สรรวทยาเสนประสาท: 20

การทดลองทางสรรวทยา

2 สรรวทยาเสนประสาท

(Nerve Physiology)

วตถประสงคเชงพฤตกรรม

เพอใหนสต นกศกษา:

1. อธบายการเกดศกยะงานแบบไบเฟสก (Biphasic action potential) ของเสนประสาทไซแอ

ตก กบ (Frog’s sciatic nerve)

2.คานวณอตราความเรวการนา (Conduction velocity) กระแสประสาทของเสนประสาทไซแอ

ตก กบ

3. อธบายเสนโคงสมพนธระหวางความแรงตวกระตนและชวงเวลากระตน (Strength-Duration

curve) ตอการเกดศกยะงานของเสนประสาทไซแอตกกบ

4. อธบายระยะดอ (Refractory period) ของเสนประสาทไซแอตกกบ

เซลลประสาท (Neuron) สามารถเราไดงายเมอถกกระตน ดงนนขดเรมเปลยน (Threshold) ของ

เซลลประสาทจงมคาตา ตวกระตนเซลลประสาทอาจเปนตวกระตนไฟฟา (Electrical stimulus) ตวกระตน

เคม (Chemical stimulus) หรอตวกระตนเชงกล (Mechanical stimulus) แตนยมใชตวกระตนไฟฟา

เนองจากมความคลายคลงกบปรากฏการณทางไฟฟาทเกดขนในเนอเยอและงายตอการควบคมความแรง

ตวกระตน (Strength of stimulus) ความถตวกระตน (Frequency of stimulus) และชวงเวลาการกระตน

(Duration of stimulation) ในกรณความแรงของสงเราตากวาขดเรมเปลยน เซลลประสาทจะไมเกดการ

ตอบสนอง เมอเราเซลลประสาทดวยความแรงตวกระตนทถงขดเรมเปลยนจะเกดศกยะงาน (Action

potential) และเมอเพมความแรงตวกระตนทเกนขดเรมเปลยน เซลลประสาทจะไมเกดการตอบสนอง

เพมขนอก เรยกปรากฏการณนวากฎไมหรอทงหมด (All-or-none law) ศกยะงานทเกดขนม 2 ประเภท

ไดแกศกยะเฉพาะท (Local potential) และศกยะงาน (Action potential) ซงเปนกระแสประสาท (Nerve

impulse) ทเคลอนตามใยประสาทนาออก (Axon) ไปยงสวนปลายประสาท (Nerve terminal) การ

นากระแสประสาทรวดเรวแตชากวาการนากระแสไฟฟาบาน การนากระแสประสาทเปนกระบวนการทกระแส

ประสาทแพรตามเสนประสาทไดดวยตวเองดวยขนาดศกยไฟฟาและความเรวทคงทซงเปนไปตามกฎไม

หรอทงหมด ความเรวกระแสประสาทเกดขนรวดเรวเปนมลลวนาท (Millisecond) และความตางศกย

(Potential difference) มขนาดเลกเปนมลลโวลต (Millivolt) ดงนนการวดขนาดศกยไฟฟาทเกดขนใน

