Nghe Thuat Tao Hanh Phuc - Duc Dat Lai Lat Ma - TT Thich Tam Quang Dich

8/3/2019 Nghe Thuat Tao Hanh Phuc - Duc Dat Lai Lat Ma - TT Thich Tam Quang Dich

1/160

NGH THUT TO HNH PHCTHE ART OF HAPPINESS

Tc Gi: C T LAI LT MA v Bc S HOWARD C. CUTLERDch Gi: T kheo THCH TM QUANG

Cha Tam Bo, Fresno, California, Hoa KPHT LCH 2547 - D.L. 2003

---o0o---Ngun

http://www.buddhanet.netChuyn sang ebook 26-5-2009

Ngi thc hin : Nam Thin [email protected] Audio Ti Website http://www.phatphaponline.org

Mc LcLI NGI DCHLI TC GI

DN NHPPHN I - MC CH CA CUC I

CHNG 1 - QUYN HNG HNH PHCCHNG 2 - NGUN GC HNH PHCCHNG 3 - RN LUYN TM C HNH PHCCHNG 4 - GINH LI TNH TRNG HNH PHC BM SINH

PHN II - NHIT TNH V TNH THNG CA CON NGICHNG 5 - KIU MU MI CHO S THN THINCHNG 6 - LM M THM THM QUAN H CA CHNG TA VINGI KHCCHNG 7 - GI TR V LI CH CA T BI

PHN III - CI I S KH AUCHNG 8 - I U VI KH AUCHNG 9 - CHUC LY KH AUCHNG 10 - CHUYN I CCH NHNCHNG 11 - TM NGHA TRONG AU N V KH AU

PHN IV - VT QUA CC CHNG NGICHNG 12 - NG DN N QU TRNH THAY ICHNG 13 - I TR VI GIN D V SN HN
mailto:[email protected]://www.phatphaponline.org/kinh/Audio/Tam%20Benh/Ban%20Than/Nghe%20Thuat%20Tao%20Hanh%20Phuc%20-%20Dat%20Lai%20Lat%20Ma%20-%20TT%20Thich%20Tam%20Quang/mailto:[email protected]://www.phatphaponline.org/kinh/Audio/Tam%20Benh/Ban%20Than/Nghe%20Thuat%20Tao%20Hanh%20Phuc%20-%20Dat%20Lai%20Lat%20Ma%20-%20TT%20Thich%20Tam%20Quang/


2/160


3/160

Pht n 2547, Dng Lch 2003T Kheo Thch Tm Quang

Cha Tam Bo, Fresno, California

---o0o---

LI TC GI

Trong tc phm ny, nhiu cuc m thoi su rng vi c t Lai Lt Ma c kli. Nhng cuc hi kin ring vi c t Lai Lt Ma ti Arizona (Hoa K) v n l nn tng ca tc phm ny c tin hnh vi mc ch cng tc r rt v mt cngtrnh ni ln quan im ca Ngi c mt cuc sng hnh phc hn, m rng thmnhng nhn xt v bnh lun ca ring ti t ci nhn ca mt thy thuc chuyn gia vtm thn hc Ty Phng. c t Lai Lt Ma hoan h cho ti c ty la chn btc th loi no min sao ti cm thy n truyn t hiu qa nht kin ca Ngi. Ticm thy th loi k truyn trong nhng trang sch ny l loi d c nht v ng thi

em li cm nhn v vic c t Lai Lt Ma a nhng t tng ca Ngi vo cucsng hng ngy. ca ring Ngi nh th no Vi s chp thun ca Ngi, ti bin sontc phm ny theo nh ch , v v th i khi ti chn cch phi hp v b sung ti liuly t nhiu nhng cuc m thoi khc nhau. Ngoi ra c c t Lai Lt Ma chophp, nhng ch ti thy cn phi lm sng t hoc ton din ti c kt li thnh tiliu t nhng cuc ni chuyn ca Ngi trc cng chng ti Arizona. Thng Dch Vinca Ngi, Tin S Thupten Jinpa, hoan h duyt bn tho tc phm ny bo mkhng c s bp mo v t tng ca Ngi trong qu trnh bin tp.

Mt s trng hp lch s v cc giai thoi c nhn c trnh by minh ha nhngt tng ang tho lun. gi c tnh b mt v bo v tnh ring t c nhn, trong

mi trng hp ti i tn v sa li mt s chi tit v mt s cc c tnh khc trnh s nhn din ra nhng c nhn c bit.

Bc S Howard C. Cutler

-ooOoo-

DN NHP

Ti tm thy c t Lai Lt Ma ngi mt mnh trong cn phng thay qun o trng trica hc sinh chi bng r trc khi Ngi ra ni chuyn vi su ngn c ta ti i Hc

ng Tiu Bang Arizona. Ngi bnh thn ung tng hp nc tr, trong mt phong thihon ton th thi "Tha Ngi, Nu Ngi sn sng ..."

Ngi ng ngay dy, v khng cht do d, Ngi ra khi phng ha vo m ng dyc hu trng ca nhng k gi a phng, nhip nh vin, nhn vin an ninh, v hcsinh - cng nhng ngi cu th, ngi t m, v ngi hoi nghi. Ngi i qua m ngvi n ci ci m v va i va cho - cui cng i qua mt tm mn, Ngi bc lnsn khu, ci cho, chp hai tay v ming mm ci. Ting v tay vang nh sm cho


4/160

mng Ngi. Theo li yu cu ca Ngi, n ch thnh gi khng qu ti Ngi c thnhn thy c ta, v i lc Ngi ng , lng l nhn thnh gi vi mt biu cm nhittnh v thin ch.khng th nhm ln. Vi nhng ngi cha bao gi c nhn thy ct Lai Lt Ma trc y, chic y mu nu v vng ngh ca tng ca Ngi c th tocho h c phn no cm tng k l, nhng Ngi c kh nng khc thng trong vic

thit lp quan h vi thnh gi v n c chng t ngay khi Ngi ngi xung v bt uni chuyn.

"Ti ngh rng y l ln u tin ti gp hu ht qu v. Nhng vi ti, d l bn c haymi, d sao cng khng c g khc bit, v lc no ti cng tin tng chng ta gingnhau, tt c chng ta u l con ngi. ng nhin c nhng khc bit v bi cnh vnha, hay ng li sng, c th c khc bit v tn ngng, hay c th c khc bit vmu da, nhng chng ta u l con ngi, gm c thn th con ngi v tm tr conngi. Cu trc th cht cng ging nhau, tm tr chng ta v bn cht cm xc cachng ta cng ging nhau. Gp mt ngi bt k ni u ti lc no cng c cm nghti ang gp mt con ngi ging nh ti vy. Ti thy d dng truyn thng vi ngi

y mc y. Nu ti nhn mnh nhng nt c bit khc, nh ti l ngi Ty Tnghay ti l mt Pht T, th c nhiu d bit. Nhng tt c nhng th ch l hng th.Nu chng ta c th b nhng d bit qua mt bn, ti ngh rng chng ta d dng truynthng, trao i kin, v chia s kinh nghim."

Bng cch vo y, nm 1993 c t Lai Lt Ma ni chuyn vi cng chng tiArizona sut mt tun l. Chng trnh Ngi thm ving Arizona c tr liu trnmt thp nin trc. Chnh lc , ti c gp Ngi ln u trong cuc ving thmDharamsala, ti n bng hc bng nghin cu t i v y hc Ty Tng truyn thng.Dharamsala l mt lng p v yn tnh trn sn i chn dy ni Hy M Lp Sn.Gn bn chc nm qua, ni y l tr s ca chnh ph lu vong Ty Tng, t khi c

t Lai Lt Ma cng vi mt trm ngn ngi Ty Tng ri b Ty Tng sau cuc xmlc tn bo ca qun i Trung Hoa. Trong thi gian ti ti Dharamsala, ti c bitmt vi thn nhn gia nh ca Ngi, v do ti c thu xp gp Ngi ln u tin.

Trong bi ni chuyn vi cng chng ca Ngi vo nm 1993, c t Lai Lt Ma niv tm quan trng ca s lin kt gia ngi ny vi ngi kia, v cng c im y l c im ni bt trong cuc m thoi u tin ca ti vi Ngi ti ni Ngi c ngnm 1982. Dng nh Ngi c mt kh nng khc thng lm cho ngi i thoi thythoi mi, nhanh chng to ra mi quan h trc tip v n gin vi con ngi ng loi.Cuc gp ln u vi Ngi ko di khong 45 pht, v cng ging nh nhng ngikhc, ti ra v trong mt tinh thn sung mn, c cm tng ti va mi gp c mtngi tht c bit.

Cc cuc tip xc vi c t Lai Lt Ma ngy cng nhiu trong my nm sau , tidn dn cm nhn thy nhiu c tnh c o ca Ngi. Ngi c mt tr thng minh scso, khng mt cht gian xo, khng a cm qu mc, ht sc hm hnh nhng khngph phim v nh nhiu ngi pht hin ra kh nng truyn cm hn l lm kinh s.


5/160

Qua mt thi gian ti tin rng c t Lai Lt Ma hc c cch sng bng thchon thnh nhim v v c mt mc thanh thn m ti cha tng thy ngi khc.Ti quyt tm tm hiu nhng nguyn tc khin Ngi thnh tu c iu . Mc dNgi l mt nh s Pht Gio c i sng tu tp v nghin cu, nhng ti bt u t hiliu ngi ta c th nhn bit khuynh hng nim tin hay s tu tp ca Ngi c th dng

cho nhng ngi khng phi l Pht T khng - cng nh s tu tp c th p dng trctip vo i sng ca chng ta d dng gip chng ta tr nn sung sng hn, mnh mhn v c l t s hi hn.

Cui cng, ti c c hi thm d quan im ca Ngi su xa hn, gp Ngi hng ngytrong thi gian Ngi lu li Arizona v bm st vi nhng cuc tho lun bng nhngcuc chuyn tr su rng hn nh Ngi ti n . m lun vi Ngi, khng bao luti khm ph ra ti v Ngi c nhng hng ro ngn cch m chng ti phi khc phc dung ha nhng cch nhn d bit, Ngi l mt nh S Pht Gio, cn ti l mt bc stm thn Ty Phng. V d ti bt u mt trong bui hi ng u tin, bng cch hiNgi mt s vn chung v con ngi, gii thch mt s v vic lch s di. Sau khi m

t mt ph n c chp i quyn sinh bt chp tc ng tiu cc khng khip trong ic, ti hi Ngi liu Ngi c th gii thch v hnh vi ny v Ngi c th cho ngi y likhuyn g khng. Ti sng st khi sau mt hi lu suy ngh, Ngi n gin tr ch tr li"Ti khng bit", va ni Ngi va nhn vai v ci hin hu.

Nhn thy s ngc nhin v tht vng v khng nhn c cu tr li c th, Ngi ni:"i khi rt kh gii thch ti sao ngi ta li lm nhng vic ... ng thng thykhng c nhng li gii thch n gin. Nu chng ta i vo chi tit i sng c nhn, vtm con ngi ht sc phc tp, qu l kh hiu c iu g ang xy ra, chnh xc iug ang din ra"

Ti ngh rng Ngi mun thoi thc." Nhng l mt bc s tm l liu php, bn phn cati l phi tm ra l do ti sao ngi ta lm nhng vic ..."

Mt ln na, Ngi bt ci m nhiu ngi thy rt l thng - mt n ci m tnhhi hc v thin ch, khng mu m khng ngn ngi, bt u bng m hng su v ddng leo ln my qung tm ri chm dt mt nh cao ca nim vui thch.

"Ti ngh qu l kh khn c gng hnh dung c tm ca nm t ngi hot ng rasao", Ngi va ni va ci." l mt cng vic khng th lm c: t quan imPht Gio, c nhiu yu t gp phn vo bt c mt bin chuyn hay tnh th no... Cth c rt nhiu yu t trong , thc ra, i khi chng ta khng bao gi c th c cs gii thch y v iu g ang xy ra, t nht khng phi trong nhng iu kinthng thng".

Cm thy iu g kh chu ni ti, Ngi nhn xt: "Trong khi c gng xc nh ngun gcvn ca con ngi, dng nh cch t vn ca Ty Phng khc vi Pht Gio.mt s kha cnh. Nn tng cho nhng phng thc l gii ca Ty Phng l khuynhhng duy l mnh m - cho rng mi s u c th gii thch c l ng. Hn na cnhng hn ch sinh ra t mt s tin c cho l iu d nhin. Th d, mi y ti


6/160

gp mt s bc s ti mt trng i hc y khoa. H ni chuyn v b no v cho rngsuy ngh v cm xc l kt qu ca nhng phn ng ha hc khc nhau v nhng bin itrong b no. Cho nn ti a ra cu hi: C th nhn thc c chui bin chuynngc khng khi suy ngh pht sinh ra chui bin chuyn ha cht trong b no? Tuynhin, ti thy phn ng ch nht l cu tr li ca khoa hc gia a ra. Ngi ni:

"Chng ta bt u t ci tin cho rng tt c suy ngh l kt qu hay chc nng caphn ng ha hc trong b no ". Vy th iu hon ton hu nh l cng nhc, mtquyt nh nghi ng chnh cch suy ngh ca h"

Ngi im lng mt lc ri tip tc: "Ti ngh rng trong x hi Ty Phng hin i,dng nh c mt trng thi vn ha mnh m da vo khoa hc. Nhng trong mt strng hp, nhng tin tham s cn bn do khoa hc Ty Phng thit lp c th giihn kh nng gii quyt mt s thc ti. ca ng. Chng hn, ng c nhng hn ch khiquan nim l mi th u c th gii thch trong khun kh con ngi c mt kip sng,v ng phi hp iu ny vi khi nim l mi th c th v phi c gii thch. Nhngkhi ng chm chn vi cc hin tng khng th gii thch c, h nh cng thng pht

sinh, hu ht n l cm gic v s thng kh."D vy, ti cm thy c s tht trong iu Ngi ni, lc u ti cm thy kh chp nhn "Trong tm l hc Ty Phng, khi chng ti bt gp nhng cch ng x ca con ngib ngoi rt kh gii thch, th chng ti c mt s gii php c th p dng tm hiuiu g ang xy ra. Th d, khi nim v phn v thc hay tim thc ca tm ng mtvai tr ng ch . Chng ti cm thy i khi cch ng x c th l kt qu ca tintrnh tm l m chng ta khng thc c- chng hn, ngi ta c th tm cch no trnh ni s hi ngm ngm trong lng. Khng thc c iu , mt cch ng xc th b thc y v khng mun s hi ni ln trong tm thc, cho nn chng takhng cm thy kh chu v chng".

