Netbhet eMagazine February 2010

नेटभेट ई-मािसक - फेबर्ुवारी २०१०

पर्कपर्कााशकशक वव ससंपंपाादकदक -

सिलल चौधरी [email protected]

पर्णव जोशी [email protected]

ममुखुपखपृषृ्ठष्ठ - पर्णव जोशी [email protected]

ललेखेनखन -

महेंदर् कुलकणीर् - [email protected]

पर्ीितशर्ीकृष्ण सामंतअिनकेत - [email protected]

अनुजा पडसलगीकर - [email protected]

सिलल चौधरी - [email protected]

तन्वी दवेड े- [email protected]

चंदर्शेखर आठवले - [email protected]

रिवंदर् कोष्टी - [email protected]

पंकज झरेकर [email protected]

Netbhet eMagzine | February 2010

Netbhet.com| Blogkatta |Marathi-Videos | Forum | About Us | Subscribe

mailto:[email protected]







http://magazine.netbhet.com/

http://www.netbhet.com/

http://blogkatta.netbhet.com

http://marathi-videos.blogspot.com/

http://netbhetforum.blogspot.com/

http://www.netbhet.com/2009/03/about.html

http://www.netbhet.com/2009/03/subscribe.html

© ययाा पपुसु्तकस्तकााततीीलल सवसवर्र् ललेखेख, िचतर्िचतेर्,े फफोोटटोोगर्गर्ााफ्सफ्स यय ंंााचचेे हक्कहक्क ललेखेकखक ंंााच्यच्याा स्वस्वााधधीीनन.

© ननेटेभटभेटेट ललोोगगोो, ममुखुपखपृषृ्ठष्ठ वव ननेटेभटभेटेट इइ-ममाािसकिसकााचचे ेसवसवर्र् हक्कहक्क पर्कपर्कााशकशक ंंााच्यच्याा स्वस्वााधधीीनन.

ससंपंकपकर्र् - सिलल चौधरी , पर्णव जोशीwww.netbhet.com

४९४, िविनत अपाटर्मेंट्स, साई सेक्शन, अंबरनाथ (पूवर्), ठाणे ४५१५०१











अअंतंरतरंंगग

अप्सरा आली...

पर्दीप गावडयाची वेगळीच भूक

मी उद्योिजका......... व्यवसाय मराठी मनाचा.

ढेपाळत चाललेले पालकत्व

खीर भवानी

एक िवकट हास्य......कुंच्याचं !!

वॉटर हावेर्स्टींग

१९७१ ची रोम ंाचक युद्धगाथा

सायकलच पण ब ंाबू आिण आंबाडीची !

मी भटकंती का करतो ?

नादस्वरम

"पास" आजोबा .....

वॉलपेपर, होमपेज आिण सचर्पेज सवर् काही एकतर्च (नव्ह ेएकच ! )

िवमा पॉिलसी व्यतीरीक्त कर वाचवण्याचे आणखी उपाय तुम्हाला माहोत आहते का ?

लडाखचा सफरनामा - अब तुम्हारे हवाले वतन साथीयो !

कोणत्याही सॉफ्टवेअरिशवाय फोल्डरला पासवडर्ने सुरक्षीत करा.










अप्सरअप्सराा आलआलीी...

इंदर्नगरी मध्ये सवर् दवेदवेत ंाची सभा चालु होती.इंदर् दवे म्हणाले, “बोला नारद मुनी, काय म्हणतं आह ेभुलोक?”

नारदमुनी म्हणाले, “नारायण! नारायण!! काय स ंागु दवेा, अहो सवर् भुलोक तुमच्या नावानं बोटं मोडतं आह?े”

इंदर् दवे म्हणाले, “अस्सं, का बरं? ह्याच कारण स ंागु शकाल का तुम्ही?”

“महाराज, अहो तुम्ही इथे तुमच्या ह्या मोठ्ठ्या महालात बसुन सुरेल संगीत आिण मोहक अप्सर ंाच्या नृत्याचा आस्वादघेता आहात, पण हा मनुष्य-गण ह्या परम सुखापासुन अजुनही वंिचत आह.े महाराज आपण मनुष्य-पर्ाण्याची ही इच्छाआपण पुणर् करावीत महाराज”, नारदमुनी हातातील िचपळ्या वाजवत म्हणाले.“मुनीवर, तुमची इच्छा आम्ही पुणर् करु. ह्या भुतलावर लवकरच एक अप्सरा अवतरेल, पण त्या अप्सरेला अनुभवायलाआम्हाला एक नाही ३-४ रुप िनम र्ाण करावी लागतील”, असं म्हणुन इंदर्दवे ंानी सभा स्थगीत केली.आिण काही िदवस ंानी खरंच एक अप्सरा अवतरली, “िनतळ क ंातीच्या, आस्मानी डोळ्य ंाच्या सोनाली कुलकणीर्च्यादहेात, मोहक आिण अतीशय गोड गळ्याच्या बेला शेंडचे्या आवाजात, अजय-अतुल ह्याच्या अजरामर वाद्यवंृदात,

अप्सरा आली.. अप्सरा आली.”नटरंग िसनेमाबद्दल, त्याच्या कथानकाबद्दल अनेक लोक ंानी िलहीलेच आह.े त्याबद्दल अधीक काय िलहावे? थोडक्यातस ंागायचे झाले तर दोन घंुगर ंाच्या पटावर पडण्यापासुन सुरु झालेला हा िचतर्पट अगदी शेवटचा ढोलकीचा तालसंपेपयर्ंत जो रंगत जातो ते वणर्ने केवळ अशक्यच आह.े

बेला शेंडचे्या आवाजात, अमृता खानिवलकरच्या ठसकेबाज लावणीत सुरु झालेला हा िचतर्पट अंगाअंगावर रोम ंाच उभेकरतो. िचतर्पटगृहात नुसता टाळ्या आिण िशट्य ंाचा आवाज भारलेला असतो. आपला हात आपसुकच डोक्यावर जातो.पण आपल्या डोक्यावर हवेत उडवायला नाही फेटा असतो, नाही टोपी. अतुल कुलकणीर्चा कसलेला रेखीव ब ंाधा पाहुनवाटते कश्याला आपण शाहरुख, अिमर, सलमान च्या सहा आिण आठ पॅक्सचा बाऊ करतो अहो आपला अतुल काय मागेआह ेकाय? आिण त्यावर साज त्याच्या त्या िपळदार िमश्य ंाचा. कसला तरणाब ंाड गडी िदसतो तो!!सोनाली कुलकणीर्ची “एन्टर्ी” पण लाजवाब, ितला नाचताना पाहुन असं वाटतं सरळ जागेवरुन उठावं आिण त्या जतर्ेतजाऊन ितच्यासोबत ताल धरावा.िचतर्पट भावन ंाच्या अनेक िहदंोळ्यावर पुढे सरकत रहातो आिण तो िचतर्पट अनुभवतानाच मनात एकच िवचार चालुअसतो, “अप्सरा कधी पर्गटणार?”

“अप्सरा आली” हे गाणं खरंच इतकं दखेणं आह.े सोनाली कुलकणीर्चा तो नाजुक, कमनीय ब ंाधा, त्यावर प ंाढरी शुभर्साडी, अप्सर ंाना साजेसा साज-शंृगार, त्याला बेला शेंडचे्या गोडआवाजाची साथआिण अजय-अतुलचे संगीत. सवर् काहीमोहीनी घालणारे. ७० फुटी पडदा आिण डॉल्बी िसस्टीमच्या आवाजात खरोखरच आपण एखाद्या इंदर्पुरीत तर नाहीना? अस्साच भाव पर्त्येकाच्या मनामध्ये असतो. हे गाणं इतकं रंगत की त्याला काही तोडच नाही. स्वगीर्य, िडव्हाईन,

पिवतर्, मनावर नाजुक संगीत ंाचे तरंग उमटवणारे अश्या अनेक शब्दात ह्या गाण्याचे वणर्न करता येईल. वाटतं दोन्ही हातंहवेत िफरवुन बोटं डोक्यावर मोडुन दषृ्ट काढावी, मला खातर्ी आह,े सवर् बोटं काड काड आवाज करत मोडली जातीलिचतर्पट संपल्यावरची ती ढोलकी तर अक्षरशः बाहरे पडण्यासाठी उठलेल्या तमाम पर्ेक्षकवग र्ाला जागच्या जागी िखळवुनठेवते. डोक्यापासुन पायाच्या नख ंापयर्ंत रोम ंाचक लहर ढोलकीच्या पर्त्येक थापावर पसरत असते. असं वाटतं हे सुखकध्धीच संपु नये, ह ेवाद्य असंच वाजत रहावं.. कायमचं!!!










िचतर्पटाला आलेला एक चकचकीतपणा उठुन िदसण्यासारखा. कॅमेराने िटपलेले रंग अगदी सुरुवातीचा तो घंुगरुपडताना िटपलेला मोरपंखी असो, रातर्ीची िनळाई असो, की िववीध रंग ंानी रंगलेला तमाश्याचा फड असो, सगळंचअतुलनीय.

“सारं गावं नावं ठेवायला लागलंय तुला, सगळे तुला नाच्या, फलक्या म्हणत आहते”, ह्या टोमण्यावर रागानंथरथरणाऱ्या अतुलचा “जे म्हणत आहते त्य ंाच्या आया बहीणी दे लावुन माझ्याकड,े दावतो एकेकाला” हे उत्तर पुणर्िथएटर दमुदमुुन सोडते.तमाश्याला, त्या कलाकृतीला वाईट िदवस आले आहते असे नेहमी ऐकण्यात येते. पण नटरंग िचतर्पट पािहल्यापासुनमला तर वाटते पुणर् मराठी जनता तमाश्यामागे, लावण्य ंामागे वेडी झाली आह.े पुण्यामध्ये डके्कनच्या पुलाखालील पातर्ातजेथे बऱ्याच वेळा सकर् स िकंवा मनोरंजन नगरी उभी असते, तेथे तमाश्याचा एक फड टाकुन तर बघा, अख्खी जनतालोटेल तेथे. मला तर उगाचच हे सो-कॉल्ड फॉमर्ल कपडे फेकुन दऊेन मस्त एक प ंाढरा पायजमा, त्यावर प ंाढरा सदरा,पायताणआिण डोक्यावर एक फेटा घालुन िफरावेसे वाटायला लागले आहे बघा.आिण िहच पिरस्थीती माझ्यासारख्याचअनेक संगणक क्षेतर्ात काम करणाय़ र्ा तरूण ंाची आह.े

िचतर्पट पर्दश र्ाच्या आधीपासुन, आजपयर्ंत रोज मी यु-ट्युब वर जाऊन ह्या िचतर्पटातील गाण्य ंाचे िव्हडीओ िमळतील कापहातो आह.े ही गाणी िकत्तीही वेळा ऐकली तरी कान ंाचे आिण मनाचे समाधानच होतं नाही आह.े अजुन एकदा.. अजुनएकदा करुन िदवसभर तीच गािण सतत ऐकत बसावी असं वाटतं बघा!सवर् उत्तम तर आहचे हो.. पण “जाऊ द्या नं घरी” आिण “अप्सरा आली” गाणी ऐकली की असं वाटतं “अजय-अतुल”

आिण “बेला शेंड”े ह्य ंाना एक कडकडुन ‘प्यार की झप्पी’ द्यावी आिण म्हणावं… “तुस्सी गर्ेट होssss”










अिनकअिनकेेतत http://manatale.wordpress.com










पर्दपर्दीीपप गगाावडयवडयााचचीी ववेगेळगळीीचच भभूकूक

“परंतु,एक गोष्ट मला नक्कीच मािहत आहे की भूक असणं च ंागलं ठरतं जेव्हा पोटात पर्भावशाली आवेश येण्याचं ईन्धन तीभूक पेटवते.आिण जीवनात पर्गित आणते.”ती शिनवारची दपुार होती.अंधेरी लोकल पिहल्या प्लॅट्फॉमर्वर येणार असं चचर्गेटचा इंडीकेटर दाखवत होता.अंधेरीआल्यावर पटकन उतरून िबर्जवर चढता यावं म्हणून मी प्लॅटफॉमर्च्या बाहरेच्या टोकाला जाऊन एका बाकावरबसलो होतो.दपुारचा पेपर वाचत होतो.तेव्हड्यात माझ्या बाजूला एक सदगृहस्थ येऊन बसले.गाडी याड र्ातून आल्यानेिरकामीच होती.चटकन चढून िखडकीच्या जवळ बसलो.समोरच्याच बाकावर ते गृहस्थ बसले.गाडी सुटायला अजूनपाच िमनटं होती.शिनवारची दपुारची वेळ असल्याने तशी गाडी िरकामीच होती.आम्ही एकमेकाशी हसंलो.आिण नंतरबोलता बोलता कळलं की तो पर्दीप गावड ेहोता. आिण त्याचा मोठा भाऊ मला ओळखतो.त्याचा मोठा भाऊ शंकर गावडे लहानपणी माझ्या वग र्ात होता.ह्या गावड्य ंाचं घर आमच्या शाळेच्या बाजूला होतं.शंकरधरून हे पाच भाऊ आिण एक बिहण.आमच्या लहानपणी त्या जनरेशनमधे पाचसहा मुल ंाचं कुटूंब सर र्ास असयाचं.”हमदो हमारे दो” ही घोषणा तोपय़र्ंत झाली नव्हती.आिण छोटा पिरवार ठेवल्याने पिरिस्थती सुधारता येते वगैर वगैरेचापर्चार करणं त्यावेळी जरा अपर्शस्त भासायचं.मुळात घरची पिरिस्थती च ंागली असेल तर मुल ंाचं जीवन िनभावून जायचं.पण त्या व्यितिरक्त घरचा कमवता माणूसमुलं वाढत असताना ददुैर्वाने आजारी झाला आिण कमाईवर गदा आली तर मग सव र्ंाचेच हाल व्हायचे.गावड ेकुटूंबाचं असंच काहीसं होतं.पर्दीपची आिण माझी ह्याच िवषयावर गाडीत चच र्ा झाली.मला तो म्हणाला,“मी िलहायला वाचायला िशकायला लागल्या नंतरच माझ्या लक्षात आलं की बाकी इतर कुटूंबातली मुलं मी जसं जीवनजगतो तशी ती जगत नव्हती.आमच्या गावातल्या लायबर्रीमधे माझी अधून मधून खेप व्ह्ययची. हावरटासारखी मी हाताला लागतील तेव्हडी आिणवेळ असे पयर्ंत पुस्तकं वाचायचो.मला मािहत नसलेल्या जगातल्या िनरनीराळ्या ख्याली-खुशालीचं जीवन जगणार्‍यामुल ंाच्या जीवनाबद्दल मािहती काढण्याचं साहस करण्याच्या पर्यत्नात असायचो.ही मुलं भुकेलेली कधीच नसायची आिण असलेल्या त्य ंाच्या गरजा सहज पुतर्तेला यायच्या.बरेचद ंा मी स्वतः एका अिलशान बंगल्यात रहात असल्याचं िदवास्वप्न करायचो.बंगल्याच्या बाहरे संुदर िदसणारंप ंाढर्‍या रंगाचं कुंपण,घरासमोर रंगीत फुल ंाची बाग,मोठाले कुतर्े,आिण नोकरमाणस ंाची धावपळ असलेलं त्याबंगल्यातलं वातावरण स्वप्नात पहायचो. “िदवास्वप्नातून बाहरे आल्यावर मला खर्‍या जीवनाला सामोरं जावं लागायचं.माझ्या पाच भावंड ंाबरोबर जगण्याचं तेपर्ात्यक्षीक असायचं.दम्या सारख्या ददुैर्वी रोगाने पछाडलेल्या माझ्या बाब ंाची सेवा करण्यात आमचा वेळ जायचा.तेस्वतःच अपंग असल्याने घरातली आवक सहाजीकच तुटपंूजी असायची.”पर्दीप गावड ेह ेमला स ंागत होता ते ऐकून मला खूपच गिहवरून आलं.मी म्हणालो,“तुझा थोरला भाऊ शंकर शाळेत खूपच हुशार मुलगा म्हणून ओळखला जायचा.िशक्षक त्याच्याकडे िवशेष लक्ष










द्यायचे.मला ते अजून आठवतं.मॅिटर्कला तो आमच्या शाळेतून पिहला आला होता.”आपल्या थोरल्या भावाची माझ्या तोंडून स्तुती ऐकून पर्दीपला सहाजीकच बरं वाटलं.मला म्हणाला,“आमच्या घरी वीज नसायची.त्यावेळी िमणिमणत्या िदव्यात आम्ही रातर्ीचा अभ्यास करायचो. माझे वगर्सोबती ह्याबद्दल माझ्याकडे पृच्छा करायचे. मला वाटतं वेळ मारून नेण्यासाठी मी त्य ंाना खोटी खोटी उत्तरं द्यायचो.आमचीिशक्षण ंात जशी पर्गती होत रािहली तशी घरची पिरिस्थती पण सुधारंू लागली.”आमची गाडी कुठपयर्ंत आली ते मी िखडकीच्या बाहरे बघायला लागलो.ते पाहून पर्दीप मला म्हणाला,“मी तुम्हाला बोअर तर करीत नाही ना?”

ह ेऐकून मला खूपच वाईट वाटलं.मी म्हणालो,“आपण अजून दादरला पणआलेलो नाही.तुझी जीवनकथा ऐकायला मला कसं बोअर होईल? तुमच्या िवषयी ऐकून मलानक्कीच तुम्हा सव र्ंाचा अिभमान वाटेल.”

पर्दीप पुढे स ंागू लागला,“अगदी लहानपणापासून माझ्या भावंड ंाबरोबर िमळेल ती कामं पत्करून,नवे करकरीत कपडे सोडाच पण वापरलेलेकपडे िमळाले तरी त्यात समाधान राहून िनदान रोजचं थाळीत जेवण पडलं तरी भले अश्या पिरिस्थतीत आम्हीिदवस ंाची गुजराण करायचो.अशावेळी इतर मुलं आपला वेळ संगीत िशकण्यात,सायकली घेऊन सहलीलाजाण्यात,नवीन नवीन खेळणी िवकत घेण्यात आपलं जीवन जगायची.आमची आई काबड-कष्ट करायची.आमच्या घरी आम्ही दोन चार कोंबड्या पाळल्या होत्या.त्य ंाची अंडी िवकून थोडेपैसे यायचे. त्यािशवाय आमची आई कुणाच्या घरी मदतीला जाऊन त्य ंाच्याकडून काय िमळेल ते घेऊन यायची.त्यामुळेआमची उपासमार क्वचीतच व्हायची.”मी पर्दीपला म्हणालो,“आिण आपल्या त्या वाढत्या वयात राक्षसी भूक लागते.तुमच्या त्या पिरिस्थतीत आिण एव्हड्या मुल ंाना उपासमार नहोईल ह्यासाठी काबाडकष्ट करणारी तुझी आई खरीच “धन्य ती माऊली” असं माझ्या मनात आलं.”“पण खरं स ंागायचं तर माझी खरी भूक दसुरीच असायची.”भूकेचा िवषय िनघाल्यावर पर्दीप आपल्या मनातलं खरं ते स ंागू लागला,“माझे आईवडील जे जीवन जगले त्यापेक्षा जरा च ंागलं जीवन जगण्याची माझी भूक होती.आमच्या कामचालावूअिस्तत्वापिलकडच्या अिस्तत्वाच्या ज्ञानािवषयीची ती भूक होती.माझ्या बाब ंाना वाटायचं की आमचं असंच चालणारती त्य ंाची समजूत खोटी करून दाखवण्याची माझी भूक होती.माझीच नाही तर ही भूक माझ्या भावंड ंाची पर्भावकारी शक्ती होती ज्यामुळे ते पर्ेिरत होऊन आईवडील ंाच्या अपेक्षेपेक्षाजास्त सफल करण्यात यशस्वी झाले.िमळेल त्या शाळेत जाऊन िशकण्याचं आम्ही सव र्ानी हौशीने पत्करलं.कारणिशक्षणच आमचं भावी आयुष्य उज्वल करण्याची पिहली पायरी होती.”ह ेऐकून मला पर्दीपच्या ह्या िवचारसरणीचा खूप आदर वाटू लागला.मी म्हणालो,“कोण कोण काय काय िशकले ते ऐकून मला खरंच आनंद होईल.”

“माझी भावंडं िनरनीराळ्या व्यवसायात आपआपली कायर्िसिद्ध करून पिरपूणर्तेला आली आहते.माझा मोठा भाऊ शंकरआटर् पर्ोफेसर आह.ेएक भाऊ फाम र्ािसस्ट आह.ेएक व्हटे डॉक्टर आह.ेएकाचा कपड्याचा धंदा आह.े मी के.सी.कॉलेजमधे










क्लाकर् आह ेआिण माझी एकुलती एक धाकटी बिहण मुलींच्या शाळेत िशक्षीका आह.े”

पर्दीप स ंागत होता.मला राहवलं नाही.मी पर्दीपला पटकन म्हणालो,“ह्या भुकेच्या तीवर्तेबद्दल जर का तुम्हाला एव्हडी िचंता नसती,िकंवा पर्ितभेचं अगोदरच वरदान असतं,िकंवा तुमचंजीवन छानछोकीचं असतं तर मला वाटतं तू कधीच जाणू शकला नसतास की तुला आिण तुझ्या भावंड ंाना हे यश संिचतकरता आलं असतं.”माझं हे ऐकून पर्िदप खरोखर सद्गदीत झाला.आिण त्याला माझं म्हणणंही पटलं.आिण आम्ही अंधेरीला उतरण्यापूवीर्डोळ्यात पाणी आणून शेवटचं स ंागून गेला.“परंतु,एक गोष्ट मला नक्कीच मािहत आहे की भूक असणं च ंागलं ठरतं जेव्हा पोटात पर्भावशाली आवेश येण्याचं ईन्धन तीभूक पेटवते.आिण जीवनात पर्गित आणते.”पर्दीप गावडे आिण त्याच्या कुटूंबाची चचर्गेट-अंधेरीच्या पर्वासात ही कहाणी ऐकून माझा वेळ सत्कारणी गेला असं मलावाटलं.