ระยะเวลารวดเรวไดนนตองอาศยเครองขยายและเครองบนทกสญญาณ (Signal recorder) ทบนทก

สญญาณไดอยางรวดเรว

ศกยพก (Resting potential) และศกยะงานศกษาไดจากการใชขวไฟฟากระตน 2 ตววางบนใย

ประสาทนาออก ในกรณขวไฟฟาทงควางอยบนใยประสาทนาออก จะไมเกดความตางศกยไฟฟาระหวาง

ขวไฟฟาทง 2 ตวในขณะพก เมอกระตนเสนประสาท กระแสประสาทถกเหนยวนาผานขวไฟฟาบนทกโดย

ขณะทกระแสประสาทเคลอนมาถงขวไฟฟาบนทกตวแรกทวางอยใกลขวไฟฟากระตน ขวไฟฟาบนทกตว

สรรวทยาเสนประสาท: 21

การทดลองทางสรรวทยา

แรกเปนลบเมอเทยบกบขวไฟฟาบนทกตวทสองทเปนบวก เกดดโพลาไรเซชน (Depolarization) ม

ทศทางเบยงขนบน (ภาพท 2-1 ก) เมอกระแสประสาทเคลอนผานเสนประสาททอยระหวางขวไฟฟา

บนทกทงสอง ศกยไฟฟากลบสจดศกยศนย (Isoelectric point) (ภาพท 2-1 ข) และในเวลาตอมาเมอ

กระแสประสาทเคลอนผานขวไฟฟาบนทกตวทสอง ขวไฟฟาบนทกตวแรกกลายเปนบวกเมอเทยบกบขว

บนทกไฟฟาตวทสองทเปนลบ เกดดโพลาไรเซชนแตมทศเบยงลงลาง (ภาพท 2-1 ค) และเมอกระแส

ประสาทเคลอนผานขวไฟฟาบนทกตวทสอง ศกยไฟฟามทศทางกลบคนสจดศกยศนยอกครง (ภาพท 2-1

ง) ศกยไฟฟาทเกดขนในลกษณะแบบนเรยกวาศกยะงานแบบไบเฟสก อยางไรกตามเมอวางขวบนทกตวท

สองภายในเซลลประสาทหรอทาลายเซลลประสาทบรเวณกอนถงขวไฟฟาบนทกตวทสอง เมอบนทก

ศกยไฟฟา เกดศกยะงานแบบโมโนเฟสก

กอนปรากฏเสนบนทกศกยะงานแบบไบเฟสกหรอโมโนเฟสก จะเกดเสนบนทกขนาดเลกม

ทศทางเบยงขนและลงจากเสนศนย (Baseline) เรยกเสนดงกลาววาสงแปลกปนตวกระตน (Stimulus

artifact) (ภาพท 2-2) ซงเกดจากกระแสไฟฟารวระหวางบรเวณขวไฟฟากระตนและขวไฟฟาบนทก ปกต

เกดขนไดแมมการปองกนกระแสไฟฟารวเปนอยางดแตสงแปลกปนตวกระตนกลบมประโยชนใชบอกจด

เรมใหตวกระตนแกเสนประสาท หลงจากเกดสงแปลกปนตวกระตน จะตามดวยชวงทความตางศกยไฟฟา

เปนศนย ชวงระหวางจดเรมสงแปลกปนตวกระตนและจดเรมศกยะงานเรยกวาระยะแฝง (Latent period)

ซงเปนระยะเวลาทกระแสประสาทเดนทางบนใยประสาทนาออกตงแตบรเวณขวไฟฟากระตนถงขวไฟฟา

บนทก ระยะแฝงนานมากนอยแคไหนขนอยกบระยะทางระหวางขวไฟฟากระตนกบขวไฟฟาบนทกและ

ความเรวการนากระแสประสาทตามใยประสาทนาออก ดงนนอตราความเรวการนากระแสประสาทคานวณ

จากระยะหางระหวางขวไฟฟากระตนตวทสองและขวไฟฟาบนทกตวแรกหารดวยระยะแฝง

ภาพท 2-1 การเกดศกยะงานแบบไบเฟสกของเสนประสาท (ดดแปลงจาก Ganong, 1995)

สรรวทยาเสนประสาท: 22

การทดลองทางสรรวทยา

ภาพท 2-2 สงแปลกปนตวกระตน (ดดแปลงจาก Ganong, 1995)

นอกจากนนเมอจดเรยงขวไฟฟาบนทกทงสองใหอยในระยะหางจากขวไฟฟากระตนอยาง

เหมาะสมบนใยประสาทนาออก สามารถหาความสมพนธระหวางความเขมระดบขดเรมเปลยน (Threshold

intensity) และชวงเวลา (Duration) กระตนตอการเกดศกยะงานขนาดเทากน โดยความเขมระดบขดเรม

เปลยนแปรผกผนกบชวงเวลากระตน เรยกความสมพนธแบบนวาเสนโคงสมพนธของความแรงและ

ชวงเวลาของตวกระตนตอการเกดศกยะงานขนาดเทากน (ภาพท 2-3)

ภาพท 2-3 เสนโคงสมพนธระหวางความแรงตวกระตนและชวงเวลากระตนตอการเกดศกยะงาน

ขนาดเทากน (ดดแปลงจาก Green, 1976)

การศกษาเสนโคงสมพนธระหวางความแรงตวกระตนและชวงเวลากระตนตอการเกดศกยะงาน

ขนาดเทากน ควรเขาใจนยามศพทตอไปน

1. รโอเบส (Rheobase) หมายถงคาความแรงตวกระตนตาสดททาใหเกดศกยะงานเมอคา

ชวงเวลากระตนมคาอนนต (infinity)

สรรวทยาเสนประสาท: 23

การทดลองทางสรรวทยา

2. โครแนกซ (Chronaxie) หมายถงคาชวงเวลากระตนทความแรงตวกระตนเปน 2 เทาของ รโอ

เบส

3. ระยะเวลากระตนสมฤทธ (Utilization time) หมายถงคาชวงเวลากระตนตาสดเมอความแรง

ตวกระตนเทากบรโอเบส

ในชวงเกดศกยะเฉพาะท คาขดเรมเปลยนของเสนประสาทตาแตในชวงศกยะงาน (Action

potential) คาขดเรมเปลยนของเสนประสาทสงมาก เสนประสาทไมตอบสนองตอการกระตนหรอดอ

(Refractory) ตอการกระตนนนเอง ระยะดอ (Refractory period) ตอการกระตนแบงเปนระยะดอสมบรณ

(Absolute refractory period) เปนชวงตงแตเรมเกดศกยะงานจนถงประมาณเศษหนงสวนสามของรโพลา

ไรเซชน (Repolarization) ทงหมดและระยะดอสมพทธ (Relative refractory period) ซงเรมจาก

