Netcad cad6 eğitim_dokümanı
-
Upload
forester-engineer -
Category
Education
-
view
5.727 -
download
42
Transcript of Netcad cad6 eğitim_dokümanı
İçindekiler
Bölüm.1 GENEL KAVRAMLAR VE PROJEYE GİRİŞ ............................................................................ 7
Temel Harita Projeksiyon Bilgisi .......................................................................................................... 7
Proje Parametrelerinin Oluşturulması ................................................................................................ 9
Bölüm.2 NETCAD 6 ARAYÜZ TANITIMI......................................................................................... 14
Netcad 6 GIS Ekranı ........................................................................................................................... 14
Bölüm.3 UYGULAMA MENÜSÜ İŞLEMLERİ ................................................................................... 18
Yeni Proje Açma İşlemi ...................................................................................................................... 18
Aç İşlemi ............................................................................................................................................ 19
Ekle İşlemleri ..................................................................................................................................... 20
Kaydet İşlemleri ................................................................................................................................. 23
Gönder İşlemleri ................................................................................................................................ 31
Özellikler ............................................................................................................................................ 35
Proje Düzenleme İşlemleri ................................................................................................................ 38
Çizdir İşlemleri ................................................................................................................................... 41
NetStore ............................................................................................................................................ 46
Kapat İşlemleri ................................................................................................................................... 46
Genel Ayarlar ..................................................................................................................................... 48
GPS Verilerinin Yüklenmesi ............................................................................................................... 55
Bölüm.4 PROJE VERİ ÜRETİM İŞLEMLERİ ..................................................................................... 57
Obje Oluşturma ve Yazı İşlemleri ...................................................................................................... 57
Çizim Araçları ..................................................................................................................................... 57
Nokta At İşlemleri .......................................................................................................................... 57
Çizgi İşlemleri ................................................................................................................................. 58
Alan İşlemleri ................................................................................................................................. 60
Kutu İşlemleri................................................................................................................................. 61
Çoklu Doğru İşlemleri .................................................................................................................... 63
Noktadan Geçen Eğri Çiz İşlemleri ................................................................................................. 65
Yumuşatılmış Eğri Çiz İşlemleri ...................................................................................................... 68
Daire İşlemleri ............................................................................................................................... 69
Yay İşlemleri .................................................................................................................................. 71
Blok Araçları....................................................................................................................................... 75
Nokta Yakalama Araçları ................................................................................................................... 81
Nokta ............................................................................................................................................. 81
Son Nokta ...................................................................................................................................... 82
Kesişim ........................................................................................................................................... 83
Orta Nokta ..................................................................................................................................... 83
Uygulama Noktası.......................................................................................................................... 84
En Yakın Obje ................................................................................................................................. 85
Karelaj ............................................................................................................................................ 85
Eksene Dik ..................................................................................................................................... 86
Serbest ........................................................................................................................................... 87
Koordinat Hesap Makinası ................................................................................................................ 87
Koordinat ....................................................................................................................................... 88
Dy/Dx ............................................................................................................................................. 88
Mesafe – Açı/Eğim ......................................................................................................................... 90
Tabaka ........................................................................................................................................... 92
Nokta Adı ....................................................................................................................................... 92
Çizgi İzle ......................................................................................................................................... 94
Kesişim ........................................................................................................................................... 95
2 Noktalı Kesişim ........................................................................................................................... 96
Dik – Çık ......................................................................................................................................... 98
Dik – Düş ........................................................................................................................................ 98
Teğet .............................................................................................................................................. 99
Dik – abs ...................................................................................................................................... 100
Paralel Nokta ............................................................................................................................... 101
Hat Üzerinde a/b Noktası ............................................................................................................ 103
Obje Üzerinde .............................................................................................................................. 104
Detaylar ........................................................................................................................................... 105
Dizi Araçlar ....................................................................................................................................... 105
Kartezyen Dizi .............................................................................................................................. 105
Obje Üzerinde Dizi ....................................................................................................................... 106
Karelaj Üret .................................................................................................................................. 108
Tarama Araçları ............................................................................................................................... 109
Alan Taramaları ........................................................................................................................... 109
Bina Taraması .............................................................................................................................. 110
Bina Kenar Taraması .................................................................................................................... 111
Merdiven Taraması ...................................................................................................................... 112
Ölçme Araçları ................................................................................................................................. 112
Cephe Yaz .................................................................................................................................... 112
Uzunluk Yazdır ............................................................................................................................. 113
Yatay Ölçülendir .......................................................................................................................... 114
Dikey Ölçülendir .......................................................................................................................... 115
Paralel Ölçülendir ........................................................................................................................ 116
Paralel Ölçülendir (Yay) ............................................................................................................... 117
Açı Ölçülendir .............................................................................................................................. 118
Yarıçap Ölçülendir ....................................................................................................................... 119
Röleve Araçları ................................................................................................................................. 120
Ara Mesafe Yaz ............................................................................................................................ 120
Dik Düş ......................................................................................................................................... 121
Etiket Araçları .................................................................................................................................. 122
Etiketleri Üret .............................................................................................................................. 122
Etkileşimli Etiket .......................................................................................................................... 123
Çizim Araçları ................................................................................................................................... 125
Grid .............................................................................................................................................. 125
Lejand .......................................................................................................................................... 127
Ölçek Çubuğu ............................................................................................................................... 129
Bölüm.5 PROJE DÜZENLEME İŞLEMLERİ ...................................................................................... 131
Alan, Obje Düzenleme İşlemleri ...................................................................................................... 131
Alan İşlemleri ............................................................................................................................... 131
Alan Çıkart İşlemi ......................................................................................................................... 131
Alan Birleştirme İşlemi ................................................................................................................. 132
Alan Kesiştirme İşlemi ................................................................................................................. 134
Alan Bölme İşlemi ........................................................................................................................ 134
Düzenleme Araçları ......................................................................................................................... 136
Kaydır İşlemi ................................................................................................................................ 136
Ayrıştır işlemi ............................................................................................................................... 137
Köşe Yuvarlat ............................................................................................................................... 139
Obje Böl ....................................................................................................................................... 140
Çizgi Yönü Değiştir ....................................................................................................................... 142
Birleştirme İşlemi ......................................................................................................................... 143
Paralel Alma İşlemi ...................................................................................................................... 145
Uzat İşlemi ................................................................................................................................... 146
Kes işlemleri ................................................................................................................................. 147
Kır İşlemi ...................................................................................................................................... 149
Katman Yöneticisi ve Çizgi Tipleri .................................................................................................... 150
Çizgi tipi değiştir .......................................................................................................................... 155
Dönüşüm Araçları ............................................................................................................................ 156
Döndürme İşlemi ......................................................................................................................... 156
Ölçekleme İşlemi ......................................................................................................................... 157
Aynalama İşlemi .......................................................................................................................... 159
2 Noktadan Dönüşüm .................................................................................................................. 160
X Y Yönünde Ölçekle .................................................................................................................... 161
Toplu Obje Değiştir ...................................................................................................................... 162
Bul ve Değiştir .............................................................................................................................. 164
Biçim Boya ................................................................................................................................... 166
Sil İşlemi ....................................................................................................................................... 167
Edit İşlemi .................................................................................................................................... 169
Çoklu Doğruya Çevir İşlemi .......................................................................................................... 170
Görünüm Ayarları ............................................................................................................................ 172
Pencere Araçları .............................................................................................................................. 172
2 Pencere Aç ................................................................................................................................ 172
Tek Pencere Yap .......................................................................................................................... 172
4 Pencere Aç ................................................................................................................................ 173
3 Pencere Aç ................................................................................................................................ 173
Pencere Ekle ................................................................................................................................ 174
Ekran Sakla .................................................................................................................................. 174
Çizim Yöntemi .................................................................................................................................. 175
Arka Plan Rengi Seç ..................................................................................................................... 175
Renk Modu .................................................................................................................................. 176
Taramalar Rekli ............................................................................................................................ 177
Varsayılan Değerler ......................................................................................................................... 178
Hızlı Eğri Çiz.................................................................................................................................. 178
Kalın Obje Çizimi .......................................................................................................................... 179
Balastrolar ................................................................................................................................... 179
Nokta Görünüm Ayarları ................................................................................................................. 180
Nokta Adları ................................................................................................................................. 180
Nokta Kotları ................................................................................................................................ 181
Nokta Kodları ............................................................................................................................... 181
Alan Görünüm Ayarları .................................................................................................................... 181
Alan Adları ................................................................................................................................... 181
Alan Sınırları ................................................................................................................................ 181
Alan Taramaları ........................................................................................................................... 182
Çizgi Kotları .................................................................................................................................. 183
Bölüm.6 SORGU İŞLEMLERİ ........................................................................................................ 184
Sorgu Araçları .................................................................................................................................. 184
Obje Özellikleri ............................................................................................................................ 184
Alan Sor ....................................................................................................................................... 192
XYZ Sor ......................................................................................................................................... 192
Cetvel ........................................................................................................................................... 194
Prizma .......................................................................................................................................... 195
Bölüm.7 RASTER İŞLEMLERİ ....................................................................................................... 197
Raster Dönüştürme İşlemleri ........................................................................................................... 197
Raster Altlık Verilerinin Hazırlanması .............................................................................................. 197
Raster Hazırlık İşlemleri ............................................................................................................... 197
Raster Dönüştürme/ Coğrafi Referanslama İşlemleri ..................................................................... 199
Raster Düzenleme İşlemleri ............................................................................................................. 204
Boyut Değiştir .............................................................................................................................. 204
Kenar Sil ....................................................................................................................................... 206
Böl İşlemi ..................................................................................................................................... 208
Griye Çevir ................................................................................................................................... 209
Renk Ayarla .................................................................................................................................. 211
Derinliği Değiştir .......................................................................................................................... 212
Histogram .................................................................................................................................... 213
Görünürlük Alanı Tanımlama .......................................................................................................... 215
Raster Dizin Yükle İşlemleri ............................................................................................................. 217
Bölüm.8 REFERANSLAR .............................................................................................................. 220
Referans Yöneticisi ve Referans Özellikleri ..................................................................................... 220
Sayısallaştırma Menüsü ................................................................................................................... 227
Bölüm.9 ARAZİ MODELİ İŞLEMLERİ ............................................................................................ 231
Üçgen Model Oluşturma İşlemleri .................................................................................................. 231
Üçgen Model Düzenleme İşlemleri ................................................................................................. 234
Kot Düzelt İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi ....................................................... 235
Üçgen Ekle İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi ...................................................... 236
Üçgen Döndür İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi ................................................ 237
Model Düzelt İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi .................................................. 239
Hacim Hesaplamaları ....................................................................................................................... 240
Bölüm.9 EĞRİ/MÜNHANİ İŞLEMLERİ .......................................................................................... 243
Eğri Geçirme İşlemleri ..................................................................................................................... 243
Eğri Temizleme İşlemleri ................................................................................................................. 245
Eğrilere Kot Verme İşlemleri ............................................................................................................ 248
Bölüm.10 ENKESİT İŞLEMLERİ .................................................................................................... 250
Güzergâh İşlemleri ........................................................................................................................... 250
Enkesit İşlemleri .............................................................................................................................. 251
Enkesitlerden Kübaj Hesaplama ...................................................................................................... 254
Profil ve Enkesit Çizdirme ................................................................................................................ 256
Hızlı Profil......................................................................................................................................... 259
Bölüm.11 PAFTALAMA, LEJAND ve ÇIKTI İŞLEMLERİ .................................................................... 261
Çıktı Şablonlarının Oluşturulması .................................................................................................... 261
Mevzuatlara Uygun Paftalama İşlemleri ......................................................................................... 267
Bölüm.1 GENEL KAVRAMLAR VE PROJEYE GİRİŞ
Temel Harita Projeksiyon Bilgisi
Haritalar dünyanın grafik sunumudur. Dünya üzerindeki her noktanın veya sahanın bir koordinat
değeri (X,Y) vardır. Koordinat Sistemleri, harita üzerinde belirlenen noktalara ait koordinat
değerlerinin bulunmasını sağlayan metoddur. Bu metotlar; Coğrafi Koordinat Sistemi ve Grid (Metrik) Koordinat Sistemi olmak üzere ikiye ayrılır.
Coğrafi Koordinat Sistemi, derece dakika saniye cinsinden belirtilirken, Grid Koordinat Sistemi; X
ve Y değerlerinin metrik gösteriminden oluşur.
Harita projeksiyonları üç boyutlu küresel dünya yüzeyini matematiksel ve geometrik kurallar
yardımıyla düz bir yüzeye dönüştürmek için kullanılır. Üç boyutlu yüzeyi iki boyutlu yüzeye
indirirken açıda, mesafede ve istikamette oluşan hataları minimize etmek için tasarlanan
algoritmalar bütünüdür. Genel olarak üç farklı projeksiyon sistemi mevcuttur. Bunlar;
düzlemsel, silindirik ve konik projeksiyon sistemleridir.
Türkiye için tercih edilen projeksiyon sistemi UTM (Universal Transver Merkator)’ dur. Bu
projeksiyon sisteminde dünya, 180 derece meridyeninden başlamak üzere 6 derece
aralıklarla 60 dilime (bölge/zone) ayrılır ve Türkiye bu dilimlerden 35-36-37-38 dilimler
içerisinde yer almaktadır.
Eğer proje ölçeği 1/25000’ den daha detay içeren ölçekte ise (örneğin; 1/5000) 3 derece
aralıklı DOM (Dilim Orta Meridyeni) tanımı yapılmaktadır. Türkiye için DOM değerleri 27-30-
33-36-39-42-45 arasında değişmektedir.
Projeksiyon tanımlama işleminde aşağıdaki özet bilgi kullanılacaktır.
UTM (Universal Transverse Marcator): Ters silindirik bir projeksiyon sistemidir. Ülkemiz için
en uygun projeksiyon sistemidir.
DOM (Dilim Orta Meridyeni): UTM Projeksiyon sisteminde her dilimin ortasından bir dilim
orta meridyeni geçer.
UTM 6° 35 36 37 38 (ÖLÇEK≤ 1/25000)
UTM 3° 27 30 33 36 39 42 45 (ÖLÇEK > 1/25000)
Datum, bir elipsoidin şeklini tarif eden matematiksel bir modeldir. Dünya çevresindeki
basıklık her yerde eşit değildir; kıtaların etkisiyle dünyanın şekli farklılık göstermektedir ve
farklı ölçümlere bağlı olarak dünyanın farklı bölgeleri için geliştirilmiş çeşitli datumlar
(European Datum (ED) 1950, World Geodetic System (WGS) 84 vb.) mevcuttur.
Türkiyenin bulunduğu konuma uygun DATUMLAR; ED50, WGS84, ITRF96’ dır.
Proje Parametrelerinin Oluşturulması
Yukarıda ki bölümde anlatılan projeksiyon tanımlama ile ilgili bilgiler kullanılarak örnek projeye
ait projeksiyon parametreleri tanımlanacaktır.
1. Projenize I45-D1.tif verisini yükleyiniz ve yüklenen veri üzerinden lokasyon ve ölçek
bilgilerini inceleyiniz. Projeye tanımlanması gereken proje parametrelerini belirleyiniz.
2. Proje altlığı olarak kullanılacak olan raster veriyi yükleyebilmek için Katman Yöneticisi/ Referanslar menüsü üzerinde sağ tuş ile açılan pencereden Ekle/ Raster işlemine giriş
yapılır.
3. İlgili altlık veriyi yükleyebilmek için ilgili dizin altından I45-D1 raster verisini seçiniz.
4. Aç işlemi ile altlık veri Netcad GIS ekranına yüklenmiş olacaktır.
Proje altılığı olarak kullanılacak veri incelendiğinde Erzurum iline ait olduğu, 1/25000 ölçekte UTM
projeksiyon sisteminde üretildiği gözlemlenecektir.
5. Projeksiyon tanımlama işlemi için Uygulama Menüsü altından Özellikler sekmesine giriniz.
6. Açılan Proje Özellikleri penceresinde Projeksiyon sekmesi seçilir.
7. Projeksiyon tanımlama işlemi için Tanımsız yazan bölüm yanındaki üç nokta butonu yardımı
ile Projeksiyon Parametreleri penceresi açılır. Açılan pencerede Erzurum ili 1/25000 ölçekli
pafta için (UTM) Universal Transvers Merkator 6°, datum tanımı olarak; ED50 (European Datum 1950) ve dilim numarası olarak Merkezi Meridyen bölümü altından dünya sekmesine
tıklayarak açılan Türkiye haritasından Erzurum ilinin bulunduğu bölgeye fare sol tuşu ile
tıklayarak otomatik olarak dilim numarası belirlenir.
8. İlgili seçimler sonrasında bütün pencereler Tamam ile geçildiğinde projeksiyon
tanımlama işlemi tamamlanmış olacaktır.
Bölüm.2 NETCAD 6 ARAYÜZ TANITIMI
Netcad 6 GIS Ekranı
Netcad 6 GIS ekranı; şerit menüler, durum çubuğu, katman listesi ve arama alanı gibi işlevleri
içeren açılır kapanır bölmeler ile çizim alanından oluşur.
Şerit menüler ve açılır kapanır bölmeler, dinamik yapıları sayesinde o anki duruma göre
kendilerini güncellerler.
Netcad 6 GIS arayüzü tamamen Windows Ofis stilindedir.
En üst satır, standart Windows satırıdır. Program adının yer aldığı bu satırın sol köşesinde yer alan
ikon Windows 20XX, XP, Vista ve Windows NT ortamına bağlı olarak farklı işlevlere sahip
olacaktır.
‘Önceki Boyut’, ekranı küçültmek için kullanılır.
‘Simge Durumuna Küçült’ ise ekranı minimize eder.
‘Kapat’ (Alt+F4) ekranı kapatır ve böylelikle programdan da çıkılmış olur.
Netcad ekranının sol üst köşesinde, sık kullanılan fonksiyonlara erişilebilmek için ‘Hızlı Erişim
Çubuğu’ yer almaktadır.
Üstten ikinci satır, yine birçok Windows uygulamasında olduğu gibi, ana menülerin yer aldığı
satırdır.
Bu satırda, Netcad ana modülünün menüleri ve üzerine eklenen modüllerin (İmar, Harita, Planet,
3D, İçmesu, Netpro vb.) menüleri de yer alacaktır.
Bölüm.3 UYGULAMA MENÜSÜ İŞLEMLERİ
Yeni Proje Açma İşlemi
Yeni işlemi, Netcad üzerinde yeni bir proje oluşturma işlemidir. Netcad’de aynı anda birden çok
aktif proje ile çalışılabilir, herhangi bir proje üzerinde çalışırken, mevcut başka bir dosya
yüklenebilir veya boş bir ekran açılarak yeni bir projeye başlanabilir.
Uygulama Menüsü/Yeni işlemi ile boş çalışma ekranı için şablon seçilir. Netcad ile otomatik
olarak STANDARD.NCZ, STANDARD_COGRAFI_ED50.NCZ, STANDARD_COGRAFI_WGS84.NCZ,
ILLER_BANKASI_HHAZIR_TABAKA.NCZ şablonları gelmektedir. Bunun yanı sıra 'Kaydet/Şablon Olarak Kaydet' işlemiyle kaydedilen şablon NCZ dosyaları da projeksiyon bilgileri, katman ve
referans özellikleriyle birlikte şablonda kayıt edildiği tüm özelliklerini koruyarak Diğer
sekmesinden yüklenir.
Şablonlar Şablon Seç penceresi üzerinden silinmesi istenilen şablona sağ tıklanarak açılan
pencerede Sil işlemi seçilerek silinebilir, Ekle ile yeni şablonlar eklenebilir; Özellikler ile
şablonların özelliklerine ulaşılabilir ve istenilen parametreler değiştirilebilir.
Aç İşlemi
Netcad ‘de proje açma işlemi Uygulama Menüsü/Aç işlemine girilerek gerçekleştirilir. Aç işlemine
girerken sol tarafta bulunan Son Dosyalar bölümünden, çalışılmış olan dosya geçmişi
görüntülenerek proje açma işlemi bu dosyalar üzerinden de gerçekleştirilebilir.
Proje açmanın kısayol işlemi ise Hızlı Araç Çubuğu üzerinde bulunan Dosya Aç ( ) simgesini
kullanmaktır.
Netcad 6 ile gelen yeni özelliklerden bir tanesi de Netcad ‘de açabildiğiniz bütün dosya türlerinin
aç işlemi ile gelen Dosya Aç penceresinden gerekli dosya türünün seçilerek açılabilmesidir.
Ekle İşlemleri
Dosya Ekle ve Yerleştir işlemi ile *.NCZ uzantılı dosyaları aktif projenizin üzerine ekleyebilir,
çizim ekranında belirleyeceğiniz koordinatlarda açabilirsiniz.
Dosya Ekle ve Yerleştir işlemine girdiğinizde açılan Dosya Ekle ve Yerleştir penceresinden
projenize eklemek istediğiniz *.NCZ uzantılı dosyayı seçebilirsiniz.
Seçtiğiniz dosya blok yapısında yüklenerek fare imlecinin ucuna gelecektir. Çizim ekranında
istediğiniz koordinata fare sol tuş yardımı ile yüklediğiniz dosyayı ekleyebilir, Koordinat Hesap Makinesi Menüsü veya Yakalama Araçları kullanılarak da istenilen koordinatlara
ekleyebilirsiniz. Dosyayı çizim ekranına yerleştirmek istemiyorsanız fare sağ tuş ile işlemi
iptal edebilirsiniz.
Dosya Ekle ve Yerleştir işlemi ile birden fazla projeyi çalıştığınız proje üzerinde istediğiniz
koordinatlarda açabilirsiniz.
Dosya Ekle işlemi ile farklı formatlardaki veriler mevcut proje koordinatları ile aktif proje
üzerine eklenebilir.
Dosya Ekle işlemi ile mevcut proje üzerine;
• Netcad Dosyaları; *.NCZ uzantılı dosyalar
• Netcad Rapor Dosyaları; *.CKS, *.TXT uzantılı Netcad ile alınabilen rapor dosyaları
• Spatial Veri ve Analiz Motoru; *.MDB, *.ACCDB, *.KML, *.KMZ, *.SHP uzantılı
referans dosyalar
• Diğer CAD Dosyaları; *.DGN, *.DWG, *.DXF uzantılı Autocad ve Microstation
dosyaları
• GPS Dosyası; *.NMEA, *.GPX, *.TXT uzantılı dosyalar
• Netcad Raster Dosyaları; *.DRE, *.VRT, *.TIFF, *.IMG vb. uzantılı raster dosyaları
• Vektör Dosyalar; *.MOS, *.XYZ, *.NCN, *.XLS vb. uzantılı nokta dosyaları,
• Netcad Makro Dosyası; *.NVB, *.NJV, *.NCS eklenebilir.
Başka Projeden Özellik Ekle işlemi ile başka projeler üzerindeki CAD Katmanları, Referans
Katmanlar, Spatial Bağlantılar, Bloklar, Projeksiyon bilgileri aktif proje üzerine eklenebilir. Bu
sayede bir proje üzerindeki tüm özellikleri diğer proje üzerinde tekrar oluşturmaya gerek
kalmadan seçilen özellikler aktarılıp işlem yapılabilirler.
Başka Projeden Özellik Ekle işlemi ile eklenebilen özellikler;
• CAD Katmanlar seçeneği ile CAD yapısındaki proje üzerindeki tabaka yapısı aktif
projeye aktarılabilir.
• Referans Katmanlar ile seçilen projedeki referanslar altında bulunan referans
katmanlar aktif projeye aktarılabilir.
• Spatial Bağlantılar ile veritabanı bağlantılı proje üzerindeki spatial bağlantılar aktif
projeye aktarılabilir.
• Projeksiyon ile seçtiğiniz projeye ait projeksiyon ve datum bilgileri aktif projeye
aktarılabilir.
• Değişkenler ile seçtiğiniz projeye ait proje değişkenleri bilgisi aktif projeye aktarılır.
Kaydet İşlemleri
Kaydet işlemi ile proje üzerinde yapılan değişiklikler kalıcı hale getirilmektedir. Üzerinde
çalışılan projeler, oluşabilecek çeşitli bilgisayar sorunlarına karşı (elektrik kesintileri vb.)
önlem olarak istenilen sıklıkta saklanmalıdır. Saklama işlemi, 'Uygulama Menüsü/Kaydet'
işlemi ile otomatik olarak sağlanabilir. Dosya aynı isim ve uzantı ile saklanacaktır.
Proje kaydetmenin kısayol işlemi ise Hızlı Araç Çubuğu’nda bulunan kaydet ( ) simgesini
kullanmaktır.
Dosyaların saklama öncesi otomatik yedeklenmesi daha önce mevcut bir dosya üzerine
yapılan kayıt işlemlerinde, dosyanın kaydedilmeden önceki durumu otomatik olarak
yedeklenir. Yedek dosyaların uzantısı, dosya takısının önüne '$' işareti getirilerek oluşturulur.
Örneğin; *.NCZ tipi dosyaların yedeği *.$NCZ dir. Varolan bir dosyanın üzerine, yanlışlıkla
başka bir dosya saklandığı zaman, o dosyanın *.$NCZ uzantılı halinde '$' takısı dosya
özelliklerinden silinerek Uygulama Menüsü/Aç işlemi ile açılıp kullanılabilir.
CTRL+S tuş kombinasyonu ile de kaydetme işlemi gerçekleştirilir.
Şablon Olarak Kaydet işlemi, oluşturduğunuz projenizi katman yapısı, projeksiyonu ve diğer
özellikleri ile birlikte şablon olarak saklamanız ve başka projelerde şablon olarak
kullanmanızı sağlayan işlemdir.
Farklı Kaydet komutu aşağıdaki durumlar için kullanılabilmektedir;
• Orijinal dosyayı bozmadan farklı bir isimle saklamak ve değişiklikleri bu
dosya üzerinde yapmak,
• Bir dosyanın farklı ya da aynı isimde yedeğini almak,
• Projenin içindeki noktaları saklamak (dosya tipi 'Nokta Dosyaları' olarak
seçilirse, projede bulunan noktalar istenen adrese istenen proje adıyla
saklanabilir ve dosya uzantısı '*.ncn' olur.)
• AutoCAD dosya formatında veri kaydetmek,
• Microstation dosya formatında veri kaydetmek,
• Nokta dosyalarını excel dosyası olarak kaydetmek.
Özellikleri Kaydet işlemi ile proje içindeki CAD Katmanları, Referans Katmanlar, Spatial
Bağlantılar, Bloklar, Projeksiyon bilgileri ayrıca kaydedilebilir. Bu sayede, bir proje üzerindeki
tüm özellikler yerine sadece istenen yapının kaydedilmesi sağlanmış olur.
İşleme girildiğinde çıkan Özellikleri Kaydet penceresi üzerinden kaydedilmek istenen özellikler
seçilebilir.
Özellikleri Kaydet işlemi ile kaydedilebilen özellikler;
• CAD Katmanlar ile proje üzerindeki tabaka yapısı kaydedilebilir. CAD katmanlarını
kaydetmek için CAD Katmanlar seçimi aktif hale getirilir.
• Referans Katmanlar ile proje üzerindeki referans yapısı kaydedilebilir. Referans
Katmanlarını kaydetmek için Referans Katmanlar seçimi aktif hale getirilir.
• Spatial Bağlantılar ile proje üzerindeki bağlantı yapısı kaydedilebilir. Spatial referans
katmanlarını kaydetmek için Spatial Bağlantılar seçimi aktif hale getirilir.
• Projeksiyon ile seçtiğiniz projeye ait projeksiyon ve datum bilgileri özellik olarak
kaydedilebilir.
• Değişkenler ile projeye ait değişkenler özellik olarak kaydedilebilir.
Seçilen Objeleri Kaydet işlemi ekrandan seçilen objelerin blok olarak kaydedilip *.NCZ
formatında saklanması işlemidir.
Objeler Seçim Araçları/Hızlı Seçim Araçları ile seçilebileceği gibi manuel olarak da ekrandan
seçilebilir. Bir çizim veya çizimin bir parçası, başka projelerde kullanılmak üzere blok objesi
olarak saklanabilir. Bu özellik pafta indeksi, onay yazıları, tip kesitler, firma amblemleri gibi
serbestçe yerleştirilmesi gereken proje veya proje parçalarının saklanması amacıyla da
kullanılabilir.
Seçilen Objeleri Kaydet yöntemi ile bir proje içerisinde sadece istenilen obje gruplarının
seçilerek saklanması sağlanabilir. Örneğin; büyük projelerde sadece noktalar, kadastro
parselleri, taramalar vb. obje grupları seçilebilir ve ayrı dosyalar altında saklanabilir. Bu tür
dosyaların ana projeye eklenmesi Dosya Ekle işlemi ile yapılabilir. Ayrıca bu dosyalar 'Dosya Yükle' işlemi ile tek olarak yüklenerek üzerlerinde gerekli işlemler yapılabilir.
Rulo Şeklinde Kaydet işlemi özellikle yol, enerji nakil hattı, kanal, akarsu ıslahı gibi şeritvari
projelerin uzunluğundan dolayı çizimini almak ve belli kağıt normlarına işlemek için
kullanılmaktadır. Bu tip projelerin çiziminin daha kolay alınabilmesi için 'Rulo' işlemleri
düzenlenmiştir. Rulo işlemleri sonunda proje belli yerlerinden kırılarak uzun çizim alınacak
şekilde düzenlenmiş olacaktır. Netcad 6 ile birlikte raster referanslar da rulo olarak
kaydedilebilmektedir.
Projenin rulo halinde açılabilmesi için şunlara dikkat edilmelidir:
• RULO adlı bir tabaka açılmalı.
• Giriş/Çizim Araçları/Çizgi/Paralel Çizgi işlemi ile rulo genişlik değerleri tanımlanmalı.
• Güzergah ekseni baz alınarak mümkün olduğu kadar az kırıkla rulo sınırları
çizilmelidir.
RULO tabakasında Giriş/Çizim Araçları/Çizgi/Paralel Çizgi Çiz işleminden sonra rulo şeklinde
kaydetme işlemi için Rulo İşlemleri penceresinden Rulo Şeklinde Kaydet seçeneğine girilir.
‘Ruloya Grid Üretme’ işlemi de bu pencereden gerçekleşir.
Çizim Düzeltmeleri penceresinde kaydedilecek *.NCZ için parametreler belirlenir ve Tamam ile
işlem sonlandırılır.
Netcad6 ile birlikte raster verilerin olduğu projeler de aynı işlem adımları ile rulo
kaydedilebilir.
Netcad 6 ile birlikte referansların da rulo kaydedilmesi mümkündür.
Gönder İşlemleri
Gönder işlemi ile üzerinde çalışılan *.NCZ, Google Earth programına aktarılabilir, e-posta ile
NCZ formatında veya ekran görüntüsü ile raster formatında gönderilebilir ya da GPS dosyası
oluşturulabilir.
Google Earth gönderme seçeneği ile seçilen objeler online olarak Google Earth üzerine
aktarılarak izlenebilir.
İşleme girildiğinde ekrana gelen Google Earth’e Gönder penceresinde projenin projeksiyonu
ve projede Google Earth'e aktarılacak tüm alan ya da gönderilmek istenen objeler seçilmelidir.
İşlem sonucunda oluşacak dosya için de kaydedilecek dizin seçilmelidir.
E-Posta ile Gönder seçeneği ile üzerinde çalışılan *.NCZ dosyasının e-posta eki olarak
gönderilmesi işlemidir.
E-posta göndermek için varsayılan posta istemcisinin Microsoft Office Outlook olması
gerekmektedir. Aksi halde uyarı alınacaktır. İşleme girildiğinde projenin bir kopyası mail eki
olarak ilgili mail'e eklenecektir.
Netcad Teknik Desteğe E-Posta Gönder seçeneği ile üzerinde çalışılan aktif projenin Netcad
Teknik Hizmetler ve Eğitim Müdürlüğü'ne e-posta eki olarak gönderilmesi işlemidir. Proje
aşamalarında Netcad ile ilgili desteğe ihtiyaç duyulduğu durumlarda (hatalar, uyarılar vb.) bu
işlem kullanılabilir. Mail içeriğinde destek konusu ve iletişim bilgileri bulunmalıdır.
E-posta göndermek için varsayılan posta istemcisinin Microsoft Office Outlook olması
gerekmektedir. Aksi halde uyarı alınacaktır.
İşleme girildiğinde projenin bir kopyası *.NCZ formatında saklanarak mail eki olarak ilgili maile
eklenecektir.
Ekran Görüntüsü gönderme seçeneği ile üzerinde çalışılan projenin ekran görüntüsü JPEG
formatında e-posta eki olarak gönderilebilir.
E-posta göndermek için varsayılan posta istemcisinin Microsoft Office Outlook olması
gerekmektedir. Aksi halde uyarı alınacaktır. İşleme girildiğinde projenin ekran görüntüsü mail
eki olarak ilgili mail'e eklenecektir.
