NEÀN TRIEÁT HOÏC VIEÄTNAM · * Ne àn kinh-te á va ãn co øn bò lu õng-ñoa ïn trong tay...

Trieát Hoïc Vieät Nam Thaùi Vieät DK.

ÑINH KHANG HOAÏT Töï Duy Khang Sinh quaùn: Ninh Bình, VN.

* Nguyeân giaûng-vieân: - Chính Trò taïi Trung Taâm Bieät Chính/XDNT (1964-1967, Vuõng Taøu) - Ban Cao Ñaúng Sö Phaïm Noâng - Laâm - Suùc (1971-1973) - Thanh Tra Nha Hoïc Vuï Noâng Laâm Suùc, Saøigon, (1971-1973). - Chöông trình GED thuoäc Ñaïi Hoïc Coäng Ñoàng Portland (PCC - 1994)

TAÙC PHAÅM ÑAÕ XUAÁT BAÛN:

- Vieät Söû Tröôøng Ca (1994).- Vaán Ñeà Vaên Hoùa Vieät (Vieát chung vôùi Hoaøi Nguyeân, 1994).- Tieáng Vieät , (1997).- Tinh Hoa Söû Vieät, (1999).- Ñieåm Saùch “Phaät Giaùo & Quoác Ñaïo Vieät Nam, 2002.- Con Ñöôøng Caùch Maïng Vieät - I, (2003).- Baøn veàø Thieân Chuùa Giaùo vaø Tam Giaùo, (2004).- Con Ñöôøng Caùch Maïng Vieät - II, 2006 (Vieát chung trong Nhoùm Nghieân Cöùu Vaên Hoùa Vieät).- Nhöõng Tính Toát & Xaáu cuûa Ngöôøi Vieät (vieát vôùi Ts. VoõQuí Haân, (2005).- Tìm Hieåu Kinh Dòch, (2007).- Hieåm Hoïa Xaâm Laêng & Ñoàng Hoùa cuûa Trung Quoác, (2008)- Hai Doøng Vaên Chöông Vieät: Baùc Hoïc & Bình Daân, (vieát chung vôùi Ts. VoõQuí Haân, (2009)- Teát (vieát chung vôùi Ñinh K. Thanh Haø, (2009).- Baûn Saéc Vieät Nam, (2010)- Thôøi Cuoäc VieätNam & Theá Giôùi (Vieát chung trong Nhoùm Nghieân-Cöùu Vaên Hoùa Vieät), 2010.- Ñaïo Soáng Vieät (Minh Trieát Vieät , (2011)-Vaán Ñeà Vaên-Hoïc Daân Gian (Vieát chung vôùi Nhoùm Nghieân Cöùu Vaên Hoùa Vieät), 2011.- Vaán Ñeà Vieät Ngöõ, vieát chung trong nhoùm Quan Taâm Vieät Ngöõ, (2013).- Neàn Trieát Hoïc VieätNam, 2013).- TÜÖng Quan Chûng T¶c v§i Ngôn Ng» (Vi‰t chung v§i nhóm quan tâm ViŒt Ng», (1916).

BAÙO CHÍ:

* Chuû Nhieäm: - Nguyeät San LUOÁNG CAØY (1963) - Nguyeät San CHÍNH KHÍ (1984)

* Chuû Buùt: Nguyeät San DAÂN YÙ (1995)

NEÀN TRIEÁT HOÏC VIEÄTNAM Thaùi Vieät,Thaùi Vieät,Thaùi Vieät,Thaùi Vieät,Thaùi Vieät, ñññññinh Khang-Hinh Khang-Hinh Khang-Hinh Khang-Hinh Khang-Hoåtoåtoåtoåtoåt

2017

* N

Šn

2017

* N

Šn

2017

* N

Šn

2017

* N

Šn

2017

* N

Šn T

RIET

HOC

T

RIET

HOC

T

RIET

HOC

T

RIET

HOC

T

RIET

HOC

VVVVViŒ

tNam

*

iŒtN

am *

iŒ

tNam

*

iŒtN

am *

iŒ

tNam

* T

hái

Thá

i T

hái

Thá

i T

hái

VVVVViŒ

t D

KiŒ

t D

KiŒ

t D

KiŒ

t D

KiŒ

t D

K

Tái bän lÀn Tái bän lÀn Tái bän lÀn Tái bän lÀn Tái bän lÀn I,I,I,I,I, có tu-chÌnh & b°-túc. có tu-chÌnh & b°-túc. có tu-chÌnh & b°-túc. có tu-chÌnh & b°-túc. có tu-chÌnh & b°-túc.


NEÀN TRIEÁT HOÏCVIEÄTNAM

(Trieát Hoïc Lyù Ñoâng A (Trieát Hoïc Lyù Ñoâng A (Trieát Hoïc Lyù Ñoâng A (Trieát Hoïc Lyù Ñoâng A (Trieát Hoïc Lyù Ñoâng A,,,,,

Trieát Hoïc Toång Theå) Trieát Hoïc Toång Theå) Trieát Hoïc Toång Theå) Trieát Hoïc Toång Theå) Trieát Hoïc Toång Theå)

Tranh h†a Hoàng Tr†ng ThanhTranh h†a Hoàng Tr†ng ThanhTranh h†a Hoàng Tr†ng ThanhTranh h†a Hoàng Tr†ng ThanhTranh h†a Hoàng Tr†ng Thanh


Kính Daâng Toå Quoác Vie ät Nam. Kính Daâng Toå Quoác Vie ät Nam. Kính Daâng Toå Quoác Vie ät Nam. Kính Daâng Toå Quoác Vie ät Nam. Kính Daâng Toå Quoác Vie ät Nam. Kính ghi ôn caùc vò Anh Huøng Daân ToäcKính ghi ôn caùc vò Anh Huøng Daân ToäcKính ghi ôn caùc vò Anh Huøng Daân ToäcKính ghi ôn caùc vò Anh Huøng Daân ToäcKính ghi ôn caùc vò Anh Huøng Daân Toäc

ñaõ Cöùu Nöôùc, Toàn Chuûng.ñaõ Cöùu Nöôùc, Toàn Chuûng.ñaõ Cöùu Nöôùc, Toàn Chuûng.ñaõ Cöùu Nöôùc, Toàn Chuûng.ñaõ Cöùu Nöôùc, Toàn Chuûng.

Kính ghi ôn sinh thaønh cuûa Cha Meï Kính ghi ôn sinh thaønh cuûa Cha Meï Kính ghi ôn sinh thaønh cuûa Cha Meï Kính ghi ôn sinh thaønh cuûa Cha Meï Kính ghi ôn sinh thaønh cuûa Cha Meï.....


Muïc LuïcCHÖÔNG I : Tri‰t H†c

A/ Vai-trò tÜ-tÜªng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .1 Nh»ng nét Ç¥cthù cûa væn-nóa ViŒt. . . . . . . ..1

* HiŒn tåi v§i siêu-nhiên là m¶t.. . . . . . .5 * Nguyên-lš âm dÜÖng sihh-sinh hóa hóa.6

* VÛ-trø Çåi-ÇÒng. . . . . . . . . . . . . . . . . .7* Tính không cÓ chÃp. . . . . . . . . . . . . . ..10* Låc quan vŠ Ç©i sÓng. . . . . . . . . . . . . .11* Lš tÜÖng-Ç§i. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12* Tình nam - n» gia Çình. . . . . . . . . . . . .14* Tinh-thÀn bao-dung, nhân ái . . . . . . . 15*Tính thæng-hoa . . . . . . .. . . . . . . . . . . . .16* Tình non nÜ§c . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17* Tinh-thÀn tích-c¿c ÇÃu-tranh. .. . . . . .18

B/ Nhu-caàu cuûa Trieát Hoïc: . . . . . . . . . . . . . . .22 * Bieát veà nguyeân-thuûy. . . . . . . . . . . . . . . 23 * Bi‰t vŠ cÙu-cánh . . . . . . . . . . . . . . . . . . .23 * Bieát veà chaân-töôùng. . . . . . . . . . . . . . . . . 24 C/ Ñònh nghóa cuûa Trieát Hoïc . . . . . . . . . . . . . .24D/ BiŒn-chÙng pháp . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27ñ/Ti‰n trình hình thành tÜ-tÜªng, h†c-thuaät -

Hoïc thuyeát. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30E/ CÃu-trúc cûa tri‰t-h†c . . . . . . . . . . . . . . . . . .31F/ M¶t sÓ vÃn-ÇŠ trong tri‰t-hôc. . . . . . . . . . . . .32G/ ñÒ-bi‹u cÃu-trúc cûa tri‰t-h†c . . . . . . . . . . .33

. H/ Các h†c thuy‰tb tri‰t-h†c. . . . . . . . . . . . . . .34I/ VÛ-trø-quan (Hình nhi thÜ®ng) .. . . . . . . . . .41 - VÛ-trø quan cûa PhÆt giááo . . . . . . . . . . . .. 41 - VÛ-trø quan cûa phái Duy Tâm . . . . . . . . . . .42

CHÖÔNG IV: . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .265

1/ 1/ 1/ 1/ 1/ XuÃt l¶ cho ñåi ViŒt .. . . . . . . . . . . . . . . . . . 267

2/ S¿ khác-biŒt gi»a hai nŠn væn-hóa ViŒt - Hoa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .271

3/ Tåi sao phäi thoát TÀu / . . . . . . . . . . . . . . . . 281

4/ Làm th‰ nào Ç‹ dÙt TÀu? . . . . . . . . . . . . . . . 293

5/ Giäi-thích các tØ-ng» dùng trong sách . . . .309

Sách trích-dÅn và tham-khäo . . . . . . . . . . . . . .327

Tham-khäo sách ngoåi quÓc . . . . . . . . . .. . . . 329

*

iiv


* VÛ-trø quan cûa pháiDuy VÆt.. . . . . . . . . . ..44 * Duy Sinh phái . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .45

CHÖÔNG II : Neàn Trieát Hoïc VieätNam . . . . . . . . . 49A/ Nhân Bän Th¡ng Nghïa . . . . . . . . . . . . . . . .50B/ Thiên - nhân tÜÖng d». Tam Taøi (Thieân - Ñòa - Nhaân) , ThÖ ‘VÎnh Tam Tài ’. . . . . . . . . . .55C/ ñÃu-tranh cho lë sÓng còn. . . . . . . . . . . . . . 56.D/ SÓng låc quan (Ch‰t không có nghïa là h‰t (sinh sinh chi vÎ dÎch). . . . . . . . . . . . . . . . . .65ñ/ Nhân tính . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 69E/ Bäng tóm-t¡t tính ngÜ©i trong các tÜ-tÜªng, tri‰t h†c & tông-giáo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .83

F/ Bäng t°ng-lÜ®c nŠn tri‰t-h†c ViŒt.Nam .. . . .89

G/ Bäng t°ng-lÜ®c VÛ-trø-quan Nhân-sinh quan, xã-h¶i quan trong nŠn tri‰t-h†c ViŒtNam. . . . .93

CHÖÔNG III: Tri‰t h†c Lš ñông A . . . . . . . . . . . . . .97

A/ 9 quan-Çi‹m chính-thÓng trongtri‰t-h†c.. . .97

B/ BÓi cänh phát-sinh. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 103

C/ Chû trÜÖng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .. .103

D/T°ng cÜÖng . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 104

ñ/ Tài-liŒu tham khäo. . . . . . . . . . . . . . . . . . . .104

E/ Ðng-døng tri‰t h†c Lš ñông A vào vÛ-trø-quan. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .107.

F/Giän ÇÒ tóm lÜ®c (VÛ-trø-quan) . . . . . . . . .111

G/ BiŒn-chÙng Duy Nhiên.. . . . . . . . . . . . . . . .112 Bài Ç†c thêm ñåo TrÜ©ng Ngâm . . . . . . . ..133

H/ -ng-døng tri‰t h†c Lš ñông-A vào ‘nhân-sinh quan’ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .142

* Nhân bän. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147* Nhân chû . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .149* Nhân tính . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 150

I/ -ng døng tri‰t h†c Lš ñông A vào xã-h¶i quan . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .157K/ BiŒn-chÙng Duy Dân . . . . . . . . . . . .. . . . . .160

L Ki‰n-thi‰t cûa Duy Dân. . . . . . . . . . . . . . . . .164

M/ Duy Dân h†c-thuÆt . . . . . . . . . . . . . . . . . . .167 * Bình sän kinh t‰ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .171 * Bän vÎ h†c thuy‰t . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .175 * Tuyên-ngôn cûa Çäng Cách-mång Duy Dân . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .183 * Thanh minh cùng các anh, chÎ, em dòng sÓng, Træm ViŒt trong cõi . . . . . . . . . . . . ..197 * Gió ñáy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .214

N/ Nh»ng chû-nghïa hiŒn Çåi . . . . . . . . . . . . . .217

1/ Phái Duy Tâm . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .217 2/ Phái Duy VÆt Karl Max . . . . . . . . . . . . . ..217 3/ Phái Duy Sinh . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .219 4/ LuÆn vŠ tri‰t h†c sº . . . . . . . . . . . . . . . . . .222 5/ Các nŠn tri‰t h†c Çã vi-phåm . . . . . . . . . . .223 6/ S¿ hình thành và cÃu-trúc cûa Ç¶ng-l¿c h†c Lš D0ông A . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .224 7/ VÃn ÇŠ nhân-loåi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .224 8/ Tính chÃt và møc tiêu cûa š thÙc hŒ. . . . . .225 9/ VÃn ÇŠ chân-lš . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .226 10/ -ng-døng cûa thuy‰t toàn-diŒn . . . . . . . 227 11/ Nguyên-lš hÜ§ng thÜ®ng . . . . . . . . . . . . .232 12/Nguyên lš cæn bän vŠ các trøc t†a-Ç¶ . . . .235

O/ Nh»ng th‹ ch‰ c¿c quyŠn xâm-lÜ®c . . . . . .237- TruyŠn thÓng xâm-læng . . . . . . . . . . .237

P/ Nh»ng måo-hóa và xjuyên-tåc. . . . . . . . . . . . . 249 Q/ L§p sÖn cÛa các tông-giáo ngoåi nhÆp. . . . . .255

ìi ìii


Thay Lôi Töïa

Hôn baát-cöù luùc naøo, hieän nay nhaân-loaïi soángtrong söï ñe-doïa, coù theå bò tieâu-dieät vì nhöõng phaùt-minhvuõ khí taân-kyø!

* Khoa-hoïc vaø kyõ-thuaät tieán-boä moät caùch mauleï, trong khi ñoù tieán-trình daân-chuû vaø nhaân-chuû laïi ì-aïch nhö chieác xe boø laên treân ñöôøng gioác ñaù goà-gheà!

* Nhöõng tranh-chaáp quoác-teá veà quyeàn-löïc vaøquyeàn-lôïi vaãn tieáp-dieãn döôùi nhieàu hình-thöùc!

* Con ngöôøi vaãn coøn laàm-than, thoáng khoå vì söïtieán-hoùa nhaân-loaïi chöa ñi ñoâi vôùi söï töï-giaùc tröôùc thôøi-ñaïi, chöa phaûn-tænh veà quaù-khöù, chöa phaûn quang ñoáivôùi vuõ-truï, vaø moät tieán-hoùa veà töông-lai!

* Ngöôøi daân vaãn chöa coù cô-hoäi ñoàng ñeàu ñeå yùthöùc ñöôïc quyeàn-lôïi vaø nghóa-vuï!

* Neàn kinh-teá vaãn coøn bò luõng-ñoaïn trong tay moätcaù-nhaân hay beø nhoùm!

* Ñôøi soáng tinh-thaàn cuûa con ngöôøi vaãn coøn bòhoang-mang trong nhöõng loàng chuïp vuõ-truï-quan sieâu-hình, vaø bò lôïi-duïng bôûi caùc tay “phuø thuûy” taâm linhhoaøn-vuõ!

vviii


* Trong khi ñoù, thaûm thay: Nhaân quyeàn”, “Daânquyeàn”, “Nhaân ñaïo”, “Baùc aùi” “Hoøa bình”, “Thöôngthuyeát”, vaø bieát bao danh-töø hoa-myõ khaùc laïi ñöôïc coå-ñoäng, hoâ-haøo aàm-ó, treân thöïc-teá chæ laø nhöõng tieáng vangvoïng tö ø ø ø ø ø ñaùy vöïc!

Ñaõ ñeán luùc:

- Vaát boû ñi nhöõng uûy-mò, aûo-hoùa vong thaân ñeåkhoâi-phuïc baûn-vò “Ngöôøi” saùnh cuøng Trôøi - Ñaát (TamTaøi).

- Töï tu, töï taïo nhìn thaúng vaøo thôøi-ñaïi vôùi suoátmaët vaø taäp-ñaïi-thaønh caùc tö-töôûng ñeå thaùo gôõ nhöõngnuùt bieán, khai-thoâng cho theá-heä töông-lai.

- Giaûi-phoùng con ngöôøi khoûi thaân noâ-le ä, khoângnhöõng trong loái soáng, maø ngay trong loái caûm nghó, leõ raphaûi thieát-laäp ñöôïc neàn nhaân chuû ngay trong ñôït caûmnghó - “ Ñaïo giaûû, phi thieân chi ñaïo, phi ñòa chi ñaïo -Nhaân chuû sôû ñaïo da õ.” (Tuaân Töû), hoaëc nhö Granet:“Ni Dieu, ni loi”, khoâng thaàn-linh, khoâng luaät-phaùp,vì heã theo “nhaân chuû” thì ñaïo soáng laáy tieâu-chuaån nôicon NGÖÔØI.

- Giaùc-ngoä trieät-ñeå veà “nhaân chuû”; moïi kieánthieát caàn ñaët treân “nhaân baûn” môùi coù theå ñem laïi anbình cho nhaân loaïi.

- Laáy loaøi ngöôøi laøm goác, laáy xaõ-hoäi ngöôøi treântöï tính laøm goác thì moïi hieän-töôïng soáng taïo ra bôûingöôøi, vì ngöôøi vaø cho ngöôøi.

- Trôû veà vôùi “Ñaïo Soáng Vieät” ñeå phuïc-hoài vaøöùng-duïng ñieàu “thöông ngöôøi nhö theå thöông thaân”,khoâng ñieàu-kieän, khoâng giaùo-ñieàu, khoâng lyù-thuyeátxuoâng, thì cuoäc soáng môùi thöïc-söï an laønh, vaø thöïc-söïthanh-bình.

Daân Vieät ñaõ traûi quaù nhieàu ñau thöông cuûa caùcthôøi-ñaïi!

Heát “Du Muïc Xaâm Laán” , tieáp “ ñåi Hán ThieânTrieàu Chuû Nghóa”, ñeán “Xaâm Löôïc ñoàng Hoùa”, roài “Thöïc Daân ñeá Quoác”, ñeán “Xaõ Hoäi Chuû Nghóa”, “DaânChuû Töï Do” ....

Taát caû chæ laø nhöõng lôùp sôn cuûa thôøi-ñaïi. Chuùngñaõ laøm môø ñi nhöõng neùt son ñaùng giaù vaø ñích-thöïc trongneáp soáng nhaân baûn, traøn ñaày tình ngöôøi cûa dân ViŒt.

Khôûi Ha,ï Canh Daàn, 2016.

Caån ñeà, Ñinh Khang Hoaït

vi vìi


Chöông I TTTTTri‰t H†cri‰t H†cri‰t H†cri‰t H†cri‰t H†c

A/VA/VA/VA/VA/Vai ai ai ai ai TTTTTrò tÜ tÜªng.rò tÜ tÜªng.rò tÜ tÜªng.rò tÜ tÜªng.rò tÜ tÜªng.

DDDDDanh töø “chuùng sinh” cuûa Phaät giaùo goò chungcho taát caû “ñoäng vaät”, goàm caû con ngöôøi.

Rieâng “con ngöôøi”, ta phaûi noùi theâm laø “Ñoängvaät coù tö töôûng”. Coù tö töôûng laø coù suy nghó, nhöngneáu suy nghó chæ vuïn-vaët thì chæ taïo neân nhöõng haønh-ñoäng rôøi-raïc, noùi caùch khaùc chæ laø nhöõng ñoäng taùc, cöû-chæ “khoâng ñaâu”!

Suy nghó caàn roõ-raøng, keát-hôïp thaønh moät chöông-trình. Chöông-trình caøng cao roäng, möùc-ñoä phoå-quaùtcaøng lieân-heä ñeán nhieàu laõnh-vöïc trong cuoäc soáng.

Thöïc-taïi cho ta thaáy hieän-töôïng soáng bao giôøcuõng ñöôïc saûn sinh ra bôûi ba phaïm-truø: Töï-nhieân, xaõ-hoäi vaø tö tuôûng. thöôøng-xuyeân vaän-ñoäng vaø keát-hôïp.

Do ñoù, luaät taéc cuûa ba phaïm-truø “töï nhieân”,“xaõ-hoäi” vaø “tö töôûng” coäng thoâng vôùi nhau laø moätsöï vaän-ñoäng keát-hôïp vaø thoáng-nhaát.

Töø nguyeân-lyù naøy, ruùt ra hai nguyeân-taéc:* Tö-töôûng - thieân-nhieân vaø xaõ-hoäi taùc-duïng hoã-

töông.

Bình Tr†ng nhÖn-nhÖn gi» m¶t m¿cT¿a Lê Lai ngÀn-ngÆt xung chín lÀn...

(LÜ«i GÜÖm ViŒt)SÓng không nh»ng sÓng cho mình mà còn cho

gia-Çình, quÓc-gia và dân-t ¶c. SÓng không chÌ cho hiŒntåi, mà cÛng vì dï-vãng, và tÜÖng-lai.

Luât-t¡c khoa h†c Çã quy-ÇÎnh xã-h¶i chi-phÓitØng ngÜ©i, ngÜ®c låi š-chí tØng ngÜ©i có th‹ chuy‹nbi‰n ÇÜ®c xã-h¶i, (nhân ÇÎnh th¡ng thiên) là th‰.

Có bi‰t ÇÜ®c Çåo h†c m§i hi‹u th‰ nào là nô-tài,nhân-tài và thiên-tài,...

SÓng chÌ có nghïa khi chính mình š-thÙc rõ vŠmình, làm chû ÇÜ®c chính mình, cái ‘tatatatata’ phäi t¿ th¡ng,t¿ mình làm chû chính mình.

Cái ‘Ta ’ ÇÜ®c tÒn tåi và thæng-hoa la nh© ª xã-h¶i, nhân-loåi. Nhân-loåi coi nhÜ là m¶t bän-vÎ l§n, màcác cÖ-næng là ‘Dân T¶c’.

Ÿ ‘Dân T¶c’ là cä nh»ng gì g†i là ‘quÓc hÒn’,‘quÓc túy, là hình-änh nh»ng ngày cuÓi næm, con dân lÛlÜ®t v‰ quê æn t‰t,...Nhà giáo Lš Chánh Trung Çã ví: ‘Dânt¶c ví nhÜ bi‹n cä im l¥ng, con dân chÌ là nh¿ng Ç®t sóngnÓi ti‰p nhau rì-rào trong khoänh-kh¡c Ç‹ rÖi vào yênl¥ng. NhÜng Çó không phäi là yên l¥ng cûa s¿ ch‰t, màchính là s¿ sÓng Çang l¥ng-lë vÜÖn lên xuyên qua lòngvÛ-trø. S¿ yên l¥ng cûa dân-t¶c tåo nên l©i nói cûa chúngta, và n‰u có nh»ng ngÜ©i trong chúng ta không tin nÖivïnh-cºu, thì dân-t¶c së là nguÒn an-ûi qúy báu nhÃt ÇÓiv§i h†, vì h† bi‰t r¢ng khi h† trª vŠ v§i im-l¥ng, nh»ngÇ®t sóng khác së nÓi ti‰p h† thì-thÀm nh»ng l§i nói cûacon ngÜ©i, con ngÜ©i ViŒt Nam và khi h† trª thành m¶tquá-khÙ không phäi là hÜ-vô, mà së ÇÜ®c gi» låi trongcái th¿c-tåi siêu-viŒt cûa dân t¶c cho Ç‰n tÆn cùng lich-sº...’

V§i con ngÜ©i, ngoài hai quy luÆt sinh-lš và vÆtlš, còn có quy luÆt tâm-lš. ñây là tính-chÃt Ç¥c-thù cûa

14


* Khoâng theå taùch rôøi 3 phaïm-truø ñoù, ñeå chænghieân-cöùu ñoäc nhaát moät phaïm-truø.

Tö-töôûng, vuõ-truï vaø xaõ-hoäi thoáng nhaát, laønguyeân-lyù thöù nhaát cuûa söï hoïc hieåu. Noù laø moät boåñeà cuûa “nguyeân lyù toång th‹ ”, moät trong nhöõng nguyeân-lyù toång-quaùt cuûa khoa-hoïc trí-thöùc aùp-duïng vaøo vieächoïc, hieåu.

Tö-töôûng:- Vöøa laø phaûn-aûnh cuûa vuõ-truï vaø xaõ-hoäi;- Vöøa laø coâng cuï vaø vuõ-khí tinh-thaàn;- Caáp-döôõng naêng-löïc cho loaøi ngöôøi trong quùa

trình sinh-hoaït ñaáu-tranh.- Tuyeät ñích coâng-taùc cuûa tö-töôûng laø tìm-toøi

chaân lyù, maø nhu duïng laø chìa-khoùa Ç‹:- Khai hóa,- Khám-phá nh»ng luÆt-t¡c cæn-bän mà ta cÀn n¡m

gi» và vÆn-døng cho møc-Çích sinh-tÒn.

Quy-luÆt vŠ t¿-nhiên, ta thÃy chúng cung-cÃpcông-cø tác-døng vào vÆt-chÃt;

CuÓi l¶-trình cûa tÜ-tÜªng là t°ng th‹. TÜ-tÜªngtác-døng vào t°ng th‹, nâng tØ trång-thái thÃp lên trång-thái cao hÖn. Do Çó chu-trình cûa tÜ-tÜªng là m¶t vòng

{Chaân lyù = vuõ khí}

(1)

[Coâng cuï tìm chaân lyù]

1- Voâ Ngaõ Phaïm Khaéc Haøm, Baûn thaûo “Trieát Lyù Lyù-Ñoâng A”, naêm 1997.

Tö-töôûng, vuõ-truï, xaõ-hoäi

tròn xoáy trôn Óc có nút t‰t (Nút t‰t là nút ch¥n, Ç‹ bÜ§cti‰n hóa không bÎ tu¶t hÆu).

Nút t‰t Ç‹ không bÎ lùi låi

Vòng tròn xoáy trôn Óc có nút t‰t.

Cho nên ÇÙng trÜ§c cºa ngõ th©i-Çåi m§i, cÀnÇi Ç‰n m¶t phán-Çoán tÓi hÆu:

- ñem trí thÙc loài ngÜ©i ÇÓi chi‰u v§i s¿ th¿cb¶c l¶;

- ñ‹ xác-ÇÎnh cái gi§i-hån cûa chân-lš.

Chính nh© có tÜ-tÜªng mà con ngÜ©i khác v§i m†iÇ®ng-vÆt khác. ChÌ có loài ngÜ©i m§i tåo nên lÎch-sº,væn-hóa. Chính ª Çi‹m này, mà coi con ngÜ©i ÇÒng hångv§i m†i sinh-vÆt, hay coi con ngÜ©i là tôi m†i cûa m¶tthÀn tÜ®ng không tÜªng, thì Çó là ÇiŠu hå nhøc vai-tròngÜ©i n‰u không muÓn nói là ‘phi nhân ’.

Con ngÜ©i khác v§i các Ç¶ng vÆt ª nÖi con ngÜ©icó sáng-tåo tính, xã-h¶i tính và š-thÙc viŒc mình làm.

Có bi‰t th‰ nào là Çáng ch‰t, m§i hi‹u th‰ nào làÇáng sÓng. S¿ sÓng thÆt là qÙy, nhÜng bi‰t ch‰t nhiŠukhi còn cao qúy hÖn. Trong lÎch-sº có nhiŠu anh-hùng,dÛng tÜ§ng ch†n cái ch‰t nhÃt th©i lÃy cái sÓng muônthuª, nhÜ

2 3


con ngÜ©i.TØ nguyên lš vÛ-trø - xã-h‡i - tÜ-tÜªng thÓng nhÃt

ÇÜ®c th¿c chÙng trong xã-h¶i nông nghiŒp trÒng lúa nÜ§nông nghiŒp trÒng lúa nÜ§nông nghiŒp trÒng lúa nÜ§nông nghiŒp trÒng lúa nÜ§nông nghiŒp trÒng lúa nÜ§c,nên ta thÃy nh»ng nét Ç¥c-thù cûa væn-hóæ ViŒt:

* HiŒn tåi v§i siêu-nhiên là m¶tHiŒn tåi v§i siêu-nhiên là m¶tHiŒn tåi v§i siêu-nhiên là m¶tHiŒn tåi v§i siêu-nhiên là m¶tHiŒn tåi v§i siêu-nhiên là m¶t.

Ngöôøi Vieät nhìn thieân-nhieân khoâng laáy gì laøm xalaï. Thieân-nhieân nhieàu khi coøn ñöôïc nhaân-caùch-hoùa. Tuïc-ngöõ Vieät thöôøng noùi: OÂng Xanh, baø Nguyeät, chuù Cuoäi,chò Haèng,...

Baùc thang leân hoûi oâng Trôøi,Baét baø Nguyeät Laõo ñaùnh möôøi caúng tay.

(Ca Dao)hay : Cuûa trôøi, trôøi laïi laáy ñi,

Döông hai maét eách laøm chi ñöôïc trôøi. (Ca Dao)

Trôøi trong tröôøng-hôïp ñöôïc nhaân-caùch-hoùa,töôïng-tröng cho thieân lyù ñaïi ñoàng, baûo-veä, nuoâi-döôõngvaïn vaät. Ñaïo Trôøi khoâng bieät-laäp, maø ñoàng-nhaát vôùibaûn tính tieân-thieân cuûa chuùng sinh.

YÙ-töôûng naøy ñaõ iên saâu vaøo taâm-hoàn ngöôøi daânVieät, “Cha meï sinh con, Trôøi sinh tính”,

Lyù töï-nhieân goïi laø tính. Y theo tính maø khoângtraùi vôùi leõ töï-nhieân goïi laø “ñaïo”. Laáy söûa sang, vuntroàng chaán-höng cho ñaïo, töùc laø “giaùo”.

Chuùng ta thöôøng nghe noùi: Thoå thaàn, Ñaát thieâng,ñòa linh nhaân kieät, trôøi chu ñaát dieät, trôøi khoâng chòu ñaát,ñaát chaúng chòu trôøi,...

Ñaát Buït ñem neùm chim trôøiChim trôøi bay maát, ñaát rôi xuoáng ñaàu. (Ca Dao)

hay: Em veà ngoaøi HueáMöôùn oâng thôï moäcÑuû ñuïc, ñuû traøngMaàn moät caùi thang

Ao-öôùc baáy laâu nay.Kìa non non, nöôùc nöôùc,ï maây maây,Ñeä nhaát ñoäng, hoûi raèng ñaây coù phaûi?Thoû-theû röøng mai chim cuùng traùi,Löûng-lô döôùi nöôùc, caù nghe kinh.Thoaûng beân tai moät tieáng chaøy kìnhKhaùch tang haûi giaät mình trong giaác moäng.Naøy suoái giaûi oan, naøy chuøa Cöûa VoõngNaøy am Phaät Tích, naøy ñoäng Cöûu QuyønhNhaùc troâng leân, ai kheùo veõ hìnhÑaù nguõ saéc long-lanh nhö gaám deät.Thaêm-thaúm moät haøng loàng boùng nguyeätGaäp gheành maây loái uoán thang maây...

(Chu Maïnh Trinh)

Theo nhaän-ñònh cuûa trieát-gia kieâm toaùn lyù-hoùaBertrand Russell: “Ba ñieàu maâu-thuaãn caên-baûn cuûa nhaân-loaïi töø xöa ñeán nay laø söï maâu-thuaãn giöõa con ngöôøi vôùithieân-nhieân, giöõa con ngöôøi vôùi con ngöôøi, vaø con ngöôøiñoái vôùi chính mình.”

Thöïc ra, phaûi noùi laø ba moái töông-quan giöõa conngöôøi vôùi thieân nhieân, giöõa con ngöôøi vôùi xaõ-hoäi vaø vôùichính mình. Tuy ba laø moät.

Laâu nay, AÂu Taây ñaõ ñaët naëng vaán-ñeà thieân-nhieân,AÙ Chaâu ñaõ chuû veà xaõ hoäi, vaø AÁn Ñoä ñaõ chuyeân veà vaán ñeàtaâm lyù. Thaät ra, neáu nhìn theo töøng dieän thì coù 3 maët,nhöng nhìn toång-theå thì chæ laø moät vaán ñeà toaøn dieän cuûacon ngöôøi.

Noùi theo Vieät : “Vu-õtruï - xaõ-hoäi - Tö-töôûng thoángnhaát”, hay “Tam taì gæa, Thieân - Ñiaï - Nhaân”. Nhaø chí sóTraàn Cao Vaân ñaõ toùm yù naøy trong baøi thô “Vònh TamTaøi”:

Trôøi, Ñaát sinh ta coù yù khoâng?Chöa sinh trôøi, ñaát coù ta trong.

58


Ba möôi saùu naácBaùc töï döôùi ñaátLeân tôùi treân trôøiHoûi thaêm duyeân nôï ñoåi dôøi veà ñaâu ?

(Ca Dao)hoaëc:

Laâm raâm khaán vaùi Phaät - Trôøi.Xin cho cha meï ôû ñôøi vôùi con.

(Ca Dao)

Thaùi-ñoä naøy laø moät quaù-trình thöïc-hieän, tieán-hoùasoáng ñoäng, chöù khoâng phaûi moät heä-thoáng suy-luaän ñoùngkhung. Bôûi theá,ø töø vaät-chaát ñeán tinh-thaàn, töø thöïc-teá ñeánlyù-töôûng, laø caû moät quaù-trình vaän-ñoäng tieán tôùi uyeån-chuyeån cuûa söï soáng hieän sinh, phaûi thích-öùng vôùi hoaøn-caûnh chöù khoâng phaûi moät khaùi-nieäm hôïp lyù cuûa trí- thöùc.Bôûi theá, giaùo-só L. Cardieøre cho raèng: “Ngöôøi Vieät soángkhoâng Thöôïng ñeá, nghóa laø quan-nieäm veà moät ñaáng toái caokhoâng ñöôïc hoï ñeå y ù” (la motion d’un EÂtre supreâme luieùchappe)ø maø raát tín-ngöôõng.

Chính cuõng bôûi thaùi-ñoä phaûn trí-thöùc aáy maø hoï tieáp-thu,ï cuøng tieâu-hoùa moät caùch töï-nhieân , côûi-môû taát caûgiaùo-lyù ñaõ du-nhaäp vaøo ñaát hoï. Ñaïo Laõo, ñaïo Nho, ñaïoPhaät, ñaïo Thieân Chuùa, ñaïo Toå Tieân, ñaïo Chö Vò, taát caûsoáng chung beân caïnh nhau thaân-maät vaø cuøng nhau hoøa-hôïp hoã-töông nôi taâm-hoàn daân Vieät moät caùch deã-daøng, ítkhi xung-ñoät...

* Nguyeân-lyù aâm döông sinh-sinh hoùa-hoùa, bieåu-hieän ra muoân hình vaïn traïng. Cho neân, tinh-thaàn tìm noáihieän-thöïc vôùi sieâu-nhieân coøn theå-hieän qua Hang, Ñoâïng.

Hang ñoäng voán aâm-u, ñöôïc coi laø nôi vaõng lai cuûathaàn tieân baát töû, moät theá-giôùi “taøng ö maät ”. Hang ñoängkhoâng nhöõng ñöôïc nhaân-daân ñeán haønh höông, suøng-baùi, maøcoøn laø ñeà-taøi baát taän cho vaên, thi-só. Caûnh thieân-nhieân cuûahang ñoäng höôùng tôùi moät theá-giôùi sieâu-nhieân.

Sôn baát taïi cao, höõu tieân taéc danh. (Nuùi noåi tieáng laø nhôø coù tieân, chöù khoâng phaûi ôû cao).

Nuùi vaø nöôùc laø hai yeáu-toá taïo neân hoàn khí trong thôvaên.

Theo giaùo- sö Nguyeãn Ñaêng Thuïc vieát trong “LòchSöû Tö Töôûng Vieät Nam”:

“Ngöôøi phöông Ñoâng ñem caùi voâ hình xuoáng cuoäcñôøi haøng ngaøy cuûa hoï, hoï soáng vôùi theá-giôùi thaàn-bí aáy.Nhôø coù nhöõng caùi gì hoï tuôûng ñaõ thaáy ñöôïc. Traùi laïi,ngöôøi AÂu Taây soáng beân leà caùi voâ hình vaø khoâng thaân- maätvôùi noù, phuû-nhaän noù, vì khoâng bieát coù noù.

“YÙù thöùc thaàn-thoaïi thuoäc vaøo cô-caáu cuûa söï nhaän-ñònh vò-trí giöõa ngöôøi vôùi vuõ-truï. Söï nhaän-ñònh aáy quyeát-ñònh cho cuoäc sinh toàn cuûa nhaân-loaïi trong hoaøn-caûnh cuûanoù. Ngay töø buoåi ñaàu, sau khi nhaän ñònh vò-trí vôùi hoaøncaûnh, nhaân loaïi, ly khai caûnh hoãn nhaát, maát caûnh thieânñöôøng, thieân thai laïc loái (le paradis est perdu). Vaø chæmuoán nhôùù laïi, muoán trôû laïi caùi thieân-ñaøng nguyeân lai ñeålaïi thaáy ñöôïc quaân bình cho taâm hoàn maø coù thaàn-thoaïixuaát-hieän ôû taát caû caùc xaõ-hoäi bình-daân”.

“Tinh thaàn tìm noái hieän-thöïc vôùi sieâu- nhieân quahang ñoäng nuùí non. Hang ñoäng ñaõ laøm nguoàn caûm-höùng

cho ngheä-thuaät cho vaên-só Vieät Nam duøng myõ caûm kinh-nghieäm ñeå thaêng-hoa tình caûm caù nhaân vaøo theá-giôùisieâu-hình Boàng Lai, tieân caûnh, baát töû tröôøng sinh. TöøThöùc vôùi Giaùng Tieân maø saân khaáu baét ñaàu töø haïtTieân Du, Baéc Ninh, nôi coù nhieàu coå m¶. Ñoäng thieân,sôn thuûy aûnh-höôûng thaâm saâu vaøo tö töôûng Vieät Nam,tö töôûng bình daân ôû doøng Ñaïo Noäi laø moät thöù Ñaïogiaùo daân-toäc, vì noù ñaõ noái tuïc suøng-baùi anh-huøng daântoäc vôùi suøng-baùi thaàn tieân.”

* Vuõ-truï ñaïi ñoàng:

Xöa nay, thi nhaân Vieät thöôøng du-ngoaïn nhöõngnôi coù phong caûnh ñeïp, ñeå deã daâng traøo yù thô.

Thuù Höông SônBaàu trôøi caûnh buït, thuù Höông Sôn,

6 7


Ta cuøng trôøi, ñaát, ba ngoâi saùnhTrôøi ñaát cuøng ta moät chöõ ñoàngÑaát nöùt ta ra, trôøi chuyeån ñoäng,Ta thay trôøi môû ñaát meânh moâng.Trôøi che, ñaùt chôû, ta thong-thaû,Trôøi , ñaùt û, ta ñaây ñuû hoùa coâng.

Neàn-taûng cuûa ñaïo soáng Vieät phaùt-xuaát töø kinh-nghieäm soáng hoøa-haøi qua ngheà troàng luùa nöôùc, qua caùinhìn lieân-töôûng vaø töông-dung ñoái-öùng, noù hoùa-giaûi,ñieàu-hôïp caùc maâu-thuaãn giöõa hai ñaàu cöïc-ñoan cuûa caùibieát phaân-bieät.

Caùi bieát phaân-bieät hai ñaàu cöïc-ñoan - coù khoâng,toát xaáu, thieän aùc, v.v... laø nguyeân-nhaân phaùt-sinh caùc tö-töôûng “duy” (duy taâm, duy vaät, duy sinh, duy lyù, duythaàn,...) ñoái-nghòch nhau, tranh-chaáp moät maát moät coøn,gaây ra chieán-tranh trieàn-mieân khaép nôi. Noù cuõng laønguyeân-nhaân phaùt-sinh ñoái nghòch, hoãn-loaïn, khuûng-hoaûng, beá-taéc, laøm khoå-luïy con ngöôøi trong ñôøi soángvaät-chaát vaø tinh-thaàn...

Xaõ-hoäi Vieät voán laø xaõ-hoäi noâng-nghieäp. Quacheá-ñoä quaân ñieàn (chia ñeàu ruoäng ñaát), noâng daân naøocuõng coù ruoäng ñeå caøy caáy, sinh nhai, trong khi ñoù nhieàuquoác gia, ngay caû ôû AÙ Chaâu, vì khoâng coù cheá-ñoäquaân ñieàn, hay boû cheá-ñoä ñoù maø noâng daân bieán thaønhnoâng-noâ. Ngheà noâng gaén lieàn vôùi moâi-tröôøng thieân-nhieân vaø xaõ-hoäi, neân tö töôûng cuûa noâng-daân laø haøi-hoøa,

Ruû nhau ñi caáy ñi caøy.Baây giôø khoù nhoïc, coù ngaøy phong löu.Treân ñoàng caïn, döôùi ñoàng saâuChoàng caøy, vôï caáy, con traâu ñi böøa”

(Ca Dao)

Treân thöïc-teá cho thaáy ñôøi soáng con ngöôøi coùtöông-quan chaët-cheõ vôùi vuõ-truï (töï nhieân), ñoàng thôøi

tin-töôûng vaøo voøng troøn xoaùy troân oác ngu ï yù thaâm-traàm veà trieát-lyù nhaân sinh cuûa vaên-hoùa ñoàng ruoâïng,vaên-hoùa thaûo moäc, laø theá-giôùi bieán-hoùa veà löôïng tínhmaø baát bieán veà phaåm tính.

Söï tin-töôûng naøy ñaõ mang vaøo tinh-thaàn daân toäcmoät nieàm laïc-quan yeâu ñôøi, duø traûi bao thöû-thaùch. Nhôøtin-töôûng truyeàn-thoáng cuûa daân-toäc coù lai sinh neân quacaùc thôøi-ñaïi, gaëp caùc caûnh-ngoä eùo-le, caùc nhaø tö töôûngVieät vaãn traøn ñaày hy-voïng. Hoaøng Quang, moät danhsó thôøi leâ Maït, thôøi toái-taêm cuûa lòch-söû daân-toäc, trongbaøi “Hoaøi Nam khuùc” ñaõ cao ngaâm:

Ñaïi haøn chi haäu, taát höõu döông xuaân”, (Sau giaùreùt, aét xuaân sang).

Söï tuaàn-hoaøn cuûa thôøi tieát, “ xuaân sinh, haï tröôûng,thu lieãm, ñoâng taøn” (Xuaân sinh-soâi naûy-nôû, haï tröôûngthaønh, thu heùo, ñoâng taøn), ngay sau muøa ñoâng laø xuaânsang, neân môùi noùi “Xuaân baát taän, trôøi cho coù maõi.” hay“Xuaân khöù, xuaân lai xuaân baát taän.” Ñoù laø lyù-do tin töôûngvaøo nguoàn soáng tröôøng cöûu.

* Lyù töông-ñoái (Tö duy ñoái-öùng) :AÂm - Döông tuy ñoái-laäp, nhöng thoáng-nhaát treân

moät truïc, nhö hai cöïc Baéc - Nam treân ñiaï-baøn, nhö chavôùi meï trong gia-ñình, laø lyù “Thaùi hoøa” trong trôøiñaát,...

Söï soáng baét nguoàn töø nöôùc. Nöôùc caàn-thieát chosöï soáng cuûa con ngöôøi, nhöng nöôùc cuõng laø moái hieåm-hoïa ñe-doïa con ngöôøi, naøo laø cheát ñuoái, ñaém thuyeàn,soùng thaàn, möa baõo, luõ luït. Nöôùc laø moät tai hoïa lôùnmaø daân Vieät xöa ñaõ phaûi lo choáng ñôõ vaát-vaû. Naïn luõ-luït ôû ñoàng-baèng soâng Hoàng ñaõ phaûn-aûnh trong caâuchuyeän Sôn Tinh vaø Thuûy Tinh...

Töø kinh-nghieäm soáng cuï-theå cho thaáy nöôùc

912


thöôøng haèng tieáp-xuùc vôùi tha nhaân trong xaõ-hoäi ôû moïisinh-hoaït, vaø luoân-luoân nhôø tö-tuôûng daãn daét trong moïihoaït-ñoäng. Vì th‰, thôøi Lyù, Traàn ñaõ hoøa-hôïp ñaïo lyù coåtruyeàn (ñaïo Noäi) vôùi tam giaùo (Phaät, Khoång, Laõo) laømmoät. Nhôø vaäy ñaõ ñem laïi gaàn 400 naêm thònh-ñaït.

* Tính khoâng cÓcÓcÓcÓcÓ chaáp (linh-ñoängï)

Nöôùc khoâng coá-chaáp ôû moät hình-thöùc naøo, thích-nghi vôùi moïi hoaøn-caûnh, ôû baàu thì troøn, ôû oáng thì daøi, ôûao thì ngöng, ôû soâng thì chaûy. Thôøi-tieát laïnh ôû 32 F thìñoïng laïi thaønh nöôùc ñaù. Trôøi bình-thöôøng ôû theå loûng, khinoùng böùc thì boác hôi. Muoái hay ñöôøng boû vaøo trong nöôùcñeàu bò hoøa tan (deã-daøng dung hoùa). Nöôùc dung-naïp taát-caû,nhöng vaãn giöõ ñöôïc baûn chaát nöôùc cuûa mình.

Chính ñöùc tính “voâ chaáp” ñaõ cho thaáy baûn-chaát baátñònh hình, vaø baát ñònh the å cuûa nöôùc; aûnh-höôûng ñeán tínhkhoâng chaáp-nhaët vaøo moät heä-thoáng tö-töôûng, moät tín-ngöôõng hay moät chuû-nghóa naøo. Chính vì theá maø Nho -Laõo - Phaät toång-hôïp, hoøa-haøi döôùi thôøi Lyù - Traàn (Tamgiaùo ñoàng quy).

Ñaïo cuûa Laõo Töû tuy xa vôøi thöïc-teá, nhöng lyù-töôûng thanh-thoaùt tuyeät vôøi cuûa Laõo hoïc ñaõ roïi roõ tính-chaát “traàn tuïc”, thoâ-keäch cuûa toå-chöùc xaõ-hoäi vôùi cöông-thöôøng traät-töï theo Khoång hoïc.

Cuøng moät chieàu höôùng vaø coøn maïnh hôn Laõo hoïclaø Phaät hoïc. Ñaëc-tính cuûa Phaät hoïc laø khoâng löu yù ñeánvaán-ñeà toå-chöùc vaø ñieàu-haønh xaõ-hoäi.

Töø ñoù, oâng cha cuõng yù thöùc ñöôïc raèng moïi haønh-ñoäng muoán ñaït keát-quaû toát phaûi bieát tuøy thôøi, tuøy choã, tuøyvieäc, tuøy ngöôøi, (tuy thôøi chi nghóa ñaïi tai).

Cuoäc ñôøi laø söï bieán-chuyeånkhoâng ngöøng. Vôùi taâmsöï naøy, Khoång Töû khi ñöùng treân caàu, troâng nöôùc chaûy voäithan-thôû: “Theä gæa nhö tö phuø, baát xa truù daï = Treân caàu,döôùi soâng, ngaøy ñem nöôùc chaûy khoâng ngöøng!”

Neân chaêng:

Vaát-vaát vô-vô cuõng nöïc cöôøi!Caêm-caêm, cuùi-cuùi coù hôn ai ?Nay coøn chò chò, anh anh ño ù,Mai ñaõ oâng oâng, muï muï roài.Coù coù, khoâng khoâng lo heát kieápKhoân khoân, daïi daïi, cheát xong ñôøi.Chi baèng laùo-laùo, lô-lô vaäyNguû nguû, aên aên, noùi chuyeän chôi.

(Voâ Danh)

* Laïc quan veà ñôøi soáng :Kinh-nghieäm ñôøi soáng qua thôøi-gian lao taùc vôùi

ñaát-ñai, vaø thôøi-tieát, ngöôøi noâng-daân nhaän thaáy muøañoâng khoâng bao giôø vónh-vieãn, maø ñöôïc keá tieáp baèngsöï hoài-sinh cuûa thieân-nhieân, moät bieåu-hieän caùc traïng-thaùi môùi, vaø voâ-haïn cuûa söï soáng. Khoâng coù gì cheátvónh-vieãn, taát-caû ñeàu quy vaøo ñieåm khôûi-thuûy ñeå môûñaàu cho moät muøa xuaân töôi ñeïp.

Kinh-nghieäm naøy gaây neân tinh-thaàn laïc-quan vaøyeâu ñôøi, lieân-quan ñeán nguoàn soáng tröôøng-cöûu (sinhsinh, hoùa hoùa), nhaân loaïi xoaùy theo hình troân oác coù nuùtteát (coù nuùt teát nghóa laø coù tieán boä, maø khoâng bò tuït laïitình traïng cuõ), sinh sinh chi vò dòch) vaø söï tuaàn-hoaønqua thôøi tieát (xuaân, haï, thu, ñoâng).

“Eveything has sprung from immortal life and isvibrating with life, for life is immense” (Moïi vaät ñeàu töønguoàn soáng tröôøng-cöûu xuaát-hieän vaø rung ñoäng vôùinguoàn soáng thì voâ haïn, voâ bieân.) R. Tagore.

Söï tuaàn-hoaøn nguyeân-thuûy phaûn chung (böôùc ñaàulaïi quay veà choã cuoái) töông-töï nhö voøng troøn, ñaâu cuõnglaø khôûi ñieåm, vaø cuõng laø chung ñieåm. Ñoù laø voøng troønnoùi veà phöông-dieän toaøn-theå tuyeät-ñoái, coøn ôû phöông-dieän phaàn boä töông-ñoái, hieän -sinh thì luoân-luoân coù söïñoåi môùi. Noùi caùch khaùc, thì ñaáy laø moät voøng troøn xoaùytroân oác (voøng troøn töø taâm ñieåm xoaùy roäng daàn leân). Nieàm

o

10 11


coù theå chôû thuyeàn nhöng cuõng coù theå laøm cho ñaémthuyeàn. Trieát-lyù soáng ñoù ñöôïc huyeàn-thoaïi-hoùa vaøbaùc-hoïc hoùa qua bieåu-töôïng toå keùp Tieân Roàng vôùioùc töôûng-töôïng voâ cuøng phong-phuù, ñaày saùng-taïotreân neàn-taûng tö duy cuûa ñoái-öùng vôùi caùi nhìn lieântöôûng : Töôùng vaø duïng cuûa Roàng laø döông, nhöngtheå cuûa Roàng laø aâm (ôû döôùi nöôùc, tieàm phuïc); töôùngvaø duïng cuûa Tieân laø aâm, nhöng theå laïi laø döông(ôû treân nuùi, töôi saùng).

Bao-quaùt trong vuõ-truï, khoâng moät choán naøo,phuùt naøo khoâng coù aâm döông. Trong “aâm coù döông,trong döông coù aâm”. Dieãn roäng ra: non - nöôùc, döôngnoùng - aâm laïnh, cöùng - meàm, ñoäng - tónh, ... tuy hai maëtnhöng moät theå. Baát-cöù vaät gì cuõng coù “aâm vaø döông”,caû hai laø moät, khoâng theå taùch rôøi nhau. Khoâng coù khí(döông) thì khoâng coù caùi sinh, khoâng coù aâm thì khoângcoù hình. Khi aâm cöïc thì döông baét ñaàu manh nha;ngöôïc laïi döông cöïc thì aâm naûy nguoàn (AÂm - döôngtieâu tröôûng, phaûn phuïc tuaàn hoaøn”, ñoù laø lyù vaän haønhcuûa trôøi ñaát.)

Coù leõ thaám-nhuaàn saâu xa quy-luaät naøy, neân ca-dao, tuïc-ngöõ Vieät coù nhöõng caâu nhö :

“Cuøng taéc bieán”, “Cöïc laïc sinh bi ” laø trongtuyeät-ñoái ñaõ coù töông-ñoái vaäy.

Loái tö duy ñoái öùng laø tuï ñieåm hoùa-giaûi ñoái-laäp,vöôït-thoaùt maâu-thuaãn, ñöa ñeán toång-hôïp hoøa-haøi (ñoáilaäp thoáng nhaát). Thaàn toå keùp Tieân Roàng laø bieåu-töôïng ñoái öùng, dieãn-ñaït quan-nieäm ñoái-laäp thoáng-nhaáttrong tö duy ngöôøi Vieät .

Ñaây laø cô -sôû aûnh-höôûng söï hình thaønh tinh-thaàntoång-hôïp vaø dung-hoùa cuûa daân-toäc Vieät.

Baøn ñeán “leõ töông ñoái” ôû ñôøi, ta thöôøng nhôù ñeántruyeänù - “Naêm anh muø sôø voi ”. ÔÛ ñieåm naøy, ta thaáy

Chuùa Giaùo, vaø “Töø Bi” trong Phaät Giaùo ôû choã chuùtroïng veà nhaân sinh, soáng ñoäng, soáng thöïc, khoâng bòñoùng khung trong moät heä-thoáng suy luaän; khoâng buoäctheo moät ñieàu-kieän naøo.

Nhaân trong Khoång giaùo ñi ñoâi vôùi lyù trí; baùc-aùitrong Thieân Chuùa giaùo ñi ñoâi vôùi laøm ñeïp loøng Chuùa,hay muoán ñöôïc ban ôn phöôùc, giaùo daân phaûi thôø laïyThöôïng ñeá, vaø con ngöôøi chæ laø nhöõng toâi tôù heøn moïncuûa Thöôïng ñeá! Töø bi trong Phaät giaùo ñi roäng ñeán chuùngsinh (vaïn vaät)...

* Tính thaêng hoa (boác hôi) :Ngoaøi tính baát ñònh hình, baát ñònh theå, dung naïp,

hoøa-tan, thích-nghi, töï-do, bình-ñaúng, v.v... nuôùc coøncoù tính boác hôi (thoaùt xaùc), döùt-boû taát-caû . Cho neân.ngoaøi oùc thöïc-teá, taâm hoàn ngöôøi Vieät coøn coù khuynh-höôùng döùt-boû danh lôïi (nhö thaùnh Taûn Vieân, thaùnhGioùng), döùt-boû duïc-voïng thaáp heøn, höôùng tôùi chaân -thieän - myõ, vöôn tôùi nhöõng giaù-trò tinh-thaàn sieâu-vieätvónh-cöûu.

Töï laéng trong, töï thanh-loïc, töï boác hôi, vöôït-thoaùt theå loûng trôû thaønh theå khí, gôïi leân hình-aûnh töïlöïc, töï thaéng nhöõng yeáu heøn, thuù tính, ích-kyû, ñoá-kî,...coøn aån-taøng trong taâm trí. Noùi caùch khaùc, töï thaéng laølaøm chuû nhöõng caûm thuï, nhöõng xuùc-ñoäng, nhöõng tö-töôûng heïp-hoøi, coá-chaáp. Töï thaéng laø tieán-trình daãn tôùinhaân chuû . Ñoù laø ñieàu-kieän caàn vaø ñuû ñeå nhaân tínhlaøm chuû tö duy vaø haønh-ñoäng.

Baøn tôùi tinh thaàn “thaêng hoa” (töï laéng, töï thanhloïc) töùc laø noùi ñeán “thanh danh”, hay tinh thaàn töï troïng.Noùi ñeán “thanh danh” (Danh thôm, Tieáng toát), khaùc vôùi“coù tieáng taêm, coù uy quyeàn baét ngöôøi khaùc suy toân ”.

Söï soáng thaät laø quùy, nhöng bieát cheát nhieàu khi

1316


taâm tö ngöôøi Taây phöông thích-hôïp vôùi luaän-lyù ñônthuaàn, hay laø hay, dôû laø dôû, khoâng coù caùi hay dôû cuøngchung trong moät theå duy nhaát. Hoï khoù töôûng-töôïng ñöôïccoù caùi bao goàm ñöôïc caû vuoâng troøn, ñaày vôi vaøo moättheå...

Chính theo leõ “töông ñoái” ôû ñôøi, maø ca-dao Vieätmôùi coù caâu: Phaûi ngöôøi maø cuõng phaûi ta ”. Ñôøi soángVieät, neáp soáng Vieät haàu-nhö gaén lieàn vôùi nhöõng nguyeân-lyù töông-ñoái, caân-baèng, trung chính:

Töông-ñoái ñoái-laäp giöõa caùc vaät theå, tö kyû lieân-heä töông-ñoái vôùi nhau maø vaän-ñoäng cuøng ñi ñeán theáquaân-bình. ÔÛ ñôøi coù dò-bieät neân coù maâu-thuaãn. Songcoù dò-bieät môùi coù keát-hôïp hoøa-haøi nhö hai cöïc töø tröôøngcuûa moät thoûi nam-chaâm . AÙp-duïng vaøo xaõ-hoäi, chính-trò, coù chaáp-nhaän dò-bieät môùi coù töï-do daân-chu û.

* Tình nam nöõ vaø gia ñình: Tinh thaàn phoùng-khoaùng vaø bình-ñaúng :

AÛnh-höôûng ngheà noâng, ngheà chaân laám tay buøn,gaàn-guõi thieân-nhieân, neân noâng daân Vieät giaøu tình-caûm,bình-dò vaø phoùng-khoaùng.

Coøn böùc tranh naøo hoøa-ñoàng giöõa con ngöôøi vôùithieân-nhieân hôn:

Gioù vaøo ve-vuoát maù ñaøo;Maù ñaøo quyeän gioù, loái naøo gioù ra?

(Ca Dao)Thieân-nhieân mang tình ngöôøi, loøng ngöôøi traûi roäng

vaøo thieân-nhieân

Vì söông cho nuùi baïc ñaàu,Vì chöng gioù thoåi cho raàu-ró hoa!

(Ca Dao)Thieân-nhieân, caây-coû cuõng laây neùt laõng-maïn, tình-

töù cuûa con ngöôøi:

Vì maây cho nuùi leân trôøi,Vì côn gioù thoaûng, hoa cöôøi vôùi traêng.

hay Non xanh bao tuoåi non giaø?Vì chöng söông tuyeát hoùa ra baïc ñaàu!

(Ca Dao)

Ñeán vaät voâ-tri cuõng ñöôïm neùt nhaân sinh:Khaên thöông nhôù ai, khaên rôi xuoáng ñaát?Khaên thöông nhôù ai, khaên vaét treân vai?Khaên thöông nhôù ai, khaên chuøi nöôùc maét?Khaên thöông nhôù ai maø ñeøn khoâng taét?Khaên thöông nhôù ai, maét nguû khoâng yeân?

(Ca Dao)

Söï hoøa-haøi giöõa con ngöôøi vôùi thieân-nhieân ñöôïc theå-hieän trong nhöõng ngaøy “Teát”, hoäi xuaân.

Caùc troø vui xuaân nhö “ñaùnh goøn”, “baét chaïch trongchum”,... ñuû chöùng-toû vaên hoùa Vieät khaùc vôùi vaên hoùaHán. ÔÛÛ TÀu cho ñeán ngaøy nay, vì coát-loõi tinh-thaàngoác du-muïc, neân “troïng nam khinh nö õ ”.

Khi chöa coù taäp-quaùn Haùn Nho do boïn quanlaïi Taøu du-nhaäp, aùp-ñaët thì treân döôùi xaõ-hoäi Vieätñeàu troïng töï-do luyeán aùi (truyeän Tieân Dung vaø ChöõÑoàng Tö û). . .

Nhö vaäy, Vieät hoïc laø moät söï-kieän coù thöïc, noäidung khaùc-bieät vôùi moïi hoïc-thuaät ñaõ du-nhaäp vaøthoáng trò xaõ-hoäi Vieät. Töø nhöõng hocï- thuaät cuõ nhö Nhohoïc, Phaät hoïc,... ñeán nhöõng hoïc thuaät môùi nhö Christo-grec-Latin, vaø Maùc-Xít - Leâ-Nin.

* Tinh thaàn bao-dung, nhaân aùi:

Nöôùc laø vaät coù theå thu nhaän taát caû, baát cöù thöùgì neùm vaøo nöôùc, dô hay saïch, muøi vò hay maàu saécnaøo cuõng maëc, ñeàu chaáp-nhaän caû.

Tình thöông yeâu cuûa daân Vieät khaùc vôùi loøng“nhaân” trong Khoång giaùo, hay “baùc aùi” trong Thieân

14 15


coøn cao quùy hôn. Trong lòch-söû ñaõ coù nhieàu anh-huøng,duõng töôùng choïn caùi cheát nhaát thôøi laáy caùi soángmuoân thuôû.

Soáng khoâng nhöõng soáng cho mình, maø coøn chogia-ñình, quoác-gia vaø daân-toäc; soáng khoâng chæ cho hieäntaïi, maø cuõng vì dó-vaõng, vaø töông-lai.

Cho neân, vì danh thôm (danh-dö ï), ngöôøi ta coùtheå hy-sinh tính maïng ñeå baûo-toaøn.

Con coø maø ñi aên ñeâm Ñaäu phaûi caønh meàm, loän coå xuoáng ao

OÂng ôi! OÂng vôùt toâi nao Toâi coù loøng naøo, oâng haüng xaùo maêng

Coù xaùo thì xaùo nöôùc trong Chôù xaùo nöôùc ñuïc ñau loøng coø con.

(Ca Dao)* Tình Non Nöôùc :Noùi ñeán tình “non nöôùc”, chuùng ta laïi nhôù ñeán baøi

thô “Quoác keâu caûm höùng” cuûa nhaø thô Tam NguyeânYeân Ñoå:

Khaéc-khoaûi saàu ñöa gioïng löûng-lô,Ñaáy hoàn Thuïc Ñeá thaùc bao giôø?Naêm canh maùu chaûy ñeâm heø vaéng,Saùu khaéc hoàn tan, boùng nguyeät môø.Coù phaûi tieác xuaân maø ñöùng goïi,Hay laø nhôù nöôùc vaãn naèm mô?Ban ñeâm roøng-raõ keâu ai ñoù?Giuïc khaùch giang hoà, daï ngaån-ngô.

Ñeán ñaây cuûng taïm ñu ñeå chuùng ta suy ngaãmnhöõng neùt ñeïp cuûa daân toäc ViŒt.

“Caây coù goác môùi xanh caønh töôi ngoän,Nöôùc coù nguoàn môùi bieån caû soâng saâu.”.M¶t th¿c th‹ nhân-loåi thÓng-nhÃt ngày nay Çang

manh-nha cÀn phäi vÜ®t qua nhiŠu vÆn-Ç¶ng khó-khæn

phía beân traùi toâi, anh Gaáu naèm ôû phía beân phaûi toâi, coønanh Coïp chòu khoù naèm ñaèng sau toâi. Caùc anh coù ngheleänh cuûa toâi thì môùi maéng ñöôïc trôøi.

Taát caû ñeàu nghe leänh cuûa Coùc. Saép ñaët xong ñaâuñaáy, Coùc môùi nhaûy leân maët troáng ñaùnh ba hoài aàm vangnhö saám ñoäng.

Ngoïc Hoaøng ñang nguû tröa moät caùch löôøi bieáng,bò tieáng troáng loâi ñình ñaùnh thöùc daäy neân böïc-töùc, baétthieân loâi ra xem coù chuyeän gì? Thieân Loâi löôøi bieáng voäiphuûi buïi vaø maïng nheän giaêng daây treân löôõi buùa taàm seùt,caém coå chaïy ra. Thieân Loâi ngaïc nhieân vì ôû ngoaøi cöûathieân ñình chaúng thaáy coù moät ngöôøi naøo caû, chæ thaáy moãimoät con coùc xuø-xì xaáu-xí ñang ngoài cheãm-cheä treân maëttroáng cuûa nhaø trôøi. Thieân Loâi heát nhìn con Coùc laïi nhìnlöôõi buùa taàm seùt khoång loà cuûa mình, vaø thôû daøi vì caùi buùato quaù maø Coùc nhoû quaù, ñaùnh chöa chaéc ñaõ truùng ñöôïc.

Thieân Loâi beøn caém coå vaøo taâu Ngoïc Hoaøng. NgoïcHoaøng nghe xong, böïc laém, beøn sai con Gaø trôøi bay ramoå cheát chuù Coùc hoãn xöôïc kia.

Gaø Trôøi vöøa hung-haêng bay ra thì Coùc ñaõ nghieánraêng ra hieäu, laäp töùc chaøng Caùo nhaûy ra caén coå gaø tha ñimaát. Coùc laïi ñaùnh troáng loâi ñình. Ngoïc Hoaøng caøng giaän-döõ, sai choù nhaø trôøi xoå ra caén Caùo. Choù vöøa xoàng-xoäcchaïy ra thì Coùc laïi nghieán raêng ra hieäu. Laäp töùc anhGaáu löøng-löõng xoå ra ñoùn ñöôøng taùt cho Choù moät ñoøn trôøigiaùng. Choù cheát töôi.

Coùc laïi thuùc troáng loâi-ñình, ñaùnh thöùc Ngoïc Hoaøng.Ngoïc Hoaøng beøn sai ThieânLoâi ra trò toäi gaáu.

Thieân Loâi laø vò thaàn trôøi coù löôõi taàm seùt, moãi laànvung leân thì thaønh seùt ñaùnh ngang trôøi, thaønh saám ñoängboán coõi. Söùc maïnh cuûa Thieân Loâi khoâng ai bì ñöôïc. NgoïcHoaøng yeân trí laàn naøy cöû ñeán oâng Thieân Loâi ra quaân thìcaùi ñaùm Coùc, Caùo aét haún laø tan xaùc. Vì theá khi oâng ThieânLoâi vaùc löôõi taàm seùt ñi laø Ngoïc Hoaøng laïi co chaân naèmtreân ngai vaøng maø nguû tieáp.

1720


m§i có th‹ trÜªng-thành Ç‰n sinh-hoåt hòa-ÇÒng,ÇÒng ti‰n. Ngay cä khi Çåt ÇÜ®c Ç‰n tu°i trÜªng-thànhÃy, thì sinh-hoåt hòa-ÇÒng cÛng là m¶t vÜ©n hoa træms¡c, muôn hÜÖng chÙ không phäi m¶t s¡c, m¶t hÜÖngnào.

LÎch-sº nhân-loåi xÜa nay Çã có bi‰t bao nhiêutÜ-tÜªng. NhiŠu tÜ-tÜªng Çã làm cæn-cÙ cho tông-giáo,làm nŠn-täng cho cÜÖng-thÜ©ng Çåo-lš, làm khuôn thÜ§ccho các t°-chÙc, Çoàn-th‹; làm cæn-bän, ÇÜ©ng-lÓi chogiao-t‰, vÆn-Ç¶ng, truyên-truyŠn...

ñi‹n hình các hŒ tÜ-tÜªng l§n nhÜ: Duy Tâm (DuyThÀn), Duy VÆt, Duy Sinh, Duy ThÙc, v.v....Çã gây nênnh»ng bi‰n-cÓ vï-Çåi trong lÎch-sº nhân-loåi, nhÜng chÌvì hiŠu sai hay chÜa rõ vŠ ‘nhân tínhnhân tínhnhân tínhnhân tínhnhân tính’, và ‘nhân bännhân bännhân bännhân bännhân bän’ nêncon ÇÜ©ng xây-d¿ng cho nhân sinh cÕn g¥p nhiŠu tr¡c-trª.

* Tính-thaàn tích-cöïc ñaáu-tranh:

Tinh-thaàn tích-cöïc ñaáu-tranh ñaõ taïo neân söùcsoáng kyø-dieäu cuûa daân-toäc. Neáu ngöôøi ta kinh sôï khaûnaêng ñoàng hoùa cuûa noøi Hoa (Taøu), thì ngöôøi ta caøngboäi phuïc khaû-naêng “ñeà khaùng ” cuûa daân-toäc Vieät. Tinhthaàn ñaáu tranh ñeå sinh toàn, ñeå baûo veä ñaát nöôùc, trongtruyeän “Coå Tích Nöôùc Nam” coøn ñeå laïi caâu chuyeänngoä-nghónh, vaø vui nhoän laø truyeän “Coùc leân kieän oângTrôøi”:

“Ngaøy xöûa ngaøy xöa, coùc vaãn saàn-suøi, xaáu-xí,nhöng coùc noåi tieáng giöõa muoân loaøi laø moät con vaät tuybeù nhoû, nhöng raát gan daï. Gan coùc tia ù maø laïi. Vaøo moätnaêm, kh6ng roõ naêm naøo, trôøi laøm haïn haùn khuûng-khieáp!Naéng löûa heát thaùng naøy ñeán thaùng khaùc, thieâu chaùycaây coái, huùt caïn nöôùc soâng ngoùi, ñaàm hoà. Muoân loaøikhoâng coøn moät gioït nöôùc ñeå uoáng. Caùc con vaät to lôùnhuøng maïnh xöa nay, taùc oai taùc quaùi trong röøng ñeàunaèm leø löôõi maø thôû ñeå chôø cheát, khoâng ai nghó ñöôïc

keá gì ñeå cöùu mình, cöùu muoân loaøi. Söùc maïnh cuûa chuùngchæ ñeå baét naït nhau, chöù ñaâu coù theå laøm gì noåi oângtrôøi. Duy coù anh chaøng Coùc Tía beù nhoû, xaáu xí kia maøcoù gan to. Anh tính chuyeän leân thieân ñình kieän trôøi ñeålaøm möa cöùu muoân loaøi. . . .

Khôûi ñaàu, chæ coù moät mình, nhöng anh ñaâu coùnaûn. Ñi qua moät vuõng ñaàm khoâ, Coùc Tía gaëp Cua Caøng.Cua hoûi Coùc ñi ñaâu? Coùc beøn keå roõ söï tình vaø ruû Cuacuøng ñi kieän trôøi. Ban ñaàu Cua ñònh baøn ngang. Thaøcheát ôû ñaây coøn hôn, chöù Trôøi xa theá, ñi sao tôùi maøkieän vôùi tuïng. Nhöng nhöõng con vaät ôû quanh Cua ngheCoùc noùi laïi tranh nhau maø baøn ngang baøn luøi, laøm choCua noåi giaän. Noùi ngang baøn ngang laø chuyeän cuûa Cua,theá maø hoï laïi daùm tranh maát caùi quyeàn aáy, caùi quyeànñöôïc pheùp “ngang nhö Cua” cô maø. Theá la Cua laømngöôïc laïi. Cua tình nguyeän cuøng ñi vôùi Coùc.

Ñi ñöôïc moät ñoaïn nöõa, Coùc gaëp coïp ñang naèmphôi buïng thôû thoi-thoùp. Gaáu ñang chaûy môõ roøng-roøng vaø khaùt chaùy hoïng. Coùc ruû gaáu vaø coïp ñi kieäntrôøi. Coïp coøn löôõng-löï thì gaáu ñaõ gaït ñi maø raèng:

- Anh Coùc noùi coù lyù, chaúng coù leõ chuùng mình cöùnaèm ôû ñaây ñôïi cheát khaùt caû ö . . .Ta theo anh Coùcthoâi. Ñeán ngang nhö anh Cua coøn theo anh Coùc ñöôïcthì taïi sao chuùnh mình khoâng theo.

Caû boïn nhaäp laïi thaønh ñoaøn Ñi theâm moät chaëngnöõa gaëp ñaøn ong ñang khoâ maät, vaø con Caùo bò löûa nöôùngchaùy xeùm loâng. Caû hai con vaät naøy cuõng haêng-haùi nhaäpvaøo ñoaøn loaøi vaät ñi kieän trôøi do Coùc caàm ñaàu.

Coùc daãn caùc baïn ñi maõi, ñi maõi ñeán taän cöûa thieânñình. Khi ñi treân ñöôøng, caû boïn ñeàu haêng-haùi, nhöng ñeántröôùc cöûa Trôøi oai nghieâm, boïn coïp, gaáu, caùo, ong, cuañeàu sôï, duy chæ coù Coùc laø gan lieàn, doõng-daïc ra leänh:

- Baây giôø caùc anh phaûi nghe lôøi toâi. Kia laø chumnöôùc cuûa Trôøi, anh Cua vaøo naáp trong aáy. Anh Caùo naáp ôû

18 19


Thieân Loâi vöøa huøng-hoå vaùc buùa taàm seùt ra ñeáncöûa thieân ñình, thì Coùc ñaõ nghieán raêng ra leänh, laäp töùcchaøng Ong naáp treân caùnh cöûa bay vuø ra, vaø cöù nheø vaøomuõi Thieân Loâi maø ñoát. Noïc Ong ñoát ñau laém, muõi ThieânLoâi raùt nhö phaûi boûng. Nhôù laø ôû cöûa trôøi coù chum nöôùc.Thieân Loâi voäi-vaøng vöùt caû buùa taàm seùt, nhaûy uøm vaøo chumnöôùc chaïy troán. Naøo ngôø vöøa nhaûy uøm vaøo chum nöôùc, thìanh Cua Caøng naáp trong ñoù töø bao giôø, ñaõ chôø saün ñeågiöông ñoâi caøng nhö ñoâi goïng kìm, caép chaët laáy coå. ThieânLoâi ñau quaù, gaøo theùt, gaøo theùt vuøng-vaãy vôõ caû chum nöôùcnhaø trôøi. Thieân Loâi tìm ñöôøng chaïy troán thì Coùc Tía laïinghieán raêng ra leänh. Laäp töùc Coïp naáp sau Coùc Tía nhaûyboå ra gaàm leân moät tieáng vang ñoäng xeù tan xaùc Thieân Loâi.

Ngoïc Hoaøng thaáy theá sôï quaù beøn xin giaûng hoøa vôùiCoùc. Töø ñoù, heã Coùc nghieán raêng laø trôøi laäp-töùc ñoå möa,neân ñoàng dao coù caâu haùt raèng:

Con coùc laø caäu oâng Trôøi,Ai maø ñaùnh noù thì Trôøi ñaùnh cho.

(Ca Dao)

3- Bieát veà chaân töôùng: * Chaân töôùng cuûa töï mình. Chuû ngaõ ôû nôi

ñaâu? Laáy göông naøo maø soi toû? * Chaân töôùng cuûasöï vaät: Xaõ-hoäi vôùi töï nhieân, thaät laø hoãn-mang, phöùc-taïp!

* Chaân töôùng cuûa chaân-lyù: OÂi thoâi! Thaätlaø mòt-muø, laáy ñaâu laøm tuyeät-ñoái?. . .

Ñoâng, Taây, Kim, Coå:Nho thì baøn ñeán “tính”, “meänh”;Phaät thì caàn “minh taâm huaán tính”, “ñaïi

giaùc”, “töï giaùc”.Laõo thì caàn hoïc “tu tieân”, “tröôøng tho ï”ï, “toàn

chaân”.Gia To â ca àn “thaùnh linh maëc-khaûi”, theå

nghieäm Chuùa Trôøi. - . . . Roài ra, caùi bieát cuûa loaøi ngöôøi ñi töø tuyeät-

ñoái luaän (dogmatisme) ñeán voâ-tri luaän (agnosticisme)cho ñeán kinh-nghieäm luaän (pragmatisme), hoaëc giaûvoâ thaàn (atheùisme), höõu thaàn (theùisme), phaøm thaàn(pantheùisme), hoaëc duy taâm söû quan, duy vaät söûquan, duy sinh söû quan,... ba -beø- baûy-moái! Thaät laøkhoán-khoù khi muoán tìm caùi bieát, caùí soáng nôi minh...

C/ Ñònh-nghóa cuûa Trieát-hoïc:

Noùi ñeán “trieát hoïc ”, thöïc-söï ôû Phöông Ñoâng,hai chöõ trieát-hoïc chæ môùi xuaát-hieän töø khi coùphong-traøo vaên-hoùa AÂu Taây du nhaäp. Tröôùc ñoù,ngöôøi ta thöôøng chæ baøn ñeán: Ñaïo hoïc, Taâm hoïchay Lyù hoïc. . . Tuy nhieân, neáu nghieân-cöùu kyõ Õ veàlòch-söû tö-töôûng vôùiø muïc-ñích hoaït-ñoäng cuûa tinh-

2124


B/ Nhu-cÀu cûa tri‰t-h†c;B/ Nhu-cÀu cûa tri‰t-h†c;B/ Nhu-cÀu cûa tri‰t-h†c;B/ Nhu-cÀu cûa tri‰t-h†c;B/ Nhu-cÀu cûa tri‰t-h†c;

Ngay tØ xa xÜa, bi‰t bao nhiêu vÃn-ÇŠ Çã nêu lên,nào là ông tr©i, bà ÇÃt (vÛ trø), nào là th‰ s¿, nào là thanphÆn con ngÜ©i. ... Cùng m¶t câu hÕi, nhÜng tùy theolÆp-trÜ©ng, chính-ki‰n, quan-Çi‹m,... mà có câu Çáp khácnhau.

Khi con ngÜ©i g¥p cÖn khÓn-khó, ngÄng nhìn lêntr©i, dÆm chân trên ÇÃt, t¿ hÕi phäi chæng tr©i, ÇÃt kia Çãgây nên?

Thuª tr©i ÇÃt n°i cÖn gió bøi,Khách má hÒng nhiŠu n‡i truân-chuyên.Xanh kia thæm-th£m tÀng trên,Vì ai gây d¿ng cho nên n‡i này!...

(Chinh Phø Ngâm)

Không thoát khÕi sÓ phÆn ai-oán, chÌ Çành th°n-thÙc trong chÓn phòng không hiu-quånh:

Cái quay búng s¤n trên tr©i,M©-m© nhân änh nhÜ ngÜ©i Çi Çêm....

(Cung Oán Ngâm Khúc)

Coi cu¶c Ç©i nhÜ m¶ng äo, thúc-thû trÜ§c s¿ anbài cûa Tåo-hóa:

Kìa th‰ cøc nhÜ in giÃc m¶ngMáy huyŠn vi mª Çóng khôn lÜ©ng,VÈ chi æn uÓng s¿ thÜ©ngCÛng còn tiŠn ÇÎnh khá thÜÖng l† là.ñòi nh»ng kÈ thiên ma bách chi‰tHình thì còn, bøng ch‰t Çòi nauThäo nào khi m§i chôn dauñã mang ti‰ng khóc ban ÇÀu mà ra.

(Cung Oán Ngâm Khúc)

Sâu-r¶ng, bao-quát hÖn:

Moät voøng khoâng ñaùy, ñaùy sinh ngöôøiNgaûnh laïi troâng ñi maáy vieät khôi

Thöôøng vaäy voâ danh vaêng-vaúngMaø hay höõu thöïc bôøi-bôøi...

(Thái DÎch)TÃt cä nh»ng l©i vÃn, than trên ÇŠu là nh»ng vÃn-ÇŠ

cûa Trieát Hoïc lÜu tâm t§i.

Trang Töû noùi: “Ñöôøng soáng coù bôø, ñöôøng bieátthì khoâng beán”. Cho neân tìm bieát laø tìm cheát. Nhöngtöø xöa tôùi nay, coù bieát môùi soáng ñöôïc, bieát laø ñieàucaàn-thieát cuûa soáng. Soáng ñi ñoâi vôùi bieát...

Bieát laø caùi truïc cuûa soáng, Descartes noùi: “Jepense donc je suis = Toâi soáng vì toâi bieát”. Bieátlaøcoâng-cuï cuûa ñôøi soáng, ñoàng-thôøi laø neàn-taûng vaøyeåm-trôï cuûa soáng.

Söï bieát cuûa loaøi ngöôøi coù theå chia lam ba phöông-dieän:

1- Bieát veà nguyeân-thuûy: * Caùi caên-cô cuûa trôøi ñaát, töø ñaâu maø sinh

ra, caùi “toái thaùi sô”, caùi tö kyû nguyeân-nhaân (la causeen soi), caùi lyù-taéc hoaøn-thaønh vuõ-tru ï. Bieát ñeán ñaâu,vuõ-truï coù teân ñeán ñoù. Bieát thaåm-thaáu töø caùi cöïcnhoû ñeán caùi cöïc lôùn, cho ñeán caû voâ cöïc.

* Caên-nguyeân cuûa söï vaät, ôû ñaâu maø ñeán(laø lyù? laø taâm? laø löïc?)

2- Söï bieát veà cöùu-caùnh:

* Cöùu-caùnh yù-nghóa cuûa nhaân sinh - Soángñeå laøm gì?

* Cöùu-caùnh giaù-trò cuûa nhaân sinh - Soángcoù yù-vò gì?

* Cöùu-caùnh y-quy cuûa nhaân sinh - Soáng göûithaùc vŠ, bieát ñaâu laø queâ ô û?

22 23


thaàn, thì coù theå noùi: khoâng nhöõng Taây, maø ÑoângPhöông ñeàu ñaõ coù trieát-hoïc töø laâu.

Trieát, nghóa ñôn-giaûn, laø pheùp lyù-luaän, tö-duy giuùp ta heä-thoáng-hoùa nhöõng gì ta thaáy, bieát.

- Trieát laø caâu traû lôøi veà nhöõng vaán-ñeà caên-baûn, nhö “Soáng” vaø “cheát”? Baûn-theå söï vaät(nhaân-sinh-quan, xaõ-hoäi-quan, ñaïo-ñöùc-quan, theá-giôùi-quan,...).

- Trieát, theo Hoà Thích trong “Trieát-Hoïc SöûThöïc Duïng” laø moân nghieân-cöùu nhöõng vaán-ñeàthieát-yeáu, töø nguoàn-goác cuûa nhaân-sinh ñeå tìm ramoät giaûi-quyeát caên-baûn.

-Trieát laø caâu traû lôøi veà nhöõng vaán-ñeà nhövaán-ñeà con ngöôøi - töø ñaâu? Vuõ-truï? Baûn-theå hoïc?Huyeàn-hoïc?, ñaïo hoïc ? Lyù hoïc?, Sieâu-hình? Lyù hoùasinh?, v.v...

-Caâu traû lôøi cuûa trieát naèm ôû ñaâu?- Thöa, naèm ôû moïi nôi, toaøn boä ñôøi soáng loaøi

ngöôøi.Theo tri‰t-gia Emile Breùhier (1876-1952):“Trieát-hoïc laø moät hoaït-ñoäng cuûa tinh-thaàn

coù heä-thoáng. Trieát-hoïc khoâng theå caét haún lieân-heäcuûa noù vôùi toaøn theå ñôøi soáng tinh-thaàn. Ñôøi soángtinh-thaàn coøn dieãn-taû baèng caùc khoa-hoïc, toân-giaùo,ngheä-thuaät, cuoäc ñôøi xaõ-hoäi vaø luaân-ly ”ù.

- Trieát-gia ñeå yù ñeán taát-caû giaù-trò tinh-thaàn cuûathôøi-ñaïi mình ñeå phaùn-ñoaùn, bình-phaåm hay caûi-bieánchuùng. Khoâng coù nôi naøo maø khoâng coù moät coá-gaéngñeå toå-chöùc xeáp-ñaët caùc giaù-trò cho coù thöù-töï.

1- Lyù Ñoâng A, “Taâm Lyù Thaàn Linh Hoïc/ Ñöôøng Soáng vaø Ñöôøng Bieát”, Gioù Ñaùy xb. naêm, 1967.

1

töï noù trôû thaønh moät “hieän ñeà” môùi, roài maâu-thuaãnvôùi chính noù ñeå phaùt-hieän ra “phaûn ñe à” môùi. Haibeân dung-hoøa vôùi nhau ñeå taïo thaønh “hôïp ñe à”. Cöùnhö theá, bieän-chöùng phaùp laäp ñi laäp laïi.

AÙp-duïng trong ñôøi soáng tinh-thaàn, vaên-hoïc,kinh-teá, chính-trò, bieän-chöùng phaùp taïo ra söï tieán-boä, tinh-thaàn daân-chuû cuûa AÂu Myõ. Loøng caàu tieán,luoân ñoåi môùi, nhôø pheâ-bình, ñoái-laäp, tranh-luaän, ñeåtìm caùch dung-hoøa caùc laäp-tröôøng khaùc-bieät, maøtieán daàn ñeán söï hoaøn thieän, hoaøn-haûo, chöù khoângkhö-khö cho mình laø ñuùng, trong khi chöa nhìnñöôïc toaøn dieän cuûa vaán-ñe à.

Baøn ñeán söï “phieán-dieän, hay nhìn moät maët”,(thieáu tính-caùch “toaøn dieän”), truyeän “Naêm anh muø sôøvoi” keå laïi: “Moät hoâm coù moät ñoaøn xieäc ñeán moät thaønh-phoá. Vì laø ñoaøn xieäc noåi tieáng, vaø coù nhieàu thuù vaätbieåu-dieãn nhöõng troø ngoaïn-muïc. Khi ñoaøn xieäc vaøothaønh-phoá, caùc treû-em chaïy coi raát ñoâng, nhaát laø khithaáy ñaøn voi, con bieát ñöa voøi quaán ngöôøi leân löng voi,con bieát quøy hai goái tröôùc, con bieát ñöa moät chaân tröôùcñeå vaãy,....caùc em hoan-hoâ raàm trôøi, laøm maáy chuù xaåmngoài caùc heûm phoá cuõng naùo-nöùc muoán bieát voi hình thuøra sao, laø gioáng vaät nhö theá naøo maø tinh-khoân ñeán theá.

Naêm oâng thaøy boùi muø (xaåm) lieàn ruû nhau ñeánraïp xieác ñeå coi voi (thöïc söï laø ñi sôø voi). Sau khi ñöôïcchuû ñoaøn “xieäc” ñoàng yù, anh naøi coi voi daãn 5 oângthaøy boùi muø laïi leàu voi. Naêm oâng thaøy boùi muø, moãi oângsôø moät boä phaän cuûa voi. OÂng sôø voøi voi thì noùi “noùthun nhö con ñæa vó-ñaïi”, oâng sôø vaøo chaân voi noùi “noùgioáng nhö caùi coät nhaø”, oâng sôø vaøo tai voi thì noùi “noùgioáng nhö caùi quaït to”, oâng sôø vaøo ñuoâi voi noùi “noùgioáng nhö caùi choåi”, oâng sôø vaøo ngaø voi thi hoâ noùgioáng nhö caùi ñoøn xoùc gaùnh luùa”.

Theá laø naêm oâng caõi nhau, oâng naøo cuõng chochæ mình laø ñuùng, vì chính tay mình sôø thaáy, keát

2528


- Trieát-hoïc, theo Taây phöông, “philosophia” =yeâu-thích söï thoâng-thaùi, söï hieåu bieát caën-keõ cuûa conngöôøi veà vuõ-truï, xaõ-hoäi maø con ngöôøi soáng, coøn, tieán,noái, hoùa.

Theo chieàu-höôùng naøy, baát-cöù moät trieát-gia cuûamoät daân-toäc naøo, khoâng theå xa-rôøi caên-baûn thöïc-nghieäm, maø phaûi giôùi-haïn vaøo trong bieân-giôùi cuûaquoác-gia. Trong vaên-hoùa, baát-cöù moät taùc-giaû vó-ñaïi naøo, ñeàu ñaõ thaâm-nhaäp vaøo trong aûnh-höôûngcuûa daân-toäc aáy .. . .

Cho neân Jame Dewey ñaïi-dieän cho caù tính daân-toäc Myõ; Bacon, Descartes, Bergson ñaïi-dieän cho caùtính daân-toäc Phaùp; Hegel, Schopenhauger ñaïi-dieän chocaù-tính daân-toäc Ñöùc. Tinh-thaàn vaên-hoùa cuûa ba khoáidaân-toäc aáy ñeàu coù ñieåm khaùc nhau, nhö Anh,Myõ thì suøng-thöôïng thöïc-nghieäm, Phaùp thì suøngthöôïng lyù-töôûng, Ñöùc suøng-thöôïng yù-chí.

- Trieát-hoïc theo Ñoâng Phöông laø khoa-hoïcveà caùc quy-luaät chung, maø caû söï toàn-taïi (töùc giôùitöï nhieân vaø xaõ-hoäi) laãn tö-duy cuûa con ngöôøi, quùa-trình nhaän-thöùc, ñeàu phaûi phuïc-tuøng.”

Neáu phaân-taùch theo caùch “hoäi y ù” cuûa chöõNho, chöõ “trieát” hôïp bôûi boä “thuû = tay + chö õ“caân” (caùi rìu) beân phäi, chöõ “khaåu” ôû döôùi.Nghóa laø khoân-ngoan, saùng-suoát, hieåu roõ söï lyù. Gomlaïi, laáy lôøi leõ phaân-tích, moå-xeû goïi laø “trieát”.

Ñaây laø phöông-phaùp bieän-luaän coù chöùng-minh (dialectic), laø bieän-chöùng phaùp, moät danh-töø duøng trong luaän-lyù-hoïc Taây phöông.

Cuõng theo “The American Heritage Dictio

1- Nguyeãn Ñaêng Thuïc , “Lòch Söû Trieát Hoïc Ñoâng Phöông”, nhaø xuaát baûn T/P HCM, taùi baûn laàn 3, 2001.

1

ary of the English Language”, New College 1980,Published by Houghton Mufflin Company,

D/ “Bieän-chöùng-phaùp laø moät phöông-phaùpdieãn-taû baèng caùch cho thaáy nhöõng maâu-thuaãn trongmoät cuoäc ñoái luaän, ñeå ñi ñeán moät söï thaät (Dia-lectic is the art of ariving at the truth by disclos-ing the contradictions in an opponent’s argumentand overcoming them.) ”.

Nhöõng ñieàu neâu treân, ta coù theå toùm goïn roõ-raøng, và khuùc-chieát. Veà trieát-hoïc hay ñaïo hoïc,trong ñôøi soáng con ngöôøi coù lieân-heä chaët-cheõ vôùithieân-nhieân vaø xaõ-hoäi, neân ba maët: Vuõ-truï - Xaõ-hoäi vaø tö-töôûng thoáng-nhaát.

Thaät vaäy, con ngöôøi khoâng th‹ sÓng ngoàithiên-nhiên, cÛng nhÜ ngoài xã-h¶i, và cÛng có tÜ-tÜªng mà loài ngÜ©i m§i có lÎch-sº và væn-hóa.

Trong biŒn-chÙng phápbiŒn-chÙng phápbiŒn-chÙng phápbiŒn-chÙng phápbiŒn-chÙng pháp thu©ng có ba mŒnh-ÇŠÇÜ®c Ç¥t ra: hiŒn ÇŠ (thésis), phän ÇŠ (anti-thésis), vàhÖp ÇŠ (synthésis).

Hieän ñeà laø moät hieän-traïng cuûa moät thöïc-taïi...Trong moãi hieän-ñeà ñaõ chöùa-chaát maàm-moáng maâu-thuaãn, ñoái-choïi vôùi chính noù. Nhôø söï ñoái-khaùngnaøy môùi phaùt-sinh tieán-boä. Söùc ñoái-khaùng naøyñöôïc goïi laø “phaûn ñe à”. Coù theå noùi baát-cöù moät“hieän ñeà” naøo, töï noù ñeàu coù thieáu-soùt, baát toaøn.Do Çó, caàn coù moät “phaûn ñe à” ñeå boå-tuùc cho noù.Chính “phaûn ñe à”, töï noù cuõng khoâng hoaøn-toaønñuùng. Bôûi vaäy, caàn lieân-keát “hieän ñe à” vaø “phaûnñe à” laïi vôùi nhau, laøm thaønh moät “hôïp ñeà”. Hôïpñeà chính laø keát-quaû cuûa söï thanh-loïc nhöõng caùi dôû,vaø chæ giöõ laïi nhöõng ñieàu ñuùng trong “hieän ñeà ” vaø“phaûn ñeà”. Trong quaù trình tieán-trieån cuûa tö-töôûngñeå tìm ra chaân-lyù, trí khoân con ngöôøi luoân aùp-duïngphöông-phaùp bieän-chöùng. Do ñoù, “hôïp ñe à”

26 27


-quaû cuoái cuøng naêm oâng duøng gaäy doø ñöôøng ñaùnhnhau! Quaû laø moät nguï ngoân lyù-thuù!ù Moãi oâng thaøyboùi ñeàu noùi ñuùng söï thöïc, ñuùng theo hieåu bieát rieângmình, nhöng trôù-treâu laø moãi oâng chæ sôø ñöôïc moätboä-phaän cuûa voi!

Tìm kieám chaân-lyù laø nhu-yeáu cuûa tri-thöùc.Trong sinh-hoaït xaõ-hoäi ngöôøi coù nhieàu khuynh-höôùng. Chính nhôø vaäy maø coù tieán-boä. Naêm thaøy boùichæ vì muoán cho mình laø ñuùng, töông-töï trong lòch-söû toâng-giaùo theá-giôùi ñaõ noùi leân nhöõng taøn haïi veàsö ï ñoäc toân, ñoäc quyeàn tö-töôûng!

Noùi ñeán chaân-lyù cuûa vaán-ñeà, xöa nay thöôøngbò laãn-loän giöõa chaân-lyù tuyeät-ñoái vaø chaân-lyùtöông-ñoái, hay chaân-lyù khaùch-quan cuûa vuõ-truï vaøchaân-lyù chuû-quan cuûa con ngöôøi.

Caâu truyeän “Naêm anh muø sôø voi”, coå nhaânVieät coát traùnh cho chuùng ta rôi vaøo voøng coá-chaáp.

*

Tìm-toøi nhöõng quan-heä giöõa tö-töôûng vaø hieän-töôïng (taâm vaø xaùc, tinh-thaàn vôùi vaät chaät, chuû-quanvôùi khaùch-quan, . . .). Ñoù laø Nhaän-thöùc luaän.

Nhaän-thöùc luaän tìm hieåu töông-quan giöõa chaátvaø löôïng cuûa hieän-töôïng, söï vaän-haønh cuûa hieän-töôïng vaø nhöõng lieân-heä cuûa hieän-töôïng ñoù vôùi caùchieän-töôïng khaùc trong vuõ-truï.

- Phöông-phaùp luaän: Tìm-toøi nhöõng ñöôøng loái,caùch-thöùc daãn-daét tö-töôûng, kieáân -laäp tö-töôûng,truyeàn thoâng tö-töôûng ñeå bieán tö-töôûng thaønh haønh-ñoäng cuï-theå baùm saùt thöïc-taïi.

Baûn-theå luaän, nhaän-thöùc luaän vaø phöông-phaùp luaän thoáng-nhaát, ta goïi laø Caên-baûn luaän.

Vì tÜ-tÜªng cûa m‡i tri‰t phái Ç¥t trên nŠn-tängkhác nhau .Duy tâm cho r¢ng duy có tinh-thÀn (y‰utÓ vô hình) là sän sinh ra m†i hiŒn-tÜ®ng sÓng. PháiDuy VÆt quan niŒm hiŒn-tÜ®ng sÓng do vÆt chÃt (y‰utÓ h»u hình), Phái Duy Sinh tìm cách dung hòa Tâmvà VÆt, chû-trÜÖng hiŒn-tÜ®ng sÓng khªi tØ sinhnguyên (t‰ Bào). Tåm th©i ba phái này Çåi diŒn chom†i phái . Th¿c s¿ Ç©i sÓng loài ngÜ©i do s¿ vÆn-Ç¶ng và kŠt-h®p cûa ba phåm-trù: Sinh - VÆt - Tâm.Sinh - VÆt - Tâm thÓng-nhÃt. ñó là Cæn Bän QuanCæn Bän QuanCæn Bän QuanCæn Bän QuanCæn Bän Quan.

BÓn ÇiŠu : Cæn Bän Nghïa, Cæn Bän H†c, CænCæn Bän Nghïa, Cæn Bän H†c, CænCæn Bän Nghïa, Cæn Bän H†c, CænCæn Bän Nghïa, Cæn Bän H†c, CænCæn Bän Nghïa, Cæn Bän H†c, CænBän LuÆn và Cæn Bän Quan Bän LuÆn và Cæn Bän Quan Bän LuÆn và Cæn Bän Quan Bän LuÆn và Cæn Bän Quan Bän LuÆn và Cæn Bän Quan là bÓn ÇiŠu cæn-bän haylà bÓn chìa-khóabÓn chìa-khóabÓn chìa-khóabÓn chìa-khóabÓn chìa-khóa Ç‹ mª cºa vào tri‰t-h†c.

F/ Moät soá vaán-ñe à trong trieát-hoïc:

- Ñoái-töôïng ñeå suy-tö (thieân-nhieân huyeàn-bí;soáng cheát voâ thöôøng,...)

- Yeáu-toá suy-tö (oùc pheâ-phaùn tìm-toøi, khaûnaêng trí-tueä,...)

1- Thái PhÜ®ng, Tìm hi‹u Chû nghïa Duy Dâm, tàim liŒu Çánh máy, 1985.

1

S© voi, næm xÄm luÆn hình,

Anh nào cÛng nhÆn chÌ mình Çúng thôi !

