New Vision on Meles

8¾ ›mT QI 4 L† XTM 8¾ ›mT QI 4 L† XTM

xÄþS ‰:Y _QMT 2005 xÄþS ‰:Y _QMT 2005

መለስ! ብ

ዝሃነት

ን በአግባ

ቡ ያስ

ተናገደ የእ

ኩልነት

አራማ

ጅ

xÄþS ‰:Y _QMT 2005



“ለአፍሪካ ሁለንተናዊ ነፃነት እና መበልፀግ ሲታገል የነበረው ጠቅላይ ሚኒስትር መለስ ላለፉት 10 ዓመታት የአፍሪካ ህብረት የተመካበት የፓን አፍሪካኒስት ሃይል ነው” “የነበረው ወኔ እና የማያወላዳ ተሳትፎው በበርካታ አለም አቀፍ መድረክ የአፍሪካን ልኡካን ቡድን እንዲመራ አስችሎታል፡፡ አፍሪካን ወክሎ በተሳተፈባቸው የቡድን 8፣ የቡድን 20 እንዲሁም የአየር ንብረትን በመሳሰሉ አለም አቀፍ መድረኮች የአፍሪካን ባንዲራ ከፍ እንዲል፣ መብቱም እንዲጠበቅ ወንድሜ ጠቅላይ ሚኒስትር ታግሏል፡፡”

የአፍሪካ ህብረት የወቅቱ ሊቀመንበርና የቤኒኑ ፕሬዚዳንት ቦኒ-ያያ

“የኔፓድ ሊቀመንበር ሆነው ያገለገሉት ጠቅላይ ሚኒሰትር መለስ ዜናዊ አፍሪካ የእድገት ማዕከል ሆና እንድትወጣ ያስቻሉ ናቸው”

የኡጋንዳው ፕሬዚዳንት ዩዌሪሚሶቬኒ

“አፍሪካ ስላጣችው ውድ እና ታላቅ ሰው ሁሌም ስታስበው ትኖራለች ነገር ግን ጠቅላይ ሚኒስትር መለስ በህይወት ዘመናቸው ለሚሊዮኖች አፍሪካውያን እና ለአለም ህዝቦች ህይወት መሻሻል ያበረከቱትን አስተዋፅኦ ስናከብረውም እንኖራለን” የሩዋንዳው ፕሬዚዳንት ፖልካጋሜ

“ለጠቅላይ ሚኒስትር መለስ የምንሰጠው ክብር እና አድናቆት በህይወት ስለተለየን ብቻ የመነጨ አይደለም፡፡ ለእኔ እውነተኛ ጓደኛ የትግል አጋር ባለራዕይ መሪ ዋስትና የሚሰጥ የነፃነት ታጋይ ነው ጠቅላይ ሚኒስትር መለስ”

“ማንኛውንም ችግር በፅናት ለማለፍ በወኔ የተሞላ ምሁራዊ ጥበቡ ለማንኛውም ችግር መፍትሄ የሚያመጣ ለእኔ ታላቅ ባለራዕይ ነው፡፡ ይህንን ሰው በማጣታችን የተፈጠረውን ክፍተት ሁላችንም ተረባርበን መሙላት አለብን”

የደቡብ አፍሪካው ፕሬዚዳንት ጃኮቭዙማ

1

xzUJ”- yxþHxÁG HZB GNßùnT KFL

xú¬¸”- xþHxÁG

xD‰š”- SLK 011 - 123 - 39 - 95 /23 43 03

ym.ú.qÜ_R”- 80007

ÍKS”- 011-122 - 12 - 34 /124 - 34 - 72

x!.»YL - [email protected] DHr g} - www.eprdf.org.et

xÄþS ‰:YbyhùlT w„# bx¥R¾ ÌNÌ XytzUjC bxþ÷ñ¸ÃêE# ±ltEµêE# ¥Hb‰êE# ›lM xqÍêEÂ DRJ¬êE gùÄ×C §Y sð ¥B‰¶ÃÂ TN¬n¤ Y² yMTqRB yxþHxÁG yTN¬n¤ mIÿT nC””

8¾ ›mT QI 4 _QMT 2005 L† XTM

¥ W Å g}

ymlS HLft HYwTN xSmLKè ktng„T ............................................ 2

R:s xNqI ................................................................................................... 4

I.መግቢያ.................................................................................... 6

II. mlS! bzmN §Y tI:ñ Ãúrf yzmN Wጠ¤T፤................. 7

III. mlS lsW LíC MÓT ys‰ ¬§Q tGÆ‰êE sW፤.............12

IV. mlSN MN ›YnT xg‰êE ›l¥êE nÆ‰êE h#n@¬ f-rW፤ .......62

V. mlS ... Tg#H t¥¶Â }n# ¬UY፤ .......................................... 70

2

የመለስ ህልፈተ ህይወትን አስመልክቶ ከተነገሩት



3

“የወጣትነት ጊዜው የነፃነት ታጋይ ጠቅላይ ሚኒስትር መለስ የታላቋ ሀገር መሪ ከሆነ በኋላ ባለው ብሩህ አዕምሮ ምክንያት ከፖሊሲ አውጪዎች ከዲፕሎማቶችም ይሁን ከምሁራን ጋር ለመወያየት ሁሌም ዝግጁ ነው”

“ጠቅላይ ሚኒስትር መለስ በታላላቅ ሀገራት ህብረት ጉባኤዎች ላይ እንዲሳተፍ ይጋበዝ የነበረው የታላቅ እና ታሪካዊ ሀገር መሪ ስለሆነ ብቻ አይደለም፡፡ ይልቅ ትልቁ ምክንያት የትልቅ ብሩህ አዕምሮ ባለቤት ስለሆነ ነው”

“በፍትህ በነፃነት እና በልማት ላይ የሚነሱ ችግሮችን ለመጋፈጥ ጠቅላይ ሚኒስትር መለስ በምንም መልኩ እጅ የሚሰጥ አይደለም፡፡ ችግር በሚፈጠርበት ወቅት በርካቶች ምን ማድረግ አለብን ብለው ግራ ሲጋቡ መለስ ወዲያው ፈጣን እና ትክክለኛ እርምጃ ይወስዳል”

የደቡብ ሱዳን ፕሬዚዳንት ሳልቫኬር

“የጠቅላይ ሚኒስትር መለስ ብሩህ አዕምሮ ቀጣይነት ባለው ጥናትና ምርምር የታገዘ መሆኑ ልዩ ያደርገዋል፡፡ መለስ የሁልጊዜ ተማሪ የነበረው አለምን በተሻለ ለመረዳት ስለፈለገ ብቻ ሳይሆን አለም የተሻለች ሆና እንድትታይም ስለሚፈልግ ነው” የቀድሞ የደቡብ አፍሪካ ፕሬዚዳንት ታቦምቤኪ

“መለስ ራሱን የማይወድ ደከመኝ የማይል ሙሉ ጊዜውን በቁርጠኝነት ለስራ የሰጠ ሰው ነበር”

“እጅግ ከሚደነቁ የጠቅላይ ሚኒስትር መለስ መገለጫዎች ሁሉ የሚበልጠው በአለም አቀፍ ደረጃ ተወዳዳሪ የሆነ ብሩህ አዕምሮ ባለቤት መሆኑ ነው፡፡ ህይወቱን በሙሉ ራሱን በማስተማር እና በማብቃት ኖሯል”

“ጠቅላይ ሚኒስትር መለስ የማይሰለች፣ ተደራዳሪ የሚመኩበት፣ ተከራካሪ፣ የአዳዲስ እውቀቶች ቀዳሚ ተመጋቢ እና ብልጥነቱ ደግሞ ያልተለመደ ነው”

በተመድ የአሜሪካ አምባሳደር ሱዛንራይስ




R:s xNqI

4 5

y²Ê yxÄ!S ‰:Y m}/@T XT¥CN lêÂ xzU©* lÙD mlS z@ÂêE

m¬sb!ÃnT TW§lCÝÝ Bz#ãC xNÆb!ÃNÂ dNb®C XNd¸ÃWq$T m}/@¬CN

yxzUí– ¥NnT bB:R SM µLçn bStqR b¥YÉFbT xµ*“N XytzUjC wd

h#l#M ï¬ STÄrS yöyC m}/@T nCÝÝ YHM ÃlMKNÃT yçn xLnbrMÝÝ

m}/@¬CN bDRJ¬CN WS_ böyW -@Â¥ HZÆêE ÆHL btlYM bGlsB

¸ÂÂ b¬¶K s¶W HZB mµkL ÃlWN ¸Â b¥ÃM¬¬W bÁäK‰s!ÃêE

ÆH§CN yMTm‰Â lGlsB ZÂÂ KBR GNÆ¬ mc&M b!çN ¬GlÖ y¥ÃWqW

yx!HxÁG yR:×t ›lM m}/@T bmç• ytmr- xµÿD nbRÝÝ ²Ê GN yxÄ!S

‰:Y m}/@TN L¥D lxNÁÂ lm=rš g!z@ b¥öyT ‰ú*N lêÂ xzU©* lÙD

mlS z@ÂêE S‰ãC m¬sb!ÃnT XND¬WlW wSnÂLÝÝ

xÄ!S ‰:Y m}/@T yDRJ¬CN R:×t ›l¥êE m}/@T bmç• xQÑ

yfqdÂ y±ltEµ TGL WS_ Nq$ túTæ xdRUlh# y¸L nÆRÂ xÄ!S yx!HxÁG

xm‰RÂ xÆL y¸útFÆT m}/@T nCÝÝ wdðTM bh#§CNM túTæ t-ÂK‰

ymlS¼x!HxÁGN ‰:Y l¥SfiM _‰T ÃlW R:×t ›l¥êEÂ ±ltEµêE TN¬n@

ãC Y² TqRÆlCÝÝ km¶ÃCN kÙD mlS mSê:T b“§ bl@lÖC S‰ãÒCN

h#l# y¸ñrW yDRJ¬CN ymSmR qÈYnT bxÄ!S ‰:Y §YM Yq_§LÝÝ

lxNÆb!ÃN GL} XNd¸çnW xÄ!S ‰:Y m}/@T m¬tM yjmrCW ÙD

mlS bHYwT bnbrbT g!z@ btlY dGä k97 DHr MRÅ qWS UR tÃYø

ytkstWN yR:×t ›lMÂ ±ltEµêE _‰T xSf§g!nT mnš b¥DrG ÆqrbW

¦úB msrT nbRÝÝ YHN m¶ ¦úB bmÃZM yx!HxÁG }HfT b@T kÙD mlS

UR bmçN b¸mRÈcW R:s g#Ä×C b¸qRb# y}/#F xStê}âãC xÄ!S

‰:Y m}/@TN ¥zUjt$N q-lÝÝ m}/@a bên¾nT g!z@êN -B” btnú>nT

yMTzUJ b!çNM bxzUí– mµkL bWL ytqm- yS‰ KFFL xLnb‰TMÝÝ

y}HfT b@t$ m¶ãCÂ ÙD mlS bMN bMN R:s g#ÄY §Y BN}F wQ¬êEnT

YñrêL½ z§qE yçn TMHRTS y¸t§lfW XNÁT nW) BlW ktmµk„Â

R:s g#Ä×CN kwsn# b“§ y}/#F ZGJT KFFL ÃdRUl#ÝÝ ÙD mlS bl@lÖC

S‰ãCM XNd¸ÃdRgW h#l# kbD ÃlWNÂ msr¬êE g#ÄY y¸tntNbTN R:S

YwSÄLÝÝ xNt YHN ÉF XSk!ÆL úY-BQÝÝ h#§CNM yZGJT KFl# xÆ§T

DRš DRšCNN kÃZN b“§ wd ZGJT XÂm‰lNÝÝ xB²¾ãÒCN xNÇN

}/#F úÂUMS xNDM Yh#N h#lT }/#F =Rî YLKLÂLÝÝ xB²¾W }/#û ¦ÃÂ

s§ú xNÄNÁM xRÆÂ ¦Mú g} YçÂLÝÝ ngR GN kYzt$ Fst$½ kFst$M Yzt$

XNkN b¥YwÈlT xµ*“N y¸zUjW }/#F X©CN WS_ XNdgÆ X¾ l@lÖC

yZGJT KFl# xÆ§T km¬tÑ bðT l¥NbB XN>qÄd¥lNÝÝ bm=ršM

l@lÖC }/#æCN =¥MrN XÂTmêlNÝÝ

ÙD mlS yxÄ!S ‰:Y ZGJT WS_ s!gÆ ¥NM êÂ wYM t‰ xzUJ

TçÂlH BlÖ xLmdbWMÝÝ l@lÖÒCNNM XNdz!h#ÝÝ ngR GN h#§CNM xzUíC

bLÆCN ÙD mlSN êÂ xzUJ xDRgN mR-nêLÝÝ lR:×t ›l¥êEÂ ±ltEµêE

TGLÂ _‰T ytly ï¬ y¸s-WÂ sWN bxStÄd‰êE mNgD úYçN b¦úB

bm¬gLÂ xúMñ b¥NqúqS y¸ÃMnW ÙD mlS MÂLÆT b-Q§§ ktzU°T

XTäC kxND bStqR bh#l#M yxÄ!S ‰:Y m}/@èC §Y }/#æc$N XÂg¾lNÝÝ

mlS ÁäK‰s!N b¦úB tàGè½ s_èÂ tqBlÖ½ t¹NæÂ x¹Næ½ b¸ÃlÃYH

g#ÄY y¦úB TGLÂ ÑGT XÃdrGK½ b¸ÃS¥¥H dGä xBrH Xys‰H

kMNM ngR b§Y lHZB ¬¥Ÿ çnH XÃglgLK bMTñRbT QŸT tGÆ‰êE

XNDÂdRG xStMéN Ãlf ¬§Q m¶ nbRÝÝ m}/@¬CN xÄ!S ‰:Y µpEt&•N

B¬ÈM h#l#M xzUí–Â xNÆb!ã– bmtUgZ bz!H ¬§Q m¶ mSê:T

bm}/@¬CN §Y l!dRS y¸ClWN KFtT XÃà§N XNdMNÙZ ÃlNN XMnT

lWD xNÆb!ÃN k¬§Q THTÂÂ q$+T UR XNgLÉlNÝÝ y²ÊWN XTM lêÂ

xzU©* lÙD mlS z@ÂêE m¬sb!Ã b¥DrG +MRÝÝ mLµM NÆBÝÝ

kZGJT KFl#



6 7

±ltEµ ymlS S‰ãC yX¾ x!HxÁ¯C½ yX¾Â yDRJ¬CN DNQ S‰ãC

ÂcWÝÝ yX¾M S‰ yÙÄCN S‰ãC nb„ÝÝ SlçnM yDRJ¬CN ›§¥Â

‰:Y ¥úÃãC yçn#TN S‰ãc$N SÂqRB yz!H ytUDlÖ ¬¶K xµlÖC

bmçÂCNÂ ymlS¼x!HxÁG L¥¬êE s‰êET xÆ§T çnN b¥gLg§CN

y§q k#‰T Xyts¥NM +MR nWÝÝ xh#N wdêÂW R:s g#ÄY XÂM‰ÝÝ

XNdmNdRd¶Ã ÃglGlN zND dGä bQD¸Ã SlM-#Q ›l¥êE

y¬¶K SB:Â }Ns ¦úB b_qEt$ -”¸ mnš ¦úïCN XÂQRBÝÝ

II. mlS! bzmN §Y t}:ñ Ãúrf yzmN W-@T¿

yÙD mlS z@ÂêEN xStMHéãCÂ S‰ãC XNÄ!h#M bz!H ¬§Q

SB:Â §Y y¸Ãtk#R L† ZGJT SÂqRB _Ãq&ÃCNN yMNjMrW

mlS ¥N nW) ymlS z@Â XrFT kts¥ b“§ b›l¥CNM k_qET

xUÈ¸ãC ÆšgR ¬Yè b¥Y¬wQ dr© ̧ l!×ñC Ãlqs#lTÂ bXNÆ

Xyt‰Œ y¹ß#T ¥N b!çN nW) mlS z@ÂêE kè ¥N b!çN nW

b¬mmbT g!z@M çn bmSê:t$ ›l¥CNN l@§ ngR ÃLtfimÆT

XSk!mSL DrS x!NtRn@TÂ ¸Ä!ÃWN ÃÈbbW) y¸l# _Ãq&ãCN

b¥NúTÂ mLs#N k‰s# kmlS b¥f§lG nWÝÝ kx!T×ùÃ „Q yg-R

¯õC XSk›lM xdÆÆY½ k¯ÄÂ tÄÄ¶ XSk¦Ã§N mNG|¬T m¶ãC½

h#l#M B/@éCÂ ¦Y¥ñèC½ y_q$RÂ yn+ zR½ kt»Â g-ÊW½ s@

èCÂ wNìC½ HÉÂTÂ x²WNt$ xNÇ kl@§W ÆLtly h#n@¬ lm¶ÃCN

FQ‰cWNÂ xKBé¬cWN b¸_M ÌNÌÂ yÆlb@TnT mNfS l!gLi#

ytgdÇTS lMNDnW l¸lW XNöQL> múY _Ãq& M§> l¥f§lG

bXRG_M mlS MN xStê}å Ãbrkt MN ›YnT sW b!çN nW)

y¸lWN _Ãq& xNSè bmmlS mjmR tgb! nWÝÝ Yh#NÂ X¾

yxÄ!S ‰:Y ZGJT KFL xÆ§T YHN _Ãq& b¥NúTÂ mLs#NM

b¥f§lG mÉF ymr_nW bmlS ¥NnTÂ SB:Â §Y B™¬ S§lN

xYdlMÝÝ wYM dGä ²Ê SlmlS ¥NnT k¥N¾CNM b§Y HZB

MSKRnt$N bG§+ b¸s_bT g!z@ X¾ ymlS dq m²ÑRT kHZB

ytšl LNgLiW XNC§lN BlN b¥sBM xYdlMÝÝ frNíC yh#lT

mlS! lsW LíC MÓT ytÍlm yzmN SB:Â¿

I. mGb!Ã½

l²ÊW yxÄ!S ‰:Y XTM bÙD mlS z@ÂêE xStê}åãCÂ M-#Q

SB:Â §Y yM¬tk#rW xÄ!S ‰:Y m}ÿT yz!HN ¬§Q x!T×ùÃêEÂ

xF¶µêE sW S‰ãCÂ ¥NnT bx+„ lmGl} §zUjCW xND }h#F

h#lT ¬§§Q mglÅãCN b¥ê¦D R:S mS-T mRÈlCÝÝ YHM

yçnW bxND bk#L mlS lsW LíC MÓT b}ÂT ytÍlm ¬UY

bmçn# §YÂ bên¾nT dGä bmlS yTGL xStê}åãCÂ xStMHé

§Y Ãt÷r ZGJT Y² bmQrÆ* nWÝÝ bl@§ bk#L dGä frNíC

«towering genious´ BlW k¸-…cW ¬§§Q ›l¥êE SB:ÂãC

mµkL xNÇ yçnW ÙD mlS XNÁTÂ bMN xYnT nÆ‰êE h#n@¬

bmNqúqSÂ y‰s#N Hl!ÂêE h#n@¬M XNÁT bmgNÆT lz!H XNdb”

bx+„ lmÄsS b¥sB ymr_nW xq‰rB nWÝÝ SlçnM Xnz!HN

h#lT ytw¦Ç TLLQ R:s g#Ä×C mnš b¥DrG mÉF ymr_NbTN

¥Sr© wd¥Qrb# XÂM‰ÝÝ bQD¸Ã dGä mnšÂ mDršCN sWÂ

tf_é ÂcWÂ ÙD mlS lsW LíC MÓT s!L bsWÂ sW XNÄ!h#M

bsãCÂ btf_é mµkL mLµM GNß#nT lmF-R ÃbrktWN

xStê}â bêÂ êÂ mSfRèC bmmLkT XNjMRÝÝ

ymlSN NDf ¦úÆêE S‰ãCÂ ›l¥êE xStê}âãC b¥SmLkT

wdðT MR_Â SBSB S‰ãc$N bL† L† mNgìC lHZB l¥QrB

mäk‰CN XNdt-bq çñ l²ÊW yzmÂCN ysW LíC xNgBUb!

CGéC lçn#T g#Ä×C bs-W tGÆ‰êE M§> btlY dGä bxND

bk#L bsW LíC mµkL½ bl@§ bk#L dGä btf_éÂ bsW mµkL

ÃlWN GNß#nT l¥”ÂT ÆdrgW g#LH xStê}â §Y XÂtk#‰lNÝÝ




98

kxrmn@nT/Savage/ Bz#M y‰q xYdlMÝÝ SlxF¶µêEW sW ÃlN

TZBT bÑl# y¸ÃrUG-W XRs# y¸ñrW bXNsúnTÂ bxrmn@nT

dr©½ SlqN WlÖW BÒ b¸ÃSBbT xµ*“N nWÝÝ n@GéW bh#l#M

xrmn@ÃêEÂ Hgw_ mglÅãc$ twSì s!¬Y êÂW yXNsúêE sW

Múl@ nWÝÝ XÂM YHN F_rT bQ-# mgNzB kflGN xWéፓ êE

S»èÒCNN bÑl# wd¯N BlN mçN xlbTÝÝ(The negro is an example of animal man in all his savagery and lawlessness, and if we wish to understand him at all, we must put aside all our European attitudes)´ YL nbRÝÝ

yÙD mlSN SB:Â yÿGLN xg§l} bm-qM LNmrMrW

SNnú wd“§ yMNmlSbTM b!çN M-#Q ›l¥êE SB:Â kxWéፓ

BÒ YmnÅL½ xF¶µÂ y_q$R zR bÑl# kXNSúêE xrmn@ÃêE ÆH¶

W+ xYçNM y¸lWN zr¾Â frNJ xM§k! yÿGL xStúsB mlS

¬¶µêE ›l¥êE BÒ úYçN x!T×ùÃêEÂ xF¶µêE M-#Q SB:Â XNdçn

b¥rUg_ XyägTN +MR nWÝÝ mnš n_ÆCN YH kçn zNÄ xND

sW bÿGL xg§l} M-#Q ›l¥êE y¬¶K SB:Â xlW y¸ÆlW MN

s!s‰Â MN ›YnT sW çñ s!gŸ nW) y¸lWN _Ãq& bQD¸Ã

bmmlS XNjMRÝÝ yM-#QnTN SB:Â bTKKL lmlµT y¸ÒlW

tqÆYnT xGŸtW Ãd„ y¬§QnT mSfRèCN bm-qM BÒ nWÂ

bQD¸Ã Xnz!HN b¥Sqm_ ymlSN M-#Q½ x!T×ùÃêE½ xF¶µêEÂ

›l¥êE y¬§QnT SB:Â wdmmLkt$ XN¹Ug‰lNÝÝ

xND sW b›lM dr© b¸¬Y y¬§QnT ¸²N tqMõ

y¥ÃúST ¬¶µêE M-#QnT XNÄlW l¥rUg_ y¸ÒlW kh#l#

bðT Glsb# yxµÆb!/Local/ CGéCN ymlyTÂ lXnz!HM y¸çN

TKKl¾ mFT/@ y¥mN=T ClÖ¬Â B”T ÃlW s!çN nWÝÝ

¥N¾WM ¬§Q m¶ yxµÆb! CGéCN btmlkt tgb!WN GN²b@Â

mFTÿ Yø bmNqúqS BÒ nW ¬§Q y›lM SB:Â mçn#N ¥úyT

y¸jMrWÝÝ y¯_Â ymNdR½ yTMHRTb@TÂ yqbl@ CGéCN

y¸ÃYÂ y¸ÃStWL Xnz!HNM lmF¬T y¸ÃSCL LïÂÂ B”T

úYñrW zlÖ ¬§Q y›lM SB:Â mçN xYÒLMÝÝ XNdgÂM ¬§Q

›l¥êE SB:Â kmçN bðT ¬§Q xg‰êE SB:Â mçN yGD Y§LÝÝ

úNtEM xStê}â XNd¸l#T bmlS mSê:T ¥GST bmlS g#ÄY

§Y TN>ü xStê}âêCNN l¥bRkT BÒ nWÝÝ

y¬UY mlSN ¥NnT btmlkt bz!H }/#F yMÂqRB§Ch#N ngR

bTKKL lmgNzB YÒL zND kh#l# bðT [email protected]. k1770 -1831 yñrW

¬§q$ jRmÂêE f§SÍ íRJ êEl!ÃM FÊd¶K ÿGL b›l¥CN y¬†

TLLQ m¶ãCN btmlkt ÃSqm-WN SÃ» mnš b¥DrG g#Ä†N

mmRmR tgb! YmSlÂLÝÝ ÿGL kzmN zmN tšU¶ y¸§cWN

y›l¥CN ¬§§Q sãC b¥SmLkT (world historic individuals) BlÖ

Y-‰cW nbRÝÝ YHN yÿGL xsÃyM bx¥R¾ ›l¥êE M-#Q y¬¶K

SB:ÂãC BlN LNtrg#mW y¸ÒL YmSlÂLÝÝ ÿGL b›l¥CN

y¸f-„ kzmN zmN y¸¹UgR ¦úBÂ tGÆR ynb‰cWN sãC

bz!H SÃ» mLK m_‰t$ bXRG_M Glsïc$ l›lM Ãbrkt$T TLQ

xStê}â XSµl DrS y¸Ãk‰KR l!çN xYCLMÝÝ xNÄND sãC

›lM bMTsÈcW XDLÂ ‰úcWM bz!H XDL lm-qM b¸Ãú†T

TUTÂ B”T b«xR›Ã S§s@´ tf-RN kMNÆL sãC LqWÂ m_qW

¬¶µêE ›l¥êE SB:Â Ã§cW sãC XSkmçN YdRúl#ÝÝ SlçnM

bz!H g#ÄY §Y kÿGL UR SMMnT XNJ L†nT l!ñR YC§L BlN

xÂSBMÝÝ ngR GN ÿGL btlÃ† }/#æc$ XNÄrUg-WÂ bQRb# tšl

_bb# ytÆl x!T×ùÃêE wND¥CN “Hegel and the third world:The making of Eurocentrism in world history ” b¸L R:S ÆútmW m}/F bg}

178-79 §Y f§SÍWN -Qî XNÄSqm-W ÿGL yz!H ›YnT ¬¶µêE

›§¥êE M-#Q y¬¶K SB:Â kxF¶µ xYfLQM YL XNdnbr dGä

xNStWMÝÝ tšl _bb# ÿGLN ‰s#N bm_qS µUl-W yzrŸnT

xStúsB mglÅ yçn _QS l¥yT XNd¸ÒlW ÿGL SlxF¶µWÃNÝ(

«XÂM ysWN LJ xF¶µ §Y bMÂgßW mLk# SNmlkT klT

tlT F§¯t$ Bz#M mššL x§úyMÝÝ xF¶µêEWN sW sBxêE F-#R

y¸ÃdRgW Bc¾W ngR gÂ s!wlD jMé ‰s#N ktf_é UR

bt”‰n! ¯‰ öä ¥Gßt$ BÒ nWÝÝ Yh#NÂ xF¶µêE sW btf_éÂ

b‰s# mµkL lSÑ ÃHL L†nT xlŸ b!LM yGB¬êEnT mÅÅN

b¸b²bT ysW LJ ymjm¶Ã yXDgT dr© §Y BÒ y¸gŸ bmçn#



1011

XNdX¾ bmsl# xgéC yB/@RHN _Ãq& xNStH búYNúêE mNgD

kmF¬T jMé yxgRHN CGéC b-‰ ¦úB bmm‰T mF¬TN

kz!ÃM xLæ xHg#‰êE CGéCN b-‰ ¦úB lmF¬T y¸ÃSCL

QŸTÂ tGÆR mÃZN ¥rUg_ ›l¥êE M-#Q y¬¶K SB:Â lmçN

yGD nWÝÝ Xnz!H btàl#bT BÒ nW ›l¥êE tL:÷ t¹Kä mNqúqS

y¸jmrWÝÝ ymNdRÂ yqbl@N _Ãq& cL BlÖ y›lMN _Ãq&

lmmlS XÈdÍlh# y¸L ¥N¾WM sW ymNdRM y›lMM úYçN

mQrt$ xÃ-ÃYQMÝÝ y›lM _Ãq& xYmlktŸM BlÖ ymNdRN

_Ãq& yÑ_Ÿ XNÄl y¸äT sWM bmLµM MGÆ„ bqbl@W

HZB m¬ws# ÆYqRM kèM ›l¥êE M-#QnT ÃlW SB:Â l!çN

xYCLMÝÝ XÂM ›l¥êE M-#QnT ÃlW SB:Â yt§bs sW yxµÆb!½

yB/@R½ yxgR½ yxHg#RÂ½ bm=ršM y›lM XNÄ!çN y¸ÃdRgW

xStúsBÂ mLµM SnMGÆR ÃlW sW mçN xlbTÝÝ yxè mlSN

¥NnT kzr¾ xtÃY bt§qq ÿG§êE xg§l} lmtNtN SNäKR xNÇ

mnšCN YH YçÂLÝÝ

›l¥êE M-#QnT Ã§cW y¬¶K SB:ÂãCN lmmzN _QM §Y

y¸WlW l@§W mSfRT Xnz!HN sãC zmN yf-‰cWÂ bzmN

ÆH¶ §Y t}:ñ Ãúrû sãC mçÂcW nWÝÝ b›l¥CN ktns# ¬§§Q

sãC ¬¶K lmgNzB XNdMNClW yz!H ›YnT sãC DNgT XNd

XNg#ÄY BQ y¸l# sãC xYdl#MÝÝ wYM dGä bxNÇ wYM bl@§W

yXMnT xÆT ytqb# wYM y¬Œ xYdl#MÝÝ wYM dGä Gl

¬¶µcWN bSNKúRÂ z@Â mê:L i/ðãC Xy¬gz# bm}/F mLK

l¥S-rZ ygNzB xQÑÂ XDl# Ã§cW sãCM xYdl#MÝÝ zmN

y¸f_‰cWÂ bt}:•cW ̀ ÃLnT zmNN Æsb#T xQÈÅ y¸ÃSg#z#

wYM bzmN §Y kÆD t}:ñ y¸ÃúRû sãC ÂcWÝÝ

Xnz!HN sãC zmN ÃlMKNÃT xYf_‰cWMÝÝ XnRs#M bzmN

§Y ¥Ht¥cWN ÃlMKNÃT xÃúRûMÝÝ y›lM ¬¶µêE M-#Q SB:Â

Ã§cW sãC y¸f-„T bxND bk#L zmN yGD y¸§cWÂ Mc$

h#n@¬ y¸Ãà§§cW½ bl@§ bk#L XnRs#M zmN ysÈcWN XDL

Ãl¥mN¬T bB”T y¸-qÑbT sãC s!çn# nWÝÝ

ysW LJ bñrbTÂ btÙzbT y¬¶K £dT WS_ XNd¬yW

bbRµ¬ mê:lÖC/Epochs/ WS_ xLÐLÝÝ mê:L b¸L ”L LNgLiW

ymr_nW yg!z@ mlk!Ã wYM }Ns ¦úB bmsrt$ bxND ‰s#N yÒl

yxm‰rT zYb@Â kz!h# b¸ÈÈM g™ xStúsB mLK y¸gl}

xND ysW LJ ytly nÆ‰êE y¬¶K HLWÂ wQT nWÝÝ mê:L

kxND KFl zmN l!rZM wYM l!Ã_R YC§LÝÝ kxNÇ mê:L

wdl@§W mê:L y¸drgW >GGR xB²¾WN g!z@ bXmR¬ mLK

y¸gl} b!çNM xNÄNÁ Bz#M y¯§ xÄ!S FLSFÂ½ xÄ!S y›lM

xtÃYÂ xtÂtN úY-YQ wYM úY¬YbT y¸ÃLFbT g!z@ l!ñR

YC§LÝÝ l@§ g!z@ dGä kxND mê:L wdqÈ† mê:L y¸drgW

>GGR xÄ!S ngR btlYM xÄ!S FLSFÂ½ xÄ!S y›lM xtÃYÂ

xtrÙ¯M XNÄ!h#M bXnz!H §Y ytmsrt xtÃ†N btGÆR ymäkR

xSf§g!nTN yGD y¸LbT g!z@ xlÝÝ ›l¥CN xÄÄ!S TN¬n@ãCÂ

y›lM xtÃY wYM yngéCN xtrÙ¯M bMTšbT YHN bmslW

wQT ymê:l#N ¬§§Q sãC½ ymê:l#N M-#”N SB:ÂãC FlU

h#n@¬WN ¬mÒÒlCÝÝ bz!H mê:L k¸wlÇ LíC mµkL xNÇ

wYM xNÄ* dGä ymê:l#N _Ãq&ãC lmmlS bXDl# m-qMN

l!mR-# YC§l#ÝÝ zmn# ytmc s!çN sW Yf-‰LÝÝ sW ktf-

rM yzmn#N _Ãq&ãC wdmmlS Ãm‰LÝÝ SlçnM yÙD mlSN

¥NnT bTKKL lmgNzB XNCL zND SB:ÂWN kñrbT mê:L

UR xÃYzN bN}}R mmLkT ÃSfLgÂLÝÝ

bm=rš ›l¥êE ¬¶µêE SB:ÂãCN bTKKL lmlyT _QM

§Y mêL ÃlbT mSfRT M-#Q ytÆl#T SB:ÂãC DNbRÂ -fR

úYkL§cW½ zRÂ B/@R½ XD»Â ò¬½ ¦Y¥ñTÂ XMnT½ ï¬Â

g!z@ úYgDÆcW lh#l#M HZïC y¸mc$½ y¸_ÑÂ LïÂcW WS_

y¸qm-# XNÄ!h#M kzmN zmN y¸¹Ug„ ¦úïCN /transcendental ideas/ y¸ÃmRt$ mçN xlmçÂcW nWÝÝ bxNÄ!T mNdR