शर्शर्ीीककृृष्णष्ण ससााममंतंत http://shrikrishnasamant.wordpress.com










ममीी उद्यउद्योोिजकिजकाा......... व्यवसव्यवसाायय मरमरााठठीी मनमनााचचाा.

माझ्या विडल ंानी एक छोटासा व्यवसाय सुरु करायचे ठरवले, त्यापर्माणे व्यवसायाच्या सवर् िमटींग्स आमच्या घरी होतहोत्या. मी कॉलेज ला होते. पर्त्येक िमटींग्स न मला आवजर्ून वडील ितथे बसवायचे. आईला पटायचे नाही, मुलीचीजात संसार करायला लागणार, असे वातावरण नाही िमळाले तर? पण तेंव्हाच व्यवसायाचे आकषर्ण मला वाटू लागले.विडल ंानी िवचार ंाची बैठक तयार केली. लग्न होवून सासरी आले. िमस्टर पण इंिजनीअर झाल्यावर त्य ंाच्या विडल ंाचाकारखाना स ंाभाळू लागले. वय व अनुभव, िशक्षण य ंाचे तर्ैरािशक कमी पडले व नोकरी करू लागले.मुलगा आता मोठा होउ लागला आह.े त्याचे िवश्व वेगळे आह.े मंुज केल्यावर आई म्हणून मी वेगळी पडले ह्या धक्क्यानेमी मंुज लागताना एकटीच हॉल च्या बाहरे येऊन खूप रडले. माझ्या बाळाचे मंुडावळ्या लावलेले गोंडस रूप मी अक्षताहाती घेत पाहू शकत नव्हते. ितथूनच मला जाणवले की, बच्चा मोठा झाला आह,े हे मला समजून घ्यायला हवे. मन मानेलतर न.

आता पण तो सुट्टी किरता आईकडे भारतात गेला आह.े एक आठवडा घर सफाई करण्यात गेले. बरे वाटत होते, त्याचीलुडबुड नाही. त्याचे कपाट तर मनसोक्त आवरले. नंतर मातर् पसारा नाही म्हणून रडू येऊ लागले. किरयर करण्याची वषर्िपल्लू किरता मी अशीच उधळली. अथ र्ात त्याचे दखुः कधीच नव्हते. कारण त्याच्या किरता ते गरजेचे होते. पण आतात्याचे िवश्व तयार होवू लागले आह.े िशक्षण व पुढील किरअर ह्या किरता तो कदािचत दरू दशेी पण जाईल. मग मी कायकरू? बायक ंाचा वेळ घरात जातो पण पुरुष ंाना मातर् मन खायला उठते. नको ती दखुणी मन आजारी असल्याने मागेलागतात.

माझ्या किरता व ह्य ंाच्या किरता काहीतरी उद्योग सुरु करावयास हवा ह्या मनात रेंगाळणाऱ्या िवषय ंानी पुन्हा जोरधरला. ह्याचे शर्ेय माझ्या सासू ला जाते. मुल ंाचे संसार मागीर् झाल्यावर त्य ंानी सासऱ्य ंाच्या मदतीने स्वता:ची दधु डअेरीचालू केली. दोघेही मजेत व्यवसाय करतात. संसारात राहूनही स्वःताचे अिस्तत्व त्या दोघ ंानी जपले. जो पयर्ंत तब्येतसाथ दईेल ितथ पयर्ंत करूच. असा िनश्चय त्य ंाचा आह.े वयाच्या ८० नंतर ही मजेत कोणाच्या ही भानगडीत न पडताव्यायाम तर होतोच पण चार माणसे ही भेटतात. मी पण तसाच िवचार फार पूवीर् पासून करीत होतेच. योग्य वेळयेण्याची वाट पाहत होते. मुलाच्या िवश्वात अडकून त्याला पण मय र्ादा घालायच्या ह ेपटत नाही.आतापासूनच प्लािन्नंग केले तर १५ वष र्ात मी नक्कीच उद्योग जगतात माझे नाव िमळवू शकेन. ह्य ंाच्या आवडीचेइंिजनीअिरंग िवश्व व तेथील अनुभव हे माझे पाठबळ होते. म्हणून हचे क्षेतर् िनवडले. मी तर इंिजनीअर नाही परंतु मलामाकेर् िटंग मधील भरपूर अनुभव आह.े पर्त्येक पर्ोडक्ट मी अभ्यासले, पूणर् मािहती िमळवली. माझ्या िस्कल वर मी हाव्यवसाय करू शकते हा िवश्वास मला आह.े अथ र्ात ह्य ंाचे मागर्दशर्न ह्या िशवाय हे शक्यच नव्हते. ह्य ंानी रोजचा होमवकर्िदला. मी व्यवसाय करणार, हे माझे स्वप्न म्हणून कधीच नव्हते तर संसाराला सुरवात केल्यावर आपला व्यवसाय योग्यवेळ आली िक नक्की करायचा ह ेठरवून ठेवले होते.अचानक साक्षात्कार झाला असे नसते तर आधी अभ्यासून व्यवसाय केला तर िरस्क मॅनेज करणे बरेच सोईचे होते.पिरशर्म खूप आहते. स्वप्न म्हणून नव्हे तर एक ध्येय म्हणून माझ्या सवर् स्कील च्या मदतीने मी पूणर् करणार. मला टाटा विबल र्ा एका रातर्ीत व्हायचे नाही पण जे काही करेन त्यात पूणर् समाधानी नक्कीच असेन. सातत्य व िनयोजन ह्यावर माझािवश्वास आह.े ही माझी सेकंड िरव्हसर् एन्टर्ी आह.े तो मोठा होतोय. आई, मला किरअर करता कदािचत तुझ्या पासून ल ंाबजावे लागेल. माय मॉम इज अ बर्ेव्ह अशी समजूत माझी काढतो.










एक संधी मला खुणावू पाहते. ज्यात मला ह्य ंाचे व माझे छोटेसे जग पुन्हा िदसते. संसाराची जवाबदारी पेलवत बरेचवषेर् आम्ही आमचा िवचार केला नव्हता. आतापासून काही सुरवात केली तर लोनली िपपल म्हणून राहणार तर नाही.आमच्या दोघ ंाच्या विडल ंानी एक मागर् आम्हाला िशकवला, हचे वय आहे अिजंक्य चे संस्काराचे, व्यवसाय कसा असतो हेआम्ही त्याला िशकवले पािहजे. भले तो छोटासा असेल पण त्यातूनच कदािचत मराठी मुलाचा व्यवसाय असे समीकरणजमेल.

नोकरीच्या रहाट गाडग्यात छंद म्हणू काही जोपासता आले नाही. अशा आवडीच्या िवषयाचा पण व्यवसाय होतो.आमची आवड उद्योग जगात रमायचे अशी आह.े ह्या आवडीला साजेसा व्यवसाय सुरु करते. मराठी माणसाने व्यवसायकरावा हे स ंागणे आजकाल एक पद्धत पडली आह.े भ ंाडवल हा मोठा पर्श्न असतो. आम्हालाही आह.े पण अनेकयोजनामधून आपण पैश ंाचे पाठबळ िमळवू शकतो. आता तर िरसेशन सुरु आह.े नोकऱ्या सुद्धा गेल्यात मग हे व्यवसायाचेखूळ काय झेपणार?

दनैिदन गरजा भागवणारे पण व्यवसायच असतात. ठाण्याला एक गुजराती व्यक्ती िचरलेली भाजी िवकायला घेवूनबसते. हातोहात सवर् संपते.एक िदवस मी उत्सुकता म्हणून िवचारले तर त्याच्या मागे असलेली बंद पडलेली कपड्याचीकंपनी त्याचीच आह.े धंद्यात खोट आली म्हणून कोट र्ाने कंपनीच्या जागेला सील केले. ितथेच समोर बसून हा भाजीिवकतो. मी म्हटले तुम्हाला खूप दखु: झाले असेल. त्याने उत्तर िदले, कंपनी बंद पडली म्हणून दखु: नकीच झाले. पणतेच कामगार घेवून आज भाजी कापण्याची मशीन मी ठेवली आहते. आता िबल्डर मोठे संकुल ब ंाधणार आह.ेमी पण एकदकुानाचा गाळा िवकत घेतला. ह्याला म्हणतात िजगर..

िह िजगर मराठी माणसात नक्की आह.ेफक्त हवे आहे िनयोजनव्यवसायाचे. मीआमच्या िशक्षण व अनुभव धरूनव्यवसायनक्कीच करणार. कुठलाही व्यवसाय हा पूरक उत्पन म्हणून पण उपयोगी पडतो. नोकरीचा पगार हा सेफ असतो पणछोटासा एका होईना एक व्यवसाय कुठल्यातरी िपढीने सुरवात म्हणून तरी करावयास हवा.माझ्या पर्त्येक पावलाच्या पुढे माझा जीवन साथीदार उभा आह.े माझ्या पाठीमागे “िभऊ नकोस…….असे म्हणत माझेगुरु आहते. मला जे उिचत आहे तेच मला िनिश्चत दतेील िह खातर्ी माझ्या सदगुरूनी मला िदलेली आह.े हचे माझे िवश्वआह.े मला खुणावणारी उद्योग जगताची संधी हीच मला नवीन पर्कारे बर्ेव्ह बनवेल.

लेकाकिरता संगणक मािहती करून घेतला, त्याच्या भिवष्यात पण आई विडल ंाच्या खुणा, संस्कार हचे पाठबळ असेल.

मराठी माणसाचा व्यवसाय असाच तर सुरु होत असेल. िपढीजात व्यवसाय असेल तर त्या व्यवसायाचे मापदडं वेगळेअसतात. पण आमचा छोटासा व्यवसाय मुलाला ह ेही कायर्क्षेतर् आह ेअसे नक्कीच िशकवेल असा िवश्वास आह.े

आमच्या विडल ंानी जे स्वप्न पिहले, ते आमच्या िपढीचे ध्येय होते व पुढच्या िपढीचे सत्य असेल. मराठी माणूसव्यवसायातिस्थरावतोय ह्या आशेवर आमचा पर्यत्न……

अनअनुजुजाा पडसलगपडसलगीीकरकर http://anukshre.wordpress.com










ढढेेपपााळतळत चचााललललेलेले ेपपाालकत्वलकत्व

सकाळी सकाळी पेपरमधल्या ‘त्या’ बातमीने आज लक्ष वेधुन घेतले. मंुबई-ठाणे परीसरात ितन कोवळ्या िजव ंानीआत्महत्या केली. ११ ते २० वयोगटामधील ही मुलं ज्य ंाना आत्महत्या ह्या शब्दाचा अथर्ही माहीती नसेल त्य ंानी काहीक्षुल्लक कारण ंामुळे आपला िजव िदला.मन अगदी हलेावुन गेले. एक मुलगा परीक्षेत नापास झाला म्हणुन, एक मुलीला ितच्या आई-वडील ंानी नृत्याच्याक्लासला पर्वेश घेऊन िदला नाही म्हणुन तर एकीला एका िरऍलीटी शो मध्ये पर्वेश िमळाला नाही म्हणुन. कारणं अगदीक्षुल्लकच, आपल्या दषृ्टीने, पण त्या मुल ंाच्या दषृ्टीने ही कारणं इतकी पराकोटीची होती की त्य ंाना आपला िजव गमवावालागला.लहान मुल ंाना पर्ेशराईझ करु नका, त्य ंाच्यावर अपेक्ष ंाचे, अभ्यासाचे ओझे टाकु नका असे आजवर अनेक मानसोपचारतज्ञस ंागत आले आहते पण पालक ंाचे मातर् अजुनही त्याकडे दलुर्क्षच होत आह.े िरऍलीटी शोज मध्ये लहान लहान मुल ंाचासहभाग हा लक्षणीय आह.े िकत्तेक मुलं तर िरऍलीटी शोज नंतर पर्िसध्दी िमळवुन आज त्या चॅनलच्या कुठल्या ना कुठल्याकायर्कर्म ंाचा भाग झालेले आहते. कधीही िट.व्ही लावा, कुठल्या ना कुठल्या कायर्कर्मात कधी ऍंन्करींग म्हणुन तर कधी‘शो’ मधल्या िरकाम्या जाग ंामध्ये ‘िफलसर्’ म्हणुन काहीतरी पाचकळं िवनोद करताना िदसतात. ज्या वयात ‘ससा ससािदसतो कसा?’ ह्या गाण्य ंावर नाचण्या-बागडण्याचे िदवस त्या वयात ‘सेक्सी आिण आयटम सॉग्स वर’ ही मुलं िवचीतर्आिण िकत्तेक वेळा अिश्लल नृत्य सादर करताना िदसतात. मनामध्ये िवचार येतो त्या गाण्याचा आिण त्या नृत्याचा अथर्तरी त्या मुल ंाना समजत असेल का? आिण िवशेष म्हणजे त्य ंाचे पालकही त्य ंाच्या कुलिदपकाच्या ह्या चाळ्य ंाना टाळ्यावाजवुन पर्ोत्साहन दतेाना िदसतात.

सहज िवचार केला, ही मुलं अभ्यास कधी करत असतील? त्य ंाच बालपण कधी अनुभवत असतील?आज तुमच्याकडे कामंआह,े पर्िसध्दी िमळते आह,े पैसा येतो आहे म्हणुन िशक्षणाकडे दलुर्क्ष होण्याची दाट शक्यता असते. पण उद्या तुमच्याकडेकाम नसेल तर हे िशक्षण, शालेय वयात िमळालेले संस्कारच तुम्हाला मागर् दाखवणार आहते. सिचन तेंडुलकर एकमहान िकर्केटपटु्ट आहचे, पण तो कमी िशकलेला असुनही एक च ंागला माणुस आह.े यश त्याच्या डोक्यात गेले नाहीआिण अपयशाने तो खचुन गेला नाही. पर्त्येक वेळेस त्याने परीस्थीतीशी दोन हात करुन पुन्हा यशाच्या िशखराचा मागर्पत्करला. आिण ह्याला कारणं आहे त्याला लहान वयातच िमळालेले संस्कार. जर तेच तुमच्याकडे नसेल तर मग त्यावेळेला आलेल्या पर्ेशरचा, पिरस्थीचा मुकाबला कसे करु शकणार? इतक्या लहान वयातच ह्या मुल ंाना पर्ेशराईझ होतअसेल आिण इतकी टोकाची भुमीका घ्यावीशी वाटत असेल तर मोठं झाल्यावर आलेली परीस्थीती, जबाबदारी कशीस ंाभाळणार?

आजचे युग हे स्पध र्ात्मक आह.े पर्त्येक क्षेतर्ात स्पध र्ा ही आहचे. स्पध र्ा िनकोप असेल तर ती पर्त्येकासाठी पोषकच ठरते.िजंकण्याच्या िजद्दीबरोबर हार पत्करण्याची तयारीही पर्त्येकानेच ठेवायला हवी. आिण त्यासाठी आपल्या मुल ंाना सक्षमबनवणे हे पर्त्येक पालकाचे कतर्व्य आह.े अपवादात्मक वेळेस परीस्थीमुळे, तर बहुत ंाश वेळा पैश्याच्या मागे लागुन आईआिण वडील दोघंही कमावताना िदसतात. अश्यावेळी पाल्याकड,े त्याच्या संगोपनाकडे दलुर्क्ष होणं सहाजीकच आह.े

मुल ंाना ‘बेस्ट’ तेच दणे्याच्या पर्यत्नात ‘तेल ही गेले आिण तुपही गेले, हाती राहीलं धुपाटणं’ अशीच परीस्थीती होतंचालली आह.े










िवचार करा आपल्या आजी-आजोब ंानी कशी मुलं वाढवली असतील? ती पण थोडी-थोडकी नाहीत, चक्क ८-१० मुलं.सव र्ंाना भौतीक सुख नसतील दऊे शकले पण त्य ंाना आनंदी बालपण िमळाले, मोठेपणी सक्षमपणे आव्हानं पेलण्याचेसामथ्यर् िमळाले. स्वावलंबनाचे, स्व-बळावर मोठे होण्याचे धडे िमळाले. पुढे त्य ंानीच आपल्याला वाढवले, लहानाचेमोठे केले, शक्य तेंव्हा च ंागलेच दऊे केले. पण आपण मातर् आजची िपढी आपल्या पाल्य ंासाठी भक्कम आथीर्क पाठबळदणे्याव्यतीरीक्त अजुन फार काही करतो आहोत का? त्याने /ितने मागीतलेल्या १० गोष्टींपैकी ४ गोष्टींना नाहीम्हणण्याची िहम्मत आहे का आपल्यात? त्याला /ितला वाईट वाटु नये म्हणुन म्हणा िकंवा ‘आपल्याला िमळालं नाही,त्य ंाना िमळु द’े म्हणुन म्हणा त्य ंाचे पर्त्येक लाड पुरवले जातात. एखाद्या िदवशी तुम्ही त्य ंाना मग ‘नाही’ म्हणता. तुमच्यानाही म्हणण्यामागची भुमीका त्य ंाना समजत नाही आिण मग ते आक ंाडत ंाडव करतात. सरळ मागुन नं िमळणारी गोष्टआकर्स्ताळेपणाने िमळते म्हणल्यावर मुलं तश्शीच होतात. ‘नाही’ शब्द त्य ंाना अपमानकारक वाटु लागतो.बाळाची चाहुल लागल्यापासुन त्याच्या / ितच्या जन्मानंतरच्या काही वषर् जो आनंद, जो वेळ आपण आपल्या पाल्यालादतेो िततकाच िकती पालक त्यानंतरच्या काळात दऊे शकतात? िकत्तेक वेळेला ३ ते ६ मिहन्य ंापासुनच बाळ ंाची रवानगी‘ड-ेकेअर’ मध्ये केली जाते. ज्या वयात त्य ंानी आईचं बोटं धरुन जग पहायला िशकायचं, ज्या वयात आईच्या घट्ट िमठीचीउब अनुभवायची, ज्या वयात आज्जी / आजोब ंाकडुन लाड करुन घ्यायचे, ज्या वयात त्य ंाच्याबरोबर लहान होणाऱ्याबाब ंाबरोबर मस्ती करायची त्याच वयात ते कुठल्यातरी ताई, मावशी, काकु, आज्जीच्या घरी रहातात. ज्य ंानी आपल्याआई-बाब ंाना फक्त सकाळी धावपळ करताना आिण संध्याकाळे दमलेले, तर्ासलेले, कंटाळलेले, वैतागलेले पाहीले आहेत्य ंाना आपल्या आई-वडील ंाबद्दल असा िकतीसा आदर वाटणार? ज्य ंानी लहानपणी आईला वेळ नाही म्हणुन कुठल्याश्यास्वयंपाकीण बाईने केलेला िकंवा बाहरे दकुानात/हॉटेलमध्ये िमळणारा आहारच खाल्ला आहे त्य ंाना आईच्या तच्यावरण-तुप-िलंबु भाताची चव कशी कळणार?

झाडाची मुळच जर जमीनीत घट्ट रोवली गेली नाहीत तर त्याचा वटवृक्ष कसा होणार? ज्याचे बालपणातच मन पोखरलेगेले आह,े ते कणखरपणे स्वतः काय घडणार? आिण पुढची िपढी काय घडवणार?

असं म्हणतात आजची िपढी स्वतंतर् आह.े मान्य आह,े पण हे स्वातंत्र्यच एक िदवस त्य ंाच्या मुळावर उठणार आह.े ह्य ंानाइतके स्वातंत्र्य िदलं कोणी? आपणच!, आपणच िदलेल्या भक्कम पॉकेटमनीने, लहान वयातच िमळणाऱ्या पर्िसध्दीने,पालक ंाच्या वेळेअभावी केल्या जाणाऱ्या स्वैराचाराने.पर्श्न खुप आहते, आिण त्याची उत्तरही आपल्याच आजुबाजुला कुठेतरी दडलेली आहते. अनेक पालक वेळेवर गरजओळखुन स्वतःला बदलुन घेतात. पाल्याच्या संगोपनासाठी स्वतःच्या च ंागल्या नोकरीचा त्याग करणाऱ्या महीलाहीआहतेच. पण जेथे नाही तेथे गरज आहे आपणं ती खोदनु काढण्याची. हे सगळे कुठे तरी थ ंाबवले गेलेच पाहीजे नाहीतर डोक्यात गेलेले हे यश आिण त्यानंतर आलेले अपयश, एकाकीपणा ही िपढी पचवु नाही शकणार आिण पेपरमधीलकॉलम्स अश्या अनेक बातम्य ंानी भरुन जातील.