จดเรมตนระยะดอสมบรณถงจดสดทายของรโพลาไรเซชน ในชวงระยะดอสมบรณไมสามารถกระตนใหเกด

ศกยะงานไมวาขนาดแรงกระตนมากขนาดไหนกตามแตในชวงดอสมพทธสามารถกระตนเสนประสาทไดแต

ตองใชขนาดแรงกระตนทมากกวาเดม ในชวงหลงรโพลาไรเซชนขดเรมเปลยนของเสนประสาทตา ดงนน

คาขดเรมเปลยนของเสนประสาทหนงสมนยกบเฟสตาง ๆ ของศกยะงาน (ภาพท 2-4)

ภาพท 2-4 ระยะดอของเสนประสาท (ดดแปลงจาก Berne and Levy, 1993)

เสนประสาทสวนปลาย (Peripheral nerve) ในสตวเลยงลกดวยนมประกอบไปดวยใยประสาทนา

ออกจานวนมากมายมดรวมกนหมดวยเยอหมเสนประสาท (Epineurium) ศกยะงานทไดเปนผลบวกทาง

พชคณต (Algebraic summation) ดงนนขดเรมเปลยนของแตละใยประสาทนาออกของเสนประสาทจง

แตกตางกนไป ในกรณตวกระตนเปนตวกระตนใตระดบขดเรมเปลยน (Subthreshold stimulus) จะไมมใย

ประสาทนาออกใดถกกระตนและไมเกดศกยะงาน แตในกรณตวกระตนเปนตวกระตนระดบขดเรมเปลยน

(Threshold stimulus) ใยประสาทนาออกทมขดเรมเปลยนตาทางานกอนและเกดศกยะงานขนาดเลก เมอ

ความเขมตวกระตนมากขนใยประสาทนาออกทมขดเรมเปลยนสงกวาทางานตามมา การสนองของใย

ประสาทนาออกเพมขนเปนสดสวนตามขนาดแรงกระตนจนกระทงตวกระตนแรงพอทจะเราใยประสาทนา

ออกทงหมดในเสนประสาทนน โดยตวกระตนใดทเราใยประสาทนาออกไดทงหมดเรยกวาตวกระตนระดบ

สรรวทยาเสนประสาท: 24

การทดลองทางสรรวทยา

สงสด (Maximal stimulus) ศกยะงานมขนาดสงสด อยางไรกตามเมอใหตวกระตนระดบเหนอสงสด

(Supramaximal stimulus) ศกยะงานทไดมขนาดเทากบทไดจากตวกระตนระดบสงสด แสดงใหเหนวาใย

ประสาทนาออกทงหมดของเสนประสาทนนเกดการระดมพล (Recruitment) หมดแลว

คณสมบตของประสาทระคน (Mixed nerve) ดงทกลาวมาขางตนพบในสตวเลยงลกดวยนมตาง

กบคณสมบตของประสาททมเพยงหนงใยประสาทนาออกอยางเชนใยประสาทนาออกบรเวณสวนคอหมก

กลวย (Neck region of squid) สกลโลลโก (Loligo) ปสกลคารซนส (Carcinus) และหมกกระดอง

(Cuttle fish) สกลซเปย (Sepia) ประสาทระคนแสดงศกยะงานหลายยอด (Multipeaked action

potential) เรยกวาศกยะงานแบบผสม (ภาพท 2-5) ศกยะงานแตละตวมเอกลกษณของตวเองเพราะ

ประสาทระคนประกอบดวยใยประสาทนาออกทมความเรวการนากระแสประสาทตางกน ดงนนเมอใย

ประสาทนาออกทงหมดถกกระตน ศกยะงานของใยประสาทนาออกทมการนากระแสประสาทเรวเดนทาง

มาถงขวบนทกไดเรวกอนใยประสาทนาออกทมการนากระแสประสาททชากวา จานวนและขนาดยอดศกยะ

งานผนแปรตามชนดของใยประสาทนาออกของเสนประสาทนน ๆ เสนใยประสาท (Nerve fiber) สตว

เลยงลกดวยนมแบงเปนกลมเอ (A) บ (B) และ ซ (C) และแบงยอยกลมเอเปนเสนใยประสาทเอแอลฟา

(Aα) เอบตา (Aβ) เอแกมมา (Aγ) และเอเดลตา (Aδ) (ภาพท 2-6)

ภาพท 2-5 ศกยะงานแบบผสมของประสาทระคน (ดดแปลงจาก Ganong, 1995)

สรรวทยาเสนประสาท: 25

การทดลองทางสรรวทยา

ภาพท 2-6 ศกยะงานเสนประสาทกลมเอ บและซ (ดดแปลงจาก Ganong, 1995)

เสนประสาทใดทมเสนผานศนยกลางใหญ เสนประสาทนนมความเรวการนากระแสประสาทเรว

กวาเสนประสาททมเสนผานศนยกลางเลก ใยประสาทนาออกทเสนผานศนยกลางใหญมกเกยวของกบการ

รบรอากปกรยา (Proprioceptive sense) เสนประสาทสงการ (Motor nerve) การรบรสมผส (Tactile

sense) และการรบรแรงกด (Pressure sense) ในขณะทใยประสาทนาออกทเสนผานศนยกลางขนาดเลก

เกยวของกบการรบรอณหภม (Temperature sense) และความรสกเจบปวด (Pain sense) (ตารางท 2-1)