2932


ñ ñ ñ ñ ñ/ Tieán Trình Hình Thaønh/ Tieán Trình Hình Thaønh/ Tieán Trình Hình Thaønh/ Tieán Trình Hình Thaønh/ Tieán Trình Hình Thaønh

Tö Töôûng -Hoïc Thuaät - Hoïc ThuyeátTö Töôûng -Hoïc Thuaät - Hoïc ThuyeátTö Töôûng -Hoïc Thuaät - Hoïc ThuyeátTö Töôûng -Hoïc Thuaät - Hoïc ThuyeátTö Töôûng -Hoïc Thuaät - Hoïc Thuyeát

heä-thoáng-hoùa

Heä-thoáng tö-töôûng(System of ideologies)

heä-thoáng-hoùa

Gom låi Ç‹ xº-døng

Hoïc-thuy‰t

TTTTTri‰t H†cri‰t H†cri‰t H†cri‰t H†cri‰t H†c

HŒ thÓng hóa, n°i bÆt nh»ng Ç¥c-thù h†c-thuy‰t

.

heä-thoáng-hoùa

Hoïc-thuaät(Domain of learning)

NNNNNhöõng yù-nieäm (Notion)

Tö-töôûng(Ideology, thought)

E/ Caáu-truùc cuûa trieát-hoïc.

Töø laâu, caùc trieát-gia haèng baên-khoaên, coá-gaéng tìm hieåu yù-nghóa cuûa hieän-töôïng soáng, ñaëc-bieät ñôøi soáng cuûa con ngöôøi.

Loaøi ngöôøi ñaõ khaùm-phaù ra raèng: Hieän-töôïngsoáng khoâng phaûi do yeáu-toá “voâ hình” nhö Duy Taâmchuû-tröông, hoaëc do vÆt-chÃt nhö Duy vaät giaûi-thích.Moät söï thöïc khoâng theå choái-caõi “Loaøi ngöôøi ñöôïcsoáng ñeán ngaøy nay, vaø coøn ñöôïc soáng ñeán ngaøy mai”.Thöïc-taïi cho thaáy: hieän-töôïng soáng bao-giôø cuõngñöôïc saûn-sinh ra bôûi ba phaïm-truø: TÖÏ NHIEÂN -XAÕ HOÄI vaø TÖ TÖÔÛNG, luoân-luoân vaän-ñoäng vaøkeát-hôïp.

Taát-caû nhöõng hieän-töôïng naøo khoâng do conngöôøi chuû-ñoäng thuoäc phaïm-truø TÖÏ NHIEÂN. Conngöôøi soáng trong xaõ-hoäi, nhöõng vaän-ñoäng naøo do söïvaän-ñoäng vaø keát-hôïp giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi thuoäcphaïm-truø XAÕ HOÄI. Nhöõng hieän-töôïng naøo lieân-quanñeán tinh-thaàn cuûa con ngöôøi thuoäc phaïm-truø TÖTÖÔÛNG.

Nhö vaäy, ba phaïm-tru: TÖÏ NHIEÂN - XAÕ HOÄI -TÖ TÖÔÛNG coäng-thoâng vôùi nhau, vaø laø moät. Noùi caùchkhaùc, söï vaän-ñoäng, keát-hôïp, löu-haønh vaø dieãn-tieáncuûa ba phaïm-truø treân thoáng-nhaát. Ñoù la ø “Caên baûnnghóa”. . .

Treân caên baûn nghóa, “Töï-nhieân - Xaõ-hoäi vaø tötöôûng” thoáng nhaát, cho nên khoâng theå taùch rôøi ba moânhoïc “Söû hoïc - Khoa hoïc vaø Ñaïo hoïc”. maø phaûi thoángnhaát thaønh moân hoïc duy nhaát, Ñoù laø “Caên baûn hoïc”.

- Suy-cöùu nhöõng nguyeân-lyù veà baûn-chaát vaøcöùu-caùnh cuûa söï thöïc. Nghieân-cöùu moät hieän-töôïnglaø tìm hieåu hieän-töôïng ñoù. Hieän-töôïng ñoù töø ñaâuñeán vaø keát-thuùc ra sao? Ñoù laø Baûn-theå luaän:

30 31


G/ ÑOÀ BIEÅU CAÁU TRUÙC TRIEÁT HOÏC

(Theo nhaø tö-töôûng Vieät, Lyù Ñoâng A)

CÖ næng + B

än vÎ

h‡ tÜÖng

H‡ tÜÖng là t¿-

k› nguyê nhân

VÆn Ç¶ng & k‰t

h®p thÓng nhÃt

Tinh thÀn & vÆtchÃt h‡ tÜÖng

TÜ k›

nguyên nhân

T¿-nhiên + Xã-

h¶i + tÜ-tÜªng

thÓng nhÃt

Tïnh Ç¶ng - nhÃt quán

VÆn Ç¶ng & k‰t

h®p thÓng nhÃt

VÆn Ç¶ng & k‰t h®p thÓng nhÃt

Quy luãt nhân chi

phÓi dân.

Phá

t tr

i‹n

theo

hình

tròn

trôn

Óc

có

nút

t‰t

Vån v

ÆttÜ

Öng

quan

.

Nhâ

n kh

ám p

há

3 tÀ

ng c

hân

lš.

VÛ trø(thiên nhiên)

TÜ tÜªng(Con ngÜ©i)

Xãh¶i

chuy‹n ñoäng Newton, vaø ñònh-luaät haáp-daãn, JamesClerk Maxwell thoáng-nhaát hai ngaønh ñieän-hoïc vaø töø-hoïc, Wilhem Conrad Rontgen khaùm-phaù ra tia X quang,Albert Einstein xaây-döïng thuyeát töông-ñoái ñaëc-bieät,keát-hôïp khoâng-gian vaø thôøi-gian vaøo moät khaùi-nieämchung...

* Thieân-vaên hoïc: Ngaønh nghieân-cöùu vaät theåvuõ-truï (sao, haønh tinh, tinh vaân, quaàn tinh, thieân haø,...),vaø caùc hieän-töôïng beân ngoaøi khí-quyeån traùi ñaát.

Thieân-vaên hoïc coù nhieàu laõnh-vöïc, nhö Thieânvaên hoïc maët trôøi, Khoa-hoïc haønh tinh, Thieân-vaên hoïcsao, Thieân-vaên hoïc thieân haø, Thieân-vaên hoïc ngoaøi thieânhaø, Vuõ-truï hoïc.

* Khí-töôïng hoïc : Khoa nghieân-cöùu veà khíquyeån nhaèm döï baùo thôøi-tieát.

* Chuû nghóa Hieän Thöïc: “Laø traøo-löu ngheä-thuaät laáy hieän thöïc xaõ hoäi vaø nhöõng vaán-ñeà coù thöïclaøm ñoái töôïng saùng-taùc. Chuû-nghóa Hieän-thöïc chialaøm ba nhaùnh: Vaên-hoïc hieän-thöïc, Hoäi-hoïa hieän-thöïcvaø Trieát hoïc hieän-thöïc.”

* Chuû nghóa Duy Danh : Cho raèng nhöõng danhtöø tröøu-töôïng chæ laø töø-ngöõ bieåu-thò cho nhöõng traïngthaùi cuûa trí naõo, nhö yù-töôûng, nieàm tin hay döï ñònh.William xöù Ockham noåi tieáng laø ngöôøi baûo-veä chochuû nghóa Duy Danh.

* Chuû nghóa Duy ly ù: Chuû-tröông gaén heát taát-caû kieán-thöùc con ngöôøi vaøo lyù-trí. Nhöõng nhaø trieát-hoïc noåi tieáng cuûa chuû nghóa Duy Lyù nhö: Parmedines(510 trc. CN), , Zeno (489 trc. CN), Plato (427 trc. CN),Chuû-nghóa Duy Lyù hieän-ñaïi baét-ñaàu töø Reùne Descarted(1596-1690).

* Chuû-nghóa Hoaøi Nghi : Quan-ñieåm trieát-hoïcnghi-vaán khaû-naêng ñaït ñöôïc ôû baát-kyø moät loaïi kieánthöùc naøo. Sextus Empirius (theá-kyû I) coi chuû-nghóa

- Y‰u-tÓ suy-tÜ (óc phd6-phán, tìm tòi, khä nængtrí-tuŒ,...).

- ñiŠu kiŒn suy-tÜ (th©i gian và s¿ tïnh-m¥c).- KÏ thuÆt sáng tác, (tác phÄm mang dÃu Ãn xã-

h¶i, và th©i Çåi (cá nhân, xã-h¶i, tÆp th‹).

36 33


H/ Caùc Hoïc Thuyeát Trieát Hoïc.Caùc Hoïc Thuyeát Trieát Hoïc.Caùc Hoïc Thuyeát Trieát Hoïc.Caùc Hoïc Thuyeát Trieát Hoïc.Caùc Hoïc Thuyeát Trieát Hoïc.* Theo lòch-söû trieát-hoïc, thôøi coå Hy Laïp phaùt-

sinh ra nhiŠu vaán-ñeà, vì theá, sinh ra nhieàu hoïc-thuyeátnhö sieâu-hình hoïc, nhaän-thöùc luaän, luaân-lyù hoïc, chính-trò hoïc, ñòa-chaát hoïc, vaät-lyù hoïc, thieân-vaên hoïc, khí-töôïng hoïc, hieän-thöïc, duy danh, duy lyù, duy nghieäm,nhò nguyeân, nhaát nguyeân, hoaøi-nghi, lyù-töôûng, thöïc-duïng, hieän-sinh, duy taâm (duy thaàn), duy vaät, duy lyù,duy thöùc, duy nhaân,.

* Sieâu-hình hoïc (Meùtaphysics): Laø nhaùnh trieáthoïc nghieân-cöùu veà baûn-chaát cuûa söï thaät, baûn-chaát cuûavaät theå, söï-kieän?

Ngaøy nay, “sieâu-hình hoïc” ñöôïc duøng trongnhöõng ñeà-taøi ngoaøi theá-giôùi vaät-chaát. nhö taâm-linh,thaàn-bí,...

Trong nhaùnh naøy, nheàu nhaø sieâu-hình noåi tieángnhö: Aristote, Thomas Aquinas, George Berkeley,Patricia Churchland, Gilles Deleuze, Rene Descarte,George W. F. Hegel, Immanuel Kant, David Lewis,Sir Isaac Newton, Plato, Arthur Schopenhauer, . . .

* Nhaän-thöùc luaän hay Tri-thöùc luaän (episte-mology) laø ngaønh nghieân-cöùu veà baûn-chaát, nguoàn-goácvaø phaïm-vi cuûa trí-thöùc. Phaàn lôùn coâng vieäc laø phaân-tích baûn chaát, vaø caùc daïng cuûa tri-thöùc cuøng söïquan-heä veà nieàm tin vaø chaân-lyù.

* Luaân-lyù hoïc hay Ñaïo ñöùc hoïc (Ethic, tieángHy Laïp) hay eùthica (tieáng La Tinh). Theo töø nguyeânhoïc coù nghóa laø nôi ôû, phong-tuïc, luaân-lyù. Sangtheá kyû 3 trc. CN, danh-tuø “eùthica” ñöôïc trieát-giaAristotle duøng “Ñaïo-ñöùc hoïc” thay theá Luaân-lyù hoïccho ñeán ngaøy nay.

Ñaïo-ñöùc hoïc coù nhieàu nhaùnh keøm theo nhötaâm-lyù hoïc, xaõ-hoäi hoïc, daân-toäc hoïc, giaùo-duïc hoïc,Thaät vaäy, Ñaïo-ñöùc hoïc chính laø trieát-hoïc cuûa ñôøisoáng, maø ñaïo-ñöùc laø lôïi-ích cho ñôøi soáng.

Ñaïo-ñuùc hoïc coøn ñöôïc coi laø hoïc-thuyeát veàphaåm-haïnh, neáu ñoái-chieáu vôùi Ñoâng phöông “Ñaïo”chính laø con ñöôøng phaûi theo (con ñöôøng soánghöôùng-daãn con ngöôøi), Ñöùc laø bieåu-hieäu cuûa “Ñaïo”= Nhaát taâm haønh chính ñaïo vò chi ñöùc. Cho neân Ñaïoñöùc ñi lieàn nhau, chæ nhöõng yeâu-caàu, nhöõng nguyeân-taéc cuûa cuoäc soáng maø moïi ngöôøi phaûi tuaân theo.

* Chính-trò hoïc: Bao goàm caùc lyù-thuyeát vaøtrieát-hoïc chính-trò, caùch phaùt-trieån, quan-heä quoác-teá,caùch quaûn-lyù haønh-chaùnh , caùc chính-saùch xaõ-hoäi, v.v...Chính trò hoïc coøn nghieân-cöùu caùc heä-phaùi chính ñaûngtrong moät quoác-gia, caùc theå-cheá chính-phuû, cacphöông-saùch chính-trò (Chính-saùch oân-hoøa, chính-saùchxaâm-löôïc, coâng cuoäc cai-trò, caùch cai-trò; (coâng nghieäpcai trò); quyeàn-löïc trong quan-heä quoác-teá.. .

* Ñòa-chaát hoïc (Geùologie): Khoa-hoïc veà chaátñaát. Moät moân khoa-hoïc nghieân-cöùu veà caùc vaät-chaátraén vaø loûng caáu-taïo neân traùi ñaát. Ñòa-chaát-hoïc cuõngnghieân-cöùu caùch caáu-truùc, ñaëc-ñieåm vaät-lyù, ñoäng-löïc, quùa trình hình-thaønh, vaän-chuyeån vaø bieån-ñoåicuûa caùc vaät-lieäu.. . .

* Vaät-lyù hoïc: Moân hoïc chuyeân veà vaät-chaát vaøsöï töông taùc, nghieân-cöùu caùc quy-luaät vaän-ñoäng cuûatöï-nhieân nhö hoùa hoïc, sinh hoïc,...

Trong ngaønh naøy, coù nhieàu nhaø tö-töôûng noåitieáng nhö: Archimeødes ñöa ra nhieàu ñònh löôïng veà côhoïc vaø thuûy-tónh hoïc, Galileo Galilei tieân-phong tronglaõnh-vöïc thöïc-nghieäm ñeå kieåm-tra lyù-thuyeát, IsaacNewton hoaøn thieän hai thuyeát vaät-lyù: Ñònh-luaät

34 35


hoaøi-nghi nhö moät khaû-naêng ñöa ra phaûn-ñeà trongbaát kyø caùch-thöùc naøo ñeå ñeán moät traïng-thaùi khoângcoøn ñaùnh giaù nöõa, vaø sau ñoù laø söï bình-an cuûa tinh-thaàn.

* Chuû-nghóa lyù-töôûng : Moät hoïc-thuyeát choraèng hieän-thöïc hoaøn-toaøn bò giôùi-haïn bôûi ñaàu oùcchuùng ta.. Chuû-nghóa naøy baét-ñaàu chính-thöùc bôûiGeorge Berkeley, OÂng cho raèng khoâng coù nhöõng khaùc-bieät veà baûn chaát giöõa caùc traïng-thaùi tinh-thaàn, nhö laøcaûm thaáy ñau-ñôùn, vaø nhöõng gôïi yù töø caùc giaùc-quan.Immanuel Kant coøn uûng-hoä chuû-nghóa lyù-töôûng sieâu-vieät (Transcendental Idealism), Kant cho raèng coùnhöõng giôùi-haïn veà nhöõng ñieàu coù theå hieåu ñöôïc, neáunhö noù khoâng ñöôïc ñem ra ñaùnh giaù trong ñieàu-kieänkhaùch-quan.

* Chuû-nghóa thöïc-duïng : Vaøo cuoái theá-kyû 19,hai trieát-gia Hoa Kyø Charles Peirce vaø William Jamesñoàng saùng-laäp ra hoïc-thuyeát “Chuû nghóa Thöïc duïng”(pragmatism). Chuû-thuyeát naøy cho raèng chaân-lyù cuûañöùc tin khoâng naèm trong söï töông-hôïp cuûa hoïc vôùithöïc-taïi, maø naèm ôû söï hieäu-quaû vaø höõu-ích. Bôûi söïhöõu-ích cuûa ñöùc tin trong baát-kyø thôøi-ñieåm naøo, coùtheå phuï-thuoäc vaøo hoaøn-caûnh.

* Chuû-nghóa hieän-sinh : Soren Kierkegaard vaøFriedrich Nietzsche ñöôïc coi laø cha ñeû cuûa thuyeát hieänsinh. Theo Kierkegaard “Ñieàu quan-troïng nhaát ñoái vôùimoät ngöôøi, thöïc-söï laø nhöõng caâu-hoûi lieân-quan ñeánnhöõng moái quan-heä caù-nhaân beân trong cuûa ngöôøi ñoùvôùi söï toàn-taïi.”

* Chuû-nghóa Duy Vaät :Ñeå traû lôøi cho vaán-ñeà “yù-thöùc vaø vaät-chaát - Caùi

naøo coù tröôùc?” Tuøy theo caùch giaûi-quyeát maø sinh rahai traøo-löu chuû-nghóa Duy vaät vaø chuû-nghóa Duy Taâm.

Nhöõng trung-taâm cuûa Nho só luoân tranh luaänveà traät-töï xaõ-hoäi. Lòch-söû goïi thôøi-kyø naøy ôû TrungHoa laø thôøi “Baùch gia chö tö û” (Traêm nhaø traêmthaøy) hay “Baùch gia minh tranh” (traêm nhaø ñuatieáng). Chính nhôø vaäy maø nhieàu tröôøng-phaùi trieát-hoïc ñöôïc ra ñôøi.

Coù ba ñaëc-ñieåm caùc tö-töôûng cuûa thôøi-ñaïinaøy:

* Nhöõng vaán-ñeà lieân-quan ñeán con ngöôøi nhötrieát-hoïc nhaân sinh, trieát-hoïc chính-trò, trieát-hoïclòch-söû ñöôïc phaùt-trieån.

* Nhaán maïnh söï haøi-hoøa vaø thoáng-nhaát giöõathieân-nhieân vaø xaõ-hoäi.

*Tö duy tröïc-giaùc (Söï caûm nhaän hay theånghieäm). Phöông-thöùc naøy ñaëc-bieät coi troïng veàtaâm. Taâm laø goác reã cuûa nhaän-thöùc, laáy taâm ñeåbao-quaùt söï vaät. Ñaëc-tính naøy thaáy roõ trong caùcca-dao, truyeän vui daân gian, caùc huyeàn thoaïi Vieät,nhö huyeàn thoaïi “Coùc ñi kieän Trôøi”, Taám Caùm”,Thaùnh Taûn Vieân”, “Chuû Ñoàng Töû vaø Tieân Dung”,“Sôn Tinh vaø Thuûy Tinh”, v.v...

ÔÛ ñieåm naøy, xöa nay trong lòch-söû trieát-hoïcñaõ khoâng heà ñeà-caäp - Ñoù chính laø tröôøng phaùi “trieáthoïc bình daân”.

* Tröôøng phaùi “Trieát-hoïc Bình-daân ”.Noùi ñeán caûm nhaän hay tröïc-giaùc, Vieät Nam

ñaõ coù trieát-hoïc töø laâu ñôøi. Qua vaên-hoïc bình-daân, tacoù theå chöùng-minh ñöôïc ñieàu naøy. Chính laø neàn “trieáthoïc bình daân hay trieát hoïc chính-thoáng”, neàn trieát-hoïcphaûn-aûnh toaøn-theå neáp soáng cuûa daân-toäc Vieät:

*

3740


Phaùi Milet do 3 nha ø trie á t-ho ïc Thale øs,Anaximeøne, vaø Anaximandes laäp neân. Phaùi naøy khaúngñònh “Theá-giôùi hieän-höõu töø moät thôøi nguyeân vaät-chaát.”

- Phaùi Heùraclite coi baûn-nguyeân cuûa theá-giôùilaø “löûa”. Löûa buøng chaùy vaø taøn-luïi theo “logos” (quy-luaät) noäi taïi chính mình. Theá-giôùi vöøa ña daïng vöøathoáng-nhaát, vöøa haøi-hoøa, vöøa xung-ñoät.

- Phaùi “nguyeân-töû-luaän”. Leucippe (500 - 440BC) laø ngöôøi saùng-laäp, vaø Deùmocrite (460-370 BC)thöøa-keá vaø phaùt-trieån. Theo phaùi naøy, vuõ-truï ñöôïc caáuthaønh bôûi hai thöïc-theå nguyeân-töû vaø chaân khoâng.

Chuû-nghóa Duy Vaät khaúng-ñònh vaät-chaát coùtröôùc, yù-thöùc coù sau, vaø vaät-chaát toàn-taïi khaùch-quan,ñoäc-laäp vôùi yù-thöùc, vaø quyeát-ñònh yù-thöùc. YÙ-thöùc laøphaûn-aûnh theá-giôùi khaùch-quan vaøo boä oùc con ngöôøi.

Trong chuû nghóa Duy vaät coù ba hình-thöùc: Duyvaät coå-ñieån, trieát-hoïc Duy vaät sieâu-hình (Chuû-nghóaDuy vaät phuïc-höng vaø caän ñaïi), vaø trieát-hoïc Duy vaätbieän cuûa Maùc vaøo theá-kyû XIX, ø ñöôïc phaùt-trieån bôûiLeânin neân coøn goïi laø Maùc-Leânin.

* Chuû-nghóa Duy Taâm. (Duy Thaàn):Traùi ngöôïc vôùi chuû-nghóa Duy-vaät, chuû-nghóa

Duy-taâm cho raèng moïi thöù ñeàu toàn-taïi beân trong taâmthöùc vaø thuoäc veà taâm-thöùc.

Chuû-nghóa Duy-taâm coù hai khuynh-höôùng:+ Chuû-nghóa Duy Taâm chuû-quan:Khuynh-höôùng naøy phuû-nhaän söï toàn-taïi cuûa theá

giôùi khaùch-quan.. Phaùi Pythagore (571 - 497 BC) thöøa-nhaän söï

baát-töû vaø luaân-hoài cuûa linh-hoàn. Ñoái-laäp voán coù cuûamoät söï vaät hieän-töôïng, nhö chaün - leû, ít - nhieàu,phaûi - traùi, nam -nöõ, saùng - toái,...

+ Chuû-nghóa Duy Taâm khaùch-quan thöøa-nhaänyù-thöùc vaø tinh-thaàn coù tröôùc, vaät-chaát coù sau.

Socrate (469 - 399 BC) da ønh pha àn lô ùnnghieân-cöùu veà con ngöôøi. “Con ngöôøi haõy nhaän-thöùc veà chính mình.”

Tieáp, Platon (427-347 BC) xaây-döïng hoïcthuyeát “Duy Taâm Khaùch-quan” qua noäi-dung thuyeát“YÙ-nieäm”.

Ñoái-chieáu vôùi thôøi-ñaïi AÂu Chaâu, beân Ñoângphöông coù thôøi: Tam Ñaïi [Haï (theá kyû XVI tr. CN) -Thöông (theù kyû XVII - XIV tr. CN) - Chu (XI - ) vaøXuaân Thu (770 - 475 Tr. CN) - Chieán quoác (475 - 221tr. CN)].

* Veà kinh-teá, xaõ-hoäi, khoái Baùch Vieät ñaõ bieátcheá-taïo, söû-duïng nhöõng noâng cuï, vuõ-khí baèng ñoàng(troáng ñoàng, teân ñoàng ôû Loa Thaønh), truyeän PhuøÑoång côõi ngöïa saét deïp giaëc AÂn (Thöông),...

* Vaøo theá-kyû XI tr. CN, Chu Vuõ Vöông (concuûa Chu vaên Vöông) ñaùnh ñoå nhaø Thöông, laäp ranhaø Chu, ñoùng ñoâ ôû Thieåm Taây neân goïi laø TaâyChu. Nhaø Chu thöïc-hieän cheá-ñoä “Ñeá cheá ñoäcquyeàn” ( Moïi taøi-saûn ñaát nöôùc nhö ruoäng ñaát, keåcaû con ngöôøi ñeàu thuoäc nhaø vua!).

“Baäc thieân chi ha ï , maïc phi vöông thoå, xuaátthoå chi taân, maïc vi vöông thaàn.” (Tieåu Nhaõ), nghóalaø “Khaép caû döôùi trôøi, ñaâu khoâng laø ñaát vua? Ñisuoát caû beán ñaát, ai khoâng laø toâi vua?.

Veà tö-töôûng coù söï gaén chaët thaàn quyeàn vôùitheá quyeàn (Vua töùc laø thieân töû, thay trôøi trò daân neânvua coù toaøn quyeàn sinh saùt).

- Thôøi Xuaân Thu (770 - 475 tr. CN) - Chieánquoác (475 - 221 tr. CN).

Khoâng nhöõng noâng-nghieäp phaùt-trieån maïnh,maø coâng-ngheä cuõng phaùt-ñaït. Ñoà saét cuõng phaùt-trieån khaù phoå-bieán. Veà chính-trò ñaõ bieán chuyeånsoâi-ñoäng ôû Trung Hoa.

38 39


I/ I/ I/ I/ I/ VÛ-TVÛ-TVÛ-TVÛ-TVÛ-Trø quan rø quan rø quan rø quan rø quan (Hình nhi thÜ®ng):::::

M‡i hŒ-thÓng tri‰t h†c thÜ©ng có ba lãnh v¿c

chính y‰u: VÛ-trø quan, nhân sinh quan và xã-h¶i quan.

VÛ-trø quan laø phaàn “hình nhi thöôïng” cuûa chuûnghóa, nhaèm giaûi ñaùp veà cöùu caùnh nguyeân-thuûy cuûa vuõtruï (vuõ truï luaän). Trong phaàn naøy, caùc luaät taéc chi phoáithieân nhieân ñöôïc ñem ra nghieân cöùu.

* * VÛ trø quan PhÆt giáoVÛ trø quan PhÆt giáoVÛ trø quan PhÆt giáoVÛ trø quan PhÆt giáoVÛ trø quan PhÆt giáo:

Theo PhÆt h†c, vÛ-trø vån h»u hình-thành và bi‰nchuy‹n la do c¶ng sinh, c¶ng h»u theo công-thÙc:

“Cái này có thi cái kia có Cái này không thì cái kia không Cái này sinh thì cái kia sinh Cái này diŒt thì cái kia diŒt.”

(Mijhlmani Nikaya III (63)

ñây là nguyên-lš duyên khªiduyên khªiduyên khªiduyên khªiduyên khªi, là chû-thuy‰t trongHoa Nghiêm tông. Thuy‰t này cho r¢ng vÛ-trø là bi‹u-l¶ ‘Ç¶ngÇ¶ngÇ¶ngÇ¶ngÇ¶ng’ cûa nguyên lš ‘tïnhtïnhtïnhtïnhtïnh’. Vån h»u h‡-tÜÖng, phøthu¶c, h‡-tÜÖng giao-thiŒp, không trª ngåi lÅn nhau, cùngth©i và ÇÒng-th©i có m¥t, do Çó tåo ra m¶t bän Çåi hòa-tÃu vÛ-trø cûa toàn-th‹ ÇiŒu. N‰u thiêu m¶t, vÛ-trø sëkhông toàn-vËn. N‰u không có cái tÃt-cäcái tÃt-cäcái tÃt-cäcái tÃt-cäcái tÃt-cä thì cáicáicáicáicái m¶tm¶tm¶tm¶tm¶t cÛngkhông. - ”M¶t là tÃt cä, tÃt cä là m¶tM¶t là tÃt cä, tÃt cä là m¶tM¶t là tÃt cä, tÃt cä là m¶tM¶t là tÃt cä, tÃt cä là m¶tM¶t là tÃt cä, tÃt cä là m¶t.”

* Theo tri‰t h†c cûa Läo Theo tri‰t h†c cûa Läo Theo tri‰t h†c cûa Läo Theo tri‰t h†c cûa Läo Theo tri‰t h†c cûa Läo TºTºTºTºTº, tÃt cä s¿ vÆt trongth‰ gi§i hiŒn-tÜ®ng ÇŠu do hai l¿c ÇÓi kháng ÇiŠu Ç¶ng ,nhÜng ÇÓi kháng mà b°-túc chÙ không tiêu trØ nhau.ñ¶ng - tïnh h‡ tÜÖng .

“Lão Tº chû trÜÖng các thiên sai vÆn thù, thiênhình vån tÜ®ng cûa th¿c h»u ÇŠu phäi trª vŠ cái th¿c th‹ÇÒng nhÃt vïnh cºu là ‘Vô’ cûa bän th‹ không gi§i hån.

Veà hieäu quaû lòch söû vaø vaên minh lyù luaän ñöa ñeán“ñònh meänh” chuû nghóa. Vaên minh luaän chuû troïng söïbieåu hieän ñöùc tính hôn höôûng thuï.

* VÛ trø quan cûa VÛ trø quan cûa VÛ trø quan cûa VÛ trø quan cûa VÛ trø quan cûa Duy vaät:Toái cao caên cöù laø vaät chaát (matieøre). Nhöng theá

naøo laø vaät chaát? Kieåm thaûo baèng tieán hoùa khoa hoïc, takhaùm phaù ra nguyeân töû, ñieän töû, löôïng töû, naêng töû... Töøchoã cöïc vi ñeán vuõ truï, hai caùi thaùi cöïc ñeå ñoái chieáu laãnnhau laøm ta khoâng quyeát ñònh ñöôïc tính chaát tuyeät ñoáicuûa vaät chaát laøm toái cao caên cöù.

Trong lòch söû nhaân loaïi, khi con ngöôøi tieán töøthôøi kyø thaàn taéc sang ñeá taéc, danh taéc, lyù taéc, söï khaùmphaù luaät taéc nghieâm ngaët khaùch quan cuûa vuõ tru ï laø ñieàukieän chuû yeáu naém giöõ chaân lyù. Söï suøng baùi lyù taéc laømnaûy nôû ra chuû nghóa “duy vaät”. Ñem phaïm truø “vaät” ñaëtñònh vaøo coâng thöùc nghieân cöùu, vaät chaát hoaït ñoäng phaûibình quaân giaûi quyeát vôùi tinh thaàn vaø chuûng toäc. Neáunaém giöõ thieân leäch vaät chaát seõ ñöôïc sieâu hình hoùa vaøkeát thaønh “duy vaät chuû nghóa”.

Tieàn ñeà toái ñònh cuûa duy vaät chuû nghóa laø vaät chaátvaïn naêng. Phaùt xuaát toái sô vaø cöùu caùnh vuõ truï ñeàu dovaät chaát kieán laäp.

Sang coâng cuï lyù luaän, duy vaät phaùi thieân veà ñoängmaø thaønh laäp “duy vaät bieän chöùng phaùp”. Nhaän thöùcluaän chæ bieát coù khaùch quan maø khoâng caàn ñeán chuû quan.

Sang dieãn dòch veà thuaàn tuùy lyù luaän, duyvaät phaùi mang töï nhieân khoa hoïc (science de lanature) aùp duïng moät caùch khoâng tieán hoùa vaøo ñôøisoáng xaõ hoäi. Vì tin töôûng tuyeät ñoái vaøo vaät chaát,neân chæ ñeà xöôùng coù theá löïc vaø quyeàn lôïi (force etdroit). Xaõ hoäi lyù töôûng raäp maãu theo nguyeân thuûycoäng saûn vaø theo töï nhieân kinh teá. Thöïc ra, thôøiñaïi coäng saûn nguyeân thuûy coøn theo maãu heä,

4144


* VVVVVu-trø quan theo Nho giaou-trø quan theo Nho giaou-trø quan theo Nho giaou-trø quan theo Nho giaou-trø quan theo Nho giao.

Bàn vŠ vÃn-ÇŠ tr©i ÇÃt, Kh°ng Tº có nhÆn ÇÎnh:“Tr©i có nói gì Çâu, bÓn mùa luân chuy‹n, muôn vÆt sinhsÓng. Tr©i nói gì Çâu.” (Thiên hà ngôn tai. TÙ th©i hànhyên, vån vÆt sinh yên. Thiên hà ngôn tai). (LuÆn Ng»)

NhÜ HŒ TØ Çã ÇÎnh nghïa: ‘Sinh sinh chin vÎ DÎch’(Näy nª luôn luôn g†i là DÎch . hay ‘Thiên ÇÎa chi ÇåiÇÙc viét ainh (Cái ÇÙc l§n cûa tr©i ÇÃt là nguÒn sÓng).NhÜ vÆy vÛ-trø quan cûa Nho gia là m¶t hòa ÇiŒu , m¶tvÆn Ç¶ng có ÇÎnh hÜ§ng.

Tr©i ÇÃt Çây chÌ là nguÒn sÓng š thÙc. Nó bi‹uhiŒn ra muôn hình vån tÜ¶ng. Dòng sÓng š thÙc Çã thuÀnnhÃt thì không có mâu-thuÅn, ª tr©i là phåm-vi hiŒn-tÜ®ng, có Çåt bi‰n-hiŒn âm dÜÖng ví nhÜ sáng tÓi, Ÿphåm-vi m¥t ÇÃt là phåm-vi vÆt-th‹ t¿-nhiên thì có vÆtmŠm, cÙng tÜ®ng-trÜng cho hình th‹ vÆt-chÃt. HiŒn-tÜ®ngvà hình-th‹, hai th‰-gi§i cûa rh©i-gian và không- gian.NguÒn sÓng là nguÒn sÓng bát tuyŒt, là š-thÙc trÜ©ngcºu , liên-tøc bÃt phân.

Ÿ nhân loåi cÛng nhÜ vÛ -trø ÇŠu có m¶t cái gìtÒn tåi Ç‹ duy trì cái ÇiŠu lš Çåi-ÇÒng cûa thiên hình våntÜ®ng bi‰n dÎch không ngØng.

` * VÛ-trø quan cûa Duy VÛ-trø quan cûa Duy VÛ-trø quan cûa Duy VÛ-trø quan cûa Duy VÛ-trø quan cûa Duy Tâm:Tâm:Tâm:Tâm:Tâm:

Theo tö-töôûng gia Lyù Ñoâng A: Goïi laø “duy taâmphaùi” khoâng ñuùng laém, maø neân goïi baèng “duy thaàn phaùi”,vì baûn lai cuûa muoân söï, muoân vaät laø “thaàn”. Cho neân“thaàn” laø toái cao caên cöù cuûa chuû nghóa. Nghieân cöùu laïichöõ “thaàn” laø moät phaïm truø sieâu hình hoïc (metaphysics)khoâng theå laáy khoa hoïc gì maø naém chaéc ñöôïc. Treân baûntheå lyù luaän veà “thaàn” ta coù theå laáy caâu chuyeän oângSaint Thomas D’Aquain daïo chôi treân bôø bieån gaëp chuùbeù muùc nöôùc ñoå vaøo caùt treân baõi bieån, ñoå ngaàn naøo caùtngaám ngaàn aáy. OÂng Thomas hoûi chuù beù taïi sao laøm

coâng vieäc doà-daïi nhö vaäy. Chuù beù traû lôøi: Cuõng khoângdoà daïi baèng coâng vieäc cuûa oâng luùc naøo cuõng coá coâng maátsöùc tìm toøi caùi baûn theå cuûa trôøi ñaát, vì baûn theå kia laø baátkhaûû tri luaän vaäy.

Nay nhaän xeùt trong lòch söû, phaïm truø “thaàn” phaùtsinh trong xaõ hoäi vaøo hai thôøi kyø “thaàn taéc” vaø “ñeátaéc”. Thôøi kyø “thaàn taéc” coøn phaûng-phaát nhieàu di tíchveà nguyeân lai ñoäng vaät, do ñoù ta thaáy taäp tuïc heøm (toâtem)aùp duïng vaøo moät taäp theå . Daàn daàn quan nieäm aáy bieánñoåi vaø ñaët ñònh duyeân khôûi vuõ-truï trong tay moät vò thaàntoái cao. Quan nieäm thoáng nhaát naøy ñaõ böôùc sang thôøikyø “ñeá taéc”.

Ñem phaïm truø “thaàn” ra nghieân cöùu, ta thaáyhoaït ñoäng tinh thaàn chæ ñöôïc ñaët ngang haøng vôùichuûng toäc vaø vaät chaát, vì voán lieáng tinh thaàn cuõng laødo söï tích-luõy ñôøi-ñôøi cuûa kinh nghieäm, haønh ñoäng vaøtrí thöùc cuûa loaøi ngöôøi...

Caên cöù toái cao ñaõ laø “thaàn” thì tieàn ñeà toái ñònhlaø tuyeät ñoái tinh thaàn, noù chi phoái caû vuõ truï, vaø toái sôxuaát phaùt laø söï phaùt sinh vaø cöùu caùnh cuûa “thaàn”.

Coâng cuï lyù luaän cuûa Duy Taâm vì theá troïng veà tónhhôn laø veà ñoäng. Chuû tröông dieãn dòch hôn laø quy naïp,nhaát laø thôøi kyø ñeá taéc chuyeån sang thôøi kyø danh taéc(nominologie). Phöông phaùp lyù luaän thöôøng duøng laø“tam ñoaïn luaän”. Ñôïi maõi ñeán theá kyû thöù XVIII, Heùgelmôùi tu chænh laïi maø ñaët ra “duy taâm bieän chöùng phaùp”.Song ñaëc-ñieåm vaãn laø ôû choã cho raèng moïi söï bieán ñoåiñeàu tuøy theo tinh thaàn tuyeät ñoái.

Sang ñeán dieãn dòch phaàn xaõ-hoäi xuaát-phaùt laø ycöù vaøo neàn traät töï saün coù. Phaùi “duy taâm” cho ñoù laø söïbieåu hieän toái cao maø moïi ngöôøi ñeàu phaûi phuïc tuøng.Luaän veà tính thì cho raèng tính con ngöôøi voán thieän, vaøsang thöïc tieãn lyù luaän thöôøng thieân veà giaùo duïc laáy traättöï ñeå thöïc hieän, caûi taïo vaø duy trì laáy cöông thöôøng.

42 43


di tích cuûa nguyeân lai xaõ hoäi vaø chöa coù moâ hình toåchöùc xaõ hoäi cuûa loaøi ngöôøi. Coøn boán chöõ töï nhieânkinh teá töï maâu thuaãn. Kinh teá bao giôø cuõng bao haømmoät thuû ñoaïn nhaân-vi, traùi ngöôïc vôùi hai chöõ töï-nhieân.

Trieát hoïc duy vaät cöù vaøo lyù-töôûng moâ-hình ñoù laøñieàu nhaàm laãn. Quan -nieäm quyeàn löïc vaø quyeàn lôïi mangñeán söï phaân chia giai-caáp maø duy vaät bieän chöùng laáylaøm coâng-cuï ñaáu tranh. Trung taâm luaät-taéc lòch-söû laø söïtieáp tuïc ñaáu tranh giai-caáp khoâng ngöøng. Luaän veà tínhcon ngöôøi, tính voán aùc. Treân thöïc-teá lyù luaän, chính-trò laømaët naï boùc loät giai-caáp, quoác-gia laø coâng-cuï ñaáu tranhgiai-caáp. Caùch maïng luaän ñöa ra maáy ñieàu:

- Giai-caáp lao ñoäng caùch maïng ñöa ñeánñoäc taøi voâ saûn.

- Chuû-löïc caùch-maïng thuaàn-tuùy voâ saûn.Theo Marx thì xaõ-hoäi seõ ñi ñeán cao ñoä coäng saûn,

maø con ngöôøi voâ saûn traàn-truoàng seõ naém giöõ chính quyeàn.Veà lòch söû luaän, lòch söû chæ laø moät söï tieán hoùa cô

giôùi cuûa caùc ñieàu kieän vaät chaát cuûa thôøi ñaïi. Veà vaänmeänh luaän, taát nhieân duy vaät ñi tôùi xaõ hoäi vaø vuõ truïñònh meänh chuû nghóa baèng vieãn aûnh ñeïp ñeõ moät xaõ-hoäivoâ giai caáp ñeå ñoaøn keát chaët cheõ ñaáu tranh vôùi trôû ngaïitöï nhieân.

* Duy sinh phaùi: Nguyeân lai phaùi naøy chöa thaønhhaún heä thoáng, cho neân muoán phaân tích caàn phaûi phaùtquaät trong caùc saùch coù nhöõng boä phaän thieáu soùt ñeå boàiboå theâm vaøo. Trong saùch “Chu Leã”, thieân “Ñaïi ÑoàngLeã Vaän” coù caâu “thieân ñaïo duy sinh, hay thieân ñöùc hieáusinh” coù theå laáy laøm danh taéc ñöôïc Toân Vaên thaønh laäp“Tam Daân” chuû nghóa. Trong boä “Kieán Quoác PhöôngLöôïc”, thieân “Taâm Lyù Kieán Thieát” coù ñaët ñeå moät caùch

4548


baát tri giaùc” laø caùi nhuùm ñaàu cuûa “duy sinh chuû nghóa”laø caùi sinh nguyeân (cellule) laøm caên cöù toái cao. Thöïc ranoù chæ laø caùi “teá baøo”, song muoán bieåu hieän heát yù nghóatrieát hoïc cuûa noù, Toân Vaên cho sinh nguyeân laø caùi theåthaønh töïu vuõ truï, xaõ hoäi.

Trong trieát hoïc söû, phaïm truø “sinh” naøy thöôønglaãn loän trong hai thôøi-kyø “danh taéc” vaø “lyù taéc”. Trongsöï ñaáu tranh cuûa hai traän doanh cuûa “duy taâm” vaø “duyvaät” ñaõ baät ra thöù trieát trung-bình-dieän ”duy sinh”.

Neáu ñem phaïm truø “sinh” ñeå nghieân-cöùu, ta thaáy“duy sinh” chæ chuù-troïng veà nhöõng hieän-töôïng vaät-chaátsinh hoaït trong vuõ-truï, ñieàu kieän nhaân chuûng hoaït-ñoängtrong xaõ-hoäi bò sieâu-hìn-hoùa ñi thaønh ra vu- truï-quan.Cho neân tieàn ñeà toái ñònh laø sinh toàn, vaän-ñoäng vaø xuaátphaùt toái sô laø sinh theå (eâtre et vitaliteù).

Sang coâng-cuï lyù luaän, ta coù theå phaùt quaät trongkinh Dòch moät coâng cuï bieän chöùng cho duy sinh phaùi:

* Veà vuõ truï luaät taéc, coù theå laáy caâu: “aâm döôngtöông ma, baùt quaùi töông thaønh....” (khí aâm, khí döông coïsaùt maø thaønh ra taùm queû, taùm queû bieán hoùa maø thaønh ravaïn vaät.)

* Vaøo xaõ-hoäi, laáy caâu “höõu thieân ñòa nhieân haäuhöõu vaïn vaät, nhi nhieân haäu höõu phu phuï...” (coù trôøi ñaátmôùi coù vaïn vaät, vaø sau ñoù coù vôï choàng).

Sang phaàn dieãn dòch, phaùi “duy sinh” phaûi mangluaät taéc aâm döông cuûa vuõ truï aùp duïng vaøo xaõ hoäi ñeåthaønh laäp moät thöù Freudisme (Kieàn giaû, döông vaät daõ,khoân giaû aâm vaät daõ...). Coøn trung taâm luaät taéc laø caàu soángcoøn. Luaän veà tính ngöôøi cho raèng loaøi ngöôøi laø tinh thaànphoái hôïp vôùi vaät chaát.

Veà thöïc tieãn lyù luaän, baøn veà chính trò, “duy sinhphaùi” chuû tröông chuûng- toäc vaø giaùo-duïc .

Veà kieán-thieát luaän, theo thöïc-duïng chuû-nghóa, chuûtröông kieán thieát giai ñoaïn luaän: quaân chính, hieán chính.

Veà quan nieäm lòch söû, theo lyù luaän nhaø Nho cuõBaûn theå laø chuûng toäc, song söï xaáu toát moät phaàn lôùn dongöôøi laõnh ñaïo quyeát ñònh.

Veà vaän meänh luaän, theo loái soá hoïc lyù taéc(Logistique) phaân chia aâm döông nhö trong kinh Dòch.

Veà vaên minh luaän, vaên minh laø söï phaùt hieän naêng-löïc toái cao sinh toàn cuûa chuûng-toäc.

Sau khi ñaõ kieåm-ñieåm ba chuû-nghóa treân, ta thaáy:- Moãi chuû-nghóa ñeàu xaây ñaép moät neàn-taûng

trieát-hoïc treân moät quan-nieäm veà vuõ-truï.- Phaïm-truø vuõ-truï-quan thöôøng thieân veà sieâu

hình maø thieáu maát khoa-hoïc thöïc-tieãn.- Moãi trieát-hoïc chæ nghieân-cöùu moät ñieàu-kieän

hoaït-ñoäng cuûa xaõ-hoäi, nhö theá chæ naém giöõ ñöôïc moätmaët maø khoâng tung-hôïp ñöôïc toaøn-theå söï thöïc, Choneân moät chuû-nghóa môùi ñeå ñöôïc xöùng-ñaùng laøm tieâuchuaån cho nhaân sinh vaïn coå phaûi chuù-troïng vaøo t°ngth‹ cuä s¿ vÆt.

46 47


Chöông II Neàn Trieát Hoïc Vieät Nam Neàn Trieát Hoïc Vieät Nam Neàn Trieát Hoïc Vieät Nam Neàn Trieát Hoïc Vieät Nam Neàn Trieát Hoïc Vieät Nam

Noùi ñeán “Trieát Hoïc Vieät Nam”, ta coù theå goïilaø Neàn Trieát Hoïc Ñaïi Chuùng, Trieát Hoïc Bình Daân, KinhVoâ Tö ï, Trieát Hoïc Chính-Thoáng, hay Trieát Hoïc Truyeàn-Thoáng.

Trieát hoïc truyeàn-thoáng laø neàn trieát-hoïc goùitroïn taát-caû trieát-lyù cuûa thôøi-ñaïi, hay noùi roõ-raønghôn, laø trieát-hoïc daân-gian (trieát-hoïc thôøi-ñaïi = trieát-hoïc soáng = trieát-hoïc chính-thoáng) . Chaúng haïn, LaõoTrang laø trieát-hoïc truyeàn-thoáng baùc-hoïc (trieát hoïcthôøi-ñaïi+ thaønh vaên) - Coøn Khoång Maïnh laø chû-chû-chû-chû-chû-thuy‰t thuy‰t thuy‰t thuy‰t thuy‰t coâng truyeàn (coù boä-phaän ñöôïc giôùi caàm quyeàncoâng-nhaän, vì coù lôïi cho hoï).

Trong khi AÂu Chaâu cuõng nhö AÁn Ñoä hayTrung Hoa coù nhöõng vaán naïn, nhö giai-caáp chia-reõ (Giai-caáp Baø La Moân, chuû nhaân oâng vaø noâ leä;gioáng nhö ôû AÂu Chaâu vaø Trung quoác); ñeá-cheá cöïcquyeàn (Vua baûo cheát thì phaûi cheát), traùi laïi ù ôû VieätNam ñaõ thöïc-haønh daân-chuû (Pheùp vua thua leä laøng),vaø nhaân chuû (Cóc Tía Çi kiŒn Tr©i). Ñoù laø moättrong nhöõng ñaëc-thaùi cuûa trieát hoïc Vieät Nam:

Ÿ vùng này có m¶t cây c° thø g†i là cây chiên-Çàn , cành lá sum-xuê xhe kín cä m¶t khoäng ÇÃt r¶ng.Sau b‡ng khô héo, bi‰n thành yêu tinh , ngÜ©i ta g†ilà M¶c Tinh. Con yêu này hung-ác, qûy--quyŒt låthÜ©ng. Ch‡ ª cûa nó không nhÃt-ÇÎnh, khi ª rØngnày, khi ª rØng khác. Nó còn luôn-luôn thay hình Ç°idång Än-nÃp kh¡p nÖi, b¡t ngÜ©i Ç‹ æn thÎt. Låc Longquân quy‰t ra tay cÙu dân, diŒt trØ loài yêu quái.

Qua nhiŠu ngày gian-kh° m§i tìm thÃy ch‡ ªcûa con yêu quái . Låc Long Quân chi‰n v§i nó træmngày Çêm, cuÓi cùng Låc Long Quân phäi dùng Ç‰nchiêng trÓng làm cho nó khi‰p s® và chåy vŠ phíaTây Nam, sÓng quanh-quÃt ª vùng Çó, ngÜ©i ta g†ilà qûy XÜÖng CuÒng.

DiŒt xong nån yêu quái, Låc Long Quân còndåy cho dân biŠt cách trÒng lúa n‰p, lÃy Óng tre th°icÖm, ÇÓn g‡ làm nhà sàn. Dân cãm ân ÇÙc, xây cho\Låc Long Quân m¶t tòa cung ÇiŒn nguy-nga trên ng†nnúi cao, nhÜng Låc Long Quân không ª , thÜ©ng vŠthûy phû và d¥n r¢ng: ‘ HÍ có tai bi‰n gì thì g†i ta, tavŠ ngay.’

Lúc bÃy gi© , ñ‰ Lai tØ phÜÖng B¡c Çem quântràn xuÓng. ñ‰ Lai có ngÜ©i con gái yêu là Âu CÖ.Âu CÖ g¥p Låc Long Quân thÃy chàng tuÃn-tú uy-nghi Çem lòng yêu m‰n, và tình-nguyŒn theo chàng.

´t lâu sau, Âu CÖ có mang, sinh ra m¶t b†ctræm trÙng, m«i trÙng nª ra m¶t con trai. Ttæm ngÜ©icon Çó khoÈ-månh và thông-minh tuyŒt-v©i.

Thôøi-gian trôi qua, Laïc Long Quaân soáng beâncaïnh ñaøn con, nhöng loøng thöôøng nhôù veà thuûy phuû.

Moät hoâm, Laïc Long Quaân töø-giaõ AÂu Cô vaønoùi raèng: “Ta thuoäc loaøi Roàng, naøng laø gioáng Tieân,khoù ôû vôùi nhau laâu daøi. Nay ta ñem 50 con veà mieàn

4952


A/ Nhân Bän Nhân Bän Nhân Bän Nhân Bän Nhân Bän Th¡ng NghïaTh¡ng NghïaTh¡ng NghïaTh¡ng NghïaTh¡ng Nghïa:Theo truyeàn-thuyeát xÜa “Ÿ Lónh Nam coù moät

thuû-laõnh teân laø Loäc Tuïc, hieäu Kinh Döông vöông,söùc khoûe tuyeät-luaân, laïi coù taøi ñi laïi döôùi nöôùc, nhöñi treân caïn. Moät hoâm, Kinh Döông vöông ñi chôi hoàÑoäng Ñình, gaëp Long nöõ laø con gaùi Long vöông, haingöôøi keát-thaønh vôï choàng, vaø ít laâu sau sinh ñöôïcmoät trai, ñaët teân laø Suøng Laõm. Lôùn leân, Suøng Laõmraát khoûe, moät tay coù theå nhaác boång leân cao taûng ñaùhai ngöôøi oâm. Cuõng nhö cha, Suøng Laõm coù taøi ñi laïidöôùi nöôùc nhö ñi treân caïn. Khi noái nghieäp cha,chaøng laáy hieäu laø Laïc Long Quaân.

Luùc baáy giôø, ñaát Lónh Nam coøn hoang-vu, Moäthoâm, Laïc Long Quaân ñi ñeán vuøng bôø bieån Ñoâng Nam,Laïc Long Quaân gaëp moät con caù raát lôùn, Con caù naøyñaõ soáng töø laâu ñôøi, mình daøi hôn naêm möôi tröôïng,ñuoâi nhö caùnh buoàm, mieäng coù theå nuoát chöûng möôøingöôøi moät luùc. Khi noù bôi, soùng noåi ngaát trôøi, thuyeànbeø qua laïi deã bò noù nhaän chìm, ngöôøi treân thuyeànñeàu bò noù nuoát soáng. Daân chaøi raát sôï con quaùi vaätaáy. Hoï goïi noù laø Ngö Tinh. Choã ôû cuûa Ngö Tinh laømoät caùi hang lôùn aên saâu döôùi ñaùy bieån, treân hangcoù moät daõy nuùi ñaù cao ngaên mieàn duyeân-haûi ra laømhai vuøng.

Laïc Long Quaân quyeát taâm gieát loaøi yeâu-quaùi,tröø haïi cho daân, Laïc Long Quaân ñoùng moät chieácthuyeàn thaät chaéc vaø thaät lôùn, reøn moät thôûi saét coùnhieàu caïnh saéc, nung cho thaät ñoû, roài ñem thoûi saétxuoáng thuyeàn cheøo thaúng tôùi Ngö Tinh. Laïc LongQuaân ñöa cao thoûi saét leân, giaû caùch nhö caàm moätngöôøi neùm vaøo mieäng cho noù aên. Ngö Tinh haù mieängñoùn moài. Laïc Long Quaân lao thaúng khoái saét noùngboûng vaøo mieäng noù. Ngö Tinh bò chaùy hoïng, vuøng

leân choáng-cöï, quaät ñuoâi vaøo thuyeàn cuûa Laïc LongQuaân. Laïc Long Quaân lieàn ruùt göôm cheùm Ngö Tinhlaøm ba khuùc . Khuùc ñaàu hoùa thaønh con choù bieån, .Laïc Long Quaân laáy ñaù ngaên bieån chaën ñöôøng gieátcheát choù bieån, vöùt ñaàu leân moät hoøn nuùi, nay goïi hoànnuùi aáy laø Caåu Ñaàu sôn, khuùc mình cuûa Ngö Tinhtroâi ra xöù Maïn Caàu, nay coøn goïi laø Caåu Ñaàu Thuûy,coøn khuùc ñuoâi cuûa Ngö Tinh thì Laïc Long Quaân loätlaáy da ñem phuû leân hoøn ñaûo giöõa bieån, ñaûo naøy, naycoøn mang teân laø Baïch Long Vó.

Tröø xong naïn Ngö Tinh, Laïc Long Quaân ñeánLong Bieân . ÔÛ ñaây coù con caùo chín ñuoâi, soáng ñeánhôn nghìn naêm, ñaõ thaønh tinh. Noù truù trong moäthang saâu, döôùi chaân moät hoøn nuùi ñaù ôû phía Taây LongBieân. Con yeâu naøy thöôøng hoùa thaønh ngöôøi, traø-troäntrong nhaân -daân duï baét con gaùi ñem veà hang haõmhaïi. Moät vuøng töø Long Bieân ñeán nuùi Taûn Vieân ñaâu-ñaâu cuõng bò Hoà Tinh haõm haïi. Nhaân daân hai mieànraát lo sôï.

Laïc Long Quaân thöông daân, moät mình moätgöôm ñeán saøo huyeät Hoà Tinh, tìm caùch dieät tröø. KhiLaïc Long Quaân ñeán cöûa hang, yeâu tinh thaáy boùngngöôøi, lieàn xoâng ra, Laïc Long Quaân lieàn hoùa pheùp,laøm möa gioù, saám seùt vaây chaët laáy con yeâu . Giaochieán luoân ba ngaøy ba ñeâm, con yeâu daàn-daàn yeáusöùc, tìm ñöôøng thaùo chaïy, Laïc Long quaân ñuoåi theo,cheùm ñöùt ñaàu noù. Noù hieän nguyeân hình laø moät concaùo khoång-loà chín ñuoâi, Laïc Long quaân vaøo hangcöùu nhöõng ngöôøi coøn soáng soùt , roài sai caùc loaøithuûy toäc, daâng nöôùc soâng caùi, xoaùy hang caùo thaønhmoät vöïc saâu, ngöôøi ñöông thôøi goïi laø ñaàm Xaùc Caùo,ñôøi sau môùi goïi laø Taây Hoà.

Deïp yeân naïn Hoà Tinh, Laïc Long quaân ñingöôïc leân vuøng röøng nuùi ñeán ñaát Phong Chaâu,

50 51


bieån, coøn naøng ñem naêm möôi con veà mieàn nuùi, chianhau trò-vì caùc nôi, keû leân nuùi, ngöôøi xuoáng bieån,neáu gaëp söï nguy-nan thì baùo cho nhau bieát, cöùu-giuùplaãn nhau, ñöøng coù queân.”

Ngöôøi con tröôûng ôû laiï Phong Chaâu, ñöôïc toânlaøm vua nöôùc Vaên Lang, laáy hieäu laø Huøng Vöông.Vua Huøng chia nöôùc möôøi laêm boä, ñaët töôùng vaêngoïi laø laïc haàu, töôùng voõ laø Laïc töôùng. Con trai vualaø Quan Lang, con gaùi vua laø Mî Nöông. Ngoâi vuañôøi-ñôøi goïi chung danh hieäu laø Huøng vöông.

Do söï tích naøy neân daân toäc Vieät keå mình laødoøng gioáng Roàng Tieân.

(Trích phoûng theo “Truyeàn Thuyeát Laïc Long Quaânva ø A Âu Cô” trong truyencotich/ truyenthuyet /2006/

11.html).

Qua huyeàn-thoaïi treân, ta thaáy:YÙ-thöùc “AÂâm-döông hoøa-hôïp - Có hòa h®p m§i

tÜÖng sinh “.-Tieân (AÂu Cô), bieåu-töôïng cho tinh-thaàn

trong sa ùng, ñoân-haäu, phoùng-khoaùng, bao-dung(Ngöôøi ta thöôøng ví: Ñeïp nhö tieân, loäng-laãy nhö thaàntieân, xöôùng nhö tieân,...).

- Roàng, bieåu-töôïng cho, ñaïi duõng, ñaïi trí.- Nuùi laø nôi tieân ngöï, bieån laø choán roàng aån.- Meï AÂu Cô ñem 50 con leân nuùi, Long quaân

daãn 50 con xuoâi bieån. Vì vaäy maø nuùi soâng laø “Ñaát

Trôøi che, ñaùt chôû, ta thong-thaû,Trôøi , ñaùt û, ta ñaây ñuû hoùa coâng.

C/ Tinh thaàn Nhân Bän (ñNhân Bän (ñNhân Bän (ñNhân Bän (ñNhân Bän (ñaáu tranh cho leõ soáng,coøn).

Tinh-thaàn ñaáu-tranh ñeå sinh-toàn, ñeå baûo-veä söïsoáng coøn, trong truyeän “Coå Tích Nöôùc Nam” coøn ñeålaïi caâu truyeän ngoä-nghónh, vaø vui-nhoän, laø truyeän“Coùc tía kieän oâng Trôøi”:

-“Ngaøy xöûa ngaøy xöa, coùc vaãn saàn-suøi, xaáu-xí,nhöng coùc noåi tieáng giöõa muoân loaøi laø moät con vaät tuybeù nhoû, nhöng raát gan-daï. Gan coùc tia ù maø laïi. Vaøomoät naêm, kh6ng roõ naêm naøo, trôøi laøm haïn haùn khuûng-khieáp! Naéng löûa heát thaùng naøy ñeán thaùng khaùc, thieâuchaùy caây-coái, huùt caïn nöôùc soâng ngoøi, ñaàm hoà. Muoânloaøi khoâng coøn moät gioït nöôùc ñeå uoáng. Caùc con vaät tolôùn huøng maïnh xöa nay, taùc oai taùc quaùi trong röøngñeàu naèm leø löôõi maø thôû ñeå chôø cheát, khoâng ai nghóñöôïc keá gì ñeå cöùu mình, cöùu muoân loaøi. Söùc maïnhcuûa chuùng chæ ñeå baét naït nhau, chöù ñaâu coù theå laøm gìnoåi oâng trôøi. Duy coù anh chaøng Coùc Tía beù nhoû, xaáu-xí kia maø coù gan to.

Anh tính chuyeän leân thieân-ñình kieän trôøi ñeålaøm möa cöùu muoân loaøi. . . .

Khôûi ñaàu, chæ coù moät mình, nhöng anh ñaâu coùnaûn. Ñi qua moät vuõng ñaàm khoâ, Coùc Tía gaëp Cua Caøng.Cua hoûi Coùc ñi ñaâu? Coùc beøn keå roõ söï tình vaø ruûCua cuøng ñi kieän trôøi. Ban ñaàu Cua ñònh baøn ngang.Thaø cheát ôû ñaây coøn hôn, chöù Trôøi xa theá, ñi sao tôùimaø kieän vôùi tuïng. Nhöng nhöõng con vaät ôû quanh Cuanghe Coùc noùi laïi tranh nhau maø baøn ngang

5356


Meï, queâ Cha”. Noùi ñeán ñaát nöôùc laø noùi ñeán nuùisoâng, ta nghó ñeán Tieân Roàng.

Truyeàn-thuyeát Roàng Tieân vôùi boïc 100 tröùngchính laø thoâng-ñieäp veà hoøa-hôïp vaø tình ñoaøn-keát,nghóa yeâu thöông giöõa caùc daân-toäc anh em, ñoàngbaøo, maø coøn chöùa ñöïng moät thoâng-tin veà di-saûn tinhthaàn voâ giaù cuûa daân-toäc Vieät ñaõ ñöôïc toå tieân chuùngta bí-maät caát giöõ.

Chính truye àn-thuye át Laïc Long - A Âu Cô,truyeän Hoà Tinh, Moäc Tinh, Ngö Tinh , maø nhaønghieân-cöùu Dòch Lyù Vieät Nam, Nguyeãn ThieáuDuõng ña õ hoa øn-tha ønh sö ù-maïng thie á t-la äp ñöô ïc“Trung Thieân Ño à” hay “Nhaân Ño à” maø xöa nay,Dòch Ly ùduø traûi qua maáy nghìn naêm chæ coù “TieânThieân Ño à” (Haø Ñoà) vaø “Haäu Thieân Ño à”(Laïc Thö),maø khoâng coù “Trung Thieân Ño à” (Nhaân Ñoà) ñeå neâuroõ “Tam Taøi” (Thieân - Ñòa - Nhaân).

“AÂm” vaø “Döông”, cöù theo “Heä Töø ThöôïngTruyeän”, tieát thöù nhaát, chöông thöù naêm: “Nhaát aâm,nhaát döông chi vò ñaïo”, nghóa laø söï löu-haønh trongvuõ-truï chæ coù aâm döông.”

Baøn veà “aâm”, “döông”, theo söû saùch, daânHoa Haï tröôùc khi tieán chieám mieàn Nam, hoï chöacoù y-ùnieäm roõ-raøng veà lyù vaän haønh aâm - döông, neânhoï khoâng coù töø aâm vaø döông.

Theo caùc nhaø ngoân-ngöõ hoïc, hai töø Yin (aâm)vaø Yang (döông) baét nguoàn töø hai tieáng Ina vaøYang trong ngoân-ngöõ Ñoâng Nam AÙ coå Ñaïi (BaùchVieät), vôùi nghóa goác laø “me ï” vaø “cha”.

“Trieát-lyù aâm döông, tö-töôûng veà baûn-chaát cuûavuõ-tru ï coù töông-quan chaët-cheõ vôùi sinh-hoaït noângnghieäp. Trong ngheà noâng, söï sinh-soâi naûy-nôû c û ahoa maàu cuõng nhö cuûa con ngöôøi laø moái quan-taâm

haøng ñaàu (Ñöôïc muøa vaø gia-ñình ñoâng-ñuùc).“Söï sinh-saûn cuûa con ngöôøi do hai yeáu-toá: cha

vaø me ï, nöõ vaø nam; coøn söï sinh-saûn hoa maàu thì doñaát vôùi trôøi (trôøi sinh ñaát döôõng). Vieäc hôïp nhaátcuûa hai caëp “meï, cha” vaø “ñaát, trôøi” chính laø nhöõngkhaùi-quaùt hoùa treân con ñöôøng ñi ñeán trieát-lyù aâm- döông.

“Soáng trong hoaøn-caûnh ngheà troàng luùa nöôùc,ngöôøi noâng-daân thöôøng tieáp-xuùc vôùi nhöõng hình-thaùi ñoái-laäp nhö “uùng - haïn”, “naéng - möa”, ñaàmmình trong nöôùc laïnh, vaø phôi mình döôùi naéng löûa.Baûn thaân caây luùa cuõng laø loaøi thöïc-vaät, goác ngaâmtrong nöôùc (aâm), ngoïn taém trong naéng noùng (döông).Ñeán diïp naûy boâng, thì hoa luùa chæ phôi maàu vaøo giôøngoï (giöõa tröa luùc döông khí thònh), vaø giôø tyù nöûañeâm luùc aâm khí thònh, ñeá haáp-thuï ñuû khí aâm döôngcuûa trôøi ñaát maø bieán thaønh haït luùa...”

B/ Tam Taøi giaû = Thieân - Ñòa - Nhaân.Neáu chæ coù aâm (Ñaát) và döông (Trôøi) thì duø

coù vuõ-truï thì chæ laø vuõ-truï khoâng hoàn. Vai-troø thöùba laø con ngöôøi, tuy hình-thaønh sau vuõ-truï, nhönglaïi raát quan-troïng. Vuõ-truï voán khoâng teân, söùc bieátcon ngöôøi ñeán ñaâu, vuõ-truï coù teân ñeán ñoù.

Con ngöôøi laø caùi taâm cuûa trôøi ñaát, saùnh ngangvôùi trôøi ñaát, vì coù theå “Taùn thieân ñòa chi hoùa duïc”(töïa vaøo trôøi ñaát ñeå tieán-hoùa cho cuoäc soáng). Bô û ivaäy, nha caùch-maïng Traàn Cao Vaân ñeå laïi baøi thô:

“Vònh Tam Taøi”Trôøi, Ñaát sinh ta coù yù khoâng?Chöa sinh trôøi, ñaát coù ta trong.Ta cuøng trôøi, ñaát, ba ngoâi saùnhTrôøi ñaát cuøng ta moät chöõ ñoàngÑaát nöùt ta ra, trôøi chuyeån-ñoäng,Ta thay trôøi , môû ñaát meânh-moâng.

54 55


baøn luøi, laøm cho Cua noåi giaän. Noùi ngang, baøn nganglaø chuyeän cuûa Cua, theá maø hoï laïi daùm tranh maát caùiquyeàn aáy, caùi quyeàn ñöôïc pheùp “ngang nhö Cua” cômaø. Theá laø Cua laøm ngöôïc laïi. Cua tình-nguyeän cuøngñi vôùi Coùc.

Ñi thêm moät ñoaïn nöõa, Coùc gaëp coïp ñang naèmphôi buïng thôû thoi-thoùp. Gaáu ñang chaûy môõ roøng-roøng vaø khaùt chaùy hoïng. Coùc ruû gaáu vaø coïp ñi kieäntrôøi. Coïp coøn löôõng-löï thì gaáu ñaõ gaït ñi maø raèng:

- Anh Coùc noùi coù lyù, chaúng leõ chuùng mình cöùnaèm ôû ñaây ñôïi cheát khaùt caû ö . . .Ta theo anh Coùc thoâi.Ñeán ngang nhö anh Cua coøn theo anh Coùc ñöôïc thìtaïi sao chuùng mình khoâng theo.

Caû boïn nhaäp laïi thaønh ñoaøn. Ñi theâm moätchaëng nöõa gaëp ñaøn ong ñang khoâ maät, vaø con Caùo bò löûanöôùng chaùy xeùm loâng. Caû hai con vaät naøy cuõng haêng-haùinhaäp ñoaøn loaøi vaät ñi kieän trôøi do Coùc caàm ñaàu.

Coùc daãn caùc baïn ñi maõi, ñi maõi ñeán taän cöûa thieânñình. Khi ñi treân ñöôøng, caû boïn ñeàu haêng-haùi, nhöng ñeántröôùc cöûa Trôøi oai nghieâm, boïn coïp, gaáu, caùo, ong, cuañeàu sôï, duy chæ coù Coùc laø gan lieàn, doõng-daïc ra leänh:

- Baây giôø caùc anh phaûi nghe lôøi toâi. Kia laø chumnöôùc cuûa Trôøi, anh Cua vaøo naáp trong aáy. Anh Caùo naápôû phía beân traùi toâi, anh Gaáu naèm ôû phía beân phaûi toâi,coøn anh Coïp chòu khoù naèm ñaèng sau toâi. Caùc anh coùnghe leänh cuûa toâi thì môùi maéng ñöôïc trôøi.

Taát-caû ñeàu nghe leänh cuûa Coùc. Saép ñaët xong ñaâuñaáy, Coùc môùi nhaûy leân maët troáng ñaùnh ba hoài aàm vangnhö saám ñoäng.

Ngoïc Hoaøng ñang nguû tröa moät caùch löôøi bieáng,bò tieáng troáng loâi-ñình ñaùnh thöùc daäy neân böïc-töùc, baétthieân-loâi ra xem coù chuyeän gì? Thieân Loâi löôøi bieáng voäiphuûi buïi vaø maïng nheän giaêng daây treân löôõi buùa taàm-seùt,caém coå chaïy ra. Thieân Loâi ngaïc-nhieân, vì ôû ngoaøi cöûa

Muoân taâu Ngoïc Hoaøng, traàn-gian ñöôïc moät traänmöa cuùu khaùt, thaät laø ñoäi ôn Ngoïc Hoaøng. Nhöng neáu ôûhaï giôùi maø heã bò haïn haùn thì anh em chuùng toâi laïi leânñaây keâu vôùi Ngoïc Hoaøng.

Nghe theá, Ngoïc Hoaøng hoát-hoaûng xua tay:- Thoâi khoûi, thoâi khoûi phaûi baän nhö theá. Coùc

khoâng phaûi leân thieân-ñình nöõa. Khi naøo coù haïn haùn,caäu muoán ta laøm möa, chæ caàn nghieán raêng laø ta nghethaáy lieàn. Töø ñoù, heã Coùc nghieán raêng laø trôøi laäp-töùc ñoåmöa, neân ñoàng-dao coù caâu haùt raèng: Con coùc laø caäuoâng Trôøi, Ai maø ñaùnh noù thì Trôøi ñaùnh cho.

Qua coát truyeän, ta thaáy: Traàn theá vôùi thieân ñìnhlaø moät, hay “hieän-thöïc vôùi sieâu-nhieân cuøng moät theå”

Caûnh thieân ñình khoâng khaùc gì nôi traàn theá,Ngoïc Hoaøng mang tính-chaát “ngöôøi”, cuõng löôøi-bieáng,cuõng nguû tröa, cuõng noùng giaän; caùc quaàn thaàn cuõngbieát run sôï, traùnh-neù khi gaëp khoù-khaên, . . .

Trôøi, trong tröôøng-hôïp ñöôïc nhaân-caùch-hoùa,töôïng-tröng cho thieân lyù ñaïi ñoàng, baûo-veä, nuoâi-döôõngvaïn vaät. Ñaïo Trôøi khoâng bieät-laäp, maø ñoàng-nhaát vôùibaûn tính tieân-thieân cuûa chuùng sinh. YÙ-töôûng naøy ñaõ aênsaâu vaøo taâm-hoàn ngöôøi daân Vieät, “Cha meï sinh con,Trôøi sinh tính ”. Lyù töï-nhieân goïi laø tính. Y theo tínhmaø khoâng traùi vôùi leõ töï-nhieân goïi laø “ñaïo”. Laáy söûasang, vun troàng chaán-höng cho ñaïo, töùc laø “giaùo”.Chuùng ta thöôøng nghe noùi: Thoå thaàn, Ñaát thieâng,ñòa linh nhaân kieät,,...

Theo giaùo sö Nguyeãn Ñaêng Thuïc vieát trong “LòchSöû Tö Töôûng Vieät Nam”:

“Ngöôøi phöông Ñoâng ñem caùi voâ hình xuoáng cuoäcñôøi haøng ngaøy cuûa hoï, hoï soáng vôùi theá-giôùi thaàn bí aáynhôø coù nhöõng caùi gì hoï tuôûng ñaõ thaáy ñöôïc. Traùi laïi,

ngÜ©i Âu Tây sÓng bên lŠ cái vô hình và không thân mÆtv§i nó, phû nhÆn nó, vì không bi‰t có nó.

Ý thÙc thÀn thoåi thu¶c vào cÖ cÃu cûa s¿ nhÆn

5760


thieân-ñình chaúng thaáy coù moät ngöôøi naøo caû, chæ thaáymoãi moät con coùc xuø-xì xaáu-xí ñang ngoài cheãm-cheä treânmaët troáng cuûa nhaø trôøi. Thieân Loâi heát nhìn con Coùc laïinhìn löôõi buùa taàm-seùt khoång-loà cuûa mình, vaø thôû-daøi vìcaùi buùa to quaù maø Coùc nhoû quaù, ñaùnh chöa-chaéc ñaõ truùngñöôïc. Thieân Loâi beøn caém coå vaøo taâu Ngoïc Hoaøng. NgoïcHoaøng nghe xong, böïc laém, beøn sai con Gaø trôøi bay ramoå cheát chuù Coùc hoãn-xöôïc kia.

Gaø Trôøi vöøa hung-haêng bay ra, Coùc ñaõ nghieánraêng ra hieäu, laäp-töùc chaøng Caùo nhaûy ra caén coå gaø thañi maát. Coùc laïi ñaùnh troáng loâi ñình. Ngoïc Hoaøng caønggiaän-döõ, sai choù nhaø trôøi xoå ra caén Caùo. Choù vöøaxoàng-xoäc chaïy ra thì Coùc laïi nghieán raêng ra hieäu.Laäp töùc anh Gaáu löøng-löõng xoå ra ñoùn ñöôøng taùt cho Choùmoät ñoøn trôøi giaùng. Choù cheát töôi.

Coùc laïi thuùc troáng loâi-ñình, ñaùnh thöùc Ngoïc Hoaøng.Ngoïc Hoaøng beøn sai Thieân Loâi ra trò toäi gaáu. Thieân Loâilaø vò thaàn trôøi coù löôõi taàm seùt, moãi laàn vung leân thì thaønhseùt ñaùnh ngang trôøi, thaønh saám ñoäng boán coõi. Söùc maïnhcuûa Thieân Loâi khoâng ai bì ñöôïc. Ngoïc Hoaøng yeân trí laànnaøy cöû ñeán oâng Thieân Loâi ra quaân thì caùi ñaùm Coùc,Caùo aét haún laø tan xaùc. Vì the á khi oâng Thieân Loâi vaùclöôõi taàm seùt ñi, Ngoïc Hoaøng laïi co chaân naèm treân ngaivaøng maø nguû tieáp. Thieân Loâi vöøa huøng-hoå vaùc buùa taàmseùt ra ñeán cöûa thieân ñình, thì Coùc ñaõ nghieán raêng raleänh, laäp-töùc chaøng Ong naáp treân caùnh cöûa bay vuø ra,vaø cöù nheø vaøo muõi Thieân Loâi maø ñoát. Noïc ong ñoát ñaulaém, muõi Thieân Loâi raùt nhö phaûi boûng. Nhôù laø ôû cöûatrôøi co ùchum nöôùc. Thieân Loâi voäi-vaøng vöùt caû buùa taàmseùt, nhaûy uøm vaøo chum nöôùc troán. Naøo ngôø, vöøa nhaûyuøm vaøo chum nöôùc, thì anh Cua Caøng naáp trong ñoù töøbao giôø, ñaõ chôø saün ñeå giöông Çôi caøng nhö ñoâi goïngkìm, caép chaët laáy coå. Thieân Loâi ñau quaù, gaøo theùt,vuøng-vaãy vôõ caû chum nöôùc nhaø trôøi. Thieân Loâi tìm ñöôøng

chaïy troán thì Coùc Tía laïi nghieán raêng ra leänh.Laäp töùcCoïp naáp sau Coùc Tía nhaûy boå ra gaàm leân moät tieángvang ñoäng, xeù tan xaùc Thieân Loâi. Ngoïc Hoaøng thaáy theásôï quaù, beøn xin giaûng hoøa vôùi Coùc, vaø xin Coùc cho nhaänlaïi xaùc Thieân Loâi ñeå cöùu chöõa. Coùc baèng loøng ngay.Theo leänh nghieán raêng cuûa Coùc, Coïp vaø Gaáu vaùc xaùcThieân Loâi xeáp ôû giöõa saân ñieän trieàu-ñình. Ngoïc Hoaøngra tay laøm pheùp, töôùi nöôùc Cam-loà. Nhô øpheùp cuûa NgoïcHoaøng, Thieân Loâi môùi ñöôïc soáng laïi. Ngoïc Hoaøng nghómình ñöôøng-ñöôøng laø moät oâng Trôøi maø laïi chòu thuaCoùc thì thaät laø ñieàu sæ-nhuïc, ñònh laïi sai Thieân Loâi phuïchaän. Coùc bieát theá naøo Ngoïc Hoaøng cuõng laät-loïng. Coùclaïi nghieán raêng. Laäp-töùc caùc baïn cuûa Coùc daøn traän.Ong giöông noïc, Caùo giöong nanh, Coïp giöông vuoát,Cua giöông caøng, Gaáu giöông caùnh tay ñaày söùc maïnh..Thieân Loâi vöøa thoaùt cheát hoaûng quaù, luøi laïi khoângdaùm tieán leân, thuït-luøi naáp sau chieác ngai cuûa NgoïcHoaøng. Caùc töôùng nhaø trôøi oai-phong laãm-lieät thaáy ñeánoâng Thieân Loâi coøn sôï-seät thì hoaûng quaù, tìm keá thoái lui.Thaáy töôùng nhaø trôøi cuûa mình nhö vaäy, Ngoïc Hoaøngbieát khoâng theå thaéng noåi Coùc, baây giôø Ngoïc Hoaøng môùithöïc buïng giaûng hoøa, vaø hoûi Coùc leân taän thieân-ñình coùvieäc gì. Coùc oai-phong, doõng-daïc thöa:

- Ñaõ boán naêm nay, döôùi traàn-gian haïn haùn,muoâncaây khoâ heùo, vaïn-vaät cheát khaùt....Töôûng Ngoïc Hoaøngbaän gì hoaëc laø giaän gì traàn-gian maø ra phuùc hoïa. Aingôø leân ñaây môùi bieát Ngoïc Hoaøng vaø caùc töôùng nhaøtrôøi nguû queân, khoâng nhôù ñeán vieäc laøm möa, cöùu muoânvaät, muoân loaøi döôùi traàn theá... Chuùng toâi phaûi leân taänñaây ñaùnh thöùc Ngoïc Hoaøng, xin Ngoïc Hoaøng laøm möangay cho traàn-gian ñöôïc nhôø.

Ngoïc Hoaøng voäi an-uæ: - Coùc vôùi ta laø choã thaântình, ta seõ sai thaàn möa, thaàn gioù xuoáng haï giôùi laømmöa ngay baây-giôø......

Coùc laïy taï, vaø thöa:

58 59


ÇÎnh vÎ-trí gi»a ngÜ©i vôùi vuõ-truï. Söï nhaän-ñònh aáy quyeát-ñònh cho cuoäc sinh toàn cuûa nhaân-loaïi trong hoaøn-caûnh cuûanoù. Ngay töø buoåi ñaàu, sau khi nhaän-ñònh vò-trí vôùi hoaøn-caûnh, nhaân-loaïi ly khai khoûi caûnh hoãn nhaát, maát caûnhthieân-ñöôøng, thieân thai laïc loái (le paradis est perdu). Vaøchæ muoán nhôù laïi, muoán trôû laïi caùi thieân-ñaøng nguyeân laiñeå laïi thaáy ñöôïc quaân bình cho taâm-hoàn maø coù thaàn thoaïixuaát-hieän ôû taát caû caùc xaõ-hoäi bình-daân”.“Tinh-thaàn tìm noái

hieän-thöïc vôùi sieâu-nhieân qua hang ñoäng nuùí non. Hang ñoängñaõ laøm nguoàn caûm höùng cho ngheä-thuaät, cho vaên-só VieätNam duøng myõ caûm kinh-nghieäm ñeå thaêng-hoa tình-caûmcaù-nhaân vaøo theá-giôùi sieâu-hình boàng Lai, tieân caûnh, baát-töû tröôøng sinh. Töø Thöùc vôùi Giaùng Tieân maø saân khaáubaét ñaàu töø haït Tieân Du, Baéc Ninh nôi coù nhieàu coå moä.“Ñoäng thieân, sôn thuûy aûnh-höôûng thaâm saâu vaøo tö-töôûngVieät Nam, tö-töôûng bình-daân ôû doøng Ñaïo Noäi laø moätthöù Ñaïo giaùo daân-toäc vì noù ñaõ noái tuïc suøng-baùi anh-huøng daân-toäc vôùi suøng-baùi thaàn tieân kieåu Laõo giaùo.”

Toùm laïi, thaàn tieân trong con maét nhaân-daân VieätNam töï xöa ñeán nay, töôïng-tröng cho söï soáng laâu,(tröôøng thoï) vónh-cöûu.

Hoaëc:Laâm raâm khaán vaùi Phaät - Trôøi.Xin cho cha meï ôû ñôøi vôùi con.

(Ca Dao)Thaùi-ñoä naøy laø moät quaù-trình thöïc-hieän, tieán-

hoùa soáng ñoäng, chöù khoâng phaûi moät heä-thoáng suy-luaänñoùng khung. Bôûi theá,ø töø vaät-chaát ñeán tinh-thaàn, töø thöïc-teá ñeán lyù-töôûng, laø caû moät quaù-trình vaän-ñoäng tieán tôùiuyeån-chuyeån cuûa söï soáng hieän sinh, phaûi thích-öùng vôùihoaøn-caûnh chöù khoâng phaûi moät khaùi-nieäm hôïp lyù cuûatrí- thöùc. Bôûi theá, giaùo-só L. Cardieøre cho raèng: “NgöôøiVieät soáng khoâng Thöôïng ñeá, nghóa laø quan-nieäm veà moätñaáng toái-cao khoâng ñöôïc hoï ñeå yù” (la notion d’un EÂtresupreâme lui eùchappe)ø maø raát tín-ngöôõng.

Treân thöïc-teá cho thaáy ñôøi soáng con ngöôøi coùtöông-quan chaët-cheõ vôùi vuõ-truï (töï nhieân), ñoàng-thôøithöôøng haèng tieáp-xuùc vôùi tha nhaân trong xaõ-hoäi ôû moïisinh-hoaït, vaø luoân-luoân nhôø tö-tuôûng daãn daét trong moïihoaït-ñoäng. Vì theá caû ba phöông-dieän: Vuõ truï - tö töôûngvaø xaõ-hoäi thoáng-nhaát.

Thôøi Lyù, Traàn ñaõ hoøa-hôïp ñaïo lyù coå truyeàn (ñaïoNoäi) vôùi tam giaùo (Phaät, Khoång, Laõo) laøm moät. Nhôøvaäy ñaõ ñem laïi gaàn 400 naêm thònh-ñaït. Thôøi-kyø naøy,ngoaøi caên-baûn tö-töôûng cuûa daân-toäc tieàm-aån trong sinh-hoaït ñaïi-chuùng, thaàm laëng ñai-õloïc, thaâu-nhaän, ba heätö-töôûng Nho - Phaät - Laõo, khoâng moät heä tö-töôûng naøochieám ñòa-vò ñoäc toân, maø che áhoùa, boå-tuùc cho nhau.

Cuõng nhôø aûnh-höôûng cuûa Laõo hoïc, coäng haøng-nguõ Nho só thôøi Lyù Traàn chöa ñuû beà-theá, neân vua chuùadöôùi thôøi Lyù, Traàn khoâng loøa-quaùng vôùi danh-hieäu“thieân töû ” nhö ôû beân Tàu, traùnh ñöôïc naïn ñoàng-hoùathaàn quyeàn v§i theá quyeàn.

Trong thôøi-kyø Lyù Traàn, nhöõng ñoäc toá cuûa thuyeát“thieân meänh” ñöôïc hai giaùo-lyù Phaät vaø Laõo hoùa giaûi.Laõo hoïc tuy coâng-nhaän veà chính-trò, nhöng thuyeát naøyquaù lyù-töôûng, khoâng saùt thöïc-teá. Laõo Töû chuû-tröôngkhoâng duøng uy-löïc, luaät-phaùp ñeå cöôõng-eùp, khoâng duøngleã-nghi, aâm-nhaïc ñeå voã-veà, ... maø giaùo-hoùa baèng thaùi-ñoä ung-dung, ñieàm-nhieân töï taïi ñeå moãi ngöôøi theo ñoùmaø phaùt-huy caùi löông-tri, aên-ôû hoøa-hôïp vôùi nhau, treândöôùi ai naáy töï bieát nghóa-vuï cuûa mình. Chuû tröông naøygoïi laø “voâ vi”, coù nghóa laø traùnh moïi khuoân-khoå, coâng-thöùc goø-boù ñeå löông-tri töï saùng toû vaø höôùng-daãn moïisinh-hoaït rieâng, chung. Thaäm chí caû ñeán danh-töø, LaõoTöû cuõng ngaïi duøng ñeán, “Ñaïo khaû ñaïo phi thöôøng ñaïo,danh khaû danh phi thöôøng danh..” (Ñaïo Ñöùc Kinh).

*

6164


Chính cuõng bôûi thaùi-ñoä phaûn trí-thöùc aáy maø hoïtieáp-thu, cuøng tieâu-hoùa moät caùch töï-nhieân , côûi-môû taátcaû giaùo-lyù ñaõ du-nhaäp vaøo ñaát hoï. Ñaïo Laõo, ñaïo Nho,ñaïo Phaät, ñaïo Thieân Chuùa, ñaïo Toå Tieân, ñaïo Chö Vò,taát-caû soáng chung beân caïnh nhau thaân-maät vaø cuøngnhau hoøa-hôïp, hoã-töông nôi taâm-hoàn daân Vieät moät caùchdeã-daøng, ít khi xung-ñoät...

- Ñoái vôùi xaõ-hoäi noâng-nghieäp, thieân-nhieân aûnhhöôûng quan-troïng ñeán ñôøi soáng, cho neân moái lieân-heägiöõa vuõ-truï vôùi nhaân sinh caàn coù söï hoøa-ñoàng,ï hoãtöông chöù khoâng ñoái-nghÎchnghÎchnghÎchnghÎchnghÎch.

ÔÛ ñaây, trôøi haïn haùn, ñem ñoà-thaùn cho sinh-linh!Ñieàu naøy traùi vôùi leõ trong Dòch lyù, “Thieân Ñiaï chi ñaïiñöùc vieát sinh = caùi ñöùc lôùn cuûa Trôøi ñaát laø nguoàn soáng”.Noùi caùch khaùc, Thieân - Nhaân hôïp nhaát. Trong saùch“Trung Dung” cuûa Nho hoïc cuõng ñaõ baøn: “Naêng taännhaân chi tính, taéc taän vaät chi tính. Naêng taän vaät chitính, taéc khaû dó döõ taùn thieân ñiaï chi hoùa duïc. Khaû dótaùn thieân ñiaï chi hoùa duïc taéc khaû dó döõ thieân ñiaï thamhyõ.” = Neáu coù theå ñeán cuøng caùi tính cuûa ngöôøi, thìcoù theå ñeán cuøng caùi tính cuûa vaät. Coù theå ñeán cuøngcaùi tính cuûa vaät thì coù theå giuùp söùc vaøo coâng cuoäcnuoâi-naáng, sinh hoùa cuûa Trôøi Ñaát.

Nhaân-sinh vaø vuõ-truï, thöïc-teá vôùi lyù-töôûng,vaät vôùi taâm töôûng xung-ñoät, maâu-thuaãn, nhöng vìñieàu-kieän soáng coøn ñaõ chöùng-minh söï ñoàng-nhaáttrong söï soáng bieán-hoùa voâ cuøng, soáng moät caùchtoaøn-dieän vaø hieäu-nghieäm. Neàn-taûng cuûa ñaïo soángVieät phaùt-xuaát töø kinh-nghieäm soáng hoøa-haøi quangheà troàng luùa nöôùc, qua caùi nhìn lieân-töôûng vaøtöông-dung ñoái-öùng. Noù hoùa-giaûi, ñieàu-hôïp caùcmaâu-thuaãn giöõa hai ñaàu cöïc-ñoan cuûa cai bieát phaân-bieät.

Caùi bieát phaân-bieät hai ñaàu cöïc-ñoan - coùkhoâng, toát xaáu, thieän aùc, v.v... laø nguyeân-nhaân phaùt-

sinh caùc tö-töôûng “duy” (duy taâm, duy vaät, duy sinh,duy lyù, duy thaàn,...) ñoái-nghòch nhau, tranh-chaáp moätmaát moät coøn, gaây ra chieán-tranh trieàn-mieân khaépnôi. Noù cuõng laø nguyeân-nhaân phaùt-sinh ñoái nghòch,hoãn-loaïn, khuûng-hoaûng, beá-taéc trong xaõ-hoäi, laømkhoå-luïy con ngöôøi trong ñôøi soáng vaät-chaát vaø tinh-thaàn.. Xaõ-hoäi Vieät voán laø xaõ-hoäi noâng-nghieäp. Quacheá-ñoä quaân ñieàn (chia ñeàu ruoäng ñaát), noâng daânnaøo cuõng coù ruoäng ñeå caøy caáy, sinh nhai, trong khiñoù nhieàu quoác-gia, ngay caû ôû AÙ Chaâu, vì khoâng coùcheá-ñoä quaân. ñieàn, hay boû cheá-ñoä ñoù maø noâng daânbieán thaønh noâng-noâ. Ngheà noâng gaén lieàn vôùi moâi-tröôøng thieân-nhieân vaø xaõ-hoäi, neân tö-töôûng cuûanoâng-daân Vieät laø haøi-hoøa, thoáng-nhaát vuõ-truï - conngöôøi - vaø xaõ-hoäi:

Ngöôøi ta ñi caáy laáy coâng,Toâi ñaây ñi caáy coøn troâng nhieàu beà:Troâng trôøi, troâng ñaát, troâng maây,Troâng möa, troâng gioù, troâng ngaøy, troâng ñeâm,Troâng cho chaân cöùng, ñaù meàmTrôøi an, bieån laëng môùi yeân taám loøng.

(Ca Dao)Böùc tranh lyù-töôûng cuûa noâng daân laø böùc tranh

“thaùi hoøa”, “an laïc”:Laøng ta phong caûnh höõu tìnhDaân cö an khuùc nhö hình con longNhôø trôøi haï keá sang ñoângLaøm ngheà caøy caáy vun troàng toát-töôi.Vuï naêm cho ñeán vuï möôøiTrong laøng keû gaùi, ngöôøi trai ñua nghŠ ŠTr©i ra g¡ng, tr©i l¥n vŒ Š

Ngaøy ngaøy, thaùng thaùng, nghieäp ngheà truaân- chuyeân.Döôùi daân hoï, treân quan vieân,Coâng-bình giöõ möïc, caàm quyeàn cho hay.

(Ca Dao)

62 63


D/D/D/D/D/ Soáng Laïc Quan - Cheát khoâng coù nghóa laøheát:

Kinh-nghieäm ñôøi soáng qua thôøi-gian lao-taùc vôùiñaát-ñai, vaø thôøi-tieát, ngöôøi noâng-daân nhaän thaáy muøañoâng khoâng bao giôø vónh-vieãn, maø ñöôïc keá-tieáp baèngsöï hoài sinh cuûa thieân-nhieân, moät bieåu-hieän caùc traïng-thaùi môùi, vaø voâ haïn cuûa söï soáng. Khoâng coù gì cheátvónh-vieãn, taát caû ñeàu quy vaøo ñieåm khôûi-thuûy ñeå môûñaàu cho moät muøa xuaân töôi ñeïp.

Kinh-nghieäm naøy gaây neân tinh-thaàn laïc-quanvaø yeâu ñôøi, lieân-quan ñeán nguoàn soáng tröôøng-cöûu (sinhsinh chi vò dòch), vaø söï tuaàn-hoaøn qua thôøi-tieát (xuaân,haï, thu, ñoâng). “Eveything has sprung from immortallife and is vibrating with life, for life is immense” (Moïivaät ñeàu töø nguoàn soáng tröôøng cöûu xuaát-hieän vaø rung-ñoäng vôùi nguoàn soáng thì voâ haïn, voâ bieân) R. Tagore.

Söï tuaàn-hoaøn nguyeân-thuûy phaûn chung (böôùcñaàu laïi quay veà choã cuoái) töông-töï nhö voøng troøn ñaâucuõng laø khôûi-ñieåm, vaø cuõng laø chung-ñieåm. Ñoù laø voøngtroøn noùi veà phöông-dieän toaøn-theå tuyeät-ñoái, coøn ôûphöông-dieän phaàn boä töông-ñoái, hieän-sinh thì luoân-luoân co ù söï ñoåi môùi. Noùi caùch khaùc, thì ñaáy laø moätvoøng troøn xoaùy troân oác (voøng troøn töø taâm ñieåm xoaùyroäng daàn leân). Nieàm tin-töôûng vaøo voøng troøn xoaùy troânoác nguï yù thaâm-traàm veà trieát-lyù nhaân sinh cuûa vaên-hoùa ñoàng ruoâïng, vaên-hoùa thaûo-moäc, laø theá-giôùi bieán-hoùa veà löôïng tính maø baát bieán veà phaåm tính.

Söï tin-töôûng naøy ñaõ mang vaøo tinh-thaàn daân-toäc moät nieàm laïc-quan yeâu ñôøi, duø traûi bao thöû-thaùch.Nhôø tin-töôûng truyeàn-thoáng cuûa daân-toäc coù lai sinh (laïisoáng trôû laïi) neân qua caùc thôøi-ñaïi, gaëp caùc caûnh-ngoäeùo-le, caùc nhaø tö-töôûng Vieät vaãn traøn ñaày hy-voïng.Hoaøng Quang, moät danh-só thôøi Leâ Maït, thôøi toái-taêmcuûa lòch-söû daân-toäc, trong baøi “Hoaøi Nam khuùc” ñaõ caongaâm: Ñaïi haøn chi haäu, taát höõu döông xuaân”,

trong trieát Vieät.Muøng baûy hoäi Khaùm, muøng taùm hoäi DaâuMuøng chín ñaâu ñaâu trôû veà hoäi Gioùng.

(Ca Dao)Traû xong nôï nöôùc, ruõ saïch nôï traàn, moät tay khöû

baïo tröø hung, cöùu daân nöôùc maø loäc vua khoâng maøng,moät ngöïa leân tieân. Thaät laø “ Saéc maø khoâng, khoâng maøsaéc, thieàn maø ñoäng, ñoäng maø thieàn, quaû laø moät vi hieäpPhaät, nhaäp theá ñöôïc, xuaát theá cuõng ñöôïc, cöùu ngöôøiñöôïc, gieát ngöôøi cuõng ñöôïc. Ngaøy nay ñeàn Gioùng teáchay, ñeàn Soùc teá maën, coù leõ laø baäc thaùi thöôïng, khoângtheå laáy phaùp maàu taàm-thöôøng maø luaän chaêng? Cho neânlaáy coâng ñaùnh giaëc maø noùi, neân goïi laø cöùu quoác anhhuøng. Laáy söï ngoä ñaïo maø noùi, neân goïi laø “Voâ Ngoân BoàTaùt.” (Haønoäi 1944, Vieät Söû Ñaïi Toaøn, Truùc Son, Mai Ñaêng Ñeä)

Ñaây laø trieát lyù “Chí coâng voâ tö, coâng thaønh thaânthoaùi” trong tinh-thaàn truyeàn-thoáng cuûa daân toäc. Noùlaø trieát-lyù töï-nhieân nhö heä-thoáng Laõo -Trang, nhöngcoù ñieåm khaùc-bieät laø coâng nhaän tinh thaàn quoác-gia daân-toäc, cho neân Ñoång Thieân vöông ñaõ höôûng-öùng tieáng goïithieâng-lieâng cuûa Toå quoác maø böôùc vaøo haønh-ñoäng nhaäp-theá hieän-sinh, cuõng cheùm, cuõng gieát. Ñaây laø trieát-lyùhaønh ñoäng voâ caàu maø caän ñaïi Nguyeãn Coâng TrÙ ñaõnhaéc laïi:

Chöõ voâ caàu laø chöõ thieân tieân,Ñem baåm Trôøi, Trôøi cuõng phaûi khuyeân,Khuyeân, khuyeân chöõ anh huøng yeân sôû ngoä.- . .

*

1- Nguyeãn Ñaêng Thuïc, “Lòch Söû Tö Töôûng Vieät Nam”, Taäp I, tr.182, in laàn thöù II, nhaø xb. T/P HCM, naêm 1991

1

6568


(Sau giaù reùt, aét xuaân sang). Söï tuaàn-hoaøn cuûa thôøitieát, “ xuaân sinh, haï tröôûng, thu lieãm, ñoâng taøn ” (Xuaânsinh-soâi naûy-nôû, haï tröôûng thaønh, thu heùo-hon, ñoângtaøn), ngay sau muøa ñoâng laø xuaân sang, neân môùi noùi“Xuaân baát taän, trôøi cho coù maõi.” hay “Xuaân khöù, xuaânlai xuaân baát taän.” Ñoù laø lyù-do tin-töôûng vaøo nguoànsoáng tröôøng-cöûu. Ngaøy nay tieáp cho ngaøy qua, ngaøynay phaûi khaéc-phuïc vaø döï-lieäu cho ngaøy mai. NgöôøiVieät khoâng quan-ngaïi ñeán söï “cheát”. Cheát khoâng coùnghóa laø heát, vieäc gì ñeán phaûi ñeán, (Taän kyø löïc nhi trithieân meänh). Thaät laø thaùi-ñoä khoân-ngoan maø ngöôøi Taâyphöông khoù maø hieåu noåi. Ñoái vôùi ngöôøi Vieät raát thö-thaùi vaø deã-daøng :

Haùt cho lôû ñaát long trôøi,Cho ñôøi bieát maët, cho ngöôøi bieát teân.Haùt töø chôï Phuù haùt leân,Haùt suoát tænh Baéc qua mieàn tænh Ñoâng.Haùt sao cho caïn doøng soâng,Cho non phaûi lôû, cho loøng phaûi say.