तुम्हाला काय वाटते?

अिनकअिनकेेतत http://manatale.wordpress.com










खखीीरर भवभवााननीी

...याच िठकाणा पासुन िमिलटन्सी सुरु झाली होती.बारामुल्ला.. दोन्ही बाजुला अधर्वट जळलेली कािश्मरीपंडीत ंाची घरं िदसत होती. टॅक्सी डर्ायव्हर स ंागत होता, सरइसी जगहसे टेरिरझम शुरु हुवा था. साथ साथ रहने वालेहजारो कािश्मरी पंडीतोंकॊ उनके पडोिसयोने मार डाला, यािफर भगा िदया. घरोंपर जबरदस्ती कब्जा कर िलया. िजन्होनेघर छॊडनेसे इन्कार िकया उनके घरोंके साथ उन लोगोंको भीजला िदया था.जो लोग साथ मे इद और िदवाली मनाते थे एकदसुरेके खुनके प्यासे हो गये थे.हे सगळं तर आधी पण बरेचदा

ऐकलं होतं , आिण वाचलं पण होतं, पण जेंव्हा स्वतःच्या डोळ्य ंानी पािहलं तेंव्हा मातर् मन िवष्ण झालं.इथल्या कािश्मरी पंिडत ंाच्या तरुण मुिलंना आिण सुन ंाना पळवुन नेउन त्य ंाच्यावर अत्याचार केले त्या टेरिरस्ट लोक ंानी.रस्त्याच्या शेजारच्या घर ंाच्या कडे पािहलं की त्या घर ंावरचा िहदंु ठसा लक्षात येत होता. एक घरावरचा ॐ खोडून त्यनजागी िलिहलेलं ७८६ नजरेत भरत होतं.घराचे केशरी रंग, जरी त्यावर िहरवे रंग पोतले असले तिरही अधुन मधुन डोकंबाहरे काढंत होते, आिण ते पाहुन अजुनच कसं तरी होत होतं.. सहज बरोबर असलेल्या बायको कडे आिण दोन मुिलंच्याकडे लक्ष गेलं. कािहच न बोलता श ंात पणे कारच्या िखडकी च्या बाहरे पहाणं सुरु केलं. कािश्मरचं सौंदयर्, जे गेले आठिदवस मनाला मोहवत होतं तेच आता नजरेला बोचायला लागलं.समोर पोंचू घातलेल्या बायका आिण पठाणी डर्से घातलेले ते पुरुष, सगळेच मला टेरिरस्ट वाटतं होते. त्य ंाच्याकडे पािहलंकी वाटायचं की आत्ता हा त्य अ पोंचु च्या आड लपवलेली बंदकु काढेल आिण गोळीबार सुरु करेल. िकंवा एखादा गर्ेनेडकाढुन आमच्या क्वॉिलस वर फेकेल. दोनच िदवस ंापुवीर् आम्ही जेंव्हा शर्ी नगरला होतो तेंव्हा शर्ीनगरला शािलमार गाडर्नजवळ ब्लास्ट करण्यात आला होता.जम्मुला एअरपोटर्ला उतरल्यापासुनच आम्ही क्वािलस भाड्याने घेतली होती. पुणर् टुर होत १५ िदवस ंाचा. सोबत आपलंवाहन असलं की बरं असतं. सगळा टुर मी स्वतःचा प्लान केला होता. मंुबईला कािश्मर टुिरझम चं ऑिफस आहे ड्ब्लु टीसी ला त्य ंाच्याकडचे सगळं बुिकंग केलं होतं. फक्त टॅक्सी एका जम्मुच्या िमतर्ाकडुन बुक केली होती. म्हटं्लं ओळिखचाडर्ायव्हर असावा, आिण तो मुिस्लम नसावा.. बस्स! इतकीच माफक अपेक्षा होती. थोडं हसंू आलं.. अरे हा काय िवचारकरतोय मी? डर्ायव्हर जो जम्मूचा िहदंु होता तो म्हणाला ,साहब, हे टेअरिरस्ट लोकं टुिरस्ट लोक ंाना अिजबात तर्ासदते नािहत. कारण इथली सगळी एकॉनॉमी टुिरझम वरंच अवलंबुन आह.ेजर टुिरस्ट आले तरंच इथल्या लोक ंाना पैसािमळणार , नािहतर नुसते आकर्ोड आिण बदाम खाउन पोटं भरावी लागितल.

आम्ही जेंव्हा जम्मु ते शर्ीनगर पर्वास केला, तेंव्हा आमची कार एका िमल्टर्ी कारव्यासोबत ंाच होती अगदी शर्ीनगर पयर्ंत.

अगदी पर्त्येक शंभर फुटावर एक िमल्टर्ीचा जवान होता हातात स्टेनगन घेउन- अगदी िव्हिजल पोिझशन मधे..!त्यामुळेअगदी सेफ वाटत होतं. इथल्या िमल्टर्ी जवान ंाच्या जीवाला खुप धोका आह.े कोण कधी कुठुन हल्ला किरल ते स ंागता येतनाही. िमल्टर्ी च्या टर्क्स वर तर नेहमेीच हल्ले होतात, पण टुिरस्ट लोक ंाना मातर् किधच काही केलं जात नाही. हे ऐकुनपुन्हा जरा बरं वाटलं … आिण नंतर स्वतःच्या कमकुवत मनाची लाज वाटली- सैिनक ंावरच हल्ला करतात हे ऐकुन मला










सेफ वाटलं?? कसं मन असतं नाही माणसाचं. स्वतःची सेफ्टी आधी महत्वाची वाटते.. इव्हन ऍट द कॉस्ट ऑफ अदसर्लाइव्ह्ज….. !!

गेले आठ िदवस बायको मुिलंच्याच बरोबर होतो, त्यामुळे बरेचसे िवषय चघळुन झाले होते.मंुबईला असत ंाना संवाद तरकिमच होतो. पर्त्येक जण आपापल्या कामात िबझी असतो. पण इथे मातर् चोिवस तास बरोबर…..मुलगी कारच्या अगदीमागच्या िसटवर आडवी पडुन झोपायचा पर्यत्न किरत होती. दसुरी मुलगी पुस्तक वाचत बसली होती. कािश्मरच्यासृष्टीसौंदय र्ाची जादु आता कमी झाली होती. आम्ही सगळे त्या संुदर िनसग र्ाशीच नकळत पणे एकरुप झाले होतो. त्यािनसग र्ाचाच एक भाग झालो होतो. बायकोने डोक्याभोवती ओढणी ब ंाधुन घेतली होती केस उडू नये म्हणुन.. सहजलक्षात आलं, बायको अजुनही तरुणच िदसते, ितचं एिजंग कमी झालंय माझ्या पेक्षा. कदािचत कमी खाणं आिण िजम चापिरणाम असावा. पुवीर् िनयमीत पणे िजमला जायची ती.शेजारच्या घर ंाच्या कंपाउंड वॉल्स वर गुलाबाचे ताटवे बोगन वेली पर्माणे सोडलेले होते. काही घर ंाच्या कंपाउंड वॉल्सतर अगदी लाल चुटूक िदसत होत्या. दरुवर असलेल्या प ंाढऱ्या शुभर् बफ र्ाच्या िहमालयाच्या पाश्वर्भुमीवर घरं उठ्न िदसतहोती.पण त्या घरामधे िजवंतपणाचं काही लक्षण िदसत नव्हतं.एखाद्या िचतर्काराने एक संुदरसं मुिलचं िचतर् काढावं पणत्यात नेमकं त्या मुिलचे िकंवा पापण्या काढणं, िकंवा भुवया काढणं…संुदर डोळे काढणं िवसरुन जावं तसं कािहसं िदसतहोतं..शेवटी एकदचं आम्ही खीर भवानीच्या मंिदराजवळ पोहोचलो. कार पाकर् केली आिणआम्ही िनघालो दशर्नाला. मंिदराचंमुख्य दार बंद होतं. ितथे समोर रेितने भरलेली बिरचशी पोती होती.. त्य ंाच्या आड काही िमल्टर्ी चे जवान गन्स घेउनबसले होते. समोर दकुानं होती युजवल पुजेच्या सामानाची.त्या सामानात नेहिेमच्या पुजेच्या सामाना व्यितिरक्त फक्तएकच गोष्ट जास्त होती. ती म्हणजे िखरीचे मोदक.. त ंादळु, साखर आिण दधु घालुन िडहायडर्टे केलेल्या िस्टक्स.. खीरभवानी दवेीचं मंिदर एका लहानशा टाक्यात आह.े चारही बाजुला पाणी असतं. त्या मधे आपण आणलेले िखरीचे तेस्टीक्स टाकायचे अशी पर्था आह.े संुदर दधुाळ रंगाचं पाणी िदसत होतं, पंिडतजी म्हणाले, की जेंव्हा एखादं परिकयआकर्मण िकंवा धोका असेल तेंव्हा हचे पाणी लाल होतं..आम्हाला पाहुन ितथला पंिडतजी पण समोर आला. आमच्या सग्ळ्य ंाच्या कपाळाला त्याने कुंकाचे बोट टेकवले.सवर्म ंागल्य म ंागल्ये…. सुरु केलं. शर्ध्दापुवर्क दवेीला नमस्कार केला आिण झाडाच्या पारावर टेकलॊ. ितथलं कुंद वातावरण,

आिण संपुणर् मोठ्या मंिदरामधे फक्त आमची फॅिमली. कसंतरी वाटंत होतं. मंिदर म्हटंलं की कसा राबता हवा माणस ंाचा.त्यािशवाय काही मजा नाही.इथे जवळपास सगळी मुिस्लम बहुल वस्ती आहे आता. सगळी पंडीत ंाची घरं मुिस्लम ंानीिवकत घेतली आहते, त्या मुळे इथे येणार तरी कोण?पर्साद म्हणुन एका वाटीमधे त ंादळुाची गरम गरम खीर िदली ितथे.सौ. मंिदरामधे वॉश रुम मधे गेली आिण मी त्या पंिडतजींशी गप्पा मारत बसलो.पंिडतजींनी पण तेचं सगळं स ंािगतलं जे डर्ायव्हरने स ंािगतले होते. फक्त डॊळ्यात पािण आणुन म्हणाला, तुम्ही इकडे क ंाआलात? संुदर िनसगर् तर िहमाचल मधे पण आह.े. तुम्ही इकडे यायला नको होतं . तुम्ही लोकं इथे येता, हाउस बोट्स,

घोडे भाड्याने घेता. आिण ’त्या’ लोक ंाना पैसे दतेा. मग ह्याच पैशातला मोठा िहस्सा हा ते टेरिरस्ट ऍक्टीिव्हटीज साठीडोनेट करतात. त्य ंाच्या मिस्जद मधे जेहादच्या नावाखाली पैसा गोळा केला जातो , आिण तोच पैसा कुठे वापरला जातोते तुम्ही जाणताच…

ततुमु्हम्हीी ललोोककंं इकडइकडेे ययेतेताा, त्यत्य ंंााननाा पपैसैसेे ददेतेताा.. . टटेेरिरस्टरिरस्ट फफंंडडींींगग करतकरताायय ततुमु्हम्हीी ललोोककंं – अजअजााणतणतेपेणपणीी.. मलमलाा तरतर ककाायय बबोोललााववंंतते ेकळकळंंतत नव्हतनव्हतं.ं ममीी ननुसुतसताा बसबसुनुन रराािहलिहलोो.










पंिडतजी म्हणाले, जर तुम्ही क ंाही वष र्ंापुवीर् आले असते तर या मंिदरामधे तुम्हाला खुप लोकं िदसले असते. पण आताइथले िहदंु लोकं िवस्थािपत झाल्यामुळे या मंिदरात येणारे लोकं कमी झालेले आहते. फक्त सणा वाराला, िकंवा आमच्यासारखे टुिरस्ट लोकंच फक्त येतात.. मला खुप वाईट वाटलं. मी पंिडतजींना म्हणालो, तुमचं म्हणणं पटलंय मला , आिणमी इतर ंाना पण कन्व्ह ेकिरन ..

पंिडतजींच्या मुल ंानी बारामुल्ला सोडलंय. आता पंिडतजी आिण फक्त त्य ंाची बायको दोघंच रहातात ितथे. म्हणाले,मुलगा िदल्लीला गेलाय. मोठ्या मुिश्कलने त्याच्या बायकोची आिण मुिलंची इज्जत वाचली ’त्या’ वेळी.. पंिडतजींना खुपबोलायचं होतं, पण तेवढ्यात सौ. आली.पंडीतजींनी अगदी आपुलकीने आिण काळजी युक्त स्वरात स ंािगतलं की लवकर जा, अंधार पडण्याच्या आत पोहोचाशर्ीनगरला. उिगच त्य ंाचे डोळे भरुन आले मुिलंच्या कडे पाहुन.. मला वाटतं त्य ंाना आपल्या नाती आठवल्या असितल.

बायकोचे पण डोळे उिगच पाणावले, जरी ितला आमचं झालेलं बोलणं कािहही मािहती नसलं तिरही आमच्यातला थंडश ंातपणा ितला नक्कीच जाणवला असणार..

शेवटी मी पुरुष,आिण पुरुषाच्या डोळ्यात अशर्ू नको, म्हणुन िनगर्हाने ते अशर्ू माघारी पाठवलं .. तरी पण कडाओलावल्याच. मुिलंच्या समोर नको डोळ्य ंाच्या कडा ओल्या व्हायला…त्य ंाना वाटतं ना, माय डडॅी स्टर्ॉंगेस्ट.. म्हणुनखाली वाकलो आिण पंिडतजींना नमस्कार करुन उभा होत ंाना उिगच डॊळ्य ंावरुन िफरवला, म्हटंलं कुंकु गेलं वाटतंडोळ्यात.. आिण रुमालाने पुसला चेहरेा..पंिडतजींच्या पाया पडलो, एक पाचशे रुपय ंाची नोट त्य ंाच्या हातात ठेवली.त्य ंाच्या कडे पािहलं.. डोळ्य ंाना डॊळे िभडले , आिण िनरोप घेतला… अगदी आपल्या अजोब ंाना सोडुन चालल्यापर्माणेवाटत होतं.. आिण आम्ही परत िनघालॊ शर्ीनगरला.मला वाटतं की हवेतला बोचरा गारवा , आिण त्यामुळे उमटणारे शहारे.. थोडी मनातली िभती.. सोबत असलेल्यामुिलंची आिण बायकोची काळजी.. …. आिण या सगळ्य ंाच्या सोबत “मी” कधी सगळ्य ंासोबत असुनही एकटाच……

महमहेंेंदर्दर् ककुुलकणलकणीर्ीर् http://kayvatelte.wordpress.com










एकएक िवकटिवकट हहाास्यस्य......ककुुंंच्यच्यााचचं ं!!

एक िदवस घरातल्या कागदपतर् ंाच्या फाईल्स्‌मधे मी एक पावती शोधत होते. िनरिनराळी महत्त्वाची पतर्ं, पावत्या इ.

गोष्टी त्या-त्या फाईलला लावण्याचं काम माझा नवराच करत असल्याने (मी त्या कामात कधी लक्ष घालत नाही हेओघानं आलंच!) ऐनवेळेला नवर्‍याच्या अनुपिस्थतीत हवा तो कागद अथवा पावती योग्य त्या फाईलमधे शोधणं म्हणजेमाझ्यासाठी एक मोठं कामच असतं!नवर्‍यानं खरं म्हणजे पर्त्येक फाईलवर व्यविस्थत नाव, नंबर इ.च्या िचठ्ठ्या डकवलेल्या आहते. तरीही इष्ट कागदिमळण्यापूवीर् ती िविशष्ट फाईल मला कमीतकमी दोनवेळा तरी अथपासून इितपयर्ंत धंुडाळावी लागते. म्हणजे मुळातमी योग्य ती फाईल उचललेली असते, आतले कागद पालटायलाही सुरूवात केलेली असते, भसाभसा कागद चाळतानामला हवा तो कागद नेमका त्याच्या आधीच्या कागदाला िचकटून पालटला जातो आिण एकाक्षणी अचानक त्या फाईलचामागचा रंगीत पुठ्ठाच माझ्या पुढ्यात येतो. चरफडत, नवर्‍यावर वैतागत, ‘नेमकी हीच पावती या फाईलला कशी नाहीलावली याने...’ असं स्वतःशी बडबडत मी कपाटातून अजून तीनचार फाईल्स्‌ धपाधप काढते.कधीकधी त्या फाईल्स्‌वर लावलेल्या िचठ्ठ्य ंाचा आिण मी शोधत असलेल्या कागदाचा आपस ंात काहीही संबंध नसतो.म्हणजे, ‘व्हईेकल्स्‌’ अशी िचठ्ठी लावलेल्या फाईलमधे मुलाच्या जन्मतारखेच्या दाखल्याची झेरॉक्स पर्त शोधण्यात खरंम्हणजे काहीही अथर् नसतो. पण तरी ‘न जाणो, यात असली तर...’ अशा िवचाराने ती फाईल न धंुडाळता मला खालीठेववतच नाही. अशी ३-४ फाईल्समधे उलथापालथ घडवत असताना सतत हे जाणवत असतं की सव र्ात पिहली फाईलचबरोबर होती. त्यातच नीट शोधलं पाहीजे...त्यािदवशी असंच झालं. नव्वंकोरं वॉिशंगमिशन दरुुस्त(?) करायला कंपनीकडून माणूस आला होता. वॉ.मिशनवॉ.िपरीयडमधलं असल्यामुळे त्याला त्याची पावती आिण वॉ.काडर् दाखवणं गरजेचं होतं. नेहमीपर्माणे ‘हाऊसहोल्डइिक्वपमेंट्स’ची फाईल एकदा चाळून झाली. त्यात पंखे, िमक्सर, फर्ीज, टी.व्ही., टॉचर्, घाऊक भावात घेतलेल्या सहाट्यूबलाईट्स... म्हणजे ज्या कर्मानं उपकरणं घरात आली त्याच कर्मानं त्याच्या पावत्या वगैरे लावून ठेवलेल्या होत्या!हे असलं सगळं माझा नवराच करू जाणे! (आता िवचारलं तर तो कबूल करणार नाही, पण माझी खातर्ी आहे की त्याफाईलमधे सव र्ात पिहला माझाच फोटो लावण्याची तीवर् इच्छा त्यानं लग्नाच्या पिहल्या वाढिदवसालाच दडपून टाकलीअसणार!) सग्गळ्या पावत्या, गॅरंटी-वॉरंटी काड्सर् सवर् काही सापडलं. एक मेली ती वॉिशंगमशीनची पावती काहीसापडनेा! मग सॅलरी-स्लीप्स्‌, म्युच्युअल फंड्स अशा िवषय ंाना वाहीलेल्या दोन-तीन फाईल्सही धंुडाळून झाल्या. पणती पावती मला सापडू द्यायची नाही असं त्या सवर्जणींनी म्युच्युअली ठरवलेलंच िदसत होतं.सवयीनं म्हणा, हताश होऊन म्हणा, एक शेवटचा पर्यत्न म्हणून म्हणा, मी पुन्हा ‘इिक्वपमेंट्स’च्या फाईलकडे मोहरावळवला. एक क्षण डोळे िमटून, िवचार करून ‘वॉिशंग मिशन हे ‘घरगुती उपकरणे’ याच शीषर्काखाली येतं ना?’ असापर्श्न स्वतःला िवचारला. सुदवैानं त्याचं होकाराथीर् उत्तर िमळाल्यावर ‘हर हर महादवे’ म्हणून पुन्हा फाईल उघडली.या खेपेला दीडव्या िमिनटाला मला ती पावती सापडली. आधीच्या व्हकॅ्यूम क्लीनरच्या पावतीला िचकटून ही दखेीलपालटली गेली होती.फाईल हातातून खाली ठेवताना व्हकॅ्यूम क्लीनरच्या पावतीपाशी मी एक क्षणभर थबकले. ती पावतीही मला पुन्हा नीट,

िनरखून वाचािवशी वाटली. पण दरुुस्तीसाठी आलेला माणूस आपलं काम संपवून बाहरे हॉलमधे ताटकळत उभा असेल हेलक्षात येताच मी हातातली फाईल बंद केली आिण लगबगीनं वॉिशंग मशीनची पावती घेऊन हॉलमधे गेले. तर ितथे तोटी.व्ही.वरची िकर्केटची लाईव्ह मॅच बघण्यात गकर् होता! (तो आला तेव्हा मी ही तेच करत होते.) सेहवाग ८६ धाव ंावरखेळत होता, शर्ीलंकेच्या गोलंदाज ंाना धुवत होता. त्याच्या उरलेल्या १४ धावा िनघेपयर्ंत जरी मी आत पावती शोधत