ตารางท 2-1 กลมเสนประสาทในสตวเลยงลกดวยนม (ดดแปลงจาก Ganong, 1995)

เสนใยประสาท หนาทเกยวกบ เสนผานศนยกลาง (ไมครอน)

ความเรวการนา (เมตรตอวนาท)

ระยะดอสมบรณ (มลลวนาท)

เอ แอลฟา

การรบรอากปกรยา การสงการกาย

12-20

70-120

บตา

การรบรแตะตอง การรบรแรงกด

5-12

30-70

แกมมา

การสงการใยกลามเนอรปกระสวย

3-6

15-30

เดลตา

ก า ร ร บ ร อ า ก า รเจบปวด การรบรความเยน การรบรแตะตอง

2-5

12-30

0.4-1

บ ปร ะส าท อต โน ว ตกอนปมประสาท

นอยกวา 3

3-15

1.2

ซ ประสาทรากบน

ก า ร ร บ ร อ า ก า รเจบปวด การรบรอณหภม การรบรทางกล ก า ร ต อ บ ส น อ งรเฟลกซ

0.4-1.2

0.5-2

2

ซมพาเธตค ประสาทซมพาเธตคหลงปมประสาท

0.3-1.3

0.7-2.3

2

สรรวทยาเสนประสาท: 26

การทดลองทางสรรวทยา

ระบบตวเลขโรมน (Ia, Ib, II, III, IV) ถกนามาใชแบงแยกเสนประสาทรบความรสก (Sensory

nerve) (ตารางท 2-2) นอกจากประสาทระคนมความแตกตางกนในดานความเรวการนากระแสประสาท

และขนาดเสนผานศนยกลางแลว ประสาทระคนยงตอบสนองตอภาวะเลอดมออกซเจนนอย (Hypoxia)

และยาสลบ (Anesthetics) ตางกน (ตารางท 2-3) การจดแบงแยกประสาทรบความรสกเปนประโยชนตอ

วงการแพทยอยางเชนยาชา (Local anesthetics) สามารถยบยงการสงผานของกระแสประสาทในกลม

เสนประสาทซกอนทยาสลบ (General sensation) มผลตอการรบรแตะตองในเสนประสาทกลมเอ ในทาง

ตรงกนขามความดนหรอแรงกดทกระทาตอเสนประสาทหนงสามารถทาใหเกดการสญเสยการนากระแส

ประสาทในเสนประสาทสงการทมเสนผานศนยกลางขนาดใหญ ในเสนประสาทรบรการรบรแตะตองและใน

เสนประสาทรบรความดนในขณะทการรบรความรสกเจบปวดยงคงปกต

ตารางท 2-2 การจดแบงแยกใยประสาทรบความรสกตามระบบตวเลขโรมน (Ia, Ib, II, III, IV)

(ดดแปลงจาก Ganong, 1995)

ใยประสาทรบความรสก จดกาเนด เสนใยประสาท

Ia ใยกลามเนอรปกระสวย เอแอลฟา

Ib ตวรบความตงกอลจ (Golgi tendon

organ)

เอแอลฟา

II

ใยกลามเนอรปกระสวย

การรบรแตะตอง

การรบรแรงกด

เอบตา

III

ตวรบรอาการเจบปวด

ตวรบรความเยน

ตวรบรแตะตอง

เอเดลตา

IV

ตวรบรอาการเจบปวด

ตวรบรอณหภม

ซ (ประสาทรากบน)

ตารางท 2-3 ใยประสาทระคนตอบสนองตอภาวะตาง ๆ (ดดแปลงจาก Ganong, 1995)

ภมไวรบตอ (Susceptibility

to)

ภมไวรบมากทสด ภมไวรบระหวางกลาง ภมไวรบนอยสด

ภาวะเลอดมออกซเจนนอย บ เอ ซ

แรงดน เอ บ ซ

ยาชา ซ บ เอ

สรรวทยาเสนประสาท: 27

การทดลองทางสรรวทยา

การทดลองท 2-1 ศกยะงานแบบไบเฟสกของเสนประสาทไซแอตกกบ

ก. การตงโปรแกรมคอมพวเตอร

1. เปดสวทช (Switch) เครองแมคอนทอช (Macintosh) และจอมอนเตอร

2. คลกสญรป (Icon) จานบนทกแบบแขง (Hard disk) ชอ PHYSIOLOGY-ZOO.KU 2 ครง

ตดกน (ภาพท 2-7)

ภาพท 2-7 สญรป PHYSIOLOGY-ZOO.KU

3. เปดสวทชเครองแมคแลบ 4/อ (ภาพท 2-8)

ภาพท 2-8 แสดง (ก) ปมทางานบรเวณแผงดานหนาและ (ข) ดานหลงเครองแมคแลบ/4อ

4. คลกสญรปโปรแกรมแมคแลบ ว3.4 (MacLab V3.4) 2 ครงตดกน (ภาพท 2-9)

