ĐỀ CƯƠNG DẠY HỌC THEO CHỦ ĐỀ Môn: VẬT LÍ 7

ĐIỆN TÍCH -DÒNG ĐIỆNI.MỤC TIÊU :

- HS mô ta đươc 1 hiện tương chứng to vât bi nhiêm điện do co xat.- Nêu đươc hai biểu hiện của cac vât đã nhiêm điện. Có thể làm nhiêm điện một bằng

cach co xat. Vât bi nhiêm điện (vât mang điện tích) thì có kha năng hút cac vât nho, nhẹ hoặc làm sang bóng đèn bút thử điện.

- Nêu đươc dâu hiệu vê tac dung lưc chứng to có hai loai điện tích và nêu đươc đó loai điện tích gì.

- Nêu đươc câu tao nguyên tử gôm: hat nhân mang điện tích dương và cac êlectrôn mang điện tích âmquay xung quanh hat nhân , nguyên tử trung hoà vê điện.

- Mô ta đươc thí nghiệm dùng pin hay acquy tao ra dòng điện và nhân biết dòng điện thông qua cac biểu hiện cu thể như đèn bút thử điện sang, đèn pin sang, quat quay,...

- Nêu đươc dòng điện là dòng cac điện tích dich chuyển có hướng.- Nêu đươc tac dung chung của cac nguôn điện là tao ra dòng điện và kể đươc tên cac

nguôn điện thông dung là pin và acquy.- Nhân biết đươc cưc dương và cưc âm của cac nguôn điện qua cac kí hiệu (+), (-) có

ghi trên nguôn điện.- Nhân biết trên thưc tế vât dân điện là vât cho dòng điện đi qua, vât cach điện là vât

không cho dòng điện đi qua. Kể tên đươc một sô vât dân điện ( hoặc vât liệu dân điện ) và vât cach điện ( vât liệu cach điện ) thương dùng.

- Biết đươc dòng điện trong kim loai là dòng cac electron tư do dich chuyển có hướng.

II.NỘI DUNG KIẾN THỨC:

1. Vật nhiễm điệnNhiêu vât sau khi bi co xat có kha năng hút cac vât khac.Nhiêu vât sau khi bi co xat có kha năng làm sang bóng đèn bút thử điệnCac vât sau khi bi co sat có kha năng hút cac vât khac hay làm sang bóng đèn bút thử điện đươc goi là cac vât nhiêm điện hay cac vât mang điện tích.

Ví dụ :    

a) Chiếc thước nhưa nhiêm điện hút cac manh giây vun (Hình a)

    b) Cac đam mây nhiêm điện (do sư co xat của những giot nước mưa trong không khí) ⇒ xuât hiện tia lửa điện phat ra anh chớp chói lóa trên bầu trơi.(Hình b)

Hình a Hình b

2. Vật có thể bị nhiễm điện bằng cách nào?

 Có thể làm nhiêm điện nhiêu vât bằng cach co xat

3. Hai loại điện tích

    *Có hai loai điện tích đó là điện tích âm và điện tích dương. Vât nhiêm điện là vât mang điện tích.

        + Vât nhiêm điện dương đươc goi là vât mang điện tích dương (+).

        + Vât nhiêm điện âm đươc goi là vât mang điện tích âm (-)

    Chú ý: Quy ước điện tích của thanh thủy tinh khi co xat vào lua là điện tích dương (+), điện tích của thanh nhưa khi co xat vào vai khô là điện tích âm (-).

    - Hai vât nhiêm điện cùng loai thì đẩy nhau.

    - Hai vât nhiêm điện khac loai thì hút nhau.

   *Sơ lươc vê câu tao nguyên tử

   - Nguyên tử gôm hat nhân mang điện dương và cac êlectron mang điện âm chuyển động quanh hat nhân.

   - Tổng điện tích âm của cac êlectron có tri sô tuyệt đôi bằng điện tích dương của hat nhân. Do đó bình thương nguyên tử trung hòa vê điện

   - Êlectron có thể dich chuyển từ nguyên tử này sang nguyên tử khac, từ vât này sang vât khac.

   - Một vât nhiêm điện âm nếu nhân thêm êlectron, nhiêm điện dương nếu mât bớt electron.

3. Dòng điện

    - Dòng điện là dòng cac điện tích dich chuyển có hướng

    - Cac dung cu điện khi có dòng điện chay qua chúng mới có thể hoat động.

    Ví dụ: Bóng đèn điện khi cắm điện vào, dòng điện chay qua đèn làm bóng đèn sang lên.