बसले असते तरी त्याची (म्हणजे सेहवागची नाही हो, मिशनवाल्याची) काहीही हरकत नव्हती!पाच िमिनट ंात सिवर्सकाडर्वर माझी सहीिबही घेऊन तो (बहुतेक नाईलाजानंच) िनघून गेला आिण मी माझा मोहरापुन्हा एकदा घरगुती उपकरण ंाच्या फाईलकड ेवळवला.काय बरं शोधायचं होतं मला?... ह,ं ती व्हकॅ्यूम क्लीनरची पावती.त्या पावतीवर आठ वष र्ंापूवीर्ची तारीख होती. याचा अथर् असा होता की, ज्या कर्. उ. घ. आली, त्याच कर्. त्य ंाच्या पा.फा.ला लावण्याची नवर्‍याची सवय बघता व्हकॅ्यूम क्लीनरनंतर गेल्या आठ वष र्ंात आम्ही काही िवकतच घेतलेलं नव्हतं!ती खरेदीच तशी होती म्हणा. मला नुसत्या गृिहणीची ‘आधुिनक शहरी गृिहणी’ बनवण्यात त्या खरेदीचा मोलाचावाटा होता! त्या खरेदीनंतर ही नव-आधुिनक गृिहणी अशी काही भरून पावली की नंतर कुठल्याही नव्या वस्तूसाठीनवर्‍याकडे तगादा लावण्याचं ितनं जवळजवळ सोडूनच िदल्यासारखंच होतं. (त्यामुळे नवर्‍याच्या गृहस्थाशर्मातलीहीमजाच िनघून गेली असावी. बहुदा म्हणूनच थोडीथोडकी नव्हे तर तब्बल आठ वषर्ं वाट पाहून, कंटाळून शेवटी त्यानंमनानंच जुनं दऊेन नवीन वॉिशंग मशीन घरात आणलं असावं!)व्हकॅ्यूम क्लीनर आपल्या शहरी बाजारात पर्थम आला तो आम्ही कॉलेजमधे असताना. तेव्हा त्याची जाहीरातकरण्यासाठी, पर्ात्यिक्षकं दणे्यासाठी उच्चभर्ू वस्त्य ंामधून दारोदार िफरणारे, चकाचक पेहरावातले आिण गुळगुळीत इंगर्जीबोलणारे त्या कंपनीचे ‘माकेर् टींग एिक्झक्युटीव्हज’ (हा शब्दही आम्हाला तेव्हा नवीन नवीनच कळला होता. तोपयर्ंत‘माकेर् टीग’ म्हणजे खरेदी असंच वाटायचं!) हचे आम्हा मैितर्णींमधे चचेर्चा मुख्य िवषय असायचे. घरगुती स्वच्छतेशी,साफसफाईशी त्या वयात(ही) फारसा संबंध नसायचा. त्यामुळे ज्या मैितर्णीच्या घरी ते डमेोवाले जायचे ती दसुर्‍यािदवशी कॉलेजमधे पर्त्यक्ष डमेोपेक्षा त्या ‘िचकण्या डमेोवाल्या’चंच जास्त रसभरीत वणर्न करायची!त्या काळात ‘उच्च-मध्यमवगीर्य’ ही जमात अजून िनम र्ाण व्हायची होती. मध्यमवगीर्य ंाच्या भुवया व्हकॅ्यूम क्लीनरला(आिण त्याच्या िकंमतीलाही) सहजपणे सामावून घेऊ शकतील इतक्या ताणलेल्या नव्हत्या. त्यामुळे तेव्हा या डमेोवाल्यामंडळींचा आमच्यासारख्य ंाच्या सोसायट्य ंाकड ेमोहरा वळलेला नव्हता.व्हकॅ्यूम क्लीनरबद्दलच्या अशा सुप्तावस्थेत असणार्‍या आकषर्णानं त्या आठ वष र्ंापूवीर्च्या रिववारच्या सकाळी पुन्हाएकदा उचल खाल्लेली मला च ंागली आठवतेय. आमच्या लग्नाला ५-७ वषर्ं उलटून गेलेली होती. संसारात िनम र्ाणहोऊ पाहणार्‍या पोकळीला झाडून, झटकून टाकण्यासाठी आम्हाला व्हकॅ्यूम क्लीनरची गरज भासायला लागली होती.िशवाय, त्या डमेोवाल्य ंाना जवळून न्याहाळायची, कधीकाळी मैितर्णींकडून ऐकलेलं त्य ंाचं वणर्न, उशीरानं का होईना,पडताळून पाहण्याची मला संधी िमळाली होती.पण कसलं काय! कॉलेजमधे ते वणर्न ऐकताना मला िजतकी मजा आली होती त्याच्या िनम्मीसुध्दा घरी आलेल्या त्यादोघा टायवाल्य ंाना पाच फुट ंावरून पर्त्यक्ष पाहताना आली नाही. मनाच्या या अवस्थेलाच पर्ौढत्त्व म्हणत असावेत!

डमेोवाल्य ंाना न्याहाळून फारसा काही उपयोग नाही म्हटल्यावर आता पर्त्यक्ष डमेोलाच मी न्याहाळायचं ठरवलं.टाय कर्. १ एका मोठ्या खोक्यातून मूळ यंतर्ासोबत त्याच्या एकएक ऍटॅचमेंट्स बाहरे काढत होता. जोडीला टाय कर्. २ची कॉमेंटर्ी सुरू होती - पंखे वरच्या बाजूनं साफ करायचे असतील तेव्हा हे वापरायचं, ट्यूबलाईट्सच्या मागच्या बाजूचीस्वच्छता करायची असेल तेव्हा हे वापरायचं, हे कपाटाच्या मागे, हे सोफ्याच्या खाली, हे अमक्याच्या कोपर्‍यात,

ते तमक्याच्या बेचक्यात... आजपयर्ंत केवळ कुंचा आिण फारफारतर ब ंाबूझाडू वापरल्या जाणार्‍या घरातले आम्ही!‘घरातली धूळ झटकणे’ या अत्यंत दलुर्िक्षत मानल्या गेलेल्या कामातही इतकं वैिवध्य असेल याची आम्हाला कल्पनाचनव्हती...पर्त्येक पर्कारच्या साफसफाईचं आमच्यासमोर पर्ात्यिक्षक सुरू होतं - सतत वेटोळं करून बसण्यातच धन्यता मानणाराएक होज पाईप, त्याच्यापुढे दोन ल ंाबलचक नळक ंाडी आिण शेवटी कसलासा बर्श असं एकमेक ंाना जोडून खोलीतल्याल ंाबच्या कोपर्‍यातल्या कोळी आिण कोळीष्टक ंासाठी एक मोठा ट्यूब-वे तयार करायचा आिण बसल्याजागी यंतर्ाचं बटणदाबून त्य ंाना आपल्या िदशेला बोलवायचं की झालं! अब घर की सफाई इतनी आसान!










आम्ही डोळे िवस्फारून ते सगळं बघत होतो. माझ्या मनात आलं - आदल्याच आठवड्यात मान आिण कंबरडं मोडूनमी घराची जी स्वच्छता केली होती ती केली नसती तरी चाललं असतं. ते काम या टायवाल्या सफाई-कामगार ंाकडूनसहज करून घेता आलं असतं. (अथ र्ात, त्या साफसफाईदरम्यान झालेल्या आमच्या भ ंाडणातूनच व्हकॅ्यूम क्लीनर िवकतघेण्याचा िनणर्य जन्माला आला होता हा भाग िनराळा!)केवळ साफसफाईशी संबंिधत ऍटॅचमेंट्सच नाहीत तर गॅलरीतल्या कुंड्य ंामधल्या झाड ंावर आिण िखडकीच्या काच ंावरपाणी फवारण्यासाठी एक वेगळी ऍटॅचमेंट, कपड्य ंाच्या कपाटात ड ंाबराच्या गोळ्य ंाचा नुसता वास पसरवून झुरळ ंानाफसवण्याचा ड ंाबरटपणा करणारी एक ऍटॅचमेंट, महत्त्वाची कागदपतर्ं िकंवा भारी साड्या ‘व्हकॅ्यूम पॅक’ करू शकेल अशीएक ऍटॅचमेंट... काय काय नव्हतं त्या खोक्यात!

त्यातच एक ‘ब्लोअर’ नावाची ऍटॅचमेंट होती. धूळ झटकणे या पर्ाथिमक कामाबरोबरच ‘हअेर डर्ायर’ म्हणूनही त्याचाउपयोग करता येतो असं स ंागून टाय कर्. २ नं त्याचा अनपेिक्षतपणे माझ्यावरच पर्योग केला. आपल्या कामाशी इतकाएकरूप झालेला मनुष्यपर्ाणी त्यानंतर आजतागायत मी पािहलेला नाही. रिववार असल्यामुळे मी केस धुतलेले होते.बोलता बोलता त्याचं माझ्या ओल्या केस ंाकडे लक्ष गेलं आिण मला काही कळायच्या आत त्यानं तो ब्लोअर सुरू करून थेटमाझ्या केस ंावरच रोखला. त्या हवेच्या झोतामुळे माझ्या डोक्याचं बघता बघता साळींदर झालं. दरम्यान माझ्या मुलानंकोपरातून वाकवलेल्या हातासारखं िदसणारं एक नळक ंाडं बंदकुीसारखं धरून माझ्यावर रोखलं होतं. त्यामुळे त्याच्यात्या ‘हनॅ्ड्स अप!’ कृतीला मी ‘हअेर अप!’ करून पर्त्त्युत्तर िदल्यासारखं वाटत होतं.माझा अवतार पाहून माझ्या नवर्‍याला आिण टाय कर्. १ ला हसू आवरे ना! आपली चूक लक्षात आल्यावर टाय कर्. २ नंकाय करावं? काही न सुचून त्यानं ब्लोअरचा रोख एकदम माझ्या पाय ंाकडचे वळवला. ‘ओले पाय वाळवायचे असतीलतरी याचा वापर करता येईल...’ असलं काहीतरी वेडपटासारखं बोलून आपल्या आधीच्या अितउत्साही कृतीवर पडदाटाकायचा केिवलवाणा पर्यत्न केला.व्हकॅ्यूम क्लीनर िवकत घेण्याचं आम्ही आधीच नक्की केलेलं असल्यामुळे या साळींदर पर्करणाचा त्याच्या िवकर्ीवरपिरणाम होणार नव्हताच.

...आिण अशा तर्‍हनें आठ वष र्ंापूवीर्च्या त्या रिववारी सकाळी मी एक अत्याधुिनक गृिहणी बनले होते!व्हकॅ्यूम क्लीनरसोबत पुढची वषर्-दोन वषर्ं अगदी छान गेली. मी अगदी उत्साहानं घराच्या साफसफाईसाठी एकिदवस मुकर्र करायचे. मारे गणेशचतुथीर्च्या पूजेच्या तयारीच्या थाटात सगळ्या ऍटॅचमेंट्स पुढ्यात म ंाडून ठेवायचे.एक-एक करून कटाक्षानं त्या सगळ्या वापरायचे. हातातलं ट्यूब-वेचं नळक ंाडं िखडकीतून बाहरे काढून वाकूनिबकूनबाहरेची जळमटं साफ करायचे. असं करताना आसपासच्या घर ंातल्या बायका आपापली कामं िवसरून अिनिमष नेतर् ंानीमाझ्याकड ेपाहतायत असा मला भास व्हायचा. माझ्या चेहर्‍यावर नकळत एक समाधानाचं हसू पसरायचं...पण काही काळानंतर माझ्या लक्षात यायला लागलं की त्या एका समाधानाच्या हास्यासाठी माझा खूप जास्त वेळ खचीर्पडतोय. व्हकॅ्यूम क्लीनरचं खोकं बाहरे काढून... यंतर्ाला सगळ्या ऍटॅचमेंट्स जोडून... िस्वच ऑन करून... पर्त्यक्ष पिहलंजळमट नळक ंाड्यात खेचून घेईपयर्ंत इतका वेळ जायचा की तेवढ्या वेळात नुसत्या कुंच्याच्या मदतीनं अधीर्अिधक खोलीअगदी सहज स्वच्छ होईल हे उमगताच वष र्ाकाठी पाच सहा वेळा होणारी घराची ही षोडषोपचारे स्वच्छता एकदा िकंवादोनदाच होऊ लागली...आजही कधीतरी अचानक मला माझ्या व्हकॅ्यूम क्लीनरची आठवण येते. पुन्हा एकदा घराच्या सागर्संगीतसाफसफाईसाठी मी एक िदवस मुकर्र करते. सग्गळ्या ऍटॅचमेंट्स वापरायचं ठरवून अगदी उत्साहात माळ्यावरून त्याचंखोकं काढते. तर त्याच्यावरच पर्चंड धूळ साचलेली असते. मग मला ती कुंच्यानंच झटकावी लागते. सात-आठ मिहन्य ंातूनएकदाच िमळणार्‍या सुट्टीच्या िदवशीही काम करावं लागल्यामुळे कुंचा आधी आठ्या घालतो. पण काय काम करायचंआह ेते लक्षात येताच त्याच आठ्य ंाची जागा िवकट हास्यानं घेतलेली असते...










फाईलमधली व्हकॅ्यूम क्लीनरची पावती बघून कुंच्याचं ते िवकट हास्य मला पुन्हा एकदा आठवतं.... तसंच अजून एकिवकट हास्य कपडे घासायच्या बर्शकडून आिण धुपाटण्याकडून कधी ऐकायला िमळेल त्याची वाट पाहण्यािशवाय माझ्याहातात आता काहीही उरलेलं नसतं...!!

पर्पर्ीीितित http://maaza-indradhanushya.blogspot.com










Rain water harvesting in city on mass level.

ववॉॉटरटर हहााववेर्ेर्स्टस्टींींगग

या वषीर् वरुण दवेतेने पाठ िफरिवल्याने सव र्ंाच्या तोंडाचे पाणी पळाले आह.े उन्हाळ्यात आपले कसे होईल ह्याच िचंतेतसवर् आह.े सव र्ंाची झोप उडाली आह.े म्हणून आता रेन वतार हावेर्िस्टंग सव र्ंासाठी अत्यावश्यक केले जाणार आह.े आपणआग लागल्यावरच जागे होतोही आख्याियका सत्य आहे हे पटू लागले आह.े असो आज मी या िवषयावर आपणाशी आपलेकाही िवचार शेअर करू इिच्छतो.वाटर हावेर्िस्टंग म्हणजे पावसाचे पाणी अडिवणे िकंवा साठवून ठेवणे जसे धरणामध्ये पावसाचे पाणी साठिवले जाते तसे.फरक इतकाच की धरण मोठ्या पर्माणात असते. शहरामध्ये वाटर हावेर्िस्टंग घरोघरी करता येऊ शकते. मी माझ्या “थेंबेथेंबे तळे साचे” या पोस्टवर गावामध्ये पाणी साठिवण्याबद्दल िलिहले होतेच. आता येथे शहरामध्ये मोठ्या पर्माणातकशा पर्कारे वाटर हावेर्िस्टंग करता येऊ शकते ते िलिहत आह.े

पर्थम म्हणजे ज्या घराला टेरेस आहे त्य ंाना त्या टेरेस मध्ये सहज पाणी साठिवता येईल. टेरेस च्या डर्ने होल ला कपडािकंवा आणखी काही व्यवस्था करून पेक केले तर पावसाचे पाणी टेरेस वर अडकून पडले. ते पाणी घरातील साठवानुच्याएखाद्या टाकीत सहज साठिवता येईलआिण घरात टोईलेत, बाथरूम िकंवा इतर कामासाठी वापरता येईल. इअमरितच्यछतावरील पाणी साठिवणे जास्त च ंागले. मातर् ते पाणी साठिवण्यासाठी काय करावे हा पर्श्न आह.े जुन्या इमारतींमध्येटेरेसच्या पाण्याला वाहून जाण्यासाठी जी पाईप लाईन खाली आलेली असते ितला दसुरे पाईप जोडून ते पाणी खालच्याटाकीत साठिवणे योग्य होईल. पावसाळा सुरु होण्यापूवीर् टेरेस व्यविस्थत स्वच्छ करून घ्यावा. त्यामुळे घाण खालच्याटाकीत जमा होणार नाही. ह ेपावसाचे पाणी स्वच्छ करण्यासाठी क्लोिरनचा वापर करता येईल.

संपूणर् शहराच्या पाण्याचे वाटर हावेर्िस्टंग करावयाचे झाल्यास मी खाली िदलेल्या स्केच पर्माणे करणे योग्य होईल असेमाझे मत आह.े

शहर हे उंच सखल भागात वसले असते. उंच भागातीलइमारतींच्या टेरेस चे पाणी पाईपद्वारे जवळच्या सखलभागात एका मोठ्या टाकी मध्ये जमा करावे. तेथून पुढे पुनःसखल भाग असेल त्या नुसार त्या टाक्या एक दसुऱ्याशीजोडत जावे.आिण शेवटी हे पाणी जवळच्या पाणी शुद्धीकरणकें दर् िकंवा धरण जवळ असेल तर त्याला जोडून पावसाच्यापाण्याचा उपयोग शहर पाणी पुरवठा या साठी करावा.िमतर् ंानो सध्या वातावरणातील बदला मुळे पाउस कमीपडतो, जनसंख्या वाढत असल्याने पाण्याची गरज जास्त

भासत आह,े अन्न धान्याची गरज जास्त भासत आह ेत्यामुळे पाणी वाचिवणे िह काळाची गरज झालेली आह.े

“पपााणणीी ववााचवचवाा“ “ववीीजज ववााचवचवाा”

रिवरिवंदंर्दर् ककोोष्टष्टीी http://mazyamana.wordpress.com



http://mazyamana.files.wordpress.com/2010/01/clip_image0021.jpg

http://mazyamana.files.wordpress.com/2010/01/clip_image0021.jpg








१९७११९७१ चचीी ररोोमम ंंााचकचक ययुदु्धगद्धगााथथाा

१९७१ ची रोम ंाचक युद्धगाथा हे शर्ी सुरेंदर्नाथ िनफाडकरय ंाचे, निचकेत पर्काशन , नागपूर य ंानी केलेले, १९७१ चेभारत-पाक युद्ध आिण ब ंागलादशेच्या िनम र्ाणाची रोचक कथास ंागणारे सुबोध आिण रसाळ पुस्तक आह.े

शर्ी सुरेंदर्नाथ िनफाडकर य ंाना संरक्षण दलामधील तीनवष र्ंाच्या सेवेची पाश्वर्भुमी आह.े तसेच िविवध दिैनक आिणमािसकासाठी त्य ंानी ५०० हून जास्त लेखही िलिहलेले आहते.

एका साप्तािहक मािसकाचे गेली सहा वषेर् सहसंपादकअसल्यामुळे िवषयज्ञान तर त्य ंाना आहचे पण नेटक्याशब्द ंामध्ये ते कसं म ंाडावे, याची जािणव दिेखल या पुस्तकातुनिदसुन येते.मी स्वतः ३७ वष र्ंाच्या स्पेशल सवीर्स फोसर् आिण जाट रेजीमेंटमधील नोकरी नंतर ०२ मध्ये िनवृत्त झालो. भारत-पाक युद्ध७१ हे अस्मािदक ंानी पािहलेले व भाग घेतलेले पिहले सवर्ंकषयुद्ध. स्पेशल सवीर्स फोसर्मुळे ब ंागलादशेच्या बंडखोर सैनीकआिण पर्ाण ंाची बाजी लावायला तयार झालेले नागरीक य ंाच्यािमशर्ीत मुक्तीवािहनीला पर्िशक्षण दणे्यासाठी तत्कालीनिबर्गेडीयर शाबेग िसंगच्या नेतृत्वाखाली काम करण्याची संधी

मला िमळाली. तसेच तत्कालीन िबर्गेडीयर नातु य ंाच्या नेतृत्वाखाली काश्मीर मधील पंुछ शहराच्या घमासान युद्धातसहभागी व्हायची संधीही मला िमळाली. आिण त्याचमुळे ह ेपुस्तक वाचताना स्वानुभव पडताळुन पाहता आला.शर्ी सुरेंदर्नाथ िनफाडकर ंानी बराच रीसचर् करुन हे पुस्तक िलिहले आह.े स्वतः पतर्कार असल्यामुळे पुस्तकाची भाषाबाळबोध पण ओघवती आह.े मनाची पकड घेणारे वणर्न असल्यामुळे पुस्तक रोचक झाले आह.े अथ र्ात एका सामान्यनागरीकाच्या ज्या मय र्ादा असतात त्या या पुस्तकात जाणवतात. पुस्तकाची रचना सुसंगतवार आह.े भारत पाक युद्धाचीपुवर्पीठीका हे पर्करण शेवटी ऐवजी सुरुवातीलाच घेणे जास्त संयुक्तीक झाले असते. युद्धस्य रम्य कथा िनफाडकर ंानीपिहल्या सोळा पर्करण ंामध्ये स ंागीतल्या आहते. गाझी सबमरीन आिणआय्.एन्.एस. बर्म्हपुतर्ा, पािकस्तानमधील अंजामदनैीकामधील या िवषयावरील घोळ, अमरनाथ यातर्ेतील फोटोंना काश्मीरी लोक ंाचा एक्झोड्स म्हणुन पर्िसद्ध करणे,िफल्ड माशर्ल सॅम मानेकशॉ य ंाच्या सुरस कथा खरंच वाचनीय आहते. सरळ पर्ामािणक वणर्न ंामुळे आपण या घटन ंाचेपर्त्यक्ष साक्षीदार असल्यापर्माणेच वाटते.िवशाखापट्टणमच्या बंदरात पी.एन्.एस. गाझी या सबमरीनला आपण बरबाद केले तसेच पंुछ च्या लढाईत ितथलेिबर्गेडर कम ंाडर नातु हे महाराष्टर्ीयन होते, याचा लेखकाला िवसर पडला आह.े नातंुना या लढाईसाठी महावीर चकर्ानेसंन्मानीत करण्यात आले होते.










