TRƯỜNG ĐẠI HỌC Y DƯỢC HUẾ

NGHIÊNCỨUVAITRÒCỦANỒNGĐỘALBUMINHUYẾTTHANHTRONGTIÊNLƯỢNGBỆNHNHÂN

NHỒIMÁUNÃOGIAIĐOẠNCẤP

BS. Lê Thị Ny Ny ThS. Trần Thị Phước Yên,

GS. TS. Hoàng Khánh

ĐẶT VẤN ĐỀ ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

KẾT QUẢ VÀ BÀN LUẬN

KẾT LUẬN

KIẾN NGHỊ

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ

TBMMN

Mỹ (2009) [1]

� � Có 6.500.000 người bị TBMMN (trung bình cứ 40 giây là có 1 người bị TBMMN và cứ 3-4 phút là có một người tử vong vì TBMMN)

� Nguyên nhân hàng đầu trong các bệnh thần kinh về tử vong và di chứng. � Nguyên nhân gây tử vong xếp hàng thứ 3, chỉ sau bệnh tim mạch và ung thư.

Việt Nam (chưa có thống kê toàn quốc)

� Chiếm ½ số bệnh nhân điều trị tại Khoa Thần Kinh BV Chợ Rẫy và BV Nhân Dân 115 [2]. � Theo Hoàng Khánh tỉ lệ tử vong hàng năm trung bình là 1,92/100.000 dân [3].

[1] Winbeck K. (2002): "Prognostic Relevance of Early Serial CReactive Protein Measurements After First Ischemic Stroke". Stroke 2459-2464. [2] Lê Tự Phương Thảo, Tăng Ngọc Phương Lộc (2011): “ Vai trò tiên lượng của C-Reactive Protein trong nhồi máu não”, Y Học TP. Hồ Chí Minh, Tập 15 (Phụ bản số 2), tr.143-149 [3] Hoàng Khánh (2013), Giáo trình sau đại học Thần kinh học, NXB Đại học Huế tr 11-17, 21-68 và 119-141.

ĐẶT VẤN ĐỀ

TBMMN

XUẤT HUYẾT NÃO (15-20%)

NHỒI MÁU NÃO (80-85%)

•  Sau thiếu máu cục bộ não cấp tính, stress oxy hóa và viêm là 2 yếu tố chính làm tổn thương não thêm.

•  Albumin huyết thanh: + Chất chỉ điểm sinh học đánh giá tình trạng dinh

dưỡng. + Yếu tố quan trọng trong sinh lý bệnh của nhồi

máu não.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Chất chống oxy hóa chủ yếu trong huyết tương, chống lại

các tác nhân oxy hóa nội sinh lẫn ngoại sinh

Chất ức chế quá trình chết tế bào nội mô theo chương trình,

chống viêm, bảo vệ tế bào thần kinh

Chống đông tương tự heparin và giúp duy trì áp suất thẩm

thấu keo

Một protein trọng lượng phân tử lớn giúp giảm tính thấm của

hàng rào máu não và giảm phù não sau thiếu máu cục bộ

ALBUMIN[1]

ĐẶT VẤN ĐỀ

[1] Kasundra, G. & Sood, I. (2014): “Prognostic Significance Of Serum Albumin Levels In Acute Ischemic Stroke’’. Natl. J. Integr. Res. Med.5, 1–4.

ĐẶT VẤN ĐỀ F NHỒI MÁU NÃO vẫn là một bệnh cảnh lâm sàng cấp cứu phức tạp bởi còn khá nhiều khó khăn trong tiên lượng cũng như điều trị. Việc tiên lượng sớm và chính xác đóng vai trò vô cùng quan trọng trong thực hành lâm sàng giúp đưa ra biện pháp xử trí và lập kế hoạch điều trị đối với từng bệnh nhân, góp phần nâng cao hiệu quả cứu chữa người bệnh.

F Yoon-Mi Cho (2008) [1], Ambreen Butt (2016) [2] và cộng sự cho thấy rằng nồng độ albumin huyết thanh thấp có liên quan đến tăng nguy cơ TBMMN và tử vong.

