phép xuất

khẩu, nhập khẩu nhưng không thuộc diện chịu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu sau khi làm đầy

đủ thủ tục hải quan trong các trường hợp sau:

Hàng hoá vận chuyển quá cảnh hoặc mượn đường qua cửa khẩu, biên giới Việt Nam;

hàng hoá từ nước ngoài nhập khẩu vào khu chế xuất và hàng hoá từ khu chế xuất xuất

khẩu ra nước ngoài hoặc hàng hoá từ khu chế xuất này đưa sang khu chế xuất khác

trong lãnh thổ Việt Nam. Hàng hoá chuyển khẩu theo các hình thức sau:

· Hàng hoá được chuyển thẳng từ cảng nước xuất khẩu đến cảng nước nhập khẩu không đến

cảng Việt Nam.

· Hàng hoá được chở đến cảng Việt Nam nhưng không làm thủ tục nhập khẩu vào Việt Nam

mà đi luôn đến cảng nước nhập khẩu.

· Hàng hoá đưa vào kho ngoại quan rồi chuyển đến nước khác không làm thủ tục nhập khẩu

vào Việt Nam.


Hàng hoá viện trợ nhân đạo.

Ðối với các hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu trái phép; hàng hoá cấm xuất khẩu, cấm nhập

khẩu thì không thuộc phạm vi áp dụng luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu mà tuỳ vào mức độ vi

phạm của từng trường hợp cụ thể sẽ bị xử lý bằng các biện pháp cưỡng chế hành chính , tư pháp

theo quy định cuả pháp luật.

4. Ðối tƣợng nộp thuế: Top

Tất cả các tổ chức, cá nhân có hàng hoá được phép xuất khẩu, nhập khẩu thuộc diện chịu thuế

là đối tượng nộp thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu. Ðối tượng nộp thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu

có thể là tổ chức, cá nhân trong nước thuộc mọi thành phần kinh tế và cũng có thể là cá nhân, tổ

chức nước ngoài.

Trường hợp xuất nhập khẩu ủy thác thì tổ chức nhận ủy thác là đối tượng nộp thuế xuất khẩu,

thuế nhập khẩu.


1. Căn cứ tính thuế: Top

Căn cứ tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu bao gồm:

- Số lượng từng mặt hàng ghi trong tờ khai hàng xuất khẩu, nhập khẩu.

- Giá tính thuế

- Thuế suất của mặt hàng chịu thuế quy định trong biểu thuế.

1.1. Giá tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu:

Giá tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu được áp dụng theo quy định đối với từng trường hợp

sau đây:

+ Giá tính thuế đối với hàng hoá xuất khẩu là giá bán cho khách hàng tại cửa khẩu xuất (FOB),

không gồm chi phí vận tải (F), phí bảo hiểm (I) theo hợp đồng bán hàng.

+ Giá tính thuế đối với hàng hoá nhập khẩu là giá mua cuả khách hàng tại cửa khẩu nhập, bao

gồm cả chi phí vận tải (F), phí bảo hiểm (I) theo hợp đồng mua hàng, tức là giá CIF.

+ Ðối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu nếu có hợp đồng mua bán và có đủ các chứng từ hợp

lệ đủ điều kiện để xác định giá tính thuế thì giá tính thuế được xác định theo hợp đồng.

+ Trong trường hợp hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu theo phương thức khác hoặc giá ghi trên

hợp đồng quá thấp so với giá mua bán tối thiểu thực tế tại cửa khẩu thì giá tính thuế áp dụng theo

biểu giá do Chính phủ quy định.


Giá tính thuế tính bằng đồng Việt Nam. Ngoại tệ được quy đổi ra đồng Việt Nam theo tỷ giá

mua vào do Ngân hàng nhà nước công bố.

1.2. Thuế suất:

Thuế suất đối với hàng nhập khẩu gồm thuế suất thông thường, thuế suất ưu đãi và thuế suất

ưu đãi đặc biệt:

Thuế suất thông thường áp dụng cho hàng hoá nhập khẩu có xuất xứ từ nước không

có thoả thuận đối xử tối huệ quốc trong quan hệ thương mại với Việt Nam. Thuế suất

thông thường được quy định cao hơn không quá 70% so với thuế suất ưu đãi của từng

mặt hàng tương ứng do Chính phủ quy định. Thuế suất ưu đãi áp dụng cho hàng hoá nhập khẩu có xuất xứ từ nước có thỏa thuận

đối xử tối huệ quốc trong quan hệ thương mại với Việt Nam. Thuế suất ưu đãi đặc biệt áp dụng cho hàng hoá nhập khẩu có xuất xứ từ nước mà

Việt Nam và nước đó đã có thoả thuận ưu đãi đặc biệt về thuế nhập khẩu.

Hàng hoá nhập khẩu trong các trường hợp sau, ngoài việc chịu thuế theo quy định như trên còn

phải chịu thuế bổ sung

Hàng hoá được nhập khẩu vào Việt Nam với giá bán của hàng hoá đó quá thấp so với

giá thông thường do được bán phá giá, gây khó khăn cho sự phát triễn ngành sản xuất

hàng hoá tương tự cuả Việt Nam . Hàng hoá được nhập khẩu vào Việt Nam với giá bán của hàng hoá đó quá thấp so với

giá thông thường do có sự trợ cấp của nước xuất khẩu, gây khó khăn cho sự phát triển

ngành sản xuất hàng hoá tương tự cuả Việt Nam. Hàng hoá được nhập khẩu vào Việt Nam có xuất xứ từ nước mà nước đó có sự phân

biệt đối xử về thuế nhập khẩu hoặc có những biện pháp phân biệt đối xử khác đối

với hàng hoá cuả Việt Nam.

1.3. Số lượng hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu:

Là số lượng hàng hoá thực tế ghi trên tờ khai mà cơ sở có hàng xuất khẩu, nhập khẩu nộp

cho cơ quan hải quan .

2. Phƣơng pháp tính thuế: Top

Thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu được tính theo công thức sau:

IV. CHẾ ÐỘ MIỄN THUẾ, GIẢM THUẾ

1. Miễn thuế: Top


Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu được miễn thuế trong các trường hợp sau:

Hàng viện trợ không hoàn lại bao gồm:

· Hàng hoá viện trợ không hoàn lại song phương hoặc đa phương cuả các tổ chức Chính phủ,

các tổ chức phi Chính phủ.

· Hàng hoá viện trợ do các tổ chức nhân đạo, giáo dục, y tế, văn hoá nước ngoài hoặc cuả

các tổ chức tôn giáo quốc tế viện trợ cho các cơ quan khoa học, giáo dục, y tế, văn hoá và các

tổ chức tôn giáo ở Việt Nam để dùng trực tiếp cho khoa học, giáo dục, y tế, văn hoá và tôn

giáo.

Hàng tạm nhập tái xuất, hàng tạm xuất tái nhập để dự hội chợ, triển lãm bao gồm

những hàng hoá được phép tạm xuất khẩu hoặc tạm nhập khẩu để dự hội chợ, triển

lãm, hết thời hạn hội chợ, triển lãm phải nhập về Việt Nam đối với hàng tạm xuất và

xuất khẩu ra nước ngoài đối với hàng tạm nhập. Hàng là tài sản di chuyển cuả tổ chức, cá nhân Việt Nam hay nước ngoài di chuyển

vào Việt Nam hay đưa ra nước ngoài trong mức quy định bao gồm:

· Hàng là tài sản di chuyển của các tổ chức, cá nhân người nước ngoài khi được phép vào cư

trú, làm việc tại Việt Nam hoặc chuyển ra khỏi Việt Nam khi hết thời hạn cư trú và làm việc

tại Việt Nam.

· Hàng hoá là tài sản di chuyển cuả tổ chức, cá nhân Việt Nam được Chính phủ Việt Nam

cho phép đưa ra nước ngoài để kinh doanh và làm việc, khi hết hạn chuyển về nước.

· Hàng hoá là tài sản di chuyển cuả cá nhân người Việt Nam định cư ở nước ngoài mang về

nước khi được phép trở về định cư ở Việt Nam hoặc mang ra nước ngoài khi được phép định

cư ở nước ngoài.

· Hàng hoá mang theo hoặc gửi về nước cuả công dân Việt Nam đi hợp tác lao động, hợp tác

chuyên gia, công tác và học tập ở nước ngoài trong tiêu chuẩn hành lý xuất nhập cảnh theo

quy định cuả Chính phủ.

Hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu cuả tổ chức, cá nhân người nước ngoài được hưởng

tiêu chuẩn miễn trừ ngoại giao do Chính phủ quy định phù hợp với các điều ước quốc

tế mà Việt Nam ký kết hoặc tham gia. Hàng hoá là vật tư, nguyên liệu nhập khẩu để gia công cho nước ngoài rồi xuất khẩu

cho nước ngoài theo hợp đồng đã kí kết bao gồm các hình thức: nhận vật tư, nguyên

liệu về sản xuất rồi giao lại toàn bộ thành phẩm; hoặc trả tiền một phần hay toàn bộ

vật tư, nguyên liệu để bán lại toàn bộ thành phẩm cho nước ngoài theo hợp đồng gia

công đã ký kết.

Ngoài các trường hợp quy định miễn thuế trên đây, các tổ chức và cá nhân còn được xét miễn

thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu theo các mục đích mà

nhà nước cần khuyến khích vì lợi ích mang tính quốc gia; trường hợp đặc biệt cần khuyến


khích đầu tư hoặc hàng hoá là quà biếu, quà tặng trong mức quy định hoặc một số trường

hợp khác do Chính phủ quy định. Các trường hợp được xét miễn thuế bao gồm:

Hàng nhập khẩu chuyên dùng phục vụ trực tiếp cho an ninh, quốc phòng, nghiên cứu

khoa học và giáo dục, đào tạo trên cơ sở kế hoạch hàng năm đã được Bộ trưởng Bộ

chủ quản duyệt. Hàng xuất khẩu, nhập khẩu cuả xí nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và cuả bên nước

ngoài hợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp đồng hợp tác kinh doanh trong từng trường

hợp đặc biệt cần khuyến khích đầu tư. Sau khi có sự thống nhất cuả Bộ tài chính, Uỷ

ban nhà nước về hợp tác và đầu tư xét miễn thuế xuất khẩu hoặc thuế nhập khẩu cho

từng trường hợp cụ thể. Hàng là quà biếu, quà tặng cuả các tổ chức, cá nhân nước ngoài cho các tổ chức, cá

nhân cuả Việt Nam và ngược lại được miễn thuế theo mức quy định cuả Bộ Tài

chính. Hàng nhập khẩu để bán hàng miễn thuế tại các đơn vị được cơ quan có thẩm quyền

cho phép kinh doanh bán hàng miễn thuế phục vụ cho người xuất cảnh, các cơ quan

đại diện nước ngoài và người nước ngoài ở Việt Nam.

2. Giảm thuế: Top

Theo quy định cuả Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu thì trường hợp hàng hoá trong quá

trình vận chuyển, bốc xếp bị hư hỏng, mất mát nếu có lý do xác đáng và được Vinacontrol chứng

nhận thì đối tượng nộp thuế được giảm thuế tương ứng với tỷ lệ hư hao, mất mát cuả hàng hoá

đó.

V. ÐĂNG KÝ KÊ KHAI, NỘP THUẾ, HOÀN THUẾ, TRUY THU THUẾ

1. Ðăng ký kê khai thuế: Top

Các tổ chức, cá nhân thuộc đối tượng nộp thuế mỗi lần có hàng hoá được phép xuất

khẩu, nhập khẩu qua biên giới Việt Nam phải đến cơ quan hải quan tỉnh, thành phố

trực thuộc trung ương hoặc những cơ quan đã được Tổng Cục hải quan cho phép để

làm thủ tục đăng ký tờ khai hàng hoá.

Thời điểm tính thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu là ngày đăng ký tờ khai hàng hoá xuất khẩu,

nhập khẩu.

Trong thời hạn 2 ngày làm việc, kể từ ngày kiểm hoá xong lô hàng xuất khẩu hoặc

nhập khẩu, nếu hàng hoá có thay đổi thừa hay thiếu so với lúc đăng ký tờ khai hàng

hoá, cơ quan hải quan sẽ điều chỉnh lại số thuế phải nộp và đồng thời thông báo lại

cho đối tượng nộp thuế chính thức sau khi đã kiểm hoá. Quá thời hạn 15 ngày đối với hàng hoá xuất khẩu và 30 ngày đối với hàng hoá nhập

khẩu, kể từ ngày cơ quan hải quan xác nhận đăng ký tờ khai hàng hoá, nhưng tổ chức,

cá nhân vẫn chưa có hàng hoá thực xuất khẩu hoặc thực nhập khẩu thì việc đăng ký tờ

khai hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu và thông báo số thuế đối với lô hàng hoá ấy

không còn giá trị. Khi có hàng hoá xuất khẩu hoặc nhập khẩu thì phải làm lại thủ tục

đăng ký tờ khai hàng xuất khẩu hoặc nhập khẩu mới.