ytwsnÂ k¯-# y¥ÃLF t}:ñ ÃlW _„ ¦úB Ãflq sW lMD‰CN

mLµMnT ÃbrktW xStê}â TLQ mçn# ÆYqRM ›l¥êE ¬¶µêE

SB:Â ÃlW l!çN GN xYCLMÝÝ ›l¥êE ¬¶µêE SB:Â ÃlW M-#Q




12 13

sW GN h#l@M b!çN DNbRÂ zmN tšU¶ ¦úïCN ÃflqÂ ktÒlM

btGÆR ytr¯m l!çN YgÆêLÝÝ XNdnz!H ymúsl# tgb! mSfRèCN

m=mR BNCLM bXnz!HM bm-qM ymlSN xStê}å ¬§QnT

mgNzB XNC§lNÂ bq_¬ wd ²ÊW yxÄ!S ‰:Y XNGÄCN S‰ãC

XN¹Ug‰lNÝÝ ymlS xStê}å MNDnW) mlS YHN xStê}å

l¥bRkT yÒlbT MKNÃTS MN nbR) y¸lWN _Ãq& b§Y®c$

mSfRèC lmÄsS XyäkRNÝÝ

III. mlS¿ lsW LíC MÓT ys‰ ¬§Q tGÆ‰êE sW¿

›l¥CN bxND bk#L bL† L† ¥Hb‰êEÂ x!÷ñ¸ÃêE½ ±ltEµêEÂ

ÆH§êE gmìC b¥YnÈ-L h#n@¬ XRS bXRúcW btö‰ß# sãCÂ

¥HbrsïC ytêqrC nCÝÝ bl@§ bk#L dGä bsW LJÂ btf_é

mµkL Æl mStUBR §Y ytmsrtC ysW LíC mñ¶ÃM nCÝÝ

bsãC mµkL ÆlWM çn bsãCÂ btf_é mµµL ÆlW GNß#nT

h#l#M ngR _„ BÒ wYM h#l#M ngR m_æ BÒ ÆYçNM ›l¥CN

bBz# ytwúsb# CGéC ytä§C ymç• XWn¬ GN y¥Ãk‰KR

nWÝÝ ›l¥CNM çnC bWSÈ* y¸gß# ytlÃ† xgéC lsW LíC

mLµM ngéCN xàLtW y¸gß# kmçÂcW ÆLtÂns ytlÃ†

CGéCNM y¸dQn# ÂcWÝÝ bmçn#M bsãC mµkL ÆlW GNß#nT

bRµ¬ CGéC YStê§l#ÝÝ

bsW LJÂ btf_é mµkL ÃlW GNß#nTM XNdz!h# XJG

b¸ÃSf‰ dr© ytb§¹ nWÝÝ sW lmñR BÒ úYçN btlY ÆlNbT

zmN kFt¾ TRF l¥UbS s!L ytf_éN ¸²N bQ-# y¥ÃS-BQ

YLq$NM ytf_é ̧ ²NN bXJg# b¸Ã²Æ y_ÍTÂ WDmT tGÆR §Y

ts¥RaLÝÝ XÂM yxl¥CN TLq$ ftÂ bxND bk#L bsW LíC

mµkL ÃlWN GNß#nT bb¯ xQÈÅ y¥”ÂT½ bl@§ bk#L dGä

bsWÂ btf_é mµkL bTKKl¾W ̧ ²N §Y tmsRè z§qE mdUgF

mñ„N l¥rUg_ ymÒL ÃlmÒL ftÂ çñ Yg¾LÝÝ yxNDN ¬§Q

xl¥êE SBXÂ xStê}å bt=Æ+ lmmzNM çn ktmKéWÂ

xStMHéW lm¥R y¸drG ¥ÂcWM Ñk‰ lXnz!H h#lT ysW

LíC ftÂãC bNDf ¦úBM çn btGÆR Bq$ M§> mS-T mÒL

xlmÒl#N b¥Ãw§Ä ¥Sr© ¥rUg_N yGD Y§LÝÝ yÙD mlSN

y¬§QnT SB:Â lmft> y¸äKR ¥N¾WM tm‰¥¶M b!çN

y¸ÃdRgW YHNn# nWÂ mlS lsW LíCÂ bsWÂ btf_é mµkL

l¸¬yW CGR ys-WN M§> wdmmLkt$ XÂM‰ÝÝ

1. mlS bsãC mµkL ÃlWN GNß#nT l¥”ÂT úY¬KT ys‰ m¶½

byxg„M çn bm§W y›lM ¥HbrsB zND bsãC mµkL ÃlW

GNß#nT s§¥êE çñ xÃWQM ÆYÆLM TRMSÂ G+T y¥ÃÈ½

dM mÍsSÂ äT½ SdTÂ mfÂqL½ DHnTÂ BL}GÂ½ XWqTÂ

DNq$RÂ½ CGRÂ MÓT y¸f‰rq$bT nWÝÝ YH bX¾M xgR çn

bm§W ›lM y¸¬Y KStT nWÝÝ yz!H xScU¶ xg‰êEÂ ›l¥êE

h#n@¬ ên¾ slÆãC dGä Bz#¦n# DçC ÂcWÝÝ XÂM bxl¥CN

bsW LíC mµkL FTHÂ s§MN y¥SfN g#ÄY kMNM ngR b§Y

msr¬êE y¸ÆL mBTÂ _QM tnFgW lmñR ytgdÇTN Xnz!HN

wgñC wdtšl HYwT y¥M‰T g#ÄY çñ Yg¾LÝÝ ›l¥CN lh#l#M

y¸b” iU XNÄ§T x-ÃÃqE ÆLçnbT bz!H h#n@¬ êÂW yCG„

MN+ YHNn# iU kä§ ¯dL _qEèC BÒ bäñ±L YzW Bz#¦n#

bXõTÂ bCGR XNÄ!äl# ¥DrUcW nWÝÝ bmçn#M ytgû HZïCN

mBTÂ _QäC XÃSkb„ ›l¥CN yFTHÂ yXk#LnT½ y¥ÃÌR_

XDgTÂ yU‰ t-”¸nT ysfnÆT ysãC mñ¶Ã XNDTçN b¥DrG

YHN CGR kSr msrt$ ymF¬T g#ÄY bXRG_M y¥N¾WM ¬§Q

SB:Â mlk!Ã mSfRT çñ Yg¾LÝÝ

lzmÂT ysW LJ ftÂ çnW kö†T g#Ä×C xNÇÂ MÂLÆTM

qÄ¸W DHnT s!çN YHM bBz# mL÷C y¸gl} nWÝÝ DHnT

kMNM ngR bðT bbqE MGB XõT wYM br¦B mLK YglÉLÝÝ

ym-lÃÂ yLBS CGRM yz!h# yDHnT mglÅ nWÝÝ XWqT x_è



14 15

bm¦YMnT ms”yT½ -@NnT x_è bb>¬ btlY bq§l# l!wgÇ

b¸Cl# b>¬ãC ms”yTM b›l¥CN bsðW y¸¬Y nWÝÝ ‰SN

kZÂBÂ ki¦Y y¸ÃS-Ll#bT wG ÃlW b@T l¥GßT ÃlmÒL½

yx@l@KT¶K BR¦NÂ `YL x_è b+SÂ b+l¥ Xyt=Âbs# mñR½

mNgD x_è bgd§ gdL XytN-§-l#Â Xytdn”qû mÙZ h#l#

yDHnT mglÅãC ÂcWÝÝ

bXnz!H CGéC yttbtbW ›l¥CN kMNM ngR b§Y bFT¦êE

y¦BT KFFL XõT y¸s”Y nWÝÝ _qEt$ dLèTÂ tNd§ö

Yñ‰L½ xB²¾W dGä tcGéÂ t¯úq$lÖ Yñ‰LÝÝ YHM XNdgÂ

FT/êE y¦BT KFFL _Ãq&N qSQî bsãC mµkL ÃlW yYgÆ¾L

_Ãq& xNÄNÁ y¸zgNN XLqETN ÃSktl# TNN>Â T§LQ ›l¥êE

õRnèCN XSkmqSqS dRú*LÝÝ xh#N xh#N dGä bx¹Æ¶nT mLK

y¸kst$ y_ÍT XRM©ãCNÂ ytlÃ† }NfŸnèCN xSkT§*LÝÝ

bmçn#M bsãC mµkL ÃlW GNß#nT Bz# g#DlèC y¸¬†bT½

l!ššl#Â l!qrû y¸Cl# bRµ¬ XNkñC Ãl#bT nWÝÝ XÂM xND

¬§Q ›l¥êE M-#QnT ÃlW m¶ bRG_M kSÑ y¸m_N ¥NnT

ÃlW mçn#N bS‰ãc$ l¥rUg_ ktflg lXnz!H ysãC _Ãq&ãC½

lXnz!H y¥HbrsB CGéC bNDf ¦úBÂ btGÆR dr© Bq$Â TKKl¾

M§> ys- mçn#N bQD¸Ã ¥rUg_ ÃšLÝÝ ymlSN SB:Â ¬§QnT

lmlµT sWÂ sWN½ bx-”§YM ¥HbrsBN l¥S¥¥T µdrgW

xStê}å btšl ¸²N mlµT xYÒLMÂÝÝ

YH bsãC mµkL ÃlWN h#n@¬ y¸mlkT s!çN bsãCÂ

btf_é mµkL ÆlW GNß#nTM Bz# CGéC xl#ÝÝ ysW LíC

HYwT ytmsrtW btf_é §Y nWÝÝ yMNb§WM çn yMN-ÈW½

yMNñRbTM çn yMNÙÙZbT ngéC h#l# ktf_é UR ÆlN GNß#nTÂ

x-”qM §Y ytmsrt$ ÂcWÝÝ ngR GN Xz!HM §Y b!çN sãC

XRS bRS ÃlNN GNß#nT -@Â¥ ¥DrG ÃLÒLnWN ÃHL ktf_é

UR ÃlNN GNß#nTM bQ-# úNYzW öYtÂLÝÝ ytf_é ¦BT ̧ ²NN

bSSTÂ bSGBGB xmlµkTÂ tGÆR XÃ²ÆN bmÙ²CN y›lM

ÑqT m=mRN½ ys»NÂ db#B êL¬ãC ybrì GGR mQl_N½

ytf_é KStèC DNgt¾ mÂw_N½ s#Â¸ãCNÂ ¥:blÖCN½ DRQÂ

y¯RF m_lQlQN xSkTlÂLÝÝ YH CGR T§NT bTN¹# ynbr½ ²Ê

bkFt¾ dr© tÆBî y¸gŸÂ µLf¬nW bStqR ngM LNÌÌmW

b¥NClW ytf_é QÈT LíÒCNÂ yLJ LíÒCNN FÄ y¸Ãb§

CGR mçn# y¥YqR nWÝÝ YH CGR XSµLtf¬ DrS ›l¥CN

lsãC mñ¶ÃnT y¥TmC XyçnC kmÿD XNd¥TDN lmgNzB

f}ä y¥ÃScGRbT dr© §Y dRsÂLÝÝ XÂM bzmÂCN xND ›l¥êE

M-#Q SB:Â ÃlW sW xStê}â bTKKL YmzN ktÆl bsãCÂ

btf_é mµkL ÃlWNÂ y¸ñrWN GNß#nT qÂ xQÈÅ l¥SÃZ

ÆdrgW xStê}â §Y bmmSrT +MR l!çN YgÆLÝÝ lz!H nW

yz!HN ¬§Q m¶ S‰ãC bsãC mµkLÂ bsãCÂ btf_é mµkL

ÃlWN GNß#nT l¥”ÂT ÆdrgW xStê}â lmmzN yMNgddWÝÝ

1.1 mlS¿ lsW LíC sB›êEÂ ÁäK‰s!ÃêE mBT ytÍlm ¬UY½

lsW LíC mLµÑN y¸mŸ h#l# kMNM ngR bðT sB›êEÂ

ÁäK‰s!ÃêE ÆH¶ yt§bs mçn# kz!ÃM xLæ lsW LíC sB›êEÂ

ÁäK‰s!ÃêE mBèC b}ÂT y¸ÍlM mçn# y¸-bQ nWÝÝ

MNM XNµ* ysW LíC ±ltEµ k¥sÆcWÂ b±ltEµ TGL WS_

kmGÆ¬cW bðT yx!÷ñ¸ÃêE _Ãq&ãCN btlY yMGB½ ym-lÃÂ

yLBS g#Ä×CN mmlS xlÆcW y¸L TKKl¾ xStúsB Ãl b!çNM

XNd¾ bmúsl# xgéC h#l# kx!÷ñ¸ÃêE TGl# bðT xSqDmW

M§> ¥GßT ÃlÆcW y±ltEµ _Ãq&ãC xl#ÝÝ ysB›êEÂ ±ltEµêE

mBT _Ãq&ãCÝÝ btlY bD¦Â “§qR xgéC ysB›êEÂ ÁäK‰s!ÃêE

mBT _Ãq&ãC bQD¸Ã M§> ¥GßT yx!÷ñ¸ _Ãq&ãCN bTKKL

lmmlS L† tf§g!nT xlWÝÝ

XNd¸¬wqW h#l# kx!÷ñ¸ÃêE XDgTÂ y_QM tµÍYnT

ytgll# HZïC h#l# YHN XDL lzmÂT úÃgß# yö†T sB›êEÂ

ÁäK‰s!ÃêE mB¬cW Sltrg- nbRÝÝ kGNïT 83 bðT bnbrW




16 17

HBrtsÆCN bt=Æ+ XNd¬yW yÁäK‰s! mBT XõT yx!÷ñ¸

XDL mnfGN ¥Sktl# xYqRMÝÝ Slz!HM yBz#¦n#N yx!÷ñ¸

t-”¸nT l¥rUg_ bQD¸Ã y±ltEµ ¶æRM wY yÁäK‰s!ÃêE

xB×T ¥µÿD x¥‰+ yl@lW nbRÝÝ kGlsB mBT xµ*Ã yz@¯C

sB›êEÂ ÁäK‰s!ÃêE mBèC ÆLtkb„bT xNÄCM yHZB yx!÷ñ¸

t-”¸nT l!ñR xYCLMÝÝ btmúúY mLk# BZ¦nT ÆlbTÂ

Xk#LnT ÆLtkbrbT HBrtsB dGä kx!÷ñ¸ÃêE _QäC bðT

yXk#LnT y±ltEµ mBèC mkb‰cW x¥‰+ yl@lW YçÂL¿

XNdX¾ xYnT ¬Äg! xgéC kMNM ngR b§Y y¸¯ÇT bÁäK‰s!

XõT nWÂÝÝ YHM bmçn# nW ÆLblig# xgéC kMNM ngR bðT

yÁäK‰s! xB×T l!µÿD½ bz!h# xB×T ¦YL y±ltEµ SLÈn# kg™ãC

XJ l!n-QÂ yx!÷ñ¸ GNÆ¬Â yHZBN t-”¸nT y¥rUg_ g#ÄY

kÁäK‰s!ÃêE lW_ tkTlÖ l!mÈ y¸gÆWÝÝ YHM kL¥¬êEnT bðT

ÁäK‰s!ÃêEnT½ kx!÷ñ¸ÃêE _QäC bðT ÁäK‰s!ÃêE y±ltEµ

DlÖCN mqÄjT qÄ¸ XNÄ!çN ÃdRULÝÝ XNdX¾ bmúsl# xgéC

y¸f-R xND xg‰êE SB:Â ÃlW m¶ ¬§QnT bsW LíC mµkL

mLµM GNß#nT lmmSrT ÃbrktW xStê}â kMNM ngR bðT

ysãCN mNfúêE r¦B l¥S¬gS ÆdrgW xStê}å Xytlµ mqm_

YgÆêL yMNlWM yTGl# mnš yÁäK‰s! _Ãq& bmçn# nWÝÝ

mlS¼x!HxÁG ysB›êE mBTÂ yÁäK‰s!N _Ãq& bQD¸Ã

bmmlS nW yx!÷ñ¸ÃêE _Ãq&ãCN wdmmlS yt¹Ug„TÝÝ SlçnM

mlS kL¥¬êEnT bðT ÁäK‰s!ÃêE nbRÝÝ YHN kX¾W h#n@¬

bmnúT b¥Sr© xSdGfN ¥rUg_ xYkBDMÝÝ mlS lÁäK‰s!

ÃµÿdW TGL kh#l# bðT ir ÁäK‰s!ÃêEWN xg²Z b¥SwgD

yjmr nbRÝÝ XNd¸¬wqW xMÆgnn# ydRG xg²Z h#l#NM yHZB

mBèC bmRg_ yHZïCN yDµM FÊ Yn_Q ynbr mNG|T

nWÝÝ SlçnM lm§ x!T×ùÃWÃN ¼z@¯CÂ b#DñC¼ mBT y¸¬gL

ÁäK‰s!ÃêE ¦YL kMNM ngR bðT YHN ir ÁäK‰s!ÃêE xg²Z

bHZB TGL ¥SwgD nbrbTÝÝ

mlSÂ bXRs# y¸m„T Hw/T¼x!HxÁG YHN ¬§QÂ kÆD

tL:÷ bkFt¾ mSê:T tÍLmW l¥úµT ybq$T yTGL mjm¶Ã

PéG‰¥cW bxg‰CN ytà§ ÁäK‰s!ÃêE lW_N XWN l¥DrG

y¸ÃLM nbRÝÝ bmçn#M x!HxÁ¯C dRGN bT_Q TGL tÍLmW

kÈl# b“§ ymjm¶ÃWN XRM©cWN bÒRt„ ysf„ yÁäK‰s!