สรรวทยาเสนประสาท: 28

การทดลองทางสรรวทยา

ภาพท 2-9 สญรปโปรแกรมแมคแลบ ว3.4

5. คลกสญรปโปรแกรมสโคป ว3.4 (ภาพท 2-10) 2 ครงตดตอกนไดหนาตางสโคป ว3.4 (ภาพ

ท 2-11)

ภาพท 2-10 สญรปโปรแกรมสโคป ว3.4

ภาพท 2-11 หนาตางสโคป ว3.4

6. จากภาพท 2-11 เปนภาพทปดชอง (Channel) บแลว เนองจากปกตเมอเปดโปรแกรม สโคป

จะปรากฏชองเอและบ ตองปดชองบทไมใชโดยการคลกคางทชอง 2 แลวลากเลอกออฟ (Off) ตอจากนน

ใชเมาสไปวางทแถบดาเลกตรงเสนแบงเขตระหวางชองเอและบ เมอปรากฏเสนขนาน 2 เสน มลกศรเลกๆ

ชขนและชลงระหวางเสนขนาน ใหกดเมาสคางไวแลวลากลงมาสดจอมอนเตอร

สรรวทยาเสนประสาท: 29

การทดลองทางสรรวทยา

7. หลงจากนนตองปรบฐานเวลา (Time base) ใหมความเหมาะสมตอการบนทกไฟฟาของ

เสนประสาทโดยการนาเมาสไปคลกคางทสามเหลยมชลงของคาวาไทม (Time) แลวลากเลอกเวลา 10

หรอ 5 มลลวนาทกไดเนองจากการตง 5 หรอ 10 มลลวนาทกเปนชวงทเหมาะสมตอการบนทก

สญญาณไฟฟาของเสนประสาท

8. เนองจากชองท 1 ตอกบเครองขยายไบโอ ตอไปใหตงคาเครองขยายไบโอโดยการคลกท

เครองขยายไบโอไดหนาตางเครองขยายไบโอชอง 1 (ภาพท 2-12)

ภาพท 2-12 หนาตางเครองขยายไบโอชอง 1

9. จากภาพท 2-12 ใหตงพสย (Range) ท 20 มลลโวลตโดยกดเมาสทพสยคางไวแลวลาก

เลอก 20

10. จากภาพท 2-12 ใหตงคาไฮพาสส (High pass) ทความถ 0.3 เฮรตซ (Hz) และตงโลว

พาสส (Low pass) ทความถ 2.5 กโลเฮรตซ (KHz) หรอ 250 เฮรตซ

11. คลกโอเค (OK) กลบสหนาจอมอนเตอรสโคป

12. ตอไปใหตงคากระตนโดยการคลกทเมนเซทอพ (Set up) คาง แลวลากเลอกสตมเลเตอร ได

หนาตางสตมเลเตอร (ภาพท 2-13)

สรรวทยาเสนประสาท: 30

การทดลองทางสรรวทยา

ภาพท 2-13 หนาตางสตมเลเตอร

13. จากภาพท 2-13 คลกทออฟ (Off) คางไว แลวลากเลอกจานวนสงเราแบบพลส (pulse)

14. จากภาพท 2-13 คลกอกษรเอของดเลย (Delay) พมพ 1.0 มลลวนาท กดแปนขนบรรทด

(Return) ทแผงแปนอกขระ

15. จากภาพท 2-13 คลกทอกษรเอของดเรชน พมพ 0.1 วนาท กดแปนขนบรรทดทแผงแปน

อกขระ

16.จากภาพท 2-13 คลกทสามเหลยมชลงของเมนพสยคางไว ลากเมาสเลอก 2 โวลต

17. จากภาพท 2-13 กดปมโอเค ปรากฏหนาตางกระตน (ภาพท 2-14) ซงประกอบดวยปมดเลย

ดเรชนและแอมพลจดตามลาดบ

ภาพท 2-14 หนาตางกระตน

18. หลงจากนนใชเมาสคลกทเมนดสเพลย (Display) คางไว ลากเลอกโอเวอรเลย สตม

เลเตอร (Overley stimulator) ไดหนาตางโอเวอรเลยสตมเลเตอร (ภาพท 2-15)

สรรวทยาเสนประสาท: 31

การทดลองทางสรรวทยา

ภาพท 2-15 หนาตางโอเวอรเลยสตมเลเตอร

19. จากภาพท 2-15 กดเมาสคางไวทสามเหลยมชลงของโหมด ลากเลอกแอททอพ (At top)