Thời hạn nộp thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu được quy định như sau:

Ðối với hàng hoá xuất khẩu là 15 ngày, kể từ ngày đối tượng nộp thuế nhận được

thông báo chính thức cuả cơ quan thu thuế về số thuế phải nộp. Ðối với hàng hoá là vật tư, nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất hàng hoá xuất khẩu

được nộp thuế trong thời hạn là 90 ngày kể từ ngày đối tượng nộp thuế nhận được

thông báo chính thức cuả cơ quan thu thuế về số thuế phải nộp. Trong trường hợp đặc

biệt, thời hạn nộp thuế có thể được gia hạn phù hợp với chu kỳ sản xuất, dự trữ vật tư,

nguyên liệu cuả doanh nghiệp theo quy định cuả Chính phủ. Ðối với hàng hoá tạm xuất, tái nhập hoặc tạm nhập, tái xuất là 15 ngày kể từ ngày hết

thời hạn tạm xuất, tái nhập hoặc tạm nhập, tái xuất theo quy định cuả cơ quan có thẩm

quyền. Ðối với hàng hoá là máy móc, thiết bị, nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu, phương tiện

vận tải nhập khẩu để phục vụ cho sản xuất là 30 ngày kể từ ngày đối tượng nộp thuế

nhận được thông báo chính thức cuả cơ quan thu thuế về số thuế phải nộp. Ðối với hàng hoá tiêu dùng nhập khẩu thì phải nộp xong thuế nhập khẩu trước khi

nhận hàng. Trong trường hợp có bảo lãnh về số tiền nộp thuế cuả các tổ chức tín dụng

hoặc các tổ chức khác được phép thực hiện một số hoạt động ngân hàng theo quy

định cuả Luật các tổ chức tín dụng thì thời hạn nộp thuế là 30 ngày kể từ ngày đối

tượng nộp thuế nhận được thông báo chính thức cuả cơ quan thu thuế về số thuế phải

nộp. Quá thời hạn nộp thuế nói trên mà đối tượng nộp thuế chưa nộp thuế thì tổ chức

bảo lãnh phải có trách nhiệm nộp thuế đó thay cho đối tượng nộp thuế.


Nghiã vụ nộp thuế cuả đối tượng nộp thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu gắn liền với thực tế xuất

khẩu, nhập khẩu của họ. Nhưng trên thực tế có sự bất hợp lý giữa việc nộp thuế và thực tế việc

xuất khẩu, nhập khẩu hàng hoá của đối tượng nộp thuế. Do đó đối tượng nộp thuế được xét hoàn

lại thuế trong các trường hợp sau:

Hàng hoá nhập khẩu vào Việt Nam , đã kê khai và nộp thuế nhập khẩu theo thông báo

nhưng hàng hoá vẫn còn nằm trong khu vực quản lý cuả cơ quan hải quan tại các cửa

khẩu, biên giới sau đó được phép xuất khẩu. Hàng hoá xuất khẩu đã kê khai và nộp thuế, nhưng thực tế không xuất khẩu nữa. Hàng hoá đã nộp thuế theo tờ khai nhưng thực tế xuất khẩu hoặc nhập khẩu ít hơn. Hàng hoá là vật tư, nguyên liệu nhập khẩu để sản xuất hàng xuất khẩu được hoàn thuế

tương ứng với tỷ lệ xuất khẩu thành phẩm. Hàng hoá tạm nhập khẩu để tái xuất, hàng tạm xuất khẩu để tái nhập được hoàn thuế

tương ứng với số hàng hoá tái xuất khẩu hay tái nhập khẩu. Hàng hoá nhập khẩu cuả một số doanh nghiệp Việt Nam được phép nhập khẩu để làm

đại lý giao, bán cho nước ngoài có đăng ký trước với Bộ tài chính thì được hoàn thuế

nhập khẩu đối với số hàng thực bán để đưa ra khỏi Việt Nam.

4. Truy thu thuế: Top


Khi lý do cuả các trường hợp hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu được miễn thuế, xét miễn thuế,

xét giảm thuế đã thay đổi thì cơ quan hải quan sẽ truy thu đủ sổ thuế đã được miễn, giảm. Cụ thể

gồm các trường hợp sau đây:

Hàng hoá viện trợ sử dụng vào các mục đích khác ngoài chương trình dự án. Hàng hoá tạm nhập, tái xuất; tạm xuất, tái nhập để dự hội chợ, triển lãm, nhưng

không tái xuất khẩu hoặc không tái nhập khẩu. Hàng hoá nhập khẩu cuả các tổ chức, cá nhân nước ngoài được hưởng tiêu chuẩn

miễn thuế theo chế độ tạm nhập khẩu, tái xuất khẩu nhưng không tái xuất mà tiêu thụ,

chuyển nhượng tại thị trường Việt Nam cho các tổ chức, cá nhân không được hưởng

tiêu chuẩn miễn thuế. Hàng hoá xuất khẩu để trả nợ nước ngoài cuả Chính phủ đã được miễn thuế nhưng

thực tế là không phải xuất khẩu để trả nợ nước ngoài. Hàng hoá nhập khẩu chuyên dùng cho an ninh, quốc phòng, nghiên cứu khoa học và

giáo dục, đào tạo đã được miễn thuế nhập khẩu nhưng không sử dụng đúng mục đích

mà bán lại trên thị trường Việt Nam. Hàng hoá là vật tư, nguyên liệu nhập khẩu để gia công cho nước ngoài đã được miễn

thuế nhập khẩu nhưng đem bán lại trên thị trường Việt Nam hoặc không xuất khẩu

sản phẩm hàng hoá ra nước ngoài mà bán lại trên thị trường Việt Nam. Hàng hoá nhập khẩu cuả doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và cuả bên nước

ngoài hợp tác kinh doanh tại Việt Nam đã được miễn thuế nhập khẩu nhưng lại đem

bán trên thị trường Việt Nam. Hàng hoá trên danh nghiã là bị hư hỏng, mất mát trong quá trình vận chuyển, bốc xếp

nhưng sau đó xác định lại là không bị hư hỏng, mất mát.

5. Quản lý nhà nƣớc về thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu: Top

5.1 Nhiệm vụ, trách nhiệm của cơ quan hải quan:

Cơ quan hải quan có những nhiệm vụ, trách nhiệm sau đây:

Tổng cục hải quan có trách nhiệm quy định thủ tục khai báo, kiểm hoá, tính thuế, nộp

thuế đối với hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu và tổ chức thực hiện việc thu thuế thống

nhất trong toàn ngành hải quan. Hải quan tỉnh, thành phố và hải quan cửa khẩu có

trách nhiệm thực hiện đúng quy định về thủ tục đăng kí tờ khai hàng khi tổ chức, cá

nhân có hàng hoá xuất khẩu, nhập khẩu cung cấp đủ các chứng từ hợp lệ để tính thuế;

Tính đúng số thuế mà tổ chức, cá nhân phải nộp thuế, đảm bảo thuận lợi cho tổ chức,

cá nhân thực hiện nghĩa vụ nộp thuế. Hướng dẫn đối tượng nộp thuế thực hiện chế độ đăng ký kê khai, nộp thuế theo đúng

quy định cuả Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu và các văn bản hướng dẫn thi hành. Bố trí cán bộ tiếp nhận và làm thủ tục đăng ký tờ khai hàng hoá cho đối tượng nộp

thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu đảm bảo nhanh chóng, kịp thời. Tiến hành kiểm hoá đối với lô hàng xuất khẩu hoặc nhập khẩu theo đúng với tờ khai

hàng hoá cuả đối tượng nộp thuế. Trong một số trường hợp cần thiết, tiến hành giám định hàng hoá xuất khẩu, nhập

khẩu theo quy định của pháp luật.


Trong thời hạn 8 giờ làm việc, kể từ khi đăng ký tờ khai hàng hoá xuất khẩu, nhập

khẩu, cơ quan hải quan phải thông báo chính thức cho đối tượng nộp thuế số thuế

phải nộp và thời hạn phải nộp xong thuế là trong 15 ngày, 30 ngày hoặc 90 ngày tuỳ

theo từng trường hợp. Ðối với một số mặt hàng có số lượng nhập khẩu lớn hoặc phải

có giám định phức tạp thì thời hạn thông báo thuế có thể được kéo dài nhưng không

quá 3 ngày làm việc. Phối hợp với Cục thuế tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương và các cơ quan nhà nước

có liên quan trong việc thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu nhằm đảm bảo cho việc

thu thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu hoàn thành chỉ tiêu, kế hoạch được giao; đồng

thời góp phần đấu tranh phòng chống buôn lậu và gian lận thương mại. Kiểm tra, thanh tra việc kê khai nộp thuế, hoàn thuế cuả đối tượng nộp thuế để đảm

bảo thực hiện đúng quy định cuả pháp luật. Xử lý vi phạm hành chính về thuế và giải quyết khiếu nại về thuế. Yêu cầu đối tượng nộp thuế cung cấp sổ sách kế toán, hoá đơn, chứng từ và hồ sơ, tài

liệu khác có liên quan đến việc tính thuế và nộp thuế. Lưu giữ và sử dụng số liệu, tài liệu mà đối tượng nộp thuế và đối tượng khác cung

cấp theo quy định cuả pháp luật.


Ðối tượng nộp thuế nếu vi phạm Luật thuế xuất khẩu, thuế nhập khẩu thì bị xử lý như sau:

Nộp chậm tiền thuế, tiền phạt so với ngày quy định phải nộp hoặc quyết định xử lý

về thuế thì ngoài việc nộp đủ số thuế, số tiền phạt, mỗi ngày nộp chậm còn phải nộp

phạt bằng 0,1% (một phần nghìn) số tiền chậm nộp. Không thực hiện đúng những quy định về đăng ký, kê khai nộp thuế theo quy định

cuả Luật này thì tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử lý vi phạm hành chính

vế thuế. Khai man thuế, trốn thuế thì ngoài việc phải nộp đủ số thuế theo quy định cuả Luật

này, tuỳ theo tính chất, mức độ vi phạm còn bị phạt tiền từ một đến năm lần số tiền

thuế gian lận. Không nộp thuế, nộp phạt theo quyết định xử lý vế thuế thì bị cưỡng chế thi hành

bằng các biện pháp sau đây:

· Trích tiền gửi cuả đối tượng nộp thuế tại ngân hàng, tổ chức tín dụng khác, kho bạc để nộp

thuế, nộp phạt.Ngân hàng, tổ chức tín dụng khác, kho bạc có trách nhiệm trích tiền từ tài

khoản tiền gửi cuả đối tượng nộp thuế để nộp thuế, nộp phạt vào ngân sách nhà nước theo

quyết định xử lý về thuế cuả cơ quan thuế hoặc cơ quan cò thẩm quyền trước khi thu nợ.

· Giữ hàng hoá, tang vật để bảo đảm thu đủ số thuế, số tiền phạt còn thiếu.

· Kê biên tài sản theo quy định cuả pháp luật để bảo đảm thu đủ số thuế, số tiền phạt còn

thiếu.

· Cơ quan hải quan không được làm thủ tục xuất khẩu, nhập khẩu cho chuyến hàng tiếp theo

cuả đối tượng nộp thuế cho đến khi đối tượng đó nộp đủ số tiền thuế, tiền phạt.


Nếu phát hiện và có kết luận có sự gian lận, trốn thuế, cơ quan thuế có trách nhiệm

truy thu tiền thuế, tiền phạt trong thời hạn 5 năm trở về trước, kể từ ngày kiểm tra

phát hiện có sự gian lận, trốn thuế; Trường hợp đối tượng nộp thuế nhầm lẫn trong kê

khai, cơ quan thuế có trách nhiệm truy thu hoặc hoàn trả tiền thuế đó trong thời hạn

một năm trở về trước, kể từ ngày kiểm tra phát hiện có sự nhẩm lẫn đó. Trốn thuế với số lượng lớn hoặc đã bí xử phạt vi phạm hành chính về thuế mà còn vi

phạm hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng khác thì bị truy cứu trách nhiệm hình sư

theo quy định cuả pháp luật.

5.3 Giải quyết khiếu nại về thuế:

Trong trường hợp các đối tượng nộp thuế không đồng ý với quyết định xử phạt cuả cơ quan

thu thuế thì vẫn phải chấp hành biện pháp xử lý ấy và sau đó có quyền khiếu nại lên Tổng Cục

hải quan.

Trong thời hạn 20 ngày kể từ ngày nhận được đơn khiếu nại, Tổng cục hải quan phải giải

quyết dứt điểm. Nếu đối tượng nộp thuế vẫn không đồng ý với cách giải quyết cuả Tổng Cục hải

quan, thì có quyền khiếu nại lên Bộ trưởng Bộ Tài chính, và trong thời hạn 30 ngày, Bộ trưởng

Bộ Tài chính phải giải quyết xong và quyết định cuả Bộ trưởng Bộ Tài chính là quyết định cuối

cùng.