िनफाडकर ंाच्या ओघवत्या वणर्न ंामध्ये काही तपिशलाचे दोष आहते. परंतु हे दोष सवर्सामान्य वाचक ंाच्या लक्षातहीयेणार नाहीत. पण पर्स्तुत समीक्षक लेखकाने या युद्धात पर्त्यक्ष भाग घेतल्यामुळेच त्याला हे लक्षात आले. लेखकानेअगदी सुरुवातीपासुन युद्धाचे वणर्न केले आह.े युद्धाची कारणे काय होती, इंदीरा ग ंाधींची व्युहरचना काय व राजनैतीकडावपेच काय होते, नौदलआिण वायुदल य ंाच्या योजना काय होत्या? छंब-एरीयात मध्ये कशी टँक बॅटल झाली, शक्करगढसॅलीएंट मध्ये खेतर्पाल आिण होिशयार िसंग कसे लढलेत आिण ढाक्याचे पतन होऊन पािकस्तानचे दोन तुकडे कसेझालेत हे वाचताना अंगावर काटा येतो, रोम ंाच उभे राहतात. आिण यातच लेखकाच्या शैलीची आिण वाचकाला ब ंाधुनठेवण्याची हातोटी िदसुन येते. िनफाडकर ंानी शर्ीमती इंदीरा ग ंाधी, बंगबंधु शेख मुजीब, सॅम मानेकशॉ, नझरुल इस्लामय ंाचे आलेखही छान काढले आहते. युद्धाच्या कथ ंाशी सम ंातर अशा या व्यक्तीरेखा आहते आिण लेखकाने त्य ंाना पुणर् न्यायदीला आह.े

१९७१ च्या लढ्याबद्दल अनेक इंगर्जी पुस्तके आहते. मराठीत मातर् अगदी हाताच्या बोटावर मोजण्याईतकीही नाहीत.

या पाश्वर्भूमीवर िनफाडकर ंाची ही रोम ंाचक युद्धगाथा ठळकपणे समोर येते. सामान्य वाचकाला समजेल अशा भाषेतसंगतवार आिण कर्मशः युद्धपट त्य ंानी उलगडला आह.े ओघवत्या भाषेमुळे तो वाचनीयही झाला आह.े अशा भूतपूवर्सैनीकाचा हा पर्ामािणक पर्यत्न वाखाणण्याजोगा व संगर्ाह्य आह.े

कनर्ल अभय पटवधर्न (िनवृत्त)

१९७१ ची रोम ंाचक युद्धगाथा.सुरेंदर्नाथ िनफाडकरपृ. ११२ िकं १०० रु.

निचकनिचकेेतत पर्कपर्कााशनशन, ननाागपगपूरूर










ससाायकलचयकलच पणपण बब ंंााबबू ूआिणआिण आआंबंबााडडीीचचीी !

केर्ग कॅल्फी हा अमेिरकेतील कॅिलफोिनर्या राज्यात रहाणारा एक इंिजनीअर. शयर्तीत भाग घेण्यासाठी ज्या खाससायकली वापरल्या जातात त्या बनवणारा तो एक कुशल तज्ञआह.े काबर्न फायबर व अल्युिमिनयम वापरून बनवलेल्यात्याच्या सायकली, Tour de France सारख्या जगपर्िसद्ध सायकल रेसमधे वापरल्या गेलेल्या आहते. पर्श ंातमहासागराच्या िकनार्‍यावरच कॅिलफोिनर्यामधे या केर्ग कॅल्फीचे स्वत:चे सायकली बनवण्याचे एक वकर्शॉपआह.े गेली 20 वषेर् हा सायकलतज्ञ एका नवीनच वेडाने झपाटलेला आह.े जगात सगळीकडे वाढणार्‍या व गवत यापर्जातीत मोडणार्‍या, ब ंाबू या वनस्पतीपासून केर्ग सायकली बनवतो आह.े केर्गने ब ंाबूची फेर्म असलेली पिहलीसायकल 20वष र्ंापूवीर्च बनवली होती. ही सायकल जरा जास्तच हलेकावे खात असे.

ब ंाबूची सायकल फेर्म बनवण्यात मुख्य अडचण ही येते की ब ंाबू अितशय सहजपणे मध्यभागी िचरला जातो. ही अडचणदरू करण्यासाठी केर्ग ब ंाबूला धुरी दउेन ते तापवू लागला. ब ंाबूला धुरी दणे्याची व तापिवण्याची ही पर्िकर्या, तीन चारमिहने तरी, योग्य पर्कारचा ब ंाबू तयार होण्यासाठी करावी लागते.ब ंाबूचे तुकडे एकमेकास जोडण्यासाठी केर्गने एकखास पद्धत िवकिसत केली आह.ेएपॉक्सी रेिझनने माखलेल्या अंबाडीच्या(Hibiscus cannabinus ) दोर्‍य ंानी तोब ंाबूचे तुकडे एकमेकास जोडतो. अशा शंभराहून आिधक ब ंाबू फेर्म बनवल्यावर त्याची योग्य ब ंाबू फेर्म अखेरीस तयारझाली. केर्गच्या मते ही फेर्म, काबर्न फायबर फेर्मपेक्षा जास्त दणकट आहे व ती तुटण्याची शक्यताही कमी आह.े याफेर्मला समोरून दणका बसला तरी ती उत्तम िटकाव धरते व रस्त्यावरील खाचखळग्य ंामुळे बसणार्‍या धक्य ंाना च ंागलेच



http://chandrashekhara.files.wordpress.com/2010/01/image-44426-galleryv9-aubv.jpg








तोंड दतेे. जमर्नीमधल्या EFBe bicycle testing laboratory या संस्थेने ही फेर्म तपासून त्याची गुणवत्ता च ंागलीअसल्याचे पर्माणपतर् नुकतेच िदले.

ही ब ंाबू फेर्म िकतीही गुणवान असली व ितचा काबर्न ठसा िकतीही छोटा असला तरी ती पर्चंड महाग आह(ेUS$

2700) व त्यामुळे ती िवकसनशील दशे ंाना परवडणारी नाही.ही गोष्ट लक्षात आल्यामुळे केर्गने Bamboosera यानावाचा एक पर्कल्प, कोलंिबया िवद्यापीठाच्या सहकाय र्ाने चालू केला आह.े या पर्कल्प ंातगर्त िवकसनशील दशेातीललोक ंाना स्वत:ची सायकल कशी बनवावी याचे िशक्षण दणे्यात येत आह.े एकदा हे लोक या कलेत कुशल झाले की तेस्वत:चा सायकल बनवण्याचा छोटा उद्योगही सुरू करू शकतात. मागच्या वषीर् ब ंाबूसेरा पर्कल्पाने घाना दशेातल्या तीनगट ंाना सायकल बनवण्याचे िशक्षण िदल.े आता हा पर्कल्प युग ंाडा, लायबेिरया, िफिलपाईन्स व न्यू झीलंड दशे ंामधे असेिशक्षणवगर् चालू करणार आह.े सध्या केर्ग ब ंाबूच्या फेर्मचीच पण एक पर्ौढ माणूस व चार पाच मुले जाऊ शकतील अशीसायकल िवकिसत करण्याच्या मागे आह.े



http://chandrashekhara.files.wordpress.com/2010/01/image-44418-galleryv9-htmc.jpg








हिरत सायकल िनम र्ाण करण्याच्या मागे केर्ग हा काही एकटाच नाही. स्लोवािकया मधला एक इंिजनीयर बर्ेनोमेअसर्, कॅिलफोिनर्यामधलाच िनकोलस फेर् आिण जमर्नीतला िनकोलस मेयर हे ही अशा हिरत सायकली बनवण्याच्यामागे आहते. डने्माकर् मधल्या बायोमेगा या कंपनीने बिलर्न िवद्यापीठाच्या सहकाय र्ाने िदसण्यात अितशय संुदरअशी ‘बिलर्न ब ंाबू सायकल‘ बनवली आह.ेिनकोलस फेर् ची कंपनी बू सायकल्स ब ंाबूच्या सायकली आता िनयिमतपणेबनवते.

जमर्नीतला िनकोलस मेयर हा खरे तर हिरत सायकल बनवण्याच्या उिद्दष्टात आणखी पुढे गेला आहे असे िदसते. मेयरचीही सायकल, अंबाडीचे वाख(दोरे), ब ंाबू, काबर्न फायबर व अल्युिमिनयम य ंापासून बनत.े त्यात 60 % अंबाडी,15% ब ंाबू व बाकीच्या इतर गोष्टी आहते. या सायकलची फेर्म बनवण्यासाठी मेयर एका स्टायरोफोम फेर्मच्या भोवती



http://chandrashekhara.files.wordpress.com/2010/01/image-44430-galleryv9-vqua.jpg

http://chandrashekhara.files.wordpress.com/2010/01/image-44423-galleryv9-wxzp.jpg








एपॉक्सी रेझीनने माखलेले अंबाडीचे वाख गंुडाळत जातो. मेयरची सायकल, फेर्म बनवण्याच्या या पद्धतीमुळे जरा ढब्बीिदसत असली तरी ती अितशय दणकट आहे व ितचे वजन फक्त 1.4 िकलोगर्ॅम आह.े सायकल चालवणार्‍याची सीट िजथेबसते ितथे या फेर्मला दोन नळ्या बसवलेल्या असतात व त्या वाखाने मजबूत ब ंाधलेल्या असतात.या रचनेमुळे ही फेर्मअिजबात वाकत नाही.

ससाायकलयकल हहेे सवसव र्र्ाातत कमकमीी पर्दपर्दुषुणषण करणकरणााररेे ववााहनहन समजलसमजलेे जजाातते.े आतआताा ततेे बनवण्यबनवण्यााच्यच्याा पर्िकर्यपर्िकर्येतेत ससुदु्धद्धाा कमकमीीतत कमकमीी उजउज र्र्ााववाापरलपरलीी जजाातत असअसेलेल आिणआिण पपुनुिननिनर्र्मम र्र्ााणण हहोोणणाारर््‍य‍याा गगोोष्टष्टीीततूनून ततीी बनतबनत असअसेलेल तरतर ययाा ससाायकलयकलीी एकएक आदशआदशर्र् ववााहनहन बनतबनतीीललययाातत शशंकंकााचच ननााहहीी.

चचंदंर्शदर्शेखेरखर आठवलआठवलेे http://chandrashekhara.wordpress.com



http://chandrashekhara.files.wordpress.com/2010/01/image-44441-galleryv9-yrdy.jpg








ममीी भटकभटकंंततीी ककाा करतकरतोो ?

"मी भटकंती / टेर्क्स का करतो?" मला कुणी हा पर्श्न िवचारलात एका शब्दात मी म्हणेन "खाज"..!!!

हो हचे उत्तर आहे खरे. पण जेव्हा मी स्वतःलाच हा पर्श्न िवचारतो तेव्हा असे उमर्ट उत्तर दऊे शकत नाही. [कुणापेक्षाहीस्वतःचा आदर करावा माणसाने :-)] एक तर हा पर्श्नच का असावा? उलट पर्श्न असा असावा: तू (आिण आणखी मोजकेकाहीजण) सोडून बाकी लोक भटकंती / टेर्क्स का करत नाहीत? असो करणं - न करणं ज्याचा त्याचा पर्श्नआह.े पण जेव्हामी खरंच स्वत:ला असे िवचारतो तेव्हा माझा आतला आवाज काय बरे स ंागत असतो? असाच एके िदवशी तंदर्ीत काहीउत्तरं ऐकू आली मला माझ्याच आतमधून. बऱ्याच उत्तर ंामध्ये खाज, माज, मस्ती, रग आिण तत्सम शब्दही ऐकू आले :-)

आिण ते नाही आले तरच नवल... कारण त्यािशवाय काही माणूस पहाटे साडतेीनला उठून गाडी दामटवत सह्यादर्ीच्याऊन-वाऱ्यात झोकून द्यायचा नाही.

मला आठवतंय जेव्हा मी पिहला टेर्क (?) केला... चौथीतच होतो. शेंबूड पुसायची पण अक्कल नव्हती. शेजारच्या काहीमंडळींबरोबर मी आिण पप्पा डबे घेउन िसंहगडावर िनघालो होतो. त्या वेळी िसंहगड म्हणजे "अबब... िकती दरू आह"े

अशी अवस्था होती. स्कूटरमधे (Bajaj Cub - 1987 model) कँपात िसल्व्हर ज्युिबलीच्या पंपावर पेटर्ोल टाकले आिणआम्ही स्वारगेटवरुन व्हाया िसंहगड रोड खानापूरला पोचलो. ितकडे पप्प ंानी स ंागून टाकले की मी गाडीवर वरती येणारआिण तुम्ह ंाला चालत यायचे तर या. आजच्या एवढीच खाज होती त्यावेळी ना... मग आम्ही चालत वर गेलो होतो. येहीसरळ रस्त्याने न जाता शॉटर्कट मारत मारत. वरती पोचता पोचता पप्पा रुमाल हलवून आम्ह ंाला पर्ोत्साहन दते होते.आजही मला वाटचाल करताना ते आज नसले तरी त्य ंाचीच मूतीर् समोर िदसते, पर्ोत्साहन दणेारी. हा माझा पिहला धडा.त्यानंतर चौथीला पर्तापगड पािहला. सहावीला असताना शाळेत असताना बाईंनी िवचारले होते सहलीला कुठे जायचेतर माझे उत्तर िसंहगड होते. आिण माझ्या स ंागण्यावरुन गेलोही ितकड.े सगळ्यात आधी मीच.. वर चढण्यात, सगळीिठकाणे दाखवण्यात आिण खाली उतरण्यात पण (कारटं पिहल्यापासूनच आगाऊ आह)े.

खरा टेर्क केला तो लोहगड... सन-२००० च्या पावसाळ्यात. पिहलटकरणीसारखी अवस्था होती. टेर्क म्हणजे नक्कीकाय करायचे असते ते माहीतही नव्हते. पण वरती पोचल्यावर जे काही अनुभवले ते अिवस्मरणीय होते. आम्ही जातअसतानाच लोहगडवाडीतून परत येणारा गर्ुप िदसला आिण त्यात एक अंध मुलगा...










लोहगडावर मुक्कामी टेर्क करुन ते परत िनघाले होते. तेव्हाच वाटले हे की बास इथून पुढे कधीच थकायचं नाय, दमायचंनाय. आजवर जे काही टेर्क केलेत, िकल्ले पािहलेत त्यात पर्त्येक वेळी तो अनािमक मुलगा माझे स्फूितर्स्थान रािहला.असाच अनुभव मला गेल्या वषीर् पुरंदर-वजर्गडाच्या टेर्कमधे आला. पायाने अधू असणारा एक अनािमक टेर्कर गड चढूनवर आलेला मी पािहला. या डोंगर ंानीच मला ही गोष्ट िशकवली. थ ंाबायचं नाय, थकायचं नाय, दमायचं नाय. टेर्कमध्येआिण आयुष्यातही. िकतीही िनराशेने मनाला गर्ासले तरी कुठे तरी आशेचा िदवा तेजाळत असतो आिण स ंागतो "ऊठ रेमद र्ा, असे अशर्ू आिण घामाचे थेंब कधी वाया घालवायचे नसतात, दाखवायचे तर मुळीच नसतात. तर धीराने त्य ंानाजगापासून लपवून बालेिकल्ला गाठायचा असतो. तुला पाणी आिण सावली दणेारे असंख्य दतू दवेाने पाठवले आहते.

फक्त तू चालता हो." आता स ंागा ह ेअसे िशक्षण कुठल्या िवद्यापीठात आिण िकती पैसे फेकून िमळेल?

लोहगडानंतर आपसूकच समोरच्या िवसापूरने साद घातली आम्ही दखेील त्याला ओ दते िकत्येकदा त्याची माती भाळीलावली. त्यावेळी सह्यादर्ीचा र ंागडपेणा अनुभवला आिण तोच मनाला भावला. जो काही कस काढणे म्हणतात (मीनवीन असल्याकराणाने) ितथे िदसला. वाळलेले गवत, िनसरडी माती आिण वरुन तापते ऊन अशा िवरुद्ध पिरिस्थतीतमागर् काढताना नकळत एक जीवनाचे भान येत गेले, एक तत्त्वज्ञान समजत गेले. ते मला एरव्ही कुणी पन्नास पुस्तकेकोळून िदली असती तरी आले नसते.

शहरी गलबलाटात माझे मन कधीच रमले नाही आिण रमणारही नाही. पाच िदवस जगरहाटीत घालवले की एकिदवस तरी मला माझ्यासाठी हवा असतो. शहराच्या गल्ली-बोळ ंातून आिण हॉनर्च्या कोलाहलातूनच मला सह्यादर्ीचीआव्हानात्मक हाक ऐकू येते "गड्या कधी येतोस? आख्खे पाच सात िदवस झाले भेटून!" काही िदवस आपल्या नेहमीच्यावतर्ुळात काढले (खळ्याला जंुपलेल्या बैलासारखे) की एक पर्कारचा माज चढतो आपल्याला. मग तो पदाचा, पर्ितष्ठचेा,आपण करत असणाऱ्या कामाचा, िमळणाऱ्या ’पॅकेज’चा िकंवा अन्या काही भौितक गोष्टींचा असू शकतो. मग त्याबैलाला वाटते की मीच या खळ्याचा मालक आह.े एकदा सह्यादर्ीचा ताशीव कातळकडा पािहला आिण त्याला िचकटून



http://1.bp.blogspot.com/_Abj31wHD-40/S0xAh8Gb_BI/AAAAAAAAPD8/N0lmD-znQD8/s1600-h/Spirit.jpg








घोरपडीसारखे वर चढून गेलात की तुम्ह ंाला समजते की तो माज िकती मागे सोडून आपण आलो आहोत. िशखरावर-

बालेिकल्ल्यावर पोचल्यावर एकदा

भव्य सह्यकडा डोळ्य ंात मावतो का पाहा. त्यावरुनच आपण िकती खुजे आहोत हे समजून येईल. एकदा इथलाहाडं गोठवणारा गारठा अनुभवा. रानवारा कान ंात भरुन घ्या. ऑिफसमधला एसी झक मारेल त्याच्यापुढे. धोधोकोसळणाऱ्या धबधब्याखाली िभजा. जकुझी आिण शॉवर िभकार वाटू लागतील. खळाळत्या ओढ्याचे (अगदी चहाच्यारंगाचे िदसले तरी) पाणी िपऊन नशा घ्या. िव्हस्की-रम-स्कॉचच्या तोंडात मारेल. संध्याकाळच्या संधीपर्काशातकड्यावरुन पाय खाली सोडून बसा आिण मनाला येईल तेवढ्या मोठ्या पडद्यावर खाली दरीत िदसणारा सोनेरीपर्काश आिण आिण त्यावर चमचमणाऱ्या नदीचा आिण ितच्या तीराशी चाललेला रोमान्स अनुभवा. जगातले कुठलेहीमल्टीप्लेक्स हा आनंद दऊे शकणार नाही. रातर्ी चुलीवर केलेली उरलेली मूगिखचडी आिण गरम मॅगी खाऊन मगिबनदधुाचा चहा प्यायले की सकाळचा बर्ेकफास्ट होतो. टेर्क संपला की पायथ्याच्या गावात एका माम ंाच्या घरी आधीचस ंागून गावरान कोंबडी चापली जाते त्याची सर KFCला नाही.

या सह्यादर्ीच्या कुशीतल्या जीवनात जे काही िशकलो ते क्विचतच मला इतरतर् कुठे िशकता आले असते. पिहला क ंादाकापला तो नाणेघाटाच्या गुहते, डोळ्य ंात पाणी येईपयर्ंत. नंतर पाणी न येता कापायचे तंतर् पण जमले. िखचडी करण्याततर आपला हातखंडा आह.े ती पण मी अशाच कुठल्या तरी टेर्कमध्ये िशकलो. आहे त्या सामानात भागवायचे (resource

management), आपले काम आपणच करायचे (self sufficiency), इतर ंाना मदत करत करतच टीमवकर्चे धडेिगरवायचे. आपल्या बरोबरीने असणाऱ्या टेर्करचा उत्साह वाढवायचा (encouragement), कसेही करुन डडेलाईनपाळायच्या (timelines) ह ेआम्ह ंाला कॉपोर्रेट जीवनात पण उपयोगी पडतेच की.

सह्यादर्ीच्या नेहमीच्या दशृ्याने आता आमचे सौंदय र्ाचे मापदडं पण बदलले आहते. सूयोर्दय हा तोरण्याच्या माचीवरुनराजगडाच्या बालेिकल्ल्याच्यामागूनच व्हावा. सुय र्ास्त हा कोकणकडा, रायगडचा होळीचा माळ आिण नाणेघाटासारखाडोळ्य ंाच्या पातळीखाली (below eye level) झाला तरच संुदर िदसतो. समुदर् असावा तर तो िसंधुदगु र्ाच्याभोवतालीच. पाऊस पडावा तर अगदी धो-धोच. ढग ंाचा गडगडाट व्हावा तो अगदी कानाचे पडदे फाटून जाईपयर्ंत. याभीषण, रौदर्, र ंागड्या रुपातच सह्यादर्ीची संुदरता आह.े माझे सौंदयर्बुद्धी त्यानेच िवकिसत केली.