Trm ngm hi lu, c t Lai Lt Ma ni: Trong Pht Gio c mt khi nim v tmtnh v du n nh hng su sc ng li trong mt s kinh nghim, mt cht tng tnh khi nim v v thc trong tm l hc Ty Phng. Chng hn, mt loi s kin no c th xy ra trc y trong cuc i ta vn cn li nhng du n nh hng mnhm y trong tm, v sau ny nh hng n cch ng x ca ta. Cho nn khi nimv iu g c th l v thc - nhng du n li m ngi ta khng thc c. Dsao, ti ngh rng Pht Gio c th chp nhn nhiu yu t m cc l lun Ty Phngtm c, nhng thm vo phi k n nhng yu t ph. Th d, phi thm vo iukin v nhng du n t kip trc. Trong tm l hc Ty Phng, tuy nhin, ti ngh cmt khuynh hng nhn mnh nhiu n vai tr ca v thc bng cch tm kim ngungc ca vn . Ti ngh rng tm l hc Ty Phng khi u bng mt s tha nhncn bn: chng hn, khng chp nhn khi nim v du n li t tin kip. V ngthi c mt s tha nhn l mi s phi c gii thch trong phm vi mt i ngi.Cho nn, khi ta khng th gii thch c iu g l nguyn nhn ca nhng cch ng xhay nhng vn no , thng c khuynh hng cho v thc. Mt cht ging nhta mt mt th g, v ta quyt nh vt trong phng ny. V mt khi ta quyt nhnh vy tc l ta n nh nhng thng s ca ta, ta loi tr kh nng c th vty ngoi phng hay mt phng no khc. Ri ta c tm kim v tm kim, nhng ta


7/160

khng tm ra c, nhng ta vn c cho rng vt y vn cn b che khut u trongphng ny."

Lc u khi ti thai nghn tc phm ny, ti mng tng mt th loi thng thngtrong c t Lai Lt Ma s t tr nh by nhng gii php d hiu v n gin v tt

c nhng vn cuc sng. Ti cm thy, dng kin thc v ngnh tm thn ca ti, tic th h thng ha quan im ca Ngi thnh mt tp ch dn d thc hin v cch snghng ngy. Sau mt lot cc cuc hi kin vi Ngi, ti b nh trn. Ti thyphbuong php ca Ngi cha ng mt m hnh rng m v phc tp hn nhiu bao gmtt c sc thi, tnh phong ph, v phc tp xy ra trong i sng.

Tuy nhin dn dn, ti bt u nghe thy mt du hiu lun lun vang vng. l duhiu ca hy vng. Hy vng ca Ngi da vo nim tin l khng my d dng trong khit c hnh phc ch thc v trng cu, tuy nhin iu ny c th lm c. Nntng ca tt c nhng phng php ca c t Lai Lt Ma, l mt tp hp nim tin cnbn lm nn tng cho tt c hnh ng ca Ngi: mt nim tin vo tnh hin ha nh v

tnh bn thin ca tt c con ngi, nim tin vo gi tr ca t bi, nim tin vo cch x st t, v thc cng ng gia tt c nhng sinh vt.

Nh thng ip ca Ngi cho thy cng ngy cng r rng l nim tin ca Ngi khngda trn nim tin m qung hay gio iu m ng hn l trn l lun ng n v kinhnghim trc tip. S hiu bit ca Ngi v tm tr v cch ng x ca con ngi da vos nghin cu sut cuc i. Quan im ca Ngi bm chc vo truyn thng c tiluyn trn 25 th k qua qua l phi thng thng v s hiu bit phc tp v nhng vn hin i. nh gi ng nhng vn ng thi ca Ngi c to dng do v trc o ca Ngi vi t cch l mt nhn vt ca th gii, cho php Ngi i khp th giinhiu ln, ng trc nhiu nn vn ha khc nhau v nhng ngi mi tng lp x hi

trao i kin vi cc khoa hc gia hng u v cc nh lnh o tn gio v chnh tr.iu ch yu ni bt l phng php khn ngoan, nhng vn con ngi va lc quanva thc t.

Trong tc phm ny, ti tm cch trnh by phng php bt u gii quyt ca ct Lai Lt Ma vi c ta ch yu l ngi Ty Phng. Ti gm thu nhng trchdn rng ln t nhng ging dy vi i chng ca Ngi, v t nhng cuc hi kin cnhn vi Ngi. C gng gi mc ch nhm vo trong ti liu ny ngi c c th pdng vo i sng hng ngy, nn ti thnh thong t b mt phn v nhng cuctho lun lin can nhiu n nhng kha cnh trit l ca Pht Gio Ty Tng. c tLai Lt Ma vit mt s tc phm tuyt vi trn nhiu kha cnh v con ng PhtGio. Tn sch c th tm thy vo phn cui ca cun sch ny, v nhng ai mun tmhiu su xa hn v Pht Gio Ty Tng s tm thy nhiu gi tr trong nhng tc phmy.

Bc S Howard C. Cutler

-ooOoo-


8/160

PHN I - MC CH CA CUC I

-ooOoo-

CHNG 1 - QUYN HNG HNH PHC

"Ti tin l mc ch chnh ca cuc i l tm cu hnh phc. iu tht r rng. D tatin vo tn gio hay khng, d ta tin vo tn gio ny hay tn gio kia, tt c chng tau tm cu iu tt p hn trong i sng. Vy nn, ti ngh rng, ng c chnh cacuc i l tin ti hnh phc."

Bng nhng li ni y, c t Lai Lt Ma ni trc mt s c ta ng o ti Arizonact li thng ip ca Ngi. Nhng vic cho rng mc ch ca i sng l hnh phcdy ln cu hi trong tm ti. Sau ny, khi khng c ai, ti hi Ngi:"Ngi c hnh phckhng?"

"C" Ngi tr li. Ngi ngng mt cht v thm "C .. chc chn c". C mt s thnhthc thanh thn trong ging ni ca Ngi li khng cht nghi ng - mt s thnh thcphn nh v mt v trong nh mt ca Ngi.

"Nhng c phi hnh phc l mc tiu hp l cho hu ht tt c chng ta khng? Ti hi,"C th thc s c c khng?"

"c. Ti tin l hnh phc c th t c do s hun luyn tm"

mc s ng con ngi, ti khng th khng tr li v khi nim v hnh phc lmt mc tiu c th t c. Tuy nhin l mt nh chuyn gia tm thn hc, ti gnh

nng nhng khi nim nh nim tin ca Freud l " ta cm thy mun ni rng ci nhcon ngi phi c 'hnh phc' khng c bao gm trong nh ca ng Sng To".Kiu dy d ny dn nhiu ngi trong ngh nghip ca ti ti kt lun tn nhn trong kt lun tn nhn nht m ngi ta hy vng l s bin ci au kh cung lon thnh sbt hnh chung." T quan im ny, i hi c mt con ng c nh r a tihnh phc dng nh l mt khi nim ht sc c bn. Khi ti nhn li nhng nm thngc o to v ngnh tm thn hc, ti c th nh li l rt him nghe thy t "hnhphc" c khi cp v mc tiu cha bnh. ng nhin c nhiu nhng bi ni v cchgim bt nhng triu chng tht vng hay lo lng ca bnh nhn, gii quyt nhng muthun ni tm hay nhng vn quan h, nhng khng bao gi by t r rng mc tiutin ti hnh phc.

phng Ty quan nim t hnh phc thc s dng nh lun lun khng c rrng, kh nm bt v khng th hiu c. Ngay c ch "hnh phc" c ngun gc tting Bng o "happ", c ngha l vn hay c may mn. Hu ht chng ta, dngnh, chia s quan nim v bn cht huyn b ca hnh phc. Vo nhng lc vui sng mcuc sng em li, hnh phc hnh nh ging ci g n bt ng. i vi tm tr TyPhng ca ti, c v khng c loi cng vic m ta c th pht trin, v duy tr, ch bngcch rn luyn tm."


9/160

Khi ti a ra li phn i, c t Lai Lt Ma gii thch ngay." Khi ti ni 'hun luyntm'; trn phng din y, ti khng c ni l "tm" ch l kh nng nhn thc ca tr tungi ta. ng hn l, ti dng thut ng theo ngha ting Ty Tng "Sem", n cmt ngha rng hn nhiu, gn vi 'tm thn" hay 'tinh thn' hn, n bao gm c tr tuv cm xc, con tim v khi c. Bng mt s k lut tinh thn chng ta c th lm thay

i thi , li nhn, v phng php sng ca chng ta."Khi chng ta ni v k lut tinh thn, ng nhin, lin can n nhiu th, nhiuphng php. Nhng ni chung, ta bt u nhn din nhng yu t dn n hnh phc vnhng yu t dn n kh au. Lm nh vy, ta c th dn dn tin n loi b cc yu tdn n kh au v vun p cc yu t dn n hnh phc. Phng php ny l th".

Ngi t Lai Lt Ma cho rng Ngi tm thy mt s hnh phc c nhn. Sut mt tunl Ngi Arizona, ti chng kin Ngi bc l sao m hnh phc n th. Khi Ngicha tay ra cho ngi khc, to s ng cm v thin ch, ngay c trong cc cuc gpg ngn ngi nht.

Mt bui sng, sau khi thuyt php cho i chng xong, Ngi i b dc theo li dihng hin tr v khch sn, bao quanh l on ty tng thng l. n mt nhnvin trng nom khch sn ng cnh cu thang my, Ngi dng li hi c ny "C lngi u?" C c v ngc nhin mt lt v ng khch ngoi quc trong b y mu nuv c v bi ri v s tn trng ca on ty tng. Ri c ta mm ci v bn ln tr li"M Ty C". Ngi chuyn tr vi c ta mt lc v bc i li trn gng mt c tanim hn hoan v hng th. Sng hm sau, cng vo gi , c ny cng ng ti chnh hm trc vi mt nhn vin khch sn na, c hai u nng hu cho Ngi khi Ngibc vo cu thang my. S tng tc tht ngn ngi, nhng c hai hnh nh phn khiv hnh phc khi tr li lm vic. Sau c mi ngy li c thm mt vi nhn vin

khch sn na n ng gi v ch y, cho n cui tun c nhiu chiu i vin t chnhtrong b ng phc xm-trng ng thnh mt hng di dc theo con ng dn nthang my ng cho n Ngi.

Ngy ca chng ta c nh s. Vo mi khonh khc, hng ngn tr sinh ra i, sphn cho mt s ch sng vi ngy hay vi tun, v cht mt cch bi thm v au yu haybt hnh khc. S phn cho mt s khc sng n mc ca th k, v c l vt qua cmc ny mt cht, v nm tri hng v ca cuc i phi xy ra: chin thng, tht vng,vui sng, hn th v yu thng. Chng ta khng bao gi bit c. Nhng d sngmt ngy hay sng trm tui, cu hi chnh bao gi cng vn l: Mc ch cuc i lg?" Ci g lm cho i sng ca chng ta c ngha?

Mc ch cuc sng l tm cu hnh phc. iu nh nh l l thng v nhng nh ttng Ty Phng t Aristotle n William James u ng v tng ny Nhngphi chng i sng khng da vo s tm cu hnh phc c nhn bng bn tnh t chomnh l trung tm (ch k), thm ch bung th (t v)? Khng cn thit. Tht ra, ht cuckho st ny n cuc kho st khc cho thy chnh nhng ngi bt hnh hay thngthu mnh li nht v thng khng thch giao du, r, thm ch th ch. Tri li ngihnh phc, thng thy thch giao du, linh hot, v sng to, v c th chu ng c


10/160

nhng kh chu thng nht trong cuc sng d dng hn ngi bt hnh. V quan trngnht l ngi ta thy h thng yu v tha th nhiu hn ngi bt hnh.

Nhng nh nghin cu cu ngh ra mt s th nghim rt hay cho thy ngi hnhphc biu l mt s c tnh nh chn tht, sn sng cha tay gip ngi khc. Chng

hn h xoay tr mang li tm trng vui v trong mt ti th nghim bng cch dnxp cho ngi ta v tnh tm c tin trong mt phng in thoi cng cng. Gi b lmt ngi xa l, trong nhng ngi th nghim i ngang qua v tnh c rt nhiu giyt. Ngi iu tra nghin cu mun bit i tng c ngng li gip ngi l kiakhng. Trong mt kch bn khc, tinh thn ca cc i tng c nng cao bng cchnghe mt bn hp tuyn hi kch, th mt ngi thiu thn (gi dng th nghim) tipcn h v hi vay tin. Nhng ngi iu tra nghin cu khm ph ra rng nhng itng cm thy hnh phc thng sn sng gip hay cho vay tin hn l nhm itng cng c t vo hon cnh nh vy gip nhng vi tm trng khng ckhch l trc.

Trong khi nhng loi th nghim ny mu thun vi khi nim theo ui v t chnh phc c nhn u dn n v k v t v th chng ta c th tin hnh cc cuc thnghim ring ca chng ta trong phng th nghim ca i sng hng ngy. Th d, gis chng ta b kt xe. Sau hai mi pht, cui cng n bt u chuyn ng nhng vitc chm nh i diu hnh. Chng ta nhn thy xe bn cnh bt n mun chuyn lnng i trc mt chng ta. Nu chng ta trong tm trng vui v, chng ta sn sngchm li v cho xe y sang i trc chng ta. Nhng nu chng ta cm thy kh chu,phn ng ca chng ta l tng tc xe kia khng sang c."Ti lc no cng b ktxe ni y, ti sao h khng ch?"

Chng ta bt u vi tin cn bn l mc ch i ta l tm cu hnh phc. Nhn nhn

hnh phc nh mt mc tiu thc s, ta c th bc i vi nhng bc tch cc thnhcng. V ta bt u nhn ra nhng yu t dn n mt cuc sng hnh phc hn, chngta s hc hi cch tm cu hnh phc, em li ch khng ch cho c nhn m cho gia nhv c x hi ni chung.

-ooOoo-

CHNG 2 - NGUN GC HNH PHC

Hai nm trc, mt ngi bn ti c mt s may mn bt ng. Mui tm thng trc ,c y b ngh lm y t i lm vic cho hai ngi bn bt u m mt cng ty y t.

nh Hng ny thnh cng nhanh chng, v ch trong vng mi tm thng h c mthng ln mua li bng mt mn tin ln. V tham gia ngay t lc thnh lp, dn dnbng quyn mua c phn, bn ti ni bt ln sau khi mua hu ht cc c phn - choc ta c th v hu tui 32. Cch y khng lu ti gp c v hi c hng s vui v rasao vi s v hu ca c. C ni " Tht l tuyt diu khi c th i du lch v lm nhngvic m ti hng mong mun". Nhng, c ni thm," L lng l sau khi nhng hn hoanv c nhiu tin qua i, tt c mi s tr li bnh thng. Ti mun ni l c nhng th


11/160

khc bit - ti mua mt ci nh v c- nhng ni chung ti cng chng thy hnhphc nhiu hn trc y"

Cng trong khong thi gian m bn ti thu c nhiu l li tri cho y, ti c mtngi bn khc cng c tui y pht hin mang vi rt HIV. Ti c ni chuyn vi anh v

vic anh phi i ph vi tnh trng HIV" nh th no. Anh ni: "ng nhin utin ti rng ri c ngi. Phi mt gn mt nm, ti mi chp nhn s tht l ti thc smang vi rt HIV. Nhng mt nm qua mi vic thay i. Dng nh ti ra ngoi hngngy nhiu hn trc y, v trn c s tng lc, ti cm thy hnh phc hn trc. Ting l c v cm nhn c chuyn hng ngy nhiu hn, v may mn cho ti l cho tiny cha c triu chng g nghim trng v bnh AIDS c v ti c th thc s vuihng nhng g ti c. D cho ti khng mang vi rt HIV, ti phi cng nhn rng trnmt s phng din no bin i i ti trn nhng phng din tch cc."