MỘT SỐ LOẠI THUẾ, LỆ PHÍ VÀ PHÍ KHÁC

I. THUẾ NHÀ ÐẤT


Trong lịch sử nước ta thuế đất đã được áp dụng từ thời Pháp thuộc với tên gọi là thuế " điền

thổ " thu vào đất ở, đất vườn của các chủ đất. Sau cách mạng tháng tám năm 1945, thuế đất ở

vùng tự do đã bị bãi bỏ. Năm 1956 Nhà nước ban hành thuế thổ trạch đánh vào đất ở và nhà ở

trong các thành phố, thị xã. Khi thực hiện xong công cuộc cải tạo, ở thành phố, thị xã không còn

đất thuộc sở hữu riêng nên từ năm 1961 nguồn thu của thuế thổ trạch còn lại không đáng kể.

Trong cải cách thuế bước 1 năm 1990, thuế nhà đất đã được nghiên cứu và ngày 31/7/1992

Pháp lệnh thuế nhà đất chính thức được ban hành. Tuy nhiên do nhiều nguyên nhân khác nhau

nên trong tình hình hiện nay mới chỉ thực hiện phần thuế đất, tạm thời chưa thu thuế nhà và chưa

có quy định vế thuế nhà. Ngày 19/5/1994 Nhà nước tiếp tục ban hành Pháp lệnh sửa đổi thuế nhà

đất.

Như vậy: Thuế đất hiện nay ở nước ta là thuế thu vào việc sử dụng đất vào việc xây

dựng công trình để ở và các công trình không sản xuất kinh doanh.

Mục đích của việc áp dụng thuế đất:

Tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước.


Thực hiện công bằng xã hội: trước đây chỉ thu thuế sử dụng đất nông nghiệp, chưa

thu thuế đất để ở, đất xây dựng công trình. Ðối tượng nào sử dụng nhiều đất ở vị trí

tốt phải nộp thuế cao. Khuyến khích sử dụng tiết kiệm, có hiệu qủa qũy đất ở, đất xây dựng công trình, hạn

chế việc chuyển qũy đất sản xuất nông nghiệp sang xây dựng nhà ở.

2. Phạm vi áp dụng. Top

2.1 Ðối tượng nộp thuế:

Pháp lệnh thuế nhà đất hiện hành quy định: các tổ chức, cá nhân sử dụng đất để làm nhà ở và

xây dựng công trình đều là đối tượng nộp thuế đất, cho dù đất đó có giấy chứng nhận hay không

có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Trong đó có một số trường hợp cá biệt được quy định

như sau:

Trường hợp các tổ chức, cá nhân không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng

được ủy quyền quản lý, sử dụng thì tổ chức và cá nhân đó là đối tượng nộp thuế đất. Trường hợp các tổ chức, cá nhân được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền giao đất do

tịch thu của đối tượng khác thì tổ chức, cá nhân đó là đối tượng nộp thuế đất. Cán bộ, công nhân viên chức mua nhà đất hóa giá từ các nguồn hoặc được cấp nhà,

cấp đất để làm nhà ở có kèm theo quyền sử dụng đất, nay nhà này thuộc sở hữu riêng

của cán bộ công nhân viên chức thì cán bộ công nhân viên chức này phải nộp thuế

đất. Trường hợp các tổ chức, cá nhân đang thực tế sử dụng đất tranh chấp chưa giải quyết

xong thì cá nhân, tổ chức đó là đối tượng nộp thuế đất. Trường hợp cá nhân, tổ chức đang thực tế sử dụng đất lấn chiếm bất hợp pháp thì cá

nhân, tổ chức đó được coi là đối tượng nộp thuế đất nhưng không được xem là hợp

pháp hóa quyền sử dụng đất đó. Trường hợp cá nhân có nhà cho thuê là đối tượng nộp thuế đất của phần đất thuộc nhà

cho thuê. Trường hợp các cơ quan ngoại giao, các tổ chức quốc tế và cá nhân người nước ngoài

sử dụng đất tại Việt Nam để xây dựng nhà ở và công trình là đối tượng nộp thuế đất.

Trừ trường hợp Ðiều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết hoặc tham gia có quy định

khác. Trường hợp bên Việt Nam tham gia doanh nghiệp liên doanh được Nhà nước cho góp

vốn pháp định bằng quyền sử dụng đất theo quy định của Luật đầu tư nước ngoài tại

Việt Nam, thì tổ chức hoặc người đại diện bên Việt Nam phải nộp thuế đất.

2.2 Ðối tượng không phải nộp thuế.

Theo Pháp lệnh thuế đất hiện hành, những đối tượng đang thực tể sử dụng đất thuộc diện

không thu thuế đất thì không phải nộp thuế đất, cụ thể các đối tượng sử dụng đất sau đây không

phải là đối tượng nộp thuế đất:


Ðất được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền công nhận quyền sử dụng vì mục đích

công cộng, phúc lợi xã hội hoặc từ thiện chung không vì mục đích kinh doanh hoặc

không dùng để ở như: đất làm đường sá, cầu cống... Ðất dùng vào việc thờ cúng chung của các tôn giáo, các di tích lịch sử, đình, chùa,

miếu, nhà thờ chung. Riêng đền, miếu, nhà thờ tu vẫn phải nộp thuế đất. Ðối với các hình thức đầu tư nước ngoài vào Việt Nam theo Luật đầu tư nước ngoài

vào Việt Nam, tiền thuê đất đã nộp vào ngân sách Nhà nước thì không phải nộp thuế

đất. Các cá nhân, tổ chức trong nước hay nước ngoài thuê đất thì không phải nộp tiền thuế

đất. Bên cho thuê đất phải nộp thuế đất. Ðối tượng sử dụng đất vào sản xuất nông lâm ngư nghiệp thuộc đối tượng nộp thuế

sử dụng đất nông nghiệp.


Ðối tượng chịu thuế đất là đất ở, đất xây dựng công trình không phân biệt là đã xây dựng hay

chưa xây dựng, có giấy chứng nhận hay không có giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Ðất ở: là đất thuộc các khu dân cư thành thị và nông thôn gồm: đất đã xây dựng nhà

(kể cả mặt sông, hồ, ao, kênh rạch làm nhà nổi); đất làm vườn, đào ao thả cá; là sân

phơi, làm chuồng trại chăn nuôi; trồng cây, làm đường đi hoặc để trống trừ phần đất

đã nộp thuế sử dụng đất nông nghiệp. Ðất xây dựng công trình: là đất xây dựng các công trình khoa học kỹ thuật, giao

thông, thủy lợi, nuôi trồng thủy sản (không thuộc diện thu thuế sử dụng đất nông

nghiệp), văn hóa, xã hội, dịch vụ, quốc phòng an ninh và các khoảnh đất phụ thuộc (

trừ đất thuộc diện nộp tiền thuê đất).

3. Căn cứ và phƣơng pháp tính thuế. Top

+ Căn cứ tính thuế là diện tích đất, hạng đất và mức thuế sử dụng đất nông nghiệp của một

đơn vị diện tích.

3.1 Diện tích đất tính thuế.

Diện tích làm căn cứ tính thuế là toàn bộ diện tích thuộc khuôn viên đất thực tế đang sử dụng

(trừ phần diện tích thuộc diện thu thuế sử dụng đất nông nghiệp nằm trong khuôn viên đó).

3.2 Hạng đất tính thuế.

Thuế đất thực tế là thuế đánh vào khả năng sinh lời của đất dùng vào việc xây dựng nhà ở và

xây dựng công trình. Khả năng sinh lời của đất lại phụ thuộc vào vị trí của đất và những điều

kiện hưởng thụ các phúc lợi xã hội. Những điều kiện đó càng tốt thì khả năng sinh lời của đất

càng cao. Chỉ số đánh giá khả năng sinh lời của đất là giá cả quyền sử dụng đất hình thành trên

thị trường thông qua việc chuyển nhượng quyền sử dụng đất. Trong điều kiện nước ta hiện nay,

để thuận tiện khi tính thuế, Pháp lệnh thuế nhà đất quy định lấy hạng đất nông nghiệp và định

suất thuế của hạng đất nông nghiệp làm căn cứ tính thuế đất.


Hạng đất nông nghiệp làm căn cứ tính thuế đất được quy định khác nhau cho từng vùng.

Ðất thuộc khu vực đô thị, lấy hạng đất nông nghiệp cao nhất trong vùng và định suất

thuế của hạng đất đó làm căn cứ tính thuế. Ðất thuộc khu vực ven đô thị loại I, lấy hạng đất và định suất thuế cao nhất trong xã

làm căn cứ. Ðất ven đô thị loại II trở xuống, lấy hạng đất và định suất thuế cao nhất trong thôn ấp

làm căn cứ tính thuế. Ðất thuộc khu vực trung tâm công nghiệp, thương mại nằm ngoài và đất ven đầu mối

giao thông, ven đường giao thông chính lấy hạng đất và định suất thuế cao nhất trong

vùng làm căn cứ tính thuế. Ðất thuộc khu vực nông thôn, đồng bằng trung điều ước quốc tế, miền núi lấy thuế sử

dụng đất nông nghiệp bình quân ghi thu của xã làm căn cứ tính thuế.

3.3 Mức thuế đất.

Ðể hạn chế việc chuyển diện tích đất nông nghiệp sang làm nhà ở, Pháp lệnh thuế đất quy

định hệ số tính thuế nhằm mục đích nâng mức động viên thông qua thuế đối với đất ở, đất xây

dựng công trình cao hơn mức động viên thông qua thuế sử dụng đất nông nghiệp.

+ Ðối với đất ở, đất xây dựng công trình thuộc thành phố, thị xã, thị trấn là toàn bộ diện tích

đất thuộc nội thành, nội thị theo địa giới hành chính.

Mức thuế đất được quy định cho một đơn vị diện tích tại từng vị trí, từng loại đường phố của

từng loại đô thị.

Việc phân loại đô thị, loại đường phố, vị trí để xác định mức thuế căn cứ vào các quy định

hiện hành của Chính phủ.

Mức thuế đất được quy định như sau:

Ðô thị loại I, mức thuế đất từ 9 đến 32 lần mức thuế sử dụng đất nông nghiệp của

hạng đất cao nhất trong vùng. Ðô thị loại II, mức thuế đất từ 8 đến 30 lần mức thuế sử dụng đất nông nghiệp của

hạng đất cao nhất trong vùng. Ðô thị loại III, mức thuế đất từ 7 đến 26 lần mức thuế sử dụng đất nông nghiệp của

hạng đất cao nhất trong vùng. Ðô thị loại IV, mức thuế đất từ 5 đến 13 lần mức thuế sử dụng đất nông nghiệp của

hạng đất cao nhất trong vùng. Thị trấn, mức thuế đất từ 3 đến 13 lần mức thuế sử dụng đất nông nghiệp cao nhất

trong vùng.

+ Ðối với đất ở, đất xây dựng công trình thuộc vùng ven đô thị, ven đầu mối giao thông và

ven trục giao thông chính, mức thuế quy định như sau:


Ðối với đất khu dân cư, đất xây dựng công trình vùng ven đô thị, loại I là diện tích đất

của toàn bộ ngoại thành có mặt tiếp giáp trực tiếp với đất nội thành. Mức thuế đất

bằng 2,5 lần mức thuế sử dụng đất nông nghiệp của hạng đất cao nhất trong xã. Ðối với đất khu dân cư, đất xây dựng công trình vùng ven đô thị, loại I, II, III, IV, V

là toàn bộ diện tích đất của thôn ấp có mặt tiếp giáp trực tiếp với đất nội thị, mức thuế

đất bằng 2 lần mức thuế sử dụng đất nông nghiệp của hạng đất cao nhất trong thôn ấp. Ðối với đất khu công nghiệp thương mại ngoài đô thị và đất ven đầu mối giao thông

ven đường quốc lộ chính mức thuế đất là 1,5 lần. Ðối với đất nông thôn đồng bằng trung du, miền núi, mức thuế đất bằng 01 lần mức

thuế sử dụng đất nông nghiệp ghi thu bình quân trong xã.

+ Thuế đất đối với nhà nhiều tầng và khu tập thể thuộc nhiều tổ chức, cá nhân quản lý sử

dụng được quy định như sau:

Ðối với nhà nhiều tầng do một tổ chức hay cá nhân quản lý thì tổ chức hoặc cá nhân

phải nộp thuế cho toàn bộ diện tích đất trong khuôn viên. Trường hợp tổ chức, cá

nhân này cho một tổ chức, cá nhân khác thuê thì người thuê không phải nộp thuế đất. Trong một khoảnh đất có nhiều tổ chức, cá nhân sử dụng, nguyên tắc tính thuế là:

tổng diện tích đất chịu thuế của các tổ chức, cá nhân này phải bằng tổng diện tích đất

của toàn bộ khoảnh đất đó. Ðối với đất xây dựng nhà nhiều tầng, do nhiều tổ chức, cá nhân quản lý, sử dụng ở

các tầng khác nhau thì tầng thứ 5 trở lên không phải nộp thuế đất.

+ Phƣơng pháp tính thuế.

