NGUYÊN NHÂN THÀNH CÔNG VÀ SUY THOÁI CỦA NỀN KINH TẾ NHẬT BẢN.

BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM.

Nhóm 9

ĐỊA LÝ KINH TẾ VIỆT NAM VÀ THẾ GIỚI

NHẬT BẢN

Mọi người thường biết về Nhật Bản:

Đàn ông nghĩ:

Những ngườimáu đi du lịchnghĩ:

Phụ nữ nghĩ:

Hôm nay chúngtôi muốn bạn biếtvề Nhật Bản:

Lâu đài Himeji (Himeji-jo)

I. Đặt vấn đề.

Nhật Bản hiện nay:

- Cường quốc về khoa học và công nghệ.

- Quốc gia có nền kinh tế lớn thứ 3 thế giới tínhtính theo GDP sau Mỹ và Trung Quốc.

- Xếp thứ 3 thế giới về xuất khẩu.

- Xếp thứ 6 thế giới về nhập khẩu.

- Xếp thứ 5 thế giới về đầu tư cho quốc phòng.

NGUYÊN NHÂN THÀNH CÔNG VÀ SUY THOÁI CỦA NỀN KINH TẾ NHẬT BẢN.

BÀI HỌC KINH NGHIỆM CHO VIỆT NAM.

ĐỊA LÝ KINH TẾ VIỆT NAM VÀ THẾ GIỚI

Danh sách thành viên

1. Lê Việt Anh.

2. Đỗ Minh Hồng.

3. Trần Lộc Hải.

4. Nguyễn Thu Huế.

5. Vũ Thị Lan Hương.

II. Trình bày vấn đề.

Nội dung

Kinh tếNhật Bản

Nguyênnhân thành

công

Nguyênnhân suy

thoái

Bài học kinhnghiệm choViệt Nam

năm

Tăng trưởng

KINH TẾ NHẬT BẢN QUA CÁC THỜI KỲ

1603

Thời kì Edo(Tokugawa)

WWII

Giai đoạn thần kỳ

Thập niên suy thoái

nặng

Giai đoạn chuyển đổi

Kinh tế nông nghiệp

và trao đổi hàng hóa

Công

nghiệp

hóa

Nhật Bản thiệt hại sau chiến tranh TGII

- 3 triệu người chết, 9 triệu người không có nhà ở;

- 40% trung tâm công nghiệp đã bị tàn phá trong đó

có: Tokyo, Niigata, Hiroshima và Nagasaki;

-Sản lượng công

nghiệp 1946

chưa bằng 1/3

năm 1930 và chỉ

bằng 1/7 năm

1941.

Khắc phục kinh tế sau chiến tranh Thế giới 2 (1945-1953)

- Cải cách ruộng đất ở nông thôn 1945.

- Giải tán zaibatsu 1945.

- Ban hành luật chống độc quyền 1947.

- Ổn định kinh tế với đường lối Dodge.

- Ảnh hưởng của cuộc chiến tranh Triều Tiên: Nhật Bản ký hiệp định hòa bình và cung cấp vũ khí cho Mỹ.

Giai đoạn Phát triển thần kỳ (1955-1973)

Tốc độ tăng trưởng GDP trung bình của Nhật Bản 1950-1970(%)

18.8

13.1

15.6

13.7

7.8

1950-1954 1955-1959 1960-1964 1965-1969 1970-1973

Tốc độ tăng trưởng GDPThời kỳ gần 20 nămtừ năm 1955 đếnnăm 1973 là thời kỳmà nền kinh tế NhậtBản có tốc độ tăngtrưởng rất cao.GDP thực tế theo giáso sánh hàng năm(năm gốc là 1965) củaNhật Bản trong thờikỳ này hầu hết đều cótốc độ tăng lên tới haichữ số.

Nông

lâm

ngư

nghiệp

22.6%

Công

nghiệp

31.3%

Dịch vụ

46.1%

1952Nông

lâm

ngư

nghiệp

9.9%

Công

nghiệp

38.6%

Dịch

vụ

51.5%

1968

So sánh cơ cấu ngành.

Giai đoạn Phát triển thần kỳ (1955-1973)

Giai đoạn Phát triển thần kỳ (1955-1973)

Các ngành đóng góp lớn:

+ Công nghiệp chế tạo.

+ Công nghiệp nặng và hóa chất.(đặc

biệt là phân ngành cơ khí).

So sánh tỉ

trọng

1951 1970

CN nặng

và hóa chất

48% 70%

CN nhẹ 52% 30%

CN cơ khí 11% 32%

Kết quả:- 1960: nền kinh tế Nhật Bản đã vượt qua Canada.

- Giữa thập niên 1960: vượt qua Anh và Pháp.

- 1968: vượt qua CHLB Đức lên hàng thứ 2 thế giới.

- 1973: GNP của Nhật Bản bằng một phần ba của Mỹ

và lớn thứ hai trên thế giới.