mBèCN tGÆ‰êE b¥DrG lÁäK‰s!Â lsB›êE mBT ynb‰cWN

qÂx!nT xrUg-#ÝÝ dRG bwdq ¥GST sxT X§ðN b¥NúT jMrW

bdRG mNGST tgDï ynbrWN ysW LíCN bnÉ ymNqúqS mBT

xSkb„ÝÝ úNs#R twGì yt”Wä ¦úBN =Mé ¥N¾WNM ¦úB bnÉ

ymGl}½ ymd‰jT½ s§¥êE sLF y¥DrG½ S‰ y¥öM½ kï¬ ï¬

bnÉ ymNqúqS wzt mBèCN btGÆR xrUg-#ÝÝ kz!HM xLfW

y±ltEµ XSr®CN ÃlxNÄC QDm h#n@¬ ft$ÝÝ lmjm¶Ã g!z@

yåé¸¾Â yTGR¾ yt&l@v!™N PéG‰M bmKfT xÄ!s!t$ x!T×ùÃ

BZ¦nTN bxGÆb# l¥StÂgD ZG° mç•N xm§kt$ÝÝ ytlÃ†

y±ltEµ ፓ RtEãCN bmUbZ s§¥êE ÷NfrNS xµ£dW y>GGR

mNG|T msrt$ÝÝ b>GGR mNG|t$ x¥µYnT yHg mNG|T

xR”qE ÷¸>N xÌq$mWM h#l#M yxStúsB x¥‰ôC ytµtt$bT

rqEQ Hg mNG|T tzUJè k16 ¸l!×N HZB b§Y ytútfbT

Áä‰s!ÃêE MKKRÂ KRKR XNÄ!µÿDbT xdrg#ÝÝ HZïC bnÉ MRÅ

yHg mNG|¬êE g#Æx@ twµ×ÒcWN XNÄ!mR-#Â bnRs#M x¥µYnT

xÄ!S Hg mNG|T XNÄ!ÃiDq$ xdrg#ÝÝ

1.2 mlS ÁäK‰s!ÃêEÂ bt‰¥J xStúsB y¸m‰ DRJT gNb!½

bzmÂCN y¸µÿÇ yHZB TGlÖC lW-@T y¸bq$T btd‰j

xµ*“N s!m„ XNdçn tmLî Ãdr g#ÄY nWÝÝ bm§W ›lM y¸gß#

HZïC msr¬êE mBTÂ _QäÒcWN l¥S-bQ s!l# bGB¬êEnT

Xytnús# ÃµÿÇT TGL h#l# btnÉÉ¶ lxZU¸Â mlSt¾ W-@T

xLb”M ÆYÆLM fÈN msr¬êE lW_ l¥MÈT GN y¸ÃSCL

XNd¥YçN ysW LíC yTGL ¬¶K ÃrUg-W nWÝÝ bmçn#M



18 19

YH xStúsB btf_éM çn bHBrtsB HGUT _LQ GN²b@Â

kXnz!HM UR ÆlmU=T YLq$NM HGUt$N xWöÂ b_LqT tgNZï

ytÒlWN ÃKL bsW LJ túTæ bF_nT tGÆ‰êE b¥DrG QŸT

§Y ytmsrt nbRÝÝ XÂM nÆ‰êE HGUTN ytqbl úYNúêE xStúsB

nbRÝÝ

YHN ymslWN úYNúêEÂ Fi#M t‰¥J y¸ÆL xStúsB

ÃÄbrW mlS b_ÂTÂ MRMR S‰ãc$ ÃmÈcWN xÄÄ!S ¦úïC

b¥NM §Y bGD XyÅn y¥YÙZ sW nbRÝÝ xÄÄ!îc$N ¦úïC b‰s#

WS_ BÒ úÃöY lWYYTÂ ltààq KRKR bR b¸kFT xµ*“N

xNDM bxm‰R mDrK xl!ÃM bSL-Â ¥:k§T WS_ XÃqrb

ltUUl y¦úB F+T bR y¸kFT xQÈÅN y¸ktL m¶ nbRÝÝ xND

ytúút ¦úB y¸¹nfW b¦úB TGL XN©! b¥fN l!çN xYCLM

BlÖ y¸ÃMnW mlS bDRJT WS_ y‰s#N ¦úB XNÄY¬fN

kmk§kL jMé yl@lÖCM ¦úïC XDL xGŸtW bYÍ XNÄ!gli#

bh#lt$ mµkL dGä TKKl¾W b¦úB ÑGT XNÄ!lY y¸ÃdRG

_LQ ÁäK‰s!ÃêEnT ynbrW m¶ nbRÝÝ YHNNM b_qET xBnèC

¥rUg_ YÒ§LÝÝ

ymjm¶ÃW xBnT HwˆT k77 ›.M b“§ bWS-#

ytqsqsWN -Nµ‰ y¦úB L†nT ÃStÂgdbT xGÆB nWÝÝ bz!H

wQT yHwˆT l!qmÂBRT i/ð ynb„T xrUêE bRÿÂ GdY zR›}×N

nb„ÝÝ h#lt$M xÄ!s#N yHwˆT t‰¥J ¦úB mqbL S§”¬cW

yö† “§qR xStúsïCN yÑ_Ÿ BlW YzW nbRÝÝ bxÄ!s#Â g!z@

bšrW xStúsB mµµL btµÿdW sð y¦úB TGL mlS xÄ!s#NÂ

t‰¥°N xStúsB b¥MÈT XnRs# dGä yöyWN xmlµkT

l¥S-bQ bmäkR btµÿdW ÁäK‰s!ÃêE TGL HwˆT WS_

yxÄ!s# xmlµkT yb§YnT ¯Lè wÈÝÝ h#lt$ ytúút xmlµkT

Ã‰MÇ ynb„T sãCM tqÆYn¬cW b¥>öLöl# bxm‰RnT

lmq-L y¥YCl#bT h#n@¬ XNdtf-r s!gnzb# bnÉnT wd s#ÄN

l!Ùz# Òl#ÝÝ ytúút ¦úB b¥‰mÄcW xNÄC xYnT xµ§êE QÈT

úYdRSÆcW xWéፓ Â x»¶µN ktšg„T kXnz!H yDé yHwˆT

yHZïC TGL lW-@T Yb” zND btd‰j xµ*“N mm‰T YgÆêLÝÝ

ngR GN yHZBN TGL btd‰j xµ*“N ymM‰T g#ÄY b‰s# dGä

_‰T ÆlW xStúsB kmm‰T W+ l!úµ xYCLMÝÝ ytd‰j ngR

GN btúút xStúsB y¸m‰ TGL MN g!z@M b!çN yHZBN yTGL

xQÈÅ k¥úTÂ kmg#ÄT W+ l@§ ÍYÄ xYñrWMÝÝ SlçnM

HZBN bTKKL mRè lW-@T l¥B”T YÒL zND b-‰ xStúsB

y¸m‰ GNÆR qdM DRJT Ælb@T mçN f}ä x¥‰+ ylWMÝÝ

YHN ymslW y-‰ xStúsB ÃlW DRJT dGä Xywdq Xytnú

ngR GN dGä b¥ÃÌR_ ymššL g#ø y¸gnÆ bmçn# kmjm¶ÃW

yb” DRJT çñ XNd¥Yf-R y¬wq nWÝÝ y‰s#N SHtT Xys‰½

kSHtt$ Xyt¥rÂ b¥ÃÌR_ h#n@¬ Xytššl BÒ y¸b” DRJT

nWÝÝ

ÙD mlS kTGL xUéc$ UR çñ ygnÆW DRJT kTN> wd

TLQ dr© ydrsW bz!H xµ*“N tgNBè nWÝÝ ymlS ymjm¶ÃW

DRJT HwˆT nbRÝÝ b£dT dGä HwˆTÂ x!HÁN bU‰ bmçN

x!HxÁGN msrt$ÝÝ åHÁDÂ dx!HÁNM Bz#M úYö† tq§QlW

x!HxÁG bTLLöc$ yxg‰CN KLlÖC y¸gß# HZïCN b¸m„ x‰T

DRJèC mLK têqrÝÝ mlS kHwˆT XSk HYwt$ FÉ» DrS

bm‰W x!HxÁG WS_ bxm‰RnT ¬GlÖ XÃ¬gl s!NqúqS h#l@M

b!çN DRJt$N kÁäK‰s! xµ*Ã YbL_ y¸Ã¯lbt$½ kTGL PéG‰M

xµ*ÃM YbL_ t‰¥J y¸ÃdRg# ¦úïCN b¥FlQÂ btGÆR §Y

b¥êL ybk#l#N q$LF ¸Â tÅWaLÝÝ h#lt$NM xND bxND x-R

xDR¯ b¥yT ymlSN xStê}âÂ kz!HM l!wsÇ y¸Cl# TMHRèCN

bTKKL l¥Sqm_ YÒ§LÝÝ

bQD¸Ã mlS HwˆTÂ x!HxÁG yt‰¥J xStúsB Ælb@èC

XNÄ!çn# ÃdrgWN TGL XNmLkTÝÝ mlS yDRJt$ ±ltEµêEÂ R:×t

›l¥êE m¶ lmçN yb”W kh#l# bðT ‰s#N XJG t‰¥J bçnW

xStúsB bmgNÆt$ nbRÝÝ mlS y¸m‰bT xStúsB yHBrtsBN

CGéC bTKKL lmlyT xLæ tRæM lmF¬T y¸ÃSCL xStúsB

nbRÝÝ _”QN BÒ úYçN msr¬êE CGéCN lmlyT y¸ÃSClW




2120

m¶ãC GdY zR›}×N yÙD mlS mSê:T µU-m b“§ bx»¶µN

DM} ÊD× Èb!Ã qRï «XNd¸ÆlW mlS äè kçn lx!T×ùÃ

HZB TLQ GLGL nW´ ¥lt$ bh#lt$ y¦úB tÍ§¸ãC mµkL

ÃlWN yÁäK‰s!ÃêEnT L†nT bg#LH y¸ÃúY nWÝÝ

XNdgÂ b93 ›.M bx!HxÁG xm‰R ytnúWN L†nT

kmF¬T xµ*Ã ymlSN ÁäK‰s!ÃêE xµÿD XNmLkTÝÝ bxND

bk#L yk!‰Y sBúb!nT xStúsB ytNs‰ÍbTN xN© b¸wKl#

Xn twLd½ SüÂ gB„\ bl@§ bk#L yL¥¬êE ÁäK‰s!ÃêEnTN

xStúsB b¸wKlW mlSÂ Ùìc$ mµkL ytµÿdW yxStúsB TGL

bwrqTÂ bXSK¶Bè½ bDRJT mDr÷CÂ g#Æx@ãC ytµÿd nbRÝÝ

yxN©W xm‰éC mlSNÂ yt”w¥cWN h#l# ÃlMHrT Ã¹¥Qq$Â

ÃSf‰„ bnbrbT bz!H wQT ÃLt-qÑbT ir ÁäK‰s!ÃêE yTGL

xGÆB xLnbrMÝÝ mlSN TWLd x@RT‰êE nW b¸L zr¾ Fr©

lx!T×ùÃ _QM y¥YöM xSmSlW k¥QrÆcWM b§Y btd‰j

yxN© XNQS”s@ WS_ WS-#N b¥s@R bFi#M ir ÁäK‰s!ÃêE xµ*“N

Ã¹¥qq$TN Xnz!H `YlÖC GN mlS bt¦Dî zmN bÉÍcW MR_

MR_ }/#æCÂ bHwˆTÂ bx!HxÁG ÁäK‰s!ÃêE mDr÷C BÒ

bmÍlM >NfT XNÄ!g_¥cW xDRÙLÝÝ bmçn#M mlS XNd xND

yHwˆT¼x!HxÁG Bq$ m¶ xÄÄ!S ¦úïCN xM_è bmÅN úYçN

bÁäK‰s!ÃêE xµ*“N tk‰KéÂ xúMñ yh#l#M XNÄ!çn# b¥DrG

ytÙz _LQ ÁäK‰s!ÃêEnT ynbrW SB:Â nWÝÝ x!HxÁG Ãl¥Ìr_

XÃdgÂ Xytlw- XNÄ!ÿD ÃdrgW ymlS xm‰R t‰¥J BÒ

úYçN _LQ ÁäK‰s!ÃêEnT ynbrWM nW yMNlW kz!H bmnúT

nWÝÝ

1.3 mlSÂ lÁäK‰s!ÃêE HgmNG|T ytµÿdW TGL½

xÍß# ydRG mNG|T x!HxÁG bm‰W yHZïC TGL ktgrss

b“§ ymjm¶ÃW HUêEÂ ¬§Q y±ltEµ TGL bMDr x!T×ùÃ

ytµÿdW ÁäK‰ÃêE HgmNG|T l¥}dQÂ xg‰CNN b}n# HUêE

msrT §Y btêqr ÁäK‰s!ÃêE xQÈÅ lmM‰T ytµÿdW TGL

nbRÝÝ ÁäK‰s! bxND xgR WS_ bF_nTÂ bxSt¥¥Ÿ h#n@¬ l!sR}

y¸ClW HUêE DNUg@ s!çN BÒ XNdçn Ãmn#T mlSÂ x!HxÁG

kdRG WDqT b“§ Æl#T ›m¬T êÂ yTG§cW mnšÂ mDrš

btà§ ÁäK‰s!ÃêE £dT ÁäK‰s!ÃêE HgmNG|T ¥}dQ nbRÝÝ

YH mnš b¥DrG mlS¼x!HxÁG bwQt$ knb„T t”ê¸

DRJèC mµkL yx!ÁQ l!qmNbR bnb„T bxè KFl@ wÄíÂ

kx!HxÁGM ÄêET ×¦NSN bmúsl# sãC Ym‰ ynbr yHg mNG|T

xR”qE ÷¸>N tÌÌmÝÝ ÷¸>n# ytlÃ† x¥‰+ ¦úïCN (mÊT

Y¹_¼xY¹_½ yB/@R mBT XSkmgN-L YkbR¼xYkbR y¸l# Fi#M

t”‰n! ¦úïCN) Ãµtt$ x¥‰ôCN yÃz rqEQ HgmNG|T lHZB

WYYT XNÄ!qRB tdrgÝÝ bz!H yHgmNG|T rqEQ §YM bwQt$

k16(18 ¸l!×N x!T×ùÃêEÃN byqbl@ÃcW tsBSbW WYYTÂ

KRKR xµÿÇÝÝ bm=ršM km§W yxg‰CN HZïC bXÃNÄNÇ

xND mè ¹! HZB btwkl# sãC yHgmNG|T x}ÄqE g#Æx@ tsYä

kh#lT §§ns# w‰T bHgmNG|t$ xNqòC §Y sðÂ bt&l@v!™N úYqR

yt§lf KRKR xµÿÇÝÝ bm=ršM Bz#¦n# g#Æx@t®C ytS¥¥ÆcW

xNqòC ysf„bT ÁäK‰s!ÃêE HgmNG|T Ælb@èC çNNÝÝ

bz!H xµ*“N yidqW yx!T×ùÃ HgmNG|T b_LQ ÁäK‰s!ÃêE

}Ns ¦úïCÂ mRçãC §Y ytêqr nWÝÝ yxg‰CN HgmNG|T

kÁäK‰s!ÃêEnT xµ*Ã bzmÂCN µl# kxB²®c$ HgmNG|èC

bXJg# y§q nWÝÝ Bz#ãc$ yblig# xgéCN HgmNG|T =Mé

Bz# yxl¥CN HgmNG|¬T HZBN yl#›§êE SLÈN Ælb@T Ãdrg#

xYdl#MÝÝ yÁäK‰s!ÃêEn¬cW Çµ byx‰TÂ xMST ›mt$ HZb#N

lMRÅ bmUbZ kz!H¾W wY kz!Ã¾W twµY xNÇN XNÄ!mR_

b¥DrG y¸wsN nWÝÝ SLÈNN bHUêE ngR GN ÆLt¥kl mNgD

wdHZb# y¸ÃkÍFL HgmNG|èC xYdl#MÝÝ kÁäK‰s!ÃêE xµ*Ã

yHZBN q_t¾ túTæ bsðW y¥Ãbr¬t$½ ÁäK‰s! xgR ymlwÅ

ylT t:lT yHZB yTGL mú¶Ã XNÄ!çN y¥YfQÇ½ BZ¦nTN

bmF‰TÂ b¥ÄkM §Y ytmsrt$ HgmNG|¬T ÂcWÝÝ



22 23

mlS¼x!HxÁG bm„T kFt¾ y±ltEµ TGL ytrqqWÂ

bHZB q_t¾ túTæ yidqW yx!T×ùÃ HgmNG|T bHZB l#›§êE

ySLÈN Ælb@TnT½ bmNG|T xms‰rTÂ t-ÃqEnT½ bz@¯CÂ

HZïC sB›êEÂ ÁäK‰s!ÃêE mBèC §Y½ bØd‰LÂ KLL SLÈN

xw”qRÂ KFFL §Y bÈM xB×¬êE y¸ÆL xÌM §Y ytmsrt

nWÝÝ ØÁ‰L mNG|T B/@R B/@rsïCÂ HZïC ¼Wh#Än#¼ kl#›§êE

SLÈÂcW öRsW bs-#TÂ b¥N¾WM g!z@ l!n-Q b¸CL WKLÂ

ytÌÌmbT xgR b!ñR yX¾ê x!T×ùÃ BÒ mç•½ mdb¾ FRD

b@èC HgmNG|T ymtR¯M SLÈN XNÄYñ‰cW tkLKlÖ½ yHZÆêE

SLÈN ¥rUgÅW êÂW snD ¼HgmNG|t$¼ yHZB twµ×C bçn#

yØÁÊ>N MKR b@T xÆ§T BÒ y¸tr¯MbT yMD‰CN xgR

yX¾ê x!T×ùÃ BÒ mç• y¸Ãm§KtN ngRM YHNn# nWÝÝ mlS

yxg‰CNN HgmNG|T _LQ ÁäK‰s!ÃêE ÆH¶ Æ§cW }Ns ¦úïC

§Y bmmSrT l¥êqR btµÿdW TGL GNÆR qdM tú¬ð nbRÝÝ

bHgmNG|¬êE g#Æx@W §Y x!HxÁGN bmwkL Yútû knb„ g#Æx@

t®CÂ l@lÖC yxm‰R xÆ§T UR byM>t$ XytgÂß bmwÃyT

ÁäK‰s!ÃêEãc$ xÌäC -RtW XNÄ!w-#Â HgmNG|¬êE DNUg@

XNÄ!çn# bÁäK‰s!ÃêE xµ*“N ytÍlmÂ ÃÍlm m¶ nbRÝÝ y²Êê

x!T×ùÃ ÁäK‰s!ÃêE HgmNG|T mÊTN ÃHL HZÆêEÂ xg‰êE

¦BT kHZb# XJ tfLQö XNÄYwÈ b¸ÃdRG }n# ÁäK‰s!ÃêEnT

bmlS¼x!HxÁG m”BR §Y BÒ l!šR b¸ClW HgmNG|T kxlT

yiÂ DNUg@ çñ ytqm-WM mlS¼x!HxÁG bm„T TGL nWÝÝ

mlSÂ x!HxÁG mÊT XNÄ!¹_ XNÄ!lw_ k›lM xqû yn!× l!b‰L

`YL ydrsÆcWN GðT h#l# HgmNG|¬êE DNUg@ÃCNN xN>RM

b¸L BSL mk‰k¶Ã l¥lF yÒl#TN rqEQ xµÿD ltgnzb h#l#

mlS kwÈTnt$ jMé kÆD xg‰êE _Ãq&ãCN lHZïC _QM b¸bJ

mLk# HUêE mLK xSYø lmmlS ÃdrgWN TGLÂ ynbrWN BSlT

y¸Ãm§KT nWÝÝ

xg‰CNN lÁäK‰s!ÃêE HgmNG|T l¥B”T ytµÿdW TGL

bz!H MR_ ÁäK‰s!ÃêE xµ*“N kt-Âqq b“§ bHg mNG|t$ msrT

nÉÂ ÁäK‰s!ÃêE MRÅ tµÿdÝÝ bØÁ‰L BÒ úYçN bKLLÂ

kz!ÃM xLæ XSk qbl@ DrS bHZB ytmr- mNG|T tÌÌmÝÝ

bxg‰CN ¬¶K lmjm¶Ã g!z@ ÃLt¥kl ØÁ‰§êE yxStÄdR SR›T

tgnÆÝÝ mlS¼x!HxÁG bz!H h#l# XRM©cW bxND bk#L y±ltEµ

SLÈNÂ ÁäK‰s! wdt‰ yxgÊW HZïC XNÄ!dRS xdrg#ÝÝ bl@§

bk#L BZ¦nTN msrT Ãdrg yXk#LnT mBTN xSkBrW b¬¶µCN

lmjm¶Ã g!z@ BZ¦nTN bxGÆb# y¥StÂgD ÆHLN b}n# msrT §Y

xêq„ÝÝ XNÄ!HM xDRgW b}n# msrT §Y ytgnÆ sB›êEÂ ÁäK

‰s!ÃêE SR›T gnb#ÝÝ yÙD mlSÂ yDRJt$ ÁäK‰s!ÃêE xStê}â

bTKKL s!qm_ yMÂgßW XWn¬ YH nWÝÝ

xh#N xh#N bÁäK‰s!Â sB›êE mBT >ÍN kú>Â f‰J s!çn#

yMNmlk¬cW xWé ፓWÃNÂ x»¶µWÃN kz!H ymlS x!HxÁG

yÁäK‰s!ÃêE HBrtsB GNÆ¬ xµÿD bÈM btly xµ*“N ²Ê

y¸gß#bT dr© §Y ydrs#T kSNT mNÐqQ b“§ XNdçn ¬¶µcWN

Ã-Â h#l# y¸gnzbW nWÝÝ ²Ê bÁäK‰s!Â sB›êE mBT SM

s!mÉdq$ yMÂÃcW½ T§NT kT§NT wÄ!Ã BÒ úYçN ²ÊM +MR

X¾N xF¶µêEÃNN kXNSúT ÆLtly h#n@¬ s!ÃNg§t$N yMNmlk¬cW½

ÁäK‰s!N mjm¶Ã l¦B¬äC½ kz!Ã kSNT xSRT ›m¬T b“§

ls@èC½ kz!Ã XNdgÂ kSNT xSRT ›m¬T b“§ dGä l_q$éC

XyqnÅ=b# b¥dL ytÙz#T yblig# xgéC kÁäK‰s! bðT

l!b‰l!ZMN½ lML;t HZb# ¥Sqd¥cWÂ lÆlgNzïC Ãd§ xµÿD

mkt§cWNM bmsrt$ y¸lyW ymlS¼x!HxÁG yÁäK‰s!Â sB›êE

mBT xkÆbR ÃlxNÄC L†nT yÁäK‰s!Â sB›êE KBRN lm§

yxg‰CN HZïC Ãl L†nT wlL xDR¯ bmKfT §Y ytmsrt

nWÝÝ ²ÊM s!ÃšcW böÄH qlM Xymr-# ysW LíCN k¸l†

ngR GN bÁäK‰s! SM k¸Ml# k¸gzt$ M:‰ÆWÃN bFi#M btly

sB›êE msrT §Y ytgnÆW ymlS¼x!HxÁG ÁäK‰s! Fi#M sB›êEÂ

s!v!L nWÝÝ XÂM mlS kMNM ngR bðT sB›êEÂ ÁäK‰s!ÃêE

nW SNL bz!H rgD k¥NM UR qRbN lmk‰kRM çn lmR¬T

DFr¬CNN bmGl}M +MR nWÝÝ b¦BT L†nT §Y ÃLtmsrt½




24 25

y¸sBk#N M:‰ÆWÃN kqY HNìC XSk xY¶ëC½ kxYh#ìC XSk

S§V HZïC½ k_q$éC XSk s@èC DrS xNÇN wY l@§WN b¦YL

l¥NbRkK wYM l¥_ÍT ÃLäk„bT g!z@ ylMÝÝ XÂM ysW LíCN

BZ¦nT tqBlÖ YHN bXk#LnT ¥:qF y¥StÂgDÂ Ãl¥StÂgD

g#ÄY½ bz!H rgD tf§g!W ÁäK‰s!ÃêE SB:Â ÃlH wYM yl@lH

ymçN g#ÄY ysW LíC btlYM xl¥êE M-#QnT Ã§cW ¬§§Q

sãC mft¾ g#ÄY nWÝÝ

ÙD mlS BZ¦nTN btmlkt XNkN yl> xÌMÂ tGÆR ynbrW

¬§Q xg‰êEÂ ›l¥êE SBXÂ nbRÝÝ kMNM ngR bðTÂ b§Y bNDf

¦úBÂ btGÆR bsãC mµkL bRµ¬ L†nèC mñ‰cWN ytqblÂ

y¸ÃkbR sW nbRÝÝ kz!HM bmnúT ysW LíCN BZ¦nT k¥Yqbl#

yxgR WS_Â yW+ `YlÖC UR b¦úBÂ btGÆR tÍLàLÝÝ bxgR

WS_ x!T×ùÃ xg‰CN S§§T BZ¦nTÂ YHNNM bxGÆb# Sl¥StÂgD

xSf§g!nT mSbK yjmrW kLJnt$ btlYM k†n!vRs!tE qÂèc$

jMé b!çNM BZ¦nTN bxGÆb# y¥StÂgD xÌÑ btd‰jÂ

t=Æ+ lW_ b¸ÃmÈ y±ltEµ xÌM mLK ytgliW HwˆTN

b¥d‰jT lTG‰Y HZB mBT mkbR m¬gL kjmrbT g!z@

xNSè nWÝÝ mlS bz!H xÌÑ bTG‰Y HZB §Y YfiM ynbrWN

bdL l¥SqrT tÍLàLÝÝ ngR GN mlS bTG‰Y HZB §Y YdRS

ynbrWN bdL l¥SqrT s!ÍlMM b!çN bxg‰CNM çn bxHg#‰CN

kz!ÃM xlF s!L bl@lÖC HZïC §Y YfiÑ bnb„T GæC §YM

t”Wä ¥s¥t$N x§ömMÝÝ bHwˆTÂ bx!HÁN PéG‰äC §Y

XSktwsn# xm¬T bGL} sFrW XNmlk¬cW bnb„T GL} xÌäC

yFLS_x@M½ yMS‰Q tEäR½ ydb#B xF¶µ½ yS n!> s¦‰½ yx@RT‰

wzt HZïCN mBT l¥SkbR b!ÃNS xQÑ bfqdW yä‰L DUF

kz!H xlF s!L dGä HwˆT b1970ãc$ xU¥> bCGR §Y wDö

ynbrWNx@RT‰ HZïCN TGL lmdgF b§µcW ¬U×c$Â bkflW

mSê:T bGL} xúYaLÝÝ

mlS BZ¦nTN b¥SmLkT ynbrW Fi#M ÁäK‰s!ÃêE xÌM

GN bB/@éC _Ãq& BÒ y¬-r xLnbrMÝÝ bxg‰CN y¦Y¥ñT

bò¬½ bB/@R½ bzRÂ bqlM L†nT §Y ÃLtmsrt ÁäK‰s!ÃêEÂ

sB›êE mBTN k¥SkbR xµ*Ã «Xn@ nŸ Ãl´ yÁäK‰s! -b”

ymlS¼x!HxÁGN yÁäK‰s!Â sB›êE mBT xkÆbR bh#lTÂ îST

mè xm¬T trT úY¹fN l¥nÉiR ZG° XSkçn DrS dr¬CNN

nFtN LNk‰kRÂ LNr¬bT yMNCL xDRgN bmt¥mNM nW

m¶ÃCN ÁäK‰s!ÃêE BÒ úYçN b_LQ sB›êEnT §Y ytmsrt

ÁäK‰s!ÃêEnT ynbrW nW yMNlWÝÝ

1.4 mlS BZ¦nTN bxGÆb# ÃStÂgd yXk#LnT x‰¥J½

lsW LíC mLµM y¸ÃSB sW wYM ¬§Q SB:Â k¸lYÆcW

msr¬êE g#Ä×C xNÇ ysWN BZ¦nT b¥SmLkT bNDf ¦úBÂ

btGÆR b¸wSdW ÁäK‰s!ÃêE xÌM nWÝÝ ysW LíC XNdÍB¶µ

MRT wRDÂ q$m¬cW½ HB‰cWÂ ÆHRÃcW xND xYnT xYdlMÝÝ

ZBRQRQ ÃlÂ BZ¦nT y¸¬YbT nWÝÝ yB/@R½ y¦Y¥ñT½ yò¬½

yXD»½ yx!÷ñ¸ÃêEÂ ¥Hb‰êE F§¯èC½ y±ltEµ xZ¥¸ÃãC½

yÆHLÂ LMD _NQ‰cW bXJg# ytlÃy nWÝÝ

b¬¶K tdUGä XNd¬yW l‰úcW XNJ lsW zR dHNnT

y¥Y=nq$ sãC wYM m¶ãC YHN ymslWN BZ¦nT XNdxSf¶

ngR Yö_„¬LÝÝ lxg²Z XNÄ!ÃmÒcWM sW h#l# bGD xND xYnT

XNÄ!çN YfLUl#ÝÝ bxND wQT bXSÃ YñR ynbrÂ b=µŸnt$

Y¬wQ ynbr µl!g#§ ytÆl Ng#S ysWN LíC h#l# bxND ysYF

MT xNg¬cWN lmQ§T XNÄ!qlW MN nbR ysW h#l# +NQ§T

bxND xNgT §Y ybql b!çNLŸ ñé YL XNdnbrW L†nT btlYM

HBr HZBnT lg™nT xYmCM BlW b¥mN HBRN l¥_ÍT½

sãCN bGD xND l¥DrG YäK‰l#ÝÝ BZ¦nT ÆlÆcW ysW LíC

¥HbrsïC WS_ lxg²Z XNÄ!ÃmÒcW xNDM sWN Xyf°Â

Xyb¬tn# b¥_ÍT /annihilation/½ xl!ÃM bg#LbT xND b¥DrG

/forced assimilation/ HBRnTN wYM BZ¦nTN l¥_ÍT s!rÆrb#

tmLKtÂLÝÝ ²Ê SlÁäK‰s!½ SlmÒÒLÂ MHÄR Sl¥SÍT



26 27

BZ¦nT z#¶Ã lzmÂT y¬yWN yxÃÃZ CGR bFi#M ÁäK‰s!ÃêE

xQÈÅ lmF¬T y¸ÃSCL ¦úBÂ tGÆR ynbrW m¶M nbRÝÝ mlS

x!T×ùÃ yBz# B/@éC BÒ úYçN ybRµ¬ ¦Y¥ñèC mÂ¦¶Ã yçnC

ngR GN dGä ¦Y¥ñ¬êE BZ¦nTN bxGÆb# ¥StÂgD tS•T yöyC

xgR XNdçnC b_LqT ytgnzbÂ tNs‰Fè yöyWN ¦Y¥ñ¬êE

xDlÖÂ +öÂ lmF¬T y¸ÃSCl# bqE ¦úïCN b¥FlQ ¬GlÖ

Ã¬gl yXk#LnT x‰¥J nWÝÝ x!T×ùÃ kmµkl¾W MS‰Q b“§M

kxWéፓ Â kl@lÖC y›lM KFlÖC ym-#Â xgR bqL yçn# ytlÃ†

XMnèC kh#lT ¹! ›m¬T b§Y tÄBlW yñ„ÆT xgR XNdçnC

ytgnzbW mlS XSkQRB g!z@ DrS y¦Y¥ñT Xk#LnT lxg¶t$

XRM çñ XNdöyÂ YHM btlÃ† XMnT tk¬×C mµkL lG+TÂ

xlmGÆÆT MKNÃT XNdnbR ytgnzb ¬§Q m¶ nbRÝÝ YHN yXk#LnT

xlmñR tkTlÖM x!T×ùÃ lL† L† WÅêE t}:ñãC tU§+ çÂ

XNdöyC ÃStêl#T mlSÂ DRJt$ x!HxÁG bx!T×ùÃ y¦Y¥ñT

Xk#LnTN lmjm¶Ã g!z@ btà§ HgmNG¬êEÂ ±ltEµêE ¥:qF

lmF¬T ClêLÝÝ ¦Y¥ñTÂ mNG|T XNÄ!nÈ-l#½ ¦Y¥ñTÂ

TMHRT XNÄ!nÈ-l#½ ¦Y¥ñT yGL½ xgR dGä yU‰ XNdçn

ÃrUg- Hg mNG|T b¥SidQ bx!T×ùÃ y¦Y¥ñT Xk#LnTN

b}n# ÁäK‰s!ÃêE msrT §Y xêQrêLÝÝ bxg‰CN ¬¶K k¦Y¥ñT

nÉ yçn½ b¦Y¥ñTM t}:ñ y¥YdrGbT Slz!HM dGä h#l#NM

¦Y¥ñèC bXk#LnT ¥StÂgD y¸CL ÁäK‰s!ÃêE SR›T l!gnÆ

yÒlW BZ¦nTN b¸ÃWqW½ btqblWÂ bÁäK‰s!ÃêE mNgD

l¥StÂgD bÒlW ymlS¼x!HxÁG xm‰R btgnÆW ÁäK‰s!ÃêE

SR›T mçn#M bRG_M mlS BZ¦nTN bxGÆb# ÃStÂgd m¶

XNdçn t=¥¶ ¥rUgÅ nWÝÝ

mlS BZ¦nTN kLJnt$ jMé ÃkbrÂ l¥SkbRM ytÍlm

sW XNdnbR btGÆ„ k¥úyt$M b§Y bNDf ¦úB dr©M ynbrWN

xÌM btlÃ† }h#æc$ xrUGÈ*LÝÝ lHZB Æs¥cW NGGéc$M YHNn#

y¸ÃNiÆRq$ xÌäCN bB²T ¥GßT YÒ§LÝÝ yxÄ!S xbÆ †n!vRs!tE

bxND wQT ¬§q$N yÂYË¶Ã¼xF¶µ ySn }h#F sW wl@ ëYNµN

yKBR ìKTÊT b¹lmbT wQT Æs¥W NGGR wl@ ëYNµ ¬§q$

y×„Æ½ yÂYË¶ÃÂ yxF¶µ LJ XNdçn½ bXnz!H îST y¥NnT

mglÅãc$ mµkLM xNDM Q‰n@ XNdl@l xm§KaLÝÝ bx!T×ùÃ

¸l@n!yM êz@¥ §Y lm§ yxg‰CN HZïC Æs¥W NGGR xg‰CN

BZ¦nT ÃlÆT ngR GN YHN bxGÆb# ¥StÂgD tS•T yñrC

xgR mñ•N b¸_M xg§l} xQRï nbRÝÝ YHM bmçn# BZ¦nTN

bxGÆb# b¥StÂgD §Y ytmsrt ÁäK‰s!ÃêE SR›T ¼yxh#n#

xYnT¼ kmTkL W+ HLWÂêN bl@§ bMNM mNgD ¥Sq-L

y¥TCL xgR XNdçnC xDR¯ ytgnzbW mlS lBZ¦nT ynbrWN

xKBéTÂ kz!HM y¸fLqWN mBT l¥S-bQ ÃdrgWN tUDlÖ

byxUÈ¸W xm§KaLÝÝ

kî¥l!Ã XSk s#ÄN½ kb#„NÄ! XSk „êNÄ½ k§Yb@¶Ã XSk

x@RT‰ y‰SN ¥NnT b¥KbRÂ b¥SkbR §Y ytmsrt ÁäK‰s!ÃêE

wYM s§¥êE SR›T YmsrT zND DMi#N kF xDR¯ k¥s¥t$M b§Y

btGÆRM yXnz!HN HZïC TGL bmdgF tNqúQú*LÝÝ bÙD mlS

mSê:T ¥GST db#B s#ÄñC xÄ!ú*N ÆNÄ!‰cWN ZQ Ãdrg#lT½

î¥l@ãC bxL¹ÆB q$__R SR knbrCW k!S¥†Â ‰SµMïn! xÄ!S xbÆ

DrS m_tW XNÆcWN Ãfss#lT½ y§Yb@¶Ãê m¶ s@‰l@F mlS

y§Yb@¶Ã HZB ÆlWl¬ nW BlW b¦zN btsbr LB ytÂg„lT½

yxlM HZïCÂ m¶ãC Péè÷L úYlÃcW l¬§q$ m¶ÃCN ÆRn@

ÈcWN xNStW xKBé¬cWN ygli#lT bx-”§Y BZ¦nT ÃlW

HZb ›lM lm¶ÃCN ynbrWN FQRÂ xKBéT b_LQ y¦zN S»T

yglilT mlS BZ¦nTN y¸ÃWQÂ ytqbl½ BZ¦nTN y_NµÊ

XNJ yDKmT MN+ xDR¯ ÃLtmlkt½ Slz!HM dGä xl¥CN

BZ¦nTN bmÒÒLÂ bÁäK‰s! ¬StÂGD zND ÍÂ wg! S‰ ÃkÂwn

M-#Q ›l¥êE SB:Â bmçn# nWÝÝ ›lM ÆRn@ÈêN kF xDRU kg#Lba

¹BrK B§ ¬§q$NÂ zmN tšU¶WN mlS bmskrCbT bz!H g!z@

ymlSN ¬§Q SB:Â bxLÆl@ Pé UNÄ lmDfQ mäkRM çn mktL

kz!H ¬§Q ¬¶µêE XWn¬ UR m§tM BÒ nbRÝÝ




28 29

1.5 mlSÂ ys@èC Xk#LnT½

y›l¥CNN lsW LíC xlmmcT k¸Ãú† msr¬êE g#Ä×C

mµkL l@§W HBrtsB ls@èC y¸s-W KBRÂ XWQÂ xNÇÂ

TLq$ nWÝÝ yyT¾WM HBrtsB SL-#NnTÂ ÁäK‰s!ÃêEnT k¸l

µÆcW mSfRèC xNÇÂ ên¾W ys@èCN Xk#LnT ¥rUg_ mÒLÂ

xlmÒl# nWÝÝ kMS‰Q XSk M:‰B ks»N XSk db#B y¸gß#

s@èCN SNmlkT ›l¥CN ls@èC y¥TmC ymç• XWn¬ gZæ

YwÈLÝÝ ynÉ gbÃ SR›T l!dRS XSk¸CLbT kFt¾ ySLÈn@ dr©

bdrsbTM úYqR s@èC YbL_ Xyt=ön# mÿÄcW y¥Ãk‰KR

yçnbT zmN §Y XNg¾lNÝÝ ys@èC +öÂ bz!H zmN ytjmr nW

ÆYÆLM s@èC bµpE¬l!ZM zmÂêE yxm‰rT zYb@ k¥jT w_têL

b¸ÆLbT bz!H zmN XNµ* tÆBî bmq-L §Y y¸gŸ l›l¥CN

s§M -NQ yçn g#ÄY nWÝÝ

ys@èC m=öN wYM Xk#L xlmçN ytlÃ† g}¬ãC Æl#T

bdL mLK y¸gl} nWÝÝ s@èC yNBrT Ælb@T XNÄYçn# kmkLkL

jMé s@èCN yws!B Æ¶Ã xDR¯ TRF ¥Ubš XSk¥DrG DrS

y¸zLqW zmÂTN s!šgR yñrW ò¬êE bdL ÆlNbT ynÉ gbÃ

yXDgT dr© DHnT ò¬êE mLK XNÄ!YZ/feminization of poverty/ XSk¥DrG dRú*LÝÝ ZQt¾ KFÃ½ bQD¸Ã kS‰ mÆrR½ ÃlxÆT

LJ ¥údG½ §BN b¸ÃN-Í_û ÍB¶ãC /sweat shops/ WS_

kwNìC YLQ lrJM s›¬T bZQt¾ KFÃ mS‰T½ b@T xLïnT½

wzt h#l# tk¥CtW y¸¬†T bs@èC §Y ç•LÝÝ XÂM ›l¥CNN

lsW LíC ytšlC l¥DrG y¸š ¥N¾WM sW btlY dGä

M-#Q ›l¥êE SB:Â ÃlW sW bRG_M lsW LíC qÂ xStúsB

µlW ls@èC Xk#LnTÂ nÉnT mkbR y¸ö_bW ngR l!ñR xYCLM½

xYgÆMMÝÝ

¬§q$ yHZB LJ mlS bs@èC yXk#LnT _Ãq&M §Y XNkN

yl> /impeccable/ xÌMÂ tGÆR nbrWÝÝ mlS bs@èC yXk#LnT

g#ÄY §Y Fi#M sB›êEÂ ÁäK‰s!ÃêE xÌM nbrWÝÝ ys@èCN Xk#LnT

y¥S-bQ g#ÄY xNDÂ h#lT xêJ b¥WÈT úYçN b‰úcW

bs@èC TGL +MR msr¬êE yHBrtsB xw”qR lW_ b¥MÈT

y¸rUg_ nW BlÖ y¸ÃMn#T mlSÂ x!HxÁG k¦Ã ÆLbl-# ›m¬T

bx!T×ùÃ msr¬êE yHBrtsB xw”qR y¸mÈbTN -Nµ‰ msrT

xN_fêLÝÝ ‰s# mlS T_Q TGL bjmrbT bTG‰Y½ kz!ÃM xLæ

bx!T×ùÃ dr© ys@èCN Xk#LnT b‰úcWM túTæÂ tGÆ‰êE TGL

l¥rUg_ btd‰j xµ*“N ÆµÿdW _rT Xnç yxg‰CN s@èC

kDHnT bm§qq ¯ÄÂ Xygsgs# Yg¾l#ÝÝ bz!H rgD yz!HN ¬§Q

›l¥êE SB:Â xStê}â kBz# b_qEt$ bmzRzR YHN DMÄ» ¥SdgF

Bz# xÃScGRMÂ mlS¼x!HxÁG ls@èC Xk#LnT µdrg#T tUDlÖÂ

µSgß#T FÊ _qEt$N XnçÝÝ

mlS¼x!HxÁG yx!T×ùÃN s@èC yXk#LnT _Ãq& lmmlS

kFt¾ _rT µdrg#ÆcW g#Ä×C xNÇ bT_Q TGl# zmN btµÿÇ

ymÊT KFFlÖC h#l#M s@èC XNd¥N¾WM sW Xk#L ymÊT Ælb@

TnTÂ ym-qM mB¬cW btGÆR XNÄ!tr¯M ¥DrUcW nWÝÝ

bHwˆTÂ x!HÁN m¶nT btµÿÇT xB×¬êE ÁäK‰s!ÃêE ymÊT

KFFL tGÆ‰T s@èC bTG‰YÂ bxB²¾W yx¥‰ KLL g-éC

ymÊT Xk#L t-”¸ mçN ClêLÝÝ yxg‰CN s@èC «k¥jT

xW_tH lxdÆÆY Ãb”,Ÿ´ BlW Ãlqs#T b¬¶µcW lmjm¶Ã

g!z@ ymÊT Ælb@TnTN È:M l¥wQ yÒl#T bmlS m¶nT btµÿdW

xk#¶ yXk#LnT TGL nWÝÝ ys@èC Xk#LnT lHBrtsB s§MÂ

Xk#LnT msrT nW BlÖ y¸ÃMnW mlS kdRG WDqT b“§

ys@èCN Xk#LnT y¸ÃrUG-# ytlÃ† H¯C k¥WÈT bt=¥¶ xNÇ

msr¬êEÂ TLq$ xQÈÅW s@èCN ¥St¥R nbRÝÝ s@èCN k¥St¥R

W+ Xk#L ¥DrG XNd¥YÒL ytgnzbW mlS xNÄNìC «TWLD

gÄY´ BlW l!ÃB-l_l#T bäk„T yTMHRT ±l!s!ÃCN kMNM

ngR bðT yTMHRT td‰>nTN ¥rUg_N y±l!s!W ¥:k§êE q$MngR

Ãdrg nbRÝÝ TMHRTN wdg-R½ TMHRTN wd s@èC½ TMHRTN

wdB/@rsïC½ TMHRTN wd¬Äg! ¥HbrsïC y¥ÄrS g#ÄYN yäT

>rT xDRgW ytÃÃz#T mlSÂ DRJt$ ÆlûT ¦Ã ›m¬T l10



30 31

¸l!×N s@T t¥¶ãC yXWqT BR¦NN x§BsêLÝÝ kXWqT URM

ys@èC bÑl# SLÈNnT/empowerment/ XWN mçN jM…LÝÝ

ys@èC yTMHRT XDL bxNd¾ dr© y¥YwsN½ YLq$NM

XSk kFt¾ TMHRT ydrs nWÝÝ s@èC m¥R bmjm‰cW

bxg‰CN zmÂT ÃSö-rW Ãl:D» UBÒ bx+R mq=T

jM…LÝÝ bHÉNn¬cW tDrW bx¥µY sÆTÂ SMNT LíC

lmWlD s!gdÇÂ bz!HM _gŸn¬cW s!ÆÆS yñ„ yxg‰CN s@èC

lb@tsB MÈn@Â kz!ÃM xLæ ltà§ -@ÂÂ x!÷ñ¸ÃêE nÉnT xmC

h#n@¬ tf_é§cêLÝÝ bz!H §Y ymlS¼x!HxÁG mNG|T ys@èCN

yx!÷ñ¸ CGéC l¥”lL kxnSt¾Â _”QN tÌ¥T XSk GBRÂ½

kBDR xgLGlÖT XSkm¹Å tÌ¥T½ kMKR xgLGlÖT XSk SL-Â

b¸sÈcW DUF ±ltEµêE Xk#LnT BÒ úYçN x!÷ñ¸ÃêE nÉnTM

+MR XWN bmçN §Y nWÝÝ bz!HM bx!T×ùÃ DHnT úYçN BL}

GÂ ò¬êE mLK XyÃz /the feminization of wealth/ bmÿD §Y

nWÝÝ DHnT ys@T mLK yÃzÆcW bRµ¬ yblig# xgéC XNÄl#

bMÂWQÆT ›l¥CN b¬Äg!ê xgR x!T×ùÃ YHN DMÄ» ÃlxNÄC

múqQ btlmdW x!HxÁUêE Lb Ñl#nT XNÂgR zND yÒLnWM

mÊT BÒ úYçN ÷Nì¸n!yMN ls@T b¸Ãd§ ±l!s! y¸ÃkÍFL

mNG|T mlS bm‰T x!T×ùÃ BÒ XWN s!çN tmLKtÂLÂ

nWÝÝ

1.6 mlS «úÃWq$T y-l#T½ s!ÃWq$T dGä Ã-#T´ ywÈèC éL äÁL½

mlSÂ DRJ¬CN x!HxÁG xg‰CNÂ ›lMN ytšl# l¥DrG

kFt¾ _rTÂ xStê}å µdrg#ÆcW mS÷C xNÇ ywÈèCN HYwT

lmqyR Ædrg#T _rT y¸gl} nWÝÝ ›l¥CN ls@èC y¥TmC

XNdçnCW h#l# lwÈèCM y¥TmC kçnC k‰R¥lCÝÝ DHnT

s@èCN XNd¸Ã-”W h#l# wÈèCM l@§W yDHnT slÆãC

ÂcWÝÝ YH bnÚ gbÃ SR›T btlY dGä xSqDä y¦BT KFFL

bt-ÂqqÆcW ynÉ gbÃ SR›èC h#l# bg#LH y¸¬Y nWÝÝ ybligW

›lM kz!HM kz!ÃM ÃGbsbsWN ¦BT h#l# Yø ÆlûT s§úÂ xRÆ

›m¬T _qEèC b¦BT §Y ¦BT s!kM„ Bz#¦n# btlYM wÈèC

lkÍ S‰ x_nTÂ DHnT XNdtUl-# Yg¾l#ÝÝ [email protected]. b2011 «X¾

z-Â z-Ÿ kmèãc$´ b¸L mfKR z#¶Ã m§WN x»¶µÂ xWéፓ

Ã_lqlqW HZÆêE mnúúT kMNM ngR b§Y ywÈèCÂ ys@èC yn”