4. Miễn, giảm thuế. Top

4.1 Tạm miễn thuế:

Ðất dùng để xây dựng trụ sở cơ quan hành chính sự nghiệp, tổ chức xã hội, công trình

văn hóa, đất chuyên dùng vào mục đích quốc phòng và an ninh. Nếu sử dụng vào

mục đích kinh doanh thì phải nộp thuế. Ðất nhà ở thuộc vùng cao, miền núi, hải đảo, vùng sâu, vùng xa, thuộc diện được

miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp. Ðất nhà ở thuộc vùng định canh, định cư, đồng bào xây dựng vùng kinh tế mới được

miễn thuế 5 năm kể từ khi chuyển đến. Ðất ở của gia đình thương binh hạng 1/4, 2/4, gia đình liệt sĩ có người được hưởng trợ

cấp của Nhà nước, đất xây nhà tình nghĩa, đất ở của người tàn tật, sống độc thân,


người chưa đến tuổi thành niên, người già cô đơn không nơi nương tựa không có khả

năng nộp thuế.

4.2 Các trường hợp được xét giảm, miễn thuế.

Bị thiên tai,tai nạn bất ngờ: giảm 50% số tiền thuế khi bị thiệt hại từ 20% - 50% tài

sản. Miễn thuế khi tài sản bị thiệt hại trên 50%.

5. Quản lý Nhà nƣớc về thuế nhà đất. Top

Quản lý đối tượng nộp thuế là vấn đề phức tạp, liên quan đến hàng chục triệu hộ gia đình

thuộc nhiều tầng lớp dân cư. Thuế đất lại gắn với một loại tài sản rất đa dạng về vị trí, diện tích.

Vì vậy cần phải tổ chức chặt chẽ công tác quản lý thuế để tránh thất thu thuế. Những vấn đề

trọng tâm trong quản lý thuế đất:

Tăng cường quản lý đối tượng nộp thuế. Tăng cường quản lý diện tích tính thuế. Tăng cường công tác tổ chức và bồi dưỡng đội ngũ cán bộ ủy nhiệm thu.

II. THUẾ MÔN BÀI


Thuế môn bài là một loại thuế thu vào khai trương nghề nghiệp trong một năm, được

tính vào đầu năm đối với các thể nhân, pháp nhân có hoạt động sản xuất kinh doanh. Thực ra

đây là một khoản thu lệ phí có tính chất thuế, một loại lệ phí nghế nghiệp mà các thể nhân và

pháp nhân phải nộp trước khi bắt đầu hành nghề. Sở dĩ gọi tên là thuế môn bài vì khi đóng thuế,

các cơ sở được cấp một thẻ để treo ở cửa tiệm, nên người dân quen gọi theo chử Hán " môn là

cửa", " bài" là thẻ, lâu ngày quen gọi là thuế môn bài vì loại thuế này có từ lâu. Thuế môn bài là

một loại thuế trực thu.


Tất cả các tổ chức, cá nhân thuộc các thành phần kinh tế có hoạt động sản xuất kinh doanh

không phân biệt hạch toán độc lập, hạch toán phụ thuộc hay hạch toán báo sổ đều là đối tượng

nộp thuế môn bài.

Trường hợp một cơ sở kinh doanh hạch toán phụ thuộc hay báo sổ còn có các cửa hàng, quầy

hàng, cửa hiệu cùng hoạt động kinh doanh trên địa bàn một quận, huyện thì chỉ nộp thuế môn bài

tại cơ sở chính.

Các cá nhân kinh doanh bao gồm các hộ cá thể, cá nhân và nhóm kinh doanh, kể cả cán bộ

công nhân viên, nhóm cán bộ công nhân viên nhận khóan tự chịu trách nhiệm về vốn, tổ chức

sản xuất kinh doanh, phải đăng ký kinh doanh đều là đối tượng nộp thuế môn bài.

3. Căn cứ tính thuế, biểu thuế. Top


3.1 Căn cứ tính thuế môn bài:

Căn cứ tính thuế môn bài là thu nhập bình quân tháng, năng lực và kết qủa kinh doanh của cơ

sở.

Cơ quan thuế căn cứ vào thu nhập ước lượng thực hiện bình quân tháng trong năm

nộp thuế của cơ sở để xác định được thu nhập làm căn cứ định từng bậc thuế cho cơ

sở kinh doanh, cơ quan thuế phải dựa vào các yếu tố như vốn, tài sản, nhà xưởng,

máy móc dụng cụ đồ nghề sử dụng, số nhân công làm việc, kết qủa kinh doanh... Ðối với các cơ sở mới xin phép hoạt động, cơ quan thuế sẽ xác định quy mô hoạt

động, tính chất ngành nghề hoạt động, căn cứ vào số vốn và tài sản cố định của cơ sở

khai, đồng thời so sánh với các cơ sở cùng ngành nghề cùng khu vục đang hoạt động,

cùng quy mô tương đương để định bậc thuế môn bài cho cơ sở. Ðối với các cá nhân, tổ chức kinh tế có thực hiện chế độ thu thuế thu nhập doanh

nghiệp hàng tháng, hàng qúy và quyết toán thuế cuối năm thì cơ quan thuế căn cứ vào

thu nhập bình quân một tháng của cơ sở đã quyết toán năm trước để làm căn bản định

bậc thuế môn bài cho năm tiếp theo. Ðối với cơ sở không giữ sổ sách kế toán hoặc sổ sách kế toán giữ không đúng quy

định thì cơ quan thuế sẽ ước tính thu nhập bình quân một tháng của cơ sở để tính bậc

thuế môn bài.

3.2 Biểu thuế:

Aùp dụng một biểu thuế và mức thuế do Bộ tài chính quy định. Biểu thuế và mức thuế này có

thể được bộ tài chính quy định lại hàng năm tùy theo tốc độ phát triễn kinh tế, nhu cầu ngân sách

Nhà nước và mức trượt giá.

Mức thuế và biểu thuế hiện hành được quy định như sau:

Ðối với các tổ chức kinh tế hạch toán độc lập nộp thuế môn bài theo mức thống nhất

là 850.000 đ/ 1 năm. Các cơ sở kinh doanh, chi nhánh, cửa hàng, cửa hiệu hạch toán phụ thuộc hoặc hạch

toán báo sổ và các hợp tác xã, các tổ sản xuất nộp thuế môn bài theo mức 550.000 đ/

1 năm. Nếu các cơ sở kinh doanh (nộp theo mức 550.000 đ/ 1năm) nêu trên còn có các quầy

hàng, cửa hàng, cửa hiệu, điểm kinh doanh, dịch vụ...ở những địa điểm khác, không

cùng địa điểm vớ cơ sở chính thì mỗi cửa hàng, quầy hàng, cửa hiệu, điểm kinh

doanh dịch vụ...phải nộp thuế môn bài theo mức 325.000 đ/ 1 năm. Ðối với các hộ sản xuất kinh doanh cá thể, cán bộ công nhân viên, xã viên hợp tác xã,

người lao động trong các doanh nghiệp ngoài quốc doanh nhận khoán được xác định

căn cứ vào thu nhập ước tính và nộp thuế môn bài theo biêu sau:


Ðối với những nghề hoạt động có tính chất thời vụ như đánh bắt thủy sản, sản xuất muối,

nước mắm, dù chỉ hoạt động 5, 6 tháng cũng phải nộp thuế môn bài cho cả năm. Ðối với những cơ sở kinh doanh lưu động sẽ ước tính doanh thu bình quân tháng và

tỷ lệ nguyên lãi có đối chiếu tỷ lệ lãi của các đối tượng kinh doanh cố định cùng

ngành nghề, để trên cơ sở đó xác định thu nhập bình quân/ tháng để định bậc thuế

môn bài. Trường hợp chỉ có một người đăng ký kinh doanh, có địa điểm kinh doanh rồi cho

người khác đến mướn, thuê địa điểm để cùng kinh doanh thì thuế môn bài tính riêng

cho từng người.

4. Khai báo và nộp thuế. Top

4.1 Khai báo:

Các cơ sở đã được cấp thẻ môn bài và đang hoạt động, hàng năm phải khai báo với cơ quan

thuế trong thời hạn và theo mẫu của Bộ tài chính, kèm theo giấy phép đăng ký kinh doanh.

4.2 Thể thức thu nộp thuế môn bài:

Thuế môn bài được thu mỗi năm một lần vào đầu năm tại cơ quan thuế nơi đặt địa

điểm cơ sở sản xuất kinh doanh. Cơ sở ra kinh doanh trong khoảng thời gian 6 tháng đầu năm thì nộp thuế môn bài cả

năm, của 6 tháng cuối năm thì nộp 50% mức thuế môn bài cả năm. Những cơ sở đang sản xuất kinh doanh thì nộp thuế môn bài ngay tháng đầu năm

dương lịch, cơ sở mới ra kinh doanh thì nộp thuế môn bài ngay trong tháng bắt đầu

kinh doanh. Cơ sở đã nộp thuế môn bài, nếu di chuyển sang địa phương khác hoặc thay đổi ngành

nghề, mặt hàng kinh doanh thì phải khai báo lại và phải nộp thuế môn bài như mới ra

kinh doanh. Trường hợp cơ sở kinh doanh có nhiều cửa hàng, cửa hiệu trực thuộc nằm ở các địa

điểm khác nhau trong cùng một địa phương thì cơ sở kinh doanh nộp thuế môn bài

của bản thân cơ sở đồng thời còn phải nộp thuế cho các cửa hàng, cửa hiệu trực thuộc

đóng trên cùng địa phương.


Các cửa hàng, cửa hiệu đóng ở địa phương khác thì nộp thuế môn bài tại cơ quan thuế

nơi có cửa hàng, cưả hiệu kinh doanh. Trường hợp cơ sở kinh doanh không có địa điểm cố định, như kinh doanh buôn

chuyến, kinh doanh lưu động, hộ xây dựng, vận tải, nghề tự do khác v.v thì nộp thuế

môn bài với cơ quan thuế nơi người kinh doanh cư trú hoặc nơi cơ sở được cấp giấp

phép kinh doanh. Sau khi nộp thuế môn bài, cơ sở kinh doanh sẽ được cơ quan thuế cấp cho một thẻ có

ghi rõ ngành nghề kinh doanh làm cơ sở xuất trình khi các cơ quan chức năng kiểm

tra.

5. Quản lý nhà nƣớc về thuế môn bài. Top

5.1 Trách nhiệm, quyền hạn của cơ quan thuế.

Hàng năm, cơ quan thuế phải lập sổ thuế và phải được thủ trưởng cơ quan duyệt trước

khi công bố, sau đó số thuế được trưng thu, khi đã thu đủ số thuế theo giấy báo nộp

thuế thì cơ quan thuế phải cấp biên lai thu tiền và cấp thẻ môn bài cho cơ sở đương

sự. Ðể tránh sự man khai, cơ quan thuế được quyền kiểm tra tờ khai đăng ký nộp thuế

môn bài và kiểm tra tại cơ sở hành nghề của đối tượng nộp thuế, yêu cầu chứng minh

giải trình các chứng từ nếu thấy cần thiết. Ðợt kiểm tra thuế môn bài thường vào đầu

năm để ấn định mức thuế hàng năm. Tuy nhiên cơ quan thuế cũng được quyền kiểm

tra đột xuất.

5.2 Xử lý vi phạm.

Các trường hợp kinh doanh không có giấy phép, không đăng ký nộp thuế môn bài, trốn tránh

hoặc gian lận trong việc khai báo, dây dưa trong việc nộp thuế, cản trở việc thi hành của nhân

viên thuế v.v tuỳ theo mức độ nặng, nhẹ mà bị xử phạt như sau:

Bị phạt tiền đến 3 lần số thuế thiếu. Bị thu hồi giấy phép kinh doanh và môn bài. Nếu tái phạm nhiều lần hoặc vi phạm có tính chất nghiêm trọng thì sẽ bị truy cứu

trách nhiệm hình sự. Nếu nộp chậm thì bị phạt 0,2 % trên số thuế phải nộp cho mỗi ngày nộp chậm.

III. THUẾ TÀI NGUYÊN.


Thuế tài nguyên là một khoản thu bắt buộc đối với các tổ chức và cá nhân có hoạt động khai

thác tài nguyên thiên nhiên không phụ thuộc vào cách thức tổ chức và hiệu qủa sản xuất kinh

doanh của người khai thác.

Ơớ hầu hết các nước trên thế giới, vai trò của thuế đánh vào hoạt động khai thác tài nguyên

được đặc biệt coi trọng. Ơớ nước ta trước năm 1990 chưa áp dụng thuế tài nguyên nhưng đã áp


dụng một số hình thức thu mang tính chất của thuế tài nguyên như chế độ thu tiền nuôi rừng, chế

thu đối với vàng sa khoáng...

Năm 1990 những mục tiêu và yêu cầu quan trọng của công cuộc cải cách thuế bước I đã đòi

hỏi hệ thống thuế đã bao quát đầy đủ các nguồn thu trong nước và có tác động tích cực đối với

hoạt động sản xuất kinh doanh. Vì vậy Pháp lệnh thuế tài nguyên đã được ban hành và có hiệu

lực thi hành từ ngày 01/01/1991. Qua 06 năm thực hiện, Pháp lệnh thuế tài nguyên đã bộc lộ một

số nhược điểm về phạm vi và phương pháp xác định.