Giai đoạn Phát triển thần kỳ (1955-1973)

Nguyên nhân thành công.

1. Tính cách con người Nhật Bản.

- Bảo lưu truyền thống, lòng tự hào dân tộc, duy trìđạo đức Nho giáo;

- Văn hóa làm việc: phối hợp tập thể, làm việcnhóm.

1. Tính cách con người Nhật Bản.

- Tinh thần chiến binhsamurai: gan dạ, trungthành, đoàn kết;

- Tính sáng tạo, cần cùlao động.

2. Vai trò quản lý và chính sách mở cửa của Nhà nước.

- Hoạch định kế hoạch.

- Hướng dẫn hành chính.

- Sự tham gia của Joseph Dodge:• Hạn chế chi tiêu;

• Ngừng kiểm soát giá;

• Cố định tỷ giá Yên Nhật/USD.

2. Vai trò quản lý và chính sách mở cửa của Nhà nước.

- Đối nội: Chuyển từ chế độ chuyên chếsang chế độ dân chủ. Các Đảng pháihoạt động công khai.

- Đối ngoại:

• Kí hiệp ước an ninh Mỹ - Nhật(9/1951),chỉ dành 1% GPD cho chi phí quân sự.

• Được bảo trợ dưới ô hạt nhân của Mỹ.

3. Cải cách kinh tế.

- Cải cách ruộng đất;

- Giải tán các tập đoàn tài phiệt (Zaibatsu);

- Cải cách các luật về lao động.

4. Đổi mới và phát triển khoa học kỹ thuật.

- Du nhập phương pháp sản xuất mới: sx sắt thépliên hoàn, phân giải dầu mỏ, đóng tàu theo khối lớn,sản xuất xe hơi,…

- Tận dụng vốn đầu tư từ Mỹ vào đầu tư phát triểnKH-KT: mua bằng sáng chế, đầu tư chất xám vào pháttriển KH-KT.

5. Một vài nguyên nhân khác

- Thuận lợi về Chính trị - Xã hội: Đặt dưới sự bảo hộ của Mỹ; cải cách chính trị, thay đổi Hiến pháp;…

- Chi phí quốc phòng ít.

- Cải cách giáo dục.

- Hợp tác giữa chỉ thợ và lực lượng lao động: tận dụng nguồn lực con người.

- Môi trường quốc tế hòa bình ổn định.

Thời kỳ chuyển đổi và trì trệ.

- Một loạt cuộc khủng hoảng kinh tế đã xảy ra vàocác năm 1973-1975, 1981-1982 và 1985-1986.

- Hai cuộc khủng hoảng đầu tiên có nguyên nhânchính là các cú sốc dầu.

- Cuộc khủng hoảng thứ ba có nguyên nhân từ việcđồng Yên Nhật lên giá.

Thời kỳ suy thoái

Thời kỳ suy thoái

- Thập niên mất mát: thời kỳ trì trệ kinh tế kéo dài của Nhật Bản suốt thập niên 1990-2000.

Tốc độ tăng trưởng GDP thực tế bình quân hàng năm của Nhật Bản trong thập niên mất mát so với các thời kỳ trước.

Thời kỳ suy thoái

Thời kỳ suy thoái

Tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người ở Nhật Bản trong thập niên mất mát so với các thời kỳ

trước.

Thời kỳ suy thoái

Nguyên nhân suy thoái

1. Nhân tố con người

- Bảo thủ, chậm đổi mới.

- Không thích ứng và điều chỉnh mô hình kinh tếNhật Bản trước những yêu cầu thách thức mới.

2. Sự xì hơi của nền kinh tế bong bóng.

- Từ tháng 12/ 1986 - tháng 2/ 1991.

- Nền kinh tế chủ yếu đầu cơ mua bán bất độngsản, cổ phiếu có giá trị cao.

- Sự tăng giá của các loại tài sản này làm cho nhiềungười, công ty trở nên giàu có, sản xuất và chitiêu đã bị kích thích làm cho tốc độ tăng trưởngcao.

- Các nguồn lực được phân bổ vào những mụcđích không tối ưu. Khi bong bóng nổ, gây thiệthại một khối lượng của cải kèm theo một giaiđoạn bất ổn kinh tế kéo dài.

2. Sự xì hơi của nền kinh tế bong bóng.

- Bong bóng kinh tế vỡ vào năm 1991 và bongbóng giá tài sản vỡ vào năm 1992.

2. Sự xì hơi của nền kinh tế bong bóng.

Giá cảbiến đổi

bấtthường

Giảm tiêudùng, cảntrở tăngtrườngkinh tê

Lạm phátcao, thiếuhụt vốnđầu tư,..

3. Khả năng sản xuất dư thừa.

- Trong những năm phát triển thần kỳ 1980, NhậtBản đã đầu tư mạnh vào các nhà máy và trangthiết bị mới.

- Gây khó khăntrong việc tìmđầu ra cho sảnphẩm trong điềukiện suy thoáikinh tế chung.