túTæ y¬ybT mçn#M kz!h# ymn= nWÝÝ

mlSÂ x!HxÁG y¬gl#lT L¥¬êE ÁäK‰s!ÃêE SR›T dGä

kz!H btly xµ*“N ywÈèCN _Ãq& lmmlS kFt¾ XNQS”s@

xµ£Ä*LÝÝ MNM XNµ* bxg‰CN y¸gnÆW L¥¬êE ÁäK‰s!ÃêE SR›T

bmjm¶Ããc$ xSR xm¬T lwÈt$ yTMHRT XDLN b¥SÍÍTÂ

z§qE s§MÂ mrUUTN b¥¯ÂiF dr© y¬-r -q»¬ ÃSgß b!çNM

b£dT btlY k97 ›.M b“§ Æl#T sÆT xm¬T GN ‰s#N ClÖ

lwÈt$ btzUjlT yx!÷ñ¸Â y¥Hbr ±ltEµêE lW_ ፓk@J tú¬ðÂ

t-”¸ XNÄ!çN tdRÙLÝÝ wÈt$N TWLD yTMHRT t-”¸

l¥DrG btµÿdW TMHRTN y¥SÍÍT tGÆR yxg‰CN wÈèC

kmsL yxF¶µ xgéC bXJg# y§q ym¥R XDL tkFè§cêLÝÝ

lt¥„M §Lt¥„M wÈèC bL† L† yS‰ mS÷C sÍð yS‰ XDL

tf_é§cêLÝÝ

bg-R mÊTN dUGä b¥µfL ymÊTN MR¬¥nT §lmqnS

kFt¾ _N”q& ÃdrgW ymlS¼x!HxÁG mFTÿ wÈèCN xNDM

bw§íÒcW ¥ú §Y g#Lb¬cWN b¥FsS xBrW t-”¸ XNÄ!çn#

l¥DrG½ xl!ÃM t‰‰¥ mÊèC xkÍFlÖ XÃlÑ XNÄ!-qÑ

b¥DrGÂ kz!HM bt=¥¶ kGBRÂ W+ bçn# mS÷C bL¥T tGÆR

Xytútû XNÄ!-qÑ b¥DrG §Y ytmsrt nWÝÝ TRF mÊT

btgßbT h#l# lwÈèC QD¸Ã kmS-T jMé bmSñÂ g#LbTN

bsðW y¸-qÑ yL¥T SLèCN _QM §Y b¥êL yg-R wÈèC

ltšl x!÷ñ¸ÃêE gb! XNÄ!bq$ bmdrG §Y nWÝÝ MNM XNµ* bz!HM

rgD S‰CN JMRÂ YbL_ l!SÍÍ y¸gÆW b!çNMÝÝ




32 33

bktäCM wÈèC kS‰ x_nT t§qW xM‰C z@¯C XNÄ!çn#

ÃLtäkr yL¥T x¥‰+ ylMÝÝ wÈèC td‰JtWÂ sL_nW

bL¥¬êE tGÆR XNÄ!útû½ bxnSt¾Â _”QN tÌ¥T WS_ bÆlb@

TnTÂ btqÈ¶nT XNÄ!útû b¥DrG½ XNÄ!h#M bmNG|T ypBl!K

L¥¬êE S‰ãC½ bt&l@ mSmR ZRU¬½ bÆb#R msrt L¥T GNÆ¬½

bTLLQ ymSñÂ yÍB¶µ L¥èC½ b÷BL SèN½ b†n!vRúL yg-R

mNgD L¥TÂ bmúsl#T bsðW XNÄ!útû Xytdrg nWÝÝ lGl# s@

KtR btkftW sð yL¥T XDLM wÈèCÂ s@èC sð yS‰ XDL

xGŸtW t-”¸ XNÄ!çn# Xytdrg nWÝÝ wÈèC lS‰ Ã§cW

xmlµkT XNÄ!ššL qÈY y¥St¥R S‰ k¥µÿD ̄ N l¯N ÆúlFnW

›mT BÒ k1.1 ¸l!×N b§Y xÄÄ!S yS‰ XDlÖC mkf¬cWÂ

kz!HM xµ*Ã ên®c$ t-”¸ãC wÈèC XNÄ!çn# mdrg# bmlS

ytm‰W x!HxÁG lxg‰CN wÈèC L¥TÂ t-”¸nT ykfl#TNÂ

lmKfL ytzU°TN mSê:T y¸ÃúY nWÝÝ ²Ê yxg‰CN wÈèC

ys§M½ yTMHRT½ bnÉ ymNqúqS wzt XDL t-”¸ãC BÒ

úYçn# ên®c$ xg‰êE yx!÷ñ¸ têÂ×C mçN mjm‰cW bXRG_M

bmlS m¶nT ytµÿdW TGL xg‰CNN lm§ HZï– btlYM

dGä lwÈè– XJG ytmcC l¥DrG ÃbrktWN xStê}å bGL}

Ãm§K¬LÝÝ mlS lx!T×ùÃ wÈèC MN ¥lT XNdçn yxÄ!S xbÆ

kt¥ wÈèC bXLft HYwt$ ¥GST «úÂWQH -§NH½ SÂWQH

xÈNH´ BlW bXNÆ Xyt‰Œ b¸gRM mNgD kgli#bT mNgD

ytšl l!gLiW y¸ClW ngR ylMÝÝ bRG_M mlS yx!T×ùÃ

wÈèC úÃWq$T Ãglg§cW½ úÃWq$T y-l#T½ ¥wQ s!jM„T

dGä Ã-#T ¬§Q ysW MÓT xS-ÆqE SB:Â nbRÝÝ bRG_M Bz#ãc$

úÃWq$ y-l#T s!ÃWq$T dGä Ã-#T yMD‰CN xND ¬§Q SB:ÂÝÝ

bz!H xUÈ¸ kz!H ywÈèÒCN xÆÆLÂ YHN kgli#bT mNfS

l!wsD Sl¸gÆW _LQ TMHRT _qET ngéCN XÂKLÝÝ mlSN

btmlkt yxg‰CN wÈèC «úÂWQH -§NH½ SÂWQH dGä xÈNH´

b¥lT bmSê:t$ yts¥cWN MÊT lmGl} ÃSgdÄcW MKNÃT

MNDnW) BlN BN-YQ yMÂgßW mLS yxg‰CN wÈèC ÆlûT ¦Ã

›m¬T b‰úcW §Y Ãm-#T yxStúsB lW_ XNdçn XNgnzÆlNÝÝ

wÈèÒCN bz!H xÆÆ§cW úÃWq$ ym_§TN xµÿD x_BqW Xy÷nn#

nWÝÝ bxND wQT ngéC h#l# bs§M mNgD m¬y¬cW qRè

ngR ¥õZÂ Q‰n@ ¥‰gB½ y_§Ò zR mZ‰T b¸wÇ yT§NT

±ltEk®C btnsnsW mRZ tbKlW úÃWq$ ym_§T xZ¥¸Ã

xDéÆcW XNdnbRÂ YHN yT§NT xµÿD xMRrW bm_§T

l¸²ÂêE y±ltEµ xÌM ÃÄb„TN xÄ!S xZ¥¸Ã XÃm§kt$ nWÝÝ

wÈèÒCN bx!HxÁG zmN h#l#M ngR _„½ h#l#M ngR dGä m_æ

XNÄLçn XNd¸gnzb#Â Slz!HM m_æWN Xy¬gl# _„WN dGä

Xydgû lmÿD Ã§cWN ¸²ÂêE xStúsB nW Xygli# y¸gß#TÝÝ

yT§NT ±ltEk®C ²ÊM XNdT§Nt$ b_§Ò ±ltEµ §Y

tcKlW bq„bT wÈèÒCN b¸²ÂêE QŸT rJM RqT mÙZ

mjm‰cW lxg‰CN XJG bÈM TLQ tSÍ nWÝÝ XÂM mlS

bxND wQT b¸l@NyM xÄ‰> kwÈèC UR s!wÃY «bMKNÃT

ymWdD½ ymdgF½ bMKNÃT §Y tmSRè dGä ym”wM bx+„

y¸²ÂêEnT xQÈÅN XNÄ!ktl#´ ysÈcW MKR bwÈèÒCN LB

WS_ gBè yHYwT mm¶ÃcW mçN jM…LÝÝ YH bÈM tSÍ

XNDÂdRG y¸UBzN nWÝÝ yxND xgR wÈèC kXD»ÃcW b§Y

yskn ±ltEµ mÅwT s!jM„ ytrUU½ s§¥êEÂ b¥ÃÌR_ yXDgT

MHêR WS_ y¸q_L xgR Ælb@èC mçÂCNN ¥NM l!n_qN

y¥YCL YçÂLÂÝÝ YH bz!H XNÄl wÈèÒCN ymlSN MKéC

bWSÈcW xSqRtW yHYwT mm¶ÃcW ¥DrG mjm‰cWM

mlSN XNÄ§-#T YLq$NM bXÃNÄNÄcW ¬Äg! LïÂ WS_ TN>

ï¬ XNds-#T½ XRs#NM mçN XNdjm„ y¸Ãm§KT nWÝÝ XÂM

mlS bs¥n!Ã ̧ l!×N x!T×ùÃWÃN ttKaL SNL kXWn¬W Bz#M

ÃL‰QNbT MKNÃT mlSN bwÈèÒCN ¸²ÂêE xStúsB WS_

¥GßT bmjm‰CN +MR nWÝÝ



መለስ! ምርጥ ስትራቴጂስትና የታክቲክ ቀማሪ

መለስ! በዘመን ላይ ተጽእኖ ያሳረፈ የዘመን ውጤት መለስ! ብዝሃነትን በአግባቡ ያስተናገደ የእኩልነት አራማጅ

መለስ! አገራችንን ለዴሞክራሲያዊ ህገ መንግስት ለማብቃት የተካሄደውን ትግል የመራ ታላቅ መሪ




34 35

1.7 mlSÂ ymDbl ፓRtE SRxT½

mlS¼x!HxÁG bx!T×ùÃ y±ltEµ mLK› MDR WS_ µm-#T

msr¬êE lW_ mµkL xNÇÂ êÂW b±ltEµ ymútFÂ ymd‰jT

mBTN btmlkt Ãm-#T lW_ nWÝÝ l¥NM GL} XNd¸çnW

bxg‰CN y±ltEµ túTæ h#l@M b!çN l_qET g¢EãC BÒ ytfqd

nbRÝÝ ymd‰jT mBTM btmúúY mLk# l_qET g¢EãC BÒ

yts- T„ÍT nbRÝÝ y„q$N TtN yQRb#N BÂS¬WS bdRG zmN

x!\ ፓ ytÆl ፓRtE y±ltEµ mLK› MD„N bBcŸnT töÈ_éT

SlnbR l@lÖC ytd‰° `YlÖC XJG b¸zgNN +F=Í kxg¶t$

XNÄ!-û wYM BrT xNStW BÒ lmñR XNÄ!F=r=„ s!gdÇ

öYtêLÝÝ x!T×ùÃ ys¥n!Ã ¸l!×N HZïC xgR bmç•Â yXnz!H

h#l# HZïC F§¯TÂ _QM bxND ፓRtE BÒ l!-bQ wYM l!wkL

XNd¥YCL bx!HxÁG zmN tsMébT Ãdr g#ÄY nWÝÝ bmçn#M

xg‰CN kBZ¦nT XWn¬ê bmnúT ÆlûT ¦Ã ›m¬T ML›t HZb#

bsðWÂ ÆšW xµ*“N Xytd‰j b¸Ãµ£dW y:lT t:lT TGL BÒ

mBt$Â _QÑ XNÄ!kbR l¥DrG ymDBl ፓ RtE HLWÂN =Mé

SFR q$_R yl@§cW yHZB xdr©jèCN y¸fQD Hg mNGS¬êE

SRxT gNB¬lCÝÝ MNM XNµ*N YHN ymslW yh#l#M z@¯C bnÉ

ymd‰jT mBT l!¬wQÂ l!kbR b¸gÆW xgR xNÄNÇ DRJT

ytúútÂ HZBÂ xgRN y¸¯Ä xÌM l!ñrW b!CLM yz!H xYnt$

DRJT wYM ፓRtE +MR HGN xKBé XSktNqúqs DrS HLWÂW

tkBélT l!wÄdR XNÄ!CL ¥DrG½ kz!ÃM xLæ yz!H xYnt$

ፓRtE bÁäK‰s!ÃêE TGL BÒ XytUl-Â kHZB Xytn-l XNÄ!ÿD

¥DrG yGD yçnÆT xgR çÂlCÝÝ y±ltEµ L†nT bxStÄd‰êE

mNgD úYçN bHZB DM} BÒ y¸ÄŸbT½ bxStúsb# _‰TÂ

b±l!s!Â mR¦ GBéc$ B”T tqÆYnT Ãgß BÒ y¸ÃStÄD‰T

ÁäK‰s!ÃêET xgRÝÝ

¦q$ YH bçnbT mlS¼x!HxÁG YHN XWn¬ tgNZbW SLÈn#N

kdRG ktrkb#bT ¥GST jMé bx!T×ùÃ l¦úBÂ lxdr©jT

BZ¦nT >NÈcWN gTrW ¬GlêLÝÝ b>GGR mNG|t$ wQT

bQD¸Ã T_Q TGLN yÑ_Ÿ µl# DRJèC bmlS bwQt$

bs§¥êE mNgD lm¬gL mR-ÂL Ãl#TN Xn ånGÂ åBnGN

=Mé bRµ¬ ፓ RtEãCN bmUbZÂ b¥útF y>GGR mNG|T

kmmSr¬cWM b§Y bxg‰CN ¬¶K lmjm¶Ã g!z@ mNG|T

wìÂ fQì BÒ úYçN bHg mNGS¬êE ¥:qF WS_ yHG _b”

btdrglT xµ*“N ¥NM z@U bnÉnT y¸útFbT y¦úB TGL bYÍ

XNÄ!µÿD xDRgêLÝÝ yxg‰CNN Hg mNG|T ÃKL msr¬êE snD

b¸mkRbTÂ b¸iDQbT £dTM ytlÃ† y±ltEµ x¥‰ôC h#l#

lHZB WYYT XNÄ!qRb#½ kz!ÃM xLæ b¸Ä!ÃÂ bUz@õC +MR

KRKR XNÄ!µÿDÆcW xDRgêLÝÝ ytúút$ ¦úïC y¸¹nûT b¥fN

úYçN bnÉÂ GL} ±ltEµêEÂ R:×t ›l¥êE TGL BÒ nW BlW

Ãmn#T mlSÂ x!HxÁG gÂ k-êt$ yjm„TN ÁäK‰s!ÃêE y¦úB

TGL £dT btlY b1992 ›.M. ktµÿdW kh#lt¾W xg‰êE MRÅ

jMé dGä byxmt$ SÍt$Â BSlt$ b¸=MR y¦úB TGLÂ yHZB

nÉ ÄŸnT x-ÂKrW q_lWb¬LÝÝ YHM mlS¼x!HxÁG bx!T×ùÃ

lmDBl ፓRtE SR›T GNÆ¬ ybk#§cWN wúŸ xStê}â XNÄbrkt$

y¸Ãm§KT nWÝÝ

bz!H g#ÄY §Y bxg‰CN Xyçn ÃlWN bl@lÖC xgéC

ktdrgWÂ k¸drgW b¥nÉiR mmLkT ltšl GN²b@ YrÄLÝÝ

bBz# xgéC btlYM dGä ¬Äg! xgéC WS_ XNdMNmlktW

xNDM b±ltEµ MHÄ„ WS_ xND ፓ RtE BÒ Yñ‰L½ xlz!ÃM

bxStúsB TGL úYçN bxStÄd‰êE mNgD tqÂ”®c$N l¥ÄkM

yÒlW ፓRtE gÖLBè YwÈLÝÝ YHM bmçn# ymDbl ፓRtE SR›T

HLWÂ y¥YñRbT wYM dGä bk!‰Y sBúb! ፓRtEãC mµkL

b¸µÿD >k#Ò y¸¬mS S¥êE ymDbl ፓRtE SR›T BÒ s!f-R

XNmlk¬lNÝÝ

bx!T×ùÃ ÃlW h#n@¬ GN kz!H f}ä ytly nWÝÝ kF

s!L XNdtgliW z@¯C bxND úYçN bBz# ›YnT ፓRtEãCÂ

DRJèC z#¶Ã tsÆSbW lmBTÂ _QäÒcW ym¬gL mB¬cW



36 37

tkB…LÝÝ YHN msrT xDR¯M y_NµÊ dr©cW y¸lÃY ¦MúÂ

SDú yt”ê¸ ፓ RtEãC tf_rêLÝÝ ፓ RtEãc$ HUêE HLWÂ BÒ

úYçN kxgR xQMÂ ClÖ¬ UR ytgÂzb ygNzB D¯¥ Xytdrg§cWM

YNqúqúl#ÝÝ bፓ RtEãc$ mµkL kHUêE mBT xµ*Ã y¸b§l-#bT

xNÄCM msrT ylMÝÝ Slz!HM h#l#M bnÉnT lSLÈN mwÄdRÂ

yHZB DUF XSµgß# DrS ፓR§¥ WS_ ymGÆTÂ x¹NæM mNG|T

XSkmmSrT y¸dRS Hg mNG|¬êE mBT t¯Â}fêLÝÝ YHN mnš

b¥DrG bmNG|T mgÂ¾ Bz#¦N úYqR sð ymk‰rkR XDL

xGŸtW x§¥cWN bnÉnT y¥StêwQ XDL BÒ úYçN t=Æ+

XNQS”s@M s!ÃdRg# kRmêLÝÝ

bmlS¼x!HxÁG xm‰R ytgnÆW SR›T WbT b ፓRtEãC mµkL

lm¹ÂnF y¸µÿdW TGL xStÄd‰êE DUF úYñrW XNÄ!µÿD

mdrg# nWÝÝ bt=¥¶M yz!H SR›T l@§W WbT }Nf¾ xÌM

Ã§cWN =Mé ytúút xmlµkT Ã§cW ፓ RtEãC bÁäK‰s!ÃêEÂ

nÉ y¦úB TGL tUL-W yxm‰R `§ðnt$N y¥Y=B-#bT h#n@¬

mf-„ nWÝÝ XNdgÂM bmlS¼x!HxÁG ytgnÆW ÁäK‰s!ÃêE SR›T

y¸m‰ÆcW ±l!s!ãCÂ ST‰t&JãC yz!H¾WN wYM yz!Ã¾WN

yHBrtsB KFL bxStÄd‰êE mNgD mwgDÂ m_ÍT yGD úYl#

btlÃ† yHBrtsB KFlÖC mµkL b¸µÿD ysl-n½ ÁäK‰s!ÃêEÂ

Hg mNG|¬êE TGL bHBrtsB dr© yb§YnT l¥GßT mÒ§cW

nWÝÝ kz!H xµ*Ã s!¬Y mlSÂ x!HxÁG yBz#¦n#N mBTÂ _QM

bxStÄd‰êE mNgD úYçN bÁäK‰s!ÃêEÂ ±ltEµêE mNgD yb§Y

l¥DrG y¸Cl#bT h#n@¬ Xyf-„ bmÙ²cW bxg‰CN ymDbl

ፓRtE SR›T BÒ úYçN ytrUU ymDbl ፓRtE SR›T lmgNÆT

tC§*LÝÝ YH ymlS¼x!HxÁG yxStúsB L:LÂ y¥rUgÅ NDf ¦úB

tGÆ‰êE ¥úÃ nWÝÝ

YHN xUÈ¸ bm-qM _qET ngéCN bmDbl ፓRtEE SRxT

¥:qF Sl¸ñ„T yttµk! ፓRtEãC wYM yxW‰ ፓRtE x¥‰ôC

_qET ngéCN ¥kL xYkÍMÝÝ xNÄNìCN G‰ y¸ÃUÆWN ymDbl

ፓRtEÂ yxW‰ ፓ RtE ZMDÂ kz!HM xµ*Ã ymlS¼x!HxÁGN qÄ¸Â

tk¬Y MRÅãC½ XNÄ!h#M bxg‰CN kt”ê¸W ̀ YL ̄ ‰ mÄkM

UR ytÃÃz# _qET ngéCN XGr mNgÄCNN l¥B‰‰T XNäKRÝÝ

bQD¸Ã Slt”ê¸W mÄkM ymlSÂ x!HxÁG xmlµkT MN

XNdçn bx+R bx+„ XÂQRBÝÝ ngR GN lGN²b@ XNÄ!rÄ bxg‰CN

t”ê¸ãC ÆH¶ XNjMRÝÝ lxND ngR ¥dG wYM mäT½ m-ÂkR

wYM mÄkM msr¬êEW g#ÄY WSÈêE _NQ„ nWÂÝÝ

kQRB g!z@ wÄ!H msr¬êEM ÆYçN ytwsn L†nT XÃú†

mMÈ¬cW XNdt-bq çñ yxg‰CN t”ê¸ãC ÆH¶ kä§ ̄ dL

tmúúY nWÝÝ h#l#M t”ê¸ãC bfÈN ylW_ g#ø WS_ bgÆC xgR

y¸ñ„ b!çn#M y¸ÃSb#T x!T×ùÃN XNÁT T§NT wdnbrCbT

mmlS XNd¸Cl# nWÝÝ ÃlûTN ¦Ã ›m¬T yt”ê¸ ±ltEµ

ytk¬tl h#l# ¦úÆcW x@RT‰N XNÁT XNd¸mLs#½ yB/@éCN

Xk#LnT sRzW ØÁ‰§êE SR›t$N XNÁT XNd¸qlBs#½ xLæ

tRæM yh#l#M ngR ¥-N-¾ yçnWN Hg mNG|TÂ Hg mNG|¬êE

SR›t$N XNÁT XNd¸NÇ y¸ÃSb# mçÂcWN y¸ÃúY ±ltEµ

XNd¸Ã‰MÇ lmgNzB xYcgRMÝÝ bxStúsB BÒ úYçN btGÆRM

b¬yW yt”ê¸W ¯‰ y“L×> g#øÂ QŸTÂ wdðT bm‰mD §Y

ÆlCW xÄ!s!t$ x!T×ùÃ xÄ!S ±ltEµ mµkL f}ä mÈÈM ylMÝÝ

x!T×ùÃ wdðT bm‰mD §Y nC½ XnRs# dGä YHN fÈN g#ø

l!ÃöÑT k¬¶K UR GB GB g_mêLÝÝ SlçnM XNd¥N¾WM

y¬¶KN ywdðT g#ø l¥öM äKé kWDqT bStqR l@§ XDL

yl@lW `YL yxg‰CN t”ê¸ãCM kz!H y¬¶K g#ø UR bm”rN

‰úcWN xÄKmêLÝÝ y²ÊWNÂ ywdðt$N úYçN yT§Nt$N y¸wKL

sWÂ DRJT h#l# k²ÊÂ ng t=Æ+ h#n@¬ UR l!ÈÈM ÆlmÒl#

¬¶K _lÖT XNd¸ÿdW h#l# yxg‰CN t”ê¸ãCM b‰úcW

F§¯TÂ Wún@ yT§NT QŸTN Ñ++ xDR¯ bmÃ²cW m-ÂkRM

çn wdðT m‰mD tS•cêLÝÝ xlz!Ã¥ ÁäK‰s!N xSFñ l ፓRtE

XNQS”s@ gdB yl@lW nÉnT BÒ úYçN xQÑ yfqdWN ÃKL

ygNzB D¯¥ y¸ÃdRG SR›T ÆlbT XRS bXRúcW s!Æl# mê§cWN

ÆLtmlkTN nbRÝÝ SlçnM yxg‰CN ፓRtEãC §lm-Âk‰cW




38 39

xNd¾W½ h#lt¾WM çn mè¾W MKNÃT y‰úcW DKmT nWÝÝ

bMNM t›MR ymlS¼x!HxÁG SR›T y¸mC S§Lçn xYdlMÝÝ

yt”ê¸ãC y_NµÊ dr© MNM Yh#N MN b‰úcW ÆH¶Â

xQÈÅ y¸wsN mçn# XNdt-bq bmlS¼x!HxÁG m¶nT ytgnÆW

SR›T ymDbl ፓRtE ÁäK‰s!ÃêE SR›TN kmgNÆT xµ*Ã µl#T

h#lT x¥‰ôC tæµµ¶ ፓRtEãC y¸tWn#bTNÂ ktÒlM Xyttµk#

xgR y¸ÃStÄD„bTN ymDbl ፓRtE SR›T kxW‰ ፓ RtE ymDbl

ፓRtE SR›T ytšl tm‰+ xDR¯ YmlktêLÝÝ bx+„ © ፓNÂ

SêEDNN bmúsl# ymDbl ፓ RtE xgéC WS_ k¬yW yxW‰ ፓRtE

SR›T YLQ XNGl!ZN wYM jRmNN½ x»¶µNN wYM frNúYN

bmúsl# xgéC y¬yWN yttµk! tæµµ¶ ፓRtEãC ymDbl ፓ RtE

SR›T ÃSbLÈLÝÝ y©ፓ n# wYM ySêEDn# xYnT yxW‰ ፓ RtE ymDbl

ፓRtE SR›T yGD çñ kmÈ BÒ LNqblW YgÆÂL Y§LMÝÝ YHM

ÃlMKNÃT ytwsd MRÅ xYdlMÝÝ

ÁäK‰s!Â L† L† yXDgT xMÀ ±l!s!ãC bHBrtsB dr©

yb§YnTN bÃz#bT½ XNÄ!h#M YH¾W wYM Ã¾W ፓ RtE bSLÈN

§Y b!w-# ytjm„ lWõCN k¥Sq-L xµ*Ã TRg#M ÃlW lW_

b¥Ãm-#bT g!z@ xND ፓ RtE BÒWN lbRµ¬ xSRt ›m¬T

SLÈN §Y k¸qm_bT xs‰R YLQ yttµk! ፓRtEãC xs‰R

BL>TN lmöÈ-R ytšl XDL YsÈLÝÝ ngR GN YHM çñ yttµk!

ፓRtEãC SR›T ymgNÆT g#ÄY xNÇ yjmrWN l@§W b¸NDbT½

wYM xNÇ Ñl# bÑl# XNd x!HxÁG wdðT s!ÃSB½ l@§W XNd

xg‰CN t”ê¸ãC Ñl# bÑl# wdT§Nt$ lmmlS s!ÃW-n_N

y¸f-R xYdlMÝÝ wYM dGä ›lM xqû yn!× l!b‰L `YL

bxF¶µÂ ÆLblig# xgéC bBDRÂ XÄ Sr² XÃSgdd XNÄ!f-„

b¸Ãbr¬¬cW ytlÃ† k!‰Y sBúb!Â yz@é DMR ±ltEµ Xúb@

ፓRtEãC mñRÂ mtµµT XWN y¸çNM xYdlMÝÝ bz@é DMR

±ltEµ xNÇ ygnÆWN l@§W k¸NDbT S¥êE ymDbl ፓ RtE ttµk!