"Trn nhng phng din no?" Ti hi anh.

"Chng hn nh anh bit ti thng c khuynh hng l mt nh duy vt ch ngha thnh c tt. Nhng trn mt nm qua i n chp nhn ci cht ca ti m ra mt thgii hon ton mi. Ti bt u kho st tnh cht tinh thn ln u tin trong i ti, cnhiu sch v ti ny v ni chuyn vi nhiu ngi... ti khm ph ra nhiu iu mtrc y ti khng bao gi ngh ti. iu khuy ng ti vo bui sng khi thc dy,xem hm nay s mang li g".

Hai trng hp trn lm sng t cho vn ct yu hnh phc c nh ot do tnhtrng ca tm hn l do nhng bin chuyn bn ngoi. Thnh cng c th dn n cmgic phn khi tm thi, hay thm kch c th a chng ta vo mt giai on tht vng,nhng sm mun th ton b mc hnh phc ca chng ta cng c

khuynh hng chuyn tr li im xut pht no . Cc nh tm l hc gi tin trnhny l s thch nghi, v chng ta c th thy nguyn tc hnh ng ra sao trong isng hng ngy, ln lng, xe mi, hay s cng nhn t nhng ngi cng a v c thnng cao tm trng ca chng ta mt lc nhng chng bao lu chng ta li tr v vi mchnh phc thng l. Cng ging nh vy, tranh lun vi bn b, xe em sa ti xngcha xe, hay mt vt thng nh c th a chng ta vo mt tm trng kh chu, nhngch chng vi hm sau, tinh thn chng ta li tr li bnh thng.

Khuynh hng ny khng b hn ch trc nhng vic vt vnh hng ngy nhng vncn dai dng ngay c khi trong tnh trng hn hoan chin thng cc oan hay tht bi

hon ton. Nhng nh nghin cu kho st nhng ngi trng s ti Tiu Bang Illinois(Hoa K) v nhng ngi thng trong cc cuc c bng ti Anh chng hn, thyrng phn khch cao lc u ci cng cng qua i, v nhng ngi thng tr li tmhnh phc thng l. V nhng cuc nghin cu khc chng minh rng thm ch cnhng ngi b au kh nhng v nhng hu qu bi thm ha in hnh nh ung th, m,hay t lit cng khi phc c hnh phc tng ngy mc bnh thng hay gn bnhthng sau mt thi gian iu chnh thch hp.


12/160

Cho nn, nu chng ta mun tr v vi mc hnh phc tiu chun bt k nhng honcnh bn ngoi ra sao th iu g xc nh thc o tiu chun? V quan trng hn l, cth thay i n khng, sa mc cao hn khng? Nhiu nh nghin cu mi y lplun rng mc hnh phc tiu biu ca c nhn hay tnh trng sc khe do di truynquyt nh, t nht mt mc no . Nhng cuc nghin cu nh cuc nghin cu

tm thy nhng cp song sanh (chia s cng cu trc gien) c xu hng c mc sckhe rt ging nhau - d chng c nui dng chung hay ring - a nhng ngiiu tra nghin cu n mc nhin cng nhn im nh v sinh hc cho hnh phc, ktni vi b no vo lc sanh.

Nhng d c cu di truyn c ng vai tr trong hnh phc - tuy vn cha c kt lun vvai tr rng ln n u - c mt s ng chung gia nhng nh tm l hc rng btk mc hnh phc no, chng ta c ph cho bi to ha, th chng ta cng c nhngbin php to ra bng "nhng yu t tm", nng cao cm tng hnh phc cachng ta. l v hnh phc tng lc ca chng ta ch yu c xc nh bng cch nhncuc sng ca chng ta. Thc ra, d ta cm thy hnh phc hay khng hnh phc vo lc

no khng c lin quan g n mi mt hon cnh ca chng ta nhng, ng hn n lmt chc nng ca vic chng ta nhn thc tnh th ca chng ta nh th no, chng tamn nguyn ra sao vi ci chng ta c.

---o0o---

TM SO B

Ci g hnh thnh s nhn thc mc tha mn ca chng ta? Cm gic tha mn b nhhng mnh m bi khuynh hng so b ca chng ta. Khi chng ta so snh hon cnhhin ti vi qu kh v thy kh hn, chng ta cm thy hnh phc. Chng hn, tnh c

thu nhp ca chng ta bng nhin nhy t $25000 n $30000 mt nm, nhng khngphi tng s tin thu nhp lm chng ta hnh phc, ri chng bao lu khi chng ta quenvi ng lng mi, li khm ph ra rng chng ta s cha hnh phc vnu khng kimc $40000 mt nm. Chng ta cng nhn quanh v so snh mnh vi nhng ngi khcD chng ta kim c bao nhiu, chng ta vn c khuynh hng khng tha mn vithu nhp ca mnh nu ngi lng ging lm nhiu tin hn mnh. Nhng vn ng vinnh ngh phn nn cay ng v lng bng hng nm ca h 1 triu, 2 triu, hoc 3 triu,khi vin dn tin lng cao ca ng i bin minh cho bt hnh ca h. Khuynhhng ny dng nh hu thun nh ngha ca H.L. Menckens v ngi giu c: ngic thu nhp cao hn ngi anh em ng hao $100 mt nm.

Cho nn chng ta c th thy cm gic tha mn trong cuc sng thng ty thuc vongi m ta so snh. ng nhin, chng ta so snh nhiu th khc ngoi thu nhp. Sosnh khng ngng vi nhng ngi khn kho hn, p hn, thnh cng hn chng tahay sinh ra thm mun, k, tht vng v bt hnh. Nhng chng ta c th s dngcng nguyn tc ny mt cch tch cc, chng ta c th gia tng trng cm gic thamn trn cuc sng bng cch so snh vi nhng ngi khng c may mn nh chngta v suy ngm v tt c nhng g chng ta c.


13/160

Cc nh nghin cu tin hnh mt s th nghim cho thy mc tha mn trong cucsng c th nng cao d dng bng cch thay i cch nhn ca mnh v d liu s vicc th ti t n nh th no. Trong mt cuc nghin cu, cc n sinh ti i HcWisconsin Milwaukee c cho xem nhng hnh nh v tnh trng sng tt cng khcnghit Milwaukee lc bc ngot ca th k ny hay c yu cu tng tng v vit

v s chu ng bi thm c nhn nh b bng hay mt my b bin dng xu x. Sau khilm xong bi tp ny, cc n sinh c yu cu nh gi cht lng i sng mnh. Bitp ny kt qu lm tng thm cm gic tha mn vi cuc sng ca h. Trong mt cucth nghim khc ti i Hc Nu c Buffalo, cc i tng c yu cu hon thnhcu "Ti sung sng, ti khng phi l ..." Sau 5 ln lm bi tp ny, cc i tng tringhim cm gic tha mn trong cuc sng cao r rt.. Mt nhm i tng khc cyu cu in trn ngha cu "Ti c ti l ..." Ln ny, th nghim lm cho i tng ccm gic bt mn vi cuc sng ca h.

Nhng cuc th nghim ny cho thy chng ta c th lm tng hay lm gim cm gictha mn v cuc sng ca chng ta bng cch thay i li nhn ca chng ta, vch r u

th ca cch nhn tinh thn ca ta vo cch sng mt cuc i sng phc.c t Lai Lt Ma gii thch: "Mc d c th t hnh phc, nhng hnh phc khngphi l mt vic n gin. C nhiu mc . Chng hn trong Pht Gio c bn yu tlm trn nhim v hay hnh phc: ti sn, tha mn trn tc, tnh cht tinh thn, v gicng. Tt c nhng th bao gm ton b s tm kim hnh phc ca mt c nhn.

Chng ta hy tm gc li mt bn kht vng tn gio ti thng hay tinh thn nh ston thin v gic ng m ch cp n nim vui v hnh phc nh chng ta hiu chngtheo ngha hng ngy v th gian Trong phm vi c mt s nhng yu t then chtm chng ta thng tha nhn gp phn vo nim vui v hnh phc. Th d, sc khe tt

c coi l mt trong nhng nhn t cn thit cho i sng hnh phc. Mt nhn t khcm ta coi nh ngun gc ca hnh phc l nhng tin nghi vt cht, hay ca ci m tatch ly. Mt nhn t ph na l c bu c bn hay bn ng. Tt c chng ta u cngnhn mun vui hng mt cuc sng hon ton chng ta cn n mt nhm bn c tht by tm s v tin cy.

"Nu chng ta s dng hon cnh thun li nh sc khe hay ca ci theo ng li tchcc gip ngi, chng s l nhng nhn t gp phn vo vic t dc mt i snghnh phc hn. V ng nhin chng ta vui thch nhng th ny - nhng tin nghi vtcht, thnh cng ca ta vn vn... Nu khng c thi tinh thn ng, khng lu nnhn t tinh thn, nhng th y tc ng rt t n cm gic hnh phc v lu v di. Thd, bn p su trong lng t tng hn th hay gin d nng ny ni no , ri thn hy hoi sc khe ca bn b hi, nh vy mt nhn t b tiu dit. Cng nh th,nu tinh thn bn khng vui v chn nn, th ngun an i vt cht cng khng gip ch gc nhiu. Ngc li, nu bn c th gi c bnh tnh, tm trng an n, th bn s lmt ngi rt hnh phc d cho sc khe ca bn khng tt. Hay, d bn c nhng kvt, khi bn trong cn thnh n hay sn hn, bn mun qung chng ht chng i, hocp ph chng. Vo lc ca ci ca bn khng ngha l g. Ngy nay c nhng x hirt pht trin v vt cht, trong lng nhng x hi ny, c rt nhiu ngi khng hnh


14/160

phc. Ngay di ci b mt giu c p sung tc h nh c s bt an tinh thn, dnn tht vng, nhng cuc ci v khng cn thit, trng cy vo ma ty hay ru ch, vtrng hp xu nht, t t. Cho nn chng c g bo m l ch c ca ci c th mang linim vui hay cm gic tha mn m bn ang tm kim. Cng c th ni nh vy i vibn b ca bn. Khi bn ang trong cn thnh n hay sn hn, c n ngi bn rt thn

ca bn xut hin th bn cng lnh nht, h hng, xa cch, v rt kh chu."Tt c nhng iu ny cho thy nh hng ln lao m tnh trng tinh thn, nhn t tm,tc ng vi kinh nghim i sng hng ngy ca chng ta. L t nhin ta phi coi nhnt rt quan trng.

"Cho nn hy tm gc vic xem xt trin vng ca s rn luyn tinh thn, th ngay ctrong iu kin trn tc, bng s vui hng sng hnh phc tng ngy, mc tnh tmcng ln th tm cng an lc, kh nng vui hng cuc i hnh phc v sung sng cngln ."

c t Lai Lt Ma ngng mt cht nh th tng y lng xung, Ngi cn nithm: "Ti phi ni l khi chng ta ni v tnh trng bnh tnh ca tm hay an lc ca tm,chng ta khng nn ln ln vi hon ton mt cm gic, tnh trng dn ca tm v tmtrong tnh trng bnh tnh hay an lc khng c ngha l hon ton khng cn g hay trngrng. S an lc ca tm hay tnh trng bnh tnh ca tm c pht trin v chu nhhng t tnh thng yu v t bi. c mc nhy cm v cm xc rt cao."

Tm tt, Ngi ni:"Chng no khng cn c k lut tinh thn, v k lut ny mang libnh tnh cho tm, th d cho tin nghi hay hon cnh bn ngoi ra sao, chng cng khngbao gi em n cho bn cm gic sung sng hay hnh phc m bn ang tm cu. Mtkhc, nu bn c c tnh tinh thn ny, s bnh tnh ca tm th cho d bn c thiu

nhiu tin nghi bn ngoi m bn vn thng coi l cn thit cho hnh phc, bn vn cth sng mt cuc sng hnh phc v sung sng.

---o0o---

S THA MN NI TM

i qua bi u xe ca khch sn trn dng i gp c t Lai Lt Ma mt bui chiu,ti ngng li v ngm ci xe Toyota Land Cruiser mi toanh, loi xe m ti hng mongc t lu. ang cn ngh v chic xe khi ti bt u cuc gp g, ti hi "i khi dngnh ton b nn vn ha ca chng ti, vn ha Ty Phng, da vo s thu thp vt

cht, chng ti b bao vy, tn cng ti tp vi nhng qung co cho nhng th mi nht,xe hi mi nht vn vn... Tht kh m khng b nh hng bi iu . C qu nhiuth chng ta mun, nhng th chng ta khao kht. Vic ny dng nh khng bao gingng. Ngi c th ni mt cht v ham thch khng?"

"Ti ngh rng c hai loi ham thch", Ngi tr li."Mt s ham thch th tch cc, hamthch hnh phc. iu tuyt i chnh ng. Kht vng ha bnh. Ham mun th giiha hp hn, mt th gii thn thin hn. Mt s ham thch rt hu ch.


15/160


16/160

khi bn t c iu mong mun, bn vn cha tha mn. Thuc gii c thc sca tham l s bng lng Nu bn c cm gic bng lng mnh m, chng c g quantrng d bn t c hay khng t c iu mong mun, ng no bn vn bnglng".

Vy lm sao ta c th t c s bng lng ni tm? C hai phng php. Mt phngphp l t mi th m bn mun v ham thch- tt c no l tin bc, nh ca, xe c, nol bn b tm u hp, v thn hnh ton ho. c t Lai Lt Ma ch r s bt lica phng php ny, nu nhng mong mun v ham thch vn khng kim sot c,khng chng th chy bn li vp phi th m bn mun m khng t c. Phngphp th hai,ng tin cy hn, phng php khng cn phi c th m mnh mun mng hn l mun v nh gi cao ci m chng ta c."

Mt m n, ti ang xem cuc phng vn truyn hnh vi Christopher Reeve, ngi tit b ng nga nm 1994 v b thng ty sng khin ng ta b t lit hon ton t c trxung, phi th bng my dng kh. Khi ngi phng vin hi ng lm sao ng c th

gii quyt ni phin mun do tn ph ca ng, Reeve tit l ng tri qua mt thi gianngn hon ton tht vng khi trong phng theo di bnh nng ti bnh vin. ng tiptc v ni tuy nhin nhng cm ngh tht vng qua i mau tng i, v by gi ngthnh thc coi ng l mt ngi "may mn". ng k n nhng phc lnh c mt ngiv v nhng a con thng yu ng, v cng ni n s bit n ca ng v nhng tinb nhanh chng ca y hc hin i (m ng nh gi l s tm c cch cha lnh bthng ty sng b thng vo thp nin ti), ng cng ni nu ng b thng trc yvi nm th chc chn ng cht v thng tn ny. Trong khi m t qu trnh thchnghi vi s tn ph ca mnh, Reeve ni trong khi nhng cm ngh tht vng c giiquyt kh nhanh chng, th lc u ng vn cn b kh s bi tng cn ghen t dn vt donhng li ni v tnh ngu nhin nh:"Ti s ln gc ly ci ny". Hc cch gii quyt

nhng cm ngh , ng ni " Ti nhn ra con ng duy nht vo i l hy nhn voti sn ca mnh, thy nhng g c th vn lm c; nh trong trng hp ca ti, timay mn khng b chn thng, cho nn ti vn cn u c s dng." Tp trung scmnh ca mnh bng cch y, Reeve quyt nh dng u c ca mnh tng thm thc v gio dc qun chng v thng tn ty sng, gip nhng ngi khc, cnhng chng trnh tip tc din thuyt cng nh vit vn v o din.