ररोोहनच्यहनच्याा ब्लब्लॉॉगवरुनगवरुन ससााभभाारर



http://3.bp.blogspot.com/_Abj31wHD-40/S0y-ODDgawI/AAAAAAAAPEE/hhcMEHIRHsQ/s1600-h/Fly.jpg

http://mazisahyabhramanti.blogspot.com/








गगोोननीीददाा सस ंंाागतगताातत ननाा...

हे दगुर् म्हणजे काही लोणावळा, माथेरान िकंवा आपल महाबळेश्वर नव्ह.े नुसत डोंगर चढणं आह.े रान तुडवणंआह.े स्वत:चं अंथरूण प ंाघरूण पाठीवर वागवीत रानोमाळ िहडंाव लागतं. ितथं असतो भराट वारा. असतं कळाकळा तापणार ऊनं. असतात मोकाट डोंगरदरे. पण हे आव्हान असतं िजद्दीला. पुरूषाथ र्ाला...! ध्यानात घ्या, ितथंआपले पराकर्मी पूवर्ज काही एक इितहास घडवून गेले आहते. िकत्येकदा त्य ंाचा जय झाला. िकत्येकदा पराभवही.कधी कधी दगुर्ुण ंानी त्य ंाच्यावर मात केली असेल. हे बलवंत दगुर् मुकाट्यान शतर्ूच्या ताब्यात द्यावे लागले असतीलत्य ंाना. त्या सगळ्या पर्ाचीन इितहासाच स्मरण हा आह ेया दगुर्भर्मंतीमागचा उदे्दश...!"

(बाजूचा माझा फोटो सुहासने काढला आह.े)

आतापयर्ंतच्या ५३ िकल्ल्य ंाच्या भेटीतून मी स्वतःलाहरपर्कारे समृद्ध केले आह.े या गडकोट ंानीच आपलाइितहास अनुभवला आह.े िकत्येक सुवणर्मयी क्षण ंाचे ते मूकसाक्षीदार आहते. अनेक भीषण पराभवही त्य ंानीिततक्याच धीरोदत्तपणे पचवले आहते. त्या अनुभव ंावरुनत्य ंाचे िवजयी गुण आत्मसात करावेत, पराभवासकारणीभूत झालेली कारणे दरू ठेवावीत. त्याचे िनराकरणकसे करावे याचे ज्ञान िमळवावे. कालातीत युगपुरुष ंाच्यानखाचा का होईना गुण आपल्यात उतरवावा. सगळा द्वषे, राग, मत्सर दरू व्हावा. गडवासीय ंाच्या कष्ट ंाची जाणीवराहावी आिण त्या िदसलेल्या दोन टेर्कसर्बद्दलचा आदर नेहमी दणुावत जावा... म्हणून तर मी टेर्क / भटकंती करतो...आिण करत राहीन (च)...!!!

पपंकंजकज झरझरेेकरकर http://www.pankajz.com



http://4.bp.blogspot.com/_Abj31wHD-40/S0y-iH_5tAI/AAAAAAAAPEM/x6TceE5OBbY/s1600-h/me-1.jpg

http://www.suhas.co.in/








ननाादस्वरमदस्वरम

िसंगापूरमधे माझा मुक्काम असला की रोज सकाळी, घराच्या समोरूनच वहात जाणार्‍या एका कॅनॉलच्या ब ंाधावरअसलेल्या रस्त्याने, िफरायला जाण्याचा माझा पिरपाठ आह.े माझे पाऊल घराच्या बाहरे पडते त्या सुमारास सूयर्नुकताच उगवलेला असतो. या कॅनॉलच्या बाजूलाच एक दिक्षण भारतीय मंिदर आह.े सकाळच्या वेळी या मंिदरातहमखास, कोणी ना कोणी वाद्यवादक,नादस्वरमवर एखादा राग आळवत असतो. नादस्वरमचे स्वर आसमंत नुसते भरूनटाकतात. त्यात भैरव, शंकरा िकंवा िशवरंजनी सारखा राग असला तर त्या स्वर ंानी अंगावर काटा उभा रािहल्यािशवायरहात नाही.नादस्वरम हे खरे म्हणजे मोकळ्या आवारात वाजवण्याचे वाद्य आह.े त्याचा मूळ व्हॉईसच एवढा मोठा आहे की तेबैठकीचे वाद्यच नाही. सनई सारखेच िदसणारे हे वाद्य आकाराने बरेच मोठे असते.दिक्षण भारतात िमळणार्‍या विशसवीसारख्याच िदसणार्‍या एका वृक्षाच्या लाकडापासून नादस्वरमची िनिमर्ती केली जाते. नादस्वरमचा अंतर्भागबासरीसारखा लंबगोल नसून तो शंकूच्या आकाराचा(Conical) असतो. त्यामुळे हे वाद्य तोंडात धरण्याच्या बाजूलािनमुळते तर दसुर्‍या बाजूला हॉनर्सारखे पसरलेले असत.े बासरीपर्माणेच नादस्वरमला सात िछदर्े असली तरी बासरीमधेया िछदर् ंावरचा बोट ंाचा दाब कमी जास्ती करून जसे तीवर् िकंवा कोमल स्वर वाजवता येतात तसे नादस्वरममधे वाजवतायेत नाहीत. हे वाजवण्यासाठी नादस्वरममधे तळाला आणखी पाच िछदर्े असतात. बासरीपर्माणेच नादस्वरममधूनअडीच सप्तके (मंदर् ते तीवर्) वाजवता येतात.स्वरिनिमर्तीसाठी, नादस्वरमच्या िनमुळत्या तोंडाला एक धातूची नळीबसवलेली असते व त्यात एक ब ंाबू िकंवा वेताची पट्टी बसवलेली असते. या पट्टीत हवा फुंकून स्वर िनिमर्ती होत.े

तािमळनाडू मधले एक मूतीर्कार शर्ी. िचन्नकान्नू य ंानी काळ्या गर्ॅनाईट दगडातून नुकतीच नादस्वरमची यशस्वीपणेिनिमर्ती केली आह.े 2 फूटाहून जास्त ल ंाब असलेले हे वाद्य शर्ी. िचन्नकान्नू य ंानी एकाच अखंड दगडातून कोरून काढलेआह.े हे वाद्य बनवण्यासाठी योग्य असा दगड ते अनेक वषेर् शोधत होते. हा दगड त्य ंाच्या घराजवळच्या शेतजिमनीतच



http://chandrashekhara.files.wordpress.com/2010/01/47070681_getattachment-2.jpg

http://chandrashekhara.files.wordpress.com/2010/01/47070681_getattachment-2.jpg








त्य ंाना िमळाला. शर्ी. िचन्नकान्नू म्हणतात की त्य ंानी जेंव्हा आपल्या िछन्नीने या दगडावर ठोकून बिघतले होते तेंव्हाएखाद्या बर्ॉन्झच्या मोठ्या खंडावर ठोकल्यासारखा आवाज आला होता. हे वाद्य कोरताना त्यात कोणतीही बािरकशीसुद्धा चीर पडणार नाही याची काळजी घेणे आवश्यक होते. शर्ी. िचन्नकान्नंूना सव र्ात िभती याचीच वाटत असल्यामुळे हेवाद्य बनवत असताना जवळजवळ पर्त्येक पायरीला या िभतीनेच त्य ंाच्या डोळ्यात अशर्ू उभे रहात होत.े या िभतीमुळेचया वाद्यातील सवर् िछदर्े सुतार वापरतात तशा हाताने िफरवण्याच्या िगरिमटाने पाडावी लागली आहते. या िगरिमटामुळेशर्ी. िचन्नकान्नंूच्या तळहातावर संपूणर् फोड येऊन ते सोलून िनघाले होते.

तीन मिहन्य ंाच्या अथक पिरशर्म ंानंतर हे नादस्वरम तयार झाले. तोंडाने हवा फुंकून वाजवण्याची जी वाद्ये आहते त्यातत ंाबे िकंवा िपतळी नळ्य ंाचा उपयोग न करता बनवलेले ह ेनादस्वरम सव र्ात मोठे वाद्य आह.े

शर्ी. िचन्नकान्नू म्हणतात की िनरिनराळ्या मंिदर ंामधल्या दगडी कोरीवकाम केलेल्या मूतीर् ते बघत असत. यात नादस्वरमवाजवणार्‍या मूतीर् बघूनच त्य ंाना हे वाद्य दगडातून कोरून काढण्याची स्फूतीर् िमळाली. अनेक वादक ंानी हे नादस्वरमवाजवून त्यातून िनघणारे स्वर अितशय संुदर असल्याचे स ंािगतले आहेएका िशल्पकाराने बनवलेले हे िशल्प नुसते नयनमनोहर िशल्प न राहता संुदर स्वरही िनम र्ाण करू शकते हे एक आश्चयर्चआह.े

चचंदंर्शदर्शेखेरखर आठवलआठवलेे http://chandrashekhara.wordpress.com



http://chandrashekhara.files.wordpress.com/2010/01/47070680_instument_cut.jpg

http://chandrashekhara.files.wordpress.com/2010/01/47070680_instument_cut.jpg








"पपाासस" आजआजोोबबाा .....

हॉटेलवाल्य ंाना करोडपती करून (म्हणजे िनदान एका ठरािवक रकमेचं दर आठवड्याला खाऊन)

कालआम्ही िनघालो. वीकएंडचा मूड होता सगळ्य़ ंाचा……लॉंग डर्ाईव्ह हा लेकाचा कायमचा हट्टअसतो….रस्ता जसा जात राहील तसे जात रहायचे. कुठेतरी िनजर्न रस्ता असला तरी चंदर्ाच्यापर्काशात खुच्य र्ा टाकून उजाड माळरानात गप्पा टाकत बसलेले ओमानी असतातसोबतीला……..कधी नव्हे ते टेपमधल्या गायक ंानाही िवशर् ंाती िदलेली होती. गप्पा ऐन रंगात

आलेल्या……………बाबा असा िनव ंात भेटला की मुलंही खुश असतात.त्य ंाच्याकडे अश्यावेळी स ंागायच्या अनेक गोष्टीअसतात……..मग तेरी उपर मेरी करत दोघेही चढाओढीने स ंागत होते…………….

िफरून फारून िवषय पोहोचला नािसकवर…..आिध आम्ही अगदी अंतराळाच्या गप्पा मारत असलो तरी एक पायनािसकमधे घट्ट रोवलेला असतो. मग नवरा नेहमेीपर्माणे लेकाला िचडवायला म्हणाला ,” काय समजतं रे तुझ्या बाबंूना? तुला उगाच कौतूक त्य ंाच!!!!!! “

आता ’बाबू ’( माझे बाबा ) हा िवषय लेकाला त्याच्या श्वासाईतकाच िपर्य. माझे बाबा माझेही कायम लाडके पण लेकाचाजीव सतत त्य ंाच्यातच गंुतलेला असतो. तो िवचार करता मी नवऱ्याला म्हणाले, ” अब तो तू गया….. Now to u r

gone…..ईशान धोपटतो तुला आता!!!!!!!!!!!! ” आिण मागून िचरंजीव ंाचा आवाज आला, ” No mumma he is

not gone…. बोलू दे त्याला!!!! ” मी चिकत झाले अगदी….थोडी रागावलेही कदािचत…….गंमतीतही मला बाब ंाबद्दलकाही बोललेले पटले नव्हते…………नवऱ्याच्या हतेू िवषयी अिजबात शंका नाही मनात तिरही लेकाने react व्हावं असंमला वाटत होतं बहूतेक…………..

अगदी गेल्या वषीर्पयर्ंत बाबा असं काही बोलला की माझा लेक त्याच्यावर तुटून पडायचा……………..आिण आज हेकािहतरी भलतचं!!!!!!आजोबा आिण नातवातला दरुावा हा केवळ भौगोिलक अंतराचा न उरता माझं िपल्लू मनानेहीदरु होतय की काय अशी शंकाही मनात आली!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! चुकतय नक्कीच कािहतरी…………….शेवटीत्यालाच िवचारलं, “का रे आता तुला चालतं वाटतं तुझ्या बाबंूना कोणी कािह बोललेलं?????? ” तसा तो श ंातपणेम्हणाला, “मम्मा त्याला बोलू दे ना काय बोलायचे ते, आपल्याला मािहतीये ना आपले बाबू कसे आहतेते!!!!!!!!!!!!!!!!!!!! झालं तर!!!!!!”

माझं िपल्लू वय वषर् सात………एका वाक्यात मला खुप काही िशकवून गेलं………..नवऱ्याने फक्त एक नजर टाकलीमाझ्याकड…े…तो एक िजंकलेला बाबा होता तेव्हा. आिण मी आई म्हणून िजंकले असले तरी या िवचारापयर्ंत लेकालापर्गल्भ कसा करावा हा िवचार करू शकणारी माझ्या बाब ंाची मुलगी ह ेस्वत:चच अिस्तत्व शोधत होते!!!!!!!हचे तर िशकवले होते ना कायम बाब ंानी आम्हाला…….तत्वज्ञान कधीही स ंािगतले नाही त्य ंानी ते तसे जगून दाखवलेहोते……….कधीही सल्ले िदले नाहीत तर कायम उत्तरे स्वत: शोधायला िशकवले होते……..बसलेला हत्ती हा ईतर अनेकपर्ाण्य ंापेक्षा उंच असतो हे ते सहज कोणाला तरी स ंागत होते, कोणाला स ंािगतलं ते आता अिजबात आठवत नसले तरीसहज कानावर पडलेली अशी अनेक वाक्यं कायम मनात आहते……मी हॉस्टेलला िनघाल्यावर बाबा म्हणाले होते, “ताईपाण्यात पडलेल्या तेलाच्या थेंबासारखी रहा……………..पाण्यात िवरघळलेला तिरही स्वत:चं स्वतंतर् अिस्तत्व, गुणधमर्जपणारा……………..”










असेच एकदा आई-बाब ंाना कोिणतरी गैरसमजातून आलेल्या रागाने खुप काही बोलत होते…..बाबा श ंात होते. मीमातर् वाक्यागिणक िचडिचड करत होते….शेवटी न रहावून मी बोलायला लागले…….माझ्या आयुष्यातला तो पिहलाआिण शेवटचा उदर्के असावा……..कारण माझा आवाज ऐकल्यावर चमकून बाब ंानी माझ्याकडे पािहले होते……ती नजरकायम लक्षात रािहलीये माझ्या, त्यात राग नव्हता चीड नव्हती…..पण माझी मुलगी अशी ताबा सोडून बोलली हे त्य ंानासहन होत नव्हते. उघडपणे ते बोलले येव्हढचं की ताई मोठ्य ंाना बोलायचं नाही!!!!!!!! समोरची व्यक्ती श ंात झाल्यावरत्य ंाच्याशी व्यविस्थत बोलून एकही अपशब्द न उच्चारता स्वत: त्य ंाना िनरोप द्यायला गेलेले बाबा कायम आठवणीततसेच आहते……..एरवी िवलक्षण स्वछंदी, मस्तमौला असणारे आमचे बाबा असेच कायम काहीतरी िशकवत राहीले……

पुढे कधीतरी Quotes ओळखीचे झाल्यावर वाचले , ’Speak when you are angry and you will make the

best speech you will ever regret!!!!!!’ म्हटलं छटं तेरी तो…..मला हे आिधच माहीतीये……मेरे पास मेरे बाबाह!ै!!!!!

आिण आजची मी मुख र्ासारखी लेकाने िचडावे तेही बाबाने िचडवल्यावर, कािहतरी पर्ितकर्ीया द्यावी अशी अपेक्षा करतहोते!!!!! कोणीतरी आपल्या मनाचा असा ताबा घेउन आपल्याला ईच्छेिवरूद्ध, स्वभावािवरूद्ध वागायला भाग पाडतोती आपली हार असते ही साधी गोष्ट मी िवसरले !!!!!! आज मी ’तन्वी दवेड’े हे नाव िमरवताना आधीचे कुलकणीर्पणिवसरले की काय……..आडनाव बदलायच्या affidavit वर सही करताना स्वभावही बदलत होते मी!!!!!! गलत हैये!!!!! आज लेकाने मला पुन्हा जागे केले…………….

एकदा मी बाब ंाना म्हटले होते ,” बाबा मला जेव्हा कोणी काही बोलतं आिण समोरच्याची अपेक्षा असते की मी वादघालावा तेव्हा मी श ंातपणे झालेल्या आरोप ंाच analysis करते मनात…..खरे आहते की खोटे ते जोखते !!!!! शक्यतोश ंात रहाते!!!! आिण स्वत:चे मुदे्द नंतर श ंातनेने म ंाडते……..”

बाब ंानी टाळीसाठी हात पुढे केला, हसत ते म्हणाले ,”चहा ठेवूका? घेणार????? “ आयूष्याच्या पिरक्षेसाठीची आमचीतयारी पुणर् आहे असे वाटले की ते खुश असायचे………’सुखम्हणजे नक्की काय असते’ हे बाब ंाना पुणर् माहीत असावे, ते उगाचगद्य स्वरुपात आम्हाला न स ंागता ते त्य ंानी लहान मोठ्याउदाहरणातून कायम दाखवून िदलेय……………

आज माझ्या लेकाने मला सगळे आठवायला भाग पाडलेय!!!!!!

हे खरं तर माझे िवचार सगळे , माझ्याच अिस्तत्वात त्य ंाच अिस्तत्वं. मीच हरवते माझ्याच िवचारात आिण माझे िवचारमाझ्यात………कधी कधी कुठे जातात ते सगळे राम जाणे……म्हणून आज या िवच ंाराची एक पोस्ट करतेय सरळ!!!!!

नाहीतर पुढच्यावेळेस ,” आईना जेव्हा माझी पहलेीसी सुरत मागेल, ” तेव्हा माझ्या ’डडॅींचा’ नातू यायचा पुन्हा अक्कलिशकवायला……………

िपताशर्ी तुमच्या तालमीत छोटे ’उस्ता◌्द’ बऱ्यापैकी ’वस्ताद’ होताहते तर……………..लगे रहो!!!!!!!!!!!!!!

तन्वतन्वीी ददेवेडवडेे http://sahajach.wordpress.com



http://sahajach.files.wordpress.com/2010/01/dsc_1697.jpg

http://sahajach.files.wordpress.com/2010/01/dsc_1697.jpg








ववॉॉलपलपेपेरपर, हहोोमपमपेजेज आिणआिण सचसचर्र्पपेजेज सवसवर्र् ककााहहीी एकतर्चएकतर्च (नव्हनव्हे ेएकचएकच ! )

िमतर्हो नेटभेटवर आपण वेळोवेळी कामे जलद होण्यासाठी, वेळ वाचवण्यासाठी वेगवेगळ्या टीप्स पाहत असतो. आजआपण एक अशाच पर्कारची परंतु गमतीशीर टर्ीक िशकणार आहोत.

बर्‍याचदा संगणक चालु केल्याकेल्या पिहल्य ंादा ईंटरनेट चालु केला जातो. आज आपण एक अशी युक्ती पाहणार आहोतज्यामध्ये संगणकाचा वॉलपेपरच इंटरनेटचं काम करतो. अगदी सोपी आिण मजेशीर गोष्ट आह ेही. नाही का?

तुमच्या आवडीच्या कोणत्याही वेबपेजला लाइव्ह वॉलपेपर मध्ये रुप ंातरीत करण्याची पद्धती खालीलपर्माणे -

१. डसे्कटॉपवर Right Click करुन properties मध्ये जा.२. Display Properties ची िवंडो उघडले. त्यामध्ये Desktop या टॅब मध्ये जा.३. आता िचतर्ात दाखवील्यापर्माणे Customize desktop या बटणावर िक्लक करा.

४. यामध्ये web चा पय र्ाय िनवडा. येथे My current homepage चा पय र्ाय िनवडा.(बहुदा गुगलच असेल !)

५. Ok वर िक्लक करा आिण Display Properties च्या मुख्य िवंडोमध्ये apply आिण Ok वर िक्लक करा.

आता डसे्कटॉप पहा , तुमची आवडती वेबसाईट चक्क वॉलपेपरच्या स्वरुपात अवतरलेली दीसेल.



http://2.bp.blogspot.com/_5M93GAuoYgo/S0nt8c3p-hI/AAAAAAAADag/4jBrznUfIt0/s1600-h/2010-01-10_204020.jpg








जर होमपेजव्यतीरीक्त इतर कोणती वेबसाईट वॉलपेपर म्हणुन वापरायची असेल तर वरील स्टेप ३ नंतर "New" चापय र्ाय िनवडा आिण निवन वेबसाईटची वेबिलंक द्या. अशा पर्कारे कोणतीही वेबसाईट वॉलपेपर म्हणुन ठेवता येईलआिण अगदी वेबबर्ाउजरमध्ये वाचल्यापर्माणे वाचता दखेील येईल.