(Ca Dao )

Böùc tranh xaõ-hoäi haøi-hoøa. Bôøm coù naém xoâi nobuïng. Phuù oâng hieåu theá naøo ñeå coù haïnh-phuùc (Quaïtmo phe-phaûy), khoâng coù caûnh ngöôøi boùc-l¶t ngöôøi,khoâng coù caûnh gian tham, löøa-loïc, chæ coù söï töû-teá, bieátñieàu, toân-troïng coâng-baèng xaõ-hoäi.

Leõ bình-dò, thanh-thaûn trong cuoäc soáng coøn ñöôïcgoùi-gheùm qua baøi “Thaèng Bôøm coù caùi quaït mo”:

Thaèng BôømThaèng Bôøm coù caùi quaït mo,Phuù oâng xin ñoåi ba boø chín traâu.Bôøm raèng: Bôøm chaúng laáy traâu,Phuù oâng xin ñoåi ao saâu caù meø.Bôøm raèng Bôøm chaúng laáy meø,

Phuù oâng xin ñoåi moät beø goã lim.Bôøm raèng: Bôøm chaúng laáy lim.Phuù oâng xin ñoåi con chim ñoài-moài,Bôøm raèng: Bôøm chaúng laáy moài,Phuù oâng xin ñoåi naém xoâi, Bôøm möøng.

(Ca dao)

Bôøm ñöôïc coi nhö baát-kyø moät em nhoû naøo mieànqueâ, toùc coøn ñeå choûm, noùi leân tính-caùch hoàn-nhieân,ngaây-thô, vaø thaät-thaø.

Baøi ca-dao naøy ñöôïc phoå-bieán roäng-raõi trong moïigiôùi, khaép töø Baéc vaøo Nam.

E/ Trieát lyù töï nhieân (vi nhi voâ vi ) :

Tuïc-ngöõ Vieät coù caâu: “ Nhaát nöôùc, nhì phaân, tamcaàn (caàn cuø), töù gioáng” , noùi leân “nöôùc” giöõ vai troø quan-troïng trong ngheà noâng. Treân thöïc-teá - Veà tö töôûng,“nöôùc” ñaõ ñöa ra 16 nguyeân-lyù aûnh-höôûng ñeán tö-töôûng,vaên-hoïc, nhö “Hieän thöïc vôùi sieâu nhieân laø moät”, tính“khoâng chaáp”, “Laïc quan veà ñôøi soáng”, “Tinh thaàn thaênghoa”, v.v...Ta thaáy, nöôùc chaûy theo caùch töï-nhieân, coùtheå ví nhö tính-caùch “vi nhi voâ vi” (chaûy maø khoâng coá yùchaûy) trong Laõo hoïc. Nöôùc nuoâi-döôõng muoân loaøi, muoânvaät ñeàu caàn coù nöôùc, nhöng nöôùc khoâng bao giôø yû coâng,nhö tinh-thaàn ngöôøi meï nuoâi con. Nöôùc xuoâi chaûy theobaûn taùnh töï-nhieân, thaâu-naïp, thích-nghi, dung-hoùa boáchôi, ... aâm-thaàm gaëp choã saâu, naèm yeân ñoù; coù dòp boáchôi thaønh maây, gaëp ñieàu-kieän thích-hôïp, maây trôû thaønhmöa, nöôùc möa thaám vaøo ñaát. Söï hieåu nghieäm naøy ñöôïcthaàn-thoaïi hoùa qua truyeän “Thaùnh Gioùng” (Phuø ÑoångThieân vöông), vôùi tinh-thaàn “Coù vieäc thì ñeán, heát vieäcthì ñi, khoâng keå giaø -treû. Treû thì vöôn vai thaønh lôùn,nhaûy leân ngöïa saét, phoùng vaøo traän giaëc. Phaù tan theágiaëc, côõi ngöïa bay leân trôøi - khoâng caàn ôû laïi traàn theá ñeåhöôûng-thuï coâng-ñöùc ”. Ñaây chính laù yù-nghóa saâu-xa

66 67


chính laø nhöõng luaät-taéc khoa hoïc khaùch-quan. Sangcon ngöôøi khai-thaùc quy luaät khaùch-quan thieân-nhieânñeå phuïc-vuï cho con ngöôøi, con ngöôøi naém ñöôïc caùcluaät-taéc thieân-nhieân töùc laø con ngöôøi ñoùng vai-troølaøm chuû vuõ-truï vaät-chaát.

Coù moät söï thöïc khoâng theå choái caõi ñöôïc laø töïnhieân (thieân-nhieân) coù tröôùc loaøi ngöôøi. Vuõ-truï ñoáivôùi loaøi ngöôøi laø cöïc chaát, laø vaät chaát voâ haïn löôïngtính, laø voâ haïn duyeân khôûi, voâ haïn cöùu caùnh. Töïnhieân thaåm-thaáu vaøo con ngöôøi, neân con ngöôøi coùtính “baåm sinh” töùc laø töï-nhieân tính. Con ngöôøi laïikhoâng theå soáng ñôn ñoäc, con ngöôøi phaûi soáng trongñoaøn-theå, trong xa-hoäi neân có theâm moät tính khaùc(thaønh töïu tính, xã-h¶i tính). Con ngöôøi laïi vöôït leântreân moïi ñoäng vaät, moïi thuù vaät, nhôø coù tö-töôûng daãndaét ñeå luoân-luoân coù vaän-ñoäng höôùng thöôïng, sao choñôøi soáng moãi ngaøy moät töôi ñeïp. Noùi caùch khaùc, conngöôøi khoâng nhöõng coù tö kyû tính, vò tha vaø höôùng thöôïngtính.

Ta coù theå noùi: Ngöôøi laø maãu-möïc thoáng-nhaátcaû ba phaïm-truø: töï-nhieân, xaõ-hoäi vaø tö-töôûng.

Ngöôøi laø nguyeân-nhaân taïo ra söï thoáng-nhaát cuûaba phaïm-truø: “töï-nhieân”, “xaõ-hoäi” vaø “tö-tuôûng” trongmoïi hieän-töôïng soáng.

Ta cuõng thaáy raèng: khoâng coù ngöôøi thì khoângcoù hieän-töôïng soáng. Do ñoù, ngöôøi chính laø tieàn ñeà ñích-thöïc cuûa trieát-hoïc, chöù khoâng phaûi laø “thaàn”, laø “vaät”hay laø “sinh nguyeân”.

Ngöôøi khaùc ñoäng vaät laø vì coù nhaân tính. Xaõhoäi ngöôøi chính laø moät toå-chöùc coù nhaân tính. Nhôønhaân tính maø con ngöôøi hình-thaønh xaõ-hoäi. Nhaântính nguyeân khôûi ñeå caáu-taïo xaõ-hoäi laø “nhu -yeáu tính,saéc tính, töï-veä tính, vaø xaõ-hoäi tính.” Ñoù laø boán ñaëctính caên-baûn cuûa con ngöôøi khi thaønh-laäp xaõ-hoäi.

E/ Nhân tính (E/ Nhân tính (E/ Nhân tính (E/ Nhân tính (E/ Nhân tính ( Tính con ngÜ©i)

Bàn vŠ nhân bän, mà không luÆn Ç‰n nhân tính làchÌ bàn Ç‰n cÓt lõi vÎ trí cûa con ngÜ©i, mà chÜa nói Ç‰nn¶i-dung, bän tính ra sao? Chính ª Çi‹m không hi‹u rõ‘Tính NgÜ©i’ mà nhiŠu h†c-thuy‰t vŠ xã-h¶i Çã thÃt-båitrên dÜ©ng xây-d¿ng nhân sinh.!

* Bàn vŠ tính ngÜ©i, , Kh°ng H†c cho r¢ng: “Khaéc kyû phuïc leã vi nhaân” (nghieâm-trò tö duïc

nôi mình laø khaéc kyû, hoài-phuïc ñöôïc chaân lyù cuûa trôøi laøphuïc leã, theá laø nhaân.) duø ñaõ ñöôïc dieãn roäng ra,

“Nhöõng cô theå nôi thaân mình nhö: con maét, caùimieäng, loã tai, thaân xaùc, ñoù laø kyû, muoán khaéc kyû, tröôùcphaûi löu yù ôû baûn thaân, heã ñieàu gì khoâng ñuùng vôùi leõtrôøi töùc laø phi leã, ñaõ phi leã töùc laø tö duïc, neáu chieàutheo, töùc laø khoâng khaéc ñöôïc kyû, khoâng phuïc ñöôïc leã,neân phaûi thöôøng hoûi trong loøng heã coù caùi gì phi leã ôûtröôùc maét thôøi chôù doøm, bieát ñöôïc caùi gì phi leã ôû beântai thôøi chôù nghe, nhöõng lôøi leõ gì maø phi leã thôøi mieängchôù noùi ra, nhöõng coâng vieäc gì bieát phi leã thôøi thaân chôùlaøm. Nhöõng caùi phi leã ñaõ ñoaïn-tuyeät ñöôïc roài töùc khaécphuïc leã (phuïc ñöôïc thieân lyù). Boû heát ñöôïc caùi traùi, thôøicaùi phaûi hieän ra, laøm nhaân ñaâu coù khoù gì?

- Trung Dung coù caâu: “Nhaân giaû, nhaân da õ ”.Goïi baèng ñöùc nhaân chæ laø caùi loøng toát cuûa ngöôøi.

- “Ñöông nhaân baát nhöôïng ö sö ” = thaáy vieäcnhaân thì duø thaøy mình cuõng khoâng nhöôøng cho thaøy.

ñŠu là nh»ng lš-luÆn vu-vÖ, ngoåi trØ m¶t dôiÇiŠu có th‹ chÃp-nhÆn, vì khi nói Ç‰n ‘tính ngÜ©i’ khôngd©i xa con ngÜ©i, nhÜ:

- “Kyû sôû baát duïc, vaät thi ö nhaân” = Nhöõng ñieàumình khoâng muoán thì chôù ñem ñoái-ñaõi vôùi ngöôøi.

Nhaân theo Khoång hoïc laø taâm ñöùc; Nhaân laø baùcthí, loøng “nhaân” nôi con ngöôøi ñöôïc ví nhö thieân lyù?

6972


“Naêng chi sôû baát hoïc nhi naêng giaû, kyø löông naêng giaû,sôû baát löï nhi tri giaû, kyø löông tri giaû. Haøi ñeà chi ñoàngvo â baát tri aùi kyø thaân giaû; caäp kyø tröôûng giaû, voâ baáttri kính kyø huynh giaû. Thaân thaân nhaân giaû, kínhtrÜªng nghïa dã. 6 tha, Çåt chi thiên hå giä. (NgÜ©i tacó nh»ng ÇiŠu ch£ng cÀn h†c tÆp v§i ai mà t¿ mình hayÇÜ®c là cái lÜÖng nænglÜÖng nænglÜÖng nænglÜÖng nænglÜÖng næng. Có cái ÇiŠu không cÀn suy-nghïmà t¿-nhiên bi‰t ÇÜ®c là cái lÜÖng-trilÜÖng-trilÜÖng-trilÜÖng-trilÜÖng-tri vÆy. ñÙa bé con,miŒng vØa bi‰t cÜ©i, tay vØa bi‰t n¡m (hài ÇŠ nhi ÇÒng)không ÇÙa nào là không yêu cha mË nó; Ç‰n khi 9, 10tu°i) không ÇÙa nào không bi‰t kính tr†ng anh nó. Cáibi‰t nhÜ th‰ tÙc là luÖng-tri, lÜÖng tri näy ra lÜÖng næng.

Nói cách khác, lÜÖng tri và lÜÖng næng tÙc là lÜÖngtâm, nên Månh Tº cho tâm ngÜ©i tính thiŒntính thiŒntính thiŒntính thiŒntính thiŒn.

NgÜ®c låi, Cáo Tº låi cho r¢ng: “Tính do soàn thûygiä, quy‰t chÜ ñông phÜÖng t¡c ñông lÜu, quy‰t chÜ TâyphÜÖng t¡c Tây lÜu.” Nhân tính chi vi vô phân Ü thiŒn,bÃt thiŒn giä, diŒc do thûy chi, vô phân Ü Çông, tây giä.(Tính ngÜ©i ta nhÜ dòng nÜ§c chäy, tr° sang ñông thì nóchãy sang ñông, tr° sang Tây thì nó chäy sang Tây. TínhTínhTínhTínhTính

ngÜ©i không phân biŒt thiŒn v§i ngÜ©i không phân biŒt thiŒn v§i ngÜ©i không phân biŒt thiŒn v§i ngÜ©i không phân biŒt thiŒn v§i ngÜ©i không phân biŒt thiŒn v§i baát thieän, cuõng nhö doøngnöôùc khoâng phaân bieät Ñoâng vôùi Taây vaäy.)

OÂâng cho raèng tính laø do sinh-hoaït , “Sinh chivò tính. Thöïc saéc tính daõ.” = Sinh-hoaït maø sinh ra tính.AÊn uoáng vaø saéc thaùi laø tính (Caùo Tö,û thöôïng).

Chuù ñeán siuh-hoaït laø chuù troïng ñeán kinh-nghieäm.Noùi caùch khaùc, ñoù laø quan-nieäm thöïc-nghieäm veà tính,khaùc vôùi chuû-tröông chuù-troïng vaøo baûn naêng con ngöôøinhö Maïnh Töû. Maïnh Töû baùc yù naøy: “Thuûy tính voâ phaânö Ñoâng Taây, voâ phaân ö thöôïng haï hoà?”

Tính cuûa nöôùc khoâng phaân Ñoâng - Taây nhöng háùkhoâng phaân cao thaáp sao? Ngöôøi ta coù luùc baét phaûilaøm ñieàu baát thieän cuõng nhö nöôùc, coù luùc baét buoäc phaûileân cao ñoù vaäy.

Theo Maïnh Töû, trong tính thieän coù 4 moái:1/ Loøng baát nhaãn hay traéc aån.

2/ Taâm tu oá: Bieát caùi vieäc ñaùng laøm xaáu theïncheâ gheùt maø sinh ra loøng xaáu theïn, cheâ gheùt, ñoù laø loøngtu oá.

3/ Loøng töø nhöôïng: Ñuïng lÃy vieäc, khoâng thöøanhaän, khoâng caïnh-tranh maø sinh ra loøng töø-choái nhaânnhöôïng.

4/ Loøng thò phi: Thaáy ñöôïc chuyeän phä ûi maø trongloøng cho laø phäi; thaáy chuyeän traùi maø trong loøng cho laøtraùi.

ÔÛ ñaây, ta thaáy neáu caên-cöù vaøo thieân lyù hay thieânmeänh ( “Thieân meänh chi vò tính” hay “Nhaân chi sô tínhbaûn thieän”), hoaëc Maïnh Töû ñaõ lyù luaän : “nöôùc bao giôøcuõng chaûy xuoáng thaáp ” maø cho tính ngöôøi la thieän. Ñoùlaø moät ñieàu laàm laãn (laáy ñieàu-kieän ôû theå chaát hay thieân-nhieân maø suy luaän vaøo con ngöôøi) !

Tính ngöôøi luùc sô sinh, chính laø tính baåm sinh(voâ kyû tính), vaø nöôùc bao giôø cuõng chaûy xuoáng thaáp ødoaûnh-höôûng söùc huùt cuûa traùi ñaát, neân khoâng theå cho tínhbaåm sinh hay nöôùc chaûy xuoáng thaáp, maø cho tính ngöôøilaø “voán thieän”!

Moãi söï vaät trong vuõ-truï ñöôïc quan-nieäm coù haimuïc-ñích khaùch-quan vaø chuû-quan. Muïc ñích chuû-quanlaø caên-cöù treân caùc coâng-hieäu thöïc-duïng cho con ngöôøi.Thí duï caùch ngöôøi xöû-duïng möa tuøy theo muïc-ñích;muïc-ñích khaùch-quan thöôøng mang tính-chaát ñöôngnhieân cuûa söï vaät, nhö möa laø möa. Nhöng tuøy theohoaøn-caûnh maø khaùc nhau. Möa ñoái vôùi ngöôøi ñang phôiluùa laø xaáu, ñoái vôùi ngöôøi ñang gieo maï thì laïi laø toát.

Vuõ truï thieân-nhieân trong muïc-ñích khaùch quanlaø söï hieän höõu voâ tình hay luaät-taéc töï-nhieân. Ñoù

70 71


Nhu-yeáu tính cuûa con ngöôøi phaûi laáy “bình” laømchuaån. nghóa laø khoâng coù ngöôøi naøo bò cheøn eùp trong söïthoûa-maõn nhöõng nhu-yeáu tinh-thaàn cuõng nhö vaät-chaát.Saéc tính cuûa ngöôøi phaûi laáy “trinh” laøm chuaån, nghóalaø loøng trung thaønh song phöông giöõa nam vaø nöõ.

Töï-veä tính vaø xaõ-hoäi tính cuûa ngöôøi phaûi laáy“hoøa” laøm chuaån. Lieân-heä giöõa ngöôøi vaø ngöôøi laø lieân-heä hoøa-haøi. Soáng trong moät xaõ-hoäi hoøa-bình, ñoù laølieân-heä cô-naêng baûn-vò hoã-töông nguyeân-nhaân.

Nhôø tö-töôûng quan-saùt veà vuõ-truï, tìm toøi caùcquy-luaät trong vuõ-truï, aùp-duïng ñònh-luaät khoa-hoïc ñ‹giuùp ích cho ñôøi soáng (taùn thieân ñòa chi hoùa duïc), xaõhoäi bieåu-hieän caùc thaønh quaû khaùch-quan, kinh-nghieämtích-luõy qua caùc thôøi-ñaïi, caùc saùng-taïo thaâu nhaän trongtaäp theå, xaõ-hoäi laø phaûn-aûnh cuûa tö-töôûng. Do ñoù, nhötreân ñaõ toùm: tö-töôûng - xaõ-hoäi - vaø vuõ truï thoáng-nhaátvaø thöôøng-xuyeân vaän-ñoäng.

Vuõ-truï töï-nhieân laø vuõ-truï vaät-chaát hieän höõuchung quanh con ngöôøi. Baûn theå cuûa vuõ-truï vaät-chaátlaø voâ cuøng nguyeân-nhaân, voâ cuøng duyeân khôûi, voâ cuøngcöùu caùnh, voâ haïn löôïng tính, voâ haïn phöông trình.Quy-luaät cuûa vuõ-truï laø caùc quy-luaät khoa-hoïc cuûavaät-chaát, trong ñoù caùc khoa-hoïc-gia ñaõ khaùm-phaù ñöôïcmoät phaàn chaân-lyù.

Trong nhaän thöùc ngöôøi, vuõ-truï vaät-chaát laøthuaàn-tuøy khaùch-quan, laø lyù tính thuaàn-tuùy. Caùc quyluaät khaùch-quan khi aùp-duïng cho loaøi ngöôøi caàn ñöôïcaùp-duïng thích-nghi, hôïp vôùi baûn-chaát ngöôøi vaø lôïiích cho con ngöôøi. Do ñoù vuõï truï vaø con ngöôøi tuy töông-quan nhöng phaûi ñöôïc phaân-bieät ñeå ngöôøi khoâng bòñoàng-hoùa vôùi vaät-chaát vaø bò chi-phoái bôûi quy-luaätthuaàn-tuùy vaät-chaát khaùch-quan.

AÙp-duïng tính chaát khaùch-quan cuûa vaät-chaát vaøo

Trôøi sinh ngöôøi ta coù thöù duïc voïng bôøi tai maét,thích nghe caùi hay, nhìn caùi ñeïp, do ñoù môùi sinh ra vaánñeà daâm loaïn, maø maát ñi leã nghóa, ñaïo lyù vaên hoùa.Vaäy thì, neáu cöù chieàu theo tình cuûa con ngöôøi thì seõ dieãnra caûnh tranh giaønh, phaïm toäi loaïn ly, roài quy heát veàbaïo löïc...

Cöù theo ñoù, thì quaù roõ , tính ngöôøi laø aùc vaäy....”

Trong Nho Hieäu, Tuaân Töû noùi:“Tính daõ giaû, ngoâ sôû baát vi naêng daõ, nhieân nhi

khaû hoùa daõ. Chuù thoá taäp tuïc, sôû dó hoùa tính daõ. Tíchnhaát nhò baát nhò sôû dó thaønh tích daõ. Taäp tuïc di chí, ancöûu di chaát... Ñoà chi nhaân baùch tính tích thieän nhitoaøn taän vò nhi thaùnh nhaân., Bæ caàu chi nhò haäu ñaéc, vichi nhi haäu thaønh, tích chi nhi haäu cao, taän chi nhi haäuthaùnh. Coå thaùnh nhaân daõ giaû, nhaân chi sôû tích daõ. Nhaântích nhuïc canh nhi vi noâng phu, tích taïc töôùc nhi vi coângtöôøng, tích phaûn hoùa nhi vi thöông coå, tích leã nghóa nhivi quaân töû coâng töôøng chi töû, maïc baát keá söï, nhi ñoâquoác chi daân an taäp kyø phuïc. Cö Sôû nhi Sôû cö Vieät nhiVieät, cö Haï nhi Haï. Thò phi thieân tích daõ, tích myõ söûnhieân daõ.” = Tính laø caùi ta khoâng laøm ra ñöôïc, nhöngcoù theå hoùa ñi ñöôïc. Tính là øcaùi khoâng phaûi töï-nhieân tacoù, nhöng coù theå laøm cho ta coù ñöôïc. Chuù-yù laøm-luïngtaïo thaønh thoùi quen, ñeå hoùa thaønh caùi tính, goàm caû laømmoät maø khoâng hai ñeå thaønh ra caùi tích chöùa. Taäp trungyù chí, yeân laâu ñoåi caùi khí chaát. Ngöôøi thöôøng bình-daântích ñieàu thieän maø toaøn veïn ñöôïc thì goïi laø baäc thaùnhnhaân. Ai coù caàu thì môùi coù ñöôïc.

“Coù laøm thì roài môùi coù neân. Coù tích maõi thì môùileân cao. Coù caùi thieän thì roài môùi laø caùi thaùnh, cho neânthaùnh nhaân laø ngöôøi tích nhieàu ñöùc haïnh. Ngöôøi tíchvieäc caøy caáy maø laøm noâng phu; ngöôøi tích vieäc ñuïc ñeõomaø laøm thôï; tích caùc haøng hoùa maø laøm laùi buoân; tíchleã nghóa maø laøm quaân töû. Ngöôøi laøm thôï khoâng ai la ø

7376


con ngöôøi töùc laø tieâu-huûy nhaân tính vaø nhaân phaåm, haïgiaù-trò cuûa ngöôøi ngang haøng vaät-chaát.

Neáu “thieân meänh” lieân-heä vôùi tính ngöôøi, hoaëc“theå meänh” lieân-heä maät-thieát vôùi taâm linh, vaø “thöôïngñeá” thì môø ñi vai troø nhaân baûn, vaø khoâng theå noùi:

“Coù trôøi maø cuõng coù ta...”

hay “Xöa nay, nhaân ñònh thaéng thieân cuõng nhieàu.” (Kieàu)

Ñaïo lyù chöõ “nhaân” vaø taâm thuaät ngöôøi nhaân taátboû “lôïi” vaø “meänh” (vaän maïng, meänh soá, hoaëc sinhhoaëc töû, hoaëc hoïa hoaëc phöôùc) ra ngoaøi. Chaân tinh-thaàncuûa chöõ “nhaân” laø moät thöù voâ hình, voâ aûnh, voâ thanh,voâ xuù. (Phan Boäi Chaâu Toaøn taäp/ tr. 89/ taäp 9)

Ngoaøi Maïnh Töû, coøn coù:* Tuaân Töû, ngöôøi nöôùc Trieäu, hoï Tuaân, teân

Huoáng, teân chöõ laø Khanh, sinh thôøi Chieán Quoác, sauMaïnh Töû 40 naêm. OÂng chuû-tröông: Tính aùc - ThuyeátPhi meänh.

* Maëc Töû laø ñaïi-bieåu ñaáu tranh trong xaõ-hoäigiai-caáp. Söï chia reõ cuûa Chieán Quoác laø do söï luõng-ñoaïn cuûa thaønh-phaàn naém ñaëc quyeàn. Giai-caáp ñaëcquyeàn phaûi boû ñi nhöõng phuø hoa, xa-xæ ñeå ñem laïi“bình” cho ñôøi soáng ñaïi chuùng. Nhöõng baát-bình cuûaxaõ-hoäi phaûi bò phaù tan baèng “nhaân aùi” . Maëc Töû ñaõ ñiboä suoát ngaøy ñeâm, möôøi buoåi sang Sôû, mang trí-thöùcvaø hoïc-vaán xaùc-thöïc cuûa mình ñeå phaù tan suùy-ñoà cuûaSôû tröôùc, mang tinh-thaàn hy-sinh cuûa chính mìnhø ratieâu-dieät tai-vaï cuûa chieán tranh. Chæ coù hy-sinh vaøchieán-tranh ñeå tieâu-dieät chieán-tranh. Chæ coù lyù-töôûngtoái cao, chaân - thieän - myõ ra phaù tan ñöôïc baát-bình.

Ta coù theå noùi Maëc Töû laø toång hoøa nhöõng moà-hoâi roùc-raùch chaûy vaøo nhöõng taám loøng lao-ñoäng.

Ngöôøi ta ñaõ so-saùnh phaàn dÎ - bieät veà tö-töôûng

giöõa Maïnh Töû vôùi Tuaân Töû, ngoaøi vaán-ñeà “tính thieän”vôùi “tính aùc”, coøn coù nhöõng ñieåm: Maïnh Töû thuoäc veàchuû-nghóa “tieân nghieäm”, Tuaân Töû thuoäc veà chuû nghóa“kinh-nghieäm”.

- Maïnh Töû chuù troïng veà “taâm tính”, nhaèm xaâydöïng moät heä-thoáng trieát-lyù cho Nho hoïc; Tuaân Töûñeå yù veà chính-trò, xaõ-hoäi nhieàu hôn.

- Trong phaàn tu döôõng taâm tính, Maïnh Töû chuûtröông “quaû duïc”, Tuaân Töû chuû tröông “tuùc duïc”.

- Veà phaàn boång-loäc, Maïnh Töû giöõ nguyeân theåcheá theá taäp, Tuaân Töû chuû-tröông “voâ ñöùc baát quùy, voânaêng baát quan” (keû thieáu ñöùc khoâng höôûng ñiaï-vò caosang, ngöôøi thieáu taøi khoâng neân troïng duïng). OÂngmuoán giaûi-thoaùt con ngöôøi ra khoûi cheá-ñoä phong kieán.

- Maïnh Töû coá-chaáp veà giaù-trò lyù-töôûng caocaû, Tuaân töû thích-öùng vôùi traøo-löu môùi, luoân-luoân nhaánmaïnh laøm sao cho quoác gia phuù cöôøng.

Tuaân Töû tuy cho tính ngöôøi laø aùc, nhöng oângcuõng nhìn nhaän giöõa con ngöôøi vaø vuõ-truï coù töông-quanchaët-cheõ. Vì theá, oâng coù noùi: “Tính giaû thieân chi töïu”(khi sinh ra ngöôøi ta ñaõ saün caùi tính töï nhieân). Tính töïnhieân ví nhö tôø giaáy traéng, nhuoäm maàu gì seõ ra maàuaáy. Sôû dó nhaân tính coù theå thaønh ra aùc laø bôûi loøngngöôøi naûy sinh duïc-voïng: “Kim nhaân chi tính, sinh nhihaùo lôïi yeân, thuaän chi, coá tranh ñoaït sinh, nhi töû nhöôïngvong yeân... Sinh nhi höõu nhó muïc chi duïc, höõu haùo thanhsaéc yeân, thuaän chi. Coá daâm loaïn sinh, nhi leã nghóa vaênlyù vong yeân. Nhieân taéc tuøng nhaân chi tính, thuaän nhaânchi tình, taát xuaát ö tranh ñoaït, thaïp ö phaïm nhaân loaïnly, nhi quy ö ñaïo... Duïng thöû quan chi, nhieân taéc nhaânchi tính aùc minh dó...” (Tính ngöôøi ngaøy nay, trôøi sinhcoù keû hieáu lôïi, do ñoù môùi sinh ra vaán ñeà tranh-ñoaït maømaát ñi tính khieâm-nhöôøng... )

74 75


khoâng quen loái cuûa mình. Ô Û nöôùc Sôû maëc theo loái nöôùcSôû; ÔÛ nöôùc Vieät maëc theo loái nöôùc Vieät, ôû ñaát TrungHaïmaëc theo loái Trung Haï, aáy khoâng phaûi la thieân tính,nhöng laø thuaän theo caùi tính taäp maø hoùa ra vaäy.”

* Nhaân” theo Laõo Giaùo:

Thaân theá cuûa Laõo Töû:Vieát veà thaân-theá cuûa Laõo Töû, khoâng ai laø khoâng

gaëp ñieàu trôû-ngaïi vì khoâng moät söû saùch naøo cho bieát roõnaêm sinh, naêm maát vaø queâ quaùn cuûa ngaøi.

Döïa vaøo nhöõng taøi lieäu lieân quan, nhö KhoångTöû ñeán hoûi Laõo Tö veà “leã”, maø ngöôøi ta döï ñoaùn LaõoTöû sinh vaøo khoaûng theá kyû VI - V tröôùc Coâng Nguyeân.

Taùc-phaåm duy nhaát cuûa Laõo Töû coøn ñeå laïi laø boäsaùch “Ñaïo Ñöùc Kinh”, moät loaïi saùch veà “Taâm linh hoïc”,coù tính-caùch taâm truyeàn. Trong boä saùch naøy, ñaëc-bieätchöông 20, Laõo Töû ñaõ töï veõ chaân dung mình:

Laõo Töû vieát: “Chuùng nhaân hi hi, nhö höôûng thaùilao, nhö xuaân ñaêng ñaøi. Ngaõ ñoäc baïc heà kyø vò trieäu. Nhöanh nhi chi vò haøi, luy heà, nhöôïc voâ sôû quy. Chuùng nhaângiai höõu dö. Nhi ngaõ ñoäc nhöôïc di. Ngaõ ngu nhaân øchitaâm daõ tai ? Ñoän ñoän heà. Tuïc nhaân chieâu chieâu.Ngaõ ñoäc hoân hoân. Tuïc nhaân saùt saùt. Ngaõ ñoäc muoän muoän.Ñaïm heà kyø nhöôïc haûi, lieâu heà nhöôïc voâ chæ. Chuùng nhaângiai höõu dó, nhi ngaõ ñoäc ngang töï bæ. Ngaõ ñoäc dò ö nhaân.Nhi quy thöïc maãu.” = Ñaïi chuùng hôùn hô û nhö höôûng thòtteá, nhö ngaøy xuaân böôùc leân ñaøi. Moät mình ta rieâng ñaäu ôûbeán, chöa coù hình töôùng, nhö ñöùa haøi nhi chöa cöôøi,loanh-quanh nhö khoâng bieát veà ñaâu. Ñaïi chuùng ñeàu coùthöøa maø moät mình ta nhö boû khoâng ham nöõa. Ta laø keûngu sao ? Ngu ñoän thaáy! Ñaïi chuùng coù veû saùng toû. Rieângta nhö hoân meâ. Ñaïi chuùng xeùt-neùt, rieâng ta toái-taêm.Phaúng laëng thay nhö maët beå, phôi-phôùi thay nhö khoâng

nhö theá naøo?”(p.70, Oldenberg: Buddha).”

Giai-caáp giaùo-só Baø La Moân coá-chaáp vaøo doøngmaùu quùy toäc maø ñoäc chuyeân thaùnh giaùo Veda. Xaõ-hoäilaâm vaøo caùc chöùng beänh hieåm ngheøo, chính giöõa caûnhvoâ chính phuû trong tö-töôûng maø ñöùc Phaät ra ñôøi, töï xönglaø moät thaøy thuoác, tìm thuoác chöõa beänh thôøi-ñaïi.

“ÔÛ AÁn Ñoä thôøi coå xöa cuõng dieãn ra nhö ôû trongtheá-giôùi Hy laïp laø nhöõng heä-thoáng sieâu-hình bao-quaùtvaø roäng-raõi hôn cuûa Platon vaø Aristote ñaõ coù nhöõngïsuy-luaän veà luaân-lyù nhaân sinh . Khi naøo neàn moùng cuûatrieát-hoïc trôû neân lung-lay thì caùc tö-töôûng-gia laïi chuù-yùvaøo nhöõng nguyeân-lyù cuûa haønh-vi. Neáu luaân lyù hoïc laïilaäp cöôùc treân ñaùm caùt bieán chuyeån cuûa sieâu-hình haythaàn-hoïc thì noù khoâng coù moät söï toân nghieâm vöõng-chaéc.Phaät muoán xaây-döïng luaân lyù toân nghieâm treân taûng ñaùcuûa thöïc-nghieäm taâm lyù. Nguyeân thuûy Phaät giaùo töông-töï nhö chuû-nghóa thöïc tieãn, coá vaän-ñoäng chuyeån dòchtrung taâm ñieåm töø söï phuïng söï Thöôïng ñeá sang phuïngsöï ngöôøi. Ñöùc Phaät khoâng nhieät-thaønh veà söï vieäc xaây-döïng moät bieåu-ñoà môùi veà vuõ-truï hôn laø chuù-yù vaøo vieäcgiaûng daïy moät yù nghóa môùi veà boån phaän. Chính öu-ñieåmcuûa Phaät laø môû ñöôøng cho moät toân-giaùo bieät-laäp vôùi tínñieàu vaø giaùo-hoäi, nghi leã vaø thaùnh hoùa. Phaät chæ nhaánmaïnh vaøo söï hoùa thaønh taâm hoàn töï beân trong vaø vaøomoät heä-thoáng töï tu ñaïo. Ngaøi chöùng minh raèng söï cöùuroãi khoâng ôû taïi söï thu nhaän moät môù tín ñieàu ñaùng nghi-ngôø hay laø nhöõng vieäc laøm ñen toái ñeå laøm nguoâi loøngmoät thöôïng ñeá bieát giaän döõ. Söï cöùu-roãi coát ôû söï tu söûatính caùch vaø suøng tín ñieàu laønh.

Theo Phaät, meâ muoäi laø nguyeân-nhaân cuûa ñau khoå.Phuû nhaän giaù trò luaân lyù cuûa chuû nghóa khoå haïnh nghieâm-khaéc, baùc-boû tín ngöôõng phoå-thoâng, mieät-thò chuû-nghóanghi leã Brahmana. Toùm laïi, taïo moät toâng giaùo baèngtrieát-hoïc, ñaáy laø moät söï suy luaän heát söùc phieâu-löu, moät

7780


ngöøng. Ñaïi chuùng ñeàu coù yù vaøo vieäc, rieâng ta thì öôngmaø khinh-bæ, rieâng khaùc vôùi moïi ngöôøi, maø chæ quy vŠsoáng nôi loøng meï.”

So-saùnh giöõa “Nöôùc” vôùi “Tính Ngöôøi”trong “Ñaïo Ñöùc Kinh”:

1- “Thöôïng thieân nhöôïc thuûy, thuûy thieän lôïi vaïnvaät nhi baát tranh, xöû chuùng nhaân chi sôû oá, coá cô ñaïi.”(Baäc thöôïng thieän gioáng nhö nöôùc, nöôùc kheùo lôïi chomuoân vaät maø khoâng tranh, ôû vaøo choã moïi ngöôøi gheùtneân gaàn vôùi ñaïo.)

2- Tri kyø huøng thuû kyø thö, vi thieân haï kheâ. Vithieân haï kheâ, thöôøng ñöùc baát ly, phuïc quy ö anh nhi.”(Chöông 28) = Bieát con troáng, giöõ con maùi, laøm khenöôùc, cho thieân haï. Laøm khe nöôùc cho thieân haï, thöôøngtheo ñöùc khoâng lìa, laïi trôû veà treû thô.

3- Thí ñaïo chæ taïi thieân haï, du xuyeân coác chæ ögiang haûi. = Ví ñaïo löu haønh trong thieân haï, nhö laø suoáihang chaûy ra soâng bieån. (Chöông 32).

4- Ngö baát khaû thoaùt ö uyeân. Quoác chi lôïi khí,baát khaû dó thò nhaâøn = Caù khoâng theå thoaùt khoûi vöïc. Lôïikhí cuûa nöôùc nhaø khoâng baûo cho ngöôøi bieát.(Chöông 36).

5- Giang haûi sôû dó naêng vi baùch coác vöông giaû,dó kyø thieân haï chi. Coá naêng vi baùch coác vöông. =Soângbieån sôû dó coù theã laøm vua traêm hang. Bôûi vì noù kheùoô döôùi traêm hang. Cho neân coù theå laøm vua traêm hang.

(Chöông 66)

6- Thieân maïc nhöôïc ö thuûy, nhi coâng kieân cöôønggiaû, maïc chi naêng thaéng = Thieân haï yeâu meán khoâng gìhôn nöôùc, maø ñaùnh noåi cöùng maïnh khoâng gì hôn noåi noù.

(Chöông 78).

* Tính ngÜ©igÜ©igÜ©igÜ©igÜ©i ” theo Phãt h†c theo Phãt h†c theo Phãt h†c theo Phãt h†c theo Phãt h†c và Thiên Chúaiên Chúaiên Chúaiên Chúaiên ChúaGiaùo:

A/ Thôøi ñaïi Baø-La-Moân - Phaät h†c, moät heä-thoáng tö-töôûng khoâng theå taùch rôøi vôùi hoaøn-caûnh lòch-söû, ñieàu-kieän thôøi-gian ñaõ thuùc-ñaûy noù xuaát-hieän.

Xöù AÁn Ñoä luùc naøy chöa phaûi laø moät ñeá-quoácroäng lôùn, thoáng-nhaát. Trong löu-vöïc hai doøng soâng lôùnlaø AÁn vaø Haèng, daân chinh-phuïc Aryen ñaõ traø-troän vôøidaân baûn xöù Dravidien. Ñôøi soáng sôn laâm baét ñaàu nhöôøngñaát cho nhöõng tieåu-bang, nhöõng nhu-caàu sinh-hoaït trongñoâ-thò truø phuù. Tieáng noùi phoå-thoâng tuy laø tieáng Phaïn(Sanscrit) nhöng cuõng coøn nhieàu tieáng ñiaï-phöông vaãnthaáy duøng. Kinh Veda ñöôïc coi nhö thaùnh giaùo, nhöngtuïc-leä sau naøy keát taäp thaønh luaät Manu vaãn coøn maõnh-löïc hieäu nghieäm.

Söï thaät coù khoâng-khí naùo-nhieät trong giôùi tö-töôûng. Coù tö-töôûng-gia chuû-tröông tinh-thaàn vôùi linhhoàn laø moät, laïi coù phaùi phaân-bieät tinh-thaàn vôùi linh-hoàn. Coù phaùi chuû-tröông Thöôïng ñeá laø nhaân-loaïi, coùphaùi chu ûtröông Thöôïng-ñeá ôû treân taát caû, v.v...Naøo duythaàn, naøo duy vaät, naøo hoaøi-nghi, naøo nguïy-bieän, thaämchí ôû ñaát tinh thaàn truyeàn-thoáng xöa nay nhö AÁn Ñoä maøcoù keû nhö Saccaka daùm tuyeân-boá:

“ Ta khoâng bieát thaùnh giaùo Samana - Veda haylaø chuû nghóa Brahmana, khoâng thaøy, khoâng sö, khoâng toåcuûa moät toân phaùi naøo heát, ta cuõng khoâng bieát caû ñeánngöôøi töï xöng laø ñöùc Phaät toái cao thaàn hoùa, ngöôøi maøneáu chuùng ta tranh-bieän seõ khoâng lung-lay, run sô vaøkhoâng toaùt moà-hoâi. Vaø neáu ta ñaû-kích moät caùi coät ñaù voâ-tri voâ-giaùc vôùi khoa noùi cuûa ta thì noù cuõng lung-lay, runsôï vaø laûo-ñaûo; thöû hoûi neáu ôû tröôøng-hôïp moät ngöôøi thì

1-Nguyeãn Ñaêng Thuïc, “Lòch Söû Trieát Hoïc Ñoâng Phöông”, taäp 2,tr.138, nhaø xb. T/P HCM, naêm 2001.

1

1

1- Ñaïi Hoïc Sö Phaïm Haønoäi, “Ñaïo Gia vaø Vaên Hoùa, Nhaø xb Vaên Hoùa Thoâng Tin, Hanoäi 2000.

78 79


söï lieàu-lónh maø chuùng ta khoâng coù theå thöôûng-thöùc chính-xaùc ñöôïc, chuùng ta nhaän thaáy ôû nguyeân thuûy Phaät giaùoba ñaëc-tính naøy laø moät loøng nhieät thaønh veà luaân lyù, khoângcoù khuynh-höôùng thaàn hoïc, vaø aùc caûm vôùi suy luaän sieâuhình.”

(Radhakrishnan - Indian philosophy p-358).;

Trieát Hoïc, Toâng Giaùo Chuû Tröông

- Thiên lš.

- “Khaéc kyû phuïc leã vi nhaân” (nghieâm-trò tö duïc laø khaéc kyû, hoài phuïc ñöôïcchaân lyù cuûa trôøi laø phuïc leã, theá laønhaân.)- “Daân chi ö nhaân giaû, thaäm ö thuûyhoûa; thuûy hoûa ngoä kieán ñaïo nhi töû giaûhyõ, vò kieán ñaïo nhaân nhi töû giaû daõ.” =Nöôùc löûa voán quan heä cho cuoäc soáng,nhöng maø söï soáng quan-heä vôùi ñöùcnhaân caøng maät thieát hôn.- “Kyû sôû baát duïc, vaät thi ö nhaân” =Nhöõng ñieàu mình khoâng muoán thì chôùñem ñoái ñaõi vôùi ngöôøi.“ Nhaân theo Khoång hoïc laø taâm ñöùc;Nhaân laø baùc thí, loøng “nhaân” nôi conngöôøi ñöôïc ví nhö “thieân lyù ”.- Maïnh Töû chuû tröông tính thieän.Trong tính thieän coù 4 moái: 1/ Loøng baát nhaãn hay traéc aån. 2/ Taâm tu oá: Bieát caùi vieäc ñaùng laømxaáu theïn cheâ gheùt maø sinh ra loøng xaáutheïn, cheâ gheùt, ñoù laø loøng tu oá. 3/ Loøng töø nhöôïng: Ñuïng laùy vieäc,khoâng thöøa nhaän, khoâng caïnh tranh maøsinh ra loøng töø choái nhaân nhöôïng. 4/ Loøng thò phi: Thaáy ñöôïc chuyeänphaûi maø trong loøng cho laø phaûi; thaáychuyeän traùi maø trong loøng cho laø traùi.

NhoGiaùo:

*Khoång Töû

* Maïnh Tö

8184


F/ Baûng Toùm Taét Tính Ngöôøi

Trong soá Tö Töôûng - Trieát Hoïc & Toâng Giaùo

Trieát Hoïc, Toâng Giaùo

Vì y-cöù vaøo söï saép ñaët saün cuûañaáng toái cao “thaàn”, neân moïi ngöôøiñeàu phaûi phuïc-toøng; Trung taâmluaät taéc treân lòch-söû hoïc: “ Lòch söûlaø bieåu hieän cuûa yù chí toái cao.”

Luaän veà tính thì cho raèng tínhcon ngöôøi voán thieän, aùp-duïng sangthöïc-tieãn lyù luaän thöôøng thieân veàgiaùo-duïc, laáy nhaân nghóa laøm chuûñoäng trong caûi-caùch kieán-thieát xaõhoäi. Hieäu-quaû cuûa lòch-söû vaø vaên-minh lyù luaän ñöa ñeán ñònh meänhchuû-nghóa!Sang phaàn dieãn dòch, phaùi “duysinh” mang luaät taéc aâm döông cuûavuõ-truï aùp-duïng vaøo xaõ-hoäi ñeå thaønhlaäp moät thöù Freudisme. (Kieàn giaû,döông vaät daõ, khoân giaû aâm vaät daõ...).Coøn trung taâm luaät taéc laø caàu soángcoøn. Luaän veà tính ngöôøi cho raèngloaøi ngöôøi laø tinh thaàn phoái hôïp vôùivaät chaát

-Duy Taâm

(Duy Thaàn)

-Duy Sinh

Chuû Tröông

82 83




Chuû Tröông Chuû Tröông

- Chuû tính ngöôøi voán aùc.“Boû ngöôøi maø nghó trôøi thì sai maát

caùi tính thaät cuûa vaïn vaät” toû ra tinh thaànthöïc tieãn, nhöng khoâng laø duy vaät.

Tuaân Töû noùi:”Muïc bieän baïch haéc, nhóbieän thanh aâm = maét phaân bieät traéng, ñen;tai phaân bieät aâm thanh .

Tuaân Töû chuù troïng vaøo ñaïo “ngöôøi”hôn laø ñaïo “Trôøi”. - “Ñaïo giaû phi thieân chiñaïo, phi ñiaï chi ñaïo, nhaân chi sôû ñaïo daõ,quaân töû nhi sôû ñaïo daõ”

(Nho Hieäu)“Tuaân Töû chuù troïng vaøo söùc hoùa thaønh

cuûa con ngöôøi, cuûa nhaân quaàn xaõ hoäi.

- Chuû Phieám AÙi (Raát gaàn vôùi MaëcÑòch) “Phieám aùi vaïn vaät, thieân ñiaï nhaát theådaõ.” (Trang Töû - Thieân Haï). Hueä Thi chuû tröông söï vaät ñeàu töôngñoái vaø bieán ñoåi khoâng ngöøng. Do ñoù khoângcoù söï khaùc nhau tuyeät ñoái cuûa söï vaät trongvuõ truï. Taát caû ñeàu bieán hoùa khoâng ngöøng,ñeàu töông quan maät thieát.” Hoïc thuaät cuûachö Töû ñôùi Tieân Taàn töø thôøi ñaïi Xuaân Thuñeán Chieán Quoác, noùi chung ñeàu coù khuynhhöôùng troïng veà thöïc nghieäm, thöïc duïng, coinheï baûn theå sieâu hình.

Chuû tính voâ thieän, voâ baát thieän.,nhö tôø giaáy traéng. “Tính do soaøn thuûygiaû, quyeát chi Ñoâng phöông taéc Ñoâng löu;quyeát chö Taây phöông taéc Taây löu.

*Tuaân Töû:

*Hueä Thi:

Con ngÜ©i do ThÜ®ng ñÃ tåo d¿ng,

tÃt nhiên tÓt länh, nên ta có th‹ nói tínhngÜ©i là thiŒn (tÃt nhiên phäi tÓt lành).tuy nhiên theo tín lš Thiên ChúaGiáo:con ngÜ©i sinh ra Çã m¡c t¶i ‘t° tôngtruyŠn’ thành ra không hi‹u là thiŒn hayác?

Cæn cÙ vào các câu ca-dao, tøc ng» ViŒt,ta thÃy quan niŒm cûa ngÜ©i Viët:

‘- Có th¿c m§i v¿c ÇÜ®c Çåo, hay ˆn Ç‹mà sÓng chÙ không phäi sÓng Ç‹ mà æn’nói cách khác Nhu y‰u sÓng còn.Nhu y‰u sÓng còn.Nhu y‰u sÓng còn.Nhu y‰u sÓng còn.Nhu y‰u sÓng còn.

- - - - - TTTTTi‰p nÓi (duyên chûng) s¿ sÓng,i‰p nÓi (duyên chûng) s¿ sÓng,i‰p nÓi (duyên chûng) s¿ sÓng,i‰p nÓi (duyên chûng) s¿ sÓng,i‰p nÓi (duyên chûng) s¿ sÓng,

‘ Có âm dÜÖng có v® chÒng DÅu tØ thiên ÇÎa cÛng vòng phu thê,;- NÜÖng t¿a nhau cùng sÓngNÜÖng t¿a nhau cùng sÓngNÜÖng t¿a nhau cùng sÓngNÜÖng t¿a nhau cùng sÓngNÜÖng t¿a nhau cùng sÓng ‘ThÜÖng ngÜ©i nhÜ th‹ thÜÖng thân’- - - - - TTTTTinh thÀn thæng hoainh thÀn thæng hoainh thÀn thæng hoainh thÀn thæng hoainh thÀn thæng hoa •Th¿c chÙng tính bÓc hÖi cûa nÜ§c.

- Vô k› tính.

*ThiênThiênThiênThiênThiên

Chúa Chúa Chúa Chúa Chúa

Giáo Giáo Giáo Giáo Giáo

TheoTheoTheoTheoTheo

TTTTTinh-thÀninh-thÀninh-thÀninh-thÀninh-thÀn

VVVVViŒt.iŒt.iŒt.iŒt.iŒt.

TTTTTri‰t h†cri‰t h†cri‰t h†cri‰t h†cri‰t h†c Lš ñông Lš ñông Lš ñông Lš ñông Lš ñông AAAAA

8588




Chuû Tröông Chuû Tröông

Chuû “ kieâm aùi”: Kieâm = chung.

Maëc Töû noùi: “Nhöôïc söû thieân haï kieâmtöông aùi, nhaân aùi phuï huynh döõ quaân nhöôïcdó kyø thaân, oá thì baát hieáu...thò töõ ñeä döõ thaànnhöôïc kyø thaân, oá thì baát töø, coá baát hieáubaát töø voâ höõu. Do höõu ñaïo taêïc giaû hoà ?Thò nhaân chi thaát nhöôïc kyø thaát, thuøy thieát? Thò nhaân thaân nhöôïc kyø thaân, thuøy taëc?Coá ñaïo taëc voâ höõu...”= Neáu khieán thieânhaï goàm yeâu nhau, ai ai cuõng yeâu cha anhcuøng vua nhö yeâu thaân mình, gheùt laøm hieáu.Coi con em vaø beà toâi cuõng nhö thaân mình,gheùt nhöõng ñieàu baát töø, thì ñieàu baát hieáubaát töø seõ khoâng coù...

-“Thöôïng thieân nhöôïc thuûy, thuûy thieänlôïi vaïn vaät nhi baát tranh, xöû chuùng nhaânchi sôû oá, coá cô ñaïi.” (Baäc thöôïng thieängioáng nhö nöôùc, nöôùc kheùo lôïi cho muoânvaät maø khoâng tranh, ôû vaøo choã moïingöôøi gheùt neân gaàn vôùi ñaïo.).

- “Giang haûi sôû dó naêng vi baùch coácvöông giaû, dó kyø thieân haï chi. Coá naêngvi baùch coác vöông. = Soâng bieån sôû dócoù theã laøm vua traêm hang. Bôûi vì noùkheùo ôû döôùi traèm hang. Cho neân coùtheå laøm vua traêm hang.

- “Thieân maïc nhöôïc ö thuûy, nhi coângkieân cöôøng giaû, maïc chi naêng thaéng =Thieân haï yeâu meán khoâng gì hôn

* M¥c M¥c M¥c M¥c M¥c Töû

* Lão Lão Lão Lão Lão Töû

PhÆt tåi tâm - Tâm tÙc PhÆt. Töø bitheo Phaät giaùo chia laøm 3 caáp:

* Chuùng sinh, duyeân töï, khôûitaâm ñeàn ôn, mong moûi chuùng maøkhôûi taâm töø bi, ñaïo ñöùc theá gian.

* Phaùp duyeân töï: (caáp 2)duyeân nôi phaùp vaø khôûi töø bi (quaùnthaân bình ñaúng), bình ñaúng taâm.

* Ñoàng theå ñaïi bi: Voâ duyeânñaïi töï, khoâng phaân bieät, khoâng ñieàuñieàu kieän. Nghóa chính cuûa hai chöõ “töø bi”,theo hoøa thöôïng Thích Hueä Ñaênggiaûi thích: Töø laø cho vui, bi laø cöùukhoå. Töø bi khoâng laáy caùi ngaõ laømtrung taâm xuaát phaùt maø laø kieán laäptreân theå töôùng bình ñaúng ñoái vôùi taátcaû chuùng sinh ñeàu cuøng moät theåkhoâng sai khaùc.

Baùc aùi laø do Thöôïng Ñeá ban choqua chuùa Thaùnh Thaàn (La Maõ 5:5).- Duø Baùc aùi phaûn öùng treân baûn naêngcaûm quan, nhöng caàn coù yù thöùc vaølyù trí.- Haønh ñoäng cuûa baùc aùi la ñaëc-tröngtình-caûm giöõa con ngöôøi vôùi ThöôïngÑeá (St. John 14.23; 15:14).

* PhÆt H†cPhÆt H†cPhÆt H†cPhÆt H†cPhÆt H†c

ThiênThiênThiênThiênThiên

Chúa Chúa Chúa Chúa Chúa

Giáo Giáo Giáo Giáo Giáo

86 87


F/ F/ F/ F/ F/ Tóm Tóm Tóm Tóm Tóm Löôïc Nh»ng Nét ñ¥c-s¡cNh»ng Nét ñ¥c-s¡cNh»ng Nét ñ¥c-s¡cNh»ng Nét ñ¥c-s¡cNh»ng Nét ñ¥c-s¡c trong trong trong trong trong Neàn Trieát Hoïc Vieät Nam

- Nhaân-sinh-quan: LÃy con ngöôøi laøm goác,khoâng phaân-bieät nam nöõ.

- Xaõ-hoäi-quan: Khoâng coù söï caùch-bieät, giai-taàng.-Theá-giôùi-quan: Ngöôøi Vieät Nam khoâng quan-

taâm ñeán nhöõng vaán-ñeà vu-khoaùt, ôû ngoaøi taàm tri-thöùc.Ta thaáy, neáu thuyeát sieâu-hình ñi vaøo toâng giaùo ñeå trôûthaønh giaùo-ñieàu thì taùc-duïng cuûa noù voâ-cuøng tai-haïi.

Lòch-söû toâng-giaùo theá-giôùi cho thaáy söï dò-bieättrong quan-nieäm veà baûn-chaát thaàn-linh, söï hình-thaønhvuõ-truï. vaø nguoàn-goác con ngöôøi ñaõ laø nguyeân-nhaâncuûa nhöõng chieán-tranh lieân-mieân, laøm ñoå ra bieån maùu.Nhö vaäy, chaúng-thaø cöù ñeå vaán-ñeà lô-löûng nhö trongtrieát Vieät, coù leõ laø caùch giaûi-quyeát khôn-ngoan nhaát.

- Daân Toäc quan: Phaûi chaêng xöa kia, noùi ñeánPhuïc Hy, töùc laø noùi ñeán moät Toå xa xöa cuûa noøi Vieät,hieåu theo danh lyù laø laøm soáng laïi nhöõng ñieàu hieám-hoi (Phuïc laø laøm soáng laïi vaø soi toû Haø Ñoà + Laïc Thö,caên-baûn cuûa caùc nguoàn dòch lyù (Lieân sôn, Quy Taønghay Chu Dòch....?).

-Rieâng khu-vöïc Vaên Lang, hình-aûnh vua Leâ ÑaïiHaønh, ngoài ñeå chaân khoâng xuoáng nöôùc caâu caù, ñaõ coùyù toû ra muoán laøm chuû mình ñeå aùp-ñaûo phöông Baéc(haønh thuûy) , hoaëc bôi thuyeàn treân nöôùc quanh nuùi, noùilaø bieåu-töôïng cuûa non tieân, ñeå öôùc-mong “Thoï tyû Namsôn”, töùc ngöôøi soáng laâu, nhöng maø laø vôùi nuùi Nambaát-dieät. - Traàn Höng Ñaïo laø Höng caùi ñaïo “Noäi thaùnhngoaïi vöông.”- Quang Trung laø laøm saùng ñöùc”Trung”.- Phan Saøo Nam toân baø Tröng laøm thuûy toå daân Vieät. -Lyù Ñoâng A saùng-laäp ra Duy Daân, Toång Theå Nhaân Baûn.

Ñeàu laø nhöõng tö-töôûng trieát-hoïc saùng choùi ñoùnggoùp cho neàn “Nhaân Baûn - Daân Toäc khai-phoùng”.

8992

Trieát Hoïc Vieät Nam Thaùi Vieät DK.90 91


G/ Baûng Toång Löôïc VÛ-trø quan, Nhân sinhVÛ-trø quan, Nhân sinhVÛ-trø quan, Nhân sinhVÛ-trø quan, Nhân sinhVÛ-trø quan, Nhân sinh quan và Xã-h¶i quan trong quan và Xã-h¶i quan trong quan và Xã-h¶i quan trong quan và Xã-h¶i quan trong quan và Xã-h¶i quan trong Neàn Trieát Hoïc

Chính Thoáng Vieät Nam.

PhÀn PhÀn PhÀn PhÀn PhÀn DÅn ChÙng DÅn ChÙng DÅn ChÙng DÅn ChÙng DÅn ChÙng

- Vuõ-truï voâ thuûy, voâ chung (khoân cuøng),“Sinh Sinh chi vò Dòch”, “Söùc bieát conngöôøi ñeán ñaâu, vuõ truï coù teân ñeán ñoù.”- Trôøi linh-ñoäng, thay ñoåi khoânngöûng:Laáy yù töø “baát ñònh hiønh” cuûa nöôùc: ÔÛ baàu thì troøn, ôû oáng thì daøi. ÔÛ hoà thìtónh, ôû soâng thì ñoäng..“Ñoàng ñoàng vaõng lai”- Truyeän Töø Thöùcleân tieân, caùc huyeàn thoaïi: “Ñaàm DaïTraïch”, “Sôn Tinh vaø Thuûy Tinh”,truyeän Thaùnh Gioùng”, v.v... Nhaân-caùch hoùa thieân-nhieân - Nhaân-baûnhoùa vuõ-truï: OÂng Tô, baø Nguyeät, ChuùCuoäi chò Haèng, OÂng Thieân Loâi, ThieânÑoàng, Ngoïc Nöõ,... .“Troâng ra ngoïn coû laù caây. Thaáy hiu-hiu gioù thì hay chò veà...”-Truyeän coå “Con Coùc laø caäu oâng Trôøi.”AÂm - döông ñoái-laäp thoáng nhaát. “AÂm -Döông hoøa, vuõ traïch giaùng.”“Hai ñaàu cuûa kim nam chaâm, tuy khaùcnhau, nhöng cuøng treân moät truïc”- Vuõtru ï khaùch quan voâ tình. Möa laø möa,chöù khoâng coù chuû-ñích.- Laáy ngöôøi laøm toái-cao caên-cöù.

VÛVÛVÛVÛVÛ

TTTTTrørørørørø

QuanQuanQuanQuanQuan

Di tÜ®ng Trång Trình NguyÍn BÌnh Khiêm

9396


PhÀn PhÀn PhÀn PhÀn PhÀn DÅn ChÙngDÅn ChÙngDÅn ChÙngDÅn ChÙngDÅn ChÙng

- Vai troø cuûa ngöôøi saùnh ngang Trôøi Ñaát. “Coù trôøi maø cuõng coù ta.” “Xöa nay, nhaân ñònh thaéng thieân cuõng nhieàu.”.

Thô “Vònh Tam Taøi”, Vaïn-vaät ñoàng nhaát theå. Nam - nöõ bình- ñaúng. Tình lyù töông thoâng. Khoân chaúng qualeõ, khoeû chaúng qua lôøi. Tinh-thaàn bao-dung, dung-naïp, dung-hoùa, thích-nghi. Voâ-chaáp (toång-hôïp “Tam Giaùo: Phaät- Khoång- Laõo” thôøi Lyù - Traàn.- Töï-nhieân, voâ-vi (Nöôùc khoâng laøm vì ai, maø khoâng coù caùi gì khoâng laøm).- Caàu-tieán, thaêng-hoa (Nöôùc boác hôi).- An-nhieân töï-taïi.- Con ngöôøi coù nhieàu traùch-vuï ñeå gaùnhvaùc: baûn-thaân, gia-ñình, quoác-gia,xaõhoäi,...Gaùnh-vaùc ñöôïc ñeán ñaâu, coù giaùtrò löu-truyeàn ñeán ñoù.- Khaéc-kyû, hoøa-nhaân “Ba vuoâng saùnhvôùi baûy troøn”.- Duy-thöïc. “No côm taám, aám oå rôm”, Coù thöïc môùi vöïc ñöôïc ñaïo = Nhaânnaêng hoaèng ñaïo, Ñaïo baát hoaèng nhaân.).- Tö-duy ñoái-öùng (tuï ñieåm hoùa-giaûi ñoái-laäp) nhö noùi: nöôùc non, vui buoàn, söôùng khoå, thaønh baïi,- Hoøa-haøi. “Hoøa caû laøng” Chuù Ñaùo xoùm Ñình leân vôùi tôù, OÂng Töø trong xoùm laïi cuøng ta...”

NhânNhânNhânNhânNhân

SinhSinhSinhSinhSinh


PhÀn PhÀn PhÀn PhÀn PhÀn DÅn ChÙngDÅn ChÙngDÅn ChÙngDÅn ChÙngDÅn ChÙng

Nam - nöõ bình-ñaúng.Trai làm chi, gái làm chi,Con nào có nghïa có nghì thì hÖn.”.

(Ca Dao)-Phaân quyeàn. Pheùp vua thua leä laøng.- Voâ kyû, voâ coâng, voâ ngoân (truyeän ThaùnhGioùng).- Doøng soáng söû lieân-tuïc (Soùng sau doàn soùng tröôùc).- Thieân -nhieân - xaõ-hoäi - tö töôûng thoáng-nhaát.- Cô-naêng vaø baûn-vò hoã-töông nguyeân-nhaân.- Phaân coâng hôïp-lyù (caùch soáng nôi noâng

thoân.

Moâ-hình: Haïch taâm chöù khoâng theo hình-thöù kim töï thaùp, Khoâng quaù giaøu, khoâng quaù ngheøo. Ai cuõng coù tö-saûn (coâng ñieàn caáp cho moãi daân ñinh khi tröôûng-thaønh).- Tinh-thaàn bao-dung, dung-naïp, dung- hoùa,thích-nghi- Trung quaân ñi ñoâi vôùi aùi quoác.- Laøm chính quyeàn laø noi göông, phuïc- vuï cho daân (thôøi Lyù,Traàn...)-Truyeän döa haáu, truyeän Coùc kieän trôøi.- Truyeàn hieàn.-Ña baûn vò. Cô naêng vaø baûn vò hoã-töông.Daân luoân-luoân höôùng veà nhaân ñeå oån ñònh.-Chuû tö höõu haàu baûo-veä nhaân phaåm vaø bình ñaúng.

XãXãXãXãXã

H¶iH¶iH¶iH¶iH¶i


94 95


A/ 9 Quan-ñieåm chính-thoáng9 Quan-ñieåm chính-thoáng9 Quan-ñieåm chính-thoáng9 Quan-ñieåm chính-thoáng9 Quan-ñieåm chính-thoáng trong trieát-hoïc trong trieát-hoïc trong trieát-hoïc trong trieát-hoïc trong trieát-hoïc.

Quan ñieåm 1: Hoïc hieåu laø ñi tìm chaân-lyù cuûasöï-thöïc, vaø cuõng phaûi thoáng-nhaát treân laäp-theå vôùitoïa-ñoä 4 chieàu (khoâng gian 3 chieàu + 1 chieàu thôøigian). Coù nhö vaäy, môùi coù theå tìm ra chaân-lyù cuûasöï-thöïc, vôùi caùi nhìn toaøn-dieän, tieâu-chuaån-hoùañöôïc moïi nhaän-thöùc ñeå ø oån-ñònh ñöôïc nhaân-sinh.

Hoïc laø tìm phöông-chaâm, phöông-thöùc laøgiaûi-thích ñöôïc söï-kieän, vaø naém-giöõ cuøng vaän-duïngñöôïc söï-thöïc. Hieåu laø taùc-duïng cuûa hoïc, ñaït ñöôïccaùc yêu-caàu treân.

Tinh-chæ cuûa chuû-nghóa Duy Vaät laù caùi taùcduïng cuûa söï tieán-hoùa cuûa lòch-söû, quy-ñònh söï höõuích treân neàn-taûng vaø ñieàu-kieän thôøi-ñaïi theá-kyû XIX.

Quan ñieåm 5: Theo quan-ñieåm trieát-hoïc toångtheå Duy Nhaân môùi coù theå trieät-ñeå choái-boû ñöôïctrieát-hoïc Duy-Taâm sieâu-hình, thieân-leäch vaø heïpnghóa.

“Thaàn” chæ laø phaûn-aûnh taâm-lyù quaùn töôïngcöûa loaøi ngöôøi töø sau ngaøy xaõ-hoäi ñaõ töông ñöôngtieán-b¶, vaø döøng laïi treân giai-ñoaïn höôûng-thuï vaøbaûo-thuû. Goïi traän-doanh trieát-hoïc naøy laø Duy Taâmcuõng khoâng haún Çúng baèng goïi noù laø Duy Thaàn.

Quy-luaät trung-taâm laø tinh-thaàn vaän-ñoängkhaùch-quan thöïc-taïi khoâng laáy gì maø chöùng-thöïc ñeåmang phuïc-vuï cho loaøi ngöôøi..

Neáu vò thaàn toái-cao ñöôïc xem nhö vò ñaõsaùng-taïo ra taát-caû vaø ñöôïc ñoäc-toân laø tôùi giai-ñoaïn“ñoäc thaàn” nhö Do Thaùi giaùo, Thieân chuùa giaùo, Hoàigiaùo, Baùi Hoûa giaùo, Du Giaø giaùo,...

Quan ñieåm 6: Pheâ-phaùn veà trieát-hoïc DuySinh:

Caùi “sinh nguyeân” maø lyù luaän Tam Daânñònh ñaët vaøo laøm thuûy-toå vuõ-tru ï chæ laø caùi teá-baøohöõu-cô sinh-vaät. Thaø noùi thaúng raèng sinh-vaät laøkhôûi-ñieåm trieát-hoïc cuûa duy sinh. Caùi trung-taâmquy-luaät caàu sinh muïc-ñích laø toái-cao tieâu-ñieåm vaøvaän-ñoäng cuûa xaõ-hoäi, khoâng coù ñöôïc ta ùc-duïngquyeát-ñònh cho tieâu-chuaån chaân-lyù loaøi ngöôøi. Loaøingöôøi coá-nhieân phaûi sinh soáng, nhöng maø sinh soángphaûi laø ñieàu-kieän thaåm-thaáu, vaø thoâng-qua moät neàn-taûng gì? Moät ñieàu cöùu-caùnh laø quan-nieäm sieâu hìnhkhoâng toaøn boä? baèng moät phöông-thöùc naøo? Coù moätchæ-ñaïo gì? Caàu sinh treân thuaàn-tuùy

Chöông III TTTTTri‰t H†c Lš ñông ri‰t H†c Lš ñông ri‰t H†c Lš ñông ri‰t H†c Lš ñông ri‰t H†c Lš ñông AAAAA

97100


Daïy laø truyeàn thuï cho ngöôøi veà hoïc hieåu.

Quan ñieåm 2: Luaän veà trieát-hoïc-söû caàn theocaùch nhìn cuûa trieát-hoïc toång-theå Duy Nhaân. Trieáthoïc söû laø söï nghieân-cöùu caùc yù-thöùc-heä theo doøngthôøi-gian döôùi quan-ñieåm tung-hôïp, thoáng-nhaát vaøroäng nghóa. Bôûi trieát-söû:

-Khoâng phaûi laø lòch-söû tranh-ñaáu ñôøi-Ç©ikieáp-ki‰p cuûa hai phaùi Duy Taâm vaø Duy Vaät, cuõngkhoâng phaûi ruùt-cuïc vaø söï ñieàu-hoùa cuûa Duy Sinh(hay löôõng nguyeân).

- Khoâng phaûi laø phaûn-aûnh bình-dieän vaø mô-hoà cuûa muïc-ñích caàu sinh.

- Khoâng phaûi laø caùi vaän-haønh ñònh-meänh vaøkieät-taùc cuûa tuyeät-ñoái tinh-thaàn hay laø thöôïng-ñeátoái-cao.

Quan ñieåm 3: Chaân-lyù toái haäu duøng laøm cô-sôû lyù-luaän cho neàn trieát-hoïc thöïc-tieãn, nhaân-baûn,nhaân-chuû, nhaân-tính - 3 taàng chaân-lyù.

-Chaân-lyù thieân-nhieân laø chaân-lyù voâ nguyeân.-Chaân-lyù veà con ngöôøi laø chaân-lyù tuyeät-ñoái.-Chaân-lyù veà xaõ-hoäi laø chaân-lyù töông-ñoái.

Duy-Taâm, Duy-Vaät vaø Duy-Sinh phaùt-sinh ôûsöï giaùc-ngoä sô khai cuûa loaøi ngöôøi treân tieán-haønhsinh-hoaït, noù phaùt-sinh ôû söï tìm-toøi cuûa loaøi ngöôøi,moät y-quy vuõ-truï cuûa tinh-thaàn, treân quaù-trìnhkhaùm-phaù vaø khai-quaät vuõ-truï laøm ñeà-uaån cho soángcoøn. Noù phaùt-sinh döôùi ñieàu-kieän loaøi ngöôøi ñangvaät-loän, chöa thoaùt ra khoûi ñieàu laån-quaån tinh-thaànveà vuõ-truï-quan. Laøm gì coù thuaàn-tuùy duy-taâm, duyvaät vôùi duy-sinh treân toaøn-boä theá-heä mình. Cuõngchaúng phaûi laø söï khoâng thuaàn-tuùy aáy, nguyeân-nhaânôû söï haáp-thuï laãn nhau veà lyù-luaän treân quaù-trìnhtranh-ñaáu trieát-hoïc-söû.

Cô-sôû cuûa trieát-hoïc maø theá-giôùi cuõ 1940 trôûlaïi goïi laø ñeä nhaát löu trieát-hoïc; coøn caùc trieát-hoïcchi-phaùi, chö töû thì quaù taïp-nhaïp... Coøn caùc trieáthoïc ñeä tam löu, laáy moân hoïc töï thaân laøm ñoái-töôïng,xuaát-phaùt vaø caên-cöù nhö khoa-hoïc chuû-nghóa, noângnghieäp chuû-nghóa,...chæ laø thuû-ñoaïn nghieân-cöùutrong bao nhieâu thuû-ñoaïn.

Taát-caû nhöõng hieäu-quaû hoïc- hieåu cuûa loaøingöôøi Ñoâng, Taây, kim, coå moät moái thoáng-nhaát laøTrieát-hoïc Duy Nhaân toaøn-boä cuûa toaøn-theå, toaøntrình vaø toaøn-dieän. Loät heát nhöõng muõ noùn, loät heátnhöõng bì voû cuûa caùc chuû-nghóa ra, chæ coøn caùi noäi-dung Duy Nhaân, chæ coøn moät ñaïo thoáng kim, coåÑoâng, Taây moät moái thoáng-nhaát laø trieát-hoïc Nhaânchuû Duy Nhaân.

Quan ñieåm 4: Chæ coù söï hoïc - hieåu tung-hôïp,thoáng-nhaát vaø roäng nghóa cuûa trieát-hoïc toång-theå DuyNhaân môùi trieät-ñeå choái-boû ñöôïc trieát-hoïc duy-vaätthieân-leäch vaø heïp nghóa.

Caùi vaät-chaát ñem leân laøm thuûy-toå cuûa vuõ-truïchöùng-thöïc... Caùi ñoái-töôïng toái-cao cuûa trieát-hoïcSuy-Vaät laø duy-nhieân boä-phaän treân toaøn bieän-chöùngtieâu-cöïc, maø caùi xuaát-phaùt toái-sô cuûa trieát hoïc Duy-Vaät taát laø loaøi ngöôøi trong duy nhieân ñoäng vaät traïng-thaùi, caùí caên-cöù toái-ñònh cuûa trieát-hoïc Duy-Vaät laøkinh-teá tieán-hoùa vaän-ñoäng baét-ñaàu töø phi kinh-teá.Giai-caáp ñaáu-tranh luaän laø nhaäp duïng cuûa kinh-teácaên-cöù. Voâ saûn thoáng-trò luaän laø nhaäp duïng cuûa tieâu-cöïc bieän-chöùng. Coâng-nghieäp thuaàn-tuùy hoùa laø nhaäpduïng cuûa töï-nhieân kinh-teá. Töø duy nhieân duyeân-tröôøng vaøo duy nhaân vaø duy daân, caùi hö-voâ ñi-ñoâivôùi thuû-ñoaïn ly-luaän.

98 99


caàu sinh vaø tuyeät-ñoái caàu sinh khoâng phaûi laø chaân-thöïc muïc-ñích cuûa loaøi ngöôøi, chæ laø chaân thöïc muïc-ñích cuûa haï caáp ñoäng-vaät.

Quan ñieåm 7: Luaän veà trieát-hoïc toång theå DuyNhaân.

Taát-caû nhöõng tieàn ñeà Taâm, Vaät, Sinh, Thöùc,v.v... ví nhö nhöõng ngaãu-töôïng, neáu naém ñöôïc, ñemlyù-taéc hoùa, ñeàu chæ laø tröøu-töôïng!

Chæ coù söï thöïc “Duy Nhaân” laø:-Ngöôøi laø toái-cao ñoái-töôïng cuûa loaøi ngöôøi.-Laáy ngöôøi laøm toái-sô xuaát-phaùt, söï tieán-haønh

ñôøi soáng ngöôøi - Thöïc-teá ngöôøi treân neàn-taûng thaønh-laäp xaõ-hoäi ngöôøi.

-Laáy nhaân ñaïo laøm toái-ñònh caên-cöù cuûa loaøingöôøi.

-Söï thöïc-hieän lòch-söû cuûa phaïm-truø ngöôøi, lyùtöôûng ngöôøi laø toái thöïc luaät-taéc cuûa loaøi ngöôøi.

Phaïm-truø, luaät-taéc, phöông-phaùp thuaàn-tuùykhaùc vôùi caùc thöù bieän-chöùng (Duy Taâm, duy Vaät,duy Sinh bieän-chöùng, thöïc-duïng lyù-taéc, v.v...) bôûi ôûcaùi caên-cöù, xuaát-phaùt vaø neàn-taûng ñeä nhaát cuûa vaän-duïng quyeát-ñònh caùi phöông-höôùng vaø thaønh-töïu cuûanoù.

Quan ñieåm 8: Caáu-truùc “Vaän Ñoäng” vaø“tieán-hoùa” cuûa Lyù Ñoâng A.

Caùc phaïm-truø cuûa luaät-taéc vaø phöông-phaùpcuûa bieän-chöùng laø coâng-cuï vaø vuõ-khí tinh-thaàn cuûaloaøi ngöôøi khaùm-phaù ra ñeå chinh-phuïc vuõ-truï vaø môû-mang nhaân ñaïo.

Duy Daân bieän-chöùng ñaõ vaän-duïng nguyeân-taéctoaøn trình (Vaän-ñoäng vaø keát-hôïp laø hoã-töông nguyeânnhaân), tung-hôïp ñöôïc caû hai coâng-cuï ñoù maø ñaøoluyeän neân coâng-cuï môùi.

cöông roài mong thöïc-hieän noù ra moät cheá-ñoä cho daân-toäc...“ Chuû-nghóa Duy Daân laáy söùc loõi vaø neàn-taûng goác

98% quoác-daân ra laøm chuû-löïc cuûa quoác-gia, nhöng khoângmaït saùt 2% quoác-daân khaùc. Duy Daân nguyeän vì toaøn daânVieät mang heát söùc ra coáng-hieán...

“Laäp tröôøng daân-toäc chaân-chính quyeát khoâng theålaøm ñuoâi cho baát cöù moät ñeá-quoác chuû-nghóa naøo ñeå töôûngcaàu thí-boû cho moät höùa heïn ñoäc-laäp hay “giaû ñoäc-laäp”naøo. Vì theá,”Maët Traän Goác” nöôùc noøi cuûa nhaân-daân Vieätphaûi toå-chöùc neân, quyeát taâm nhaém höôùng SOÁNG, COØN töïmình...”

D/ TOÅNG CÖÔNG :* Xaõ-hoäi NGÖÔØI laáy con NGÖÔØI laøm goác.* Laáy TÍNH NGÖÔØI y-cöù cho toå-chöùc xaõ-hoäi.* Laøm cho con ngöôøi töï naém giöõ ñöôïc ñôøi soáng,

sinh-meänh mình.* Toå-chöùc chính-trò laø phöông-keá toå-chöùc nhaân

sinh (söï soáng cho con ngöôøi).* Laáy kinh-teá laøm caên-baûn cho quyeàn löïc

NGÖÔØI.* Laáy hoân nhaân duy-trì sinh toàn noøi gioáng , loaøi

ngÜôøi.* Laáy giaùo-duïc giaùc-ngoä töï chuû con NGÖÔØI.* Giaûi-quyeát ñoàng-thôøi hoøa hôïp caùc phöông-dieän:

chính-trò, kinh-teá, giaùo-duïc, hoân-nhaân.* Laäp moät neàn daân chuû, nhaân chuû, duy-trì baèng

coâng daân taàng cheá vaø cô-naêng hieán-phaùp.

ñ/ ñ/ ñ/ ñ/ ñ/ Tài LiŒu Ç‹ tham-khäoTài LiŒu Ç‹ tham-khäoTài LiŒu Ç‹ tham-khäoTài LiŒu Ç‹ tham-khäoTài LiŒu Ç‹ tham-khäo:

Vieät Duy Daân Quoác Saùch Ñaïi Cöông Thaûo AÙnToaøn Pho :

Boä chuû-nghóa Duy Daân ñöôïc goïi laø Ñaïi Vieät DuyDaân Chuû Nghóa Quoác Saùch Ñaïi Cöông Thaûo AÙnToaøn Pho, goàm 4 boä chính:

104 101


-Va än-du ïng nguye ân-ta éc vo â nguye ân, nha á tnguyeân vaø ña nguyeân, tung-hôïp bieän-chöùng, phaântích ñöôïc nhöõng ñaëc-thuø ñeå phoái-hôïp thaønh bieän-chöùng tung-hôïp.

-Vaän-duïng nguyeân-taéc duy nhieân, duy nhaân,vaø duy daân, tuøy theo laõnh-vöïc ñaëc-thuø treân laõnh-vöïc thoáng-nhaát.

Quan ñieåm 9: AÙp-duïng trieát-hoïc Duy Nhaânvaøo vieäc kieán-thieát.

- Nhaân-loaïi phaùt-trieån theo quy-luaät noäi taïi(Ñaïo kyû).

- Nhaân-chuû laø söï chuû-teå vuõ-truï vaø vaän-meänhbaèng loaøi ngöôøi.

- Söï chuû-teå chính-trò loaøi ngöôøi baèng loaøingöôøi, baèng hoaït-ñoäng coâng-cuï cuûa moïi ngöôøi. Noùlaø chaân-chính daân trò.

- Söï phaùt-minh ra trieát-hoïc Duy Nhaân laø vìnhu-yeáu tung-hôïp thuùc-baùch cuûa thôøi-ñaïi:

* Ñem loa øi ngöôøi ve à ba ûn-the å loa øingöôøi.

* Veà chuû-ñaïo töï-giaùc vaø töï-chuû cuûaloaøi ngöôøi.

* Ñem quoác-daân veà baûn-theå quoác-daân.* Ñem quoác-gia hoaït-doäng veà töï-giaùc

vaø töï-chuû cuûa quoác-daân.

*

1- Phaïm Khaéc Haøn, “Trieát Lyù Lyù Ñoâng A”, Nhoùm Dieãn Ñaøn Ñòa Lyù Nhaân Vaên VieätNam taïi Hoa Kyøxb.1998.

1

B/ BOÁI CAÛNH PHAÙT SINH :

* Söï thaát-baïi eâ-cheàø kieáp soáng con ngöôøi do nhöõngtö-töôûng, chuû-nghóa thieân leäch nhö: Duy Taâm, Duy Vaät,Duy Sinh,...

* Thaûm caûnh ñoïa-ñaøy cuûa noøi gioáng Vieät cuøngcaùc saéc daân khaùc vaø giai-taàng bò aùp-böùc, thuùc-ñaûy moätphaûn tænh saâu roäng.

* Söï taøn saùt nhaân-loaïi do phaùt-trieån toái cao ñoäcuûa khoa-hoïc ñem phuïc-vuï cho chieán-tranh, phaân chiatheo tö-töôûng thieân-leäch. Do ñoù phaùt-sinh moät giaùc-ngoälôùn lao cuûa loaøi ngöôøi.

C/ CHUÛ TRÖÔNG :* Ñoái vôùi daân-toäc Vieät, laáy “Cöùu quoác toàn chuûng”

laøm coát-caùn,* Veà tö-töôûng, phaûn-tænh chaân yù nghóa toaøn-dieän

cuûa loaøi ngöôøi.* Laáy kieán-thieát ñôøi soáng con ngöôøi ôû chính baûn

vò ngöôøi. Vaät-Taâm-Sinh thoáng-nhaát.“...Con ñöôøng vôùi phöông-höôùng chính-trò moãi daân

toäc ñeàu do aùnh saùng töï ñaùy hoàn lòch-söû toûa ra chæ neûo, quyñònh heát caû vaän-meänh vaø xuaát loä cuûa moïi chính-trò vaø caùchmaïng...

“Heát thaûy caùc chuû-nghóa, cheá-ñoä hay phaùp-luaät ñeàutöø nôi quoác-daân maø sinh ra môùi thích-hôïp, môùi ñuùng chaécvaø thieát-thöïc giaûi-quyeát nhöõng nhu-yeáu, hy-voïng vaø lyùtöôûng cuûa quoác-daân...”

(Vieät DDÑ Tuyeân Ngoân)

“...Chuû nghóa “Z” khoâng vì caùi xaùn-laïn cuûa moãiphöông trôøi rôùt laïi cho moät aùnh hoaøng hoân; cuõng khoâng vìcaùi caäp lôïi cuûa moãi theá-löïc thí-boû moät thìa chaùo cuùng,huyeàn-hoaëc maø caû gan boû caùi loä-tuyeán cuûa daân-toäc mìnhñem aùp-duïng moät chuû-nghóa naøo ra thaønh moät chính

102 103


1-Boä Huaán goøm 11 “Chu Tri Luïc”. Boä naøy chæñöa ra 10 Chu Tri Luïc, vì Chu Tri Luïc 10 vôùi lyùdo ñaëc-bieät chöa ñöôïc ñöa ra hieän nay.

2- Boä Nhaõ goàm nhöõng baøi vaên xuoâi duøng ñeå hunñuùc vaø nuoâi-döôõng tinh-thaàn daân-toäc. Cuoán “HuyeátHoa” ñaõ gom ñöôïc nhieàu baøi lieân-quan ñeán boäsaùch naøy.

3- Boä Thoâng goàm nhöõng baøi thô soaïn ra ñeå reønluyeän yù-chí vaø khí-phaùch Duy Daân. Ña soá caùc baøiñöôïc moät soá caùn-boä Duy Daân ñoùng thaønh taäp thô“Ñaïo Tröôøng Ngaâm”.

4- Boä Moâ töùc Ñaïi Vieät Moâ vieát veà ñaáu-tranh thöïctieãn vaø kieán-thieát caùch-maïng Duy Daân. Boä Moâbao goàm 7 taäp coù teân ghi sau:

*- Môû Quyeån duøng ñeå huaán-luyeän caùn-boäDuy Daân naém ñöôïc maïch soáng cuûa daân-toäc ta töøngaøn xöa, thaáy ñöôïc söû hoàn cuûa daân-toäc tröôùckhi vaøo con ñöôøng tranh-ñaáu.

*- Toå Ñaûng ñeà ra nhöõng nguyeân-taéc toåchöùc vaø vaän-haønh cô-caáu ñeå tieán-haønh cuoäc caùchmaïng. Taäp naøy goàm 12 chöông:

* Ñaûng Saùch* Ñaûng Löôïc* Ñaûng Theå* Ñaûng Cheá* Ñaûng Huaán* Ñaûng Hieán* Giaùo Vaän* Tuyeân Truyeàn* Ñaûng Chieán* Quaân Chính* Ñaûng Cô* Ñaûng Coâng.

50,000 naêm tuoân xuoáng, töôùi ñaãm voû traùi ñaát. Töø ñaâychính laø lyù-do khieán baàu khí-quyeån thuôû aáy chæ coønraát ít oxygen, maëc-duø sau naøy oxygen laø chaát hôidaãn ñaàu nôi voû traùi ñaát vôùi 46.6% theo troïng-löôïngphaân-töû. Möa luõ vöøa döùt, nhìn laïi voû traùi ñaát chæthaáy toaøn laø bieån nöôùc, ngoaïi-tröø moät soá ñaûo nhoûtrô-vô coâ-laäp cuøng caùc vuøng bieån caïn.

“Tieáp ñeán thôøi kyø maø giôùi khoa-hoïc goïi laøthôøi-kyø taïo ñaát. Maëc-daàu beân ngoaøi traùi ñaát coi coù veûbình-thöôøng, nhöng beân trong vaãn coøn haøng traêmngaøn traùi bom khoång-loà ñuû loaïi, lôùn nhoû ñang aâm-æchôø giôø phaùt-ñoäng, ñeå roài tuaàn-töï töø thôøi “tieàn coåsinh” tôùi “coå sinh” vaø “trung sinh”, caùc daõy nuùi moïcleân keøm theo caùc ñaïi tröôøng giang ñua nhau xuaát-hieän, khieán boä maët theá-giôùi ñaõ phaân hai: moät beân laøñaïi-döông bieån caû, moät beân laø ñaïi luïc nuùi cao soângdaøi. Tuy-nhieân, gaàn nhaát hai nguyeân ñaïi “tieàn coå sinh”vaø “coå sinh” chòu aûnh-höôûng cuûa thieân-nhieân, vuõ-truï,Nöôùc bieån ñaõ nhieàu laàn traøn ngaäp maët ñaát, ñoâi khiche laáp caû ñoài cao nuùi thaáp. Cho tôùi ñaàu thôøi-ñaïiPERMIAN 280 T BP. qua hieän-töôïng laäp nuùi cuõng nhösöï tích-luõy cuûa caùc lôùp traàm-tích-thaïch (GeosynClines) , keå caû söï boài-ñaép phuø-sa cuûa nöôùc bieån,maët ñaát ñaõ cao vöôït möïc nöôùc bieån, vaø nhieàu ñoàng-laàytrôû neân khoâ caïn.

“Tôùi ñôït thöù nhì, coù theå taïm coi nhö ñôït cuoáicho ñeán nay. Do löïc töông-taùc cuûa vuõ-truï phoái-hôïpvôùi hieän-töôïng luïc-ñiaï troâi, voû traùi ñaát ñaõ taùch ra nhieàumaûnh, roài di-chuyeån ñi caùc phía taïo thaønh “nguõ ñaïichaâu” vaø “nguõ ñaïi döông” nhö hieän taïi, vaø vöøa khiñình boä ñaõ gaây neân moät traän ñaïi hoàng thuûy voâ tieànkhoaùng haäu, traûi roäng khaép ñiaï-caàu vaøo cuoái thôøi-ñaïiCretaceous, 135 T - 70 T naêm BP.).

“Nguyeân-ñaïi Taân Sinh bao-goàm nguyeân-ñaïi Ñeä

105108


*- Laäp Hoïc ñöa ra nhöõng coâng-cuï tinh-thaàn vaø kyõthuaät laäp thaønh moät hoïc-thuaät ñöôïc phoø-trôïbaèng “vaên ngöõ hoïc” ñeå hoaøn-thaønh söï soáng coùvaên hoùa.

*- Thieát Giaùo ñöa ra nhöõng phöông-caùch höõuhieäu ñeå caùch maïng Duy Daân, ñaøo-taïo nhöõng conngöôøi ñuùng danh nghóa “ngöôøi” cho noøi gioáng.

*- Kieán Quoác ñöa ra thieát-keá sinh-hoaït choquoác-daân Vieät ñeå noøi-gioáng ñöôïc soáng coøn,noái, tieán, hoùa tieáp truyeàn doøng soáng söû Vieätxöa, nay vaø muoân ñôøi sau.

*- Ñoàng Nhaân söï cuøng soáng vôùi ngöôøi laø neàn-taûng sinh-hoaït cuûa nhaân-loaïi. Taäp naøy ñaët vaán-ñeà vaên minh vaø laäp quoác, y töïa treân neàn-taûngchuûng-toäc, vì noøi gioáng laø goác cuûa quoác-daân vaøquoác-daân laø goác cuûa quoác-gia.

*- Giôùi Thieäu, taäp naøy giuùp caùn boä hieåu theâmmoät caùch deã-daøng veà chuû-nghóa Nhaân Chuû DuyDaân, nhaát laø hoã-trôï cho vieäc hoïc-taäp boä Huaán.

* Ngoaøi boán boä chính treân, coøn theâm hai boä:

* - Thaùi Dòch Ngoaïi Thö goàm caùc taäp vieát veàlòch söû Vieät Nam nhö taäp “Duy Daân Vieät SöûThoâng Luaän”, caùc taäp vieát veà trieát-hoïc DuyDaân nhö “Neàn Trieát Hoïc Chính Thoáng DuyDaân”, vaø caùc taïp luaän veà Dòch Lyù, Bình GiaûiSaám Kyù Daân Toäc.

*- Thaùi Dòch Binh Thö, taäp naøy khoâng thaáyxuaát-hieän, nhöng ñöôïc moät soá caùn-boä Duy Daânñoàng thôøi vôùi Thö Kyù Tröôûng Lyù Ñoâng A xaùc-nhaän laø coù.

E/ ÖÙng Duïng Trieát Hoïc Lyù Ñoâng A vaøo Vuõ Truï Quan: :

- Giaûi-thoaùt con ngöôøi khoûi loàng chuïp veà vuõ-truï quan - Thaàn quyeàn - Meâ-tín - Thieân meänh - Ñeá quyeàn.

- Vöùt boû ñi nhöõng uûy-mò, aûo-hoùa vong thaân ñeåkhoâi-phuïc baûn-vò “Ngöôøi” saùnh cuøng Trôøi - Ñaát (TamTaøi giaû).

- “ Ñaïo giaûû, phi thieân chi ñaïo, phi ñòa chi ñaïo- Nhaân chuû sôû ñaïo daõ.” (Tuaân Töû), hoaëc nhö Granet:“Ni Dieu, ni loi”.

- Laáy loaøi ngöôøi laøm goác, laáy xaõ-hoäi ngöôøi treântöï tính laøm goác thì moïi hieän-töôïng soáng taïo ra bôûingöôøi, vì ngöôøi vaø cho ngöôøi.

- Luaän veà vuõ-tru ï , theo thuyeát töông-ñoáitoång-quaùt (1915), caùc nhaø vuõ-truï-hoïc khaùm-phaùra raèng caùch ñaây khoaûng 15 tyû naêm, vuõ-truï coønnhoû hôn moät haït buïi, trong ñoù khoâng coù vaät-chaát,khoâng coù thôøi-gian laãn khoâng-gian, chæ coù naêng-löôïng, roài “buøngù noå tung vaø trong moät khoaûnh-khaéc ngaén voâ cuøng, sinh ra neutron, proton, ñieän-töû,... Caùc haït naøy daàn-daàn tuï laïi thaønh tinh-vaân,thieân theå,...”

Song-song vôùi khoa “Coå Ñòa Lyù” cuõng ñaõ tìmra, “ Khoaûng 4 tyû naêm, traùi ñaát ñaõ thaønh hình, voûngoaøi tuï thaønh moät khoái ôû giöõa, hai beân laø vöïc saâu.

Vöøa khi aáy, traùi ñaát quay chaäm haún laïi, vaønhieät-ñoä cuõng giaûm töø 14,500 F xuoáng 500 F, Moätsoá löôïng vó-ñaïi Oxygen ñaõ giuùp “loø cöø” (loø taïo-hoùa)töùc traùi ñaát hoaøn-thaønh coâng-trình naøy. Tieáp ñoù, nhieät-ñoä traùi ñaát giaûm döôùi möùc boác hôi, khieán hôi nöôùc, keåcaû hydrogen vaø oxygen töø loøng traùi ñaát boác ra, ñaõ tuïthaønh nöôùc, roài möa luõ lieân-tuïc trong voøng

107106

o o


Tam vaø ñeä töù taàng ñiaï-chaát laø thôøi cuûa muoân loaøi ñoäng-vaät, ngoaøi moät soá ñoäng-vaät cuûa caùc nguyeân ñaïi ñaõ quacoøn soùt laïi, ñaëc-bieät ñaây laø thôøi cuûa loaøi coù vuù vôùidaïng lôùn maø ña-soá bò tieâu-dieät ngay trong nguyeânñaïi. Coøn nhöõng loaøi khaùc, nhaát laø ngöïa, voi, laïc-ñaø vaø nhieàu loaøi aên thòt ñaït tôùi möùc toái-ña vaøonguyeân ñaïi ñeä töù.

“Chuûng-loaïi ngöôøi coå ñaïi xuaát-hieän vaøo nhöõngthôøi-ñaïi cuoái cuûa nguyeân ñaïi ñeä Tam (Miocene,Pliocene) ñaõ lieân-tieáp thay ñoåi daïng hình khaùc nhau,vaø coù leõ chuûng-loaïi ngöôøi laø ñoäng-vaät xuaát-hieäncuoái cuøng, viø sau chuûng-loaïi ngöôøi khoâng coøn chuûngloaïi ñoäng vaät môùi naøo nöõa (Khoâng keå moät vaøi loaïicoân-truøng, saâu-boï nhoû beù.).

Vaäy vuõ-truï hieän-höõu treân töï mình, töùc laø “tökyû nguyeân nhaân ”, vaø con ngöôøi khoâng bieát roõ ñaàu,cuoái cuûa noù ñeán cuøng cöïc ñöôïc, ñaønh chòu “baát khaûtri”, hay “voâ nguyeân”.

Do ñoù, vuõ-truï laø moät thöïc-theå, töï noù hieän-höõuvaø sinh-ñoäng töø moät löïc ôû töï thaân noù. Noùi caùchkhaùc moïi vaät (thöïc-theå) ñeàu laø tö ky û vaø töï höõunguyeân nhaân. (Tö = caùi rieâng, kyû chính mình. Tökyû = caùi baûn theå rieâng, yù-nieäm . So-saùnh vôùiø AÂu-chaâu, tö-kyû coù theå dòch laø Ego.).

Gioáng nhö Phaät hoïc ñaõ ghi laïi: Ñöùc Phaät khimôùi sinh ñaõ ñi 7 böôùc ñaàu tieân, ñaõ chæ tay vaø phaùtbieåu: “Thieân thöôïng ñòa haï, duy “ngaõ” ñoäc toân.” Ngaõñaây laø “chaân ngaõ” hay “ñaïi nga õ” töùc laø baûn-theå vuõtruï, maø con ngöôøi laø “tieåu vuõ-truï”.

Töông-töï, Thieân Chuùa giaùo coù nhaéc laïi lôøiChuùa: “Ta laø baûn theå cuûa moïi vaät the å ” (Je suis EÂtre

1- Nguyeãn Huy Haân, “Nguoàn Goác Loaøi Ngöôøi”, baûn thaûo, naêm 2008.

1

G/ Bieän-chöùng Duy Nhieân (Vuõ-truï quan) cuûatrieát-hoïc Lyù Ñoâng A:

Ñaây laø quy-luaät vaän-ñoäng vaø phaùt-trieån cuûa vuõ-truï, hay laø “ Caáu-thöùc (formule competente) naêm ñieåmveà Vuõ-truï-quan.”

Quy-Luaät I: Töï Kyû Ngbuyeân Nhaân hay laø Ñaïo ky û.

Ta haõy laáy moät thí-duï ñeå hieåu roõ caùc töø-ngöõtrong quy-luaät.

Ai cuõng bieát traùi ñaát quay chung-quanh maët trôøitheo moät quõy-ñaïo nhaát-ñònh; maët traêng quay chung-quanh traùi ñaát theo moät quõy-ñaïo rieâng cuûa maët traêng.

Ta coù theå noùi, baûn theå cuûa traùi ñaát hay cuûa maëttraêng TÖÏ NOÙ maø töï höõu. Söï vaän-ñoäng vaø dieãn hoùa cuûabaûn-theå do TÖÏ THAÂN noù maø hình-thaønh. Nguyeân-nhaânTÖÏ CHÍNH NOÙ nghóa laø “töï kyû nguyeân nhaân”. Baûn-theå cuûa traùi ñaát, söï vaän-ñoäng cuûa traùi ñaát (quõy ñaïocuûa traùi ñaát) laø “ñaïo kyû”, töï noù maø coù, töï thaân noù maøra, vaø nguyeân-nhaân cuûa chính noù -

Ñaïo kyû laø “töï-kyû nguyeân-nhaân” coù nghóa laø söïhình-thaønh baûn-theå moät hieän-töôïng, söï vaän-ñoäng vaøphaùt-trieån cuûa hieän-töôïng ñeàu theo caùc quy-luaät, caùcnguyeân-taéc cuûa chính noù, töï thaân noù (töï kyû), bôûi noù maøcoù, chöù khoâng phaûi do söï can-thieäp cuûa loaøi ngöôøi, haycuûa thaàn-linh.

Quy luaät 2: “Vaän-ñoäng vaø keát-hôïp laø hoã-töôngnguyeân-nhaân:

Vaän-ñoäng laø nguyeân-nhaân cuûa keát-hôïp. Thöïctaïi cho thaáy vaän-ñoäng laø ñeå hình-thaønh moät keát-hôïp.Khoâng coù keát-hôïp naøo laïi khoâng haøm-chöùa vaän-ñoäng,neân keát-hôïp laø nguyeân-nhaân cuûa vaän-ñoäng. Nhö vaäy,vaän-ñoäng vaø keát-hôïp laø hoã-töông nguyeân-nhaân.