Ngày 16/4/1998, Pháp lệnh thuế tài nguyên (sửa đổi) đã được ủy ban Thường vụ Quốc hội

khóa X thông qua và có hiệu lực thi hành từ 01/6/1998. Chính phủ đã có Nghị định số

68/1998/NÐ-CP ngày 03/9/1998 quy định chi tiết thi hành Pháp lệnh thuế tài nguyên (sửa đổi).

Bộ tài chính đã ra thông tư 153/1998/TT-BTC ngày 26/11/1998 hướng dẫn thi hành Nghị định số

68/1998/NÐ-CP của Chính phủ.


2.1 Ðối tượng nộp thuế:

Tất cả các tổ chức, cá nhân được phép khai thác tài nguyên thiên nhiên ở Việt Nam đều là đối

tượng phải nộp thuế tài nguyên ( trừ đối tượng được miễn, giảm theo quy định của Pháp lệnh

thuế tài nguyên và các văn bản hướng dẫn thi hành).

· Trường hợp doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài và bên nước ngoài hợp tác kinh doanh

trên cơ sở hợp đồng đang trả tiền tài nguyên hay nộp thuế tài nguyên theo mức cụ thể quy

định trong giấy phép đầu tư cấp trước ngày01/6/1998 thì tiếp tục được nộp tiền tài nguyên

hay nộp thuế tài nguyên theo mức quy định đó cho đến hết thời hạn của giấy phép được cấp.

Sau đó phải thực hiện theo Pháp lệnh thuế tài nguyên này nếu được gia hạn giấy phép đầu tư.

· Trường hợp doanh nghiệp liên doanh với nước ngoài hoạt độnng theo Luật đầu tư nước

ngoài tại Việt Nam mà bên Việt Nam góp vốn pháp định bằng các nguồn tài nguyên được ghi

trong giấp phép đầu tư thì doanh nghiệp liên doanh không phải nộp thuế tài nguyên mà bên

Việt Nam dùng để góp vốn pháp định. bên Việt Nam phải kê khai số tài nguyên phát sinh đã

góp vốn, báo cáo Bộ tài chính để ghi vốn ngân sách Nhà nước và quản lý vốn theo chế độ

hiện hành.

· Trường hợp doanh nghiệp khai thác tài nguyên nguyên được thành lập trên cơ sở liên

doanh, hợp đồng hợp tác kinh doanh và hợp đồng chia sản phẩm thì thuế tài nguyên phải nộp

của doanh nghiệp liên doanh hay bên nước ngoài phải được xác định trong hợp đồng liên

doanh và tính vào phần sản phẩm chia cho bên Việt Nam. Khi chia sản phẩm bên Việt Nam

có trách nhiệm nộp thuế tài nguyên cho ngân sách Nhà nước theo quy định của Luật ngân

sách Nhà nước.



Ðối tượng thuộc diện chịu thuế tài nguyên là các tài nguyên thiên nhiên trong phạm vi đất

liền, hải đảo, nội thủy, lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế và thềm lục địa thuộc chủ quyền của

nước Cộng Hoà Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam đều thuộc sở hữu toàn dân, do nhà nước thống nhất

quản lý. Bao gồm:

· Khoáng sản kim loại.

· Khoáng sản không kim loại, kể cả khoáng sản dùng làm vật liệu xây dựng thông thường;

đất được khai thác; nước khoáng, nước nóng thiên nhiên thuộc đối tượng được quy định tại

Luật khoáng sản.

· Dầu mỏ.

· Khí đốt.

· Sản phẩm của rừng tự nhiên.

· Thủy sản tự nhiên.

· Nước thiên nhiên ( trừ nước khoáng, nước nóng thiên nhiên đã nêu ở phần trên.)

· Tài nguyên thiên nhiên khác.

3. Căn cứ tính thuế. Top

Căn cứ tính thuế tài nguyên là sản lượng tài nguyên thương phẩm thực tế khai thác, giá tính

thuế và thuế suất.

3.1 Số lượng tài nguyên thương phẩm thực tế khai thác.

Số lượng tài nguyên thương phẩm thực tế khai thác dùng làm căn cứ tính thuế tài nguyên

được quy định là số lượng, trọng lượng hay khối lượng của tài nguyên khai thác thực tế trong kỳ

nộp thuế, không phụ thuộc vào hiện trạng và mục đích khai thác tài nguyên.

· Ðối với loại tài nguyên không xác định được số lượng, trọng lượng hay khối lượng thực tế

khai thác do nhiều chất khác nhau, hàm lượng tạp chất lớn thì thuế tài nguyên được tính trên

số lượng, trọng lượng hay khối lượng từng chất thu được do sàng tuyển, phân loại.

· Trường hợp khai thác thủ công, phân tán hoặc khai thác lưu động, không thường xuyên,

khó khăn trong công tác quản lý thì có thể khoán số lượng tài nguyên khác theo mùa vụ hoặc

định kỳ.

3.2 Giá tính thuế.

Gía tính thuế tài nguyên là giá bán đơn vị sản phẩm tài nguyên tại nơi khai thác và được xác

định cụ thể trong từng trường hợp sau:


· Loại tài nguyên xác định được sản lượng ở khâu khai thác và có thể bán ra ngay sau khi

khai thác thì giá tính thuế tài nguyên là giá thực tế bán ra tại nơi khai thác chưa bao gồm thuế

giaẽ trị gia tăng (nếu có) phải nộp. Nếu phát sinh chi phí vận chuyển, bốc xếp, lưu kho bãi từ

nơi khai thác đến nơi tiêu thụ thì các chi phí đó được trừ khi xác định giá tính thuế tài

nguyên. Trường hợp này nếu không bán ra (đưa vào quy trình sản xuất tiếp theo) thì áp dụng

giá tính thuế do ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố quy định.

· Loại tài nguyên xác định được sản lượng ở khâu khai thác nhưng chưa thể bán ra được mà

phải qua sàng tuyển, chọn lọc...mới bán ra thì giá tính thuế tài nguyên là giá bán của sản

phẩm đã qua sàng tuyển, phân loại trừ đi các chi phí phát sinh từ nơi khai thác đến nơi tiêu

thụ và quy đổi theo hàm lượng hay tỷ trọng để xác định giá tính thuế là giá bán của tài

nguyên thực tế khai thác không bao gồm thuế giá trị gia tăng.

· Loại tài nguyên không xác định được số lượng ở khâu khai thác tạp chất lớn, có nhiều chất

khác nhau thì giá tính thuế là giá bán thực tế của từng chất tại nơi khai thác không bao gồm

thuế giá trị gia tăng.

· Loại tài nguyên khai thác và được sử dụng làm nguyên liệu trong sản xuất sản phẩm thì giá

tính thuế tài nguyên là giá bán sản phẩm cuối cùng trừ đi các chi phí sản xuất ra sản phẩm đó

(bao gồm cả thuế giá trị gia tăng phải nộp nhưng không bao gồm chi phí khai thác tài

nguyên) nhưng mức tối thiểu không thấp hơn gía tính thuế do ủy ban nhân dân tỉnh, thành

phố quy định.

· Gía tính thuế tài nguyên đối với nước thiên nhiên sản xuất thủy điện là giá bán điện thương

phẩm.

· Riêng đối với dầu mỏ, khí đốt, giá tính thuế tài nguyên được thực hiện theo quy định tại

luật dầu khí và văn bản hướng dẫn thi hành Luật dầu khí..

3.3 Thuế suất thuế tài nguyên.

Thuế suất thuế tài nguyên được thực hiện theo biểu thuế ban hành kèm theo Nghị định số

68/1998/NÐ-CP ngày 3/9/1998 cuả Chính phủ. Tùy theo loại tài nguyên khác nhau mà thuế suất

thuế tài nguyên được quy định là từ 1% đến 40%.

4. Các trƣờng hợp miễn, giảm. Top

4.1 Các trường hợp được miễn thuế:

· Miễn thuế tài nguyên đối với sản phẩm rừng tự nhiên do dân cư trên địa bàn xã có rừng

được phép khai thác như gỗ cành, củi, tre, nứa ...phục vụ trực tiếp cho sinh hoạt hằng ngày.

· Miễn thuế tài nguyên đối với nước thiên nhiên dùng vào sản xuất thủy điện đối với trường

hợp sản xuất thủy điện không hòa vào mạng điện quốc gia.

· Miễn thuế tài nguyên đối với đất được khai thác để sử dụng vào các mục đích sau:


- San lấp, xây dựng các công trình phục vụ an ninh quốc phòng.

- San lấp, xây dựng các công trình đê điều, thủy lợi trực tiếp phục vụ nông, lâm, ngư,

nghiệp, làm đường giao thông.

- San lấp, xây dựng các công trình cơ sở hạ tầng ở miền núi phục vụ cho phát triễn đời

sống kinh tế xã hội trong vùng.

- San lấp, xây dựng các công trình mang ý nghĩa nhân đạo, từ thiện hoặc dành ưu đãi

đối với người có công với cách mạng.

- Khai thác trong phạm vi đất được giao, được thuê để san lấp, đắp, xây dựng tại chổ

trong phạm vi diện tích đó.

- San lấp, xây dựng các công trình trọng điểm của quốc gia theo quyết định của Chính

phủ cho từng trường hợp cụ thể.

4.2 Các trường hợp được xét miễn, giảm thuế tài nguyên.

· Các dự án đầu tư thuộc đối tượng ưu đãi đầu tư theo quy định tại Luật khuyến khính đầu tư

trong nước có khai thác tài nguyên (trừ dầu khí) thì được giảm tối đa 50% thuế tài nguyên

trong 03 năm đầu kể từ khi bắt đầu khai thác.

· Tổ chức, cá nhân khai thác tài nguyên gặp thiên tai, địch họa, tai nạn bất ngờ gây tổn thất

đến số tài nguyên khai thác đã kê khai nộp thuế thì được xét miễn thuế đối với số tài nguyên

đã bị tổn thất.

· Tổ chức, cá nhân hoạt động khai thác thủy sản ở vùng biển xa bờ bằng phương tiện có

công suất lớn được miễn thuế tài nguyên trong 05 năm đầu kể từ khi được cấp giấy phép khai

thác và giảm 50% thuế tài nguyên trong 05 năm tiếp theo.

Sau thời gian miễn và giảm thuế tài nguyên nêu trên (10 năm), nếu tổ chức, cá nhân khai thác

thủy sản ở vùng biển xa bờ còn bị lỗ thì sẽ được xét giảm thuế tài nguyên tương ứng với với số

lỗ của từng năm trong thời gian không qúa 05 năm liên tục tiếp theo.

5. Quản lý nhà nƣớc về thuế tài nguyên. Top

Việc áp dụng thuế tài nguyên góp phần quan trọng vào việc thực hiện chính sách quản lý,

kiểm soát, hướng dẫn, điều tiết các hoạt động khai thác, sử dụng tài nguyên thiên nhiên của đất

nước.

Ðồng thời việc thực hiện tốt thuế tài nguyên sẽ phát huy được các tác dụng quan trọng của nó

trong điều kiện nền kinh tế nước ta hiện nay.

Vấn đề đặt ra là phải thực hiện như thế nào để đạt được hiệu qủa cao nhất. Ðây là yêu cầu cơ

bản đặt ra cho công tác tổ chức, quản lý thuế tài nguyên.


Quản lý thuế tài nguyên được hiểu là việc tổ chức thực hiện những nội dung công việc liên

quan đến thuế tài nguyên của chủ thể quản lý (cơ quan quản lý thuế) và đối tượng quản lý (các tổ

chức, cá nhân thuộc đối tượng nộp thuế tài nguyên ) để đạt được hiệu qủa cao nhất của việc áp

dụng thuế tài nguyên.

5.1 Các nội dung chủ yếu của công tác quản lý thuế tài nguyên.

Quản lý đối tượng nộp thuế: Ðối tượng nộp thuế là người trực tiếp thực hiện nghĩa vụ

của mình đối với Nhà nước. Quản lý tốt các đối tượng nộp thuế là yếu tố quan trọng

đầu tiên dẫn đến sự thành công trong việc áp dụng pháp luật thuế. Ðể thực hiện tốt

các công tác này đòi hỏi cơ quan thuế phải quản lý đầy đủ các đối tượng nộp thuế về

số lượng, quy mô, cách thức tổ chức, phương tiện khai thác, địa bàn khai thác và loại

tài nguyên khai thác,... Công việc này được thực hiện thông qua việc đăng ký kinh

doanh, đăng ký nộp thuế, cũng như kiểm tra tình hình thực tế hoạt động sản xuất kinh

doanh của đối tượng nộp thuế. Quản lý nội dung căn cứ tính thuế: Ðây là công tác quan trọng liên quan đến việc xác

định số thuế tài nguyên phải nộp của các đối tượng nộp thuế. Quản lý nội dung căn cứ

tính thuế bao gồm quản lý số lượng tài nguyên thương phẩm thực tế khai thác trong

kỳ tính thuế; quản lý, xác định đúng đắn giá tính thuế của từng loại tài nguyên; áp

dụng thuế suất cho từng loại tài nguyên đúng theo quy định của biểu thuế hiện hành;

...Xác định chính xác số thuế tài nguyên phát sinh trong kỳ tính thuế đảm bảo nguồn

thu cho ngân sách Nhà nước cũng như quyền lợi và nghĩa vụ của các đối tượng nộp

thuế. Quản lý công tác thu nộp thuế tài nguyên: Việc thu thuế tài nguyên được đầy đủ,

chính xác, kịp thời là yêu cầu đặt ra cho công tác quản lý thu nộp thuế. Công tác này

đòi hỏi cơ quan thuế phải có những biện pháp hữu hiệu để các đối tượng nộp thuế

thực hiện nghĩa vụ nộp thuế tài nguyên vào ngân sách Nhà nước đầy đủ và kịp thời. Ngoài ra, việc quản lý các trường hợp miễn, giảm thuế tài nguyên, thực hiện công tác

thanh tra, kiểm tra qúa trình chấp hành pháp lệnh thuế tài nguyên, ...là những nội

dung cần thiết của công tác quản lý thuế tài nguyên.