F Các nghiên cứu từ Na Uy [3] cho thấy rằng nồng độ albumin huyết thanh thấp trong vòng 24 giờ sau TBMMN có kết cục xấu hơn ở bệnh nhân nhồi máu não giai đoạn cấp.

[1] Yoon-Mi Cho. et al (2008): “Serum albumin at admission for prediction of functional outcome in ischaemic stroke patients” [2] Ambreen Butt, A., Ali, M. R. & Zameer, H. (2016): "Frequency of Hypoalbuminemia and Mortality in Acute Ischemic Stroke". Pakistan J. Med. Heal. Sci.10, 224–226 [3] Kasundra, G. & Sood, I. (2014): “Prognostic Significance Of Serum Albumin Levels In Acute Ischemic Stroke’’. Natl. J. Integr. Res. Med.5, 1–4.

ĐẶT VẤN ĐỀ

MỤCTIÊU

Xác định nồng độ albumin huyết thanh ở bệnh nhân nhồi máu não giai đoạn cấp

Khảo sát mối liên quan/tương quan giữa nồng độ albumin huyết thanh với độ trầm trọng bệnh theo thang điểm Glasgow, NIHSS và Rankin hiệu chỉnh

BệnhnhânđãđượcchẩnđoánxácđịnhNMNcấp<nh(7ngàyđầu)lầnđầutừ18tuổitrởlênvàođiềutrịnộitrútạikhoaNộiTimMạchvàkhoaNộiNộiWết-Thầnkinh-HôhấpBệnhviệnTrungƯơngHuếtừtháng4/2016–4/2017.

ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

- Tiền sử chấn thương sọ não - TBMMN thoáng qua (TIA) - Có phế tật trước khi TBMMN - Có dấu hiệu thần kinh khu trú do u não và các nguyên nhân khác - Liệt khu trú sau động kinh cục bộ hoặc động kinh cơn lớn - Bệnh nhân có bệnh lý về máu - Bị đột quỵ đến viện sau 7 ngày - Chẩn đoán nhồi máu não chuyển mổ hoặc dùng thuốc tiêu sợi huyết - Được điều trị albumin bằng đường tĩnh mạch trong quá trình nằm viện.

- Chẩn đoán xác định NMN cấp lần đầu, thỏa mãn các tiêu chuẩn chẩn đoán tai biến mạch máu của WHO: +Có các triệu chứng thần kinh khu trú (đôi khi toàn thể) +Triệu chứng đó xảy ra đột ngột +Không bị chấn thương sọ não - Nhập viện trong vòng 1 tuần đầu tiên sau khởi phát đột quỵ - Cận lâm sàng: CLVT sọ não không tiêm thuốc cản quang với hình ảnh NMN điển hình: ít nhất 1 lần lúc nhập viện và lần thứ 2 sau 24 giờ khởi phát nếu lần đầu không thấy tổn thương.

ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU

Tiêu chuẩn loại trừ

Tiêu chuẩn chọn bệnh

•  Thiếtkếnghiêncứu:môtảcắtngangvàphân<chWếncứu

•  Mẫunghiêncứu:gồm81bệnhnhân

•  CácbướcTếnhành:

PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

Hỏi bệnh

Khám lâm sàng

Thu thập số liệu

Phân tích và xử lý số liệu

-│r│≥ 0,7: Tương quan rất

chặtchẽ.

- 0,5≤│r│<0,7: Tươngquan

chặtchẽ.

- 0,3≤│r│<0,5: Tươngquan

vừa.

-│r│<0,3:Íttươngquan.

-r(+):Tươngquanthuận.-r(-):Tươngquannghịch.