GPS gönderme seçeneği ile üzerinde çalışılan *.NCZ dosyası içerisindeki nokta verileri GPS
dosyası olarak kaydedilebilmektedir.
İşleme girildiğinde GPS Kaydet penceresinden kaydedilecek GPS dosya dizini belirlenir ve
aktarılacak noktaların seçimi yapılır. Projenin tamamı Tüm Objeler seçeneği ile ya da bir kısmı
Seçilen Objeler seçeneği ile GPS ortamına gönderilebilir. Seçim işlemi manuel yapılabileceği
gibi Seçim Araçları yardımıyla ya da klavyeden boşluk tuşuna basarak Seçim menüsü
yardımıyla da yapılabilir.
Özellikler
Proje Özellikler menüsü ile Netcad üzerinde aktif olan projeye ait genel özelliklere
ulaşılabilmektedir. Bu menü üzerinden projenin ölçeği ve projeksiyonu gibi projeye ait
özellikler değiştirilebilir.
Ölçek bölümünde, projenin çalışma ölçek değeri ‘Ölçek Kutucuğu’na yazılır, böylelikle
projenin çalışma ölçeğine göre çıktısı alınabilir. Çalışma ölçeği çizim ölçeği değildir. Proje
başında yapılması gereken projenin ölçeği düşünülerek verilecek bir değerdir. Sonradan da
projeyi istenen ölçeğe getirmek mümkündür.
Çalışma ölçeği yazı boylarını, şekil (sembol) boylarını, blok boylarını ve akıllı nesne boylarını
etkiler.
Çalışma ölçeği proje ile birlikte saklanır. Başka bir projenin çalışma ölçeği farklı aktif projeye
eklenmesi durumunda, aktif proje çalışma ölçeği öngörülür.
Projeksiyon bölümünde, aktif projenin projeksiyonun değiştirilebildiği penceredir. Bu pencere
ile farklı projeksiyonlarda çalışılmış projeler aynı anda projeksiyon değerlerinin
eşleştirilmesiyle aynı projeksiyon ve datumda kullanılabilir. Değerler projeyle birlikte saklanır
ve dosya yüklenirken bu değerlere göre konumlandırılır.
Ayrıca, vektör verilerin projeksiyon dönüşüm işlemleri projeksiyon penceresinden yapılır.
Projeksiyon değiştirildiğinde, vektör verilerin projeksiyonu da otomatik olarak değişir.
UTM sistemindeki dilim orta boylam değeri ve dilim genişlik değerleri buradan da girilebilir.
Her proje için bu ayarların yapılması gerekir. Değerler projeyle birlikte tutulur. Eklenen iki
proje dilim genişlik ve dilim orta boylamı değerleri dikkate alınarak aynı sistemde birleştirilir.
Daha önce oluşturulmuş paftalar varsa buradan gerekli değerler girilmelidir. Ülke koordinat
sisteminde 'Hesap/Diğer Hesap Araçları/StpPafta Editörü' ile açılan paftalarda projenin 'Proje
Parametreleri' ile girilen değer dikkate alınır. Ülke paftası açmak için bu değerlerin girilmesi
gerekir.
Ayrıca Netcad6 ile projenin farklı bir projeksiyondaki değerlerinin görüntülenebileceği başka
bir projeksiyon özelliği eklenmiştir. Diğer bir projeksiyon belirlemedeki amaç koordinat,
uzunluk ve alan değerlerini proje projeksiyonundan farklı bir projeksiyon değerinde görmektir.
Tanımlanan bu projeksiyon istendiğinde aktive edilebilir. Burada belirlenen diğer projeksiyon
sorgu araçlarındaki komutları da etkileyecektir.
Proje Bilgileri bölümünde, aktif projede kullanılan katman sayısı, çizgi tipi sayısı, obje sayısı ve
blok sayısı hakkında bilgilerin verildiği penceredir. Burada yer alan değerler (Katman Sayısı,
Çizgi Tipi Sayısı ve Obje Sayısı) ‘Proje Düzenleme İşlemleri’ ile değişebilir.
Proje Düzenleme İşlemleri
Proje Düzenle menüsü yardımı ile aktif projede düzenleme işlemleri yapılabilmektedir.
Üzerinde çalışılan *.NCZ dosyasında kullanılmayan tanımlar temizlenebilir, çift objeler ve çift
koordinatlı objeler otomatik olarak ayıklanabilir.
Kullanılmayan Tanımları Temizle ile projeler saklanırken kullanılsın ya da kullanılmasın
katmanlar, hatlar, yazı tipleri, semboller ve bloklar ile birlikte saklanır. Kullanılmayan
Tanımları Temizle işlemi ile proje bittikten sonra kullanılmayan bu objelerin ilgili
kütüphaneden temizlenmesini sağlar.
Çift Objeleri Ayıkla işlemi ile bir projede alan, nokta, yazı gibi objeler aynı isimde birden fazla
kullanılmışsa bunları temizlemek için ‘Proje Düzenle’ işlemi kullanılabilir. Bu şekilde projelerin
boyutunun büyümesine ve hatalı üretilmesine sebep olan fazla objeler ayıklanmış olur.
Bu işlem için Uygulama Menüsü/Proje Düzenle/Çift Objeleri Ayıkla işlemi seçilir.
Çift olarak tespit edilen objelerin atılacağı tabaka adı verilir. Standart olarak buradaki tabaka
adı 'ÇİFT_OBJE' dir. Tamam ile ayıklanacak objelerin seçimi manuel olarak yapılabileceği gibi
klavyeden boşluk tuşuna basılarak 'Seçim' menüsü ve Hızlı Seçim Araçları da kullanılabilir.
Çift Koordinatlı Objeleri Ayıkla işlemi ile bir projede alan, nokta, yazı gibi objeler aynı isimde
ve aynı koordinatlarda birden fazla kullanılmışsa bunları temizlemek için kullanılmalıdır.
Bu işlem için Uygulama Menüsü/Proje Düzenle/Çift Koordinatlı Objeleri Ayıkla menüsü
seçilir.
Çift koordinatlı olarak tespit edilen objelerin aktarılacağı tabaka adı verilir. Standart olarak
buradaki tabaka adı ÇİFT_ÇİZGİ dir. Objelerin ayıklanmasında alttaki ya da üstteki objelerin
ayıklanması kullanıcı tanımlıdır. Hata kriteri objelerin birbirlerine olan yakınlık kriterini belirtir.
Tamam butonuna basıldığında ayıklanacak objelerin seçimi manuel olarak yapılabileceği gibi
klavyeden boşluk tuşuna basılarak 'Seçim' menüsü ve Hızlı Seçim Araçları da kullanılabilir.
Çizdir İşlemleri
Çizdir işlemi projenin kağıt ortamına kopyasının alındığı işlemdir. Çizdir işleminin yanı sıra
seçilen objeleri ve seçilen pencereleri çizdirme seçenekleri mevcuttur.
Çizdir işlemine girildiğinde Çizdir Penceresi açılacaktır. Buradan çizim için gerekli
ayarlamaların yapılması gerekmektedir.
Yukarıdaki hazır özellikler gelen pencerede;
• Boşluklar; Kağıt kenar boşlukları 10 mm gelecektir. Kullanıcı isterse kağıt kenar
boşluklarını değiştirebilir.
• Ölçek; Çıktı ölçeği belirlenebileceği gibi seçimin kağıda uydur seçeneği de
kullanılabilir. Bu durumda yazıcı ayarlarından belirlenen kağıda uygun çıktı
alınacaktır.
• Seçenekler; Çıktıya çerçeve çizdirilebilir ya da sadece taramaların çıktıya yansıması
sağlanabilir.
• Ayarlar; Sistemde tanımlı yazıcıların bulunduğu pencereye gidilir. Netcad, print
işlemlerinde yazıcılarınızın bulunduğu klasörü sistemden alır. Bu yüzden sistemde
tanımlı yazıcı yoksa çizdir işlemlerinde "Tanımlı Yazıcı Yok" mesajını görüntülenir.
• Düzeltme; Kalibrasyon düzeltmelerinin yapıldığı bölümdür. ‘Düzelt’ kutusu seçilip
açılan pencereden X ve Y eksenlerine göre düzeltme miktarları girilebilir.
• Şablon; Çizdirilecek projeler için daha önceden hazırlanmış bir altlık gibi
düşünülebilir. Bu amaçla hazırlanan şablonlar çizimde kullanılabilir. Şablonlar,
projede çizdirilmesi istenilen alanı ve baskıda yer alması istenilen diğer elemanların
nereye geleceğini belirlerler. Ölçek çubuğu, projeksiyon bilgileri, lejand ve çeşitli
açıklamalar gibi her türlü bilgi şablonlar sayesinde çizim anında kullanılabilirler.
Seçilenleri Çizdir işlemi, ekrandan seçilen objelerin çizdirilmesi işlemidir. Seçim manuel olarak
yapılabileceği gibi klavyeden boşluk tuşuna basılarak 'Seçim Menüsü' ile ya da 'Hızlı Seçim
Araçları' yardımıyla da seçilim yapılabilir.
Seçim işlemi gerçekleştirildiğinde Çizdir ekranı açılacaktır. Buradan çizim işlemi ile ilgili
ayarlamaların yapılması gerekmektedir.
Netcad6 ile çıktı şablonları hazırlamak çok kolaydır. Kağıt olarak belirlenen bölge KUTU objesi
ile belirlenmelidir. Bu kutunun adı, KAGIT ya da PAPER olabilir. Çizim alanı için de bir KUTU
objesi çizilmelidir, bu kutunun adı PENCERE ya da WINDOW olabilir.
Kalan yerlerde ne olacağı kullanıcıya bağlıdır. Dilediğiniz sembol, resim, yazılar vs.
kullanılabilir.
Eğer '??' ile başlayan yazı var ise bunlar şablonun kullanılması istenildiğinde kullanıcıya
otomatik olarak sorulur.
Otomatik olarak yazdırılmak istenen bilgiler ise Yazı işlemi ile gelen pencerede yazı satırının
yanında yer alan Yazı üzerine tıklanarak yazdırılabilir. Yazı butonu ile ulaşılan pencere
Uygulama Menüsü/Özellikler/Proje Değişkenleri alanına bilgi olarak girilmiş olan verilerin
saklandığı bölümdür.
• Önizleme; penceresine girilerek çizim üzerinde yapılan son ayarlamaların görünümü
sağlanabilir. Önizlenecek pencere seçildiğinde 'Önizleme' ekranı görüntülenir.
Tamam butonuna basılarak fare imlecinin ucuna gelen çizim penceresi yardımıyla çizdirilmesi
istenilen alan seçilir.
• F5, F6 ile çizim ölçeği etkileşimli olarak değiştirilebilir.
• F7, F8 ile çizim 1 grad aralıkla etkileşimli olarak döndürülebilir.
Proje seçilen kağıda sığıyorsa uygun şekilde yerleştirilmelidir. Sığmıyorsa çerçeve ile sınırlanan
alanın dışı kesilecektir. Kağıdın projeye oturtulması için, gerekli görülen daha ince ayarlamalar,
klavyedeki ok tuşları ile yapılabilir. Fare sağ tuşu ile (Esc) işlem iptal edilebilir.
Gerekli ayarlamalar yapıldıktan sonra çizimin yazıcıya gönderilmesi için farenin ucundaki
çerçeve yerleştirilir. (Bu işlem sırasında Nokta Yakalama Araçları pasif durumda olmalıdırlar).
Daha önce çizim yapılmışsa, çizim penceresi ekranda kalacaktır. Çizim için seçilen tüm
pencereler, çizim sonunda CIZPEN katmanına pafta objesi olarak kayıt edilirler. Bu paftalar
CIZPEN-1, CIZPEN-2 .. olarak adlandırılırlar. Bu şekilde parça parça yapılan çizimlerde tam
kenarlaşma sağlanabilir. Aynı yere çizim yapılması gerekiyorsa, ‘son nokta yakala’ yakalama
modu aktifken, önceki çizim penceresinin sol alt köşesi yakalanmalıdır. Sağa doğru ardışıl
çizimlerde, örneğin rulo çizimlerinde ise, önceki pencerenin, sağ alt köşesi yakalanmalıdır.
Çizim sırasında, haberleşmede olabilecek bir hata rapor edilirse, isteğe bağlı olarak çizim
işlemi devam edebilir veya çizim iptal edilebilir.
Seçilen Pencereleri Çizdir işlemi; ekrandan seçilen pencere içerisinde kalan çizimi çizdirme
işlemidir. Seçim kutu olarak oluşturulmuş objeler için geçerlidir. Bu işlemin amacı pafta
indekslerine göre pratik olarak çıktı almaktır.
Seçim işlemi gerçekleştirildiğinde Çizdir ekranı açılacaktır. Buradan istenilen ayarlamaların
yapılması gerekmektedir.
Bu işlemde Tamam butonuna basıldığında herhangi bir pencere seçimi yapılmaz. Bunun
nedeni zaten çizdirme işlemi için pencerenin seçilmiş olmasıdır.
NetStore
Netstore; Netcad 6 GIS üzerinde çalışan uygulamalarının, bazı verilerin, çok özel işler yapan
akıllı nesnelerin indirilebileceği bir web sitesidir.
Netstore ile Netcad uygulama yazılımlarına daha küçük parçalar halinde sahip
olunabilmektedir. Netsurf tamamını kullanmak yerine üçgenleme aracı ayrı, hesap araçları
ayrı, paftalama araçlarının ayrı ayrı kullanılabileceği bir uygulamadır.
Uygulamalar bölümünde, NetStore ‘dan edinilebilecek uygulamalar görüntülenebilmektedir.
Uygulamalarım bölümünde, NetStore ‘dan satın alınmış ve ya yüklenmiş uygulamalar
görüntülenmektedir.
Sipariş Yükle bölümü ise, Netstore ‘dan istediğiniz uygulamaları sipariş edebileceğiniz
bölümdür.
Kapat İşlemleri
Kapat işlemi ile ekranda çalışılan projeler tek tek ya da toplu olarak kapatılabilmektedir. Aktif
proje kapatılabileceği gibi açık olan tüm projelerin kapatılması da sağlanabilir.
Ayrıca kapat işleminin kısayol kullanımı ise Hızlı Araç Çubuğu üzerinde bulunan Kapat ( )
simgesini kullanmaktır.
Aktif Projeyi Kapat işlemi ile ekranda çalışılan aktif proje kapatılabilir. Birden çok proje ile
çalışılması durumunda, aktif proje, en öndeki projedir ve pencere başlığı yanında yeşil onay
ikonu bulunur.
Tümünü Kapat işlemi ile Netcad üzerinde çalışılan aktif ve pasif tüm projeler kapatılabilir.
Aktif proje başta olmak üzere kapatma işlemi gerçekleşir. Projenin kapatılması sırasında,
projelerde bir değişiklik olmuşsa uyarı mesajı görüntülenir.
Genel Ayarlar
Uygulama Menüsü/Genel Ayarlar sekmesi ile ulaşılır. Programla ilgili birtakım ayarlamaların
yapıldığı, işlemlerle ilgili olarak bir takım kriterlerin belirlendiği ve kullanım sırasında kullanıcı
tarafından standartların belirlendiği bölümdür. Uygulama Menüsü/Genel Ayarlar ile işleme
ulaşılır.
Bu pencerede yer alan standart başlıklara ilaveten, yüklü olan bir kısım modüllere ilişkin
ayarları içeren alt başlıklar da yer alabilir.
Genel menüsü Netcad' e ait program genel ayarlarının yapıldığı menüdür.
Varsayılan NCZ Şablonu; Varsayılan şablon ile daha önce hazırladığınız bir projeye ait
özelliklerin yeni projelerinizde otomatik gelmesini sağlayabilirsiniz. Sürekli kullandığınız
projeksiyon, sembol, hat tipi, lejand gibi ayarları ve bunların herhangi bir kombinasyonunu
Farklı Kaydet/Şablon Olarak Kaydet işlemi ile şablon haline getirebilir ve projeleriniz için
kullanabilirsiniz.
Dil; Dil seçeneği ile Netcad arayüzü ve menülerini 3 farklı dilde Türkçe, İngilizce ve Rusça
görüntüleyebilirsiniz.
Tema; Farklı tema seçenekleri ile Netcad arayüzünü istediğinize göre özelleştirebilirsiniz.
Varsayılan Pencere Şeffaflığı; Netcad işlemleri sırasında açılan pencerelerin şeffaf olarak
görüntülenmesini sağlayabilirsiniz.
Kuşgözü Penceresi Görünsün; İşlem sırasında imleci takip eden ve imlecin bulunduğu bölgeyi
kuş bakışı ile gören ayrı bir pencere açılmasını sağlar. İmleç hareket ettiğinde bu pencerede
izlenir. Kuşgözü penceresi açıldığında üzerine gidilen ya da işlem yapılan obje izlenir.
Durum Çubuğu Görünsün; Ekranın altında bulunan ipucu, koordinat paneli ve ölçek grubunun
kapatılıp açılmasını sağlar.
Saklama Sonrasında Geri Al; Çalışılan proje saklandıktan sonra (Uygulama
Menüsü/Proje/Kaydet) projeyi kapatmadan proje üzerinde Geri Al işlemi
uygulanabilmektedir.
Obje Seçilince Yanıp Sönsün; Sorgu, Döndür, Kaydır gibi seçim gerektiren bir işleme
girildikten sonra seçilen objenin bir kez kırmızı renkte yanıp sönmesini sağlar.
Obje Seçici Sürekli Aktif Olsun; Netcad ekranında vektörel verilerin seçimi ile ilgili işlemlerde
hangi vektörel veriyi seçeceğimize dair bilgilendirme ve seçim amacı ile açılan penceredir.
Ekrandaki Raster Taramalar Ölçekten Bağımsız; Raster taramaların ölçeğe bağlı olarak veya
ölçekten bağımsız olarak görüntülenmesini sağlar. Bu buton aktifken Raster taramaların
boyutları ekran ölçeği ne olursa olsun sabit kalacaktır. Bu buton pasif yapılır ise ekran ölçeği
değiştikçe raster taramanın boyutları da değişecektir.
Saklama Zamanı [1-100 dk.]; Projelerin kaydedilmesi için kullanıcıların uyarılmasını sağlar.
Sıfır (0) ile 100 dakika arasında bir zaman verilebilir. Eğer saklama zamanı sıfır (0) verilirse
herhangi bir uyarı çıkmayacaktır. 1 ile 100 arasında verilirse süre sonunda otomatik olarak bir
uyarı gelecek ve kullanıcının isteğine bağlı olarak saklama işlemi yapılacaktır.
Saklama işlemi otomatik olarak yapılmaz, kullanıcının isteğine göre yapılır.
Çoklu Doğru Penceresi Gösterilsin; Çoklu doğru çizimi ardından ekrana gelen çoklu doğru
penceresinin ekrana gelip gelmeyeceğini belirler. Bu buton pasif yapılır ise çoklu doğru
oluşturma sonucu uyarı penceresi çıkmayacaktır. Bu buton aktif yapılır ise çoklu doğru objesi
oluşturmanın ardından ‘Çoklu Doğru/Alan Özellikleri’ penceresi açılacaktır.
Obje İzleme Ayarları; Aktif proje üzerinde bulunan objelerin arama ve sorgulama işlemlerinde
obje limitinin ölçek ve katsayı olarak değiştirilebileceği seçim menüsüdür. Verilen değerler
'Limit Bul' işlemini etkilememektedir.
Nokta ve Obje Seçimi menüsü farenin işlem ayarlarının yapıldığı menüdür.
Sol Mouse Tuşu Son İşlemi Tekrarlasın; En son yapılan işlem tekrar yapılmak istendiğinde
işleme girmeden fare sol tuşuna basılması yeterli olacaktır. Örneğin; Pencere Büyült (Zoom)
işlemi yapıldıktan sonra tekrar işleme girmeden fare sol tuşuna basılarak ardışıl olarak zoom
işlemi gerçekleştirilebilir.
Sağ Mouse Tuşu; İki seçenek bulunur. ‘Sağ Tuş Popup Menüsünü Açsın’ seçilirse, sağ fare
tuşu her zaman ‘Netcad Araç Çubukları’ pop-up menüsünü açar. ‘İşlemi Bitirsin’ seçilirse, sağ
fare tuşu yapılan işlemi sonlandırır.
Sağ Tuş Popup Menüsü; Aktif projede sağ tuş, pop-up menüsü olarak gelecek menünü seçimi
sağlanır. Listeden pop-up olarak görüntülenmek istenen menü seçilir. ‘Yok’ seçilirse pop-up
menü oluşmaz. Örneğin Koordinat Hesap Makinası seçilerek Sağ Mouse Tuşu İşlemi Bitirsin
seçeneği pasif yapılırsa sağ tuş işlemi ile Koordinat Hesap Makinesi’nde bulunan tüm ikonlar
görüntülenir.
Modelden Kot Oku; Bu seçenek aktif yapıldığında, arazi modeli (üçgen model) üzerinde
çalışılıyorsa oluşturulan doğru, çoklu doğru, spline ve noktaların kotları (Z) otomatik olarak
hesaplatılacaktır.
Noktalardan Kot Hesapla; Bu seçenek aktif yapıldığında, nokta dosyası üzerinde çalışılıyorsa
oluşturulan doğru, çoklu doğru, spline ve noktaların kotları (Z) otomatik olarak
hesaplatılacaktır.
Noktalardan Kot Hesapla Yarıçap; Noktalardan kot hesaplanırken burada verilen yarıçap
içinde kalan noktalardan enterpole yapılır. Örneğin atılan bir noktanın 100 m yarıçaplı
çevresinde kotlu nokta yoksa o zaman bu noktaya kot üretilmeyecektir.
Obje Seçici Sürekli Aktif Olsun; Obje seçicinin sürekli aktif olması için bu seçenek işaretlenir.
Yaklaş/Uzaklaş Faktörü (>1) %; Ekran üzerinde yapılan yaklaş, uzaklaş, noktaya yaklaş,
noktadan uzaklaş gibi işlemlerde her bir hareket için verilen yaklaşma-uzaklaşma oranıdır. Bu
yüzde(%) bir değerdir ve 1'den büyük olmalıdır. Örneğin 100000 ekran ölçeğinde yaklaşma
faktörü %5 verilecek olursa ekran ölçeği 2000 olacaktır.
Birimler ve Görünüm, Menüsü ile Netcad'in genel birim ve görünüm ayarları yapılır.
Birim ayarları, Projedeki tüm ölçü birimlerinin ayarlandığı bölümdür.
Birim ayarları menüsü birçok Netcad fonksiyonu içerisinde duyarlılık, uzunluk, alan, açı,
yükseklik, eğim, hız, ağırlık, hacim ve koordinat bilgileri değişiminin hızlı ve kolay yapılabilmesi
için hazırlanmıştır.
Genel : Bir sayının virgülden sonraki ondalık bölümünün basamak sayısını belirlemek için
duyarlılık bölümü kullanılır. butonu ile hesap makinesine ulaşılabilir.
Uzunluk; Projedeki uzunluk değerleri istenilen uzunluk birimi ile hazırlanabilir. Birim
bölümünden uzunluk birimi, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı
ayarlanabilir.
Alan; Projedeki alan değerleri istenilen alan birimi ile hazırlanabilir. Birim bölümünden alan
birimi, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı ayarlanabilir.
Kot; Projedeki yükseklik değerleri istenilen yükseklik birimi ile hazırlanabilir. Birim
bölümünden yükseklik birimi, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı
ayarlanabilir.
Koordinat; Projedeki koordinat değerleri istenilen koordinat birimi ile hazırlanabilir. Birim
bölümünden koordinat değeri olarak desimal degree (dd), derece-dakika-saniye (dms) ya da
metre (m) birimi, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı ayarlanabilir.
Eğim; Projedeki eğim değerleri istenilen birimde hazırlanabilir. Birim bölümünden yüzde eğim
(% ..) ya da eğim (tanjant alfa) değeri, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı
ayarlanabilir.
Hız; Projedeki hız değerleri istenilen hız birimi ile hazırlanabilir. Birim bölümünden hız birimi,
duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı ayarlanabilir.
Ağırlık; Projedeki ağırlık değerleri istenilen ağırlık birimi ile hazırlanabilir. Birim bölümünden
ağırlık birimi, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı ayarlanabilir.
Hacim; Projedeki hacim değerleri istenilen hacim birimi ile hazırlanabilir. Birim bölümünden
hacim değeri olarak m3 ya da litre (lt) birimi, duyarlılık bölümün virgülden sonraki basamak
sayısı ayarlanabilir.
Debi; Projedeki debi değerleri istenilen debi birimi ile hazırlanabilir. Birim bölümünden debi
değeri olarak m3/h ya da lt/sec birimi, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak
sayısı ayarlanabilir.
Km+: Projedeki km+ değerleri istenilen birim ile hazırlanabilir. Birim bölümünden km+ değeri
olarak km+ ya da kmil birimi, duyarlılık bölümünden virgülden sonraki basamak sayısı
ayarlanabilir. Örneğin bir yol projesinde görsel en kesit izleyicide km+ ya da kmil olarak
görüntülenebilir.
Koordinat Duyarlılığı: Obje koordinatlarının ondalıklı kısımlarının hane sayısı girilir. Objelerin
koordinat değerleri noktadan sonra burada yazılan hane kadar gösterilir. Gerek ekranda
gerekse çıktılarda bu şekilde görünecektir. Ekranın atındaki bölümde koordinat ayarlarının
yapılıp yapılmadığı anlaşılabilir ya da Giriş/Çizim Araçları/Nokta (Ctrl+N) işlemi ile çıkan bilgi
tablosundan görünebilir.
Kot Duyarlılığı: Obje kotlarının (Z) ondalıklı kısımlarının hane sayısı girilir. Objelerin kot
değerleri noktadan sonra burada yazılan hane kadar gösterilir. Gerek ekranda gerekse ilgili
çıktılarda bu şekilde görünecektir. Giriş/Çizim Araçları/Nokta (Ctrl+N) işlemi ile çıkan
tablodan kot değeri girildiğinde ayarın yapılıp yapılmadığı anlaşılabilir.
Alan Duyarlılığı: Alan miktarlarının ondalıklı kısımlarının hane sayısı girilir. Alan değerleri
noktadan sonra burada yazılan hane kadar gösterilir. Gerek ekranda gerekse ilgili çıktılarda bu
şekilde görünecektir. Çoklu Doğru Çiz ve Alan Çiz işlemi sonunda çıkan bilgi tablosundan
ayarın yapılıp yapılmadığı anlaşılabilir.
Uzunluk Duyarlılığı: Obje uzunluk değerlerinin ondalıklı kısımlarının hane sayısı girilir.
Objelerin uzunluk değerleri noktadan sonra burada yazılan hane kadar gösterilir. Gerek
ekranda gerekse ilgili çıktılarda bu şekilde görünecektir. Ekranın atındaki bölümde ayarın
yapılıp yapılmadığı anlaşılabilir.
Kiriş Dik Boy: Daireleri oluşturan doğruların kiriş dik boy değerleridir. Bu değer ne kadar küçük
olursa daireyi oluşturan doğruların sayıları da artacaktır.
Nokta Ad, Kot, Kod Boyu; Ekrandaki noktaların isimlerini, kotlarını ve kodlarını görmek için
‘Görünüm’ menüsünde bulunan ‘Nokta Görünüm Ayarları’ altındaki ilgili kutucuklar aktif
yapılır. Bu değerlerin boyutu buraya verilen değer ile belirlenir.
Ada/Parsel Yazı Boyu (mm): Ekrandaki alanların isimlerini görmek için ‘Görünüm’ menüsünde
bulunan ‘Alan Görünüm Ayarları’nda ‘Alan Adları’ kutucuğu aktif yapılır. Alan adlarının
büyüklükleri buradan verilen değer ile ayarlanır. Verilen değer çizime de yansıyacaktır.
Ada/Parsel Şeklinde: Bu kutucuk aktif yapıldığında alan isimleri aşağıdaki gibi ada/parsel
şeklinde görünecektir.
Nokta No Uzunluğu: Ekranda görünen nokta adlarının hane sayısını belirler. Noktaların
ekranda görünen isimleri bu fonksiyon ile kısaltılır. Hafızadaki hane sayısı aynı kalmasına
rağmen ekranda görülen rakam sayısı 1 ile 4 arasındadır. Her 10 noktada bir noktanın tam adı
görünecektir. Bunun amacı, ekranda kalabalık bir görüntü yaratmamak ve çalışma hızını
arttırmaktır. Eğer bu değer sıfır (0) verilirse noktaların adı tam görünecektir.
Ölçü ve Röleve menüsü ile ölçülendirme işlemlerinde oluşan hatlar, değerler ve semboller için
olması istenen ayarlamalar yapılır. Ayrıca röleve işlemindeki yazı boyları, alinman kriteri gibi
parametrelerin ayarlandığı bölümdür. Uygulama Menüsü / Genel Ayarlar / Ölçülendir ile
menüye ulaşılır.
Çizgi Boşluğu (mm); Ölçülendirilecek objenin noktaları ile ölçü çizgilerinin başlangıcı
arasındaki mesafeyi belirler, verilen değer kadar boşluk bırakılır.
Çizgi Fazlığı (mm); Ölçü çizgilerinin kesiştiği yerden taşan çizgi uzunluğunu belirler.
Sembol No; Ölçü çizgilerinin kesişme noktasındaki sembol numarasıdır. Aktif sembol
dosyasından sembol numarası seçilir.
Sembol Boyu (mm); Ölçü çizgilerinin kesişme noktasındaki sembolün boyunu belirler.
Yazı Boyu; Ölçü değerinin ekrana yazdırılacağı yazı boyunu belirler.
Açı Türü; Ölçme araçlarında kullanılacak açı türünü belirler. Grad ya da Derece seçenekleri
vardır.
Ok Sembol Boyu; Daire yarıçapı yazdır ikonuyla çizdirilen ok başlığının boyuna olan uzunluğu
belirler.
Ok Sembol Eni; Daire yarıçapı yazdır ikonuyla çizdirilen ok başlığının enine olan uzunluğunu
belirler.
Röleve
Dik Yazı Boyu (mm); Yazı boylarını belirten değerdir. İstenilen değer buraya yazılabilir.
Nokta Adı Boyu (mm); Nokta adlarının boyutunu belirten parametredir.
Alinman Kriteri; Alinmana Cephe Yaz işleminde verilen parametreye göre noktaların
doğrunun üzerinde kabul edilmesiyle ilgili değerdir. Tabloda olduğu gibi alinman üzerinde 5cm
uzaklığa kadar olan noktalar alinman üzerinde varsayılır.
Cephe/Kutur Yazıları Etkileşimli; Bu ikon aktif ise Kutur Yaz işleminde kutur üzerine cephe
bilgisi de yazılır.
Ara Mesafelerde 0'ları (Sıfırları) Kaldır; Bu ikon aktif ise ara mesafe yazımlarında noktadan
sonraki 0'ı yazmaz.
Raster veri özelliklerinin genel ayarları bu seçenekler ile yapılabilir.
Lisans;
Kullanılan Netcad anamodül ve diğer yüklü modüllerin versiyon bilgileri ile kullanıcının kilit
numaralarının bilgileri bu pencerede yer alır.
Netcad modülleri arasında bulunması istenmeyen modüller işareti pasif yapılarak bir sonraki
Netcad açılışında gözlemlenmeyecektir.
Güncellemeleri Kontrol Et: Netcad versiyon güncellemelerinin kontrol edilebileceği ekrandır.
Güncelleme var ise Netcad açılış ekranında da sormaktadır.
Lisansları Güncelle: Netcad açılırken otomatik olarak sunucudan güncel lisans dosyalarını
programa almaktadır, kullanıcı lisans dosyalarını manuel güncellemek isterse bu bölümden
gerçekleştirebilir. Lisans güncelleme işlemi için internet bağlantısı gerekmektedir.
Lisans güncelleme işlemi ardından 'Lisans dosyaları güncellendi.' uyarısı alınacaktır.
Sistem Bilgisi: Bilgisayar özellikleri ve yüklü modüller ile ilgili Netcad rapor dosyasıdır.
Modüller, anamodül ile birlikte kullanılan modüllerin versiyon bilgileri ile modüllerin
açıklamaları bu bölümde yer alır. Ayrıca kullanıcının lisansına göre Netcad içinde yer alan
modüllerin listesini verir. Özellikle network sistemine göre (çoklu kullanıcı) olan çalışma
ortamında kullanılacak modüllerin paylaşımı buradan yapılabilir. Modül.dll dosyalarının
işaretleri kaldırılırsa bu modüller kişinin kullanımına kapatılacaktır.
Çık işlemi Netcad'den çıkmak için uygulanan işlemdir. Çıkış yapılırken çalışılan projelerde
değişiklik yapılmış ise uyarı mesajı görüntülenir.
GPS Verilerinin Yüklenmesi
Arazide GPS ile poligon ve nokta verileri toplanarak, *.GPX, *.NMEA vb. farklı formattaki GPS
verileri Netcad’e aktarılabilir.