Ðế thực hiện tốt các nội dung công tác kể trên, đảm bảo thực hiện pháp lệnh thuế tài nguyên

đạt hiệu qủa cao nhất, yêu cầu cơ bản nhất là các cơ quan, tổ chức, cá nhân phải thực hiện tốt các

chức năng, nhiệm vụ của mình theo đúng quy định của pháp lệnh thuế tài nguyên.

5.2. Trách nhiệm của tổ chức, cá nhân hoạt động khai thác tài nguyên.

Ðăng ký hoạt động khai thác tài nguyên với cơ quan thuế chậm nhất là 10 ngày kể từ

ngày được phép khai thác tài nguyên hoặc chậm nhất là 5 ngày trước khi có sự sáp

nhập, hợp nhất, chia tách, giải thể, phá sản hay có sự thay đổi trong hoạt động khai

thác tài nguyên.

Bảng đăng ký phải lập thành 02 bản, một bản gửi cho cơ quan thuế trực tiếp quản lý thu thuế,

một bản lưu giữ tại cơ sở khai thác tài nguyên.


Chấp hành đúng chế độ lập chứng từ, hóa đơn, chế độ sổ sách kế toán theo quy định

hiện hành. Hàng tháng, trong thời hạn chậm nhất là 10 ngày đầu của tháng tiếp theo, tổ chức, cá

nhân khai thác tài nguyên phải kê khai thuế tài nguyên phải nộp của tháng trước, kể

cả trường hợp không phát sinh thuế tài nguyên vẫn phải kê khai và nộp tờ khai thuế

cho cơ quan thuế.

Tờ khai dược lập thành 02 bản, có xác nhận của cán bộ trực tiếp quản lý thu thuế, một bản

gửi cho cơ quan thu thuế, một bản lưu tại cơ sở.

Trường hợp khai thác khoáng sản không có điều kiện kê khai hàng tháng thì thời gian kê khai

có thể dài hơn, phù hợp với đặc thù hoạt động khai thác theo hướng dẫn bằng văn bản của Cục

thuế tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương.

Trường hợp tổ chức, cá nhân khai thác thủ công, phân tán, hoạt động không thường

xuyên...được cơ quan thuế chấp thuận nộp thuế theo phương thức khoán thì cơ quan thuế phải

căn cứ vào tờ khai của cơ sở khai thác tài nguyên kết hợp với tài liệu điều tra thực tế về nguồn tài

nguyên, vốn, lao động, phương tiện khai thác, giá cả tài nguyên để xác định đúng sản lượng tài

nguyên khai thác thực tế và số thuế thi công tài nguyên phải nộp. Việc ấn định mức khoán phải

đảm bảo công khai, dân chủ, đúng với khả năng hoạt động khai thác tài nguyên. Việc khoán thuế

tài nguyên có thể được tính toán để gắn liền với việc gắn liền với việc khoán thu các loại thuế

khác.

Cung cấp tài liệu, sổ sách kế toán, chứng từ, hóa đơn theo yêu cầu của cơ quan thuế. Thuế tài nguyên phải nộp đúng thời hạn ghi trong thông báo của cơ quan thuế, nhưng

chậm nhất không qúa ngày 25 của tháng tiếp theo phát sinh thuế tài nguyên.

Thuế tài nguyên là khoản thu của ngân sách Nhà nước được nộp vào Kho bạc Nhà nước tại

địa phương nơi khai thác tài nguyên. Trường hợp cơ sở khai thác nhỏ, phân tán, số thuế tài

nguyên nhỏ và ở nơi xa Kho bạc Nhà nước thì cơ quan thuế có thể trực tiếp thu thuế để chuyển

nộp vào kho bạc. Căn cứ vào tình hình thực tế, cơ quan thuế phải quy định rõ lịch nộp tiền theo

số ngày và số tiền thuế thu được.

Mọi tổ chức, cá nhân khi vận chuyển tài nguyên thiên nhiên đều phải có hóa đơn bán hàng

hoặc chứng từ chứng minh đã thực hiện chính sách thuế tài nguyên.

Trong thời hạn 30 ngày sau khi kết thúc năm hoạt động hoặc hợp đồng khai thác, tổ

chức, cá nhân khai thác tài nguyên phải quyết toán việc nộp thuế tài nguyên với cơ

quan thuế. Trong thời hạn 10 ngày sau khi cơ quan thuế kiểm tra và thông báo, tổ

chưcù, cá nhân khai thác tài nguyên phải nộp đủ số thuế còn thiếu (nếu có) vào ngân

sách; số thuế nộp thừa sẽ được hoàn trả cũng trong thời gian quy định đó hoặc tính

trừ vào số thuế tài nguyên phải nộp của kỳ tiếp theo.

5.3.Nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của cơ quan thuế.

Hướng dẫn, đôn đốc cơ sở khai thác tài nguyên đăng ký, kê khai, nộp thuế tài nguyên.


Kiểm tra, thanh tra việc đăng ký, kê khai nộp thuế, quyết toán thuế của cơ sở khai

thác tài nguyên. Tính thuế hoặc tổ chức công tác điều tra, giám sát, ấn định mức khoán thuế, lập và

duyệt sổ bộ thuế; thông báo kịp thời số thuế tài nguyên phải nộp và thời hạn nộp theo

đúng quy định, cung cấp chứng từ thu thuế hợp pháp. Xử phạt vi phạm hành chính về thuế và giải quyết khiếu nại về thuế tài nguyên. Yêu cầu đối tượng nộp thuế cung cấp sổ kế toán, hóa đơn, chứng từ và hồ sơ tài liệu

khác có liên quan tới việc tính thuế, nộp thuế tài nguyên; yêu cầu các tổ chức tín

dụng, Ngân hàng và các tổ chức, cá nhân có liên quan khác cung cấp tài liệu có liên

quan đến việc tính thuế và nộp thuế tài nguyên. Lưu giữ và sử dụng số liệu, tài liệu mà cơ sở khai thác tài nguyên và các đối tượng

khác cung cấp theo chế độ quy định. Cơ quan thuế có quyền ấn định số thuế tài nguyên phải nộp đối với các cơ sở khai

thác tài nguyên trong các trường hợp sau:

· Cơ sở khai thác tài nguyên không thực hiện hoặc thực hiện không đúng chế độ hoá đơn,

chứng từ.

· Không kê khai hoặc qúa thời hạn quy định gửi tờ khai mà đã được thông báo nhắc nhở

nhưng vẫn không thực hiện đúng, đã nộp tờ kê khai thuế nhưng kê khai không đúng các căn

cứ xác định số thuế tài nguyên.

· Từ chối việc xuất trình sổ kế toán, hóa đơn, chứng từ và các tài liệu cần thiết liên quan tới

việc tính thuế tài nguyên.

· Có hoạt động khai thác tài nguyên nhưng không đăng ký mà bị phát hiện.

Cơ quan căn cứ vào tài liệu điều tra về tình hình hoạt động khai thác tài nguyên của cơ sở

hoặc căn cứ vào số thuế tài nguyên phải nộp của cơ sở khai thác cùng loại tài nguyên, có quy

mô khai thác tương đương để ấn định thuế tài nguyên phải nộp đối với từng cơ sở khai thác

trong các trường hợp nêu trên đây.

Trong trường hợp cơ sở khai thác không đồng ý với số thuế tài nguyên phải nộp được ấn

định thì có quyền khiếu nại tới cơ quan ấn định thuế hoặc cơ quan thuế cấp trên trực tiếp của cơ

quan ấn định thuế. Trong khi chờ giải quyết, cơ sở khai thác vẫn phải nộp theo mức thuế đã được

ấn định.

IV. CHẾ ÐỘ THU VỀ SỬ DỤNG VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƢỚC


Việc duy trì chế độ bao cấp về vốn của ngân sách Nhà nước đối với khu vực kinh tế quốc

doanh đã tạo nên tình trạng nhiều doanh nghiệp Nhà nước ỷ lại vào vốn ngân sách Nhà nước, xin

vốn Nhà nước càng nhiều càng tốt, không tính kỹ đến nhu cầu và khả năng, sử dụng lãng phí vốn

và kèm hiệu qủa.


Việc sử dụng vốn ngân sách Nhà nước không phải nộp khoản thu nào cho ngân sách Nhà

nước Nhà nước đã gây nên tình trạng thiếu công bằng hợp lý về giá thành sản phẩm, không bảo

đảm sự cạnh tranh lành mạnh giữa các thành phần kinh tế.

Trước yêu cầu đổi mới về quản lý kinh tế, nhằm đảm bảo công bằng trong việc sử dụng các

nguồn vốn, thúc đẩy các tổ chức kinh tế sử dụng có hiệu qủa nguồn vốn ngân sách cấp. HÐBT

đã ban hành Nghị định số 22 -HÐBT ngày 24/1/1991 chế độ thu về sử dụng vốn ngân sách Nhà

nước.

Như vậy, khoản thu về sử dụng vốn ngân sách Nhà nước là một khoản thu vào yếu tố

sản xuất, kinh doanh tính trên số vốn ngân sách Nhà nước cấp và có nguồn gốc tư ngân sách

Nhà nước bao gồm cả vốn cố định và vốn lưu động.

Do tính chất của khoản thu về sử dụng vốn ngân sách Nhà nước là một khoản nộp bắt buộc

không phụ thuộc vào kết qủa sản xuất kinh doanh trong kỳ, nên nó có những tác dụng sau đây:

Là nguồn thu ổn định cho ngân sách Nhà nước, góp phần vào việc quản lý các nguồn

vốn mà ngân sách Nhà nước đã giao cho các doanh nghiệp quản lý và sử dụng. Góp phần thúc đẩy chế độ hạch toán kinh tế tại các đơn vị cơ sở, khuyến khích việc

sử dụng vốn của ngân sách Nhà nước một cách tiết kiệm và có hiệu qủa kinh tế cao. Góp phần thực hiện công bằng giữa các thành phần kinh tế, tạo điều kiện cạnh tranh

lành mạnh trong nền kinh tế thị trường ở nước ta hiện nay.


2.1. Ðối tượng nộp tiền thu sử dụng vốn ngân sách Nhà nước.

Các tổ chức sản xuất kinh doanh hạch toán kinh tế độc lập có sử dụng vốn ngân sách Nhà

nước, bao gồm:

Các doanh nghiệp Nhà nước hạch toán độc lập, các đơn vị hạch toán kinh tế toàn

ngành, các tổng công ty, công ty, công ty hợp doanh, doanh nghiệp liên doanh. Các công ty xổ số, công ty bảo hiểm, các Ngân hàng kinh doanh, các cửa hàng kinh

doanh vàng bạc. Các đơn vị làm kinh tế thuộc lực lượng vũ trang, các hội quần chúng, các đoàn thể,

các cơ quan hành chính sự nghiệp.

2.2. Ðối tượng tính tiền thu về sử dụng vốn ngân sách Nhà nước.

Khoản thu về sử dụng vốn ngân sách Nhà nước tính trên số vốn của ngân sách Nhà nước cấp

trực tiếp và vốn có nguồn gốc từ ngân sách Nhà nước.

a. Vốn ngân sách Nhà nước cấp bao gồm:

Vốn ngân sách Nhà nước cấp phát lần đầu khi doanh nghiệp mới hoạt động. Vốn ngân sách Nhà nước cấp bổ sung.


Vốn được tiếp qủan từ chế độ cũ để lại.

b. Vốn có nguồn gốc từ ngân sách Nhà nước hình thành từ các nguồn:

Chênh lệch giá bán hàng theo giá thỏa thuận được để lại bổ sung vốn lưu động. Chênh lệch giá tài sản cố định, vật tư hàng hóa tồn kho qua các lần kiểm tra, điều

chỉnh giá ( kể cả nguồn vốn tín dụng Ngân hàng và chiếm dụng nợ khách hàng). Các khoản lợi nhuận , khấu hao cơ bản...phải nộp ngân sách Nhà nước được cấp có

thẩm quyền cho phép giữ lại để bổ sung vốn. Khấu hao cơ bản để lại của tài sản cố định thuộc nguồn vốn ngân sách Nhà nước cấp. Các nguồn vốn viện trợ, bao gồm vốn viện trợ của nhân dân, của Nhà nước và các tổ

chức quốc tế, qùa tặng theo quy định phải ghi tăng vào vốn ngân sách Nhà nước cấp.