KẾT QUẢ - BÀN LUẬN

GiớiTuổi

Nữ(%) Nam(%) Tuổitrungbình

<50 28,6 71,4 67,93±13,87

50–69 17,6 82,4 ≥70 57,5 42,5

I. ĐẶC ĐIỂM CHUNG

Bảng 1. Phân bố nhồi máu não theo giới và tuổi Tácgiả Nữ Nam Tuổitrungbình

Hoàng Trọng Hanh (2015)

[1]

57,1 42,9 68,14 ± 13,39

Tống Văn Hoàn (2016) [2] 57,1 42,9 70,04 ± 12,45

Chung Lê K.Trang (2015)

[3]

50 50 69,26 ± 11,29

Sani Abubakar (2012)

[4]

52 48 57,7 ± 12,4

Reddy Charan và CS

(2014) [5]

52 48 63,21 ± 12,01

Ambreen Butt (2016) [6] 56 44 55,9 ± 8,7

[1] Hoàng Trọng Hanh (2015), “Nghiên cứu nồng độ protein S100B và NSE ở bệnh nhân nhồi máu não giai đoạn cấp tại Bệnh viện Trung Ương Huế”, Luận án tiến sĩ Y học, Trường Đại học Y Dược Huế. [2] Tống Văn Hoàn (2016), ‘Nghiên cứu giá trị tiên lượng của nồng độ acid uric huyết thanh ở bệnh nhân nhồi máu não giai đoạn cấp”,Luận văn Thạc sĩ Y học, Trường Đại học Y Dược Huế. [3] Chung Lê Khánh Trang (2015), “Nghiên cứu vai trò của ion canxi trong tiên lượng bệnh nhân nhồi máu não”, Luận văn Thạc sĩ của Bác sĩ nội trú, Trường Đại học Y Dược Huế. [4] Sani Abubakar,Sabir, A., Ndakotsu, M., Imam, M. & Tasiu, M. (2012): “Low admission serum albumin as prognostic determinant of 30-day case fatality and adverse functional outcome following acute ischemic stroke”. Pan Afr. Med. J.14, 53. [5] Reddy Charan, Ghanekar.J (2014), “Prognostic Significance of Serum Uric Acid and Mortality Outcomes in Patients With Acute Cerebrovascular Ischemic Stroke”, International Journal of Stroke Research, 2(1), pp.6-14. [6] Ambreen Butt, Ali, M. R. & Zameer, H. (2016): "Frequency of Hypoalbuminemia and Mortality in Acute Ischemic Stroke". Pakistan J. Med. Heal. Sci.10, 224–226.

I. ĐẶC ĐIỂM CHUNG

Yếutố N=81 Tỉlệ%

TiềnsửTHA 63 77,8

TiềnsửĐTĐ 12 14,8

Rungnhĩ 10 12,3

Hútthuốclá

Nam 36 92,3

Nữ 3 7,7

Bảng 2. Phân bố theo yếu tố nguy cơ

Chung Lê Khánh Trang (72,5%) Tống Văn Hoàn (72,5%) Xia Zhang (81,2%) Jiann-Shing Jeng (72%)

Chung Lê Khánh Trang (10%) Vũ Xuân Tân (13,72%) Nguyễn Văn Thông (12,6%) Fischer (13,2%) Titto.T Idicula (15,3%)

Nguyễn Văn Thông (10,5%) Gustavo Saposnik (17,2%) Martin J O’Donnell (23%) Titto.T Idicula (16,6%)

Chung Lê Khánh Trang (2015): Nam (97,1%), Nữ (2,9%) Tống Văn Hoàn (2016): Nam (94,4%), Nữ (5,56%).

I. ĐẶC ĐIỂM CHUNG

Biểu đồ 1. Phân bố bệnh nhân theo thang điểm NIHSS

43%

49%

5%

3%

NIHSS

1-4 5-14 15-20 21-42- Nguyễn Thị Hồng Lê với kết quả lần lượt là: 4,7%, 64,1%, 25%, 6,2%. -  Hoàng Thị Tâm (nhóm 7 – 16 điểm chiếm 34,48%) -  Xia Zhaing (303 bn NMN cấp thì NIHSS trung bình khi nhập viện là 7 điểm. -  Xuan Liu (216 bn NMN thì điểm NIHSS trung bình khi nhập viện là 7 điểm.