SR›T YLQ bmDbl ፓRtE SRxT ¥:qF XNd© ፓN bmúsl# xgéC

y¬yW ÁäK‰s!Â L¥TN xÈMé y¸ÃsFN yxW‰ ፓ RtE SR›T

ytšl tm‰+ y¸çNbT g!z@ xlÝÝ

Xnz!HN b¥ÈmRÂ bxND bk#L x!HxÁG bÈM -Nµ‰Â

bx‰T ¬§§Q xg‰êE MRÅãC bÁäK‰s!ÃêE WDDR x¹Næ

§lûT ¦Ã ›m¬T xgR ÃStÄdr ፓRtE mçn#N½ bl@§ bk#L dGä

t”ê¸ãC b‰úcW msr¬êE DKmèC bÁäK‰s!ÃêE WDDR

l!Ã¹Nû xlmÒ§cW bGL} trUGÈ*LÝÝ bXRG_M bx!T×ùÃ

y±ltEµ MHÄR yt”ê¸WN ¯‰ ï¬ Yø ykrmW `YL yT§NT

xjNÄãC §Y tcKlÖ l²ÊêÂ lngê x!T×ùÃ YH nW y¸ÆL b¯

xStê}â l¥bRkT ÆlmzUjt$ tqÆYnt$ bq§l# y¥YššL çñ

l!wsD y¸CL nWÝÝ YH yh#lt$ ¯‰ãC xZ¥¸Ã XSµh#N y¬y

BÒ úYçN wdðTM bÃz#T flG XNd¸q_l# bmgmT bxg‰CN

tm‰+ l!çN YCL knbrW yttµk! ፓ RtEãC ymDbl ፓRtE

SR›T YLQ yxW‰ ፓRtE xQÈÅ YzN LNÙZ ytgdDN XNdçNN

lmgNzB xÃÄGTMÝÝ

bRG_M mlSÂ yTGL xUéc$ yx!T×ùÃN ÁäK‰s! yÄbrÂ

lmDbl ፓ RtE ytmc XNÄ!çN MNM ÃHL _rT b!ÃdRg#M

yt”ê¸W `YL bms‰T §Y µlW yx!T×ùÃ xÄ!S ¬¶K UR

tÈ_ä mÿD y¥YCL XSkçn DrS bHZB tmRõ xgR l¥StÄdR

y¸CLbT XDL xÂú mçn# xYqRMÝÝ bmçn#M bz!H `YL

MTK XWnt¾W l!b‰L ÁäK‰s!ÃêE yt”ê¸ `YL XSk!mÈ

DrS kmDbl ፓ RtE xµ*Ã h#lt¾ dr© tm‰+nT ÃlW yxW‰

ፓRtE SRxT l!q_L YC§LÝÝ YH ymlSÂ x!HxÁG qÄ¸ MRÅ

ÆYçNM bxg‰CN t”ê¸ãC DKmT MKNÃT bMNM t-LlN

LÂLfW y¥NCL XWn¬ XSkçn DrS XNdtlmdW k¬¶K UR

tS¥MtN kmÙZ W+ l@§ x¥‰+ xNYZMÝÝ kz!H xµ*Ã mlS

bHYwT zmn# bnbrbT g!z@ XNÄdrgW h#l# yL¥¬êE ÁäK‰s!ÃêE

xQÈÅN tGÆ‰êE b¥DrG yxg‰CN L¥¬êE Æl¦BèC y‰úcWN

l!b‰L ÁäK‰tEK ፓ RtE y¸msRt$bTN XDL k¥SÍT W+

lmDbl ፓRtE ttµk! SRxT SNL t”ê¸ãCN tKtN LÂdRgW

yMNClW ngR Ãl xYmSLMÝÝ



40 41

yxnSt¾Â _”QN x@KSt&N>N ÑÃt®C mMH‰NÂ yg-R BDR

s‰t®C wzt bHBrT ÆµÿÇT sð ylW_ XNQS”s@ xSkð DRQ

ÆlbT g!z@M úYqR îSt& úYb§ y¸ÃDR x!T×ùÃêE q$_„ bXJg#

qNú*LÝÝ mlS¼x!HxÁG YHCN xgR y¥StÄdR `§ðnTN ktrkb#

b“§ b!ÃNS s§ú ̧ l!×N HZB bxg¶t$ §Y y=mr b!çNM kh#lTÂ

îST ¸l!×N l¥YbL_ HZB BÒ XRÄ¬ lm-yQ yMNgdDbT

dr© §Y XNg¾lNÝÝ mlS x!T×ùÃWÃN h#l# bqN îSt& -GbW s!bl#

l¥yT ynbrWN M®T kglibT g!z@ wÄ!H mlS¼x!HxÁG btrkb#T

yx!T×ùÃ HZB §Y yk@NÃN ÃHL HZB btq§b!nT t=M…LÝÝ

XRs#M bqN îST g!z@ bxSt¥¥Ÿ XytmgbÝÝ

yMGB xQRïT xSt¥¥Ÿ Xyçn mÿÇNÂ b-@ÂW mSK

ymk§kL ±l!s! tGÆ‰êE mçn#N tkTlÖ bt§§ð b>¬ãC y¸-

”Â y¸qsF sW q$_RM XNdz!h# bXJg# qNú*LÝÝ bwl!D y¸ät$

XÂèCM çn blUn¬cW y¸q-û HÉÂT x¦Z bXJg# x>öLq$§*LÝÝ

ykBT +‰ s!ktl# y¸Wl# HÉÂT q$_R qNî g!z@ÃcWN bTMHRT

gb¬ XWqTÂ KHlÖT bm=b_ y¸ÃúLû HÉÂT SFR q$_R

yl@§cW çnêLÝÝ btlY dGä µlXD» UBÒ lmfiM s!gdÇÂ

bz!HM MKNÃT lkÍ CGR tUL-W yö† s@T LíC kmc&WM g!z@

ytšl ym¥R XDL xGŸtêLÝÝ YH mlSÂ DRJt$ ›l¥CN lsW

LíC ytmcC XNDTçN½ xg‰CN lHZï– ytmcC XNDTçN

Ãdrg#T XNQS”s@ W-@T nWÝÝ bmlS m¶nT ytµÿd TGLÂ

ytmzgb xNiÆ‰qE W-@TÝÝ

›l¥CNÂ xg‰CN lsW LíC ytmc$ XNÄ!çn# l¥DrG bg-

RM çn bkt¥ FT¦êE ygb! KFFL xlmñ„ sWÂ sW XNÄ!ÂöR½

sWÂ sW y¯¶_ XNÄ!tÃY½ sWÂ sW XNÄ!Æ§ ÃdrgÂ YbL_M

XÃdrg y¸ÿD nWÂ YHN CGR bTk#rT lmF¬T q$R-¾ xÌM

Yø ytrÆrbW ymlS¼x!HxÁG SR›T ktäCNM tgb!WN Tk#rT

xLnfUcWMÝÝ ktäÒCN lnê¶ãCÂ lS‰ ytmc$ XNÄ!çn# l¥DrG

ÃSÒl# xNiÆ‰qE W-@T ytgßÆcW tGÆ‰TN xkÂWnêLÝÝ bz!HM

sWÂ sW tS¥Mè½ tGÆBèÂ tdUGæ XNÄ!ñR l¥DrG JMR

1.8 îSt& mB§TN bx+R g!z@ Ãúµ m¶½

mlS bHYwT bnbrbT g!z@ bxND wQT bxSR xm¬T WS_

Sl¸ñrW M®T kUz@-®C lqrblT _Ãq& mLS s!s_ yx!T×ùÃ

HZïC bqN îSt& s!bl# ¥yT XNd¸mŸ gLò nbRÝÝ mlS ”l

m-Yq$N bs-bT bz!Ã wQT r¦B kxg‰CN bxSt¥¥Ÿ h#n@¬

xL-ÍM nbRÝÝ SlçnM r¦BN ¥_ÍTN XNdên¾ tGÆ„ ö_é

ytlÃ† yMRT ¥údg!Ã ¦úïCN XÃf§lg ÃmÈ ynbrbT wQT nWÝÝ

r¦B bkt¥M bg-RM y¸ñR KStT mçn#N b!gnzBM bên¾nT

mÂ¦¶ÃW g-R XNdçn ytgnzbW mlS kDRJt$ UR bmçN gÂ

dRG bwdq ¥GST nW êÂW RBRB g-R §Y mçN xlbT ÃlWÝÝ

yt‰b gbÊÂ g-R ‰s#N xÃ-GBM½ xg„NM xYqLBM BlW

Ãmn#T x!HxÁGÂ mlS ÆlûT ¦Ã ›m¬T mjm¶Ã b>GG„ wQT

yx!÷ñ¸ ±l!s!½ kz!ÃM bmjm¶ÃWÂ h#lt¾W yxMST ›m¬T

L¥T mR¦ GBéC½ kz!ÃM ÆlûT z-Ÿ ›m¬T btrÆrb#bT

yGBRÂÂ yg-R L¥T ST‰t&J Xytm„ DHNTN bên¾nT bm¹gbT

bg-¶t$ x!T×ùÃ tÍLmêLÝÝ mjm¶Ã bMGB ‰SN mÒL½ b“§

dGä yMGB êSTÂN ¥rUg_ GïÒCN l!çn# XNd¸gÆ ¬MñbT

l¦Ã ›mT btµÿdW XNQS”s@ bx!T×ùÃ GBRÂ b›mT ¦MúÂ

SLú ¸l!×N k#N¬L YmrT knbrbT ydRG g!z@ Xnç ²Ê k230

¸l!×N k#N¬L XHL b§Y y¸¬fSbT ç•LÝÝ lz!ÃWM gÂ Åû

BÒ btnµbTÝÝ

bxg‰CN yxRî xd„N MR¬¥nT l¥údG ÆlûT ¦Ã ›m¬T

ÃLtäkr ngR ylMÝÝ ÃLts¥‰ µDÊÂ yGBRÂ ÑÃt¾½ ÃLtäkr

yxm‰rT zYb@ xLnbrMÝÝ mlSÂ ymlS yTGL xUéC½ mlSÂ

bydr©W y¸gß# yx!HxÁG xm‰éCÂ xÆ§T½ mlSÂ bg-R yxRî

xd„N HYwT lmlw_ byS‰ mSk# yts¥„ ÑÃt®C½ mlS½

x!HxÁGÂ xRî xd„ ÆµÿÇT RBRB bx!T×ùÃ yr¦B mQsFT

mWrD µöm ¦Ã ›m¬T tö_rêLÝÝ bDM„ bxSR ¹!ãC

y¸ö-„ yx!HxÁG µDÊãC½ bmè ¹! y¸ö-„ yGBRÂ½ y-@ÂÂ




42 43

GN kFt¾ tSÍN yfn-q W-@¬¥ tGÆR xkÂWnêLÝÝ YHN kBz#

b_qEt$ m-lÃÂ yS‰ XDLN wSdN bmmLkT ¥rUg_ YÒ§LÝÝ

bktäC kWRdTÂ kLmÂ nÉ yçn½ ‰s#N ClÖ y¸ñR HBrtsB

ymF-R g#ÄY kh#l# bðT lz@¯C xSt¥¥Ÿ ygb! MN+ b¥SgßTÂ

mñ¶ÃcWN b¥ššL y¸rUg_ nWÝÝ gb! yl@lW sW _g¾Â tm}

êC mçn# xYqRMÝÝ gb! yl@lW sW lmñR s!L xLÆl@ S‰ãCN

l!s‰Â ksW lmdÆlQ tcGé mñ„ xYqRMÝÝ yrÆ mñ¶Ã b@T

yl@lW xNDM ̄ ÄÂ tÄÄ¶ l!çN xlÃM lXNSúT XNµ*N b¥Ymr-#

FRS‰>Â WDQÄqE mñ¶Ã b@èC ¬g#éÂ xNgt$N sBé l!ñR

YgdÄLÝÝ XÂM ysW LíCN kWRdTÂ múqQ l¥ÄN xSt¥¥Ÿ

ygb! MN+Â mñ¶Ã b@T XNÄ!ñ‰cW ¥DrGN y¸ÃKL mFT/@

l!ñR xYCLMÝÝ kz!H bmnúT nW bmlS xm‰R x!HxÁG ykt¥

nê¶ãCN btlYM yS‰ xõCNÂ ZQt¾ gb! Ã§cWN wgñC CGR

bmQrF xSt¥¥Ÿ gb!Â mñ¶Ã b@T Ã§cW XNÄ!çn# l¥DrG

ytrÆrbWÝÝ

S‰ xõCN S‰ b¥SÃZÂ ZQt¾ gb! Ã§cWN sãC ltšl S‰

b¥B”T gb!ÃcWN l¥ššL y¸drgW _rT kh#l# bðT Xnz!H

wgñC y¸s¥„bT sð yS‰ mSK XNÄ!f-R½ SL-ÂÂ BDR

XNÄ!Ãgß#½ y¥MrÒÂ ym¹Å ï¬ãC XNÄ!mÒC§cW b¥DrG

bx+„ y¥MrT xQ¥cWN bmgNÆT BÒ l!úµ y¸CL nWÝÝ

YHM bxND bk#L sð y_”QNÂ xnSt¾ tÌ¥T L¥T½ bl@§ bk#L

dGä bmNG|T yL¥T PéËKèCÂ bGL s@KtR tq_é bmS‰T

y¸à§ XNdnbR ¬MñbT sÍð XNQS”s@ tµ£Ä*LÝÝ l@§W b!qR bz!H

ÆúlFnW ›mT BÒ bXnz!H h#l# mS÷C k1.1 ¸l!×N z@¯C b§Y

S‰ XNÄ!Ãgß# mdrg# gb!ÃcWN l¥ššL TLQ xStê}â XNdnbrW

mmLkT YÒ§LÝÝ bktäC §lûT ¦Ã ›m¬T btµÿd TGL ZQt¾

gb! ynb‰cWNÂ lS‰ x_nT tUL-W ynb„ wgñCN bkFt¾ F_nT

wdtšl ygb! dr© ¥r¥mD tC§*LÝÝ bXRG_ bz!H mSK ytgßW

W-@TM çn yts‰W S‰ JMR bmçn# gÂ Bz# XDl# ÃLdrúcW

wgñÒCN Ãl# b!çNM½ Xnz!H wgñC ymlS¼x!HxÁG ‰:Y túKè

bF_nT wdxSt¥¥Ÿ gb! lm¹UgR gÂ btSÍÂ bT:GST y¸-Bq$

b!çNM XSkxh#N ytgßW W-@T kFt¾Â y§q mçn# GN xÃ-

ÃYQMÝÝ XÂM y¦BT KFFLN x!(FT¦êEnT b¥SwgD z@¯CN ltšl

gb! l¥B”T bmlS¼x!HxÁG m¶nT ytµÿdW W-@¬¥ TGL

DRJt$Â m¶W bktäCM MN ÃHL lsãC yMTmC ›lM lmF-R

XNdtNqúqs#Â b!ÃNS bJMR dr© XNdtúµ§cW y¸ÃrUG_ nWÝÝ

1.9 b@T xLïnT XNÄ!ÃkTM fR qÃ> m¶¿

bktäC ysãCN HYwT l¥ššL ktµÿÇT XNQS”s@ãC

mµkL XJG xNiÆ‰qE yçnW dGä ymñ¶Ã b@T CGRN lmQrF

ytµÿdW xg‰êE RBRBÂ ytgßW W-@T nWÝÝ bxg‰CN ktäC

ymñ¶Ã b@T CGR kg-„ bÆs h#n@¬ ̄ Lè y¸¬YbT h#n@¬ XNdnbR

Y¬w”LÝÝ bg-R b!ÃNS kxÂt$ b§Y yúR ÄS yl@lW sW ¥GßT

Bz# xY¬sBMÝÝ >NT b@T yl@lW½ W¦Â mB‰T yl@lW dúú

yúR ¯í Ã§cWÂ b@T xlŸ BlW y¸mk# xRî xdéCN XÂg¾lNÝÝ

bktäC GN mÊT Sll@§cW½ gNzB Sll@§cW BÒ b@T xLï yçn#½

bxND b@T WS_ tÍFgW y¸ñ„ wYM btdfn# >NT b@èC §Y

y¸qm-# bRµ¬ z@¯C Yg¾l#ÝÝ by¯ÄÂW §StEK zRGtW½ by_U_g#

µRèN xN_fW y¸tß# wgñC Bz# ÂcWÝÝ XÂM bktäC lsW

LíC ytmc h#n@¬ l!f_R y¸ÃSB ¥N¾WM ¬§Q sW ym-lÃ

CGRN mQrF qÄ¸ GÁ¬W nWÝÝ mlSÂ DRJt$ x!HxÁG bxÄ!S

xbÆ BÒ úYçN bKLL ktäC kz!ÃM xLæ bøN ktäC bb@èC

L¥T PéËKT x¥µŸnT ymñ¶Ã b@T CGRN l¥”lL kFt¾

XNQS”s@ xµ£dêLÝÝ

k97 wÄ!H Æl#T ›m¬T BÒ bx!HxÁGÂ bmlS xm‰R bm§

xg‰CN kîST mè ¹!H b§Y y¸çn# b@èC b÷Nì¸n!yM mLK

tsRtêLÝÝ YH bsÆT ›m¬T BÒ yqDäê xÄ!S xbÆ b115

›m¬T ys‰CWN b@T q$_R ÃKL ms‰t$N y¸ÃrUG_ nWÝÝ ngR

GN kz!HM b§Y ytgnb#T b@èC xSt¥¥Ÿ _‰T Ã§cW b@èC



መለስ! ሶስቴ መብላት በአጭር ጊዜ ያሳካ መሪ

መለስ! ለሰው ልጆች ምቾት የሰራ ታላቅ ተግበራዊ ሰው

መለስ! ቤት አልቦነት እንዲያከትም ፈር የቀየሰ መሪ




44 45

ÂcWÝÝ zmÂêE miÄ© BÒ úYçN ymÍsš xgLGlÖT½ x@l@KT¶KÂ

ySLK mSmR ytà§lT mñ¶Ã b@T nWÝÝ xh#N dGä bxND

›mT BÒ xÄ!S xbÆ §Y 95 ¹!H ÃHL b@èCN gNBè lt-”¸ãC

l¥DrS XNQS”s@ tjM…LÝÝ

yb@èC L¥TN xNStN mlSÂ DRJt$ x!HxÁG lsW LíC

ytmc kt¥ lmF-R Ãdrg#TN W-@¬¥ XNQS”s@ SNÄSS

yMNmlktW GN l@§ lsW LíC -”¸ yçn g#ÄY XNÄlM

XNgnzÆlNÝÝ YHM b@èc$ k¸s„bTÂ k¸kÍfl#bT mRH UR ytÃÃz

nWÝÝ bxNÄND y›l¥CN yblig# xgéC ktäC s!gnb# btlYM

µlfW xRÆÂ ¦Mú ›m¬T wÄ!H Xy¬y ÃlW TLq$ CGR yktäC

bgb! dr© tkÍFlÖ DçC wdmÂ¾W ykt¥ ÅF½ ¦B¬äc$

dGä i_¬Â s§Ñ xSt¥¥Ÿ wdçnW ykt¥ ÄRÒ /suburb/ y¸sÆsb#bT YHN tkTlÖM zmÂêE wYM Metropolitan y¸Æl#

ktäC úYqR D¦Â ¦B¬M LK yx>kRÂ yg@¬ GNß#nT b¸mSL

KFFL y¸ñ„bT xNÄND i¦FT yzmÂêE ktäC ðWÄ§êE g}¬/The gentrification of cities/ XSk¥lT y¸gLi#T h#n@¬ XNdtf-r