Các khoản vốn nói trên đều thuộc đối tượng tính tiền thu vế sử dụng vố ngân sách Nhà nước

cấp, không phân biệt vốn đó đang sử dụng tại doanh nghiệp hay đưa đi liên doanh, liên kết

với các tổ chức khác trong và ngoài nước.

1.1 Ðối tượng không thuộc diện tính tiền thu về sử dụng vốn ngân sách Nhà nước cấp.

Vốn bổ sung từ nguồn qũy khuyến khích phát triển sản xuất hình thành từ lợi nhuận

để lại. Vốn cố định thuộc nguồn vốn do doanh nghiệp tự vay, trả trực tiếp mà nguồn trả nợ

lấy từ nguồn khấu hao của những TSCÐ không thuộc nguồn vốn ngân sách Nhà nước

cấp hoặc lấy từ lợi nhuận để lại sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ nộp ngân sách Nhà

nước. Vốn tín dụng, vốn nhận liên doanh, liên kết. Vốn huy động đóng góp của cán bộ công nhân viên chức. Vốn lưu động được hình thành từ nguồn vốn khấu hao cơ bản của tài sản cố định

thuộc nguồn vốn doanh nghiệp tự bổ sung. Các khoản vốn khác ngoài phạm vi ngân sách Nhà nước cấp.

3. Chế độ miễn, giảm. Top

3.1 Các trường hợp được miễn, giảm.

+ Giảm thu:

Đơn vị nộp khoản thu về sử dụng vốn được xét giảm thu do gặp khó khăn khách quan

trong sản xuất kinh doanh các mặt hàng thiết yếu, nếu nộp đủ khoản thu về sử dụng

vốn thì sẽ bị lỗ. Bị thiên tai, tai nạn bất ngờ gây thiệt hại đến tài sản, vật tư, hàng hóa dẫn đến thua lỗ

trong sản xuất kinh doanh.

+ Miễn thu:

Tài sản cố địng đang trong giai đoạn vận hành thử theo chế độ.


Tài sản cố định và tài sản lưu động thuộc vốn dự trữ của Nhà nước giao cho đơn vị

quản lý. Tài sản cố định thuộc cơ sở hạ tầng không có khả năng thu hồi vốn như đường sá, cầu

cống, đê điều... Tài sản cố định và tài sản lưu động ứ đọng chờ thanh lý được xác định trong các biên

bản kiểm kê ngày 01/01/1990 và được Hội đồng giao vốn chấp nhận.

3.2 Thủ tục xét miễn, giảm.

Ðể có cơ sở xem xét miễn, giảm mức thu về sử dụng vốn ngân sách Nhà nước đơn vị phải

làm đấy đủ thủ tục xin miễn, giảm thu gửi cho cơ quan thuế trực tiếp quản lý doanh nghiệp.

Hồ sơ xin miễn, giảm gồm: văn bản đề nghị miễn, giảm, nêu rõ nguyên nhân và thời gian

miễn, giảm.

4. Trách nhiệm và thủ tục nộp Top

4.1 Trách nhiệm và thủ tục nộp tiền về sử dụng vốn của các tổ chức sản xuất kinh doanh:

Tất cả các cơ sở sản xuất kinh doanh thuộc diện nộp tiền về sử dụng vốn ngân sách Nhà nước

phải thực hiện tốt các quy định sau đây:

Phải thực hiện tốt chế độ kế toán hiện hành, phải ghi chép một cách chính xác, kịp

thời, đầy đủ, thường xuyên, liên tục và có hệ thống về hiện trạng và tình hình biến

động các khoản vốn thuộc ngân sách Nhà nước mà doanh nghiệp đang quản lý và sử

dụng. Khai báo trung thực, đầy đủ về tình hình vốn của ngân sách Nhà nước tại doanh

nghiệp theo đúng mẫu, biểu mà Bộ tài chính đã thống nhất ban hành. Phải tạo mọi điều kiện thuận lợi cho cơ quan thuế kiểm tra, tính số tiền thu về sử

dụng vốn theo đúng chế độ, chính sách. Phải nộp đầy đủ, kịp thời khoản tiền thu về sử dụng vốn cho ngân sách Nhà nước.

4.2 Thủ tục khai báo và nộp tiền thu về sử dụng vốn được quy định như sau:

Từ ngày 10 đến ngày 20 hàng tháng, đơn vị sử dụng phải lập tờ khai nộp tiền thu về

sử dụng vốn gửi cho cơ quan thuế, đồng thời làm giấy nộp tiền và lập ủy nhiệm chi

nộp trực tiếp vào ngân sách Nhà nước. Số tiền thu về sử dụng vốn phát sinh trong tháng phải nộp vào ngân sách Nhà nước

chậm nhất là vào ngày 05 của tháng sau. Trường hợp cơ sở có khó khăn không kê

khai và nộp được hàng tháng thì phải báo cáo với Cục thuế địa phương quản lý xem

xét để quy định tạm nộp hàng tháng và kê khai hàng qúy. Hàng qúy và cả năm, căn cứ vào số liệu về vốn phản ảnh trên sổ sách kế toán và bảng

tổng kết tài sản, đơn vị quyết toán với cơ quan thuế về số tiền thu về sử dụng vốn

ngân sách Nhà nước. Nếu nộp thiếu thì phải nộp thêm, nếu nộp thừa thì được dùng để

tạm nộp cho kỳ sau hoặc được hoàn lại trực tiếp.


Các doanh nghiệp hạch toán toàn ngành, các Tổng công ty, doanh nghiệp trực thuộc

trung ương kê khai và nộp tiền thu về sử dụng vốn tại cục thuế nơi đơn vị đóng trụ sở

chính. Các đơn vị sản xuất kinh doanh hạch toán kinh tế độc lập trực thuộc Quận, Huyện kê

khai và nộp tiền thu về sử dụng vốn ngân sách Nhà nước tại các Chi cục thuế nơi đơn

vị đặt cơ sở.

V. LỆ PHÍ TRƢỚC BẠ


Trong qúa trình sản xuất và phân phối sản phẩm xã hội, nhiều sản phẩm có giá trị đã trở

thành tài sản thuộc quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng của mọi tổ chức và cá nhân dưới hình thức

mua, bán, nhượng, tặng, thừa kế...Mỗi lần chuyển dịch tài sản như vậy cần phải được cơ quan

nhà nước có thẩm quyền xác nhận để đảm bảo về mặt pháp lý xác nhận quyền sở hữu hoặc

quyền sử dụng hợp pháp của pháp nhân hoặc thể nhân.

Xác nhận việc sang tên quyền sở hữu tài sản như vậy gọi là trước bạ. Mỗi lần sang tên như

vậy thể nhân hoặc pháp nhân phải nộp cho cơ quan trước bạ một khoản tiền gọi là lệ phí trước

bạ.

Như vậy, lệ phí trước bạ là một khoản thu của ngân sách Nhà nước do người có tài

sản chuyển dịch quyền sở hữu hoặc quyền sử dụng của mình trả cho Nhà nước để được công

nhận tính hợp pháp của hành vi chuyển dịch.

Việc thu lệ phí trước bạ không chỉ có tác dụng góp phần tăng thu cho ngân sách Nhà nước

mà quan trọng là để Nhà nước tăng cường quản lý, kiểm soát hành vi chuyển dịch tài sản trong

đời sống xã hội, tạo cơ sở pháp lý cho đối tượng có tài sản chuyển dịch.

Cho đến nay, việc thu lệ phí trước bạ được thực hiện theo Thông tư số 28/2000/TT-BCT

ngày 18/4/2000 của Bộ tài chính về hướng dẫn thi hành NÐ176/1999/NÐ-CP của Chính phủ vể

lệ phí trước bạ và có hiệu lực thi hành ngày 01/01/2000.


2.1. Ðối tượng chịu lệ phí trước bạ.

Theo quy định, các tài sản thuộc diện phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng với cơ quan

Nhà nước theo quy định của pháp luật đều là đối tượng chịu lệ phí trước bạ. Các tài sản sau đây

phải chịu lệ phí trước bạ khi đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng với cơ quan Nhà nước có

thẩm quyền:

Nhà, đất, bao gồm:

· Nhà gồm : nhà ở, nhà làm việc, nhà xuởng, nhà kho, cửa hàng, cửa hiệu và các công trình

kiến trúc khác.


· Ðất gồm: đất nông nghiệp, lâm nghiệp, khu dân cư nông thôn, đô thị, chuyên dùng (không

phân biệt đã xây dựng công trình hay chưa xây dựng công trình).

Phương tiện vận tải, bao gồm:

· Tàu thủy, kể cả sà lan, ca nô, tàu kéo, tàu đẩy, vỏ, tổng thành máy tàu thủy.

· Thuyền trừ những thuyền không gắn máy và không phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử

dụng theo quy định của pháp luật).

· Ô tô, khung và tổng thành máy ô tô; trừ các máy, thiết bị không phải là phương tiện vận

tải, như xe lu, cần cẩu, máy xúc, máy ủi, máy kéo...

· Xe máy (bao gồm các xe gắn máy 02 bánh, 03 bánh, kể cả xe lam), khung và tổng thành

máy xe máy.

· Súng săn, súng thể thao.

1.2 Ðối tượng nộp lệ phí trước bạ:

Các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước có tài sản ở Việt Nam thuộc diện chịu lệ phí trước

bạ đều là đối tượng nộp lệ phí trước bạ mỗi khi đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng với cơ

quan Nhà nước có thẩm quyền, trừ trường hợp điều ước quốc tế mà Việt Nam kí kết hoặc tham

gia có quy định khác.

1.3 Ðối tượng không thuộc diện chịu lệ phí trước bạ:

Nói chung tài sản thuộc diện phải đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng đều là đối tượng

chịu lệ phí trước bạ, song theo quy định có một số tài sản trong các trường hợp sau đây không

thuộc diện chịu lệ phí trước bạ:

Nhà, đất là trụ sở của cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự và nhà ở của

người đứng đầu cơ quan lãnh sự của nước ngoài tại Việt Nam. Tàu, thuyền, ô tô, xe gắn máy, súng săn, súng thể thao của tổ chức, cá nhân nước

ngoài sau đây:

· Cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự, cơ quan đại diện của tổ chức quốc tế thuộc

hệ thống Liên hợp quốc.

· Viên chức ngoại giao, viên chức lãnh sự, nhân viên hành chính kỹ thuật của cơ quan đại

diện ngoại giao và cơ quan lãnh sự nước ngoài, thành viên cơ quan các tổ chức quốc tế thuộc

hệ thống Liên hợp quốc và thành viên của gia đình họ không phải là công dân Việt Nam hoặc

không thường trú tại Việt Nam được bộ Ngoại giao Việt Nam hoặc cơ quan ngoại vụ địa

phương được Bộ Ngoại giao ủy quyền cấp chứng minh thư ngoại giao hoặc chứng minh thư

công vụ.


· Tổ chức, cá nhân nước ngoài khác không thuộc đối tượng nêu trên nhưng được miễn nộp

hoặc không nộp lệ phí trước bạ theo điều ước quốc tế mà Việt Nam ký kết, tham gia hoặc

thỏa thuận.

· Ðất được Nhà nước giao cho các tổ chức, cá nhân sử dụng vào các mục đích sau:

+ Xây dựng các công trình công cộng.

+ Thăm do,ỡ khai thác khoáng sản, nghiên cứu khoa học theo giấy phép của cơ quan Nhà nước

có thẩm quyền.

+ Sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, nuôi trồng thủy sản và làm muối.

+ Xây dựng nhà để kinh doanh mà tổ chức, cá nhân được phép hoạt động kinh doanh nhà đã nộp

tiền sử dụng đất theo quy định của pháp luật.

+ Ðất thuê của Nhà nước hoặc thuê của tổ chức, cá nhân đã được cơ quan Nhà nước có thẩm

quyền cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

+ Tài sản chuyên dùng phục vụ quốc phòng, an ninh.

+ Nhà đất thuộc tài sản Nhà nước hoặc tài sản của Ðảng Cộng sản Việt Nam dùng làm trụ sở cơ

quan hành chính sự nghiệp, cơ quan tư pháp, cơ quan hành chính sự nghiệp của các tổ chức

chính trị -xã hội , tổ chức xã hội, tổ chức xã hội -nghề nghiệp.

+ Nhà, đất được đền bù khi Nhà nước thu hồi nhà, đất mà tổ chức, cá nhân bị thu hồi đất đã nộp

lệ phí trước bạ đối với nhà, đất bị thu hồi.

+ Tài sản của tổ chức, cá nhân đã được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng khi

đăng ký lại quyền sở hữu, quyền sử dụng không phải nộp lệ phí trước bạ đối với những trường

hợp sau đây:

* Chủ tài sản đã được cơ quan có thẩm quyền của Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hoà, Chính

phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam, Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa

Việt Nam hoặc cơ quan có thẩm quyền của chế độ cũ cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền

sử dụng tài sản, nay đổi giấy chứng nhận sở hữu, sử dụng mới mà không thay đổi chủ tài sản.

* Tài sản thuộc quyền sở hữu, quyền sử dụng của doanh nghiệp được cổ phần hóa thành sở hữu

công ty cổ phần.