20. จากภาพท 2-15 กดเมาสคางไวทสามเหลยมชลงของคลเลอร (Colour) ลากเลอกสท

ตองการใหคอมพวเตอรแสดงสของเสนกระตน

21. จากภาพท 2-15 คลกทปมโอเค ปรากฏหนาตางสโคป ว3.4 และคาวาสตม (Stim) พรอม

เครองหมายขดเลก

22 คลกคางทเมนดสเพลยอกครง ลากเลอกโอเวอรเลยออล (Overley all) เพอใหเสนหลกท

บนทกการทดลองปจจบนเปนเสนสทบ สวนเสนบนทกการทดลองทผานมาเปนเสนสจาง

23. ทางดานลางจอมอนเตอรปรากฏชองสเหลยมเลกๆ ทมหมายเลขกากบครงททาการบนทกผล

การทดลอง ใหคลกทหมายเลขนนเพอเลอกดผลการทดลองททาไวในแตละครง เมอตองการพมพเสน

บนทกทตองการแตไมตองการเสนบนทกอน ๆ ทเปนเสนสจาง ใหกดปม คอมมานด (Command)

คางไวพรอมใชเมาสคลกทหมายเลขทไมตองการ

ข. การตดตงเครองมอกระตนและเครองมอบนทก (ภาพท 2-16)

กลองวางเสนประสาท (Nerve chamber) ประกอบดวยเพซเพค (Perspex) ซงเปนกลอง

สเหลยมทมฝาปดเปนแผนสไลด (Slide) และมขวไฟฟาสอดไว 5 อน ขวไฟฟา 2 ตวแรกตองหนาทเปน

ตวกระตนโดยขวไฟฟาตวแรกเปนขวกระตนขวบวก (Positive lead) สวนขวไฟฟาตวทสองซงอยถดเขามา

ขางในกวาเปนขวกระตนขวลบ (Negative lead) ขวไฟฟาตวทสามเปนสายดน (Ground) ขวสายดนนตอง

วางอยระหวางขวกระตนและขวบนทก เพอปองกนกระแสไฟฟาจานวนมากทมาจากขวกระตนไมใหไป

รบกวนขวบนทก สวนขวไฟฟาตวทสและหาเปนขวบนทกขวบวกและลบตามลาดบ ขวไฟฟาตวทสาม ส

และหานาไปตอเครองขยายไบโอ

สรรวทยาเสนประสาท: 20

การทดลองทางสรรวทยา

เครองพมพ

จอมอนเตอร

หนวยประมวลผลกลาง

แผงปอนอกขระสญญาณเชงตวเลข

เมาส

บนทกสญญาณ

เครองขยายบรดจ

MacLab/4e

ตวกระตน

เอาทพท

ขวกระตนลบ

ขวบนทกลบขวบนทกบวก

ขวดน

ขวกระตนบวก

สายอซจ

กลองวางเสนประสาท

เสนประสาทไซแอตก

ภาพท 2-16 ลาดบขนตอนการตดตงเครองมอกระตนและเครองมอบนทกสญญาณศกยะงานเสนประสาทไซแอตกกบ

สรรวทยาเสนประสาท: 20

การทดลองทางสรรวทยา

ค. การเตรยมเสนประสาทไซแอตกกบ (Frog’s sciatic nerve) วางบนเสนลวดทกลองวาง

เสนประสาท (Nerve chamber)

เพอใหการทดลองคณสมบตเสนประสาทไซแอตกบรรลผล ตองเลาะเสนประสาทไซแอตก (ภาพ

ท 2-17) ใหไดยาวทสดเทาทกระทาไดและเสนประสาทไซแอตกนตองสมบรณโดย เสนประสาทตองไม

ถกทาลายจากการใช มอแหง ๆ ปากคบแตะเสนประสาทจนเสนประสาทเสยหาย

ง. การทดลองศกยะงานแบบไบเฟสก

1. จากแผงการกระตนทอยดานบนจอมอนเตอรสโคป ว3.4 ใหนาเมาสไปคลกทลกศรชขนทชอง

แอมพลจดคลก 1 ครง คาแรงกระตนเพมขนครงละ 0.025 โวลต

2. เมอคลกชองคาแรงกระตนแตละครงใหกดปมสตารททดานลางขวาของจอมอนเตอรเพอบนทก

ศกยะงานแตละครง

3. ตอไปเพมแรงกระตนและบนทกจนกระทงเหนสงแปลกปนตวกระตนซงเปนจดบอกตาแหนงเรม

กระตน

4. เพมแรงกระตนอกจนเรมเหนศกยะงานขนาดเลก เรยกแรงกระตนนวาตวกระตนทขดเรมเปลยน

5. เพมแรงกระตนไปเรอยจนไดศกยะงานสงสดเปนศกยะงานทเทาๆ กนไมเพมขน แรงกระตนท

ไดศกยะงานสงสดเรยกวาตวกระตนสงสดและเหนศกยะงานแบบไบเฟสก

ภาพท 2-17 แสดงตาแหนงเสนประสาทไซแอตกกบ (ดดแปลงจาก ธงชย, 2537)

เสนประสาทไขสนหลง (Spinal nerve) เสนประสาทไซแอตก กลามเนอไบเซฟฟมอรรส (Bicep femoris) กลามเนอเซมเมมบราโนซส (Semimembranosus)