Điểm NIHSS trung bình lúc vào viện là 6,81 ± 5,19

I. ĐẶC ĐIỂM CHUNG

0

10

20

30

40

50

60

0-2 3 4-5 6

69%

11%17%

3%

mRankin

Biểu đồ 2. Phân bố điểm mRankin theo nhóm sau 30 ngày

Chung Lê Khánh Trang (2015) lần lượt là 76,2%, 13,8%, 7,5% và 2,5% Tống Văn Hoàn (2016) lần lượt là 63,1%, 20,2%, 14,3% và 2,4%

I. ĐẶC ĐIỂM CHUNG

Albumin N=81 Tỉlệ(%)

<35g/l 39 48,1%

≥35g/l 42 51,9%

Trungbình 34,3±4,87

Bảng 3. Nồng độ albumin huyết thanh trong NMN giai đoạn cấp

Tomasz Dziedzic (2004): Albumin trung bình: 34,1 ± 7,1 g/l Baidarbhi Chakraborty (2013): 34 ± 6.7 g/l

Tácgiả Albumin

<35g/l ≥35g/l

AmbreenBus(2016)

41,6% 58,4%

RiazAhmedJavid(2016)

42% 58%

VahediA(2011)

43% 57%

TDziedzic(2007)

45,5% 54,5%

Davis(2004) 16.2% 83,8%

II. MỐI LIÊN QUAN GIỮA ALBUMIN MÁU VỚI GLASGOW, NIHSS, mRANKIN

MỐI LIÊN QUAN GIỮA ALBUMIN HUYẾT THANH VỚI GLASGOW

Nồng độ albumin (g/l)

Glasgow < 35 g/l ≥ 35 g/l p

3-8 0 (0%) 1 (2,4%) >0.05

9-12 6 (15,4%) 2 (4,8%)

13-15 33 (84,6%) 39 (92,8%)

Bảng 4. Liên quan nồng độ albumin và thang điểm Glasgow

III. MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA ALBUMIN MÁU VỚI GLASGOW, NIHSS, mRANKIN

MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA ALBUMIN MÁU VỚI GLASGOW

0

2

4

6

8

10

12

14

16

0 10 20 30 40 50 60

Glasgow

Albumin

y=13,497+0,024R2=0.0069

Biểu đồ 3. Mối tương quan giữa nồng độ albumin và thang điểm Glasgow

r=0,083, N=81, p>0,05

II. MỐI LIÊN QUAN GIỮA ALBUMIN MÁU VỚI GLASGOW, NIHSS, mRANKIN

MỐI LIÊN QUAN GIỮA ALBUMIN HUYẾT THANH VỚI NIHSS

Bảng 5. Liên quan nồng độ albumin và thang điểm NIHSS

Nồng độ albumin (g/l)

NIHSS < 35 g/l ≥ 35 g/l p

1 - 4 8 (20,5%) 27 (64,3%) < 0,01

5 - 14 27(69,2%) 13 (30,9%)

15 - 20 3(7,7%) 1 (2,4%)

21 - 42 1(2,6%) 1 (2,4%)

y= 18,080x-0,3286 R2=0,0949

III. MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA ALBUMIN MÁU VỚI GLASGOW, NIHSS, MRANKIN

MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA ALBUMIN MÁU VỚI NIHSS

0

5

10

15

20

25

30

0 10 20 30 40 50 60

NIHSS

Albumin

Biểu đồ 4. Mối tương quan giữa albumin với thang điểm NIHSS

r=-0,308, N=81, p<0,01

Tương tự: Baidarbhi Chakraborty (2013): r=-0,86, p=0,000

III. MỐI LIÊN QUAN GIỮA ALBUMIN MÁU VỚI GLASGOW, NIHSS, mRANKIN

MỐI LIÊN QUAN GIỮA ALBUMIN HUYẾT THANH VỚI mRANKIN

Chúng tôi Nồng độ albumin (g/l)

mRankin < 35 g/l ≥ 35 g/l p

≤ 2 21 (53,8%) 35 (83,3%) < 0,01

> 2 18 (46,2%) 7 (16,7%)