Söï keát-hôïp hydro vaø oxy thaønh moät baûn-vòmôùi laø nöôùc (H2O), laø keát-quaû ñöông-nhieân cuûa vaän-

109112


des eâtres” (Ta laø baûn-theå cuûa moïi baûn-the å).Caû hai ñieàu treân, cho thaáy Phaät giaùo cuõng nhö

Thieân Chuùa giaùo ñeàu nhaän coù “Tö-ky û” trong mìnhvaø ôû moïi vaät-theå khaùc.

Nhieàu toâng-giaùo khaùc ñeàu neâu ra moät vòtoái thöôïng, coi nhö laø baûn-theå vuõ-truï, laøm nguyeânñoäng -löïc taïo ra caùc vaät, caùc vieäc: Chuùa Trôøi cuûaCô Ñoác giaùo, Thöôïng Ñeá hay Ngoïc Hoaøng cuûa Daândaõ, Alha cuûa Hoài giaùo, Ñaïo cuûa Laõo Ñam, TrangChu; Thaùi cöïc cuûa Nho, Tinh thaàn cuûa Cao Ñaøi giaùo,.. . . Ñoäc toân toái-cao ñoù chính laø moät “Tö-Kyû” vaän-haønh raát linh-ñoäng.

Vaäy “Tö-Ky û” laø moät thöïc-theå töï-nhieân, töï hieänhöõu, baûn-thaân noù vôùi ñaày-ñuû caùc ñieàu-kieän caáu-hôïpñeå coù caùi ñaëc-tính rieâng-bieät. Noùi giaûn-dò, “Tö-Ky û”laø caùi rieâng mình töï hieän höõu cuøng Thôøi - Khoâng -Löïc ñeå hoaøn-thaønh moät söï-kieän.

Moät yù nghó, moät soùng aâm-thanh, moät thoaùngaùnh-saùng, moãi caùi ñaõ coù moät giaù-trò noäi taïi cuûa rieângnoù ñeå hoaøn-taát moät vieäc cuûa noù, töï noù ñaõ laø moät“tö ky û”. Vaäy, “Tö-kyûû” laø moät thöïc-theå töï hieän höõuvôùi ñaày-ñuû caáu-truùc cuûa noù, laø ñaëc-tính rieâng noù,ñeå coù moät nguyeân-löïc coù theå sinh-ñoäng trong thôøi-gian vaø khoâng-gian cuûa noù vôùi tyû-leä caàn-thieát.

Löïc ñeå hoaøn-thaønh moät söï-kieän.Vaäy, “Tö-kyûû” laø moät thöïc-theå töï hieän höõu

vôùi ñaày-ñuû caáu-truùc cuûa noù,

Baûn theå vuõ tru ï =Tö-kyû x Löïc

Thôøi x Khoâng

1- Mai Chi, , “Caên Cô” (Tìm Moät Caên Cô Cho Vieät Hoïc). baûn thaûo. 1998.

(1)

Trong tính naøy coù haøm-chöùa tính kia, keå caûhaøm-chöùa tính maâu-thuaãn. Luaät naøy giaèng keùovôùi luaät kia, thuùc-ñaåy nhau, maøi giuõa hay töông sinh,khaéc laãn nhau taïo neân moät hoaït-ñoäng-löïc voâ-cuøngphong-phuù. Hoaït ñoäng khoâng döùt ñieåm (voâ-cuøngduyeân khôûi), cuõng nhö kinh Dòch chaám döùt baèng queû“vò teá” (chöa döùt, chöa xong), caùc chu-kyø lieân-tieápnhau..

F/ GIAÛN ÑOÀ TOÙM LÖÔÏC

Vöõ-truï vaän-haønh

12 Ñaëc-tính hay luaät-taéc thieân-nhieân, vaät-lyù:

Töông-ñoái tính Vaän-ñoäng tính Trung chính tính

Höôùng ngoaïi tính Tha kyû tính Dò-bieät tính

Höôùng noäi tính Tö ngaõ tính Thanh khí tính

Höôùng thöôïng Maâu thuaãn tính Thoáng nhaát tính

1

1- Låc Nguyên ChÜÖng, Cæn CÖ TÜ TÜªng, bãn thäo, 1980.

110 111


ñoäng.

Söï vaän-ñoäng cuûa nam vaø nöõ ñi ñeán keát-hôïpmoät baûn-vò môùi laø gia-ñình, nhöõng baûn-vò môùi ñoù töøphaùt-sinh moät tình-traïng ñoái-laäp thoáng-nhaát vaø quaân-haønh ñeå ñi ñeán moät höôùng taâm vaän-ñoäng vaø höôùngthöôïng vaän-ñoäng, ngoõ-haàu baûo-toaøn baûn-vò (nöôùc, giañình) phaùt-trieån vaø vieân-maõn hôn.

Keát-hôïp caàn phaûi thích tính, ñaéc vò, taän phaànvaø hôïp-lyù. Khaùc vôùi ñieàu treân, vaän-ñoäng khoâng phaûilaø thöôøng thaùi, maø laø beänh thaùi. Do ñoù khoâng theå ñemcaùc quy-luaät veà beänh thaùi aùp-duïng cho thöôøng-thaùi.(Marx ñaõ phaïm sai-laàm raát lôùn khi ñem caùc quy-luaätphuû-ñònh hay “maâu-thuaãn” aùp-duïng cho thöôøng-thaùi ,neân ñaõ xa-rôøi thöïc-taïi, do ñoù söï thaát-baïi laø leõ dó-nhieân. Caùc vaän-ñoäng “phuû-ñònh” toaøn theå hay “maâu-thuaãn” huûy-dieät ñeàu phaûiù bieán-ñoåi thaønh “ñoái-laäpthoáng-nhaát”, vaø keát-hôïp ñeå baûn-vò khoâng bò yeáu-heøn,hoaëc tan raõ.

Quy-Luaät 3: Tinh-thaàn vaø vaät-chaát laø hoã-töôngnguyeân-nhaân.

Trong thieân-nhieân, muoân vaät cuõng nhö loaøi ngöôøiñeàu do söï vaän-ñoäng vaø keát-hôïp hoã-töông nguyeân-nhaân vôùi caùc taùc-duïng sinh, khaéc, cheá, hoùa töø ñoái-laäp thoáng-nhaát vaø keát-hôïp maø sinh sinh, hoùa hoùa.Thöïc-taïi cho ta thaáy raèng khoâng theå coù moät ñôøi soángthuaàn-tuùy tinh-thaàn, cuõng nhö thuaàn-tuùy löôïng (vaät-chaát). Chaát vaø löôïng thöôøng haèng suy-ñoäng laãn nhau,gaén-boù vôùi nhau.

Tinh-thaàn vaø vaät-chaát laø hoã-töông nguyeân-nhaân.Tinh-thaàn caàn ñaày-ñuû, vaø hieäu duïng - Vaät-chaát caàn beàn-chaët vaø linh-hoaït. Giöõa tinh-thaàn vaø vaät-chaát, khoângcoù yeáu-toá naøo quan-troïng hôn yeáu-toá naøo [Marx ñaõ

(Töï kyû laø töï thaân, töï ngoaøi vaøo mình (söùc huùt).ñoäng tha laø vaän ñoäng töï mình ra ngoaøi (söùc ñaåyra ngoaøi)

* Töï kyû, yû tha vaø ñoäng tha hoã-töông vaø keát-hôïp maø sinh ra vaïn vaät. Ñoù laø nguoàn-goác cuûa söï hìnhthaønh caùc baûn-vò trong vuõ-truï, vaïn vaät vaø nhaân-loaïi.

Döôùi thôøi “Ñeá cheá ñoäc quyeàn” cuûa Ñoâng Chu,Taàn , Haùn, Toáng , Nguyeân, Minh, Thanh Nho, cuõngnhö AÂu Chaâu ñaõ bieán quan-nieäm “Trôøi” (thieân lyùñöông nhieân) thaønh moät hình-töôïng coù ñaày-ñuû uy-quyeàn tuyeät-ñoái (Thöôïng Ñeá), ñeå roài coi vua thaønh“Thieân töû ” !

Theo “Ñaïi Töï Ñieån Tieáng Vieät”, do nhaø xuaátbaûn Vaên Hoùa Thoâng Tin, Haønoäi, 1998, chöõ “Trôøi”coù nhieàu nghóa:

a/ Duøng nhö moät danh-töø, thì “Trôøi” coù nghóalaø moät khoaûng khoâng-gian bao-phuû treân khoâng, nhö:

Kieáp sau, xin chôù laøm ngöôøi,Laøm caây thoâng ñöùng giöõa trôøi maø reo.”

(Nguyeãn Coâng Tröù)b/ Duøng nhö tính-töø, coù nghóa laø hoang-daïi,

moät khoaûng thôøi-gian. Nhö ngoãng trôøi, cuûa trôøi cho,möôøi naêm trôøi xa caùch,...

c/ Duøng nhö taùn-thaùn töø. Thí-duï: Trôøi ôi, ñaáthôõi! Ñoà trôøi ñaùnh! Ñoäi ñaù vaù trôøi. treû taïo, thieân cô,khuoân xanh,...

“Treû taïo-hoùa ñaønh-hanh quaù ngaùn, Cheát ñuoái ngöôøi treân caïn maø chôi ...”

(Cung Oaùn Ngaâm Khuùc)hay “Xanh kia thaêm-thaúm taàng treân,

Vì ai gaây döïng cho neân noãi naøy...”

(Chinh Phuï Ngaâm)

113116


choïn yeáu-toá vaät-chaát (löôïng) laøm tieàn ñeà trieát-hoïc,nghóa laø choïn “löôïng” (vaät-chaát) giöõ vò-trí soá 1, neânxa-rôøi thöïc-taïi!]

Quy-Luaät 4: Baûn-vò vaø cô-naêng hoã-töôngnguyeân-nhaân.

Baûn-vò laø moät ñôn-vò cô-baûn. Töï noù coù theåtoàn-taïi vaø coù khaû-naêng vaän-ñoäng vaø keát-hôïp vôùi baûn-vò khaùc ñeå hình thaønh moät baûn-vò lôùn hôn. Nhö vaäy,moät baûn-vò coù theå ñoùng hai vai-troø: baûn vò cô-baûn vaøbaûn-vò thaønh phaàn cuûa moät baûn-vò lôùn hôn.

Thí duï: Hydro, oxy laø hai baûn-vò cô-baûn. Vaänñoäng vaø keát-hôïp thaønh nöôùc H2O (nöôùc). Nam, nöõ laønhöõng baûn-vò cô-baûn, vaän-ñoäng vaø keát-hôïp thaønhgia-ñình, vaø trôû neân baûn-vò thaønh-phaàn cuûa gia-ñình.

Moãi baûn-vò khi töï thaønh hình ñaõ coù rieâng chonoù moät tính ñaëc-bieät, vaø coù rieâng moät truïc loõi, moättrung-taâm baûn-vò (ñaëc-tính cuûa hydro, oxy, cuûa nam,nöõ, truïc cuûa traùi ñaát, maët traêng; baûn ngaõ cuûa con ngöôøinam hoaëc nöõ).

Moãi “baûn-vò thaønh phaàn” (goïi laø cô-naêng) chòuchung moät höôùng taâm xu-theá cuûa baûn-vò môùi lôùn hôn.Nhö vaäy baûn-vò laø nguyeân-nhaân cuûa cô-naêng vaø cô-naêng laø nguyeân-nhaân cuûa baûn-vò. Noùi caùch khaùc,baûn-vi vaø cô-naêng laø hoã-töông nguyeân-nhaân. Baûn-vòvaø cô-naêng hoã-töông ñeå toàn-taïi vaø phaùt-trieån. Ñoù laøûchaân yù-nghóa cuûa sinh toàn. Do ñoù, baûn-vò caàn phaûihieäp-ñieäu vaø thoáng-nhaát. Cô-naêng caàn phaûi phaân coângvaø hôïp-taùc.

Trong thieân-nhieân, neáu coù moät söï maâu-thuaãnphaùt-sinh ra giöõa baûn-vò vaø cô-naêng do baát-cöù moätlyù-do naøo, traïng-thaùi quaân-bình seõ khoâng coøn vaø baûn-vò seõ tan vôõ.

Trong xaõ-hoäi loaøi ngöôøi, neáu coù moät söï maâu-thuaãn phaùt-sinh giöõa baûn-vò vaø cô-naêng, baûn-vò seõsoáng trong tình-traïng beänh thaùi, yeáu-heøn neân khoù maø

toàn taïi (Ñoù laø toäi aùc raát lôùn cuûa Marx ñaõ chuû-tröôngsöï maâu-thuaãn giöõa caùc giai-caáp trong moät quoác-giacho neân quoác-gia ngaøy moät suy yeáu vaø nhaân-daân seõlaâm vaøo tình-caûnh ñoùi khoå). Söï maâu-thuaãn giöõa caùcdaân-toäc (cô-naêng) trong nhaân-loaïi (baûn-vò) neáu coùmaâu-thuaãn seõ gaây ra chieán-tranh. Nhö theá traùi vôùiNHAÂN ÑAÏO, nghòch vôùi xu-theá lòch-söû, neân söï thaát-baïi cuûa chuû-nghóa DUY VAÄT laø ñieàu khoâng theå traùnhñöôïc.

Quy-Luaät 5: Hoã-töông nguyeân-nhaân laø Töï kyûnguyeân nhaân.

Vaän-ñoäng ñeå ñi ñeán keát-hôïp - Keát-hôïp seõ ñi ñeánhình-thaønh baûn-vò môùi. Quy-luaät “hoã-töông nguyeân-nhaân” chính laø nguoàn-goác cuûa ñaïo kyû (vaän ñoäng cuûañaïo hay ñaïo vaän-ñoäng).

Moãi baûn-vò khi vaän-ñoäng seõ phaùt-sinh ra moätsöùc qui taâm vaø moät söùc ly taâm ñeå quaân-haønh traïng thaùi.Ñoái vôùi traùi ñaát, söùc qui taâm laø söùc huùt, vaø söùc ly taâmlaø söùc ñaåy cuûa traùi ñaát. ÔÛ con ngöôøi, söùc qui taâm laøsöï höôùng taâm (höôùng veà mình), söùc ly taâm laø söï höôùngtha. Caùc söùc höôùng taâm vaø höôùng tha vaän ñoäng phaùt-sinh cuøng luùc ñeå phaùt-trieån, cuûng-coá vaø øbaûo-toaøn baûn-vò, ñoàng-thôøi taïo ra söùc vöôn leân (vaän-ñoäng höôùngthöôïng) cuûa con ngöôøi.

Quaù trình “hoã-töông nguyeân-nhaân” coù theå dieãnra döôùi ñaây:

Ñoäng tha

Töï ky

YÛ tha

114 115


“Nghó mình phaän moûng caùnh chuoàn,Khuoân xanh coù bieát vuoâng troøn hay khoâng?

(Kim Vaân Kieàu truyeän)

Ña soá chöõ “Trôøi” trong ca-dao, tuïc-ngöõ thöôønglaøm boái-caûnh, ñeå taêng yù cho caâu vaên. Thí-duï:

Trôøi möa cho luùa chín vaøng,Cho anh ñi gaët, cho naøng ñem côm.

hay: Vaùi trôøi ñöøng gioù, ñöøng möaÑeå traêng saùng toû, anh ñöa em ve à.Trôøi ñoái vôùi noâng-daân chæ laø baàu thieân-nhieân

khaùch-quan, vaø chæ thôøi-tieát:Non kia ai ñaép maø cao,Soâng kia ai bôùi, ai ñaøo maø saâu?

Hay:Trôøi naéng toát döa, trôøi möa toát luùa.

hoaëc: Chôùp ñoâng nhay nhaùy, gaø gaùy thì möa.

hay Côn beân ñoâng, vöøa troâng vöøa chaïy,Côn ñaèøng Nam, vöøa laøm vöøa chôi.

Trôøi, nhieàu khi ñöôïc nhaân-caùch hoùa, gaàn-guõivôùi thieân-nhieân, nhö:

Baéc thang leân hoûi oâng trôøi:Sao khoâng boá thí cho toâi taám choàng?

Trong vaên-chöông Vieät Nam, hai chöõ “Trôøi “vaø “thieân” ñöôïc duøng thay theá nhau: Cô trôøi, meänhtrôøi, ñaïo trôøi, con taïo, treû taïo, thieân cô, khuoân xanh,...

Laïy trôøi möa xuoáng,Laáy nöôùc toâi uoángLaáy ruoäng toâi caøyLaáy ñaày baùt cômLaáy rôm ñun beáp.

(Ca Dao)

vaät.Trôøi trong Nho hoïc laø thieân ly ù, khoâng phaûi laø

moät ngöôøi, duø laø voâ hình.Trôøi sinh voi, trôøi sinh coû.

Nho hoïc khaùc haún vôùi caùc toâng-giaùo khaùc. Nhohoïc khoâng choái boû cuoäc soáng ñang coù, khoâng mô-töôûng moät cuoäc soáng Tieân Phaät, hay ñôøi-ñôøi beân caïnhChuùa.

Soáng ngöôøi cuøng vôùi rôøi ñaát laø ba truï ñieåmtrong cuoäc soáng (Thieân - Ñiaï - Nhaân, tam taøi giaû). Vòtheá tuy khaùc nhau, nhöng troïng yeáu nhö nhau. Conngöôøi kính trôøi, haønh söû theo yù trôøi (thieân lyù) töùctheo caùi lyù ñöông nhieân baøng-baïc trong Trôøi Ñaát. ÔÛsoáng ngöôøi, noù laø baûn tính höôùng thieän.

Chính trong nhaän-thöùc naøy maø Nho hoïc nhìn YÙDaân laø yù Trôøi. Vì soáng ngöôøi cuøng vôùi Trôøi, Ñaát laø3 ngoâi chính trong cuoäc soáng. Cho neân tuy thôø Trôøi,kính trôøi nhöng con ngöôøi khoâng töï heøn, töï haï, xöngtuïng, caàu van gì ôû trôøi. Tö-töôûng naøy coù heä-luaänlaø tinh-thaàn töï -troïng, hieân-ngang, baát-khuaát cuûa keûsó.

Voøng trôøi ñaát doïc ngang, ngang doïcNôï tang boàng vay traû, traû vay.Chí laøm trai Nam, Baéc, ñoâng, Taây,Cho phæ söùc vaãy-vuøng trong boán beå.Nhaân sinh töï coå thuøy voâ töû?Löu thuû ñan taâm chieáu haõn thanh.Ñaõ haún raèng ai nhuïc, ai vinh,Maáy keû bieát anh-huøng khi vò ngoä.Cuõng coù luùc möa doàn, soùng voã.Quyeát ra tay buoàm laùi vôùi cuoàng phong.Chí nhöõng toan xeû nuùi laáp soâng,

117120


Hoaëc ñeå than traùch:Trôøi ôi coù thaáu chaêng trôøi,Coâng ta vun xôùi cho ngöôøi haùi hoa!

hay:Trôøi ôi! Trôøi ôû chaúng caân,Ngöôøi aên chaúng heát, ngöôøi laàn khoâng ra.Ngöôøi thì môù baåy, môù ba,Ngöôøi thì aùo raùch nhö laø aùo tôi!

Vaø trong nhöõng truyeän coå-tích hay thaàn-thoaïi ñaõ noùiñeán, nhöõng kyø-tích nôi con ngöôøi, döïa vaøo thieân-nhieân khai-hoùa nhöõng gì thieân nhieân ñaõ coù saün maøbieán taïo thaønh nhöõng höõu duïng cho ñôøi soáng (Taùnthieân ñiaï chi hoùa duïc):

“Soâng kia raày ñaõ neân ñoàng,Nôi laøm nhaø cöûa, nôi troàng ngoâ khoai.Vaúng nghe tieáng eách beân tai,Giöït mình coøn töôûng tieáng ai goïi ñoø...”

(Traàn Teá Xöông)

Trong nhaän-thöùc ngöôøi, vuõ-truï vaät-chaát laøthuaàn-tuùy khaùch-quan, laø lyù tính thuaàn-tuùy. Caùcquy-luaät khaùch-quan khi aùp-duïng cho loaøi ngöôøi,caàn ñöôïc aùp-duïng thích-nghi, hôïp vôùi baûn-chaátngöôøi vaø lôïi- ích cho con ngöôøi. Do ñoù, vuõ-truï vaøcon ngöôøi tuy töông-quan nhöng phaûi ñöôïc phaân-bieät ñeå ngöôøi khoâng bò ñoàng-hoùa vôùi vaät-chaát vaøbò chi-phoái bôûi quy-luaät thuaàn-tuùy vaät-chaát khaùch-quan...

AÙp-duïng quy luaät vaät-chaát khaùch-quan hayñem tö-töôûng thieân meänh aùp-ñaët vaøo con ngöôøi,töùc laø tieâu-huûy nhaân-tính, nhaân-phaåm...

1- Nhoùm Nghieân Cöùu Vaên Hoùa Vieät, Hoa Kyø “ Vaán Ñeà Vaên Hoïc Daân Gian”, xuaát baûn 2011.

1

Trong cuoán “Thieân Chuùa Giaùo vaø Tam Giaùo”,trang 367, taùc-giaû Cao Phöông Kyû ñaõ trích-daãntrong Nho Giaùo, quyeån haï: “Töø ñôøi thöôïng coå,ngöôøi Taøu ñaõ coù tö-töôûng cho ngöôøi ta sinh ra, aicuõng baåm-thuï caùi tính cuûa Trôøi. Caùi tính aáy töùc laømoät phaàn thieân lyù. Vaäy trôøi vôùi ngöôøi quan-heänhau raát maät-thieát. Bôûi theá, môùi laáy phaùp taéc töï-nhieân cuûa trôøi laøm moâ-phaïm cuûa ngöôøi vaø chothieân luaân laø nhaân luaân. Thieân ñaïo laø nhaân ñaïo...”Ñaây laø moät ñieàu sai-laàm, khoâng phaân-bieät ñöôïcsöï khaùc nhau giöõa vuõ-truï vôùi con ngöôøi! Ñaõ nhaäp-nhaèng “thieân lyù ñöông nhieân” thaønh moät hình-töôïngcoù ñaày-ñuû uy-quyeàn tuyeät-ñoái!

Chímh Nho khaùc haún vôùi caùc toâng-giaùo khaùc.Chính Nho khoâng choái boû cuoäc soáng ñang coù, khoângnoùi chuyeän thieân-ñöôøng, ñiaï-nguïc. Vôùi Chính Nho,cuoäc soáng ñang coù laø raát quùy, xaâm-phaïm noù, ñoán -toûa noùlaø phaïm toäi-aùc.

Cuõng trong caùi nhìn ñaët haún vaøo cuoäc soáng ñangcoù. Chính Nho mong cuoäc soáng moãi ngaøy moät toát ñeïphôn (Nhaät nhaät taân, höïu nhaät taân.). Söï ñau khoå nhaátcuûa moät doøng soáng laø bò chaám döùt, khoâng coù noái tieáp(Baát hieáu höõu tam, voâ haäu vi ñaïi...”). Haäu ñaây khoângphaûi chæ ôû doøng sinh lyù, maø nhöõng noái tieáp veà tö-töôûng, veà neàn-neáp, veà söï-nghieäp vaø daân sinh.

Ngöôøi nho só chaân-chính raát bình-tónh tröôùc caùicheát cuûa moät cô-theå caù-nhaân, nhöng luoân-luoân lo ñeándoøng soáng ôû nhöõng theá-heä sau. Khi hoûi Khoång Töû veàsöï cheát, Khoång Töû ñaõ traû lôøi: “Chuyeän soáng coøn chöabieát, hoûi chi ñeán chuyeän cheát?”

“Trôøi ” trong chính Nho luoân-luoân taùc-ñoängtheo höôùng thieän, coù nghóa laø hieáu sinh (Ñöùc hieáusinh cuûa Trôøi Ñaát) giuùp cho söï soáng cuûa muoân

118 119


Laøm neân ñaáng anh-huøng ñaâu ñaáy toû.Ñöôøng maây roäng theânh-thang cöû boä,Nôï tang boàng trang traéng voã tay reo,Thaûnh-thôi thô tuùi, röôïu baàu.

(Chí laøm trai/Nguyeãn Coâng Tröù)

Khoâng noùi chuyeän thieân-ñöôøng, ñiaï-nguïc. VôùiNho hoïc, cuoäc soáng ñang coù laø raát quùy, xaâm-phaïm noù,ñoán-toûa noù laø phaïm toäi aùc.

Khi “Trôøi” trong chính Nho bieán thaønh “thieânmeänh” , “Meänh vua laø meänh trôøi”. Vua phaùn cheát laøphaûi cheát - Khoâng cheát laø baát trung cuõng laø thôøi-kyønaën ra moät boïn baøy-toâi noâ-leä, tranh nhau xu-phuï cöôøngquyeàn, ngöôïc laïi vôùi tinh-thaàn nho syõ thôøi “Phongkieán truyeàn hieàn ” chæ nhaém vaøo caùi lyù ñöông-nhieân,hay thieân-lyù baøng-baïc trong trôøi ñaát.

Chaân-lyù veà vuõ-truï laø chaân-lyù ñöông-nhieân(Thí duï: hai phaân-töû Hydro hôïp vôùi moät phaân-töûOxy ôû nhieät-ñoä bình-thöôøng seõ thaønh nöôùc, duøthí-nghieäm ôû baát-cöù nôi naøo hay thôøi-gian naøo ôû ñòa-caàu).

Vuõ-truï töï-nhieân laø vuõ-truï vaät-chaát hieän höõuchung-quanh con ngöôøi. Baûn-theå cuûa vuõ-truï vaät-chaát laø voâ cuøng nguyeân-nhaân, voâ haïn duyeân-khôûi,voâ cu øng cöùu-caùnh, voâ ha ïn löôïng tính, voâ ha ïnphöông-trình. Quy-luaät cuûa vuõ-truï töï-nhieân laø caùcquy-luaät khoa-hoïc cuûa vaät-chaát, trong ñoù caùc khoa-hoïc-gia ñaõ khaùm-phaù ñöôïc moät phaàn chaân-lyù.

Daân Vieät choái boû quyeàn ñaët ñònh moät chieàucuûa hoùa coâng laø vaän-duïng quy luaät “Vaïn vaät töông-quan vaø hoã-töông aûnh-höôûng”. Do ñoù, ñaát, nöôùc, gioù,möa,... voâ-tình dieãn, nhöng qua söùc caûi-taïo con ngöôøi,môùi coù caûnh:

Theo caùc taøi-lieäu khí-haäu quoác-teá, trongvoøng hôn 100 naêm qua, nhieät-ñoä traùi ñaát taêng 0.40 C . Moät haäu-quaû nöõa cuûa söï oâ-nhieãm khí-quyeånlaø hieän-töôïng “loã thuûng” taàng OÂzoân.

- OÂ-nhieãm moâi-tröôøng ñaát: Do haäu-quaû caùchoaït-ñoäng cuûa con ngöôøi nhö caùc nguoàn söû-duïngta øi-nguyeân ña át vao hoaït-ñoäng sa ûn-xuaát no âng-nghieäp, nhòp-ñoä gia-taêng vaø toác-ñoä phaùt-trieån coângnghieäp, hoaït-ñoäng ñoâ-thò hoùa, khi ñaát bò nhieãm caùcchaát hoùa-hoïc ñoäc-haïi do khai-thaùc khoaùng-saûn,saûn-xuaát coâng-nghieäp, söû-duïng phaân boùn hoùa-hoïc,thuoác tröø saâu quaù nhieàu .

Vieäc xaû-hôi chöùa buïi vaø caùc chaát hoùa-hoïc,caùc khí ñoäc nhö caùcbon moânoâxít, dioâxít löu-huyønh, caùc chaát cloro-florocaùcbon, vaø oxit-nitô, . .

- OÂ-nhieãm moâi-tröôøng nöôùc: Do caùc loaïi chaátthaûi vaø nöôùc thaûi coâng-nghieäp ñöôïc thaûi ra löu-vöïccaùc con soâng maø chöa ñöôïc xem xeùt ñuùng möùc;caùc loaïi phaân boùn hoùa-hoïc, thuoác tröø saâu ngaámvaøo nguoàn nöôùc ngaàm vaø nöôùc hoà ao, nöôùc thaûiñöôïc thaûi ra töø caùc khu ñoâng daân cö ôû ven soânggaây oâ-nhieãm traàm-troïng, aûnh-höôûng ñeán söùc khoûecon ngöôøi daân trong khu-vöïc!

* Traùnh moâ-hình toå chöùc “kim töï thaùp”,töø treân xuoáng döôùi moät chieàu, baát bình-ñaúng.

Nhö ñaõ trình-baøy ôû treân, con ngöôøi soáng trongvuõ-truï, neân söï vaän ñoäng phaùt-trieån cuûa “nhaân”lieân-giôùi vôùi caùc quy luaät cuûa “duy nhieân”. Moïi vaän-ño äng la ø ñi ñe án ke át-hô ïp, la ø ho ã-töông nguyeân-nhaân,khoâng coù keát-hôïp naøo maø khoâng do vaän-ñoäng

1- Baùch Khoa Toaøn Thö, “ OÂ Nhieãm Moâi Tröôøng”, http://vi.wikipedia.org/wiki/.

1

121124

o


“Cho luùa ngaäp vaøng ñoàng, nong vaøng keùn, Cho traêng trong, gioù quaït, saùo dieàu vu Cho cöôøi vang trong moïi neûo thoân cuø...”

(Sinh Thaønh)

Caùi bieát phaân-bieät hai ñaàu cöïc-ñoan - coù khoâng,toát xaáu, thieän aùc, v.v... laø nguyeân-nhaân phaùt-sinh caùc tö-töôûng “duy” (duy taâm, duy vaät, duy sinh, duy lyù, duythaàn,...) ñoái-nghòch nhau, tranh-chaáp moät maát moät coøn,gaây ra chieán-tranh trieàn-mieân khaép nôi. ñoù cuõng laønguyeân-nhaân phaùt-sinh ñoái nghòch, hoãn-loaïn, khuûng-hoaûng, beá-taéc trong xaõ-hoäi, laøm khoå-luïy con ngöôøitrong ñôøi soáng vaät-chaát vaø tinh-thaàn...

Böùc tranh lyù-töôûng cuûa noâng daân laø böùc tranh“thaùi hoøa”, “an laïc”:

Laøng ta phong caûnh höõu tìnhDaân cö an khuùc nhö hình con longNhôø trôøi haï keá sang ñoângLaøm ngheà caøy caáy vun troàng toát töôiVuï naêm cho ñeán vuï möôøiTrong laøng keû gaùi, ngöôøi trai ñua ngheà.Trôøi ra gaéng, trôøi laën veàNgaøy ngaøy, thaùng thaùng, nghieäp ngheà

truaân chuyeân.Döôùi daân hoï, treân quan vieân,Coâng bình giöõ möïc, caàm quyeàn cho hay.

(Ca Dao)

Neàn-taûng cuûa ñaïo soáng Vieät phaùt-xuaát töø kinh-nghieäm soáng hoøa-haøi qua ngheà troàng luùa nöôùc, qua caùinhìn lieân-töôûng vaø töông-dung ñoái-öùng, noù hoùa giaûi,ñieàu-hôïp caùc maâu-thuaãn giöõa hai ñaàu cöïc-ñoan cuûacaùi bieát phaân-bieät.

* Ñeå “hoøa” cuøng vuõ-tru, ñeå caûi hoùa vuõ-truïvaø nhaân sinh- Döùt boû quan nieäm sai laàm “Ñoái laäp

maâu thuaãn” maø thay theá vaøo“Ñoái-laäp thoáng-nhaát.

Coù nhöõng chuû-thuyeát ñaõ cho raèng “Coù ñoáilaäp töùc coù maâu-thuaãn - Coù maâu-thuaãn taát coù ñaáutranh - Coù ñaáu tranh taát ñöa ñeán huûy dieät.”.

Ñieàu sai laàm naøy ñaõ ñun-ñaõy nhaân-loaïi nhieàutranh-chaáp khoå ñau, vaø suy-taøn nhö ngaøy nay!

Vì quan-nieäm sai laàm “Con ngöôøi ñoái-laäp vôùithieân-nhieân.” neân sinh ra yù-nieäm huûy-dieät thieân-nhieân, thaéng vöôït thie ân-nhieân, thoáng-trò thie ânnhieân,...

YÙ töôûng ngaïo-maïn naøy ñaõ phaùt-sinh töø laâu,töø khi con ngöôøi töï voã ngöïc “taïo döïng ra vuõ-truï, raloaøi ngöôøi, ra vaïn vaät ”, neân chuùng ta ñaõ ñöôïcchöùng kieán nhöõng thaùp chuoâng cao vuùt, vaø nhoïnhoaét vuùt taän trôøi xanh! nhöõng moäng-aûo ñem toân-giaùo thoáng trò toaøn caàu! Ñem vaên-minh naøy tieâu-dieät vaên minh khaùc!. Nhöõng con thoi vöôït ñòa-caàuleân haønh tinh . . . Nhöng thöû hoûi nhöõng thöù ñoù ñaõñem laïi moät nieàm haïnh-phuùc naøo cho con ngöôøi?

Vì muoán thaéng vöôït thieân-nhieân, neân vaán-ñeà oâ-nhieãm laø moät vaán naïn lôùn ngaøy nay:

- OÂ nhieãm moâi-tröôøng khoâng khí, laøm chokhoâng-khí khoâng saïch, hoaëc gaây ra coù muøi khoùchòu, giaûm taàm nhìn xa do buïi. Moâi-tröôøng khí-quyeån ñang coù nhieàu bieán-ñoåi roõ-reät, vaø coù aûnh-höôûng xaáu ñeán con ngöôøi cuøng vaïn vaät. Haøng naêm,con ngöôøi khai-thaùc vaø söû-duïng haøng tyû taán thanñaù, daàu moû, khí ñoát; ñoàng-thôøi cuõng thaúi vaøo moâi-tröôøng moät löôïng lôùn caùc chaát thaûi.

OÂ-nhieãm moâi-tröôøng khí-quyeån taïo neân söïngoät-ngaït vaø söông muø, gaây nhieàu beänh cho conngöôøi.. . Noù coøn taïo ra caùc côn möa axít laøm huûydieät caùc khu röøng vaøo caùc caùnh ñoàng.

122 123


øva khoâng vaän-ñoäng naøo laø khoâng mong ñi ñeán moätkeát-quaû.

Moãi caù-nhaân coi nhö moät cô-naêng, vaø toå-chöùclaø baûn vò. “Baûn-vò vaø cô-naêng hoã-töông nguyeânnhaân” vaø “Vaän ñoäng laø ñi ñeán keát hôïp”.

Söï vaän ñoäng vaø keát hôïp ôû “ngöôøi” trong tieántrình “nhaân baûn”, vöøa coù tính caùch ñöông-nhieân,vöøa voâ cuøng xuùc-tích, toaøn trieät. Söùc quy taâm(höôùng taâm vaän ñoäng) ôû ngöôøi khoâng coù nghóa laø“vò kyû”, vì nhö vaäy khoâng coù choã cho “höôùng tha”,khoâng ñaït ñöôïc söï quaân haønh traïng thaùi, vaø khoângñaït ñöôïc söï keát-hôïp, tieán-boä. Söï höôùng taâm vaän-ñoäng ôû ngöôøi, ñuùng nghóa laø söï noã-löïc yù-chí cuûachính mình phoái hôïp vôùi caùc kyõ-thuaät (khoa hoïc),tinh-thaàn (phöông-phaùp tu-döôõng), trí-tueä (phöông-phaùp suy töôûng) ñeå phaùt-trieån toaøn boä sinh meänh“ngöôøi”. Höôøng taâm vaän-ñoäng ñöa mình ngaøy moätcao ñeïp hôn.

“Höôùng taâm vaän ñoäng” maø thaønh töïu thì“höôùng tha vaän ñoäng” seõ phaùt-trieån roäng lôùn, keátquaû phi-thöôøng. Phong-thaùi, phong-caùch söï soángmoãi ngaøy moät thanh-thoaùt hôn - Gia-ñình, daân-toäc,nhaân loaïi sung-maõn, thònh-vöôïng, haïnh-phuùc, haøi-hoøa. “Höông taâm vaän ñoäng” sa-ñoïa thaønh vò kyû,taát gaây sung-khaéc, giai-caáp chia caùch, keát-quaû ñöañeán baêng hoaïi cho gia-ñình, xaõ-hoäi suy-thoaùi roàitan-raõ.

- Tieåu gia phaûi laø cô-baûn kieán truùc cuûa xaõ-hoäi. Gia-ñình coù vui hoøa, thì nhöõng cô-naêng tronggia-ñình (cha meï, con caùi) môùi phaán-chaán, höngthònh.

Xöa nay, caùc toå-chöùc, ñoaøn-theå, töø gia-ñìnhñeán xaõ-hoäi ñeàu theo moâ hình “kim töï thaùp”. Chính

Quan-nieäm naøy, xöa ñaõ ñöôïc theå-hieän quacheá ñoä “pheùp vua thua leä laøng”, ñòa-phöông phaânquyeàn.

Söï phaân quyeàn cho ñòa-phöông khoâng nhöõngtraùnh ñöôïc söï coàng-keành ôû trung-öông maø coøn laøbieän-phaùp baûo-ñaûm tinh-thaàn daân-chuû. Chuû-tröôngphaân quyeàn ñòa-phöông ñaùp-öùng ñöôïc nhieàu muïctieâu:

. Coâng vieäc cuûa ngöôøi daân do chính ngöôøidaân töï giaûi-quyeát. Cô-quan coâng quyeàn chæ giöõ vai-troø ñieàu-hôïp. Nhö vaäy, traùnh khoûi vöôùng vaøo guoàngmaùy thö laïi vôùi nhöõng thuû-tuïc phöùc-taïp. Daân chuûcoù tính caùch tröïc-tieáp, vaø moïi giaûi-quyeát ñöôïc mauleï, saùt vôùi moâi-tröôøng ñòa-phöông.

. Traùnh ñöôïc moät heä-thoáng cöùng chaéc, laømtrì-tre ä ca ùc sinh-hoaït cu ûa nhaân da ân, ño àng-thôøichuyeän ñaït traùch-nhieäm cho nhaân daân.

. Vì ngöôøi daân khoâng bò chi-phoái bôûi moät heä-thoáng quyeàn-löïc, maø laø töï tham-döï vaøo vieäc quaûn-trò ñòa-phöông trong moät moâi-tröôøng hoøa-haøi giöõa“pheùp vua vaø leä laøng”.

. Traùnh ñöôïc söï phaân-ly, kyø-thò giöõa noângthoân vôùi thaønh-thò.

Vieät Nam laâu ñôøi ñaõ aùp-duïng theå-cheå phaânquyeàn naøy, ñaõ ñieàu-hôïp ñöôïc quyeàn lôïi cuûa ñòaphöông vôùi quyeàn lôïi cuûa trung-öông ñöa ñeán söïoån ñònh chính-trò, ñoàng-thôøi ñaùp-öùng ñöôïc khaùt-voïng vaø nhu-caàu cuûa quaàn chuùng ñòa-phöông maøvaãn toân troïng quyeàn lôïi cuûa taäp-theå, vaø söï thoáng-nhaát quoác gia. Truyeàn-thoáng naøy caàn döôïc phaùt-huy baèng caùch caûi-tieán cheá-ñoä cho phuø-hôïp vôùithôøi-ñaïi.

Theo “Môû Quyeån” trong “Vieät Duy Daân Quoác

125128


moâ-hình naøy môùi xaûy ra tình-traïng “choàng chuùavôï toâi!”, nhö ñoâi ñuõa leäch so sao cho vöøa! veà chínhtrò, “leänh vua baûo cheát. baøy toâi phaûi cheát, khoângcheát laø baát trung” (Quaân xöû thaàn töû, thaàn baát töûbaát trung!); veà coâng nghieäp môùi naûy sinh “giaicaáp thôï thuyeàn hay noâ leä tranh chaáp vôùi giai caápchuû nhaân oâng”; noâng nghieäp ôû TÀu taïo ra “ñiaï chu û”:vôùi “noâng noâ”,...

Quan-heä trong toå-chöùc laø quan-heä giöõa “cônaêng” vôùi “baûn vò”. Söï hoã-töông caøng cao thì söïñoái laäp thoáng nhaát trong baûn vò caøng oån coá, vaø söïkeát-hôïp caøng ngaøy caøng phaùt-trieån.

Baûn-vò vaø cô-naêng hieäp ñieäu thì coù an bình,thaát ñieäu sinh tai hoïa. Ñoái vôùi quoác gia vaø quoác teá, neáu quoác gia öùc-cheá quoác-teá maø thaønh xaâm-löôïc.Giai-caáp khuynh loaùt quoác gia maø thaønh “vaät trò” -Gia toäc öùc-cheá quoác-gia maø thaønh “quaân chu û” -ñoaøn theå öùc cheá quoác-gia maø thaønh “ñaûng trò”, “ñoäctaøi”,...

Tieåu gia-ñình laø teá-baøo cuûa kieán-truùc. Tieåugia-ñình laø mieáng ñaát tieân khôûi, gieo haït gioánghaïch-taâm-theå cho toaøn boä xaõ-hoäi . Quoác gia phaûilaáy tieåu gia ñình laøm ñôn vò phaân meänh (daân luaân),phaân coäng (phaân ngaïch), vaø phaân lôïi (bình saûn).

Vöôït khoûi phaïm-vi gia-ñình laø quoác-gia maøguoàng maùy quaûn-trò töø tröôùc t§i nay ñöôïc taäp-trungvaøo trong tay nhaø nöôùc.

Trong haàu heát moïi tröôøng-hôïp, nhaø nöôùc laømoät heä-thoáng quyeàn löïc, coâng-cuï cuûa giai-caáp, haycuûa moät thieåu soá ñöôïc öu-daõi duøng ñeå thoáng-trò vaøboùc-loät quaûng-ñaïi quaàn-chuùng. Vôùi cô-cheá nhaønöôùc aáy , xaõ-hoäi luoân-luoân bò phaân-hoùa thaønh giai-caáp. Moái maâu-thuaãn “thoáng trò” vaø “ Ëbò trò” vaø sö

xung ñoät maõi-maõi laø moái lieân-heä “chu û”, “no â”.Vôùi loaïi “nhaø nöôùc” naøy, thöïc söï khoâng coù

vaán ñeà “quaûn-trò” quoác gia, maø chæ coù vaán-ñeà“thoáng trò”, “aùp-böùc”.

Vieäc quaûn-trò quoác gia trong chieàu höôùng“nhaân baûn” y-cöù treân moät soá ñieàu chuû-yeáu:

- Chuû quyeàn quoác gia khoâng theå la ø thöùquyeàn löïc chuyeån nhöôïng moät laàn töø quaàn chuùngsang cho laõnh ñaïo, maø laø moät sinh-yù-löïc cuûa coäng-ñoàng, luùc naøo cuõng thuoäc toaøn-theå nhaân-daân.

- Töông quan “bình ñaúng”.

Thay töông-quan chuû - tôù baèng töông-quanthaân höõu, ngheà-nghieäp, töông-quan giöõa ngöôøi vôùingöôøi trong quan-nieäm con ngöôøi laø cöùu-caùnh.

- Ñieàu-hoøa phaùp trò vaø nhaân trò. Phaùp tròkhoâng nhaân trò laø cô-caáu thoáng-trò. Nhaân tròkhoâng phaùp trò thì neàn-taûng quaûn-trò khoâng coùnhöõng ñieåm töïa vöõng-chaéc, tröôøng-cöûu.

Trong moät xaõ-hoäi nhö Vieät Nam xöa, nhaântrò khoâng bao giôø bieán maát vaøo phaùp trò. Nhaân tròvaãn ôû trong neàn-taûng sinh-ñoäng cuûa coäng-ñoàng .Cô-sôû treân tình vaø caûnh, tieàm-taøng trong ñoái-ñaõi,lieân-heä giöõa caùc caù-theå trong xaõ-hoäi. Chính caùch“nhaân trò” naøy taïo neân moät thöù traät-töï töï-nhieân,uyeån-chuyeån, thö-thaùi, vaø an-hoøa giöõa tình vaø caûnh.Trong khi traät töï-do phaùp-trò taïo neân moät thöù traät-töï cöùng chaéc, baát dòch cuûa lyù vaø phaùp!

Söï ñieàu-hoøa toát ñeïp giöõa nhaân trò vaø phaùptrò seõ ñöa vieäc quaûn trò quoác gia tieán ñeán ñoä ñieàuhoøa ñöôïc cuoäc soáng coäng-ñoàng vaø cuoäc soáng caù-nhaân.

126 127


Saùch Ñaïi Cöông Thaûo AÙn Toaøn Pho”, nhaøtö-töôûngVieät Lyù Ñoâng A ñaõ vieát:

“Cho ñeán nay, theá-giôùi coøn ñieâu-linh, thoángkhoå, chöùng-toû söï thaát-baïi cuûa nhöõng luoàng tö-töôûngtrong coâng-cuoäc kieán-thieát cho loaøi ngöôøi. Ngöôøi tañaõ coù luùc laàm töôûng maùy-moùc laø chuùa te å, nhöngroài ñeàu vôõ moäng!

Phuïc Hy xöa kia ñaõ noùi: “Cô giôùi sinh côtaâm. Ta chöa theå daïy daân maùy-moùc, vì trình-ñoä daâncoøn thaáp keùm”. Sau nhöõng cuoäc chieán-tranh taøn saùt,muïc-kích caûnh “xöông khoâ maùu chaûy”, ngöôøi ta môùicaûm thaáy caâu noùi saâu xa cuûa Phuïc Hy laø coù giaù-trò.

“Hieän nay, tuy nhöõng ñaïo giaùo coù giaùo-hoùadaân, nhöng hoaëc quaù thieân veà phöông-tieän, neân chædaïy ngöôøi laøm laønh traùnh aùc, ñöøng maéc toäi hôn laøcöùu vôùt ngöôøi, hoaëc yeám-theá chæ meâ-man trong coângvieäc haøng ngaøy, caâu kinh, baøi keä, buøa chuù,...cho neânkhoâng giaùc-ngoä ñöôïc ngöôøi ñöông thôøi.

“Hoaëc giaû, coù moät vaøi vò sa-moân ñaït tôùi choãgiaùc-ngoä, thì laïi aån mình nôi non xanh nöôùc bieác,cho neân loaøi ngöôøi chìm ñaém trong vaät-chaát!

“Nhieàu chuû-nghóa khoâng kieán-thieát noåi conngöôøi, bôûi vì:

“1, Moãi chuû-nghóa tìm moät ñoái-töôïng thieânleäch, thieáu-soùt, roài caên-cöù vaøo ñaáy maø kieán-thieátcon ngöôøi, thaønh ra khoâng hôïp vôùi nhaân tính.

“2. Moãi chuû-nghóa phaùt-sinh ñeå phaûn-ñoáihoaøn-caûnh ñoái-baïi, cho neân laø moät thieân-leäch naøyböôùc qua moät thieân-leäch khaùc quaù-khích hôn.

“3. Moãi chuû-nghóa ñaõ coù moät muïc-dích, nhöngchæ laø vaù-víu khoâng nhaát-quaùn, cho neân ñaõ thaát-baïi.

AÙm-thò bieåu (tieáp theo).

129132


“4. Moãi chuû-nghóa phaùt-sinh ôû moät thôøi-kyøneân ñaõ coáng-hieán nhöõng phöông-aùn vaøo tö øngphöông-dieän cuûa con ngöôøi, maø khoâng theå-hieänñöôïc toaøn boä, toaøn trình. Coù nhöõng chuû-nghóa aùp-duïng luaät-taéc ôû phaïm-vi naøy vaøo phaïm-vi khaùc, maøkhoâng coù tu-chænh khi chuyeån toïa-ñoä!

“Cuoäc chieán-tranh tôùi seõ laø cuoäc chieán-tranhtoaøn dieän, huûy-dieät moïi neàn vaên-minh vaù-víu cuûatheá-giôùi moät caùch khoác-lieät. Cuøng vôùi nhöõng kieán-truùc do caùc chuû-nghóa thieân-leäch, taát-caû seõ caùochung.

“Theá-giôùi ñang ñoøi-hoûi nhöõng tö-töôûng môùi,moät phöông-höôùng môùi, vaø nhöõng phöông-aùn kieánthieát môùi-meû hôn.

130 131


Baøi Ñoïc themBaøi Ñoïc themBaøi Ñoïc themBaøi Ñoïc themBaøi Ñoïc them Thô Thô Thô Thô Thô Ñaïo Tröôøng NgaâmÑaïo Tröôøng NgaâmÑaïo Tröôøng NgaâmÑaïo Tröôøng NgaâmÑaïo Tröôøng Ngaâm

1/ Moät voøng khoâng ñaùy, ñaùy sinh ngöôøiNgaûnh laïi, troâng ñi maáy vieät khôiThöôøng vaäy voâ danh vaêng-vaúngMaø nay höõu thöïc bôøi -bôøiTieát gìn thieân coå, tình khoân giaûiOÙc tính traêm naêm, gan deã phôiKheùp môû hoàng-hoang vaàn chuyeån maõiDuy nhieân khoaùy ñoäng ba ngaøn trôøi.

2/ Ba ngaøn trôøi, moät khoaùy thaáy ñaâuÑaùm buïi traàn ai ñaõ ñuïc ngaàuSaùch hoùa traéng tinh khoâng moät chöõGaäy thaàn ñoát truùc coù hai ñaàu.Soâng Thao nöôùc cuoán beân boài lôû,Nuùi Taûn maây vaàn ñoä beå daâu.Ñoâng Taây moät leõ xuyeân kim coå,Vuõ-truï huyeàn hoang moái Laïc AÂu.

3/ Moái Laïc AÂu gôõ traûi bao giôø Bôn caùt ngaøn tre gioù phaát-phô.Truùc luïa ñaõ daøy phen trò loaïn,Son xanh coøn chieáu daï hôn thua.Cöông thöôøng chaép noái hai kieáp laïiVaên vuõ trì tröông moät nguyeän xöaHoãn ñoän ñaõ daøy coâng mang môûChôõn thaây cho möa naéng höõng hôø.

Noùi chung laø Tam Taøi .Ngaûnh laïi : Nhìn veà quaù-khöù, töùc laø dó-vaõng.Troâng ñi : Laø nhìn veà töông-lai: Dó-vaõng + töônglai = nghóa laø xöa vaø nay, töùc laø: Coå vaø kim chæøthôøi-gian = Ñònh-nghóa cuûa chöõ truï (Vaõng coå laikim vò chi truï).Chöõ vieät: laø vöôït leân, vöôït ra ngoaøi khoâng-gian(boán phöông) – Chöõ “khôi” nghóa laø cao saâu (thöôïnghaï). Ñònh-nghóa chöõ “vuõ” (töù phöông thöôïng haïchi vuõ) theo Hoaøi Nam Töû. Caû caâu “Ngoaûnh laïi troângñi maáy vieät khôi” laø ñònh-nghóa caùi baûn-theå cuûavuõ-truï = thôøi-gian + khoâng-gian.Thöôøng vaäy: thöôøng haèng, khoâng thay ñoåi, khoângbieán-chuyeån suy-suyeån, v. . .Voâ danh: Khoâng tieáng noùi, khoâng teân goïi, coù nghóanhö lôøi Laõo Töû “Ñaïo maø coù theå noùi, coù theå goïi baèngteân naøy teân noï thì khoâng phaûi laø ñaïo thöôøng haèng(Ñaïo khaû ñaïo phi thöôøng ñaïo vaø danh khaû danh phithöôøng danh).Höõu thöïc: Coù thöïcBôøi-bôøi: Daùng toát-töôi nhö “luùa toát bôøi-bôøi”Noùi voâ danh maø coøn nghe vaêng-vaúng, nghóa laø trongcaùi khoâng coù caùi coù, coù moät caùch toát-töôi laø khaùc.Ñoù laø ñònh-nghóa caùi thöïc-chaát cuûa vuõ-truï.Tieát: nghóa ñen laø caùi ñoát tre, nghóa roäng laø nhöõnghieän-töôïng hieån-nhieân ta coù theå thaáy ñöôïc nhö (Taïithieân thaønh töôïng, taïi ñòa thaønh hình). ÔÛ treân trôøigoïi laø töôïng nhö maët trôøi, traêng sao, v.v. . . ÔÛ döôùiñaát goïi laø hình nhö soâng, nuùi, coû caây, vaïn vaät. Noùi“Tieát gìn thieân coå” laø noùi caùi hình töôïng trong trôøiñaát töø muoân xöa vaãn gìn-giöõ thöôøng haèng.Tình: Laø nhöõng caùi tieàm aån ôû trong, khoâng theå thaáy,baèng con maét thöôøng, maø phaûi tìøm bieát baèng khoáioùc suy-tö cuûa con ngöôøi. Tuy nhieân, con ngöôøi duøcuoäc soáng coù haïn trong khoaûng traêm naêm, coù theå

133136


5.- Tính coå thôøi ngaøy moät ñi ñiTraùch ai caùt cöù goïi Hoa DiCoû xanh kia laáy baïo thay baïoGaïch tía naøy söôùng chi khoå chi.Söï tích thoâi ñaønh höôu quaïSinh linh theá aáy phaân ly.Xuaân thu dôùm hoûi bôûi vì vòHay bôûi Xuaân thu bôûi vò vì.

6/ Bôûi chuùt vò vì tìm leõ ñôøiBa sinh coøn hoàn moäng ñoâi nôiGiang sôn döïng thuôû ai taùt bieånQuan luõ gaây neân keõ truï trôøiTaùc giaû voâ danh laø goác ñaïoNoaõn saøo traêm hoï, aáy gieàng ngöôøiÑaáy doøng nöôùc baêng-baêng chaûy maõiChôùp beå möa nguoàn naøo coù ngôi.

7/ Chôùp beå möa nguoàn keùo khaép mieànSaù chi taém goäi, saù truaân chuyeânBuùt nghieân ñeøn saùch ñeàu sai laïcKim coå, Ñoâng Taây cuõng haõo huyeànVí bieát löûa höông tìm chaép noáiLaø hay vaøng ñaù ñeå trao truyeàn.Vaên minh nghó kyõ coøn nhieàu vieäcÑem caû muoân loaøi leân Duy Nhieân.

4822 T.V.

GIAÛI NGHÓA NHÖÕNG CHÖÕ KHOÙ:

Ñaïo: ñöôøng ñi, loái böôùc.ù Ñaïo-lyù laø moät caùi leõ nhaát-ñònhai cuõng phaûi noi ñaáy maø theo nhö: nhaân-ñaïo laø ñaïo laømngöôøi; Vöông ñaïo laø ñaïo-lyù cuûa baäc vöông giaû; Baù ñaïo laøñaïo-lyù cuûa baù giaû (nhaân nghóa giaû). Caùc nhaø truyeàn giaùo

ñem caùi leõ hay trong giaùo mình noùi cho ngöôøi bieát maø goïilaø truyeàn ñaïo. Ñaïo coøn laø moät teân rieâng ñeå chia khu-vöïctrong nöôùc. Thôøi nhaø Ñinh, nöôùc ta chia laøm 10 ñaïo doLeâ Hoaøn laøm Thaäp Ñaïo Töôùng Quaân. Chöõ Ñaïo ôû ñaây coùnghóa laø ñaïo laøm ngöôøi.Ñaïo traøng: Nôi tu ñaïo, nôi laøm leã caàu cuùng.Ñaïo giaùo: Toâng-giaùo thôø oâng Laõo Töû laøm tieân-sö,Tröôøng Ngaâm: Tröôøng laø daøi; Ngaâm laø moät theå caùch trìnhdieãn baøi thô baèng aâm thanh gioáng nhö ca haùt vaäy. Noùichung Ñaïo Tröôøng Ngaâm laø moät khuùc tröôøng ngaâm noùi veàñaïo.Moät voøng khoâng ñaùy: Laø moät caùi voøng troøn töôûng-töôïngñeå hình-dung ra yù-nghóa maø giaûi-thích danh-töø “vuõ truï”.Vì treân baûn-theå cuûa caùi voøng troøn laø ñöôøng khoâng coùñaàu moái. Khoâng bieát choã naøo laø nôi khôûi-ñaàu, cuõng nhökhoâng coù choã naøo laø choã taän cuøng. Ñuùng vôùi quan-nieämnhaø Phaät trong caâu “Voâ cuøng duyeân khôûi” – Voâ haïn cöùucaùnh” ñeå noùi caùi ñaëc-tính cuûa thôøi-gian + khoâng-gian töùclaø vuõ-truï vaäy.Caùi voøng laïi khoâng ñaùy: Ñeán beå roäng meânh-moâng khoângbôø khoâng beán maø coøn coù ñaùy. ÔÛ ñaây caùi voøng khoâng tröôùckhoâng sau, laïi khoâng caû ñaùy nöõa, theá laø chaúng dính-líu,vöôùng-vít vaøo ñaâu caû, aáy laø noùi caùi nghóa cuûa chöõ “voânguyeân ” töùc laø vuõ-truï voâ nguyeân.Sao ñaõ noùi khoâng ñaùy, laïi noùi ñaùy sinh ngöôøi?Khoâng maø trôû neân coù, ñoù laø caùi lyù “chaân khoâng dieäuhöõu cuûa nhaø Phaät”, nghóa laø töø caùi vuõ-truï voâ nguyeânsinh ra con ngöôøi nhaát nguyeân”.Con ngöôøi soáng trong coäng-ñoàng nhaân-loaïi laø moät.Song trong ñaïi ñoàng coù tieåu dò; Töøng daân-toäc, töøngñòa-phöông, töøng neáp soáng trong xaõ-hoäi phöùc-taïpneân loaøi ngöôøi trôû thaønh xaõ-hoäi ña nguyeân .Voâ nguyeân -Nhaát nguyeân Ña nguyeân = laø nhöõng nguyeân lyù cuûa:Ñaïo Trôøi Ñaïo ngöôøi vaø Ñaïo Ñaát

134 135


coù boä oùc thoâng-minh maø tính-toaùn tìm ra nhöõngnguyeân-lyù naøy, nhöõng quy-luaät kia. Laáy gan can-ñaûmkhaùm-phaù vuõ-truï, phôi-baøy ra nhöõng ñieàu bí-maät cuûatöï-nhieân, cho neân m§i noùi: “OÙc tính traêm naêm gandeã phôi”.Kheùp : Ñoùng cöûa, nghóa cuûa chöõ “haïp”. Môû = môûcöûa, nghóa cuûa chöõ “tòch”. Kinh Dòch: “nhaát haïp nhaáttòch vò chi ñaïo” (moät ñoùng moät môû goïi laø ñaïo).Hoàng-hoang: Traïng-thaùi hoang-vu, bao-la roäng lôùnñoù laø thuôû chöa phaân aâm döông, chöa goïi laø trôøiñaát.Duy nhieân: danh-töø trieát-hoïc noùi veà töï-nhieân vuõ truï.Khoaùy ñoäng: Söùc chuyeån ñoäng töï-nhieân xoay quanhmoät ñöôøng xoaùy quyõ-ñaïo nhö moät caùi khoaùy maø ñaàumoái laø duy-nhieân.Ba ngaøn trôøi: Theo ñaïo Phaät thì vuõ-truï goàm coù bangaøn ñaïi thieân theá-giôùi (tam thieân, ñaïi thieân theágiôùi).Traàn ai: Cuõng nhö danh-töø theá-gian, theá-giôùi nôiloaøi ngöôøi ôû.Saùch hoùa, Gaäy thaàn: Hai thaàn vaät cuûa Taûn VieânSôn thaùnh.Soâng Thao: Löu-vöïc soâng Hoàng Haø thuoäc ñòa-giôùiphuû Laâm Thao, tænh Phuù Thoï.Beå daâu: Beå xanh bieán laøm ruoäng daâu (thöông haûibieán vi tang ñieàn) noùi veà söï ñoåi thay, bieán-dòch.Huyeàn hoaøng: Traïng-thaùi mòt-muø maø trôøi ñaát thuôûhoãn-mang.Laïc AÂu: Teân goïi cuûa daân toäc Vieät. Laïc – Vieät, AÂuVieät, AÂu Laïc, v.v. . .Bôn caùt: Baõi caùt noåi leân ngoaøi beå.Truùc luïa: Hay truùc baïch = Tre vaø luïa khi xöa . Ñoaønquaân chieán-thaéng ca khuùc khaûi-hoaøn, ngöôøi ta ghinhöõng chieán coâng leân giaûi luïa buoäc treân caàu tre

Noaõn-baøo: Boïc tröùng. Töø boïc tröùng baø AÂu Cô sinhra traêm con . Traêm con trôû thaønh traêm hoï (Baùchtính). Toùm laïi trong yù-nghóa “Caùi voøng khoâng ñaùy(voâ nguyeân) sinh ra con ngöôøi (nhaát nguyeân) . Boïctröùng (nhaát nguyeân) sinh ra traêm con = traêm hoï (ñanguyeân). Ñoù laø nguyeân-lyù cuûa Ñaïo. “Ñaáy doøng nöôùcbaêng-baêng chaûy maõi”, nay laø ñònh-lyù bieán dòch cuûavuõ-truï. Khoång Töû ñöùng nhìn doøng nöôùc chaûy ñaõ thanraèng: Chaûy maõi nhö theá kia ö ? Khoâng ngôùt ngaøyñeâm (Theä giaû nhö tö phuø? Baát xaû truù daï).Chôùp beå möa nguoàn: Hieän töôïng cuûa töï nhieân vaänñoäng. Chôùp laø aùnh löûa; beå ôû veà phía Ñoâng Nam.Löûa sinh ra töø phöông Nam. Töôïng cuûa löûa laø queûLy thuoäc döông laø (Ñaïo Trôøi) höôùng Nam cung ngoï.Ñoái laïi “möa nguoàn” : Möa laø nöôùc, nöôùc sinh ra töøphöông Baéc, töôïng cuûa nöôùc laø queû “khaûm”, thuoäc“aâm” (Ñaïo Ñaát) phöông Baéc cung Tyù. Nhöõng yeáu toátreân ñaây laø nhöõng thaønh-phaàn coát yeáu trong guoàng-maùy hoùa (hoùa cô) cuûa vuõ-truï, vaän-ñoäng xoay vaànkhoâng ngöøng, “ Nam Baéc khoâng ngöøng xoay Tyù –Ngoï”.Löûa Höông: Löûa coù ñaëc-tính : Nhieät = nhieät thaønh: phaùt minh, saùng taïo, buøng leân maõnh lieät. Khi loaøingöôøi phaùt minh ra löûa laø luùc loaøi ngöôøi töï saùngtaïo cho mình moät neàn vaên minh tieân khôûi, ñoù laø neànvaên minh “nhaân tính” khaùc vôùi “thuù tính”. Ñeå ñoaïntuyeät vôùi thuù tính, tröôùc heát laø con ngöôøi coù vôï coùchoàng, töùc laø gia ñình coù toå chöùc, do ñoù maø kinh teá,xaõ hoäi coù toå chöùc, ñoù laø ñieåm xuaát phaùt toái sô cuûaxaõ hoäi ngöôøi.Höông : “Ba sinh höông löûa” = Löûa ñoát höông chaùy,hieän leân hình aûnh sinh hoaït dieãn tieán voøng ba kieápcuûa con ngöôøi. Treân ñaàu neùn höông, moät phaàn taønhöông ñaõ chaùy goïi laø phaàn quaù khöù hay “vaõng sinh”.

137140


daøi ñeå neâu cao chieán coâng hieån-haùch. Laøm veû-vangcuoäc chieán-ñaáu vaø vinh-döï cho ngöôøi laäp coâng. Noùiñaõ daøy phen trò loaïn laø noùi trong quaù-trình ñaát nöôùc,bình-trò ñeå yeân daân vaø xaây-döïng hoøa-bình.Son xanh: Son: moät thöù ñaù maøu ñoû maøi ra maø vieátchöõ ñoû töôi ñeïp . Neùt son coù giaù-trò cao-quyù ngangneùt vaøng ñeå ghi coâng ñaàu vieäc toát trong söû saùch.Xanh : tre xanh, ngöôøi xöa chöa coù giaáy, cheû trelaøm theû khaéc chöõ treân voû xanh cuûa tre ñeå cheùp söûkyù, ngöôøi ta thöôøng goïi laø söû xanh.Cöông-thöôøng: Cöông laø gieàng-moái, laø traät-töï xaõhoäi. Thöôøng: Naêm ñaïo thöôøng laø :nhaân, nghóa, leã,trí, tín laø ñaïo cuûa con ngöôøi ñoái-ñaõi vôùi nhau tronggia-ñình xaõ-hoäi.Hai kieáp: Ngöôøi ôû kieáp hieän taïi, ngoaûnh nhìn veà kieápquaù-khöù. Troâng veà kieáp töông-lai laø hai kieáp ôû tröôùcvaø sau cuûa mình. Noái hai kieáp tröôùc sau vôùi hieän taïicuûa mình laø ba kieáp thaønh moät voøng tieán hoùa phaùt-trieån neân lòch-söû.Vaên vuõ: Vaên : nhö phong-tuïc taäp-quaùn, tö-töôûng,vaên-chöông, ngheä-thuaät, chính-trò, kinh-teá, v.v. . .Vuõ : nhö quaân-söï, löôïc-thao quoác-phoøng.Tri tröông: Gìn-giöõ vaø phaùt-huy ra.Hoãn-ñoän: Traïng-thaùi luùc chöa phaân ra trôøi ñaát, aâmdöông.Chôõn: Thaùi-ñoä thôø-ô, maëc-keä; chôõn thaây yù noùi chaúngra gì.Taïo-hoùa: Nhö nhöõng tieáng: Hoùa coâng, treû taïo, contaïo, noùi veà quyeàn-naêng thöôïng-ñeá.Lo ï : Tieáng loùng, nghóa nhö chöõ sai, khoâng ñuùng, loábòch, gaàn ñaây nhö chöõ queâ.China: Teân khaùc cuûa nöôùc Taøu. Ñoààng China (TrungHoa) : coät ñoàng do Maõ Vieän troàng ôû bieân-giôùi HoaVieät.Maùy Phaùp Lan: Maùy cheùm cuûa Phaùp.

Nhaân quyeàn: Quyeàn laøm ngöôøi, cuoäc caùch-maïngPhaùp 1789 meänh danh laø cuoäc caùch-maïng nhaânquyeàn.Xanh ngöôi: Ngöôøi Phaùp coù con maét xanh.Hoàng Baøng: Danh hieäu ñaàu-tieân cuûa daân-toäc Vieätghi trong trang ñaàu söû.Hoa Di: Ngöôøi Taøu caùt cöù, chieám-lónh phaàn lôùn, töïnhaän mình laø Hoa, coi caùc daân nhöôïc-tieåu laø Di.Coû xanh: Ví nhö keû yeáu (daân nhöôïc-tieåu).Gaïch tía: do chöõ laàu son gaùc tía. Gaïch tía töôïngtröng quyeàn-haønh vua chuùa.Töû khuyeát: Cöûa tía, cung vua.Sinh linh: Noùi veà quaàn-chuùng.Xuaân Thu: Teân hai muøa cuûa moät naêm, moät naêm coù4 muøa. Theo thôøi-tieát trong naêm thì muøa Ñoâng ngaøyngaén ñeâm daøi, muøa Haï ngaøy daøi ñeâm ngaén, chæ coùmuøa Xuaân, Thu coù nghóa nhö hoøa-bình, coâng-baèng.Khoång Töû laøm kinh Xuaân Thu laáy tö-caùch coâng-baèngmaø khen cheâ, phaân-bieät thieän, aùc cuûa caùc vua chuùa,beânh-vöïc quyeàn daân.Vò vì: Chöõ “Vi”, bình thanh ñoïc laø vì , khöù thanhñoïc laø vò = Vò laø vò tha. Vì laø vì ngöôøi khaùc maø haønh-ñoäng.Vò : Vò laø ngoâi, ngoâi vua, ñòa-vò cuûa moãi ngöôøi, cuõngnhö cöông-vò, . . . .Taùt be å : (Huyeàn-thoaïi noùi veà thaàn taùt beå) Thuôû chöacoù trôøi ñaát thì taát-caû laø moät beå nöôùc. Luùc ñoù coùoâng voâ danh ra tay taùt vôi nöôùc bieån cho traät ranhöõng soâng, nhöõng nuùi, ñaát ñai, bieân-cöông, laõnhthoå ñeå xaây-döïng neân quoác-gia. Truyeän “thaàn truïtrôøi” cuõng theá. Thuôû coøn laø moät khoái lôùn hoãn-mang,chöa phaân-bieät aâm döông, trôøi ñaát, luùc ñoù coù oâng(voâ danh) laáy ñaù laøm coät choáng ñaûy khí döông leâncao khoûi maët ñaát ñeå cho trôøi maõi-maõi ôû treân cao,giaønh khoaûng giöõa maø ñoäi trôøi ñaïp ñaát ôû ñôøi.

138 139


Tieáp ñeán phaàn hieän-taïi töùc laø “hieän sinh”.Phaàn naøy coù moät ñoám löûa hoàng ñöông chaùy, ñöôngnoùng, ñöông khoùi, ñöông thôm vaø ñöông di-chuyeånxuoáng phaàn chöa chaùy veà phía töông-lai neân goïi laøphaàn “lai sinh”. Ñoù laø söï dieãn-tieán 3 kieáp treân thaânhình moät caây (neùn) höông. Taøn höông chæ dó-vaõngruïng xuoáng chaân höông, ñaåy phaàn töông-lai tieán leântheá choã cho phaàn hieän-tai ñeå phaàn naøy trôû thaønh“vaõng sinh”. Caùi voøng 3 kieáp naøy laø moät khaâutrong chuoãi voøng tieán-hoùa voâ cuøng cuûa lòch-söû phaùt-trieån. Phaàn hieän-taïi ñöông laø phaàn soáng ñoäng, ñaûm-ñöông traùch-nhieäm lòch-söû vaø nghóa-vuï thôøi-ñaïi.

Noäi-dung khuùc Tröôøng Ngaâm noùi veà Ñaïo, töùcÑaïo laøm ngöôøi ôû giöõa ñaïo Trôøi vaø ñaïo Ñaát. “Höõuthieân ñaïo yeân, höõu nhaân ñaïo yeân, höõu ñòa ñaïo yeân.Kieâm Tam Taøi nhi löôõng chi coá luïc, luïc gia phi tha,Tam Taøi chi ñaïo daõ” (Dòch Heä Haï) “Coù Ñaïo Trôøicoù ñaïo Ngöôøi, coù ñaïo Ñaát, goàm Tam Taøi ma ø gaápñoâi leân thaønh saùu (saùu gaïch, queû keùp trong Dòchlyù). Saùu ñoù chaúng phaûi caùi gì khaùc maø laø Ñaïo TamTaøi vaäy”.

“Con ngöôøi phaûi aên ôû sao cho coù tröôùc coùsau” , lôøi tieàn nhaân daïy theá. Trong noäi-dung yù-nghóabaøi naøy cuõng khoâng ngoaøi lôøi noùi vaøng ngoïc cuûangöôøi xöa. Cho neân con ngöôøi tröôùc nhaát phaûi tìmra cho mình moät vuõ-truï quan, nghóa laø tìm ra caênñeå cuûa vuõ-truï. Sau nöõa phaûi tìm bieát caùi nguoàn-goáccuûa chính mình ñeå maø bieát traùch-nhieäm cuûa mìnhôû ñôøi phaûi neân nhö theá naøo? Ñoù laø ñaïi-yù cuûa baûyñoaïn thô trong ngaâm khuùc naøy:

Khi ta goïi moät hieän-töôïng laø töï-nhieân, laø xaõhoäi hay tö-tuôûng, laø ta chæ muoán nhaán maïnh ñeán tínhcaùch troäi yeáu cuûa phaïm-truø ñoù trong hieän-töôïng khí-haäu, thôøi-tieát, thieân tai, ñòa hình, v.v..., veà tinh-thaàn,thieân-nhieân taán-coâng ngöôøi baèng vaät tính, ñaùnh ñuoåinhaân tính.

Khi taán-coâng, ngöôøi khoâng theå huûy-dieät thieânnhieân, maø phaûi tìm caùch phoái-kieåm toaøn boä caùc quyluaät cuûa “nhaân”, ñieàu-chænh nhöõng quy-luaät bò thöïc-hieän leäch-laïc, nghóa laø “ngöôøi” ñaõ chuyeån sang vò-theáchuû-ñoäng ñoái vôùi thieân-nhieân, muoán thieân-nhieân phaûiphuïc-vuï “ngöôøi”. Noùi caùch khaùc, “ngöôøi” ñaõ chuyeåntheá ñoái-laäp sang hôïp-taùc, nghóa laø thoáng-nhaát thieân-nhieân vôùi con ngöôøi.

(Söï nhaàm-laãn coãi goác cuûa Marx laø ñem aùp-duïng thaúng tuoät caùc quy-luaät cuûa thieân-nhieân vaøo loaøingöôøi, maø khoâng troâng thaáy söï ñoái-laäp thoáng-nhaát (hôïp-taùc) giöõa loaøi ngöôøi vôùi thieân-nhieân.

Caùc quy-luaät chi-phoái vuõ-truï thieân-nhieân laø caùcquy-luaät vaät-chaát töï-nhieân. Ñoù laø caùc quy-luaät khoa-hoïc cuûa vaät-chaát, coù tính-caùch khaùch-quan, nghóa laøcaùc quy-luaät ñoù khoâng thay ñoåi, duø coù hay khoâng coùsöï ïhieän-dieän cuûa con ngöôøi. Khi con ngöôøi khaùm-phaùra caùc quy-luaät chi-phoái vuõ-truï töï-nhieân thì caùcquy-luaät ñoù chæ aùp-duïng cho vuõ-truï khaùch-quan ..

Sang ñeán xaõ-hoäi NGUÔØI, caùc quy-luaät trongtöï-nhieân phaûi bieán-ñoåi sao cho thích-hôïp vôùi ñôøi soángcuûa con ngöôøi. Con ngöôøi khai-thaùc caùc quy-luaät thieân-nhieân, bieán-ñoåi ñeå phuïc-vuï con ngöôøi, töùc laø con ngöôøiduøng tö-töôûng ñeå laøm chuû vuõ-truï vaät-chaát khaùch-quan(Taùn thieân ñiaï chi hoùa duïc). Ñieàu naøy khaùc vôùi DuyVaät chuû-nghóa ñem aùp-duïng thaúng tuoät caùc quy-luaättöï nhieân vaøo nhaân-loaïi !

- Chính ñaây cuõng laø ñieåm sai cuûa Khoång giaùo

141144


H/ ÖÙng Duïng Trieát Hoïc Lyù Ñoâng A vaøo Nhaân sinh Quan: :

Chuû yeáu: - Giaùc-ngoä trieät-ñeå veà “nhaân chuû”; moïi kieán

thieát caàn ñaët treân “nhaân baûn” môùi coù theå ñem laïi anbình cho nhaân-loaïi.

- Laáy loaøi ngöôøi laøm goác, laáy xaõ-hoäi ngöôøitreân töï tính laøm goác thì moïi hieän-töôïng soáng taïo rabôûi ngöôøi, vì ngöôøi vaø cho ngöôøi.

- Trôû veà vôùi “Ñaïo Soáng Vieät” ñeå phuïc-hoài vaøöùng-duïng ñieàu “thöông ngöôøi nhö theå thöông thaân”,khoâng giaùo-ñieàu, khoâng lyù-thuyeát xuoâng, thì cuoäc soángmôùi thöïc-söï an laønh, vaø thöïc-söï thanh-bình.

Coù ba (3) quy-luaät chi-phoái vaän-ñoäng vaøphaùt-trieån cuûa “nhaân”.

Quy-luaät 1: Vaïn Vaät Töông Quan.

Con ngöôøi soáng trong vuõ-truï thieân-nhieân taátsöï vaän-ñoäng vaø phaùt-trieån chòu aûnh-höôûng naêm (5)quy-luaät (caáu-thöùc 5 ñieåm) cuûa vuõ-truï thieân-nhieân.Noùi caùch khaùc “Vaïn Vaät Töông Quan”.

Quy Luaät 2: Nhaân vaän-ñoäng vaø phaùt-trieåntheo hình xoaùy troân oác coù nuùt teát.

Khi noùi ñeán hình troân oác, ta nghó ngay ñeán moäthình coù moät ñieåm xuaát-phaùt, roài ñi voøng roäng leân caodaàn (moãi voøng ôû phía treân roäng hôn voøng ôû phía döôùi(nhö hình cuûa voû moät con oác, maø ñieåm xuaát-phaùt laø laøñaàu nhoïn cuûa ñaùy voû oác). Vaän-ñoäng theo hình xoaùytroân oác laø vaän-ñoäng baét-ñaàu töø moät ñieåm xuaát-phaùt,roài phaùt-trieån veà chaát cuõng nhö veà löôïng, roäng daànvaø cao daàn (vaän-ñoäng höôùng thöôïng), coù tính ñoàng-daïng vôùi nhöõng vaän-ñoäng tröôùc.

Nhaân vaän-ñoäng vaø phaùt-trieån theo hình xoaùytroân oác coù nuùt teát (hay nuùt bieán) do tö-töôûng conngöôøi laøm bieán-ñoåi hieän-töôïng, sao cho vaän-ñoäng vaøphaùt-trieån coù tính-caùch höôùng thöôïng (thí-duï ñôøi soángngöôøi ñaõ bieán-ñoåi cao-ñeïp hôn, töø luùc aên soáng ñeáncaùch naáu chín - ñoù laø moät nuùt teát (nuùt bieán) treânhình xoaùy troân oác lôùn - Töø thôøi-kyø maãu heä sang thôøi-kyø phuï heä, ñoù laø moät nuùt teát (nuùt bieán) cuûa xaõ-hoäiloaøi ngöôøi ñoái vôùi töï-nhieân. Caùc bieán-chuyeån quacaùc thôøi-kyø “ñoà ñaù” sang “ñoà ñoàng” laø nhöõng “nuùt teát”khaùc.

Loaøi ngöôøi tieán-boä ñöôïc laø do coù söùc tu-chænhtöï-nhieân. Chính tö-töôûng này ñaõ laøm cho nhaân coù khaû-naêng chuû-ñoäng vôùi thieân-nhieân. Nhaân khoâng theåsoáng oån-ñònh baèng caùch ñoàng-hoùa nhaân vôùi töï-nhieân,hay huûy-dieät töï-nhieân.

Nho hoïc noùi “Taùn thieân ñiaï chi hoùa duïc” (Giuùptrôøi ñaát trong vieäc bieán-hoùa cho cuoäc soáng) laø yù ñoù).

Quy Luaät 3: Trong doøng soáng, nhaân khaùm-phaùra ba taàng chaân-ly ù:

* Chaân-lyù trong töï-nhieân coù tính voâ nguyeân ,vaø tính töông-ñoái.

* Chaân-lyù trong nhaân coù tính nhaát nguyeân vaøtuyeät-ñoái.

* Chaân-lyù trong daân (xaõ hoäi) coù tính ña nguyeânvaø töông-ñoái.

Ta cuõng neân nhôù raèng: Töï-nhieân, xaõ-hoäi vaø tötöôûng thoáng-nhaát trong moïi hieän-töôïng soáng, neân caûba chaân-lyù ñeàu coù maët ñaày-ñuû trong moïi hieän-töôïng.Vì theá, thöïc-taïi khoâng coù hieän-töôïng naøo ñöôïc coi laøthuaàn-tuùy töï-nhieân, hoaëc thuaàn-tuùy xaõ-hoäi hay thuaàn-tuùy tö-töôûng.

142 143


maø linh-muïc Ñöôøng Thi Tröông Ky û ñaõ daãn laïi ñeåtuyeân xöng! Neáu ñem phaùp-taéc töï-nhieân cuûa trôøi(vuõ truï) aùp-duïng thaúng tuoät vaøo nhaân luaân, thìquaû laø khoâng phaân-bieät giöõa tính-chaát khaùch-quancuûa vuõ-truï töï-nhieân vôùi tính-chaát chuû-quan cuûaloaøi ngöôøi.

Nhöõng ly ù-thuyeát na êng-lö ïc nhaát nguyeân,tuyeät-ñoái tinh-thaàn, tam giôùi duy taâm, vaïn phaùp duythöùc, v.v... chæ laø kieán-thöùc tích-luõy cuûa cô-sôû “duythaàn”, tieán-hoùa leân. Nhöõng lyù-thuyeát duy lyù, thöïc-duïng vaø v.v... chæ laø thoûa-hieäp cuûa duy taâm vôùi duyvaät, hay duy sinh ôû moät caên-cöù sieâu-hìnhù. Bôûi vìduy taâm laø taùc-duïng nhaân-loaïi tieán-boä sau khinhaân-loaïi thaønh-laäp, duy vaät laø thuyeát sieâu-hình“hình nhi thöôïng” (bôûi vaät laø ñieàu-kieän cuûa töï-nhieân vaän-ñoäng), töø duy nhieân thaåm-thaáu vaøo duynhaân phaûi thieát-ñònh raèng töï-nhieân coù tröôùc loaøingöôøi. Caùi quy-luaät trung-taâm laø tinh-thaàn vaän-ñoäng khaùch-quan thöïc taïi khoâng theå naøo laáy gìmaø chöùng-thöïc ñöôïc, ñeå mang vaøo phuïc-vuï cho loaøingöôøi.

Noùi ñeán duy taâm ñuùng nghóa thì chæ coù “thaàntrò”(theùocratie) söï tröïc-giaùc laõnh-ñaïo chính-trò(chính-trò khoâng theå thaønh ñöôïc khoa-hoïc ôû laõnh vöïcduy taâm), chæ laø moät laäp thuyeát baûo-thuû cuûa daân-chuû tö-baûn (duy vaät laø yù-thöùc cuûa tích-cöïc phaù-hoaïi, duy taâm laø yù-thöùc cuûa baûo-thuû tích-cöïc) duøngcho töï-nhieân, söï thöïc troùi-buoäc vaø aùp-böùc loaøingöôøi, khoâng coù tinh-chæ trong vuõ-tru.

Cho neân khoâng theå coù ñöôïc duy-taâm (duythaàn) cuõng nhö noùi khoâng theå soáng ñöôïc baènghöông hoa töôûng-töôïng cuûa tinh-thaàn, khoâng theå coùñöôïc moät xaõ-hoäi “thaàn trò”, khoâng theå coù ñöôïc moätxaõ hoäi voâ vi, khoâng theå coù ñöôïc moät xaõ-hoäi töï thaân,ø

lòch-söû.Ñaët con ngöôøi laøm chuû ñaïo nhaân-sinh, tích

cöïc phaán-ñaáu ñeå xaây-döïng tö-theá, caûi-taïo hoaøn-caûnh, laáy töï-chuû, con ngöôøi coù traùch-nhieäm chochính mình. Trong caùc truyeän thaàn thoaïi, thi caVieät ñeàu ñaët vò-theá con ngöôøi laøm chuû theå cuoäcsoáng. Con ngöôøi laø gaïch noái giöõa Trôøi vaø Ñaát.Truyeän oâng Baøn Coå khoâng do thaàn linh, maø töï mìnhxuaát-hieän, “phaùn ñònh aâm döông”. OÂng Baøn Coå lôùnñeán ñaâu, kích-thöôùc vuõ-truï lôùn roäng ñeán ñoù (Söùcbieát con ngöôøi ñeán ñaâu thì vuõ-truï coù teân ñeán ñoù).

Song-song vôùi tinh-thaàn nhaân baûn laø tinh-thaàn nhaân chuû. Con ngöôøi hôn caùc ñoäng vaät khaùcdo coù giaùc-ngoä tính, saùng-taïo tính, xaõ-hoäi tính, vaøcoù lyù-töôûng, coù muïc-ñích cho cuoäc soáng. Cuoäc soángtuy bò hoaøn-caûnh chi-phoái, nhöng yù-chí con ngöôøicoù theå xoay-chuyeån ñöôïc hoaøn-caûnh, cho neân môùinoùi:

“ Coù trôøi maø cuõng coù ta ”hay “Xöa nay nhaân ñònh thaéng thieân cuõng nhieàu.”

(Nguyeãn Du)

Duy Daân Nhaân Chu û ra ñôøi laø ñeå xaây-döïngmoät xaõ-hoäi “Ngöôøi” cho thaät “ngöôøi”, cho con ngöôøiñöôïc thöïc-söï haïnh-phuùc, ñöôïc thöïc-söï giaûi-phoùng vaøcuoäc soáng ñöôïc thöïc-söï chuû ñoäng. Muoán ñöôïc vaäy,

- Nhaân Baûn phaûi laø toái-cao caên-cöù (chöù khoângphaûi laø vaät-chaát hay thaàn-linh).

- Nhaân chu û phaûi laø toái-ñònh tieàn ñeà.- Nhaân tính phaûi laø toái-sô xuaát-phaùt.Ngöôøi laø nguoàn-goác, ñoàng-thôøi laø cöùu-caùnh

cuûa xaõ-hoäi. Nhaân baûn laø laáy loaøi ngöôøi laøm goác, laáyxaõ-hoäi loaøi ngöôøi treân töï tính laøm goác; laáy nhaân-daân

145148


töï sinh, töï nô û, khoâng theå coù ñöôïc moät xaõ-hoäi baèngtaâm troâng, taâm nghe, taâm laøm, taâm aên, taâm ñi...

Noùi ñeán duy taâm trieát-hoïc ñaây laø noùiroäng chung caû lyù-töôûng chuû-nghóa, hình-töôïng chuûnghóa, thöôïng-ñeá chuû-nghóa, duy-thöùc, duy-caûm,duy-tính, vaân vaân... . khoâng traùnh ñöôïc ñieàu cô-baûn lyù-luaän duy thaàn.

Xöa nay, bieát bao nhieâu cuoäc ñoái-thoaïi cuûacaùc toâng-giaùo, trieát-hoïc, tö-töôûng khoâng ñi ñeánkeát-luaän chung cuõng vì moãi laäp-tröôøng ñöùngtreân moät neàn-taûng khaùc nhau! moät beân, treân neàn-taûng “thaàn linh”, keû treân neàn-taûng “vaät chaát”,ngöôøi treân caên-cöù thôøi-ñieåm lòch-söû cuûa xaõ-hoäi,...

Ñaõ khoâng cuøng ñöùng treân moät neàn-taûng thìkhoù maø chung ñi ñeán moät keát-luaän.

Thaät ñuùng laø caûnh “Troáng ñaùnh xuoâi, keønthoåi ngöôïc” hay “OÂng noùi gaø, baø noùi vòt ”.

Theo Dòch lyù, “trong vuõ-truï, aâm döông coù giao-thoa vaïn vaät môùi thaønh hình. Nhôø aâm döông giao-thoamaø thaønh baùt quaùi. ” Neáu baùt quaùi chæ coù 3 neùt (Quaùiñôn) thì cuõng chöa ñuû, vì “tam taøi” môùi chæ laø “nhaátnguyeân”, neân phaûi theâm moãi neùt trong quaùi ñôn (ñônquaùi thaønh truøng quaùi) môùi troïn nghóa “ aâm döông chivò Ñaïo ”.

Töôïng truyeän cuûa queû “Thaùi” trong kinh Dòchcoù noùi: “ Thieân ñòa giao thaùi, haäu dó taùi thaønh thieânñòa chi ñaïo, phuï töôùng thieân ñòa chi nghi, dó taû höõudaân....” ( Coâng vieäc cuûa trôøi ñaát taïo thieát ra, nhôøngöôøi söûa-sang laïi cho hoaøn-thaønh, vaät-chaát do trôøiña át vun tro àng, nhôø ngöôøi chaán-chænh cho thoûañaùng.). Coù nhö vaäy vai-troø “ngöôøi môùi saùnh cuøngTrôøi - Ñaát (Thieân - Ñòa - Nhaân trong Tam Taøi).

Nhaân baûn: Con ngöôøi do cöïc chaát trong vuõ-truï,vaän-ñoäng vaø keát-hôïp döôùi hình-thaùi voâ-tình-dieãn, voâcuøng cöùu caùnh, voâ cuøng duyeân-khôûi theo quy-luaät “Hoã-töông vaän ñoäng vaø keát-hôïp ” maø thaønh.

Con ngöôøi khi hình-thaønh laø moät toång-theå cuûataâm - vaät - sinh. Cuoäc soáng cuûa con ngöôøi trôû thaønh moätbaûn-vò coù sinh-meänh tính, nghóa laø cuoäc soáng coù “höôùngtaâm”, höôùng tha”, vaø “höôùng thöôïng”, vaän-ñoäng coù töïchuû tính , töï-do tính, vaø coù muïc-ñích.

Do “höôùng taâm” vaän-ñoäng, maø con ngöôøi töïthöông mình, vaø nhöõng gì lieân-quan ñeán mình, cuøng coùtö höõu tính... Do “höôùng tha” vaän-ñoäng maø con ngöôøitaïo-laäp xaõ-hoäi, thieát-laäp gia-ñình, thò-toäc, boä-laïc, daân-toäc nöông theo nguyeân-lyù “vaän-ñoäng vaø keát hôïp laø hoãtöông nguyeân-nhaân”. Do “höôùng tha” vaän-ñoäng naø loaøingöôøi coù nhu-caàu taäp-theå, saùng-taïo ngoân-ngöõ, ngheä-thuaät, vaên-hoùa, luaät-phaùp, cô-caáu, ñònh-cheá, v.v... ñeåcuøng soáng vôùi nhau.

Höôùng thöôïng vaän-ñoäng laø xu-höôùng ñaëc höõucuûa con ngöôøi, chæ “ngöôøi” môùi coù, khieán ngöôøi tieáncao maõi hôn caùc ñoäng-vaät khaùc (nhaân linh ö vaïn vaät).

Söï vaän-ñoäng cuûa ba xu-höôùng “höôùng taâm, höôùngtha vaø höôùng thöôïng” cuûa con ngöôøi trong thôøi-ñaïi vaøcaùc taùc-ñoäng treân thieân-nhieân, treân loaøi ngöôøi maø laømneân caùc laõnh-vöïc kinh-teá, chính-trò, vaên-hoùa, xaõ-hoäi,...

Söï bieán-chuyeån lòch-söû cuûa loaøi ngöôøichính laø nhöõng bieán-chuyeån qua söï vaän-ñoäng cuûaba xu-höôùng höôùng taâm - höôùng tha vaø höôùngthöôïng. Noùi caùch khaùc, chính con ngöôøi laøm neân

1- Nhoùm Nghieân-Cöùu Vaên Hoùa Daân-Toäc Vieät, “Huyeát Hoa”, tr. 246, aán quaùn Bình Minh, 1986 taïi Hoa Kyø.

1

146 147


laøm goác, laáy toaøn theá-giôùi nhaân-loaïi laøm goác cuûa moãikieán-cheá, kieán-truùc vaø kieán-thieát xaõ-hoäi. Cho neân söùmaïng cuûa ngöôøi trong xaõ-hoäi laø phuïc-vuï ngöôøi, vìngöôøi vaø cho ngöôøi.

Nhaân-chuû laø laáy loaøi ngöôøi laøm chuû ñaïo sinhhoaït cho loaøi ngöôøi, laáy loaøi ngöôøi laøm chuû-ñaïo sinhhoaït cho vuõ-truï. Ngöôøi laøm chuû vuõ-truï vaät-chaát, laømchuû caùc quy-luaät khaùch-quan khoa-hoïc vaät-chaát vaølaøm chuû taâm-linh.

Ngöôøi khoâng ñeå ngöôøi bò chi-phoái, leä-thuoäcbôûi ngoaïò vaät, khieán ngöôøi chìm ñaém trong vongthaân vaät-chaát hoaëc sieâu-hình.

Ñeå phuïc-vuï ngöôøi cho thöïc coù haïnh-phuùc thìphaûi laáy nhaân tính laøm xuaát-phaùt ñieåm vaø laø neàn-taûng cho vieäc thaønh-laäp xaõ-hoäi.

Muoán xaõ-hoäi ngöôøi coù haïnh-phuùc thì nhaân tínhphaûi laø yeáu-toá neàn-taûng cho caùc kieán-thieát nhaân sinh.Duyên khôûi caáu-taïo xaõ-hoäi laø nhu-yeáu tính, töï-veä tính,saéc tính, vaø taäp-ñoaøn tính . Con ngöôøi töï thaân nhoû yeáutröôùc thieân-nhieân, muoán coù ñuû caùi aên, nôi ôû, ñoà maëc,...con ngöôøi caàn ñeán söï töông trôï cuûa nhau ñeå thoûa-maõn nhu-yeáu tính... Tröôùc ñe doïa cuûa caùc loaøi aùc thuù,baõo luït, saám seùt, thieân tai, ñoäng ñaát, con ngöôøi moätmình khoâng ñuû söùc ñoái-phoù, con ngöôøi caàn ñoaøn-keátvôùi nhau ñeå choáng ñôõ ngoaïi vaät. Coù ñoaøn-keát môùi coùhieäu-naêng an-ninh, nhu-caàu töï-veä tính ñöôïc ñaùp-öùngvaø baûo-ñaûm.

Boán nhaân tính cô-baûn treân ñaõ khieán taäp-ñoaønngöôøi hình-thaønh. Boán nhaân tính ñöôïc maõn thích,khi nhu-yeáu phaåm ñöôïc phaân chia bình-ñaúng (bình).Vôï, choàng laø cuûa rieâng nhau, khoâng bò chung-chaï,hieáp-ñaùp, gia-ñình, noøi gioáng ñöôïc baûo-veä (trinh), vaøngöôøi-ngöôøi khoâng ai bò boùc-loät, ñöôïc soáng vôùi nhau

6- Töø bi (3 caáp: Chuùng sinh, ñaïo ñöùc theá-gian, bình-ñaúng taâm, khoâng ñieàu-kieän ( Phaät giaùo).7- Baùc aùi (Thieân Chuùa giaùo, ñaëc-tröng tình

caûm giöõa con ngöôøi vôùi Thöôïng ñe á).

8- Laáy ñöùc tính cuûa nöôùc so-saùnh vôùi tính ngöôøi. (Nuoâi döôõng muoân loaøi, khoâng keå coâng,

khoâng höõu yù, bao dung , linh ñoäng. (Laõo Töû).

9- Nhaân aùi Vieät: Ngoaøi caùc ñöùc tính cuûa nöôùc, coøn coù 4 ñaëc tính: Nhu yeáu tính, töï veä tính, xaõ hoäi tính vaø saéc tính (Lyù Ñoâng A).

* Neáu döïa vaøo thieân-nhieân maø cho raèng: “thieânmeänh chi vò tính” , ta thaáy hai phaïm-truø “thieân-nhieân”øvaø “con ngöôøi”, tuy coù töông-quan maät-thieát, nhöngvaãn laø hai phaïm-truø ñoäc-laäp, moät ñaøng mang tính-chaát khoa-hoïc, khaùch-quan - coøn veà con ngöôøi mangtính-chaát chuû-quan.

Nhaân chuû chính laø moät tieán-trình töï tu ñeå töïthaéng, tröôùc heát laø töï thaéng taát-caû caùc yeáu heøn ,duïc-vong,... coøn aån-taøng trong taâm tính, laøm vaånñuïc tình ngöôøi. Töï thaéng sau nöõa laøvaän-ñoäng, khai-trieån ñöôïc heát khaû-naêng toát ñeïp, ñem tinh-hoalaøm röïc-rôõ cho cuoäc soáng. Tinh-thaàn nhaân chuû ñaõñöôïc goùi-gheùm trong baøi ca-dao: “Ngöôøi ta ñi caáy laáy coâng,

Toâi ñaây ñi caáy coøn troâng nhieàu beà:Troâng trôøi, troâng ñaát, troâng maây,Troâng möa, troâng gioù, troâng ngaøy, troâng ñeâm,Troâng cho chaân cöùng ñaù meàm,Trôøi yeân, bieån laëng môùi an taám loøng.”

Töø chín caùi troâng daãn tôùi caùi “troâng” thaâutoùm “trôøi yeân bieån laëng”, moät oån-ñònh “thaùi hoøa”.Taát-caû do söï tænhù-thöùc cuûa lyù-trí vöôn tôùi moät trí-thöùc troïn veïn khieán con ngöôøi tuy nhoû yeáu so vôùi

149152


moät caùch yeân laønh (hoøa).Nhaân tính

Bình, Trinh, Hoøa laø ba cöùu-caùnh vaø muïc-ñíchcuûa xaõ-hoäi nhaân sinh. Khi boán yeáu-toá cô-baûn cuanhaân tính khoâng ñaït ñöôïc thì xaõ-hoäi ñoù goïi laø xaõ-hoâi phaûn nhaân tính. Moät xaõ-hoäi chæ bieát duøng baïolöïc ñeå cai-trò, duøng maâu-thuaãn ñoái-khaùng, boùc-loät,ñaøn-aùp, maïnh ñöôïc yeáu thua, chính laø moät xaõ-hoäi coøn bò baûn naêng sinh-vaät chi-phoái.

Lòch-söû cuûa loaøi ngöôøi laø lòch-söû cuûa cuoäcñaáu-tranh khoâng döùt ñeå soáng, coøn, tieán, noái, hoùa,ñeå hoaøn-thaønh phaïm-truø lyù-töôûng “ngöôøi”, treântieán-trình “nhaân chuû”.

Cho ñeán nay, cuoäc soáng cuûa nhaân-loaïi chöaböôùc sang thôøi-kyø oån-ñònh laø vì caùc cheá-ñoä, cô-cheá, hieán-phaùp,. . . chöa ñaët-ñònh treân nhaân baûnvaø cuõng chöa thaáu roõ theá naøo laø “nhaân tính”?

Ñieån hình, coå nhaân Ñoâng phöông, nhö Caùo Töûcho raèng:

“Tính ngöôøi chaúng laønh maø cuõng chaúng aùc. Cuõngnhö doøng nöôùc khoâng phaân-bieät Ñoâng vôùi Taây vaäy.”