9. Uygulama Menüsü / Aç işlemi ile Dosya Türü; GPS Dosyası olarak seçilerek GPS
verisini yükleyiniz.
GPS verilerinin Netcad ekranına aktarılması, Mimar içerisinde yer alan GPS Operatörleri yardımı
ile de gerçekleştirilebilir. Mimar, operatörler yardımı ile iş akışları oluşturma, yönetme ve
düzenlemede kullanılan bir uygulamadır. İş akışları ile kendi işlemlerinizi tasarlayabilir, tek bir
adımda sonuç çıktıları elde edebilirsiniz.
Bölüm.4 PROJE VERİ ÜRETİM İŞLEMLERİ
Obje Oluşturma ve Yazı İşlemleri
Çizim Araçları
Nokta At İşlemleri
1. Giriş / Çizim Araçları / Nokta işlemine giriniz.
Ekranın alt kısmında yer alan Komut satırında NOKTAYI GÖSTER komutunu takip ederek
oluşturulacak nokta objesinin yerini fare sol tuş ile belirleyiniz.
Noktanın yerinin belirlenmesi ile Nokta Bilgisi penceresi açılacaktır. Tamam butonu ile
işlemi sonlandırınız.
Nokta Bilgisi penceresinde, oluşturulan noktanın adı ve koordinat bilgileri yer almaktadır.
Nokta objesi oluşturulduktan sonra işlem sonlandırılmadan yeni bir nokta oluşturmak üzere
komut satırında tekrar NOKTAYI GÖSTER komutu görüntülenir.
2. Yapılan işlemi fare sağ tuşu ile sonlandırınız.
Ardışıl Nokta At; Ekrana ardışık olarak seri bir şekilde nokta atma işlemidir.
3. Giriş / Çizim Araçları / Nokta / Ardışıl Nokta At işlemine giriniz. Açılan Ardışıl Nokta At
penceresinde değerlerin girildiği kısmı boş bırakınız. Tamam ile işleme devam ediniz.
Ardışıl Nokta At penceresinde Yakalanan Z değeri bölümü aktif hale getirilirse ekranda
bulunan üçgen model üzerinden veya kot değeri olan her hangi bir alan üzerinden Z
değerleri alınabilinir.
Görünüm menüsü altında yer alan Nokta Adları bölümü aktif hale getirilerek proje ekranına
atılan noktaların adları ekranda görüntülenebilir.
Proje ekranında istenilen yerlere ardışık olarak noktaların atıldığını gözlemleyiniz.
Çizgi İşlemleri
Çizgi çiz en temel geometrik doğruyu oluşturabilmek için kullanılan işlemdir.
10. Giriş / Çizim Araçları / Çizgi menüsü yardımıyla ya da klavyeden Ctrl+L kısa yolunu
seçerek işleme giriniz.
11. Komut satırındaki İlk Noktayı Seç komutunu takip ederek oluşturulacak doğru
objesinin başlangıç noktasını fare sol tuş ile belirleyiniz.
12. İkinci işlem için tekrar komut satırında 2. Noktayı Göster komutunu takip ederek
ekranda doğru objesini oluşturan diğer noktaları belirleyiniz. İşlemi fare sağ tuş ile
sonlandırınız.
13. Giriş / Sorgu Araçları / Obje Özellikleri işlemine giriniz. Sorgulanacak doğru objelerini
fare sol tuş ile seçiniz. Seçilen objenin özelliklerinin açılan bilgi penceresinde
görüntülendiğini gözlemleyiniz.
Çizgi ile oluşturulan doğrular birbirinden bağımsız objelerdir. Bu sebeple sorgulanan her
bir obje bağımsız davranacaktır.
Alan İşlemleri
1. Giriş / Çizim Araçları / Alan işlemine giriniz.
2. İşleme giriş yaptıktan sonra fare sol tuşu ile sol birer kez tıklayarak alan çizimini
gerçekleştirilir.
3. Fare sağ tuşu ile işlem sonlandırıldığında Çoklu Doğru Bilgisi Penceresi açılacaktır.
Pencere Tamam ile kapatıldığında alan objesi oluşturulmuş olacaktır.
Kutu İşlemleri
1. Giriş / Çizim Araçları / Alan / Kutu işlemine giriniz.
2. Proje ekranında fare sol tuşu ile kutu objesi oluşturacağımız yer seçimi yapılır.
3. Açılan Kutu Özellikleri penceresinde ilgili parametre girişleri ve kutu adı yazılarak işlem
tamamlanır. Kutu boyutları Boyut bölümünden standart boyutlar seçilerek veya manuel
olarak dY: ve dX: bölümlerine serbest giriş yapılarak belirlenebilir.
4. Pencere Tamam ile kapatıldığında istenilen boyutlarda kutu objesi oluşturulmuş olacaktır.
5. Görünüm / Görünüm Ayarları menüsü altından Alan Adları bölümü aktif hale getirilerek
kutu adı görüntülenebilir.
Çoklu Doğru İşlemleri
Çoklu doğru birçok doğrudan oluştuğu halde bir bütün olarak algılanan obje tipidir. Başlangıç
noktasından itibaren birçok ardışık çizgi ve kırıktan oluşabilir. Bu doğru ile oluşturulan kapalı
objeler aynı zamanda birer alan objesidir.
1. Giriş / Çizim Araçları / Çoklu Doğru menüsü yardımıyla ya da klavyeden Ctrl+C kısa
yolunu seçerek işleme giriniz.
2. Komut satırını takip ederek sırasıyla ekranda 4 nokta seçiniz ve 5. nokta olarak başlangıç
noktasına gelerek fare sol tuş ile kapalı bir alan çiziniz.
Çoklu Doğru işlemi ile kapalı obje çizimi sonlandırılırken seçilen son noktanın, başlangıç
noktasıyla birleşimini sağlamak için yakalama modlarını kullanmaya gerek yoktur.
3. Başlangıç noktası seçildiğinde alan kapatılır ve ekrana Çoklu Doğru Bilgisi penceresi
gelir.
Çoklu Doğru Bilgisi penceresi kapatılan alan ile ilgili olarak Projeksiyon, Alan, Çevre ve Köşe
sayısı bilgilerini içermektedir.
Kapalı özelliği aktif olarak gelecektir. Bu özelliğin pasif duruma getirilmesi durumunda çizilen
obje kapalı bir alan olmayacaktır.
Taralı özelliği oluşturulan alanın içinin taralı olarak çizilmesini sağlayacaktır. Adı bölümünden
objenin adı değiştirilebilir.
4. Taralı özelliğini aktif yaparak Tamam ile işleme devam ediniz. Yapılan işlem sonrası
oluşan kapalı alan objesini proje ekranında gözlemleyiniz.
5. Giriş / Sorgu Araçları / Obje Özellikleri menüsü yardımıyla ya da klavyeden Ctrl+O kısa
yolunu kullanarak işleme giriniz.
6. Proje ekranından, oluşturulan objeyi seçiniz. Objenin özelliklerinin sıralandığı Obje
Özellikleri penceresinde, doğru objesinden farklı olarak Çevre, Alan, Taralı, Nokta Sayısı
vb. birtakım ek sekmelerin yer aldığını gözlemleyiniz.
Çoklu Doğru ile oluşturulan objeler tek bir obje olarak davranırlar ve sorgulandığında tüm
objeye ait bilgiler görüntülenir.
Noktadan Geçen Eğri Çiz İşlemleri
Noktadan geçen eğri çiz işlemi ile ekranda eğrisel objeler oluşturulabilir. Örneğin; eş yükselti
eğrilerinin raster veri üzerinden sayısallaştırılması ve benzeri birçok eğrisel obje oluşumunda
kullanılabilir. Oluşturulan eğriler çoklu doğru objesidir.
1. Giriş / Çizim Araçları / Noktadan Geçen Eğri Çiz seçeneğini seçerek işleme giriniz.
2. Fare yardımı ile proje ekranında açtığınız herhangi bir raster veri üzerinden eş yükseklik
eğrilerini sayısallaştırınız. Fare sağ tuş ile işlemi sonlandırınız.
3. Raster veri üzerinden sayısallaştırılan eğriye kot değerini atamak için Giriş / Sorgu Araçları / Obje Özellikleri işlemine giriniz.
4. Açılan Çoklu Doğru penceresinde Nokta Sayısı satırında yer alan üç nokta butonuna
basınız. Nokta Editöründe eğrinin kot değerini pencerede sağ tıklayarak Kota Getir
işlemine giriş yaparak yazınız. Tamam ile işlemi sonlandırınız.
5. İşlem sonrasında Obje Özellikleri penceresinde Değişiklikleri Uygula bölümünü seçerek
işlemini sonlandırdığınızda kotlu bir eş yükseklik eğrisi elde edilmiş olunur.
Yumuşatılmış Eğri Çiz İşlemleri
Yumuşatılmış Eğri Çiz işlemi, noktadan geçen eğri çiz işlemi ile aynı işlem adımlarına
sahiptir. Fakat Yumuşatılmış Eğri Çiz işlemleri ile oluşturulan eğrisel objelerde eğri
geçişlerinin daha yumuşak olduğu gözlemlenir.
1. Giriş / Çizim Araçları / Yumuşatılmış Eğri Çiz işleme giriniz. Raster veri üzerinde
herhangi bir eş yükseklik eğrisini sayısallaştırınız. İşlemi bitirmek için fare sağ tuşa
tıklayınız.
2. Yapılan işlemler sonucunda eş yükselti eğrisinin çizildiğini gözlemleyiniz.
Daire İşlemleri
1. Uygulama Menüsü /Aç menüsünden Obje_Olusturma_Islemleri NCZ dosyasını seçiniz.
2. Giriş / Çizim Araçları / Daire / 3 Noktadan Geçen seçeneğini seçerek işleme giriniz.
Dairenin geçmesi istenilen noktaları, nokta yakalama modunu açarak fare yardımı ile
seçiniz.
Yapılan işlemler sonucunda 3 noktadan geçen dairenin oluştuğunu gözlemleyiniz.
3. Giriş / Çizim Araçları / Daire / 3 Objeye Teğet işlemine giriniz. Geçirilmesi istenilen 3
teğet doğruyu proje ekranından gösteriniz. İşlem sonucunda oluşan alternatif
dairelerden kalması istenileni fare yardımı ile seçerek sağ tuşa tıklayarak işlemi
sonlandırınız.
Yapılan işlemler sonucunda 3 doğrudan teğet geçen dairenin oluştuğunu gözlemleyiniz.
4. Giriş / Çizim Araçları / Daire/ Yarıçapı ve Merkezi Belli işlemine giriniz. Açılan Yarıçap Girin bölümüne 20 değerini giriniz. Tamam ile fare ucuna gelen daireyi merkez yazılı
yere yerleştiriniz.
Yapılan işlemler sonucunda yarıçapı ve merkezi belli dairenin oluştuğunu gözlemleyiniz.
Yay İşlemleri
1. Giriş / Çizim Araçları / Yay : Merkez ve 2 nokta işlemine giriniz.
2. İlk olarak oluşturulacak yayın merkezini seçiniz. Ardından başlangıç ve son noktalarını
göstererek işlemi sonlandırınız. Yapılan işlemler sonucunda Merkez ve 2 noktadan
geçen yayın oluştuğunu gözlemleyiniz.
3. Giriş / Çizim Araçları / Yay işlemi ile 3 noktadan Geçen Yay işleme giriniz.
4. İlk olarak oluşturulacak yayın başlangıç noktasını seçiniz. Ardından son noktayı ve 3.
noktayı göstererek işlemi sonlandırınız. Yapılan işlemler sonucunda 3 noktadan geçen
yayın oluştuğunu gözlemleyiniz.
Elips İşlemleri
1. Giriş / Çizim araçları / Daire / Elips işlemine giriniz. Açılan Elips Parametreleri penceresinde elips oluşturma parametrelerini giriniz.
2. Örnek uygulama için A; 20, B; 10, Başlangıç Açısı; 0, Bitiş Açısı;0 değerlerini yazınız.
3. Proje ekranında elips objesini merkez yazısı üzerine fare yardımı ile yerleştiriniz.
Elips Parametreleri penceresinde A değeri orijinal dikey mesafeyi, B değeri orijinal yatay
mesafesi göstermektedir.
Yapılan işlemler sonucunda elipsin oluştuğunu gözlemleyiniz.
Yazı işlemleri
Özellikli Yazı, herhangi bir sözcük ya da cümleyi yazmak ve ekrana yerleştirmek için kullanılır.
Yazının ekrana yerleştirmesi manuel veya 'Nokta Yakalama Araçlarıyla' yapılabilir.
1. Giriş / Çizim Araçları / Yazı işlemine giriniz.
2. Açılan pencerede ilgili yazıyı yazarak ilgili nokta yakalama modlarını kullanarak proje
ekranına yazı yazdırabilirsiniz.
Zengin Metin, değişik uzunluklarda metinler yazmak, tablolar oluşturmak, resimler
eklemek ve paragraf haline getirerek Netcad ekrana yerleştirmek için kullanılır. Özellikli Yazı bölümünde 50 karaktere kadar yazılmasına rağmen burada herhangi bir karakter
sınırı yoktur. Plan blokları, lejand açıklamaları gibi uzun metinler buradan oluşturularak
yerleştirilebilir.
3. Giriş / Çizim Araçları / Yazı / Zengin Metin işlemine giriniz.
4. Açılan Netcad Zengin Metin Editörü penceresinde ekrana yazdırmak istediğiniz yazıyı
yapıştırınız.
5. Pencere, Tamam ile kapatıldığında ilgili metin Netcad ekranına fare sol tuşu ile seçilerek
yerleştirilecektir.
Blok Araçları
Sembol, Planlama, Haritacılık, 3D ve bunun gibi birçok disiplinle ilgili sembollerin yer aldığı ve
ayrıca kullanıcı tanımlı yeni sembol dosyalarının oluşturulduğu menüdür. Harita Yapım
Yönetmeliğinde ve İmar Kanununda yer alan bütün semboller burada yer almaktadır.
Sembollerin vektorel, bitmap ve liste şeklinde görünümleri bulunmaktadır. Bu sekmelerin
herhangi birinde ilgili sembolün çift tıklanması ile ekranda uygun bir yere yerleştirilir.
1. Giriş / Blok Araçları / Sembol işlemine giriniz.
2. Açılan Sembol penceresinde İşlemler menüsü altından Sembol Dosya Ekle işlemine
giriniz.
3. Açılan pencerede kullanılmak istenen sembol dosya seçimi yapılır ve Sembol penceresine
yüklenir.
4. Kullanılmak istenen sembol üzerinde fare sol tuşu ile iki kez tıklanarak seçim yapılır ve
proje ekranına fare sol tuşu ile yerleştirilir.
Blok, bir projede sık olarak kullanılan obje veya obje gruplarını bütün olarak saklama ve
gerektiğinde başka projelerde kullanma işlemine yöneliktir. Blokların vektörel ve bitmap şeklinde
görünümleri bulunmaktadır. Bu sekmelerin herhangi birinde ilgili bloğun çift tıklanması ile
ekranda uygun bir yere yerleştirilir.
1. Giriş / Blok Araçları / Blok işlemine giriniz.
2. Açılan Blok penceresinde proje ekranındaki çizimi blok olarak kaydedebilmek için Blok /
Yeni işlemine giriniz.
3. Ekranda Blok olarak kaydedilmek istenen obje seçimi Hızlı Seçim Araçları ve Obje Tipleri
kullanılarak seçilir.
4. Seçim işlemi sonrasında fare sağ tuş ile bir sonraki işlem adımına geçilir ve fare sol tuş
yardımı ile blok için yakalama noktası seçilir.
5. Seçim sonrasında açılan pencerede Blok Adı girilerek Tamam ile işleme devam edilir.
6. İşlem sonrasında ilgili obje blok olarak kaydedilmiş olacaktır.
7. Blok penceresi kapatıldıktan sonra boş Netcad ekranı dışarıya Uygulama Menüsü /
Kaydet işlemi ile *.NCZ olarak kaydedilir.
8. İlgili blok objesi projeye eklenmek istendiğinde Uygulama Menüsü / Aç veya Ekle / Dosya
Ekle işlemleri yardımı ile *.NCZ dosyası açıldıktan sonra Giriş / Blok Araçları / Blok
işlemine giriş yaparak Blok penceresini açınız.
9. Daha öncesinde blok olarak kaydettiğimiz kutu objesi üzerinde fare sol tuş ile iki kez
tıklayarak proje ekranında istenilen bölgelere fare sol tuşu ile istenilen sayıda yerleştiriniz.
Resim, Netcad üzerinde Akıllı Nesne olarak tanımlanan tüm resimlerin yerleştirme, ölçekleme ve
döndürme işlem adımlarıyla ekrana hızlı bir şekilde yerleştirilmesini sağlayan işlemdir.
1. Giriş / Blok Araçları / Resim işlemine giriniz.
2. Açılan pencerede proje ekranına eklemek istediğiniz resim objesini seçiniz.
3. Pencere Aç ile kapatıldığında ilgili resim objesi fare imleci ucuna gelecektir. Fare sol tuş ile
ilgili seçimler yapılarak proje ekranına yerleştirilir.
Nokta Yakalama Araçları
Nokta Yakalama Araçları, Netcad' in CAD tabanına ilişkin özelliklerdir. Nokta tabanlı yazılımlara
göre önemli farklardan bir tanesidir. Netcad'de çizim yapmak için mutlaka nokta gerekmez.
Yakalama olarak tanımladığımız kavram, bir doğrunun başlama ve bitiş noktalarının, bir sembolün
veya bir yazının yerleştirileceği noktaların isteğe göre belirlenmesidir. Yakalama modları
kullanılarak koordinatları bilmeksizin obje üzerinde belirli nokta yakalanabilir. Örneğin; bir
doğrunun orta noktası, sembolün uygulama noktası ya da iki objenin kesişim noktaları bu
modlarla yakalanabilir.
Nokta Yakalama Araçları yanında bulunan butonu ile Yakalama Modu Ayarları penceresine
ulaşılarak yakalama araçlarının kısayol butonları ve ‘Karelaj Aralığı’ değeri kullanıcı tanımlı olarak
"Tamam" butonu ile kaydedilebilir.
Nokta
Nokta Yakalama modu, klavyeden F4 fonksiyon tuşuna basılırsa aktif konuma geçecektir ya da
"Nokta Yakalama Araçları" menüsü altından işaretlenmelidir.
Bu mod aktifken imleç işareti altında bir NOKTA objesi var ise bağlanılır. Yoksa yakalama işlemi
yapılmaz. Tutulacak olan nokta, imleç işareti içerisinde olmalıdır. İmleç işaretinin içine birden çok
nokta giriyorsa ilk oluşturulan nokta yakalanır. Diğer noktanın yakalanması gerekiyorsa "Referans
Menüsü" kullanılarak nokta numarası verilmeli veya o bölge büyütülmelidir.
İşlemi uygulamak için;
• Çizgi çiz, Çoklu doğru çiz, Sembol yerleştir, Blok yerleştir vb. işlemlere girilir.
• Kursor + şekline dönecektir.
• "Nokta Yakalama Araçlar"ı içindeki Nokta modu işretlenir ya da klavyeden F4 tuşuna
basılır.
• Fare imlecinin çapı içinde kalan noktalar yakalanarak işlem yapılır.
Son Nokta
Son Nokta modu klavyeden F5 fonksiyon tuşuna basılırsa aktif konuma geçecektir ya da "Nokta
Yakalama Araçları" menüsü altından işaretlenmelidir.
Bu mod aktifken imleç işareti altında objelerin kırık noktası var ise bağlanılır. Yoksa yakalama
işlemi yapılmaz. Tutulacak olan kırık ya da uç nokta, imleç işareti içerisinde olmalıdır.
İsteğe göre aynı anda birden çok mod aktifleştirilebilir. Bu durumda yakalama önceliği NOKTA,
KESİŞİM, SON NOKTA, ORTA NOKTA sırasındadır.
• Çizgi çiz, Çoklu doğru çiz, Sembol yerleştir, Blok yerleştir vb. işlemlere girilir.
• Kursor + şekline dönecektir.
• "Nokta Yakalama Araçları" içindeki "Son Nokta" modu işaretlenir ya da klavyeden F5
tuşuna basılır.
• Fare imlecinin çapı içinde kalan kırık ya da uç yakalanarak işlem yapılır.
Kesişim
Kesişim modu klavyeden F6 fonksiyon tuşuna basılırsa aktif konuma geçecektir ya da "Nokta
Yakalama Araçları" menüsü altından işaretlenmelidir.
Bu mod aktifken imleç işareti altında objelerin kesişim noktası var ise bağlanılır. Yoksa yakalama
işlemi yapılmaz. Tutulacak olan kesişim nokta, imleç işareti içerisinde olmalıdır.
Bu mod kullanılırken;
• Objeler, kesişme noktalarından kırılmış olmamalıdır. Aksi halde Son Nokta modu
kullanılmalıdır.
• İsteğe göre aynı anda birden çok mod aktifleştirilebilir. Bu durumda yakalama önceliği
NOKTA, KESİŞİM, SON NOKTA ve ORTA NOKTA sırasındadır.
• Çizgi çiz, Çoklu doğru çiz, Sembol yerleştir, Blok yerleştir vb. işlemlere girilir.
• İmleç + şekline dönecektir.
• "Nokta Yakalama Araçları" içindeki "Kesişim" modu işaretlenir ya da klavyeden F6 tuşuna
basılır.
• Fare imlecinin çapı içinde kalan kesişim noktaları yakalanarak işlem yapılır.
Orta Nokta
Orta Nokta modu klavyeden F7 fonksiyon tuşuna basılırsa aktif konuma geçecektir ya da "Nokta
Yakalama Araçları" menüsü altından işaretlenmelidir.
Bu mod aktifken imleç işareti altındaki doğrunun ve çoklu doğrunun gösterilen parçasının ortasına
bağlanılır. Kapalı ise yakalama işlemi yapılmaz. Tutulacak olan orta nokta, imleç işareti içersinde
kalmalıdır.
İsteğe göre aynı anda birden çok mod aktifleştirilebilir. Bu durumda yakalama önceliği NOKTA,
KESİŞİM, SON NOKTA ve ORTA NOKTA sırasındadır.
• Çizgi çiz, Çoklu doğru çiz, Sembol yerleştir, Blok yerleştir vb.. işlemlere girilir.
• "Nokta Yakalama Araçları" içindeki "Orta Nokta Yakala" modu işaretlenir ya da klavyeden
F7 tuşuna basılır.
• Kursor şekline dönecektir.
• Fare imleci ile gösterilen objenin ortası yakalanır ve işleme devam edilir. Objeyi gösterme
noktası önemli değildir. Orta Nokta program tarafından bulunacaktır.
Uygulama Noktası
Uygulama Noktası modu klavyeden F8 fonksiyon tuşuna basılırsa aktif konuma geçecektir ya da
"Nokta Yakalama Araçları" menüsü altından işaretlenmelidir.
Bu mod aktifken daire ve yayların merkezine, sembol, blok ve yazıların tutma noktalarına
bağlanılır. Bu mod aktif değilse yakalama işlemi yapılmaz. Tutulacak olan uygulama noktası obje
gösterildikten sonra program tarafından bulunacaktır.
İsteğe göre aynı anda birden çok mod aktifleştirilebilir. Bu durumda yakalama önceliği NOKTA,
KESİŞİM, SON NOKTA, ORTA NOKTA ve UYGULAMA NOKTASI sırasındadır.
• Çizgi çiz, Çoklu doğru çiz, Sembol yerleştir, Blok yerleştir vb.. işlemlere girilir.
• "Nokta Yakalama Araçları" içindeki "Uygulama Noktası Yakala" modu işaretlenir ya da
klavyeden F8 fonksiyon tuşuna basılır.
• Kursor şekline dönecektir.
• Fare imleci ile gösterilen daire ve yayların merkezi, sembol, blok ve yazıların tutma
noktaları yakalanır ve işleme devam edilir. Objeyi gösterme noktası önemli değildir.
Uygulama noktası program tarafından bulunacaktır.
En Yakın Obje
En Yakın Obje Yakala modu klavyeden A tuşuna basılırsa aktif konuma geçecektir ya da "Nokta
Yakalama Araçları" menüsü altından işaretlenmelidir.
Bu mod aktifken obje üzerinde fare ile gösterilen noktaya bağlanılır. Bu mod aktif değilse
yakalama işlemi yapılmaz. Daire, yay, çizgi, alan, çoklu doğru gibi objelerin gösterilen yerlerinden
tutulur.
İsteğe göre aynı anda birden çok mod aktifleştirilebilir. Bu durumda yakalama önceliği NOKTA,
KESİŞİM, SON NOKTA, ORTA NOKTA ve EN YAKIN OBJE sırasındadır.
• Çizgi çiz, Çoklu doğru çiz, Sembol yerleştir, Blok yerleştir vb.. işlemlere girilir.
• "Nokta Yakalama Araçları"ı içindeki "En Yakın Obje" işaretlenir ya da klavyeden A harfine
basılır.
• Kursor "O" şekline dönecektir.
• Fare imleci ile obje üzerinde bir yer gösterilir. Gösterilen nokta tutulur ve işleme devam
edilir. Objeyi gösterme noktası önemlidir. Bu noktayı kullanıcı belirleyecektir.
Karelaj
Karelaj modu çizim sırasında imlecin hareket alanını belli bir aralık değerinde tutar. Verilen
aralıkta çizim işlemlerinin eksene dik olarak yapılması isteniyorsa "Eksene Dik" modunun da açık
olması gerekmektedir.
Karelaj aralıkları "Nokta Yakama Araçları" penceresinden ulaşılan "Yakalama Modu Ayarları"
penceresinde "Karelaj Aralığı" hanesinden belirlenir.
Oluşan çizgilerin uzunlukları "Yakalama Modu Ayarları" penceresinde yer alan Karelaj Aralığı
değerinin katlarıdır.
Karelaj modunu uygulamak için;
• Yakalama Modu Ayarları içinden Karelaj aralığı verilir.
• Çizgi çiz ve Çoklu doğru çiz gibi işlemlere girilir.
• Nokta Yakalama Araçları içindeki Karelaj modu aktif yapılır.
• Çizim işlemi gerçekleştirilir.
• Oluşan çizgilerin uzunlukları, Karelaj Aralığının katları olacaktır.
Eksene Dik
Eksene Dik modu aktif yapıldığında Y ve X doğrultusu boyunca çizim yapılabilir. İmleç serbest
olarak hareket etmez. Doğrultu boyunca imlecin hareket alanı 'Yakalama Modu Ayarları' içinde
yer alan Karelaj Aralığı ile belirlenir. Burada verilen aralık değeri kadar imleç hareket edecektir. Bu
aralıklar dışına çıkılmayacaktır. Bu şekilde çalışabilmek için 'Karelaj Modu'nun da aktif yapılması
gerekir.
Bu mod ile birlikte 'Nokta Yakala ve Son Nokta Yakala' modları kullanılabilir.
Nasıl Yapılır?
• Çizgi çiz ve Çoklu doğru çiz gibi işlemlere girilir.
• Fare imleci + şekline dönecektir.
• Yakalama modları içindeki Eksene Dik modu ( Karelaj modu ) aktif yapılır.
• Çizim işlemi gerçekleştirilir.
• İşlem yapılırken fare imleci Y ve X eksenlerine dik doğrultuda hareket edecektir.
Serbest
Serbest yakalama modu, tüm yakalama ikonlarının kapalı olduğu durumdur. Herhangi bir obje
araması yapılmaz. Kursor altına rastgelse bile bir nokta olup olmadığı araştırılmaz. Varsa bile
nokta yakalanmaz. Objeler serbestçe çizilebilir ve yerleştirilebilir.
Serbest mod konumunda doğru ya da çoklu doğrular oluşturulurken işlemden çıkmadan tekrar
doğru ya da çoklu doğrunun başlangıcına gelinirse otomatik olarak yakalama işlemi gerçekleşir.
Nasıl Yapılır?
• Çizim için herhangi bir işleme girilir.
• 'Koordinat Araçları/Nokta Seçim Araçları' içerisinde yer alan tüm yakalama modları
kapatılır ve Serbest aktif yapılır.
• Çizim işlemi yapılır.
Koordinat Hesap Makinası
Koordinat Hesap Makinesi menüsü, çalışma kolaylığını ve hızını artıran ve pratik çözümler sunan
komutları içerir. Ölçülü çizim yapmak, tasarım yapmak, ölçüleri bilinen bir şekli Netcad üzerinde
oluşturmak, sembol veya blokları ölçülü olarak yerleştirmek, kaydırma, döndürme, ölçekleme,
aynalama, toplu obje değiştirme gibi işlemleri ölçülü olarak yapmak için 'Koordinat Hesap
Makinası' menüsünden yararlanılır. Bu yüzden kullanım özelliklerinin ayrıntılı bir şekilde
öğrenilmesi ve yeterli pratik çalışmanın yapılması önerilir.
Bir noktadan itibaren 50 m uzunluğunda 25 gradlık açı ile bir hat oluşturmak, nokta ya da
sembolü verilen bir koordinata atmak, bir bloğu 50 grad açı ile döndürmek, X ve Y doğrultuları
boyunca 150 m gitmek gibi birçok işlemler bu menü kullanılarak yapılır.
Menüye ulaşabilmek için çizgi çiz, nokta at, sembol yerleştir, yazı vb. işlemlere girildikten sonra ya
da objelerin kaydır, döndür, ölçekle gibi işlemlere girmesinden sonra yerleşeceği noktayı
belirlemek için Koordinat Araçları menüsü üzerinden ulaşılabilir.
Koordinat
Koordinat işlemi ile bilinen koordinata göre işlem yapılır. Bir hat, koordinatı verilen bir
noktaya bağlanabilir. Bununla birlikte klavyeden K tuşu ile koordinat girişinin yapılabileceği
ekrana ulaşılabilir.
Nasıl Yapılır?
Koordinatı bilinen bir noktaya elektrik direği yerleştirilmek istenirse;
Giriş /Blok Araçları /Sembol işlemine girilir ve elektrik direği sembolü seçilir.
Sembol kursordayken Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinesi menüsünden Koordinat
komutu seçilir.
Koordinat ve kot değerlerinin girileceği bir diyalog çıkacaktır. Bu diyaloga sembolün yerleşeceği
koordinat ve, varsa, kot (Z) değerleri girilir.
Bu pencereden Tamam ile çıkıldığında işlem gerçekleşmiş olacak ve elektrik direği verilen
koordinata yerleşmiş olacaktır.
Dy/Dx
Dy/Dx işlemi, Y ve X doğrultuları boyunca verilen değerler kadar işlem yapar.
Nasıl Yapılır?
Bir noktadan itibaren Y ekseni boyunca 50 m ve X ekseni boyunca 25 m bir hat oluşturulmak
istenirse;
Giriş /Çizim Araçları /Çizgi işlemine girilir.
Çizginin başlangıç noktası seçilir.
Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinası menüsünden Dx/Dy komutu seçilir ve değer
giriş penceresi açılacaktır.
Dy ve Dx mesafeleri boyunca gidilmesi gereken uzunluk değerleri ilgili satırlara girilir ya da satır
sonlarında bulunan butonu ile grafikten seçilir.
Eğer eksi (-) değerler verilirse ters yöne işlem yapılır.
Tamam butonu ile işlem gerçekleşmiş olacaktır.
Mesafe – Açı/Eğim
Mesafe – Açı / Eğim işlemi ile bir noktadan çıkış alınarak belli bir mesafe ve yatay eksen ile
yapılan belli bir açı ile işlem yapılır.
Mesafe – Açı / Eğim ile sabit bir noktadan verilen belli bir eğim ve mesafeye göre işlem yapılır.
Eğim değeri X ve Y düzlemine göre % olarak verilir.
Nasıl Yapılır?
Belirli bir açı ve mesafeye göre işlem yapmak için;
Giriş /Çizim Araçları /Çizgi işlemine girilir.
Çizginin başlangıç noktası seçilir.
Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinası menüsünden Mesafe-Açı / Eğim komutu seçilir.
Değer giriş penceresi açılacaktır.
Açılan pencereden Açı ile seçeneği işaretlenir.
Uzunluk ve açı değerleri ilgili satırlara girilir ya da satır sonlarında bulunan butonu ile grafik
ekrandan seçilebilir.
Eğer eksi (-) değerler verilirse ters yöne işlem yapılır.
Tamam butonuna basıldıktan sonra işlem gerçekleşmiş olacaktır.
Belli bir eğim ve mesafeye göre işlem yapmak için;
'Çizgi Çiz, Nokta At, Sembol Yerleştir, Blok Ekle' gibi yapılmak istenen işleme girilir.
İşlemin başlangıç noktası ekrandan seçilir.
Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinası menüsünden Mesafe – Açı/Eğim komutu seçilir.
Açılan pencereden Eğim ile seçeneği işaretlenir.