Bảng 6. Liên quan nồng độ albumin và thang điểm mRankin

Baidarbhi Chakraborty

(2013) Nồng độ albumin (g/l)

mRankin < 35 g/l ≥ 35 g/l p

≤ 2 22 (40%) 31 (72.1%) 0,08

> 2 33 (60%) 12 (27.9%)

II. MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA ALBUMIN MÁU VỚI GLASGOW, NIHSS, MRANKIN

MỐI TƯƠNG QUAN GIỮA ALBUMIN MÁU VỚI MRANKIN

-1

0

1

2

3

4

5

6

7

0 10 20 30 40 50 60

mRa

nkin

Albumin

r=-0,328,N=81,p<0,01y=5,485x-0,1051

R2=0,1076

Biểu đồ 5. Mối tương quan giữa nồng độ albumin với mRankin

Tương tự:- Baidarbhi Chakraborty (2013): r=-0,43, p=0,000 -Sani Abubakar (2012): r=-0.163, p=0.011

GIÁ TRỊ TIÊN LƯỢNG CỦA NỒNG ĐỘ ALBUMIN MÁU

Biểu đồ 6. Đường cong ROC tiên lượng kết cục xấu của nồng độ albumin máu

0,704 (p<0,01)

- Khoảng tin cậy 95% từ 0,585 - 0,823 - Với điểm cắt albumin 32 g/l có giá trị trong tiên lượng kết cục xấu hơn với độ nhạy Se = 75%, độ đặc hiệu Sp = 64%.

Sani Abubakar (2012): - AUC là 0.87 (p= 0.0001) - Khoảng tin cậy là 95% từ 0.759- 0.982 - Điểm cắt albumin 1.55 g/dL (Se = 100%, Sp = 61.5%).

KẾT LUẬN

1.  Nồng độ albumin huyết thanh ở bệnh nhân nhồi máu não cấp

FNồng độ trung bình albumin máu trong giai đoạn cấp của nhồi máu não là 34,3± 4,87g/l FNồng độ albumin máu <35 g/l có 39 bệnh nhân chiếm 48,1%, albumin máu ≥ 35g/l có 42 chiếm 51,9%.

KẾT LUẬN

2. Mối liên quan, tương quan giữa nồng độ albumin huyết thanh với độ trầm trọng bệnh theo thang điểm Glasgow, NIHSS, mRS - Không có mối tương quan giữa nồng độ albumin và thang điểm Glasgow (r=0,083, N=81, p>0,05). - Có mối tương quan nghịch mức độ vừa giữa nồng độ albumin và thang điểm NIHSS (r=-0,308, N=81, p<0,01). - Có mối tương quan nghịch mức độ vừa giữa nồng độ albumin và kết cục 30 ngày (r=-0,328, N=81, p<0,01). - Có mối tương quan thuận rất chặt chẽ giữa thang điểm NIHSS và kết cục 30 ngày (r= 0,724, N=81, p<0,001). - Nồng độ albumin máu thấp có giá trị tiên lượng kết cục xấu (mRankin > 2) với độ nhạy 75% và độ đặc hiệu là 64%.

KIẾNNGHỊ•  Sau khi phân tích kết quả cho thấy nồng độ albumin máu thấp

có giá trị tiên lượng kết cục xấu trong nhồi máu não giai đoạn cấp.

•  Độ nhạy và độ đặc hiệu của xét nghiệm này chưa cao và vai trò tiên lượng trong nhồi máu não giai đoạn cấp còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi, bệnh kèm, các chất chỉ điểm sinh học khác, thể tích và vị trí tổn thương não.

à Cần thêm nhiều nghiên cứu đánh giá vai trò của albumin trong kết cục dài hơn 30 ngày chẳng hạn như 3 tháng, 6 tháng… và cần phải phối hợp với nhiều yếu tố khác để tiên lượng kết cục được chính xác hơn.

CẢMƠNQUÝTHẦYCÔVÀCÁCBẠN

ĐÃLẮNGNGHE