आणखआणखीी एकएक गगंमंतमत -

जर अशा पर्कारे http://www.bing.com/ ही मायकर्ोसॉफ्टची सचर् साईट वॉलपेपर म्हणुन ठेवली तरदररोज बदलणारा वॉलपेपर आिण सचर् इंिजन असे दोनही फायद ेिमळवता येतात.

वॉलपेपर म्हणुन ठेवलेल्या वेबसाईटवर वरच्या बाजुला माउस नेल्यावर एक करड्या रंगाचा पट्टा आिण डाव्या बाजुलाएक छोटा ितर्कोण दीसतो. त्यावर िक्लक केल्यास िविवध पय र्ाय दीसतील.



http://www.bing.com/

http://4.bp.blogspot.com/_5M93GAuoYgo/S0ntccZ7leI/AAAAAAAADaY/jT5iG8DGs_M/s1600-h/bing.jpg








यापैकी मुख्य दोन पय र्ाय आिण त्य ंाचा उपयोग खालीलपर्माणे -

Cover Desktop -

Split Desktop with Icons -



http://1.bp.blogspot.com/_5M93GAuoYgo/S0nsP9J-e0I/AAAAAAAADaA/EYmXDQmvLr4/s1600-h/Grey+Board.png

http://4.bp.blogspot.com/_5M93GAuoYgo/S0nshRiPvII/AAAAAAAADaI/eqEYMmhLIUM/s1600-h/full.png








लाईव्ह वेबपेजला आपल्या संगणकाचा वॉलपेपर बनवुन स्वतःचा वेळ तर वचवाच पण त्यासोबत इतर ंाना अचंबीतहीकरा.

सिललसिलल चचौौधरधरीी http://www.netbhet.com



http://4.bp.blogspot.com/_5M93GAuoYgo/S0ns2aQn1XI/AAAAAAAADaQ/uX4dJHpWrAc/s1600-h/google+half.png








िवमिवमाा पपॉॉिलसिलसीी व्यतव्यतीीररीीक्तक्त करकर ववााचवण्यचवण्यााचचेे आणखआणखीी उपउपाायय ततुमु्हम्हााललाा ममााहहोोततआहआहेतेत ककाा ?

पर्त्येक वेळी माचर् मिहना जवळ आला की कर वाचवण्यासाठी कीतीतरीगंुतवणुकीचे पय र्ाय आपल्यासमोर येतात. िवमा पॉिलसी उतरवणे हा अशागंुतवणुकींचा हमखास उपाय आपणा सव र्ंाना ठाउक आहचे. मातर् ददुैर्वानेभारतामध्ये िवमा योजना या संरक्षणासाठी नव्हे तर कर वाचवण्यासाठीघेतल्या जातात (कारण त्या याच कारणासाठी िवकल्या जातात).

मातर् िवमा योजन ंाव्यतीरीक्त इतरही अनेक योजना सेक्शन 80C अंतगर्तकरबचतीसाठी उपलब्ध आहते.आज आपण अशाच काही गंुतवणुकीच्यापय र्ाय ंाची थोडक्यात मािहती घेऊयात.

सेक्शन 80C अंतगर्त जस्तीत जास्त रुपये १०००००/- (एक लाख) पयर्ंतचीगंुतवणुक करु शकतो. या सेक्शन अंतगर्त येणार्‍या गंुतवणुक पर्कार ंाचीथोडक्यात मािहती खालील पर्माणे -

1. Employee provident fund(EPF) - कमकमर्र्चचााररीी भिवष्यभिवष्य िनविनव र्र्ााहह िनधिनधीी

गंुतवणुकीचा हा सव र्ात पर्ाथिमक पर्कार म्हणुन ओळखला जातो. EPF कोठेही जाउन िवकत घेण्याची आवश्यकता नसते.नोकरीवर रुजु झाल्यािदवसापासुन या गंुतवणुकीची सुरुवात होते. EPF मध्ये एकुण बेिसक (Basic + DA ) पगाराच्या१२% इतकी रक्कम गंुतवली जाते. याव्यतीरीक्त कंपनीतफेर् तेवढीच म्हणजे basic + DA च्या १२% इतकी रक्कम जमाकेली जाते. कंपनीने जमा केलेल्या या रकमेपैकी ८.३३% हे employee pension scheme (EPS) व ३.६७% हेEPF मध्ये जमा केले जातात. EPF वर करमुक्त व्याजही िमळते. सध्या EPF वर िमळणार्‍या व्याजाचा दर ८.५%

(द.सा.द.शे.) इतका आह.े

EPF मुदत तुम्ही जोपयर्ंत नोकरीत आहात तोपयर्ंत असते.

2. Public provident fund (पिब्लकपिब्लक पर्पर्ोोिव्हडिव्हडंटंट फफंंडड) PPF

EPF नंतर दसुरा महत्त्वाचा पय र्ाय म्हणजे PPF. कमीत कमी १५ वष र्ंासाठी ८% या व्याजदराने पर्तीवषीर् जास्तीतजास्त रुपये ७०००० इतकी गंुतवणुक PPF मध्ये करता येते. PPF च्या गंुतवणुकीला पुणर्पणे सरकारी सुरक्षा लाभलेलीअसल्याने या गंुतवणुकीत कोणतीही जोिखम नाही. तसेच PPF मधुन िमळणारे उत्पन्न पुणर्पणे करिवरहीत असते हाआणखी एक फायदा.दीघर्मुदती गंुतवणुक म्हणुन PPF कडे पहावयास हवे. पर्तीवषीर् जास्तीत जास्त १००००० रुपये इतकी रक्कम आपणासटॅक्स बचतीसाठी गंुतवता येते त्यापैकी ७०००० रुपये पर्तीवषीर् असे १५ वष र्ंाकरीता जर आपण गंुतवले तर मुदतीअखेरआपण ंास एकरकमी १९ लाख रुपये िमळतील आिण ते दिेखल पुणर्पणे करमुक्त.










3. National Savings certificate (NSC) - ररााष्टर्ष्टर्ीीयय बचतबचत पर्मपर्मााणपतर्णपतर्

NSC मध्ये गंुतवलेल्या १ लाख रुपय ंाचा सहा वष र्ंामध्ये १ लाख ६ हजार रुपये इतका परतावा िमळतो. यामध्येएकरकमी गंुतवणुक करायची असते. गंुतवलेल्या रकमेवर िमळालेले व्याज दर सहा मिहन्य ंानंतर मुळ रकमेमध्ये समािवष्टकेले जातात आिण या रकमेवर पुढील सहा मिहन्य ंाचे व्याज िमळते.NSC मध्ये जास्तीत जास्त सहा वष र्ंासाठी पैसे गंुतवता येतात.

4. Fixed Deposits (ममुदुतदत ठठेेवव) -

पोस्ट ऑफीस िकंवा बँक ंामध्ये पाच वषेर् िकंवा त्याहुन अिधक काळासाठी ठेवलेली रक्कम ही सेक्शन 80C च्या अंतगर्तकरसवलतीसाठी पातर् ठरते. 80C च्या अंतगर्त सवर् योजना या फक्त कमावत्या तरुण ंासाठी असुन िनवृत्त झालेल्या जेष्ठनागरीक ंासाठी मातर् यापैकी एकही योजना नसते या ज्येष्ठ नागरीक ंाच्या भावनेला छेद दणेारा हा गंुतवणुकीचा पय र्ायआह.े

वेगवेगळ्या बँका गर्ाहक ंाना आकषीर्त करण्यासाठी जास्तीत जास्त व्याजदर दणे्याचा पर्यत्न करतात. त्यामुळेच मुदतठेवींसाठी नक्की िकती व्याजदर असेल हे स ंागता येत नाही मातर् साधारणतः मुदत ठेवींचा व्याजदर ५.७०% ते ८.२५%

यादरम्यान असतो.

5. Seniour citizen savings scheme (SCSS) ज्यज्येषे्ठष्ठ ननाागरगरीीकक बचतबचत पतर्पतर् ययोोजनजनाा

या पय र्ायाअंतगर्त िनवृत्त नागरीक एक मोठी रक्कम एकरकमी गंुतवु शकतात आिण यावर िमळणारा व्याजदरही च ंागलािमळतो.जर तुमचे वय साठ वषेर् िकंवा त्याहुन अिधक असेल (िकंवा ५५ व्या वषीर् स्वेच्छािनवृत्ती स्वीकारली असेल ) तर तुम्हीजास्तीत जास्त रुपये १५ लाख इतकी रक्कम जास्तीत जास्त ५ वष र्ंापयर्ंत गंुतवु शकता. या रकमेवर तुम्हाला परतीवषीर्९% इतका व्याजदर िमळतो मातर् या योजनेअंतगर्त िमळालेले व्याज करमुक्त नसते.

िमतर् ंानो या झाल्या पुणर्पणे सुरक्षीत म्हणजेच No Risk योजना. या योजन ंापेक्षा जास्त परतावा िमळवुन दणेार्‍याईतरही अनेक योजना आहते मातर् त्य ंामध्ये असलेली जोखीमही तेवढीच जास्त आह.े

1. Equity linked savings scheme - (ELSS)

जर तुम्हाला तुमच्या गंुतवणुकीवर जास्त फायदा िमळवायचा असेल तर थोडी जोखीम घ्यावी लागतेच. म्हणतातना, No pain No gain.

ELSS या योजनेअंतगर्त गंुतवलेले पैसे हे म्युच्युअल फंड ंाद्वारे शेअर बाजारात गंुतवले जातात. एकदा पैसे गंुतवल्यानंतरतीन वष र्ंासाठी यामध्ये पैसे गंुतुन राहतात यालाच Locking period असे म्हणतात. तीन वषेर् पैसे अडकुन पडत असलेतरीही दीघर् मुदतीनंतर िमळालेल्या नफ्यावर अतीरीक्त कर बसत नसल्याने या योजना फायदशेीरच ठरतात.

ELSS मध्ये पैसे एकतर् एकरकमी गंुतवता येतात िकंवा दर मिहन्याला एक ठरािवक रक्कम गंुतवता येते. यालाचSystematic Investment Plan म्हणजे SIP असे म्हणतात.










ELSS योजन ंानी गेल्या तीन वष र्ंामध्ये सरासरी ८% व गेल्या पाच वष र्ंामध्ये सरासरी २२% इतका परतावा दीलेलाआह.े ज्य ंाची रीस्क घेण्याची व तीन वष र्ंाहुन अिधक काळ थ ंाबण्याची तयारी आहे अशा गंुतवणुकदार ंासाठी ही एकआदशर्योजना आह.े

2. Unit linked Insurance Plan (ULIP) -

जीवनवीमा आिण शेअरबाजारात गंुतवणुक या दोघ ंाचे िमशर्ण म्हणजे ULIP योजना असे म्हणता येईल. ULIP मध्येआपण िवम्याचा हप्ता (Premium) भरतो तशाच पर्कारे दरमहा एक ठरािवक रक्कम पाच वष र्ंापयर्ंत भरावी लागते.आपण भरलेल्या रकमेपैकी काही भाग हा जीवन िवमा संरक्षणासाठी वापरला जातो आिण काही भाग आपल्यावतीनेशेअरबाजारात गंुतवला जातो. शेअरबाजारातुन िमळणार्‍या नफ्यापैकी काही भागULIP िवकणार्‍या कंपन्या स्वतःकडेठेवतात आिण उरलेला भाग गंुतवणुकदाराला परत दतेात.

दीघर् मुदतीकरता म्हणजे साधारण ९-१० वष र्ंाकरीता ULIP योजना फायदशेीर ठरतात.

मातर् िकती पैसे िवम्यासाठी वापरले जातात आिण कीती शेअरबाजारात तसेच शेअरबाजारात गंुतवलेल्या रकमेचा वापरकसा केला जातो, फायदा झाला की तोटा आिण िकती? ही मािहती अजुनही फारशा पारदशर्कपणे गंुतवणुकदार ंासमोरम ंाडली जात नाही. यामुळेच मी ULIP खरेदी करण्याचा सल्ला वाचक ंाना दणेार नाही.ULIP िवकणार्‍या एजंट्सना मातर् सव र्ािधक कमीशन ULIP मधुनच िमळत असते त्यामुळे ते जास्तीत जास्त ULIP

िवकण्याचा पर्यत्न करत असतात. म्हणुनच कोणत्याही एजंटवर िवष्वासुन ULIP योजना घेण्याआधी स्वतः सखोलअभ्यास करुन नंतरच योग्य तो पय र्ाय िनवडा.

3. New Pension Scheme (NPS) -

NPS ही एक निवन योजना आह.े ज्य ंाना EPF (Employee Provident Fund) ची सुिवधा नसेल म्हणजेच नोकरी नकरणार्‍या (स्वतःचा व्यवसाय असणार्‍या) व्यक्तींसाठी ही योजना उपयोगी ठरते. व्यवसयीक ंानी आपल्या भिवष्यासाठीआताच िनवृत्तीवेतनाची सोय करण्यासाठी या योजनेचा वापर करावा.जास्तीत जास्त १००००० पयर्ंतची गंुतवणुक NPS मध्ये करता येते.

4. ममुलुल ंंााच्यच्याा शशााळळेेचचीी फफीी -

आपल्या मुल ंाच्या िशक्षणासाठी केलेल्या खच र्ावर सरकारतफेर् करसवलत दणे्यात येते. जास्तीत जास्त दोन मुल ंासाठीभरण्यात आलेल्या शाळेच्या फी वर करसवलत िमळते. मातर् सदर फी धनादशेाद्वारे भरणे आिण पावती जपुन ठेवणेगरजेचे आह.े

5. गगृहृकजहकज र्र्ाामधमधीीलल ममुदु्द्लद्द्ल -

स्वतःचे घर िवकत घेताना जर गृहकजर् घेतले असेल तर त्यापैकी मुद्दल (जास्तीत जास्त १००००० पयर्ंत) करपातर्










उत्पन्नातुन वजा केली जाते. गृहकजर् पती िकंवा पत्नीसोबत भागीदारीत घेतले असेल तर दोघेही पर्त्येकी रुपये १०००००पयर्ंत करसवलत पर्ाप्त करु शकतात.

सिललसिलल चचौौधरधरीी http://www.netbhet.com










लडलडााखचखचाा सफरनसफरनााममाा - अबअब ततुमु्हम्हााररेे हवहवाालले ेवतनवतन ससााथथीीययोो !

"ईश्वरईश्वर आिणआिण ससैिैनकिनक ययाा ददोोघघ ंंााचचे ेआपल्यआपल्यााललाा ससंकंटकटााच्यच्याा ववेळेळीीचचं ंस्मरणस्मरण हहोोतते.े त्यत्याा ससंकंटकटाातत मदतमदत िमळिमळााल्यल्यााननंतंरतर ईश्वरईश्वरााचचाािवसरिवसर पडतपडतोो आिणआिण ससैिैनकिनकााचचीी उपउपेके्षक्षाा हहोोतते.े"

ज्य ंानी 'आपल्यआपल्याा उदयउदयााससााठठीी स्वतस्वतःःचचाा आजआज िदलिदलाा' अश्यावीर जवान ंाचे स्मरण आिण आपल्या आयुष्यातले काहीक्षण त्य ंाना अपर्ण करावे याहतेूने आम्ही 'दर्ास वॉरमेमोिरअल'ला भेट द्यायला िनघालो होतो. डाकबंगल्यावरुन बाहरे पडतानाच समोर 'टायगर िहल' िदसतहोते. त्याच्या बाजुलाच पॉइंट ४८७५ म्हणजेच ज्यालाआता 'कॅप्टन िवकर्म बतर्ाटॉप' म्हणतात ते िदसत होते.संध्याकाळ होत आली होती. उमेश आिण साधनाला इकडेबरेच शूिटंग करायचे असल्याने ते बाइकवरुन आधीच पुढे गेले होते. जेणेकरून अंधार पडायच्या आधी त्य ंाना सवर् शूटकरता येइल.

दर्ासवरुन पुढे कारगीलकडे िनघालो की ७ की.मी वर डाव्याहाताला वॉर मेमोिरअल आह.े दर्ासमध्ये सध्या पंजाबचीमाउंटन िबर्गेड िस्थत आह.े २६ जुलै २००९ रोजी संपूणर्भागात आमीर्ने १०१० ववाा ककाारगरगीीलल िवजयिदनिवजयिदनमोठ्याउत्साहात आिण िमशर् भावन ंामध्ये साजरा केला. एकीकडेिवजयाचा आनंद तर दसूरीकडे गमावलेल्या जवान ंाचे दखुःसवर् उंच पवर्त ंाच्या उतार ंावर '10th Anniversary

of Operation Vijay' असे कोरले आह.े खरं तरं २६जुलैलाच या िठकाणी यायची इच्छा होती. मातर् मी

कामावर असल्याने ते शक्य झाले नाही. तेंव्हा १५ ऑगस्टला जोडून या िठकाणी भेट द्यायची असे आधीच नक्की झालेहोते. लडाख मोिहमेचे महत्वाचे उिद्दष्ट हचे होते. २० एक िमं. मध्ये मेमोिरअलला पोचलो. पिरसर अितशय श ंात आिणपिवतर् वाटत होता. सध्या ह्या स्मारकाची जबाबदारी '२ गर्ेनेिडअर' ह्या रेिजमेंटकडे आह.े 'Indian Army -

Serving God and Country With Pride' हे पर्वेशद्वारावरचे वाक्य वाचून नकळत डोळे पाणावले गेले.मुख्य पर्वेशद्वारापासून खुद्द स्मारकापयर्ंत जाणाऱ्या पदपथाला 'िवजयपथिवजयपथ' असे नाव िदले गेले आह.े या पदपथावरुन थेटसमोर िदसत होते एक स्मारक. ज्यािठकाणी पवर्त ंाच्या उत्तंुग कडय ंावर आपल्या जवान ंानी पर्ाण ंाचे बिलदान िदले त्याचिठकाणी त्या वीर ंाचे एक संुदर स्मारक उभे केले आह.े



http://2.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnQ37Yb8zI/AAAAAAAAIoU/mSiTD0M_kvc/s1600-h/Thats+TIGER+HILL..jpg

http://www.bharat-rakshak.com/HEROISM/Batra.html

http://3.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnAbsv9Y7I/AAAAAAAAIns/rqFz_ZncY8E/s1600-h/Celebrating+OP.+vijay%27s+10th+ani.+with+mixed+emotions..JPG








त्या िवजयपथावरुन चालताना मला आठवत होती १०१० वषवष र्ंर्ंाापपूवूवीर्ीर्चचीी ततीी एकएक-एकएक चढचढााईई... एकएक-एकएक क्षणक्षणााचचाा िदलिदलेलेलाा ततोोअथकअथक लढलढाा. धधााररााततीीथथीर्ीर् पडलपडलेलेले ेतते ेएकएक-एकएक जवजवाानन आिणआिण तते ेएकएक-एकएक पपााउलउल िवजयिवजयााच्यच्याा िदशिदशेनेने ेटटााकलकलेलेले.े १९९८ चािहवाळ्यामध्येच पािकस्तानी सैन्याने घुसखोरीची संपूणर् तयारी केली होती. या ऑपरेशनचे नाव होते 'अलअल-

बदरबदर'. पािकस्तानी ६२ नॉथर् इंफंटर्ी िबर्गेडला याची जबाबदारी िदली गेली होती. झझोोजजीी-ललाा ययेथेथीीलल 'घघुमुरमरीी' तते ेबटबटाािलकिलकययेथेथीीलल 'ततुरुतरतुकुक' ह्यह्याा मधल्यमधल्याा दर्दर्ाासस - ककाारगरगीीलल - ततोोललोोिलिलंगंग - ककााकसरकसर - बटबटाािलकिलक ह्यह्याा १४०१४० ककीी.ममीी च्यच्याा पट्यपट्याामध्यमध्येे५०००५००० पपाािकस्तिकस्तााननीी ससैिैनकिनक ंंााननीी ससुयुयोोग्यग्य अश्यअश्याा ४००४०० िशखरिशखर ंंाावरवर ठठााणणीी पर्स्थपर्स्थाािपतिपत ककेेललीी हहोोततीी. हा साराच पर्दशे उंचचं-उंच िशखर ंानी व्यापलेला. िहवाळ्यामध्ये तापमान -३० ते -४० िडग. इतके उतरल्यावर माणसाला इकड ेराहणेअशक्य. भारतीय सेना िहवाळ्याच्या सुरवातीला िवंटर पोस्टवर सरकल्याचा फायदा घेत करार तोडून पािकस्तानीसैन्याने ह्या संपूणर् भागात घूसखोरी केली आिण १९४८ पासून मनाशी बाळगगेले सुप्तस्वप्न पुन्हा एकदा साकारण्याचाअयशस्वी पर्यत्न केला. आपलीच इंच-इंच भूमी पुन्हा िमळवण्यासाठी मग भारतीय सेनेने एक जबरदस्त लढा दते पुन्हाएकदा आपले कतर्ुत्व दाखवून िदले. जगातल्या लढण्यासाठी अत्यंत पर्ितकूल समजल्या जाणाऱ्या युद्धभूमीवर अवघ्या ३मिहन्य ंाच्या आत त्य ंानी शतर्ूला खड ेचारून अक्षरश: धुळीत िमळवले. झोजी-ला ते बटािलक ह्या २५० की.मी. ल ंाबताबारेषेचे संरक्षण ह े१२१ इंफंटर्ी िबर्गेडचे काम होते. ह्या भागात १९४८ मध्ये झालेल्या घुसखोरीनंतर भारतीयसैन्याने मोठ्या मुश्कीलीने हा भूभाग परत िमळवला होता. १९६५ आिण १९७१ मध्ये सुद्धा ह्या भागात तंुबळ लढायाझाल्या होत्या.