---o0o---

GI TR NI TM

Chng ta nhn thy nhn quan tinh thn tc ng nh th no khi n l phng tin t hnh phc hu hiu hn l mu tm hnh phc qua cc ngun bn ngoi nh ca ci,a v, v thm ch sc khe th cht. Mt sui ngun bn trong khc ca hnh phc, linkt cht ch vi cm ngh tha mn trong lng, l thc v gi tr ca chnh mnh. M tc s ng tin cy nht pht trin thc v gi tr ca chnh mnh, c t Lai LtMa ging gii:


17/160

"By gi th d, trong trng hp ca ti, gi d ti khng c cm ngh su xa ca conngi, khng c kh nng d dng kin to cc bn tt. Khng c iu , khi mt nc,quyn lc chnh tr khng cn ti Ty Tng, tr thnh mt ngi t nn l ra l rt khkhn. Khi ti cn Ty Tng, v th ch chnh tr c n nh mt mc no ngi ta tn trng Vn Phng ca t Lai Lt Ma, v nhng ngi c lin quan vi ti

mt cch ph hp d h c mn m ti thc s hay khng. Nhng nu iu l co sduy nht trong mi quan h hng v ti ca ngi dn th khi ti b mt; iu ngk l cc k kh khn. Nhng c mt ngun sui khc ca gi tr v phm hnh m t ngi ta c th cm thng c vi ng loi. Bn vn c th cm thng vi h v bnvn l con ngi trong cng ng nhn loi. Bn chia s s rng buc . V s rngbuc con ngi em dn thc v gi tr v phm cch S rng bc ny c thtr thnh mt sui ngun an i trong bin c m khi bn mt tt c mi th khc"

c t Lai Lt Ma ngng lai mt lt v nhp mt hp nc tr, lc u ri ni thm:"Khng may, khi bn c lch s, bn thy nhiu trng hp hong hay vua chatrong qu kh b mt ngi do bin ng chnh tr b ui ra khi x s, nhng cu

chuyn v sau khng my tch cc cho h. Ti ngh rng khng c cm xc thng yuv lin h vi ngi ng loi khc, i sng tr nn cc k kh khn.

"Ni chung, bn c th tr thnh hai loi ngi khc nhau. Mt mt bn c th tr thnhmt ngi giu c thnh cng, bao quanh bi thn quyn vn vn...Nu ngun gc vphm gi v thc v gi tr con ngi ch l vt cht, ri chng no vn cn ca ci,c th ngi cn thy yn n. Nhng khi ca ci suy tn, ngi s au kh vkhng c ni nng ta no khc. Mt khc, bn c th tr thnh ngi c tnh trngkinh t tng t v ti chnh thnh cng, nhng ng thi l ngi nng hu, thng yutru mn v c lng trc n. V loi ngi ny c mt ngun gi tr na, khin cho nginy c thc v phm gi, mt ni nng ta, t c kh nng b phin no nu ca ci

mt i. Qua kiu lp lun ny, bn c th thy gi tr ht sc thc tin v s nng hu vtnh thng yu con ngi trong vic pht trin thc ni tm v gi tr."

---o0o---

HNH PHC SO VI LC TH

Vi thng sau nhng cuc ni chuyn ca Ngi ti Arizona, ti n thm nh Ngi tiDharmasala. Vo mt bui chiu thng By, ht sc nng bc v m t, ti n nhNgi m hi nh nhi sau mt cuc leo dc ngn ngi t di lng. n t ni kh hukh, ti thy s m t hu nh khng chu ni vo ngy , ti khng trong tm trng

thun li khi ngi xung bt u cc i thoi. Ngc li dng nh Ngi c tm trngkhoan khoi. Sau khi hn huyn ngn, chng ti quay v ti lc th. C lc trong cuctho lun, Ngi c nhn xt rt quan trng:

"By gi, i khi ngi ta ln ln hnh phc vi lc th. Th d, cch y khng lu, tic ni chuyn vi c ta ngi n ti Rajpur. Ti cp n mc ch ca i sng lhnh phc, vy m mt c ta pht biu l Rajneesh dy rng lc hnh phc nht l lchot ng tnh dc, cho nn qua tnh dc ta c th tr thnh ngi hnh phc nht."c


18/160

t Lai Lt Ma ci tht s." ng ta mun bit kin ca ti v quan im . Ti tr litheo quan im ca ti, hnh phc cao nht l khi ta t c tnh trng Gii thot, tnhtrng ny khng cn au kh. l hnh phc ch thc v trng cu. Hnh phc chnchnh lin quan n tnh cm v tr hu nhiu hn. Hnh phc l thuc vo lc th vtcht khng vng bn, nay c mai khng "

Nhn b ngoi, iu c v ging nh l mt nhn xt kh hin nhin; d nhin hnhphc v lc th l hai th ring bit. V chng ta nhng con ngi thng ln ln hai thny. Khng bao lu sau khi tr v nh, trong mt bui cha bnh cho mt bnh nhn, ti c chng minh c th rng chnh nhn thc c sc mnh n nh th no. Heatherl mt thiu n c thn lm lut s ti vng Phoenix. Mc d c thch lm vic vinhng a tr bt ho, nhng n mt lc no c ngy cng khng va sng tivng ny. C thng phn nn no dn s ng, nn kt xe, v ci nng gay gt vo mah. C kim c mt cng vic ti mt thnh ph nh trn ni. Thc ra c thmthnh ph ny trc y nhiu ln v mng c c chuyn v y. Tht l tuyt diu.Vn duy nht l cng vic ca c dnh lu n khch hng l ngi trng thnh.

Trong nhiu tun l, c n o khng bit c nn nhn cng vic y hay khng. Ckhng quyt nh c. C lit k nhng iu thun v nghch, nhng tht l kh chu vc c thun th li c nghch.

C ging ngha: "Ti bit lm vic y thch hn, nhng b li ti hon ton thch thc sng ti thnh ph , ti thc s thch ni . y lm cho ti cm thy d chu.Ti chn ngy ci nng bc ni y. Ti khng bit phi lm g."

Nghe c ni n lc th, ti nh li nhng li ca c t Lai Lt Ma, v thm dmt cht, ti hi: "C ngh dn v ni s mang cho c nhiu hnh phc hn haynhiu lc th hn?

C suy ngh mt lc, khng hiu r v cu hi. Cui cng c tr li: "Ti khng bit...ng bit y, ti ngh rng s mang cho ti nhiu lc th hn l hnh phc"... Cuicng, ti khng ngh rng ti thc s hnh phc lm vic vi nhng khch hng nh th.Ti thc s tha mn khi lm vic vi nhng a tr trong cng vic hin ti ca ti.

Ch cn ng khung iu kh ngh bng cu ca c "iu c mang li hnh phckhng?" hnh nh lm sng t mt phn no. t nhin, iu ny khin cho c d dngquyt nh. C quyt nh li Phoenix. ng nhin c vn phn nn v ci nng voma h. Nhng, v c mt quyt nh c thc li trn c s nhng g cui cngc cm thy lm cho c hnh phc hn, d sao cng lm cho ci nng d chu ng chn.

Hng ngy chng ta phi ng trc nhiu quyt nh v la chn. Hy c gng khi cth chng ta thng khng chn iu m ta bit l "tt cho chng ta", Mt phn ca iuny lin quan n thc t l s la "chn ng" thng l s la chn kh khn - s lachn lin quan n s hy sinh no v thch ca chng ta.


19/160

mi th k, nam gii v n gii phi vt ln xc nh vai tr thch ng ca lcth trong i sng ca h - v s cc trit gia, cc nh thn hc, v tm l hc, tt c ukho st mi quan h vi lc th ca chng ta. Vo th k th ba trc Cng Nguyn,Epicurus cn c vo h thng o c ca ng to bo khng nh l "lc th l cnnguyn v l kt qu ca mt cuc i may mn". D Epicurus tha nhn tm quan trng

ca l phi thng thng v iu , ng cng phi cng nhn say m bung th theo lcth nhc dc s dn n au kh. Vo nhng nm cui ca th k th mi chn, SigmudFreud bn rn thit lp l thuyt ring ca ng v lc th. Theo Freud, ng lc cn bncho ton th b my tm linh l mong mun gim bt tnh trng cng thng do ham munbn nng khng t c gy ra, ni mt cch khc, ng c bn di l mu tm lc th.Vo th k hai mui, nhiu nh nghin cu quyt nh trnh xa thm nhng suy ontrit l, v thay vo,nhiu nh gii phu thn kinh chu kh tm ti nhng vng chungquanh pha di b no bng cc in, tm kim ni pht sinh khoi cm khi kch thchbng in.

Khng mt ai trong chng ta cn cn n nhng nh trit gia Hy Lp khng cn gi tr g

na, cc nh phn tch tm l th k th 19, hay nhng khoa hc gia th k th 20 gipchng ta hiu lc th. Chng ta nhn bit n khi cm thy n. Chng ti thy lc thtrong s u ym hay n ci ca ngi yu, trong mt bn tm nc nng hng sang vomt bui chiu ma gi lnh lo, trong ci v p ca bui chiu t. Nhng nhiu ngitrong chng ta li thy lc th trong nim vui cung in lao vo cocaine (ma ty), trngthi ngy ngt say sa ca heroin, trong s say sa ca ru ch om sm, hnh phc canhc dc bung th qu , nim h hi trong cuc en ti Las Vegas. Cng c nhnglc th thc s - lc th m nhiu ngi trong x hi chng ta i n chp nhn.

Mc du khng c nhng gii php d dng trnh nhng lc th tiu cc, nhng maymn l chng ta c ch bt u: ch cn nh n ci m chng ta ang tm kim trong

cuc sng l hnh phc. Nh c t lai Lt Ma vch r, l mt thc t khng thnhm ln. Nu chng ta bt u gii quyt nhng la chn trong cuc sng m nh tiiu , chng ta c th loi b nhng iu rt cuc c hi cho chng ta d dng hnngay c khi nhng iu mang n cho chng ta lc th nht thi. Ti sao thng l rtkh ni "khng", l do c tm thy trong ting "khng", cch gii quyt ny lin quann thc loi b mt ci g ,t b iu g , t chi b.

Nhng c mt cch gii quyt tt hn: a ra bt c quyt nh no m ta phi i phbng cch t hi, "iu c mang li hnh phc cho ti khng?" Cu hi n gin s l mt cng c mnh gip chng ta iu hnh kho lo tt c mi lnh vc cuc sngca chng ta, khng ch khi quyt nh c nn dng thuc men thoi mi hoc qu mchay khng. N gip chng ta c mt thi mi v s vic. Gii quyt nhng quyt nhv s chn la hng ngy bng cu hi trong tm, s chuyn trng tm t ci chng tat chi b sang ci chng ta ang tm kim -- hnh phc ti hu. Nh nh ngha ca ct Lai Lt Ma, mt loi hnh phc vng vng v bn b. Mt trng thi hnh phc tiptc tn ti, bt chp s thng trm ca cuc i v tm trng thi thay i bt thng nhl mt phn hon cnh sng ca chng ta. Vi cch nhn ny, s d dng hn c mt'quyt nh ng' v chng ta hnh ng cho chnh mnh ci iu g , khng chi b,hay gi cho mnh iu g - mt thi tin ti hn l chy trn, mt thi chp nhn


20/160

i sng hn l bc b n. thc tim n trong s tin ti hnh phc c th c hiu qurt su xa, n lm cho chng ta d lnh hi hn, ci m hn, trc nim vui ca cucsng.

-ooOoo-

CHNG 3 - RN LUYN TM C HNH PHC

CON NG I TI HNH PHC

Nhn bit trng tnh trng tinh thn l nhn t hng u t hnh phc, ng nhinvic ny khng ph nhn nhng nhu cu cn bn nh thc phm, qun o, ch cn phic. Nhng mt khi nhng nhu cu cn bn c p ng, li nhn nh ny tht rrng: Chng ta khng cn nhiu tin hn, khng cn thnh cng nhiu hay ni ting hn,khng cn mt thn hnh tuyt m, hay c n ngi bn ng hon ho - ngay by gi,chnh lc ny, chng ta c tm, hon ton l trang b cn bn m chng ta cn t hnh

phc trn vn.

Trnh by phng php hot ng bng tm, c t Lai Lt Ma bt u: "Khi chng tanhc n 'tm' hay 'thc', c nhiu trng thi khc nhau. Ging nh nhng hon cnh haycc vt th bn ngoi, mt s tht hu ch, mt s rt c hi, v mt s trung tnh. Chonn khi cp n vn bn ngoi, u tin chng ta thng c gng nhn bit nhngcht khc nhau ny hay cht ha hc no tt ta c th ch pht trng, tng trngv s dng chng. Nhng cht no c hi th ta loi b. Cng ging nh vy, khi chngta ni v tm, c c hng ngn t tng khc nhau hay "tm" khc nhau. Trong s y,mt s hu ch, nhng ci chng ta phi nm ly v nui dng. Mt s tiu cc v chi, nhng ci chng ta phi c gng gim thiu.

"Cho nn bc u tm cu hnh phc l hc hi.u tin phi bit nhng xc cm vng x tiu cc c hi cho chng ta nh th no v nhng xc cm tch cc c ch ra sao.Chng ta phi hiu nhng cm xc tiu cc ny li khng ch l rt xu v c hi cho cnhn m cn c hi cho x hi cng nh tng lai ton th gii. Cch nhn thc nh thnng cao quyt tm ng u v khc phc chng. Sau s hiu ra nhng kha cnh cli ca cm xc v ng x tch cc. Mt khi nhn ra iu , chng ta tr nn quyt tmnui dng, pht trin, v lm tng thm nhng cm xc tch cc d kh khn n thno i na. Hu nh c s t nguyn t pht trong lng. Cho nn qu trnh hc hi, phntch nhng t tng v xc cm no c li lc v c hi, chng ta dn dn pht trin squyt tm mnh m thay i cm ngh: "Gi y cha kha m cnh ca hnh phc ca

chnh ti, tng lai tt p ca chnh ti, trong tm tay ti. Ti khng c b l c hi!"

Trong Pht Gio nguyn l nhn qu c chp nhn nh qui lut t nhin. ng trcthc t, bn phi lu tm ti qui lut . Chng hn, trong kinh nghim hng ngy, nuc nhng s vic no m bn khng thch, th phng php bo m tt nht vic khng xy ra l phi lm cho nhng iu kin nguyn nhn thng gy ri ro cho svic y chc chn khng cn pht sinh na. Cng tng t nh vy, nu bn mun mt


21/160

s vic hay iu kinh qua xy ra, th iu hp l phi lm l tm v thu thp nhngnguyn nhn v iu kin c nguy c cho s vic y.