OÂâng cho tính laø do sinh-hoaït , “Sinh chi vòtính. Thöïc saéc tính daõ.” = Sinh-hoaït maø sinh ra tính.AÊn uoáng vaø saéc-thaùi laø tính. (Caùo Tö,û thöôïng). Chuùñeán sinh-hoaït laø chuù-troïng ñeán kinh-nghieäm. Noùi caùchkhaùc, ñoù laø quan-nieäm thöïc-nghieäm veà tính, khaùc vôùichuû-tröông chuù-troïng vaøo baûn-naêng con ngöôøi.

Maïnh Töû phaûn baùc yù naøy: “Thuûy tính voâ phaân öÑoâng Taây, voâ phaân ö thöôïng haï hoà?”

Tính cuûa nöôùc khoâng phaân Ñoâng - Taây, nhönghaù khoâng phaân cao thaáp sao? Ngöôøi ta coù luùc baét phaûilaøm ñieàu baát thieän cuõng nhö nöôùc, coù luùc baét buoäcphaûi leân cao ñoù vaäy. Cuõng theo Maïnh Töû, trong tính

thieän coù 4 moái:1/ Loøng baát-nhaãn hay traéc-aån.

2/ Taâm tu-oá: Bieát caùi vieäc ñaùng laøm xaáu theïncheâ gheùt, maø sinh loøng xaáu theïn, cheâ gheùt, ñoù laø loøngtu oá.

3/ Loøng töø nhöôïng: Ñuïng laáùy vieäc, khoâng thöøanhaän, khoâng caïnh-tranh maø sinh ra loøng töø-choái nhaânnhöôïng.

4/ Loøng thò phi: Thaáy ñöôïc chuyeän phaûi maøtrong loøng cho laø phaûi; thaáy chuyeän traùi maø trong loøngcho laø traùi.

ÔÛ ñaây, ta thaáy neáu caên-cöù vaøo thieân lyù haythieân meänh ( “Thieân meänh chi vò tính” hay “Nhaân chi sôtính baûn thieän”) hoaëc Maïnh Töû ñaõ lyù luaän : “nöôùc baogiôø cuõng chaûy xuoáng thaáp ” maø cho tính ngöôøi laø thieän.Ñoù laø moät ñieàu laàm laãn, laáy ñieàu-kieän ôû vaät-theå maøaùp ñaët vaøo con ngöôøi!

Tính ngöôøi luùc sô sinh, chính laø tính baåm-sinhø(voâ kyû tính), vaø nöôùc bao-giôø cuõng chaûy xuoáng thaáp laødo aûnh-höôûng söùc huùt cuûa traùi ñaát, neân khoâng theå chotính baåm-sinh hay nöôùc chaûy xuoáng thaáp, maø cho tínhngöôøi laø “voán thieän”!

Ta coù theå toùm thaønh chín (9) quan-ñieåm:

1- Chuû tröông “tính ngöôøi voán thieän” (Duy Taâm,Khoång Töû, Maïnh Töû, ...).

2- Tính ngöôøi voán aùc (Duy vaät, phaùp gia,...).3- Vöøa thieän vöøa aùc (Duy Sinh).

4- Khoâng thieän, khoââng aùc gioáng nhö nöôùc khôisang Ñoâng chaûy sang Ñoâng, khôi sang Taây chaûy sangTaây. (Caùo Töû).

5- Phieám aùi (Hueä Thi), Kieâm aùi (Maëc Töû).

150 151


moâi-sinh, nhöng coù theå xoay-chuyeån ñöôïc hoaøn-caûnh giöõa “ñaù” vaø “chaân” (chaân meàm thaønh cöùng,ñaù cöùng thaønh meàm).

Ngoaøi “nhaân baûn”, “nhaân chu û” coøn caàn coù“nhaân hoøa”. Neáp soáng hoøa-haøi laø neáp soáng laáytình nghóa laøm ñaàu. “ Coi nhau nhö baùt nöôùc ñaày” .ÔÛ ñaâu coù haøi-hoøa, ôû ñoù coù dò-bieät. Haøi-hoøa giöõa“taâm” vaø “thaân” ñeå coù söùc khoûe toát vaø phaùt-trieåntaâm linh moät caùch töï-nhieân. Haøi-hoøa giöõa vôï vôùichoàng ñeå xaây-döïng maùi aám gia-ñình, “thuaän vôï,thuaän choàng taùt bieån Ñoâng cuõng caïn”, haøi-hoøa giöõangöôøi vôùi ngöôøi ñeå chung soáng yeân vui, thanh-bình trong phaùt-trieån.

Ñænh cao tuyeät-ñích cuûa con ngöôøi laø thaênghoa nhö Tieân Roàng, nhö nöôùc boác hôi, thaêng-hoamaõi theo chieàu kích taâm linh treân neàn-taûng cuûa tìnhthöông vaø trí-tueä vôùi ñònh höôùng con ngöôøi hoøacuøng vuõ-truï.

“Hoøa caû laøng” (vui-veû vaø bình-ñaúng) khaùcvôùi hoøa theo quan-nieäm cuûa Haùn Nho, giôùi thoángtrò phöông Baéc (TÀu), vaän-duïng “hoøa” ñeå Haùn hoùa.Lòch-söû ñaõ minh-chöùng ñieàu hoï ñaõ hoøa töø phía Namsoâng Hoaøng Haø ñeán Quaõng Ñoâng, Quaûng Taây, hieännay hoï ñang hoøa ôû Taây Taïng, ôû bieân-giôùi VieätTrung, . . .

Theo söû quan, y-cöù treân kinh-nghieäm tích-luõy cuûa nhaân-loaïi, söï khaûo-saùt veà vuõ-truï, veà loaøingöôøi ñaõ cho raèng loaøi ngöôøi coù boán thôøi-kyø: nhaânñaïo sô khai, nhaân ñaïo thaønh-laäp, nhaân ñaïo taêng-tieán vaø nhaân ñaïo oån-ñònh.

Thôøi kyø nhaân ñaïo sô khai laø thôøi-kyø maøcon ngöôøi sau moät thôøi-gian daøi soáng nhö muoângthuù môùi chæ

neân moät tính thöù hai, goïi laø thaønh-töïu tính, hay xaõ-hoäi tính, truyeàn töø ñôøi naøy ñeán ñôøi khaùc vaø trao-truyeàncho caùc theá-heä keá-tieáp.

Con ngöôøi khoâng coøn soáng trong tónh thaùi maøchuyeån sang ñoäng thaùi. Con ngöôøi khoâng coøn thuaàn“nhaân” maø thaønh “daân”. Daân sinh-hoaït ñeå tieán tôùi moäthình -thaùi xaõ-hoäi toát ñeïp. Thôøi-kyø töø luùc loaøi ngöôøi ñaëtra caùc luaät-leä, cô-cheá ñeå giaûm thieåu söï cheùm gieát, taønaùc giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi laø thôøi ky ø “nhaân ñaïo taêng-tieán”.

Hieän nay, con ngöôøi ñang maát quaân-bình traïng-thaùi giöõa taâm vaø trí. Söï soáng, coøn, tieán, noái, hoùa cuûadaân ñang bò ñe-doïa. Tuy-nhieân, söï hoã-töông vaän-ñoänggiöõa caùc khuynh-höôùng höôùng taâm, höôùng tha vaøhöôùng thöôïng cuûa con ngöôøi khieán cho nuùt ñieàu-chænhtöï ñoäng seõ phaùt-sinh ñeå ñem laïi traïng-thaùi quaân-bìnhgiöõa taâm vaø trí. Con ngöôøi seõ giaùc-ngoä maø tìeántôùi NHAÂN CHUÛ

Ñaët con ngöôøi laøm chuû-ñaïo nhaân sinh, tích-cöïcphaán-ñaáu ñeå xaây-döïng tö-theá, caûi-taïo hoaøn-caûnh, laáytöï chuû, con ngöôøi coù traùch-nhieäm cho chính mình,khoâng vong-thaân bôûi nhöõng chi-phoái hoaøn-caûnh.

Con ngöôøi hôn taát-caû caùc ñoäng-vaät khaùc ôû giaùcngoä tính, saùng-taïo tính, xaõ-hoäi tính vaø coù lyù-töôûng, coùmuïc-ñích cho cuoäc soáng.

Nhaân-chuû chính laø moät tieán-trình haønh-ñoängñeå töï thaéng. Coù töï thaéng môùi khaû-dó giuùp ngöôøi khaùctöï thaéng. Töï thaéng tröôùc heát laø töï thaéng taát-caû caùcyeáu heøn, duïc voïng,... aån-taøng trong taâm tính laøm vaånñuïc tình ngöôøi trong chính mình - Töï thaéng sau nöõa laøvaän-ñoäng, khai-trieån ñöôïc heát khaû-naêng toát ñeïp, ñemtinh-hoa laøm röïc-rôõ cho cuoäc soáng,

“Troâng cho chaân cöùng ñaù meàm....” (Ca Dao)

153156


bieát keát-hôïp vôùi nhau thaønh ñaøn, coøn ôû trong cheá-ñoämaãu heä, ñaày vaät tính, chöa nhaän -thöùc ñöôïc con ñöôøngsoáng rieâng cuûa ngöôøi. Con ngöôøi chöa soáng thaønh xaõ-hoäivaø chöa coù xaõ-hoäi tính. Marx ñaõ choïn taäp-ñoaøn ngöôøinaøy laøm xaõ-hoäi coäng saûn nguyeân-thuûy, theo kinh-teá töïnhieân neân ñaõ sai khôùp vôùi lòch-söû khi tö-töôûng tham-döïthaúng-tuoät vaøo ñôøi-soáng con ngöôøi.

Thôøi kyø nhaân ñaïo thaønh-laäp: Sau moät thôøi-gian daøi cuûa thôøi-kyø “nhaân ñaïo sô-khai”, loaøi ngöôøi baét-ñaàu nhaän ra söï khaùc -bieät giöõa ngöôøi vôùi töï-nhieân,giöõa ngöôøi vôùi thuù-vaät. Do söï höôùng taâm vaø höôùng thamaø con ngöôøi ñaõ bieát keát-hôïp vôùi nhau thaønh thò-toäc,boä laïc, daân-toäc. Con ngöôøi ñaõ soáng thaønh xaõ-hoäi ñeåñaùp öùng “töï-veä tính” vaø “xaõ hoäi tính”. Hoaït-ñoäng cuûacon ngöôøi ñaõ vöôn leân töø nhu-caàu soáng coøn leân nhu-caàu noái, tieán, hoùa. Vaän-ñoäng höôùng thöôïng ñaõ phaùt-sinh ñeå ñôøi soáng con ngöôøi moãi ngaøy moät ñeïp hôn. Ñoùlaø thôøi kyø “nhaân ñaïo thaønh-laäp ”

Tröôùc söùc maïnh taán-coâng cuûa thieân-nhieân (baõotoá, luït loäi, ñoäng ñaát, v.v...), con ngöôøi thaáy khoâng ñuûkhaû naêng choáng-choïi vôùi töï nhieân, söï xuaát-hieän tín -ngöôõng laø daáu-hieäu ñaëc-bieät cuûa thôøi-kyø “nhaân ñaïothaønh laäp”. Ñoù laø thôøi kyø “thaàn taéc”. Veà sau daàn-daànquan-nieäm ña thaàn bieán -ñoåi vaø ñaët ñònh duyeân khôûi vuõtruï trong tay moät vò thaàn cao-caû thieâng-lieâng, ñoù laø thôøikyø “ñeá taéc”: thaàn Zeus cuûa ngöôøi Hy laïp, thaàn Allahcuûa ngöôøi Hoài, thaàn Brahma cuûa ngöôøi AÁn Ñoä, NgoïcHoaøng thöôïng ñeá cuûa ngöôøi Trung Hoa. Caùc toân-giaùothaønh hình daàn-daàn. Do Thaùi giaùo, Baø La Moân giaùo,Ñaïo “thôø cuùng toå tieân” cuûa ngöôøi Vieät”,. .. Vaên -hoïc,ngheä-thuaät (truyeàn thuyeát, ca-dao, tuïc-ngöõ, phaùt-trieånkhieán taâm linh con ngöôøi moãi ngaøy moät cao ñeïp hôntrong moái töông-quan giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi.

Lyù Ñoâng A söû quan laáy caên -cöù toái cao laøngöôøi trong xaõ-hoäi töï tính thuoäc thôøi-kyø “nhaân ñaïothaønh laäp” laøm xuaát-phaùt ñieåm cho xaõ-hoäi loaøi ngöôøi,laáy xuaát -phaùt toái sô laø ngöôøi trong xaõ-hoäi nguyeânthuûy, ñoù laø toå-chöùc “teuton” ôû Ñöùc, toå-chöùc “laïccheá” cuûa Vieät thôøi Hoàng Baøng, khaùc vôùi toái sô cuûaDuy Vaät phaùi laø coäng saûn nguyeân thuûy, vaø “maãu heä”thuoäc thôøi-kyø “nhaân ñaïo sô khai ”.

Nhaân ñaïo taêng-tieán:

Do söï hoã-töông vaän-ñoäng giöõa caùc khuynhhöôùng “höôùng taâm”, “höôùng tha” vaø “höôùng thöôïng”cuûa con ngöôøi, loaøi ngöôøi moãi ngaøy moät tìm caùch caûithieän ñôøi soáng töø vaät-chaát ñeán tinh-thaàn sao cho caùcnhu-caàu caên-baûn ñöôïc thoûa-maõn cao ñeïp hôn, vaøchuyeån töø “thaàn taéc” sang “lyù taéc” ñeå ñôøi soáng ngaøycaøng lyù-töôûng hôn.

Nhö ñaõ trình-baøy, ba chuû-nghóa Duy Vaät, DuyTaâm, vaø Duy Sinh ñeàu laø nhöõng xu-höôùng thieân-leächgiaûi-quyeát söï soáng, coøn, tieán, noái, hoùa cuûa loaøi ngöôøi.

Phaûi ñöa ñeán moät giaùc-ngoä “nhaân chuû”. Loaøingöôøi laø theå soáng töï trò trong vuõ-truï, cho neân nhöõngluaät-taéc vuõ-truï muoán chuyeån dòch sang nhaân-loaïiñeàu phaûi tu-chænh laïi moät caùch thöùc-giaùc.

“Neáu khôûi töø thaàn-thoaïi “thieân” thì thaàn-thoaïilaøm vua, laøm trung-taâm ñieåm, con ngöôøi bò ñaåûy ra ngoaøi;khôûi töø ñòa cuõng theá, con ngöôøi cuõng bò chaø-ñaïp . Chæcoù khôûi töø con ngöôøi thì con ngöôøi môùi ñöôïc laøm trung-taâm .”

Coù moät söï thöïc khoâng theå choái-caõi laø töï-nhieâncoù tröôùc loaøi ngöôøi. Töï-nhieân thaåm-thaáu vaøo con ngöôøi,neân môùi noùi con ngöôøi coù tính baåm-sinh (töùc tính töï-nhieân, tính thieân phuù, tính trôøi cho). Con ngöôøi khoângtheå soáng ñôn-ñoäc; maø phaûi hôïp laïi thaønh ñoøan-theå.Con ngöôøi tröôûng-thaønh trong xaõ-hoäi neân taïo

154 155


Söù-meänh cuûa con ngöôøi trong xaõ-hoäi laø phuïc-vuï ngöôøi, vì ngöôøi, cho ngöôøi chöù khoâng vì söï, vìvaät, vì thaàn linh.

Con ngöôøi laïi vöôït leân treân moïi ñoäng-vaät nhôøcoù tö-töôûng daãn daét ñeå luoân-luoân coù vaän-ñoäng höôùngthöôïng sao cho ñôøi soáng ngaøy moät töôi-ñeïp hôn. ÔÛñieåm naøy, ta coù theå noùi con ngöôøi coù theâm moät tínhthöù ba, ñoù laø tính höôùng thöôïng.

NGÖÔØI soáng vôùi thieân-nhieân, hoøa mình trongxaõ-hoäi vaø nhôø coù tö-töôûng daãn-daét, neân quy-luaät ñaàutieân laø laø Töï-nhieân - xaõ-hoäi vaø tö-töôûng thoáng-nhaát.

Nhaân Ñaïo oån ñònh:Suoát moät thôøi-gian daøi ñaáu-tranh baèng lyù-luaän

cuõng nhö baèng baïo-löïc, con ngöôøi seõ tìm ra chaân-lyù;haïnh-phuùc cuûa con ngöôøi laø ôû trong “nhaân ñaïo”. Töøñaây, con ngöôøi seõ ñaït tôùi thôøi-kyø “Nhaân Ñaïo oån-ñònh”.

Ñoù laø thôøi-kyø maø con ngöôøi khoâng coøn daõ-man,thuù tính, khoâng coøn tranh-chaáp, haän thuø; moïi daân-toäc,moïi ngöôøi ñeàu soáng trong hoøa-haøi, haïnh-phuùc.

Ñaây laø thôøi-kyø maø loaøi ngöôøi ñaõ ñöùng treân neàntaûng vöõng-chaéc NHAÂN CHUÛ, giaùc-ngoä nguyeân-taécnhaân baûn cuûa xaõ-hoäi trong vuõ-truï, kieán-thieát ñöôïc soángcoøn trong thaùi-hoøa.

*

I/ ÖÙng Duïng Trieát Hoïc Lyù Ñoâng A vaøo Xaõ hoäi quan:

Nhö treân ñaõ neâu: Ba muïc-tieâu Hoøa, Bình,Trinh laø Nhaân ñaïo cuûa con ngöôøi.

Xaõ-hoäi töï tính ñaây khaùc vôùi xaõ-hoäi coängsaûn nguyeân-thuûy, vì ôû thôøi-ñieåm nguyeân-thuûy haõycoøn tranh-chaáp, cöôùp-boùc laãn nhau. Caùi laàm-laãn chí-töû cuûa Hugo Grotius (1583-1645), Jean Jacques

xung-ñoät laø nhöõng beänh-thaùi. Khoaùng-tröông ñaáu-tranh giai-caáp - Ñoù laø toäi aùc cuûa Karl Marx.

K/ Bieän-chöùng Duy Daân (Xaõ-hoäi quan).

Quy-Luaät 1: Caùc quy-luaät cuûa bieän-chöùngtrong “nhaân” chi-phoái moïi vaän-ñoäng vaø phaùt-trieåncuûa “Daân”.

Vì “nhaân” laø goác cuûa “daân”, neân ñôøi soáng cuûadaân ví nhö moät con thuyeàn troøng-traønh treân bieån caû,nghieâng beân naøy, nghieâng beân kia trong soùng gioù.Nhöng bao-giôø cuõng coá-gaéng tìm caùch trôû veà vôùi vò-tríthaêng baèng. Töông-töï, “daân” soáng trong ñoäng thaùi,lao-ñao baát oån neân luoân-luoân coá gaéng tìm veà “nhaân”,nghóa laø tìm caùch trôû veà vôùi tónh thaùi, nghóa laø soángoån-ñònh. Nhaân bieát vaän-duïng tö-töôûng ñeå toå-chöùc moïihieän-töôïng soáng aên khôùp vôùi “Caáu thöùc 5 ñieåm cuûatöï-nhieân”, vaø ñieàu-chænh sao cho ñôøi soáng cuûa “daân”hôïp vôùi caùc quy-luaät cuûa bieän-chöùng “duy nhaân”. Suyôû ñoù, “Daân” phaûi chòu söï chi-phoái caùc quy-luaät cuûa“nhaân”, vaø cuõng phaûi coù caùc quy-luaät rieâng cuûa “daân”ñeå “daân” coù theå trôû veà tónh thaùi (soáng oån-ñònh).

Quy Luaät 2: Xaõ-hoäi duy daân ñoái vôùi töï-nhieânñoái-laäp thoáng-nhaát.

Töø ngaøn xöa tôùi nay, quaù-trình soáng cuûa loaøingöôøi laø quaù-trình vöøa ñaáu-tranh vôùi töï-nhieân vöøatöaï vaøo thieân-nhieân ñeå sinh-toàn. Ngöôøi luoân-luoânthieân-nhieân taán-coâng veà caû hai maët theå-chaát vaø tinh-thaàn. Veà theå-chaát, thieân-nhieân taán-coâng ngöôøi baèngkhí-haäu, thôøi-tieát, thieân-tai, ñòa-hình..., veà tinh-thaàn ,thieân-nhieân taán-coâng ngöôøi baèng vaät tính ñaùnh ñuoåinhaân tính.

Khi bò taán-coâng, ngöôøi khoâng theå huûy-dieätthieân-nhieân, maø phaûi tìm caùch phoái-kieåm toaøn boä caùcquy-luaät cuûa nhaân, ñieàu-chænh nhöõng quy-luaät bò thöïc-

157160


Rousseau (1772-1778) vaø Karl Marx laø ôû choã ñoù.Tìm-hieåu ra nhöõng luaät-taéc veà töï-nhieân

(phaàn hình-nhi-thöôïng), giaûi-quyeát nhöõng vaán-ñeààcöùu-caùnh nguyeân-thuûy. Söï khaùm-phaù ra cöïc chaát,vaø voâ-trình-dieãn chöùng-minh laø moät böôùc tieán cuûanhaân-loaïi. Do söï khaùm-phaù naøy maø baûn-chaát vuõ-truï laø voâ nguyeân ñeå tö-töôûng khoûi sa vaøo voøngtaâm, vaät hay sinh, cuõng nhö tö-töôûng khoâng coøn bòtaéc-ngheõn maø cho laø “baát-khaû tri, luaän”.

Tìm ñöôïc caùc luaät-taéc trong töï-nhieân, tu-chænh tröôùc khi aùp-duïng vaøo nhaân-loaïi theo nhaân-loaïi tính ñeå giuùp ích cho nhaân-sinh, ñuùng vôùi caâu“Taùn thieân ñòa chi hoùa duïc” [Döïa trôøi ñaát (thieân-nhieân) ñeå phuùc lôïi cho nhaân-sinh].

Nhöõng luaät-taéc cuûa thieân-nhieân (vuõ-truï) aùpduïng vaøo loaøi ngöôøi phaûi thay ñoåi (khaùc vôùi DuyVaät) . Toaøn theå loaøi ngöôøi laø moät ñaëc-thuø, khoângphaûi töø “khæ” maø ra. Neáu töø “khæ” maø ra, thì taïisao quaù-trình tieán-hoùa töø khæ thaønh ngöôøi laïi bògiaùn-ñoaïn?

Con ngöôøi duø da traéng, da vaøng, da ñen ñeàunhaát quaùn laø ngöôøi, cuøng moät tính, tình, chí. Loaøingöôøi xöa nay ñeàu höôùng veà chaân, thieän myõ. noùi caùchkhaùc laø trinh, bình, hoøa. Cho neân noùi “Nhaân loaïilaø nhaát nguyeân”.

Baûn tính cuûa loaøi ngöôøi, chaân-lyù chæ laø moät,khi phaùt-hieän vaøo moãi daân-toäc, do hoaøn-caûnh phaân-boá, taäp-quaùn phong-tuïc sinh ra khaùc-bieät. Tinh-thaànmoãi daân-toäc caàn ñöôïc toân-troïng ñeå tö-töôûng vaø vaên-hoùa loaøi ngöôøi ñöôïc phong-phuù neân töø nhaát nguyeânsang “ña nguyeân”

Trieát-lyù Lyù Ñoâng A ñaõ ñònh ñöôïc söï lieân-heägiöõa thieân-nhieân vaø loaøi ngöôøi, laïi coøn ñònh ñöôïcsöï lieân-heä giöõa loaøi ngöôøi vaø caùc daân-toäc.

Duy Daân laø cô-sôû phaùt-trieån ñaëc-bieät cuûacaùc daân-toäc. Söï phaùt-trieån aáy phaûi ñöôïc töï-do, bình-ñaúng cho moät chính-saùch Nhaân Vaên Phuïc Hoaït, cuõngnhö chính-saùch “Ñoàng Nhaân” ñeå baûo-ñaûm nhaân-loaïi tính, vaø daân-toäc tính cuûa toaøn-theå.

Theo Lyù tieân sinh, söï lieân-heä luaät-taéc thieân-nhieân (Duy nhieân) vôùi luaät-taéc con ngöôøi (DuyNhaân) vaø luaät-taéc xaõ-hoäi (Duy Daân) nhö sau:

Trong nhaân-loaïi, moãi caù-nhaân laø moät ñôn-vòcô baûn. Nam cuõng nhö nöõ laø caùc baûn-vò coù theå soángñoäc-laäp. Söï vaän-ñoäng töï kyû, yû tha hoã-töông vaø keát-hôïp khieán nam vaø nöõ trôû neân vôï choàng vaø hình-thaønh moät baûn-vò môùi laø gia-ñình (keå theâm con caùiveà sau nöõa). Caùc gia-ñình baûn-vò laïi töï kyû, yû thahoã-töông vaän-ñoäng vaø keát-hôïp maø thaønh daân-toäc. Caùcdaân-toäc töï kyû, yû tha hoã-töông vaän-ñoäng vaø keát-hôïpmaø thaønh nhaân-loaïi.

Hoã-töông nguyeân-nhaân vaø hoã-töông vaän-ñoängkeát-hôïp caùc daân-toäc thaønh baûn-vò nhaân-loaïi.

Daân-toäc laø moät hôïp theå sinh-meänh; daân-toäcbaûn-vò ñöôïc hình-thaønh cuõng do quy-luaät töï kyû, yûtha hoã-töông vaän-ñoäng vaø keát-hôïp cuûa caùc baûn-vò caùnhaân coù caùc yeáu-toá ñoàng chaát veà chuûng-toäc, dieãn-tieán lòch-söû, phong-tuïc taäp-quaùn, ngoân-ngöõ vaø hoaøn-caûnh ñòa-lyù phaân-boá. Moãi daân-toäc coù moät tính rieâng-bieät goïi laø “daân-toäc tính”, sinh-hoaït theo caùc qui-luaätrieâng cuûa daân-toäc mình. Gia-ñình, giai-taàng, ñoaøn-theå, chöùc-nghieäp laø nhöõng cô-naêng trong baûn-vò daân-toäc.

Muoán cho daân-toäc ñöôïc ñieàu-hoøa thoáng-nhaát,daân-toäc ñoù phaûi coù söï phaân coâng hôïp-taùc theo nguyeânlyù cuûa keát-hôïp, phaûi thích tính, ñaéc vò, taän phaàn vaø hôïplyù thì söï vaän-ñoäng môùi coù tieán-hoùa. Do ñoù, giai caáp

158 159


hieän leäch-laïc, nghóa laø ngöôøi ñaõ chuyeån sang vò-theáchuû-ñoäng ñoái vôùi thieân-nhieân, buoäc thieân-nhieân phaûiphuïc-vuï ngöôøi, noùi caùch khaùc, ngöôøi ñaõ chuyeån theá ñoái-laäp cuûa thieân-nhieân sang theá hôïp-taùc, nghóa laø thoáng-nhaát thieân-nhieân vôùi con ngöôøi.

Ñoù laø yù nghóa cuûa quy-luaät “Xaõ-hoäi Duy Daânvôùi töï-nhieân ñoái-laäp thoáng-nhaát”.

Söï nhaàm-laãn cuûa Karl Marx laø ñem aùp-duïngthaúng tuoät caùc quy-luaät cuûa thieân-nhieân vaøo loaøi ngöôøi.

Thieân-nhieân goàm nhöõng quy luaät caïnh-tranh vaøñaøo-thaûi. Giuõa loaøi ngöôøi vaø thieân-nhieân cuõng phaûitheo caùc quy-luaät ñoù. Tuy-nhieân giöõa loaøi ngöôøi moätkhoái vôùi thieân-nhieân coøn coù xung-khaéc, cheá-hoùa taùcduïng . Cho neân con ngöôøi trong loøai ngöôøi coù theå keáthôïp thaønh moät hôïp-theå sinh toàn ñöôïc, vì con ngöôøi phaûiduy-trì “Trung taâm sinh meänh” cuûa mình cho ñieàu hoøavaø hieäp tieán. Ñoù laø chaân yù nghóa cuûa loaøi ngöôøi.

Quy-Luaät 3: Caù-theå vôùi taäp-theå ñoái-laäp thoáng-nhaát.

Ñôøi soáng cuûa “daân” trong xaõ-hoäi khoù ñöôïc oån-ñònh bôûi nhieàu lyù-do. Moät trong nhöõng lyù-do gaây ra soùnggioù, phieàn-toaùi trong ñôøi soáng cuûa “daân”laø tình-traïngñoái-laäp veà “cô-hoäi”, veà “nghóa-vuï” vaø veà quyeàn-lôïigiöõa caù-theå vôùi taäp-theå. Thöïc-taïi cho thaáy keát-quûakhoác-haïi cuûa tính ñoái-laäp naøy.

Muoán giaûi-tröø tình-traïng ñoái-laäp giöõa caù-theåvôùi taäp-theå, con ñöôøng duy-nhaát laø chuyeån hoùa hieäntöôïng ñoái-laäp thaønh hieän-töôïng “cô-naêng vaø baûn-vò hoã-töông nguyeân-nhaân”. Caù-theå laø cô-naêng, taäp theå laøbaûn-vò. Caù-theå vaø taäp-theå hoã-töông nguyeân-nhaân,laø hoã-töông ñoái-laäp thoáng-nhaát. Cho neân, xaõ hoäi quy-haïn caù-nhaân, ñoàng-thôøi caù-nhaân coù theå ñoàng hoùa taäp-theå tính.

Daân-toäc baûn-vò vôùi nhaân-loaïi baûn-vò cuõng töông

L/ Kieán-thieát cuûa Duy Daân

Chuùng ta thaáy caùc chuû-nghóa tröôùc ñaây cuõngnhö hieän-ñaïi, phaàn-ñoâng chæ coù phaàn lyù-thuyeát, vaønhöõng phöông-aùn kieán-thieát hoaëc thieân-leäch, hoaëcvaù-víu, khoâng nhaát-quaùn, coù khi thöïc-haønh khaùc haúnvôùi hoïc-thuyeát!

Chín chæ nam Nhaân Chu û trong Thaûo AÙn ToaønPho laø nhöõng phöông-saùch ñeå kieán-thieát con ngöôøi.

1- Taùn Duïc: Chöõ “Taùn Duïc” do “Tham Taùnhoùa Duïc”, nghóa laø “Cuøng coâng sinh-döôõng cuûa taïohoùa maø taøi-boài cho con ngöôøi, nhö ñieàu-hoøa laïi khí-haäu, Caûi-taïo laïi ñaát-ñai cho bôùt lam-chöôùng, hayruoäng gaët hai muøa coù theå thaønh gaët 4 muøa,v.v...

2- Kieán che á: Söï phaân-boá laïi cö-truù cuõng laøphöông-phaùp. Töø xöa ngöôøi ta ñaõ theo duyeân sôn,duyeân giang, duyeân haûi. Ngaøy nay coù phi-cô, ngöôøita laïi trôû laïi duyeân sôn. Daân-cö ôû ñoàng-baèng cuõngnhö daân-cö ôû thaønh-phoá. Chuùng ta phaûi laøm theá naøocho khí-haäu ñaâu-ñaâu cuõng gioáng nhau baèng taùnduïc. Coù nhö theá môùi khoâng sai khôùp, maø xaõ-hoäikhoâng cheânh-leäch quaù möùc.

3- Cöông-thöôøng: Ñaây khoâng phaûi laø “tamcöông nguõ thöôøng” maø laø moái raøng-buoäc ngöôøi vôùingöôøi.

+ Nhaân-baûn: Taát caû loaøi ngöôøi ñeàu töïdo, bình-ñaúng ngang nhau. Moät daân-toäc tieán-boä phaûigiuùp-ñôõ daân-toäc khaùc tieán cuøng. Khoâng ñöôïc ñaøn

161164


töï nhö theá. Daân-toäc laø cô-naêng cuûa baûn-vò nhaân-loaïi.Caùi tính chung ñoù (Caù-tính, taäp-theå tính ñoàng-hoùa vôùinhau) bao giôø cuõng coøn. Ñoù laø chaân yù-nghóa Daân Toäc.

Quy-Luaät 4 :Baûo-thuû vaø caáp-tieán ñoái-laäp thoántgnhaát.

Baûo-thuû laø thaùi-ñoä muoán giöõ nhöõng caùi cuõ tuyñöùng trong hieän-taïi, laøm ngöng-treä söï chuyeån-ñoäng cuûabaùnh xe lòch-söû. Ngöôïc laïi, caáp-tieán laïi muoán caûi-bieánxaõ-hoäi, taêng vaän-toác cuûa baùnh xe lòch-söû ñeå höôùng nhanhveà töông-lai.

Treân thôøi-gian vaän-ñoäng, moät ñaøng baûo-thuû, moätñaøng caáp-tieán, hieäu-naêng cuûa coâng-vieäc laø ôû choã naémgiöõ ñöôïc caùi nuùt vaän-ñoäng giöõa baûo-thuû vaø caáp-tieán.

Moãi thôøi-gian trong quaù-trình vaän-ñoäng phaûi ñiñeán moät keát-hôïp goïi laø hieän-taïi. Cho neân, moái keát-hôïpñoù phaûi do söï vaän-ñoäng lòch söû ñuùng caùc chaát vaø löôïngcuûa thôøi-gian tröôùc maø coù, vì vaäy hieän-taïi coù theå coù cuûaquaù-khö ùvaø töông-lai. Quaù-khöù, hieän-taïi ñoái-laäp thoáng-nhaát; hieän-taïi töông-lai ñoái-laäp thoáng-nhaát; chaát vaølöôïng hoã-töông nguyeân-nhaân, baûo-thuû vaø caáp-tieán hoã-töông nguyeân-nhaân, noùi caùch khaùc, “Baûo-thuû vaø caáp tieánñoái-laäp thoáng-nhaát”.

Caùch-maïng y-cöù treân nguyeân-taéc ñoù maø kieán-thieát- Ñoù laø chaân yù-nghóa cuûa caùch-maïng.

Quy-Luaät 5 :Tónh Ñoäng nhaát quaùn.

Tónh laø thöôøng-thaùi, ñöa daét tôùi söï oån-ñònh , ñoäng laøbaát-thöôøng thaùi, hoaëc beänh thaùi ñöa ñeán söï baát oån- ñ ònh .Baát-thöôøng thaùi hay beänh thaùi bao-giôø cuõng tìm laïi tónh (oånñònh).

Ñoái-laäp bao giôø cuõng tìm laïi thoáng-nhaát.Daân luoân-luoân tìm caùch trôû veà nhaân. Ñoù laø xu-theá

cuûa lòch-söû. Daân tìm veà nhaân laø thaùi-ñoä baùm-saùt thöïc-taïi.Ñoù laø xu-theá soáng cuûa loaøi ngöôøi muoán soáng oån-ñònh.

Quy-Luaät 6 :Baûn-vò vaø cô-naêng hoã-töông nguyeân-nhaân saûn sinh ra baûn-vò hoïc-thuyeát.

Muoán cho baûn-vò ñöôïc toàn-taïi vaø beàn-vöõng - Caùccô-naêng taïo thaønh baûn-vò phaûi vaän-ñoäng keát-hôïp cuøngchung moät höôùng, goïi laø “trung-taâm baûn-vò”. Trung-taâmbaûn-vò laø ñôøi soáng, vai-troø vaø nhu-caàu cuûa baûn-vò.

Ta cuõng ne ân nhôù ra èng: Vaän-ñoäng phaûi chínhthöôïng vaø thöôøng haèng; keát-hôïp phaûi thích tính, ñaéc vò,taän phaàn, hôïp lyù.

Trong xaõ-hoäi thöïc-tieãn, coù muoân hình vaïn traïngbaûn-vò. Sau ñaây laø maáy baûn-vò ñieån-hình trong Duy Daânxaõ-hoäi thöïc-tieãn).

a/ Baûn-vò nhaân-loaïi:

-Moãi daân-toäc treân theá-giôùi laø moät cô-naêng. Sinhhoaït cuûa xaõ-hoäi quoác-teá laø trung-taâm baûn-vò.

-Taát-caû nhöõng toå-chöùc quoác-teá laø nhöõng cô-naêng.Quoác-teá nhaân vaên laø trung-taâm baûn-vò.

b/ Baûn-vò daân-toäc:

Gia-ñình, giai-caáp, ñoaøn-theå chöùc-nghieäp laø caùccô-naêng. Vaän-ñoäng vaø phaùt-trieån cuûa quoác-gia daân-toäclaø trung-taâm baûn-vò.

c/ Baûn-vò gia-ñình:

Cha meï, con caùi laø caùc cô-naêng. Cô-hoäi, nghóavuï vaø quyeàn lôïi cuûa toaøn-theå gia-ñình laø trung-taâm baûnvò. (Gia-ñình oån-ñònh laø gia-ñình baûn-vò he ä , chöù khoângphaûi gia-ñình maãu heä hay phuï-heä).

Baûn-vò vaø cô-naêng hieäp ñieäu , ñoù laø an-bình, thaátñieäu laø tai hoïa, chieán-tranh. Cho neân quoác-gia öùc-cheáquoác-teá maø thaønh xaâm-löôïc; giai-caáp öùc-cheá quoác-giamaø thaønh “vaät tri”; gia-toäc öùc-cheá quoác-gia maø thaønhquaân chuû; ñoaøn-theå öùc-cheá quoác-gia maø thaønh ñaûng trò,ñoäc-taøi.

162 163


aùp, boùc-loät,...

+ Nhaân tính: Con ngöôøi coù nhöõng tínhcaên-baûn gioáng nhau: nhu-yeáu tính, töï-veä tính, saéctính vaø xaõ-hoäi tính.

+ Nhaân chuû: Ñôøi so áng xaõ-hoäi cuûangöôøi caàn phaûi töï mình giaùc-ngoä laáy caùi phaûi maølaøm, khoâng ñeå phaûi caâu-thuùc. Nhaân-chuû laø töï mìnhphaûi ñieàu-khieån laáy mình baèng chæ ñaïo cuûa mình.Coùnhö vaäy môùi xöùng laø töï-do, bình-ñaúng, saùnh ngangvuõ-truï (Tam taøi: Thieân Ñòa Nhaân).

4- Boä Meïng hoân-nhaân: Tieáng daân Möôøng,chæ phoùng-khoaùng, trong saïch hoân-nhaân.

Nhôø Boä Meïng hoân-nhaân, maø

.Söï giao-thieäp giöõa trai gaùi ñöôïc an laønh.

.Ñaïo-ñöùc ñöôïc baûo-ñaûm.

.Söï töï-do keát-hoân vaø vì tình-caûm ñöôïc baûo-veä.

Söï trinh, trung giöõa trai gaùi ñöôïc beàn-chaët.

5- Tieåu gia-ñình: Tieåu gia-ñình ñaû-phaù toângtoäc chuû-nghóa, vaø caù-nhaân chuû-nghóa. Tieåu gia-ñìnhlaø teà-baøo cuûa quoác-daân kieán-truùc. Quoác-gia vaø theá-giôùi phaûi laáy tieåu gia-ñình laøm ñôn-vò phaân meänh,phaân coâng, vaø phaân lôïi... Tieåu gia-ñình laø teá-baøocuûa quoác-daân, sinh-hoaït quoác-daân, vaên-hoùa nhaân-loaïi, vaän-meänh quoác-gia ñeàu quan-heä lôùn ôû sinh-hoaït tieåu gia-ñình.

6- Bình-saûn kinh-te á:

Theá-giôùi ñaõ kinh-nghieäm cheá-ñoä tö baûn ñöañeán töï-do caïnh-tranh. Phaù boû tieåu tö-saûn, voâ-saûnhoùa nhaân-loaïi, ñöa moät phaàn nhaân-loaïi laøm tay saicho thieåu-soá tö-baûn.

Theá-giôùi laïi ñöôïc hieåu, neáu taát-caû tö-baûn

Vaän-ñoäng vaø keát-hôïp laø hoã-töông nguyeân-nhaân,Baûn-vò vaø cô-naêng laø hoã-töông nguyeân-nhaân,Hoã-töông nguyeân-nhaân laø töï-kyû nguyeân-nhaân;töï kyû, yû tha hoã-töông vaän-ñoäng vaø keát-hôïp].

BIEÄN CHÖÙNG DUY NHAÂN:- Nhaân vaän-ñoäng vaø phaùt-trieån theo hình xoaùy

troân oác coù nuùt teát.- Caáu-thöùc 5 ñieåm (bieän-chöùng duy

nhieân) chi-phoái vaän-ñoäng vaø phaùt-trieån cuûa nhaân(Vaïn vaät töông quan).

- Nhaân khaùm-phaù ra 3 taàng chaân-lyù: Voânguyeân ñöông nhieân – nhaát nguyeântuyeät-ñoái vaø ña nguyeân, töông-ñoái.

BIEÄN CHÖÙNG DUY DAÂN:- Caùc quy-luaät cuûa bieän-chöùng duy nhaân chi-

phoái moïi vaän-ñoäng vaø phaùt-trieån cuûa duy daân.- Xaõ-hoäi duy daân vôùi töï-nhieân ñoái-laäp thoáng-

nhaát.- Caù-theå vôùi taäp-theå ñoái-laäp thoáng-nhaát. Baûo-

thuû vaø caáp-tieán ñoái-laäp thoáng -nhaát.Ñoäng bao giôø cuõng tìm veà tónh. Daân luoân-luoân

tìm caùch trôû veà nhaân.- Baûn-vò vaø cô-naêng hoã-töông nguyeân-nhaân.6- Luïc daân:Daân-toäc ñoäc-laäp.Daân-vaên saùng-hoùa.Chænh-söùc daân-trò.Daân-vöïc troïn-veïn.Daân-ñaïo phaùt-döông.Quaûng-ñaïi daân sinh.

165168


naèm trong tay moät thieåu-soá thì töï-do seõ maát, maø xaõ-hoäi laïi trôû thaønh xaõ-hoäi phong-kieán theo loái môùi.

Vì theá Duy Daân chuû-tröông: ngöôøi ta phaûi coùtö-saûn môùi coù töï-do, nhaân-caùch môùi baûo-chöôùng,nhöng tö-saûn aáy khoâng quaù möùc, laøm cho ngöôøi noïcoù theå aùp-cheá ngöôøi khaùc. Vôùi Kieán-cheá vaø Bình-saûn Kinh-Teá Thuûy Chuaån Hoùa ñôøi soáng cuûa nhaân-loaïi laøm cho loaøi ngöôøi khoâng coøn giai-caáp.

7- Kieän Khang Giaùo Phaùp: Neàn giaùo-duïcDuy Daân seõ chuù-troïng caû tinh-thaàn vaø theå-xaùc. DuyDaân ñaøo-taïo nhöõng con ngöôøi oùc saùng, tim trong,mình nheï, tay maïnh, thaän vöõng. Cho ne ân , ngöô ø ithanh-nieân caû veà ñaïo-ñöùc, trí-thöùc, taøi-naêng, söùc-löïc ñeàu phaûi hôn ngöôøi.

8- Sinh-hoaït Giaùo Duïc (ñeå taïo vaän-hoäi):

“Nhaân baát hoïc, baát tri lyù - Ngoïc baát traùc baátthaønh khí.” ÔÛ taát-caû moïi nôi, ngöôøi ta ñeàu phaûihoïc, ai cuõng laø thaày, ai cuõng laø hoïc-troø.

Ñem giaùo-duïc vaøo cuoäc soáng thöïc-tieãn, taïoneân cô-hoäi ñoàng-ñeàu trong hoïc-taäp vaø laøm-vieäc ñeåmoïi ngöôøi coù theå töï laøm chuû laáy vaän-meänh cuûa mình.

9-Cô Naêng Hieán Phaùp:

Chính-trò thi-haønh thôøi nay chæ laø thuû-ñoaïnñeå moät nhoùm ngöôøi caàm quyeàn chaø-ñaïp leân daânchuùng. Duy Daân chuû-tröông Cô Naêng ñeå ñieàu-hoøanhaân tính. Bình-haønh toå-chöùc caû chính-trò, kinh-teá,vaên-hoùa ñeå con ngöôøi ñöôïc kieán-thieát toaøn dieän.

Xaõ-hoäi AÄu Taây ñaõ quaù lôïi-duïng cô-khí maøthaønh ra chính-trò vuï lôïi. Chính-trò Duy Daân laøphuïng-söï ngöôøi, kieán-thieát con ngöôøi, naâng-ñôõ giaù-trò con ngöôøi.

M/ DUY DAÂN HOÏC THUAÄT DUY DAÂN HOÏC THUAÄT DUY DAÂN HOÏC THUAÄT DUY DAÂN HOÏC THUAÄT DUY DAÂN HOÏC THUAÄT

Nhieân - Nhaân - Daân.

1- Con ngöôøi: nhaát nguyeân, tuyeät-ñoái.2- Xaõ hoäi: Ña nguyeân, töông-ñoái.3- Nhieân: Voâ nguyeân, ñöông-nhieân.

Tam Nhaân:

1- Nhaân-baûn phaûi laø toái-cao caên-cöù.2- Nhaân-tính phaûi laø toái-sô xuaát-phaùt. ( 4 tính: Nhu-yeáu tính, töï-veä tính, saéc-tính vaø xaõ-hoäi tính.3- Nhaân-chuû phaûi laø toái-ñònh tieàn ñeà.

BÓnBÓnBÓnBÓnBÓn chìa khoùa cuûa Thaéng Nghóa:Caên-baûn nghóa: Töï-nhieân -xaõ-hoäi- vaø tö-töôûng

thoáng-nhaát.Caên-baûn hoïc: (Ba phaïm-truø töï-nhieân -xaõ hoäi- tö

töôûng thöôøng haèng vaän-ñoäng thoáng-nhaát. Do ñoù khoa-hoïc, söû-hoïc, ñaïo-hoïc phaûi thoáng-nhaát.

Caên-baûn luaän: Baûn thöùc luaän, nhaän thöùc luaän vaøphöông-phaùp luaän thoáng-nhaát.

Caên-baûn quan: Duy Taâm -Duy Vaät- Duy Sinhthoáng-nhaát.

BIEÄN CHÖÙNG DUY NHIEÂN:

Caáu-thöùc 5 ñieåm:* Ñaïo kyû, töï kyû nguyeân-nhaân* Tinh-thaàn (chaát) vaø vaät chaát (löôïng) hoã-töôngnguyeân-nhaân.* Vaän-ñoäng vaø keát-hôïp, hoã-töông nguyeân-nhaân.* Baûn-vi vaø cô-naêng hoã-töông nguyeân-nhaân.* Hoã-töông nguyeân-nhaân: Ñaïo kyû. (Huyeát Hoa: Ñaïo kyû = Töï kyû nguyeân-nhaân)

166 167


+ CHÍNH TRÒ : Ñònh-nghóa: Chính-trò laø thieát-keá vaø chaáp-haønhnhaân sinh, laáy giaùo-duïc laøm khôûi ñieåm vaø laøchung ñieåm.

Chuû-tröông “2 taàng 3 maët”: Ñaû-phaù ñi ñoâi vôùixaây-döïng. Trieät-ñeå, toaøn dieän, vaø höôôùng thöôïng.

+ Cô Naêng Hieán Phaùp. (Ñan quyeàn)* Phaân meänh (Quoác-teá baûn-vò) Tam nhaân

chuû-nghóa.* Phaân coâng (daân-sinh baûn-vò): Luïc daân

chính-saùch.* Phaân lôïi (nhaân-caùch baûn-vò) : Toaøn-daân-

sinh chính-trò, toaøn-daân-quaân quoác daân giaùo döôõng.+ Toå Chöùc vaø AÙp Duïng:- Quaân ñieàn cho noâng-nghieäp.- Löông-boång (minimum salary).- Thueá-maù.- Quoác-doanh.- Ngaân-haøng.- Caûi-taïo thieân-nhieân.- Phaân-phoái daân soá.+ Cô Naêng Toå chöùc: (10) -Chính-trò toái cao quyeàn-löïc: Quoác daân ñaïi-hoäi, ñaïi-bieåu toái-cao quyeàn luïc: Tham chính ñaïi- hoäi.- Chính-trò quyeát ñònh: Quoác-daân khu maät vieän.- Chính-trò thieát-keá: Laäp phaùp vieän.- Chính-trò chaáp-haønh: Haønh chính vieän (9 boä)- Quoác-daân coâng lyù: Tö phaùp vieän.- Chính-trò boài-döôõng: Quan chính vieän. (Tam phoái, töù coâng)

QuyŠn tÜ h»u và s¿ xº-døng quyŠn tÜ h»u ÇÜ®ctôn-tr†ng, nh»ng nguyên-t¡c tÜ h»u phäi bäo-chÜ§ngÇÜ®c cÙu-cánh ‘bình’ tru§c h‰t là bình-Ç£ng vŠ tài sän,vàduy-trì ÇÜ®c s¿ phát-tri‹n cûa cÖ-næng kinh-t‰ cá-nhân.

Chính-sách kinh-t‰ së Çi tØ k‰-hoåch kinh-t‰hÜ§ng-dÅn hay chÌ Çåo Ç‰n kinh-t‰ tÆp ch‰, tÙc tÆp-th‹t¿ nguyŒn chung sÙc sän-xuÃt. Các nguyên-t¡c và t¿ doh‡ tÜÖng phäi tuyŒt-ÇÓi ÇÜ®c tôn-tr†ng và th¿c-hiŒn.

QuÓc gia Çäm-trách công-tác quÓc phòng và cáccông-tác Çåi quy-mô mà tÜ nhân không th‹ Çäm-trách.

Các tÌnh, huyŒn, xã là các ÇÖn-vÎ t¿ trÎ, cón tàisän riêng.

VŠ công nghiŒp tÜ h»u. công nghiŒp Ç¥t trênnguyên-t¡c c° phÀn và h®p-tác. ViŒc quän-lš, ngoài tÜbän, kÏ-thuÆt còn có quän-lš sinh-hoåt - ngÜ©i có tài-sän (chû, nhà nÜ§c) và ngÜ©i tr¿c-ti‰p sän-xuÃt (th®) Ç¥ttrên tÜÖng-quan bình-Ç£ng.

VŠ công nghiŒp - tÜ h»u ru¶ng ÇÃt ÇÜ®c th¿c-hiŒntheo chính-sách quân ÇiŠn, quân th°, lÃy xã thôn làmbän vÎ t¿ trÎ. ViŒc phân ÇiŠn, phân th° lÃy ti‹u gia-Çìnhlàm bän-vÎ.

Ch‰-Ç¶ quân ÇiŠn, quân th° la ch‰-Ç¶ ÇÜ®c áp-døng tåi ViŒt Nam th©i c° xÜa trÜ§c và sau Ç©i TrÀn -theo Çó các ÇÃt ru¶ng công Ç¥t du§i quyŠn sª h»u cûanÜ§c mà m‡i ÇÖn-vÎ quän-trÎ là làng.

M‡i làng y cÙ vào các xuÃt-Çinh trong làng tØ 18tu°i trª lên và tình-trång gia-Çình mà chia sÓ ru¶ng ÇŠucho m‡i xuÃt-Çinh, m‡i gia-Çình hay xuÃt Çinh ÇÜ®cbÓc thæm Ç‹ nhÆn phÀn ÇÃt cûa mình may rûi theo tÓt,xÃu, xa, gÀn.

Khi bÓc thæm ÇÜ®c ru¶ng ÇÃt, các gia-Çình hayxuÃt-Çinh së làm chû mi‰ng ÇÃt Çó trong 3 hay 5 næm tùylŒ làng. Các gia-Çình d¿a theo k‰-hoåch chung cûa nÜ§cmà toàn quyŠn trÒng hoa mÀu theo š muÓn và hoa l®i thuÇÜ®c, dÜ®c xº-døng theo š muÓn.

169172


- Chính-trò tö-caùch: Khaûo thí vieän.- Chính-trò cöông-kyû: Giaùm-saùt vieän.- Chính-trò khai xuùc tieán: Toång vaên hoùa vieän- Chính-trò khai minh: Chính-trò pheâ-phaùnvieän.

+ GIAÙO DÖÔÕNG:Chuû-ñích: Thieïân cuï cho ñôøi soáng caù-nhaân vaø xaõ-

hoäi. Khoa hoïc , Söû-hoïc , Ñaïo-hoïc thoáng-nhaát. Xaõ-hoäi - vuõ-truï - tö-töôûng thoáng-nhaát.* 4 Nguyeân-taéc: Toaøn-theå tính, bình-ñaúng tính, traùch-vuï tính vaø toå-chöùc tính.* 4 Khoa muïc: Ñaïo-lyù, chính-trò, quaân-söï, kinh- teá.* 5 Ngaønh giaùo: Kyõ-ngheä, quaûn-lyù - vaên-xaõ- theå- duïc - khoa-hoïc.*4 nhieäm vuï: Baûo-toàn baûn-thaân, Ñuû nghò-löïc,phaåm-haïnh, vaø khaû-naêng.

* 6 Sinh Hoaït Hoïc Ñöôøng: - Theå-caùch vöõng-maïnh. - Toå-quoác, chính-nghóa. - Coù phong-thaùi. - Chính-trò, kinh-teá. - Y chieáu vaøo lyù-töôûng & - Ñaït tôùi ñoäc-laäp, töï-do, thaúng-tieán, töï-chuû. muïc- ñích cuûa daân-toäc.

+ KINH TEÁ : Quoác-daân tö-baûn xaõ-hoäi hoùa kieán-thieát

* Taùn Duïc (Taùn thieân ñòa chi hoùa duïc) * Kieán cheá * Bình saûn, tö höõu

* Töù coâng: Coâng baûn, coâng lao, coâng phoái, coângñoä.

* Tam phaân: Phaân meänh, phaân coâng vaø phaân lôïi

* Bình Sän Kinh Bình Sän Kinh Bình Sän Kinh Bình Sän Kinh Bình Sän Kinh T‰T‰T‰T‰T‰

“Kinh-t‰ tÜ h»u bình sän là chû-trÜÖng then-chÓtcûa Nhân Chû Duy Dân, rút tØ tinh-hoa truyŠn-thÓng t°chÙc kinh-t‰ cûa Dân-t¶c ViŒt qua chính sách quân ÇiŠnquân th° c°-truyŠn.

Kinh-t‰ tÜ h»u bình sän là nŠn täng Ç‹ thi‰t lÆpnhân Çåo, xây-d¿ng nhân sinh và thành-lÆp nhân cách,th¿c-hiŒn Duy Dân Nhân Chû.

Kinh-t‰ tÜ h»u bình sän là nŠn kinh-t‰ trong Çócon ngÜ©i có tài sän tÜ nguyên b¢ng nhau, hÜªng nh»ngcÃp dÜ«ng cÖ h¶i nhÜ nhau và Çóng góp nghïa-vø bìnhÇ£ng.

Th¿c-hiŒn kinh-t‰ tÜ h»u bình-sän là làm sao chotÜ h»u ÇÜ®c tôn-tr†ng Ç‹ dân chúng t¿ bäo-vŒ ÇÜ®c t¿do nhân phÄm cûa chính mình. Sao cho tÜ h»u khôngÇÜ®c quá Ç¶ và trª thành công cø cûa ngÜ©i Çi bóc-l¶tngÜ©i. TÜ h»u không phäi là nguyên-nhân cûa giai cÃp,cûa bóc l¶t. TÜ h»u tính là m¶t phÀn cûa nhân tính. ñiŠulš nhân tính b¢ng bình sän thì giai-cÃp và bóc l¶t tính bÎtriŒt tiêu, mà nhân cách ÇÜ®c bäo-Çäm.

BÓn nguyên-t¡c cûa kinh-t‰ tÜ h»u bình sän làcông bän, công lao, công phÓi, công Ç¶.

a/ Công bän: Ch‰ Ç¶ công bän làn ch‰-Ç¶ Ç¥t các tài nguyên

cæn-bän (Resources) cûa quÓc gia thu¶c quyŠn chung cûam†i quÓc dân, không cûa riêng m¶t cá-nhân hay giai-cÃp.

170 171


ChÜÖng trình canh-tác ho¥c t¿ làm lÃy, ho¥c thuêngÜ©i, ho¥c tìm cách h®p-tác Ç°i công theo tinh-thÀn t¿nguyŒn.

b/ Công lao:Công lao là s¿ Çóng góp công sÙc cûa quÓc dân.S¿

Çóng góp công sÙc cûa quÓc dân y-cÙ trên hai tiêu-chuÄn:- T¿ do vŠ th¿c hiŒn.- Bình Ç£ng vŠ cÖ h¶i, nghiã vø và quyŠn l®i.ñ‹ th‹-hiŒn hai tiêu-chuÄn trên, ba nguyên-t¡c

dÜ§i Çây ÇÜ®c th¿c-hiŒn.* Nguyên-t¡c phân mŒnh. Phân mŒnh la quy-ÇÎnh

phÀn vø , sÙ mŒnh cûa m‡i ngÜ©i trong xã-h¶i Ç‹ m†ingÜ©i làm tròn b°n-phÆn mình. M‡i ngÜ©i trong xã-h¶itùy theo khä-næng nhÆn lãnh m¶t nhiŒm-vø thích Çángv§i khä-næng mình ssao cho công viŒc chung Çåt ÇÜ®ctÓi Ça k‰t quä. PhÜÖng châm cûa nguyên t¡c phân mŒnhlà ‘thích tính’, ‘Ç¡c vÎ’ . Thích tính là công viŒc nhÆnlãnh hay giao phó phù h®p v§i bän tính, sª thích cûa m‡icá nhân. ñ¡c vÎ là vÎ trí, ch‡ ÇÙng, chÙc chÜªng cûa côngviŒc phù-h®p v§i tài-næng , tu-cách, hi‹u bi‰t cûa tØngngÜ©i Ç‹ h† thi tri‹n ÇÜ®c h‰t Üu-Çi‹m. Çóng góp côngsÙc theo khä-næng cho tÆp th‹.

Nguyên-t¡c phân công: Phân công là phân-phÓicông-tác cho các phÀn-tº trong xã-h¶i theo nhu-cÀu cûatÆp-th‹ và khä næng, sª thích cûa m‡i phÀn-tº. M‡i ngÜ©itùy theo hoàn-cänh, khä-næng cá-nhân và nhu-cÀu cûatÆp th‹ ÇÜ®c giao-phó hay nhÆn lãnh thi-hành m¶t sÓ côngtác, sao cho Çem h‰t ÇÜ®c sÙc mình Çóng góp vào viŒchoàn thành công cu¶c chung Çúng v§i th©i hån. PhÜÖngchâm cûa nguyên-t¡c phân công là ‘tÆn phÀn’ . TÆn phÀnlà m‡i ngÜ©i Çóng góp ÇÜ®c h‰t sÙc mình, Çû phÆn mình,và chính phÆn mình.

Nguyên t¡c phân l®i hay phân hÜªng: Phân l®ihay phân hÜªng là Çem các k‰t-quä, l®i-l¶c thu-hoåchÇÜ®c, ho¥c l®i-l¶c vÆt-chÃt, ho¥c l®i-l¶c tinh-thÀn, ho¥c

naêng vaän-ñoäng vaø keát hôïp vôùi baûn-vò khaùc ñeå hình thaønhmoät baûn-vò lôùn hôn. Caùc baûn-vò hydro, oxy, nam, nöõkhi vaän-ñoäng thì hoã-töông suy ñoäng ñeå keát-hôïp thaønhbaûn-vò môùi (nöôùc H2O, gia ñình - trong baûn vò môùi naøy,caùc baûn vò cô baûn trôû thaønh cô naêng, ñoàng hoùa mìnhtrong baûn-vò môùi vaø coi baûn-vò môùi nhö chính mình.Moãi vaän ñoäng cuûa cô-naêng trôû thaønh moái töông-quancuûa baûn-vò môùi, Ngöôïc laïi, baûn-vò môùi khi vaän ñoängphaûi hoã-trôï caùc cô-naêng vaän doäng coù hieäu-quûa hôn vaøkhoâng sai khôùp vôùi baûn-vò (thí duï moãi haønh-ñoäng cuûavôï, choàng, con caùi phaûi phuø-hôïp vôùi höôùng taâm xu theácuûa gia ñình, nghóa laø phaûi ñem laïi haïnh phuùc cho caûgia ñình). Baûn-vò vaø cô-naêng hoã-töông ñeå toàn taïi vaøphaùt trieån. Ñoù laø chaân yù nghóa cuûa söï hình thaønh vaøphaùt trieån trong vuõ truï.

* Bieän chöùng: Bieän chöùng phaùp laø moät danh töø duøng trong luaän

lyù hoïc Taây phöông, laø phöông phaùp bieän luaän coù chöùngminh (dialectic) .

Theo “The American Heritage Dictionary of theEnglish Language” , New College Edition, 1980, Pub-lished by Houghton Mifflin Company, “Bieän chöùng phaùplaø moät phöông phaùp dieãn taû baèng caùch cho thaáy nhöõngmaâu thuaãn trong moät cuoäc ñoái luaän ñeå ñi ñeán moät söïthaät (Dialectic is the art of arriving at the truth bydisclosing the contradictions in an opponent’s argumentand overcoming them.) ”.

Theo “bieän chöùng phaùp” thöôøng coù ba meänh ñeàñöôïc ñaët ra: hieän ñeà (thesis), phaûn ñeà (anti-thesis), vaøhôïp ñeà (synthesis)

“Hieän ñeà laø moät hieän traïng cuûa moät thöïc taïi....Trong moãi hieän ñeà ñaõ chöùa chaát maàm moáng maâu thuaãn,ñoái choïi vôùi chính noù. Nhôø söï ñoái khaùng naøy môùi phaùtsinh tieán boä. Söùc ñoái khaùng naøy ñöôïc goïi laø “phaûn

173176


các cÖ-h¶i thæng ti‰n, phân-phÓi cho m†i ngÜ©i theonguyên-t¡c bình Ç£ng h®p v§i nghïa vø, công lao, hoàncänh cûa m†i ngÜ©i trong tÆp-th‹, Ç‹ m†i cá-nhân thÕamãn ÇÜ®c nhu-cÀu cæn-bän, bäo-Çäm ÇÜ®c Ç¶c lÆp, t¿ do, nhân-cách, ti‰n b¶ và ÇÒng th©i tÆp th‹ cÛng ÇÜ®c bìnhhành phát-tri‹n. PhÜÖng-châm cûa nguyên-t¡c phân l®ilà ‘h®p lš’, ‘h®p tình’. H®p lš, h®p tình là l®i l¶c khôngcá nhân nào không ÇÜ®c hÜªng, dù là tÆt nguyŠn. L®i l¶ckhông tÆp-trung ª thi‹u sÓ ngÜ©i có quyŠn th‰. L®i l¶ccÛng không thu¶c vŠ t°-chÙc, nhà nÜ§c mà th¿c-s¿ thu¶cquyŠn cûa quÓc-dân. Phân-phÓi ÇÜ®c quy‰t-ÇÎnh theo ÇasÓ. Cá-nhân và tÆp th‹ phäi bình hành phát-tri‹n.

c/ Công phÓi:

Công phÓi là ch‰-Ç¶ phân phÓi các vÆt phÅm chom‡i quÓc-dân, ch‰-Ç¶ ti‰p-liŒu các nhu-cÀu cÀn dùngcho công viŒc tiêu-thø và sän-xuÃt. Ch‰-Ç¶ công phÓilÃy ti‹u gia-Çình làm bän-vÎ và Ç¥t trên nguyên-t¡c bìnhÇ£ng vŠ nhu-cÀu. Công cu¶c phân phÓi do quÓc-gia chÌhuy và ÇÜ®c các h®p-tác-xã ÇÎa-phÜÖng t¿-trÎ phø-trách.

d/ Công Ç¶:

Công Ç¶ là các chính-sách vŠ tài-chánh, thÜÖngmåi và lÜÖng b°ng.

* Chính-sách tài chánh: Tài l®i cûa quÓc-gia Ç¥tn¥ng vào khä-næng tài nguyên cûa công sän và vào s¿kinh-doanh cûa quÓc-gia hay các Çiå-phÜÖng t¿ trÎ vàÇ¥t nhË vào thu‰ khóa trên l®i tÙc cá-nhân. QuÓc gia quäntrÎ chính-sách tiŠn-tŒ.

* Chính-sách thÜÖng nghiŒp: S¿ mÆu-dÎch vàchuy‹n ngân quÓc-t‰ do quÓc-gia ÇÙng trung-gian phøtrách và các xã-h¶i công-ty tr¿c-ti‰p Çäm trách.

S¿ mÆu-dÎch quÓc n¶i Ç¥t nguyên-t¡c tr¿c-ti‰pgi»a tiêu-thø và sän-xuÃt Ç‹ giá cä khÕi bÎ lÛng-Çoån.QuÓc gia ÇÙng trung-gian gi»a tiêu-thø và sän-xuÃt, ÇiŠu

chÌnh luÆt cung cÀu. Kinh-doanh và sinh-hoåt kinh-t‰ tÜnhân ÇÜ®c quÓc-gia bäo-Çäm ª mØc tÓi thi‹u.

Tiêu-chuÄn-hóa s¿ sän-xuÃt các nhu-y‰u phÄmtrong phåm-vi phát-tri‹n các tính sáng-tåo trong hŒ-thÓngsän-xuÃt và tiêu-thø.

* Chính-sách lÜÖng bªng: Th¿c-hiŒn nguyên-t¡cbình Ç£ng gi»a nhân-viên tÜ nghiŒp cÛng nhÜ côngnghiŒp, trong kÏ-nghŒ, thÜÖng-måi cÛng nhÜ nông lâm.

LuÖng b°ng thành-phÀn gÒm:LÜÖng cæn-bän: Cæn cÙ vào quân bình Çi‹m giá

cä sinh hoåt cûa quÓc gia và ÇÎa phÜÖng , ÇÎnh mÙc cænbän có tính-cách cÜ«ng-ch‰ thi-hành.

Phø-cÃp Ç¥t trên s¿ thÕa-thuÆn gi» chính-phû, chûvà th® mà mÙc-Ç¶ thay Ç°i. Phø-cÃp gÒm phø cÃp chÙcnghiŒp, phø cÃp gia Çình, phø cÃp Óm Çau, phø cÃp giáodøc, phø cÃp bäo hi‹m sÙc khoÈ. ” 1

1- Thái DÎch Lš ñông A, ‘Huy‰t Hoa’ , Nhóm Nghiên CÙu Væn Hóa Dân T¶c ViŒt, San Jose, Ca., 1986.

Baûn Vò Hoïc Thuyeát

& Bieän Chöùng

(Vaän ñoäng vaø keát hôïp)

I/ ÑÒNH NGHÓA

* Baûn Vò: Baûn coù nghóa laø goác, “vò” laø ngoâi(thöù vò, ñòa vò). “Baûn vò” laø moät ñôn vò caên baûn. Baûnvò hoïc thuyeát laø moät hoïc thuyeát giaûi-thích moät uyeânnguyeân, hình-thaønh, keát-caáu, vaän-ñoäng cuûa caùc ñôn vòcaên-baûn trong vuõ-truï. Vaïn vaät, nhaân loaïi y cöù treân luaäthoã-töông cuûa vuõ-truï vaø con ngöôøi.

Trong chuû nghóa Duy Daân, noùi ñeán “baûn vò” laønoùi ñeán moät ñôn-vò cô-baûn, töï noù toàn taïi, töï noù coù khaû

174 175


ñeà”. Coù theå noùi baát cöù moät “hieän ñeà” naøo, töï noù ñeàu coùthieáu soùt, baát toaøn. Do ñoù, caàn coù moät “phaûn ñeà” ñeå boåtuùc cho noù. Chính “phaûn ñeà”, töï noù cuõng khoâng hoaøn toaønñuùng. Bôûi vaäy, caàn lieân keát “hieän ñeà vaø “phaûn ñeà” laïi vôùinhau, laøm thaønh moät “hôïp ñeà”. Hôïp ñeà chính laø keát quaûcuûa söï thanh loïc nhöõng caùi dôû, vaø chæ giöõ laïi nhöõng ñieàuñuùng trong “hieän ñeà” vaø “phaûn ñeà”.

“Trong quaù trình tieán trieån cuûa tö töôûng ñeå tìm rachaân lyù, trí khoân con ngöôøi luoân aùp-duïng phöông-phaùpbieän-chÙng. Do ñoù, “hôïp ñeà” töï noù trôû thaønh moät “hieänñeà” môùi, roài maâu-thuaãn vôùi chính noù ñeå phaùt hieän ra “phaûnñeà” môùi. Hai beân dung-hoøa vôùi nhau ñeå taïo thaønh “hôïpñeà”. Cöù nhö theá, bieän-chöùng-phaùp laäp ñi laäp laïi. “ A Ù pduïng trong ñôøi soáng tinh-thaàn, vaên-hoïc, kinh-teá, chính-trò, bieän-chöùng-phaùp chính laø oùc tieán boä, daân chuû cuûa AÂuMyõ, luoân caàu tieán, ñoåi môùi, pheâ bình, ñoái laäp, tranh luaän,ñeå tìm caùch dung hoøa caùc laäp tröôøng khaùc bieät, vaø tieándaàn ñeán söï hoaøn thieän, hoaøn haûo.”

Theo Bieän chöùng cuûa Chuû Nghóa Duy Daân coù naêm(5) qui luaät ñeå dieãn giaûi veà “Baûn Vò Hoïc Thuyeát”:

Qui luaät 1: Ñaïo kyû laø töï kyû nguyeân nhaân.

Ñaïo laø caùi uyeân nguyeân, baûn theå cuûa söï, vaät vaø söïvaän ñoäng cuûa baûn theå aáy.

Kyû laø caùc quy luaät, gieàng moái, caùch thöùc ñöôøng loáiphaùt trieån cuûa baûn theå ñöôïc phaùt sinh treân ñöôøng ñieàuhoøa cuûa chính baûn thaân aáy.

Töï kyû nguyeân nhaân laø do bôûi töï mình, do mình maøcoù. Ta haõy laáy moät thí-duï traùi ñaát quay chung quanh maëttrôøi theo moät quõy ñaïo nhaát ñònh, maët traêng cuõng quaychung quanh traùi ñaát theo moät quõy ñaïo rieâng cuûa maëttraêng. Baûn theå cuûa traùi ñaát hay maët traêng do ñaâu maø hìnhthaønh? Söï vaän ñoäng vaø ñieàu hoøa cuûa baûn theå ñoù töø ñaâu maøra, töø ñaâu maø coù?

- Ta coù theå noùi: Baûn theå cuûa traùi ñaát hay cuûa maët

Söï höôùng taâm vaän ñoäng ôû ngöôøi, ñuùng nghóa laø söïxöû duïng noã löïc, yù chí cuûa chính mình phoái hoäp vôùi caùc kyõthuaät vaät chaát, tinh thaàn (phöông phaùp tu döôõng), trí thöùcphöông phaùp suy töôûng, hoïc hoûi) ñeå phaùt trieån toaøn boäsinh meänh treân caû ba maët: theå chaát - taâm hoàn vaø tri thöùc.

Höôùng taâm vaän ñoäng maø thaønh töïu thì höôùng thavaän ñoäng phaùt trieån roäng lôùn, keát quaû phi thöôøng, söï soáng,phong caùch, phong thaùi caùch soáng moãi ngaøy moät ñaày ñuû,thoaûi maùi, töï do, ñaàm aám hôn, keát quaû phi thöôøng, giañình, daân toäc, nhaân loaïi sung maõn, thònh vöôïng, haïnh phuùc,hoøa haøi. Ngöôïc laïi, höôùng taâm vaän ñoäng sa ñoïa thaønh vòkyû, keát quaû cuoäc soáng seõ suy thoaùi.

Vaän ñoäng caàn phaûi thöôøng xuyeân (kinh haèng) vaøchính ñaùng; keát hôïp caàn phaûi thích nghi, ñaït ñuùng vaøo vòtrí, phuø hôïp vôùi baûn naêng, neáu khaùc vôùi caùc ñieàu kieännaøy thì vaän ñoäng khoâng phaûi laø thöôøng thaùi maø laø beänhthaùi.

ÔÛ ñieåm naøy phuø hôïp vôùi quan ñieåm “truøng truøngduyeân khôûi” cuûa nhaø Phaät.

Qui luaät 3: Baûn vò vaø cô naêng hoã töông nguyeânnhaân.

Baûn vò laø moät ñôn vò cô-baûn, töï noù coù theå toàn taïivaø coù khaû-naêng vaän ñoäng vaø keát hôïp vôùi baûn-vò khaùcñeå hình thaønh moät baûn-vò lôùn hôn. Nhö vaäy, moät baûn-vòcoù theå ñoùng hai vai troø: baûn-vò cô baûn vaø baûn-vò thaønhphaàn cuûa baûn vò lôùn hôn. Thí duï hydro, oxy laø nhöõngbaûn-vò cô baûn vaän ñoäng vaø keát hôïp thaønh nöôùc H2O,hydro vaø oxy trôû thaønh baûn-vò thaønh phaàn (cô naêng)cuûa baûn vò nöôùc.

Moãi baûn-vò khi töï thaønh hình ñaõ coù rieâng cho noùmoät tính ñaëc-bieät vaø coù rieâng moät truïc loõi moät trungtaâm baûn-vò. Moãi baûn-vò thaønh phaàn chòu chung moät xu-theá höôùng taâm, cuûa baûn-vò môùi vaø ñaûm nhaän moät taùcduïng nghóa laø thaønh moät cô-naêng. Do ñoù, baûn-vò laønguyeân nhaân cuûa cô-naêng vaø cô-naêng laø nguyeân nhaân

177180


traêng töï noù maø coù, töï noù maø ra ; söï vaän ñoäng vaø ñieàu hoøacuûa baûn theå do töï thaân noù maø hình thaønh. Nguyeân nhaân töïchính noù nghóa laø “töï kyû nguyeân nhaân”. Baûn theå cuûa traùiñaát, söï vaän ñoäng cuûa traùi ñaát (töùc laø ñöôøng ñi cuûa traùi ñaáthay quõy ñaïo cuûa noù) laø “ñaïo kyû”, töï noù maø coù, töï thaân noùmaø ra.

Ñaïo kyû laø töï kyû nguyeân nhaân coù nghóa laø söï hìnhthaønh baûn theå moät hieän töôïng, söï vaän ñoäng vaø phaùt trieåncuûa hieän töôïng ñoù ñeàu theo caùc qui luaät, caùc nguyeân taéc töïchính noù, töï thaân noù (töï kyû), bôûi noù maø coù, bôûi noù maø rachöù khoâng phaûi do söï can thieäp cuûa loaøi ngöôøi cuõng nhödo söï taïo döïng cuûa thaàn thaùnh.

“Ñaïo kyû” laø “töï kyû nguyeân nhaân” laø qui luaät aùpduïng cho moïi phaïm truø trong vuõ truï (Töï nhieân, xaõ-hoäi vaøtö töôûng)ï.

Trong vuõ truï vaø xaõ hoäi loaøi ngöôøi, vì laáy ngöôøi laømñoái töôïng neân “ñaïo kyû” laø söï “troâng veà tröôùc, ngoaùi veàsau”, ñöùng treân laäp tröôøng ngöôøi maø döông ñaïo. Ñaïo cuûangöôøi töùc laø ñöôøng soáng cuûa loaøi ngöôøi, laø nhaân ñaïo.

Muoán xaây ñaép nhaân ñaïo, ta phaûi laáy baûn chaát ngöôøi(nhaân baûn), baûn tính ngöôøi (nhaân tính) laøm y cöù maø xaâydöïng xaõ hoäi loaøi ngöôøi, chöù khoâng theå y cöù treân vaät chaáthay tinh thaàn, hoaëc caùc phaïm truø sieâu hình.

Qui luaät 2: Vaän Ñoäng vaø Keát Hôïp laø hoã töôngnguyeân nhaân.

Vaän ñoäng laø nguyeân nhaân cuûa keát hôïp vì keáhoaïch vaø muïc ñích cuûa vaän ñoäng laø keát hôïp. Thöïc taïi chothaáy raèng vaän ñoäng laø ñeå hình thaønh moät keát hôïp, khoângcoù keát hôïp naøo laïi khoâng haøm chöùa vaän ñoäng, neân keáthôïp laø nguyeân nhaân cuûa vaän ñoäng, cho neân vaän ñoäng vaøkeát hôïp laø hoã töông nguyeân nhaân.

Söï vaän ñoäng cuûa caùc baûn-vò töï noù maø coù ñoù laø “töïkyû vaän ñoäng.” (Thí duï traùi ñaát töï quay quanh noù, vaän ñoängcuûa caùc chaát hydro, oxy trong vuõ truï). Söï keát hôïp hydrovaø oxy thaønh moät baûn vò môùi laø nöôùc, laø keát quûa ñöông

nhieân cuûa vaän ñoäng.Moãi baûn vò khi töï hình thaønh coù rieâng töï noù moät

tính ñaëc thuø (Hydro, Oxy, Nam, nöõ) vaø saün coù rieâng töï noùmoät truïc loõi, moät trung taâm baûn vò (truïc cuûa traùi ñaát, baûnngaõ cuûa con ngöôøi).

Quanh truïc loõi, caùc baûn vò töï phaùt sinh moät söùcquy taâm vaø moät söùc ly taâm (ÔÛ traùi ñaát laø söùc huùt vaø söùcñaûy - ÔÛ ngöôøi laø söùc höôùng taâm, höôùng tha vaø höôùngthöôïng). Söùc quy taâm laø söùc höôùng taâm vaän ñoäng. Söùcly taâm laø söùc sinh hoaït vaän ñoäng höôùng tha vaø höôùngthöôïng. Caùc söùc höôùng taâm vaän ñoäng vaø höôùng tha vaänñoäng phaùt sinh cuøng luùc, vöøa taïo ra söï cuûng coá, baûotoaøn, phaùt huy noäi löïc, vöøa taïo ra söùc vöôn tôùi, phoùngngoaïi. Caû hai vöøa taïo ra söï ñoái laäp vöøa taïo ra söïthoáng nhaát treân truïc loõi. Noùi khaùc ñi, söùc vaän ñoäng quytaâm vaø ly taâm cuûa moãi baûn vò hoã töông taùc ñoäng nhau,phaùt sinh tình traïng ñoái laäp thoáng nhaát trong keát hôïp taïimoãi baûn vò.

- Ñeå taïo neân moät quaân haønh traïng thaùi ôû moãi baûnvò - khieán baûn vò toàn taïi.

Caùc baûn vò trong cuoäc vaän ñoäng sinh toàn vöøa noãlöïc höôùng taâm vaän ñoäng ñeå baûo toaøn baûn vò, vöøa noã löïchöôùng tha va ø höôùng thöôïng vaän ñoäng ñeå thöïc hieän hoaïtñoäng keát hôïp haàu baûn vò trôû neân vieân maõn, phaùt trieån hôn.Moãi baûn vò trong caùc xu höôùng vaän ñoäng aáy gaëp gôõ nhau,boå tuùc cho nhau ñeå ñi ñeán moät keát hôïp môùi, thaønh hìnhmoät baûn vò môùi ñaày ñuû, vieân maõn, lôùn maïnh hôn (Hydro +Oxy = nöôùc; Nam + nöõ = gia ñình).

Söùc quy taâm , söï höôùng taâm vaän ñoäng ôû NGÖÔØI,ñuùng nghóa khoâng phaûi laø söï vò kyû, chæ bieát nghó ñeán caùilôïi cho mình, vì nhö vaäy khoâng coù choã cho söï höôùng tha.lhoâng ñaït söï quaân bình traïng thaùi vaø khoâng ñeán ñöôïc söïkeát hôïp tieán boä.

178 179


cuûa baûn-vò. Noùi caùch khaùc “Baûn-vò vaø cô-naêng laø hoãtöông nguyeân nhaân.”

Caùc cô naêng (hydro, oxy, nam, nöõ )ï khi vaänñoäng thì hoã töông suy ñoäng laãn nhau ñeå keát-hôïpthaønh baûn- vò môùi (nöôùc, gia ñình), ñoàng hoùa mình trongbaûn-vò môùi vaø coi baûn-vò môùi nhö chính mình. Moãi vaänñoäng cuûa cô-naêng (hydro, oxy, vôï, choàng roài theâm concaùi) trôû thaønh moãi vaän ñoäng cuûa baûn-vò môùi. Ngöôïc laïi,baûn-vò môùi khi vaän ñoäng phaûi hoã-trôï cho caùc cô-naêng ñeåcho cô-naêng vaän ñoäng coù hieäu quûa hôn vaø khoâng sai khôùpvôùi baûn-vò (thí duï, moãi haønh ñoäng cuûa vôï, choàng, con caùiphaûi phuø-hôïp vôùi xu theá höôùng taâm cuûa gia ñình, nghóa laøphaûi ñem laïi haïnh phuùc cho caû gia ñình, khoâng laøm haïiñeán moät ngöôøi naøo trong gia ñình.)

Baûn-vò vaø cô-naêng hoã töông ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån,ñoù laø chaân yù nghóa cuûa sinh toàn. Do ñoù, baûn-vò caàn phaûihieäp ñieäu vaø thoáng nhaát.

Trong thieân-nhieân, neáu coù söï maâu thuaãn phaùt sinhgiöõa baûn-vò vaø cô-naêng do baát cöù lyù do naøo , traïng-thaùiquaân bình seõ khoâng coøn nöõa vaø baûn-vò seõ tan raõ.

Qui luaät 4: Hoã töông nguyeân nhaân laø töï kyûnguyeân nhaân.

Quy luaät hoã töông giöõa baûn vò vaø cô naêng, giöõavaän ñoäng vaø keát hôïp laø quy luaät töï nhieân trong vuõ truï, vaïnvaät, nhôø ñoù maø vuõ truï vaïn vaät toàn taïi, khoâng tan raõ.

Quy luaät hoã töông nguyeân khôûi aáy chính laø baûnchaát cuûa ñaïo, laø “ñaïo kyû”, gieàng moái cuûa “ñaïo” khi ñaïophaùt tieát vaän ñoäng. Quy luaät hoã töông coù nguoàn goác ôû töïnoù, töï kyû nguyeân nhaân, töï noù noù coù, töï noù chöùa saün trongmoãi baûn vò, ñeå toàn taïi vaø phaùt trieån, cuõng chính nhôø ñoù maøvuõ truï, vaïn vaät toàn taïi vaø phaùt trieån.

Taïi moãi baûn vò khi vaän ñoäng, söùc höôùng taâm, söùc lytaâm cuõng töï vaän ñoäng hoã töông, ñieàu hôïp ñeå ñaït traïngthaùi quaân bình treân truïc loõi, ñeå toàn taïi, phaùt trieån vaø ñeå

181184

Söï tranh ñaáu naûy maøm töø ñoù laøm daân toäc lôùnlao vaø saùng laùng leân sau moãi ñeâm ñen uaát-öùc, maø ñôøisoáng môùi cuõng töø ño maø xaây-döïng leân treân nhöõng neàntaûng cuûa moãi hình theå môùi

Caùi böôùc ñi baây giôø ñaõ quyeát ñònh. Chuùng tabaét ñaàu laøm töø “cöùu nöôùc giöõ noøi” , traûi qua moät quaõngñöôøng caùch maïng laãn saùng taïo vöøa suoát maët, trieät ñeåmaø phaûi ñöa ñeán höôùng thöôïng ñeå ñaït tôùi söï gaây troàngxaây ñaép toaøn boä moät sinh meänh theå heä vaø toaøn boä moätvaên-hoùa theå heä, tom goùp laïi moät theå cho daân-toäc.

Cho neân ngaøy nay cho tôùi ngaøy mai, taát caû caùcsuy nghó, caûm-giaùc, noùi-naêng, vieäc laøm heát thaûy ñeàulaáy muïc-ñích ñoù laøm toái cao vaø thaàn thaùnh maø ñi leân ,huøng-traùng vaø beàn maïnh.

Theá-kyû môùi ñem ñeán moät hình theå môùi, gioù Myõmöa AÂu vôùi buoân baùn, boùc loät vaø chieán tranh manglieàn ñeán cho ta moät khích-thích môùi.

Nhöõng tinh-thaàn, coâng cuï vaø vuõ khí môùi ñöavaøo tay chuùng ta, moät khích thích môùi, chuùng ta naémlaáy, töï ñi ñaû phaù, côûi buoâng vaø môû-mang moät coõi ñaátmôùi treân yù-thöùc trieát hoïc traøn khaép vaø aên saâu muoântheå laøm baèng söï tìm leõ thöïc cuûa söï thöïc treân söï thöïc .Moät leõ soáng môùi vôùi nhöõng chuyeån vaän môùi trong xaõhoäi vaø theá giôùi maø thöùc-tænh moïi daân-toäc.

Haõyñöùng daäy baèng nhöõng coâng cuï vaø vuõ khí ñoùtöï mình quyeát laøm ñôït soùng cuûa töï mình.

Döôùi söï kích-thích môùi naøy, chuùng ta ngoaøi moïicoâng vieäc lôùn-lao nöõa, laø ñi khai-thaùc moät yù-thöùc môùicuûa chuùng ta treân con ñöôøng lòch-söû cuûa daân-toäc. Chuùngta muoán kieán-thieát moät neàn Daân Toäc Hoïc Thuaät ñeåcho ñi ñoâi vôùi cuoäc Daân Toäc Caùch Maïng maø môû ñôøisoáng töông-lai .


keát hôïp. Neáu maâu thuaãn phaùt sinh, traïng thaùi quaân haønhkhoâng ñaït ñöôïc thì baûn vò hoaëc seõ tan raõ, hoaëc toàn taïitrong tình traïng beänh hoaïn, eøo-uoät, heùo moøn, tröôùc khitan raõ.

Cho ñeán nay vuõ truï, vaïn vaät vaø nhaân loaïi coøn toàntaïi aáy chính laø nhôø quy luaät hoã töông nôi caùc baûn vò. Hoãtöông laø quy luaät thöôøng thaùi. Maâu thuaãn, huûy dieät chæ laøquy luaät “baát thöôøng thaùi” trong thieân nhieân, hoaëc laø traïngthaùi beänh hoaïn nôi con ngöôøi chöa nhaân chuû.

Qui luaät 5: Töï kyû, yû tha hoã-töông vaän ñoäng vaø keáthôïp.

Töï kyû, yû tha, ñoäng tha hoã töông vaän ñoäng vaø keáthôïp maø thaønh vaïn vaät. Ñoù laø chaân yù nghóa cuûa “ñaïo kyû”.Ñoù cuõng laø uyeân nguyeân cuûa söï hình thaønh, keát caáu, vaänñoäng cuûa caùc baûn vò trong vuõ truï, vaïn vaät vaø nhaân loaïi.

Caùc cöïc chaát khi vaän ñoäng, gom goùp caùc thaønhphaàn chaát, löôïng thaønh moät hoã töông coù chuû theå, coù töïngaõ, coù töï kyû, ñoù laø baûn vò cô baûn. Caùc baûn vò cô baûn ñoùlaïi vaän ñoäng vaø phoái hôïp vaän ñoäng vôùi caùc baûn vò khaùcmaø hình thaønh vuõ truï, vaïn vaät, loaøi ngöôøi.

Trình thöùc bieän chöùng töï kyû, yû tha, hoã töông vaänñoäng vaø keát hôïp aáy cöù noái tieáp khoâng ngöøng theo moãi caápñoä vaø tieán leân maõi theo caùc chu kyø tieán hoùa cuûa vaïnhöõu. Döôùi trình thöùc bieän chöùng vaø caùc quy luaät treânmaø caùc nguyeân töû, phaân töû, tinh caàu, thaùi döông heä vaø vaïnhöõu trong ñoù coù nhaân loaïi ñöôïc hình thaønh. Trong nhaânloaïi, moãi caù nhaân laø moät baûn vò cô baûn. Caùc baûn vò côbaûn (nam, nöõ) coù thích tính töông ñoàng, töï kyû - yû tha hoãtöông vaän ñoäng vaø keát hôïp maø thaønh gia ñình baûn vò.Caùc gia ñình baûn vò töï kyû - yû tha hoã töông vaän ñoäng vaø keáthôïp maø thaønh daân toäc. Caùc daân toäc töï kyû - yû tha hoãtöông vaän ñoäng vaø keát hôïp maø thaønh nhaân loaïi. Phoáihôïp baûn vò hoïc thuyeát vaø ba taàng trieát lyù laø caên baûn tötöôûng thuoäc vuõ truï quan neàn moùng cuûa Nhaân Chuû DuyDaân.

182 183

Tuyeân Ngoân cuûa Ñaûng Caùch Maïng

Ñaïi Vieät Duy Daân

TUYEÂN NGOÂN

Ngaøy Thaønh Laäp Toång Ñaûng Boä

Chuùng toâi nhaän thaáy raèng nöôùc noøi Vieät chuùngta suoát treân boán ngaøn naêm coù thöøa, traûi qua bao nhieâuböôùc ñöôøng vaät loän vôùi baõo taùp boán beà, töø luùc VaênLang môû coõi, ñaàu ngöôøi keå ñöôïc vaøi muoân, tieán ñeánngaøy nay, nhaân daân naêm saùu möôi trieäu ñôøi naøo cuõngnhö ñôøi naøo chaët-cheõ sum vaày dang tay choáng giaëc,chæ coù moät muïc-ñích trung taâm laø tranh ñoøi laáy moätsoáng coøn ñoäc laäp. Con ñöôøng vôùi phöông höôùng chínhtrò moãi daân toäc ñeàu do caùi aùnh saùng töø ñaùy hoàn lòch söûtoûa ra chæ neûo raát thaønh thöïc vaø saùng suoát, ñaëc tínhcuûa moãi daân toäc, ñaëc ñieåm cuûa moãi lòch söû phaùt-trieån,,neàn taûng cuûa moãi hình theå, quy ñònh heát caû caùi vaänmeänh vaø xuaát loä cuûa moïi chính trò vaø caùch-maïng.

Chuùng toâi laïi nhaän thaáy raèng : Phaøm ngöôøi naøosoáng ôû nôi giöõa quoác daân, ñau caùi ñau cuûa quoác daân,vui caùi vui cuûa quoác daân, tai nghe maét thaáy caùi soángdaøo-daït trong ñôøi soáng quoác daân, taát caûm thaáy vaø giaùcngoä treân lyù tính thöïc-tieãn caùi ngaøy mai cuûa quoác daântheá naøo, Quaû vaäy, quoác daân khoâng vì moät chuû-nghóa,cheá-ñoä hay phaùp-luaät ñoù, phaûi môùi meû töø caùi neàn taûngvôùi nhöõng ñieàu-kieän hieän thôøi maø saûn sinh ra cho thôøi


Coù nhöõng caên-cöù vaø neàn-taûng daân-toäc ôû ñoù ñeàra nhöõng daân-toäc saéc thaùi, daân toäc hoïc thuaät do ñoù maølaäp neân, noù laø tính ñaëc-thuø, baèng caùi tính ñaëc-thuø keáthôïp laïi coù xöông coù thòt (organiquement = höõu cô) maøthaønh tính toùm quaùt, caùi bôø coõi tinh thaàn giôùi chungcuûa suoát loaøi ngöôøi.

Töï-nhieân, tö-töôûng vaø xaõ-hoäi thoáng-nhaát treânnhöõng ñònh-lyù nhaát quaùn . Nhöng maø töï nhieân xaõ-hoäivaø tö töôûng bao giôø cuõng khoâng döùt vaän-ñoäng xoayvaàn töï mình vaø xoay-vaàn laãn nhau . ÔÛ caùi bieän-chöùngcuûa nhöõng cuoäc vaän-ñoäng ñoù, noù quyeát-ñònh caùi theåheã ñaëc-thuø cuûa xaõ-hoäi trong töï-nhieân vaø cuûa tö-töôûngtrong xaõ-hoäi.

Xaõ hoäi ñaõ tu chænh laïi nhöõng luaät taéc töï nhieânsaâu suoát trong töï thaân noù, cuõng nhö tö töôûng trong laõnhvöïc cuûa noù ñaõ söûa chöõa nhöõng luaät taéc xaõ hoäi saâusuoát trong töï thaân noù. Vì theá maø khoa hoïc cuûa töï nhieân,khoa hoïc cuûa xaõ-hoäi vaø khoa hoïc veà baûn thaân cuûa tötöôûng coù nhöõng tính chaát nhaát quaùn vôùi nhau, trongkhi moãi thöù laïi coù nhöõng ñaëc thuø rieâng reõ

Chuùng ta ñem heát caû quy naïp laïi döôùi caùi tieànñeà cuûa Nhaân Loaïi hoïc. Nguyeân thuûy söû vaø lòch söû hoïc,laáy ba tri thöùc ñoù laøm trung taâm ñieàu khieån heát moïi trithöùc, mong tìm ra cho daân toäc vaø loaøi ngöôøi nhöõngchaân lyùthöïc tieãn cuûa loaøi ngöôøi phaûi duøng ñeán ñeå giaûiquyeát vaán ñeà loaøi ngöôøi.

- Nhaân loaïi söû hoïc: Ñeå tìm toøi naém giöõ vaø vaänñuïn nhöõng luaät taéc phaùt sinh, vaän ñoäng vaø dieãn tieánveà caùc maët sinh lyù, taâm lyù xaõ hoäi vaø daân toäc sinh hoaïtcuûa loaøi ngöôøi treân nhöõng nguyeân lyù vaø söï thöïc cuûasinh meänh vaø laøm luïng.

- Nguyeân thuûy söû cho chuùng ta hieåu roõ reät, caàmchaéc chaén caùi boái caûnh nguyeân thuûy cuûa loaøi ngöôøi sô

nghia ñuùng trong xaõ hoäi phaûi trôû laïi leân treân söï taùidieãn cuûa caû caùi heä thoáng roäng lôùn cuûa caûm giaùc, suynghó vaø noùi naêng. Nhöõng cao thaâm khaùi nieäm phaûidöôùi söï naém giöõ ñöôïc traät töï cuûa lyù taéc, nhaân quaû cuûalòch söû, phaân boá cuûa ñòa lyù vaø ñaëc tính cuûa daân toäcmôùi hoaøn toaøn soáng cuûa loaøi ngöôøi maø quyeát ñònhnhöõng giaû ñònh cuûa xaõ hoäi.

Phaûi ñöùng treân nhöõng tieàn ñeà ño löôøng ñöôïc,thaáy bieät ñöôïc, caûm giaùc ñöôïc coù theå söï thaønh laäp cuûatoaøn boä trieát hoïc vaø tö töôûng cuûa xaõ-hoäi ñeå ñöôïc phuøhôïp vôùi söï thöïc, phaùt trieån vaø döï tính ñuùng chaéc môùicoù theå laøm laõnh ñaïo quyeát ñònh vaø thoâng minh cho taátcaû caùi toå chöùc nhaân sinh, môùi coù theå coù ñöôïc moät xuaátphaùt ñieåm cöïc khoù khaén, moät tình töï cöïc baùch thieát vaømoät bôø coõi cöïc thöïc teá.

Moãi xuaát phaùt phaûi ñöùng treân moät baûn vò quyeátñònh, xong caùi baûn vò ñoù phaûi laø caùi baûn vò tom goùpcaùc ñieàu kieän sinh meänh, toaøn theå nguyeân thuûy, lieântuïc ñaët vaøo moät trình töï thaät chaéc chaén, linh ñoäng vaøbieán hoùa ñeå keát luaän.

Sinh meänh laø neàn taûng, nguyeân toá thöù nhaát cuûalòch söû. Sinh meänh troâng leân lòch söû cuûa xaõ-hoäi laø daânsinh, caùi bieåu hieäu ñoäc ñaëc cuûa noù laø “ngaõ töôùng” (lemoi). Nhöng maø caùi cô naêng cuûa sinh meänh cuõng nhöcuûa daân sinh laø thöïc hieän moät thöù coïc lieân tieáp khoângdöùt ñoäng vaø höôùng thöôïng cuûa gaàn heát caû nhöõng xungñoäng, ñoäng taùc vaø haønh vi ñeå phaùt trieån töï mình vaøkhoaùng tröông töï mình ra ngoaøi, noù laø yù thöùc vôùi kinhteâ ñoäng taùc.

Nguyeân lyù cuûa nhaân sinh thöïc hieän söû quan ñaëtñeå treân nhöõng nhaän xeùt ñoù phoái hôïp vôùi caùi neàn taûngnguyeân toá thöù nhì cuûa lòch söû laø “xaõ hoäi söû quan”. Söï

185188


sinh cuøng taát caûnhöõng traïng thaùi, haønh vi gì cuûa loaøingöôøi, löùc ñoù nhôø theá naøo maø soáng, coøn, noái, tieán, hoùa.

- Lòch söû hoïc ñeå bieåu loä heát caùc luaät taéc vaøthöïc chöùng cuûa dieãn tieán treân moãi neàn taûng vaø moãicaùc ñieàu kieän theá naøo, taát caû nhöõng kinh nghieäm vaøbaøi hoïc quyù baùu cuûa ñôøi soáng coù thöïc vaø ñaõ thöïc dieãncuûa loaøi ngöôøi. Chuùng toâi ñaõ gaït boû heát nhöõng nghi-ngô ø va ø töô ûng töô ïng tre ân hình-nhi thöô ïng(meùtaphysique), gaït boû heát nhöõng phieàn toaùi laãn nhöõngmaùy moùc.

Loaøi ngöôøi soáng coù xöông coù thòt vaø raát cô naêng; lòch söû xieát bao linh ñoäng vaø hoaït baùt, tuyeät khoângtheå ñem nhöõng luaät taéc rieâng bieät trong töï nhieân thuaàntuùy vaø trong tinh thaàn thuaàn tuùy ra laøm thaèng möïc, baétlòch söû vôùi loaøi ngöôøi boù theo.