4. Nguồn điện

    - Nguôn điện là thiết bi cung câp dòng điện lâu dài cho cac dung cu điện để cac dung cu đó hoat động bình thương.

    Ví dụ: Pin, acquy, may phat điện...

    - Mỗi nguôn điện đêu có hai cưc: Cưc dương (+) và cưc âm (-).

- Dòng điện chay trong mach kín bao gôm cac thiết bi điện đươc nôi liên với hai cưc của nguôn điện bằng dây điện.    Ví dụ: Hình vẽ bên là một mach điện kín gôm:

        + Nguôn điện: Pin có cưc A (-), cưc B (+)

        + Bóng đèn: Vât tiêu thu điện.

        + Dây nôi: Dây đông

 5.Chất dẫn điện và chất cách điện

    - Chât dân điện là chât cho dòng điện đi qua. Chât dân điện goi là vât liệu dân điện khi đươc dùng để làm cac vât hay cac bộ phân dân điện.

    Ví dụ: Cac kim loai, cac dung dich muôi, axit, kiêm, nước thương dùng...

    - Chât cach điện là chât không cho dòng điện đi qua. Chât cach điện goi là vât liệu cach điện khi đươc dùng để làm cac vât hay cac bộ phân cach điện.

    Ví dụ: Nước nguyên chât, gỗ khô, nhưa, cao su, thủy tinh...

6. Dòng điện trong kim loại

   Dòng điện trong kim loai là cac dòng electron tư do dich chuyển có hướng.

7.Hệ thống hóa chuyên đề điện tích-dòng điện

III.VẬN DỤNG:1.Bài tập mẫu:

a.Bài tập vận dụng

Bài 1: Khi thổi vào mặt bàn, bui bay đi. Tai sao canh quat điện thổi gió manh, sau một thơi gian lai có nhiêu bui bam vào canh quat, đặt biệt ở mép canh quat chém vào không khí?

Hướng dẫn:

Khi canh quat chay co xat với không khí, canh quat nhiêm điện hút cac hat bui nên bui bam vào canh quat.Ở mép ngoài co xat manh nhiêm điện nhiêu hút manh nên bui bam vào nhiêu hơn.Bài 2: Vào những ngày thơi tiết khô rao, lau chùi gương soi, kính cửa sổ hay màn hình ti vi bằng khăn bông khô thì vân thây có bui vai bam vào chúng. Giai thích tai sao?Hướng dẫn:

Khi dùng vai lau chùi gương soi, cửa kính hay màn hình ti vi thì chúng nhiêm điện hút cac bui vai, nên có bui vai bam vào chúng.Bài 3:Co xat một thước nhưa vào một manh len thì thước nhưa bi nhiêm điện. Hoi manh len có bi nhiêm điện không ? Nếu có thì điện tích trên manh len cùng dâu hay khac dâu với điện tích trên thước nhưa ? Vì sao ?

Hướng dẫn:

 Manh len bi nhiêm điện, điện tích trên manh len khac dâu với điện tích trên thước nhưa.

  Ban đầu manh len và thước nhưa đêu trung hòa vê điện. Sau khi co xat, thước nhưa bi nhiêm điện âm thì manh len phai nhiêm điện dương do electron dich chuyển từ manh len sang thước nhưa.

Bài 4:Làm thế nào để biết một cai thước nhưa có bi nhiêm điện hay không và nhiêm điện dương hay âm?

Hướng dẫn:

  Muôn biết thước nhưa nhiêm điện hay không, ta đưa một đầu thước nhưa lai gần manh giây vun, nếu thước nhưa hút cac manh giây vun thì thước nhưa nhiêm điện.

Đưa thước nhưa lai gần qua cầu kim loai mang điện tích âm treo bằng sơi chỉ mêm. Nếu qua cầu bi đẩy ra xa thước nhưa thì chứng to thước nhưa nhiêm điện âm còn nếu qua cầu bi hút lai gần với thước nhưa thì chứng to thước nhưa nhiêm điện dương.

Bài 5: Cho cac từ và cum từ sau đây: đèn điện, quat điện, điện tích, dòng diện. Hãy viết ba câu, mỗi câu có sử dung hai trong sô cac từ, cum từ đã cho.

Hướng dẫn:Có thể viết thành câu:

- Dòng điện tích dich chuyển có hướng tao thành dòng điện.

- Quat điện sẽ hoat động (quay) khi có dòng điện chay vào nó.