"Vic ny cng ng vi cc trng thi tinh thn v cc kinh nghim. Nu bn ham munhnh phc, bn phi tm ra nguyn nhn gy ri ro cho iu , v nu bn khng mun

au kh, iu phi lm l bo m khng nhng nguyn nhn v iu kin gy ri rocho iu pht sinh na. nh gi nguyn l nhn qu rt quan trng.

"Gi y, chng ta ni n tm quan trng tt bc ca nhn t tinh thn t hnhphc. Cho nn nhim v k tip l quan st s a dng ca cc trng thi tinh thn mchng ta kinh qua. Chng ta cn phi nhn bit r rng nhng trng thi tinh thn khcnhau, phn bit v xp loi chng xem chng c mang n hnh phc hay khng."

"Ngi c th cho mt vi th d c bit v nhng trng thi tinh thn khc nhau v m tcch phn loi chng?" Ti hi Ngi.

c t Lai Lt Ma gii thch: "By gi, v d, sn hn, ganh ght, v nng gin vn vn... u c hi. Chng ta coi chng l nhng trng thi tiu cc ca tm v chng ph vhnh phc tinh thn ca chng ta, mt khi bn p cm ngh sn hn hay cm nghkhng tt vi ai, mt khi lng bn trn ngp hn th hay cm xc tiu cc, th ngi khchnh nh cng th nghch vi bn. Cho nn kt qu l s hi nhiu hn, s c ch vlng l nhiu hn, v cm gic bt an. Nhng th ny pht trin, v thy c n giamt th gii b coi l th nghch. Tt c nhng cm ngh tiu cc ny pht trin v cmngh th hn. Mt khc nhng trng thi tinh thn nh n cn t t, v tnh thng chcchn l tch cc. Chng rt hu dng..."

"Ti ng l hiu k" Ti ct ngang " Ngi ni c hng ngn trng thi tm khc bit.

Ngi c th nh ngha th no l mt ngi tm l lnh mnh hay thch ng tt khng?Chng ta phi s dng nh ngha ny lm nguyn tc ch o quyt nh trng thitinh thn no cn phi trau di v trng thi no cn phi loi b."

Ngi ci, ri vi nt khim nhng ni bt ca Ngi, Ngi tr li: "L mt chuyn giatm thn hc, ng phi c mt nh ngha hay hn v ngi c tm l lnh mnh."

"Nhng ti mun y l quan im ca Ngi"

"c, ti coi mt ngi c lng trc n, nng nhit, tt bng l lnh mnh. Nu bn duytr c cm xc tnh thng, lng t i, th iu g t ng m cnh ca bn trong

bn. Nh bn c th giao tip vi ngi khc d dng hn nhiu. V tnh nim n hunh to ra s chn tht ci m. Bn s thy rng tt c mi con ngi u ging bn, chonn bn s d dng lin h vi h. iu ny cho bn tnh thn hu ngh. Ri bn t cnphi che y s vic hn, v kt qu l cm ngh s hi, s nghi ng, v bt an t ng bxua tan. Ngoi ra n cng to cm ngh tin cn i vi nhng ngi khc. Mt khc, thd, bn tm c mt ngi rt gii v bn bit rng bn c th tin vo kh nng cangi y. Nhng nu bn cm gic ngi khng t t, ri bn phi km nn ci g .Bn cm thy ", ti bit ngi c th lm c vic, nhng thc s ti c th ti tin


22/160


23/160


24/160

li mi trng sinh tn v mt tinh thn cm xc v thn th. Nhng tp hp ch dncn bn c m ha trong v s hot ha m hnh t bo thn kinh bm sinh, s phihp c bit ca t bo no pht ra p ng bt c s vic, kinh nghim, hay suy nghno. Nhng kt ni trong no khng phi l tnh, khng phi l c nh khng thay ic. B no ca chng ta c kh nng thch ng. Cc nh khoa hc thn kinh chng

minh bng ti liu mt s vic c tht l b no c th lp m hnh mi, nhng phi hpkhc hn ca cc t bo thn kinh v thn kinh truyn ti (ha cht chuyn thng tin gianhng t bo thn kinh) p ng d kin mi truyn vo. Thc ra, b no ca chng ta dun nn, thay i, cu hnh li kt ni cho ph hp vi t tng v kinh nghim mi. Dohc tp, chc nng ca chnh t bo thn kinh c nhn thay i, cho php nhng tn hiuin chy theo chng d dng hn. Cc khoa hc gia gi kh nng thay i vn c ca bno l " tnh mm do"

Kh nng thay i kt ni ca b no pht trin nhng lin h thn kinh mi, cchng minh trong cc cuc th nghim nh mt th nghim ca cc Bc S Avi Karni vLeslie Underleider ti Vin Tm Thn Quc Gia. Trong cuc th nghim ny, cc nh

nghin cu cc i tng th nghim thi hnh mt nhim v n gin v dy thnkinh vn ng, dng bi tp g nh ngn tay xung, v xem nhng phn ng ca cc bphn ca no lin quan n tc ng y bng my ct lp no MRI. Nhng i tng thnghim thc hnh bi tp ngn tay hng ngy trong bn tun, cng ngy cng hu hiuhn v nhanh hn. Cui cng sau giai on bn tun, chp ct lp no c lm i lmli cho thy khu vc no dnh lu ti nhim v ny m rng, cho thy thc hnh un v lp i lp li mt nhim v t chc c nhng t bo thn kinh mi v thayi mi lin h thn kinh u tin dnh lu vo nhim v ny.

Nt c bit ng ch ny ca b no c v l c s tm l cho kh nng thay i tm.Bng cch vn ng t tng v thc hnh cch suy ngh mi, chng ta c th ti nh

hng cc t bo thn kinh v thay i cch hot ng ca b no. cng l c s chokhi nim thay i bn trong bt u bng hc hi (nhp liu mi ) v ko theo k lutdn dn thay th nhng "tnh nt tiu cc " (tng ng vi m hnh hot ha t bothn kinh ring ca chng ta bng "tnh nt tch cc" (hnh thnh mch thn kinh mi).Nhu vy, khi nim hun luyn tm t hnh phc tr thnh kh nng c th lm cthc s.

---o0o---

K LUT O C

Trong ln tho lun sau ny cp n vic hun luyn tinh thn t hnh phc, ct Lai Lt Ma nhn mnh "Ti ngh rng cch ng x o c l mt nt c th khcthuc loi k lut ni tm dn n cuc sng hnh phc. Ta c th gi n l k lut oc. Nhng i o s tinh thn nh c Pht khuyn chng ta thc hin nhng hnhng thin v trnh vui thch nhng hnh ng bt thin. Liu hnh ng ca chng ta lthin hay bt thin iu ty thuc vo hnh ng hay hnh vi y pht sinh t mt trngthi tm thc c k lut hay khng c k lut. Ngi ta cho rng tm k lut dn n


25/160

hnh phc v tm v k lut dn n au kh, v thc t ngi ta ni rng a k lutvo tm l bn cht gio l ca c Pht.

"Khi ti ni k lut, ti tmun ni n k lut t gic, khng phi l k lut do mt ngino bn ngoi p t cho bn. Ti ni n th k lut c p dng khc phc

nhng c tnh tiu cc. Mt bngng ti phm c th cn k lut n cp thnh cng, nhng th k lut y tht v ch.

c t Lai Lt Ma ngng li mt lc dng nh phn nh tp trung t tng caNgi. Hoc c l ch l Ngi tm t bng ting Anh. Ti khng bit. Nhng ngh v cucm thoi bui chiu hm khi Ngi ngng li, mt ci g v ton b cuc nichuyn lin quan n tm quan trng v hc tp v k lut bt u lm cho ti thy khnht nho khi n tng phn vi nhng mc tiu cao qu ca hnh phc thc s, tngtrng tinh thn v s thay i hon ton ni tm. Dng nh s tm cu hnh phc bngcch ny hay cch khc l mt tin trnh t pht.

a ra vn , ti xen vo "Ngi m t nhng xc cm ng x tiu cc l "bt thin" vng x tch cc l "thin". Hn na, Ngi ni tm khng c hun luyn hay v k lutni chung a n kt qu ng x tiu cc hay bt thin, cho nn chng ta phi hc vrn luyn mnh nhm tng trng ng x tch cc. Cho n by gi mi iu u tt p.

"Nhng iu lm cho ti bn khon l s xc nh ca Ngi v ng x tiu cc hay btthin l nhng ng x dn n kh au. V Ngi nh ngha mt ng x thin dn nhnh phc. Ngi cng bt u vi tin cn bn l tt c chng sanh vi mong muntrnh kh au v t hnh phc - s ham thch ny l bm sinh; iu ny khng cn phihc. Vy th cu hi l: Nu t nhin l chng ta mong mun trnh kh au th ti sao

chng ta khng cng ngy cng b y lui mt cch t nhin bi ng x tiu cc hay btthin khi tr v gi? V nu l t nhin mun c hnh phc th ti sao chng ta khnghng ngy cng ng v ng x thin mt cch t ng v t nhin ri c hnh phchn khi i ta tin v pha trc? Ti mun ni l nu nhng ng x thin t nhin dnn hnh phc v chng ta mun c hnh phc, liu iu c xy ra nh mt tin trnht nhin khng? Ti sao chng ta cn nhiu n gio dc, hun luyn v k lut tintrnh y xy ra?

Lc u, Ngi t Lai Lt Ma tr li " Ngay c n trong nhng iu kin thng thng,trong i sng hng ngy ca chng ta, chng ta coi gio dc l mt nhn t rt quantrng bo m mt cuc sng thnh cng v hnh phc. V kin thc khng th c

c mt cch t nhin. Chng ta phi rn luyn, chng ta phi tri qua mt loi chngtrnh hun luyn c h thng v vn vn.. V chng ta coi gio dc v hun luyn thngthng ny l ht sc kh, nu khng ti sao cc hc sinh li cn n nhiu k ngh nhvy? Tuy nhin chng ta bit loi gio dc rt quan trng nhm bo m mt cucsng thnh cng v hnh phc.

"Cng ging nh vy, mun lm vic thin cng khng n mt cch t nhin m chngta phi c thc rn luyn hng ti n. ng vy, nht l trong x hi hin i, bi


26/160

v c mt khuynh hng tin rng vn vic thin v bt thin - lm g v khng nn lmg - c coi l trong phm vi hot ng ca tn gio. Theo truyn thng tn gio ccoi l c trch nhim ca tn gio qui nh cch ng x no l thin v bt thin. Tuynhin trong x hi ngy ny, tn gio mt uy tn v nh hng ca n mt mc no. V ng thi, khng c s la chn no, nh o l th tc xut hin thay th vo.

Cho nn dng nh t c s lu tm n s cn thit phi c li sng thin. Chnh v iuny m ti ngh rng chng ta cn phi gng sc nhiu v c thc lm vic tin ti tloi kin thc ny. Th d, mc d c nhn ti tin tng bn cht con ngi chng ta cnbn l ha nh v giu lng thng, nhng ti cm thy khng v bn cht tim n cachng ta, chng ta cng phi pht trin s nh gi cao v tnh thc v s tht . Vthay i cch nhn thc chnh mnh, nh hc tp v hiu bit, c th c tc ng thc svo cch chng ta tng tc vi nhng ngi khc v cch chng ta sng hng ngy ".

V khng ng nu ra vn , ti phn khng " Tuy nhin Ngi s dng s tngng ca h thng gio dc v rn luyn l thuyt thng thng. iu l mt vic.Nhng nu Ngi ni chuyn v cch ng x no gi l thin hay tch cc, dn n

hnh phc, v nhng ng x khc dn n kh au th ti sao phi hc nhiu n th minhn bit ra chng v phi rn luyn qu nhiu mi thc hin c cch ng x tch ccv loi b ng x tiu cc? Ti mun ni l nu bn a tay vo la, bn s b bng. Bnrt tay li, bn bit cch ng x ny dn n kh au. Bn u cn hc hay rn luynnhiu mi bit ng ng vo la na.

"Vy th, ti sao tt c nhng cch ng x hay cm xc dn n kh au li khng nhvy? Chng hn, Ngi cho rng nng gin v sn hn r rng l nhng cm xc tiu ccv cui cng dn n kh au. Nhng ti sao ta phi c gio dc v nhng hu qu chi ca nng gin v sn hn loi b chng? V nng gin trc tip gy ra cm xckh chu cho con ngi, chc chn l d cm thy trc tip ci kh chu y, ti sao ta

khng t nhin v t ng trnh n trong tng lai?Khi c t Lai Lt Ma ch nghe nhng lp lun ca ti, i mt thng minh ca Nginh m rng ra, nh th Ngi hi ngc nhin, hoc thm ch thch th v tnh ngy thtrong cu hi ca ti. Ri vi mt chui ci ln, y thin ch Ngi ni:

"Khi bn ni v kin thc dn n t do hay gii php ca mt vn , bn phi hiu rngc nhiu mc khc nhau. Th d, con ngi vo Thi i khng bit nu thtnhng vn c nhu cu sinh hc v n, cho nn h n ging nh th hoang. Khi con ngitin b, h hc cch nu v nm cc loi gia v khc nhau lm cho n ngon hn v lmthnh nhiu mn. V ngay c thi i ngy nay, nu chng ta b bnh c bit no vnh kin thc chng ta bit c loi n no khng tt cho chng ta, th d chng tathch n mn , nhng chng ta cng t kim ch khng n. Cho nn r rng l mc kin thc cng tinh vi th chng ta s ng u vi th gii t nhin cng hiu qu.

"Bn cn c kh nng xt on hu qu trong tng lai gn v xa v cch ng x ca bnv cn nhc c hai. Th d, khc phc nng gin, mc d th vt cng chng nghimnng gin, nhng chng khng bit nng gin l tai hi. Tuy nhin con ngi mt mc khc, khc ch bn c s t thc bn ngm ngh v quan st khi nng gin pht


27/160

sinh, n lm hi bn. Cho nn bn c s phn xt nng gin l tiu cc. Bn cn phi bitsuy lun. Cho nn khng phi l n gin nh atay vo la, v ri b bng, v ribit khng bao gi lm iu trong tng lai na. Hc vn v kin thc v nhng gdn n hnh phc v nhng g gy kh au cng tinh vi th bn s c nhiu kt qu hntrong vic t hnh phc. Cho nn, chnh v iu ti ngh rng gio dc v kin thc l

rt quyt nh." Ti cho l Ngi cm thy ti vn phn khng khi nim v gio dc ngin l mt phng cch thay i ni tm, Ngi nhn xt " Mt vn trong x hihin nay l thi ca chng ta hng v gio dc nh th n ch lm cho bn ti giihn. i khi dng nh nhng ngi t hc, t tinh vi hn v o to gio dc, th h licng cht phc v ngay tht hn. Mc d x hi chng ta khng nhn mnh vo vic ny,nhng vic s dng kin thc v gio dc li quan trng nht l gip chng ta hiu r tmquan trng ca vic lm cc hnh ng thin v a k lut vo tm chng ta. S dngthch hp tr thng minh v kin thc s em li s thay i t bn trong pht trinlng tt".