Cho neân, chuùng toâi ñaõ tu chænh laïi heát caùc trieáthoïc Duy Vaät, Duy Taâm vaø Duy sinh, taát caû treân tieànñeà vôùi lyù taéc cuûa noù, chuùng toâi laáy tieàn ñeà vôùi lyù taéccuûa loaøi ngöôøi, lyù luaän vôùi cheá ñoä duøng ñöôïc cuûa loaøingöôøi maø suy dieãn ra caùc trieát hoïc vôùi tö töôûng phaûichòu theo cuoäc soáng thöïc tieãn cuûa loaøi ngöôøi treân lòchsöû vaø hieän thöïc chæ huy.

Chæ coù theá môùi tìm ra ñöôïc chaân lyù, vì chaân lyùnaøo cuõng phaûi chòu saûn sinh ra trong xaõ hoäi soáng.

AÁy theá, treân trieát hoïc Duy Daân chuû nghóavaø treânChính trò Duy Daân chuû nghóa, nghóa laø moät chuû nghóacuûa chuùng toâi, caên cöù cuûa noù ñaõ noùi roài, nhöng noäidung vaø phaàn öùng duïng cuûa noù laø chaâm ñoái nhöõnghieän thöïc cuûa tình caûnh maø laäp hieän neân.

- Nhöõng lyù taéc cuõ khoâng theå öùng duïng ñöôïc veïncaû.

- Nhöõng phieàn toûa ngoác treä cuûa töï hình thöùc lyù

taéc chæ ñeå ñuøa vôùi danh töø maø thoâi.- Nhöõng thieån caän, heïp hoøi cuûa thöïc duïng lyù

taéc chæ ñeå gaãy baøn tính “oâng chuû”, soá hoïc lyù taéc chæcoù theå ñeå rieâng reõ cho soá hoïc, chôù mang ra xaõ hoäi.

Phaät hoïc mang bieän chöùng vaøo nieát baøn.Heùgel chæ bieát bieän chöùnh lyù taéc cuûa logique

baûn thaân.K. Mark queân maát loaøi ngöôøi khoâng phaûi thuoác

hoùa hoïc.Laïi coøn loái bieän chöùng khoâng hoaøn thieän cuûa

Kinh Dòch trong nhaø Nho Duy Sinh, ñem bieän chöùngquaù trình vaïch thaønh moät caùi pheãu roùt xuoáng hình thöùclyù taéc.

Toùm laïi, nhöõng sai laàm cuûa moïi lyù taéc ñoù laø yùthöùc vôùi kinh teá ñeàu do ôû söï vaän duïng noù khoâng töïnhieân hay tinh thaàn maø thoâi.

Duy Daân hay Duy Daân Chuû nghóa ñaët ñeå ra bieänchöùng phaùp môùi cuûa noù treân caùi caên cöù vaø baûn vò xaõ-hoäi goïi laø Xaõ-hoäi bieän chöùng phaùp. Töï nhieân, xaõ-hoäivaø tö töôûng luoân luoân thoáng nhaát treân söï vaän ñoäng,nhöng söï vaän ñoäng cuûa noù khoâng phaûi laø hình caùi pheãu, cuõng khoâng phaûi laø hình troân oác thaúng tuoät. Söï vaänñoäng cuûa noù hai maët: töï thaân xoay vaàn vaø xoay vaànlaãn nhau . Cho neân keát quaû cuûa vaän ñoäng ñoù laø keáthôïp vôùi vaän ñoäng laøm nguyeân nhaân vaän ñoäng laãn chonhau maø hình thaønh moät töï nhieân, xaõ hoäi vôùi tö töôûngvoâ cuøng bieán hoùa, raát phöùc taïp, nhöng raát cô naêng.

Ñaïo hoïc, söû hoïc vaø khoa hoïc treân tính naêng cuûaba khoa hoïc ñoù phaûi tom goùp maø laøm nhöõng phaân tíchcô baûn cho moãi hieän töôïng xaõ hoäi, chæ coù söï phaân tíchbaèng caû ba maët toùm goùp laïi theá môùi ñuùng ñaén vôùi cônaêng cuûa loaøi ngöôøi khoâng sai maø suy ra nhöõng luaänñoaùn vöõng vaøng ñoái loaøi ngöôøi.

Cho neân söï thaønh laäp theå heä nghó ñuùng, tin ñuùng,

186 187


hôïp quaàn phaûi laø ñaàu moái cuûa sinh hoaït taäp theå vaø vaênminh. Cho neân xaõ-hoäi sinh hoaït phaûi laø tieàn ñeà cuûa taátcaû trình töï cuûa lòch söû bieän chöùng

Döôùi caùi tieàn ñeà ñoù, kinh teá sinh hoaït vôùi yù thöùcsinh hoaït laø hai cô caáu vaø quan heä; ñoàng thôøi laø haibieän chöùng vaø bieåu hieän khoâng döùt vaän ñoäng xoaychuyeån nhau. Töø söï vaän ñoäng cuûa caùi tuaàn hoaøn taùcduïng cuûa hai nguyeân nhaân laãn nhau ñoù maø xuùc tieánheát thaûy caùc cô caáu vaø quan heä.

Kinh-teá yeâu-caàu moät tieàn ñeà “vieäc laøm cuûaloaïi ngöôøi naøo”. Cho neân laáy töï-nhieân kinh-teá laøm toáicao thì tuyeät sai, tuyeät phi kinh-teá maø do ñoù ngöôøi tacuõng coù theå xem thaáy raèng khoâng theå coù moät voøngtroøn oác loe thaúng tuoät leân moät hình-thöùc cuûa “cao ñaúngtöï nhieân kinh teá” naøo heát, chæ coù theå leân ñeán “khoa-hoïc kinh-te á” vaø “cao-caáp khoa-hoïc kinh-teá”, nhöng maøcaùi phaåm töø “khoa-hoïc” giaû-ñònh tröôùc moät toå-chöùcñaûng phaùi theâm cô-naêng vaø phöùc-taïp ñoù.

Vôùi hai nguyeân-toá neàn-taûng treân nguyeân-toá daântoäc raát troïng yeáu, noù laø coãi goác cho söï hôïp-quaàn ñaàutieân cuûa loaøi ngöôøi, coù moät y-cöù ñoù maø döïng doõi leântrong khi troâng suoát maïch ñöôøng tieán-hoùa, söï phaùttrieån cuûa noù baèng “höôùng taâm vaän-ñoäng”, vaø söï khoaùngtröông cuûa noù baèng “höôùng thöôïng vaän-ñoäng”.

Cho neân ngaøy nay, (theá kyû XX) vaø ngaøy sauvaãn coøn laø moät nguyeân-taéc khoâng theå boû ñöôïc cho moãihình-thöùc quoác-gia, quoác-teá hay theá-giôùi naøo, saûn sinhra nguyeân-taéc cuûa xaõ-hoäi sinh-hoaït thaám nhuaàn trongxaõ-hoäi “daân toäc” naøo caùi cô-naêng cuûa kinh-teá sinh-hoaït, vaø yù-thöùc sinh-hoaït saûn-sinh ra caùc taàng-caáp hìnhthaùi caù-nhaân, gia-ñình, gia-toäc, ngheà-nghieäp, giai-caáp,toân-giaùo, trình-ñoä, naêng-löïc, vaân-vaân...

thaùi sinh-hoaït vaø vaät-chaát taát phaûi kinh qua treân giaiñoaïn naøy phaûi tieán leân “cao ñaúng khoa hoïc kinh te á”.

Sinh-hoaït giaùo-duïc baèng haønh ñoäng vaø khoaùihoaït hun ñuùc cho con em chuùng ta moät theå ngöôøi coùthaän vöõng, tim trong, oùc saùng, mình nheï, tay maïnh.

Trung taâm tu döôõng laø söï tieàm tu cuûa moãi ngöôøibaèng töï mình ñeå cho phaùt huy ñöôïc caùc cô naêng cuûasinh meänh mình, laïi coøn chuù troïng vaøo söï phaùt-huyñöôïc neùt daân-toäc tính, daân-toäc tình vaø daân-toäc chí cuûanoøi gioáng. Coù theá môùi tieán hoùa noåi, moãi ngöôøi laømvieäc roõ-reät vì Toå Quoác, ChínhNghóa, Lyù töôûng, Nhaâncaùch vaø Danh döï (Phong caùch). Ñaïi Nam Toâng Hoùa laøtheå-heä tinh-thaàn ra ñeå ñoaøn-keát caùc daân-toäc nhoû yeáutrong coõi vaø ngoaøi coõi, sum-vaày laïi ñöùng treân con ñöôøngrieâng-bieät cuûa nhoû yeáu maø ñi. Coù theá soá phaän cuûa nhoûyeáu môùi mong cöùu vôùt laáy töï mình baèng söùc töï mìnhñöôïc.

Coäng saûn chuû nghóa cuõng nhö tö baûn chuû nghóavaø voâ luaän moät hình thöùc cuûa moãi daân toäc chuû nghóanaøo cuõng ñeàu phaûi ñaët döôùi söï tu-chænh veà lyù-luaän cuûahoïc-thuyeát vaø lyù luaän cuûa thöïc-tieãn. Chuùng ta coù conñöôøng cuûa chuùng ta ñeå rieâng ñi, cuõng nhö chuùng ta coùmoät neàn taûng vôùi caùc ñieàu-kieän ñaëc-thuø qui-ñònh chuùngta. Muoán ñeå ñöôïc cöùu vôùt phaûi ñi baèng quan-ñieåm, thaùiñoä vôùi vieäc laøm rieâng cuûa chuùng ta.

Cuoán Vieät Duy Daân Chuû nghóa Quoác Saùch ThaûoAÙn Toaøn Pho tuy chöa ñöôïc hoaøn thieän haún, song tronggiai-ñoaïn hieän taïi, chính laø moät thaønh töïu lôùn lao cuûachuùng toâi. Chuùng toâi cho xuaát baûn vaø hieän nay keá tuïccho ra cuoán ñoù laøm chæ nam cho baûn xaõ trong söù meänhvaø chöùc vieäc cuûa baûn xa, phaûi gaéng söùc theo, laøm treâncon ñöôøng coáng-hieán vaø phuïng thôø daân-toäc. Cuoán ñoùgoàm 7 boä:

189192


Söï vaän-ñoäng cuûa cô-naêng ñoù khoâng ñaët ñeå treânbieän-chöùng töø chính ñeán phaûn quay veà hôïp (theøse,antitheøse, syntheøse) vaø moãi laàn thay ñoåi haún noäi-dungcuûa sinh-hoaït. Cho neân daân-toäc nguyeân-taéc tuy laø neàntaûng saûn-sinh ra caùc taàng-caáp, hình-thaùi, nhöng maø moãihình-thaùi troïn veïn cuûa daân-toäc sinh-hoaït phaûi hìnhthaønh treân caùi cô-caáu vaø quan-heä raát hoøa-haøi vaø bìnhñaúng cuûa caùc taàng-caáp, hôn nöõa laø khoâng coù taàng-caápñoái laäp, chæ coøn la øthuaàn-tuùy cô-nang phaân laäp.

Ba nguyeân-toá neàn-taûng laø sinh-meänh, xaõ-hoäi vaødaân-toäc treân ñoù laø khôûi ñieåm laïi coøn la øthaèng möïc cuûalòch-söû tieán-hoùa. Söû quan cuûa chuùng toâi ñaët ñeå ñeán söïquy-naïp suoát lòch-söû vaøo ba nguyeân-toá ñoù dieãn-dòchra boán nguyeân-taéc roäng-raõi khaùc nöõa:

- Caùi duyeân caùch cuûa loaøi ngöôøi. - So-saùnh cuûa vaên-minh. - Phaân-boá cuûa töï-nhieân .

- vaø bieän-chöùng cuûa xaõ-hoäi laøm nhöõng coâng vieäcphaân-tích cuûa moãi söû-kyù lieân-tieáp vaø nhaát-quaùn vôùinhau treân toå-chöùc cô-naêng cuûa ñôøi soáng thaønh thöïccuõng nhö phaûi phaûn-aûnh ra trong söû quan.

Moät hieåu bieát suoát maët goùp vaøo nhöõng tinh thaàncoâng cuï phaûi thaät tinh xaûo vaø hueä lôïi, ñem duøng treânmoät thöù böïc laøm vieäc raát hieäu löïc ñuùng chaéc, nhöõngvoán lieáng hoïc thöùc thöïc saâu saéc vaø ñaày ñuû laø caên baûntrong söï tìm toøi, vaän duïng vaø naém giöõ caùi leõ soáng vaøleõ thöïc cuûa loaøi ngöôøi soáng thöïc.

Kinh teá laø cô caáu, laø quan heä cuûa xaõ-hoäi, yù thöùccuõng nhö kinh teá, hai caùi ñoù coøn laø bieän chöùng vaø bieåuhieäu cuûa xaõ-hoäi nöõa.

Loaøi ngöôøi baát cöù treân thôøi ñaïi, xaõ hoäi vaø vaênhoùa naøo, caùi gaéng söùc goùp truùt vaøo heát söï ñuoåi theo

hình boùng cuûa lyù-töôûng vaø phaïm-truø “moät con ngöôøi”ñi ñoâi vôùi caùi gaéng söùc aáy, ñeå maø thöïc-hieän, noù laø söïgaéng söùc ñuoåi theo caùi lyù-töôûng phaïm-truø moät xaõ-hoäinhaân tính.

Xaõ-hoäi laø moät toå-chöùc cuûa tính ngöôøi, kinh-teálaø diÍn tröôøng vaät vaø phaùt-ñaït vaät cuûa tính ngöôøi; maøchính-trò cuõng nhö giaùo-döôõng duøng ñeå ñieàu ñoä tínhngöôøi.

Cho neân, chính trò laø tom goùp coâng vieäc thieátkeá vaø chaáp-haønh daân sinh , maø giaùo-döôõng phaûi laø khôûiñieåm vaø chung ñieåm cuûa chính-trò.

Söï thöïc-hieän phaûi dieãn-dòch ra baèng tính ngöôøitreân ba maët: caù nhaân, xaõ-hoäi vaø daân toäc cuøng hoøa-haøitieán-trieån. Cho neân sinh-meänh trieát-hoïc phaûi ñi ñoâi vôùitrieát-hoïc cuûa vieäc laøm phoái-hôïp laïi laøm chæ nam chothöïc-hiŒn cuûa moãi chính-trò ñuùng ñaén.

Nhöõng quan-ñieåm chuùng toâi ñaõ sô-löôïc keå quabaèng söï tung hôïp taát-caû nhöõng nhaän-xeùt ñoù vôùi nhöõngnhaän-xeùt hình theå toaøn loaøi ngöôøi vôùi daân toäc mìnhngaøy nay vaø ngaøy mai. Xuaát-phaùt töø nhöõng quan-nieämtreân, chuû-tröông thöïc-tieãn veà caùch-maïng vaø chính-tròtrong böôùc naøy, ñoái daân toäc ta ñaõ troïn veïn hình- thaønhmoät daân sinh thöïc hieän trieát hoïc mong ñaøo-taïo cho noøinöôùc moät nhaân-sinh quan beàn maïnh vaø tieán thuû.

Thaéng nghóa chính trò treân caùc nguyeân taéc cuûanoù (toaøn dieän, tieåu gia, bình saûn, nguyeân taàng, coângcheá, kinh kyû) phoái hôïp Duy Daân Daân Chuû vaø Cô Naênghieán phaùp ra ñôøi, ñeå baèng moät toå chöùc coõi goác cuûa daânchuùng, khít chaët vôùi cô caáu cuûa quoác gia laøm neân moätxaõ hoäi thöïc daân chuû vaø beàn maïnh.

Bình saûn kinh teá vôùi coâng ñoä cheá ñoä maø hình

190 191


- Môû quyeån (ñeå toùm taét caùi caên duyeân chuûnghóa).

- Giôùi thieäu (mang sô löôïc caùc yeáu ñieåm ra baènglôøi vaên deã daõi, phoâ baøy cuøng moïi ngöôøi).

- Laäp Hoïc (Boä oùc cuûa caû hoïc thuaät ñaü gaây döïngboä oùc môùi cho moãi ngöôøi môùi trong ñôøi môùi).

- Thieát Giaùo (giaùo duïc, huaán luyeän vaø tu döôõnglaø coâng cuï taát yeáu cho nöôùc noøi vaø xaõ-hoäi).

- Kieán quoác ( taát caû caùc chính saùch vaø keá-hoaïchxaây ñaép ñôøi soáng daân toäc).

- Ñoàng Nhaân (moät con ñöôøng caùch maïng ñichung cuûa taát caû caùc daân toäc nhoû yeáu trong vaø ngoaøicoõi).

- Toå Ñaûng (Duøng moät söùc loõi laøm nguyeân ñoänglöïc cuûa caùch maïng vaø kieán quoác).

Baûy boä ñoù ôû trong bao goàm heát thaûy caùc lyùluaän treân hoïc thuyeát cho ñeán lyù luaän cuûa thöïc tieãn. Lyùluaän treân hoïc thuyeát hôïp thaønh caùc lyù luaän cô caáu cuûaÑaûng (Duy Daân chuû nghóa), lyù luaän treân thöïc tieãn hoïpthaønh caùc haønh ñoäng cô caáu (Döï keá caùch maïng). Chuùngtoâi ñaõ chuaån bò treân toaøn caùc phöông chaâm laâu daøi,caùc ñoái saùch töøng kyø vôùi döï ñònh cuûa kyõ thuaät caàn duøngmoãi böôùc ñi cuûa daân toäc khoâng caàn coù ñaûng cuõng nhöxaõ hoäi voâ giai caáp.

Ñaûng vôùi giai-caáp chæ laø nhöõng cô caáu trong quaùñoä. Chuùng toâi khaùt-khao bao nhieâu moät daân toäc caùchmaïng khoâng quaù ñoä.

Cho neân baûn xaõ vôùi baûn ñaûng saûn sinh ra laømong trong kyø quaù ñoä ñoù kieán thieát cho xaõ hoäi vaø daântoäc moät hình thaùi soáng coøn vöõng vaøng, khoûe khoaén vaøbình ñaúng.

Xaõ hoäi ñang ôû trong caùi phöông chaâm ñoù, tuyeätkhoâng theå khoâng laáy toaøn daân laøm ñoái töôïng vaø muïctieâu ñeå tieán haønh caùch maïng vaø kieán quoác, moät maët

soáng coøn thöïc tieãn vaø caùi lyù tính thöïc tieãn cuûa lòch söûvôùi quoác daân laøm lieàu thuoác vaïn naêng.

Ñeå keát luaän, chuùng toâi chuùc daân toäc yù thöùc vaødaân toäc vaên minh khoâng döùt daït-daøo moät nguoàn soángmaïnh meõ vaø saùng laùng.

Duy Daân Hoïc Xaõ toaøn theå, kieâm Thö Kyù Tröôûng Thaùi Dòch, thay maët kính caån tuyeân ngoân.

Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A thaùng 2 naêm 4822 töôûi Vieät.

193196


traän goác nöôùc noøi cuûa toaøn theå nhaân daân treân hình thöùcmoät quoác daân vaän ñoäng maø quoác daân töï ñoäng ñöùngdaäy laáy gaäy, saøo, caøy, cuoác, böøa, riàu ra maø gieáùt giaëctreân suoát maët ñaát nöôùc, caàn phaûi döïng doõi leân. Chæ coùtheá quoác daân môùi naém ñöôïc caùi chuoâi choát cuûa coângcuoäc ngaøy nay toaøn dieän, trieät ñeå vaø höôùng thöôïng.

Chuùng toâi Ñaûng vaø Xaõ laáy Duy Daân chuû nghóalaøm Ñeä Nhaát Thaéng Nghóa cuûa daân toäc, laøm Caên BaûnNghóa cuûa ñaïi chuùng, nhöng chuùng toâi tuyeät ñoái baøibaùc baát cöù moät cheá ñoä lyù luaän chuyeân quyeàn naøo laømngheït ngaøo tieâu dieät heát caùc cô naêng saùng taïo phaùtminh vaø soáng tieán cuûa daân toäc trong böôùc naøy ñangcaàn phaûi coù ñeå phaùt huy ñeán daân toäc tính , daân toäctình, daân toäc chí maø kieán laäp treân töï do hoaït ñoäng vaøbình ñaúng moät daân toäc vaên minh vaø saùng laùng.

Baûn Xaõ (Duy Daân Hoïc Xaõ) vaäy laø döôùi söù meänhvaø chöùc vieäc, moät maët nghieân cöùu, vaø phaùt döông hoïcthuaät vôùi vaên hoùa cuûa daân toäc, moät maët truø bò vaø thieátkeá caùch maïng vaø kieán quoác cuûa daân toäc maø saûn sinhra giöõa moät thôøi ñaïi gian nan, khoán ñoán nhaát, laïi laømoät thôøi ñaïi ñeå xoay ñoåi sang sung-söôùng, saùng laùngnhaát cuûa daân toäc naøy, noù laø moät kyû nguyeân môùi cho söûVieät.

Baûn xaõ ñeå thích öùng vôùi söù meänh vaø chöùc vieäcmình toå chöùc ra caùc ban chuyeân moân: Trieát hoïc, Söûñòa, Chính trò, Giaùo duïc, Kinh teá, Kyõ thuaät vaø vaên ngheä.Taát caû caùc ban aáy treân baûn vò cuûa mình vaø höôùng taâmlaø laøm vieäc heát söùc, heát loøng cho coâng vieäc cöùu nöôùcgiöõ noøi baèng moät cöông lónh caùch maïng vaø saùng taïocuøng ñi vôùi ba maët toaøn dieän, trieät ñeå vaø höôùng thöôïngñeå ñaït tôùi lyù töôûng xaây ñaép moät ñôøi soáng vaên hoùa toaønboä cho daân toäc.

Caùi tính chaát chính trò hoùa cuûa daân toäc ñoù yeâu

caàu moät nghieân cöùu vôùi phaùt minh ñeàu phaûi coù nhöõngñieàu kieän chieán ñaáu, thaønh vieân tieàn tieán, khoa hoïc vaødaân toäc. Neáu ñeå caùch maïng cho ñôøi soáng thì yù thöùcvaø hoïc thuaät cuõng phaûi caùch maïng nöõa môùi xong, môùicoù theå ñi ñoâi vôùi moïi maët tranh ñaáu cho cöùu nöôùc, yùthöùc vaø hoïc thuaät coøn laø nhöõng coâng cuï vaø vuõ khí cöùunöôùc voâ cuøng vieân maõn vaø hieäu luïc.

Lòch söû ñaõ töøng cho ta nhöõng chöùng côù saét ñaùnhö theá, yù thöùc cuûa lòch söû traûi qua moãi kyø phaûi moãikyø moãi maøi goït cho saéc nhoïn hôn, saùng suoát hôn, tieánhoùa hôn ñeå thò chöùng vôùi vaên minh moãi kyø caøng ngaøycaøng cao ñoä hôn, lôïi haïi hôn, vaø tieán hoùa hôn.

Chuùng toâi ñích xaùc khoâng theå thaêng nhieämñöôïc coâng vieäc naëng neà naøy cho suoát vaø chaéc, chothoâng minh vaø khaùch quan. Nhöng maø chuùng toâi vôùitaám loøng thaønh khaån, cuùc cung taän tuïy maø laøm, laïicoøn nhôø mong heát thaûy caùc ñoàng chí vaø nhaân só trongngoaøi chæ baûo, giuùp dôõ vaø boå sung cho thaät nhieàu.

Coâng cuoäc lôùn lao vaø thaàn thaùnh cuûa daân toäckhoâng phaûi rieâng ai baûo lieäu ñöôïc maø cuõng chaúngrieâng ai boå chæ ñöôïc traùch nhieäm lôùn lao ñoù. Caùi soángdaït-daøo cuûa ñôøi soáng lòch söû, quoác daân vaø theá giôùi yeâucaàu chuùng ta coù moät lyù tính thöïc tieãn thaät thuaàn tuùy,tinh thaønh vaø tieàn tieán cuûa lòch söû theá giôùi vaø quoácdaân.

Chuùng toâi trong vieäc laøm vaø treân thaønh töïu ,nhaát ñònh gaëp nhieàu trôû ngaïi vì nhöõng caùch ngaïi vaøngoä hoäi nhaát ñònh coù theå khoâng laøm vöøa loøng nhöõngngöôøi thoûa hieäp vôùi yù thöùc cuûa quaân giaëc, cuõng nhö“ñi laàm” vôùi yù thöùc lòch söû cuûa gioáng noøi.

Ai maø khoâng töï thaáy chaân lyù cuûa mình laø ñuû vaøñuùng? Duø sao cuõng laø nhöõng cöïc ñoan. Ñeå maø deã hieåunhau vaø ñeå gaàn nhau, chæ coù söï giaùc ngoä thaáu trieät caùi

194 195


THANH MINH THANH MINH THANH MINH THANH MINH THANH MINH Cuøng Caùc Anh Em Doøng Gioáng Traêm Vieät Trong Coõi.

Chuùng toâi thöôøng ngaãm thaáy raèng: Anh em treânñoàng röøng hay ñoàng xuoâi ai cuõng nhö ai, ñeàu yeâu thíchnhöõng tranh veõ roàng phöôïng vaø sung söôùng chaêm chuùñeán vieäc keå chuyeän oâng cha laïi vôùi nhau nghe. Caùi ñoùcoù moät yù nghóa raát lôùn lao vôùi moät ñaùng giaù trò raát quyùbaùu, chæ vì noù laãn loän choân vuøi trong coõi ñôøi soáng haøngngaøy vaát vaû, boän beà cuûa chuùng ta maø queân khoâng xemthaáy. Ngaøy nay raát caàn, chuùng ta phaûi xem tính laïi, vìchính nhöõng caùi ñoù coù quan heä ñeán söï soáng, coøn , noái,tieán, hoùa cuûa gioáng doøng chuùng ta, töø oâng cha cuûachuùng ta ñeán chuùng ta, roài laïi töø chuùng ta ñeán con chaùuchuùng ta veà sau nöõa.

Naêm nghìn naêm veà tröôùc toå tieân chuùng ta laøHoàng Baøng töø nöôùc Taây Taïng cao voùt maø xuoáng mieànNam kieám aên. Vua RoàÀng (hoï nhaø Roàng) laáy chuùa Tieân(hoï nhaø Phöôïng) ñeû ra moät boïc traêm tröùng nôû thaønhtraêm gioáng Vieät, chia 50 gioáng leân nuùi, 50 gioáng xuoángbeå. Traêm gioáng aáy traøn lan treân moät coõi ñaát, nuùi vaø beåbaùt ngaùt meânh moâng, töø nuùi Nguõ hoà beân Taàu ngaøynay, döôùi ñeán khaép coõi beå Nam muø taép. Traêm gioángdoøng aáy chia tay nhau ñi ôû caùc nôi, dôøi veà nôi ñaát khaùcnhau, khí trôøi khaùc nhau, caûnh vaät vôùi caây coái khaùcnhau, noù laøm cho tieáng noùi hôi xa nhau ñi, thoùi quen,tuïc leä cuõng hôi khoâng gioáng nhau nöõa.

Theá roài traûi qua bao nhieâu ñôøi cho ñeán ngaøynay, moãi gioáng doøng ít khi ñi laïi vôùi nhau nöõa, khoâng

minh hôn ngöôøi, vaên minh nhö Tieân nhö Roàng maø ngaøynay ta khoâng bieát laøm ñeå cho ñôøi chuùng ta ñöôïc sungsöôùng, saùng laùng, ñeû cho con chaùu chuùng ta sung söôùng,saùng laùng vaø ñeå röûa nhuïc ñeàn coâng lao cho toå tieânchuùng ta? Ñöôïc nhö vaäy, chuùng ta coù cheát ñi cuõng haûdaï, maø ñôøi ñôøi toå tieân chuùng ta ôû treân trôøi cao linhthieâng khoâng soáng cheát maø cuõng ñöôïc vui veû laøm sao.

Chuùng toâi vì ñaõ tìm ra nhöõng yù nghóa vaø caùchthöùc di huaán ñoù, neân thaønh thöïc ñem ñaõi toû cuøng heátthaûy anh em trong nhaø, ngoõ haàu chuùng ta ñuøm boïc laáynhau, goùp söùc oùc maø laøm thì taát ñöôïc.

Thöôøng ngöôøi caùc nöôùc goïi caùc nöôùc noøi chuûyeáu laø khoâng vaên minh. Chuùng ta nhoû yeáu, coøn coù nghóalaø chuùng ta khoâng vaên minh baèng hoï. Chung ta maønhoû yeáu vì caùc côù: chuùng ta í ngöôøi, ñaát heïp, hoaëc leøoteøo töøng boä toäc vaøi ba chuïc noùc nhaø, nhieàu laém maáynghìn daân; hoaëc chuùng ta ru-ruù treân röøng, xoù beå, menbô, khoâng ñöôïc chung nhau daèy ñuû coõi roäng lôùn meânhmoâng maø tha hoà soáng coøn, sinh nôû. Laïi chuùng ta tieànít, cuûa hieám , khoâng coù taàu beå, taàu bay, khoâng coù suùngto, göôm saét ñeå ñi tranh ñoøi caùc nöôùc. Chuùng ta khoângnghó ñöôïc cao, troâng ñöôïc xa, thaáy ñöôïc roäng, ñi ñöôïcnhieàu, töï cheá laáy thöù noï, thöù kia maø duøng cho thaättieän, thaät toá, thaät ñeïp, thaät gioûi, thaät khoâng kheùo. Chuùngta laïi chia reõ, taûn maïn, khoâng coù xum vaày, ñuøm boïc,maùu chaûy ruoät meàm, ñeå thaønh moät nhaø nöôùc.

Phaøm söùc löïc laø ôû tay ngöôøi, oùc ngöôøi. Söï xumvaày chaët cheõ laïi ôû söï ñem doøng gioáng, moãi ngöôøi coùtay, coù oùc maø môû mang röøng beå, troàng troït, caøy caáylaáy cuûa, laáy caûi leân laøm luïng, cheá taïo maø ra. AÁy theá,vaên minh nghóa laø ñôøi soáng nhö Tieân nhö Roàng, maømaïnh lôùn leân, vaên minh laø phaûi baèng caùc vieäc treânvöøa noùi tom goùp laïi maø neân, roài traûi qua töøng ñôøi cöùsöûa ñi söûa laïi cho kyø thöïc toát laønh hôn, khoân kheùo hôn

197200


chaët cheõ nhaän hoï vôùi nhau, con con, chaùu chaùu cöù sinhsoâi naåy nôû ra, roài cöù chia nhau ñi maõi , baän roän laøm aên, vaát vaû choáng giaëc, khoâng laáy ñaâu coøn xum hoïp vôùinhau maø keå laïi chuyeän toå tieân. Hôn nöõa, moãi doønggioáng vì traûi qua moïi vieäc khaùc nhau, chòu nhöõng ñieàukhoå nhuïc ñeø neùn cuõng nhö nhau ñaáy maø cuõng chöanhìn nhaän ñöôïc nhau, ñeán noãi ngaøy nay, con Roàng chaùuTieân traêm gioáng, nghìn gioáng, ñaùng leõ moät nhaø vui veûñoâng ñuùc, yeân aám, maø khoå keû Baéc, ngöôøi Nam troângnhau maø ngôø! Tuy raèng theá, nhöng maø maùu loaõng coønhôn nöôùc la, uoáng nöôùc coøn nhôù mang maùng ñeán nguoàn. Moãi doøng gioáng chuùng ta, töø oâng cha ñeán chuùng ta cöùdi truyeàn laïi maõi cho chuùng ta caùi hình aûnh con Roàngcon Phöôïng laøm hình aûnh ghi nhôù nguoàn goác laïi ñeålaøm tin maø mai sau laïi nhaän laáy nhau, moãi khi naøobieát ñeán maø tìm toøi nhau nhaän hoï.

Nay chuùng ta thöû ngaãm maø xem, toå tieân chuùngta laïi laø hoï Roàng hoï Tieân, maø laïi laáy con Roàng conPhöôïng laøm hoï, laøm daáu ghi tích ñôøi ñôøi? Thì voán xöa,trôøi ñaát môùi môû, loaøi ngöôøi coøn thoâ-loã, toå tieân chuùngta tuy saùng laùng, thaàn thaùnh, nhöng maø chöa ñuû tieángnoùi ñeå toû loä vaø ghi nhôù nhöõng nghó ngôïi vaø nhöõng caûmthaáy xa xoâi. Laïi vì ñôùi baáy giôø chöa cheá ra chöõ vieátnhö ngaøy nay ñeå cheùp nhaët vaø laøm daáu cho ngaøy sau.Taát laø phaûi laáy nhöõng con vaät hay ñoà duøng gì maø toåtieân chuùng ta tìm thaáy trong noù coù moät yù nghóa vaø giaùtrò lôùn lao thích hôïp vôùi noøi nöôùc chuùng ta ñeå maø ñaëthoï laøm con tin cho con chaùu.

Khoâng nhöõng rieâng toå tieân traêm Vieät chuùng tatheá, maø xem lòch söû caû loaøi ngöôøi cuõng phaûi theá, baátquaù toå tieân chuùng ta coù caùi hôn caû loaøi ngöôøi ñôøi laøchoïn Roàng vôøi Tieân laøm vaät toå. Vì sao?

Phöôïng laø con chim cuûa Tieân, noù thanh cao treânvoùt töøng maây, soáng laâu muoân tuoåi, to lôùn nhaát ñôøi, noù

laïi ñeïp ñeõ muoân hoàng, nghìn tía, noù laïi maïnh meû, bieánhoùa khoân cuøng, noù saùng suoát, troâng roäng thaáy xa, noùluoân luoân bay löôïn söôùng vui ngaøy thaùng.

Roàng laø con vaät cuûa thaàn, noù söùc nuoát beån Ñoâng,to truøm soâng nuøi, noù laøm maây, laøm möa, deã bieán deãhoùa, noù laën loäi trong khaép moïi loaøi maø hôn caû moïiloaøi, noù laïi khoân thieâng, coù oai, coù ñöùc, khoâng gì maøchoáng laïi noåi noù.

Toå tieân chuùng ta cao caû khoâng ngôø, thoâng minh,phuùc ñöùc, taám loøng nhö Tieân, söùc ngöôøi nhö Roàng, choneân laáy hoï Roàng, hoï Phöôïng, ñaët noøi gioáng laø HoàngBaøng (cuõng nghóa laø theá) , laïi laáy hình aûnh con Roàng,con Phöôïng laøm ghi nhôù cho con chaùu.

Moät boïc traêm tröùng laø toû yù xum vaày, ñuøm boïccho nhau; noù thaønh traêm gioáng laø con chaùu ñoâng ñuû,sung söôùng. Laáy Roàng, laáy Phöôïng laøm hình neâu ñeå toûcho con chaùu veà sau laøm sao phaûi soáng ñöôïc moät ñôøithanh cao, nhaøn nhaõ, sung söôùng, ñeïp ñeû, saùng suoát vaøhieåu bieát. Töï do nhö Phöôïng môùi soáng ñöôïc moät ñôøimaïnh meõ, to lôùn, bieán hoùa, oai ñöùc khoân thieâng, ñaàyñuû laën loäi nhö Roàng.

Tình yù cuûa Toå Tieân ta nhö theá, muoán cho conchaùu soáng sung söôùng, thanh cao vaø maïnh më ñôøi ñôøi.Vaø chuùng ta ngaøy nay theá naøo, maø baây giôø soáng khoå,soáng thieáu, soáng ñau, soáng nhuïc nhö ngaøy nay ? Chuùngta thaát caû 100 doøng gioáng Vieät Tieân vôùi Roàng baáy giôøtheá giôùi goïi chuùng ta: Vieät, Mieân, Laøo, Kha, Taày, Nuøng,Phaøn Shinh, Meøo, Maùn, Möôøng, vaân vaân...Coøn nhieàunöõa, goïi chuùng ta laø gioáng nhoû yeáu. Vôùi laïi töï chuùngta töï nghó vaø töï so vôùi ngöôøi thì chuùng ta cuõng thaáynhoû yeáu.

Nhöng maø theá naøo laø nhoû yeáu vaø khoâng vaênminh? Maø taïi sao toå tieân chuùng ta maïnh lôùn vaø vaên

198 199


maø ñöôïc.Xem nhö ngöôøi caùc nöôùc khaùc, sôû dó hoï maïnh

lôùn vaên minh cuõng phaûi laøm nhö vaäy maø neân.Nhöng maø chuùng ta thöû nghó ñeán nôi ñeán choán

cho kyõ maø xem, chuùng ta coù thöïc nhoû yeáu hay khoâng?Vaên minh cuûa chuùng ta baèng töï chuùng ta coù theå laømthaønh ñöôïc hay khoâng? Kìa toå tieân chuùng ta saùng suoát,to taùt nhö theá, gioáng noøi traêm hoï chuùng ta nhieàu keåxieát bao, cöù tính goùp taát caû laïi , hieän giôø caû coõi Vieätchuùng ta coù caû thaûy hôn 60 trieäu ngöôøi. Neáu 60 trieäungöôøi ñoù cuøng nhôù laïi tinh yù cuûa toå tieân, nhaän laáy hoïmaø cuøng xum vaày, cuøng nhau ñaùnh ñuoåi quaân giaëc,xaây ñaép nöôùc nha, söûa sang ñôøi soáng, nghó goùp choroäng, laøm cuøng cho nhanh thì chaúng maáy luùc caùi öôùcao Tieân Roàng cuûa toå tieân chuùng ta seõ thaønh söï thöïccho chuùng ta vaø con chaùu cuøng aên cuøng höôûng veà laâu,veà daøi. Chuùng ta coù theå nghó thaáy theá ñöôïc ñaáy, maønoùi ñeán laøm chi chöa coù laø vì sao? OÂng cha chuùng tahaù khoâng nghó thaáy theá sao? Ñinh Tieân Hoaøng trongMöôøng, Noàng Trí Cao treân Taày, Leâ Lôïi, Quang Trungdöôùi xuoâi vaø taát caû bao nhieâu anh huøng, vua töôùng moãidoøng gioáng chaúng ñaõ töøng laøm, töøng nghó theá sao?Vaäy maø cho ñeán nay chöa ñöôïc laø vì ñaâu?

Nay, hai haïng ngöôøi nöôùc ngoaøi, töø maáy ngaønnaêm veà tröôùc cho ñeán baây giôø ñang tröôùc maét chuùngta coøn sôø sôø ñaáy kia, noù ñeán phaù phaùch söï xum vaàycuûa chuùng ta, gieát troùc, ñeø neùn, vô veùt boùc loät heát chuùngta. noù xoâ ñuoåi chuùng ta cuøng taän ñeán böôùc soáng khoângcoù trôøi, cheát khoâng coù ñaát giôø ñaây.

Coù moät haïng ngöôøi noù chuyeân caäy vaøo gioángngöôøi noù ñoâng, nhieàu, maïnh lôùn, noù laïi coøn töôûng noùmuoán cho gioáng ngöôøi noù sung söôùng hôn, an nhaønhôn, chaúng neà haø ñem göôm, suùng ñeán gieát chuùng ta,baét eùp chuùng ta phaûi chòu noù. Roài chöõ noù, tieáng noù baét

xem, thöïc roõ laø chuùng ta bao ñôøi nay ñaõ töøng gaëp haihaïng ngöôøi nöôùc giaëc aáy nhieàu, nhöng maø cuõng nhôømoãi ñôøi chuùng ta heát söùc, heát loøng ñaùnh gieát laïi noù,ñuoåi ñöôïc noù ra maø giöõ gìn laáy doøng gioáng cho tôùingaøy nay soáng soùt.

Gaàn 100 naêm nay, giaëc Phaùp maét xanh, muõi loõñaõ ñeán xaâm chieám nöôùc ta, gieát troùc ñeø neùn chuùng takhoå aûi ñeán theá naøo. Chuùng noù huùt maùu, roùc xöôngchuùng ta, aên thaùo, aên möûa cho kyø beùo troøn, beùo truïc,beùo quaù hoùa naëng mình uïc-aø-uïc-òch ñeå cho beân Taâygiaëc Ñöùc chieám nöôùc, maø beân ta thì giaëc Nhaät keùovaøo. Giaëc Phaùp beân ta, nhö choù khoâng bieát nhuïc, veñuoâi röôùc Nhaät vaøo nhaø, thôø laøm cha cho noù baûo, noùsai ñeå gieát troùc ñaùnh ta baét phu laáy thueá, coøn khoå aûihôn nöõa.

Nhöng maø giaëc Nhaät Ñoâng Di coù thöông gì giaëcPhaùp, thöông gì ta khoâng? Hieän giôø noù coøn chaân öôùtchaân raùo, coøn ñöông maûi cöôùp Ñoâng xeûo Taây chöa coùngöôøi ñaâu maø chia ñaây ñoùng ñoù cho suoát, hoùa neân noùphaûi duøng Phaùp nhö duøng choù giöõ nhaø, duøng choù saênmuoâng roài moät ngaøy kia caùc choã nhöôøng ñaõ nuoát troâi,noù seõ trôû veà maø laøm goûi thaèng Phaùp ñeå höôûng thaúngmoät mình cho noù phæ loøng tham. Saép söûa ñaây, giaëcNhaät seõ gieát giaëc Phaùp, noù laïi mang moät thaèng vuachuùa buø nhìn veà ñaët leân chieác ngai vaøng cuõ rích gheâtôûm, troâng coi caùi ñoù laøm caùi neâu chaéc cho noøi gioáng,roài seõ phao ñoàn leân tin noï tin kia, voã veà ñoàng baøo,ñaùnh löøa ñoàng baøo, ñeå chöïc ñöa caû ñoàng baøo chuùng tavaøo hoá löûa caùc baïi traân vaø beå khôi; naøo noù doã ngon,doã ngoït, laáy phu, laáy lính; naøo seõ cho ñöôøng, cho keïoñeå laáy baïc laáy vaøng, ngaøy moät ngaøy cuõng nhö hieännay, ñôøi soáng chuùng ta moät ngaøy moät ñaét ñoû, coù tieànkhoâng coù gaïo aêm, coù gaïo phaûi ñi noäp löông cho lính,coù ñoàng vaøng phaûi boû ra cho noù ñuùc suùng, duùc ñaën

201204


ta hoïc, ta noùi, khoâng ñöôïc hoïc ñöôïc noùi tieng ta, chöõta; laïi baét chuùng ta maëc quaàn aùo loái noù, ñi laøm toâi ñoøicho noù. Ñaøn baø con gaùi chuùng ta, noù chieám laáy ñeå gianhieáp, ñaøn oâng con trai chuùng ta, noù baét ñi moø trai, laáyvaøng ñaàu röøng cuoái bieån, laøm luïng laáy cuûa caûi ôû ñaátnöôùc toå tieân chuùng ta cho noù duøng, noù aên sung söôùng.,heát thaûy noù manh taâm baét chuùng ta phaûi ñoàng hoùa vôùinoù ñeå noù deã sai baûo. Chuùng ta maø maát gioáng (tuyeätchuûng) thì ngöôøi noù môùi traøn ñeán ta maø aên ñöôïc, thaätlaø muoân thaûm ngaøn saàu, oaùn ñaày suoát ñaát, haän kia ngaäptrôøi. Chuùng ta cho ñeán ngaøy nay, con chaùu maø queânsao ñöôïc nhöõng chuyeän giaëc cuõ noù sang ta laøm khoåtheá naøo.

Laïi coøn moät haïng ngöôøi nöa ñôøi nay noù khoânngoan hôn vaø meàm moûng hôn; noù gieát ngöôøi khoânggöôm vaø aùc nghieät hôn. Chuùng noù tröôùc heát laáy suùngñeán baén cöûa aûi chuùng ta, baét ta môû cöûa cho chuùng noùvaøo buoân baùn vaø cho boïn thaøy tu vaøo quyeán ruõ ta theonoù, baûo caàm göôm, caàm suùng noåi daäy gieát laãn nhau.Ñoà haøng cuûa noù toaøn laø ño, troâng thoaït thì toø-moø maøthích, raát reû. Chuùng ta ñem vaøng ñem baïc ñem gaïothoùc ra ñoåi laáy, chaúng bao laâu vaøng, baïc thoùc gaïo cuûata caïn. Noù laïi ñem thuoác phieän ñeán ruû chuùng ta huùtcho chuùng ta cheát say, cheát meät, naèm quay naèm queùokhoâng coù söùc ñaâu maø choáng noù nöõa. Luùc baáy giôø noùmôùi ñem binh huøng töôùng maïnh suùng lôùn, bom noå ñeágieát chuùng ta, baét chuùng ta chòu , chieám nöôùc ta, ñaëtquan, ñaët vua ra laøm buø nhìn ñeå deã sai daân. Noø laømñöôøng caùi ñeå thoâng suoát nôi ñaây nôi ñoù, ñaøo cuûa, baétngöôøi, laáy vaät, noù laøm nhaø cao ñeå ôû ñeå aên, thoâi thì noùtha hoà vô veùt saïch sanh, aên ñaày aên muùa, maø chuùng tahôn naêm, saùu möôi trieäu ngöôøi thì bô-vô , boái roái, ngôngaùc, ngoâ ngheâ, chòu laøm ma ñoùi, ma gaày laøm toâi ñoøi,ñaày tôù. Noù ñaùnh, noù chöûi, noù baét thueá baét sai, noù khoângcho nghó ñeán toå tieân chuùng ta, chaúng cho hoïc ñoøi khoân

kheùo, ai khoâng chòu thì tuø, thì cheùm, ai buoàn ñôøi thì ñiaån nuùi, aån röøng.

Noùi ñeán cuøng thì moät ngaøy mai cuûa heát, söùc laû,maùu caïn, ... thì cuõng ñeán tuyeät noøi heát gioáng.

Ñoái phoù vôùi hai haïng tröôùc aáy, ngöôøi aáy, toå tieânchuùng ta, ñeå beânh giöõ cho chuùng ta, ñaõ töøng ñoå maùutan xöông, naùt thòt ra ñaùnh loän vôùi chuùng noù, chaúngqua vì luùc mình yeáu, noù maïnh, mình doát noù khoân, khoânglaøm sao ñöôïc, thoâi phaûi nín tieáng, nín hôi, taïm thôøi annhaøn, nhöng maø naêm naøo maø chaúng hoäi kín laäp quaân,naêm naøo maø chaúng coù noåi leân maø gieát noù! Xem theá ñuûbieát leõ ngöôøi phaûi soáng, haù chòu ñeå noù soáng mình cheát?Mình khoâng ñöùng leân gieát noù maø ñuoåi noù ñi, ñoøi nöôùccho mình thì bao giôø mình coù ngaøy soáng vui, soángñuû.nhö neáu ñaønh phaän con ong, caùi kieán, cam taâm ñeånoù ñaùnh, noù sai , chaúng nhöõng ñau nhuïc ñeán thaân, maøcoøn sinh con ñeû chaùu ra ñeå noù cuõng mang laáy ñau nhuïcvôùi mình, phí coâng toå tieân khoå sôû, theïn thuøng vôùi caûtraêm noøi gioáng Tieân Roàng. Nhöõng con ngöôøi theá aáygiaù aùo tuùi côm khoâng bieát ba caâu hoïp laïi neân röøng, noåiñình noåi ñaùm maø löôõi göôm gioù buïi, xoay chuyeån caûtrôøi xanh; nhöõng con ngöôøi theá aáy saù gì noøi naêng nhæ!

Ñaáy hai haïng ngöôøi nöôùc aáy noù laøm haïi chuùngta, vaø noù laøm cho chuùng ta maát maïnh lôùn maø thaønhnhoû yeáu, maát vaên minh maø thaønh toái taêm. Hai haïngngöôøi nöôùc aáy, ta goïi noù laø aên cöôùp, laø giaëc, noùi caùiteân cho gheâ gôùm, khoù hieåu hôn laø chuûng toäc ñeá quoácchuû nghóa vôùi laïi kinh teá ñeá quoác chuû nghóa, nghóa laømoät haïng giaëc chuyeân xöng huøng, xöng baù ñeå môû roängnoøi gioáng cho to, huùt maùu cho nhieàu; moät haïng chuyeânxöng huøng, xöng baù ñeå laøm giaøu, laøm coù, aên sung maëcsöôùng, baét ngöôøi laøm toâi laøm ñoøi. Hai haïng ngöôøi aáycuøng aùc nhö nhau, cuøng saâu doäc nhö nhau chaúng keùm.Thöû oân laïi chuyeän cuõ cuûa toå tieân chuùng ta keå laïi maø

202 203


laøm voán ñeå ñi gieát ngöôøi.Chuùng ta trong 100 naêm nay chaúng bao giôø maéc

löøa thaèng Phaùp, xem bao nhieâu cuoäc noåi daäy cuûa daângian thì bieát, thì ñeán baây giôø chuùng ta cuõng chaúng maéclöøa thaèng Nhaät nöõa. Chuùng ta seõ khoâng tin noù noùi löøanoùi doái. Chuùng ta khoâng nhöõng chaúng cho noù laáy cuûaveõ voâi boâi maët nhoï ñaâu, maø chuùng ta coøn seõ aàm aåmnoåi daäy ñaùnh cho noù tan, gieát cho noù saïch , ñuoåi chonoù tieät ra khoûi coõi. Chuùng ta laïi veà taém ao ta, xaây ñaépmoät nöôùc nhaø cuøng chung moät maùu muû, döïng leân moätñôøi soáng saùng laùng, ñaày ñuû vui veû. Cuõng nhö ñeán ngaøymai nöõa, chuùng ta seõ giöõ laáy noøi, laáy nöôùc maø toå tieânñaõ ñeå laïi cho chuùng ta, maø töø tay chuùng ta ñaõ laáy veà,maø con chaùu chuùng ta seõ sinh soâi naøy nôû ôû ñoù ra. Chuùngta chaúng chòu ñeå cho moät haïng aên cöôùp naøo ñeán ñaátchuùng ta, daøy xeùo leân moà maû oâng cha, phaù phaùch caûnôi aên choán naèm cuûa chuùng ta. Chuùng ta theà quyeátsoáng ñoäc laäp, coøn saùng laùng, noái ñoâng ñuùc, tieán ñaàyñuû, hoùa vaên minh.

Phaûi chuùng ta quyeát ñuoåi giaëc, nhöng maø coønnhieàu keû khaùc laøm bieáng, chòu toâi ñoøi nhuïc-nhaõ; sôïraèng caùc nöôùc ngöôøi, nhaát laø Nhaät Baûn hieän giôø noùmaïnh lôùn quaù, noù vaên minh qua, coù ra maët vôùi chuùngchæ cheát uoång maø thoâi, chi baèng giöõ laáy taám thaân taøn,cuùi ñaàu quyø goái maø soáng cho qua ñôøi, thoâi keä toå tieâncheát daïi, maëc xaùc con chaùu ñau saàu toái taêm. Nhöõngkeû ngu dôû öôn heøn laø moät phaàn, ngu doát laø moät phaàn.Thöû xem chuùng ta phen naøy ñaõ laøm thì ñöôïc, ñöôïc moätcaùch coù lyù do.

Tröôùc heát, chuùng ta trhaáy raèng nhöõng ngöôøinöôùc maõnh lôùn vaên minh ñoù, chuùng noù vì loøng thamkhoâng coù daùy cho neân xoâ nhau laïi maø tranh cöôùp ñaátnöôùc cuûa boïn nhoû yeáu chuùng ta. Chuùng noù tranh nhauñoùn cöôùp, töø aâm yû maø buøng noå ra thaønh moät cuoäc chieán

chæ ñeå beânh vöïc cho noøi gioáng chæ ñeå keâu goïi ai naáysuoát caû caùc noøi nhoû yeáu trong coõi, ngoaøi coõi Vieät, ñuømboïc laïi nhau cho beàn bæ, cho cöùng raén, mang heát taâmhoàn, söùc tay, oùc nghó, ñoà leà ra goùp truùt caû vaøo coângvieäc. cöùu laáy nöôùc cho ñoäc laäp, giaønh quyeàn soáng coønveà cho mình, töï mình laøm chuû, giöõ laáy noøi cho trongsaïch con Roàng chaùu Tieân, traêm Vieät xum vaày moät nhaø, moãi doøng gioáng ñeàu ngang haøng, goùp laøm, beânh nhauchung soáng, cuøng tieán ñeán coõi maïnh lôùn, vaên minh hônngöôøi.

Coâng vieäc cöùu nöôùc vaø giöõ noøi phaûi mau laømtöø ngaøy nay, khi ñaõ laøm xong coâng vieäc ñoù, luùc baáygiôø ta seõ cuøng chung xaây döïng moät nöôùc nhaø raát sungsöôùng , vui veû, ñaáy ñuû ñeå trau gioài laáy moät cuoäc soáng,coøn, noái, tieán, hoùa vaø moät neàn vaên vaät nuoâi, daïy, laømcuûa suoát noøi gioáng cho ñöôïc moïi maët, töø aên ñeán maëc,laøm ôû, ñi laïi cho ñeán nôi ñeán choán, cho tinh, cho kheùo,cho tieän, cho toát, cho ñöôïc moät ngaøy moät tieán, moätsaùng, moät vui , moät ñuû, moät khoân, moäit hieåu hôn leân.

Coõi Vieät luùc baáy giôø laäp thaønh moät nöôùc nhaøCoäng hoøa (nghóa laø quyeàn chung ôû daân chuùng) , 60trieäu vaø soáng chung caû traêm doøng gioáng ; ngöôøi Vieätmoät bang töï trò, ngöôøi Meân moät bang töï trò, ngöôøi Laøomoät bang. Laïi taát caû caùc doøng gioáng Taày, Nuøng, Meøo,Möôøng, Yao, Loâloâ, Shình, Phaøn, Nhaéng Moïi, Kha,v.v....coøn nhieàu nöõa. Y cöù choã vaø tình hình cuûa moãidoøng gioáng maø ñaët thaønh nhöõng khu ñaëc bieät töï trò.Moãi bang vaø moãi khu ñeàu ngang haøng nhau trong nöôùcCoäng Hoøa, ngöôøi vaø ngöôøi ai naáy ñeàu ngang haøng nhautrong suoát caùc nghóa vuï, cô hoäi vaø quyeàn lôïi.

Nöôùc Coäng hoøa vaø caùc Bang vôùi caùc Khu do töïnhaân daân töï baàu caét ra caùc ngöÖ øi thay maët xöùng ñaùngmaø mình baèng loøng ra ñeå troâng coi vaø laøm luïng heátthaûy coâng vieäc cuûa daân. Neáu troâng coi vaø laøm vieäc

205208


tranh to taùt khaép maët ñaát, aùc ñoäc, khoác haïi khoâng coùhai. Töø bao nhieâu ñôøi nay chöa töøng thaáy. Chuùng noùthi nhau mang töøng trieäu daân giaø treû, lôùn beù, trai gaùicuûa chuùng ta ra ñi vaøo choã cheát maát maïng, laïi thi nhaunghó khoân nghó kheùo, doác saïch tuùi vaøng keùt baïc, suùngoáng, bom ñaïn, taàu bay taàu beå ñem ra cho noå tan thaønhkhoùi. Chuùng noù laïi thi nhau maø phaù hoaïi laãn nhau,thaønh to, laøng nhoû. nhaø cao, cöûa roäng luùa maù muøamaøng, xöôûng thôï, röøng moû thoâi ñeàu thaønh heát nhöõngbaõi tha ma vaø ñoáng gaïch vuïn. Chuùng noù kyø naøy ñaùnhnhau lôùn nhö vaäy, phao phí nhieàu theá, laïi haàm-heø-haäm-höïc quyeát toan gieát nhau khoâng coøn soùt laïi moät moáng.

AÁy cho neân, tuy nöûa chöøng chuùng noù bieát laøcheát laø aùc, nhöng maø söï ñaõ theá naøy thoâi gì cuõng cheát ,chi baèng mang heát nhau ra maø ñaùnh ñeán canh baïc cuoáicuøng. Ruùt cuïc laïi traän naøy caøng keùo daøi, ngöôøi cheát ñaõnhieàu, ngöôøi queø laïi laém, ngöôøi soáng thì ñoùi, ngöôøilaøm thì khoâng, cuûa cho xuoáng bieån leân maây, vaên minhcho vaøo oáng khoùi. Chuùng noù haõy xem, daân chuùng seõthi nhau maø noåi loaïn, thieân tai seõ thi nhau maø luïn baïi;luùc baáy giôø suùng phaùo laø ñoà boû ñi, lính khoâng loøngñaùnh, laïi theâm ñoùi keùm loaïn laïc.

Chuùng ta suoát caû 60 trieäu ngöôøi, töø ngaøy naytrôû ñi, neáu ñaõ bieát ñuøm boïc cho chaët cheõ, saép ñaët chochænh teà, möu baøn cho töû teá, moät böôùc ngaøy thaéng lôïi,chuùng ta tieán daàn. Caùi cô hoäi kia maø tôùi thì chæ moättieáng phaùo thaêng thieân ñoát daäy, seõ caây coû laøm binh,gioù thoåi thaønh quaân reo, nöùa ñoát cuõng thaønh suùng baén,chim trôøi cuõng thaønh phi cô, treû con cuõng thaønh chieánsó, ñaøn baø cuõng thaønh töôùng quaân. Chuùng ta lo gì ñaâu?Chuùng noù seõ khoâng coøn maûnh giaùp, thaèng quaân maø loïtveà nöôùc. Coù gì laï!

Chuùng ta 60 trieäu ngöôøi, Phaùp Nhaät goùp laïi 10vaïn, muoân ngöôøi vaây moät, muoân ngöôøi ñaùnh moät, ñaùnh

caû trong saân, ñaùnh caû trong nhaø, ñaùnh caû ngoaøi vöôøn,ñaùnh caû döôùi ao, ñaùnh suoát töø ñoàng röøng cho xuoángñoàng suoâi ñaùnh suoát töø ñænh nuùi cao cho xuoáng beå saâuthaúm, ñaùnh töø thaønh thò cho ñeán thoân queâ, ñaùnh caûtrong hang, trong hoác, ngoaøi buïi raäm, ñaùnh caû baènggaäy, ñaùnh caû baèng caøy, baèng dao, baèng suùng kíp, baèngcung teân, baèng buùa baèng lieàm, baèng thaân caây beândöôøng, baèng hoøn gaïch caïnh ngoõ, baèng taám ñaù treân nuùi,baèng ñaát buøn döôùi ao.

Ñaùnh! ñaùnh gieát! ñaùnh gieát cho noù toái taêm maëtmaøy! Ñaùnh gieát cho chuùng tuùi buïi meâ tôi, khoâng bieátñaâu laø trôøi, khoâng bieát ñaâu laø ñaát! Cöù ñaùnh gieát chuùngnoù. Luùc aáy, ngöôøi khoâng coù choã choân, cuùng khoâng coùchoã baén, göôm khoâng bieát choã ñaâm, ñaïn khoâng bieátchoã laáp, taøu bay taøu beå khoâng coù choã daáu gieám, maùykhoân oùc kheùo ñeàu bay caû ngoaøi hoàn. Ñaây chuùng ta maødang tay nhau ñöùng leân, nhaèm ñuùng thôøi cô maø heø nhaucuøng laøm thì theá ñaáy! Chuùng ta ví nhö maët beå soùngcoàn chuùng noù nhö thuyeàn con chaäp-cheành. Soùng maømuoán ñaùnh thuyeàn nguïp thì khoù gì. Thuyeàn maø muoánsoùng yeân coù noåi khoâng? Coù noåi khoâng?

Nhöng maø ñeå ñi ñeán caùi ngaøy chuùng ta traû laïithuø nhaø gieát giaëc söôùng nhö theá, neáu chuùng ta coøn baétchöôùc nhöõng keû queân toå, queân noøi, laïc doøng, laïc gioáng,öôn heøn ngu doát, löôøi bieáng cuùi luoàn, maø cuøng im hôilaëng tieáng, boû maëc cho ngaøy troâi qua, thì chuùng takhoâng theå naøo thaønh coâng ñöôïc ... Chuùng ta baây giôøphaûi suy nghó, nhaän xeùt laáy söùc mình, noøi mình, ñöùngdaäy, dang tay nhau maø sum hoïp laïi thaønh maët traän goácgaùc cuûa nöôùc noøi toaøn theå nhaân daân coõi Vieät. Xumhoïp laïi thaønh ñaûng Duy Daân.

Ñaûng laäp ra chæ ñeå laøm vieäc cho toaøn theå nhaândaân, ñem thaân, ñem söùc ra theà quyeát laøm vieäc. ÑaûngDuy Daân laäp ra chæ ñeå laøm vieäc cho toaøn theå daân chuùng

206 207


khoâng ñeán nôi ñeán choán theo yù muoán cuûa daân thì laïiboû ñi vaø baàu ngöôøi khaùc. Nöôùc Coäng hoøa seõ phaûi daïydoã heát moïi ngöôøi daân cho gioûi, cho khoân, chaêm nomxeáp ñaët moïi vieäc laøm aên cho daày ñuû maø ngang haøngvôùi nhau khoâng hôn, khoâng keùm, suoát trong nöôùc traigaùi, lôùn beù, giaø treû ñeàu sung söôùng, töï do, ñaày ñuû, tinhkhoân, tieàn taøi ruoäng ñaát chia ñeàu cho nhau. Ngöôøi VieätMeân, Laøo, Kha, Taày, Möôøng, Maùn, Nuøng, Meøo, Moïi,Chaøm, Loâ Loâ, Yao, Nhaèng, Phaøn, Shình, Ngaùi seõ ñuømboïc nhau vui veû ñoâng ñuùc khoâng ai tranh ai, nhaän hoïxum vaày, nhôù ôn Toå tieân xaây ñaép vaên minh cuûa noøigioáng.

Chuùng ta haún baây giôø chöa hieåu theá naøo laø töïtrò? Töï trò nghóa laø mình töï coi laáy coâng vieäc mình , töïquyeát laáy yù muoán mình, töï chuû laáy thaân theá mình, töïlaøm ñaát ñai mình, töï höôûng laáy quyeàn lôïi mình, töï traûlaáy nghóa vuï mình khoâng ñeå ai ñeø neùn mình, tra khaûomình, gieát troùc mình. Nhöng maø muoán ñöôïc töï trò,khoâng phaûi laø bo-bo ích kyû laáy moät mình, maø phaûi xumvaày goùp söùc moïi ngöôøi xaây ñaép moät nöôùc nhaø vöõngbeàn vaø maïnh meõ ñeå daãn daét mình. Mình vì töï mình vaøcaû moïi ngöôøi; caû moïi ngöôøi laïi vì mình maø cuøng khoùnhoïc cuøng soáng cheát, cuøng nhaân chuû maø neân. Neáu moïingöôøi bieát muoán ñeå cho mình soáng, maø soáng vui hôn,eâm aám hôn, muoán ñeå cho mình ñöôïc hieåu bieát hôn thìphaûi laøm theá naøo cho lôïi caû mình vaø lôïi caû ngöôøi trôngdoøng gioáng, aáy laø hieåu theà naøo laø Coäng hoøa vaø Töï tròño. Coâng vieäc nöôùc laø theá, haù chòu ñeå cho quaân giaëcñeán töï xöng laø baûo hoä cho mình ñeå gieát troùc mình, boùcloät mình vaø gieát troùc noøi gioáng, boùc loät noøi gioáng haysao?

Muoán xaây döïng moät nöôùc nhaø Coäng hoøa vaøBang nhaø töï trò phaûi ñuoåi gieát giaëc, vaø töï côûi môû chomình vaø noøi gioáng ñaõ. Maø muoán theá phaûi vaøo ñaûng

chuùng ta, chuùng ta cuøng ñöùng daäy laøm vieäc cho nhauvaø cuøng gieát giaëc. Hôõi hoàn cuûa noøi gioáng haõy trôû laïileân! Khoâng coù ai thí boû cho söï soáng caû. Söï soáng phaûido söùc maùu cuûa chuùng ta laøm neân. Khoâng coù ai thí boûcho ta quyeàn soáng caû - Quyeàn soáng phaûi do hai baøntay chuùng ta beânh giöõ laáy. Khoâng coù ai gieát giaëc hoächuùng ta ñöôïc caû. Chæ töï chuùng ta môùi vì chuùng ta thoâi.Khoâng coø ai giuùp chuùng ta laäp ñöôïc nöôùc Coäng Hoøavaø baèng töï trò ñöôïc caû. Chæ töï chuùng ta môùi coù loøng vaømôùi coù söùc maø laøm cho chuùng ta beàn maïnh vaø vaênminh thoâi.

Noøi gioáng Hoàng Baøng, nöôùc non gaám voùc, traûibao phen ngoïc vôõ ngoùi tan, saåy ñaøn tan ngheù, nhöngmaø caû caùi noøi gioáng vôùi caùi nöôùc non gaám voùc cuûachuùng ta ñaây, ñôøi naøy chæ coøn troâng 10 naêm trôû laïi,khoâng soáng maïnh thì dieät vong, maø dieät vong kyø naøythì dieät vong haún khoâng coøn ngoi ngoùp ñöôïc nöõa, cuõngkhoâng coøn rôùt soùt ñöôïc ai ñaâu! Nhöng maø neáu baèng söïgaéng söùc, chuùng ta kyø naøy, ñaõ soáng thì soáng oanh lieät,soáng beàn maïnh, vaên minh vaø ñaïo ñöùc hôn ñôøi. Ñaàytrôøi soâng maùu, khaép ñaát tieáng keâu, roài ñaây trôøi quangmaây taïnh, Roàng Phöôïng tranh nhau, gieát ñöôïc giaëc,röûa ñöôïc thuø roài, aùnh trôøi beå Nam nhö choùi nhö doïi,nhö haùt, nhö ca, gioù xuaân ñaàm aám, luùa haï vaøng reo,moät ñôøi soáng vui söôùng vaø ñaày ñuû seõ thay cho moätcuoäc beå daâu thaûm saàu vaø taêm toái.

Giôø phuùt naøy ñaây, chính laøgiôø phuùt nghieâm ngaët,nguy hieåm nhaát, soáng coøn hay cheát tuyeät quyeát ñònh ôûgiôø phuùt naøy. Ai laø doøng gioáng Hoàng Baøng, con chaùuVieät, neáu khoâng nhaän xeùt cho töôøng, ñöùng ra tranh ñaáutöùc laø soáng uoång, soáng thöøa, soáng nhuïc.

Gieát giaëc laø coâng vieäc vinh quang nhaát ñôøi cuûachuùng ta.

Chieán tranh laø nguoàn soáng cuûa noøi gioáng chuùng

209212


Duy Daân vaøo Mat traän Goác nöôùc noøi Toaøn theå Nhaândaân Vieät, mang gaïo nuoâi laãn anh em, mang suùng racuøng nhau gieát giaëc, ngöôøi khoân nhö ngöôøi keùm, keûmaïnh beânh keû yeáu daãn daét laãn nhau cho chaët cheõ, cuøngnhau ñi gieát giaëc ñoøi nhaø môùi ñöôïc. Chuùng ta laäp laáyñaûng ñeå maø döïng nöôùc, laäp laáy quaân ñeå maø giöõ noøi.Trong böôùc naøy, Nhaät, Phaùp ñang boái roái chia reõ, ñangluùc theá giôùi xoâ ñaåy gieát nhau, thöïc khoâng khoù gì! Thöûtöôûng töôïng chuùng noù coù maët muõi, chaân tay, coù loøngoùc, chuùng ta naøo coù keùm gì! Hôn nöõa chuùng ta coù 60trieäu ngöôøi, töøng naøy taám loøng yeâu thöông nhau, töøngnaáy boä oùc nghó ngôïi cho nhau, töøng naáy tay chaân beânhnhau, laøm luïng cho nhau ñeå maø gieát giaëc thì giaëc tan,ñeå maø döïng nöôùc thì nöôùc maïnh.

Maïnh lôùn vaø vaên minh ôû ñaâu maø ra? Chuùng tacoù yeâu cha meï, anh em ta khoâng? Coù khoùc khi anh emta ñau hay cheát khoâng? Chuùng ta coù hai baøn tay haøngngaøy mang ra laáy cuûi, caøy ruoäng, thoåi côm khoâng?Chuùng ta coù boä oùc nghó lo ñeán ñôøi soáng chuùng ta khoâng?Coù! Coù! AÁy theá maø taám loøng yeâu aáy roäng ra khaép caûtraêm gioáng Hoàng Baøng, keû naøo ñaùnh gieát moät anh emta, chuùng ta cuõng ñau nhö caùi ñaùnh ta, chuùng ta ñöùngcaû daäy ñeå beânh vöïc cöùu ngöôøi aáy maø ñoå maùu, ñoå cuûacuûa chuùng ta ra, choáng choïi vaät loän vôùi quaân giaëc.

Chuùng ta ñem hai baøn tay ra, nhoû theâm moät tyùmoà hoâi, caû traêm nhaø goùp söùc maø gaây döïng moïi thöù chochuùng ta chung, khoâng rieâng ai. Chuùng ta ñem boä oùcnghó ngôïi lo lieäu ñeán moät mình ta hay moät nhaø ta, lolieäu nghó ngôïi roäng ra cho caû ñôøi soáng cuûa 60 trieäu anhem. Taát caû nhöõng thöù aáy vôùi hoàn nhôù laïi toå tieân hieåubieát yù nghóa cuûa Roàng Phöôïng, ñem töï söùc saün coù ôûtrong mình ra laøm roäng saùng nhöõng hình aûnh yù muoáncuûa oâng cha, taát caû nhöõng thöù aáy ñeàu laø vaät lieäu caànyeáu vaø nhöõng caùi môû ñaàu cho maïnh lôùn vaø vaên minh.

Beàn maïnh vaø vaên minh laø ôû ñaát ñai kia môû mang ra,söùc löïc mình laøm maïnh leân maø thaønh, naøo noù ôû ñaâumaø ra ñaâu?

Ñaûng Duy Daân nghó theá, bieát theá, laøm theá vaøgoïi caû anh em cuøng laøm theá. Ñaûng laû ñaûng cuûa moïiñoàng baøo, ñoàng baøo phaûi giuùp ñaûng, vaøo ñaûng tinñaûng, laøm vieäc cho ñaûng, beânh vöïc cho ñaûng, soángcheát vôùi ñaûng, töùc laø ñoàng baøo töï giuùp mình, töï laømvieäc cho mình, töï soáng cheát cho mình ñaáy. Phaûn ñoáiñaûng Duy Daân chæ coù quaân giaëc, chæ coù nhöõng keû öônheøn, löôøi nhaùc, chæ coù nhöõng keû buoân daân baùn nöôùc,chæ coù nhöõng keû choù saên cho quaân giaëc thôøi laøm xaáulaøm haïi ñaûng, môùi noùi xaáu, noùi bæ ñaûng. Chuùng noù, tañeàu phaûi goïi laø Vieät gian, phaûi ñeàu goïi laø quaân giaëc,phaûi ñuoåi chuùng noù ñi, phaûi gieát chuùng noù ñi!

Ñoàng baøo traêm doøng gioáng Vieät! Ñaát nöôùcchuùng ta seõ coù theå chaúng nay thì mai, vì loøng tham caùcquaân cöôùp maø coøn thaønh baõi traän gieát troùc, khuûng khieápthaûm haïi giöõa caùc quaân cöôùp ñaáy. Ñoàng baøo voâ toäicuûa chuùng ta seõ chaùy thaønh vaï laây, bò gieát, bò hieáp, bòcöôùp, bò loät , bò ñaùnh ñaäp, bò sai baûo. OÂi thaûm ñaïm quaùmaø thoâi! Caùi baùt cuûa chuùng ta lieäu coù giöõ coøn maø aênkhoâng? Cha meï, anh em, vôï choàng, hoï haøng, beø baïncuûa chuùng ta, lieäu coù beânh nhau ñöôïc coøn soáng maøhuù-hí, vui veû vôùi nhau ñöôïc khoâng? Nhaø cuûa chuùng ta,ruoäng nöông cuûa chuùng ta, nhaân caùch cuûa chuøng ta seõbò chuùng noù vì loøng tham khoâng ñaùy maø gieát troùc, tieâudieät caû! Thaûm ñaïm quaù maø thoâi ñoàng baøo!

Nhöng maø ai laøm chuùng ta neân noãi? Quaân giaëccöôùp nöôùc! Vôùi loøng öôn heøn cuûa chuùng ta , vaäy ai cöùuvaõn cho chuùng ta ñöôïc? Chaúng nöôùc ngoaøi cöùu vôùtchuùng ñaâu! Toå Tieân khoâng daäy laïi ñöôïc nöõa! Trôøi Buïtcoù thaáy boùng ai ñaâu? Chæ coù chuùng ta vôùi töï quyeát cheátñeå caàu soáng. Loøng uaát öùc töùc giaän, caêm hôøn ñeán coå

210 211


ta ñeå tranh ñoøi laïi nguoàn soáng coøn. Söï soáng coøn cuûachuùng ta, ai ai cuõng ñeàu coù boån phaän phaûi laên xaû vaøotrong voøng khoùi ñaïn aùnh göôm ñeå traû thuø cho toå tieân ,buoâng côûi cho töï mình vaø gôõ môû cho con chaùu khoûisoáng nhuïc, dieät vong.

Maët traän goác nöôùc noøi nhaân daân Vieät seõ thaønhcoâng vôùi söï ñem laïi soáng coøn, beàn maïnh vaên minh vaquang vinh cho noøi gioáng Traêm Vieät.

Ñöùng daäy, anh em ñoàng baøo!Duy Daân Ñaûng toaøn theå kính khaån thanh minh.

Laøm taïi Toång Ñaûng BoäNgaøy 12 thaùng 9 naêm 4822 Tuoåi Vieät (töùc 10 thaùng 10 naêm 1943)

Seõ coù caùc baûn dòchMeân, Laøo, Kha, Taày

Nuøng, Meøo, Möôøng, Maùn v.v....

th‰-hŒ chúng ta. Gió Ãy nhÜ m¶t chi‰c roi thép quÃt chúng tadÆy, Çau buÓt t§i xÜÖng tûy, thÃm tÆn Çáy hÒn dân t¶cvà Çáylòng m†i ngÜ©i. S¿ phøc-hÜng ª Çó mà ra, làn gió Ãy t¿ ª Çáysº mà th°i, së lôi-cuÓn h‰t Çáy tÀng, Çoàn-k‰t låi m¶t m¥ttrÆn gÓc.

Chúng ta së phän tÌnh låi và t¿ hÕi: ‘Träi næm ngànnæm nòi giÓng chÜa bÎ diŒt vong , phäi có m¶t lë gì , và phäicó viŒc gì Ç‹ mà làm?’ ChÌ có nh»ng ngÜ©i ª dÜ§i ÇÎa-ngøcm§i th¿c nghiŒm thÃy cái Çau kh° cûa nòi-giÓng và chúngsinh, ngÜ©i Ãy së phän tÌnh mà tìm-tòi cái lë th¿c cûa Çau kh°. ChÌ có ngÜ©i Ãy m§i th¿c ÇÜ®c giác-ng¶ v§i ánh sáng l§nlao cûa trí tuŒ cäm-chiêu.

ChÌ có ngÜ©i Ãy m§i th¿c nguyŒn ra cÙu v§t nòi giÓngvà chúng-sinh. ChÌ có ngÜ©i Ãy làm ÇÜ®c viŒc l§n b¢ng m¶tsÙc sinh-mŒnh l§n-lao cäm t¿ Çáy hÒn Ç‹ mà hoàn-thành cáiÇåo l§n cho loài ngÜ©i. ƒy th‰, lë sÓng và lë thÆt cûa PhøcHÜng là nhÜ vÆy.

Nh»ng con ngÜ©i cûa 40 là nh»ng con ngÜ©i cûa cáith‰-hŒ và tÀng-cÃp ViŒt Çáy tÀng t¿ ª dÜ§i áp-bÙc Çen dày vàn¥ng-nŠ mà l§n-lao lên, cªi mª h‰t xiŠng-xích cho mình vàphá tan h‰t nh»ng màn tÓi , quét såch h‰t hôi tanh và Çánhch‰t h‰t thù ÇÎch.

Nh»ng con ngÜ©i Ãy vì T° QuÓc ViŒt. T° QuÓc ViŒtlà m¶t T° QuÓc Çáng yêu, Çáng kính , khi T° QuÓc ViŒt chânchính bi‹u-hiŒn ÇÜ®c lë sÓng và lë thÆt, tÃt cä lš-tÜªng vàchính-nghïa. Nh»ng con ngÜ©i Ãy së th¿c-hiŒn t¿ mình, xã-h¶i và dân-t¶c b¢ng tÃt-cä nh»ng hÜÖng hÒn và chính-khí màlàn gió Çáy mang Ç‰n cho tÙc là nhân-cách và danh-d¿.

L à n G i ó ñ á yL à n G i ó ñ á yL à n G i ó ñ á yL à n G i ó ñ á yL à n G i ó ñ á y t h °i .

X.Y. Thái DÎch Lš ñông A 4822 Tu°i ViŒt (1943)

213216

“”

”

“”

“”

”


GI¹ ñÁYGI¹ ñÁYGI¹ ñÁYGI¹ ñÁYGI¹ ñÁY“”Cùng m¶t luÆt-t¡c nhÜ trong s¿ tân trÀn Çåi tå,

các th‰-hŒ, các tÀng-cÃp dÀn-dà và lÀn-lÜ®t h‰t m‡i tácdøng chÌ-Çåo cûa mình trong Ç©i sÓng quÓc-dân Ç‹nnhÜ©ng bÜ§c cho m‡i tÀng-cÃp m§i. Nh»ng cu¶c cáchmång dân-t¶c trên sº ViŒt, nh»ng cu¶c cách-mång nàoÇã chân-chính làm Çåt ÇÜ®c nguyŒn-v†ng cûa dân-chúngvà làm ÇÜ®c Çúng ÇÜ©ng Çi cûa nòi-giÓng ÇŠu chÌ dob¢ng m‡i th‰-hŒ th¿c-tiÍn ti‰n và m‡i tÀng-cÃp thÆt ÇasÓ. Trái låi thì khác th‰ , bªi vì chÌ có nh»ng th‰-hŒ th¿ctiÍn ti‰n và nh»ng tÀng-cÃp thÆt Ça sÓ m§i Çû sÙc và tríviÍn ki‰n và dÛng-cäm, Çû huy‰t tính ra gánh-vác côngviŒc l§n-lao cûa th©i-Çåi trao cho.

ChÌ có th‰-hŒ th¿c tiÍn ti‰n m§i Çû Çåi-bi‹u ÇÜ®ctÜÖng-lai .

ChÌ có tÀng-câp thÆt Ça sÓ m§i Çû Çåi-bi‹u ÇÜ®cdân-t¶c.

TÜÖng-lai tÕ l¶ trong óc m§i cûa th©i-Çåi và viÍnki‰n.

“”

Dân t¶c tÕ l¶ sinh-mŒnh trong th¿c-th‹ cûa toàn dânvà chính-nghïa cûa ki‰n-thi‰t. Ti‰n hóa là làm b¢ng hai nŠntäng ÇiŠu-kiŒn Çó. Cách-mång chÌ tìm ÇÜ®c trong hai ÇiŠukiŒn Çó m¶t nŠn-täng và ÇÜ©ng Çi lÎch-sº, chính-trÎ Çúng ch¡cvà tÃt th¡ng.

Th‰ hŒ cûa thanh-niên và tÀng cÃp 98 % cûa quÓc-dân ViŒt chính là Çáy tÀng dân-t¶c ViŒt. Thanh-niên bÎ giàyxéo dÜ§i sÙc n¥ng cûa các th‰-hŒ và qÜÓc-dân bÎ lÃp-láp dÜ§ixây Ç¡p cûa các Ç¥c quyŠn , chÌ có th‰-hŒ Ãy v§i tÀng-cÃp Ãychân-chính là Çáy tÀng ViŒt, tÙc là sÙc gÓc cûa ViŒt.

Làn gió phøc-hÜng dân-t¶c và th©i-Çåi không thªi trênm¥t tÀng , trái låi chÌ th°i dÜ§i Çáy tÀng Ç‹ cuÓn dÆy làn sóng

Çáy. Nh»ng gió Ãy và sóng Ãy duy-nhÃt có l¿c-lÜ®ng Ç‹ lÆt Ç°h‰t thäy nh»ng thÙ gì trên m¥t.

Làn gió Çó là làn gió HÒn và làn gió Sº.Ÿ trong Çáy lòng ngÜ©i, nó là gió lòng.S¿ thÓng-trÎ cûa dÎ t¶c thành-lÆp ª s¿ bàn cÙ trên m¥t

tÀng v§i s¿ thÕa-hiŒp cûa Ç¥c quyŠn. Måch máu và tâm-hÒncûa nòi giÓng vì Çó tránh m¥t tÀng và Ç¥c quyŠn mà trª vŠÇáy gÓc.

SÜ thÓng-trÎ cûa dÎ t¶c thành-lÆp trên s¿ c¢n-c‡i cûanòi giÓng. Måch máu và tâm-hÒn Çó tránh h‰t c¢n-c‡i màchìm xuÓng Çáy Ç‹ Çâm lên nh»ng chÒi m§i.

Làn gió Çáy thÄm-thÃu suÓt Çáy tÀng cûa dân-t¶c.NgÜ©i cûa 40 làm viŒc cho th©i-Çåi 2000 ÇŠu Çã ÇÜ®c

thÃm-thía, cäm thÃy m¶t cách sâu-s¡c và ghê-r®n, h† ÇŠurùng mình, và trong sÙc giác-ng¶ l§n-lao, h† ÇÙng dÆy månhmë Ç‰n vô-ÇÎch. T¿ tay h†, h† së mª r¶ng th©i-Çåi và sáng r†ivæn-minh. Th©i-Çåi v§i væn-minh phäi tìm lë sÓng v§i lë thÆttrong nh»ng nguyên-lš bän thân cûa sinh-mŒnh và viŒc làm.Sinh-mËnh là t¿ th‹ . Th©i-Çåi chÌ là s¿ k‰t thành cûa sinhmŒnh. ViŒc làm là s¿ giao-h‡ phÙc-tåp gi»a t¿-th‹ v§i vu-trø.N‰u muÓn Çåt t§i m‡i hình-thái và phÜÖng-pháp cûa væn-minhnào m¥c-dÀu chÌ có th‹ tìm trong viŒc làm cûa sinh-mŒnhnh»ng lë th¡ng. ViŒc làm là bi‹u-hiŒu cûa sinh mŒnh ra b¢ngh‰t cà sÙc l¿c vÆt-chÃt, k‰t-quä hình-thÙc v§i hiŒu-døng m‡imÀu, m‡i vÈ cùng tÃt-cä nh»ng duyên quä ch¢ng-chÎt låi cûavÛ-trø và sº. TÃt cä tóm låi là th¿c-hiŒn.

Toàn th‹ chúng-sinh nÜÖng theo m¶t lš-tÜªng và møctiêu chung Ç‹ ti‰n t§i trong ÇÜ©ng trÜ©ng cûa th¿c-hiŒn Çó.Cånh-tranh nhau, Çãi l†c nhau và ti‰n hóa lên. ChÌ có nh»ngnòi giÓng không dày công sinh-mŒnh v§i Çû pháp, viŒc làm,mói chÎu lùi bÜ§c, bÎ Çè-nén và chìm vào diŒt-vong. Làn gióÇáy Çã n°i dÆy thÙc-tÌnh m†i ngÜ©i b¢ng nh»ng cäm-giác Çómà thôi. Nh»ng cäm-giác Ãy, nói tóm låi là Th¡ng Nghïa. Làngió Çáy mang låi Th¡ng Nghïa.

Không gì th°i réo-r¡t , nghi‰n rít b¢ng làn gió Çáy.Nó nhÜ th°i h‰t thÄy 5000 næm, tÃt cä nh»ng hÖi lånh ngÜ©ich‰t và hÖi r®n linh-hÒn cûa toàn th‹ thiêng-liêng chÒng-chÃttrên thÙ b¿c cûa ti‰n hóa , Çem dÒn-dÆp låi mà Çánh úp m¶t

214 215

””

”

”

”

”

”

”

”

”

”

”

”

”

”


Nhaän-xeùt veàù ba chuû-nghóa phoå-thoâng caän ñaïi: 1/ Phaùi Duy Taâm. Ñuùng ra neân goïi laø “Duy

Thaàn, Duy Taâm chuû-nghóa”. Phaùi naøy cho raèng chæ duycoù tinh-thaàn (yeáu-toá voâ hình) saûn-sinh ra moïi hieän-töôïng soáng, vaø xuaát-phaùt toái sô laø söï phaùt-sinh vaøcöùu-caùnh cuûa “Thaàn”.

Phöông-phaùp lyù-luaän thöôøng duøng laø “Tamñoaïn luaän”, sang ñeán theá-kyû 18, Heùgel tu-chænh laïi,ñaët ra “Duy Taâm bieän-chöùng-phaùp ”, moïi söï bieán-ñoiåñeàu tuøy-thuoäc tinh-thaàn tuyeät-ñoái.

Thaàn laø phaïm-truø sieâu-hình hoïc, khoâng theå laáykhoa-hoïc maø naém chaéc ñöôïc, neân Saint ThomasD’Aquin ñöa moät thí-duï, “Em beù muùc nöôùc ñoå vaøoloã caùt treân baõi bieån ñeå noùi leân söï “baát khaû triluaän”! Duy Taâm phaùi thieân veà “tónh”, neân coù tính-caùch baûo-thuû, khoâng baùm-saùt thöïc-taïi.

Nguoàn-goác yù-thöùc-heä Duy Thaàn: Phaïm-truø“thaàn” phaùt-sinh trong xaõ-hoäi vaøo hai thôøi-kyø thaàntaéc (ña thaàn), vaø ñeá taéc (thöôïng-ñeá ñoäc toân)

Ñem phaïm-truø “thaàn” ra nghieân-cöùu, ta thaáyhoaït-ñoäng tinh-thaàn chæ ñöôïc ñaët ngang haøng vôùichuûng-toäc vaø vaät-chaát, vì voán lieáng cuûa thaàn cuõnglaø do:

a/ Söï tích-luõy ñôøi-ñôøi cuûa kinh-nghieäm.b/ Haønh-ñoäng.c/ Vaø trí-thöùc cuûa loaøi ngöôøi.Veà hieäu-quaû lòch-söû vaø vaên-minh lyù-luaän

ñöa ñeán ñònh meänh chuû-nghóa.

2/ Phaùi Duy Vaät. Karl Max.Duy Vaät chuû nghóa caên-cöù ôû söï quan-heä cuûa

Chuû-nghóa phaùi Duy sinh laø moät chuû-nghóathieân leäch, thieáu-soùt, vaù-víu TAÂM vaø VAÄT. Chuû-tröông chuûng-toäc öu vieät, tieâu-dieät noøi gioáng yeáu ñuoáibaèng chieán-tranh, hoaëc noâ-leä hoùa caùc daân-toäc nhoû yeáu.

Thöïc-taïi cho thaáy: Moãi phaùi chæ phaûn-aûnhñöôïc moät maët cuûa ñôøi soáng, chöù khoâng bao-goàmñöôïc toaøn dieän ñôøi soáng con ngöôøi (Nhìn moät khoáihình maø chæ nhìn moät dieän). Ta thaáy, khoâng coù conngöôøi, caây coái nuùi soâng, thuù vaät trong thieân-nhieân -Coù cuõng theá, ma khoâng coù cuõng theá. Hieän-töôïng soángkhoâng coù. Noùi caùch khaùc, coù con ngöôøi môùi coùhieän-töôïng soáng. Nhö vaäy NGÖÔØI chính laø nguoàn-goác cuûa hieän-töôïng soáng.

Ñôøi soáng cuûa loaøi ngöôøi do söï vaän-ñoäng vaø keát-hôïp cuûa ba phaïm-truø VAÄT -TAÂM - SINH.

Ngaøy nay, coù nhieàu trieát-gia coù yù-nghó toång-hôïp caû ba neàn trieát-hoïc Duy Taâm, Duy Vaät vaø DuySinh, nhöng hoï chöa tìm ra ñöôïc nhöõng quy-luaät caên-baûn cuûa moãi phaïm-tru ø: Vuõ-truï (thieân-nhieân), Conngöôøi (tö-töôûng), vaø Xaõ-hoäi.

* Veà phöông-phaùp thieát-laäp, trieát-hoïc coù theåchia laøm hai loaïi: Trieát-hoïc suy luaän (trieát-hoïcthuaàn lyù hoaëc dieãn-dòch = speculative, rational, de-ductive), vaø trieát-hoïc quy-naïp (inductive).

- Trieát-hoïc suy luaän ôû choã caùc trieát-gia ñöara moät thöïc-theå quan-troïng nhaát, thieâng-lieâng nhaát(caên-cöù toái-cao) ñaàu moái cuûa taát-caû moïi söï, roài töøñoù suy-nieäm ra moïi quy-luaät (xuaát-phaùt toái-sô).

- Trieát-hoïc quy-naïp laø toång-quaùt hoùa nhöõngnguyeân-lyù ruùt ra töø caùc moân hoïc chuyeân-bieät.

* Vieäc nghieân-cöùu vaät-chaát ñi vaøo moät giaiñoaïn môùi, töø thaäp nieân 20 vôùi söï thieát-laäp moân CôHoïc Nguyeân Löôïng (hoaëc Löôïng töû - Quantum Me

I/ Nh»ng Chû Nghïa CÆn ñåiI/ Nh»ng Chû Nghïa CÆn ñåiI/ Nh»ng Chû Nghïa CÆn ñåiI/ Nh»ng Chû Nghïa CÆn ñåiI/ Nh»ng Chû Nghïa CÆn ñåi

217220


vaät-chaát, laáy ñoù laøm nguyeân-nhaân laäp neân vaø chi-phoáisöï soáng cuûa con ngöôøi. Caên -cöù vaøo vaät-chaát, neânDuy Vaät chuû-nghóa chuù troïng ñeán kinh-teá, vaø coikinh-teá laø neàn-taûng duy nhaát cuûa söï soáng con ngöôøi.

Nhöng ta thaáy, theá naøo laø vaät-chaát? Laø nguyeântöû? ñieän töû? Löôïng töû?,...laø nhöõng thöù cöïc nhoû? hayvuõ-truï laø thöù cöïc lôùn? Nhö theá, laøm sao quyeát-ñònhñöôïc tính-chaát tuyeät-ñoái cuûa vaät-chaát laøm caên-cöù toái cao? Hoaït-ñoäng vaät-chaát phaûi bình-quaân vôùitinh thaàn. Duy Vaät phaùi thieân veà “ñoäng”maø thaønh-laäp bieän-chöùng. Huûy-dieät nhaân tính, coi con ngöôøinhö suùc vaät, xa-rôøi thöïc-taïi neân gaây ra ñau khoåtrieàn-mieân cho loaøi ngöôøi!

Ta thaáy “Nhaän-thöùc-luaän” cuûa Duy Vaät chæbieát coù khaùch-quan maø khoâng bieát ñeán chuû-quan.

Veà thuaàn-tuùy lyù-luaän, Duy vaät phaùi mangtöï nhieân hoïc (science de la nature) aùp-duïng moätcaùch khoâng tieâu-hoùa vaøo ñôøi soáng xaõ-hoäi. Laïi tin-töôûng tuyeät-ñoái vaøo vaät-chaát, neân chæ ñeà-xöôùng coùtheá-löïc vaø quyeàn löïc.

Xaõ-hoäi lyù-töôûng raäp maãu theo nguyeân-thuûycoäng sa ûn, va ø theo tö ï-nhie ân? Thöïc ra thôøi-ña ïinguyeân-thuûy coäng saûn coøn theo maãu heä, chöa coùmoâ-hình toå-chöùc xaõ-hoäi cuûa loaøi ngöôøi.

Boán chöõ “töï-nhieân kinh-teá” töï mâu-thuãnchính nó, vì kinh-teá bao-giôø cuõng bao-haøm moätthuû-ñoaïn nhaân vi, traùi-ngöôïc vôùi chöõ “töï-nhieân”.

John Spencer Çã phäi tuyên bÓ:

‘Nay Çã Ç‰n lúc chúng-ta phäi t¿ giäi-phóng mìnhra khÕi nh»ng xiŠng-xích trói bu¶c và nh»ng tÃm väi chem¡t cûa š-thÙc-hŒ Duy VÆt c° l‡ sï (If’s now time tofree ourselves from the shackles and blinders of the oldmaterialist ideology.’

Và ‘Tr§-trêu thay, có m¶t s¿ thÆt là nhiŠu nhà

khoa-h†c Çi tiên-phong trong khoa-h†c hiŒn-Çåi tØ vàoth‰-k› trÜ§c Çây cho t§i nh»ng nhà sáng-lÆp cÖ-h†c ÇiŒn-tº nhÜ Max Plannack và Werner Heisenberg cÛng ÇŠubác-bÕ chû nghïa Duy VÆt.

- John Spencer nêu lên 9 Çi‹m Ç‹ bác-bÕ chû-nghïa Duy VÆt:

1-Các ÇÎnh-luÆt vÆt-lš làm nŠn-täng cûa tát cä m†ikhoa-h†c.

2- Các ÇÎnh-luÆt vÆt-lš là nh»ng quan-hŒ toán h†c.3- Các quan-hŒ toán h†c phø-thu¶c vào các con

sÓ.4- M†i con sÓ ÇÜ®c xây-d¿ng tÙ 1 và 0 (2 là 1 +

1, và 0 là s¿ v¡ng m¥t cûa m†i thÙ)

C/ Phaùi Duy Sinh.Chuû-nghóa Duy sinh chuû-tröông caên-cöù con

ngöôøi do ôû sinh-lyù phaùt-trieån maø laäp neân sinh-hoaïtduy-trì baèng sinh-nguyeân. (thöïc ra sinh-nguyeân chæ laøteá-baøo cuûa höõu-cô sinh-vaät) phaùt-sinh ra vuõ-truï, xaõ-hoäi! Tieàn ñeà toái ñònh laø SINH TOÀN vaän-ñoäng - xuaátphaùt toái-sô laø sinh-theå.

Duy sinh phaùi laø trieát phaùi trung-dung, tìmcaùch dung-hoøa, vaù-víu taâm vôùi vaät.

Thöïc ra, Duy Sinh phaùi chöa haún thaønh moätheä-thoáng, neân caùc lyù-thuyeát-gia cuûa phaùi ñoù vaãncoøn doø tìm manh-moái ñeå boå-tuùc caùc thieáu soùt cuûachuû-nghóa. Loaøi ngöôøi khoâng phaûi chæ coù moät muïc-ñích caàu sinh nhö thuù vaät, maø phaûi sinh soáng theocaùch-thöùc loaøi ngöôøi.

Theá naøo laø “sinh nguyeân”? - Laø“Teá baøo” ö?Nhö vaäy ñaâu laø nguyeân-uûy söï soáng?Duy Sinh phaùichæ chuù-troïng ñeán hieän-töôïng vaät-chaát sinh-hoaïttrong vuõ-truï. Ñieàu-kieän nhaân-chuûng hoaït-ñoängtrong xaõ-hoäi bò sieâu-hình hoùa thaønh ra vuõ-truï-quan!

218 219


áchanics) vaø söï che-taïo caùc maùy gia-toác.Hieän thôøi, ngöôøi ta ñaõ khaùm-phaù caùc haït

hadron, trong ñoù coù proton vaø neutron (tìm ra naêm1911 vaø 1932), ñöôïc caáu-taïo bôûi caùc vi-töû cô-baûngoïi laø “quark ” (up, down, strange [1963], charmed[1974], bottom [1977], top [1984]...). Ngoaøi ra vaätchaát coøn goàm hai loaïi haït khaùc nöõa: tepton,gauge particle.

Khai-trie ån thuye á t töông-ño á i to ång-qua ù t(1915), caùc nhaø vuõ-truï-hoïc lyù-thuyeát khaùm-phaùraraèng:

“ Caùch ñaây khoaûng 15 tyû naêm, vuõ-truï coøn nhoûhôn moät haït buïi, trong ñoù khoâng coù vaät-chaát, khoângcoù thôøi-gian laãn khoâng-gian, chæ coù naêng-löôïng, roài“buøng moät caùi, noù noå tung vaø trong moät khoaûnh-khaéc ngaén voâ cuøng , sinh ra neutron, proton, ñieäntöû,... Caùc haït naøy daàn-daàn tuï laïi thaønh tinh vaân,thieân theå,... Vaäy tröôùc khi vuõ-truï laø “moät haït buïi”thì noù laø caùi gì? Caùc nhaø khoa-hoïc cho laø luùc ñoùchöa coù thôøi-gian, vaäy khoâng coù vaán-ñeà “luùc tröôùc”. Noùi nhö vaäy chæ coù nghóa vaán-ñeà aáy ôû ngoaøitaàm nhaän-thöùc cuûa con ngöôøi.

Thuyeát töông-ñoái ñaëc-bieät chöùng-minh laøvaät chaát vaø naêng-löôïng töông-ñöông vôùi nhau,nhö vaäy vaät-chaát khoâng coøn laø moät thöïc-theã ñôn-giaûn nhö ngöôøi ta töôûng vaøo theá-kyû 19.

Ñoù laø yù-nghóa caâu noùi cuûa nhaø tö-töôûng LyùÑoâng A: “vuõ-truï laø voâ nguyeân ”(vô cùng nguyên nhân).

* Thuyeát töông-ñoái ñaëc-bieät huûy-boû tính-chaáttuyeät-ñoái cuûa khoâng-gian, thôøi-gian, khoái-löôïng,...vaø chöùng-minh söï thoáng-nhaát giöõa khoâng-gian vôùithôøi-gian.