Eğim ve uzunluk değerleri ilgili satırlara girilir ya da satır sonlarında bulunan butonu ile
grafikten seçilir.
Eksi (-) değerler verilirse ters yöne işlem yapılır.
Tamam butonu ile işlem gerçekleşmiş olacaktır.
Tabaka
Tabaka işlemi ile Netcad ekranında bulunan objelerden hat tipi ve tabaka özellikleri
alınarak obje oluşturulur. Bu işlem ile grafik ekranda obje oluşturmadan önce yapılması gereken
tabaka ve hat tipi seçimi işlemleri, obje oluşturma aşamasında tek buton yardımıyla grafikten
seçilerek çizim objesine yansıtılır.
Nasıl Yapılır?
Çalışma anında ekran üzerinde tabaka ve çizgi tipi seçmek için;
Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinası menüsünden Tabaka komutu seçilir.
Grafik ekran üzerinde özelliği alınacak olan obje tıklanır.
Bundan sonra oluşacak olan objeler yeni tabaka ve çizgi tipi özelliğinde olacaktır.
Nokta Adı
Nokta Adı işlemi ile nokta ya da nokta gruplarının isimleri verilerek obje yerleştirme
işlemleri yapılır. Halihazır haritalarda detay bağlamak, herhangi bir yol ya da isale güzergahı
geçirmek, belli noktalara elektrik direği yerleştirmek gibi işlemlerde çok rahatlıkla kullanılabilir.
Nasıl Yapılır?
Örneğin; belli noktalara otomatik olarak elektrik direği yerleştirilmek istenirse;
Giriş / Blok Araçları /Sembol işlemine girilir ve yerleştirilecek olan sembol seçilir.
Sembol imleçdeyken Koordinat Araçları /Koordinat Hesap Makinası menüsünden Nokta Adı
komutu seçilir.
Nokta Adı giriş diyalogu çıkacaktır. Bu diyaloga sembolün yerleşeceği nokta adları süzgeç verilerek
girilir.
Nokta adı diyaloguna değişik süzgeçler verilebilir. Örneğin;
4+5+6+10+14+15+17+20: + ile belirlenmiş noktaların her biri;
1..20 : 1 ile 20 arasındaki noktalar;
1..17,2 ; 1 ile 17 arasındaki noktaları 1 atlayarak.
Nokta adı ve süzgeci verildikten sonra Tamam butonuna basılır.
İşlem otomatik olarak gerçekleşmiş olacaktır.
Çizgi İzle
Çizgi İzle işlemi ekranda var olan herhangi bir çizimi takip eden yeni bir çizim işlemi
gerçekleştirmek için kullanılır. Parsel çizimlerinde, parsel sınırlarının çakıştığı yerleri otomatik
olarak takip etmemizi sağlar.
Nasıl Yapılır?
Çizgi Çiz, Çoklu Doğru Çiz.. gibi istenilen işleme girilir,
Takip edilecek çizimin üzerinde başlangıç noktası seçilir,
Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinası menüsünden Çizgi İzle komutu seçilir.
Çizim üzerinde ulaşılmak istenen son nokta gösterilir.
Gösterdiğiniz alan üzerinde yeni çizim oluşur. İstenirse işleme devam edebilir ya da fare sağ tuş ile
işlem bitirilebilir.
Kesişim
Kesişim işlemi ile bilinen 4 noktanın kesişimlerine göre işlem yapılır. Örneğin; bir çatının
tepe noktasını oluşturmak, bir geometrik şeklin merkezini bulmak, iki hattın doğrultusu boyunca
oluşan yere nokta atmak gibi işlemlerde kullanılabilir.
Nasıl Yapılır?
Bir çatının tepe noktasını bulmak ve buraya nokta atmak istenirse;
Giriş /Çizim Araçları /Nokta işlemine girilir.
Nokta kursordayken Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinası menüsünden Kesişim
komutu seçilir.
Ekrandaki çatının 1. ve çaprazına gelen 2. köşesi yakalama modları kullanılarak seçilir.
Daha sonra 3. ve çaprazına gelen 4. köşesi seçilir.
Atılan nokta için bir isim verilir ve işlem tamamlanır.
2 Noktalı Kesişim
2 Noktalı Kesişim işlemi, koordinatı bilinen iki noktadan verilecek uzaklık değerlerine göre
3. noktayı bulmak için kullanılır.
Nasıl Yapılır?
Koordinatı bilinen 2 noktadan yararlanarak bulunan 3. noktayı bulmak için;
Giriş /Çizim Araçları / Nokta işlemine girilir.
Nokta imleçdeyken 'Koordinat Araçları/Koordinat Hesap Makinesi' menüsünden '2 Noktalı
Kesişim' komutu seçilir.
Ekrandaki 1.nokta ile 2.nokta sıra ile seçilir. Seçme işlemi yaparken yakalama modları
kullanılmalıdır.
Uzaklık değerleri giriş penceresi çıkacaktır. Bu pencereye 1. ve 2. noktalara olan mesafe değerleri
girilir.
Uzaklık penceresinden Tamam ile çıkıldıktan sonra ekranda iki nokta arasında kesişen daireler
oluşacaktır. Kesişim noktaları işaretlenecektir.
İşaretli olan noktalardan birisi seçilir ve işlem tamamlanır.
İşaretli nokta seçilirken yakalama modları kapalı olmalıdır.
Dik – Çık
Dik-çık işlem, herhangi bir objeye dik çizim yapabilmek için kullanılır.
Nasıl Yapılır?
Çizgi Çiz, Çoklu doğru Çiz gibi yapılmak istenen işleme girilir.
Çizimin başlangıç noktası ekrandan seçilir ve çizim yapılır.
Oluşturulan en son çizime dik bir çizim yaparak devam etmek için 'Koordinat Araçları/Koordinat
Hesap Makinesi' menüsünden 'Dik-Çık' komutu seçilir.
İstenilen yöne çizim gerçekleştirilir.
Dik – Düş
Dik-Düş işlemi, herhangi bir objeye dik düşecek şekilde işlem yapar.
Nasıl Yapılır?
Herhangi bir objeye dik düşülerek işlem yapmak için;
Giriş menüsü altından Çizgi, Nokta At, Sembol, Blok gibi yapılmak istenen işleme girilir.
İşlemin başlangıç noktası ekrandan seçilir.
Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinesi menüsünden Dik komutu seçilir.
Dik düşülecek obje gösterilir ve işlem tamamlanır.
Teğet
Teğet işlemi, herhangi bir dairenin ya da yayın teğetine işlem yapmak için kullanılır.
Nasıl Yapılır?
Herhangi bir dairenin ya da yayın teğetini tutmak ya da teğetine işlem yapmak için;
Giriş menüsü altından Çizgi, Nokta At, Sembol, Blok gibi yapılmak istenen işleme girilir.
İşlemin başlangıç noktası ekrandan seçilir.
Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinesi menüsünden Teğet komutu seçilir.
Teğeti alınacak olan daire ya da yay gösterilir ve işlem tamamlanır.
Dik – abs
Dik-abs işlemi ile iki doğrultu arasında verilen dik ayak/dik boy mesafelerine göre işlem
yapılır.
Nasıl Yapılır?
Bir poligon hattının 85.metresine 12 metre dik olacak şekilde bir nokta atılmak istenirse;
Giriş / Çizim Araçları / Nokta işlemine girilir.
Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinesi menüsünden Dik abs komutu seçilir.
Ekrandaki poligon hattının başlangıç ve bitişi sıra ile seçilir. Yani poligon hattının gidiş yönü
belirlenir.
Bu pencerede poligon hattı doğrultusunda atılacak olan noktanın dik ayak ve dik boy değerleri
girilir ya da yanlarında bulunan butonu ile seçilir. İstenirse bu butondan mesafe formülü de
tanımlanabilir ya da ekrandan seçilebilir.
Burada değer eksi (-) değerler verilirse ters yöne işlem yapılır. Yani hattın sağına ya da soluna
işlem yapılır.
Dik Ayak, poligon hattının doğrultusudur.
Dik Boy, poligon hattına dik olan mesafedir.
Dik Ayak ve Dik Boy değerleri girildikten sonra Tamam butonuna basılır.
Atılan noktanın adı verilir ve işlem tamamlanır.
Paralel Nokta
Paralel Nokta işlemi, çizgi çizmek, sembol yerleştirmek, blok eklemek gibi işlemleri, grafik
ekranda gösterilen bir hattın paraleline uygular.
Nasıl Yapılır?
Bir yol ekseninin 10 metrelik tampon sınırına elektrik direği yerleştirilmek istenirse;
Giriş / Blok Araçları / Sembol işlemine girilir ve elektrik direği sembolü seçilir.
Sembol imleçyken Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinası menüsünden Paralel Nokta
komutu seçilir. İmleç kare şekline dönecektir.
Yol ekseni gösterilir.
Paralel Yakala adlı bir pencere ile yol ekseni üzerinde kırmızı renkli sınır işaretleri çıkacaktır. İmleç
ucu bu işaretler üzerinde hareket edecektir.
Paralel Mesafe: Tampon sınır mesafesidir. Bu değer yol ekseninin tek tarafına doğrudur.
Dolayısıyla yol genişliği 20 metredir. Bu işaretler 20 m genişliğindeki bir bölgeyi belirler.
Hat Ucundan Sapma: Eksen ucundan ileri ve geriye doğru sapma mesafesini gösterir.
Sembolün yerleştirileceği işaret üzerine gelindiğinde imleç tıklanır ve sembol yerleşir.
Hat Üzerinde a/b Noktası
Hat Üzerinde a/b Noktası işlemi, bir hatta, eşit aralık ya da eşit uzunluklara bölünerek
oluşan işaretler üzerine işlem yapılır. Bu komut ile hat üzerindeki istenilen bir noktaya çizgi ile
bağlanılabilir ya da sembol, blok gibi objeler yerleştirilebilir.
Nasıl Yapılır?
Bir tramvay yolunun ortasındaki herhangi bir noktaya tramvay direği yerleştirilmek istenirse;
Giriş / Blok Açları / Sembol işlemine girilir ve Tramvay Direği sembolü seçilir.
Sembol kursordayken Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinesi menüsünden Hat Üzerinde
a/b Noktası komutu seçilir.
Fare imleci kare şekline dönecektir.
Yol ekseni gösterilir.
Obje Böl adlı bir pencere ile yol ekseni üzerinde kırmızı renkli işaretler çıkacaktır.İmlecin ucu bu
işaretler üzerinde hareket edecektir.
Bölme Sayısı: Kaç eşit parçaya göre noktaların belirleneceğini ifade eder.
Bölme Aralığı: Kaç metre aralıklarla noktaların belirleneceğini ifade eder.
Sembolün yerleştirileceği işaret üzerine gelindiğinde fare imleci tıklanır ve sembol yerleşir.
Obje Üzerinde
Obje Üzerinde işlemi ile bir dairenin çeyrek daire noktaları bulunarak işlem yapılır. Yani
bir dairenin 4 noktasını işaretler.
Nasıl Yapılır?
İşlem sırasında herhangi bir dairenin çeyrek dairelerine bağlanmak için;
Giriş menüsü altından Çizgi, Nokta, Sembol, Blok gibi yapılmak istenen işleme girilir.
İşlemin başlangıç noktası grafik ekrandan seçilir.
Koordinat Araçları / Koordinat Hesap Makinesi menüsünden Obje Üzerinde komutu seçilir.
Fare imleci kare şekline dönüşecektir.
4 noktası görülmek istenen daire seçilir. Dairenin üzerinde 4 adet kare şeklinde işaret çıkacaktır.
Bu işaretlerden herhangi birini tutmak için yakalama modları içindeki en yakın nokta yakala modu
seçilir.
Daire üzerindeki işaretlerden birisi seçilir ve işlem tamamlanır.
Detaylar
Dizi Araçlar
Kartezyen Dizi
Kartezyen Dizi işlemi seçilen objeyi/objeleri yatay ve dikey yönde dizerek çoğaltır. Dizi
oluşturulacak olan objenin grafik ekranda bulunması gerekir.
Sağa Kolon Sayısı: Objenin yatay yönde (Y Yönünde) kaç adet oluşturulacağı girilir. Değer olarak 1
verilirse yatay yönde dizi oluşmaz.
Kolon Genişliği: Yatay yönde oluşturulacak olan objeler arasındaki mesafedir. Bu değer pozitif bir
değer olduğunda sağa doğru, negatif bir değer olduğunda sola doğru dizi yapılacaktır.
Yukarı Satır Sayısı: Objenin dikey yönde (X Yönünde) kaç adet oluşturulacağı girilir. Burası 1
verilirse düşey yönde dizi oluşmaz.
Satır Yüksekliği: Düşey yönde oluşturulacak olan objeler arasındaki mesafedir. Bu değer pozitif bir
değer olduğunda yukarı doğru, negatif bir değer olduğunda aşağı doğru dizi yapılacaktır.
Obje Üzerinde Dizi
Obje Üzerinde Dizi işlemi; bir objeyi herhangi bir obje üzerine verilen aralık değerlerine göre
yerleştirir. Objelerin yerleştirme aralığı istenilen uzunluk değerinde uzunluk birimi giriş butonu ile
verilir. Dizilecek olan objenin grafik ekranda bulunması gerekir.
Örneğin yol eksenine ve yol kenarlarına 10 m aralıkla ağaç, direk gibi objeler yerleştirilebilir ya da
yol km değerleri bu yöntem ile yazdırılabilir.
Obje Üzerinde Dizi oluşturma işleminde kullanılan kriterlerin anlaşılabilmesi için yol eksenine
kilometre, koordinat, mesafe değerleri ve kopya sayısı yazdırılabilmektedir. Ekrana dizi objesinin
yanı sıra, yazı objesi olarak kilometre için '??KM', mesafe için '??U', koordinat değerleri için '??X'
ve '??Y', kopyalama sayısı için ise '??N' ifadeleri kullanılmalıdır.
Aralık: Dizilecek olan objenin yerleştirilme aralığıdır. Uzunluk birimi belirlenerek istenilen aralık
girilebilir.
Objeye Dik Açı ile Kopyala: Bu fonksiyon seçilirse, yerleşecek olan objeler, referans objenin gidiş
yönüne bakarlar. Km yazı değerleri bu şekilde daha uygun yerleştirilirler. Fakat sembol gibi
objelerin bu şekilde yerleştirilmeleri uygun değildir.
Başlangıç Mesafe Değeri: Kilometre yazılarının başlangıç değeridir. Buraya verilen değerden yazı
üretilmeye başlanacaktır.
Başlama Mesafesi: Dizi objeleri referans objenin ne kadar uzağında başlayacaksa, bu değer
Başlama Mesafesi hanesine girilir.
Eksenden Sapma: Referans obje ekseninden belirlenen bir uzaklık değeri ile objelerin
yerleştirilmesi isteniyorsa, bu mesafe Eksenden Sapma hanesine yazılır.
Karelaj Üret
Karelaj Dizi işlemi; mevcut projeler üzerine belli aralıklarda karelaj (grid) üretmek amacıyla
kullanılır. Rulo açma ve paftalandırma işlemlerinde karelajlar otomatik oluşturulduğu gibi, kroki
ve çap gibi çizimler üzerine sonradan bu işlem kullanılarak karelaj oluşturulabilir. Üretilen
karelajlar Netcad sembol kütüphanesinde yer alan 240 nolu semboldür ve GRID tabakasına
atılırlar.
Karelajlar (grid) atılırken koordinat değerleri yazdırılmaz. Bu değerler daha sonra 'Koordinat
Yazdır' işlemi ile yazdırılır.
Tarama Araçları
Alan Taramaları
Alan Taramaları; kapalı çoklu doğru özelliğindeki alanların, üçgenlerin çizgi ve nokta objeleri ile
seçilen tarama tipinde taramalarını yapmak için kullanılmaktadır. Fonksiyon tüm alanlar için
kullanılabilir.
Bu fonksiyon 'Katman Yöneticisi/Tabaka Özellikleri/Alan' sekmesi ile de tabaka bazlı tarama
yapılabilir.
Bina Taraması
Bina Taraması ile bina veya benzeri kapalı alanları oluşturan tüm doğruların taraması tek seferde
yapılabilir. 'Detaylar/ Bina Taraması' ile işleme girdikten sonra ekrana gelen tablodan saçak
uzunluğu, tarama aralığı ve açı değerleri girilir.
Bina kenar taramasından farklı olarak tüm kenarlar tek seferde taranır.
Saçak Uzunluğu; Bina kenarı vb. kapalı alanların taranmasında saçakların değeri metre cinsinden
belirtilir.
Tarama Aralığı; Tarama işleminde saçaklar arasının metre cinsinden uzunluğudur.
Açı; Saçakların açı değerini grad cinsinden belirtir.
Bina Kenar Taraması
Bina Kenar Taraması ile bina veya benzeri kapalı alanları oluşturan tüm doğruların teker teker
kenar taraması yapılabilir. İşleme girdikten sonra ekrana gelen tablodan aşağıda açıklanan
bilgilere göre parametreleri verilmelidir.
Saçak Uzunluğu; Bina kenarı vb. kapalı alanların taranmasında saçakların değeri metre cinsinden
belirtilir.
Tarama Aralığı; Tarama işleminde saçaklar arasının metre cinsinden uzunluğudur.
Açı; Saçakların açı değerini grad cinsinden belirtir.
Merdiven Taraması
Merdiven Taraması ile iki doğru arasına belirli aralıkla doğru taraması yapılır. Özellikle halihazır
projelerinde kolaylık sağlayan bir işlemdir.
İstenilen tarama aralığı metre cinsinden yukarıda gösterilen şekilde açılan editör üzerinde
belirlenir. Sonuç şekil aşağıda gösterildiği şekilde olacaktır.
Ölçme Araçları
Cephe Yaz
Cepha Yaz gösterilen cephelerin uzunluk değerinin yazılması işlemidir. Detaylar / Ölçme Araçları
/ Cephe Yaz işlemi ile komuta ulaşılabilir.
Cephe değeri kullanıcı tarafından seçilen tarafa yazılacaktır.
Uzunluk Yazdır
Uzunluk Yazdır işlemi ile belirlenen hatların uzunluk değerleri ya da ardışıl olarak giden hatların
toplam uzunluk değerleri yazdırılabilir. Aynı zamanda kotlu iki noktanın arasındaki eğik mesafe de
yazılabilir. Detaylar / Ölçme Araçları / Uzunluk Yazdır ile işleme girdikten sonra ekrana gelen
menüden parametreler ayarlanır.
Eğer 'Toplam Uzunluk Yazdır' aktif yapılmışsa, ardışıl olarak giden hatlar sıra ile gösterildikten
sonra bunların toplam mesafeleri yazılır. Eğer bu mod aktif değilse her bir hattın ayrı olarak
uzunluk değeri yazılır.
Toplam Uzunluk Yazdır: Ardışıl olarak gösterilen objelerin toplam uzunluklarını yazdırmak için
kullanılır.
Çoklu Doğruları Parçalama: Uzunluk değeri yazılacak çoklu doğruların parçalanmadan
ölçülendirilmesi için kullanılır.
Fazla Uzunluk: Bu kutucuğa yazılan değer ölçülen obje uzunluğuna eklenerek ekrana yazılır.
Açı Objeden Alınsın: Yazılacak değer objenin açısına göre ekrana yerleştirilir.
Açı: Bu kutucuğa yazılan açıya değerine göre yazı ekrana yazdırılır.
Eğik Mesafe: Bu buton işaretlendiğinde seçilen hattın eğik mesafesi de ekrana yazdırılır. Eğik
mesafenin yazılabilmesi için nokta kotlarının olması gerekir.
Eğik mesafe yazmak için tablodaki kutucuk aktif yapılmalı ve kotlu noktalar yakalama modu ile
seçilmelidir.
Yatay Ölçülendir
Yatay Ölçülendir belirlenen iki nokta arasında yatay yönde ölçülendirme yapar ve ölçü değerini
yazar. Detaylar / Ölçme Araçları / Yatay Ölçülendir işlemi ile komuta ulaşılabilir.
Ölçü değeri OLCU_YATAY katmanına otomatik olarak yerleştirilir.
Yatay Ölçülendir İşlemi Projede Nasıl Kullanılabilir?
Yukarıdaki şekilde mimari avan proje üzerinde ölçülendirme işlemi yapılmıştır.
Dikey Ölçülendir
Dikey Ölçülendir belirlenen iki nokta arasında dikey yönde ölçülendirme yapar ve ölçü değerini
yazar. Detaylar / Ölçme Araçları / Dikey Ölçülendir işlemi ile komuta ulaşılabilir.
Ölçü değeri OLCU_DIKEY katmanına otomatik olarak yerleştirilir.
Dikey ölçülendir işlemi projede nasıl kullanılabilir?
Yukarıdaki örnekte mimari avan proje üzerinden betonarme sistemin ölçüleri gösterilmiştir.
Yukarıdaki şekilde ise imar müdürlükleri tarafından hazırlanan 'Temel Vize Krokisi' nde dikey ve
yatay ölçülendirme görülmektedir.
Paralel Ölçülendir
Paralel Ölçülendir doğru ya da çoklu doğru ile çizilmiş bir hattın her bir parçasının paralel yönde
ölçülerini alır ve yazar. Detaylar / Ölçme Araçları / Paralel Ölçülendir işlemi ile komuta
ulaşılabilir.
Ölçü değeri OLCU_EGIK katmanına otomatik olarak yerleştirilir.
Paralel ölçülendir komutu projede nasıl kullanılabilir?
Paralel ölçülendir komutu ile gösterilmek istenen ölçüler seçilen objeye paralel olarak
çizilmektedir. Bu da projede açılı tasarlanan veya bulunan yapı, parsel, blok vb. objelerin
ölçülerinin doğru ve düzgün olmasını sağlamaktadır. Bu şekilde alınan ölçülerin tekrar
döndürülmesine gerek kalmamaktadır.
Şekilde paralel ölçülendir komutunun kullanıldığı örnek görülmektedir.
Paralel Ölçülendir (Yay)
Paralel Ölçülendir (Yay); yay objeleri üzerine mesafe ölçümü yapar ve yazar. 'Detaylar/Ölçme
Araçları/Paralel Ölçülendirme (Yay)' işlemi ile komuta ulaşılabilir.
Ölçü değeri OLCU_EGIKYAY katmanına otomatik olarak yerleştirilir.
Yay ölçülerinin mesafesini ölçmek için de kullanılan 'Paralel Ölçülendir (Yay)' komutu ile aşağıdaki
örnekte, yaylardan tasarlanmış bahçe balkonu için gerekecek beton hesaplaması yapılmış, avan
proje üzerinde ölçüsü verilmiştir.
Açı Ölçülendir
Açı Ölçülendir; gösterilen iki hat arasındaki açı değerinin grad ya da derece cinsinden etkileşimli
olarak yazdırılması işlemidir. Detaylar / Ölçme Araçları / Açı Ölçülendir işlemi ile komuta
ulaşabilirsiniz.
Açının cinsi Genel Ayarlar altındaki Ölçü Parametreleri’ndeki Açı Türü ile belirlenir. Ölçü değeri
OLCU_ACI katmanına otomatik olarak yerleştirilir.
Açı ölçülendirme işlemi projede nasıl kullanılabilir?
Yukarıdaki şekilde mimari avan proje üzerinde açılı duvar birleşiminin açı ölçüsü gösterilmiştir.
Yarıçap Ölçülendir
Yarıçap Ölçülendir işlemi daire ve yayların yarıçap ölçüsünü alır ve yazar.
Ölçü değeri OLCU_YARICAP katmanına otomatik olarak yerleştirilir.
Yarıçap Ölçülendir İşlemi Projede Nasıl Kullanılabilir?
Yukarıdaki örnekte teras için tasarlanan balkonun yay ölçüleri, Paralel Ölçülendir ve Yarıçap
Ölçülendir seçenekleri ile verilmiştir.
Yukarıdaki örnekte ise kavşak içinde tasarlanan göbek üzerinde yarıçap ölçülendir komutu ile
ölçülendirme yapılmıştır.
Röleve Araçları
Ara Mesafe Yaz
Ara Mesafe Yaz işlemine girdikten sonra doğrular ardışıl olarak gösterilir ve uzunluk değeri
otomatik olarak yazılır. Detaylar / Röleve Araçları / Kutur Bağla /Ara Mesafe Yaz işlemi ile
komuta ulaşılabilir.
Yazılan değer, doğruların orta noktalarını referans alır.
Ara mesafe yazılması için seçilen doğru veya çoklu doğrulara ara mesafe, orta noktaların
hizasından yazılır.
Yazılan mesafeler otomatik olarak açılan ROL_CEPHE tabakasında yazılacaktır.
Röleve Parametrelerinden "Ara Mesafelerde 0' ları kaldır" kutucuğu aktif yapılırsa; örneğin 20.00
olarak yazılması gereken değer 20 olarak yazılır.
Ara Mesafe Yaz İşlemi Projede Nasıl Kullanılabilir?
Örneğin; yol genişlikleri ya da binanın oturacağı alanın, parsel kenarlarına olan çekme mesafeleri
bu işlemle yazılabilir.
Dik Düş
Dik Düş; bir poligon hattından detay noktalarına prizmatik ölçülendirme yapar. Dik ayak-Dik boy
ölçü değerleri yazılır ve dik hat belirlenir. Detaylar / Röleve Araçları / Dik Düş işlemi ile komuta
ulaşılabilir.
Dik düş işlemi ile poligon hattı seçildiği zaman cismin poligon hattı üzerinde gösterilen uzaklıkları
poligon hattının başlangıç noktası '0' kabul edilecek şekilde hesaplanır.
'Dik Düş' işlemi projede nasıl kullanılabilir?
Aşağıdaki şekilde düzgün geometrik şekilde fakat parsele göre farklı açı ile tasarlanmış bir mimari
projenin, parsele paralel olmayan hatlarının Dik düş işlemi ile alınmış ölçüsü görülmektedir.
Etiket Araçları
Etiketleri Üret
Etiketleri Üret; Alan, Çizgi, Nokta objelerine ad, kot ve kod değerleri yazmak için kullanılır.
Seçilen objelerin kot, kod ve adları bağımsız yazı objeleri haline getirilir. Kullanıcı sık nokta alımı
yapılmış bölgelerde üst üste görünebilen nokta adlarını uygun yerlere kaydırarak düzenlemek
isteyebilir. Bu durumda Görünüm/Nokta Görünüm Ayarları’ndan ya da katmanlardan açılmış
nokta adı görüntüsü, bu işlem için uygun değildir. Çünkü gösterimsel olan bu nokta adları nokta
koordinatına bağlı olarak ekranda ve çıktıda görünürler. Kaydırma işlemi yapılmak istenirse nokta
koordinatı değişir. Dolayısıyla bu tip durumlarda da nokta adlarına yazı üretmek ve kaydırma
işlemini bu yazılarda yapmak gerekir.
Detaylar / Etiket Araçları / Etiketleri Üret işlem adımları ile 'Etiketler' penceresine ulaşılır.
Önizleme penceresinde üretilecek olan yazı değerlerinin seçilen objenin ne tarafına yazılacağı
görüntülenebilir. Ad, kod ve kot yazıları istenilen tabakaya alınabilirler. Standart olarak NADI ,
NKOT, NKOD, AADI ve AKOT tabakasındadırlar. Yazı boyları isteğe göre belirlenebilir. Gerekli
ayarlamalar yapıldıktan sonra etiket üretilecek objeler ekrandan tek tek veya toplu olarak
seçilebilir.
Bu şekilde yeni oluşturulan yazılar, ilgili objeden bağımsız olarak işlem görebilir. Örneğin;
kaydırılarak uygun yerlere taşınabilir. Yazıların boyu ve tabakası kullanıcı tanımlıdır. Yanlışlık
olduğunda, ilgili tabaka silinerek işlemler yenilenebilir.
Etkileşimli Etiket
Etkileşimli Etiket işlemi ile objenin istenilen özelliği etkileşimli şekilde grafiğe etiket olarak
yazdırılabilmektedir.
Koordinat Grid: Ekranda bulunan grid objelerinin koordinatlarını yazar. İşlem esnasında 'Hızlı
Seçim Araçları' seçeneği aktif ise seçim işlemi çoklu yapılıp, aynı anda birden fazla grid objesinin
koordinatları yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile koordinat kullanıcı tanımlı
istenilen yere yazdırılabilir.
Koordinat: Grafik Ekrandaki objelerin koordinatlarını yazdırmak için kullanılır. Şerit harita ve pafta
çizimlerinde bu işlem otomatik yapılabildiği gibi, kroki ve çap gibi çizimlerde sonradan atılan
gridlere ya da pafta kenarlarına bu işlem ile koordinat yazdırılabilir. İşlem esnasında 'Hızlı Seçim
Araçları' seçeneği aktif ise seçim işlemi çoklu yapılıp, aynı anda birden fazla objenin koordinatları
yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile koordinat kullanıcı tanımlı istenilen yere
yazdırılabilir.
Nokta Kotu: Ekranda seçilen herhangi bir noktanın kot değeri grafiğe yazdırılabilir. İşlem
esnasında 'Hızlı Seçim Araçları' seçeneği aktif ise seçim işlemi çoklu yapılıp, aynı anda birden fazla
objenin kot değerleri yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile kot değeri kullanıcı
tanımlı istenilen yere yazdırılabilir.
Nokta Kodu: Ekranda seçilen herhangi bir noktanın kod değeri grafiğe yazdırılabilir. İşlem
esnasında 'Hızlı Seçim Araçları' seçeneği aktif ise seçim işlemi çoklu yapılıp, aynı anda birden fazla
objenin kod değerleri yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile kod değeri kullanıcı
tanımlı istenilen yere yazdırılabilir.
Tapu Alanı: Ekranda seçilen bir alanın ya da alanların tapu alanı değeri grafiğe yazdırılabilir. İşlem
esnasında 'Hızlı Seçim Araçları' seçeneği aktif ise seçim işlemi çoklu yapılıp, aynı anda birden fazla
objenin tapu alanı değerleri yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile tapu alanı değeri
kullanıcı tanımlı istenilen yere yazdırılabilir.
Uzunluk: Ekranda seçilen herhangi bir doğru objesinin uzunluk değeri grafiğe yazdırılabilir. İşlem
esnasında 'Hızlı Seçim Araçları' seçeneği aktif ise seçim işlemi çoklu yapılıp, aynı anda birden fazla
objenin uzunluk değerleri yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile uzunluk değeri
kullanıcı tanımlı istenilen yere yazdırılabilir.
Çevre: Ekranda seçilen bir alanın ya da çoklu doğrunun çevre değeri grafiğe yazdırılabilir. İşlem
esnasında 'Hızlı Seçim Araçları' seçeneği aktif ise seçim işlemi çoklu yapılıp, aynı anda birden fazla
objenin çevre değerleri yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile çevre değeri kullanıcı
tanımlı istenilen yere yazdırılabilir.
Alan Adı: Ekranda seçilen bir alanın ya da çoklu doğrunun alan adı değeri grafiğe yazdırılabilir.
İşlem esnasında 'Hızlı Seçim Araçları' seçeneği aktif ise seçim işlemi çoklu yapılıp, aynı anda birden
fazla objenin alan değerleri yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile alan adı değeri
kullanıcı tanımlı istenilen yere yazdırılabilir.
Nokta Adı: Ekranda seçilen herhangi bir noktanın nokta adı değeri grafiğe yazdırılabilir. İşlem
esnasında 'Hızlı Seçim Araçları' seçeneği aktif ise seçim işlemi çoklu yapılıp, aynı anda birden fazla
objenin nokta adı değerleri yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile nokta adı değeri
kullanıcı tanımlı istenilen yere yazdırılabilir.
Alan: Ekranda seçilen bir alanın, alan değeri grafiğe yazdırılabilir. İşlem esnasında 'Hızlı Seçim
Araçları' seçeneği aktif ise seçim işlemi çoklu yapılıp, aynı anda birden fazla objenin alan değerleri
yazdırılabilir. 'Son Konumu Ayrıca Seç' seçeneği ile alan değeri kullanıcı tanımlı istenilen yere
yazdırılabilir.
Çizim Araçları
Grid
Grid Netcad 6 ile gelen yeniliklerden biri olup belirli bir çerçeve içerisinde grid tanımlarının 100
metrede bir tanımlanarak oluşturulduğu bir özelliktir. Grid özelliğiyle kullanıcılar bir kaç adımda
hazırladıkları çizim kutusu, karelaj grid ve karelajlara koordinat yazdırma işlemlerini tek işlemde
gerçekleştirebilmektedir.
Grid Oluştur Penceresi’nde oluşturulacak Gridlerin genişlik ve yükseklik değerleri manuel olarak
girilebilir. Ayrıca, genişlik ve yükseklik değerlerinin verilmesi pencerenin etkileşimli olarak
oluşturulmasına olanak sağlar.