- Bóng đèn điện sẽ sang lên khi có dòng điện chay vào.

b.Bài tập trắc nghiêm

Bài 1:Khi dùng vai lau chùi gương soi, cửa kính hay màn hình ti vi thì chúng nhiêm điện hút cac bui vai, nên có bui vai bam vào chúng.

Dùng manh vai khô để co xat, thì có thể làm cho vât nào dưới đây mang điện tích?

   A. Một ông bằng gỗ     B. Một ông bằng giây

   C. Một ông bằng thép     D. Một ông bằng nhưa

  Hướng dẫn:

 Đap an: D

Bài 2:Dùng một manh len co xat nhiêu lần một manh phim nhưa thì manh phim nhưa này có thể hút đươc cac vun giây? Vì sao?

   A. Vì manh phim nhưa đươc làm sach bê mặt.     B. Vì manh phim nhưa bi nhiêm điện.

C. Vì manh phim nhưa có tính chât từ như nam châm.   D. Vì manh phim nhưa bi nóng lên.

  Hướng dẫn:

Đap an: B

Dùng một manh len co xat nhiêu lần một manh phim nhưa thì manh phim nhưa này có thể hút đươc cac vun giây vì manh phim nhưa bi nhiêm điện.

 Bài 3:Co xat hai thanh nhưa cùng loai như nhau bằng manh vai khô. Đặt một thanh trên truc quay, đưa thanh nhưa kia lai gần thanh thứ nhât thì xay ra hiện tương nào dưới đây?   A. Hai thanh nhưa này đẩy nhau.     B. Hai thanh nhưa này hút nhau. C. Hai thanh nhưa này không hút không đẩy nhau. D. Hai thanh nhưa này lúc đầu đẩy nhau, sau đó hút nhau.

Hướng dẫn:   Đap an: AVì co xat hai thanh nhưa cùng loai như nhau bằng manh vai khô nên hai thanh nhưa này sẽ mang điện tích cùng loai, vì vây hai thanh nhưa này sẽ đẩy nhau.

 Bài 4:Một vât trung hòa vê điện, sau khi đươc co xat thì nhiêm điện âm. Đó là do nguyên nhân nào dưới đây ?

   A. Vât đó mât bớt điện tích dương. B. Vât đó nhân thêm electron.

   C. Vât đó mât bớt êlectrôn.     D. Vât đó nhân thêm điện tích dương.

Hướng dẫn:   Đap an: B.

Bài 5:Đang có dòng điện chay trong vât nào dưới đây ?

   A. Một manh nilong đã đươc co xat. B. Chiếc pin tròn đươc đặt tach riêng trên bàn.

C. Đông hô dùng pin đang chay.

   D. Đương dây điện trong gia đình khi không sử dung bât cứ một thiết bi điện nào.

   Hướng dẫn:    

Đap an: A.

Vì manh nilong mới chỉ nhiêm điện, đap an B chiếc pin tròn đặt tach riêng trên bàn nên không có dòng điện đang chay, đap an D do không sử dung bât cứ một thiết bi nào nên cũng không có dòng điện đang chay. Vây chỉ có đap an C là đúng.

Bài 6:Dòng điện là gì ?

   A. Dòng chât long dich chuyển có hướng.     B. Là dòng cac nguyên tử dich chuyển có hướng.

   C. Là dòng ca hat nhân trong cac chât dich chuyển có hướng.

   D. Là dòng cac điện tích dich chuyển có hướng.

Hướng dẫn:

   Đap an: D

Dòng điện là dòng cac điện tích dich chuyển có hướng.

Bài 7:Dòng điện trong kim loai là gì?

   A. Là dòng chât điện tương tư như chât long dich chuyển có hướng.

   B. Là dòng cac electron tư do dich chuyển có hướng.

   C. Là dòng cac hat nhân nguyên tử kim loai dich chuyển có hướng.

   D. Là dòng cac nguyên tử kim loai dich chuyển có hướng.

Hướng dẫn:

Đap an: B

Bài 8:Chât nào dân điện tôt nhât trong cac chât sau đây ?

   A. Nhôm     B. Đông C. Sắt        D. Vàng

Hướng dẫn:

   Đap an: B

Bài 9: Ghép mỗi cum từ ở cột bên trai với một đoan câu ở cột bên phai để đươc một câu hoàn chỉnh, có nội dung đúng.