* Tài sản đã được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu, quyền sử dụng chung của hộ gia đình khi

phân chia tài sản đó cho những người trong hộ gia đình thì người được chia tài sản không phải

nộp lệ phí trước bạ.

· Tài sản của tổ chức, cá nhân đã nộp lệ phí trước bạ trừ trường hợp không phải nộp hoặc

được miễn nộp theo chính sách hoặc theo quyết định của cơ quan có thẩm quyền sau đó


chuyển cho tổ chức, cá nhân khác đăng ký quyền sở hữu, quyền sử dụng thì không phải nộp

lệ phí trước bạ trong những trường hợp sau đây:

* Tổ chức, cá nhân đem tài sản của mình góp vốn vào tổ chức liên doanh, hợp doanh có tư cách

pháp nhân; Xã viên hợp tác xã góp vốn và hợp tác xã thì tổ chức nhận tài sản không phải nộp lệ

phí trước bạ đối với tài sản góp vốn; hoặc khi các tổ chức này giải thể phân chia tài sản của mình

cho các tổ chức, cá nhân thành viên đăng ký quyền sở hữu, sử dụng.

* Tổng công ty, công ty, doanh nghiệp điều động tài sản của mình cho các đơn vị thành viên

hoặc điều động tài sản giữa các đơn vị thành viên với nhau theo hình thức ghi tăng, ghi giảm

vốn.

* Tài sản được chia hay góp do chia, tách, hợp nhất, sáp nhập, giải thể, đổi tên tổ chức theo

quyết định của cơ quan có thẩm quyền.

* Tài sản chuyển đến địa phương nơi sử dụng mà không thay đổi chủ sở hữu tài sản.

· Nhà tình nghĩa, kể cả đất kèm theo nhà đăng ký quyền sở hữu, sử dụng tên người được

tặng.

· Xe chuyên dùng, gồm: xe cứu hỏa, cứu thương; xe chở rác, xe tưới nước rửa đường; xe

chuyên dùng cho thương binh, bệnh binh, người tàn tật đăng ký quyền sở hữu tên thương

binh, bệnh binh, người tàn tật.

· Vỏ tàu và tổng thành máy tàu thủy, khung ô tô và tổng thành máy ô tô, khung xe máy và

tổng thành máy xe gắn máy thay thế phải đăng ký lại trong thời hạn bảo hành.

3. Căn cứ tính lệ phí trƣớc bạ. Top

Căn cứ tính lệ phí trước bạ là giá tính lệ phí trước bạ và tỷ lệ (%) lệ phí trước bạ, được xác

định như sau:

Số tiền lệ phí trước bạ phải nộp = giá tính lệ phí trước bạ nhân (X) tỷ lệ (%) lệ phí trước bạ.

3.1 Giá tính lệ phí trước bạ:

Giá tính lệ phí trước bạ đối với một số trường hợp cụ thể được quy định như sau:

Ðối với đất là giá đất được ủy ban nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương

quy định theo khung giá đất của Chính phủ quy định.

Giá đất tính lệ phí trước bạ = diện tích đất chịu lệ phí trước bạ nhân (X) giá đất mỗi mét

vuông.

· Diện tích đất chịu lệ phí trước bạ là toàn bộ diện tích trong khuôn viên thuộc quyền sử

dụng hợp pháp của tổ chức, cá nhân đăng ký sử dụng với cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.


· Giá đất mỗi mét vuông là giá do uỷ ban nhân dân tỉnh quy định áp dụng tại địa phương và

hệ số phân bổ đối với từng tầng theo khung giá các loại đất của Chính phủ quy định. Một số

trường hợp cụ thể được áp dụng như sau:

+ Ðối với đất kèm theo nhà thuộc sở hữu nhà nước bán cho người đanh thuê theo Nghị định

61/CP ngày 15/7/1994 của chính phủ, giá tính lệ phí trước bạ là giá bán thực tế ghi trên hoá đơn

bán nhà đất theo quyết định của ủy ban nhân dân tỉnh.

+ Ðối với đất được Nhà nước giao theo hình thức đấu thầu, đấu giá thì giá tính lệ phí trước bạ là

giá trúng đấu thầu, đấu giá thực tế ghi trên hoá đơn.

· Ðối với các tài sản khác, giá tính lệ phí trước bạ là giá trị thực tế theo giá thị trường tại thời

điểm tính lệ phí trước bạ.

3.2 Tỷ lệ (%) lệ phí trước bạ:

Tỷ lệ % lệ phí trước bạ được quy định như sau:

Nhà, đất là 1%. Tàu, thuyền là 1%. Riêng tàu đánh cá xa bờ là 0,5%. Ô tô, xe máy, súng săn, súng thể thao là 2%. Riêng xe máy đăng ký, nộp lệ phí trước

bạ tại Việt Nam từ lần thứ hai trổ đi là 1%.

4. Kê khai, nộp lệ phí trƣớc bạ. Top

Tổ chức, cá nhân có tài sản thuộc đối tượng chịu lệ phí trước bạ (không phân biệt đối tượng

thuộc diện phải nộp hay không phải nộp) có trách nhiệm:

Mỗi lần nhận (mua, đổi, được cho, biếu, tặng, thừa kế...) tài sản phải kê khai lệ phí

trước bạ với cơ quan Thuế địa phương nơi đăng ký quyền sở hữu, sử dụng và chịu

trách nhiệm về tính chính xác của việc kê khai theo quy định sau đây:

· Thời hạn quy định phải kê khai lệ phí trước bạ chậm nhất là 30 ngày kể từ ngày hoàn thành

thủ tục giấy tờ chuyển giao tài sản hợp pháp giữa hai bên hoặc ngày nhận được xác nhận " hồ

sơ tài sản hợp pháp" của cơ quan Nhà nước có thẩm quyền.

Cung cấp cho cơ quan thuế đầy đủ và chịu trách nhiệm trước pháp luật về hồ sơ,

chứng từ nguồn gốc hợp pháp của tài sản và các căn cứ tính lệ phí trước bạ. Nộp đầy đủ, đúng hạn lệ phí trước bạ theo thông báo của cơ quan thuế.

5. Quản lý nhà nƣớc về lệ phí trƣớc bạ Top

5.1 Trách nhiệm, quyền hạn của cơ quan thuế.

Tổ chức, hướng dẫn các tổ chức, cá nhân có tài sản thuộc đối tượng chịu lệ phí trước

bạ thực hiện việc kê khai lệ phí trước bạ theo đúng chế độ quy định.


Yêu cầu đối tượng nộp lệ phí trước bạ cung cấp hồ sơ vá các chứng từ liên quan;

kiểm tra hồ sơ, tài liệu kê khai để xác định gía tính lệ phí trước bạ; tính và thông báo

cho đối tượng kê khai lệ phí trước bạ về số tiền lệ phí trước bạ phải nộp. Tổ chức sổ sách, kế toán, ghi chép, cập nhật số thu, nộp lệ phí trước bạ của từng đối

tượng. Giải quyết khiếu nại về lệ phí trước bạ theo thẩm quyền hoặc chuyển hồ sơ sang cơ

quan Nhà nước có thẩm quyền để xử lý theo quy định của pháp luật. Xử lý vi phạm hành chính đối với những tổ chức, cá nhân vi phạm chế độ kê khai,

nộp lệ phí trước bạ. Tổ chức lưu giữ, bảo qủan sổ sách, chứng từ và hồ sơ có liên quan đến các tài sản đã

nộp lệ phí trước bạ trong thời hạn tối thiểu 5 năm kể từ ngày đối tượng nộp đủ tiền lệ

phí trước bạ theo thông báo của cơ quan Thuế.

5.2 Giải quyết khiếu nại, tố cáo:

Tổ chức, cá nhân nộp lệ phí trước bạ có quyền khiếu nại tố cáo cán bộ thuế hoặc cơ

quan thuế thu lệ phí trước bạ vi phạm quy định của pháp luật về lệ phí trước bạ. Cơ quan thuế trực tiếp nhận đơn khiếu nại về lệ phí trước bạ phải xem xét giải quyết

trong thời hạn 15 ngày kể từ ngày nhận đơn. Ðối với những vụ việc phức tạp thì thời

hạn giải quyết không qúa 30 ngày. Cơ quan thuế nhận đơn khiếu nại có quyền yêu cầu người khiếu nại cung cấp các hồ

sơ, tài liệu liên quan đến việc khiếu nại. Nếu người khiếu nại từ chối cung cấp các tài

liệu thì cơ quan thuề có quyến từ chối xem xét, giải quyết khiếu nại và thông báo cho

đối tượng biết lý do từ chối giải quyết trong vòng 15 ngày nhận được đơn từ chối

cung cấp tài liệu hoặc kể từ ngày cuối cùng của thời hạn phải cung cấp hồ sơ. Nếu phát hiện và kết luận đối tượng có sự man khai, trốn nộp lệ phí trước bạ để được

cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản thì cơ quan thuế có trách nhiệm truy thu

tiền lệ phí trước bạ, tiền phạt trong thời hạn 5 năm trở về trước kể từ ngày phát hiện

có sự khai man, trốn nộp lệ phí trước bạ. Ðối với khoản lệ phí trước bạ, tiền phạt thu không đúng quy định đã được tập trung

vào ngân sách Nhà nước thì cơ quan thuế có trách nhiệm đề nghị cơ quan tài chính ra

lệnh hoàn trả. Ðối tượng nộp lệ phí trước bạ vi phạm quy định của pháp luật về lệ phí trước bạ thì bị

xử lý như sau:

· Không thực hiện đúng các thủ tục kê khai lệ phí trước bạ thì tùy theo tính chất, mức độ vi

phạm sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế.

· Nộp chậm tiền lệ phí trước bạ , tiền phạt so với ngày quy định phải nộp ghi trên thông báo

của cơ quan thuế hoặc quyết định xử phạt vi phạm hành chính của cơ quan có thẩm quyền thì

ngoài việc phải nộp đủ số tiền lệ phí trước bạ, số tiền phạt phải nộp, mỗi ngày nộp chậm còn

phải nộp phạt bằng 0,1% (một phần nghìn) số tiền nộp chậm.

· Không nộp đủ số tiền lệ phí trước bạ theo quy định thì không được cơ quan Nhà nước có

thẩm quyền cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản. Nếu khai man, trốn nộp lệ phí trước

bạ để được cấp giấy chứng nhận quyền sở hữu tài sản thì ngoài việc phải nộp đủ số tiền lệ phí


trước bạ theo quy định của pháp luật, tùy theo tính chất, mức độ vi phạm còn bị phạt tiền từ 1

đến 3 lần số tiền lệ phí trước bạ khai man, trốn nộp; các trường hợp vi phạm nghiêm trọng thì

có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

· Cán bộ thuế do thiếu tinh thần trách nhiệm, lợi dụng chức vụ quyền hạn trong khi thi hành

nhiệm vụ thì tùy theo mức độ vi phạm mà có thể bị xử lý vi phạm hành chính hoặc truy cứu

trách nhiệm hình sự.

DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Giáo trình Luật tài chính Việt Nam, NXB: Công an nhân dân, Hà Nội 1998.

2. Luật đầu tư nước ngoài tại Việt Nam và các văn bản hướng dẫn thi hành.

3. Luật đất đai Việt Nam và các văn bản hướng dẫn thi hành.

4. Luật dầu khí Việt Nam.

5. Luật khoa học công nghệ Việt Nam.

6. Luật doanh nghiệp và các văn bản hướng dẫn thi hành.

7. Thuế, Nguyễn Hồng Thắng, NXB: Thống Kê - 1998.

8. Thuế và pháp luật trong kinh doanh và hạch toán, Huỳnh Viết Tấn, NXB Chính trị Quốc

gia.

9. Hỏi đáp về thuế giá trị gia tăng, Hồ Ngọc Cẩn, NXB TPHCM, 1999.

10. Hỏi đáp về thuế giá trị gia tăng, Nguyễn Thị Mai và Phạm Văn Lợi, NXB Ðà Nẳng.

11. Hỏi đáp về thuế thu nhập doanh nghiệp, Hồ Ngọc Cẩn, NXB TPHCM, 1999.

12. Hỏi đáp về thuế thu nhập doanh nghiệp và các văn bản hướng dẫn thi hành, Nguyễn Ngọc

Ðiệp, NXB Ðồng Nai, 1999.

13. Pháp luật về xuất nhập khẩu, Lê Thành Châu, NXB TPHCM 1994.

14. Thuế - công cụ điều tiết vĩ mô nền kinh tế, PTS Quách Ðức Pháp, NXB Xây Dựng, 1999.

15. Các quy định pháp luật về xử phạt vi phạm hành chính trong Lĩnh vực Hải quan, NXB Chính

Trị Quốc Gia, 1996.

16. Hệ thống chính sách thuế Việt Nam hiện hành, Nguyễn Thị Kim Tuyển, NXB TPHCM 1998.


17. Hệ thống văn bản pháp luật về thuế năm 1999, 2000, 2001.

18. Tạp chí Tài Chính các năm 1998, 1999, 2000, 2001.

Nhap mon thue

Documents

Transcript of Nhap mon thue