Y¬w”LÝÝ mlS bHYwT bnbrbT g!z@ ktäÒCN ZQt¾Â kFt¾

gb! Ã§cW z@¯C tsÆ_rW XN©! tlÃYtW y¥Yñ„ÆcW½ ¦B¬äC

wdxND½ DçC dGä wdl@§ ÅF y¸gÍûbT h#n@¬ yl@lbT xQÈÅ

tkTlW XNÄ!lÑ ÆqrbW ¦úB msrT yktäÒCN wG ¥:rG

mçN yjm„TÂ lDçC tBlW y¸gnb# ÷Nì¸n!yäCÂ mñ¶ÃãC

bktäÒCN m¦L §Y XN©! bl@§ ï¬ XNÄYgnb# tdRÙLÝÝ yxg‰CN

ktäC DçCÂ ¦B¬äC bx_R tlÃYtW y¸ñ„ÆcW XNÄYçn#½

¦B¬äC bGL ys@K†¶tE k#ÆNÃãC Xyt-bq$½ DçC dGä Ær°

Æf° ykt¥ ÅæC XRS bRúcW Xyt=µkn# y¸ñ„bT lHZïC

y¥Ymc$ ktäC XNÄYçn# l¥DrG ytmr-W YH xs‰R bXRG_M

mlS bsãC mµkL mLµM GNß#nT lmF-R MN ÃHL xRö ÃSB

XNdnbR y¸ÃrUG_ nWÝÝ

XNdgÂM yDçCN ymñ¶Ã b@T CGR lmQrF ytµÿdW

yb@èC L¥T bmlS¼x!HxÁG QŸT ls@èC bs-W Tk#rT ktäÒCN

lsW LíC kmc&WM g!z@ ytšl# XNÄ!çn# l¥DrG ÃSÒl nWÝÝ kF

s!L XNdtgliW bMD‰CN §Y bxh#n# zmN yDHnT xSkð mLK

y¸¬yW bs@èC §Y nWÝÝ YH bX¾ xgR BÒ Ãl úYçN bm§W

›lMM y¸¬Y nWÝÝ s@èC tgb! yS‰ XDL Æl¥Gß¬cW½ ²ÊM

lXk#L S‰ Xk#L KFÃ Æl¥Gß¬cW½ ²ÊM k¦BT MNôC RqW

XNÄ!qm-# bmdrUcW yDHnT xSqÃ¸ g}¬ ¯Lè y¸¬yW

bs@èC §Y nWÝÝ XÂM MD‰CNN lsW LíC ytšlC l¥DrG

y¸µÿD ¥N¾WM TGL s@èCN bx!÷ñ¸ÃêEÂ ¥Hb‰êE½ b±ltEµêEÂ

xStÄd‰êE g#Ä×C §Y ÆlÑl# mBTÂ t-”¸ b¥DrG BÒ y¸úµ

nWÝÝ s@èC ktgll#Â ktrg-# FTH kHBrtsB m‰q$ xYqRMÝÝ

lz!H nW yyT¾WM HBrtsB FT¦êEnT mlk!Ã ys@èC Xk#LnTÂ

Xk#L t-”¸nT dr© nW y¸ÆlWÝÝ

mlS¼xHxÁG YHN XWn¬ bmgNzB bmNG|T ylÑ

b@èC KFFL b¸drGbT g!z@ s@èCN ¥:kL b¥DrG XNÄ!kÂwN

ywsn#T kz!H bmnúT nWÝÝ bz!H msrT bxND bk#L ktgnb#T

b@èC WS_ s§ú bmèW ls@èC BÒ XNÄ!dldL½ bl@§ bk#L

kqrW sÆ bmè dGä s@èC XNd¥N¾WM sW XÈ XNÄ!wÈ§cW

twSñ §lûT SDSTÂ sÆT ›m¬T tGÆ‰êE tdRÙLÝÝ YHN ¦úB

bQD¸Ã Ãmn=W ÙD mlS s!çN YHNn# tqBlÖÂ xÄBé b¥}

dQÂ xfÉiÑNM btqm-W xQÈÅ b¥úµT m§W yx!HxÁG

xSfÉ¸ xµL trÆRÆ*LÝÝ bz!H yb@èC FT¦êE Xd§ ±l!s!Â tGÆ‰êE

xtrÙ¯Ñ bktäC kx!÷ñ¸ÃêE ¦BT tgLlW yñ„ XHèÒCNÂ

XÂèÒCN t-”¸ mçN jMrêLÝÝ bT_Q TGl# zmN s@èCN

lmÊT Ælb@TnT Ãb”W yx!HxÁG ±l!s! ²ÊM kxÄ!s!t$ x!T×ùÃ

UR btgÂzb xµ*“N bktäC s@èCN kl@lÖC ygb! MNôC bt=¥¶

yb@T Ælb@T b¥DrGM l!gl} mÒl# yHBrtsÆCNN kðL `YlÖC

BÒ úYçN m§WN HBrtsB y¸ÃSdST nWÝÝ m§ yxg‰CN HZïC

s§ú bmèW lMN ls@èC BÒ Y¬d§L y¸L _Ãq& lSÑ ÃHL

XNµ*N úÃns# tGÆ‰êE bçnW bz!H ±l!s! HBrtsÆCN MN ÃHL

s§¥êE½ MN ÃhL bmtúsB §Y ytmsrt½ MN ÃHL bsãC mµkL



46 47

yö† yKÍT GNß#nèC Xyt¹r¹„ mÿD yjm„bT HBrtsB mçN

XNdjmr lmgNzB xÃÄGTMÝÝ mlS lsW LíC mLµM ngR

bmS‰T bsãC mµkL ÃlWN GNß#nT mLµM ¥DrG XNd¸ÒL

Ãúy ¬§Q m¶ nW yMNlW bz!H MKNÃT nWÝÝ

1.10 yDHnTN t‰‰ lmÂD yXWqT _YT Ãqbl m¶½

XNdgÂ yz!HN ¬§Q m¶ M-#QnT TMHRTN b¥SÍÍT g#ÄYM

XNlµWÝÝ bsW LíC mµkL XJG bt²Æ h#n@¬ bmÄrS xNÇN

y§q t-”¸½ l@§WN dGä ykÍ g#Ät¾ s!ÃdRg# kö† y¥Hb‰êE

L¥T g#Ä×C xNÇ TMHRT nWÝÝ yt¥r ytm‰mr xLæ tRæM

ysl-n xSt¥¥Ÿ gb! YñrêLÝÝ b¦BT §Y ¦BT½ bMÓT §Y MÓT

Xy=mr YÙ²LÝÝ ÃLt¥rW dGä g#LbTÂ xXMé XÃlW xLæ

tRæM kFt¾ ¦BT l!ÃmRT XyÒl knLJ L° bDHnT s!¥SN

Yñ‰LÝÝ bTMHRT mSK ytd‰>nT XDL mlÃyTÂ YHN tkTlÖ

ymÈW ygb!Â yn#é dr© L†nT bsãC mµkL ytb§¹ GNß#nT

Xyf-r l›l¥CN m¬mS MKNÃT çñ öYaLÝÝ XÂM bsãC

mµkL ÃlWN GNß#nT qÂ xQÈÅ xSYø ›l¥CNN ytšlC l¥DrG

y¸µÿD ¥N¾WM xg‰êEM Yh#N ›l¥êE XNQS”s@ yTMHRT XDL

tnFÙcW lnb„ wgñC TMHRTN b_‰T ¥ÄrSN xNÇÂ ên¾W

Gb# ¥DrG YgÆêLÝÝ

mlS bx!T×ùÃ yxÄ!s# yTMHRT SR›T ên¾ m¦NÄ!S nbRÝÝ

y12¾ KFL mLqqEÃ ftÂWN bkFt¾ ¥:rG ÃlfWÂ lz!HM

kxÉ@ ̀ YlS§s@ XJ >L¥T XSkmqbL ydrsW mlS bnbrW B„H

xXMé jMéT bnbrW yHKMÂ mSKM Yh#N bl@§ b¥N¾WM mSK

TMHRt$N b!q_L M-#Q xµÄ¸¹!ÃN l!çN bÒl nbRÝÝ XNd¥N¾WM

bxµÄ¸ ym-q sW lGl#Â l‰s# b!ÃSB ñé bwR SDST ¹!H BR

däZ Xyb§ y¸qm_ sW ÆLçn nbRÝÝ yL£QM L£Q çñ l!ñR bÒl

nbRÝÝ ngR GN mlS kHZB ytn-l L£QnTN x_Bö y¸-§ sW

SlnbR l‰s# b‰s# _rT h#l@M XWqTN XNdflgÂ XNdsbsb ngR

GN dGä XRs# b_rt$ ÃgßWN XWqT HZb# bmBTnt$ XNÄ!ÃgßW

Ãl¥slS bTUT ys‰ sW nWÝÝ

bSLÈN §Y böyÆcW bXÃNÄNÇ ›m¬T kDRJt$ UR

bmçN lxND ¸l!×N ÃKL HÉÂT wd TMHRT b@T mMÈT

MKNÃT ç•LÝÝ by›mt$ YHN ÃKL t¥¶ lmqbL bDM„ dGä

yxg¶t$N xND x‰t¾ HZB ÃKL ¼20 ̧ l!×N¼ l¥St¥R y¸ÃSCL

ymMH‰N½ ymsrt L¥TÂ yTMHRT mR© mú¶ÃãC xQRïT

l¥à§T ÃSÒl XNQS”s@ ¥µÿÇ b‰s# TMHRTÂ XWqT lsW

LíC Xk#L XNÄ!ÄrS½ Slz!HM dGä bsãC mµkL ÃlW GNß#nT

XJG ytšl XNÄ!çN ynbrWN ¦úBÂ tGÆR ÃúÃLÝÝ yxNd¾Â

yh#lt¾ dr© TMHRT BÒ úYçN yÑÃÂ yt&Kn!K kz!ÃM xLæ

ykFt¾ TMHRT tÌ¥T bkFt¾ m-N ytb‰kt$TM bz!h# bmlS

yxm‰R zmN nWÝÝ xg‰CN bymSk# twÄÄ¶ LTçN yMTClW

L† L† KHlÖèC ÃÄbr ysl-n ysW `YL s!ñ‰T XNdçn b¥mN

yt&Kn!KÂ ‹k@>ÂL SL-Â ¥:k§T bywrÄW úYqR XNdx¹N

fLtêLÝÝ kh#lT †n!vRs!tEãC wd s§ú h#lT †n!vRs!tEãC

km¹Ug‰CNM b§Y yxg‰CNN twÄÄ¶nT l¥¯LbT YÒL zND

búYNSÂ t&KñlÖ©! zRæC M„”NN l¥b‰kT y¸ÃSCL xQÈÅ

ytqysWM bmlS xm‰R nWÝÝ

b¥-”lL s!¬Y bmlS xm‰R _‰T ÃlW TMHRT bsðW

XNÄ!ÄrS y¸ÃSCL m-n sð x!NvSTmNT mµÿÇ½ yTMHRT

XDL ên¾ t-”¸ãC s@èC mçÂcW½ h#l#M t¥¶ãC dGä

bmLµM Sn MGÆRÂ bSn z@U Xs@èC y¬ni# XNÄ!çn# ÃdrgW

_rT h#l# tÄMé s!¬Y mlSÂ DRJt$ xg‰CN MN ÃHL lz@¯–

ytmcC XNDTçN _rT XNÄdrg# xm§µC nWÝÝ yt¥r½ bmLµM

SnMGÆRÂ bSnz@U Xs@èC y¬ni wÈT TWLD bsãC mµkL

ÃlWN GNß#nT MN ÃHL -@Â¥ l!ÃdRgW XNd¸CL lmgNzB

xÃÄGTMÝÝ ÁäK‰s!N y¸ÃWQ BÒ úYçN mBTÂ GÁ¬WN yly

HBrtsB lmgNÆT TMHRT mtk!Ã yl@lW mú¶Ã nWÂ bx!T×ùÃ

kTMHRT UR tÃYø ymÈW lW_ h#l# ÙD mlS xg‰CNN MN

ÃKL lsW LJ Mc$ mñ¶Ã l¥DrG ÃSB XNdnbR y¸ÃrUG_ nWÝÝ




48 49

1.11 mlS! ›lM bMúl@nT ywsdWN y-@Â ±l!s! yqysÂ Ãúµ m¶½

y-@Â xgLGlÖTN y¥SÍÍT ¦úïc$Â HLÑM lsW LíC mLµM

ngRN y¸Ãm§KT nbRÝÝ mlS bs-W y¦úB xm‰RÂ x!HxÁGM

YHNn# mLµM ¦úB xÄBé wd tGÆR lmmNzR ÆdrgW XNQS”s@

bx!T×ùÃ lsW LíC mLµM h#n@¬N yf-r y-@Â mR¦ GBR

tzRGè xNiÆ‰qE W-@T tgŸaLÝÝ bz!H rgD ymlS xStê}â

y¸jMrW mk§kLN ¥:kL ÆdrgW y-@Â ±l!s! nWÝÝ XJG Bz#

Ãwq$ ynq$ y-@Â ÑÃt®C bxg‰CN b>¬N kmfwSÂ kmk§kL

x¥‰ôC mµkL mfwSN XNdmjm¶Ã MRÅcW wSdW

çSpE¬lÖCN ¥SÍÍT qÄ¸W tGÆR mçN xlbT Æl# g!z@ mlSÂ

DRJt$ kxg‰CN b>¬ãC mµkL s¥NÃ bmè ÃHl# bmk§kL

l!fws# y¸Cl# ÂcW BlW ymk§kL ±l!s!N mR-êLÝÝ bydr©W

Ãl# y ፓRtEÂ ymNG|T xm‰éC XNÄ!h#M bymSk# yts¥„ y-@Â

ÑÃt®C Ædrg#T kFt¾ RBRBM HZb# YHN xQÈÅ tqBlÖ xS‰

SDSt$N y-@Â ፓk@íC bsðW tGÆ‰êE ¥DrG jM…LÝÝ

bz!H rgD byqbl@WÂ by¯-# y¸µÿdWN ymk§kL ±l!s! ên¾

tGÆ¶ yçn#TN s@èC =Mé XÃNÄNÇ b@tsB yST‰t&JW t-”¸

mçN bmjm„ bxh#n# g!z@ bg-R Bz# t§§ð b>¬ãC bq$__R

SR WlêLÝÝ lwTéW bö§¥ xµÆb!ãC ¸l!×ñCN y¸ÃSt¾Â

y¸fJ ynbrW wÆ ygÄYnT dr©WN kmn-q$M b§Y wrR>Ÿ

YçN ynbrÆcW ›m¬T wd “§ bÈM m‰Q jMrêLÝÝ kwl!D

UR ytÃÃz yXÂèCÂ yHÉÂT äT qNú*LÝÝ b>t¾N bwúNú lqÂT

t¹Kä ¥ÙÙZM çn b¦k!M XõT ms”yT bXJg# qNú*LÝÝ YHM

bÙD mlS¼x!HxÁG xQÈÅÂ tGÆ‰êE XNQS”s@ xg‰CN lXÃNÄNÇ

z@UÂ lm§ HZï– ytmcC TçN zND xLæ tRæM bsãC mµkL

ÃlW GNß#nT mLµM XNÄ!çN ytdrgW _rT ÃSgßW FÊ nWÝÝ

Xnç bxg‰CN bmµÿD §Y ÆlW y-@Â xgLGlÖTN lm§ HZÆCN

y¥ÄrS XNQS”s@ mLµM W-@T bmgßT §Y XNdçn ytgnzb# h#l#

kX¾W LMD lm¥R s!l# bB²T wd xg‰CN mMÈT mjm‰cW

b‰s# bmlS¼x!HxÁG ytndfW y-@Â ±l!s! MN ÃHL Sk@¬¥

XNdçn ÃrUg- nWÝÝ

1.12 mlSÂ yx!T×ùÃ yBR¦N zmN½

ymlSN ¬§QnT l¥úyT Xnz!H bqE ÂcW l!ÆL YC§LÝÝ ngR

GN mlS BR¦NN lsW LíC l¥µfLÂ xNÇ b=l¥ Xyñr l@§W

x_R Gb!WN úYqR ys¥Y kêKBT xSmSlÖ y¸ñRbT½ xNÄ*

bk#bTÂ b+‰é XúT xú…N Xyb§C l@§ê bkFt¾ yx@l@KT¶K ̀ YL

bm-qM S‰Â n#é q§*T yMTñRbT YHN tkTlÖM bsãC mµkL

y¸f-„ ymqÂqNÂ yQÂT½ yYgÆ¾LÂ xYgÆHM ûKKRÂ Q‰n@ãC

s§¥CNN XNÄÃWk# l¥DrG YLq$NM dGä YHN msr¬êE yDçC

CGR bmQrF bsãC mµkL l¸ñrW FQR m¯LbT bxg‰CN

¬¶K wdR y¥YgŸlT BR¦NN y¥MrTÂ y¥kÍfL S‰ ys‰ ¬§Q

yHZB LJ nWÝÝ bg-R yx@l@KT¶K `YLN btlY k¬Ä> MNôC

y¥SÍÍT g#ÄY bsãC mµkL Xk#LnTN btGÆR kmtR¯M bt=¥¶

sWÂ tf_é tS¥MtW XNÄ!ñ„ l¥DrGM x¥‰+ xLnbrWMÝÝ

XÂèC y¥gì XN=T lmLqM y¹¹ÒcWN tf_é XyrgÑ

byXlt$ xgR xÌR-W k¸ÿÇbTÂ XNdgÂM XD§cWN XyrgÑ

b¹KM B²T ¯B-W k¸mls#bT rJM g#ø XNÄ!g§gl# ¥DrG

bsWÂ btf_é mµkL ÃlWN Q‰n@ l¥lzB xYnt¾ tf§g!nT

xlWÝÝ XNdgÂM yx@l@KT¶K `YLN bg-R ¥SÍÍT xf„N h#l#

dGæ y¸YzWN tKLÂ S‰SR Xyöf„ mÊt$N ¥‰öTNÂ yxfR

mk§TN b¥SqrT tf_é t-B” XNDTñR l¥DrG y¸ÃSCLM

nbRÝÝ bz!ÃWM y›l¥CNN yµRïN LqT bmk§kL yÑqT m-NN

lmqnSM ybk#l#N ¸Â y¸ÅwT nWÝÝ Xnz!H k¬Ä> y`YL MN+

yx@l@KT¶K `YL y¥MrT ÍYÄãC b!çn#M yg-R x@l@KT¶ðk@>N

tGÆ‰êE s!çNM y¸ÄB„ W-@èC ÂcWÝÝ

mlSÂ DRJt$ x!HxÁG =l¥WN bmGfF BR¦N lHZïC



50 51

nbRÝÝ bz!H mRH BR¦NN DéM tlYacW wd¥ÃWqW ktäC

BÒ½ kz!ÃM xLæ lb@¬cW TLLQ jnÊtR mG²T l¸Cl#T

bBR¦N §Y BR¦N bm=mR xYnt¾W ynÉ gbÃ Bc¾ HG tGÆ‰êE

bçnbT xQÈÅ l!fiM YCL nbRÝÝ bl@§ bk#L BR¦NÂ ̀ YL x_tW

b=l¥Â bk#bT +S l¸=Âbs#T y¥ÄrS L¥¬êE ÁäK‰s!ÃêE

x¥‰+M l!wsD YCL nbRÝÝ

knz!H h#lT mNgìC ymlS¼x!HxÁG MRÅ y“l¾W nbRÝÝ

BR¦NÂ ÑqTN½ ̀ YLÂ ägDN bFT¦êEnT mRH lt¯ÇT b¥ÄrS

BR¦ÂcWN ltn-q$ BR¦ÂcWN mmlSÝÝ YHN bsãC mµkL

yBR¦NÂ `YL Xk#LÂ FT¦êE t-”¸nT l¥rUg_M yg-R x@l@

KT¶ðk@>N /Rural electrification/ PéG‰M tqYî tGÆ‰êE çnÝÝ

bxg‰CN BR¦NÂ ̀ YLN l¥MrT BÒ úYçN bkFt¾ F_nT lHZB

l¥ÄrS btlYM dGä bg-R l¸ñrW HZB l¥ÄrS yg-R x@l@

KT¶ðk@>N S‰ãCN ¥kÂwN x¥‰+ ÃLnbrW ymçn#N ÃHL lÙD

mlS dGä g-RN bBR¦N lmÑ§T y¸ÃSClW YH ¬§Q W_N

lLb# XJG yqrb bF_nT túKè l!mlktW YfLgW ynbrW

PéjKt$ nbRÝÝ

Xnç bx!T×ùÃ yBR¦N zmNN l¥SÍÍT btµÿd Ã§sls

TGL k400 ktäC y¥YbL_ ynbrW y`YL xQRïT td‰>nT

bx‰TÂ xMST ›m¬T wd 6¹! ktäCÂ yg-R ¥:k§T tÄrsÝÝ

bBR¦N mGn-!úêE `YLM kBR¦N RqW bg-R ÄRÒãC yñ„

gbÊãC wdqbl@ ¥:k§T msBsB jm„ÝÝ xlF s!LM tnÉÉ¶

SLÈn@ wÄlÆcWÂ wd¸SÍÍÆcW yg-R ktäC msÆsB

jm„ÝÝ Xnç bx!T×ùÃ kl@§W ›lM btly XJG Mc$ kt»nT

/urbanizaton/ mSÍÍT jM…LÝÝ bzmÂCN yHZÆcWN ¼¾ bxND

kt¥ XNÄsÆsb#T XNdnµYé CG„M KÍt$M btk¥cbT yxk¬tM

xQÈÅ úYçN dr©cWN y-bq$ TNN>Â bxGÆb# y¸m„ ktäC

b¸b‰kt$bT yxk¬tM xQÈÅ xÄ!S xbÆÂ tk¬Y ktäC x§GÆB

úYl--#½ l@lÖc$ dGä úY÷sMn# ¸²ÂêEÂ tmUUb! bçn mNgD

y¸ÃDg# ktäC bm§ xg¶t$ mF-R jmRNÝÝ g-RN bBR¦N

bXk#LnT YÄrS zND ywsÇT ymjm¶Ã XRM© x!T×ùÃN k¬Ä>

MNôC yxF¶µ qND ên¾ BR¦N xmN+ ¥DrG nWÝÝ xg‰CN

k¬Ä>Â xrNÙÁ MNôC BR¦NÂ ̀ YL XND¬mRT tf_é iUêN

Ã§ÙdlCÆT xgR nCÝÝ W¦W s!ñR t‰‰W y¥YgŸbT½ t‰‰W

s!gŸ W¦ y¥YñRbT wYM h#lt$M y¥Ygß#bT xgR bä§bT yxF¶µ

qNDÂ h#lt$M tàLtW kX¾ btšl dr© Æl#bT XNd÷N¯ xYnT

xgéC dGä L¥¬êE mNG|T Ælmñ„ s!cg„ xg‰CN kTLLQ

t‰éCÂ dU¥ ï¬ãC mN+tW b¹löãC WS_ Xytf-f-#

y¸wRÇÂ kFt¾ y`YL MN+ çnW y¸ÃglGl# bRµ¬ wNøCÂ

Xnz!HN l¥L¥T öRõ ytnú L¥¬êE ÁäK‰s!ÃêE mNG|T ÃlÆT

xgR nCÝÝ

YHN XMQ xQM ytgnzb#T x!HxÁGÂ mlS BR¦NN lsW

LíC l¥ÄrS YHN XMQ ¦BT ¥L¥TN S‰ü BlW tÃYzW¬LÝÝ

mjm¶Ã GLgL g!b@N½ kz!ÃM tkz@N½ kz!ÃM ÈÂ blSN Xygdb#Â

Xyqlbs# kxND PéËKT BÒ b¸mn+ yx@l@KT¶K `YL ymè

›mT DMR y`YL xQRïT KBrwsn#N XysÆb„ bml¥mD

jMrW wdGLgL g!b@ îsT bm¹UgR y1800 »UêT y¦YDé±wR

xQM wd¥L¥T xm„ÝÝ y¥¬ ¥¬ dGä xf‰CNN XÃ-b½

kM®T xLfN xNÄ!T ÿK¬R ¥ú XNµ*N bmSñ úÂl¥bT lzmÂT

XÃSlqsN yfssW½ x!T×ùÃWÃN mcM b!çN xYdF„TM tBlÖ

ytw‰lTÂ kTWLD TWLD yêU b!Sn¬CN ¥rUgÅ tdR¯

bMSKRnT s!-‰Â s!ÃSfRDBN yñrW xYdfÊW flg G×N bmlS

xm‰R tdfrÝÝ xÄ!s# yx!T×ùÃÂ yxF¶µ qND yBR¦N zmNM 6¹!

»UêT b¸Ãmn=W b¬§q$ yHÄs@ GDB GNÆ¬ tbsrÝÝ

mlSÂ DRJt$ bsãC mµkL mLµM GNß#nT lmF-R

BR¦NN bsðW l¥mN=T kÃz#T W_N UR btmUUb!nT bQD¸Ã

`YLÂ BR¦N l¥N mDrS XNÄlbT bGL} mqm_ nbrbTÝÝ YHM

ÃlMKNÃT ymÈ wYM y¬sb bBR¦N SR+T _Ãq& §Y ytlÃ†

x¥‰ôC kmñ‰cW ymn= nWÝÝ bBR¦NÂ `YL KFFL §Y

§lW Y=mRl¬L b¸lW ynÉ gbÃ mRH mÿD xND x¥‰+




52 53

¥LbS yktäCN XDgT SR›T ÃlW l¥DrG y¸SCL mçn# bGL}

m¬yT jmrÝÝ XÂM ymlS¼x!HxÁG BR¦NÂ `YLN bFT¦êEnT

y¥kÍfL xQÈÅ Xz!ÃW úlM bsWÂ btf_é mµkL ÃlWN

GNß#nT bmLµM xQÈÅ fR y¸ÃSYZ çnÝÝ

1.13 mlS lkÆb! CGéC yxµÆb! M§> ys- m¶½

mlS bHYwT zmn# bnbrbT g!z@ bxND bk#L lTLLQ NDf

¦úÆêE _Ãq&ãC y‰s#N M§> l¥bRkT yÒl M-#Q SB:Â ynbrW

sW nWÝÝ yL¥¬êE ÁäK‰s!ÃêE mNG|T NDf ¦úb#Â yÁäK‰s!ÃêE

xStúsB L:LÂ xStê}âW½ bk!‰Y sBúb!nT MNôC½ ÆH¶ÃTÂ

mFTÿ §Y ÃqrbW TN¬n@Â y¬KtEKÂ ST‰t&J qméc$$ kBz#

b_qEt$ l!-qs# y¸Cl# ymlS NDf ¦úÆêE xStê}âãC ÂcWÝÝ Xnz!H

bNDf ¦úÆêE ÆH¶ÃcW h#lNtÂêE tfÉ¸nT l!ñ‰cW y¸CLÂ

y¸gÆ ï¬Â g!z@ y¥YwSÂcW †n!vRúL ÆH¶ Ã§cW S‰ãc$ ÂcWÝÝ

bXnz!H S‰ãc$ §Y wdðT bL† L† xGÆïC yMNmlS mçn#

XNdt-bq mlS lxµÆb! CGéC yxµÆb! mFT/@N ys- ¬§Q yHZB

LJ mçn#N wd¥m§kT XN¹UgRÝÝ bz!H rgD bxgR b@T yL¥TÂ

yÁäK‰s!½ ys§MÂ yXDgT _Ãq&ãC §Y ytmsrt$ bRµ¬ xStê}

âãc$ t-”> ÂcWÝÝ kF s!L ytzrz„T ymlS¼x!HxÁG xNiÆ‰qE

S‰ãC ymlS lxµÆb! CGR xµÆb!ÃêE mFT/@ ymS-T xStúsB

¥úÃãC ÂcWÝÝ bxF¶µM ytÅwtWN ytlÃy ¸Â mnš xDRgN

SFR q$_R yl@lW ¥Sr© ¥QrB XNC§lNÝÝ kî¥l!Ã XSk §Yb@¶Ã½

ks#ÄN XSk b#„NÄ!½ kxF¶µ mLµM xStÄdR XSk xF¶µ NGD

lxF¶µêE CGéC xF¶µêE mFTÿ Ãf§lg½ ÃflqÂ bÁäK‰s!ÃêE

xµ*“N xF¶µêEÃNN XÃGÆÆ btGÆR XNÄ!tr¯M b¥DrG t=Æ+

lW_ ÃmÈ m¶ nWÝÝ SlçnM bz!HM rgD SFR q$_R yl@§cW

XNQS”s@ãC xDRÙLÝÝ Xnz!HN bl@§ xUÈ¸ bZRZR yMNmlSÆcW

mçn# XNdt-bq îST n_ïCN b¥NúT lmwsN XNäK‰lNÝÝ

ymjm¶ÃW bx!T×ùÃ lB/@R _Ãq& ys-WN tGÆ‰êE mFT/@

btmlkt nWÝÝ h#lt¾W x!T×ùÃN k›lM xqû yn!× l!b‰L xK‰¶

`YL R:×t ›l¥êEÂ ±ltEµêE t}:ñ lmk§kLÂ l‰ú* ytmc xg‰êE

±l!s! qRÉ XNDT‰mD k¥Drg# UR ytÃÃz nWÝÝ îSt¾W dGä

lxF¶µ y±l!s! nÉnT ÃbrktW xStê}â nWÝÝ

mlS¼x!HxÁG lxµÆb! CGR yxµÆb! mFT/@ kmS-T xµ*Ã

ks„T bRµ¬ tGÆ‰T mµkL lB/@R _Ãq& ys-#T tGÆ‰êE M§>

xNÇ nWÝÝ bx!T×ùÃ yBZ¦nT ên¾ mglÅ yçnW HBr B/@‰êEnT

lzmÂT bxGÆb# ÆlmÃz# MKNÃT lXRS bRS G+TÂ dM mÍsS

kz!ÃM xLæ lW+ ÈL” gBnT h#l# s!ÃUL-NÂ wdmb¬tN

xÍF xDRîN ynbr bÈM xúúb! g#ÄY nbRÝÝ yx!T×ùÃ ¸l!n!yM

b¸kbRbT g!z@ lHZB Æs¥W NGGR xg‰CN bBZ¦nT §Y ytmsrt

HLWÂ Ã§T BTçNM bh#lT ̧ l!n!yM ¬¶µêE g#øê WS_ BZ¦nTN

bxGÆb# ¥StÂgD tS•T wdmb¬tN xÍF t”RÆ XNdnbR bx}

NåT ygliW ÙD mlS½ xg‰CN BZ¦nTN XNd DKmT úYçN

XNd _NµÊ MN+ LTmlktW XNd¸gÆ½ YHM l!çN y¸ClW

_Ãq&W yBZ¦nTN XWn¬ tqBlÖ bHZïC mµkL Xk#LnTN b¥SfN

s!f¬ XNdçn btGÆR xrUGÈ*LÝÝ

yHZïCN ¥NnT bmqbLÂ yXk#LnT mB¬cWN b¥SkbR §Y

ytmsrtW yxB×¬êE ÁäK‰s!ÃêE mFT/@ÃCN kl@lÖC xgéC

btly h#n@¬ kL†nT mµkL -Nµ‰ xNDnTN mgNÆT XNd¸ÒL

btGÆR ÃSmskRNbT nWÝÝ bblig#T xgéC úYqR L†nTN b`YL

wYM bxStÄd‰êE mNgD b¥_ÍT xND w_nTN lmF-R

ktdrg# Ñk‰ãC ÆšgR x!T×ùÃ WS_ ytlÃ† ¥NnèCN b¥wQÂ

b¥KbR kz!HM xLæ bmµk§cW -Nµ‰ xNDnT bmgNÆT s§M½

mrUUTÂ XDgTN ¥rUg_ XNd¸ÒL bz!H x!T×ùÃêE mFT/@

xúYtÂLÝÝ ÌNÌN msrT Ãdrg ØÁ‰l!ZM kl@§W ›lM btly

h#n@¬ x!T×ùÃ WS_ BÒ tGÆ‰êE XNÄ!çN b¥DrG -Nµ‰ yHZïC

xNDnT ysfnbT ÁäK‰s!ÃêE SR›T mgNÆT ClÂLÝÝ xNÄNìC

ÌNÌN ¥:kL Ædrg ØÁ‰l!ZM MKNÃT x!T×ùÃ Tb¬tÂlC

s!l#½ l@lÖC dGä lB/@R _Ãq& bs-nW tGÆ‰êE M§> x!T×ùÃ



54 55

Tf‰RúlC s!l# ymlS¼x!HxÁG NDf ¦úÆêEÂ tGÆ‰êE M§> GN

x!T×ùÃN bxÄ!S -Nµ‰ yHZÆêE xNDnT msrT §Y l!ÃêQ‰T

C§*LÝÝ xg‰CNN kl@lÖC BZ¦nTN bxGÆb# ¥StÂgD µLÒl# xgéC

y¸lÃT xNÇ msr¬êE g#ÄYM l‰úCN y¸mcNN ÁäK‰s!ÃêE

xf¬T mR-N tGÆ‰êE LÂdRG mÒ§CNÂ bz!H rgD ymlSN

B”T ÃlW xm‰R l¥rUg_ mÒ§CN nWÝÝ

mlS lxµÆb! CGéC yxµÆb! mFT/@N tGÆ‰êE l¥DrG

xSïÂ tNqúQî W-@T µmÈÆcW mS÷C l@§W k›lM xqû yn!×

l!b‰L `YL UR b±l!s! nÉnT z#¶Ã ÆdrgW TGLÂ ÆSmzgbW

DL y¸gliW nWÝÝ XNd¸¬wqW h#l# [email protected]. k1970ãc$ m=rš

jMé bxl¥CN yb§Ynt$N ÃrUg-W n!× l!b‰l!ZM b80ãc$ xµÆb!

xF¶µ ÃU-¥TN yXÄÂ yBDR qWS tkTlÖ sð yn!×l!b‰L ¶æRM

byxg„ XNÄ!µÿD xSgDì nbRÝÝ xF¶µêEÃN BDR kflUCh# yn!×

l!b‰L ¶æRM yGD ¥µÿD xlÆCh# tBlW ytw-„bTÂ úYwÇ

bGD b‰cWN brUGdW ykft$bT h#n@¬ tf_é nbRÝÝ YHM yxF¶µ

¥:DÂTÂ xl# y¸Æl# ÍB¶µãC BÒ úYçN bxNÄND xgéC

ym-_ W¦ úYqR lbligW ›lM Æl¦BèC b>Ã+ XNÄ!t§lF

XSk¥DrG dRî nbRÝÝ b90ãc$ dGä Xn [email protected]@FÂ wRLD

ÆNK bxF¶µ §Y ÁäK‰s!N bGÄJ bmÅN yxF¶µ k!‰Y sBúb!

mNG|¬T bÁäK‰s! y¸Ml# y¸gzt$ XNÄ!çn# XSk¥DrG dRsW

nbRÝÝ x!T×ùÃ kdRG xg²Z t§” yXZ x!÷ñ¸N b¥f‰rS wd nÉ

gbÃ SR›T m¹UgR ymr-CbT YH wQT bxF¶µ yx!÷ñ¸ BÒ

úYçN y±ltEµ l!b‰l!ZM yb§Ynt$N ÃrUg-bT½ ¬§§öc$ yR:×t$

x‰¥J tÌ¥TM bz!HÂ bîV×T HBrT Ym‰ bnbrW bMS‰q$

µMP mf‰rS yLB LB tsMacW l!b‰§YZ y¥DrGN x¥‰+

ÃlgdB Ygû ynbrbT X¾M X©CNN ym-MzZ Ñk‰ ytµÿdBN

wQT nWÝÝ

x!T×ùÃ YHN bmsl xScU¶ wQTM b!çN n!× l!b‰L

¶æRäCN §l¥DrG kFt¾ _N”q& k¥DrÙM b§Y kMNM ngR bðT

y‰ú*N yL¥TÂ yÁäK‰¬Yz@>N mR¦ GBR bmNdF YHNn# yh#l#M

ngR ¥-N-¾ xDRU mNqúqS mr-CÝÝ MNM XNµ*N xg¶t$ bz!H

wQT kFt¾ yW+ MN²¶ CGR ynbrÆTÂ Xn [email protected]@F. dGä

YHNn# xUÈ¸ bm-qM kÆD t}:ñ l¥DrS yäk„bT g!z@ b!çNM

bmlS¼x!HxÁG xm‰R YH xScU¶ wQT b_bB l!¬lF C§*LÝÝ kz!H

t}:ñ l¥Ml_ YÒL zND x!T×ùÃ kMNM ngR bðT y±ltEµM çn

yx!÷ñ¸½ yîšLM çn yW+ GNß#nT ±l!s!ã–N b‰ú* F§¯T §Y

tmSR¬ XNDTqR} tdRÙLÝÝ lxg¶t$ y¸S¥¥ ±l!s! kwÈ b“§

BÒ bz!H §Y ymtsrt DRDR XÃµÿdC XNDTq_LM tdRÙLÝÝ

bz!H msrT yT¾WM yW+ `YL YøT y¸mÈW yx!÷ñ¸M

çn y±ltEµ x¥‰+ kxg¶t$ ±l!s! UR ktÈÈm tGÆ‰êE XNÄ!çN

YdrULÝÝ kxg¶t$ ±l!s!Â xQÈÅ UR y¸U+ yçnW h#l# dGä

tqÆYnT x_è XNÄ!ÈL YdrULÝÝ YH xµÿD b80ãc$ mjm¶Ã

bx!T×ùÃ yST‰Kc‰L xjSTmNT PéG‰MN kl@lÖC xgéC

btly h#n@¬ ÃlqWS XNDÂLF xSClÖÂLÝÝ mNG|T kx!÷ñ¸W

X°N ¥NúTÂ yL¥T DRJèc$N h#l# bF_nT m¹_ xlbT s!ÆL

qS BlNÂ b‰úCN QŸT BÒ XNdMNÿD xrUG-N½ ÆN÷CN½ t&l@Â

mB‰T `YLN wzt kmNG|T XJ úÂwÈ lmq-L yÒLnW

kn!× l!b‰L x¥‰+ UR bmlS m¶nT XytÍlMN bmÙ²CN nWÝÝ

btmúúY h#n@¬ lW+ ÆN÷C ï¬ Kft$ SNÆL xšfrŸ XNÄLN

yq-LnWM bz!H rgD yxg‰CNN _QM l¥SqdM XN©! yW+

mNG|¬TÂ n!× l!b‰L tÌ¥T g#ÄY xSfÉ¸ãC lmçN ZG°ãC

S§LnbRN nWÝÝ ymlS¼x!HxÁG xm‰R bz!H xµ*“N lx!T×ùÃ

CGéC x!T×ùÃêE mFTÿ b¥QrB §Y ytmsrt çñ s!q_L

kX¾ bðTÂ kX¾ Xk#L xÄÄ!S mNG|¬T ymsrt$ xgéC lBz#

qWS l!Ul-# tgdêLÝÝ YHM mlS¼x!HxÁG lxg‰êE CGéC xg‰êE

mFT/@ y¸ÃqnQn# kz!H xLfW btGÆR lmäkR q$R-ŸnT BÒ

úYçN XWqt$Â _bb#M y¥ÃNúcW XNdnb„ y¸ÃrUG_ nWÝÝ

ymlS¼x!HxÁG lxµÆb! CGéC yxµÆb! mFT/@ y¥f§lGÂ

ymäkR xµÿD GN bx!T×ùÃ BÒ ytwsn xLnbrMÝÝ bxF¶µM

dr© ytäkr nbRÝÝ mlSÂ bXRs#M y¸m‰W DRJTÂ mNG|T




56 57

yW+ ¬§§Q mNG|¬TÂ Gz#F tÌäÒcW F§¯¬cWN xSqDmW

bxF¶µ §Y lmÅN s!äK„ mlSÂ x!HxÁG yxF¶µ CGéC

bxF¶µêEÃN l!ft$Â QD¸Ã l!sÈcWM XNd¸gÆ tàGtêLÝÝ

kn!× l!b‰l!ZM UR ytµÿdWÂ kF s!L ytgliW TGL lz!H xND

¥úÃ nWÝÝ n!× l!b‰lÖc$ yxF¶µ mNG|¬TN XÃSgdÇ tGÆ‰êE

l!ÃdRÙcW yäk„ ±l!s!ãCN k¥NM bðT mlS b}ÂTÂ bGNÆR

qdMTnT tÍLàLÝÝ btlY M:‰ÆêEÃn#N lh#l#M xF¶µêE CGR

y¸¬ÃcWN xWéፓ êE /Eurocenteric/ mFTÿ Æqnqn# g!z@ h#l#

YHN lh#l#M xF¶µêEÃN xND xYnT Lk@¬ Yb”cêL b¸L QŸT

ytqmm mFTÿ bYÍ t”WàLÝÝ kz!HM xLæ bxF¶µ §Y

ytfimWN bdL l¥µµS y¸ÃSCL yx!÷ñ¸ btlY dGä yNGDÂ

yÍYÂNS ፓk@íC Xyqmr tqÆYnT XNÄ!ÃgŸ _rT xDRÙLÝÝ bz!H

rgD x!T×ùÃÂ XRs#M bGlsB dr© Ãgß#TN tqÆYnT lxF¶µ

_QäC l¥êL bBSlT tNqúQú*LÝÝ

M:‰ÆêEÃn# lxF¶µ CGéC Ys-#T ynbrWN yt²Æ mFTÿ

l¥SqrT k²M xLæ y‰úCNN xF¶µêE mFTÿãC tGÆ‰êE l¥DrG

bmlS xF§qEnTÂ m¶nT ytlÃ† XNQS”s@ãC tµ£dêLÝÝ kXnz!H

mµkL n@ ፓD½ bz!HM WS_ yxF¶µ mNG|¬T xÒ GMg¥Â q$__R

SR›T /African peer review mechanism/ XNÄ!h#M xF¶µN wd

mkÍfL l!Ãm‰ YCL ynbrW yUÄð ytÆb„T yxF¶µ mNG|T

QዠዠዠT twGì yxF¶µ xNDnT DRJT wd xF¶µ HBrT XNÄ!¹UgR

bz!HM KLL HBrt$ xÄÄ!SÂ y§q$ tL:÷ãCN XNÄ!¹kM l¥DrG

ÃSÒlW XNQS”s@ Ygß#b¬LÝÝ xF¶µêEÃN b‰úcW nÉ FRD b@T

mÄß¬cW qRè xWé ፓWÃN ›lM xqF ywNjL ClÖT BlW

bsyÑT FRD b@T xF¶µêEÃNN lmÄßT ÆsfsûbT bz!H zmN YH

yxF¶µ xgéCN l#›§êEnT y¸ÉrRÂ lxF¶µ CGéC xF¶µêE mFTÿ

y¥f§lG mBTÂ GÁ¬CNN y¸Ã²Æ XNd¸çN b¥mN mlS YHN

xdg¾ xZ¥¸Ã bxdÆÆY kmG-ÑM b§Y x!T×ùÃ xNÄND yxF¶µ

xgéC bz!H mSK ys„TN SHtT l¥rM wYM KFtt$N lmÑ§T

yMTCLbTN ytšl xUÈ¸ xmÒCaLÝÝ bz!H rgD bQRb# y›lM

xqF wNjl¾ ClÖT SMMnT f‰¸ yçnCW ¥§êE ys#Än# PÊz!ÄNT

h#s@N xLb¹!R lxF¶µ HBrT SBsÆ wdxgÊ b!m-# xS‰cêlh#

ÆlC g!z@½ x!T×ùÃ YH xWéፓ êE mFTÿ y¥YäkRÆT xgR çÂ

bmgßa SBsÆWN bq§l# XND¬µ£DÂ h#l#NM XND¬úTF l¥DrG

mÒl# ymlS¼x!HxÁG yxµÆb! mFTÿ TKKl¾nT l@§ ¥rUgÅ

tdR¯ l!wsD y¸CL nWÝÝ

bxF¶µ s§M xSkÆ¶ `YL SM¶TÂ W-@¬¥nTM §Y ÃúynW

y§q W-@T lz!H l@§ ¥rUgÅ nWÝÝ bxWé ፓWÃn# s§M xSkÆ¶ãC

ðT bmè qÂT WS_ SMNT mè ¹! „êNÄêEÃN yt=Í=ûbT

y_ÍT £dT ytg¬W x!T×ùÃ kFt¾ xStê}â ÆdrgCbT ys§M

¥SkbR S‰ nWÝÝ x»¶µñC btdUU¸ bt¹nûbT yî¥l!Ã ys§M

xSkÆ¶nT g#ø x!T×ùÃÂ xF¶µêEÃN s§M xSkÆ¶ãC W-@T l!Ãm-#

XNd¸Cl# bmt¥mN YH xQÈÅ tqÆYnT l!ÃgŸ yÒlW bmlS

x!HxÁG xm‰R nWÝÝ yW-@¬¥nt$ dr© dGä kQRB g!z@ wÄ!H

bGL} î¥l!ÃN wd s§M l¥M‰T b¸ÃSClW tSÍ sÀ lW_

ytrUg- ç•LÝÝ

1.14mlS½ MR_ ST‰t&JSTÂ y¬KtEK q¥¶¿

yxND ¬§Q sW M-#QnT btlY dGä yxND ¬§Q y±ltEµ

m¶ M-#QnT k¸lµÆcW mSfRèC xNÇ y¬KtEKÂ yST‰t&J

Qm‰ B”t$Â bz!HM Xytm‰Â Xym‰ TGl#N l§q W-@T ¥B”t$

nWÝÝ ST‰t&JãC bxND tnÉÉ¶ rJM yTGL mDrK y¸ns#

y±ltEµ xs§lF _Ãq&ãCN y¸mLs#½ wÄíCHN½ tÍ§¸HNÂ

bh#lt$ mµkL y¸êLl# ̀ YlÖCN bB”T lYè wÄíCN ymgNÆTÂ

lW-@T y¥B”T½ tÍ§¸HN y¥ÄkMÂ y¥¬ ¥¬ dGä y¥¹nF½

m¦L sÍ¶ãc$N dGä XNdh#n@¬W xGÆBtH k‰SH ¯N b¥slF

lW-@T ymB”T xµÿD nWÝÝ ¬KtE÷C dGä btnÉÉ¶ xÅ+R

g!z@ãC Xnz!Hn# `YlÖC xNgBUb! çnW btgß# xjNÄãC z#¶Ã

xd‰JtH Xym‰HÂ XÃÍlMK ST‰t&JÃêE GBHN y¸mGb#Â



58 59

NDf ¦úB S‰ãC nbRÝÝ bXnz!H S‰ãC b¬¶µCN lmjm¶Ã g!z@

yHZÆêE õRnT ÆH¶ bTKKL tmlsÝÝ õRnt$ HZÆêE bmçn# m§W

HZB bdjNnT y¸útFbT½ s‰êEt$ dGä yHZb# y¬-q GNÆR qdM

çñ yxMÆgnn#N ̀ YL têGè bmb¬tN kz!H ytrfWN dGä HZb#

b¸l!šÂ bL† L† ¥Hb‰T td‰Jè XNÄ!l”QmW b¥DrG fÈNÂ

xSt¥¥Ÿ DL y¸¬fSbT MR_ ±ltEµêEÂ w¬d‰êE mSmR½

ST‰tJÂ ¬KtE÷C tndûÝÝ y¥¬ ¥¬ dGä YHN bmsl y-‰

yTGL xQÈÅ ytm‰W TKKl¾W HZÆêE õRnT dRGN kSDST

›mT Æns g!z@ kMDr x!T×ùÃ lm-‰rG xSÒlÝÝ XÂM bx!T×ùÃ

ir ÁäK‰s!ÃêEWN xg²Z l¥SwgD btµÿdW HZÆêE TGL yT_Q

TGl# XNdxND ¬KtEµêE M:‰F twSì s!mzN kSDST xm¬T Æns

g!z@ msr¬êE lW_ l!ÃmÈ yÒlW HZb#N b¥St¥R½ b¥d‰jTÂ

lTGL b¥s¥‰T ytêÈlT S‰ l¥kÂwN ÆSÒlW ymlS yDL

xD‰g!nT ST‰t&J Sltm‰ nbRÝÝ

YH bz!H XNÄl bdRG zmN bmlS MR_ y¬KtEK q¥¶nT

ytµÿdW TGL ls§M btµÿdW DRDRÂ õRnT mLK bÈM

xSg‰¸ W-@T ÆmÈ xµ*“N l!fiM mÒl#M ymlSN Bq$

¬KtE>ÃNnT y¸ÃrUG_ nbRÝÝ bT_Q TGl# ym=rš xm¬T

HZb# dM mÍsS XNdslcWÂ õRnt$ XNÄ!öMlT YfLG XNdnbR

x_BqW ytgnzb#T mlSÂ x!HxÁG õRnt$ öä CGéC h#l# bs§M

Yft$ zND ys§MN ¦úB bmFTÿnT xQRbW nbRÝÝ bs¥n!Ããc$

mjm¶Ã §Y bmlS ¦úB xmN+nT bt‰mdW ys§M ¦úB

bx!T×ùÃ ÁäK‰s! XNÄ!sFNÂ lnÉ ±ltEµêE WDDR y¸ÃmC

¥:qF XNÄ!f-R x!HxÁG ys§M ¦úB xqrbÝÝ bz!HM ¦úB dRG

xÄ!s#N ys§M ¦úB tqBlÖ ÁäK‰s!N µsfnÂ l@lÖC _Ãq&ãCNM

ktqbl x!HxÁG õRnt$N xq$ä bs§M lmwÄdR ZG° mçn#N

bwQt$ bnb„T mgÂ¾ Bz#¦N x¥µYnT bYÍ xúwqÝÝ yx!HxÁG

ys§M ¦úB s§M lt-ÑT yxg‰CN HZïC ¬§Q ys§M tSÍN

bmfN-q$ HZb# lx!HxÁG ys§M ¦úB bx+R g!z@ WS_ kFt¾

DUF mS-T jmrÝÝ x!HxÁG ys§M ¦úb#N ÃqrbW bdRG

y¥¬ ¥¬ dGä x¹ÂðnTHN y¸ÃrUG-# DlÖCN XÃgßHÂ dr©

bdr© XÃk¥cH ymÿD yxm‰R B”T nWÝÝ mlS kXnz!H h#lT

yxm‰R B”èC xµ*Ã wdR y¥YgŸlT m¶ nbRÝÝ YHN DMÄ»