Grid Oluştur içerisine tanımlanacak grid objeleri Grid Sembolleri, Grid Çizgileri ve Grid Köşe
Koordinat yazılarıdır. Parametreler tek tek seçilebileceği gibi çoklu olarak da seçilebilirler.
Grid Oluştur Penceresi’nin son kısmında ise Grid Kenar Koordinat Yazılarının yazılıp yazılmayacağı
belirlenir. Grid kenar koordinat yazıları kutucuğu aktif yapılırsa yazıların üste, sağa, sola ve/veya
alta yazılması seçilebilir.
Grid yeniliği ile projeler çıktı sürecinde hızlı bir şekilde çizdirmeye hazır hale getirilebilirler.
Aşağıdaki örnekte bir maden uygulaması projelendirme süreci sonunda imalat haritası için Grid
oluşturulmuştur.
Bir başka örnek ise halihazır haritaların sayısallaştırılması üzerinden verilebilir. Hazırlanan
halihazır harita üzerine Grid Çizgileri ile hazırlanmış bir Grid penceresi aşağıda yer almaktadır.
Grid Obje Özellikleri sorgulama işlemine tabi olduğunda akıllı nesne olarak sorgulanabilir ve proje
ölçeğinin ayarlanmasıyla birlikte büyüklüğü düzenlenebilir.
Lejand
Spatial ve .NCZ referanslara ait lejand oluşturma işlemidir. Lejand menüsü ile tüm spatial ve .NCZ
referanslara ait ortak Lejand menüsü hazırlanır. Hazırlanan Lejand dinamik karakterdedir. Yani
yapılan herhangi bir değişiklik Lejanda anında yansır. Bu şekilde, Netcad' in sunduğu zengin
Lejand hazırlama özelliklerini kullanarak lejandınızı düzenleyebilirsiniz.
Detaylar /Çizim Araçları / Lejand işlemine girilir.
Lejand Özellikleri penceresinden, oluşturulacak lejandın proje üzerinde görünüm özellikleri
ayarlanır.
Lejand Başlığı ile lejandın ana başlığı yazılır. Yan bölümdeki butona basılarak lejand başlığının yazı
karakteri düzenlenebilir. Font Adı satırından kullanmak istenilen font değiştirilebilir. Renk
butonundan yazı rengi değiştirilir. Yazı Boyu satırında referansın yazı boyu ayarlanabilir.
Kapalı Katmanları Göster: Katman Yöneticisinde ve Referans Yöneticisinde görünürlüğü kapalı
olan katmanların da lejantta görünmesini sağlar.
Referans Başlıkları Yazılsın: Referansların, Referans Yöneticisinde görünen isimlerinin lejantta da
görünmesini sağlar. Görünmesi istenmiyorsa işaret kaldırılır.
Tabaka İsimlerini Göster: Katmanların, Katman Yöneticisinde görünen isimlerinin lejantta da
görünmesini sağlar. Görünmesi istenmiyorsa işaret kaldırılır.
Lejand Gösterim Stili: Lejandın genel olarak gösterim özelliklerinin düzenlendiği menüdür.
Aşağıdaki pencerede 4 ayrı gösterim stili bulunmaktadır. Kullanılmak istenen stil, üzerine gelip
işaretlenerek aktif yapılır. Herhangi bir stil seçildiğinde, aşağıdaki menüde seçilen stilin renk
özellikleriyle ilgili seçenekler bulunur. Bu şekilde renk butonlarına basılarak farklı bir renk
seçilebilir.
Örneğin; şekilde de görüleceği gibi birinci stil dışındaki diğerleri çerçeveli Lejand sunar. Ayrıca, 3.
ve 4. stillerin arka fon rengi ayarlanabilir. Ayrıca, 4.stilin gölgeleme özelliği bulunur.
Kategori Yazı Özellikleri: Kategori başlıklarının, Lejantta görünen font özelliklerinin düzenlendiği
menüdür. Font Adı satırından kullanmak istenilen font değiştirilebilir. Renk butonundan yazı rengi
değiştirilir. Yazı Boyu satırında referansın yazı boyu ayarlanabilir.
Slot Yazı Özellikleri: Lejand üzerinde, Referansa ait alt başlıkların yazı karakterlerinin düzenlendiği
menüdür. Font Adı satırından kullanmak istenilen font değiştirilebilir. Renk butonundan yazı rengi
değiştirilir. Yazı Boyu satırında referansın yazı boyu ayarlanabilir.
Paragraf Özellikleri: Lejandın paragraf özelliklerinin düzenlendiği menüdür. Satır Sayısı
maksimum satır sayısını verir. Verilen değerden daha fazla sayıda satır sayısı bulunuyorsa yan
sütuna (kolona) geçer. Satırlar Arası Boşluk, yüzde olarak ifade edilir. Şundan Az Elemanlı
Grupları Bölme, bir referansa ait alt başlıkların aynı kolon içinde bulunmaları için verilen değerdir.
Tutma Noktası: Tutma Noktası ekrana yerleştirilecek olan lejandın hangi noktasından tutularak
ekrana yerleştirileceğinin seçiminin yapıldığı alandır.
Lejand Obje Özellikleri sorgulama işlemine tabi olduğunda akıllı nesne olarak sorgulanabilir ve
proje ölçeğinin ayarlanmasıyla birlikte büyüklüğü düzenlenebilir.
Ölçek Çubuğu
Ölçek Netcad 6 ile gelen yeniliklerden olup projelerde dinamik olarak ölçek eklememizi sağlayan
özelliktir.
Detaylar / Çizim Araçları / Ölçek Çubuğu işlemine girilir.
Açılan Ölçek Çubuğu özellikleri penceresinde ilgili stil, bölüm sayısı ve yazı özellikleri
parametreleri seçiniz.
İşlem sonrasında ölçek çubuğu fare ucuna gelecektir. Fare sol tuş yardımı ile proje ekranına
yerleştirilir. Proje ekranı fare tekerlek tuşu ile ileri geri hareket ettrildiğinde ölçek çubuğu dinamik
olarak değişecektir.
Bölüm.5 PROJE DÜZENLEME İŞLEMLERİ
Alan, Obje Düzenleme İşlemleri
Alan İşlemleri
Alan Çıkart İşlemi
1. Giriş / Çizim Araçları / Alan / Alan Çıkart işlemine giriniz. İlk önce dış alanı daha sonrada
içteki alanı fare yardımı ile seçiniz. Çıkarılacak alanı göstererek işleme devam ediniz.
2. Açılan Alan Çıkart penceresinde Seçilen Dış Alanı Koru seçeneği aktif hale getiriniz.
Alan Çıkarma işlemleri üst üste gelen 2 alandan birinin diğerinden çıkarılarak yeni objenin
sınırlarının diğerine göre yeniden oluşturulmasını sağlar.
Seçilen Dış Alanı Koru ile alanın ilk hali muhafaza edilir. Yeni alan objesi eskisinin üzerine
oluşur. Bu seçenek pasif hale getirilirse ilk alan silinir.
Seçilen iç alanı koru alanı aktif hale getirildiğinde alanın ilk hali korunur ekrandan silinmez.
Pasif yapıldığında ise ekrandan iç alan objeleri silinir.
3. Tamam ile işlemi sonlandırınız. Yapılan işlemler sonucunda çıkarılan alanı proje ekranında
gözlemleyiniz.
Alan Birleştirme İşlemi
1. Giriş / Çizim Araçları / Alan / Alan Birleştir işlemine giriniz. Birleştirilecek alanları fare
yardımı ile seçiniz.
2. Fare sağ tık ile açılan pencereden Seçilen Alanı Koru bölümünü pasif hale getiriniz.
Alan Birleştir birbirleri ile ortak noktaları olan ve birbirinden bağımsız alanların birleştirilmesi
işlemidir. Bu işlem sonunda birleştirilen alanlar tek bir alan haline getirilir.
3. Tamam ile işlemi sonlandırınız. Yapılan işlemler sonucunda birleştirilen alanların tek bir alan
olduğunu Obje Özelliklerini Sor işlemi ile sorgulayarak proje ekranında gözlemleyiniz.
Alan Kesiştirme İşlemi
1. Giriş / Çizim Araçları / Alan / Alan Kesişimi işlemine giriniz. Kesişimi alınacak alanları seçiniz.
2. Yapılan işlemler sonucunda kesişim alanının oluştuğunu proje ekranında gözlemleyiniz.
Alan Bölme İşlemi
1. Giriş / Çizim Araçları / Alan / Alan Böl işlemine giriniz. Alanı bölen çizgiyi gösteriniz.
Alan Kesişim işlemi, alanların kesişim bölgelerinden farklı alan oluşturmak için kullanılır.
Alan Böl işlemi, alan, yay, doğru, Çoklu doğru objeleri yardımı ile alan objelerinin 2 parçaya
ayrılması işlemidir. İşlem sonucunda oluşan objeler alan özelliklerini korurlar.
2. Açılan Alan Böl penceresinde Kotları Kesenden Al bölümünü pasif yapınız.
3. Yapılan işlemler sonucunda alanların bölündüğünü proje ekranında gözlemleyiniz.
Kotları Kesenden Al seçeneği aktif hale getirilirse bölücü olarak gösterilen doğrunun kotları
alanın kesilen noktalarına verilir.
Düzenleme Araçları
Kaydır İşlemi
1. Giriş /Düzenleme Araçları/Kaydır işlemine giriniz.
Kaydırma işleminin gerçekleştirileceği obje seçilir ve referans noktası seçilerek istenen noktaya
kaydırılır.
Kaydır işlemin amacı, objelerin kaydırılıp uygun bir yere yerleştirmektir.
İşlem sonucu Netcad ekranında gözlenebilir.
Ayrıştır işlemi
1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Ayrıştır işlemi ile komuta ulaşılabilir.
Ayrıştır bir bütün olarak algılanan objelerin, kendini oluşturan diğer objelere ayrıştırılması
işlemidir.
2. Ekrandan 'Ayrıştır' işlemi uygulanacak alan objesi seçilir. Seçim sonrası ekrana gelen
'Ayrıştırma Parametreleri' penceresinden objeye uygulanması istenen ayrıştırma yöntemi
seçilir.
3. Tamam ile işlemi sonlandırınız. Yapılan işlemler sonucunda ayrıştırılan alanların sonucu
çizgiler Obje Özelliklerini Sor işlemi ile sorgulayarak proje ekranında gözlemleyiniz.
Yay/Daireler Kiriş Dik Boy: Yay ve dairelerin kiriş uzunlukları verilerek ayrıştırma işlemi yapar.
İstenilen uzunluk birimi manuel olarak yazılabileceği gibi butonu yardımı ile ekrandan seçilebilir.
Çizgi ve Noktalara: Bu işlem açık ve kapalı alanlar için geçerlidir.
İç/Dış Alanlara: Bu seçenek ile işlem yapıldığında, kapalı alandaki tüm dış ve iç alanlar ayrı birer kapalı alan objesi olurlar.
Köşe Yuvarlat
1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Köşe Yuvarlat işlemine giriniz.
2. Yöntemi belirleyerek Köşesi yuvarlatılacak doğruları seçiniz. Fare sağ tuş ile işlemi
sonlandırınız.
3. İşlem sonucu ekranda gözlenecektir.
Obje Böl
1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Obje Böl işlemine giriniz.
Obje Böl, doğru, çoklu doğru, daire, yay gibi objeleri belirli sayıda veya uzunlukta parçalara
ayırması işlemidir.
2. Bölme işlemi uygulanacak objeyi fare sol tuş ile seçiniz.
3. Açılan Parametreler penceresinde örnek uygulama için Bölme Yöntemi bölümünden
Uzunluğa göre bölümünü aktif yapınız.
4. Eleman sayısı/Uzunluğu bölümüne 20 değerini girerek Tamam ile işleme devam ediniz.
5. Yapılan işlemler sonucunda obje istenilen uzunluk değerinde bölündüğünü gözlemleyiniz.
Çizgi Yönü Değiştir
6. Düzenle / Düzenleme Araçları / Çizgi Yönünü Değiştir işlemine giriniz.
7. Yönü değiştirilmek istenilen hattı seçerek fare sağ tuş ile işlemi sonlandırınız. Yapılan işlemler
sonucunda hat yönünün değiştiğini proje ekranında gözlemleyiniz.
Çizgi Yönünü Değiştir, ekrandaki doğru, çoklu doğru, daire yay gibi objelerin çizgi yönünü
değiştirmek için kullanılır.
Birleştirme İşlemi
1- Dü
1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Birleştir işlemine giriniz.
2. Uç uca getir yöntemini seçiniz. Proje ekranından birleştirilecek objeleri fare yardımı ile
seçiniz.
Birleştirme işlemi ile birbirine değmeyen doğru ya da çoklu doğruların, uç kısımlarının
uzatılarak birleştirilmesi sağlanır. Birleştirme işleminde 2 işlem kullanılır.
Ucuca Getir yöntemi ile objeler birbirine uzayarak ucuca getirilir
Tek Obje Yap yöntemi ise birleşen objeler çoklu obje halini alırlar ve tek bir objeymiş gibi
Paralel Alma İşlemi
1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Paralel işlemine giriniz.
2. Açılan Paralel Al penceresinde Mesafe değerini 50 olarak giriniz.
3. Objenin hangi tarafına paralelinin alınması isteniyorsa fare sol tuş ile göstererek işlemi
sonlandırınız. Paralel Al penceresinde hiçbir seçenek aktif alınmaz ise yeni obje aktif tabaka
ve çizgi tipinde oluşacaktır.
Paralel Alma işlemi ile doğru, çoklu doğru, daire, yay, elips gibi objelerin belirli bir mesafe
tanımına göre paralelinin alınması işlemidir.
Uzat İşlemi
1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Uzat işlemini ya da araç çubuklarından Uzat butonunu
seçiniz.
2. İlk önce uzama hattını daha sonra uzatılacak hattı fare sol tuş ile gösteriniz. Fare sağ tuş ile
işlemi sonlandırınız.
Uzat işlemi doğru ve çoklu doğru objelerinin doğru, çoklu doğru, daire ve alan gibi objelere
uzatılması işlemidir.
3. Yapılan işlem sonucunda objelerin uzatıldığını gözlemleyiniz.
Kes işlemleri
1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Kes işlemini ya da araç çubuklarından Kes butonunu seçiniz.
Kes işlemi, birbiri ile kesişen doğru, çoklu doğru, alan gibi objeler arasında kesme
işlemi yapar.
2. Proje ekranından kesilecek objeleri fare sol tuş yardımı ile seçiniz. Fare sağ tuş ile kesilecek
parçaları gösteriniz. Yapılan işlem sonucunda objelerin kesildiğini gözlemleyiniz.
Kır İşlemi
1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Kır işlemine giriniz.
2. İlk önce kırılacak objeyi daha sonrada referans gösterilecek objeyi seçiniz.
3. İşlem sonrası kırılan obje özellikleri sorgula sorgulanarak gözlemleyiniz.
Kır işlemi doğru ve çoklu doğruların gösterilen yerlerine ya da kesişim yerlerine kırık oluşturmak
ve objeyi bölmek için kullanılır.
Katman Yöneticisi ve Çizgi Tipleri
CAD katman yapısı, vektör obje olarak cad yapısında tutulan tüm verilerin üretildiği ve
düzenlendiği yapıdır.
1. Projedeki bütün objeler tabaka mantığına dayalı olarak oluşturulmalıdır. + Projeye yeni bir
tabaka ekleme işlemini gerçekleştirir. Butona basıldığında otomatik olarak tabaka özellikleri
penceresi açılacaktır.
2. Bu pencereden oluşacak yeni tabaka yapısal olarak oluşturularak düzenlenebilir.
3. Tamam ile işlem bitirildiğinde 'Katman Yöneticisinde' oluşturulan yeni tabaka gözlemlenir.
Tabakaların standart kullanımın yanı sıra birçok özelliği de Netcad ortamında kullanılabilir.
Tabakalardan çizgi tipi, çizgi kalınlığı, alan taramaları gibi işlemlerin kontrolü sağlanabilir.
,
4. Katmanlar bölümünde 1 tabakasına çift tıklayarak Tabaka özellikleri penceresine geliniz.
Alan sekmesinde tarama şeklini ve Standart sekmesinden rengini değiştiriniz.
Yapılan işlemler sonucunda objenin yeni özeliklerini proje ekranından gözlemleyiniz.
Her bir tabakanın karşısında ikonu bulunmaktadır. Bu ikon tabakanın açık olduğunu yani bu
tabakada oluşturulan objelerin ekranda göründüğünü ifade eder. Eğer tabaka aç/kapat ikonu
şeklinde ise bu durumda tabakanın kapalı olduğu yani bu tabakada oluşturulan objelerin ekranda
görünmediği ifade edilir.
Tabakalar menüsünün en üstünde bulunan ikonu, bütün kapalı tabakaları açmak,
açık tabakaları da kapatmak için kullanılır.
ile aktif tabakanın özellikleri düzenlenebilir. Mevcuttaki bir tabakanın özellik ve niteliklerinin
verildiği, görünürlük ayarlarının yapıldığı bölümdür.
ile tabakaların sırası düzenlenebilir. Tabakaların gösterim sırası Giriş Sırasına göre, A'dan Z’ye
ya da Z'den A’ya, Ana Tabakalar Önce, Açıklar Önce, Kilitler Önce ile tabakaların görünüm sıraları
değişebileceği gibi sürükle bırak yöntemiyle de tabaka görünüm sıraları düzenlenebilmektedir.
ile istenilen tabakalar kilitlenebilir. Örneğin; halihazır harita üzerine şehir planı çizen bir
plancı kendisini ilgilendirmeyen ve üzerinde çalışma yapmayacağı tabakaları kilitleyebilir ya da
editlenmemesi gereken poligon, nirengi noktaları veya kadastral hatlar kilitlenerek çalışma
yapılabilir.
Her bir tabakanın karşısında ikonu bulunmaktadır. Bu ikon tabakanın kilitli olmadığını yani
bu tabakada oluşturulan objelerin ekranda her türlü işleme girebildiğini ifade eder. Eğer tabaka
kilidi ikonu şeklinde ise bu durumda tabakanın kilitli olduğu yani bu tabakada oluşturulan
objelerin hiç bir şekilde işleme girmek için seçilemeyeceği ifade edilir.
Tabakaya sağ tıklandığında açılan menüde yer alan ‘Limit Bul’ işlemi ilgili tabakanın içerisinde
tanımlı tüm verileri içine alacak şekilde çizim ekranının veri limitlerinde görüntülenmesini sağlar.
‘Limit Bul’ işlemi sonrası ilgili tabakayı ekranda gözlemleyiniz.
Herhangi bir tabaka üzerine gelinerek fare sağ tuş ile açılan menüde 'Araçlar' sekmesi seçildiğinde
‘Gösterilen Objelerin Tabakalarını Kapat’, ‘Gösterilen Objenin Tabakasını Aktif Yap’, ‘Gösterilen
Objelerin Tabakalarını Kilitle’, ‘Sadece Gösterilen Objelerin Tabakalarını Açık Bırak’, ‘Kopyala’ ve
‘Birleştir’ seçeneklerinin yer aldığı gözlemlenir;
Gösterilen Objelerin Tabakalarını Kapat: Grafik ekranda seçilen obje/objelerin tabakasını
kapatmak için kullanılır.
Gösterilen Objenin Tabakasını Aktif Yap: Seçilen ilk objenin tabakasını aktif tabaka yapar.
Gösterilen Objelerin Tabakalarını Kilitle: Seçilen obje/objelerin tabakasını kilitlemeye yarar.
Sadece Gösterilen Objelerin Tabakalarını Açık Bırak: Seçilen obje/objelerin dışında kalan
objelerin tabakasını kapatır.
Kopyala: Seçili olan tabakayı kopyalamaya yarar. Kopyalanan tabaka TABAKA ADI_2, TABAKA
ADI_3 olarak sırasıyla adlandırılır.
Birleştir: Klavyeden Ctrl tuşu yardımı ile seçilen tabakaların birleştirilmesi işlemini gerçekleştirir.
İsim sıralamasına göre ilk olan tabaka altında birleştirilecek olan tabakalar için ‘Seçili Tabakaları
Birleştir’ penceresi gelecektir.
Herhangi bir tabaka üzerine gelinerek fare sağ tuş ile açılan menüde 'Gönder' sekmesinde yer
alan özellikler ile; seçili olan katmanların yeni bir proje olarak kaydedilebilmesi; Google Earth ’e
gönderilebilmesi ve e-posta eki olarak iletilebilmesi mümkündür.
Çizgi tipi değiştir
1. Projeniz içerisinde ki çizgilerin tipini değiştirmek için Giriş / Sorgu Araçları / Obje Özellikleri
sorgula ile obje özellikleri gözlenebilir.
2. Obje Özellikleri penceresinde Çizgi Hat tipi Düz olarak gözlenmektedir.
Netcad ekranında var olan çoklu doğru, doğru, daire veya alan objelerinin hat tipinin değişikliği
yapılabilir.
3. Çizgi Tipini Çit-2 olarak değiştirip Değişiklikleri Uygula ile işlem sonlandırılır ve değişiklikler
Netcad ekranında gözlenebilir.
Dönüşüm Araçları
Döndürme İşlemi
1. Düzenle / Dönüşüm Araçları / Döndür ya da araç çubuklarından seçeneğini seçiniz.
2. Döndürülecek objeleri fare yardımı ile seçerek fare sağ tuş ile işleme devam ediniz. Objenin
etrafında döndürüleceği Referans Noktasını gösteriniz.
Döndür işlemi seçilen objelerin bir merkez etrafında döndürülmesi işlemidir.
3. Yapılan işlemler sonucunda fare hareketiyle objenin döndüğünü gözlemleyiniz.
Ölçekleme İşlemi
1. Düzenle / Dönüşüm Araçları / Ölçekle işlemini ya da araç çubuklarından Ölçekle butonunu
seçiniz.
Ölçekle işlemi objelerin sabit bir noktaya göre büyütülmesi ya da küçültülmesi işlemidir.
2. Ölçeklenecek objeleri fare yardımı ile seçiniz. Obje üzerinde sabit kalacak referans noktayı
gösteriniz. Fare yardımı ile otomatik olarak ölçeklendirme yapınız.
3. Fare sol tuş ile objenin son boyutunu belirleyiniz. Ekranda gözleyebilirsiniz.
Aynalama İşlemi
1. Düzenle / Dönüşüm Araçları / Aynala işlemine giriniz.
2. Proje ekranından aynalanacak objeleri fare yardımı ile seçiniz. Referans noktası belirlenerek
istenen yönde aynalama işlemi gerçekleştirilir.
3. Objenin simetrisinin oluştuğunu gözlemleyiniz.
Aynala işlemi objelerin simetri durumlarına göre yerleştirmek ve değiştirmek için kullanılır.
2 Noktadan Dönüşüm
1. Düzenle / Dönüşüm Araçları / 2 Noktadan Dönüşüm işlemine giriniz.
2. Proje ekranından dönüştürülecek A objesini seçiniz. Fare sağ tuş ile işleme devam ediniz.
Son Nokta Yakalama modunu aktif hale getiriniz. A Objesi üzerinde 1. referans nokta ve 2. referans noktayı gösteriniz.
2 Noktadan Dönüşüm bir projenin diğer proje üzerine çakıştırılması ya da aynı proje içindeki
objelerin birbirine göre deformasyonu için kullanılmaktadır.
3. Yeni referans noktaları ise B objesi üzerinde sırasıyla fare sol tuş yardımıyla gösteriniz.
X Y Yönünde Ölçekle
1. Düzenle / Dönüşüm Araçları / XY Yönünde Ölçekle işlemine giriniz.
X Y Yönünde Ölçekle ile objeyi x y yönünde belirlenen katsayı oranında ölçekleme yapması
işlemidir.
2. Ölçekleme penceresinde ölçekleme katsayısı değerini giriniz. Tamam ile işleme devam ediniz.
3. Obje üzerinde sabit kalınacak noktayı ve sonrada objeyi fare yardımı ile seçiniz. Fare sağ tuş
ile işlemi sonlandırınız.
Toplu Obje Değiştir
1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Toplu Obje Değiştir işlemine giriniz.
Açılan Toplu Obje Değiştir bilgi penceresinde objelerin ortak özellikleri toplu halde
değiştirilebilir.
2. Komut satırında ÖZELLİKLERİ DEĞİŞTİRİLECEK OBJELERİ GÖSTER komutunu takip ederek yazı
objelerini seçiniz. Sağ tuş ile işleme devam ediniz.
3. Toplu Obje Değiştir bilgi penceresi üzerinde Yazı bölümüne gelerek NETCAD yazısını ULUSAL olarak değiştiriniz.
4. Değişiklikleri Uygula ile işlemi sonlandırılır ve ekranda ki objelerin değiştiği gözlenebilir.
Bul ve Değiştir
Bul Değiştir, ekrandaki yazıların seçilerek üzerinde değişiklikler yapılmasını sağlayan işlemdir. Bu
değişiklikler tek tek yapılabileceği gibi toplu olarak da yapılabilir.
1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Bul Değiştir işlemine giriniz.
2. Değiştirilmek istenen yazı objeleri tek tek ve ya süzgeçler yardımı ile ekrandan seçilir.
Aranan: Değiştirilmek istenen harf, sözcük ya da sözcük grubu buraya yazılmalıdır. 50 karaktere
kadar yazılabilir.
Yeni Değer: Değiştirilmek istenen değerin (aranan değer) olması istenilen yeni değeri buraya
yazılmalıdır. 50 karaktere kadar yazılabilir.
Süzgeç Kullan: Aranan ya da değiştirilmek istenen yazılar süzgeç kullanılarak da bulunabilir.
Aranan değer girildikten sonra başına * işareti konulursa 'Süzgeç Kullan'kutucuğu aktif olacaktır.
Büyük/Küçük Harf Duyarlı: Yazıların büyük ya da küçük harfler ile yazılmış olmasına göre arama
yapar.
Yalnızca Tüm Sözcükler: Aranılan yazıyı olduğu gibi sözcük grubunun içinden arar ve bulur.
Yalnızca Tüm Yazılar: Aranılan değer hanesine yazılan yazı grubunu olduğu gibi arar ve bulur.
3. Değiştir ile işlem sonlandırılır ve değişim ekranda gözlenebilir.
Biçim Boya
Biçim Boya işlemi seçilen objenin özelliklerini diğer objelere pratik bir şekilde aktarabileceğiniz bir
özelliktir.
1. Giriş / Düzenleme araçları / Biçim Boya işlemine giriniz.
2. Özellikleri kopyalanacak olan obje seçilir ekrandan ve aktarılacak özellikler açılan pencereden
belirlenir.
3. Özelliklerin kopyalanacağı obje seçilir ve fare sağ tuş ile işlem sonlandırılır. Sonuç görüntü
ekranda gözlenmektedir.
Sil İşlemi
Seçilen tüm objelerin projeden silinmesini sağlamaktadır.
1. Giriş / Düzenleme Araçları / Sil işlemine giriniz.
2. Fare sol tuş ile obje seçilir ve fare sağ tuş ile işlem sonlandırılır. Açılan bildirim ile silme işlemi
tekrar sorgulanır Evet ile işlem sonlandırılır.
3. İşlem sonrası objenin ekrandan silindiği gözlenmektedir.
Edit İşlemi
Objeler üzerinde referans noktalar yardımı ile düzenlemeler yapılabilir.
1. Giriş / Düzenleme Araçları / Edit işlemine giriniz.
2. Ekranda editlenecek obje seçilir ve seçim sonrası referans noktalar görülmektedir.
3. Edit işlemi sonrası değişiklikler ekranda gözlenebilir.
Çoklu Doğruya Çevir İşlemi
Düzenleme işlemine başlamadan objenin çizgi olduğunu obje özellikleri sorgulanarak gözlenebilir.
1. Düzenle / Düzenleme Araçları / Çoklu Doğruya Çevir işlemine girilir.
2. Çizgi objesi seçilir ve çoklu doğruya dönüştürülecek hat gösterilir ve bulunan hat onaylanır.
3. Çoklu doğruya dönüştürülen hat obje özellikleri sorgulanarak gözlenebilir.
Görünüm Ayarları
Pencere Araçları
2 Pencere Aç
Ekrana iki ayrı pencere açılır ve yüklü olan projelerden 2 tanesi ayrı pencerelerde görüntülenir. Bu
işlem ile;
• Bir den fazla proje yüklü ise bunlardan iki tanesi ayrı pencerelerde görünür.
• Her bir proje sağ üstte bulunan kapatma [ X ] butonu ile ayrı ayrı kapatılabildiği gibi
"Uygulama Menüsü/Aktif Projeyi Kapat işlemi" ile de kapatılabilir.
• Aynı proje farklı görüntü aralıklarında görüntülenebilir.
• Pencereler arasında değişik işlemler yapılabilir. Kopyalama, dönüşüm vb.
Tek Pencere Yap
Birden fazla projede çalışılırken, aktif pencerede olan projenin tamamının ekranı kaplamasını
sağlar. Yani bu işlem ile çalışılan ekran büyütülmüş olur.
4 Pencere Aç
Ekrana dört ayrı pencere açılır ve yüklü olan projelerden 4 tanesi ayrı pencerelerde görüntülenir.
Bu işlem ile;
• Bir den fazla proje yüklü ise bunlardan 4 tanesi ayrı pencerelerde görünür.
• Büyük pencereye en son yüklenen dosya gelir.
• Her bir proje sağ üstte bulunan kapatma [ X ] butonu ile ayrı ayrı kapatılabildiği gibi
"Uygulama Menüsü/Aktif Projeyi Kapat" işlemi ile de kapatılabilir.
• Aynı proje farklı görüntü aralıklarında görüntülenebilir.
• Pencereler arasında değişik işlemler yapılabilir. Kopyalama, dönüşüm vb.
3 Pencere Aç
Ekrana üç ayrı pencere açılır ve yüklü olan projelerden 3 tanesi ayrı pencerelerde görüntülenir. Bu
işlem ile;
• Bir den fazla proje yüklü ise bunlardan üç tanesi ayrı pencerelerde görünür.
• Büyük pencereye en son yüklenen dosya gelir.
• Her bir proje sağ üstte bulunan kapatma [ X ] butonu ile ayrı ayrı kapatılabildiği gibi
"Uygulama Menüsü/Aktif Projeyi Kapat" işlemi ile de kapatılabilir.
• Aynı proje farklı görüntü aralıklarında görüntülenebilir.
• Pencereler arasında değişik işlemler yapılabilir. Kopyalama, dönüşüm vb.
Pencere Ekle
Mevcutta yüklü olan pencereler üzerine, aktif olan projenin başka bir görüntüsünü eklemek için
kullanılır. İşlemin gerçekleşmesi için en az bir projenin yüklü olması gerekmektedir. Daha sonra
yapılan "Pencere Ekle" işlemi ile yeni bir pencerede görüntü alınır.
• Oluşan pencere bulunan kapatma [ X ] butonu ile ayrı ayrı kapatılabildiği gibi "Uygulama Menüsü/Aktif Projeyi Kapat” işlemi ile de kapatılabilir.
• Oluşan pencereden diğer pencerelere değişik işlemler yapılabilir. Kopyalama, dönüşüm vb.
Ekran Sakla
Ekranda çalışılan proje bölgesini *.JPG ve *.BMP formatlarında saklayan ya da hafızaya alarak
başka programlara kopyalanmasını sağlayan işlemdir. Bu işlem sonucunda ekrandaki menüler ve
ikonlar kopyalanmazlar. Sadece projenin görüntüsü alınır.
Klavye kısayol tuşları; Shift+Ctrl+F12 'dir.
Ekran Sakla işlemi;
• Saklanan görüntü Paintbrush, Coreldraw gibi programlarda görüntülenebilir.
• Ekranda görüntülenen projenin resmini çeker.
• Alınacak ekran görüntüsünün genişliği belirlenir.
• Panoya Kopyala seçeneği işaretli olur ise ekran görüntüsü alınıp imaj programlarına
yapıştırılabilir.
• Panoya Kopyala seçeneği pasif yapılır ise ekran görüntüsü *.jpeg yada *.bmp uzantılı
olarak seçilen dizine kaydedilir.
Genişlik ve Yükseklik: Bu tablodaki genişlik ve yükseklik değerleri Netcad ekranının büyüklüğüne
bağlı olarak otomatik olarak gelecektir. Bunun dışında başka bir boyutta saklanmak istenirse bu
değerler değiştirilebilir.
Panoya Kopyala: Ekran Sakla işlemi sonucunda oluşan imajı isim vermeden hafızaya alır. İmajın
kullanılacağı programlara Ctrl+V tuşları ile yapıştırılır.
• Ekran Sakla tablosundan Tamam ile çıkılır.
• Eğer Panoya Kopyala kutucuğu aktif değilse o zaman imajın saklanacağı dosya ismi sorulur.
JPEG ya da BMP formatında isim verilerek saklanır.
• Eğer Panoya Kopyala kutucuğu aktif ise o zaman imaj hafızaya alınır ve bu imajın
kullanılacağı programlara Ctrl+V tuşlar ile yapıştırılır.