ดานหลง

สรรวทยาเสนประสาท: 21

การทดลองทางสรรวทยา

การทดลองท 2-2 อตราความเรวการนากระแสประสาทของเสนประสาทไซแอตกกบ

1. วดระยะระหวางขวกระตนลบกบขวบนทกบวกเปนเซนตเมตร

2. วดระยะเวลาระหวางจดสงแปลกปนตวกระตนกบจดทเรมเหนศกยะงานโดยการใชเมาสคลก

อกษรเอม (M) คางไว ลากมาวางทจดสงแปลกปนตวกระตน แลวเลอนเมาสทเปลยนเปนเครองหมายบวก

ไปวางไวทจดเรมตนของศกยะงานแลวอานคาเวลาจากสามเหลยมเดลตา (Delta) ทดานบนจอมอนเตอร

บนทกเปนคามลลวนาท

3. คานวณความเรวการนากระแสประสาทตามสตร

10x) มลลวนาท(เวลา

)เซนตเมตร(ระยะทาง=าท)เมตรตอวน(ะสาทรนากระแสปรความเรวกา

หมายเหต:- ความเรวการนากระแสประสาทของเสนประสาทไซแอตกกบเทากบ 25-30 เมตรตอนาท

(Tharp and Woodman, 2002)

การทดลองท 2-3 การศกษาเสนโคงสมพนธระหวางความแรงตวกระตนและชวงเวลากระตนตอ

การเกดศกยะงานของเสนประสาทไซแอตกกบ

1. คลกเมนไฟล เลอกนว

2. คลกคางทไทม เลอก 5 มลลวนาท

3. คลกคางเมนเซทอพ ลากเลอกสตมเลเตอร

4. คลกอกษรเอของคาชวงเวลา (Duration) แลวพมพ 0.025 มลลวนาท

5. คลกคางคาพสยแลวลากเลอก 2 โวลต

6. คลกปมโอเค

7. ใหทาการกระตนทคาความแรงกระตนตาง ๆ กนโดยการกดปมสตารท บนทกคาความแรงนน

เมอเหนศกยะงานเกดขน

8. ตอไปใหเปลยนคาชวงเวลาเปน 0.05 0.075 0.1 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 และ 1.5

มลลวนาทโดยการคลกทลกศรชขน (ใหทาการเปดไฟลใหมทกครงทเปลยนคาชวงเวลา) และใหปฏบต

เหมอนขอ 7 ทกประการแลวทาการบนทกในตารางทายบท

หมายเหต ในแตละชวงเวลาการกระตนอาจตองปรบคาพสยของสตมเลเตอรลดลงเพอใหเหมาะสมกบคา

ชวงเวลาทเพมขน

9. นาคาตาง ๆ จากตารางมาวาด (Plot) กราฟ โดยใหแกนนอนเปนชวงเวลากระตน (มลลวนาท)

และแกนตงเปนความแรงการกระตน (โวลต)

10. หาคารโอเบส โครแนกซและระยะเวลากระตนสมฤทธ

การทดลองท 2-4 ระยะดอ (Refractor period) ของเสนประสาทไซแอตกกบ

1. คลกเมนไฟลแลวเลอกนว (New)

2. คลกคางทไทม เลอก 20 มลลวนาท

3. คลกคางเมนเซทอพ ลากเลอกสตมเลเตอร

4. คลกทปมสามเหลยมชลง หลงคาวาโหมด (Mode) เลอกดบเบล (Double) เปนการใหสงเรา

แบบค

สรรวทยาเสนประสาท: 22

การทดลองทางสรรวทยา

5. คลกอกษรเอของดเลย พมพ 1.0 มลลวนาท กดแปนขนบรรทด (Return) ทแผงแปนอกขระ

6. คลกอกษรเอของดเรชนเอ (Duration A) และดเรชนบ (Duration B) พมพ 0.1 วนาท กดแปน

ขนบรรทดทแผงแปนอกขระ

7. คลกอกษรเอของชวงเวลา (Interval) พมพ 15 มลลวนาท กดแปนขนบรรทดทแผงแปน

อกขระ

8. คลกสามเหลยมชลงของเมนพสยคางไว ลากเมาสเลอก 2 โวลต

9. คลกอกษรเอของแอมพลจดเอ (Amplitude A) และแอมพลจดบ (Amplitude B) พมพคา

ความแรงสงสดทไดมาจากการทดลองท 2-1 กดแปนขนบรรทดทแผงแปนอกขระ

10. คลกปมโอเค

11. กดปมสตารท

12. ลดคาชวงเวลาลงครงละ 1 มลลวนาท ทกครงทลดชวงเวลาลงครงละ 1 มลลวนาทใหกดปม

สตารทเพอกระตนเสนประสาท

13. เมอเหนศกยะงานตวทสองเรมลดลง บนทกคาชวงเวลาเปนระยะดอสมพทธ

14. ลดคาชวงเวลาลงครงละ 1 มลลวนาท ทกครงทลดชวงเวลาลงครงละ 1 มลลวนาทใหกดปม

สตารทเพอกระตนเสนประสาท

15. เมอไมปรากฏศกยะงานตวทสอง ใหบนทกคาชวงเวลาเปนระยะดอสมบรณ

สรรวทยาเสนประสาท: 23

การทดลองทางสรรวทยา

บรรณานกรม

ธงชย เศวตสข. 2539. การใชคอมพวเตอรในการเรยนการสอนปฏบตการสรรวทยา. คณะ

เภสชศาสตร. จฬาลงกรณมหาวทยาลย. พมพครงท 1

Berne, R.M. and M.N. Levy. 1993. Physiology. 3rd ed. Mosby-Year Book, Inc, Missouri.