४ मे ला बटािलकच्या जुब्बार टेकडी पिरसरात घूसखोरी झाल्याची बातमी िमळाल्यानंतर आमीर्ची हालचाल सुरूझाली. ७-८ मे पासून पिरसरात जोरदार तोफखाने धडधडू लागले आिण पािहल्या काही चकमकी घडल्या. पुढच्याकाही िदवसात संपूणर् भागात मोठ्या पर्माणावर घुसखोरी झाली आह ेह ेलक्षात आल्यावर वातावरणाशी समरस होतभारतीय सेना पुढे सरकू लागली. पण ह ेसवर्सामान्य लोक ंासमोर यायला मातर् २५ मे उगवला. जागितक िकर्केटकरंडकाच्या सोहळ्यात गंुतलेल्या भारतीय ंाना - खास करून पतर्कार ंाना इतर गोष्टींकड ेबघायला वेळ होताच कुठे???

२६ मे रोजी वायुसेनेची लढाउ िवमाने 'ऑपरेशन सफेद सागर' सुरू करीत आसमंतात झेपावली. ददुैर्वाने दसुऱ्याचिदवशी फ्लाइट ले. नािचकेत य ंाचे िवमान 'फ्लेम आउट' झाल्याने दघुर्टनागर्स्त झाले तर त्य ंाना शोधण्यात स्क्वाडर्नलीडर अजय आहूजा ह ेपािकस्तानी सैन्याच्या हातात सापडले. या नंतर मातर् वायुसेनेने िमराज २००० ही लढाउ



http://2.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnCUor4jBI/AAAAAAAAIn0/nU_kihmGQoQ/s1600-h/Entrance+of+drass+memorial.jpg

http://2.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnCUor4jBI/AAAAAAAAIn0/nU_kihmGQoQ/s1600-h/Entrance+of+drass+memorial.jpg

http://1.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnZfGVxuOI/AAAAAAAAIpE/XlYdBTK1cXM/s1600-h/Read+the+Lines..JPG

http://1.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnZfGVxuOI/AAAAAAAAIpE/XlYdBTK1cXM/s1600-h/Read+the+Lines..JPG

http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/Kargil/

http://www.bharat-rakshak.com/IAF/History/Kargil/Nachiketa.html

http://www.bharat-rakshak.com/IAF/Personnel/Martyrs/199-9-Kargil.html

http://www.bharat-rakshak.com/IAF/Personnel/Martyrs/199-9-Kargil.html








िवमाने वापरली ज्यामुळे पािकस्तानी सैन्याच्या कुमक आिण रसद वर पिरणाम झाला. 'ऑपरेशन सफेद सागर' हे'ऑपरेशन िवजय'च्या जोडीने शेवटपयर्ंत सुरू होते.

दसुरीकड ेभारतीय सेनेने २२ मे पासून सवर्तर् चढाई सुरू केली होती. १५००० फुट उंचीच्या तोलोिलंग आिणआसपासच्या पिरसरात म्हणजेच एिरया फ्लैट, बरबाद बंकर या भागात १८ गर्ेनेिडअसर्ने हल्लाबोल केला. ह्या लढाईमध्ये ३ जून रोजी ले. कनर्ल िवश्वनाथन य ंाना वीरमरण आले. ११ जूनपयर्ंत बोफोसर्ने शतर्ूला ठोकून काढल्यावर १२जून रोजी तोलोिलंगची जबाबदारी २ 'राजरीफ'ला (राजपूत रायफल्स) दणे्यात आली. १२ जूनच्या रातर्ी मेजरगुप्ता काही सैिनक ंासोबत मागच्याबाजूने चाल करून गेले. ह्या लढाईमध्ये मेजर गुप्ता य ंाच्या सोबत सवर्च्या सवर् जवानशहीद झाले पण तोलोिलंग मातर् हाती आले. भभाारतरतीीयय ससेनेनेचेचाा पिहलपिहलाा िवजयिवजय १२१२ जजूनूच्यनच्याा रराातर्तर्ीी घडघडूूनन आलआलाा. त्यानंतरमातर् भारतीय सेनेने मागे पािहले नाही. एकामागुन एक िवजय सर करीत ते पुढे सरकू लागले. १४जूनला 'हम्पहम्प' िजंकल्यावर २ राजिरफच्या जागी ितकड े१३ जैकरीफ (J & K रायफल्स) ने ताबा घेतला आिण १४जूनला त्य ंानी 'ररोंोंककीी ननॉॉबब' िजंकला.

आता लक्ष्य होते पॉइंट ५१४०. ह्यावर १३ जैकरीफ दिक्षणेकडून, २ नागा बटािलयन पिश्चमेकडून तर १८ गढवालपूवेर्कडून चाल करून गेल्या. २० जून रोजी पहाटे ३:३५ ला कॅप्टन िवकर्म बतर्ाच्या डले्टा कंपनीने पिश्चमेकडच्याभागावर पूणर् भाग हातात घेतला. १६००० फुट उंचीवर त्य ंाचे शतर्ुशी रेिडयो वर संभाषण झाले. पलीकडचा आवाजबोलत होता, 'शेरशहा, ऊपर तो आ गए हो, अब वापस नही जा सकोगे.' शेरशहा ह ेकॅप्टन िवकर्म बतर्ा य ंाचे लढाईमधलेटोपण नाव होते. शेरशहा कडून लगेच पर्त्युत्तर गेले. 'एक घंटे मे दखेते ह,ै कौन ऊपर रहगेा.' आिण १ तासात त्य ंानीआपले शब्द खरे करून दाखवले. समोरून येणाऱ्या गोळीबाराला न जुमानता ५ जवान घेउन ते शतर्ुच्या खंदकलािभडले. २ संगर उडवले आिण शतर्ुच्या ३ सैिनक ंाशी एकट्याने लढून ठार केले. पॉइंट ५१४० िजंकल्यावर रेिडयोवरआपल्या कम ंािडगं ऑिफसर ला स ंािगतले. 'सरसर, यये ेिदलिदल मम ँँाागगे ेममोोअरअर'. पुढे पॉइंट ४८७५ च्या लढाईमध्ये ५ जुलै रोजीशेरशहा उफ़र् कॅप्टन िवकर्म बतर्ा य ंाना वीरमरण आले. तर ४ जुलै रोजी 'रायफलमन संजय कुमार' य ंानी पॉइंट ४८७५वर अत्तुच्च पराकर्म करत १३ जैकरीफला 'फ्लैट टॉप'वर िवजय पर्ाप्त करून िदला. ह्या दोघ ंाना 'परमवीर चकर्' पर्दान केलेगेले.

यानंतर पॉइंट ५१००, पॉइंट ४७००, थर्ी िपंपल असे एकामागुन एक िवजय िमळवत भारतीय सेनेने अखेर ३ जुलैच्यारातर्ी १६५०० फुट उंचीच्या टायगर हील वर हल्लाबोल केला. ८ िसख, १८ गढवाल आिण १८ गर्ेनेिडअसर्ने आपापलेमोचेर् िजंकत आगेकूच सुरू ठेवली होती. गर्ेनेिडअर योगेंदर्िसंग यादव य ंानी ह्या लढाईमध्ये अत्तुच्च पराकर्म केला. त्य ंाना'परमवीर चकर्' पर्दान करण्यात आले. अखेरचा हल्ला १८ गर्ेनेिडअसर्च्या कॅप्टन सिचन िनंबाळकर य ंानी चढवला आिणिवजय पर्ाप्त केला. 'Sir. I am on the Top' अशी आरोळी त्य ंानी रेिडयोवर ठोकली.

जब्बार - बटािलक ह्या भागातल्या लढाया आपण पुढच्या भागात बघुया. पण एक िकस्सा स ंागतो. कारगीलयेथील पपॉॉइइंंटट १३६२०१३६२० ह्या िठकाणी लढाईमध्ये कश्मीरािसंगचा एक हातच धडा वेगळा झाला. त्याने स्वतःचा हातस्वतःच उचलून घेतला आिण इतर सैिनक ंानी त्याला आमीर् हॉिस्पटलकड ेनेले. वाटेमध्ये तो आपल्या लढाईची झटपटत्या २ सैिनक ंाना स ंागण्यात मग्न होता. अचानक एकाने िवचारले,"कश्मीरा, टाइम काय झाला असेल रे?" कश्मीरानेउत्तर िदले,"ममााझ्यझ्याा त्यत्याा ततुटुलटलेले्यल्याा हहाातताावरवर घड्यघड्यााळळ आहआहे.े ततूचूच बघबघ ननाा."

दोस्तहो ... आता काय बोलू अजून ??? खरंतरं मला पुढे काही िलहायचे सुचत नाही आह.े इतकच म्हणीन.



http://www.bharat-rakshak.com/HEROISM/Gupta.html

http://www.bharat-rakshak.com/HEROISM/Gupta.html

http://www.bharat-rakshak.com/LAND-FORCES/Army/Galleries/Courage/Batra/Batra02.jpg.html

http://www.bharat-rakshak.com/HEROISM/Batra.html

http://www.bharat-rakshak.com/HEROISM/Sanjay.html

http://www.bharat-rakshak.com/HEROISM/Yadav.html








"When you go home, tell them of us & say,

for your tomorrow we gave our today"

ऑपरेशन िवजयमध्ये शहीद आिण जखमी झालेल्या सवर् १०९१ अिधकारी आिण जवान ंाची नावे...



http://4.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnCmy7VPhI/AAAAAAAAIn8/I1OmLZ0ykzk/s1600-h/Names+of+Soldiers+who+laid+their+lifes+for+our+tomorrow..JPG

http://4.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnCmy7VPhI/AAAAAAAAIn8/I1OmLZ0ykzk/s1600-h/Names+of+Soldiers+who+laid+their+lifes+for+our+tomorrow..JPG

http://3.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnYaUUe7WI/AAAAAAAAIos/btxfw6w3Cuc/s1600-h/DSC03591.JPG

http://3.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnYaUUe7WI/AAAAAAAAIos/btxfw6w3Cuc/s1600-h/DSC03591.JPG








स्मारकासमोर २ िमं. नतमस्तक होउनत्य ंाना मूक शर्द्ध ंाजली वािहली आिणबाजूला असलेल्या शहीद ले. मनोजप ंाडे 'एिक्सिबट'मध्ये गेलो.पर्वेशद्वारातून आत गेलो कीसमोरच शहीद ले. मनोज प ंाडये ंाचाडोक्यावर काळी कफनी ब ंाधलेला आिणहातात इंसास रायफल असलेलाअध र्ाकृित पुतळा आह.े त्य ंाच्यामागेभारताचा ितरंगा आिण गर्ेनेिडअसर्चाकलर फ्लॅग आह.े उजव्या हाताला'कारगील शहीद कलश' आह.े ह्यात सवर्शहीद जवान ंाच्या पिवतर् अिस्थ जतनकेल्या गेल्या आहते. कारगील

लढाईमध्ये वापरलेल्या, शतर्ुकडून हस्तगत केलेल्या अश्या बऱ्याच गोष्टी आत म ंाडल्या आहते. या लढाईमध्ये परमवीरचकर्, महावीर चकर् आिण वीर चकर् िमळालेल्या वीर ंाचे फोटो आहते. तोलोिलंग, पॉइंट ४८७५, टायगर िहल वर कोणीकशी चढाई केली त्याचे मोडल्स बनवलेले आहते. लढाईचे वणर्न करणारे शेकडो फोटो येथे आहते. ह ेफोटो बघताना उरजसा अिभमानाने भरून येतो तश्या हाताच्या मुठी सुद्धा घट्ट होतात. आपल्या सैिनक ंानी जे बिलदान िदले आह ेते पाहूनडोळे भरून येतात. एक वेगळीच िवरशर्ी अंगात िभनते. कुठल्या पिरिस्थितमध्ये आपल्या वीर ंानी हा असीम पराकर्मकेला ह ेएिक्सिबट बघून लगेच समजते. काहीवेळ ितकड ेअसणाऱ्या सैिनकंशी बोललो. अिधक मािहती घेतली.



http://4.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/Srnm0Tr7t8I/AAAAAAAAIpc/4bBoD-TJxP0/s1600-h/Saga+of+Supreme+Sacrifice..jpg

http://4.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/Srnm0Tr7t8I/AAAAAAAAIpc/4bBoD-TJxP0/s1600-h/Saga+of+Supreme+Sacrifice..jpg

http://4.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnZKTCjfBI/AAAAAAAAIo8/HBlWhw4BJPs/s1600-h/Picture+1082.jpg

http://2.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrsjH_MtYLI/AAAAAAAAIpk/TmmtPOJxdVE/s1600-h/DSC03586.JPG

http://www.bharat-rakshak.com/HEROISM/Pandey.html








पािकस्तानी सैन्याकडून हस्तगत केलेली काही युद्ध सामुगर्ी ...

८ वाजत आले होते तेंव्हा ितकडून बाहरे पडलो आिणपुन्हा एकदा मेमोिरयल समोर उभे रािहलो. िदवस संपलाहोता. एक जवान शहीद स्मारकासमोर ज्योत पेटवतहोता. त्याला पर्ितसाद म्हणुन बहूदा ते शहीद वीर वरुनम्हणत असतील.'करकर चलचले ेहमहम िफदिफदाा जजाानन औरऔर तनतन ससाािथयिथयोंों... अबअब ततुमु्हम्हााररेे हवहवाालले ेवतनवतन ससााथथीीययोंों...' ितकडून िनघालोतेंव्हा आमच्यापाशी एक अनुभव होता. असा अनुभव जोआम्हाला कधीच िवसरता येणार नव्हता. ते काही क्षण जे



http://1.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnXo_cG-kI/AAAAAAAAIok/41hzz9R2b7g/s1600-h/DSC03584.JPG

http://1.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnXo_cG-kI/AAAAAAAAIok/41hzz9R2b7g/s1600-h/DSC03584.JPG

http://1.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnW0RyYIlI/AAAAAAAAIoc/8DoZ6pQvOI0/s1600-h/DSC03580.JPG

http://1.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnW0RyYIlI/AAAAAAAAIoc/8DoZ6pQvOI0/s1600-h/DSC03580.JPG

http://3.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnDVwmYM9I/AAAAAAAAIoE/3g6ez_WwNV8/s1600-h/DSC03579.JPG

http://3.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/SrnDVwmYM9I/AAAAAAAAIoE/3g6ez_WwNV8/s1600-h/DSC03579.JPG

http://3.bp.blogspot.com/_rJxxFvvMn2w/Srm3WdQyBBI/AAAAAAAAInc/8ICpL3Aazvg/s1600-h/Drass+memorial.JPG








आम्हाला त्या थरारक रणभूमीवर घेउन गेले होते. शहीद कॅप्टन िवकर्म बतर्ाचा फोटो आिण शहीद ले. मनोज प ंाड ेय ंाचापुतळा पाहून अंगावर अविचत उठलेला तो शहारा मी जन्मभर िवसरु शकणार नाही. त्या सवर् ज्ञात-अज्ञात सैिनक ंाचेस्मरण करण्यासाठी मी इकड ेपुन्हा-पुन्हा येइन. जसे-जेंव्हा जमेल तसे...

ररोोहनहन चचौौधरधरीी http://indiatravel-rohan.blogspot.com










ककोोणत्यणत्यााहहीी ससॉॉफ्टवफ्टवेअेरिशवअरिशवाायय फफोोल्डरलल्डरलाा पपाासवडसवडर्र्नने ेससुरुक्षरक्षीीतत करकराा.

िमतर्हो मी आपल्याला या आधीच्या लेखामध्ये Ms-Office मधील documents(Word, Excel,powerpoint) नापासवडर् दऊेन॑ कसे सुरिक्षत करता येते याची मािहती िदली होती. म्हटलं थोड ेपुढे जाऊन िवचार करूया.

या फाईल्सना पासवडर् दऊेन जसे सुरिक्षत करता येते तसेच जर एखाद्या फोल्डरला दखेील पासवडर् दऊेन सुरिक्षत करताआले तर आिण ते सुद्धा कुठल्याही सॉफ्टवेअरच्या मदतीिशवाय !!! ??? मग काय शोधमोहीम सुरू केली आिण मलाउपाय पण सापडला. या सरळ सोप्या युक्तीमुळे तुम्हाला इंटरनेटवर फॉल्डर लॉक करण्यासाठीची सॉफ्टवेअसर् नाहीशोधवी लागणार.

यासाठी फक्त एकच गोष्ट गरजेची आहे आिण ती म्हणजे की तुम्हाला ज्या फोल्डरला पासवडर् दऊेन सुरिक्षत करायचे आहेत्याची size छोटी असावी. म्हणजेच जर तुम्ही अवाढव्यआकाराचे फोल्डर जर लॉक करायला ही युक्ती वापराल तर मगतुमचा क ँाम्प्युटर हा कासवासरखा हळूहळू चालेल म्हणुन खबरदारीचा पय र्ाय म्हणून मला हे आधी नमूद करावेसे वाटले.

चला तर मग िशकूया ही मजेदार युक्ती काय आह ेते !

सव र्ात आधी तुम्हाला जे फोल्डर लॉक करायचे आहे त्यावर डबल िक्लक करून ते फोल्डर ओपन करा त्यात तुम्हाला हव्याअसलेल्या सवर् महत्त्वाच्या फाईल्स आिण फोल्डसर् कॉपी करून घ्या. आता ओपन केलेले फोल्डर बंद करा.. हवे असल्यासत्या फोल्डरला तुम्ही वेगळे नाव दखेील दऊे शकता. त्यासाठी त्या फोल्डरवर Righrt click करून Rename हा पय र्ायतुम्हाला िनवडावा लागेल मग हवे ते नाव तुम्ही त्या फोल्डल र्ा द्या आिण Enter बटण दाबा त्या फोल्डरचे नाव बदललेलेतुम्हाला िदसेल.

आता त्या फोल्डरवर पुन्हा Right Click करून Send To > Compressed (Zipped) Folder हा पय र्ाय िनवडा.










तुम्हाला Compressed (Zipped) Folder नावाची एक छोटी िवंडो ओपन झालेली िदसेल त्यातील Yes या बटणावरिक्लक करा.

आता तुम्हाला तुमच्याच फोल्डरच्या नावचे एक Zipped फोल्डर तयार झालेले िदसेल.

त्या फोल्डरवर पुन्हा Right Click करून Open With > Compressed (Zipped) Folders हा पय र्ाय िनवडा.



http://4.bp.blogspot.com/_5M93GAuoYgo/S2MktxuHYQI/AAAAAAAADe0/JCtnuX6Bff8/s1600-h/folder+password1.jpg

http://4.bp.blogspot.com/_5M93GAuoYgo/S2MkxIB-kII/AAAAAAAADe8/qHYFNtdDLDE/s1600-h/folder+password2.jpg








तुमच्या समोर त्या फोल्डरची िवंडो ओपन होईल त्या िवंडोतून File > Add Password हा पय र्ाय िनवडा.

तुम्हाला Add Password ची छोटी िवंडो िदसेल त्यात हवा तो पासवडर् टाका आिण तोच पासवडर् पुन्हा एकदाटाकून Confirm करा. आता OK या बटणावर िक्लक करा की झाले तुमचे फोल्डर पासवडर्ने सुरिक्षत.



http://4.bp.blogspot.com/_5M93GAuoYgo/S2MkzRQdQpI/AAAAAAAADfE/5kUW-sJ_kw0/s1600-h/folder+password3.jpg

http://3.bp.blogspot.com/_5M93GAuoYgo/S2Mk1KGNWLI/AAAAAAAADfM/t1f1rylXlos/s1600-h/folder+password4.jpg








अशाच पर्कारे तुम्ही िदलेला पासवडर् Remove Password हा पय र्ाय िनवदनू तुम्हाला काढून टाकता येईल पणत्यासाठी तुम्ही िदलेला पासवडर् तुमच्या लक्षात असणे गरजेचे आह.े अन्यथा तुम्ही पासवडर् काढू शकणार नाही !!!.आह ेिक नाही भन्नाट युक्ती फोल्डरला पासवडर् दऊेन सुरिक्षत करण्याची आिण ते सुद्धा कुठल्याही सोफ्टवेअरिशवाय.....

ही युक्ती तुम्हाला कशी वाटली ते मला नक्की स ंागा तसेच जर काही पर्ितिकर्या िकंवा सूचना करायच्या असतील तरत्यादखेील मला कळवा.

(मोफत फोल्डर लॉक सॉफ्टवेअरची मािहती नेटभेटवरील या लेखामध्ये िमळेल.)

पर्थमपर्थमेशेश िशरसिशरसााटट http://www.netbhet.com



http://1.bp.blogspot.com/_5M93GAuoYgo/S2Mk2--oJsI/AAAAAAAADfU/dLCBoLDlAwc/s1600-h/folder+password5.jpg

http://www.netbhet.com/2009/04/protect-your-files-and-folders-with.html








Netbhet eMagazine February 2010

Documents

Transcript of Netbhet eMagazine February 2010