Netcad 6 ile Online haritalar ekran sakla işlemiyle raster olarak saklanıp sonrasında Referanslar
altına çağırılabilir.
Çizim Yöntemi
Arka Plan Rengi Seç
Arka Plan Rengini Seç işlemi grafik ekranının arka fon rengini değiştirmek için Görünüm
menüsünden Arka Plan Rengi Seç işlemine girilir.
Açılan Renk penceresinde seçim yapılır.
İstenilen renk seçildikten sonra Tamam butonuna basılırsa ekranın arka fon rengi değişmiş olur.
Renk Modu
Renk Modu, ekranda var olan projenin renk ayarlarını değiştirmemizi sağlayan işlemdir.
Renkli;
Tek Renk (Siyah);
Gri;
Taramalar Rekli
Taramalar Renkli; görünüm özelliği, taralı alan objelerinin çizdirme işlemi sırasında taramalarının
renkli olup olmadığının belirlendiği seçenektir. Bu seçenek aktif duruma getirilirse projede
kullanılan taramaların renkli olarak çizimleri alınabilir. Yazıcı ayarlarında renkli baskı
fonksiyonunun da aktif olması gereklidir.
Varsayılan Değerler
Hızlı Eğri Çiz
Hızlı Eğri Çiz; üçgen model ile birlikte otomatik olarak oluşan ve asıl eş yükselti eğrilerinin
geçeceği yerleri belirleyen, arazi üzerinde kotu bozuk noktaları gösteren görsel eğrilerdir. Kot
aralıklarına göre renkli oluşurlar.
Bu fonksiyon 'Katman Yöneticisi'nin 'Tabaka Özellikleri' bölümünde 'Üçgen' sekmesinde de yer
almaktadır.
Kalın Obje Çizimi
Kalın Obje Çizimi işlemi; ekrandaki objelerin kalınlıklarının görünmesini sağlar. Bu fonksiyon
geneldir.
Obje kalınlıklarını tabaka bazında vermek için 'Katman Yöneticisi/Tabaka Özellikleri/Ölçek'
sekmesi içinde yer alan 'Çizgi/Nokta kalınlıkları sabit' hanesinden de verilebilir.
Balastrolar
Balastrolar görünüm işlemi; noktalara belli bir çapta daire işareti koyan işlemdir. Genelde imar
parselasyon işlemleri sırasında oluşan parsel noktalarına verilir.
İşlem sonunda noktanın çevresinde daire oluşacak ve buna bağlı olan hatlar bu dairenin dışında
kalacaktır.
Nokta balastro işleminin tam olarak uygulanabilmesi için nokta ile birlikte buna bağlı olan hatların
da balastrolarının açık olması gerekmektedir.
Balastro yarıçap değeri ‘Varsayılan Değerler’ yazısı yanında yer alan butonu ile açılan ‘Görünüm
Varsayılan Değerler’ penceresinden balastro yarıçapı hanesinden ayarlanabilir.
Nokta Görünüm Ayarları
Nokta Adları
Nokta Adları görünüm ayarı, proje içindeki noktaların isimlerinin görünmesini sağlar. Nokta
adlarının yazı boyları 'Görünüm Ayarları' seçeneklerinde bulunan butonu ile ulaşılan Etiketler
bölümünden değiştirilebilmektedir. Bu fonksiyon bütün noktalar için geçerlidir.
Bu fonksiyon 'Katman Yöneticisi/Tabaka Özellikleri/Standart' sekmesi ile de yapılabilir. Herhangi
bir tabakadaki nokta adlarının açılıp kapatılması Nokta Adları hanesinden yapılır.
Nokta Adları; Netcad 6 ile birlikte 30 karaktere kadar verilebilmektedir.
Nokta Kotları
Nokta Kotları; görünüm ayarı proje içindeki noktaların kotlarının görünmesini sağlar. Nokta
kotlarının yazı boyları 'Görünüm Ayarları' seçeneklerinde bulunan butonu ile ulaşılan Etiketler
bölümünden değiştirilebilmektedir. Bu fonksiyon bütün noktalar için geçerlidir.
Bu fonksiyon Katman Yöneticisi/Tabaka Özellikleri/Standart sekmesi ile de yapılabilir. Herhangi
bir tabakadaki nokta kotlarının açılıp kapatılması Nokta Kotları hanesinden yapılır.
Nokta Kodları
Nokta Kodları görünüm seçeneği; proje içindeki noktaların kodlarının (nitelik) görünmesini sağlar.
Nokta kodlarının yazı boyları 'Görünüm Ayarları' seçeneklerinde bulunan butonu ile ulaşılan
Etiketler bölümünden değiştirilebilmektedir. Bu fonksiyon bütün noktalar için geçerlidir.
Nokta kodları 'Hesap/Nokta Editörü' içinden girilebilir.
Bu fonksiyon 'Katman Yöneticisi/Tabaka Özellikleri/Standart' sekmesi ile de yapılabilir. Herhangi
bir tabakadaki nokta kodlarının açılıp kapatılması Nokta Kodları hanesinden yapılır.
Alan Görünüm Ayarları
Alan Adları
Alan Adları görünüm özelliği; kapalı çoklu doğru özelliğindeki objelerin alan isimlerini gösterir.
Alan adlarının yazı boyları 'Görünüm Ayarları' seçeneklerinde bulunan butonu ile ulaşılan
Etiketler bölümünden değiştirilebilmektedir. Bu fonksiyon bütün alanlar için geçerlidir.
Bu fonksiyon 'Katman Yöneticisi/Tabaka Özellikleri/Standart' sekmesi ile de yapılabilir. Herhangi
bir tabakadaki alan adlarının açılıp kapatılması 'Alan Adları' hanesinden yapılır.
Alan Adları; Netcad 6 ile birlikte 30 karaktere kadar verilebilmektedir.
Alan Sınırları
Alan Sınırları; görünüm özelliği komşu durumda olan kapalı çoklu doğru özelliğindeki alanların
sınırını gösterir. Bu fonksiyon pasif olduğunda komşu alanların ortak kenarı görünmeyecek, bu
alanlar birleşikmiş gibi görünecektir.
Bu fonksiyon 'Katman Yöneticisi/Tabaka Özellikleri/Standart' sekmesi içinden Alan Sınırları
seçeneği ile tabaka bazlı olarak ayarlanabilir.
Alan Taramaları
Alan Taramaları görünüm özelliğiİ; kapalı çoklu doğru özelliğindeki alanların, üçgenlerin
taramalarını gösterir. Bu fonksiyon bütün alanlar için geçerlidir.
Bu fonksiyon 'Katman Yöneticisi/Tabaka Özellikleri/Standart' sekmesi ile de yapılabilir. Herhangi
bir tabakadaki alan taramasının açılıp kapatılması içindeki Alan Taramaları hanesinden yapılır.
Çizgi Kotları
Çizgi Kotları görünüm özelliği, çoklu doğru özelliğindeki objelerin kotlarını gösterir. Bu fonksiyon
bütün çoklu doğrular için geçerlidir. İşlem aynı zamanda üçgen objelerinin de kotlarını
göstermektedir.
Bölüm.6 SORGU İŞLEMLERİ
Sorgu Araçları
Obje Özellikleri
Obje Özellikleri; ekrandaki mevcut objelerin obje özellikleri ve veritabanına bağlı bilgileri bu
komut yardımı ile sorgulanabilir ve değiştirilebilir. Obje özellikleri penceresinde her obje için
farklılıklar gösteren özellikler bu aşamada değiştirilebilir. Nokta, doğru, yazı, çoklu doğru, sembol,
pafta gibi desteklenen tüm obje tipleri sorgulanabilir. Obje özelliklerinde değişiklik yapılması
durumunda, ekran yenilenir ve değişikliklerin sonucu görülebilir. Çok sık kullanılan bir işlemdir.
Giriş / Sorgu Araçları / Obje Özellikleri veya Hızlı Erişim Çubuğu üzerinde tuşundan veya
klavye üzerinden CTRL+O ile menüye ulaşılır.
Obje Özellikleri menüsü seçildikten sonra, ekran üzerinde sorgulanacak obje imleç ile seçilir ve
seçilen objeye ait öznitelikler tablosu otomatik olarak ekranın solunda açılır. Pencerenin üzerinde
objeyi tanımlayan özellik bilgisi bulunur. Örneğin; bir çoklu doğru objesi sorgulandığında pencere
üzerinde 'Çoklu Doğru' yazısı belirir.
Farklı obje tiplerine ait sorgulama menüleri aşağıda anlatılmıştır.
Nokta
GIS Anahtarı: Noktanın veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile
ilişkilendirilmemiş bir noktanın GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.
GIS Sınıfı: Noktanın hangi GIS Sınıfına bağlı olduğunu gösterir. Eğer nokta herhangi bir GIS Sınıfına
bağlı değilse karşılığı boş görünür.
Tabaka: Noktanın hangi tabakada olduğunu gösterir.
Renk: Noktanın renk kodunu gösterir.
Nokta Adı: Noktanın adıdır.
Nokta Kodu: Noktayı tanımlamak için kullanılan bir parametredir. Değiştirilebilir.
Nokta: Noktanın X eksenindeki, Y eksenindeki ve Z eksenindeki koordinatını gösterir.
Büyüklük: Seçilen nokta için büyüklük değeri girmenizi sağlar.
Doğru
Başlangıç Noktası: Doğrunun başlangıç noktasının X,Y ve Z eksenindeki koordinatıdır.
Bitiş Noktası: Doğrunun bitiş noktasının X,Y ve Z eksenindeki koordinatıdır
Eğim: Doğrunun eğimini gösterir.
Eğim (Düşey): Doğrunun düşey eksene göre olan eğimini gösterir.
GIS Anahtarı: Çizginin veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile
ilişkilendirilmemiş bir çizginin GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.
GIS Sınıfı: Çizginin hangi GIS Sınıfına bağlı olduğunu gösterir. Eğer çizgi herhangi bir GIS Sınıfına
bağlı değilse karşılığı boş görünür.
Tabaka: Doğrunun hangi tabakada olduğunu gösterir.
Çizgi Kalınlığı: Doğrunun kalınlığını gösterir.
Hattipi: Doğrunun hat tipini gösterir. (Ör; düz, toprak yol, çit, vs.)
Kalınlık: Doğrunun 3. boyuttaki kalınlığını gösterir.
Renk: Doğrunun renk kodunu gösterir.
Ağırlık Merkezi: Seçilen çizgi objesinin ağırlık merkezinin X,Y,Z değerlerini gösterir.
Uzunluk: Seçilen çizgi objesinin metre cinsinden uzunluk değerini gösterir.
Çoklu Doğru/Alan
Adı: Seçilen çoklu doğrunun adını gösterir.
Kapalı: Seçilen çoklu doğrunun kapalı olup olmadığını gösterir. Kapalı kutucuğu aktifte çoklu
doğru kapalıdır.
Nokta Sayısı: Seçilen çoklu doğru objesinin kaç köşe noktası olduğunu gösterir.
Tapu Alanı: Seçilen Çoklu Doğrunun varsa tapu alanını gösterir.
Taralı: Seçilen çoklu doğrunun taralı olup olmadığını gösterir. Taralı kutucuğu aktifte çoklu doğru
taralıdır.
Yumuşatma: Yumuşatma da çoklu doğrunun, düz, noktadan geçen ya da spline olduğunu
gösterir. Sorgulandığında yumuşatması "düz" ise, "çoklu doğru çiz" ile, "spline" ise "yumuşatılmış
eğri çiz" ile, "noktadan geçen" ise "noktadan geçen eğri çiz" ile çizilmiş demektir.
GIS Anahtarı: Çoklu doğrunun veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile
ilişkilendirilmemiş bir çoklu doğrunun GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.
GIS Sınıfı: Çoklu doğrunun hangi GIS Sınıfına bağlı olduğunu gösterir. Eğer çoklu doğru herhangi
bir GIS Sınıfına bağlı değilse karşılığı boş görünür.
Tabaka: Çoklu doğrunun hangi tabakada olduğunu gösterir.
Çizgi Kalınlığı: Doğrunun kalınlığını gösterir.
Hattipi: Doğrunun hat tipini gösterir. (Ör; düz, toprak yol, çit, vs.)
Kalınlık: Çoklu doğrunun 3. boyuttaki kalınlığını gösterir.
Renk: Çoklu doğrunun renk kodunu gösterir.
Ağırlık Merkezi: Seçilen çoklu doğru objesinin ağırlık merkezinin X,Y,Z değerlerini gösterir.
Alan: Seçilen çoklu doğru objesinin metrekare cinsinden alanını gösterir.
Uzunluk: Seçilen çoklu doğru objesinin metre cinsinden çevre uzunluk değerini gösterir.
Merkez: Dairenin merkezinin X, Y, Z eksenindeki koordinatını verir.
Yarıçap: Dairenin yarıçapını gösterir.
Yarıçap: Dairenin yarıçapını gösterir.
GIS Anahtarı: Dairenin veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile
ilişkilendirilmemiş bir dairenin GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.
Tabaka: Dairenin hangi tabakada olduğunu gösterir.
Çizgi Kalınlığı: Dairenin çizgi kalınlığını gösterir.
Hattipi: Dairenin hat tipini gösterir. (Ör; düz, toprak yol, çit, vs.)
Kalınlık: Dairenin 3. boyuttaki kalınlığını gösterir.
Renk: Dairenin renk kodunu gösterir.
Alan: Dairenin alanını gösterir.
Çevre: Dairenin çevresini gösterir.
Sembol
GIS Anahtarı: Sembolün veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile
ilişkilendirilmemiş bir sembolün GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.
Sembol No: Sembolün numarasını gösterir.
GIS Sınıfı: Sembolün hangi GIS Sınıfına bağlı olduğunu gösterir. Eğer sembol herhangi bir GIS
Sınıfına bağlı değilse karşılığı boş görünür.
Tabaka: Sembolün hangi tabakada olduğunu gösterir.
Renk: Sembolün renk kodunu gösterir.
Açı: Sembolün dönüklük açısını gösterir.
Boy: Sembol burada yazan oran kadar büyür.
Sembol: Sembolün kayıtlı olduğu sembol dosyasını gösterir.
Sembol No: Sembolün kütüphanede tanımlı kodunu gösterir.
Uygulama Noktası: Sembolün uygulama noktasının X, Y, Z eksenindeki koordinatını verir.
Kutu
Gönder: Seçilen ojenin Google Earth'e gönderilmesini sağlar. Gönder seçeneğinin aktif olması için
Proje projeksiyonunun tanımlı olması gerekmektedir.
GIS Anahtarı: Kutunun veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile
ilişkilendirilmemiş bir kutunun GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.
GIS Sınıfı: Kutunun hangi GIS Sınıfına bağlı olduğunu gösterir. Eğer kutu herhangi bir GIS Sınıfına
bağlı değilse karşılığı boş görünür.
Tabaka: Kutunun hangi tabakada olduğunu gösterir.
Çizgi Kalınlığı: Kutunun çizgi kalınlığını gösterir.
Hattipi: Kutunun hat tipini gösterir. (Ör; düz, toprak yol, çit, vs.)
Kalınlık: Kutunun 3. boyuttaki kalınlığını gösterir.
Renk: Kutunun renk kodunu gösterir.
Açı: Kutunun yatay eksene göre açısını gösterir.
Adı: Kutunun adını gösterir.
Boy: Kutunun boyunu gösterir.
Genişlik: Kutunun enini gösterir.
Sol Alt: Kutunun sol alt köşesinin Y ve X eksenindeki değerini gösterir.
Yazı
GIS Anahtarı: Yazının veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile
ilişkilendirilmemiş bir yazının GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.
GIS Sınıfı: Yazının hangi GIS Sınıfına bağlı olduğunu gösterir. Eğer yazı herhangi bir GIS Sınıfına
bağlı değilse karşılığı boş görünür.
Tabaka: Yazının hangi tabakada olduğunu gösterir.Çizgi Kalınlığı: Yazı karakterinin çizgi kalınlığını
gösterir.
Hat Tipi: Yazının hat tipini gösterir.
Kalınlık: Yazının 3. Boyuttaki yüksekliğini gösterir.
Renk: Yazının renk kodunu gösterir.
Dönüklük: Yazının dönüklük açısını gösterir.
Genişlik Çarpanı: Yazının genişleme ya da daralma özelliğine ait parametredir. Bu değer arttıkça
genişlik değeri artmaktadır.
Sol Alt: Yazının sol alt köşesinin Y ve X eksenindeki koordinatlarını verir.
Yazı Boyu: Yazının boyunu gösterir.
Yazı Özellikleri: Yazının tutma yerini, eğik, altı çizili ve fonlu olma durumunu gösterir.
Yazı Tipi: Yazının fontunu gösterir.
Blok
Blok Adı: Bloğun adını gösterir.
Dönüklük: Yazının dönüklük açısını gösterir.
Uygulama: Bloğun uygulama noktasının X, Y, Z eksenindeki koordinatını verir.
GIS Anahtarı: Bloğun veritabanı ile bağlantısını kuran OBJECTID'sidir. Veritabanı ile
ilişkilendirilmemiş bir bloğun GIS Sınıfı Bağlantı Anahtarı olmamalıdır.
GIS Sınıfı: Bloğun hangi GIS Sınıfına bağlı olduğunu gösterir. Eğer kutu herhangi bir GIS Sınıfına
bağlı değilse karşılığı boş görünür.
Tabaka: Bloğun hangi tabakada olduğunu gösterir.
Çizgi Kalınlığı: Objenin çizgilerinin kalınlığını gösterir.
Hattipi: Blok objesinin hat tipini gösterir. (Ör; düz, toprak yol, çit, vs.)
Kalınlık: Bloğun 3. Boyuttaki kalınlığını gösterir.
Renk: Bloğun renk kodunu gösterir.
Veritabanı Bağlantılı Obje
Eğer sorgulanan objeler veritabanı ile bağlantısı varsa, pencere üzerindeki Obje Özellikleri
dışındaki diğer sekmede objenin veritabanında bulunan kolon değerleri görüntülenir. Eğer objeye
bağlı detay bilgiler var ise bunlar da aynı pencere üzerinde görüntülenerek değiştirilebilir. Bu
sekme eğer objeye ait bir sınıf tanımlanmış ise görüntülenir.
Aşağıda yer alan tabloda görüleceği gibi, sorgulanan obje FAY tablosunda bulunuyor. Bu nedenle
bu pencerenin ismi FAY olarak gelmekte ve objeye ait kolon değer bilgileri tabloda görülmektedir.
Bu bilgiler yanda bulunan tablo üzerinden değiştirilebilir.
Bu sorgulama yöntemi objelerin özelliklerini değiştirmek amacıyla da kullanılabilir. İstenirse
tabaka, uzunluk, renk değerleri vs. değerleri sorgulama tablosundan değiştirilebilir.
Alan Sor
Değişik şekillerde alan ve çevre sorgulaması yapmak için kullanılan bir işlemdir. Klavyeden kısayol
tuşları Ctrl+A 'dır. Alan Sor işleminin yapılabilmesi için; Doğru ile çevrilmiş alan hatları birbirine
bağlı olmalı. Yani çevirme işlemi yakalama modları kullanılarak yapılmış olmalı. Aksi halde Alan
Sor işlemi yapılamaz.
Çoklu doğru ile çizilmiş olan alan hatlarının başlangıç noktası ile bitiş noktası aynı olmalı. Aksi
halde Alan Sor işlemi yapılamaz.
Herhangi bir nedenle hatlar birbirine bağlı değilse bu durumda F2 alan çevir fonksiyonu kullanılır.
İşleme girildiğinde klavyeden F2 fonksiyon tuşuna basılır. Nokta Yakalama Araçları kullanılarak
alan sorulacak olan bölge çevrilir.
Kapalı çoklu doğru ve daire gibi objelerin alanları sorulurken klavyeden F3 fonksiyon tuşuna
basılarak objelerin kenarı gösterilir.
Herhangi bir nedenle açık olan hatlar arasında Alan Sor işlemi yapılmak istendiğinde aşağıdaki
mesaj alınır. Bu mesaj kapalı özellikte hatların olmadığını ifade eder. Bu durumda F2 alan çevir ya
da F3 Seç fonksiyonları seçilerek sorgulama yapılabilir.
Doğru olarak bağlanmış ya da çevrilmiş hatlar arasında Alan Sor işlemi yapıldığında aşağıdaki gibi
bilgi tablosu çıkacaktır.
Bu tabloda alan, çevre ve köşe sayısı bilgileri bulunur. Eğer Adı kısmına bir isim verip Tamam
butonuna basılırsa hatların içinde kapalı çoklu doğru özelliğinde ve verilen isimde yeni bir alan
oluşacaktır. Oluşan bu alanların çıktıları alınabilir, dengelemeye sokulabilir ve veri tabanı ile
bağlantısı yapılabilir.
XYZ Sor
Proje içindeki herhangi bir yerin, noktanın, uygulama noktasının ya da obje uç noktalarının
koordinat ve kot bilgilerini öğrenmek için yapılır. Sadece bilgi amaçlıdır. Sorgu sonucunda
herhangi bir değişiklik yapılamaz. Sorgulama işlemi yapılırken Koordinat Hesap Makinesi
kullanılabilir.
İşlem sonunda aktif projeksiyonun XYZ bilgileri alınabildiği gibi farklı projeksiyon ve datum
sisteminde de XYZ bilgisi ve bulunduğu pafta alınabilir. Hatta pafta adına tıklandığında çıkan
"Pafta Ekle" işlemi ile pafta indeksi açılabilir.
Nokta Bilgisi: Seçilen noktanın X, Y, Z eksenlerinde bulunduğu yeri temsil eder.
Projeksiyonu Buradan Tanımlayabilirsiniz: Aktif projenin projeksiyonu gözlemlenebildiği gibi
sorgunun farklı bir projeksiyonda da yapılabilmesini sağlar. Projeksiyon ve datum bilgisini
tanımlamak için buraya basılmalı ve çıkan "Proje Özellikleri" penceresinden ayarlanmalıdır. Bu
pencerenin üst tarafından proje projeksiyonu alt tarafından ise sorgu sonucunun görünmesi
istenen ikinci projeksiyon tanımlanır.
Objeler sorgulanırken aşağıdaki gibi davranılmalıdır.
İşlem sırasında" Nokta Yakalama Araçları" kullanılabilir. Bu araçlara uygun yerlerin XYZ bilgileri
alınabilir.
Ekranda tıklanan herhangi bir yerin XYZ bilgisi alınabilir.
Ekranda herhangi bir objeye bağlı olmayan yer seçilirken "Nokta Yakalama Araçları" kapalı
olmalıdır. Aksi halde herhangi bir işlem yapılamaz.
Noktaların XYZ bilgileri sorgulanabilir. Noktaları sorgulayabilmek için "Nokta Yakalama Araçları"
içindeki "Nokta Yakala" aracının açık olması gerekir.
Bir doğrunun uç noktalarının XYZ bilgileri alınabilir.
Bir çoklu doğrunun kırık ve uç noktalarının XYZ bilgileri alınabilir. Uç ve kırık noktaları
sorgulayabilmek için "Nokta Yakalama Araçları" içindeki "Son Nokta Yakala" aracının açık olması
gerekir.
Sembol, daire, yay, yazı ve blok gibi noktasal objelerin XYZ bilgileri sorgulanabilir. Bu tip objeler
sorgulanırken "Nokta Yakalama Araçları" içinde yer alan "Uygulama Noktası Yakala" aracının açık
olması gerekir.
Spatial objelerin XYZ bilgileri sorgulanabilir.
Sorgulama sonucunda aşağıdaki gibi çıkan sonuca göre sorgulanan yerin mevcut projeksiyon
bilgisi, bulunduğu pafta ve ikinci projeksiyon değerleri gözlemlenir.
Cetvel
Ardışıl olarak gösterilen noktalar arasındaki uzaklık, açı, eğim ile X ve Y eksenlerine göre
uzaklıkları sorgulanır. Sorgulama işlemi yapılırken "Koordinat Hesap Makinesi" kullanılabilir.
Uzunluk: Sorgusu yapılan iki nokta arasındaki mesafedir. Her seçilen nokta bir sonraki uzaklık
hesabı için başlangıç noktası olarak alınır.
Projeksiyon: Projenin mevcut projeksiyon bilgisidir.
Hat: Sorgu yapılacak olan iki nokta arasındaki doğrultunun adıdır.
Örneğin; burada görülen ‘ P.814 -> P.815 ’ değeri, ‘P.814 nolu noktadan P.815 nolu noktaya
giderken oluşan hat’ anlamına gelir.
Dy: Sorgusu yapılan birinci nokta ile ikinci noktanın oluşturduğu Y (yatay) eksenine olan dik
mesafedir.
Dx: Sorgusu yapılan birinci nokta ile ikinci noktanın oluşturduğu X (dikey) eksenine olan dik
mesafedir.
Eğim %: İki nokta arasında yatay eksene göre oluşan eğimdir.
Semt: İki nokta arasındaki doğrultunun Kuzey ile yaptığı grad cinsinden alınan açıdır.
Semt (DMS): İki nokta arasındaki doğrultunun Kuzey ile yaptığı derece cinsinden alınan açıdır.
Toplam Uzunluk: Başlangıç noktasından itibaren ardışıl olarak sorgulanan noktaların toplam
uzunluk değeridir.
İlk Noktayı Sabit Tut: Sorgunun yapıldığı ilk noktayı sabit tutma işidir. Yani durulan nokta sabit
kalacak şekilde farklı yerlere olan uzaklıklar ölçülebilir. Böylece ölçüm işlemlerinde ilk nokta her
seferinde seçilmez.
Aralık: İki doğrultu arasındaki açının grad cinsinden değeridir. Bu açı poligon hesabında da
kullanılır.
Aralık (DMS): İki doğrultu arasındaki açının derece cinsinden değeridir.
Projeksiyon 1 2: Projenin mevcut projeksiyonu ile sorgu sonucu görünmek istenen ikinci
projeksiyon bilgisi görünür.
Prizma
İki nokta arasında oluşan doğrultu üzerinde verilen prizmatik (dik ayak/dik boy) mesafelere göre
işlem yapılır. Mesela bir yolun 125. metresine bir elektrik direği yerleştirmek, bir poligon hattının
85.metresine 12 metre dik gelecek şekilde nokta atmak gibi işlemlerde kullanılır. Sorgulama
işlemi yapılırken "Koordinat Hesap Makinesi" kullanılabilir. İşleme girildiğinde doğrultunun
başlangıç ve bitiş noktaları seçilir.
Hat: Sorgu yapılacak olan iki nokta arasındaki doğrultunun adıdır.
Örneğin; burada görülen ‘P.814 -> P.815’ değeri, ‘P.814' den P.815 nolu noktaya giderken oluşan
hat’ anlamına gelir.
Hat Uzunluğu: Sorgu yapılacak olan iki nokta arasındaki doğrultunun uzunluğudur.
Nokta Adı: Dik Ayak/Dik Boy sorgusu yapılan noktanın adıdır. Eğer sorgu yapılan yerde nokta
yoksa burası boş gelir.
Dik Ayak: Sorgusu yapılacak olan noktanın, doğrultu boyunca olan mesafesidir.
Dik Boy: Sorgusu yapılacak olan noktanın, doğrultu boyunca olan mesafesine dik gelecek şekilde
olan mesafesidir.
Bölüm.7 RASTER İŞLEMLERİ
Raster Dönüştürme İşlemleri
Raster Altlık Verilerinin Hazırlanması
Raster Hazırlık İşlemleri
Raster Hazırla ile proje raster verilerinin, doğru lokasyonlarına taşınması (coğrafi referanslama)
işlemine tabi tutmadan önce, grafik ekran üzerinde yerleşeceği konum, pafta adına veya veri
ölçeğine göre belirlenebilir. Bu sayede coğrafi referanslanacak olan raster verilerin hızlı ve kolay
referanslanması sağlanır.
Raster Hazırla ile raster verilerin ön düzeltme işlemleri de gerçekleştirilebilir. Örneğin, proje raster
verileri scannerda taranırken, ters, eğik vb. hatalar ile taranmış olabilir. Raster Hazırla
penceresindeki aynalama, raster döndürme gibi raster ön düzeltme işlemleri bu hataların
giderilmesini sağlayacaktır.
1. Katmanlar altına yüklenen 1/25000 ölçekli I45-D1 verisi üzerinde fare sağ tuşu ile açılan
pencereden Raster Hazırlık işlemine girilir.
Gerekiyorsa Raster Ön Düzeltmeleri bölümünü kullanarak aynala, kes ve döndür gibi seçenekleri
kullanarak dönüşüm öncesinde raster veri üzerinde ön düzeltmeleri gerçekleştirebilirsiniz.
2. Pafta Adı Biliniyor sekmesinde pafta adını yazıp (I45-D1) Uygula işlemine girildiğinde, Coğrafi Referanslama işlemi için referans olarak kullanacağımız, pafta indeks sınırını, otomatik olarak
ekrana çizdirip, raster verimizi de içerisine konumlandırmış olacağız.
Raster verinin pindex sınırları içerisinde olması gereken bölümü pafta etiketi dışındaki kısımlardır.
Bu işlem ile raster verinin, dönüşüm öncesi ön hazırlığı tamamlanmış olacaktır. Coğrafi
referanslama işlemi bu aşamadan sonra gerçekleştirilecektir.
Netcad ekranına yüklenmiş raster veriler üzerinden proje üretimine başlamadan önce, raster
verinin olması gereken koordinat değerlerine gönderilmesi ve ekranda orijinal boyutlarına
getirilmesi için coğrafi referanslama işlemine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu işlemin
gerçekleştirilebilmesi için Netcad içerisinde alternatif dönüşüm yöntemleri (afine, polinom, vd.)
tanımlanmıştır.
Raster Dönüştürme/ Coğrafi Referanslama İşlemleri
Afin Dönüşümü: Grafik ekranda yüklü olan raster üzerinde koordinatı bilinen en az dört nokta
kullanılarak gerçekleştirilen dönüşüm yöntemidir. Bu noktalar paftaların köşe koordinatları,
gridler(karelaj), poligon ya da nirengi noktaları olabilir.
Afin dönüşümü teorik olarak veri üzerinde belirlenen en az 3 nokta seçilerek gerçekleştirilebilir.
Ancak dönüşüm hata oranının düşük olabilmesi için bu işlemin köşelere yakın en az 4 nokta
seçilerek yapılması daha doğru bir yöntem olacaktır.
Polinom Dönüşümü: Polinom denklemleri kullanılarak yapılan dönüşüm yöntemidir. Hata oranı
Afine yöntemine göre daha azdır. Çünkü noktaların yeni yerleri polinom denklemleri kullanılarak
belirlenir.
Polinom dönüşüm derecelerinde kullanılacak en az kontrol nokta sayıları aşağıdaki gibidir.
• 1.Derece dönüşüm için en az 3 nokta,
• 2.Derece dönüşüm için en az 6 nokta,
• 3.Derece dönüşüm için en az 10 nokta,
• 4.Derece dönüşüm için en az 15 nokta
• 5.Derece dönüşüm için en az 21 nokta,
• 6.Derece dönüşüm için en az 28 nokta gereklidir.
Dönüşümün sağlıklı yapılması için istenilen karesel ortalama hata miktarını sağlayan en küçük
polinom derecesinin seçilmesi ve kontrol noktalarının raster veri üzerine homojen olarak
dağıtılması sağlanmalıdır.
Inverse Distance Weighted (Ters Mesafe Ağırlıklı Enterpolasyon Yöntemi): Bu dönüşüm şekli,
referans olarak alınan dönüşüm noktalarının hata paylarını minimize etmeye yarayan işlemdir. Bu
işlemin yapılması için öncesinde Afine yada Polinom dönüşümün yapılmış olması gerekmektedir.
Afine ya da Polinom dönüşümü sonrasında, dönüşüm için referans olarak kullanılan noktaların
veri üzerinde olması gereken noktayı ifade etmediği durumlarda IDW yöntem ile ilgili düzeltmeler
gerçekleştirilerek hata oranı düşürülebilir.
Coğrafi referanslama işlemini dönüşüm yöntemlerinden “Polinom Dönüşümü” yöntemini
kullanarak gerçekleştirilecektir.
1. I45-D1.tif raster verisi üzerinde sağ tıklayarak açılan pencereden Raster Dönüştür işlemine
girilir.
2. Açılan pencerede dönüşüm yöntemi olarak Polinom Dönüşüm yöntemi seçilir.
Raster dönüşümünde Karelaj Göster özelliği kullanılarak daha hassas dönüşümler
yapılabilmektedir. Coğrafi referanslama yapacağımız raster veri ölçeğine göre karelaj aralığı
belirleyerek, dönüşümde referans karelaj kesişim noktalarını kullanabiliriz. Karelaj göster
özelliğinin en önemli özelliği raster üzerinde belirlediğimiz referans noktanın karelaj üzerinde
olması gereken bölümü gösterdiğimizde otomatik olarak yakalayacaktır.