1. Chât cach điện

2. Dòng điện

3. Chât dân điện

4. Dòng điện trong kim loai

a. là do điện tích dich chuyển có hướng.

b. cho cac điện tích dich chuyển có hướng.

c. không cho cac điện tích dich chuyển có hướng.

d. là do cac nguyên tử dich chuyển có hướng.

e. là do cac electron tư do dich chuyển có hướng

Hướng dẫn:

   1. c        2.a    3. b        4. e

2.Bài tập đề nghị:

Bài 1:Nhiêu vât sau khi co xat có kha năng

A. đẩy cac vât khac       B. hút cac vât khac

C. vừa hút vừa đẩy cac vât khac        D. không hút, không đẩy cac vât khac

Bài 2:Có thể làm nhiêm điện cho một vât bằng cach

A. Co xat vât        B. Nhúng vât vào nước đa

C. Cho cham vào nam châm        D. Nung nóng vât

Bài 3::Những ngày hanh khô, khi chai tóc khô bằng lươc nhưa thì nhiêu sơi tóc bi

lươc nhưa hút kéo thẳng ra vì:

A. lươc nhưa chuyển động thẳng kéo sơi tóc thẳng ra.

B. cac sơi tóc trơn hơn và bi cuôn thẳng ra.

C. tóc đang rôi, bi chai thì thẳng ra.

D. khi co xat với tóc lươc nhưa bi nhiêm điện nên nó hút và kéo làm cho sơi tóc thẳng ra.

Bài 4:Một thanh kim loai chưa bi nhiêm điện đươc co xat và sau đó trở thành vât mang điện tích dương. Thanh kim loai khi đó ở vào tình trang nào trong cac tình trang sau?

A. Nhân thêm electron       B. Mât bớt electron

C. Mât bớt điện tích dương       D. Nhân thêm điện tích dương

Bài 5:Có 4 vât a, b, c, d đã nhiêm điện. Nếu vât a hút b, b hút c, c đẩy d thì:

A. vât b và c có điện tích cùng dâu B. vât b và d có điện tích cùng dâu

C. vât a và c có điện tích cùng dâu D. vât a và d có điện tích trai dâu

 Bài 6:Một vât như thế nào thì goi là trung hòa vê điện?

A. vât có tổng điện tích âm bằng tổng điện tích dương. B. vât nhân thêm một sô electron.

C. vât đươc câu tao bởi cac nguyên tử trung hòa vê điện. D. vât nhân thêm một sô điện tích dương.

Bài 7:Không có dòng điện chay qua vât nào dưới đây?

A. Quat điện đang quay liên tuc. B. Bóng đèn điện đang phat.

C. Thước nhưa đang bi nhiêm điện. D. Rađio đang nói.

Bài 8: Thiết bi nào sau đây là nguôn điện?

A. Quat may       B. Acquy       C. Bếp lửa        D. Đèn pin

Bài 9: Phat biểu nào dưới đây sai:

A. Mach điện kín là mach gôm cac thiết bi điện nôi kín hai đầu với nhau.

B. Mach điện kín là mach nôi liên cac thiết bi điện với hai cưc của nguôn điện.

C. Muôn mắc một mach điện kín thì phai có nguôn điện và cac thiết bi dùng điện cùng dây nôi.

D. Mỗi nguôn điện đêu có hai cưc, dòng điện chay trong mach kín nôi liên cac thiết bi điện với hai cưc nguôn điện.

Bài 10:Loai hat nào dưới đây khi chuyển động có hướng thì không thành dòng điện?

A. Cac hat mang điện tích dương. B. Cac hat nhân của nguyên tử.

C. Cac nguyên tử. D. Cac hat mang điện tích âm.

Bài 11:Trong cac dung cu và thiết bi điện thương dùng, vât liệu cach điện nào sử dung nhiêu nhât?

A. Sứ              B. Nhưa             C. Thủy tinh              D. Cao su

Bài 12:Kim loai là chât dân điện tôt vì:

A. Trong kim loai có nhiêu hat nhân tư do. B. Trong kim loai có nhiêu nguyên tử tư do.

C. Trong kim loai có nhiêu electron tư do. D. Trong kim loai có nhiêu hat nhân, nguyên tử và electron tư do.

Bài 13:Trong kim loai, electron tư do là những electron

A. quay xung quanh hat nhân. B. chuyển động đươc từ vi trí này đến vi trí khac.

C. thoat ra khoi nguyên tử và chuyển động tư do trong kim loai. D. chuyển động có hướng.

 Bài 14:: Chât dân điện là chât:

A. có kha năng cho dòng điện đi qua.

B. có kha năng cho cac hat mang điện tích dương chuyển động qua.

C. có kha năng cho cac hat mang điện tích âm chuyển động qua.

D. Cac câu A, B, C đêu đúng.