* Vaøo theá-kyû 19, söï suøng-baùi lyù-taéc laøm

cuûa tö-töôûng cho xaõ-hoäi loaøi ngöôøi!* Duy Sinh ñaõ duøng caùc ñònh-luaät cuûa sinh-

vaät aùp-duïng thaúng cho xaõ-hoäi ngöôøi. (Ngöôøi khaùcvaät).

- Vuõ-truï ñoái vôùi loaøi ngöôøi laø cöïc chaát, voâ-haïn löôïng tính, voâ-haïn duyeân-khôûi, voâ-haïn phöông-trình thöùc, voâ-haïn cöùu-caùnh (söùc bieát ñeán ñaâu, vuõtruï coù teân ñeán ñoù.).

6/ Söï hình-thaønh vaø caáu-truùc cuûa “Ñoänglöïc hoïc” Lyù Ñoâng A.

“Vaän-ñoäng vaø keát-hôïp laø hoã-töông nguyeânnhaân”, tung hôïp ñöôïc caû hai coâng-cuï maø ñaøo-luyeänneân coâng-cuï môùi.

Khi Heùgel duøng chöõ “bieän-chöùng-phaùp” ñeåchæ quy-luaät vaän-ñoäng cuûa vaïn vaät, vì theo quan-nieäm Duy Taâm, thieân-nhieân chæ laø phaûn-aûnh cuûatuyeät-ñoái tinh-thaàn, nghóa laø tröøu-töôïng môùi laøbaûn theå chaân-chính cuûa caùi cuï-theå. Traùi laïi, DuyVaät “baûn-chaát cuûa vaïn vaät laø cuï-the å” ñeå chæ ñoäng-löïc hoïc cuûa vaïn vaät cuï-theå -

Toùm laïi neáu chuû-nghóa xaây-ñaép moät neàn-taûng trieát-hoïc treân quan-nieäm veà vuõ-truï. Nhö vaäy,vuõ-truï-quan thöôøng thieân veà sieâu-hình maø thieáumaët khoa-hoïc thöïc-tie ãn, hoaëc trie át-hoïc chænghieân-cöùu moät ñieàu-kieän hoaït-ñoäng cuûa xaõ-hoäi,roài ñem aùp-duïng moïi nôi, moïi thôøi - Taát-nhieân chænaém giöõ ñöôïc moät maët, maø khoâng tung-hôïp ñöôïctoaøn theå.,.

Cho neân, cuoäc caùch-mang Phaùp 1789 ñaõchöùng-toû moät thaát-baïi bi-thaûm? Vì noù khoâng phaûilaø moät cuoäc caùch-maïng “Nhaân chuû töï-giaùc”.

7/ Vaán-ñeà nhaân-loaïi:.Tieâu-chuaån toái-cao vaø toái-ñònh cuûa chaân-lyù.

221224


naûy-nôû chuû-nghóa Duy Vaät. Nhöng vaøo cuoái theákyû 20, ñöa ñeán moät keát-quaû khaùc, ñoù laøsöï thoáng-nhaát hai thuyeát Duy Vaät vaø Duy Taâm.

Thöïc teá: -Duy vaät laø caùch nhìn thieân-nhieândöôùi daïng baûn-theå vaät-chaát.

Duy Taâm laø caùch nhìn thieân-nhieân döôùidaïng caùc quy-luaät. Hai caùch nhìn boå-tuùc cho nhauchöù khoâng choáng-ñoái nhau. Nhöng chöa neâu ñöôïcbaûn-chaát ñaëc-thuø cuûa phaïm-truø “ngöôøi ”.

Theo “Chu Tri Luïc 6” cuûa Lyù Ñoâng A:“Hoïc hie åu phaûi tho áng-nhaát tre ân la äp-the å

khoâng-thôøi gian (4 chieàu) môùi coù theå: tìm ra chaân-lyù, söï thöïc - tieâu-chuaån ñöôïc moïi nhaän-thöùc - oån-ñònh ñöôïc nhaân-sinh.

“Thaønh-töïu cuûa hoïc-thuaät töø phöông-chaâm(höôùng phaûi ñi), phöông-thöùc (phöông-aùn ñöa ra),phöông-phaùp (keá-hoaïch ñeå thöïc-hieän) ñeå thaønh-laäpnhaân-sinh-quan: soáng thöïc, soáng ñuùng (hôïp vôùi ñaïolyù), vaø soáng bieát (coù trí-thöùc; bieát mình soáng ñeålaøm gì, nhö theá naøo,...)

4/ Luaän veà trieát-hoïc-sö û.Coøn gì sau coå söû AÙ Ñoâng? Moät thôøi Xuaân

Thu Duy Daân; Coøn gì sau coå söû Hy Laïp? - Moätthôøi phuïc-hoaït Duy Daân?

Daân ôû ñaây coù nghóa laø nhaân-daân, daân-chuùng, quaàn-chuùng , khoâng coù nghóa laø daân-toäcnhö ngöôøi ta coù theå hieåu laàm vaø trôû neân “daân-toäcquaù-khích chuû-nghóa ”, hoaëc chuûng-toäc öu vieät.

Trieát-hoïc-söû khoâng phaûi laø söï ñaáu-tranh ñôøiñôøi cuûa duy taâm vaø duy vaät, khoâng coù ruùt-cuïc söñieàu-hoøa cuûa duy sinh (hay löôõng nguyeân). Nhöngthöïc ra lòch-söû ñaõ maëc-nhieân giaûi-quyeát maâu-

ïthuaãn naøy, baèng lyù-töôûng Duy Nhaân nhö PhanBoäi Chaâu ñaõ nhaän-ñònh “Daân chaúng duy taâm, duyvaät maø duy daân.” neân Lyù Ñoâng A môùi noùi “XuaânThu Duy Daân” vaø “Phuïc hoaït Duy Daân”.

Maët khaùc,* Trieát-hoïc-söû khoâng phaûi laø phaûn-aûnh bình

dieän (phieán dieän) vaø mô-hoà cuûa muïc-ñích caàu sinh.*Trieát-hoïc-söû khoâng phaûi laø caùi vaän-haønh

ñònh-meänh vaø kieät-taùc cuûa tuyeät-ñoái tinh-thaànhay thöôïng-ñeá toái-cao.

Tuyeät-ñoái tinh-thaàn hay Thöôïng-ñeá thuoäclaõnh-vöïc sieâu-hình, trong khi ñôøi soáng con ngöôøithuoäc laõnh-vöïc cuï-theå. Khoâng theå ñaët neàn-taûngcaùi cuï-theå treân caùi mô-ho à. Ñôøi xöa, Nho hoïc cuõngnhaän-ñònh: “Vieäc ngöôøi soáng coøn chöa bieát, noùi chiñeán vieäc quyû thaàn?”

- Söï tu-chænh thöïc-tieãn cuûa Tam Daân hoaøn-toaøn caên-cöù vaøo hình-thöùc lyù-taéc cuûa chuû-nghóathöïc-duïng dung tuïc, khoâng phaûi laø coâng-taùc saùngtaïo.

5/ Noùi chung, caùc neàn trieát-hoïc Duy Taâm,Duy vaät, Duy Sinh ñaõ vi-phaïm :

- Nguyeân-lyù ñoåi laõnh-vöïc: ÔÛ toïa-ñoä cuûamaët phaúng, ta chæ caàn 2 chieàu (x,y ôû maët phaúng)nhöng ôû khoâng-gian , thì toïa ñoä phaûi coù 3 chieàu:x, y, vaø z.

AÙp-duïng nguyeân-lyù ñoåi laõnh-vöïc khi ñoåiphaïm-truø, ta thaáy:

* Duy-vaät ñaõ aùp-duïng thaúng tuoät caùc ñònh-luaät cuûa thieân-nhieân vaät-lyù vaøo laõnh-vöïc xaõ-hoäiloaøi ngöôøi.

* Duy Taâm ñaõ duøng tröïc-tieáp caùc ñònh-luaät

222 223


Tuøy-theo hoaøn-caûnh vaø sôû-thích caù-nhaân maøchoïn moät trong ba trieát-hoïc.

* Bí-quyeát ñeå thöïc-hieän caû ba trieát-thuyeáttrong moät luùc laø phaân-ñònh ñöôïc khu-vöïc giaù-tròcuûa moãi trieát-hoïc. Söï phaân-ñònh khu-vöïc giaù-tròñöôïc goïi laø söï ñoåi toïa-ño ä.

- Duy nhie ân la ø ngoa ï i ta àng cha ân-ly ù , vo ânguyeân (vô cùng nguyên-nhân).

- Nhaân-chuû duy nhaân laø tuyeät-ñoái chaân-lyù.Taát-caû moïi thöù ñeàu ñoåi thay, tan-raõ, nhöng chaân-lyù baát di, baát dòch laø nhaân-loaïi ñaõ soáng ñeán hoâmnay vaø coøn soáng ñeán ngaøy mai. Chaân lyù naøy laøchaân-lyù tuyeät-ñoái. Tuyeät-ñoái ôû choã nhaân-loaïi coønthì chaân-lyù ñoù vónh-vieãn khoâng thay-ñoåi. Neáu vaïnnhaát maø loaøi ngöôøi bò dieät-vong thì coøn ai ñeå leântieáng tranh-luaän.

* Duy daân töông-ñoái là öùng-duïng chaân-lyù.Khoa nhaân-chuûng-hoïc ñaõ chöùng-minh laø khoâng coùdaân-toäc naøo thöïc-söï laø thuÀn chuûng caû. Nhö vaäychaân-lyù veà daân-toäc laø chaân-lyù töông-ñoái.

8/ Tính-chaát vaø muïc-tieâu cuûa moät yù-thöùc-heä lyù-töôûng.

Moät chuû-nghóa xöùng-ñaùng laøm tieâu-chuaån,phaûi: Giaûi-thoaùt loaøi ngöôøi thoaùt khoûi caùi loàng chuïpsieâu-hình vuõ-truï-quan.

- Chöùng-toû loaøi ngöôøi laø theå soáng ñaëc-bieät.- Söï quyeát-ñònh moät chaân-lyù caàn-yeáu cho

loaøi ngöôøi ñeå ñi ñeán söï giaùc-ngoä chaân-thöïc.-Taäp-ñaïi-thaønh taát-caû caùc nganh, ngoïn, hoïc

hieåu töø xöa tôùi nay- Muïc-ñích cuûa neàn trieát-hoïc môùi laø ñöa loaøi

ngöôøi ñeán giaùc-ngoä nhaân-chu û.

Con voi gioáng nhö coät nhaø, con ñæa, caùi quaït haycaùi choåi chæ laø do söï sôø thaáy moãi anh “xaåm” maøthoâi.

Nhö vaäy ôû trieát-hoïc caàn phaûi coù caùi nhìn“toaøn-dieän ” (toaøn-dieän vaán-ñe à).

Toaøn Dieän laø söï keát-hôïp, hoøa-haøi cuûa taát-caû caùc boä-phaän trong moät taäp-theå thaønh moät toaønboä thoáng-nhaát, töï ñaày-ñuû veà caùc phöông-dieän: caáu-truùc, vaän-haønh vaø muïc-tieâu.

Caùc thaønh-phaàn cuûa toaøn-dieän: - Tuaân theo caùc quy-luaät noäi taïi caù-bieät

(ñaïo kyû).- Nöông nhau hoaït-ñoäng (yû tha).- Keát-hôïp hoøa-haøi.-Ñeå thöïc-hieän muïc-ñích chung (hoã-töông

nguyeân-nhaân).Heä-quaû cuûa nguyeân-lyù toång-theå laø caùc ñoái

laäp laïi thoáng-nhaát vôùi nhau trong moät phaïm-truøbao truøm caùc ñoái-laäp. Ñoù laø nguyeân-lyù “Ñoái-laäpthoáng- nhaát”

* Xaõ-hoäi ngöôøi vôùi töï-nhieân ñoái-laäp thoángnhaát.

Quaù-trình soáng cuûa loaøi ngöôøi lùaø quaù-trìnhvöøa ñaáu-tranh vôùi thieân-nhieân, vöøa nöông-töïa thieânnhieân ñeå sinh-toàn.

Thieân-nhieân luoân taán-coâng con ngöôøi veà khí-haäu, thôøi-tieát, thieân-tai, ñòa-hình, v.v....; Veà tinhthaàn, töï-nhieân taán coâng “ngöôøi” baèng “vaät tính”,ñaùnh ñuoåi “nhaân tính”.

Khi bò taán-coâng, “ngöôøi” khoâng theå huûy-dieätthieân-nhieân (töï nhieân), maø phaûi tìm caùch phoái-kieåmtoaøn-boä caùc quy-luaät veà “nhieân” vaø “nhaân” ñeåñieàu chænh thieân-nhieân phuïc-vuï cho con ngöôøi. Nhövaäy, ngöôøi ñaõ chuyeån-hoùa töø theá “ñoái-laäp” cuûa töï

225228


. - Trong vaán-ñeà nhaän-thöùc, caàn neâu roõ, phaânbieät: muïc-ñích khaùch-quan vaø chuû-quan cuûa muoânvaät. Vuõ-truï-quan seõ ra sao? Coù theå keát-quaû raát nheï-nhaøng nhö vôùi thuyeát duy-taâm cuûa Hegel. Nhöngkeát-quaû coù theå ruøng-rôïn nhö söï vieäc xaûy ra ôûAlgerie (Taïi Algerie, moät laõnh-tuï cuûa moät toå-chöùcHoài giaùo noåi loaïn choáng chính-quyeàn ñaõ tuyeân-boá:“Chuùng toâi saün-saøng hy-sinh 2/3 nhaân-daân ñeå 1/3coøn laïi ñöôïc pheùp quay trôû laïi loái soáng cuûa Thöôïng-ñe á”). Laõnh-tuï moät toå-chöùc noåi loaïn khaùc cuõngtuyeân-boá “Ñeå laøm saïch ñaát nöôùc naøy, chuùng toâi saün-sa øng thanh- toa ùn 2 t r ie äu da ân .” (Rebels’sstruggle)...” The O.C. Register, 24/10/97, News, trg.29,33).(0, x, y, z)...

9/ Vaán-ñeà chaân-lyù.-Cha ân-ly ù ve à thie ân-nhie ân la ø cha ân-ly ù vo â

nguyeân.-Chaân-ly ù ve à “con ngöôøi” laø ñöông-nhieân

tuyeät-ñoái.- Chaân-lyù veà daân-toäc laø chaân-lyù töông-ñoái.Taát-caû caùc thuyeát duy-taâm, duy-vaät, duy-lyù,

duy-sinh ñeàu ñöôïc thieát-laäp caùch nay caû traêm naêm,neáu khoâng muoán noùi caû ngaøn naêm. Laøm sao maøcaùc taùc-giaû caùc thuyeát aáy bieát ñöôïc laø thôøi-gian vaøkhoâng-gian khaéng-khít vôùi nhau nhö boùng vôùi hình“moät phuùt coù theå keùo daøi thieân thu” vaø “traêm daëmcoù theå thu laïi trong gang taác”?, cuõng nhö “moät boânghoàng coù theå naëng nhö nuùi Thaùi Sôn” ?. . .

Nhöng taùc-giaû caùc thuyeát cöù töôûng mình ñaõnaém ñöôïc chaân-lyù toái haäu, neân söï giaùc-ngoä chæ laøaáu-tró.

Laø con ngöôøi, ai cuõng coù laàn töï hoûi: “Ai sinhra loaøi ngöôøi? Ai sinh ra vuõ-truï?” Caâu hoûi naøy raátquan-troïng vì neáu chöa tìm ra ñöôïc caâu traû lôøi thì

söï thaéc-maéc naøy coøn toàn taïi.Caâu traû-lôøi coù theå laø “OÂâng Trôøi”, “Thöôïng

Ñeá”, “Ñaáng saùng taïo”, v.v... hoaëc theo phaùi DuyVaät laø “vaät chaát”.

Neáu nhaân sinh, xaõ-hoäi-quan tuøy-thuoäc vaøoquan-nieäm nguoàn-goác vuõ-truï, ngöôøi ta ñaõ bò troùibuoäc bôûi vuõ-truï-quan. Neáu cho nguoàn-goác vuõ-truïlaø “thöôïng ñe á”, ngöôøi ta seõ phaûi tuyeät-ñoái phuïctuøng thöôïng-ñeá, ñaùnh maát vai-troø “ngöôøi” trongcuoäc soáng!

10/ ÖÙng-duïng cuûa thuyeát Toaøn Dieän:* Giaûi-quyeát söï tranh-chaáp yù-thöùc-heä.

Tìm kieám chaân-lyù laø nhu-yeáu cuûa tri-thöùc. Trongsinh-hoaït xaõ-hoäi ngöôøi coù nhieàu khuynh-höôùng.Chính nhôø vaäy maø coù tieán-boä. Truyeän “Naêm thaøy boùimuø sôø voi ” ñaõ neâu ôû chöông I, ta thaáy chæ vì muoáncho mình laø ñuùng, töông-töï trong lòch-söû toâng-giaùotheá-giôùi ñaõ noùi leân nhöõng taøn haïi veà söï ñoäc toân, ñoäcquyeàn tö -töôûng!

Thaøy boùi sôø voi, noùi caùch khaùc “anh muø ” coùmaét cuõng nhö khoâng. Muø thì khoâng theå nhìn söï vaätmoät caùch toaøn theåù. Tieáng Vieät coù nhieàu tieáng ñeåchæ roõ töøng tröôøng-hôïp: Khi khoâng hieåu roõ thì goïi laø“muø môø ”; khi cuoàng-nhieät tin-töôûng khoâng coønbieát phaûi. traùi thì goïi laø muø quaùng; khi khoâng nhìnthaáy gì thì goïi laø muø mòt, khi chìm ngaäp trong caûnhmeâ loaïn thì goïi laø meâ tín, . . .

Ñaây laø cô-sôû aûnh-höôûng söï hình-thaønh tinh-thaàntoång-hôïp vaø dung-hoùa cuûa daân-toäc Vieät treân neàn-taûngcuûa caùi nhìn vaø laø loái tö -duy ñoái -öùng. Tinh-thaàn toånghôïp vaø dung-hoùa.

Voi laø “toaøn dieän ” cuûa muïc-ñích ñi coi voi.

226 227


nhieân sang theá hôïp-taùc , hay noùi caùch khaùc, “thoáng-nhaát” töï-nhieân “thieân-nhieân” vôùi “con ngöôøi” (Xaõ-hoäi).

Söï nhaàm laãn cuûa Duy Vaät Karl Marx laø ñemaùp-duïng thaúng tuoät caùc quy-luaät cuûa töï-nhieân vaøoxaõ-hoäi “ngöôøi”, maø queân ñi ñieàu-kieän “coängthoâng”, döïa vaøo thieân-nhieân ñeå bieán-caûi thieân-nhieân, (Taùn thieân ñòa chi hoùa duïc) ñeå sinh-toàn.

Trong töï-nhieân goàm nhöõng quy-luaät caïnhtranh vaø ñaøo-thaûi. Giöõa loaøi ngöôøi vaø töï-nhieân cuõngphaûi theo nhöõng quy-luaät ñoù. Tuy nhieân, trong quaùtrình tieán-boä cuûa loaøi ngöôøi, ta thaáy bieát bao coângtrình ñaõ töïa vaøo thieân-nhieân ñeå höõu duïng cho conngöôi, nhö ngaên ñaäp ñeå taïo thuûy-ñieän, taïo möa,taïo gioù ñeå thích-duïng cho con ngöôøi,...

Trong thô, vaên Vieät coù nhöõng caâu:

“ Cho luùa ngaäp vaøng ñoàng, nong vaøng keùn, Cho traêng trong, gioù quaït saùo dieàu vu,

Cho cöôøi vang trong moïi neûo thoân cuø...” (Laïc Nguyeân Chöông)

ñeàu ñaõ noùi leân söï bieán-caûi thieân-nhieân ñeå phuïc-vuïcon ngöôøi, hay söï thoáng-nhaát giöõa loaøi ngöôøi vôùithieân-nhieân, khoâng phaûi söï maâu-thuaãn (ñoái laäp) ñiñeán huûy dieät.

* Caù-nhaân vôùi taäp-theå ñoái-laäp thoáng-nhaát.

Lyù-do nhöõng soùng gioù gaây ra trong ñôøi soángxaõ-hoäi laø tình-traïng ñoái-laäp veà “cô-hoäi”, veà “nghóavuï”, vaø veà “quyeàn-lôïi” giöõa caù-theå vôùi taäp-theå.

Söï “ñoái-laäp” hay “maâu-thuaãn” naøy sinh rachính laø bôûi quan-nieäm sai laàm veà toå-chöùc. Quannieäm xöa nay laø theo quan-nieäm “kim töï thaùp” gaâyra giai-caáp caù-bieär, baát coâng veà quyeàn-lôïi, cô-hoäivaø nghóa-vuï.

chuû vaø trieát-hoïc nhaân sinh.” (integration, commu-nity of mind, interpretation of democracy and phi-losophy of life).

Thöïc-teá, ta cuõng thaáy, trong moät khoái theå,neáu caùc thaønh-phaàn cuûa khoái theå hoøa-haøi veà moïiphöông-dieän, khoái theå seõ ôû trong traïng-thaùi oån-ñònh. Neáu coù söï ñoái-nghòch veà moät soá phöông-dieän,khoái theå seõ ôû trong traïng-thaùi baát oån. Do ñoù, Neáucaùc thaønh-phaàn hoøa-haøi veà moïi phöông dieän, khoáitheå ôû trong traïng-thaùi oån-ñònh.

-Neáu chuùng ñoái-nghòch nhau, tieâu-dieät nhau,khoái theå ôû trong traïng-thaùi baát oån, tan-raõ!

11/ Nguyeân-lyù höôùng thöôïng.

Chæ coù söï thöïc: Duy nhaân laø * Toái-cao ñoái töôïng.* Toái-sô xuaát-phaùt.* Toái-ñònh caên-cöù.* Toái thöïc luaät-taéc... laøm y-cöù trieát-hoïc: tung

hôïp - thoáng-nhaát - vaø roäng nghóa cuûa trieát-hoïc toångtheå Duy Nhaân.

Toái-cao ñoái-töôïng cuûa loaøi ngöôøi laø ngöôøi.Toái-sô xuaát-phaùt cuûa loaøi ngöôøi laø söï tieán

haønh ñôùi soáng ngöôøi, thöïc-teá ngöôøi treân neàn-taûngthaønh-laäp xaõ-hoäi.

Toái ñònh caên-cöù cuûa loaøi ngöôi laø Nhaân ñaïo.Toái thöïc luaät-taéc cuûa loaøi ngöôøi laø söï thöïc

hieän lòch-söû cuûa phaïm-truø ngöôøi, lyù töôûng ngöôøi.Quan-nieäm trieát-hoïc cuûa Heidegger: “Con ngöôøichæ thöïc-hieän toaøn maõn baûn-chaát cuûa mình khinhaän-thöùc raèng mình ñaõ saùng-taïo ra theá-giôùi.”

Xöa kia Chính Nho trong Leã Vaän coù vieát:“Nhaân giaû kyø thieân ñòa chi ñöùc, aâm döông chi

giao, quyû thaàn chi hoäi, nguõ haønh chi tuù khí...”

229232


Caàn döùt-khoaùt vöùt boû quan-nieäm sai laàmnaøy maø thay theá baèng chính nieäm “Cô-naêng vaø baûn-vò” hay “Cô-naêng vaø baûn-vò hoã-töông nguyeân-nhaân”.Caù-theå laø cô-naêng, taäp-theå laø baûn-vò. Caù-theå vaøtaäp-theå ñoái-laäp thoáng-nhaát. Cho neân xaõ-hoäi quyhaïn caù-nhaân - ngöôïc laïi, caù-nhaân coù theå ñoàng-hoùataâ ïp-theå tính.

Vôï choàng laø cô-naêng, gia-ñình laø baûn-vò;gia-ñình trôû thaønh cô-naêng ñoái vôùi daân-toäc laø baûnvò, vaø daân-toäc trôû thaønh cô-nang ñoái vôùi nhaân-loaïi laø baûn-vò.

* Cô-naêng vaø Baûn-vò hoã-töông nguyeân-nhaân,hay Ñoái laäp thoáng nhaát..

Muoán cho baûn-vò ñöôïc toàn-taïi vaø beàn-vöõngcaùc cô-naêng taïo thaønh baûn-vò phaûi vaän-ñoäng keát-hôïp chung moät höôùng goïi laø “trung taâm baûn vò”, vínhö vôï, choàng vaø con caùi phaûi chung moät höôùngveà baûn-vò trung-taâm laø gia-ñình. Roäng ra, gia ñình,ñoaøn-theå chöùc-nghieäp laø caùc cô naêng. Vaän-ñoängvaø phaùt-trieån cuûa quoác-gia daân-toäc laø trung-taâmbaûn-vò. Töông töï, moãi daân toäc laø moät cô naêng -Sinh-hoaït cuûa xaõ-hoäi quoác-teá laø trung-taâm baûn-vò. Taát -caû nhöõng toå-chöùc quoác-teá laø nhöõng cô-naêng.Quoác teá nhaân-vaên laø trung-taâm baûn-vò.

* Baûo-thuû vaø caáp-tieán ñoái-laäp thoáng-nhaát.

Baûo-thuû laø thai-ñoä muoán giöõ nhöõng caùi cuõ,laøm trì-treä söï chuyeån-ñoäng cuûa baùnh xe lòch-söû.Ngöôïc laïi, caáp-tieán muoán caûi-tieán xaõ-hoäi, taêngvaän-toác cuûa söï chuyeån dòch baùnh xe lòch-söû ñeåhöôùng nhanh veà töông-lai.

Treân thôøi-gian vaän-ñoäng, moät ñaøng baûo-thuû,moät ñaøng caáp-tieán. Caùi vi-dieäu cuûa phoái-hôïp laølaøm sao naém ñöôïc caùi nuùt vaän-ñoäng giöõa baûo-thuû

vaø caáp-tieán. Trong quaù-trình vaän ñoäng phaûi ñi ñeánmoät keát-hôïp. Söï keát-hôïp phaûi do vaän-ñoärng lòchsöû, duøng caùc chaát vaø löôïng cuûa thôøi-gian tröôùcmaø coù. Vì vaäy hieän taïi coù theå coù cuûa quaù-khöù, vaøtöông-lai (Vì hieän-taïi laø thôøi-gian tröôùc cuûa töônglai): Quaù khöù, hieän taïi ñoái-laäp thoáng-nhaát - hieäntaïi, töông-lai ñoái-laäp thoáng-nhaát. Chaát vaø löôïnghoã töông nguyeân-nhaân, baûo-thuû vaø caáp-tieán hoã-töông nguyeân-nhaân, noùi caùch khaùc “Baûo-thuû vaø caáp-tieán ñoái-laäp thoáng-nhaát”.

* Tónh - Ñoäng nhaát quaùn (Ñoái-laäp thoángnhaát).

Tónh laø thöôøng thaùi, ñöa daét tôùi söï oån-ñònh,coøn “ñoäng” laø baát-thöôøng thaùi, hoaëc beänh thaùi ñöañeán söï baát oån-ñònh. Baát-thöôøng thaùi hay beänh thaùibao-giôø cuõng coù khuynh-höôùng tìm veà thöôøng thaùi(oån-ñònh). Ñoäng bao giôø cuõng tìm laïi tónh. Ñoái-laäpbao-giôø cuõng tìm laïi thoáng-nhaát.

Daân luoân-luoân tìm trôû veà “nhaân”. Ñoù laø xu-theá cuûa lòch-söû DAÂN tìm veà NHAÂN laø thaùi ñoä baùmsaùt thöïc-taïi. Ñoù laø xu-theá loaøi ngöôøi muoán soángoån-ñònh. Ngoaøi ra,

Ñaïo hoïc - khoa hoïc - söû hoïc thoáng-nhaát. Ñìeàunaøy vaøo naêm 1943, hoäi trieát-hoïc Hoa Kyø cöû ra moätuûy-ban ñaëc-nhieäm coù nhieäm-vuï nghieân-cöùu chieàu-höôùng phaùt-trieån caàn phaûi thuùc-ñaåy cuûa trí thöùccuøng söù-maïng cuûa trieát-hoïc. Naêm 1945, uûy-banbaùo-caùo keát-quaû cuoäc nghieân-cöùu trong cuoán saùchnhan ñeà “Phylosophy in American Education” donhaø xb. Harper aán haønh. Brand Blanshard, moät trong5 thaønh-vieân cuûa uûy-ban, ghi nhaän trong baùo-caùo:

Caùc yeâu-caàu lôùn veà trieát-hoïc laø thoáng-nhaáttrí-thöùc, thoáng-nhaát taâm-thöùc, taùi ñònh-nghóa daân

230 231


( Ngöôi laø caøi ñöùc cuûa Trôøi Ñaát, giao-ñieåm cuûaaâm döông, nôi quyû thaàn tuï hoäi, tuù khí cuûa nguõhaønh...).

Ñôøi soáng nhaân-loaïi ngaøy nay ñöôïc coi laø tieán-hoùanhôø ôû caùc theá-heä qua ñaõ thöïc-hieän ñöôïc phaàn naøo lyù-töôûng cuûa nhaân sinh . Tieán-hoùa töùc thöïc-hieän töï mìnhñeán thöïc-hieän xaõ-hoäi. Söï tieán-hoùa ñoù laø ñeå theå-hieän söïñoàng-hoùa hay “nhaát nhö” hoøa mình vôùi vuõ-truï, chomình vôùi vuõ-truï khai-thoâng, hoaøn-thaønh moät chaân ngaõtrang-nghieâm vaø cao-quyù.

Con ngöôøi cuõng laø moät ñoäng-vaät, nhöng duy conngöôøi môùi coù vaên-hoùa vaø lòch-söû, neân Nho gia môùi noùi:“Nhaân linh ö vaïn vaät”. Con ngöôøi hôn taát caû caùc ñoängvaät khaùc ôû “giaùc-ngoä tính”, “saùng-taïo tính”, “xaõ-hoäitính”, vaø coù lyù-töôûng, muïc-ñích cho cuoäc soáng. Cuoäcsoáng tuy thöôøng bò chi-phoái phaàn naøo bôûi hoaøn-caûnh,luaät-taéc, nhöng yù chí con ngöôøi, traùi laïi coù theå chuyeånbieán ñöôïc hoaøn-caûnh, luaät taéc,

Neân “Coù Trôøi, maø cuõng coù Ta”,

hay “Xöa nay, nhaân ñònh thaéng thieân cuõng nhieàu.”

Böôùc tieán-hoùa cuûa nhaân-loaïi laø moät cuoäc haønhtrình coù döï-ñònh, moät döï-ñònh hoaøn-thaønh moät muïc-tieâu coù yù-nghóa, coù giaù-trò cho nhaân sinh, vaø trong moãiquaù-trình ñaõi-loïc caùc tinh-hoa cuøng kinh-nghieäm quyùgiaù- Ñoù laø theo nguyeân lyù höôùng thöôïng, hay laø chieàuhöôùng thaêng-hoa theo chu-kyø “voøng troøn xoaùy troân oáccoù nuùt teát.”

Tieán-trình tieán-hoùa cuûa nhaân-loaïi ñaõ traûi töø“Nhaân ñaïo sô-khai” tieáp ñeán “Nhaân ñaïo thaønh-laäp”,tieán ñeán “nhaân ñaïo taêng-tieán” va øseõ hoaøn-thaønh“nhaân ñaïo oån-ñònh”.

Hieän nay, ñang tieán böôùc treân hành-trình“nhaân ñaïo taêng-tieán”, neân lòch-söû loaøi ngöôøi ñaõ ghiñöôïc nhöõng thaønh-tích ñaéng keå, nhö:

vôùi 1 giaûi-phaùp rieâng, chaân-lyù cuõng vaäy. Ñoù laø“chaân-lyù ña dieän ” cuûa trieát-hoïc Lyù Ñoâng A.

233236


-Ñaïo luaät baûo-ñaûm an sinh cho nhöõng ngöôøitaøn-pheá...Chaúng-haïn treû bò khuyeát taät seõ ñöôïchöôûng trôï-caáp taøn-pheá.,...

-Xaây-döïng con ngöôøi khôûi ñaàu baèng giaùo-duïc.-Xaây-döïng gia-ñình khôûi ñaàu baèng hoân-nhaân.-Xaây-döïng xaõ-hoäi khôûi ñaàu baèng theå-cheá...-Vaán-ñeà kyø thò maàu da ñaõ ñöôïc chaám döùt:Naêm 1804, Ñan Maïch baõi boû vieäc buoân noâ

leä,1807 ñeán löôït Anh,1808 Hoa Kyø,1810 Venezuela vaø Meã Taây cô,1811, Chileâ,1812 AÙ Caên Ñình,1813 Thuïy Ñieån,1818 Phaùp.Nhöõng hoái-haän treân tieán-trình nhaân-baûn,

nhaân-chuû vaø nhaân tính: Vaên thö ngaøy 14-11-1994,giaùo-hoaøng John Paul thöøa-nhaän traùch-nhieäm veàsöï böùc-haïi giaùo-phaùi Tin laønh trong caùc toøa-aùnThaùnh Linh vaø vuï taøn-saùt ngöôøi Do Thaùi bôûi Ñöùcquoác xaõ, cuõng nhö ngaøi ñaõ chính-thöùc xin loãi daân-toäc Maya (Nam Myõ) veà vuï giaùo-hoäi ñaõ taøn-phaùneàn vaên-minh cuûa hoï.

Ñaàu thaùng 10/1997, Giaùo-hoäi Ky Toâ Phaùp ñaõxin thöôïng-ñeá vaø daân-toäc Do Thaùi tha-thöù veà toäiñaõ im hôi laëng tieáng khi chính-phuû Vichy noäp67,000 ngöôøi Do Thaùi cho Quoác xaõ Ñöùc trong theáchieán II.

Ngaøy 7-10-1997, vua Harald V nöôùc Na Uycuõng chính-thöùc xin loãi daân-toäc Sami (hoaëc Lapp)veà vieäc chính-phuû Na Uy tröôùc ñaây ñaõ cöôõng-baùchhoï ñoàng-hoùa vôùi ngöôøi Na Uy.

Giaùc-ngoä raèng nhaân-chuû laø neàn-taûng cuûa

daân-chuû, chính laø nhaân-chuû töï-giaùc.Chieáu nguyeân-lyù höôùng thöôïng, ta thaáy chuû

nghóa Duy vaâ ït ñem con ngöôøi saùnh cuøng vôùi moïiñoäng-vaät khaùc neân ñaõ haï thaáp giaù-trò con ngöôøi,maát ñi tính höôùng thöôùng, moät ñaëc-tính cuûa loaøingöôøi. Cuõng nhö Duy Thaàn vaø Duy Sinh, moät ñaèngloàng con ngöôøi vaøo “vuõ-truï quan” sieâu-hình khoângtheå kieåm-chöùng baèng khoa-hoïc, moät ñaèng chuû “caàusinh” khoâng nhöõng thieáu vieãn kieán, ñaùnh maát tính“saùng taïo” vaø höôùng thöôïng cuûa con ngöôøi, neânkhoâng theå giaûi-toûa.

12/ Nguyeân-lyù caên-baûn veà caùc truïc toïa-ño ä.

Söï tranh caõi khoâng ñi ñeán moät hôïp-ñeà laø vìcaùc söï tranh caõi, moãi phaùi ñöùng treân moät laäp-tröôøng (neàn-taûng: vuõ-truï - con ngöôøi, hay lòch-söûxaõ-hoäi).

- Theo lyù-taéc, ñöùng treân laäp-tröôøng (neàntaûng, toïa-ño ä) naøo thì giaûi-quyeát vaán-ñeà ñoù môùi hôïplyù, gioáng nhö toaùn hoïc, ñieåm A treân maët phaúng thìcoù hoaønh-ñoä “x”, vaø tung-ñoä “y”, nhöng khi ôûkhoâng gian thì coù 3 chieàu x, y, vaø z.

Hieän-töôïng tranh-caõi vaø choáng-ñoái nhau maøkhoâng giaûi-quyeát ñöôïc vaán-ñeà vì caùc heä-phaùi tötöôûng Duy Vaät, Duy Taâm, Duy Sinh, Duy Lyù,Duy...ñaõ khoâng ñaët ra quy-taéc ñeå tranh luaän!

-Neáu caùc thaønh-phaàn hoøa-haøi veà moïi phöôngdieän, toång-theå ôû trong traïng-thaùi oån-ñònh.

Ñaëc-bieät theo Lyù Ñoâng A, trieát khoâng nhöõnggiaûi-quyeát vaán-ñeà caên-baûn maø coøn laøduïng-cuï saécbeùn ñeå nghieân-cöùu, phaân-taùch, khaùm-phaù trong taát-caû moïi laõnh-vöïc cuûa tri-thöùc.

Ñôøi ngöôøi voán nhieàu maët, vôùi moãi maët öùng

234 235


O/ Nh»ng ñ‰ Ch‰ C¿c QuyŠn Xâm LÜ®c:ñ‰ Ch‰ C¿c QuyŠn Xâm LÜ®c:ñ‰ Ch‰ C¿c QuyŠn Xâm LÜ®c:ñ‰ Ch‰ C¿c QuyŠn Xâm LÜ®c:ñ‰ Ch‰ C¿c QuyŠn Xâm LÜ®c:

1- Truyeàn Kieáp Xaâm Laêng & HánHánHánHánHán Hoùa.

Ngay töø khôûi laäp quoác, thôøi Hoaøng Ñeá (thuûy toåcuûa Trung Hoa) “Chieán Suy Vöu, bình Mieâu toäc...” taïoneân thôøi “Phong kieán truyeàn hieàn”.ñaõ noùi leân tínhxaâm laêng cuûa Trung Hoa.

-Tieáp nhaø Haï truyeàn ñeán Kieät vì quaù taøn baïo bòdieät.

- Tieáp thôøi AÂn (Thöôngï) truyeàn ñeán Truï vöông( truyeän Phuø Ñoång Thieân vöông diŒt gi¥c Ân).

- Nha Chu (Goàm Taây Chu & Ñoâng Chu) vaøchuyeån töø “Phong Kieán Truyeàn hieàn” sang “Ñeá cheá,cha truyeàn con noái”. Nhaø Chu truyeàn ñöôïc 37 ñôøi vua,coäng 866 naêm (1122-256 tr. T.L.). Suoát thôøi Xuaân ThuChieán Quoác, thieân haï ñaïi loaïn treân 500 naêm.

* NHAØ TAÀN (221-206 tr. C.N.).Theo doøng lòch söû baønh tröôùng veà phöông Nam

keå töø ñôøi Taàn. Sau khi Taàn Thuûy Hoaøng dieät ÑoângChu ñaõ thoân tính caùc chö haàu, thoáng nhaát Trung Quoác.Nhaø Taàn phaùt khôûi töø mieàn bieân taûi vieãn Taây Trungquoác luùc baáy giôø. Trong thôøi gian ngaén-nguûi 15 naêmmaø nhaø Taàn ñaõ baønh tröôùng laõnh thoå töø Nam MoângCoå xuoáng ñeán taän Löôõng Quaûng.

Naêm 214 trc. C.N. Taàn Thuûy Hoaøng sai Ñoà Thöñem quaân xaâm chieám Baùch Vieät. Trong cuoäc giaotranh, daân Baùch Vieät ñaõ gieát ñöôïc töôùng Ñoà Thö vaøtieâu hao quaân Taàn.

Tieáp laø nhaø Haùn, moät trieàu ñaïi “vo troøn boùpmeùo” moïi maët. (Daân Haùn, Haùn rtöï, Haùn vaên, v.v...)

caét toùc, ñeå raêng traéng, maëc aùo khaùch, baét caùc nhaân taøiVieät (nhö Leâ-Taéc laøm quyeån An-Nam Chí Löôïc, NguyeãnVaên-An xaây thaønh Baéc Kinh), giaû vôø duï caùc nhaân-taøi raroài gieát ñi, hieáp troùc ñaøn baø con gaùi, di daân tuø toäi sangtranh cöôùp, ñoaït-chieám taøi-saûn ngöôøi Vieät,... dieät chuûngngöôøi Vieät baèng caùch lao-ñoäng, ñaøy aûi cho kieät söùc (moøtrai ñaùy beå, keùo goã treân röøng, saên teâ-giaùc treân nuùi...),haïn-cheá kinh-teá, naêng-löïc vaø vaên-hoùa thuûy-chuaån cuûangöôøi Vieät.

Trong tình-huoáng ngaët-ngheøo nhö vaäy, Bình-Ñònh vöông Leâ-Lôïi laøm theá naøo ñeå vaän-ñoäng ñöôïcquaàn chuùng ?

- Duøng saám truyeàn gaây dö-luaän qua khaåu vaän(baèng mieäng daân loan-truyeàn). Hieäu-naêng khoângnhöõng ñeå caùc anh-huøng thaûo-daõ bieát ñeán con ngöôøilaõnh-tuï cuûa mình maø coøn gaây ñöôïc loøng tin maõnh-lieät nôi daân-chuùng.

- Veà quaân-söï, “chieán-löôïc ñòa-lyù ñaõ vaïch ra theotheá tam-giaùc: Luïc-Hoa, Hoøa-Bình vaø Taûn-Vieân sôn. ÔÛñaây, nguyeân-taéc haønh binh, “taøng ö cöûu ñòa chi haï, ñoängö cöûu thieân chi thöôïng” (luùc caàn ñeå döôõng quaân thì thaätkín-ñaùo an-toaøn, khi tham traän thì vuõ loäng chín taàng trôøi).Söï laáy thôøi-gian ñoåi laáy khoâng-gian laø chieán-löôïc chínhcuûa hoaøn-caûnh aáy”.

- Veà ngoaïi-giao, moät maët ly-giaùn Chaøm vôùi Taøu,moät maët mua chuoäc söï trung-laäp cuûa hoï vaø vaïch roõcho hoï bieát caùl lôïi haïi söï trung-laäp cho töông-lai cuûahoï. Caùc boä-laïc thieåu soá cuõng ñöôïc vaän-ñoäng vì meänh-vaän chung cuûa giaûi ñaát maø hoã-trôï tích-cöïc tinh-thaàncuøng vaät-chaát.

- Veà caùch-maïng, ngöôøi laõnh-ñaïo coù moät tinh-thaàn “töï thaéng”. Maïnh-Töû xöa coù noùi: “Trôøi saép giaùngñaïi meänh cho ai taát baét ngöôøi ñoù oùc moûi, gaân nhöø, timheùo, phoåi moøn, ñuû chieàu khoán-khoå, baùch chieát thieân ma,laøm cho ngöôøi ñoù ñoäng loøng ñöùng daäy maø lôùn lao leân”.

237240


Trong gaâøn boán theá kyû, nhaø Haùn ñaõ laøm cho ñeáquoác Trung Hoa roäng lôùn, phía baéc tôùi Maõn Chaâu, TrieàuTieân; phía nam tôùi Ñoâng Döông, baéc Mieán Ñieän, phíataây tôùi Taây Taïng, phía taây baéc tôùi Trung A.,

* Ñôøi nhaø Toáng. Vöông An Thaïch laïi coù yù doømngoù phöông Nam. Baáy giôø coù quan tri chaâu ôû Ung Chaâubieát yù cuûa Vöông An Thaïch neân daâng sôù maø taâu raèng:“Neáu khoâng laáy ñaát Giao Chaâu thì veà sau thaønh moái locho Trung Hoa.” Vua nhaø Toáng nghe lôøi taâu, sai LöuDi thu xeáp moïi vieäc theo yù Vöông An Thaïch.

Beân Lyù trieàu Vieät Nam thaáy tình söï nhö vaäy,vieát thö sang hoûi Toáng trieàu, Löu Di laïi khoâng chuyeånthö veà kinh. Lyù trieàu beøn sai Lyù Thöôøng Kieät vaø ToânÑaûn ñem 10 vaïn quaân chia laøm hai ñaïo thuûy boä cuøngtieán ñaùnh hai chaâu Lieâm (1076), Ung, laáy coâng laømthuû. (Ñôøi nhaø Lyù, Lyù Thöôøng Kieät (naêm 1075) ñaõ ñemquaân phaït Toáng.)

Ñeán cuoái theá kyû XII Toáng - Kim ñeàu suy, nhoùmMoâng Coå (Thaùt Ñaùt) thònh leân raát mau, môùi ñaàu dieätKim, sau dieät Toáng.

Ñôøi Thieát Moäc Chaân, thaùi toå nhaø Nguyeân (MoângCoå) caøng maïnh, dieät ñöôïc nhieàu boä laïc ôû Taây vöïc,naêm 1206 leân ngoâi Ñaïi Haõn (hoaøng ñeá), hieäu laø ThaønhCaùt Tö haõn (Genges Khan).

Naêm 1210, Thaønh Caùt Tö Haõn dieät Kim, thaúngtieán tôùi bôø phía baéc Haéc haûi, chieám heát caùc nöôùc lôùnnhoû treân ñöôøng tieán quaân, sau cuøng laø Kiev cuûa Nga.Tôùi Nga roài, Thaønh Caùt Tö Haõn trôû veà Trung Hoa, ñaùnhTaây haï. Taây Haï haøng (1227), Thaønh Caùt Tö Haõn chianhöõng ñaát ñaõ chieám cho 4 con, laäp thaønh 4 Haõn quoác.

NHAØ MINH (1368-1644)

Ñôøi Minh thaønh Toå cuõng muoán môû mang bôø coõi.

Nhaân dòp Hoà Quùi Ly chieám ngoâi nhaø Traàn, ThaønhToå sai Tröông Phuï xaâm chieám Vieät Nam, ñaët “boá chínhti” ñeå cai trò, nuôùc Chieâm Thaønh cuõng phuï thuoäc ti naøy.

Truôùc khi ñoaøn vieãn-chinh leân ñöôøng, Thaønh Toåñaõ chæ-thò cho töôùng Chu Naêng nhö sau: “Moät khi binhlính vaøo nöôùc Nam, tröø caùc saùch vôû vaø baûn in cuûa ñaïoPhaät vaø ñaïo Laõo, coøn thì moïi saùch vôû, vaên töï, caû nhöõngdaân ca, saùch daïy treû ñeàu phaûi ñoát heát. Nhöõng bia naøocuûa Trung quoác xaây döïng töø tröôùc thì ñeàu giöõ-gìn caånthaän, coøn caùc bia do An Nam döïng thì phaù-huûy cho heát...”

Söû Luaän:

Sau khi ñaùnh baïi nhaø Hoà (Hoà-Quyù-Ly), quaân nhaøMinh thi-haønh moät chính-saùch thoáng-trò raát saâu ñoäc. raátphong-kieán, raát thöïc-daân, khoâng coøn lôøi naøo taû xieát!Muïc-ñích thaâm ñoäc cuûa nhaø Minh laø baét ngöôøi Vieätñoàng-hoùa vôùi ngöôøi Taøu. Töø aên maëc, cuùng teá, hoïc-haønh,... vieäc gì cuõng baét theo nhö ngöôøi Taøu. Nhöõng di-tích, ñeàn-ñaøi cuûa ngöôøi Vieät thì chuùng phaù-huûy, saùchvôû, chaâu baùu cuøng ñaøn baø con gaùi bò baét ñem veà Taøuraát nhieàu!

Chính-quyeàn trung-öông ñöôïc toå-chöùc baèng bañaàu cai-quaûn (triumvirat): Ñoâ-chæ-huy-söù (caàm ñaàuquaân-söï), aùn-saùt-söù vaø boá-chính-söù (chæ-huy quyeàn tö-phaùp vaø daân-söï). Cheá-ñoä quaân-söï taäp quyeàn naøy troùitaát caû nhaân löïc, vaät löïc, taøi löïc Vieï ât vaøo moät theå-cheácö ïc-ky ø nghie âm-maät. Coâng-nhaân bò khoáng cheá döôùi“höông laãm” (nôi thu heát thoùc gaïo Vieät), nhaø buoân bòkhoáng cheá bôûi thöông-vuï cuïc (nôi thu thueá maù vaø chieámheát caùc lôøi laõi), thaøy tu bò khoáng-cheá döôùi taêng-khu, taêng-kyû vaø taêng-cöông, thaøy boùi cuõng bò cai-quaûn bôûi moät tycuïc sôû taïi, muoái bò khoáng-cheá döôùi “dieâm-thueá cuïc”.Ngoaøi caùc quaân khu, tö-phaùp khu, coøn caùc haønh-chaùnhkhu, taát caû nhöõng cô-caáu aáy kheùp laïi thaønh nhöõng goïngkìm xieát chaët ngöôøi Vieät. Chuùng ñaõ duøng löôõi leâ baét eùpngöôøi Vieät maëc aùo Taà øu, noùi tieáng Taàu,

238 239


Ngöôøi naøo muoán ñi tìm leõ soáng cho daân-toäc ñeàu phaûinan haønh khoå haïnh, ngöôøi ñoù phaûi laø thaéng nhaân, phaûitöï thaéng taát-caû nhöõng yeáu heøn, duïc voïng doát-naùt, chia-reõ,...laøm vaån ñuïc tình ngöôøi. Thaéng nhaân laø cuoäc ñaáu-tranh töï thaéng treân theå-xaùc, tri-thöùc; töï thaéng treân theåsoáng chính mình vaø vôùi ngöôøi.

Bình-Ñònh Vöông Leâ-Lôïi ñaõ töøng-traûi bieát baogian-nan, ñaõ soáng thöïc-tieãn trong ñôøi soáng cuûa quoác-daân vôùi daân-toäc ñeå quyeát taâm vaïch ra con ñöôøng chính-xaùc soáng coøn cuûa daân-toäc; ñaõ naém vöõng laáy cöông-vòchuû-ñaïo cuûa mình maø gaùnh-vaùc laáy söù-meänh cöùu daâncöùu nöôùc.

Daán thaân con ñöôøng caùch-maïng coù khaéc-cheámình coù thaéng chính mình môùi giuùp ngöôøi ñeå thaéng.Coù laøm chuû chính mình thì môùi giuùp ngöôøi laøm chuû,giuùp toaøn daân laøm chuû ñaát nöôùc. Caùch-maïng xaõ-hoäichæ coù theå thöïc-hieän ñöôïc khi song haønh vôùi caùch-maïngbaûn thaân.

Cöùu laáy nöôùc nhaø nghóa laø tranh-ñaáu laïi chuû-quyeàn veà mình, chuû quyeàn ñoù phaûi laø caên-baûn vaø chaân-chính ôû mình, töï quyeát, töï trò, töï laäp, khoâng theå duønghình-thöùc giaû-taïo hay vay möôïn.

Con ñöôøng vaø phöông-höôùng chính-trò cuûa daân-toäc phaûi do aùnh-saùng töï ñaùy hoàn lòch-söû toûa ra chæñöôøng, laøm neàn-taûng cuûa moïi chính-trò vaø caùch-maïng.

Ñem ñaïi-nghóa ñeå thaéng hung taøn, laáy chí nhaânmaø thay cho cuoàng baïo.

Sau khi chieán thaéng laïi vaãn saün-saøng ñem baùuvaät trieàu-coáng, Bình-Ñònh vöông Leâ-Lôïi tieáp-noái tinh-thaàn traùch-nhieäm cuûa ngöôøi laõnh-ñaïo ñoái vôùi toaøn daân.Khoâng vì nhöõng cao-ngaïo, töï-aùi nhaát thôøi maø queânquyeàn-lôïi laâu daøi cuûa daân-toäc.

Toùm laïi, cuoäc caùch-maïng phaùt ñoäng bôûi Bình-

1- Lš ñÖng A,, Chu Tri Løc IV, Sóng ñY XB; 1963, sAIGON;

1

phaûi chaïy qua AÁn Ñoä.Trung Coäng ñaõ tranh chaáp, gaây haán vôùi Lieân Xoâ,

vôùi AÁn Ñoä veà ñaát ñai, laán ñaát Moâng Coå, ngang-nhieânchieám Taây Taïng, ñe-doïa ñaûo Ñaøi Loan, tranh-chaáp chuûquyeàn ñaûo Ñieàu Ngöï Ñaøi vôùi Nhaät Baûn, ñoaït Hoaøng Savaø Tröôøng Sa, dôøi aæ Nam Quan vaøo saâu ñaát Vieät...

Ñuùng laø moäâng “Töù Haûi Trieàu Nguyeân” (Boán bieånchaàu Trung Nguyeân) neân Trì Ñaïo Ñieàn, cöïu boä-tröôûngquoác-phoøng vaø cuõng laø phoù chuû-tòch ñaûng coäng saûn Taøuñaõ daùm töï nhaän “Chaâu Myõ laø do toå tieân TÀu?!

* Hueânh-hoang veà söï phaùt-trieån kinh-teá ñeå taïo

söï uûng hoä cuûa daân Taøu, vaø tin-töôûng vaøo söï laõnh-ñaïocuûa ñaûng cuøng saün-saøng ñoái ñaàu vôùi Hoa Kyø ñeå naângcao ñiaï-vò Trung Hoa treân chính tröôøng quoác-teá.

* Laøm suy yeáu cao-traøo töï-do daân-chuû treân theá-giôùi do Hoa Kyø vaø Taây Phöông phaùt-ñoäng.

* Duøng moät soá nöôùc caän keà Hoa Kyø laøm caên cöùgiaùn ñieäp, tình baùo, keå caû khuûng boá khi caàn thieát ñeå ñedoïa an ninh Hoa Kyø.

* Yeåm-trôï taän tình caùc nöôùc nhö Syria, Iran, nhoùmHamas ñeå gaây söï sa laày cuûa Hoa Kyø, khieán Hoa Kyø khoângdeã-daøng ngaên chaën ñaø baønh-tröôùng cuûa Trung Coäng taïivuøng Chaâu AÙ, Thaùi Bình Döông.

* Coâ laäp vaø gaây trôû-ngaïi cho Ñaøi Loan khoù trôûthaønh moät quoác gia ñoäc-laäp ñeå taùch rôøi Trung quoác.

Taïi vuøng Ñoâng Nam AÙ nôi coù daân soá ñoâng, taøinguyeân nhieàu, Trung coäng coù saün ñaïo quaân thöù 5 laønhöõng Hoa Kieàu naém quyeàn kieåm soaùt kinh teá neân Trungcoäng maëc-nhieân coi vuøng naøy laø saân nhaø cuûa Trung Coäng.Caùc toaø ñaïi-söù Trung coäng tröïc-tieáp chæ-ñaïo coâng khaihay ngaám-ngaàm caùc sinh-hoaït coäng ñoàng ngöôøi Hoa tuøytheo giai-ñoaïn vaø nhu-caàu töøng nôi. Laáy thí duï tieâu

241244


Ñònh Vöông Leâ-Lôïi laø moät khuoân-khoå troïn veïn treânmoïi maët vaø moïi nguyeân-taéc cuûa daân-toäc caùch-maïng;

* NHAØ THANH (1644 - 1911)

Trong ñöôøng höôùng môû roäng bieân-cöông, MaõnThanh ñuïng-ñoä vôùi Nga muoán tìm ñöôøng qua phöôngÑoâng ñeå thoâng ra bieån. Naêm 1650, Nga ñaõ tieán tôùi HaécLong giang, Nga phaûi thöông-thuyeát. Naêm 1669 hieäpöôùc Hi Boá Sôû (Nertohinsk) ñöôïc kyù-keát giöõa Nga vaøMaõn Thanh.

Tieáp Khang Hi laø Thanh Theá Toân (Ung Chính1723-1735) caàm quyeán, aùp duïng “phaùp gia”. Ung Chínhcaàm quyeàn ñöôïc 12 naêm, tieáp ñeán Caøn Long töùc ThanhCao Toân (1736-1795).

Thôøi nhaø Thanh ñaõ sai Toân Só Nghò ñem quaânxaâm chieám Vieät Nam nhöng bò ngöôøi anh huøng ñoät xuaátlaø Quang Trung ñaõ ñaùnh tan quaân xaâm-löôïc.

Neáu ñoái-chieáu lòch-söû Trung Quoác vôùi lòch-söûVieät Nam, ta thaáy:

Trung Quoác ñaõ bò caùc boä toäc Tieân Ti, Sa Baø,Kim, Lieâu, Moâng Coå, Maõn Thanh xaâm-chieám vaø caitrò, ngöôïc laïi Vieät Nam:

- Thôøi Ngoâ Quyeàn (939-965) ñaõ dieät quaân NamHaùn gaây neàn töï chuû. Ñôøi nhaø Traàn (1225-1400) ñaõ balaàn ñaïi thaéng quaân Moâng Coå (nhaø Nguyeân).

-Thôøi haäu Leâ (1428-1527), Leâ Lôïi ñaõ ñaùnh ñuoåiquaân Minh.

- Ñaïi ñeá Quang Trung naêm 1789 ñaõ deïp 10 vaïnquaân Thanh, ñeán noãi Toân Só Nghò boû caû aán kieám chaïyveà Taøu.

Tieáp truyeàn “hoäi chöùng Ñaïi Haùn”, caùc nhaø laõnhñaïo Trung Hoa duø ôû döôùi chính-theå naøo cuõng khoângbao-giôø chaáp nhaän vai troø thöù yeáu cuûa Trung quoác trongvuøng AÙ chaâu, vaø cuõng khoâng bao-giôø thoûa-

maõn vôùi ñaát ñai roäng lôùn hieän coù cuûa mình.“Thôøi Trung Hoa Daân Quoác cuûa Töôûng Giôùi-

Thaïch, naêm 1940 ñaõ quy-ñònh taùm con ñöôøng phaùt-trieåncuûa noøi Hoa trong boä “ Ñoâng AÙ Ñiaï Lyù “:

1 - Taây Baù Lôïi AÙ,2- Taây Taïng Ba Tö,3- Taân Cöông,4- AÁn Ñoä,5- Vieät, Thaùi, Mieán, Taân Gia Ba,6- Nam Döông lieät ñaûo,

7- UÙc chaâu,8- Thaùi Bình Döông ñoâng lieät ñaûo, Haøn.”

Cheá-ñoä Coäng Hoøa Xaõ Hoäi töø 1911 ñeán hieännay

Tuy Trung Hoa ngaøy nay chia laøm hai chính theå,nhöng veà ñoái ngoaïi, caû hai chính theå ñeàu cuøng moätchuû-tröông “Vì Trung Hoa, cho Haùn daân vaø beânh-vöïcHoa kieàu ôû haûi ngoaïi.”

Vuï taøn saùt nhaân daân Y-Khaéc Chieáu naêm 1943,cuoäc traán-aùp baèng vuõ trang ôû Taân Cöông naêm 1944,vuï taøn saùt taäp theå treân 5 ngaøn ngöôøi daân Ñaøi Loan ñoøiñoäc laäp 1947...

.Sau chieán tranh Trieàu Tieân (1953), luïc quaânñaõ ñöôïc toå-chöùc laïi, coù khoaûng 2 trieäu röôõi quaân-nhaânvaø caùc ngaønh haûi khoâng cuõng ñöôïc taân hoùa. Tuy nhieân,ñeå tinh-thaàn chieán-ñaáu trong quaân ñoäi ñöôïc nuoâi döôõng,chính phuû Coäng saûn Trung Hoa luùc naøo cuõng gaây trongdaân chuùng soáng trong tình-hình theá-giôùi baát oån.

Thaùng 5/1951 Trung Hoa xua quaân chieám TaâyTaïng.

Naêm 1959, daân Taây Taïng noåi leân ôû Lhasa, Maoñöa quaân ñaøn-aùp döõ doäi, ñöùc Ñaït Lai Laït Ma Taây Taïng

242 243


1

bieåu taïi Campuchia, moät nöôùc nhoû, naêm 1996 môùi coù 13tröôøng daïy iieáng Taøu, ñeán thaùng 6 naêm 1999 coù 60 tröôøngvaø ñeán thaùng 12, 1999 thaønh 70 tröôøng, vaø tôùi naêm2006 taêng gaáp nhieàu laàn, ñeán ñoä 1 tröôøng tieåu hoïc taïithuû ñoâ Nam Vang coù hôn 10,000 hoïc sinh hoïc tieáng Taøu,ñöôïc xeáp laø tröôøng daïy tieáng Taøu lôùn nhaát taïi nöôùcngoaøi.... Caùc tröôøng daïy tieáng Taøu naøy ñöôïc Trung Coängtaøi-trôï, hieäu tröôûng vaø hôn nöûa thaøy coâ laø töø Trung Coängsang. Hoïc sinh ñöôïc daïy Haùn toäc laø gioáng daân thoâng-minh nhaát, vaên-hoùa Taøu cao ñeïp nhaát. Hoïc sinh ñöôïctuyeân-truyeàn ñeå thuø gheùt Hoa Kyø vaø Taây Phöông.

Rieâng ñoái vôùi Vieät Nam:

* Xaâm laêng laõnh Thoå Qua Nhöõng Hieäp ÑònhThaân Höõu.

1- Söï phaùt-trieån kinh-teá ñi ñoâi vôùi quaân-söï ñaõlaøm cho Trung Quoác caøng baøy toû tham-voïng trôû neânmoät sieâu cöôøng baù-chuû theá-giôùi.

Tö leänh haûi quaân Trung Quoác ñaõ töøng coâng khaituyeân boá: “Vì sinh toàn, Trung Quoác caàn daàu khí vaø ngönghieäp ôû Nam Haûi. Caù seõ laø nguoàn protein cho hôn tyûdaân Trung Hoa.”

Mao Traïch Ñoâng khi môùi chieám troïn luïc ñiaïTrung Quoác, trong moät baøi noùi veà bieân-cöông cuõ cuûaTrung Quoác, Mao ñaõ ñeà-caäp tôùi moät soá chö haàu tröôùccuûa Trung Quoác bò caùc ñeá quoác phöông Taây chieám ñoaïtnhö Nhaät chieám Cao Ly (Ñaïi Haøn), Ñaøi Loan, Löu Caàu,Baønh Hoå; Anh chieám Mieán Ñieän, Buthan, Neùpal vaøHoàng Koâng; Phaùp chieám An Nam; Boà chieám Macao,...Trung Coäng sau ñoù coøn ñe-doïa söï oån ñònh cuûa ÑoângNam AÙ baèng caùch duøng caùc maãu haïm dieãu oai taïi caùchaûi phaän Vieät Nam, Phi Luaät Taân, Ñaøi Loan, Nhaät Baûn,...

Gaàn ñaây, Trung Quoác tuyeân-boá thaúng thöøng chotheá giôùi thaáy “Muïc ñích cuûa Baéc Kinh taïi vuøng bieånÑoâng laø taùi laäp vôùi baát cöù giaù naøo söï nguyeân-veïn laõnh

- Khu Cao Baèng bò maát khu vöïc nuùi Phia Un coùmoû maêng-gan. Toång dieän tích laø 2.2 caây soá vuoâng.

- Khu vöïc Kim Mu, Kim Ngaân, Maõn Sôn bò laánsaâu vaøo Vieät Nam 2.5 caây soá. Toång dieän tích laø 22.5caây soá vuoâng.

Khu vöïc Naø-Paøn, Leùo Trình (coät moác 29, 30, 31)ôû Cao Baèng bò laán saâu vaøo Vieät Nam 1.3 caây soá , toångdieän tích laø 8.45 caây soá vuoâng.- Khu vöïc coät moác 63-65(Traø Lónh, Cao Baèng) daøi 8 caây soá, bò laán saâu vaøo Vieät Nam,toång dieän tích 16 caây soá vuoâng.

- Khu Cao Pa Môø (coät moác 1 vaø 2) tænh Haø Tuyeândaøi4 caây soá, laán saâu vaøo Vieät Nam 2 caây soá, toång dieän tích laø 8caây soá vuoâng.

- Khu vöïc Traø Maàn, Suoái Luõng (coät moác 136, 137)huyeän Baûo Laïc, Cao Baèng coù dieän tích laø 3.2 caây soá vuoâng.Vuøng naøy coù moû than chì.

- Khu vöïc xaõ Naâm Chaûy (coät moác 2,3).

* Veà haûi phaän, nhöõng quaàn ñaûo Hoaøng Sa vaø TröôøngSa maø Trung Hoa goïi laø Taây Sa vaø Nam Sa - Theo chöùngtích lòch söû hieän coøn taøng tröõ taïi caùc vaên khoá Vieät Nam cuõngnhö quoác teá laø moät phaàn laõnh thoå cuûa ñaát nöôùc Vieät Nam.

*Xaâm Laêng Qua Hình Thöùc Xaâm NhaäpThòTröôøng Laäu Thueá, Nhaõn Hieäu Giaû Maïo. (Vaät phaåm doTrung Coäng cheá taïo, nhöng laïi daùn nhaõn hieäu nhö Made in

VietNam, Made in Thailand, Made in Laos, v.v...)- Tình traïng buoân laäu traàm-troïng ôû bieân giôùi

Vieät-Trung gaây nguy-cô cho neàn kinh teá VN bò phaùsaûn. Hieän nay coù theå noùi haøng hoùa Trung quoác cheátaïo töø xe ñaïp, bình thuûy, baøn uûi, kim may, v.v....ñeán vaät duïng nhaø beáp cuõng traøn ngaäp töø thaønh thòñeán thoân queâ. Tình traïng naøy daãn ñeán söï boùp ngheïtcaùc ngành.

1- Ñoàng taùc giaû: Leâ Ñình Chaâu, Cao Hoaøi Ñöùc, Thöôøng NhöôïcThuûy, Vónh Nhö, “Cuoäc Xaâm Laêng Khoâng Tieáng Suùng”, Tuø SaùchVieät Thöôøng, 2005., trang 109.

1

245248


thoå cuûa ñeá quyeàn Trung Hoa”.Nguyeân veïn laõnh thoå cuûa ñeá quyeàn Trung Hoa

laø bao goàm nhöõng chö-haàu maø xöa kia phaûi trieàu coángñeå traùnh binh ñao cho xöù sôû mình, maø caùc söû gia khiñoïc danh töø “trieàu coáng” ñeàu hieåu laàm laø thuoäc laõnhthoå cuûa Trung Hoa, nhö caùc xöù Taây Taïng, Taây Baù LôïiA, Taân Cöông, Vieät, Thaùi lan, Mieán Ñieän,...

Trong cuoán “Taân Trung Quoác Söû Löôïc” aán haønhnaêm 1952, Trung Coäng ñaõ ghi laõnh thoå Trung Quoác baogoàm: Mieán Ñieän, ThaùiLan, VieätNam, Kampuchia, Laøo,MaõLai, Singapore, Phi Luaät Taân.

Nhöõng baèng-côù neâu treân ñaõ neâu roõ “truyeàn thoángthieân trieàu chuû nghóa” töø thuûy toå Hoaøng ñeá ñeán nay, ñôøiñôøi keá tieáp. Trong söû saùch trung Hoa neáu coù nhöõng caâumyõ-mieàu nhö “Phoå thieân chi haï, maïc phi vöông tho å” thìphaûi hieåu ngay (Döôùi gaàm trôøi, khoâng choã naøo khoâng laøñaát cuûa nhaø vua Taøu) chæ roõ chính saùch “baù chieám”;Hay “Tam nieân döôõng chi, giaùo chi taát giai ngoâ daân”(Ba naêm nuoâi daïy taát thaønh daân Hoa) ñoù laø chính saùchñoàng hoùa caùc saéc daân khaùc.

Rieâng ñoái vôùi Vieät Nam, chính saùch “bình thieânha ï” ñaõ ñöôïc thi haønh truyeàn tieáp qua caùc trieàu ñaïi:

- Nhaø Taàn xaâm laêng AÂu Laïc, nhöng khoâng thaønhcoâng.

- Nhaø Trieäu chieám AÂu Laïc (naêm 179 tr. T.L.) laäpra Nam Vieät.

- Nhaø Haùn, Tuøy, Ñöôøng cai-trò Vieät Nam treân1000 naêm (11 trc. T.L. ñeán 938 sau T.L.)

- Nhaø Toáng xua quaân ñaùnh Vieät Nam hai laànnhöng ñeàu thaát baïi, ngöôïc laïi bò Vieät Nam ñem quaânphaù Toáng (Lyù Thöôøng Kieät ñoät phaù chaâu Ung vaø chaâuLieâm - Laáy coâng laøm thuû).

- Nhaø Nguyeân ñaùnh Vieät Nam 3 laàn ñeàu thaát baïi

(1258 - 1284 vaø 1285).- Nhaø Minh ñaùnh chieám Vieät Nam trong 20 naêm,

sau cuøng thaát baïi.- Nhaø Thanh ñaùnh Vieät Nam nhöng anh huøng

Nguyeãn Hueä ñaõ ñaùnh baïi quaân Thanh...- Trung Quoác coù traêm phöông ngaøn keá, vôùi saùch

löôïc voâ cuøng thaâm ñoäc ñeå xaâm laêng Vieät Nam. Cuoái thekyû 20, sau khi thaát baïi daïy cho Vieät Nam moät baøi hoïchoài ñaàu naêm 1979, Trung quoác chuyeån sang thuû ñoaïn“taèm aên daâu”, laán chieám ñaát vaø bieån qua nhöõng hieäpöôùc baát bình ñaúng:

- Hieäp öôùc nhöôïng ñaát ngaøy 30 thaùng 12 naêm1999: Ñeå thöïc thi hieäp öôùc treân ñaát lieàn, vaøo 27 thaùng12 naêm 2001, hai beân ñaõ laøm leã caém moác ñeå thieát laäpñöôøng ranh giôùi môùi.

Qua hieäp öôùc bieân giôùi, Trung Coäng ñaõ laán chieámñaát cuûa Vieät Nam ôû bieân giôùi nhö sau:

- Khu vöïc Nam Quan khoaûng 0.62 km2.- Khu Baøn Doác (coät moác 53) bò maát 0.8km2.- Khu huyeän Cao Loäc (coät moác 25,26, 27) ôû Laïng

Sôn.- Khu vöïc Khaåm Khaâu (coät moác 17,19) ôû Cao

Baèng.- Khu Minh Taân (coät moác 14) ôû Haø Tuyeân. Chieàu

saâu laán voâ hôn 1 caây soá, vaø chieàu daøi hôn 4 caây soá!- Khu vöïc caàu ngaàm Hoaøng Moâ tænh Quaûng Ninh

bò maát khoaûng caây soá vuoâng.- Caùc thò traán AÙi Ñieåm (coät moác 43) thò traán Bình

Maêng bò chieám moãi nôi khoaûng 0.5 caây soá vuoâng.- Khu vöïc Phia Un (coät moác 94, 95) huyeän

Traø Lónh, Cao Baèng bò maát khu vöïc nuùi Phia Un coù moûmaêng-gan. Toång dieän tích laø 2.2 caây soá vuoâng.

- Khu vöïc Kim Mu, Kim Ngaân, Maõn Sôn bò laánsaâu vaøo Vieät Nam 2.5 caây soá. Toång dieän tích laø 22.5caây soá vuoâng.

246 247


P/ Nh»ng Måo Hóa & Xuyên P/ Nh»ng Måo Hóa & Xuyên P/ Nh»ng Måo Hóa & Xuyên P/ Nh»ng Måo Hóa & Xuyên P/ Nh»ng Måo Hóa & Xuyên Tåc:Tåc:Tåc:Tåc:Tåc:

* Hán Nho Xuyên tåc Chính Nho:Hán Nho Xuyên tåc Chính Nho:Hán Nho Xuyên tåc Chính Nho:Hán Nho Xuyên tåc Chính Nho:Hán Nho Xuyên tåc Chính Nho:

- Xuyên tåc - Xuyên tåc - Xuyên tåc - Xuyên tåc - Xuyên tåc “Trôøi “:YÙ “Trôøi” trong Nho giaùo luoân-luoân taùc-ñoäng

theo höôùng thieän, coù nghóa laø hieáu sinh (Ñöùc hieáu sinhcuûa Trôøi Ñaát) giuùp cho söï soáng cuûa muoân vaät. Trôøitrong Nho hoïc laø thieân lyù, khoâng phaûi laø moät ngöôøi duølaø voâ hình.

“Chímh Nho khaùc haún vôùi caùc toâng giaùo khaùc.Chính Nho khoâng choái boû cuoäc soáng ñang coù, khoâng môtöôûng moät cuoäc soáng Tieân Phaät, hay ñôøi ñôøi beân caïnhChuùa,... Khoâng noùi chuyeän thieân-ñöôøng, ñiaï-nguïc. VôùiChính Nho, cuoäc soáng ñang coù laø raát quùy, xaâm phaïm noù,ñoán toûa noù laø phaïm toäi aùc.

“Cuõng trong caùi nhìn ñaët haún vaøo cuoäc soáng ñangcoù. Chính Nho mong cuoäc soáng moãi ngaøy moät toát ñeïphôn (Nhaät nhaät taân, höïu nhaät taân.). Söï ñau khoå nhaátcuûa moät doøng soáng laø bò chaám döùt, khoâng coù noái tieáp(Baát hieáu höõu tam, voâ haäu vi ñaïi...”) Haäu ñaây khoângphaûi chæ ôû doøng sinh lyù, maø nhöõng noái tieáp veà tö-töôûng,veà neàn-neáp, veà söï-nghieäp vaø daân sinh.

“Ngöôøi nho só chaân chính raát bình-tónh tröôùc caùicheát cuûa moät cô theå caù nhaân, nhöng luoân-luoân lo ñeándoøng soáng ôû nhöõng theá heä sau. Khi hoûi Khoång Töû veà söïcheát, Khoång Töû ñaõ traû lôøi: “Chuyeän soáng coøn chöa bieát,hoûi chi ñeán chuyeän cheát?

“Soáng ngöôøi cuøng vôùi trôøi ñaát laø ba truï ñieåmtrong cuoäc soáng (Thieân - Ñiaï - Nhaân, tam taøi giaû). Vòtheá tuy khaùc nhau, nhöng troïng yeáu nhö nhau. Con ngöôøikính trôøi, haønh söû theo yù trôøi (thieân lyù) töùc theo caùi lyùñöông nhieân baøng-baïc trong Trôøi Ñaát. ÔÛ soáng ngöôøi,noù laø baûn tính höôùng thieän. Chính trong nhaän thöùc

cuûa söï vaät, thaáy laõnh-thoå döôùi quyeàn coù giôùi-haïn, laïithaáy caùi theá coù theå duøng voõ löïc ñeå môû roäng laõnh-thoåthì tham voïng hoang tính, muoán truøm baù khaép nôi laøñieàu khoâng traùnh ñöôïc, neân ñaõ trôû thaønh truyeàn-thoángxaâm laêng cuûa Trung Quoác.

Vai troø “thieân tö û” trong Nho hoïc vaø trong thôøi“Phong Kieán truyeàn Hieàn” chæ laø moät ngöôøi, tröôùc ñaïihoäi chö haàu, tuyeân theä laõnh nhieäm vuï chaáp haønh “thieânlyù”, laáy ñöùc hieáu sinh cuûa Trôøi Ñaát, cho neân goïi laø“thieân töû”. “Thieân ñaïo maãn thuï”, ôû ngöôøi, ñöùc naøy goïilaø “loøng nhaân”. Chaáp haønh loøng nhaân vaøo vieäc quaûnlyù xaõ-hoäi laø laøm chính-trò, cho neân noùi “Nhaân ñaïomaãm chính”. Cuõng trong caùc ñaïi hoäi, caùc thuû-laõnh chö-haàu phaûi tuyeân theä vaâng theo thieân töû vaø giuùp thieân-töûthöïc-hieän söù-meänh aáy. Nhö vaäy goïi laø “trung thaønh”(trung nghóa vaø thaønh tín). Hoï trung thaønh vôùi thieân-töûcuõng laø trung thaønh vôùi thieân meänh maø thieân-töû ñaõnhaän laõnh.

Thieân-töû vôùi meänh Trôøi sang thôøi Ñeá cheá cöïcquyeàn thaønh moät nhaân-vaät huyeàn bí, sinh ra ñaõ coù“chaân maïng ñeá vöông”, chaúng nhöõng ai ai cuõng phaûithaàn phuïc, maø caû ñeán thaàn thaùnh cuõng ôû döôùi quyeàn.Thieân-töû thaønh moät nhaân-vaät tuyeät-ñoái, ra ñôøi ngaykhi môùi thaønh thai trong buïng meï! khoâng coøn laø moätchöùc-vuï nhaän laõnh tröôùc moät ñaïi-hoäi chö-haàu!

Chöõ “trung” trong Nho hoïc, noäi-dung laø trungnghóa töùc laø moät loøng giöõ chaéc nhöõng ñieàu ñaõ giaoöôùc. Caû thieân töû vaø caùc thuû-laõnh chö-haàu phaûi giöõloøng trung tín. Cho neân vua phaûi ra vua. baøy toâi ra baøytoâi, coù nghóa laø ôû chöùc-vuï naøo phaûi haønh söû theo ñuùngnhöõng ñoøi-hoûi cuûa chöùc-vuï aáy. Chính ôû ñieåm naøy,Maïnh Töû môùi noùi: “Ta chöa töøng nghe noùi vua Truï, maøchæ nghe noùi teân thaát phu Truï...” (OÂng khoâng nhaän Truïvöông ôû ñiaï-vò treân ngai vaøng, maø nhìn ôû

249252


naøy maø Nho hoïc nhìn YÙ Daân laø yù Trôøi. Vì soáng ngöôøicuøng vôùi Trôøi, Ñaát laø 3 ngoâi chính trong cuoäc soáng.Cho neân tuy thôø Trôøi, kính trôøi nhöng con ngöôøi khoângtöï heøn, töï haï, xöng tuïng, caàu van gì ôû trôøi. Tö töôûngnaøy coù heä-luaän laø tinh thaàn töï troïng, hieân ngang, baátkhuaát cuûa keû syõ.

* Möôïn danh “Phong Kieán Truyeàn Hieàn “ cheñaäy “Ñeá Cheá Cöïc Quyeàn.”

Nho hoïc laø moät coâng-trình xaây-döïng trong thöïchaønh, song-song vôùi vaên-minh noâng nghieäp. Chính Nholaø moät cheá-ñoä vaø hoïc-thuyeát laáy traät-töï xaõ-hoäi trong anhoøa laøm chuû-ñích nhö xaõ-hoäi Nghieâu, Thuaán, sinh-hoaïtchính-trò thôøi phong kieán truyeàn hieàn ñaõ laøm moät cuoäccaùch-maïng hieàn laønh, aûnh-höôûng saâu roäng, neân môùi coùsöû kieän, xöù Vieät Thöôøng coáng Baïch Tró vaø Ruøa thaàn, saucheá laøm quy lòch.

Giöõa chính-trò “phong kieán truyeàn hieàn” vaø Nhohoïc coù lieân-heä hoã-töông, qua-qua laïi-laïi khaùc naøo nhö xechaïy cung-caáp cho ñeøn pha, vaø ñeøn pha soi ñöôøng cho xechaïy.

Nhöng chua-chaùt ñaõ dieãn ra, khi Khoång Töû “toåthuaät ” xong Nho hoïc thì cuõng laø luùc cheá-ñoä “phong kieántruyeàn hieàn” caùo chung! Sau ñoù Nho hoïc bò chuyeån hoùañeå bieän-minh cho moät cheá-ñoä maïo hoùa, treân danh hieäuthì gioáng nhau, nhöng thöïc chaát khaùc haún! Ñoù laø cheá-ñoä“Phong kieánû truyeàn hieàn” vôùi “ñeá cheá taäp quyeàn vaø chuyeâncheá “.

* Maïo hoùa “Trung Tín “: Trung Tín trong chính Nho laø trung nghóa vaø

thaønh tín. Töø thôøi Taàn veà sau, “trung tín” trôû thaønh“Tuyeät ñoái thôø vua” (Trung thaàn baát söï nhò quaân” hay“Quaân xöû thaàn töû, thaàn baát töû baát trung”).

Sang thôøi “Ñeá cheá cöïc quyeàn”, caû moät neàn vaên

hoïc Haùn vaø Toáng Nho ñaõ ñuùc naën ra moät boïn baøy toâinoâ-leä, tranh nhau xu phuï cöôøng quyeàn, ngöôïc laïi vôùitinh-thaàn nho syõ thôøi “Phong kieán truyeàn hieàn” chænhaém vaøo caùi lyù ñöông-nhieân, hay thieân lyù baøng-baïctrong trôøi ñaát.

Tinh-thaàn xu-phuï cöôøng quyeàn naøy aûnhhöôûng sang Vieät Nam, maø nhaø Nho Cao Baù Quaùt ñaõdieãn taû:

“Ngaùn nheõ keû tham beà khoa lôïi, muõ caùnhchuoàn ñoäi treân maùi toùc, nghieâng mình ñöùng chöïc cöûahaàu moân.

Quaûn bao keû mang caùi daøm danh, aùo giôùi laântruøm döôùi cô phu, moûi goái quøy moøn saân töôùng phuû...”hay “Caùnh buoàm beå hoaïn meânh mang

Caùi phong ba kheùo côït phöôøng lôïi danh...”Chính thaùi-ñoä xu-phuï naøy ñaõ saûn sinh ra caùc töø

ngöõ Haùn daân, Haùn toäc, Haùn hoïc, Haùn töï, Haùnvaên,...khoâng coù trong thôøi phong kieán!

Nhö chuùng ta ñaõ bieát thôøi nhaø Taàn, Nho hoïc vaøNho syõ bò dieät. Nho syõ traûi moät thôøi thaät khoán khoå,khoâng coù choã dung thaân. Theá roài, Haïng Voõ vaø LöuBang tranh thieân haï cuûa nhaø Taàn. Löu Bang troïngduïng nho syõ, Löu Bang laøm vua ñaát Haùn Trung, neângoïi laø Haùn vöông. Nho syõ phoø Haùn vöông, baøy möuthieát keá, phoâ-tröông aân ñöùc cuûa Haùn vöông. Sau khithaéng ñöôïc Haïng Vuõ, muoán traán aùp loøng ngöôøi, vaøhöôùng taát caû vaøo quyeàn löïc nhaát thoáng cuûa Haùn trieàu,ngöôøi ta tuyeân-truyeàn döïng leân nhöõng yù-nieäm môùi baèngnhöõng töø-ngöõ: Haùn vaên, Haùn toäc, Thieân töû thuï meänh öthieân,...Tôùi hieän-ñaïi, trong caùc cuoäc vaän-ñoäng caùchmaïng khoâi-phuïc danh phaåm cuûa taäp-theå nhaân vaên HoaLuïc, yù-nieäm Haùn toäc laïi caøng ñöôïc khoâi-phuïc moät caùchhoà-hôûi!

Khi tö-töôûng ñaõ bò ngöng ñoïng ôû maët cuï-theå

250 251


haønh vi thaáy khoâng phaûi laø haønh-vi cuûa moät oâng vua).Vôùi Haùn, Toáng, Minh vaø Thanh Nho,... söï tuøng

phuïc cuûa baøy-toâi ñoái vôùi vua laø tuyeät-ñoái. Vua laø chuûõnhaân tuyeät-ñoái khoâng nhöõng cuûa laõnh-thoå döôùi quyeàn,maø taát-caû daân cö treân laõnh-thoå aáy ñeàu thuoäc quyeànvua. Chöõ trung baây giôø thaønh nghóa trung quaân , ñemcaû sinh meänh maø thôø vua. Vua xeùt baøy toâi phaûi cheát,baøy toâi khoâng cheát laø baøy toâi baát trung. Vua thöôøng thòuy baèng cheùm gieát vaø taøn-nhaãn ñeán gieát caû toäc thuoäc,gia nhaân vaø tôùi luoân queâ höông laøng-maïc. Trung quaântrôû thaønh caùi ñaïo muø-quaùng, gaây neân moät aùp-löïckhuûng-khieáp vaøo taâm khaûm con ngöôøi. Thaäm chí, cuõngcaùi ñaïo thôø vua naøy chi-phoái ñeán caû cuoäc ñôøi ñaøn-baø,con gaùi. Ngöôøi con gaùi giöõ mình khoâng phaûi ñeå giöõ-gìn söùc khoeû cô-theå vaø tinh-thaàn, maø vì mình chæ laømoät moùn haøng giöõa chôï, neáu ñaõ “cu õ” thì heát giaù-trò.Ñaõ laáy choàng laø thuoäc veà moät oâng chuû (choàng chuùa vôïtoâi), daàu ñoù laø moät oâng chuû ngu heøn, hay cheát yeåu thìcuõng laø xong moät cuoäc ñôøi. Caùi ñaïo thôø choàng laø chínhchuyeân, cuõng nhö caùi ñaïo thôø vua laø trung lieät, trungthaàn khoâng thôø hai vua (hai hoaøng toäc), gaùi chínhchuyeân khoâng laáy hai choàng. . .

* Maïo hoùa lyù töôûng “Boán Beå Moät Nhaø“:Lyù töôûng “Boán Beå Moät Nhaø ” (Töù haûi giai huynh

ñeä) thöïc-söï chæ laø caùi bình-phong che ñaäy yù-ñoà xaâmlaêng vaø Haùn hoùa. Daân Haùn xöa nay, voán töï toân töï ñaïi,coi caùc saéc-daân chung-quanh laø “Töù Di” (Ñoâng Di, TaâyNhung, Baéc Ñòch vaø Nam Man). Goùc beân traùi laù côøTrung Coäng coù 4 ngoâi sao nhoû chaàu moät ngoâi sao lôùn,tieáp tuïc truyeàn thoáng töï toân vaø xaâm laêng cuûa TrungQuoác! Boán ngoâi sao nhoû khoâng nhöõng nhaéc laïi quannieäm “töù di”, vaø cuõng noùi leân yù nghó ngaïo-maïn “TrungQuoác laø trung taâm ñieåm vaên-minh cuûa theá-giôùi, boánbieån chaàu veà Trung Quoác! Ñieåm qua lòch-söû Trung1- John B. Nooss, “ Man’s Religious”, p-457.

quyeàn thaønh moät nhaân-vaät huyeàn-bí, sinh ra ñaõ coù“chaân maïng ñeá vöông”, chaúng nhöõng ai-ai cuõng phaûithaàn phuïc, maø caû ñeán thaàn thaùnh cuõng ôû döôùi quyeàn.Thieân töû thaønh moät nhaân-vaät tuyeät-ñoái,õ ra ñôøi ngaykhi môùi thaønh thai trong buïng meï! khoâng coøn laø moätchöùc-vuï nhaän-laõnh tröôùc moät ñåi-hoäi chö-haàu!

Ngoài ra, änh-höôûng cuûa cheá-ñoä phuï heä ñaõlaøm vua chuùa, quaân thaàn và caùc haøng khoa-baûnghaùn hoïc khoâng nhöõng tích-cöïc uûng-hoä maø coøn toânthôø heát mình, vì nam giôùi ñöôïc thay theá nöõ giôùi naém

quyeàn hính töø gia-ñình cho ñeán trieàu-ñình.

- Söû kieän neâu treân phaûi chaêng laø nhöõng lyù dokhoác-haïi cho nöôùc Vieät.

-Cheá ngöï tinh-thaàn quaät khôûi choáng ñaùnh quaânTaàu (töï nhaän laø thieân trieàu).

-Maát 6 trong 9 quaän, chæ coøn laïi 3 quaän (Giao Chæ,Cöûu Chaân, Nhaät Nam).

-Hôn 1000 naêm bò leä thuoäc nöôùc Taàu.-Ngang nhieân chieám ngoâi vò quoác ñaïo töø thôøi

Baéc thuoäc cho ñeán thôøi Phaùp thuoäc.

* Phaät Giaùo:

Tieáng moõ ñeàu-ñeàu tåo aâm thanh traàm buoàn, deãru nguû, khieán moät soá lôùn khoâng nhöõng maát tinh-thaànquaät-khôûi choáng xaâm-laêng, vaø maát luoân tinh-thaàn Vieät(Vöôït leân, vöon leân).

- Hình thöùc caïo ñaàu ñi tu laø theå-hieän haønh-ñoängdöùt boû cuoäc soáng traàn-tuïc, queân boån-phaän con daân ñoáivôùi queâ-höông xöù-sôû. Tuïc-ngöõ xöa coù caâu “troán vieäcquan ñi ôû chuøa” laø theá.

Xaâm-nhaäp vaø phaùt-trieån qua caùch-thöùc thôø Phaätchung trong caùc ñeàn ñaøi; Sau ñoù caùc ñeàn thôø bieán thaønh

1

253256


Quoác, ta thaáy:- Nhaø Taàn xaâm-laêng AÂu Laïc nhöng khoâng thaønh

coâng.- Nhaø Trieäu chieám AÂu laïc (naêm 179 tr. T.L.)

laäp ra Nam Vieät.- Caùc nhaø Haùn, Tuøy, Ñöôøng cai-trò Vieät Nam

gaàn 1000 naêm (11 tr. T.L. ñeán 938 sau T.L.).- Nhaø Toáng xua quaân ñaùnh Vieät Nam hai laàn

nhöng ñeàu thaát-baïi, ngöôïc laïi bò Vieät Nam ñem quaânphaù Toáng (Lyù Thöôøng Kieät ñoät phaù chaâu Ung vaø chaâuLieâm, laáy coâng laøm thuû).

- Nhaø Nguyeân ñaùnh Vieät Nam 3 laàn ñeàu thaát-baïi (1258, 1284, vaø 1285). -

- Nhaø Minh ñaùnh chieám Vieät Nam trong 20 naêm,sau cuøng thaát-baïi.

- Nhaø Thanh ñem 10 vaïn quaân Thanh xaâm-laêngVieät Nam, nhöng bò ngöôøi anh-huøng Nguyeãn Hueä ñaùnhcho thaûm baïi...

Gaàn ñaây, Trung Coäng ñaõ cöôõng chieám HoaøngSa va Tröôøng Sa. Qua nhöõng hieäp-öôùc bieân-giôùi, TrungCoäng cuõng ñaõ laán chieám nhieàu phaàn ñaát cuûa Vieät Nam.(xin coi “Hieåm Hoïa Xaâm Laêng & Ñoàng Hoùa cuûa TrungQuoác” cuûa cuøng taùc giaû, xb. naêm 2008).

* Laáy Ñöùc trò daân ? (Giai-caáp, boùc-loät, thoángtrò,...)

Sau khi dieät Ñoâng Chu, thoân tính caùc nöôùc chöhaàu, nhaø Taàn goác du-muïc, aùp-duïng ñöôøng loái phaùpgia raát taøn baïo, coi maïng daân nhö coû raùc!

Yu Chumbe, moät hoaïn quan ñôøi hoaøng ñeá GiangXu ñaõ moâ-taû caûnh soáng cuûa daân Trung Hoa ôû vuøngDong Ping: “Taát caû ñeàu thuoäc veà laõnh chuùa. Nhaø cöûa,thuù vaät vaø caû con ngöôøi bò maát heát moïi quyeàn, keå caûquyeàn ñöôïc soáng. Mæa-mai ñeán cuøng cöïc laø ngöôøi daân

hoaøn-toaøn traàn-truïi khoâng coøn laáy moät sôïi daây ñeå töïtreo coå mình.”

Chaâu Queá, moät söû gia Trung Hoa ñaõ vieát: “Baátcöù thôøi ñaïi naøo, heã laøm ngöôøi Trung Quoác maõi-maõi laømoät tai hoïa. Töø 5000 naêm nay ngöôøi Trung Quoác luoânluoân ñaøy ñoaï trong ñoùi khaùt, luoân-luoân vaät-vôø tröôùccöûa ñiaï-nguïc, dôû soáng dôû cheát. Chính vì ñieàu thöïc-teánaøy, khoâng moät ngöôøi Trung Quoác naøo laïi khoâng öôùcmô ñöôïc rôøi khoûi Trung Quoác sang caùc nöôùc khaùc sinhsoáng.”

Caên cöù vaøo Leã kyù, thôøi Chu (1121-256 tr. CN)xaõ-hoäi Trung Hoa phaân chia giai-caáp roõ-reät: ñaïi phuvaø daân thöôøng (thöôïng löu vôùi bình daân) raát khaùc-bieät.Caâu “Hình baát thöôùng ñaïi phu, leã baát haù thöù daân” (hìnhphaït khoâng aùp-duïng cho giôùi ñaïi phu - leã khoâng duøngxuoáng thöù daân) neâu roõ tính-caùch khaùc-bieät giöõa giaicaáp thöôïng-löu vôùi bình-daân. Ñieàu naøy khaùc vôùi vaênminh noâng-nghieäp:

IV/ Lôùp sôn cuûa caùc toâng-giaùo ngoaïi nhaäp:

Vai troø “thieân tö û” trong Nho hoïc vaø trong thôøi“Phong Kieán truyeàn Hieàn” chæ laø moät ngöôøi, tröôùc ñaïihoäi chö-haàu, tuyeân theä laõnh nhieäm-vuï chaáp haønh “thieânlyù”, laáy ñöùc hieáu sinh cuûa Trôøi Ñaát, cho neân goïi laø“thieân töû”. “Thieân ñaïo maãn thuï”, ôû ngöôøi ñöùc naøy goïilaø “loøng nhaân”. Chaáp haønh loøng nhaân vaøo vieäc quaûnlyù xaõ-hoäi laø laøm chính-trò, cho neân noùi “Nhaân ñaïo maãmchính”. Cuõng trong caùc ñaïi-hoäi, caùc thuû-laõnh chö-haàuphaûi tuyeân theä vaâng theo thieân-töû vaø giuùp thieân-töû thöïchieän söù-meänh aáy. Nhö vaäy goïi laø “trung thaønh” (trungnghóa vaø thaønh tín). Hoï trung thaønh vôùi thieân-töû cuõnglaø trung thaønh vôùi thieân meänh maø thieân-töû ñaõ nhaänlaõnh.

Thieân-töû vôùi meänh Trôøi sang thôøi Ñeá cheá cöïc

254 255


caùc chuøa thôø Phaät. (Chính saùch “bieán khaùch thaønhchu û”!). Nhieàu danh lam thaéng caûnh, tæ nhö Höông Sônnôi Tieân ngöï, nay ñaõ bieán thaønh Chuøa Höông, . . .!

- M¶t sÓ tæng ni Çã ã nguïy taïo caùc saùng-taùc haytaïo döïng nhöõng saùch vôû, vieát leân nhöõng truyeän hoangñöôøng, nhö ñeán Ngoïc Hoaøng Thöôïng Ñeá coøn phaûi quyPhaät, “Töù Phöông lai cuùng Phaät”. Taøi-ba nhö Toân NgoäKhoâng cuõng bò Ñöôøng Taêng chi-phoái!

- Theo Phaät hoïc laø ñeå bôùt loøng tham, duïc,... Theámaø phaàn ñoâng Phaät töû ñi chuøa laø ñeå caàu taøi, caàu loäc,caàu danh, caàu töï,...

Caùc ngoâi chuøa lôùn tieám xöng laø “quoác töï”, “ToåÑình”, v.v...

ThÆt là khéo-léo và êm-ÇŠm qua nhöõng saùchvôû, vieát leân nhöõng chuyeän hoang ñöôøng nhö ÑöùcVaân Höông Thaùnh Maãu giaùng traàn quùa aùc ñoäc, gieáthaïi daân laønh neân bò caùc taêng só Phaät giaùo ñaùnhbaïi, tha toäi cheát nhöng baét buoäc phaûi ñi tu ñeå hoïcchöõ “töø bi” cuûa ñaïo Phaät!!!; Caû ñeán Ngoïc HoaøngThöôïng Ñeá (OÂng Trôøi) coù ñöùc hieáu sinh maø cuõng ñaõthaám nhuaàn trieát Phaät, neân môùi pheâ chuaån: “Töùphöông lai cuùng Phaät” ñeå trích giaùng ñeä nhò Tieânchuùa xuoáng traàn (40 naêm) veà toäi khi daâng röôïu voâyù saåy tay laøm rôi cheùn ngoïc beå vôõ. Lôøi pheâ treân coùnghóa nôi chuù thích: “4 phöông trôøi, 10 phöông Phaätlaø 40 naêm”. Hôn nöõa töø kinh keä, sôù saùch cho ñeáncung caùch leã baùi cuûa ñaïo Maãu nhaát loaït ñeàu raäpñuùng khuoân maãu cuûa ñaïo Phaät!

* Laõo Giaùo:

Ñeà cao vaø coå-ñoäng trieát-lyù: caù-nhaân chuû-nghóaqueân moïi ngöôøi, duø ruoät thòt hay ñoàng-baøo, chæ bieátsoáng cho chính baûn thaân mình, baèng nhöõng hìnhthöùc: Tu luyeän tröôøng sinh baát töû, nghieân-cöùu, baøn

257260


luaän veà soá kieáp, boùi toaùn vaø khai-sinh ra ñaùm phuøthuûy, gieo-raéc bao ñieàu nhaûm-nhí, ñaày meâ tín dòñoan trong quaàn-chuùng Vieät! Raát may ñaïo naøykhoâng aûnh-höôûng taùc-haïi nhö Khoång, Phaät.

* Thieân Chuùa giaùo:

Nhìn hình aûnh Chuùa bò ñoùng ñinh treân caây “thaäptöï”, hình aûnh naøy noùi leân moät tinh-thaàn “bình dò, khieâmcung ” (khoâng quyeàn quùy, xa hoa), “thöông kho ù”, “hysinh vaø “cöùu chuoäc” cuûa Chuùa.

Tieác thay, treân thöïc-teá, -giaùo-h¶i naøy ñaõ taïo döïngneân moät hoäi-thaùnh nguy-nga traùng-le ä, moät giaùo-hoäi vôùiquyeàn uy toät b¿c! Coù lòch söû ñaõ gaây ra nhieàu cuoäc thánhchieán!

Traûi gaàn 2000 naêm lòch-söû cuûa ñaïo Kitoâ, bieátbao trieäu ngöôøi Do Thaùi ñaõ cheát thaûm chæ vì caùi toäichoái boû Jeùsus laø Thieân Chuùa Kitoâ!