1. Raster Dönüştür penceresinde Karelaj Göster butonu aktif hale getirilir. İşleme girildiğinde
Karelaj Aralığı penceresi açılacaktır. Dönüşüm yapacağımız pafta ölçeğine göre karelaj aralığı
girilmelidir (Örneğin; 1/25000 ölçekli harita için karelaj aralığı 1000 m.’ dir).
2. Karelaj aralığı girildikten sonra Netcad GIS ekranı, belirlediğimiz karelaj aralıklarında
bölümlenecektir. Raster veri üzerinde seçilen referans nokta ile karelaj kesişim noktaları
seçilerek coğrafi referanslama işleminde kullanacağımız referans nokta sayısını
arttırabilirsiniz. Bu işlemde raster veri seçildikten sonra, karelaj köşe noktalarının seçimi
otomatik olarak gerçekleştirilecektir.
3. Raster Dönüştür penceresinde Noktalar bölümünde sağ tıklayarak açılan pencerede Nokta Ekle işlemine giriniz.
4. Raster veriye ait pafta indeks köşe noktaları ile ekrana otomatik olarak çizdirilen pafta indeks
köşe noktaları (son nokta yakala) sırası ile seçilerek üst üste taşınması sağlanır. Aynı şekilde
raster veri üzerinde bulunan karelaj kesişim noktaları ile karelaj göster butonu yardımı ile
ekrana çizdirilen referans karelaj kesişim noktaları otomatik olarak nokta yakalama modlarını
kullanmadan seçilebilir. Bu sekilde raster veriye ait referans noktalar dönüşüm işlemi için
seçilebilir.
5. Coğrafi Referanslama işlemi için referans nokta seçimleri tamamlandıktan sonra, fare sağ tuş
ile işlem tamamlanır ve Raster Dönüştür penceresi açılır.
6. Nokta tanımlama işlemi sonrasında hesaplanan ve pencerenin alt kısmında gözlenen
Ortalama Hata değeri dönüşüm işlemi uygulanan verinin ölçeğine göre kabul edilebilir bir
değer ise işleme Dönüştür ile devam edilir.
Dönüşüm hata oranının üst sınırını belirlemek için aşağıdaki formül kullanılabilir;
ÖLÇEK X Göz Yanılma Oranı (0,2) = Tecviz Değeri (mm. cinsinden)
Bu değer 1/25000 ölçekli bir harita için 5 m. sınırına karşılık gelir. Değer 5 m. altında ise dönüşüm
işlemine devam edilebilir.
1. Dönüşüm sonrasında oluşan doğru lokasyondaki raster veri, istenilen formatta kaydedilebilir.
Açılan Netcad Yaz penceresinde format seçilerek Tamam ile işleme devam edilir.
2. Dosya ilgili dizine kaydedilir ve dönüşüm tamamlanmış olur. Oluşturulan dönüşümü
tamamlanmış veri otomatik olarak Netcad GIS ekranına gelir.
Raster Düzenleme İşlemleri
Boyut Değiştir
1. Referanslar altında yer alan raster veri üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Raster Düzenle/Boyut Değiştir işlemine girilir.
2. İşlem içerisine girildiğinde açılan Boyut Değiştir penceresinde Yöntem seçimi sonrasında
olması istenilen genişlik ve yükseklik bilgileri manuel ya da 2:1, 1:2 butonları kullanılarak
belirtilir (“Oranları Koru” seçeneği aktif hale getirilerek manuel değer girişlerde genişlik ve
yükseklik değerleri orantılı olarak artar/azalır). Yapılan değişiklikler istenilen ölçüde olmamış
ise ORJ butonu yardımı ile orijinal hale geri dönüş yapılabilir.
3. Tanımlanan değerlerin raster veri üzerinde uygulanması için pencere Tamam ile kapatılır ve
işlem sonrasında oluşturulan raster veri Referanslar altına eklendiği gözlenir.
Kenar Sil
Raster paftalarının kenarlarındaki lejant veya koordinat bilgileri gibi fazlalıkların pafta üzerinden
kaldırılması için Raster Kenarlarını Sil işlemi kullanılabilir.
1. Referanslar altında yer alan raster veri üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Raster Düzenle/Kenar Sil işlemine girilir.
2. Raster sınırlarını fare yardımı ile seçiniz. İlk olarak paftanın 1. köşesini daha sonra dikdörtgen
oluşturacak şekilde paftanın 2. köşesini seçilir.
Parça Al penceresinde silinmesi için seçilen dikdörtgen pencerenin ayarlamalarını yapabilir.
3. Tamam ile işleme devam edilir ve yapılan işlemler sonucunda raster kenarlarının silindiğini
gözlenir.
Böl İşlemi
Böl ile raster imaj istenilen sayıda parçaya bölünebilir. Bölünme sonunda orijinal raster
korunarak, bölünme sayısı kadar yeni raster veriler oluşur.
1. Referanslar altında yer alan raster veri üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Raster Düzenle/Böl işlemine girilir.
2. Açılan Raster Böl penceresinde yeni rasterın bölünmesi için gereken satır ve sütun sayılarını girilir.
Üç nokta butonu ile rasterları ilgili dizine kayıt edilir ve Tamam ile işleme devam edilir.
3. Bölme işlemi sonrasında yeni oluşan raster verilerin Referanslar altına eklendiği gözlenir.
Griye Çevir
Renkli raster veriler istenilen yöntemle gri renkte tonlama yapılarak gösterilebilir.
1. Referanslar altında yer alan raster veri üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Raster Düzenle / Griye Çevir işlemine girilir.
2. Açılan Griye Çevir penceresinde Yöntem bölümünde Ortalama (Intensity) seçeneğini listeden
seçilir ve Tamam ile işleme devam ediniz.
4. İşlem sonrasında oluşan gri renk tonlarına sahip raster verinin Referanslar altına eklendiği
gözlenir.
Renk Ayarla
Raster verinin mevcut renkleri üzerinde kontrast, parlaklık ve renk ayarlarının yapılabildiği işlem
adımıdır. Tarama esnasında meydana gelen bozukluklar (kontrast, parlaklık vb.) kontrastı veya
parlaklığı arttırılarak ya da düşürülerek daha net görüntülenmeleri ya da diğer raster veriler ile
aralarındaki farkların kapanması amacıyla kullanılabilir.
1. Referanslar altında yer alan raster veri üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Raster Düzenle/Renk Ayarla işlemine girilir.
2. Açılan Kontrast Ayarları penceresinde kaydırma çubukları yardımı ile manuel ayarlamalar
yapılır. Sağ tarafta bulunan ön izleme penceresinde yapılan değişiklikleri gözlenebilir.
Ayarlama sonrasında Tamam ile işleme devam edilir.
3. İşlem sonrasında oluşan gri renk tonlarına sahip raster verinin Referanslar altına eklendiği
gözlenir.
Derinliği Değiştir
1. Referanslar altında yer alan raster veri üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Raster Düzenle/Derinliği Değiştir işlemine girilir.
2. Açılan Renk Derinliği penceresinde istenilen renk derinliği seçimini yapılır ve sağ tarafta
bulunan ön izleme penceresinde yapılan değişiklikleri gözlenebilir. Gerekli ayarlamalar
yapıldıktan sonra Tamam ile işleme devam ediniz.
3. İşlem sonrasında oluşan gri renk tonlarına sahip raster verinin Referanslar altına eklendiği
gözlenir.
Histogram
Raster veri iyileştirme yöntemlerinden biri olan histogram işlemi ile veriler üzerinde istenilen
detayların görünebilmesi için kullanıcı tanımlı olarak renk aralığı verilebilir.
Histogram görüntüyü oluşturan bütün parlaklık değerlerini grafiksel olarak göstermektedir.
Histogramda parlaklık değerleri (0-255) x ekseni boyunca, bulunma sıklığı (frekans) ise y ekseni
boyunca gösterilir. Histogramda grafiksel olarak gösterilen dijital değerleri kullanarak, görüntüde
çeşitli iyileştirmeler yapılabilir.
1. Referanslar altında yer alan raster veri üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Raster
Düzenle/Histogram Düzenle işlemine girilir.
2. Açılan Histogram penceresinde renkli raster veriye ait parklaklık değerlerini grafiksel olarak
gösterilmesini sağlamaktadır. Histogramdan okunan minimum ve maksimum parlaklık değerine göre ayarlama yapmak için Histogram Ayarları butonuna tıklanır.
3. Histogram Uzat penceresinde raster verinin band yapısına göre gri, kırmızı, mavi, yeşil ve KYM
olarak ayarlama yapmak mümkündür. İki farklı yöntemle (Yüzde Değeri veya Değer Aralığı)
başlangıç ve bitiş değer girişi yapılarak eşitleme yapılabilir.
Raster veriye ait parlaklık değerlerinin bulunduğu aralık düzgün bir dağılım göstermediği
durumlarda tüm aralığı kaplayacak şekilde üniform dağılım her zaman iyileştirmede olumlu yanıt
vermeyebilir. Bu durumda Histogram Eşitliği kısmı aktif hale getirilmesi gerekmektedir.
4. İşlem sonrasında oluşan gri renk tonlarına sahip raster verinin Referanslar altına eklendiği
gözlenir.
Görünürlük Alanı Tanımlama
Proje verilerine, belirlenen bir sınır dâhilinde veya hazır bir referans kullanılarak (pafta indeks
sınırı, vb.) görünürlük veya görünmezlik alanları tanımlanabilir.
1. Referanslar altında bulunan coğrafi referanslama işlemi gerçekleştirilen I45-D1_POLY.tif raster
veri üzerinde sağ tıklayarak Özellikler işlemine girilir.
2. Açılan Referans Özellikleri penceresinde ‘+’ butonuna tıklayarak Netcad ekranında fare sol tuşu
ile tıklandığında açılan seçim penceresinde, seçmek istediğimiz alanı (pafta indeks sınırı) F3: Seç
ile seçerek görünürlük alanı oluşturmaya başlayınız. Görünürlük alanı sınırı için referans olarak
kullanacağımız pafta indeks sınırına tıklayarak görünürlük alanı tanımlama işlemi gerçekleştirilir.
3. Görünürlük alanı tanımlama işlemi sonrasında pencere Tamam ile kapatıldığında, ilgili işlemin
gerçekleştirildiği, pafta kenarlarının seçtiğimiz sınır dahilinde kesildiği gözlemlenir.
Raster Dizin Yükle İşlemleri
Dizin yükle işlemi bir dizin altında bulunan verilerin toplu olarak projeye yüklenmesini sağlar.
1. Referanslar menüsü üzerinde fare sağ tuş ile açılan pencereden Ekle / Dizin işlemine giriniz.
2. İşleme girildiğinde açılan Dizin Referans Ayarları penceresinde Taranacak Dizin sekmesi altında
bulunan üç nokta butonuna tıklayarak açılan Dosya Seçiniz penceresinde dönüşümü yapılmış olan
raster verilerin bulunduğu dizin seçimi yapılır.
3. Dizin seçimi yapıldıktan sonra, Dizin Referans Ayarları penceresinde Dosya Filtresi bölümünü
kullanarak seçmiş olduğumuz dizin altında bulunan, farklı veri türlerinin seçilerek yüklenmesi
sağlanabilir. Seçmiş olduğumuz dizin altında alt dizinler bulunmakta ise, Alt Dizinleri Tara
seçeneğini kullanarak, alt dizinler altında bulunan verilerde otomatik olarak yüklenebilir.
Dosya Filtresi bölümünde Raster dosya türü seçilerek pencere Tamam ile geçildiğinde SEA Opsiyonları penceresinde Referansları Ayrıştırıp Ekle seçeneği aktif hale getirilir ise seçtiğimiz
dizin altında bulunan veriler ayrı ayrı referanslar altına yüklenecektir. Pasif bırakıldığında tek bir
dizin olarak yüklenecektir.
Örnek uygulama için referanslar ayrıştırıp eklenecektir.
4. İşleme Tamam ile devam edildiğinde, seçilen dizin altında bulunan coğrafi referanslama işlemi
yapılmış ve görünürlük alanları tanımlanmış olan dört adet raster veri projeye yüklenecektir.
Bölüm.8 REFERANSLAR
Referans Yöneticisi ve Referans Özellikleri
Referanslar, farklı tür ve formattaki sınırsız verinin Netcad üzerinde görüntülenmesini ve
yönetimini sağlar. Netcad, referans olarak kendine özgün formatı *.NCZ yanında pek çok
raster, vektör, grid formatı ve dinamik veri sunucularını destekler.
Desteklenen Referans Veri Türleri:
Referanslar paylaşılabilir. Bu şekilde aynı anda birden çok kullanıcı ayrı kopyaları tutmadan
veriye erişebilir. Referanslar sorgulanabilir. Bu şekilde GIS analizlerinde ve sorgulamalarında
kullanılabilirler. Referanslar genel olarak düzenlenemezler. Düzenleme için verinin Netcad
üzerine standart yükleme komutları ile yüklenmesi gerekir.
Düzenlemenin sona ermesi ile veri tüm kullanıcılarda otomatik olarak güncellenecektir. Bu
konuda bir istisna Netcad Spatial Veri Yapısı'dır. Bu veri yapısı referans halinde iken de
düzenlenebilir. Ayrıntıları yeri geldikçe anlatılacaktır.
Referanslar altından yüklenebilecek tüm veri türleri sorunsuz ve nerede ise sabit bir hız ile
desteklenebilmektedir. Referansların temel ortak özellikleri kullanımlarında yeni imkanları da
beraberinde getirmektedir. Bu özellikler referans bazında verilebilmektedir.
• Referansların görünürlüğü ölçeğe bağlı kılınabilir.
• Referanslar istenirse printer/plotter da çizdirilebilir.
• Refaranslar kendi projeksiyon veya lokal koordinat sistemlerine sahip olabilirler. Bu
veriler projenin sistemine otomatik olarak çevrilirler. Bu şekilde verilerinizi yalnızca
tek kopya ve projeksiyonda tutmanız yeterli olacaktır. Dilimden dilime veya lokal ülke
çevrimleri kendiliğinden olacaktır.
• Referansların aktif/görünür alanları belirlenebilir. Bu şekilde bir raster haritanın
çerçevesi haricinde kalan yerler, bir vektör haritanın yalnızca ilgilenilen yeri (Örneğin;
revize edilecek yeri) görüntülenebilir. Bu işlem herhangi bir kopyalama ve orijinal
veride değişiklik gerektirmez.
• Referanslara kaydırma, döndürme, ölçekleme gibi dönüşümler uygulanabilir. Bu
özellik ve görünür alanların verilebilmesi çok farklı çizimler oluşturulmasına imkan
tanır. Aynı koordinatlara denk düşen haritalar yan yana, aynı yerden farklı
ölçeklerdeki görüntüleri vb. pek çok durum kolayca oluşturulabilir.
• Referanslar üzerinde tematik harita, tampon bölge vb. işlemler dinamik olarak
gerçekleştirilir.
Referanslar, verileri bir ağaç şeklinde gösterir ve yönetir. Bu ağacın en tepe noktası
“Referanslar” noktasıdır ve her zaman vardır. Bunun altında ileride anlatılacak olan Kategoriler
bulunacaktır. Kategorilerin altında referanslar yer alacaktır. Referansların altında ise
referansın cinsine göre alt referanslar bulunacaktır. Her bir referansın kendisine ait
işlemlerinin tanımlandığı fare sağ tuşu ile gelen menüleri vardır.
Kategori Ekle işlemi; kategoriler referanslarınızı sınıflandırmanızı sağlar. Referanslar;
kategorilerin altında yer alır. Kategoriler; altlarında yer alan referanslar için bazı özelliklerin
toplu verilebilmesini de sağlar. Kategoriler ile referansların toplu olarak kapanıp açılabilmesi
de sağlanır. Referanslara ilk girdiğinizde yönetici boş gelir. Yeni bir referans yapısı
oluşturuluyorsa öncelikle kategorileri eklenmesi. Referanslar üzerinde fare sağ tuş ile gelen
menüden Kategori Ekle seçilerek, referansların gruplandırılabileceği Kategoriler eklenir.
Kategoriler eklendikten sonra bu yapı Dosya/ Kaydet komutu ile verilecek isimle, dosya
uzantısı *.sea olarak kaydedilir. Bu dosya içerisinde kategori ad ve özelliklerini, eklenen
referans dosyaların adları ve yollarını, görüntüleme ölçeklerini, tabaka yapılarını ve benzeri
özelliklerini saklayan ASCII bir formattır.
Katman Ekle işlemi ile referanslarda farklı kategoriler oluşturularak referansların
gruplandırılması yapılır. Referanslara yeni bir kategori eklendiğinde bu grupta yer alacak
referans dosyaların seçimi kategori adının üzerinde sağ tuş Katman Ekle komutuyla yapılır.
Spatial referanslar veritabanı yönetimine yüklenen veri tabanı ile bağlantılı olarak kontrol
edilerek eklenebilirler.
Seçerek Yönet, Netcad 6 ile gelen yeni özelliklerden olan işlem, grafik ekranda yüklü olan
herhangi bir referansın düzenlenmesi için kullanılır. Ekrandan farklı kategoriler altında
bulunan tüm referans türlerinin seçimi yapılabilmektedir. Böylece ilgili referansı, Referans
ağaç yapısı altında yüklü olduğu yerden yönetmek yerine grafik ekranla etkileşimli bir yapıda
çalışma imkânı sağlanmış olur.
Seçerek Yönet işleminde grafik ekrandan referans dosya seçildiği anda referansın
düzenlenmesi için gerekli yapı ekrana gelecektir.
Katman Yöneticisi’ne ilk girildiğinde yönetici boş gelir. Yeni bir referans yapısı oluşturuluyorsa
öncelikle Kategorileri eklenmesi gerekir. Kategoriler eklendikten sonra bu yapı Dosya/ Kaydet
komutu ile verilecek isimle, dosya uzantısı *.sea olarak kaydedilir. Bu dosya içerisinde;
kategori ad ve özelliklerini, eklenen referans dosyaların adları ve yollarını, görüntüleme
ölçeklerini, tabaka yapılarını ve benzeri özelliklerini saklayan ASCII bir formattır.
Yeni işlemi Katman Yöneticisi’nde varolan dosyaların toplu olarak silinmesi ve boş bir Katman
yöneticisi penceresinin oluşmasını sağlar.
Ekle işlemi ile referanslar altına bir çok dosya türü eklenebilmektedir.
Referanslarda herhangi bir kategori altına *.NCZ dosya (Netcad Win dosyası) veya *.DGN,
*.DWG, *.DXF dosyaları referans olarak eklenebilir. Bu şekilde, CAD dosyalar normal
yükleme ve ekleme hızından çok daha hızlı görüntülenir.
• Bu işlem için, 'Katman Yöneticisi/Referanslar/Kategori' üzerinde fare sağ tuş
yapılır.
• Ekle menüsünden CAD Dosyası fare ile seçilerek işlem geçilir ve yüklenmek istenen
CAD referans ilgili dizinden gösterilerek Referanslar'a yüklenir.
Aşağıdaki tabloda, Netcad Win Dosyası eklenmiş örnek bir Referanslar menüsü görülebilir.
Referanslarda herhangi bir kategori altına *.DRE raster dosyaları veya diğer formattaki
(.ecw, .bmp, .pcx vs...) imaj dosyaları referans olarak eklenebilir. Taranmış resim
görüntülerini, raster dönüştür işlemi ile koordinatlı resim dosyaları haline getirip, Netcad
ortamına alırken kullandığımız bu format (*.dre), referanslar içerisinde de yerini almıştır. Bu
resim görüntüleri normal yükleme ve ekleme hızından çok daha hızlı olan bu mantıkla
görüntülenir.
Raster dosya eklemek için, Katman Yöneticisi/Referanslar/Kategori üzerinde fare sağ tuş ile
menü açılır.
Katman Ekle menüsünden raster fare ile seçilerek işlem geçilir ve yüklenmek istenen raster
referans ilgili dizinden gösterilerek referanslara yüklenir.
Raster imajlar sürükle bırak ile Referanslara toplu halde eklenebilir. Bu şekilde tek tek pafta
yerine toplu halde raster eklenir. Bu işlem için yüklenecek raster dizin seçilir ya da rasterlar
toplu seçilir ve sürükle bırak ile Netcad arayüzü üzerine bırakılır. 'Netcad Dosya Yönlendiricisi' her bir raster referansın yeni ve ayrı bir projede açılmasını da sağlayabilir.
Netcad 6 ile birlikte çok çeşitli raster formatındaki dosyalarınızı referanslar altına
yüklenebilir.
Netcad 6 ile birlikte gelen yeni özelliklerden biri olan Online Haritalar da referanslar altına
eklenen dosya türlerindendir. Referanslar üzerinde sağ tuş ile açılan menüden Katman
Ekle/Online Haritalar/Ekle işlemi ile projelerinize altlık olarak ekleyebilirsiniz.
Online harita olarak eklenebilen haritaların türlerini referans altına ekledikten sonra sağ tuş
Özellikler işlemine girerek değiştirebilirsiniz.
GIS ile ilgili çalışmalarda oluşturduğunuz veritabanı üzerinde işlem yapmak için veya hazır bir
veritabanı üzerinde çalışmak için Spatial verilerin referanslar altına eklenmesi
gerekmektedir.
Referanslarda 'Kategoriler' altına eklenen bir diğer referans Dizin dosya formatıdır .Bu seçim
yöntemi sayesinde projeye eklemek istediğiniz birden çok Raster ve Cad referans dosya
dizinini göstererek toplu olarak projenize ekleyebilirsiniz.
Taranacak Dizin : Raster ve Cad referansların yer aldığı dosya dizini gösterilir.
Dosya Filtresi : Yüklenecek referans verinini türü seçilir.
Alt Dizinleri Tara : Gösterilen dizin altında taranması istenen alt klasörler var ise onların da
taranmasını ve verilerin yüklenmesini sağlar.
Referans olarak eklenebilen bir diğer dosya türü de OLE dökümanlarıdır.
Sayısallaştırma Menüsü
Sayısallaştırma menüsüne Katmanlar / Sayısallaştırma işlem sırası ile ulaşılmaktadır.
Sayısallaştırma menüsü üzerinde fare Sağ Tuş Tanımlar / Tanım Dosyası Seç işlemine
girerek, *.ODF uzantılı yeni tanım dosyaları oluşturulabilir.
GIS İşlemlerini Kullan
GIS bağlantısı oluşturulmuş objelerin, çizim işlemi yapıldıktan sonra direk veri tabanına
aktarılması için kullanılan komut, GIS İşlemlerini Kullan komutudur. Bu komut; işaretlenmiş
ise sayısallaştırma işleminden sonra çizilen obje, veri tabanına otomatik eklenir. Eğer seçim
kaldırıldıysa objenin GIS bağlantısı koparılmış olur.
GIS Bilgilerini Düzenle
GIS bağlantısı oluşturulmuş alt başlıkların GIS bilgilerini girebileceğimiz menüyü gösteren
komuttur. Eğer GIS Bilgilerini Düzenle menüsüne işaretlenmiş ise, sayısallaştırma işlemi
gerçekleştikten sonra, çizilen objenin Obje ve GIS özelliklerini girip, değiştirebileceğimiz
menü karşımıza çıkar. Eğer seçim kaldırılırsa obje özellikleri menüsü ekranda görünmez.
Tanım Dosyası Seç
Önceden oluşturulan sayısallaştırma menülerinin (*.ODF menüsü) tekrar kullanmak üzere
eklendiği komuttur. Menü üzerinde fare-sağ tuş ile Tanım Dosyası Seç komutu seçilir.
Ekrana gelen menüden istenilen *.ODF menüsü seçilerek sayısallaştırma menüsü ekleme
işlemi tamamlanır.
Tanım dosyası seçildikten sonra Kaydet ile işlem tamamlandığında sayısallaştır işlemi altına
seçilen *.ODF dosyasının yüklendiği gözlenir.
Oluşturulacak menü *.ODF formatında bir dosyaya saklanmaktadır.
Ana Başlık Ekle; seçeneği ile oluşturulacak grubun ana başlık adı yazılır ve Tamam ile çıkılır.
Ana başlık ismi alt başlıktaki obje grubuna ve tabaka yapısına göre verilmelidir ki çalışma
açısından kolaylık sağlamalıdır. Örneğin tüm yapıları 'KBS' adlı bir ana başlık altında toplayıp
alt başlıklarını da ADA, PARSEL vs. gibi seçilmesi mümkündür. Burada kolaylık sağlaması
açısından sayısallaştırma ile ilgili tüm ana başlıklar oluşturulmalıdır.
Ana başlık eklendikten sonra başlık adı altında sağ tuş ile Alt Başlık Ekle komutu seçilir ve bu
ana başlığa bağlı alt başlık adı yazılır. Ekleme işlemi Tamam butonu ile tamamlanır.
Alt başlık ekleme işi bitmiş ancak bu başlıkta bulunacak obje tipi ve özellikleri
tanımlanmamıştır. Bunun için Alt Başlık adı çift tıklanır ya da fare sağ tuş Özellikler
menüsüne girilerek özellikler değiştirilebilir.
Oluşturulan Alt Başlıkların obje tiplerine (kapalı alan, çizgi, nokta, yazı) göre belirlenecek
özellikleri de farklılaşır. Burada Obje tipi, alt başlıkta oluşturulacak objelerin nitelik bilgilerini
içerir.
Bu şekilde sayısallaştırmada kullanılacak ana başlıklar ve alt başlıklarını belirlenmiş olur.
Blok Tanım Dosyası: İstenen blok noktasal objeyle ilişkilendirilebilir. Bunun için blok olarak
tanımlanmış *.NCZ uzantılı bir blok dosyası bulunması gerekir. Sayısallaştırma menü
editöründe alt başlık üzerine fare sağ tuşu ile açılan menüden 'Blok Tanım Dosyası' seçilir ve
açılan pencerede fare sağ tuşu ile 'Dosya Ekle' ile blok dosyası seçilir. Daha sonra tanımlar
penceresinde obje üzerine fare sol tuşu ile çift tıklanarak 'Sayısallaştırma Sihirbazı' açılır.
Burada nokta tipi olarak blok seçilir ve 'Blok Adı' satırındaki üç nokta tıklanarak
oluşturduğumuz blok dosya seçilir. Böylece sayısallaştırma işleminde bu blok çizimi nokta
gibi üretilebilecektir.
Açılan pencerede fare sağ tuş ile açılan menüden blokların bulunduğu *.NCZ uzantılı dosya
seçilir ve pencereyi Tamam komutu ile kapatılır. Bloklar kullanılmak istendiğinde bu dosya
içerisindeki blok adlarından birinin yazılması yeterli olacaktır.
Raporla: Ana ve alt başlıkların özelliklerinin bulunduğu, Netcad metin düzenleyici
tablosunda rapor alınır.
Bölüm.9 ARAZİ MODELİ İŞLEMLERİ
Üçgen Model Oluşturma İşlemleri
Sayısal arazi modeli üretimine ilişkin en çok kullanılan yöntemlerden birisi üçgenleme metodudur.
Bu metod doğrusal bir şekilde, bilinen noktalardan bilinmeyen noktaların elde edilmesi işlemine,
yani lineer enterpolasyon esasına dayanır. Üçgenleme işleminde, olabildiğince eşit açılı ve eşit
kenarlı üçgenler oluşturulur.
Daha küçük ölçekli (örneğin 1/100.000 ) ve daha az detaylı projelerde, veri ihtiyacı olması
durumunda SRTM verilerinin (Shuttle Radar Topography Mission - yükseklik bilgisi taşıyan uydu
görüntüleri) NetcadGrid dosyası olarak saklanması ile de sayısal arazi modeli oluşturulabilir.
1. Netsurf / Arazi Modeli Araçları / Üçgen Oluştur işlemine giriniz.
2. Üçgenlemeye Esas Obje Tipleri penceresinde Noktalar ve Kırık Hatları Seç sekmelerini aktif
hale getiriniz.
Hâlihazır harita yapımında, genelde araziden çeşitli yöntemlerle alınan kotlu noktalardan
yararlanılır. Ancak başka yazılımlardan, herhangi bir yolla noktaları olmayan fakat kotlu doğru
veya çoklu doğrular gelebilir. Sadece kotları olmak şartıyla, doğru veya çoklu doğrulardan da
üçgen modelleri elde edilebilir.
Üçgen Oluştur işlemi için dikkate alınması gereken hatların seçilmesini için kırık hatları seç
sekmesi aktif hale getirilir. Bu özellik işaretlenirse, üçgenleme işlemi gösterilen hatlara göre
yapılacaktır. Yani gösterilen hattı dikkate alarak üçgen oluşturacaktır. Bu işlem, belli bir modele
sahip projelerde modeli varsayarak üçgenlemeyi gerçekleştirdiği için önemli bir özelliktir.
Voronoi Alan oluşturma işlemi Coğrafi Bilgi Sistemi analizlerinde, özellikle madencilikte, rezerv
hesaplarında vs. kullanılan önemli bir özelliktir. Bir noktayı temsil eden en uygun bölgenin
geometrik olarak sunulması işlemidir.
3. Üçgenlenecek Obje Tipleri olarak Tümünü Seç butonuna veya klavyeden T tuşuna basınız.
Fare sağ tuş ile işleme devam ediniz.
4. Kırık Hatlar ve Üçgenlenmeyecek Alanlar olarak Tümünü Seç butonuna veya klavyeden T
tuşuna basınız. Fare sağ tuş ile işleme devam ediniz.
5. Üçgen Modeli Parametreleri penceresinde En Kısa Üçgen Kenarı değerine 0,50, En Uzun Üçgen Kenarı değerine ise 50 değerini yazınız.
Model Tabakası; oluşturulacak üçgenlerin yerleşeceği tabaka ismidir.
En Kısa Üçgen Kenarı; oluşturulan en kısa üçgen kenar uzunluğu sorulacaktır. Bunun amacı
birbirine çok yakın noktaların üçgenleme dışında tutulmasını sağlamaktır.
En Uzun Üçgen Kenarı; oluşturulan en uzun üçgen kenar uzunluğu girilmelidir, noktaların alım
sıklığına bağlı olarak 50-70 m.lik bir uzunluk çoğu proje için yeterli olacaktır. Amacı projenizde
varsa kot boşluklarını belirlemek ve gereksiz üçgenlerin oluşmasını engellemektir. İşlem
sonucunda verilen değere göre projenizde iki tip üçgen oluşacaktır.
En Küçük Z Değeri; üçgenleme için seçilen noktalar arasındaki en küçük kot değerini gösterir.
Üçgenleme işlemine bu kot değerinden itibaren yapmaya başlar. İsteğe göre bu değer
değiştirilerek istenilen kottan itibaren üçgenleme yaptırılabilir.
En Büyük Z Değeri; üçgenleme için seçilen noktalar arasındaki en büyük kot değerini gösterir.
Üçgenleme işlemini burada yazılan değere kadar yapar. İsteğe göre bu değer değiştirilerek
istenilen kota kadar üçgenleme yaptırılabilir.
Normal Üçgen; verilen model tabakasında ve maksimum, minimum değerlerine uygun olarak
oluşturulmuş üçgenlerdir, gerekli model düzeltmeleri sonucunda eğri geçirme, enkesit oluşturma
ve arazi modeli üzerinden kübaj işleminde kullanılırlar.
Üçgenleme sonrası model üzerinde bir takım düzenlemelerin yapılması gerekmektedir.
Bozuk Üçgen; Proje sınırlarında ve seyrek alım yapılmasından dolayı model içerisinde oluşan
kırmızı renkteki üçgenlerdir. Maksimum üçgen kenarı değeri artırılarak proje içerisindeki bozuk
üçgenler giderilebilir, proje sınırlarındakiler ise tabakası kapatılarak veya silinerek (tabaka sil ve
obje sil) eşyükselti eğrilerine müdahalesi engellenebilir.
Proje içerisindeki bozuk üçgenler için Maksimum üçgen kenarını değiştirerek yeniden üçgenleme
yapmanın mümkün olmadığı durumlarda bu üçgenle tabaka değiştir işlemi ile normal üçgenlerin
olduğu tabakaya alınabilir.
6. İşlem sonrasında belirlemiş olduğumuz parametreler dâhilinde ÜÇGEN_MODEL ve
BOZUK_ÜÇGEN ‘ lerin oluştuğunu gözlemleyiniz.
7. Üçgen model oluşturma işlemi sonrasında otomatik olarak hızlı eğriler oluşacaktır. Arazi
modelini yorumlayabilmek için oluşturulan hızlı eğrileri Görünüm / Varsayılan Değerler / Hızlı Eğri Çiz bölümünü pasif hale getirerek kapatabilirsiniz.