-ooOoo-

CHNG 4 - GINH LI TNH TRNG HNH PHC BM SINH

BN CHT C BN CA CHNG TA

Gi y, chng ta c lm ngi tm cu hnh phc. R rng l cm gic yuthng, tnh cm, gn gi, v t bi mang li hnh phc, ti tin l mi ngi trong chngta c c s c hnh phc, i vo trng thi tm tru mn v t bi, nhng trng thimang n hnh phc, c t Lai Lt Ma khng nh."Tht ra, l mt trong nhngnim tin ch yu ca ti m chng ta vn c khng ch l kh nng t bi m ti tin l bncht cn bn tim n trong con ngi l tnh ha nh"

Nim tin ca Ngi da vo ci g?

"Hc thuyt Pht Gio v "Pht Tnh" cung cp mt s im v nim tin ny l bn chtc bn ca tt c chng sinh thc cht l hin ha v khng gy g." Nhng ta c th tipnhn quan im y m khng cn phi dng n hc thuyt Pht Gio v Pht Tnh."Nim tin ca ti cn da vo nhng im khc. Ti ngh rng vn tnh cm hay t bica con ngi khng phi ch l vn tn gio, n cn l mt nhn t cn thit cho isng tng ngy ca con ngi

"Cho nn, trc ht nu chng ta nhn vo chnh m hnh cuc sng t lc tui nh n

lc cht, chng ta c th thy cch chng ta c c bn nui dng l tnh cm cangi khc. N bt u ngay lc mi sinh. Sau khi sinh ra, hnh ng thc s u tinca chng ta l b m hay sa ca ngi no . l mt hnh ng ca tnh cm, catnh thng. Khng c hnh ng chng ta khng th tn ti. iu y tht r rng.Hnh ng y khng th thc hin c nu khng c cm gic yu mn ln nhau. Tpha a tr, nu khng c cm gic tnh cm, khng c rng buc g vi ngi cho sath a tr c th khng b sa. V nu khng c tnh cm v phn ngi m, hay ngino khc, sa khng t nhin c c. Cho nn, l cch sng. l thc t.


28/160

"Ri, cu trc thn th dng nh ph hp hn i vi cm gic tnh yu thng v t bi.Chng ta du thy tnh trng bnh tnh, tnh cm, lnh mnh c tc dng tt cho sc khev hnh phc th cht. Ngc li, nhng cm gic tht vng, s hi, bn chn v nnggin c th hy hoi sc khe ca chng ta.

"Trong trit hc Pht Gio, "Pht Tnh" ni n bn cht tim n, cn bn, v tinh tnht ca tm. Trng thi tm ny, hin hu mi con ngi, hon ton khng b h hoibi cm xc hay t tng tiu cc.

"Chng ta cng c th thy sc khe cm xc ca chng ta c nng cao bi cm gictnh cm. Mun hiu vic ny, chng ta ch cn ngh xem chng ta cm thy ra sao khinhng ngi khc t ra nhit tnh v tnh cm vi chng ta. Hoc hy quan st cm gictnh cm hay thi ca chnh mnh tc ng mt cch t ng v t nhin nh hngn bn trong chng ta ra sao, chng lm cho chng ta cm thy ra sao. Nhng xc cmhin ha v ng x tch cc i km vi chng ta dn n gia nh v i sng cng nghnh phc hn.

"Cho nn ti ngh rng chng ta c th kt lun bn cht c bn ca con ngi l tnh hanh V nu ng nh vy, n lm cho tt c c ngha hn khi c li sng ph hp hnvi bn cht cn bn ha nh ca con ngi chng ta".

"Nu bn cht ct li l ha nh v tnh thng, Ti hi "Ti ch bn khon lm sao Ngic th gii thch tt c nhng xung t v cch ng x hung hng chung quanh chng ta "

c t Lai Lt Ma gt u t l mt lc ri tr li " ng nhin chng ta khng thb qua s thc l lun lun c nhng mu thun v cng thng, khng ch trong phm vitm tr c nhn m cn trong phm vi gia nh, khi chng ta tc ng qua li vi ngi

khc, v mc x hi, mc quc gia, v mc ton cu. Cho nn nhn vo y, mt sngi kt lun bn tnh con ngi cn bn l hung hng. H c th ch vo lch s conngi em so snh vi cc loi c v khc, ng x ca con ngi hung hn hn nhiu.Hay, h c th ni, "Tuy tnh thng l mt phn ca tm, nhng nng gin cng l mtphn ca tm. Chng ng u l mt phn bn tnh ca chng ta, c hai t nhiu u cng mt mc "."'Tuy nhin, nhoi ngi v pha trc, ra sc mt cch tnh to, Ngiqu quyt "Ti vn vng tm bn tnh con ngi ch yu l tnh thng, ha nh. lnt c th tri hn hn trong bn tnh con ngi." Nng gin, bo lc, v hung hn cth pht sinh, ti ngh nhng iu ch l ph, hay b ngoi nhiu hn,v mt nghano chng pht sinh khi chng ta nn lng trong c gng mun ginh c tnh yu vtnh cm. Chng khng phi l phn bn tnh cn bn tim n ca chng ta.

"Cho nn mc du s gy hn c th xy ra, nhng ti tin l nhng xung t ny khngnht thit v bn tnh con ngi m ng hn l kt qu ca tri thc con ngi - tr thngminh con ngi mt qun bnh, s dng sai tr thng minh ca chng ta, kh nng sngto ca chng ta. By gi hy nhn vo s tin ha ca loi ngi, ti ngh rng nu emso snh vi mt s th vt khc, th cht ca chng ta c l rt yu. Nhng v s phttrin ca tr thng minh con ngi, chng ta c th s dng nhiu dng c v khmph ra nhiu phng php chin thng nhng hon cnh mi sinh c hi. Khi x hi


29/160

loi ngi v iu kin mi sinh cng ngy cng tr nn phc tp, vn ny i hi trthng minh v kh nng nhn thc ca chng ta ng mt vai tr to ln hn p ngc nhng i hi khng ngng ca mi trng phc tp. Cho nn, ti tin tim n haybn tnh c bn hay tim n ca chng ta l tnh ha nh v tr thng minh l ci phttrin sau. V ti ngh rng nu kh nng con ngi, tr thng minh con ngi, pht trin

theo chiu hng khng qun bnh, khng c cn bng bng tnh thng, th n s trthnh ph hoi. N s dn n thm ha.

"Nhng, ti ngh rng iu quan trng l phi cng nhn rng nu nhng xung t cacon ngi gy ra do s dng sai lm tr thng minh th chng ta cng c th dng trthng minh tm ra cch thc v phng tin khc phc nhng xung t y. Khi trthng minh con ngi v lng tt hay tnh cm con ngi c s dng cng vi nhau,tt c nhng hnh ng ca con ngi tr thnh xy dng. Khi chng ta phi hp mttri tim nng hu vi kin thc v gio dc, chng ta s bit tn trng quan im vquyn ca ngi khc. iu ny tr thnh c s cho tinh thn ha gii nhm khc phcs gy hn v gii quyt nhng v xung t ca chng ta.

c t Lai Lt Ma ngng li v nhn vo ng h ca Ngi."Cho nn, Ngi kt lun, dcho bo lc nhiu n u hay bao nhiu iu ti t m ta phi chu ng, ti tin l giiphp ti hu cho nhng xung t, c bn trong ln bn ngoi, nm trong s quay v cabn tnh c bn hay tim n ca con ngi, l ha nh v tnh thng

Li nhn vo ng h, Ngi bt u ci mt cch rt thn mt " Vy, chng ta ngng tiy, qu l mt ngy di!". Ngi x li i giy Ngi ci ra trong lc m thoi, v trv phng.

---o0o---

VN BN TNH CON NGI

Trn vi thp k qua, quan im ca c t Lai Lt Ma v bn tnh t bi tim n cacon ngi dng nh tin b rt chm ti Phng Ty, mc du c s tranh u. Khinim v cch ng x ca con ngi ch yu l ch k, c bn l tm kim cho chnhmnh, n su vo t tng Ty Phng. T tng y khng ch chng ta vn ch km cn hung hng v th nghch l mt phn bn tnh cn bn con ngi ng tr vnha chng ta nhiu th k. ng nhin, theo lch s c rt nhiu ngi c quan im inghch. Chng hn, vo gia th k th 17, David Hume vit rt nhiu v "lng nhn tt nhin" ca con ngi. V vo th k sau, ngay chnh Charles Darwin cho rng " bn

nng ng cm" l ca loi ngi. Nhng v mt l do no , quan im bi quan hn vnhn tnh bn r trong nn vn ha ca chng ta, t nht t th k th 17, di nhhng ca cc trit gia nh Thomas Hobbes, ngi c mt quan im kh ti tm vloi ngi. ng hnh dung loi ngi nh l hung bo, tranh ua, lun lun trong xungt, v ch quan tm n quyn li bn thn. Hobbes ni ting coi nh bt c khi nimno v lng tt cn bn ca con ngi, mt ln b bt gp ang cho tin cho mt ngi nxin ti h ph. Khi c hi v s bc ng rng lng , ng ni "Khng phi ti lm


30/160

nh vy gip hn, ti lm vy l gim bt kh au ca ti khi nhn thy sngho nn ca ngi ".

Tng t nh vy, vo u th k ny, George Santayana, mt trit gia sinh ra ti TyBan Nha, vit rng nhng thi thc ho phng, gip , trong thi gian ngi ta tn ti,

thng l rt yu, ph du, v khng vng vng trong bn tnh ca loi ngi nhng, "chcn phanh phui mt cht di b mt bn s thy mt con ngi tn bo, c chp, htsc ch k ." Bt hnh thay, khoa hc v tm l hc Ty Phng chp ly khi nim ,tha nhn thm ch khuyn khch quan im ch k y. Ngay trong nhng ngy u cakhoa hc tm l hin i, c s tha nhn c bn chung tim n l tt c cc ng cthc y ca con ngi ch yu l ch k, hon ton da vo quyn li bn thn.

Sau khi hon ton chp nhn tnh ch k ch yu ca chng ta l mt tin , mt s khoahc gia li lc hn trm nm qua tng thm nim tin vo iu ny v bn tnh thccht hung hng ca con ngi. Freud ni rng "khuynh hng hung hng l mt thinhng trc tin, t tn ti v bn nng." cui th k ny, hai nh vn, Robert Ardrey

v Konrad Lorenz, nhn vo kiu hot ng sinh vt mt s loi n tht sng, kt luncon ngi cn bn cng l loi n tht sng, c ham mun bm sinh hay bn nng tranhginh lnh th.

Tuy nhin trong nhng nm gn y, xu th c v chng li quan im ht sc bi quan vnhn loi t ra gn hn vi quan im ca c t Lai Lt Ma v bn tnh tim n cachng ta l ha nh v tnh thng. Trn hai hay ba thp nin qua, c n hng trmnghin cu khoa hc cho thy tnh hung hng khng nht thit l bm sinh v cch c xbo lc b nh hng bi nhiu nhn t v sinh hc, x hi, a d v mi trng. C lbo co bao qut nht v nghin cu mi nht c tng kt trong bn Tuyn B Seville1986 v Bo Lc do 20 khoa hc gia ng hng u trn khp th gii son tho v k.

ng nhin trong tuyn b ny h tha nhn cch c x bo lc ang xy ra, nhng hkhng nh l theo khoa hc khi ni rng chng ta k tha khuynh hng gy chintranh v bo lc l sai. Cch c x y khng phi do di truyn t vo bn tnh conngi. H ni rng d chng ta c b my thn kinh bo hnh th cch c x y cngkhng t ng hot ng. Khng c g trong sinh l hc thn kinh bt buc chng ta bohnh. Kho st vn bn tnh cn bn ca con ngi, hu ht cc nh nghin cu tronglnh vc ny hin cm thy c bn l chng ta c tim nng pht trin thnh ngi hanh, chu o hay bo lc, hung hng, khuynh hng hnh ng c nhn mnh nhiuvo vn hun luyn.

Nhng nh nghin cu ng i nay bt b khng ch khi nim v tnh hung hnbm sinh ca con ngi, m c khi nim con ngi bm sinh v k v ch k cng bcng kch. Nhng ngi iu tra nghin cu nh C. Daniel Batson hay Nancy Eisenbergca i Hc Tiu Bang Arizona tin hnh nhiu cuc nghin cu trong nhng nmva qua cho thy con ngi c khuynh hng v cch i x v tha. Mt s nh khoa hcnh Tin s x hi hc Linda Wilson cng tm cch khm ph ti sao iu ny li nhvy. c tnh v tha theo l thuyt ca b l mt phn bn nng sinh tn - ht sc i lpvi l thuyt ca nhng nh t tng trc y cho rng thi th nghch v hung hnl tiu chun xc nhn bn nng sinh tn ca chng ta. Nhn vo trn hng trm thm ha


31/160

t nhin, Tin s Wilson tm thy mt mu hnh mnh m v lng v tha trong s nhngnn nhn thm ha dng nh l mt phn ca tin trnh khi phc. B thy rng cngnhau lm vic gip ln nhau c khuynh hng trnh cc kh khn tm l sau ny cth xy ra do chn thng.

Khuynh hng lin kt cht ch vi nhng ngi khc, hnh ng v phc li ca ngikhc cng nh cho chnh mnh, n su trong bn tnh con ngi, c ti luyn trongqu kh xa xm khi ngi ta cng lin kt li v tr thnh thnh vin ca mt nhm cc may sng st cao hn. Nhu cu thit lp quan h x hi cht ch vn cn dai dng chon ngy nay. Trong nhng cuc nghin cu, nh trong cuc nghin cu ca Tin SLarry Scherwitz, kho st nhng nhn t ri ro v bnh ng mch vnh tim, cho thynhng ngi thch ni bt (nhng ngi thng nhc mnh bng cch dng nhng i tnh "Ti", v "ca ti" trong cc cuc phng vn) d b bnh ng mch vnh nhiu hn,c khi nhng cch i x e da sc khe c kim ch. Cc nh khoa hc khm ph rarng nhng ngi t c mi lin h x hi, dng nh b km sc khe yu, mc bthnh phc cao hn, v d b cng thng hn.

Cha tay gip ngi khc c th l cn thit cho bn tnh chng ta cng nh giao tip.Ta c th lm mt s so snh vi s pht trin ngn ng, ging nh kh nng c tnhthng v lng v tha, l mt trong nhng nt p ca loi ngi. Nhng khu vc cbit ca b no dnh ring cho tim lc v ngn ng. Nu chng ta c t vo honcnh mi trng ph hp, tc l, mt x hi bit ni, th nhng ni kn o ca no btu pht trin v hon thin v kh nng v ngn ng tng trng. Cng ging nh vy,tt c ai cng c ph cho "ht ging ca tnh thng". Khi c t vo hon cnhthch hp - nh, hay ngoi x hi ni chung, v sau nh vo nhng c gng r rtca mnh - "ht ging" y s thng hoa. Vi khi nim y trong tm, cc nh nghin cuhin ang tm cch khm ph ra nhng hon cnh mi sinh tt nht ht ging quan

tm v tnh thng chn mui ni con ci. H nhn bit mt s nhn t: c nhng bccha m c th iu ha c cm xc, lm gng v cch i x chu o, dy bo giihn v t cch o c ca con ci, truyn t cho chng hiu trch nhim v t cch cachng, v dng l lun gip con ci hng s lu tm ti cc trng thi cm xc haynhng hu qu v cch i x ca chng i vi ngi khc.