bZRZR l@§ g!z@ yMNmlSbT b!çNM _qET xBnèCN wSì bx+R

bx+„ bmmLkT ¥rUg_ YÒ§LÝÝ

mlS kST‰t&J xµ*Ã ynbrWN B”T b!ÃNS bh#lT TLLQ

mDr÷C Bq$ ST‰t&JSTnt$N XNÄSmskr b¥úüT ¥rUg_

YÒ§LÝÝ xNd¾W ST‰t&J Ñl# bÑl# tf}ä yt-Âqq s!çN

h#lt¾W GN JMRÂ bxSt¥¥Ÿ h#n@¬ bmq-L §Y Ãl ST‰t&J

nWÝÝ ymjm¶ÃW xMÆgnn#N ydRG mNG|T bmgRsS bx!T×ùÃ

yÁäK‰s! `YlÖCN x¹ÂðnT l¥rUg_ ytndfW ST‰t&JÂ

YHNn# tGÆ‰êE b¥DrG ytgßW ytà§ W-@T nWÝÝ h#lt¾W

dGä bx!T×ùÃ yÁäK‰s! SR›T mgNÆT kjmr b“§ DHnTNÂ

“§qRnTN x¹Næ yblig ÁäK‰s!ÃêE HBrtsB lmgNÆT ytqysWÂ

XSkxh#N b_„ xµ*“N tGÆ‰êE çñ W-@T XÃSmzgb ÃlW ST‰t&J

nWÝÝ Xnz!HN xND bxND bmmLkT ymlSN yST‰t&J xm‰R

B”T mmSkR YÒ§LÝÝ

l¥NM GL} XNd¸çnW dRG b_q$R xF¶µ WS_ ym=ršW

Gz#F s‰êET ynbrWÂ bwQt$ îV×T HBrT knb…T mú¶ÃãC

h#l# l¥N¾WM “§qR xgR LTs_ kMTClW btšl dr© y¬-q

mNG|T nbRÝÝ YHN Gz#FÂ xdg¾ mNG|T ksÆ ¹! b¥YbL_

y¬-q s‰êETÂ bHZB TGL l¥N÷¬÷T ywsdW g!z@ xS‰ sÆT

›mT s!çN mlS lz!H TGL xm‰R mS-T kjmrbT btlY

dGä yST‰t&J _Ãq&ãCN bxGÆb# mmlS kjmrbT k1977 b“§

ÃlW g!z@ s!s§ dGä kSDST ›mT Ãns g!z@ ywsdbT XNdçn

mgNzB YÒ§LÝÝ ¼TGl# bXnxrUêE bRÿ btm‰bT zmN ynb„

xNiÆ‰qE DlÖC úYzng# ywsdW rJM g!z@Â y¥¬ ¥¬ dGä

bHwˆT T_Q TGL wQT b76 xµÆb! ÃU-mW wdðT lm‰mD

ÃlmÒL wYM bTGR¾W dW¬ b¸L xg§l} y¸¬wqW CGR

ytf¬W bmlS y±ltEµ ST‰t&JÂ ¬KtEK XNÄ!h#M yw¬d‰êE




60 61

w¬d‰êE x¦ìC §Y TLLQ y¥_”T XRM© Xywsd TG‰YN

nÉ ÆwÈbT kz!ÃM xLæ wd m¦L xgR lmGÆT ZGJT ¥DrG

bjmrbT wQT SlnbR HZb# bx!HxÁG têGè y¥¹nF ClÖ¬ §Y

xNÄCM _RÈÊ xLnbrWMÝÝ YHM çñ dM mÍss# öä lCGéc$

h#l# s§¥êE mFTÿ XNÄ!ÃgŸ YmŸ nbRÝÝ

dRGM b!çN yx!HxÁGN _”T mÌÌM XNÄ”tW bGL}

xYè nbRÂ yx!HxÁGN ys§M ¦úB µLtqbl bõR »Ä >NfT

XNd¥YqRlT mgNzB jMé nbRÝÝ XÂM yHZb#N ys§M xÌM

mgNzB yjmrWÂ kx!HxÁG _”T lg!z@WM b!çN Í¬ ¥GßT

XC§lh# BlÖ ÃsbW dRG ys§M ¦úb#N tqBlÖ lmd‰dR

XNd¸fLG xúwqÝÝ bz!HM kdRG UR bÈl!ÃN xgR béM kt¥

ytµÿdW ymjm¶ÃW DRDR tjmrÝÝ ngR GN dRG lDRDR

b!qRBM ÁäK‰s!N lmFqD ZG° Ælmçn# ytjmrW DRDR

Bz#M úY‰mD tNg‰Gô l!öM tgddÝÝ kdRG UR ytjmrW

ys§M DRDR bdRG b_Æ+nT btÍrs ¥GST dGä s§MN bDRDR

¥GßT µLtÒl s§MN bTGL ¥MÈT YgÆL b¸L l@§ ¬KtEµêE

XRM© dRGN kdb#B TG‰Y ¼¥Y=W¼ XSks»N wlÖ km¹gbT

ST‰tJÃêE ï¬ l¥SlqQ yx!HxÁG s‰êET kÆD w¬d‰êE y¥_”T

XRM© snzrÝÝ bz!HM kxRÆ ¹! y¥ÃNS w¬dRÂ -Nµ‰ y»µÂYZD

`YL ynbrW 604¾ ÷R xSR qÂT ÃHL bwsd Wg!Ã Ñl# bÑl#

tdmssÝÝ ys§M ¦úb#N y>NfT mNgD xDR¯ ywsdW dRG

kDRDR b¥fNg_ möyT b!fLGM bz!HÂ b“§M bdb#B ¯NdRÂ

bs»N wlÖ XNÄ!h#M bdb#B wlÖ½ bs»N ¹ê½ b¯©MÂ b¯NdR

btµÿÇ yST‰tJÃêE ¥_”t$ xµ§T ynb„ w¬d‰êE zmÒãC

kä§ ¯dL ys‰êEt$ xkRµ¶ tsbrÝÝ YHN tkTlÖM kDRDR W+

l@§ XDL XNdl@lW ytgnzbW dRG y“§ “§ DRDRN Xqb§lh#

b¥lt$ bXnxšGÊ YGl-# td‰Ä¶nT XNdgÂ XwÃÃlh# l!L tgddÝÝ

YHN tkTlÖM kdRG UR ym=ršW DRDR b83 ›.M. b¸ÃZÃÂ

GNïT w‰T mµÿD jmrÝÝ

õRnt$ kä§ ¯dL bt-ÂqqbT bz!H wQT ytµÿdW DRDR

Bz#M ÍYÄ ÃlW ÆYmSLM x!HxÁG bõR »Ä ym=ršWN DL

lmqÄjT xNÄCM y¸ÃGdW ngR bl@lbT h#n@¬ XNµ* úYqR

yxND wYM y_qET wgñCN kNt$ äTÂ mq$sL l¥SqrT mkfL

ynbrbTN êU lmKfL ZG°nt$N ÃúybT DRDR nbRÝÝ ngR GN

DRD„ ytjmrÂ ytµÿdW x!HxÁG xÄ!S xbÆ xÍF §Y bt-

UbT g!z@ SlnbR ydRG td‰Ä¶ãC bkFt¾ dr© tSÍ yör-#bTÂ

mFrkrµcW m¬yT yjmrbT wQT çnÝÝ XÂM td‰Ä¶ãc$

DRD„ úÃLQ Xz!ÃW xWéፓ kDtW bmQr¬cWÂ x!HxÁGM

xÄ!S xbÆN bQ}bT bmöÈ-„ s§MN bDRDR l¥MÈT y¬sbW

£dT tÌRõ xg‰êE s§¥CN bdRG m”BR §Y l!rUg_ ÒlÝÝ

kz!H yMNgnzbW bmlS ytm‰W x!HxÁG MN ÃHL ST‰t&JÃêEÂ

¬KtEµêE B”T ynbrW xm‰R t¯Â}æ kx+RÂ krJM g!z@ xµ*Ã

y§q W-@T XÃmÈ ytÙz DRJT mçn#N nWÝÝ

ymlSN ¬§Q ST‰tJSTnT y¸ÃrUG-W l@§W xBnT

x!HxÁG SLÈN §Y kwÈ b“§ btlY dGä kt¦Dî b“§

ytndfW ylW_ ST‰t&J nWÝÝ YH ST‰t&J bên¾nT DHnTÂ

“§qRnTN bmÍlM BL}GÂÂ yHZB t-”¸nTN kÁäK‰s!Â

mLµM xStÄdR UR xêHì l¥MÈT ytndf ST‰t&J nWÝÝ

yz!H ST‰t&J ên¾ ÆH¶ bx!T×ùÃ L¥¬êEnTÂ ÁäK‰s!ÃêEnTN

ks§M UR ¥¯LbT nWÝÝ bxNÉ„ k!‰Y sBúb!nTÂ ir ÁäK‰s!N

k¥N¾WM xYnT xlmrUUTÂ TRMS UR xÃYø ¥SwgD nWÝÝ

yST‰t&JW ên¾ xSfÉ¸ `YlÖC bx!T×ùÃ L¥T½ ÁäK‰s!Â

s§M t-”¸ yçn#T Bz#¦n# HZïC ÂcWÝÝ XNQÍèc$ dGä k!‰Y

sBúb!nTÂ xYøH Æ×c$ ÂcWÝÝ

bz!h msrT bmlS m¶nT YHN ST‰t&J tGÆ‰êE l¥DrG

btlY ÆlûT xSR ›m¬T kFt¾ TGL tµ£Ä*LÝÝ ykÍ yk!‰Y

sBúb!nT mglÅ ynbrWN ydRG mNG|T k¥SwgD b“§ bxND

bk#L yHZb#N y¥MrT xQM lmgNÆT½ bl@§ bk#L bk!‰Y sBúb!nT

lmKbR ytkft$ mNgìCN lmZUT btµÿdW TGL xg‰CN bh#l#M

s@KtéCÂ bh#l#M KLlÖC ÃLtÌr- fÈN XDgT k¥MÈaM b§Y



62 63

kXDgt$M çn kÁäK‰s!W ML›t HZb# t-”¸ yçnbT L¥¬êE

ÁäK‰s!ÃêE SR›T bmgNÆT §Y Yg¾LÝÝ MNM XNµ*N bmlS

ST‰t&JSTnT ytµÿdW YH xg‰êE ylW_ g#øÂ GNÆ¬ gÂ JMR

S‰ mçn# ÆÃ-ÃYQM «y¸ÃDG _© k¥s¶ÃW....´ XNÄ!l#½ bh#l#M

mS÷C ytµÿdWN _rTÂ ytgßWN W-@T x-ÂKrN XSkq-LN

DrS xg‰CN btnÉÉ¶ x+R g!z@ mµkl¾ gb! Ã§cWN xgéC

¯‰ XNdMTq§qL bÑl# LB mt¥mN yMNgL}bTÂ ›lMM

ytqblbT h#n@¬ §Y XNg¾lNÝÝ ymlSN ¬§Q ST‰tJSTnTÂ

¬KtE¹!ÃNnT y¸Ãm§Kt$T xBnèC GN Xnz!H BÒ xYdl#MÝÝ

bx!úÃS mNG|T öSÌ>nT ytµÿdW yx!T× x@RT‰

õRnT bDL xD‰g!nT yt-ÂqqW½ kz!ÃM b“§ ir s§ÑN

yx!úÃS mNG|T kõRnTÂ G+T bmlS bkFt¾ F_nT l¥ÄkM

ÃSÒlW ymG¬T /Deterrence/ SLTM yz!h# xµL ÂcWÝÝ g!z@Â ï¬

ÆYwSnN ñé ymlSN ¬§Q ST‰tJSTnTÂ ¬KtE¹!ÃNnT k§Y®c$

bt=¥¶ xL¹ÆB ytÄkmbTN½ bs#ÄNÂ bdb#B s#ÄN mµkL s§M

ywrdbTN½ bxF¶µ qND s§M½ x!÷ñ¸ÃêE TSSRÂ ymsrt L¥T

q$RŸT XWN yçnbTN xBnèC h#l# XÃnúN LNzrZrW bÒLN nbRÝÝ

IV. mlSN MN ›YnT xg‰êE ›l¥êE nÆ‰êE h#n@¬ f-rW)

SlmlS xStê}âãC bx+„ kF BlN ygl}ÂcWN g#Ä×C µnúN

YH ¬§Q ›l¥êE y¬¶K SB:Â l!f-R yÒlbTN xg‰êEÂ nÆ‰êE

h#n@¬ bTN¹# mÄsS lbl- GL}nT ÃG²LÝÝ «sãC yxµÆb! W-@èC

ÂcWÝÝ ytlw-# sãC dGä ytlw-# h#n@¬ãC W-@èC ÂcW´

k¸lW úYNúêE xÆÆL bmnúT ymlSN ¥NnT lmgNzB yMNClW

bQD¸Ã YH ¬§Q yHZB LJ ytf-rbTN xg‰êEÂ ›l¥êE h#n@¬

bZRZR bmmLkT BÒ nWÝÝ

bNg#\#Â bdRG zmN ynbrWÂ mlSN yf-rW xg‰êE nÆ‰êE

h#n@¬ bTKKL ÃLtmls# bRµ¬ kÆb!ÃêEÂ xg‰êE _Ãq&ãC

yäl#bT nbRÝÝ yB/@R _Ãq& XJG xB²ãc$N yxg‰CNN HZïC

bq_¬ y¸Ãs”Y _Ãq& nbRÝÝ bÌNÌcW XNÄYÂg„½ bÆH§cWÂ

b¬¶µcW XNÄY÷„½ ‰úcWN b‰úcW XNÄÃStÄD„½ xLæ

tRæM ymÊ¬cWÂ yg#Lb¬cW nÉ t-”¸ãC XNÄYçn# ytklkl#

HZïC b¥Nn¬cW MKNÃT lkFt¾ bdL ytUl-# HZïC nb„ÝÝ

Xnz!H nb„ x!T×ùÃN yB/@éC XSR b@T XNDTÆL Ãb”TN GF

t¹KmW yñ„ BZ¦nT Ã§cW HZïÒCNÝÝ bx!T×ùÃ y¥NnT _Ãq&

tgb!WN M§> Æl¥Gßt$ ÄÍW lx¥‰WM HZB tRæ nbRÝÝ Slz!HM

mlS ytf-rbT zmN bxND bk#L kz!H yHZïC S”Y yflqW

y¥NnT _Ãq& x!T×ùÃN bkFt¾ dr© yw-rbT nbRÝÝ bl@§ bk#L

dGä bl@lÖC BÿéC §Y b¸fimW bdL xNÄCM _QM Ã§gßW

Bz#¦n# yx¥‰ HZB yÁäK‰s! mBt$N tnF¯½ L¥T XRM çñbT

BÒ úYçN y¥NnT _Ãq&ãCN l¥fN b¸µÿdW õRnT Xytlblb

S”†N y¸ÃYbT½ Slz!HM dGä yÁäK‰s!ÃêE xgR MSr¬ _Ãq&W

M§> XNÄ!ÃgŸ y¸fLGbT zmN nWÝÝ

bx!T×ùÃ lXnz!H yHZB _Ãq&ãC -Nµ‰ ÁäK‰s!ÃêE M§>

mS-T ytjmrW bx!T×ùÃ t¥¶ãC NQÂq& b!çNM yt¥¶W

NQÂq& bnbrbT Ws#NnT yHZb# TGL l§q W-@T XNÄ!b” ¥DrG

y¸ÒlW y±ltEµ DRJT ymmSrTÂ ymgNÆT g#ÄY XNd xND

yHZB _Ãq& M§> s!ÃgŸ BÒ nbRÝÝ XÂM mlS ytf-rbT xg‰êEÂ

KL§êE h#n@¬ lHZïC y¥NnTÂ yXk#LnT XNÄ!h#M L† L† yÁäK‰s!

_Ãq&ãC btlY xB×¬êE ÁäK‰s!ÃêE M§> mS-T y¸CL

DRJTN yGD y¸L xg‰êE h#n@¬ bnbrbT wQT nWÝÝ yx!T×ùÃ

CGéC btGÆRM XNd¬yW kxB×¬êE ÁäK‰s!ÃêE mFTÿ W+

bl@§ mFTÿ Bq$ M§> l!Ãgß# y¸Cl#bT h#n@¬ xLnbrMÝÝ SlçnM

mlS kt¥¶ NQÂq& ÆšgR Bq$ DRJT gNBè HZBN y¸Ã¬GL búL

xm‰R b¸-YqW yx!T×ùÃ nÆ‰êE h#n@¬ WS_ lz!H xNgBUb!

g#ÄY mLS bmS-T £dTÂ lmS-TM s!ÆL ytf-r sW nWÝÝ

bNg#\#Â bdRG zmN bx!T×ùÃ t=Æ+ h#n@¬ lHZb# _Ãq&ãC

xB×¬êE ÁäK‰s!ÃêE M§> ymS-T XDL XWN l!çN YCL ynbrW

bT_Q TGL BÒ nbRÝÝ ¦úBN bs§¥êE mNgD l¥‰mD mäkR




64 65

ymNG|¬êE >BR slÆ b¸ÃdRGH bz!H zmN kT_Q TGL W+

ÁäK‰s!N mgNÆTM m-qMM xYÒLM nbRÝÝ y‰SHN s‰êET

xd‰JtH½ bz!H ylW_ `YL x¥µŸnT nÉ mÊTHN XygnÆH½

bz!H nÉ mÊT WS_ yÁäK‰s!N CG®C XytkLKÂ XÃlmlMK

y¥¬ ¥¬ dGä xg‰êE DL lm¯ÂiF b¸ÃSCL TGL BÒ nbR

x!T×ùÃ WS_ ytà§ lW_ ¥MÈT y¸ÒlWÝÝ bmçn#M lz!H

xYnt$ yT_Q TGLN yGD y¸L h#n@¬ M§> lmS-TÂ bmS-TM

£dT nW mlSÂ DRJt$ HwˆT¼x!HxÁG ytf-„TÝÝ T_Q TGLN

yGD YL ynbrW yx!T×ùÃ nÆ‰êE h#n@¬ Hw/TÂ x!HxÁGN BÒ

úYçN mlSÂ Ùìc$NM yGD YfLG nbRÝÝ mlSÂ Ùìc$M bT_Q

TGl# §Y y‰úcWN ¥HtM ¥úrÍcW yGD ynbrWN ÃKL T_Q

TGl#M bmlSÂ bÙìc$ SB:Â §Y t}:ñWN bG§+ ¥úrû yGD

nbRÝÝ SlçnM mlS bx+„ ytly yTGL SLT Y-YQ lnbrW

yx!T×ùÃ nÆ‰êE h#n@¬ yGD xSf§g! ynbrÂ b‰s# bT_Q TGl#

£dTM täRì ywÈ m¶ nW ¥lT kXWn¬W m‰Q xYçNMÝÝ

mlSN kT_Q TGl# m-ÂqQ bðT yf-rW l@§ nÆ‰êE h#n@¬

qZ”²W õRnT nbRÝÝ l¥NM GL} XNd¸çnW qZ”²W õRnT

kh#lt¾W y›lM õRnT b“§ XSk 1990 DrS bM:‰b#Â bMS‰q$

µMP ytµÿd bRG_M qZ”² õRnT nbRÝÝ L:l `Ã§n# kmÍ-_Â

bõR mú¶Ã GNÆ¬ WDDR km-mD xLfW wdq_t¾ G+T

Ã§m„bT½ ngR GN bXnRs# z#¶Ã yt÷l÷l# xgéCN XÃÍ° ̀ Y§cWN

y¸fT¹#bT½ xLæ tRæM yt}:ñ KL§cWN y¸ÃSÍûbT yxRÆ

›m¬T ÃHL F_Å y¬ybT zmN nbRÝÝ YH zmN XNd¾ Æl# xgéC

l¸µÿÇ yHZB TGlÖC bxND bk#L kÆD ftÂ ydqnbT½ bl@§

bk#L dGä bL:l `Ã§n# F_Å WS_ ÃlWN Q‰n@ bBSlT bm-

qM mñRÂ ¥dG y¸ÒLbT zmN nbRÝÝ x»¶µWÃN bx!NìÒYÂ

HZïC §Y½ „SÃêEÃN dGä bxFUñCÂ bmúsl#T §Y ÃµÿÇT

+F=Í bz!H zmN yHZB TGlÖC YdRSÆcW ynbrWN t}:ñ

bGL} Ãm§K¬LÝÝ bl@§ bk#L dGä bz!H zmN bRµ¬ ¬Äg! xgéC

kq_¬ QŸ xg²Z qNbR lm§qQ ClêLÝÝ Xnz!H yqZ”²W õRnT

h#lT XWn¬ãC bh#lt$ ¯‰ãC Q‰n@ bm-qM ftÂãCN l¥lFÂ

btnÉÉ¶ yHZÆêE TGlÖCN HLWÂÂ _NµÊ l¥S-bQ ynbrWN XDL

y¸Ãm§Kt$ ÂcWÝÝ

dRG bSLÈN §Y bnbrbTÂ XNdxND yîV×T HBrT t§§k!

mNG|T ÃglGL bnbrbT bz!H zmN bxg‰CN §Y ÃLtäkr y_ÍT

mú¶Ã xLnbrMÝÝ ˆWz@N gbÃ §Y bxND qN îST ¹! wgñCN

lmGdL _QM §Y kêl#T K§StR ïNïC jMé XSk Â ፓLM DrS

täK…LÝÝ kK§>N _YT XSk130 mDF½ kXJ ïNïC XSk b!x@M

ék@T wNÅðãC ÃLtäkr ngR xLnbrMÝÝ YH ›l¥CN bh#lT ̄ ‰

tkF§ bnbrbT wQTM b!çN bHZïC TGL §Y ytUr- TLQ ftÂ

nbRÝÝ ngR GN bz!H xScU¶ wQT bh#lt$ ̄ ‰ãC mµkL ÃlWN Q‰n@

bxGÆb# lm-qM XSktÒl DrS HLWÂN k¥rUg_ xLæ x¹Næ

mWÈTM YÒL nbRÝÝ mlS bm‰W T_Q TGL yqZ”²WN õRnT

tGÄéèC tÌq$ä bmLµM XDl# lm-qM ytÒlW bRG_M ÙD

mlSÂ DRJt$ x!HxÁG yqZ”²WN õRnT nÆ‰êE h#n@¬ bTKKL

gMGmW yx!T×ùÃ HZïC TGL bz!H nÆ‰êE h#n@¬ WS_ -NKé

XNÄ!wÈ l¥DrG Bq$ xm‰R lmS-T bmÒ§cW nWÝÝ mlS

yqZ”²W õRnT zmN Bq$ ±ltEk¾ nbRÝÝ mlS yz!H yTGL mDrK

W-@T nbRÝÝ ngR GN mlS B”t$N bkFt¾ dr© gNBè ywÈW

qZ”²W õRnT yf-rlTN XDL bm-qMÂ tGÄéèc$N lYè

lmÌÌM bmÒl# BÒ xLnbrMÝÝ yîV×T µMP t¹Næ½ yM:‰b#

›lM bDL xD‰g!nT s!wÈÂ qZ”²W õRnT s!Ãb” btf-rW

›l¥êE mDrKM mlS Nq$ têÂY BÒ úYçN XNdîVüT HBrT

ymúsl# kXZ x!÷ñ¸ wd gbÃ SRxT yt¹Ug„ xgéC bkFt¾

qWS s!mt$ x!T×ùÃÂ HZï–N TRg#M ÃlW yx!÷ñ¸ qWS Æ§U-

mbT xQÈÅ mRè bgbÃ SRxT yXDgT ¯ÄÂ Ãr¥md yDHr

qZ”²W zmN M-#Q ±ltEk¾ nbRÝÝÝ

XNd¸¬wqW b1980ãc$ m=rš §Y ÃU-mW yîV×T

HBrT mfrµkS btlYM ybRl!N GNB mf‰rS b›l¥CN



67

66

b¸µÿÇT HZÆêE TGlÖC §Y ÃLt-bq xÄ!S KStT yf-r nbRÝÝ

kz!H g!z@ jMé qZ”²W õRnT b¥B”t$Â btqÂ”®C mµkL

ynbrW FL¸Ã bM:‰b# ›lM yn!× l!b‰L `YL DL xD‰g!nT

bm-Âqq$ ›l¥CN xND Bc¾ L:l ̀ ÃL y¸tWNÆT ›lM çnCÝÝ

›lMN bBcŸnT ytöÈ-rW ›l¥êEW yn!× l!b‰L `YL MKNÃT

xLïnt$ ÅF rg-ÝÝ bn!× l!b‰L ibL ÃLt-mq h#l# wyWLH tÆlÝÝ

kn!× l!b‰l!ZM ytly x¥‰+ y¸ÃqnQn# TLLQ xgéC XNµ*N

úYqR xdB Gz# tÆl#ÝÝ XnRs#M qN XSk!ÃLF b¸L QŸT kBc¾W

L:l ̀ ÃL xgR UR mÍ-_N xLdf„MÝÝ XNdX¾ xYnèc$ TNN>Â

b‰úCN HZBÂ TGL t¥MnN xgR lmlw_ ytnúN `YlÖC dGä

l›lM xqû yn!× l!b‰L `YL sbB y¸çN xNÄCM SHtT wYM

SHtT múY ngR §l¥úyT LN-nqQ yMNgdDbT h#n@¬ tf-rÝÝ

YH x!HxÁGN bT_Q TGl# ¥BqEÃ §Y ÃU-mW kÆD ›l¥êE

ftÂ nbRÝÝ Yh#NÂ yxg‰CN HZÆêE TGL YHN ytlyÂ xScU¶ ftÂ

l¥lF y¸ÃSCL ymlSÂ yx!HxÁG xm‰R xRö xúb! xXMéÂ

}ÂT XNÄ!h#M yHZb# djNnT nbrWÝÝ bz!HM MKNÃT §lûT ¦Ã

xm¬T kn!× l!b‰l!ZM UR XytÍlm bL¥¬êEÂ ÁäK‰s!ÃêE

xQÈÅ bDL §Y DL Xyt¯Âif lmr¥¥D xLtcgrMÝÝ

qZ”²W õRnT xBQè ›l¥CN yxND L:l ¦ÃL xgR q+N

T:²Z y¸Ã¹krK‰T mçN bjmrCbT bz!H wQT yMNgŸbTN

h#n@¬ tNTñ lrJM TGL mzUjT x¥‰+ xLnbrWMÝÝ yö†

xStúsïC½ xdr©jTÂ xs‰éCN½ xÄ!s# yTGL mDrK b¸-

Y”cW xStúsïC½ xs‰éCÂ xdr©jèC tKè x!T×ùÃN llW_

y¥B”T g#ÄY XNÁT mkÂwN XNÄlbT mwsN nbrbTÝÝ YHM

lmlSÂ Ùìc$ xÄ!SÂ ÃLtft¹ yTGL ̄ ÄÂ nbRÝÝ XÂM bz!H wQT

nbR mlS xÄ!s#N ›l¥êE h#n@¬ bQ-# tNTñ yx!T×ùÃ HZïCN

TGL bxÄ!S mLK bm”ßT msr¬êE ÁäK‰s!ÃêE lW_ l¥MÈT

y¸ÃSCL xQÈÅ lmNdF ytNqúqsWÝÝ ²Ê yMÂÃTÂ bxB×¬êE

ÁäK‰s!ÃêE xStúsB Xytm‰C fÈNÂ HZB y¸-qMbT L¥T½

HZÆêE ÁäK‰s!Â z§qE s§M Ã§T x!T×ùÃ bz!H y¦Ã ›m¬T

xScU¶ ›l¥êE h#n@¬ WS_ LTgnÆ yb”CW bz!H xµ*“N nWÝÝ

mlSÂ x!HxÁG qdM s!L bDRJt$ WS_ Y‰mD bnbrW R:×t

›lM MTK xB×¬êE ÁäK‰s!ÃêE PéG‰MN ymDrk# yTGL

¥‰m© xDRgW b}n# Ä!s!Pl!N bmktL bxg‰CN ynÉ gbÃ SR›T

lmgNÆT ybq$bT MS-!RM Y,W nWÝÝ bxScU¶W ›l¥êE h#n@¬

WS_ yx!T×ùÃ HZïC bTG§cW yt¯ÂiûTN nÆR DL b¥S-bQ

úYwsn# bRµ¬ xÄÄ!S DlÖCN bymSk# XÃSmzgb# l!Ùz# yÒl#TM

bz!h# ymlS¼x!HxÁG xm‰R nWÝÝ

kz!H xµ*Ã s!¬Y mlS kqZ”²W õRnT b“§ btf-rW

ÆlxND êL¬ ›l¥êE nÆ‰êE h#n@¬ /uni-polar world/ ltns#Â

l¸ns# yHZB _Ãq&ãC M§> lmS-T XDL Ãgß m¶ nbRÝÝ

DRJ¬CN x!HxÁG LK bqZ”²W õRnT ÃU-ÑTN tGÄéèC

xLæ bmLµM XDlÖC bm-qM bB”T XNdtwnW h#l# ÃlûT

¦Ã ›m¬T XNQS”s@M bxND ›l¥êE L:l `ÃL yxm‰R XWn¬

WS_ bmlS m¶nT ymñRÂ y¥dG½ x¹Næ ymWÈT sB› sgL

÷kB bmçN ytwnbT nbRÝÝ yQRBÂ y„Q dUðãCM çn# t”ê¸ãC

XNdmsk„T mlS¼x!HxÁG x!T×ùÃN bz!H xScU¶ ›l¥êE h#n@¬

WS_ bmM‰T wd§Y kF XNDTL l¥DrG yÒl#T bx+„ yDHr

qZ”²W õRnT ›l¥êE h#n@¬ ¬U×C bmçÂcW nWÝÝ bxScU¶W

h#n@¬ WS_ êŸtW mZlQ yÒl#Â kn!× l!b‰l!ZM XytÍlÑ xg‰êE

yÁäK‰s!Â yL¥T lWõCN XWN Ãdrg# ¬U×CÝÝ

mlSN yf-rWN ›l¥êE h#n@¬ SÂSS yMNmlktW GN Xnz!HN

BÒ xYdlMÝÝ ›l¥CN bBz# msr¬êE CGéC ttBTÆ lW_

yMTfLGÆcW bRµ¬ g#Ä×CM Ãl#ÆT ymçn# XWn¬M xlÝÝ

lg!z@W y›l¥CNN _”QN CGéC TtN kF kF Ãl#TN BÂwú

yx!NŠYémNT CGR½ yx¹Æ¶nTÂ xK‰¶nT CGR½ ySdt®C CGR

XNÄ!h#M bµpE¬L fÈN tn”ÂqEnTÂ /capital mobility/ bg#LbT

ZWWR xZU¸nT /labour rigidity/ mµkL ÃlW ÃlmÈÈM

yf-‰cW CGéC bMD‰CN äLtW tRfêLÝÝ ybligW ›lMM

lXnz!H ysW LíC yzmÂCN msr¬êE CGéC Bq$ M§> mS-T




68

69

xQè¬LÝÝ

›l¥CNN bkFt¾ dr© y¸bKlWN ynÄJ UZ km-qM xµ*Ã

ybligW ›lM y¸ÃúyW ̀ §ðnT y¯dlW xµÿD ²ÊM l›lM ÑqT

m=mR MKNÃT XNdçn q_§*LÝÝ bXÃNÄNÇ 1000 x»¶µêE WS_

750 ÃHl# ymk!Â Ælb@T bçn#bTÂ ÒYÂM wdz!H lmDrS byxmt$

20 ¸l!×N mk!ÂãCN mNgD XÃSgÆC bMTÿDbT F_nT y›lM

ytf_é ̧ ²N bkFt¾ dr© m²Æt$ xYqRMÝÝ XÂM ytf_é ̧ ²NN

ym-bQ g#ÄY ywQt$ y›l¥CN kÆD ftÂ ç•LÝÝ mlS¼x!HxÁG

YHN msr¬êE _Ãq& k¥NM btšl dr© lmgNzB bmÒ§cW bxND

bk#L bxgR WS_ sð yxrNÙÁ L¥T XNQS”s@ k¥qÈ-§cWM

b§Y ÙÄCN mlS z@ÂêE b›lM z#¶ÃM bxµÆb! XNKBµb@ tàUCnt$

ytf_é ¸²NN lm-bQ k¸Nqúqs# ¬§§Q ›l¥êE sãC mµkL

GNÆR qdM t-”> XSkmçN dRú*LÝÝ YHM y¸ÃmlKtW mlS

l›l¥CN ytf_é ¦BT ¸²N ym-bQ _¶ M§> lmS-T ‰s#N

ÃzUjÂ Ãb”½ bz!HM dr© ›lM xqÍêE tqÆYnTN Ãtrf m¶

XNdnbR nWÝÝ

x¹Æ¶nTN km¬gL xµ*ÃM ›l¥CN TKKl¾ mFTÿ

XNdMTfLG úY¬lM ytf¬ nWÝÝ ybligW ›lM ¬§§Q xgéC

x¹Æ¶nTN XNdxND xdU XNmlktêlN b!l#M YHN ysW LíC

xdU kSr msrt$ b¸nQL xµ*“N lmF¬T xLÒl#MÝÝ YLq$NM

yb>¬WN mNSx@ k¥kM YLQ yb>¬WN MLKèC bmÍlM §Y

xtk#rêLÝÝ yx¹Æ¶nTÂ xK‰¶nT MNŒ DHnTÂ tSÍ mq$r_

XNÄ!h#M “§qRnTÂ ymLµM xStÄdR XõT ÂcWÝÝ kh#l# b§Y

dGä yx¹Æ¶nTÂ xK‰¶nT mNSx@ wYM lM xfR DHnTÂ YHNn#

tkTlÖ y¸mÈW tSÍ mq$r_ nWÝÝ ¦q$ YH bmçn# ¥N¾WNM

}NfŸnT y¥ÄkMÂ y¥SwgD g#ÄY l!úµ y¸ClW bmlS m¶nT

x!T×ùÃ §Y XNdtdrgW DHnTÂ tSÍ mq$r_N k“§qRnT UR

xÄBlÖ bmÍlM BÒ nWÝÝ ÆlNbT zmN bmlS¼x!HxÁG ytm‰CW

x!T×ùÃ bz!HM rgD ytktlCW xQÈÅ k}NfŸnT UR tÃYø

y¸¬yWN ›l¥êE CGR lmF¬T ytšl mçn# btGÆR ¬YaLÝÝ

XÂM mlS¼x!HxÁG xK‰¶nTN km¬gL xµ*Ã ÃlWN y›l¥CNN _¶

bTKKL tgNZbW CG„N kSr msrt$ lmQrF y¸ÃSCL xQÈÅ

bmtlM YHNn# bxgR WS_ tGÆ‰êE b¥DrG W-@T ¥MÈT

yÒl# mçÂcW y¸ÃúyN ngR b!ñR mlSM çn DRJt$ x!HxÁG

yMNgŸbTN ›l¥êE mDrK _Ãq&ãC bB”T lmmlS Ãdrg#TN

Bq$ ZGJT nWÝÝ

bµpE¬L fÈN tn”ÂqEnTÂ bg#LbT ZWWR xZU¸nT MKNÃT

ytf-rWN ›l¥êE CGRM mlS bQ-# kmgNzB xLæ bx!T×ùÃ

dr© yh#lt$N XNQS”s@ l¥mÈ-NÂ l¥ÈÈM x_Bö bmS‰T

W-@T ÃmÈ m¶ nWÝÝ kz!HM xLæ b›lM ¬§§Q mDr÷C ybligW

›lM µpE¬l#N XNdõR mú¶Ã Xyt-qm xgéCN s!s‰Â s!ÃfRS

k¸WL /Xz!H §Y bµpE¬L gbÃ mbrUgD MKNÃT MS‰Q XSÃÂ

„s!Ã k15 ›m¬T bðT ÃU-¥cWN MSQLQL ÃS¬Wú*L¼ ltrUU

›l¥êE GNÆ¬ b¸bJ mLk# l!Ãs¥‰W XNd¸gÆ xStM…LÝÝ

yblig#T xgéC ir Sdt¾ ±l!s! XÃw-# tGÆ‰êE b¥DrG ysWN

LíC S”Y k¸ÃÆBs# µpE¬§cWN XNdxF¶µ bmúsl# µpE¬LÂ

t&KñlÖ©! bt‰b# y›lM KFlÖC b¥s¥‰T ¦BT b!f_„ XnRs#M

kqWS Yg§gl# XNdnbR btUbzÆcW TLLQ mDr÷C h#l# YgL}

ynbrW mlS yÒYÂÂ yHND½ yB‰z!LÂ y„s!Ã mnúT yf-rWN

gbÃÂ mLµM XDL ÍYÄ xm§KaLÝÝ

kz!H h#l# bmnúT mlS ›l¥CN bkFt¾ dr© y¸Ãs”†êTN

CGéC mnš xDR¯ ytm‰mr½ ¦úB Ãflq½ ÃflqWN ¦úB

bx!T×ùÃ dr© yäkrÂ y¸-l#TM úYqR bmsk„lT dr©

W-@¬¥nt$N ÃrUg- m¶ nbRÝÝ

kF s!L bmGb!ÃCN §Y lmGl} XNdäkRnWÂ b_qEt$M b!çN

ymlS êÂ êÂ xStê}åãC ÃLÂcWN bmzRzR XNÄrUg_nW

xND M-#Q ›l¥êE SB:Â ymçN g#ÄY yt‰ xUÈ¸ãC wYM

dGä bml÷¬êE ̀ YL ymqÆT W-@T úYçN bxND bk#L kxµÆb!