Ganong, W.F. 1995. Review of Medical Physiology. 17th ed. Apple & Lange. Connecticut.

Green, J.H. 1976. An Introduction to Human Physiology. 4thed. London Oxford University

Press. London.

Tharp, G.D. and D.A. Woodman. 2002. Experiments in Physiology. 8th ed. Prentice Hall,

New Jersey.

สรรวทยาเสนประสาท: 24

การทดลองทางสรรวทยา

รายงานปฏบตการ ชอ …………………………………….

หมายเลขประจาตว ……………........

วนท ………………………………......

2. สรรวทยาเสนประสาท ระดบคะแนน……………………….....

การทดลองท 2-1 ศกยะงานแบบไบเฟสกของเสนประสาทไซแอตกกบ

1. วาดภาพศกยะงานแบบไบเฟสกของเสนประสาทไซแอตกกบและอธบายการเกดศกยะงาน

แบบไบเฟสก

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

………………………………………………………

2. เสนประสาทไซแอตกกบเกดศกยะงานแบบโมโนเฟสกไดหรอไมอยางไร

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

สรรวทยาเสนประสาท: 25

การทดลองทางสรรวทยา

3. ขดเรมเปลยนของตวกระตน (Stimulus threshold) สาหรบเสนประสาทไซแอตกกบเทากบ

เทาใด

……………………………………………………………………………………………………….……

………………………………………………………………………………………………….

4. ความแรงสงสดของตวกระตน (Stimulus maximum) สาหรบเสนประสาทไซแอตกกบเทากบ

เทาใด

……………………………………………………………………………………………………….……

………………………………………………………………………………………………….

5. ชวงเวลาศกยศนย (Isoelectric interval) เปนสดสวนกบปจจยอะไรบาง

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

การทดลองท 2-2 อตราความเรวการนากระแสประสาทของเสนประสาทไซแอตกกบ

1. วาดภาพหลกการหาความเรวการนาไฟฟาเสนประสาทไซแอตกกบ

2. คานวณอตราความเรวการนาไฟฟาเสนประสาทไซแอตกกบ

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

สรรวทยาเสนประสาท: 26

การทดลองทางสรรวทยา

การทดลองท 2-3 การศกษาเสนโคงสมพนธระหวางความแรงตวกระตนและชวงเวลากระตนตอ

การเกดศกยะงาน

1. บนทกขอมลลงในตารางตอไปนและเขยนเสนโคงสมพนธระหวางความแรงตวกระตนและ

ชวงเวลากระตนตอการเกดศกยะงาน

ชวงเวลากระตน (วนาท) 0.025 0.05 0.075 0.1 0.2 0.4 0.6 0.8 1.0 1.5

ศ ก ย ข ด เ ร ม เ ป ล ย น

(โวลต)

2. รโอเบสหมายถงอะไรและมคาเทากบเทาใด

………………………………………………………………………………………………………...…

…………………………………………………………………………………………………...............

......................................................................................................................................

..............

......................................................................................................................................

........................

3. โครแนกซหมายถงอะไรและมคาเทากบเทาใด

.………………………………………………………………………………………………………........

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

.................................................................

4. โครแนกซมนยสาคญอยางไร

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

…………………………………………………………………………………

5. ระยะเวลากระตนสมฤทธหมายถงอะไรและมคาเทากบเทาใด

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………………………

……………………………………………………………………………………………

......................................................................................................................................

.....................

สรรวทยาเสนประสาท: 27

การทดลองทางสรรวทยา

การทดลองท 2-4 ระยะดอของเสนประสาทไซแอตกกบ

1. วาดภาพระยะดอสมพทธจากการทดลอง

2. ระยะดอสมพทธหมายถงอะไรและมคาเทากบเทาใด

………………………………………………………………………………………………………..……

…………………………………………………………………………………………………..

......................................................................................................................................

........................

......................................................................................................................................

........................

3. วาดภาพระยะดอสมบรณจากการทดลอง

สรรวทยาเสนประสาท: 28

การทดลองทางสรรวทยา

4. ระยะดอสมบรณหมายถงอะไรและมคาเทากบเทาใด

………………………………………………………………………………………………………...…

…………………………………………………………………………………………………………..

...............................................................................................................................

................................................................................................................................

5. ระยะดอทงหมดเทากบเทาใด

………………………………………………………………………………………………………..……

……………………………………………………………………………………………………………..

..................................................................................................................................

..................................................................................................................................

6. ระยะดอมนยสาคญอยางไร

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

......................................................................................................................................

………………………………………………………………………………………………………..