Nhn li s tha nhn c bn ca chng ta v bn tnh tim n ca con ngi, t bn tnhth nghch n c ch, c th m ra nhiu kh nng. Nu chng ta bt u bng vic thanhn m hnh t li trong tt c cc cch ng x ca con ngi, th mt a tr nh cth l mt th d hon ho lm "bng chng" cho l thuyt ny. Sanh ra, a tr hnh nh c lp trnh vic duy nht trong tm chng: tha mn nhu cu ca chnh chng, n, tin nghi vt cht v vn vn...Nhng nu chng ta khng theo s ch k cn bn ny,mt bc tranh hon ton mi s hin ra. Chng ta c th d dng ni a tr ny sanh ra c lp trnh cho mt iu duy nht: c kh nng v mc ch l em lc th v nimvui n cho ngi khc. Ch cn quan st mt a tr khe mnh, rt kh c th chi bbn tnh hin ha tim n ca con ngi. T u th mi ny, chng ta c th tn thnhkh nng mang nim vui cho ngi khc, ngi chm sc, l bm sinh. Th d, a trs sinh,khu gic pht trin ch bng 5 phn trm ca ngi ln, v v gic pht trin rtt. Nhng cc tr s sanh ci tn ti nhng gic quan hng v mi v v ca sa


32/160

m. Vic cho con b khng nhng cung cp dinh dng cho a tr, m cn lm gimcng thng c ngc. Cho nn chng ta cng c th ni a tr sinh ra vi kh nng bmsinh em lc th cho ngi m bng cch gim thiu s cng thng ca nh hoa.

V mt sinh hc, a tr sanh c lp trnh l nhn bit v phn ng trc cc gng

mt, ch c mt s t ngi khng tm thy nim vui ch thc khi thy tr nh ngy thnhn vo mt h, v mm ci. Mt s nh dn tc hc ra l thuyt v iu ny, chorng khi mt a tr mm ci vi ngi chm sc n hay nhn thng vo mt ngi nyth a tr ang theo ui " k hoch sinh hc" su xa theo bn nng, "a ra" cchng x quan tm, ha nh, du dng t ngi chm sc n, ngi cng ang tun hnhsnhim v bn nng bt buc t nhin. V c thm nhiu nh iu tra nghin cu phnu khm ph mt cch khch quan bn tnh ca con ngi, khi nim a tr t c tnhch k, mt b my n v ng, ang phi nhng ch cho cch nhn nhn mt con ngira i vi b my bm sinh l lm va lng ngi khc, ch cn n iu kin mitrng thch hp cho "ht ging tnh thng" tim n v t nhin c ny mm vpht trin.

Mt khi chng ta kt lun bn tnh cn bn ca nhn loi l tnh thng hn l hunghng, mi quan h vi th gii chung quanh chng ta thay i tc khc. Nhn nhngngi khc nh cn bn l thng yu thay v th nghch v ch k gip chng ta btcng thng, tin tng, sng thoi mi, lm chng ta hnh phc hn.

---o0o---

SUY NGM V MC CH CUC I

Khi c t Lai Lt Ma ngi sa mc Arizona tun ny, nghin cu bn tnh con ngi

v quan st tm con ngi vi s xem xt k lng ca mt khoa hc gia, mt s thtn gin dng nh le ln v sng t mi bn ci: mc ch cuc i l hnh phc. Cuni n gin ny c th s dng nh mt cng c c sc mnh gip chng ta vt quakh khn trong cuc sng hng ngy. T vin cnh y, nhim v ca chng ta l loi bnhng iu dn n kh au v tch ly nhng iu dn n hnh phc. Phng php,thc hnh hng ngy ny dn n tng dn dn thc v hiu bit ca chng ta v nhngg thc s dn n hnh phc v nhng g khng dn ti hnh phc.

Khi i sng tr nn qu phc tp v chng ta cm thy khng chu ni, thng l rthu ch nu chng ta dng li v nh li ton b mc ch, ton b mc tiu ca chngta. Khi ng u vi cm gic tr tr v bi ri, b mt gi hay mt bui chiu, thm ch

vi ngy ch ngh xem iu thc s em hnh phc s gip ch cho chng ta nhiu, vri th sp t li s u tin trn c s . Vic ny s em cuc sng ca chng ta tr likhung cnh thch hp c mt ci trin vng mi, v gip chng ta nn i hng no.

Thnh thong chng ta phi ng u vi nhng quyt nh then cht c th nh hngsut cuc i. Chng han ch ng ta quyt nh lp gia nh, c con, hay theo mt mnhc tr thnh lut s, ngh s, hay th in. Quyt tm mnh m t c hnhphc - bit nhng nhn t dn n hnh phc v lm nhng bc tch cc xy dng


33/160

mt cuc sng hnh phc hn - ng l mt quyt nh nh vy. - Ch ngot hng tihnh phc v mt mc tiu c gi tr v quyt nh c thc tm cu hnh phc theo mtcch thc c h thng c th thay i su xa phn cn li cuc i ca chng ta.

S hiu bit v nhng nhn t s dn n hnh phc ca c t Lai Lt Ma da vo

sut cuc i quan st tm c phng php ca Ngi, kho st bn cht thn phn conngi, v iu tra nghin cu nhng s vic ny trong khun kh m c Pht ln utin thit lp t trn 25 th k qua. V t qu trnh ny, c t Lai Lt Ma i n ktlun r rng v nhng hot ng v t tng no c gi tr nht. Ngi tm tt nim tincu Ngi vo nhng li ni sau c th dng lm s suy ngm.

i khi gp nhng bn c, n nhc nh cho ti thi gian qua mau nh th no. V iuny cng lm cho ti bn khon t hi liu chng ta c s dng th gi ng n haykhng. S dng ng n th gi rt quan trng. Trong khi chng ta c thn xc ny, vnht l b c con ngi ht sc ng ngc nhin ny, ti ngh rng mi pht l th g qubu. Cuc sng tng ngy qu nhiu hy vng, mc d khng c g bo m cho tng lai.

Khng c g bo m l ngy mai cng vo gi ny chng ta vn y. Nhng chng tavn lm vic v iu hon ton trn c s hy vng. Cho nn chng ta cn phi s dngth gi hu hiu nht. Ti tin rng s dng ng th gi l nh th ny: nu bn c thphc v ngi khc, nhng chng sinh khc. Nu khng, t nht hy kim ch ng lmhi chng, ti ngh l ton b cn c trit l ca ti.

"Cho nn, hy suy ngm v nhng g c gi tr thc s cho i sng, nhng g em ngha cho i sng, v hy t s u tin trn c s y. Mc tiu cuc sng cn phi tchcc. Chng ta sinh ra khng phi c mc ch gy rc ri lm hi ngi khc. isng chng ta c gi tr, ti ngh rng chng ta phi pht trin nhng c tnh tt cn bnca con ngi - nhit tnh, t t v t bi. Ri i sng ca chng ta s tr nn c ngha

v an lc hn - hnh phc hn.-ooOoo-

PHN II - NHIT TNH V TNH THNG CA CONNGI

CHNG 5 - KIU MU MI CHO S THN THIN

C N V QUAN H

Ti vo phng khch ca c t Lai Lt Ma ti khch sn, v Ngi ra hiu cho ti ngi.Tr c rt ra, Ngi tut i giy Rockport mu b v ngi thoi mi trn mt chic ghln.

""Sao?" Ngi hi ti vi mt ging thng l thay i ng iu c l Ngi sn sngcho bt c iu g. Ngi mm ci v gi im lng. Ch i.


34/160

My pht trc y, trong khi ngi ti hnh lang khch sn, ch n gi gp g, ti lng nht mt t bo a phng b li ni y; t bo c lt ti mc "Vic Ring".Ti lic qua mc qung co dy c ht trang ny n trang khc tm ngi, ht scmong c lin h ti mt ngi no khc Vn hy cn ngh ti nhng qung co y lcngi xung bt u cuc gp vi c t Lai Lt Ma, ti t nhin quyt nh b qua

mt bn nhng cu hi c chun b, v hi Ngi: "C bao gi Ngi cm thy c nkhng?"

"Khng" Ngi tr li n gin. Ti khng chun b trc cho cu tr li ny. Ti chorng cu tr li ca Ngi phi l nhng dng sau: "ng nhin", mi ngi ai cng clc c lc cm thy l loi.." Ri ti d nh hi Ngi lm sao Ngi i ph vi c n.Ti khng bao gi ngh rng ti li gp mt ngi khng bao gi cm thy c n.

"Khng" ti hi Ngi ln na, ng vc

"Khng"

"Ngi cho iu l ci g?

Ngi ngh mt cht."Ti ngh rng mt nhn t m ti nhn vo bt c ai l t mt khacnh tch cc; ti c gng tm kim nhng kha cnh tch cc ca h. Thi ny tongay mt cm gic ng cm, mt loi lin h.

"Mt phn l v l v phn ti t c s e s, t s hi hn, v nu ti hnh ng theo mtcch thc no , c th mt i s knh trng hay ngh rng ti l ngi xa l Cho nn vthng l khng c loi e s v s hi , th s c loi ci m. Ti ngh l nhn tchnh."

Phn u lnh hi phm vi v kh khn trong vic p dng mt thi nh vy, tihi "Nhng lm sao Ngi c th cho rng ngi ta c kh nng cm thy thoi mi vingi khc, li khng c s s hi v e s b ngi ta khng thch hay phn xt. Phichng c phng php c bit mt ngi trung bnh c th s dng pht trin thi y?"

"Nim tin cn bn ca ti l trc tin bn cn hiu s ch li ca t bi."Ngi ni vi mtging qu quyt." l nhn t chnh. Mt khi bn chp nhn s tht l t bi khng phil mt th ngy ng con nt hay tnh cm, mt khi m bn hiu t bi l ci thc s nggi, hiu gi tr su xa ca n, th bn pht trin ngay s li cun hng v n, thin

trau di n."V mt khi bn kch thch t tng t bi trong tm, mt khi t tng tr thnh tchcc, th thi ca bn i vi ngi khc t ng thay i. Nu bn gn gi ngi khcvi t tng t bi, s s hi t ng gim thiu v bn s ci m vi ngi khc. Ci mto mt bu khng kh tch cc v thn hu. Bng thi y, bn tin ti mi quan h mchnh bn l ngi u tin to ra kh nng nhn s cm tnh hay s p ng tch cc cangi khc. V vi thi y, cho d ngi ta khng thn thin vi bn hoc bn khng


35/160

c p ng bn mt cch tch cc, th t nht bn cng gn gi ngi vi cm gicci m lm cho bn linh hot v t do thay i cch tip xc cn thit. Loi ci m y tnht cho bn kh nng c cuc i thoi y ngha vi h. Nhng khng c thi tbi, nu bn cm thy nh mc cm, tc ti hay lnh m, th d ngi bn thn nht nvi bn, bn vn cm thy khng thoi mi.

"Ti ngh rng trong nhiu trng hp, ngi ta c khuynh hng mong ngi khc ph mt cch tch cc trc, hn l t mnh ch ng to ra kh nng . Ti cm thy thl sai, n dn n kh khn v s tr thnh ro cn lm tng thm cm gic l loi v cn. Vy, nu bn mun khc phc cm gic l loi v c n y, ti ngh rng thi tim n ca bn c th to ra s khc bit to ln. Gn gi ngi khc vi t tng t bitrong tm l phng cch tt nht lm iu ny.

S kinh ngc ca ti v vic c t Lai Lt Ma ni rng Ngi chng bao gi c nhon ton tng xng vi nim tin ca ti vo s lan trn ca cnh c n trong x hica chng ta. Nim tin ny khng ch sanh ra t cm gic chung v s c n ca ring

ti hay si ch xuyn sut s c n hnh nh l ch quan trng nhng t c ch trong ton b c cu hnh ngh y khoa tm thn ca ti. Trong 20 nm qua, cc nh tml hc bt u nghin cu v s c n trong cch thc khoa hc, thc hin nhiukho st v nghin cu v ti ny. Mt trong nhng khm ph ni bt v nhng nghincu ny l hu nh tt c mi ngi u cho bit h kinh nghim qua s c n, hinthi hoc trong qu kh. Trong mt cuc thm d rng ri, mt phn t nhng ngitrng thnh ti Hoa K cho bit h cm thy ht sc c n t nht mt ln trong haitun. Mc d, chng ti thng ngh rng c n ko di l mi u phin c bit lanrng ni ngi gi, l loi trong cc khu nh trng tri hay khu sau ca vin dng lo,nhng cng cuc nghin cu cho thy nhng thiu nin v thanh nin cng cho bit hcng c n nh ngi gi.

V mc c n lan trn, nhng ngi iu tra nghin cu bt u xem xt nhng thayi phc tp gp phn gy ra c n. Chng hn, h tm ra nhng ngi c nthng c nhng vn mc cm, gp kh khn trong giao tip vi ngi khc, t chulng nghe, v thiu kho lo trong vic giao t x hi nh chn la cch c x thng tc(bit khi no gt u, p li thch hp, hay gi im lng). S nghin cu ny xut mtchin lc khc phc c n l tc ng vo ci tin k nng giao t x hi. Tuy nhinchin lc ca c t Lai Lt Ma dng nh l trnh tc ng vo k nng giao t xhi hay cch ng x n t bn ngoi, ng h phng php i thng vo tm - nhn thcgi tr ca t bi v trau di n.

Bt chp s ngc nhin lc ban u ca ti, khi ti nghe thy Ngi ni bng s qu quytnh vy, ti tin tng chc chn rng Ngi khng bao gi c n. C nhng bng chnghu thun cho li tuyn b ca Ngi. Ti thng chng kin tc ng ca Ngi vi ngil, bao gi cng tch cc khng thay i. By gi th r rng l nhng tc ng qua likhng phi l ngu nhin hay ch l kt qu ca mt c tnh thn thin t nhin. Ti cmthy Ngi b ra nhiu thi gian suy t v tm quan trng ca t bi, thn trng trau din, dng n lm phong ph v mm do vn trong kinh nghim hng ngy, lm t


36/160

tr nn ph nhiu v sn sng tip nhn nhng tng tc tch cc vi ngi khc - mtphng php thc t c th c s dng bi bt c ai au kh v c n.

---o0o---

DA VO NGI KHC SO VI T LC

Trong tt c chng sanh, c ht ging ton thin. Tuy nhin, t bi cn kch hot, htging y vn c trong tim v c chng ta..."Bng iu c t Lai Lt Ma gii thiu ti t bi trc mt cuc hp yn lng. Thuyt ging trc mt c ta ngn ri ngigm phn ln nhng hc sinh m o Pht, Ngi bt u tho lun hc thuyt Pht Giov Lnh Vc Cng c.