Üçgen Model Düzenleme İşlemleri
Oluşturulan Sayısal arazi modeli üzerinde hatalı kotlar, kotu bilinen özel noktaların kot
değerlerinin manuel değiştirilmesi, projeye sonradan eklenen ve modelin bu eklenen detaylara
göre düzenlenmesi istenen hatlar, seyrek alım yapılmış bölgelerdeki boşluklara eklenmesi istenen
üçgenler gibi, projeyi olumsuz yönde etkileyecek durumlar varsa, sayısal arazi modelinin
düzenlenmesi gerekmektedir.
Sayısal Arazi modeli üzerinde oluşan hataların izlenebilmesi için hızlı eğri geçişleri rahatlıkla
gözlemlenebilir. Hızlı eğri geçişlerini; Görünüm/ Varsayılan Değerler/ Hızlı Eğri Çiz butonu
aktif hale getirilebilir. Üçgen model oluşturma işlemi sonrasında otomatik olarak oluşturulan
hızlı eğri geçiş aralıkları dinamik olarak ayarlanabilmektedir. Bu ayarlamayı Görünüm menüsü altından Varsayılan Değerler yanındaki küçük pencere yardımı ile değiştirebilirsiniz.
Kot Düzelt İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi
Projede yer alan hatalı kotlar, proje ekranı ile etkileşimli olarak düzeltilebilirler. Hatalı nokta
kotları o bölgedeki hızlı eğrilerin geçişinden kolayca anlaşılır. Genelde tek nokta etrafında
oluşmuş, hızlı eğrilerin daireler çizdiği, tepecik veya çukurluklar hatalı kotun göstergesidir.
1. Netsurf / Arazi Modeli Araçları / Kot Düzelt İşlemine giriniz.
2. İşleme girildiğinde netcad proje ekranında hatalı kot değerine sahip nokta (nokta adı: 2951)
nokta yakalama modu kullanılarak seçilir, açılan Kot Düzelt penceresinde nokta eski ve yeni
kot değerlerini gözlemleyiniz. Tamam butonu ile noktanın yeni kot değerini kabul ediniz.
3. İşlem sonrasında yeni kot değeri atanan noktanın bulunduğu bölgedeki hızlı eğriler, dinamik
olarak güncellenecektir.
Kot Düzelt işleminde, nokta yeni kotu enterpolasyonla hesaplanmış kotu, yan tarafta ise arazi
ölçümlerinden elde edilen nokta eski kotu yer alır. İstenirse manuel olarak da kot değeri kullanıcı
tarafından girilebilir.
Üçgen Ekle İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi
Eğer projede üçgenleme sırasında ortaya çıkan kot boşlukları varsa bu işlem ile tamamlanabilir.
Projedeki seyrek alım yapılmış bölgelerde maksimum üçgen kenarını artırarak üçgenlerin
oluşturulması yerine, oluşan boşlukların Üçgen Ekle işlemi ile tamamlanması, arazi modelinin
gerçeğe daha yakın olmasını sağlar. Böylelikle eğrilerin, kübaj hesaplarının, enkesitlerin daha
gerçekçi sonuçlar vermesi sağlanır.
4. Netsurf/ Arazi Modeli Araçları/ Üçgen Ekle işlemine giriniz.
5. Netcad proje ekranında, aşağıdaki gibi boşluk alanlara nokta yakalama modu kullanılarak
üçgenleri ekleyiniz. Hızlı eğri geçişlerini gözlemleyiniz.
Üçgen Döndür İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi
Bu işlem özellikle eğrilerin normal geçmesi gereken bir yapıda göze çarpan ani dönüşleri
düzeltmek amacıyla kullanılabilir.
İki noktanın üçgen kenarı olarak birleştirilmesi, eğri geçirilmesi amacı ile iki nokta arasında
enterpolasyon yapılacağı anlamını taşır. Daha iyi sonuç için, üçgen kenarları üzerindeki kot
değişimlerinin düzgün olması gereklidir. Bu durum üçgenlemeye bağlı olduğu kadar, arazideki
alıma da bağlıdır. Reflektörler özellikle arazi eğimin değiştiği noktalara tutulmalı, olabildiğince
eğri geçirimini etkileyen; dere yatakları, su bölümü hatları, şevler, boyunlar gibi detaylar krokiye
geçirilmelidir. Bir dere yatağının her iki tarafında alınmış iki noktayı birleştiren üçgen kenarının
yanlış sonuçlar doğuracağı kesindir. Programca oluşturulan ideal üçgenler, o bölgedeki arazi
yapısına uygun olmayabilir. Bu yüzden arazi modelin etkileşimli olarak düzeltmek ve onu
iyileştirmek gerekecektir.
1. Netsurf/ Arazi Modeli Araçları/ Üçgen Döndür işlemine giriniz.
2. Hızlı eğri özelliği aktif halde iken döndürülecek üçgenleri takip etmemiz daha kolay olacaktır.
Netcad GIS ekranında döndürmek istediğimiz üçgenleri fare sol tuşu ile seçerek döndürebiliriz.
İşlem sonrasında hızlı eğrilerinde doğru üçgenlere göre model üzerinden geçirildiğini
göreceksiniz.
Model Düzelt İşlemi ile Sayısal Arazi Modelinin Düzenlenmesi
Arazi modeli üzerinden eğri geçirilmesi, enkesit ve profil alma işlemleri, iki arazi modeli arasında
enkesitler ile hacim hesaplanması, üçgen prizma yöntemi kullanılarak hacim hesaplanması, 3
boyutlu üçgen model görüntüleme, plankote gibi işlemlerde hesapların ve çizimlerin doğru olması
için mutlaka Model düzeltme işlemi yapılmalıdır.
Tüm Proje bazında detay hatları üçgen kenarı olacak şekilde gerekli ayarlamalar yapılarak hatları
kesen üçgen kenarları otomatik olarak düzeltilebilir.
1. Netsurf/ Arazi Modeli Araçları/ Model Düzelt işlemine giriniz.
2. Netcad proje ekranından modeli kesen objeleri seçiniz. Fare sağ tuş ile işlemi bitiriniz. Üçgen
kenarlarının modeli kesen objeye göre editlendiğini gözlemleyiniz.
Hacim Hesaplamaları
Bu menüde, sayısal arazi modeli üzerinde yapılabilecek Hacim Hesaplamaları yer alır.
Hesaplamalarda alımı yapılan arazinin verilen bir kot değeri üzerinde veya altında kalan hacimleri
sorgulanır. Hesaplamalar oluşmuş üçgen prizmalar yardımı ile yapılır. Bu yüzden üçgenler
üzerinde yapılacak değişiklikler doğrudan sonuçları etkileyecektir.
Açıklanan yöntemlerle temel kazı hesaplamaları veya futbol sahasının belirli bir kota indirilmesi
için gerekli hafriyat miktarları gibi çeşitli hesaplamalar yapılabilir.
1. Hacim hesabı yapılacak alan arazi modeli üzerine çizilir.
2. Netsurf/ Hacim Hesabı işlemine girilir.
3. İşleme girildiğinde açılan Taban Kotu penceresinde araziyi hangi kota düşürmek istiyorsak ilgili
kot değeri girilir. Ayrıca hesap esnasında model üzerinde Kazı ve Dolgu alanlarını biribirinden
ayırt etmek istiyorsak Ayrı Model Oluştur bölümü aktif hale getirilir.
Ayrı model oluştur bölümü aktif hale getirildiğinde kazı ve dolgu alanları ayrı arazi modelleri
halinde Katmanlar altında KAZI ve DOLGU tabakası şeklinde otomatik olarak oluşturulacaktır.
4. Pencere Tamam ile kapatıldığında hacim hesabı yapmak istediğimiz alan içerisinde fare sol
tuşu ile herhangi bir yer seçimi yapılır. Yer seçimi sonrasında hacim hesabı
gerçekleştirilecektir.
5. Açılan Hacim Raporu penceresinde Dosyaya Yaz ve Tablo Yarat bölümleri aktif hale getirilerek
pencere Tamam ile kapatıldığında, hacim hesap sonuçları farklı formatlarda dışarıya
raporlanacaktır.
6. Kayıt işlemi sonrasında hacim hesap sonuçları *.CKS uzantılı dosya olarak oluşturulacaktır.
Bölüm.9 EĞRİ/MÜNHANİ İŞLEMLERİ
Oluşturulan arazi modeli üzerinden eşyükselti eğrilerinin üretilmesi, editlenmesi ve kot
yazdırılması işlemlerinin gerçekleştirileceği bölümdür.
Eğri Geçirme İşlemleri
1. Netsurf/ Eğri Araçları/ Eğri Geçir işlemine giriniz.
2. Eğri Geçirilecek Üçgenler penceresinde Tümünü Seç butonuna tıklayınız. Fare sağ tuş ile
seçim işlemini sonlandırınız.
3. Ekrana gelen Eğri Değerleri penceresinde ilgili parametre girişleri yapılır ve pencere Tamam
butonu ile geçilir.
Eğri değerleri menüsünde, projedeki en yüksek ve en düşük kotlar bulanarak Zmin ve Zmax.
menüsüne yazılır. Eğer istenirse bu değerler değiştirilerek istenilen kot aralıklarından münhani
geçirilebilir.
Z Artış değeri ile münhanilerin kaç metrede bir geçeceği belirlenir. Proje 1/1000 olarak
hazırlanıyor ise 1 değerini almalıdır.
Eğri Basitleştir ile daha önceden çizilmiş eğrileri, verilen değerce (silinecek noktaların hatlara
uzaklığı) daha detay özelliklerine değinmeden çizmiş olur. Bir bakıma basitleştirerek çizmiş olur.
Silinecek Noktaların Hatlara Uzaklığı seçilerek girilen değerlere göre basitleştirme işlemi yapılır.
Tüm seçim işlemi sonrası Yumuşatılmış Eğriler otomatik olarak geçirilecektir.
4. İşlem sonrasında eşyükselti eğrileri otomatik olarak çizdirilecektir.
Eğri Temizleme İşlemleri
Eğri Temizle işlemi şevler, binalar, yollar, kayalıklar gibi alanlardan geçen eğrilerin temizlenmesi
amacına yöneliktir. Bir alanın eğrilerden temizlenebilmesi için mutlaka kapalı alan olmasına gerek
yoktur. Kullanılacak yöntem, alana göre belirlenmelidir. Ancak her durumda, farklı yöntemlerle de
olsa, eğrilerin kesileceği alanın kapatılması gerekecektir. Sunulan seçenekler ekranın alt satırında,
hatırlatma amacı ile görüntülenecektir.
1. Netsurf/ Eğri Araçlar/ Eğri Temizle işlemine giriş yapınız.
2. İşleme giriş yapıldığında eğri temizlemek istediğimiz bir alanı seçebilir (F3) veya etrafını
çevirerek (F2) temizleyebiliriz. Seçim sonrasında açılan uyarı penceresinde Temizle butonu
yardımı ile alan içerisindeki eğrileri temizleyebilirsiniz.
3. İşlem sonrasında kapalı alan içerisinde kalan eğriler temizlenmiş olacaktır.
1. Netsurf/ Eğri İşlemleri/ Eğri Temizle (Oto) işlemine girilir.
Bu işlem ile mevcut bir tabaka içerisinde bulunan kapalı alanlar kullanılarak toplu halde bu alanlar
içerisinde kalan eğriler otomatik olarak silinecektir.
2. İşleme girildiğinde açılan pencerede kapalı alanların bulunduğu tabaka adı yazılır.
3. Pencere Tamam ile kapatıldığında bu tabaka içerisinde bulunan kapalı alan objelerinin
içerisindeki eğriler temizlenecektir.
1. Netsurf/ Eğri İşlemleri/ Eğri Temizle (2 Doğru) işlemine giriniz.
Bu işlem ile proje üzerinde bulunan detaylardan şevler arası eğrilerin temizlenmesi veya doğrular
arası eğrilerin temizlenmesi amaçlanmaktadır.
2. İşleme girildiğinde sırası ile ekrandaki doğrulara ait ‘birinci tarafı seç’ ve ‘ikinci tarafı seç’ uyarıları komut satırında takip edilerek, taraflar fare sol tuşu ile seçilir. İşlem sonrasında iki
doğru arasındaki eğriler temizlenmiş olacaktır.
Temizlenmiş alandaki eğriler tamamı ile kaybolmazlar, istenildiği zaman geri getirilebilirler. Geri
al işlemi için, temizleme işlemlerinde Geri Al şeklinde bir buton çıkar. Bu buton aktifken temizleme
işlemi yapılırsa temizlenen alanlar geri alınır.
Eğri temizleme işlemleri sonrasında temizlenen eğrileri geri alabilmek için Eğri Temizle ve Eğri Temizle (Oto) işlemlerine girildiğinde açılan pencerelerde gözlenen Geri Al butonu
kullanılmaktadır.
Eğrilere Kot Verme İşlemleri
Yükseklik eğrilerinin üzerine kot yazdırılabilir. Kot yazıları, o anda tabakası açık olan eğriler
üzerine yazılacaktır. İlk kot yazısının eğrinin başlangıcına olan uzaklığı, yazının tekrarlama aralığı
ve yazı boyu için diyalog kutusundaki varsayılan değer kabul edilebilir ya da değiştirilebilir.
1. Netsurf/ Eğri Araçları/ Eğri Geçir menüsü altından Eğrilere Kot Yaz işlemine girilir.
2. Açılan Münhani İşaretlerini Koy penceresinde ilgili parametreler seçilerek eğri geçirme işlemi
tamamlanır.
Bölüm.10 ENKESİT İŞLEMLERİ
Bu bölümde konu olarak Güzergâh tanımlaması, en kesitlerin oluşturulması, en kesit ve boy
kesitlerin çizdirilmesi, en kesitlerden kübaj işlemleri ve nasıl yapıldığı konuları üzerinde
durulacaktır.
Güzergâh İşlemleri
En kesitlerin oluşturulması ve iki arazi modeli arasında belirli bir aks üzerinden hacim
hesaplatılması işlemleri için mutlaka güzergâh tanımlanması gerekir. Güzergâh Tanımla işlemi ile
‘Someler‘ veya ‘Elemanlar’ yöntemlerine göre güzergâh tanımlanabilir.
1. Netsurf/ Enkesit Araçları/ Güzergâh Tanımla işlemine girilir.
2. Açılan Güzergâh Oluştur penceresinde üç nokta butonu yardımı ile *.KTB uzantılı güzergâh
dosyasının kaydedileceği dizin seçimi yapılır. Yöntem olarak Someler Yöntemi seçilir.
3. Dizin seçimi sonrasında pencere Tamam ile kapatıldığında ekranda güzergâh haline getirilmesi
gereken doğrular sırası ile fare sol tuşu yardımıyla seçilir. Sağ tuş ile işlem tamamlandığında
güzergâh tanımı yapılmış olacaktır.
Enkesit İşlemleri
Enkesit Oluştur işlemi ile belirli bir güzergâh üzerinde en kesitler üretilir. Üretilen enkesitler*.KSE
uzantılı dosyaya yazılır. En kesit alınacak güzergâh dosyası (*.KTB) seçildikten sonra enkesit
oluşturulurken hangi yöntemin izleneceği belirlenir.
1. Netsurf/ Enkesit Oluştur işlemine girilir.
2. Açılan pencerede daha öncesinde kaydetmiş olduğumuz *.KTB uzantılı güzergâh dosyası ilgili
dizin altından seçilir ve sonrasında açılan Yöntem penceresi Tamam ile geçilir.
Listesi Oluşacak
Listesi Oluşacak işlemi ile en kesiti alınacak güzergâhta genişlik ve aralık değerleri (*.LIS) uzantılı
dosyaya yazar. İşleme girildikten sonra güzergâh (*.LIS) dosyası girilir. Enkesit aralığı, sağa ve sola
enkesit genişliği değerleri de verildikten sonra liste dosyası oluşturulur. İstenirse bu dosyanın
içindeki uzunluk ve genişlik değerleri değiştirilebilir.
Enkesit almak için önce güzergâh tanım (*.KTB) dosyası yüklenir. Enkesit için yöntem seçilir,
program kesit bilgilerinin yazılacağı dosyayı (*.KSE) ister. Bu dosya girildikten sonra kesit dosyası
oluşturulur.
Sabit Aralıklı
Oluşacak enkesit dosyası için bir isim verdikten sonra aşağıdaki tablo gelir. Bu tablo yardımıyla
enkesitler arası mesafeler, enkesitlerdeki sola ve sağa genişlik değerleri tanımlanır. ‘En kesit Planı
Çiz ve Sabit Aralıklı Enkesit Noktaları’ seçenekleri kullanıcı tarafından işaretlenebilir.
1. Dosya seçimi yapıldıktan sonra açılan Oluşturulacak Enkesitler penceresinde oluşturacağımız
enkesit dosyasının adı ve kaydedileceği dizini belirlenir.
2. Pencere Tamam ile kapatıldığında açılan Enkesit Parametreleri penceresinde ilgili parametre
girişleri yapılarak işlem Tamam butonu ile bitirilir.
Enkesitleri Sınırla
Enkesitlerin kapalı bir alan içinde sınırlanması istenebilir. Örneğin kazı yapılan bölge sınırları belli
ise bu bölgenin sınırlarından çizilecek bir alan ile sadece bu bölgede enkesit oluşturma işlemi
yapılabilir. Ancak kazı yapılan bölgede kübaj hesabının doğru olarak yapılabilmesi için en
kesitlerin alınacağı güzergâh, en kesitler oluşturulduğunda boş bölge kalmayacak şekilde
olmalıdır. Aşağıdaki ilk şekilde enkesitlerarazinin tamamını kapsarken, ikinci şekilde köşede boşluk
kalmaktadır. Bunun anlamı o bölgede kübaj hesabı yapılamayacaktır. Ancak kübaj hesabı
yapılacak aynı bölgede, hesap yapılacak bölgenin köşegeni şeklinde bir güzergâh tanımlaması
yapıldığında, enkesitlerin araziyi daha iyi kapattığı ikinci şekilde görülebilir.
Enkesit Planı Çizimi
Oluşturulan enkesitlerin planının grafikte görünmesi isteniyorsaEnkesit Planı Çiz seçeneği aktif
hale getirilmelidir. En kesit Planı Çizimi seçeneği aktif hale getirildiğinde enkesitlerin
kilometrelerine göre güzergâha olan açıları ve hangi bölgelerden enkesit alındığı rahatça
görülebilir. Aşağıda enkesit oluşturma işleminde enkesit planının çizilmesi seçeneği onaylanarak
en kesitler oluşturulmuştur.
Sabit Aralıklı Enkesit Dosyaları
En kesitler; eksenin sağından ve solundan üçgen modeli kesen noktalarda kot okuması yaparak
oluşturur. Ancak bazı durumlarda enkesitlerin eksenlerinden itibaren belli aralıklarla nokta
okuması yapılması istenebilir. Böyle durumlarda bu kutu aktif hale getirilmeli ve aralık kısmına ne
kadar aralıklı nokta isteniyorsa bu girilmelidir.
3. Pencere Tamam ile kapatıldığında enkesit oluşturma işlemi tamamlanacaktır.
Enkesitlerden Kübaj Hesaplama
En kesitlerden kübaj işlemi için iki tane enkesit dosyası oluşturulması gerekir. Program iki enkesit
dosyası arasındaki kübajı hesaplar.
1. Netsurf/ Enkesit Oluştur/ Enkesitlerden Kübaj işlemine girilir.
2. İşleme başlarken Sonraki Alım ve Önceki Alım satırlarına kesit dosyaları girilir.
Kesit dosyaları ters girilirse hesaplamalar yanlış olacaktır. Bu nedenle ‘İlk Alım’ enkesitleri ikinci
satıra,’ İkinci Alım’ enkesitleri birinci satıra girilmelidir. Hesapla butonu ile hesaplama işlemi
başlatılır. Yöntem bölümünde hacim hesabının yapılacağı yöntem seçilir. Grafik butonu aktif ise
hesaplama ekrana gelir, aktif değilse KUBAJ.CKS dosyasına yazılır. Eğer kübaj hesabının değerleri
ekranda görülmek isteniyorsa grafik onay kutusu işaretlenmelidir.
3. Hesaplama işleminden sonra Kübaj parametreleri menüsü gelir. Yapılan kübaj hesabı başka bir
işin devamı ise gerekli değerler bu menüye girilir.
4. İşlem sonrasında grafik seçili olduğu için hacim değerleri ekrana gelecektir. Fare sol tuşu ile
istenilen bir bölüme yerleştirilebilir.
5. Grafik seçeneği aktif olmadığı durumlarda hacim hesabı sonuçları *.CKS uzantılı Netcad rapor
dosyası olarak açılacaktır.
Profil ve Enkesit Çizdirme
Profil Çizimi işlemi ile oluşturulan ‘Enkesit Dosyaları’ kullanılarak profiller oluşturulur.
1. Netsurf/ Enkesit Oluştur/ Profil Çizimi işlemine girilir.
2. İşleme girildiğinde daha önce kaydedilen *.KSE uzantılı en kesit dosyası seçilir.
3. Profil çizimi ile ilgili ayarlamaların yapıldığı Enkesit Çizimi penceresi ekrana gelir.
4. Pencere Tamam ile kapatıldığında profil çizimi fare ucuna gelecektir. İlgili profil çizimi ekranda
uygun bir bölgeye fare sol tuşu ile yerleştirilir.
Oluşturulan enkesitler grafik ekran üzerine Enkesit Çizimi işlemi ile çizdirilir.Aynı kesit üzerine
birden fazla enkesit çizimi yapılabilir.İşleme girildiğinde kullanıcıdan 1. Enkesit dosyasının, 2.
Enkesit dosyasının, 3. Enkesitdosyasının seçilmesi istenir.Çizdirilmek istenen enkesit dosyaları
seçildikten sonra iptal ile pencere geçilmelidir.
Enkesit Çizimi ile ilgili parametrelerin belirlendiği bu pencerede; çizdirilecek kesitler için
‘Kilometre Süzgeci (*=Tümü, 10..100=10 ile 100. Km ilerde olan kesitlerin çizdirilmesi vb..),
çizilecek enkesitler için yatay ve düşey ölçekler, kesitlerin aralarındaki yatay mesafeler ve
düşey mesafeleri, yazı boyları ve çizim alınacak kağıdın eni’ parametreleri ayarlanır. Alt
taraftaki onay kutucukları ise değerlerin kutuda olup olmayacağı, aktif fontun kullanılıp
kullanılmayacağı ile ilgilidir.
Değerler Kutuda
Enkesitlere ait olan eksene mesafeler ve kotların bir kutu halinde enkesitin altında olması
isteniyorsa bu onay kutucuğu aktif hale getirilmelidir.
Aktif Fontu Kullan
Aktif fontu kullanarak enkesit değerlerini yazacaktır.
Hızlı Profil
Hızlı Profil,arazi modeli üzerinde belirtilen iki nokta arasındaki arazinin profilinin alınması için
kullanılan işlemdir.
1. Netsurf / Analiz Araçları / Hızlı Profil işlemine girilir.
2. İşlemine girdikten sonra 1. ve 2. noktalar grafik ekrandan serbestçe gösterebileceği gibi
Koordinat Hesap Makinesi ve Yakalama Modları kullanılarak da belirtilebilir. Ekrana gelen
‘Profil’ penceresinde yatay, düşey ölçekler ve profil adı yazılır.
Eğer Noktalar Boyunca seçeneği işaretlenirse, profil çizimi belirtilen noktalar boyunca model
üzerine çizilir. Bu seçenek işaretli değil ise, profil çizimi başlangıç noktası 1. nokta olacak şekilde
yatay olarak çizilir.
3. İşlem sonrasında proje ekranına profil çizimi gerçekleştirilecektir.
Bölüm.11 PAFTALAMA, LEJAND ve ÇIKTI İŞLEMLERİ
Çıktı Şablonlarının Oluşturulması
Coğrafi bilgi sistemlerinin temel işlevlerinden bir diğeri proje çıktı işlemleridir. Netcad GIS sahip
olduğu akıllı ve dinamik çıktı şablonu yeteneği sayesinde GIS projelerinin çıktılarının mevzuatlara
uygun olarak kolaylıkla alınmasını sağlar.
Çizim Şablonu, çizdirilecek projeler için daha önceden hazırlanmış bir akıllı altlık, bir layout
düzlemi olarak düşünülebilir. Bu amaçla hazırlanan şablonlar CBS projelerinin çıktılarını almak için
kullanılabilir.
Çizim şablonları projede çıktı alınması istenilen alanın konumunun belirlenmesi, çıktıda yer alması
istenilen lejand, ölçek çubuğu, yön oku, proje başlığı, koordinat gridleri, projeksiyon bilgisi,
hazırlayan, kurum logosu, projeye ilişkin notlar vb. bilgilerin çıktıya otomatik olarak yansımasını
sağlamaktadır.
1. Çıktının alınacağı kâğıt boyutunu belirlemek için Giriş/ Çizim Araçları/ Kutu işlemine giriniz.
Kâğıdın yerini gösterdikten sonra açılan Kutu Özellikleri penceresinden çıktı almak
istediğiniz kayıt boyutunu seçerek kutu adı olarak KAGIT olarak belirleyiniz.
2. KAGIT yerini gösterdikten sonra bu kağıt üzerinde çizimin yerleşeceği alanı belirlemek için
PENCERE adında yeni bir kutu objesi oluşturunuz.
3. Oluşturulan PENCERE içerisine otomatik olarak grid tanımlamak mümkündür. Bu sayede
gridler ve grid koordinatları yazılmış bir şekilde çıktı almak mümkün olacaktır. Detaylar/ Çizim Araçları/ Grid işlemine giriniz.
4. Bir önceki işlemde oluşturulan Kutu içerisine yakala modu aktifken grid objelerinin
yerleşeceği yeri gösteriniz. Oluşan gridlerin koordinatları ile yerleştiğini gözlemleyiniz.
5. Oluşturulan çizim şablonuna dinamik yapıda lejant eklemek için Detaylar / Çizim Araçları /
Lejant işlemine giriniz. Tamam butonu ile lejantın yerleştirilmesini istediğiniz konumu
belirleyiniz.
6. Çizim şablonuna çıktıda yer alması istenilen plan notu vb. metin dosyaları Zengin Metin
formatında eklenebilir. Bu işlem için Giriş / Çizim Araçları / Yazı / Zengin Metin işlemine
giriniz. Grafik ekrana yerleştirmek istediğiniz tablosal veriyi ilgili dizinden seçtikten sonra
çıktıda yer alması istenilen konuma yerleştiriniz.
7. Çıktıda yer alması istenilen bir imaj var ise (kurum logosu vb.) bu imajı da Giriş / Blok Araçları / Rasim ile projenizde çıktıda yer almasını isteğiniz yere konumlandırınız.
8. Çıktıda yer alması istenilen kuzey okunu yerleştirebilmek için öncelikle istenilen kuzey oku
sembolü seçimi yapılır, Katmanlar / Ara / Sembol / Blok Ara işlemine giriniz ve arama
satırına Kuzey Oku yazarak işlemi sonlandırınız, bulunan kuzey oku sembollerinde istediğinizi
seçerek çıktı üzerinde konumlandırınız.
Projeye ait projeksiyon, proje adı, bilgisayar kullanıcı adı gibi bilgiler çizim şablonuna
eklenebilmektedir. Yazılar ?? ile başladığında, çizdir işlemine girildiğinde bu yazıların ne olması
gerektiği kullanıcıya sorulacaktır. @@ ile başlayan yazılar ise proje ve bilgisayarda kayıtlı olan
bilgilere göre otomatik olarak dolmaktadır. @@ ile başlayan ve proje ile bilgisayar bilgilerine göre
otomatik gelen değişkenler;
• COMPUTERUSER
• COMPUTER
• LICENCEOWNER
• NETCADVERSION
• DATE
• TIME
• DATETIME
• SCALE
• PROJECTION
• PROJECT olarak sıralanabilir.
9. Çıktıya projeksiyon bilgilerinin otomatik olarak istenilen lokasyonda yansıması için Giriş / Çizim Araçları / Yazı işlemine giriniz. @@PROJECTION yazarak yazıyı ekranda pafta altına
yerleştiriniz.
10. Çıktıda ölçek bilgisinin ve projeyi hazırlayan kişinin bilgilerinin de otomatik olarak yer alması
için Giriş / Çizim Araçları / Yazı işlemine giriniz. @@SCALE ve @@COMPUTERUSER
yazılarını da şablonda yer almasını istediğiniz lokasyonlara yerleştiriniz.
11. Proje adının da çıktıda görünmesi isteniyor ise Giriş /Çizim Araçları / Yazı işlemine giriniz.
??PROJE ADI yazınız. Yazıyı pafta üzerine yerleştiriniz.
12. Uygulama Menüsü / Kaydet / Şablon Olarak Kaydet işlemine giriniz, oluşturduğunuz çizim
şablonunu kaydediniz.
13. Şablon Adını SABLON_5000 giriniz. Tip seçeneğini ise Çizim Şablonu olarak belirleyiniz.
14. Uygulama Menüsü / Aç ile çıktı alınması istenen proje dosyasını açınız.
15. Uygulama Menüsü / Çizdir / Çizdir işlemine giriniz.
16. Çizdir penceresinde Şablon butonuna tıklayınız. Şablon kısmına kaydettiğiniz
SABLON_5000’in çizim şablonu penceresinde yer aldığını gözlemleyiniz.
17. SABLON_5000 şablonunuzu seçiniz, Ön İzleme butonuna tıklayınız. Çıktı şablonu; fare
imlecinde konum göstermeniz için hazır olacaktır. Proje üzerinde çıktısını almak istediğiniz
bölgenin üzerine çizim şablonunu bırakınız.
Çıktı şablonu tasarımında ?? ile yerleştirdiğiniz alanların çıktı öncesi giriş pencerelerinin açıldığını
gözlemleyiniz ve bu alanlara gerekli bilgi girişlerini yapınız.
18. Çizim şablonunu konumlandırdıktan sonra Çizdir penceresinde projenin çıktıda görüneceği
hali görüntülenir.
19. Seçilen alanın çizim şablonuna göre çizdirilmesi için işleme Tamam ile devam ediniz ve
çıktının otomatik olarak Netcad GIS tarafından oluşturulduğunu gözlemleyiniz
Mevzuatlara Uygun Paftalama İşlemleri
Coğrafi bilgi sistemi projeleri ülke koordinat sistemine uygun olarak paftalandıklarında anlam
ifade ederler.
StpPafta Editörü; projelerin ülke sisteminde mevzuatlara uygun olarak paftaların oluşturulmasını
sağlar.
1. Uygulama için Uygulama Menüsü / Aç ile paftalanması istenilen proje dosyasını yükleyiniz.
2. Katmanlar/ Ara/ Pafta ara ile pafta adı girişi yapılarak istenilen paftanın arama bölümünde
yer aldığını gözlemleyiniz ve Oluştur ile paftayı ekran üzerinde oluşturunuz.
Düzenle/ Düzenleme Araçları/ Paralel işlemi ile de ekranda bulunan paftaya komşu olan diğer
paftaları ekleyebilirsiniz.
3. Proje alanında bulunan tüm pafta indekslerini oluşturabilmek için Hesap/ Diğer Hesap Araçları/ StpPafta Editörü penceresinde Pafta/ Pafta İndeksi Oluştur işlemine giriniz.
4. Pafta İndeksi Oluştur penceresinde paftalanacak alan sınırları için Otomatik ve Boş alanları paftalama seçenekleri seçilir.
5. Ülke Pafta İndeksi penceresinden ülke olarak Türkiye, ölçek olarak proje ölçeğini ve dilimini
giriniz.
6. Dilim Orta Boylamı satırının yanında yer alan üç nokta butonuna basınız. Fare sol tuş ile açılan
Türkiye haritasından projenin yer aldığı ili seçiniz.
7. Pafta Editörüne komşu paftaların eklendiğini gözlemleyiniz ve Tamam butonuyla Pafta Editörünü kapatınız.
Yapılan işlemler sonucunda pafta indekslerinin otomatik olarak oluştuğunu gözlemleyiniz.
1. Projeye ait tüm paftaların mevzuatlara uygun otomatik paftalama işlemi için Hesap/ Diğer
Hesap Araçları/ StpPafta Editörü penceresinde Pafta/ Otomatik Paftala işlemine giriniz.
2. Otomatik Pafta Açımı penceresinde Pafta Başlığı satırına pafta başlığını yazınız ve oluşacak
yeni paftaların yer alacağı dizini seçiniz.
3. Tamam ile Pafta Editörüne geri dönünüz. Pafta Editörü penceresini Tamam ile kapatınız ve
gösterilen dizin altında oluşan Netcad dosyalarını Uygulama Menüsü / Aç işlemiyle aktif
projeye yükleyiniz.
Dosya Yükle penceresinde ilgili dosyayı seçerek Aç ile işleme devam ediniz.
4. Yapılan işlemler sonucunda gerçekleşen paftalama işlemini, oluşan pafta indeksini, pafta
başlığını, koordinat bilgilerini, komşu pafta isimleri bilgilerini proje ekranında gözlemleyiniz.