jMé lxgRÂ lxHg#R kz!ÃM xLæ l›lM xNgBUb! _Ãq&ãC M§>

lmS-T b¸ÃSCL wQT mf-RN y¸-YQ nWÝÝ bl@§ bk#L dGä



70

71

wrD BlN l¥rUg_ XNdMNäKrW bz!H xµ*“N btkftW XDL

lm-qM ymÒLN GlsÆêE B”T Ãl¥Ìr_ bmgNÆT yM-#Q

›l¥êE SB:Â dr© m¯ÂiFN y¸-YQ nWÝÝ XÂM YHN mnš xDRgN

mlS ›l¥êE M-#Q SB:Â XNÄ!çN yGD ÃlWN nÆ‰êE h#n@¬ bz!H

xµ*“N x-”lN yGlsb#N _rT dGä wdmmLkT XÂM‰ÝÝ lz!HM

SNL mlS x!T×ùÃ½ xF¶µÂ ›lM _Ãq&ÃcWN XNÄ!mLS bkft$lT

XDL XNÁT XNdt-qm wdmmLkT XÂM‰ÝÝ

V. mlS....Tg#H t¥¶Â }n# ¬UY¿

mlS ytf-rbTÂ y¬glbT xg‰êEM Yh#N xHg#‰êE kz!ÃM

xLæ ›l¥êE h#n@¬ lXRs# BÒ yts- xLnbrMÝÝ bx!T×ùÃM çn

bl@lÖC xgéC b¸µÿÇ TGlÖC l¸útû yHZB LíC h#l# Xk#L

yts- XDL nbRÝÝ SlçnM bz!H XDL t-Qä ‰SN ›l¥êE M-#Q

SB:Â l¥DrG ymÒLÂ ÃlmÒL g#ÄY bXDl# bB”T lm-qM

kmÒLÂ µlmÒL UR b_BQ ytö‰ß nWÝÝ mlSM çn yXRs#

zmN yTGL xUéc$ TGl#N Xk#L bjm„bT½ kz!HM xLæ nÆ‰êEW

›lM lh#l#M xND xYnT bçnbT ymlS M-#Q SB:Â ¯Lè l!wÈ

yÒlbT MKNÃT kl@§ úYçN k‰S _rT UR ytÃÃz +MR nWÝÝ

MNM XNµ*N h#l#M ¬U×C by‰úcW xQM lxg‰CNÂ l›l¥CN

mLµMnT yybk#§cWN xk#¶ xStê}â XNÄbrkt$ ÆYznUM mlS

¬§Q ›l¥êE SB:Â XNÄ!çN ÃdrgW MKNÃT kl@lÖC Ùìc$ btly

h#n@¬ µdrgW yGL _rT UR ytÃÃzM nWÝÝ

YHN mnš b¥DrG Bz# ngéCN ¥NúT YÒ§LÝÝ ymjm¶ÃW

lyT ÃlW g#ÄY mlS lHZB µlW töRÌ¶nT bmnúT yHZBN

HYwT lmqyRÂ l¥ššL kMNM ngR b§Y bkFt¾ y`§ðnT

mNfS kXRs# y¸-bqWN h#l# l¥à§T ytNqúqs ¬UY mçn#

nWÝÝ lmlS kHZB b§Y l@§ ̀ YL ylM½ xLnbrMMÝÝ mlS kHZB

b§Y y¸ÃkBrWM çn y¸¬zZlT l@§ `YL xÃWQMÝÝ mnšÂ

mDršW HZB nWÝÝ HZBM b!l# bg™ãC tNöÂ têRì½ trGõÂ

tmZBé bxSkð g#Sq$LÂ y¸ñrW ML›t HZBÝÝ YH nW ymlS

xLÍ å»UÝÝ xgRM b!çN kHZB bðTÂ kHZB W+ xgR l!çN

XNd¥YCL bmgNzB kz!ÃM xLæ HZB XSkçn DrS x»¶µêE

Yh#N © ፓÂêE½ xF¶µêE Yh#N y§tEN x»¶µ HZB m_æ XNÄYdRSbT

mflG½ lz!HM m¬gLÂ y¸kflWN h#l# mKfL lmlS kMNM

ngR b§Y y¸qDM tL:÷W nbRÝÝ mlSN ¬UY ÃdrgW msr¬êE

g#ÄY bdfÂW ym”wM S»T úYçN bHZïC §Y y¸dRsWN bdL

m_§TÂ YHNNM l¥SwgD mšT nWÝÝ ymlS ¬UYnT mnšWM

mDršWM HZB nbRÝÝ

YH mlSN kl@lÖC ¬UY Ùìc$ UR y¸ÃmúSlW nWÝÝ YHM

çn mlS kTGL Ùìc$Â xUéc$ btly dr© yHZïCN ¬¶K btlY

dGä s!fiMÆcW ynbrWN bdL y¸mlktWN ¬¶K h#l# -NQö x_

NaLÝÝ k‰s# hgR kx!T×ùÃ½ y_NTÂ yQRB zmÂT ¬¶K xLæ XNd

xyR§ND bmúsl#Â k600 ›m¬T b§Y lkÍ B/@‰êE +öÂ ytUl-#

xWéፓ êE xgéCN ¬¶K -NQö x_NaLÝÝ bðWÄl!ZMÂ µpE¬l!ZM

_MR +öÂ Y¥Qq$ ynb„TN yS§V HZïC y+öÂÂ yTGL ¬¶K

LQM xDR¯ tgNZÆ*LÝÝ bxWéፓ yµpE¬l!ST SRxT xnúSÂ XDgT½

XNÄ!h#M ymjm¶ÃWN µpE¬L y¥k¥cT £dT(Primitive accumulation of capital) ¬¶K bZRZR x_NaLÝÝ k1778t$ yfrNúY yb#R™ê xB×T

jMé Â±l!×N ïÂRTÂ b!Z¥RKN lmúsl# ytl† m¶ãC mnúT

MKNÃT yçnWN y1848 (51 yxWéፓ xB×T bWSÈcW Ãlf ÃHL

_LQ MRMR xµ£ìÆcêLÝÝ ¼Xz!H §Y bt¦DîW wQT ymlSN

yïÂ RtEST ZQ-T y¬¶K ¥gÂzb!Ã ÃS¬Wú*LÝÝ¼ kµpE¬l!ZM UR

tÃYø ymÈWN yt&KñlÖJÂ yMR¬¥nT XDgT =Mé ygbÃ

SRxTN x!(FT¦êEnTÂ YHM bs‰t¾W mdB §Y ÃSktlWN GFÂ

bdL b_LqT x_Nè tgNZÆ*LÝÝ k‰>Ã XSk MS‰Q xWéፓ ½ kÒYÂ

XSk ©ፓ N½ kv@TÂM XSkMS‰Q tEäR½ k÷¶Ã XSk¬YêN yHZïCN

yir +öÂ yTGL ¬¶K b_LqT mRM…LÝÝ

mlS y›lM HZïCN ¬¶K -NQö l¥wQÂ lHZÆêE TGl#

¥¯LbÒnT l¥êL bxF¶µM yÆ¶Ã NGDÂ yQŸ xg²ZN zmN½




72

yDHr QŸ xg²ZÂ yx ፓR¬YDN zmN yHZïC yS”YÂ yTGL ¬¶K

bZRZR x_NaLÝÝ n!× l!b‰l!ZM b1980Â 90ãc$ bxF¶µ xgéC §Y

ÃdrsWN MSQLQL +MRÝÝ yxF¶µ qND HZïCÂ xgéCN xw”qRÂ

¥Hb‰êE xdr©jT LQM xDR¯ y¸ÃWqW mlS bBz# y›l¥CN

xgéC ytµÿÇ ¬§§Q yHZB XNQS”s@ãCN ¬¶K bZRZR x_Nè

kmgNzb#M b§Y bHZB §Y btlÃ† mL÷C YfiÑ ynb„ y+öÂ

mL÷CN h#l# b¥SwgD ytšl SR›T lmgNÆT y¸ÃSCl# zmN

tšU¶ ¦úïCN ÃmÈ ¬UY nbRÝÝ bXRG_M mlS kl@lÖC Ùìc$ UR

btmúúY yTGLÂ yHZÆêE wgNtŸnT rDF ytslf b!çNM kh#l#M

Lö y¸¬Y _rTÂ tm‰¥¶nT nbrWÝÝ b¥ÃÌR_ yMRMRÂ _ÂT

S‰W bHZïC §Y ydrsWN bdL kmgNzB ÆšgR YH XNÄYdgM

y¸ÃSCL ¦úB l¥mN=TÂ btd‰j xµ*“N btGÆR §Y l¥êL

ÆdrgW yXD» LK g#ø M-#Q ›l¥êE sW mçn#N b¥Ãw§Ä dr©

ÃrUg- ¬UY nWÝÝ mlS ›lM lh#l#M bs-CW Xk#L XDL YbL_

yt-qmÂ ‰s#N gNBè lHZïC TGL y§q xStê}â Ãbrkt lmçn#

YH kbqE b§Y ¥rUgÅ nWÝÝ

mlS xg‰CNÂ xHg#‰CN kz!ÃM xLæ ›l¥CN bs-#T XDL

b§q dr© bm-qM kÆD t}:ñ l¥úrF yÒlbT l@§W MKNÃT

t¥¶½ lz!ÃWM XJG bÈM Tg#H t¥¶ SlnbR nWÝÝ ymlS

yTMHRT FQR gÂ kLJnt$ yjmr nbRÝÝ bxNd¾ dr© TMHRT

§Y bnbrbT wQT btdUU¸ t¹§¸ ynbr kmçn#M b§Y bx!T×ùÃ

yh#lt¾ dr© TMHRT b@èC WS_ MR_ t¥¶ãCN Xytqbl

b¥St¥R Y¬wQ bnbrW bjn‰L êENg@T TMHRT b@T WS_ XNd

xNÄND y¦B¬M LíC bgNzB Xykfl úYçN bTMHRT ÆúyW

BLÅ tmLMlÖ lmGÆT mÒl#Â y12¾ KFL mLqqEÃ ftÂN b§q

W-@T xLæ kNg#s# XJ ywRQ s›T t¹§¸ l!çN mÒl# y¸msKrW

kLJnt$ jMé ÆlB„H x:Mé BÒ úYçN lm¥R dkmŸ slcŸ

y¥YL Tg#H yXWqT qú¸ XNdnbR nWÝÝ ngR GN mlS †n!vRs!tE

kgÆM b“§ y§q BLÅ ÃlW t¥¶ ynbr mçn#N bmr-W yHKMÂ

úYNSÂ bt=Æ+ ÃmÈW bnbrW kFt¾ yTMHRT W-@T ÃrUg-

nWÝÝ yTGL _¶ çñbT wd TG‰Y br¦ãC µqÂ b“§M mlS

yTMHRT mSk#N qyr XN©! m¥RN x§ömMÝÝ ÃnÆL½ Y}ÍL½

ÃStM‰L½ ÃSt¥rWN btGÆR Yf}¥L½ ÃSf}¥LÝÝ XNdgÂ

Y¥‰LÝÝ bz!H yTGLÂ ym¥R tmUUb! g#ø kxND yXWqT -RZ

wdl@§W yXWqT -RZ Xyt¹Ugr y¥¬ ¥¬ MR_ y¸Æl# zmN

tšU¶ NDf ¦úÆêE S‰ãCN XSk¥MrT drsÝÝ YHM çñ mlS

h#l@M Y¥‰LÝÝ bxScU¶ h#n@¬ãC WS_M çñ lHZBÂ lxgR kz!ÃM

xLæ lxHg#‰CNÂ l›lM y¸-QÑ TMHRèCN Ãf§LUL½ Ã-ÂL½

Ã-ÂWNM b¥St¥¶Ã }/#F mLK xzUJè btd‰j xµ*“N lqÈY

y¬UY TWLD T_Q b¸çN mLk# ÃSt§LÍLÝÝ XÂM mlS ›l¥êE

M-#Q y¬¶K sW l!çN yÒlW t‰ XDL g_äT wYM k¸l!×ñC

mµkL lÖt¶ dRîT úYçN lHZB ÆlW WGNÂÂ b¥ÃÌR_ ym¥R

mNfs# Xy¬gl ‰s#N ygnÆ sW bmçn# nWÝÝ

mlS xNÆb!Â i/ð½ xSt¥¶Â xd‰J BÒ xLnbrMÝÝ

XWqT µlbT ï¬ h#l# y¸¥R bÈM Th#T sWM nbRÝÝ bQRB

y¸ÃWq$T Ùìc$ XNd¸ÃrUG-#T BÒ úYçN yW+ sãCM úYqR

XNd¸msK„lT ¥NM sW s!ÂgR b}äÂÂ b¥StêL y¸ÃÄM_½

sãC k¸Âg„T mµkLM ¯©!Â -”¸WN lYè -”¸WN

y¸qbL½ ¯©!WN dGä bMKNÃ¬êEnT tdGæ b¸Ãµ£dW KRKR

l¥SÈL y¸äKRÂ bz!HM ytúµlT sW nbRÝÝ g-R bmWrD½

ÍB¶µ bm¯BßT ytlÃ† yHBrtsB KFlÖCN s!ÃnUGR b}äÂ

k¥Äm_ xLæ bS‰W §Y kts¥„T sãC y¸ÒlWN ÃKL btGÆR

§Y ytmsrt XWqT l¥GßT _rT ÃdRULÝÝ y¥ÃWqWÂ lxgR

y¸-QM mSlÖ y¬yW ngR Ægß q$_R sãc$ LMÄcWN zRzR

xDRgW XNÄ!ÃqRb#lT YgÍÍcêLÝÝ bz!H xµ*“N TN>M BTçN

TMHRT yMTs_ ngR XNÄ¬mL-W BÒ úYçN bl@§ yS‰ ï¬

Ãl# wgñCM XNÄ¬mLÈcW ytly _rT ÃdRULÝÝ XÂM mlS

›l¥êE M-#Q y¬¶K SB:Â l!çN yÒlW kmÉHFT BÒ úYçN ksW

LíC mLµM LMìCN b_LqT y¸¥R Th#T m¶ SlnbR nWÝÝ

XNÄ!H XNÄ!H XÃLN SlmlS Lö mWÈT Bz# ¥lT bÒLN

73



መለስ! ዴሞክራሲያዊና በተራማጅ አስተሳሰብ የሚመራ ድርጅት የገነባ ታላቅ መሪ

መለስ! የወጣቶች ተምሳሌት

መለስ! ለሴቶች እኩልነት የታገለ መሪ

መለስ! ለመድብለ ፓርቲ ስርአት ግንባታ ወሳኝ አስተዋጽኦ ያበረከተ መሪ




74

75

nbRÝÝ bx+„ GN mlS bxND bk#L ›l¥CN lL† L† y±ltEµ½

yx!÷ñ¸½ y¥Hb‰êE½ yw¬d‰êE½ yÄ!PlÖ¥s!ÃêE wzt _Ãq&ã–

t=Æ+ M§> bMTfLGbTÂ lXnz!HM _Ãq&ãC Bq$ M§> Ys-#

zND lsW LíC XDl#N bsðW bkftCbT wQT ytf-r ynÆ‰êEW

yTGL £dT W-@T nWÝÝ bl@§ bk#L mlS lHZB }n# wgÂêEnT

ynbrWÂ b‰s# _rTÂ bHZB yTGL täKé yt¥r kz!ÃM xLæ

lxg‰CNÂ lxHg#‰CN XNÄ!h#M l›l¥CN kÆD _Ãq&ãC Bq$

M§ëCN lmS-T ytm‰mr ¬§Q ›l¥êE SB:Â nWÝÝ

SlmlS YHN ÃHL ktÂgRN xh#N wd ÿGL ð¬CNN XÂz#RÝÝ

xF¶µWÃNN wYM b›lM z#¶Ã y¸gß# y_q$R sW ZRÃãCN

b¥SmLkT

«SlxF¶µêEW sW ÃlN TZBT bÑl# y¸ÃrUG-W XRs#

y¸ñrW bXNsúnTÂ bxrmn@nT dr©½ SlqN WlÖW BÒ

b¸ÃSBbT xµ*“N nWÝÝ n@GéW bh#l#M xrmn@ÃêEÂ Hgw_

mglÅãc$ twSì s!¬Y êÂW yXNsúêE sW Múl@ nWÝÝ XÂM

YHN F_rT bQ-# mgNzB kflGN [lg!z@WM b!çN] xWéፓ êE

S»èÒCNN bÑl# wd¯N BlN mçN xlbTÝÝ´ ........l¸lW

ÿGL wYM dGä XRs#

bHYwT ÆYñRM bzrŸnT l¸ÃMn# tk¬×c$ bÑl#½

xWéፓN ¥:kL ÃdrgWN mni‰cWN xWLqW bÿG§êEW xg§l}

«S»èÒcWN h#l# wd¯N BlW´½ ÙD mlSN½ x!T×ùÃN XNÄ!h#M

m§WN y_q$R zR XNÄ!¬zb# XNUBZÝÝ Xnz!H wgñC bXRG_M

kxWéፓ êEW y¬§QnT xÆz@ t§qW ngéCN btà§ sB›êEnTÂ

t=Æ+nT b!mZn# y¸Ãgß#T yx!T×ùÃÂ yxF¶µ XWn¬

bm_æ ngéC BÒ ytä§ xYdlMÝÝ l!çNM xYCLMÝÝ YLq$NM

XNd¥N¾WM y›l¥CN HBrtsB _„WNÂ m_æWN xdÆLö yÃz

x!T×ùÃêEÂ xF¶µêE XWn¬ Ægß# nbRÝÝ YHNn# mSfRT bm-

qM xWéፓ Â x»¶µNN b!fT¹#M kmLµäc$ sãC ¯N £TlRNÂ

äîl!n!N½ F‰N÷NÂ ú§²RN½ k# Kl#KS K§NNÂ Sk!N ÿìCN ymúsl#

Í>SèCN ¥Gß¬cWM x-ÃÃqE ÆLçn nbRÝÝ XÂM ‰úcWN

bxRÃN zR mmsL y¸qÂcW h#l# xWé ፓêE S»èÒcWN bÑl#

wd¯N BlW kzR biÄ mn}R ›lMNÂ xF¶µN mmLkT b!jM„

XNdxB²¾W y›lM ¥HbrsB k_qET ytb§¹# KFlÖC bStqR

m§ xF¶µêEÃN sãC½ lz!ÃWM b¯ xúb! sãC mçÂCNN bBz#

mSfRèC ¥rUg_ XMB²M Æ§Scg‰cW nbRÝÝ

y_q$R zR ytÆl h#l# yy‰s# ¬¶K ÃlW½ XDgTÂ WDqTN

ÃÈÈm½ lxWéፓ êEW SLÈn@M bxND wYM bl@§ mLk# y‰s#N

xStê}â Ãbrkt mçn# xWö lt=fn µLçn bStqR l¥NM GL}

nWÝÝ ngR GN X¾ xF¶µWÃN½ bxR›Ã S§s@ tf-„ XNd¸Æl#T àC

sãC BÒ xYdlNMÝÝ lxg‰CN BÒ úYçN lxúúb! ›l¥êE CGéCM

xQ¥CN yfqdWN ÃHL mFTÿ ¥f§lG yMNCLÂ yMÂqRB

Kb#R ysW LíCM nNÝÝ Xnç mlSN b¸ÃKL M-#Q ›l¥êE SB:Â

xWé ፓêEÃN mFTÿ §-#§cW CGéC mFTÿ mm§kt$ xF¶µWÃN

ÿGL YL XNdnbrW «yMNñrW bXNSúnTÂ bxrmn@nT dr© SlqN

W§*CN BÒ bMÂSBbT xµ*“N´ úYçN brJM g!z@ QŸTM mñR

yMNCL mçÂCNN y¸ÃrUG_ nWÝÝ

xWéፓ êEÃn# yB/@R _Ãq&N bQ-# ¥StÂgD xQacW †¯Z§v!Ã

lxSkð dM mÍsSÂ yzR ¥_ÍT wNjL STÄrG btmlkTNbT

zmN x!T×ùÃ lzmÂT xScU¶ çñ löyW yB/@R _Ãq& Bq$ M§>

ys-CW bmlS¼x!HxÁG xm‰R nWÝÝ xWéፓ êEÃNÂ x»¶µ §lûT

s§ú ›m¬T b¥ÃÌR_ y¥>öLöL g#ø WS_ gBtW kxND qWS

wd l@§ qWS s!¹Ug„ x!T×ùÃ ÃlxNÄC ynÄJ ¦BTÂ ÃlBz#

µpE¬L lxSR ›m¬T Ælh#lT x¦Z XDgT ¥rUg_ yÒlCWM

bmlS¼x!HxÁG xm‰R nWÝÝ ybligW ›lM TRF l¥UbS bmÌm_

ytf_é ¸²NN XÃ²Æ ›l¥CNN Ãl¥Ìr_ Xybkl b¸ÙZbT ›lM

x!T×ùÃ b¬Ä> ¦BT §Y ytmsrt xrNÙÁ L¥T XÃSÍÍC

ytÙzCW bmlS¼x!HxÁG xm‰R nWÝÝ

g!z@Â ï¬ ÆYgDbN ñé XNÄ!H XNÄ!H XÃLN xF¶µ y¸ÃSB

x:Mé BÒ úYçN M-#Q ›l¥êE y¬¶K SB:Â ÃlW m¶ mF-

RÂ l›lM ¥bRkT yMTCL xHg#R mç•N bt=¥¶ ¥Sr©ãC



76

77

¥SdgF ÆLgddN nbRÝÝ l²ÊW GN jRmñC ÿGLN½ µRL ¥RKSÂ

FÊd¶K x@NGLSN ymúsl# M-#Q ›l¥êE SBXÂãÒcWN jRmN

l›lM ÃbrktÒcW Sõ¬ãC XNd¸§*cW h#l# X¾M bLb Ñl#nT

¬UY mlS z@ÂêE x!T×ùÃÂ xF¶µ l›lM Ãbrkt$T ¬§Q Sõ¬Â

M-#Q ›l¥êE SBXÂ nW BlN XNlÃYÝÝ bXRG_M mlS x!T×ùÃÂ

xF¶µ l›lM Ãbrkt$T MR_ Sõ¬ nWÂÝÝ

ሃሳቤንአንተአስታርቅልኝ

አውጥቼአውርጄባስበው……………ከላይእስከታችከልሼ፣

እያብሰለሰልኩባሰላው……………እየደጋገምኩመልሼ፣

የመንታስሜትትርምስምስ……………የሃሳብብዛቱነዶ፣

አዕምሮዬንወጥሮያዘኝ……………ከግምትበላይልቆከብዶ፣

አንተውካልገላገልከኝ……………እንደለመድከውአሳይተህ፣

ቀኝግራሚዛኑሞልቶ……………ተርፎትንፋሼአጠረልህ፣

መንታክብደትንያዘና……………በላዬሞልቶተሰፈርኩ፣

አፍከገደብአለፈና……………ቁናቁናውንተነፈስኩ፡፡

እንደለመድከውአሳዬኝ……………ወስኜርቄእንድመራ፣

ተስፋርቀቱንአውርሰኝ…………በውስጤድምቀትንአብራ፣

የእውነትበእውነትነውየምልህ……አንተንስኢህአዴግፈጥሯል፣

በተሰዉጓዶችማልኩልህ……………በአምሳያውቀርፆሰርቶሃል፡፡

የከበደኝሸክሙያቃተኝ……………ይህነውአንዱጭንቀቴ፣

የአንዱንሚዛንጫፍየሞላው……………የሃሳብክምርሙላቴ፣

በሌላውየሚዛኑጫፍ……………ተሞልቶየተሰፈረ፣

ምክርህንየሚጠባበቅ……………በአደራየተቋጠረ፣

አለደግሞሚዛንየደፋ……………ለመወሰንችግርየሆነ፣

ክብደቱየጭነትያህል……………ገዝፎሞልቶየገነነ፡፡

ለትምርትጥራትእንደጣርክ……………መሰከሩልህወጣቶቹ፣

ጀግናችንአምሳያችንነው……………መልሱልንአሉጀግኖቹ፣

ሴቶችእህቶችልጆችህ……………ጩኸትንበጣምአሰሙ፣

በዕድሜየገፉትወላጆች……………ተማፅነውበአንድነትቆሙ፣

ፀጋቸውንቆጥረውሊሰጡህ……………ለውጠውአንተንበእነሱ፣

በእምባተራጩተዋጡ……………እጅናእግራቸውንአነሱ፣

ድንጋይዳቧቸውየሆነ……………እኒያአይዟችሁያልካቸው፣

ጠየቁቁጭትንይዘው……………የትእንዳለህንገራቸው፣




78

79

ቃል ለራዕይህ!!

የጀግኖች ጀግና ምሁር

ታጋሽ አዋቂ የሌለው ወደር

ጋራ ሸንተረር ያልበገረው

ይናገራል ሀቀኛ ስራው

መልካም አሳቢ በቅንነት

ለአፍሪካ ህዝቦች እኩልነት

ስልጡን ባለርቱዕ አንደበት

ንግግሩ በማስረጃ የተመሰረተ በእውቀት

ራሱን የማያስቀድም የማይኮፈስ

ዕኩልነትን የሚያወድስ

ይቻላል ባይ ነው ራዕዩ ቅዱስ፡፡

ዳርቻ የለው ለምዕናቡ

ርግብ ነው ለአገሩ ምጡቅ ነው ሃሳቡ

ለዚህ ያበቃኸን ታላቁ መሪያችን

ማዕረግ ያሳየኸን ታላቁ አባታችን

ድንገት ባጋጣሚ ባካል ብትለየን

ረጅሙን መንገድ እንወጣዋለን

ስንፍናን ድል መትተን ትልቅ እንሆናለን

ከጫፍጫፍአደራሰጡን……………ስራችንእጅጉንበዛ፣

ጅምርውጥንህተመዝዞ……………ቀልብናየሰውልብገዛ፡፡

እስኪአንተኑልጠይቅህ……………እንድታስረዳኝአስታርቀህ፣

አርቆአስተዋይነህና……………በቅርቡአዳሪእንዳልሆንብህ፡፡

ሞትህይክበደኝወይስቃልህ……………የተውከውከባድአደራ፣

ለይቼማወቅአልቻልኩም…………… የቱንአቅልዬምንልስራ፣

ህልፈትህምመሪርሃዘንነው……………መችቀለለኝከበደኝሸክሙ፣

የጅምርስራአደራህ……………ደማቅቀይነውቀለሙ፣

ሃዘንየጎዳውመንፈሴን……………በጊዜእንዳልመልሰው፣

እረፍትናለግልማሰብን……………መችአስተማርከኝእንደሰው፡፡

የንቃትደወልይጣራል……………አደራህልቤውስጥደምቆ

የወጣቶችየ‹‹አስቀጥሉት››ድምፅ…………በቅርብርቀትተለቆ፣

ልክየሌለውሃዘንህ……………በእጥፍበመንታተደራርቦ፣

ያንተንመፍትሔከጀለ……………እንደሁልጊዜውአስቦ፣

እባክህቀናበልና……………በተለመደውአመራር፣

በዚህላይአትኩሪበለኝ……………አብራናየተስፋጨረር፣

ለነገሩእኮምጠይቅህ ……………እንዲሁልፊሲለኝነው፣

ቁርጥያለምላሽእንዳለህ……………በእርግጠኝነትልቤሲያቀው፣

ያንተቃልናአንደበት……………መችይጠፋኛልቅኝቱ፣

በደምበአጥንትህፈርመህ……………እንደምትሸኘኝበብርቱ፡፡

ልቤቢሰበርበሞትህ ……………ቆስሎመርቅዞቢደማ፣

ሁለተኛማአትሞትም……………አደራህንበመብላትማ፣

አንዱምሞትለኔከብዶኛል……………ድርብማሞትአትሞትም፣

እግርመጎተትእንቅልፍን……………እኔማካንተአልተማርኩም፣

የስራህውጤትምግቤነው……………አገርይቀናልበእልፎችደም፣

ከንቱነትውድቀትማመንታት…………ፈፅሞአይነካካንም፣

ከስራህእኛአልተማርንም፡፡

ነሐሴ16/2004



80

ቃል ኪዳን ገብተናል ለመሪያችን ራዕይ

ልማታችን አድጎ በዓለም ዙሪያ እንዲታይ

እድገት፣ ሰላም ዴሞክራሲ ያብራሉ!!

ንቅዘት፣ ድህነትና ኪራይ ሰብሳቢነት ይጠፋሉ!!

ገነት ትሆናለች አገራችን

ባለ ሁለት አሃዝ እድገታችን

ለሁልጊዜ ይሆናል መለያችን

ንቦች ይሆናል ልዩ መጠሪያችን፡፡

በተገኘ አድማሴከህዝብ ተወካዮች ም/ቤት ጽ/ቤትነሀሴ 27 ቀን 2004 ዓ.ም




መለስ! ሚሊዮኖች ያለቀሱለትና በእንባ የሸኙት ታላቅ መሪ

መለስ! ሚሊዮኖች ያፈራና በሚሊኖኖች የተተካ መሪ

መለስ! የአፍላነት እድሜውን ለህዝቦች ነጻነት ያበረከተ የወጣቶች ተምሳሌት

New Vision on Meles

Documents

Transcript of New Vision on Meles