Trong ngha Pht Gio, Cng c c m t nh mt du n tch cc v tm ca conngi, hay "s tim tin tinh thn" xut hin do nhng hnh ng tch cc. c t LaiLt Ma gii ngha Phc in Cng c l ngun, hay nn tng m t ngi ta c th

tch ly cng c. Theo l thuyt Pht Gio, chnh kho cng c ca mt ngi quytnh hon cnh tt p cho nhng ti sanh ca mt ngi trong tng lai. Ngi giithch bng hc thuyt Pht Gio v Cng c nh r hai Phc in Cng c: Phcin Cng c ca cc v Pht, v Phc in Cng c ca chng sanh. Mt phngphp tch ly cng c lin quan n vic to ra s knh trng, c tin, v lng tin voCh Pht, nhng bc Gic Ng. Nhng phng php khc lin quan n vic tu tp nhlng tt, rng lng, khoan dung, v vn vn.. v c thc kim ch cc hnh ng tiucc nh st sinh, trm cp, v ni di. To dng phng php th hai ny i hi s tcng qua li vi ngi khc, hn l tc ng qua li vi Ch Pht. Trn cc s cDt Lai Lt Ma ch ra rng ngi khc s l s gip chng ta rt nhiu tch lycng c.

Nhng ngi khc l Phc in cng c m t ca c t Lai Lt Ma c mt ctnh p, tr tnh i vi iu , hnh nh chnh n lm phong ph thm hnh nh. Lplun trong sng ca Ngi v s qu quyt ng sau nhng li ni ca Ngi hp li thnhsc mnh c bit v nh hng n cuc ni chuyn ca Ngi chiu . Khi ti nhnquanh phng, ti thy nhiu c ta xc ng r rt. Chnh ti khng say m bng. Do cccuc m thoi trc y, ti giai on hiu bit s ng v tm quan trng su xaca t bi, tuy vn cn b nh hng nng bi nhng nm di trong tin trnh khoa hcduy l, lm cho ti coi bt c cuc ni chuyn g v lng tt hay t bi ch l cht a cmv thch ca mnh. Nghe Ngi ni, tm tr ti bt u ngh lan man. Ti bt u ngmngm nhn quanh phng, tm cc b mt ni ting, ng ch , hay quen thuc. \n mt

ba cm qu no trc cuc ni chuyn, ti bt u bun ng. Ti vt v lc tnh lckhng. C lc trong bui ni chuyn, tm tr ti nghe thy Ngi ni"... hm n, ti niv nhng nhn t cn thit c mt cuc i hnh phc v sung sng. Nhng nhn tnh sc khe, ca ci vt cht, bn b vn vn... Nu bn iu tra nghin cu k lng,bn s thy tt c nhng th l thuc vo ngi khc. Mun gi sc khe, bn avo thuc men do ngi khc lm, v chm sc sc khe do ngi khc lo liu. Nu bnxem xt tt c nhng tin nghi bn s dng hng th cuc sng bn s thy hu nhkhng c vt no khng lin h n ngi khc. Nu bn suy ngh cn thn, bn s


37/160

thy tt c nhng hng ha y c c l do c gng ca nhiu ngi hoc trc tip hocgin tip. Nhiu ngi tham gia n lm nhng th thnh tu. Khng cn phini khi chng ta cp v bn tt, l mt nhn t cn thit khc cho cuc i hnh phc,chng ta ang ni n s tc ng qua li vi nhng chng sanh khc, nhng con ngi.khc.

"Cho nn bn c th thy rng tt c nhng nhn t gn cht vi nhng n lc v hptc ca nhng ngi

khc. Nhng ngi khc l khng th thiu. Cho nn, d thc t l tin trnh giao tip vingi khc c th c gian kh, ci c, v kh chu, chng ta vn phi c duy tr mt thi thn thin v nim n c li sng c tc ng qua li vi ngi khc ng vuihng mt cuc i hnh phc."

Khi Ngi ni, ti cm thy mt s phn khng theo bn nng. Mc du ti thng trntrng v vui sng vi bn b v gia nh, nhng ti vn coi mnh l mt ngi c lp.

T lc Tht ra l hnh din v c tnh y. Ngm ngm, ti c khuynh hng coi thngnhng ngi ph thuc qu mc - mt du hiu yu km.

Tuy vy, chiu ny khi nghe c t Lai Lt Ma ging, xy ra mt vic. V 'TyThuc Vo Ngi Khc" khng phi l ti m ti a thch, tm tr ti li bt u lanman, ti thy ti qun khng ct b si ch lng thng trn tay o s mi ca ti. Ch vo mt lc, ti nghe thy Ngi ni nhiu ngi tham gia vo vic lm ra tt c nhngca ci ca chng ta. Khi nghe Ngi ni, ti bt u xem xt c nhiu ngi tham gia lmci o s mi ca ti. Ti bt u tng tng n ngi nng dn trng bng. K tipngi bn my cy cho ngi nng dn cy rung. Ri v vic hng trm hay thm chhng ngn ngi tham gia lm my cy, gm c ngi khai qung ch to cc b phn

bng kim loi ca xe my cy v tt c nhng ngi thit k my cy. Ri ng nhin,ngi lm bng, ngi dt, ngi ct, ngi nhum, ngi may. Nhng ngi vnchuyn v ti x xe ti giao o n tim, v ngi bn hng bn cho ti. Ti cht hiu,hu nh mi kha cnh trong i ti xy ra u l do n lc ca nhiu ngi. S t lcqu gi ca ti hon ton l mt o tng, mt ngh k quc. Khi s nhn thc nybng sng trong ti, ti b chinh phc bi ngha su xa ca s lin kt v ty thuc lnnhau trong tt c chng sinh. Ti cm thy du i. Mt iu g ; ti khng bit. iu ylm ti mun khc.

---o0o---

S RING TChng ta cho rng cn phi v ngi khc l nghch l. Cng lc vn ha ca chng ta bht vo s tn dng tnh c lp cao , chng ta cng mong mi s ring t v milin h vi ngi yu c bit no . Chng ta tp trung tt c nng lc vo vic tmkim mt ngi vi hy vng c th cha cho ta khi c n tuy vn chng cho otng l chng ta vn c lp. Tuy mi lin h ny rt kh t c thm ch ch mt


38/160

ngi, nhng ti thy c t Lai Lt Ma c kh nng v gi c s thn mt vi thtnhiu ngi m Ngi c th. Thc t mc ch ca Ngi l lin kt vi mi ngi.

Gp Ngi trong mt phng khch sn ti Arizona vo mt bui x chiu, ti bt u"Trong bui ni chuyn truc cng chng chiu qua, Ngi ni n tm quan trng ca

nhng ngi khc, m t h l Phc in Cng c. Nhng khi quan st s quan hvi ngi khc, thc s l c rt nhiu cch khc nhau dnh dng vi nhau, nhiu loiquan h khc nhau ..."

"Rt ng " Ngi ni.

"Chng hn c mt loi quan h ht sc c chung Phng Ty", ti nhn xt " l quan h c c im l mc ring t su gia hai ngi, mt ngi c bit chia scm ngh thm kn nht, ni s hi v vn vn...Ngi ta cm thy, nu khng c loiquan h y, h s thy mt iu g thiu thn trong cuc i ca h. Thc ra, php chabnh bng tm l thng tm cch gip ngi ta bit cch pht trin loi quan h ring

t ny.""Vng, ti tin l loi ring t ny c th c nhn nhn l tch cc". c t Lai Lt Mang ." Ti ngh rng ngi b tc ot loi ring t y c th dn n nhng vn ".

"Ti ch bn khon l ..." Ti tip tc " khi Ngi ln ln ti Ty Tng, Ngi khng nhngc coi nh mt ng vua m cn c coi nh mt v thnh. Ti cho rng dn chngkinh s Ngi, c l thm ch l mt cht bn chn lo lng hay s hi ng trc mtNgi. iu khng to ra s cch bit cm xc no vi ngi khc ch, cm gic bl loi ? Ngoi ra Ngi cng b xa gia nh, c nui dng nh mt nh s t nh, v lmt nh s cha bao gi ly v v vn vn... tt c nhng s vic y c gp phn vo

cm gic cch bit vi ngi khc khng? C bao gi Ngi cm thy mt c hi phttrin mc ring t c nhn su hn i vi ngi khc, hay vi mt ngi c bit no, nh v chng?

Khng cht ngp ngng, Ngi tr li:"Khng. Khng bao gi ti cm thy thiu ring t.ng nhin, cha ti mt nhiu nm qua, nhng ti cm thy rt gn gi vi m ti,cc v thy ca ti, cc gia s ca ti, v nhiu ngi khc. V vi nhiu trong s nhngngi y, ti c th chia s cm ngh su xa nht, s hi v lo lng. Khi ti Ty Tng,vo nhng dp l ln trong nc hay cng cng, c mt s th tc, mt s nghi thc, nghil ngoi giao c c hnh nhng khng phi lc no cng nh vy. C nhng ln, thd, ti thng xung bp v tr nn ht sc gn gi vi nhng ngi lm bp v chng

ti c th a rn hay to nh chuyn tm pho, hay chia s nhng s vic, v nh vy rtthoi mi khng c cht nghi thc no hay cch bit.

Cho nn, khi ti Ty Tng hay t khi ti tr thnh ngi t nn, ti khng bao gi cmthy thiu ngi m ti c th chia s mi s. Ti ngh rng nhiu vic lin quan n bntnh ca ti.Vi ti chia s s vic vi ngi khc rt d dng, ti khng gi b mt ttlm u? Ngi ci" ng nhin i khi n c th l mt iu tiu cc. Th d, c th lmt s tho lun no trong Kashag (Ni Cc ca Chnh Ph Lu Vong Ty Tng). V


39/160

nhng vic mt, ti em tho lun ngay nhng vic y vi ngi khc. Nhng trn mc c nhn, ci m v chia s mi s s rt li ch. V c bn tnh nh vy, ti c th ktbn mt cch d dng hn, khng phi l vn bit ngi v c s trao i b ngoi mthc s l chia s nhng vn su kn nht v au kh su xa ca ti. V cng nh vykhi ti nghe c tin vui, ti cng chia s ngay vi ngi khc. Cho nn ti cm nhn

thy s ring t v mi lin h vi bn b. ng nhin, i khi i vi ti thit lp milin h vi ngi khc tht d dng v thng thng h rt sung sng chia s nhngkh au v nim vui ca h vi V Lt Ma, 'c Ti Thng t Lai Lt Ma'. Ngi lici, lm sng t tc v ca Ngi." D sao, ti cng cm nhn thy mi lin h, s chias vi nhiu ngi. Chng hn, trong qu kh, nu ti cm thy tht vng hay khng hilng vi ng li chnh tr ca Chnh Ph Ty Tng, hay ti quan ngi v mt s vn, c n s e da xm lng ca Trung Quc, th ti tr v phng v chia s nhng vicy vi ngi qut phng. Theo mt im no , c l dng nh ng l ng ngn trccon mt ca mt s ngi khi c t Lai Lt Ma, ngi ng u Chnh Ph Ty Tng,ang ng u vi nhng vn quc t v quc gia m li chia s nhng chuyn nyvi mt ngi qut nh." Ngi li ci na."Nhng v mt c nhn ti cm thy rt hu

ch v l nhng ngi khc tham d v chng ta cng ng u vi kh khn hay aukh."

---o0o---

M RNG VIC XC NH V S RING T

Hu ht tt c nhng nh nghin cu trong lnh vc quan h con ngi u ng ringt l trung tm ca cuc sng. Nh tm l hc ngi Anh c nhiu nh hng tn JohnBowlby vit:"S gn b ring t vi nhng ngi khc l trung tm m cuc sng camt con ngi xoay quanh n... T s gn b ring t ny ngi ta ginh c sc mnh

v nim vui cuc sng, qua nhng g ngi ng gp, ngi mang li sc mnh vnim vui cho ngi khc. l nhng vn m khoa hc hin i v tr tu truynthng nht tr."

R rng l s ring t thc y c hnh phc th cht ln tm l. Nhn vo li ch sckhe trong s quan h ring t, nhng nh nghin cu y hc thy ngi c tnh bn thn,ngi m h tm n c xc quyt, ng cm, v thng yu rt c kh nng vtnhng thch thc v sc khe nh au tim, nhng ca gii phu nghim trng, v t bnhng chng bnh nh ung th hay b ly v h hp. Th d trong mt cng cuc nghincu trn mt ngn bnh nhn au tim ti Trung Tm Y Khoa i Hc Duke thy rngnhng ngi khng c chng hoc v hay bn tm tnh thn tn c kh nng t vong gp

ba ln trong vng nm nm khi chn on b au tim so vi nhng ngi c v chnghay bn thn. Mt cuc nghin cu khc hng ngn ngi c dn ti Qun Alameda,California, trong sut thi k chn nm cho thy nhng ngi c hu thun x hi vquan h ring t c t l t vong chung thp hn v t l bnh ung th cng thp hn.Mt cuc nghin cu hng trm ngi cao nin ti i Hc Y Khoa ti Nebraska chothy nhng ngi c s quan h ring t c chc nng min dch tt hn v mc cholesterol thp hn. Trong khong thi gian my nm va qua, c na t nhng cuciu tra nghin cu rng ri ca mt s cc nh nghin cu khc nhau nhm vo s tng


40/160

quan gia s ring t v sc khe. Sau khi phng vn hng ngn ngi, tt c nhngngi iu tra nghin cu u i n mt kt lun chung: Quan h mt thit thc t lmtng thm sc khe.

S ring t cng quan trng nh vic duy tr tnh trng cm xc lnh mnh. Nh phn

tch tm l v trit hc x hi Erich Fomm cho rng s s hi cn bn nht ca loi ngil s e da b tch khi nhng ngi khc. ng tin rng kinh nghim v tnh ring bit,ln u vp phi trong thi k th u, l ngun gc ca tt c nhng lo u trong i sngcon ngi. John Bowlby ng , khi vin dn nhiu bng chng v nghin cu thcnghim hu thun cho khi nim xa cch ngi chm sc - thng l m hay cha- trongna cui nm u tin ca cuc i, khng th trnh khi to ra s hi v bun b nia tr. ng cm thy chia la v s mt mt gia c nhn vi c nhn nm chnh ngungc kinh nghim ca con ngi v s hi, bun b, v phin mun.

Vy th cn c vo tm quan trng sng cn ca s ring t, lm sao chng ta b tr t c s ring t trong i sng hng ngy? Theo cch gii quyt ca c t Lai Lt

Ma phc ha Chng trc, dng nh hp l l bt u bng hc tp - hiu c sring t l g, tm mt nh ngha v kiu mu v s ring t c th thc hnh c Tuynhin ch khoa hc tr li, xem ra c v l ch s ng kt thc mc d c s ng chung gia nhng ngi nghin cu v tm quan trng ca s ring t. C l nt ni btnht, trong khi im li cc nghin cu v s ring t l tnh trng nh ngha v l thuytv s ring t chnh xc l th no rt khc xa nhau.

pha quan im c th nht l tc gi Desmond Morris, ng vit v s ring t t

Nghe Thuat Tao Hanh Phuc - Duc Dat Lai Lat Ma - TT Thich Tam Quang Dich

Documents

Transcript of Nghe Thuat Tao Hanh Phuc - Duc Dat Lai Lat Ma - TT Thich Tam Quang Dich