4. Sự tăng giá của đồng Yên.

- Đồng Yên tăng giá đã làm giảm khả năng cạnhtrang của hàng hóa Nhật.

- Kích thích các xí nghiệp của Nhật Bản đầu tưtrực tiếp ra nước ngoài.

4. Sự tăng giá của đồng Yên.

- Các doanh nghiệp tái cơ cấu, xu hướng trả lươngbằng đồng Yên kích thích sự tăng giá.

- Người Nhật trở nên giàu hơn đã kích thích họmua các tài sản của nước ngoài và đi du lịch nướcngoài.

5. Sự yếu kém, lạc hậu của hệ thống tài chính ngân hàng.

- Hệ thống ngân hàng tài chính Nhật Bản chịu sựkiểm soát chặt chẽ chính phủ Nhật Bản đã khôngcòn phù hợp với điều kiện KH-KT và tự do cạnhtranh.

6. Một số nguyên nhân khác:

- Già hóa dân số và gánh nặng phúc lợi xã hội.

- Bộ máy nhà nước yếu kém, chính trị không ổnđịnh.

- Cuộc khủng hoảng kinh tế tài chính thị trườngĐông Á.

Kinh tế Nhật từ 2001 đến nay

Giai đoạn phục hồi và tăng trưởng với tốc độ vừa phải (2001-2007)

- Thủ tướng Koizumi lên nắm quyền 2001.

- Đẩy mạnh quá trình tư nhân hoá, giảm sự can thiệp của nhà nước vào kinh tế,

- Khuyến khích đầu tư tư nhân;

- Tăng bảo hiểm và phúc lợi xã hội;

- Phát triển nguồn nhân lực;

- Cải cách hành chính;

- Cải thiện điều kiện sống và làm việc;

- Tăng cường sự tự chủ của chính

- quyền địa phương.

-

Giai đoạn phục hồi và tăng trưởng với tốc độ vừa phải (2001-2007)

- Kinh tế khởi sắc kéo dài kỉ lục liên tục nhưng tăng trưởng GDP chỉ duy trì ở mức 1,5%-2% so với mức 10% thực tế đạtđược trong suốt thời kì tăng trưởng cao trước đây.

Giai đoạn suy thoái do tác động của cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu (2007-4/2009)

Những khó khăn kinh tế ngày càng chồng chất kể từ cuốinăm

2007: Lạm phát 1,2%, phá sản và thất nghiệp hàng loạt.

20/5/2009: GDP giảm 15.2% so với cùng kỳ năm trước.

GDP đã lần đầu tiên sụt giảm trong 7 năm và ở mức giảmkỷ lục 3,5%.

Giai đoạn phục hồi song không bền vững (Quý II 2009 đến nay)

Nhân tố chính giúp cho nền kinh tế Nhật Bảnkhông tiếp tục đi xuống là sự phục hồi của sảnxuất và xuất khẩu, đặc biệt làtrong các ngành ô tô và điện máy.

Bài học kinh nghiệm cho Việt Nam

Bài học kinh nghiệm để phát triển thành công:

• Tận dụng nguồn lực con người Việt Nam và tínhcách Á Đông.

• Tập trung đầu tư cho giáo dục và phát triển KH-KT.

• Ổn định chính trị - QPAN từ đó tạo tiền đề chophát triển kinh tế.

Bài học kinh nghiệm để phát triển thành công:

• Đối nội: Đầu tư có kế hoạch và trọng điểm đối với

những ngành quan trọng.

• Đối ngoại: thực hiện chính sách mềm dẻo nhưng

cương quyết, tranh thủ sự ủng hộ của bạn bè quốc

tế.

• Phân tích, dự đoán nhằm đưa ra những chính sách

tiền tệ hợp lý, phát triển đồng đều và không nóng

vội;

Bài học kinh nghiệm để tránh những tác động suy thoái:

• Cải tổ cơ cấu công nghiệp và thị trường lao động;

• Điều chỉnh cơ cấu ngành hợp lý để tránh trường

hợp sản xuất dư thừa hoặc thiếu hụt, không hiệu

quả;

Bài học kinh nghiệm để tránh những tác động suy thoái:

• Cần có sự tham gia của toàn xã hội với ý thức của

mỗi cá nhân;

• Tích cực đẩy lùi tệ nạn tham nhũng, quan liêu;

Ý kiến chung:

Cám ơn thầy và các bạn đã lắng nghe.

CÂU HỎI CUỐI BÀI:

1. Giải thích lý do tại sao đc Mỹ bảo hộ;

2. Việt Nam có nên học tập Nhật Bản để nhận

hỗ trợ về quân sự, hỗ trợ phát triển kinh tế;

3. Nói rõ nguyên nhân chính sách khôi phục

sau chiến tranh để thành công;

4. Các nhà hoạch định chính sách có thể nhìn

nhận, nói được mà không làm được;

5. Giải thích rõ hơn về kinh tế bong bóng.