“ Ñoái vôùi Tin Laønh thì ñaõ coù chieán-tranh thöïc-sögiöõa hai phe. Chieán-tranh buøng noå taïi Phaùp vaøo naêm1562 vaø keùo daøi ñeán 1594; 30 naêm taïi Ñöùc (Saxony,Moravia)...ï

-Cuoái theá-kyû thöù XVIII, giáo-h¶i Thieân Chuùa giaùoxöû-duïng taân hoïc laán-aùt vaø ñaùnh baïi cöïu hoïc cuûa Khoånggiaùo. Khi chieán-thaéng ñaõ ngang-nhieân duøng danh xöngcoâng giaùo” (tông-giáo chung m†i ngÜ©i.).

-Khoång-giaùo bò maát daàn aûnh-höôûng, vì quùa loãithôøi khoâng theo kòp ñaø vaên-minh theá-giôùi. Ñoù laø cô-hoäicöïc toát giuùp cho Phaät giaùo vöôn leân. Tuy vaäy phaûi ñôïiñeán thôøi-gian tröôùc vaø sau khi neàn ñeä I Coäng Hoøa bò suïpñoå. Phaät giaùo daùm caû gan xaây döïng vaø thieát-laäp nôi thôøPhaät taïi Saøigoøn, thuû-ñoâ cuûa mieàn Nam, tröng baûng-hieäu“Vieät Nam Quoác Tö ï” nhaèm muïc-ñích: daèn maët ThieânChuùa giaùo vaø bieåu-loä daõ taâm mong muoán Phaät-giaùo la øquoác giaùo cuûa nöôùc Vieät Nam. Ñoàng thôøi cuõng thay ñoåicaùch xöng hoâ töø: chuù tieåu, sö coâ, sö baùc, sö baø, sö oâng,

sö cuï thaønh: ñaïi ñöùc (ñöùc ñaâu maø ñaïi), thöôïng toïa (ngoàitreân ñaàu ai?), hoøa thöôïng, hoøa thöôïng thöôïng thuû. v.v.....

Moät nhaän-ñònh chính-xaùc khaùc:

-Chính trò chi-phoái toân-giaùo thì toân-giaùo seõkhoâng trÜ©ng-tÒn.

-Toân-giaùo thaâm-nhaäp chính-quyeàn thì chínhquyeàn sinh thiên-vÎ, và thi‰u hòa ái th¿c s¿.

-Toân-giaùo chi-phÓi vào vào h†c ÇÜ©ng thì giáodøc së kém t¿-chû và thi‰u khai-phóng . . .

.

1- Quän ñÙc Me, ‘ñåo MÅu’, nhà xuÃt bän Minh ñÙc, San jose, 2000.

1

258 259


Chöông IV1/ XuÃt-l¶ cho ñåi ViŒt.2/ S¿ khác-biŒt gi»a hai nŠn væn- hóa ViŒt - Hoa.3/ Tåi sao phäi DÙt TÀu?4/ Làm Th‰ Nào Ç‹ DÙt TÀU?5/Giäi-thích các tØ-ng» dùng trong sách.

Phuïc-höng daân-toäc tröôùc heát phaûi phuïc-höngcaù-nhaân. Daân-toäc coù ñoäc-laäp ñöôïc hay khoâng laø nhôø

ôû naêng-löïc cuûa thanh-nieân.

Vai troø cuûa tuoåi treû laø vai-troø chuû-ñoäng phuïc-höng vaø kieán-thieát cho ñaát nöôùc. Theá-heä treû caàn soángcoù chuû-ñích. Bôûi chuû-ñích chính laø höôùng ñi hay laølyù-töôûng cuûa cuoäc ñôøi. Soáng laø ñeå tieán-hoùa vaø tieánhoùa laø söï vui cuûa soáng coøn. Soáng maø khoâng chuû-ñích,soáng vaát-vöôûng cho qua ngaøy, khoâng nhöõng laø gaùnhnaëng cho gia-ñìnhï, maø coøn laø moät tai hoïa cho xaõ-hoäi.

Soáng coù nghóa laø tranh-ñaáu. Coù tranh-ñaáu môùicoù tieán-boä. Nhöng tranh-ñaáu phaûi naèm trong muïc-ñích tieán-hoùa chung cuûa taäp-theå.

ÔÛ soáng ngöôøi cuõng nhö ôû muoân loaøi, soáng laøsoáng trong moät doøng soáng noái tieáp. Vaät hay ngöôøikhoâng moät caù theå naøo töï sinh, maø phaûi naûy sinh töømoät doøng soáng. Taát caû nhöõng caùi “ta” maø ta coù ñeàulaø thuï-ñaéc treân ñöôøng tröôøng sinh-hoaït vôùi xaõ-hoäi.Caùi ta trí-thöùc chính laø do söï thuï-ñaéc nôi hoïc-ñöôøng,saùch vôû; caùi ta chuû-nhaân laø do thuï-ñaéc trong nhöõngsinh-hoaït kinh-teá... Noùi chung danh phaän moät ngöôøiñeàu do noù xaây-döïng trong khuoân-khoå moät xaõ-hoäi.Khuoân-khoå naøy sinh-ñoäng vaø luoân-luoân laø nhöõng heä-soá hoaëc thuaän hoaëc nghòch cho coâng vieäc vaø keát quaûcuûa nhöõng xaây-döïng aáy.

“Sinh theá dò, tröôûng theá nan” (Sinh ra ôû ñôøi laøchuyeän thöôøng, nhöng laøm neân cuoäc ñôøi coù coâng-nghieäp môùi laø khoù). Laøm ngöôøi, ai cuõng phaûi cheát,nhöng cheát coù nhieàu caùch. Coù caùi cheát nheï-nhaøngnhö “chieác laù bay löôïn vôùi laøn gioù thoaûng nhö thaàm baûosöï ñeïp cuûa vaïn-vaät chæ ôû hieän-taïi, caû thôøi-gian baùm treâncaønh caây khoâng giaù-trò baèng vaøi phuùt bay löôïn neân thô.

265268


göôøi ta ñaõ ca-ngôïi khoâng heát lôøi veà söï ñoäc-laäp cuûa Hoa Kyø, vaø Ba-Lan. Nhöng xeùt cho kyõ, noäichaát ñoäc-laäp cuûa Hoa Kyø chæ laø maët traùi söï ï chia-reõcuûa noøi gioáng Anglo-Saxon; Tính-chaát ñoäc-laäp cuûa Ba-Lan chaúng phaûi do söùc noäi taïi, maø laø do söï xoay-vaàncuûa thôøi-cuoäc quoác-teá...

Khoâng gì thuaàn-tuùy baèng tinh-thaàn ñoäc-laäp cuûanoøi gioáng Vieät, traûi töø khi coøn laø moät toáp ngöôøi, tieánleân thaønh moät daân-toäc, hai ba trieäu roài boán - naêm -baûy trieäu, cho ñeán nay gaàn 80 trieäu, töøng thaéng lôïimoïi chia-reõ noäi-boä ñeå thoáng-nhaát quoác-gia döôùi thôøiÑinh; töøng ñaùnh baïi maõnh löïc xaâm-löôïc vaøo thôøiTraàn; vaø ñaõ huøng-hoàn töï-löïc giaønh ñoäc-laäp döôùi ngoïncôø caùch-maïng daân-toäc cuûa Leâ-Thaùi Toå,...

Thöøa-höôûng tinh-thaàn cao ñeïp, töôïng-tröngqua ly ù-taéc Tieân + Roàng (AÂm Döông hoã-töông - Ñoáinghòch töông sinh) khi höng khi vong, khi aån-phuïc, khitrieån-khai. Caên-cöù vaøo lyù-taéc aáy, ta ñoaùn ñònh thôøi-ñaïi tröôùc maét ta, chính laø buoåi raïng ñoâng cuûa vaên-minh cao-khieát môùi, moät söù-meänh vó-ñaïi môùi, vaø moätsöï-nghieäp huøng-traùng khai quang cuûa daân-toäc Vieät.

Hôn theá-kyû laâm-ly khoå-aûi ñaõ thaåm-thaáu vaøoloøng moïi ngöôøi Vieät . Cho neân tieán-trình phuïc-höngcuûa noøi gioáng ta coù theå dieãn-taû qua caùc giai-ñoaïnñaïi bi, ñaïi giaùc, ñaïi nguyeän, ñaïi haønh, ñaïi huøng,ñaïi theá... Töï caûm-giaùc thaáy caùi ñau khoå lôùn-lao maøthöùc-tænh moät cuoäc caùch-maïng roäng lôùn...

1- Ly ù-Ñoâng-A, “Ta âm-Ly ù Tha àn Linh Hoïc”, trong Huye át-Hoa, Nhoùm

Nghieân-Cöùu Vaên-Hoùa Vieät xuaát baûn 1986 taïi Hoa-Kyø.

1

NNNNN

266 267

1/ XuÃt l¶ cho ñåi XuÃt l¶ cho ñåi XuÃt l¶ cho ñåi XuÃt l¶ cho ñåi XuÃt l¶ cho ñåi VVVVViŒtiŒtiŒtiŒtiŒt.


Coù chieác laù nhö sôï-haõi, ngaàn-ngaïi, ruït-reø, roài khigaàn tôùi maët ñaát coøn coá caát mình muoán bay trôû leân caønhcaây.

Coù chieác laù nhö con chim bò laûo-ñaûo maáy voøngtreân khoâng, roài coá göôïng ngoi ñaàu leân, hay giöõ thaêng-baèng cho chaäm tôùi giaây phuùt naèm phôi treân maët ñaát...”

Do ñoù, thanh-nieân thôøi-ñaïi phaûi bieát kieán laäpmoät sinh-meänh ñoäc-laäp vaø vöôït thaéng cho chính mình.Ñôøi soáng cuûa con ngöôøi voán laø moät cuoäc haønh-trìnhcoù döï ñònh, coù keá-hoaïch, ñeå ñaït tôùi moät hoaøn-thaønhcoù yù-nghóa vaø giaù-trò cho nhaân sinh.

Theá-heä treû Vieät haõy maïnh-daïn ñöa vai vaùc traùiñòa-caàu nhö Atlas

“Sinh vi nam töû yeáu hy kyø Khaúng höùa caøn khoân töï chuyeån di...”

(Phan Boäi-Chaâu)

Th‰-hŒ trÈ cÀn hi‹u rõ cách-mång, chính-trÎ vàki‰n-thi‰t phäi h®p nhÃt váo m¶t tinh-thÀn và luÆt-t¡cchÌ-huy nó, vÆn-døng nó, n¡m gi» nó và hi‹u=bi‰t nó.

Lš-luÆn và th¿c-tiÍn phäi thÓng-nhÃt trên m¶tlš-t¡c tr†n vËn, không phø-h†a và gia-giäm.

Th¡ng-l®i phäi n¡m gi» ÇÜ®c th¿c-th‹ trÜ§c khira trÆn.

NhiŠu cu¶c th¡ng-l®i trên chi‰n-tranh nhÜngrÒi thÃt-båi trên hòa-bình. N‰u dân-t¶c ta không cónhãn quang sáng-suÓt thì hoÆc cÛng ÇÜ®c thành-côngtrên cách-mång, nhÜng tÃt së thÃt-båi trên ki‰n-thi‰t,ho¥c së ÇÜ®c th¡ng-l®i trên ki‰n-thi‰t mà thÃt-båi trênchính-trÎ.

Cách-mång, ki‰n-thi‰t và chính-trÎ cÀn phäi cóhÜ§ng thÜ®ng, cÀn hÖn cä s¿ thành-công ch§p qua.

Chúng ta còn phäi lÃy con m¡t công, conm¡t th©i-Çåi, nhân-loåi và lÎch-sº , con m¡t cûa

1- Khaùi-Höng, baùo “Phong-Hoùa” soá 171.

1

a. Viêm ñ‰.b. Häi ñåi vì ª tÌnh Häi ñåi (SÖn ñông)c. Miêu: Th©i kÿ ÇÃu-tranh v§i dân Hán.d. Thái: LÃy gÓc ª s¿ chi‰m lïnh Thái SÖn lúc

ÇÀu. Cho nên ca-dao ViŒt có câu:“ Công cha nhÜ núi Thái SÖn,

Nghïa mË nhÜ nÜ§c trong nguÒn chäy ra.” (Ca Dao)

* * * * * QuÓc HiŒu :QuÓc HiŒu :QuÓc HiŒu :QuÓc HiŒu :QuÓc HiŒu :

1- Xích QûyXích QûyXích QûyXích QûyXích Qûy : Th©i Kinh DÜÖng VÜÖng, (th©i kÿ huyŠn sº)2- Væn LangVæn LangVæn LangVæn LangVæn Lang (Làng væn hi‰n, 18 Th©i Hùng 2879-258 TCN).3- Âu Låc- Âu Låc- Âu Låc- Âu Låc- Âu Låc, tÒn tåi 50 næm (257 TCN). Th©i An DÜÖng VÜÖng (257-207TCN) .4- Th©i kÿ bÎ TÀu Çô-h¶ (207 TCN-968) do TÀu Ç¥t là Nam Nam Nam Nam Nam VVVVViŒt, Giao ChÌ , Lïnh Nam, GiaoiŒt, Giao ChÌ , Lïnh Nam, GiaoiŒt, Giao ChÌ , Lïnh Nam, GiaoiŒt, Giao ChÌ , Lïnh Nam, GiaoiŒt, Giao ChÌ , Lïnh Nam, Giao Châu, Châu, Châu, Châu, Châu, An Nam.An Nam.An Nam.An Nam.An Nam.5- ñåi CÒ ñåi CÒ ñåi CÒ ñåi CÒ ñåi CÒ VVVVViŒtiŒtiŒtiŒtiŒt, tØ Th©i nhà ñinh Ç‰n h‰t th©i Lš (968-1054).6- ñåi ñåi ñåi ñåi ñåi VVVVViŒtiŒtiŒtiŒtiŒt, Th©i Lš - ÇÀu NguyÍn (1054-1804).7- ñåi Ngu ñåi Ngu ñåi Ngu ñåi Ngu ñåi Ngu (Nghiêu), , , , , th©i HÒ Qúy Ly, (1400- 1407).8- Nam Nam Nam Nam Nam VVVVViŒtiŒtiŒtiŒtiŒt, Th©i HÆu Lê (1428-1804).9- VVVVViŒt Nam iŒt Nam iŒt Nam iŒt Nam iŒt Nam 1Ø 1804-1839. Th©i NguyÍn Gia Long.

10- ñåi Nam ñåi Nam ñåi Nam ñåi Nam ñåi Nam (18391887),11- ñông DÜÖngñông DÜÖngñông DÜÖngñông DÜÖngñông DÜÖng (1887-1941, Th©i Pháp thu¶c))12- VVVVViŒt Nam iŒt Nam iŒt Nam iŒt Nam iŒt Nam (1945-...).

1- Væn Lang : Cái làng væn hi‰n.2- Xich Qûy: Theo truyeàn-thuyeát, quoác hieäu cuûa nöôùc Vieät Nam xÜæ å, khôûi laäp töø 2879 BC. bôûi vua Kinh Döông,,.B¡c giáp ñông ñình HÒ (HÒ Nam), Nam giáp nÜ§c HÒ Tôn (Chiêm Thành), tây giáp Ba Thøc, Çông giáp Nam Häi. Xích Qûy là nÜ§c n¢m ª vùng nhiŒt Ç§i (gÀn Xích Çåo).

1

269272


khoa-h†ckhách-quan mà phán=Çoán, ÇØng Ç‹ bÎche-lÃp bªi m¶t th‹-ch‰ xã-h¶i và væn-hóa nào mà bÕmÃt lÆp-trÜ©ng siêu-nhiên và thiêng-liêng.

ChÌ có khi nào ta t¿ làm chû, ÇØng Ç‹ tøt xuÓnglàm tôi-Çòi trÜ§c các š-thÙc và væn-hóa, chúng ta m§ith¿c bi‰t làm chû cûa vÛ-trø, væn-hóa, xã-h¶i, vænminh và th©i-Çåi. Chúng ta ÇØng vì Çi h†c Anh, Nga,MÏ, ñÙc, Ý, NhÆt, Pháp, TÀu mà v¶i-vàng ÇÙng vàolÆp-trÜ©ng cûa h†. v¶i buông l©i phán-Çoán hay v¶ivàng ÇÙng sang chû-trÜÖng mình. . . .

Cho nên, Ç‹ mà phøc-hÜng, phøc-hoåt, chúngta phäi lÃy con m¡t nghiêm-ng¥t ViŒt, ÇÙng siêu-nhiêntrên lÆp-trÜ©ng ViŒt, nghiêm-ng¥t siêu-nhiên trên lÎchsº ViŒt. NhÜ th‰ thì: Khoa h†c phøc-hÜng chúng ta,tri‰t-h†c, thuÆt-h†c và lÎch-sº phøc-hÜng Ç¥t trên nŠntäng NGÐ÷I (cause humaine).

Duy Dân chû-nghïa, nghiêm-ng¥t trong š nghïaViŒt trên cách-mång, chính-trÎ và ki‰n-thi‰t cûa Ti‹uViŒt và ñåi ViŒt.

Duy Dân chû-nghïa là s¿ phøc-hÜng và phøchoåt tÃt-nhiên và tiên tri, cho nên g†i nó là Th¡ngTh¡ngTh¡ngTh¡ngTh¡ngNghïaNghïaNghïaNghïaNghïa, nghïa là th¡ng h‰t các chû-nghïa, vån th¡ngcä trên vÆt-chÃt lÅn tinh-thÀn.

2- 2- 2- 2- 2- S¿ Khác biŒt gi»a hai nŠn S¿ Khác biŒt gi»a hai nŠn S¿ Khác biŒt gi»a hai nŠn S¿ Khác biŒt gi»a hai nŠn S¿ Khác biŒt gi»a hai nŠn Væn-hóaVæn-hóaVæn-hóaVæn-hóaVæn-hóa VVVVViŒt v§i Hoa.iŒt v§i Hoa.iŒt v§i Hoa.iŒt v§i Hoa.iŒt v§i Hoa.

A- Danh-xÜng Danh-xÜng Danh-xÜng Danh-xÜng Danh-xÜng VVVVViŒt và iŒt và iŒt và iŒt và iŒt và TÀu:TÀu:TÀu:TÀu:TÀu: :

* TÀu:TÀu:TÀu:TÀu:TÀu:

- TÀu, ChiŒc, Hán, ñÜ©ng (Thòong nhÀn), Ngô,Khách, v.v...?

XÜa kia, ngÜ©i TÀu thÜ©ng t§i ViŒt Nam b¢ngthuyŠn, hay tÀu nên ngÜ©i ViŒt g†i h† là ngÜ©i TÀu.

ChiŒc: nghïa là chú (ti‰ng ThiŠu Châu).Hán : NgÜ©i TÀu t¿ hào vŠ nhà Hán hay m¶t triŠu

Çåi huy-hoàng nào, nên nhÆn mình là ngÜ§i Hán (HánnhÀn) hay ñÜ©ng nhân (Thoòng nhÀn).

Sau th©i Xuân Thu, nÜ§c ViŒt lŒ thu¶c ñông Ngônên g†i h† là th¢ng “Ngô”, nhÜ:

Tham giaøu, em laáy phaûi thaèng Ngo â.Ñeâm naèm nhö theå caønh khoâ choïc vaøo!

(Ca dao)Hoaëc:

Ba muôi teát, teát laïi ba möôi,Vôï thaèng Ngoâ ñoát vaøng cho chuù khaùch.Moät tay coâ caàm caùi duø raùch,Moät tay coâ xaùch caùi chaên boâng;Coâ ñöùng ra bôø soâng, coâ troâng sang nöôùc ngöôøiÔùi chuù ChiŒcChiŒcChiŒcChiŒcChiŒc oâi laø chuù ChiŒcChiŒcChiŒcChiŒcChiŒc ôi!

(Ca Dao)* VVVVViŒt iŒt iŒt iŒt iŒt ?

Th‰ nào là ViŒt?Theo nhà tÜ-tÜªng Lš ñông A, trong “ViŒt Sº Thông

LuÆn” : ViŒt không phäi là tên chúng ta Ç¥t ra sau này, lúctrÜ§c ViŒt còn g†i là Viêm.

270 271


B/ Hai Hai Hai Hai Hai Th¿cTh‹ Th¿cTh‹ Th¿cTh‹ Th¿cTh‹ Th¿cTh‹ VVVVViŒt - iŒt - iŒt - iŒt - iŒt - TÀu TÀu TÀu TÀu TÀu Tåi Tåi Tåi Tåi Tåi TTTTTrung Nguyên.rung Nguyên.rung Nguyên.rung Nguyên.rung Nguyên.

Theo ÇÎa-ly Trung quÓc, phaàn ñaát giöõa trung löuhai soâng Hoaøng Haø vaø Döông Töû laø phaàn loõi trong söùmeänh cuûa thieân-töû thôøi phong-kieán, vaø cuõng laø phaànñaát mÀu-m«mÀu-m«mÀu-m«mÀu-m«mÀu-m« neân ñöôïc goïi la ø “Trung Nguyê yê yê yê yê n”.

Sau thôøi ñeá-cheá cöïc quyeàn, söû quan TÀu goïigoàm chung boán phía quanh Trung Hoa la ø “Töù Di” (BaécÑòch, Nam Man, Taây Nhung, vaø Ñoâng Di.)

Ta cÀn lùi th©i-gian vào khoäng vài ngàn næm,gi»a cuÓi tiŠn-sº và ÇÀu thÜ®ng-c° Ç‹ xem con ngÜ©i tåiHoa Løc Çã sinh-hoåt nhÜ th‰ nào, trong khi Ç©i sÓngcòn d¿a vào sæn b¡n, ngÜ chài, du-møc và canh-tác.

BÃy gi©, dân cÜ Hoa Løc Çåi-th‹ sÓng trên trungBÃy gi©, dân cÜ Hoa Løc Çåi-th‹ sÓng trên trungBÃy gi©, dân cÜ Hoa Løc Çåi-th‹ sÓng trên trungBÃy gi©, dân cÜ Hoa Løc Çåi-th‹ sÓng trên trungBÃy gi©, dân cÜ Hoa Løc Çåi-th‹ sÓng trên trunglÜu hai triŠn sông Hoàng Hà ª phía B¡c, và DÜÖng lÜu hai triŠn sông Hoàng Hà ª phía B¡c, và DÜÖng lÜu hai triŠn sông Hoàng Hà ª phía B¡c, và DÜÖng lÜu hai triŠn sông Hoàng Hà ª phía B¡c, và DÜÖng lÜu hai triŠn sông Hoàng Hà ª phía B¡c, và DÜÖng Tº ªTº ªTº ªTº ªTº ªphía Nam sinh-hoåt rÃt khác-nhauphía Nam sinh-hoåt rÃt khác-nhauphía Nam sinh-hoåt rÃt khác-nhauphía Nam sinh-hoåt rÃt khác-nhauphía Nam sinh-hoåt rÃt khác-nhau.

ThÜ®ng và trung lÜu triŠn Hoàng Hà là m¶t caonguyên hoàng th°, không do triŠn này tåo nên, mà dogió mùa Tây B¡c th°i cát tØ Hãn Häi t§ith°i cát tØ Hãn Häi t§ith°i cát tØ Hãn Häi t§ith°i cát tØ Hãn Häi t§ith°i cát tØ Hãn Häi t§i lÃp các thung-

Chú thích (ti‰p theo): Coù leõ nöôùc Xích Quûy chöa heà hieän höõu trong thöïc-teá? Raát coùtheå, vua Thaàn Noâng vaø hoï Hoàng Baøng Kinh Döông vöông chæ laø bieåu-töôïng phoå-quaùt. Caâu chuyeän nguoàn goác uyeân- nguyeân môø-mòt aáy laïi theâm quoác hieäu Xích Quûy, chaéc haún ñöôïc döïng leân bôûi lôùp ngöôøi Vieät coå trong daân-gian saün chuùt caên-baûn vaên hoùa, sôùm laém cuõng vaøo thôøi maø vaên minh Hoa Baéc ñaõ loù daïng (Haï - Thöông - Chu) hoaëc coù theå coøn muoän maøng hôn nöõa veà sau naøy thôøi Xuaân Thu, Chieán Quoác, Taàn, Haùn ñeå taïo caùi tö -theá phaân laäp Baéc - Nam, ngang-ngöûa rieâng moät goùc trôøì Ñaïi Vieät cuûa khoái daân Laïc Vieät döôùi quoác hieäu hoa myõ, duyeân-daùng Vaên Lang vôùi neàn vaên hoùa thuaàn noâng chuyeân troàng luùa nöôùc traûi ñaõ chuïc ngaøn naêm qua.

3- Âu Låc: chÌ s¿ k‰t h®p hai b¶ t¶c Âu ViŒt và Låc ViŒt.

4- Giao ChÌ: ñÃt phên dÆu - ñÃt giáp ranh gi§i v§i nÜ§c khác.

5- ñåi Ngu: ChÌ tÓt ÇËp nhÜ th©i Nghiêu ThuÃn.

Ç« kh¡c-nghiŒt, nhÜng phäi ch‰ hóa thiên-nhiên nhiŠuhÖn là dân-cÜ vùng cao-nguyên hoàng th°.

Ch£ng-hån viŒc xây cÃt nhà cºa, không nh»ngphäi xº-døng tre g‡ m¶t cách kÏ-thuÆt, mà còn phäinung gåch Çá Ç‹ bäo-vŒ nÖi æn ch‡ ª, chÓng mÜa,chÓng løt khác v§i viŒc d¿ng lŠu, khoét hang - Quànáo cÛng vÆy, Hoa B¡c dùng da, lông , len, kÏ-thuÆtch‰-tåo không mÃy khó-khæn. Hoa Nam phäi nuôi t¢m,trÒng bông Ç‹ ch‰ thành s®i, phäi phát-minh cách dŒt,cách may c¡t, không k‹ nh»ng thêu-thùa, hoa mÏ. ñ‰ncä viŒc sæn b¡n,. Hoa B¡c dùng cung tên và Çu°i thútrên lÜng ng¿a. NgÜ©i Hoa Nam dùng nÕ và bÅy (phäirình-rÆp và ch© thú t§i mà hå tåi ch‡. Do Çó ch‰ nÕ vàbÅy Çòi-hÕi nhiŠu kÏ-thuÆt hÖn ch‰ cung). ñ‰n viŒcdi chuyên, vÆn-täi cÛng khác nhau, thuÀn-thøc ng¿arØng, Sª-trÜ©ng vŠ vÆn-Ç¶ng tÓc chi‰n, tÓc quy‰t.

* NgÜ©i dân vùng Nam DÜÖng Tº, vŠ vóc dángdù ngày nay các dòng Çã pha tr¶n vào nhau, nhÜngÇåi th‹ dÍ phân-biŒt v§i ngÜ©i Hoa B¡c hÖn là v§idÍ phân-biŒt v§i ngÜ©i Hoa B¡c hÖn là v§idÍ phân-biŒt v§i ngÜ©i Hoa B¡c hÖn là v§idÍ phân-biŒt v§i ngÜ©i Hoa B¡c hÖn là v§idÍ phân-biŒt v§i ngÜ©i Hoa B¡c hÖn là v§ingÜ©i toàn vùng ñông Nam ÁngÜ©i toàn vùng ñông Nam ÁngÜ©i toàn vùng ñông Nam ÁngÜ©i toàn vùng ñông Nam ÁngÜ©i toàn vùng ñông Nam Á, nhÃt là v§i ngÜ©i ViŒt,Thái, Miên. Dân cÜ trong vùng TrÜ©ng Giang, và HoaNam, k‹ cä thung-lÛng sông HÒng, sº-quan Trung HoatrÜ§c g†i chung nh»ng cÜ dân vùng này b¢ng danh-tØBách Bách Bách Bách Bách VVVVViŒtiŒtiŒtiŒtiŒt.....

Theo h†c giä Harold Weins Çã vi‰t trong tác-phÄm “Han Chinese Expanhsion in South China ”:

“GiÓng ViŒt Çã vào Trung quÓc, vùng DÜÖngvùng DÜÖngvùng DÜÖngvùng DÜÖngvùng DÜÖngTº giangTº giangTº giangTº giangTº giang, ÇÜ®c g†i là væn minh Viêm ViŒt thu¶c væn-minh Thøc SÖn. Nghiên-cÙu trong sÓ 300 chûng-t¶c,có hai chûng-t¶c Üu-viŒt là Thái và ViŒt. Thái Üu-viŒtvŠ chính-trÎ, và ViŒt Üu-viŒt vŠ væn-hóa.” (The ViêmViŒt had entered into China by the Yangtze river. Theycalled the Viem Viet civilization as Thuc Son’s civi-lization. Among 300 races that were studied, the most

273276


lÛng gi»a nh»ng ÇÒi núi mà thành. TrØ vài khu rØng núiphía Tây B¡c, mùa hè hay có mÜa l§n, còn khí-hÆu cao-nguyên theo ven phía Nam mà Çi vŠ hÜ§ng ñông ra bi‹n.Càng lên phía Tây B¡c, b© các sông trong triŠn càng cao.NhiŠu nÖi dòng chäy ª dÜ§i sâu, cách ÇÒng ÇiŠn Ö trênhàng træm mét. Cao nguyên này, chÃt ÇÃt rÃt tÓt choÇÒng cÕÇÒng cÕÇÒng cÕÇÒng cÕÇÒng cÕ và nh»ng ngÛ cÓc cÀn rÃt ít nÜ§c nhÜ lúa mì, lúalúa mì, lúalúa mì, lúalúa mì, lúalúa mì, lúamåchmåchmåchmåchmåch.

Dân cÜ ª vùng này thu¶c nòi Mông C°, l¿c-lÜ«ngvà thô-phác. Thành phÀn phía B¡c và Tây B¡c sÓng b¢ngdu-møc và sæn b¡n. Nha cºa, quÀn áo hÀu h‰t b¢ng da,len và da lông. Thành phÀn phía Nam và ñông Nam ÇÎnhcÜ trÒng lúa mì, lúa måch; nguÒn l®i kinh-t‰ là sæn b¡n,chæn nuôi tåi ch‡. Nhà cºa ª Çây nhiŠu nÖi là nh»nghang khoét sâu vào hai bên b© sông, ª nÖi Çû cao Ç‹không bÎ ngÆp nÜ§c vŠ mùa mÜa và tuy‰t tan, nhÜngcÛng Çû thÃp Ç‹ tiŒn viŒc lÃy nÜ§c vŠ mùa khô. Nh»nghang này, có hang dành cho ngÜ©i, có hang dành chogia-súc. Ðu-Çi‹m các hang này là mát vŠ mùa hè, vàÃm vŠ mùa Çông. Ng¿a và gia-súc Ç¡c-l¿c trong viŒccanh-tác, chuyên-chª và di-chuy‹n.

NgÜ©i phÜÖng B¡c này Çã sáng- tåo ra bánhxe Ç‹ ch‰ xe ng¿a dùng vào viŒc chuyên-chª và chi‰n-tranh. H† cÛng bi‰t quan-sát tinh tú Ç‹ ÇÎnh phÜÖnghÜ§ng di-chuy‹n trên nh»ng ÇÒng cÕ mênh-mông.

* TriŠn sông DÜÖng Tº bÒi lÃp nên nh»ngthung-lÛng và nh»ng ÇÒng-b¢ng vùng Hoa Trung vàHoa Nam b¢ng phù-saphù-saphù-saphù-saphù-sa bào mòn tØ nh»ng sÜ©n ÇÒi núiTây Tång, TÙ Xuyên và Hoa Nam. Cä vùng này khíhÆu Äm-Ü§t, nhiŠu hÒ ÇÀm, rØng-rú, nhÃt là tre nÙa,mùa hè nhiŠu mÜa lÛ, mùa ñông mÜa tuy‰t. HoaTrung khí hÆu ôn-hòa, Ãm vŠ mùa ñông, mát vŠ mùahè. Hoa Nam khí-hÆu nhiŒt-Ç§i, mùa hè nóng, mùaÇông lånh, nhÜng không quá khác nhÜ ª vùng Cao-nguyên hoàng th°. Thûy sän, và lâm sän cÛng nhÜ

thäo m¶c và muông-thú thÆt phong-phú.

Dân cÜ ª Çây có nguÒn gÓc Nam ÁnguÒn gÓc Nam ÁnguÒn gÓc Nam ÁnguÒn gÓc Nam ÁnguÒn gÓc Nam Á. H† sÓngräi-rác thành nh»ng tÆp-th‹ l§n, nhÕ trên các sÜ©n ÇÒinúi, ven nh»ng hÒ ÇÀm, và trên nh»ng ÇÒi ÇÃt cao ngàybÒi thêm r¶ng Ç‹ sau thành nh»ng ÇÒng-b¢ng l§n nhÕvùng Hoa Trung và Hoa Nam. Nhà cºa thÜ©ng lành»ng khóm nhà sàn, cÃt trên các hàng c†c cao. N‰unh»ng nhà cºa trên m¥t ÇÃt, vÆt-liŒu có th‹ là tre,g‡, gåch, Çá và lá gÒi.

NgÜ©i dân vùng này cÃy lúa trên nh»ng ru¶ngcÃy lúa trên nh»ng ru¶ngcÃy lúa trên nh»ng ru¶ngcÃy lúa trên nh»ng ru¶ngcÃy lúa trên nh»ng ru¶ngnÜ§cnÜ§cnÜ§cnÜ§cnÜ§c. gieo lúa rÆy và trÒng rau dÜÖi các thung-lÛnghay trên sÜ©n ÇÒi núi. NguÒn chÃt Çåm và chÃt vôichính là do các sinh-vÆt thûy-sãn tôm cua, trai sò vànhÃt là cá. H† trÒng bông và nuôi t¢m Ç‹ kéo s®i.Ch£ng nh»ng bi‰t dŒt väi, løa mà còn bi‰t nung sành,gåch (mÏ nghŒ ÇÒ sÙ). Bi‰t xây cÃt nhà cºa, và ch‰ xeng¿a ít công-phu và kÏ-thuÆt hÖn là ch‰-tåo thuyŠnbè. Tøc ng» Trung Hoa có câu: “B¡c c«i ng¿a, NamB¡c c«i ng¿a, NamB¡c c«i ng¿a, NamB¡c c«i ng¿a, NamB¡c c«i ng¿a, Namchèo thuyŠnchèo thuyŠnchèo thuyŠnchèo thuyŠnchèo thuyŠn ” Çã chÌ rõ sª-trÜ©ng cûa m‡i miŠn.

ñÙc tính ª ngÜ©i Hoa B¡c là “gÒng mìnhgÒng mìnhgÒng mìnhgÒng mìnhgÒng mình ” Ç‹thích-Ùng v§i môi sinh. SÓng theo thiên-nhiên nên thô-phác, sÖ-lÆu. CÛng vi rèn mình sinh-hoåt tr¿c-ti‰p v§ihoàn-cänh kh¡c-nghiŒt nên con ngÜ©i Hoa B¡c l¿c-lÜ«ng và dÛng-månh hÖn ngÜ©i miŠn Nam.

Trong sinh-hoåt phát-tri‹n, thành-phÀn du-møccó nh»ng Üu-Çi‹m:

- KhÕe sÙc và to l§n hÖn.- Sinh-hoåt giän-dÎ hÖn.- Trang bÎ nhË-nhàng hÖn.- ñ¶ng viên, k‰t tÆp dÍ, mau.- Ti‰n, lui nhanh-nhËn nh© xº-døng ng¿a và

các chi‰n xa do ng¿a kéo thành-thøc hÖn.Dân cÜ vùng sông DÜÖng Tº và Hoa Nam tuy

ÇÜ®c hoàn-cänh thiên-nhiên phong-phù, và th©i-ti‰t

274 275


eminent races were Thai and Viet. The Thai excelledin politics while the Viet excelled in culture.).

Cuoäc hoäi-thaûo ôû Berkeley vaøo naêm 1978 ñaõñöa ñeán keát-quaû vieäc aán-haønh cuoán “The Origins ofChinese Civilization”, noäi-dung ñaõ laøm saùng-toû nhöõngvaán-ñeà veà coå söû Trung Hoa, coå söû Vieät Nam vaøÑoâng Nam AÙ:

- Trong noäi ñòa Trung Hoa, vaên hoùa mieàn Namcoù tröôùc vaên hoùa mieàn Baéc Trung Hoa.

-Vaên hoùa mieàn Nam Trung Hoa coù nhieàu neùtgioáng vaên hoùa Hoøa Bình, vaø coù sau vaên-hoùa Hoøa Bình.

Treân khía-caïnh vaên-hoùa, vaøo naêm 1953, hai nhaøkhoa-hoïc Phaùp A. Leroi-Gourhan vaø R. Poirier ñaõ nhaánmaïnh raèng: “Vuøng Ñoâng Döông naèm trong khu-vöïcxuaát-hieän con ngöôøi töø raát sôùm.”

Töông töï, theo tieán só Wilhelm G. Solheim II,giaùo-sö nhaân-chuûng-hoïc taïi Ñaïi-hoïc ñöôøng Hawaii,trong baøi “AÙnh Saùng Môùi Doïi vaøo Moät Quaù Khöù BòQueân Laõng” ñaêng treân taäp-san National Geographicthaùng 3 naêm 1971: “...

Quan-nieäm coå-ñieån veà thôøi tieàn-söû vuøng ÑoângNam AÙ laø söï di daân töø mieàn Baéc mang theo caùc kyõ-thuaät quan-troïng xuoáng vuøng Ñoâng Nam AÙ. Toâi ñeà-nghòngöôïc laïi laø vaøo thôøi-ñaïi Taân Thaïch Khí, neàn vaên-hoùaBaéc Trung Hoa phaùt-trieån töø neàn vaên-hoùa chi-nhaùnhcuûa vaên-hoùa Hoøa Bình, vaøo khoaûng naêm 6000 hay 7000TTL,..”(...The traditional reconstruction of SoutheastAsian prehistory has had migrations from the northbringing important developments in technology to South-east Asia. I suggest instead that the first neolithic (thatis, late Stone Age) culture of North China, known as theYangshao, developed out of a Hoabinhian subculturethat moved north from northern Southeast Asia aboutthe sixth or seventh millennium B.C....”

ViŒt låi giÕi hÖn.

Cu¶c chi‰n ÇÀu-tiên ÇÜ®c nh¡c t§i trong lÎch-sº Trung Nguyên là trÆn “Hoàng ñ‰ chi‰n Suy VÜu,bình Miêu T¶c” (Lãnh tø liên quân Mông C° th¡ngSuy VÜu và dËp yên Miêu t¶c). Sau trÆn này, ª TrungNguyên ra Ç©i m¶t c¶ng ÇÒng °n-ÇÎnh trong trÆt-t¿trong trÆt-t¿trong trÆt-t¿trong trÆt-t¿trong trÆt-t¿phong-ki‰nphong-ki‰nphong-ki‰nphong-ki‰nphong-ki‰n cûa m¶t quyŠn-l¿c chúa-t‹ v§i nh»ngquyŠn l¿c ÇÎa-phÜÖng (Thiên tº lãnh-Çåo thiên-hå vàcác vua chÜ-hÀu là danh hiŒu nh»ng thû-lãnh ÇÎa-phÜÖng).

Thoáng nhìn giai-Çoån giao-thoa này, nhiŠungÜ©i Çã ng¶ nhÆn “Væn-hóa Væn-hóa Væn-hóa Væn-hóa Væn-hóa VVVVViŒt là bän sao cûa væniŒt là bän sao cûa væniŒt là bän sao cûa væniŒt là bän sao cûa væniŒt là bän sao cûa vænhóa hóa hóa hóa hóa TTTTTrung Hoarung Hoarung Hoarung Hoarung Hoa ”, ch£ng khác nào khi cÀm m¶t giäicÀm m¶t giäicÀm m¶t giäicÀm m¶t giäicÀm m¶t giäiløa thêu Çem lÆt ngÜ®c m¥t trái cho là m¥t phäiløa thêu Çem lÆt ngÜ®c m¥t trái cho là m¥t phäiløa thêu Çem lÆt ngÜ®c m¥t trái cho là m¥t phäiløa thêu Çem lÆt ngÜ®c m¥t trái cho là m¥t phäiløa thêu Çem lÆt ngÜ®c m¥t trái cho là m¥t phäi!

*

277280


Qua nhöõng ñieàu neâu treân, ñòa-baøn cuûa vaên-hoùa Vieät khôûi nguoàn töø neàn vaên-hoùa Hoøa Bình, neànvaên-hoùa baûn ñòa, toûa roäng trong vuøng Ñoâng Nam A.ÙChuû nhaân (chuû theå) cuûa neàn vaên-hoùa aáy chính laø daânVieät.

Song-song v§i nŠn Væn-hóa ViŒt là nŠn væn-hóaHoa HåHoa HåHoa HåHoa HåHoa Hå (TÀu). Xét vŠ væn-hóa Hoa Hå ñaàu-tieân xuaát-hieäân, thì vuøng ñaát mieàn Nam ñaõ coù nhöõng saéc daân-cö nguï taïi ñoù vaø hoï ñaõ coù moät neàn vaên-hoùa cao. Nhövaäy cuoäc baønh-tröôùng veà phöông Nam cuûa ngöôøiTaøu ñaõ laøm phong-phuù cuoäc soáng cho hoï.

Giaùo sö Wolfram Eberhard: “YÙ kieán cho chuûngtoäc Haùn (Hoa) ñaõ saûn-sinh ra neàn vaên minh cao ñoähoaøn-toaøn do töï löïc, do nhöõng taøi naêng ñaëc-bieät cuûaho, ïthì nay ñaõ khoâng theå ñöùng vöõng. Chuùng ta thaáyraèng khoâng heà coù moät nöôùc Trung Quoác vaên minh vôùichung quanh toaøn laø nhöõng daân toäc man rôï; maø chæ coùmoät nöôùc Trung quoác vôùi caùc nöôùc chung quanh cuõngvaên minh nhö hoï, tuy theo moät ñöôøng loái khaùc” (Nolonger see Chinese as a great civilizatiuon surroundedby barbarians, but we study the Chinese coming to termswith their neighbors, who had civilizations of quite dif-ferent types...)

(A History of China”, University of CaliforniaPress, Berkely and Los Angeles , 1071.)

Harold J. Wiens, “Han Chinese Expansion onSouth China”, The Shoe String Press Inc., 1967.

Whether the historical data are reliable and further,whether the descriptions are sufficiently informative forclassification purposes? Most researchers of Chinese his-tory concede the astonishing degree of reliability of Chi-nese historical facts. Where fault is found with Chinesehistory, it is with the distortion resulting from omission of

facts, particularly in the accounts dealing with the so-called“barbariana” or non-Han Chinese tribes people.

Ngay Ç‰n phöông-dieän hoïc thuaät, Tây hay ñông,ai cÛng nghï Nho H†c là cûa TÀu, Çåi diŒn Nho h†c làKh°ng Tº, Khoång Töû, ÇÜ®c tôn laø “Vaïn theá sö bieåu”nhÜng chính trong sách Luaän Ngöõ, muïc “Thuaät nhi” ,Khoång Töû vieát: “Thuaät nhi baát taùc, tín nhi hieáu coå= thuaät laïi maø khoâng saùng-taùc, tin vaø yeâu coå xöa.”Ñieàu naøy chöùng-toû nhöõng ñieàu Khoång Töû noùi hayvieát laïi, khoâng hoaøn-toaøn do Khoång Töû saùng-taùc,ma ø chæ thuaät laïi tØ tØ tØ tØ tØ moät neàn vaên-hoùa naøo khaùc.

CÛng trong sáách Trung Dung - baøi 10, Töû Loävaán cöôøng. - Töû vieát: “Nam phöông chi cöôøng dö? Baécphöông chi cöôøng dö? ÖÙc nhi cöôøng dö? Khoan nhu dógiaùo, baát baùo voâ ñaïo – Nam phöông chi cöôøng daõ. Quaântöû cö chi.

Nhaãm kim caùch , Töû nhi baát yeåm. Baéc phöôngchi cöôøng daõ, nhi cöôøng gia cö chi.(OÂng Töû Loä hoûi veàsöùc maïnh. Khoång Töû ñaùp: “Ñem loøng roäng-raõi, hieànhoøa daïy ngöôøi, daãu keû voâ ñaïo cuõng khoâng baùo thuø, ñoùlaø söùc maïnh cuûa ngöôøi phöông Nam. Ngöôøi quaân töû cö-xöû nhö vaäy. Xoâng pha göôm giaùo, oâm yeân maëc giaùp,ñeán cheát khoâng chaùn, ñoù laø söùc maïnh cuûa ngöôøi phöôngBaéc. Keû cöôøng baïo cö xöû nhö vaäy.)

Các ÇiŠu nêu trên cho ta thÃy hai dòng sÓng MôngC° ª Hoa B¡c, Hoa Trung và dòng Bách ViŒt ª Hoa Namcó nh»ng giao-thoa k‹ cä nh»ng trao Ç°i hàng-hóa, kÏ-thuÆt, Ç‰n tÜ-tÜªng, tín-ngÜ«ng và dòng máu. Có nh»ngtrao Ç°i t¿ nhiên, hiŠn-hòa, låi có nh»ng trao-Ç°i cÜ«ng-bách b¢ng nh»ng hành-Ç¶ng båo-tàn nhÜ cÜ§p bóc, hãmhi‰p tåo ra hÆn thù.

Trong khi-th‰ phát-tri‹n và tranh-Çua vÛ l¿c, th‰månh vŠ dòng Mông C°, vì h† sª-trÜ©ng hÖn vŠ vÛ l¿c,nhÜng sinh-hoåt kinh-t‰ và væn-hóa thì ngÜ©i Bách

278 279


T T T T Tåi Sao Phäiåi Sao Phäiåi Sao Phäiåi Sao Phäiåi Sao Phäi DDDDDÙ Ù Ù Ù Ù t Tt Tt Tt Tt TÀuÀuÀuÀuÀu ?????

gay töï xa xöa, oâng cha ta ñaõ coù caâu:

Caây coù goác môùi xanh caønh töôi ngoïn,Nöôùc coù nguoàn môùi bieån caû soâng saâu.”

(Ca dao)Nhìn moät doøng soáng (gia toäc hay daân toäc).nhö moät

caây coù nhieàu caønh, nhieàu laù,....Nhìn caû nhaân loaïi là s¿ tÆp-h†p cûa nhiŠu dân

t¶c nhÜ nhiŠu dòng sông chäy ra bi‹n cä.

Coù nhieàu ngöôøi cho raèng Daân Toäc chæ laø moätdanh-töø troáng roãng, haïn-heïp! Nhöng thaät ra, Daân Toäclaø moät thöïc-theå, noù gaén lieàn vôùi neáp soáng sinh-hoaïtcuûa quoác daân, vôùi vaän-meänh cuûa quoác daân. Daân ToäcVieät laø caû suoát doøng lòch-söû Vieät, haøm-chöùa ngay trongnhöõng hình aûnh:

‘MËViŒt Nam không son, không phÃn, MË ViŒt Nam chân lÃm, tay bùn..’

Ÿ Dân-t¶c là nh»ng gì g†i là ‘QuÓc HÒn’, ‘QuÓcTúy’, là tinh-thÀn, là væn-hóa dân-t¶c, là hình-änh nh»ngngày cuÓi nâm âm lÎch, trên kh¡p nÈo ÇÜ©ng ÇÃt nÜ§c,dân ViŒt lÛ-lÜ®t vŠ quê æn t‰t. Dân-t¶c ví nhÜ bi‹n cä iml¥ng, con dân chÌ là nh»ng Ç®t sóng nÓi-ti‰p nhau, rì-ràotrong khoänh-kh¡c Ç‹ rÖi vào yên l¥ng. NhÜng Çó khôngphäi là im l¥ng cûa s¿ ch‰t, mà chính là s¿ sÓng Çangl¥ng-lë vÜÖn lên xuyên qua lòng vÛ-trø,... H† bi‰t r¢ngquá-khÙ không phäi là hÜ-vô, mà së ÇÜ®c gi» låi trongcái th¿c tåi siêu-viŒt cûa dân-t¶c cho Ç‰n tÆn cùng lÎchsº...’

1- Lš Chánh Trung, “Tìm vŠ Dân T¶c”, tr. 61, Lºa Thiêng, 1972.

NNNNN

toäc ñaõ nhanh-choùng chi-tieát-hoùa, heä-thoáng-hoùa vaø phongphuù hoùa tinh-hoa cuûa vaên-hoùa noâng nghieäp troàng luùa nöôùc,phaùt-trieån thaønh neàn vaên-hoùa toång-hôïp du-muïc + noângnghieäp vôùi moät laâu-ñaøi trí-thöùc ñoà-soä, roài ñeán löôït Hoatoäc phaùt-huy aûnh-höôûng trôû laïi caùc daân toäc phöông Nam!

* Daân Toäc Naïn:

Daân-toäc Vieät ñang treân bôø vöïc thaúm qua haimaët “quoác gia naïn” vaø “daân toäc naïn” do boïn caàmquyeàn Coäng Saûn Vieät, tay sai cûa C¶ng Sän Trung Hoa.

Tinh-thaàn taäp-theå sinh toàn töùc laø loøng yeâu nöôùcvaø tình-töï daân-toäc ñaõ kieät queä! Kieät queä vì moät maëtnhaân daân thaáy mình bò löôøng-gaït moät caùch quaù söùctöôûng-töôïng, moät maët chính nhöõng tình-cäm aáy tuykhoâng chính-thöùc bò caám-ñoaùn nhöng laïi bò höôùng ñimoät caùch ñeán thaønh voâ nghóa vôùi nhöõng daãn giaûi “yeâunöôùc laø yeâu xaõ hoäi chuû nghóa”!

Loøng nghóa khí ñaõ cheát h£n, vaø chæ coøn lôïi danh,ñeâ-tieän, giaûo-quyeät. Caøng treû caøng ñieâu-ngoa, traângtraùo. Taäp-ñoaøn coäng-sä ûn ñaõ ñaøo-taïo cho lôùp treû thay vìnuoâi döôõng “nghóa-khí, haøo-hieäp” thì lyù-töôûng khao-khaùt cuûa thanh-nieân thôøi-ñaïi laø laøm sao ñöôïc tuyeånvaøo haøng-nguõ toå-chöùc goïi baèng danh-töø “ñaûng”, vaø khiñöôïc tuyeån vaøo ñaûng chæ bieát baûo-veä quyeàn-lôïi ñaûngtreân heát duø ñi ngöôïc laïi quyeàn-lôïi daân-toäc vaø ñaát nöôùc!Tinh-thaàn daân-toäc ñaõ hoaøn-toaøn bò phaù-hoaïi.

Taát-caû nhöõng neùt vaên-hoùa truyeàn laïi töø ngaønxöa taïi noâng-thoân nhö toå-chöùc thoân aáp, ñình mieáu, toäcñöôøng,... thaäm-chí ñeán caû goø ñoáng, caây ña, con ngoøicuøng vôùi danh-hieäu, taát-caû ñeàu ñaõ bò trieät phaù, thayhình ñoåi daïng, khieán moät ngöôøi ñi xa laâu ngaøy trôû veàkhoâng khaùc naøo ñeán xöù laï, vaø taát-nhieân nhöõng theá-heätreû lôùn leân laø lôùn leân trong moät khung-caûnh hoaøn-toaønkhoâng coøn lieân-quan ñeán quaù-khöù!

281284

3-3-3-3-3-

1


* Hôn 1000 naêm Baéc thuoäc, caùc thöù-söû vaø thaùithuù thôøi Taây Haùn ñeán Minh trieàu,... Duø meàm-deÈo haytaøn-baïo ñeàu thöïc-thi chính-saùch tieâu dieät vaø ñoàng hoùadaân Vieät. Caùc thaùi thuù nham-hieåm nhö Nhaâm Dieân,Tích Quang vaø Só Nhieáp, hoï khoân-ngoan duøng thuû-ñoaïnvoã-veà daân -chuùng haàu deã-daøng laøm thay ñoåi phong-tuïc,taäp-quaùn maø hoï töï nhaän laø khai hoùa cho daân Vieät! Chính-saùch ñoàng-hoùa töø Hoaøng Ñeá keá truyeàn ñôøi naøy tieápñôøi khaùc, thöïc-hieän song-song qua hai hình-thöùc:

- Tieâu dieät daân baûn xöù baèng phöông-phaùp thoángtrò raát haø-khaéc.

- Di daân chieám ñaát.

“Trung taâm quy-luaät cuûa lòch-söû Taøu laø “Höõu ñöùcgiaû höõu thoå” (coù ñöùc taát coù ñaát ñai), höõu ñöùc ôû ñaây phaûihieåu theo kinh söû Taøu laø “laáy taøi hoùa thu nhaân taâm chöùkhoâng phaûi ñaïo ñöùc’’. Caùi quy-luaät naøy phoái-hôïp vôùi yùchí daân Haùn laø “Höng Hoa, dieät Di” ñeå hình-thaønh moätlòch-söû xaâm-löôïc... Chuûng-toäc ñöôïc suy-dieãn theo loái“Tam nieân döôõng chi, giaùo chi taát giai ngoâ daân” (banaêm giaùo döôõng, taát seõ thaønh daân Taàu), vaên-hoùa ñöôïcsuy tieán sau chuûng-toäc, tieáp laø kinh-teá (höõu ñöùc giaûhöõu tho å), vaø sau cuøng laø chính-trò chieám lónh “Phoå thieânchi haï, maïc phi vöông tho å” (Trong thieân haï, khoâng choãnaøo laø khoâng thuoäc ñaát cuûa vua Taàu), taát caû ñeàu phuïctuøng döôùi löôõi leâ “Nhöôõng Di ñòch, phaït Man Khöông”!

Chæ caàn theå-nghieäm caùi saàu haän ñôøi TÓng và triŠuÇåi Minh ñuû ñeå bieát caùi daõ taâm cuûa Taàu.

Will vaø Ariel Durant ñaõ vieát trong cuoán “Lòch SöûTrung Quoác” cho raèng söï phaùt-trieån cuûa lòch söû TrungQuoác traûi qua hai giai-ñoaïn höôùng tieán cuûa Hoa toäc thôøithöôïng coå laø töø Taây sang Ñoâng, coøn töø nhaø Haï trôû veà saulaø töø Baéc xuoáng Nam cuûa ñeá quoác Trung Hoa...

Vôùi loái tö-duy phaân-tích cuûa vaên-hoùa du-muïc, Hoa

Daân-toäc phaûi ñöôïc quan-nieäm laø moät baûn theåsoáng coøn treân chính-trò quoác-teá, taäp-ñoaøn nhaân-loaïi,nôi gaëp nhau theo töï-nhieân phaân-boá vaø tích-luõy maøthaønh moät vaên-hoùa ñaëc-thuø. Ñoái vôùi quoác-teá, quoác-gia daân-toäc chæ laø moät cô-naêng coù heát caùc cô-hoäi, nghóavuï vaø quyeàn-lôïi ñoái vôùi taùc-duïng vaø muïc-ñích cuûa loaøingöôøi. Quyeàn-lôïi ñöông-nhieân cuûa daân-toäc ôû ngay treânbaûn theå sinh-meänh cuûa noøi-gioáng. Tö-caùch lòch-söû cuûamoãi daân-toäc quyeát-ñònh söï hoaït-ñoäng bình-ñaúng treânquoác-teá.

Ca-dao ViŒt Çã khaúng ñònh:“Caây coù goác môùi xanh caønh, töôi ngoïn,Nöôùc coù nguoàn môùi bieån caû, soâng saâu.”

* * * * * VVVVViŒt Nam hiŒn-tåi.iŒt Nam hiŒn-tåi.iŒt Nam hiŒn-tåi.iŒt Nam hiŒn-tåi.iŒt Nam hiŒn-tåi.

Tìm veà lòch söû nhaân-loaïi vaø daân-toäc, coù daân-toäcnaøo chòu-ñöïng nhöõng toäi aùc cuûa loaøi ngöôøi nhieàu hôn vaølaâu daøi hôn laø daân-toäc Vieät? Coù ngöôøi Vieät naøo khoângcaûm thaáy trong loøng nhöõng ñau-thöông vaø tuûi-nhuïc cuûachính mình vaø ñoàng loaïi?

Chuùng ta caàn phaûn-tænh vaø töï hoûi: “ Traûi 5000 naêmnoøi-gioáng chöa bò dieät vong taát phaûi coù moät leõ gì? vaø phaûicoù vieäc gì ñeå laøm?

Trong phaïm-vi daân-toäc Vieät, chuùng ta haõy tieáp hôïptruyeàn-thoáng 5000 naêm cuûa daân-toäc, truyeàn-thoáng ñaáu-tranh baèng daân-toäc caùch maïng vôùi tinh-thaàn hieän-ñaïi, hoaønthaønh moät caùch-maïng cho daân-toäc treân con ñöôøng ñi lòchsöû vaø thaêng tieán. Kinh-nghieäm cho thaáy, treân phöông-dieän chính-trò, ñi möôïn caùc tö-töôûng ngoaïi lai neáu khoângphuø-hôïp vôùi sinh-meänh daân-toäc nhö caùc tö-töôûng ToángNho, Thanh Nho, Mác Lê, v.v.... ñeàu di haïi cho ñaát nöôùc.

Daân-toäc ta ñaõ töøng lòch-laõm:

282 283


Nhöõng cöù ñieåm vaên-hoùa daân-toäc ñaõ ñöông ñaàuvôùiû ngaøn naêm ñoàng-hoùa thôøi Baéc thuoäc, ø hoùa giaûi caû 8,9 traêm naêm caùi hoïc-thuaät mò ngoaïi cuûa thôøi vua chuùavaø cuõng ñaõ choái boû ñöôïc vaên-hoùa lai-caêng, boài-beáp thôøiPhaùp thuoäc - Nhöõng cöù ñieåm laøng maïc queâ muøa aáy ñaõ bòtaäp-ñoaøn coäng-saûn trieät haï! Troïng toäi naøy, taäp-ñoaøncoäng-saûn Hoà Chí Minh phaûi chòu hình phaït naøo cho ñuùngtoäi ñoà cuûa chuùng ñoái vôùi lòch-söû daân-toäc Vieät?

-TTTTTruyŠn-thÓng xâm-læng và Hán hóa cûa ruyŠn-thÓng xâm-læng và Hán hóa cûa ruyŠn-thÓng xâm-læng và Hán hóa cûa ruyŠn-thÓng xâm-læng và Hán hóa cûa ruyŠn-thÓng xâm-læng và Hán hóa cûa TÀuTÀuTÀuTÀuTÀu.

Lòch-söû Trung Hoa coù theå noùi laø moät lòch-söûcuûa truyeàn ttieáp xaâm-laêng. Ñôøi-ñôøi keá-tieáp, thôøi naøocuõng theá, duø Taøu quoác-gia hay Taøu Coäng, Taøu Baéc-Kinh hay Taøu Ñaøi-Loan,..töø Hieân-Vieân thò cho ñeánTöôûng Giôùi Thaïch, tieáp Mao-Traïch-Ñoâng vaø ñeán ngaøynay cuõng chæ laø tieáp noái moät truyeàn-thoáng xaâm laêngvaø Haùn hoùa. ñiŠu này Çã ghi rõ trong lÎch-sº TÀu:

Thuûy toå Trung Hoa, “Hoaøng ñeá chieán Suy Vöu,bình Mieâu toäc...” .

* Tieáp nhaø Chu (1121-256 trc. C.N.)

Caùc söû gia Trung Hoa chia thôøi Chu laøm hai:- Thôøi Taây Chu töø 1121 - 770 tr. C.N. Thôøi kyø naøy

nhaø Chu ñoùng ñoâ ôû ñaát Phong (thuoäc Thieåm Taây ngaøynay) .

- Thôøi Ñoâng Chu töø 770 - 256 tr. C.N.Ñôøi Chu Bình Vöong, nhaø Chu thöôøng bò caùc daân

Hieåm Doaõn vaø Khuyeån Nhung ôû phía Taây uy-hieáp, neândôøi ñoâ veà Laïc Döông ôû phía Ñoâng (Haø Nam ngaøy nay),neân goïi laø Ñoâng Chu.

- Nhaø Taàn (221-206 trc. T.L.) Naêm 221 tr. C.N.,Taàn thoân-tính taát-caû chö-haàu, xöng Hoaøng ñeá, ñeá-cheácöïc-quyeàn khôûi töø ñaây. Nhaø Taàn phaùt-khôûi töø mieànbieân-taûi vieãn Taây Trung quoác luùc baáy giôø. Trong thôøi

haøng naêm trieàu-coáng khoâng khuyeát, nhöng chöa toû heátloøng thaønh. Vieäc mang quaân ñi hoûi toäi laø lyù ñuùng cuûañaïi quoác.

Ñoái-chieáu söû Vieät: Thoaùt Hoan sang ñaùnh VieätNam laàn 1 (1283). (traän Vaïn Kieáp, Thoaùt Hoan troánveà Taàu, (1285).

Naêm 1287, Thoaùt Hoan sang ñaùnh laàn thöù 2.Baïch Ñaèng giang anh-huõng.

- Nhaø Minh (1368 - 1644 T.L.)

Ñoái chieáu söû Vieät: Sau khi ñaùnh baïi nhaø Hoà(Hoà Quyù Ly), nhaø Minh ngaët -ngheøo cai-trò daân Vieät.Leâ Lôïi ñaõ gian-khoå trong 10 naêm (1418-1428) thaéngquaân Minh.

- Nhaø Thanh (1644-1912 T.L.)

Naêm 1788, vua Caøn-Long sai Toân-Só-Nghò khôûiquaân boán tænh Quaûng Ñoâng, Quaûng Taây, Quí Chaâu, VaânNam sang ñaùnh nöôùc Vieät. Söï-nghieäp cuûa vua Quang-Trung tuy ngaén-nguûi, nhöng raát saùng choùi. Söï-nghieäp cuûangaøi laø caû moät khoa-hoïc kieâm ngheä-thuaät veà quaân-söï cuûathôøi-ñaïi XX, hôïp vôùi chieán-löôïc toaøn-dieän chieán cuûa chieán-tranh chôùp-nhoaùng, cuõng nhö veà chính-trò phaûi noùi raèng:Vua Quang-Trung laø ngöôøi cuûa thôøi-ñaïi XX treân keá-hoaïchxaõ-hoäi vaø chính-trò.

- Naêm 1926 Trung Hoa ñöôïc thoáng nhaùt, TöônûgGiôùi Thaïch ñöôïc ñeà-cöû laøm toång-thoáng.Cheá ñoä CoängHoøa (1912-1925 T.L.)

Naêm 1931, taäp-hoïp caùc löïc-löôïng ôû caùc tænhÑoâng vaø Nam Trung hoa, thaønh-laäp Coång Hoøa Xoâ VieátTrung Hoa, Mao Traïch Ñoâng laøm chuû-tòch.

Naêm 1936, Quoác vaø Coäng ñaõ cuøng nhau choángNhaät. Ngaøy 1-10-1949, Mao tuyeân-boá thaønh-laäp CoängHoøa Nhaân Daân Trung Hoa.

* Thôøi Trung Hoa Daân Quoác cuûa Töôûng Giôùi

285288


gian ngaén-nguûi 15 naêm maø nhaø Taàn ñaõ baønh-tröôùnglaõnh-thoå töø Nam Moâng Coå xuoáng ñeán Löôõng Quaûng.

Naêm 214 trc. C.N. Taàn Thuûy Hoaøng sai Ñoà Thö ñemquaân xaâm chieám Baùch Vieät. Trong cuoäc giao tranh daânBaùch Vieät ñaõ gieát ñöôïc Ñoà Thö vaø tieâu hao quaân Taàn.

Ñaây chính laø thôøi-gian caùc boä-toäc Baùch Vieät taïiTrung Nguyeân hoaëc phaân-taùn, linh-laïc, hoaëc ôû laïi ñeå bòñoàng-hoùa. Ñoái chieáu vôùi lòch söû Vieät laø vaøo thôøi AnDöông vöông xaây Loa thaønh.

- Tieàn Haùn (206 TTL -3 TL). Khôûi döïng nhaø Haùnlaø Löu Bang (Cao Toå), ngöôøi laøng Troïng Döông, quaän Baùi,cha laø Thaùi Coâng. Khi lôùn leân ñöôïc laøm ñình tröôûng ôû soângTöø. Ñoái chieáu söû Vieät, Baéc thuoäc laàn I, hai baø Tröng khôûinghóa. (40-43).

- Ñoâng Haùn (21-220 TL.) Ñôøi nhaø Haùn chuû tröôngkhoâng baùn saét cho NamVieät, daân Nam Vieät khoâng ñuùc ñöôïckhí giôùi vaø noâng cuï noåi leân phaûn khaùng. Ngöôøi caàm ñaàu laøthöøa töôùng Löõ Gia, gieát nhöõng ngöôøi thaân Haùn nhö Cuø Thòthaùi haäu.

Voõ ñ‰ sai Loä Baùc Ñöùc, Döông Boäc ñem quaân bìnhñònh Nam Vieät, thu vaøo baûn ñoà Trung quoác, ñaët laøm chín quaän,chieám luoân ñaát Haûi Nam.

Ñoái chieáu söû Vieä: Baéc thuoäc laàn 2, Maõ Vieän, Baø Trieäuchoáng Ngoâ. Lyù Boân laäp ra nhaø tieàn Lyù.

Trong gaâøn boán theá kyû, nhaø Haùn ñaõ laøm cho ñeá quoácTrung Hoa roäng lôùn, phía baéc tôùi Maõn Chaâu, Trieàu Tieân; phíanam tôùi Ñoâng Döông, baéc Mieán Ñieän, phía taây tôùi Taây Taïng,phía taây baéc tôùi Trung AÙ.

- Nhaø Ñöôøng (618 - 907 T.L.)

Hai naêm 620-621, Lyù Theá Daân, chæ qua moät traänthaéng ñöôïc hai nöôùc Trònh vaø Haï, laøm chuû troïn Hoa Baéc.Ñeán naêm 625 bình trò luoân Hoa Nam.

Ñoái chieáu: Baéc thuoäc laàn 3 (603-939), Mai Haéc ñeá,

tieáp Phuøng Höng (Boá Caùi ñaïi vöông).

- Tieáp thôøi Nguõ Quí (Haäu Löông, Haäu Döôøng, HaäuTaán, Haäu Haùn, Haäu Chu). Beân ta coù h05 Khuùc, Döông DieânNgheä, Kieàu Coâng Tieãn, Ngoâ Quyeàn noåi leân ñaùnh ñuoåi quaânño hoä.

- Nhaø Toáng (960 - 1278 T.L.)

Ñoái chieáu söû Vieät: - Leâ Ñaïi Haønh (tieàn Leâ (980-1009) phaù quaân nhaø Toáng.

Vöông An Thaïch laïi coù yù doøm-ngoù phöông Nam.Baáy giôø coù quan tri-chaâu ôû Ung Chaâu bieát yù cuûa Vöông AnThaïch neân daâng sôù maø taâu raèng: “Neáu khoâng laáy ñaát GiaoChaâu thì veà sau thaønh moái lo cho Trung Hoa.” Vua nhaøToáng nghe lôøi taâu, sai Löu Di thu-xeáp moïi vieäc theo yùVöông An Thaïch.

Beân Lyù trieàu Vieät Nam thaáy tình söï nhö vaäy, vieátthö sang hoûi Toáng trieàu, Löu Di laïi khoâng chuyeån thö veàkinh. Lyù trieàu beøn sai Lyù Thöôøng Kieät vaø Toân Ñaûn ñem 10vaïn quaân chia laøm hai ñaïo thuûy boä cuøng tieán ñaùnh hai chaâuLieâm, Ung, theo chi‰n lÜ®c laáy coâng laøm thuû.

- Nhaø Nguyeân (1279 - 1308 T.L.)

Töø ñôøi Tam ñaïi ñeán nay, chöa luùc naøo thònh trò nhövaäy. Phía baéc vöôït AÂm Sôn, ñoù laø nôi thaùnh trieàu gaây-döïngcô-nghieäp, phía nam qua vuøng bieån vieâm nhieät, nhöõng quoácgia xöù ñoù ñeàu xöng thaàn. Caùc tuø-tröôûng Hoài Hoät (chuûng toäcthuoäc doøng doõi Hung Noâ ôû vuøng Taân Cöông). Taây Vöïc laën-loäi qua sa-maïc ñeán trieàu-coáng. Quoác chuùa Di ñòch phöôngñoâng laø Cao Ly (Trieàu Tieân), baêng qua bieån tôùi cung ñình.Vua Khieát Ñan Nöõ Chaân, Taây Haï vì choáng laïi neân ñeàu bòtieâu-dieät. Caùc quoác-tröôûng Baïch Thaùt, Uy Ngoâ, Thoå Phoàn(Taây Taïng) tuaân leänh ñöa con ñeán keát nghóa hoân-nhaân. Quoácvöông Vaân Nam, Kim Xæ, Boà Cam göûi con trai tôùi laøm contin. Nöôùc Ñaïi Haï ôû Trung Nguyeân vaø nhaø Toáng môùi maát, thìngöôøi-ngöôøi trong laõnh-thoå ñeàu bieán thaønh con daân.

Chæ coù An Nam laø nöôùc nhoû beù, mieäng thì noùi phuïc-tuøng nhöng taâm thì chöa phuïc. Tuy ñöôïc cai trò moät phöông,

286 287


Thaïch, naêm 1940 ñaõ quy-ñònh taùm con ñöôøng phaùt trieåncuûa noøi Hoa trong boä “ Ñoâng AÙ Ñiaï Lyù “:

1- Taây Baù Lôïi AÙ,2- Taây Taïng Ba Tö,3- Taân Cöông,4- AÁn Ñoä,5- Vieät, Thaùi, Mieán, Taân Gia Ba,6- Nam Döông lieät ñaûo,7- UÙc chaâu,8- Thaùi Bình Döông ñoâng lieät ñaûo, Haøn.”

5- TTTTTruyŠn-thÓng chÓng xâm-længruyŠn-thÓng chÓng xâm-længruyŠn-thÓng chÓng xâm-længruyŠn-thÓng chÓng xâm-længruyŠn-thÓng chÓng xâm-læng, ‘CÙu QuÓcCÙu QuÓcCÙu QuÓcCÙu QuÓcCÙu QuÓcTÒn ChûngTÒn ChûngTÒn ChûngTÒn ChûngTÒn Chûng’ cûa VVVVViŒt NamiŒt NamiŒt NamiŒt NamiŒt Nam.

Neáu ñoái-chieáu lòch söû Trung Quoác vôùi lòch-söû Vieät- Vaøo thôøi Nam - Baéc trieàu (221-589 sau T.L.), khi daân

Taøu 20 trieäu ñaõ bò boä toäc Tieân Ti, daân soá chæ 400 ngaøn ngöôøichieám nöûa nöôùc Taøu (vuøng ñaát Hoa Haï)ï trong gaàn 2 theá-kyû.

- Giai-ñoaïn “Nguõ Ñaïi Thaäp Quoác” (906-960) boä toäc SaÑaø vôùi daân soá 100 ngaøn ngöôøi ñaõ chieám mieàn Baéc Trung Hoatreân nöûa theá-kyû.

- Trieàu Toáng (960-1279) vôùi daân soá 120 trieäu ñaõ phaûitrieàu coáng caùc boä-toäc Lieâu chæ coù 4 trieäu daân, vaø boä toäc Kim (2trieäu daân).

- Moâng Coå vôùi 2 trieäu daân ñaõ chieám troïn laõnh-thoå TrungHoa trong voøng 90 naêm vaø ñaët ra nhaø Nguyeân (1280-1367).

- Daân Maõn chæ coù 1 trieäu daân ñaõ dieät nhaø Minh, ñoâ hoäTrung Hoa gaàn 3 theá-kyû (töø 1644-1911) vaø laäp ra nhaø Thanh.Trieàu Maõn Thanh ñaõ baét 150 trieäu chuù “con Trôøi” (Taøu) phaûingoan-ngoaõn gioùc toùc, thaét bím, maëc y-phuïc Maõn...

Ngöôïc laïi Vieät Nam:- Thôøi Ngoâ Quyeàn (939-965) ñaõ dieät quaân Nam

Haùn gaây neàn töï chuû.- Thôøi Baø Tröng (40-43) chæ trong thôøi-gian

ngaén ñaõ deïp 65 thaønh trì trong vuøng Lónh Nam döïngneàn ñoäc-laäp cho nöôùc nhaø.

8- Herold J. Weins, ‘Han Chinese Expansion SouthChina’ The Shoe Spring Press inc., 1967.

“Cuoäc Nam chinh cuûa ngöôøi Hoa khoâng phaûi tieán vaøovuøng hoang-daõ khoâng coù daân cö maø cuõng khoâng phaûi cuoäc baønhtröôùng kieåu Hoa Kyø ñoaït ñaát-ñai cuûa ñaùm daân moïi-rôï. Khi neànvaên-minh Trung Quoác coù baûn-saéc roõ-reät cuûa Trung Quoác laànñaàu-tieân xuaát-hieän taïi bình-nguyeân Trung Quoác thì vuøng ñaátmieàn Nam ñaõ coù nhöõng saéc-daân cö-nguï taïi ñoù vaø hoï ñaõ coù moättrình-ñoä phaùt-trieån vaên-hoùa khoâng keùm ngöôøi Hoa. Nhö vaäycuoäc baønh-tröôùng veà phöông Nam cuûa ngöôøi Trung Hoa ñaõlaøm phong-phuù cuoäc soáng cho ngöôøi Hoa nguyeân-thuûy vaø vaênhoùa cuûa hoï.”

9- Theo Edward H. Schafer: “Chaúng coøn nghi-ngôø gìnöõa, ngheä-thuaät troàng luùa nöôùc vaø thuaàn-hoùa suùc-vaät ñaõ ñöôïcngöôøi Taàu thaâu-hoùa töø nhöõng chuûng-toäc maø hoï khinh-bæ taïiphöông Nam xa-xoâi.”

10- Theo Wolfram Eberhard, “A History of China”,University of California Press, Berkeley and Los Ange-les, 1971. ñaõ töøng giaûng-daïy taïi ñaïi-hoïc Baéc Kinh ñaõ ñeå ranhieàu naêm nghieân-cöùu veà phong-tuïc, tín-ngöôõng cuûa caùc saécdaân taïi Nam Trung Quoác ñaõ nhaän-xeùt nhö sau:

“YÙ-kieán cho raèng chuûng-toäc Haùn ñaõ saûn sinh ra neànvaên-minh cao-ñaïi hoaøn-toaøn töï löïc do chính nhöõng taøi-naêngñaëc-bieät cuûa hoï thì nay ñaõ khoâng theå ñöùng vöõng.Hieän nay ngöôøita ñaõ hieåu raèng xöa kia khoâng coù moät chuûng-toäc Haùn vaø ngaycaû ngöôøi Haùn cuõng khoâng coù nöõa. Vì theá chuùng ta thaáy raèngkhoâng heà coù moät nöôùc Trung Quoác vaên-minh vôùi chung-quanhtoaøn laø nhöõng daân toäc man-ri moïi-rôï, maø chæ coù moät nöôùc Trungquoác vaø caùc quoác-gia chung quanh cuõng vaên-minh nhö hoï tuytheo moät ñöôøng-loái khaùc.”

*

289292


- Ñôøi nhaø Lyù, Lyù Thöôøng Kieät (naêm 1075) ñaõ ñemquaân phaït Toáng.

- Ñôøi nhaø Traàn (1225-1400) ñaõ ba laàn ñaïi thaéng quaânMoâng Coå (nhaø Nguyeân).

-Thôøi haäu Leâ (1428-1527), Leâ Lôïi ñaõ ñaùnh ñuoåi quaânMinh.

- Ñaïi ñeá Quang Trung naêm 1789 ñaõ deïp 10 vaïn quaânThanh, ñeán noãi Toân Só Nghò boû caû aán kieám chaïy veà Taøu....

Ngaøy nay, thaät laø moät tuûi-nhuïc, coù nhieàu nhaø khoabaûng Vieät ñaõ thaønh-laäp nhöõng nhoùm goïi laø “nghieân-cöùu”, nhaèmtoân vinh “Thieân Trieàu Chuû Nghóa” hay taùn-tuïng, ngaâm-nga thôÑöôøng, Haùn maø coi nheï vaên-hoùa “Töù Di”!

Hoï ñaõ bò caáy vaøo trong ñaàu nhöõng hình-aûnh moätanh Taøu, nhö moät Khoång Minh, moät Taøo Thaùo, moät LöuBò, moät Quan Coâng, moät Haùn Cao Toå, moät Haøn Tín, moätLyù Baïch, moät Ñaøo Tieàm, ... Khi bòï caáy nhö theá töùc laø hoï ñaõnhaän laõnh caùi “sinh töûø phuø” vaøo trong ñaàu oùc!

Ñaõ töø laâu treân ñöôøng coâng danh khaùc nhau trongmoïi thôøi thoáng-trò, nhöõng theá-heä hoïc haønh thöôøng bò ñaàuñoäc bôûi chính-saùch vaên-hoùa, cheá-ñoä tuyeån löïa, laâu rieát invaøo trí naõo nhöõng thaønh-kieán “vong baûn”, coi nhöõnghoïc-thuaät ngoaïi nhaäp laø quoác hoïc, laø øtinh-hoa cuûa daântoäc, laø ñöôøng saùng vaø ñöôøng soáng duy nhaát! Teä haïi hônnöõa laø coi xaõ hoäi Vieät nhö moät maûnh ñaát hoang troáng, töïnoù chöa coù moät troàng tæa naøo!

Caùc caâu ngaïn ngöõ cuûa tieàn nhaân ñaõ caûnh-giaùcñieàu voïng ngoaïi: “chieàn chieän nuoâi tu huù “ hay “meïgaø con vòt ” hoaëc

“Moà cha khoâng khoùc, khoùc maû moái,

Maû meï khoâng khoùc, khoùc boái boøng-bong”.

Tieác haän thay, bieát bao nhieâu ngöôøi boân-ba, lao-khoå, hy-sinh tính maïng ñeå lo giaûi-cöùu ñaát nöôùc vì khoângvöõng tinh-thaàn daân-toäc neân ñaõ “hôùp” phaûi nhöõng tö-töôûng ngoaïi-lai, “phi daân-toäc”,

Daân Vieät chuùng ta töø ngaøn xöa ñeán maõi-maõi veàsau luoân-luoân khaúng quyeát:

Nam Quoác sôn haø nam ñeá cöTieät nhieân ñònh phaän taïi thieân thöNhö haø nghòch loã lai xaâm phaïm?Nhöõ ñaúng haønh khan thuû baïi hö.”

(Lyù Thöôøng Kieät)(Nuùi soâng nöôùc Nam vua Nam ôû. Soå trôøi ñaõ roõ-raøng

phaân ñònh. Côù sao luõ giaëc laïi xaâm laán? Taát giaëc seõ thaûmbaïi.).

Quy‰t vì ‘SÓng Còn ’ cûa Dân T¶c, vì tÜÖng-laisáng-sûa cûa toàn dân, và tin-tÜªng vào truyŠn-thÓngcûa Çât nÜ§c là lë TÃt Th¡ng. Chúng ta, toàn dân ViŠtquy‰t thoát TÀu Ç‹ xÙng-Çáng là CON R—NG CHÁUTIÊN.

ñinh Khang Hoåt

NGU—N NGU—N NGU—N NGU—N NGU—N THAM KHAO:THAM KHAO:THAM KHAO:THAM KHAO:THAM KHAO:

1- NguyÍn ñæng Thøc, ‘LÎch Sº Tri‰t H†c ñông

PhÜÖng’, TÆp 2, Nhà xuÃt-bãn T/P HCM in lÀn 3, 1999.

2- Lš ñông A, ‘HuÏ‰t Hoa’, nhà xuÃt-bän Gió ñáy,Ch®l§n næm 1967.

3- Phåm ViŒt Châu, ‘Træm ViŒt Trong Vùng ñÎnhMŒnh’ xuât bän tåi Hoa Kÿ, næm 1997.

4- TrÀn Tr†ng Kim, “Vieät-Nam Söû Löôïc”, Quyeån 1,trang 212, 213, Soáng Môùi xuaát baûn 1978.

5-Leâ Ñình Thoâng, “Möôøi naêm Quan Heä Vieät Trung,Tham Luaän hoäi thaûo chính trò taïi Washington DC ngaøy 23,24/4/ 1996.

6- Hoaøng vaên Chí, “ Töø Thöïc Daân ñeán Coäng Saûn”.

7- Charles O Hucker, ‘China ‘s Imperial Past’,Stanford University Press, Stanhford, CA 1975’.

290 291


Làm Làm Làm Làm Làm Th‰ Nào Ç‹Th‰ Nào Ç‹Th‰ Nào Ç‹Th‰ Nào Ç‹Th‰ Nào Ç‹ DDDDDÙ Ù Ù Ù Ù t Tt Tt Tt Tt TÀuÀuÀuÀuÀu ?????

gày nay, ngÜ©i ViŒt chúng ta có th‹ chÌ th£ng vàom¥t b†n ÇÀu não cÀm-quyŠn B¡c Kinh, b†n hÆu-duŒ cûa‘’Thiên TriŠu chû-nghïa’’, döï-keá thoáng-trò toaøn coõi ÑoângNam AÙ cûa chúng khoâng coøn giaáu-gieám ÇÜ®c n»a khi nhöõnglaõnh-thoå nhö Mieán Ñieän, Thaùi Lan, Vieät Nam, Cam-pu-chia, Laøo, Maõ Lai, Singapore, Phi-Luaät-Taân ñöôïc veõ vaøomoät baûn ñoà vaø coi laø laõnh-thoå cuûa Trung Quoác töø naêm 1840ñính keøm trong cuoán “Taân Trung Quoác Söû Löôïc”, aán-haønhvaøo naêm 1952.

ñây là cu¶c chi‰n “TTTTToàn diŒn - Quy‰t liŒt - và triŒtoàn diŒn - Quy‰t liŒt - và triŒtoàn diŒn - Quy‰t liŒt - và triŒtoàn diŒn - Quy‰t liŒt - và triŒtoàn diŒn - Quy‰t liŒt - và triŒt

Ç‹ Ç‹ Ç‹ Ç‹ Ç‹ .’’ Chúng ta phäi mau chóng cùng nhau ÇÙng dÆy, Çáp

ti‰ng g†i Non Sông.

VŠ VŠ VŠ VŠ VŠ TÜ TÜ TÜ TÜ TÜ TÜªngTÜªngTÜªngTÜªngTÜªng::::: * Kiên-ÇÎnh vŠ Chûng-t¶c: VVVVViŒt là iŒt là iŒt là iŒt là iŒt là VVVVViŒt, iŒt, iŒt, iŒt, iŒt, VVVVViŒtiŒtiŒtiŒtiŒt

khác khác khác khác khác TÀuTÀuTÀuTÀuTÀu.

Theo thôøi-gian, ta coù:

- Ngöôøi thaùi coå (Arche - Anthropus, Java-man,Hoabinh-man (tÜÖng-Ùng v§i Java-man) coù vaøo khoaûng100,000 - 240,000 naêm veà tröôùc).

- Ngöôøi thöô ïng-co å (Paleo-Anthropus, HomoErectus, coù vaøo khoaûng 40,000 - 100,000 naêm veàtröôùc).

- Ngöôøi linh-nhaân (Neo-Anthropus, Homo-Sapiens- Sapiens coù vaøo khoaûng 40,000 naêm veà tröôùc, cuoái thôøiñoà ñaù cuõ chuyeån sang ñoà ñaù môùi).

- Tieáp-theo thôøi-kyø “linh nhaân” (Homo-Sapiens-Sapiens loaøi ngöôøi chia laøm 3 nhaùnh chính:

* Ñaïi chuûng AÙ (Mongoloid) [khoâng coù nghóa laø gioángMoâng Coå (Mongol)] , chia laøm hai nhaùnh: Baéc Mongoloid ôûvuøng Siberi, Baéc AÙ vaø Trung AÙ. Nam Mongoloid töø Trung

NNNNN

söùc maïnh cuûa ngöôøi phöông Nam.

Chúng ta cÛng månh-dån chÌ vào m¥t chúng (TÀuChŒt) mà nói:

“Cuoäc Nam chinh cuûa ngöôøi Hoa khoâng phaûi tieánvaøo vuøng hoang-daõ khoâng coù daân-cö maø cuõng khoângphaûi cuoäc baønh-tröôùng kieåu Hoa Kyø ñoaït ñaát ñai cuûañaùm daân moïi-rôï. Khi neàn vaên-minh Trung Quoác coù baûnsaéc roõ-reät cuûa Trung Quoác laàn ñaàu-tieân xuaát-hieän taïibình-nguyeân Trung Quoác thì vuøng ñaát mieàn Nam ñaõ coùnhöõng saéc daân-cö-nguï taïi ñoù vaø hoï ñaõ coù moät trình-ñoäphaùt-trieån vaên-hoùa khoâng keùm ngöôøi Hoa. Nhö vaäy cuoäcbaønh tröôùng veà phöông Nam cuûa ngöôøi Trung Hoa ñaõlaøm phong-phuù cuoäc soáng cho ngöôøi Hoa nguyeân-thuûyvaø vaên-hoùa cuûa ho ï.”( Herold J. Weins, ‘Han Chinese Expansion South China’The Shoe Spring Press inc., 1967.)

- Caùc nhaø baùc-hoïc ngöôøi Nga ñaõ khai-thaùc ñöôïckeát-quaû trong caùc cuoäc khai-quaät nhöõng di-chæ khaûo-coå cuûa Vieät Nam töø thaäp nieân 60 ñaõ chöùng-minh nguoàn-goác vaên-hoùa Trung Hoa caàn phaûi ñöôïc tìm kieám töø vaên-hoùa Hoøa Bình.

- Töông-töï, Charles O. Hucker: “Cuoäc Namchinh cuûa ngöôøi Hoa khoâng phaûi tieán vaøo vuøng hoang-daõ khoâng coù daân-cö maø cuõng khoâng phaûi cuoäc baønh-tröôùng kieåu Hoa Kyø ñoaït ñaát-ñai cuûa ñaùm daân moïi-rôï.Khi neàn vaên minh Trung Quoác coù baûn-saéc roõ-reät cuûaTrung Quoác laàn ñaàu-tieân xuaát-hieän taïi bình-nguyeânTrung Quoác thì vuøng ñaát mieàn Nam ñaõ coù nhöõng saécdaân cö-nguï taïi ñoù vaø hoï ñaõ coù moät trình-ñoä phaùt-trieånvaên-hoùa khoâng keùm ngöôøi Hoa. Nhö vaäy cuoäc baønh-tröôùng veà phöông Nam cuûa ngöôøi Trung Hoa ñaõ laømphong-phuù cuoäc soáng cho ngöôøi Hoa nguyeân-thuûy vaøvaên-hoùa cuûa ho ï.”

293296

4-4-4-4-4-


AÙ ñeán Nam AÙ ñeán Indonesia.

* Ñaïi chuûng Europoid (Ñaïi chuûng AÂu) ôû vuøng luïc-ñia AÂu chaâu.

* Ñaïi chuûng Australoid-Negroid (ñaïi chuûng UÙc-Phi),töø Phi Chaâu ñeán haûi ñaûo Thaùi Bình Döông.

Veà chuûng-toäc, (qua taát-caû nhöõng coâng-trình khaûo-coå, nhaân-chuûng, ngoân-ngöõ, ñiaï-chaát, di truyeàn DNA, coå söû...)xaùc-quyeát chuûng-toäc Vieät khoâng phaûi goác töø Trung Hoa,maø do ngöôøi baûn ñiaï (HoaBinhman) sau pha-troän vôùi caùcchuûng: Coå Maõ-Lai (Meùlaneùsien), Nam Mongoloid, NamÑaûo (Indoneùsien). Tieáp sau, phaân thaønh hai nhoùm: Chaømvaø Nam

Rieâng nhoùm Nam AÙ phaân thaønh caùc ngaønh:Khmer,Vieät Möôøng, Taøy Thaùi, Meøo Dao.

Cuõng may, nhôø söï tieán-boä cuûa caùc ngaønh nhö Chuûngtoäc hoïc, Ñiaï-chaát-hoïc, Söû-hoïc, Khaûo-coå-hoïc, Di-truyeànhoïc, v.v... maø ngaøy nay, chuùng-ta khoâng coøn nghi-ngôø gìnöõa veà chuûng-toäc cuûa mình, vaø nhöõng neùt vaên-hoùa ñaëc-thuø cuûa Vieät Nam.

Riêng vŠ Væn Hóa, neáu ai coøn nghi-ngôø “Vaên-hoùaVieät chæ laø bän sao nŠn vaên-hoùa Trung Hoa thì xin ñoïc baøi“New Light On A Forgotten Past” cuûa tieán=só Wilhelm G.Solheim trong taäp-san National Geographic, thaùng 3 naêm1971, hay taùc-phaåm “Han Chinese Expansion in SouthChina” cuûa Harold Weins, giaùo-sö Ñaïi-hoïc Yale, Hoa Kyø,hoaëc cuûa Wolfram Eberhard, giaùo-sö ñaïi-hoïc Californiatrong cuoán “A History of China”.

VŠ VŠ VŠ VŠ VŠ Væn HóaVæn HóaVæn HóaVæn HóaVæn Hóa

- Chúng ta có th‹ chÌ m¥t b†n TÀu mà nói: Các chú là

dân xäo-trá, cÜ§p ÇÃt, cÜ§p dân, nhÆn vÖ væn-hóa cûa ngÜ©ilàm cûa mình!!!

* Theo Will Durant, daân Trung Hoa keát-hôïp vôùi caùcdaân-toäc bò trò maø taïo neàn vaên-minh ñaàu-tieân coå söû Ñoâng AÙ.

* Löông Khaûi Sieâu (1873-1929) laø moät trong soá hoïc-

giaû hieám-hoi cuûa Trung Hoa ñaõ thöøa-nhaän raèng Trung Hoa coùnguoàn-goác du-muïc khôûi leân töø mieàn Taây Baéc roài traøn xuoángxaâm-chieám caùc boä-toäc ôû löu-vöïc Hoaøng Haø, tieán veà phöôngNam, vöôït Döông Töû, baønh-tröôùng laõnh-thoå töø Nam MoângCoå ñeán taän Quaûng Ñoâng,

* Theo Edward H. Schafer: “Chaúng coøn nghi-ngôøgì nöõa, ngheä-thuaät troàng luùa nöôùc vaø thuaàn-hoùa suùc-vaät ñaõñöôïc ngöôøi Taàu thaâu-hoùa töø nhöõng chuûng-toäc maø hoï khinh-bæ taïi phöông Nam xa-xoâi.”

* Theo Wolfram Eberhard, giaùo-sö ñaïi-hoïc ôûCalifornia töøng giaûng-daïy taïi ñaïi-hoïc Baéc Kinh ñaõ ñeå ranhieàu naêm nghieân-cöùu veà phong-tuïc, tín-ngöôõng cuûa caùcsaéc daân taïi Nam Trung Quoác coùõ nhaän xeùt nhö sau: “YÙ kieáncho raèng chuûng-toäc Haùn ñaõ saûn-sinh ra neàn vaên-minh coåñaïi hoaøn-toaøn töï löïc do chính nhöõng taøi-naêng ñaëc-bieät cuûahoï thì nay khoâng coøn ñöùng vöõng”.

Và nhÃt là ngày nay, mÃy chú t¿ hào là Çã thành lÆpÇÜ®c vài træm viŒn khäo cÙu Kh°ng h† viŒn khäo cÙu Kh°ng h† viŒn khäo cÙu Kh°ng h† viŒn khäo cÙu Kh°ng h† viŒn khäo cÙu Kh°ng h†c ª nhiŠu nÖi. MøcÇích Ç‹ ÇŠ cao væn hóa Trung QuÓc song-song v§i phát-tri‹nkinh-t‰ cho xÙng v§i ngôi-vÎ siêu-cÜ©ng?

S¿ th¿c vai-trò cûa Kh°ng Tº cûa mÃy chú ch¡ng cógì Ç‹ xÙng v§i h‡n danh ‘’Vån Vån Vån Vån Vån Th‰ SÜ Bi‹uTh‰ SÜ Bi‹uTh‰ SÜ Bi‹uTh‰ SÜ Bi‹uTh‰ SÜ Bi‹u’’ nhÜ các chú Çãtuyên-xÜng. Ta chÌ cÀn dÅn låi chính l©i cûa Kh°ng Tº:

- Trong saùch Luaän Ngöõ, muïc “Thuaät nhi” , KhoångTöûvieát: “Thuaät nhi baát taùc, tín nhi hieáu coå “= thuaät laïi maøkhoâng saùng-taùc, tin vaø yeâu coå xöa. Ñieàu naøy chöùng-toûnhöõng ñieàu Khoång Töû noùi hay vieát laïi, khoâng hoaøn-toaøndo Khoång Töû saùng-taùc, maø chæ thuaät laïi cuûa moät neàn vaênhoùa naøo khaùc (Baùch Vieät ?)

- Töû Loä vaán cöôøng. Töû vieát: “Nam phöông chi cöôøngdö? Baéc phöông chi cöôøng dö? ÖÙc nhi cöôøng dö? Khoannhu dó giaùo, baát baùo voâ ñaïo – Nam phöông chi cöôøng daõ.Quaân töû cö chi. Nhaãm kim caùch, Töû nhi baát yeåm – Baéc phöôngchi cöôøng daõ, nhi cöôøng giaû cö chi. “ [OÂng Töû Loä hoûi veàsöùc maïnh. Khoång Töû ñaùp: “Ñem loøng roäng-raõi, hieàn hoøadaïy ngöôøi, daãu keû voâ ñaïo cuõng khoâng baùo thuø, ñoù laø

294 295


(History and Culture”, The MacMillan Co. N.Y. 1964).

- Theo hoïc-giaû Andreas Lommel trong taùc-phaåm“Prehistoric” ñaõ neâu leân tám neàn vaên-hoùa caên-baûn taïo-döïng ra neàn vaên-hoùa Trung Hoa:

a/-Neàn vaên-hoùa thöù nhaát töø Ñoâng Baéc ñeán taäp trungtaïi Haø Baéc (Hopei), Sôn Ñoâng (Shangtung). Toå tieân cuûa hoïlaø ngöôøi Tung Xích, chuyeân veà saên baén, sau chuyeån sangchaên nuoâi maø caên-baûn laø nuoâi heo.

b/-Neàn vaên-hoùa thöù nhì töø phía chính Baéc tôùi, maøtrung-taâm laø tænh Sôn Taây vaø Noäi Moâng, Toå tieân cuûa hoïlaøngöôøi Moâng Coå, ngheà-nghieäp chính laø saên baén.

c/-Neàn vaên hoùa thöù ba töø Taây Baéc tieán laiï, taäp trungtaïi caùc tænh Cam Tuùc, Thieåm Taây. Toå tieân hoï laø ngöôøi Thoå(Turkish). Hoï cuõng chuyeân veà ngheà saên baén, troàng luùa taéc(millet) vaø bieát thuaàn-hoùa ngöïa.

d/-Neàn vaên-hoùa thöù tö töø mieàn Taây laïi, taäp-trung ôûcaùc tænh Töù Xuyeân vaø mieàn nuùi cuûa caùc tænh Cam Tuùc vaøThieåm Taây. Toå tieân cuûa hoï laø ngöôøi Taây Taïng (Tibetan).Hoï laø daân-toäc chuyeân veà ngheà chaên nuoâi deâ cöøu.

d/ Caùc neàn vaên-hoùa thöù naêm, saùu, baûy vaø taùm töø

phöông Nam ñöa leân, chuyeân veà canh-noâng. . . .

VŠ M¥t TrÆn Chính TrÎ & Xã H¶i. & Xã H¶i. & Xã H¶i. & Xã H¶i. & Xã H¶i.

- Ti‰c thay: theo kinh saùch cuûa Nho giaùo ñeà caovai-troø “ngöôøi” nhö “nhaân giaû kyø thieân ñiaï chi ñöùc” (ngöôøilaø caùi ñöùc cuûa trôøi ñaát) nhöng thöïc-teá, theo tieán-só Traànvaên Ñoaøn, giaùo-sö thính giaûng taïi nhieàu ñaïi-hoïc AÂu Chaâuvaø AÙ Chaâu: Tuy Nho giaùo chaáp-nhaän con ngöôøi laøm chuû,vai “ngöôøi” nhö laø moät neàn ñaïo ñöùc. Song tieác thay xaõ-hoäido Haùn Nho thoáng-trò laïi ñeà cao ngoâi “vua, chuùa” , vaø coingöôøi daân nhö coû raùc, coâng cuï. Trong lòch-söû Haùn Nho chöabao-giôø ghi laïi söï-kieän ngöôøi daân laøm chuû. Söï thaàn thaùnhhoùa vua chuùa chöùng-minh moät caùch chua-chaùt cho quan-nieäm “daân vi quùy”. Nhöõng caâu naøy chæ xuaát-hieän trong ñaàuoùc moät soá trieát-gia, hay treân mieäng löôõi cuûa caùc nhaø nhomaø thoâi.”

- Tuïc leä choân ngöôøi soáng.

taùc xaõ” boû tö höõu neân nhieàu ruoäng Vieät ñaønh boû hoang!. Nhöõng naêm ñaàu 1975, 76, 77 ñoàng tieàn Vieät Nam

coøn giaù trò, sau ñoù lieân-tieáp bò Trung Coäng in ra baïc giaûVieät Nam. Coù leõ ñeå traùnh nguy-cô phaù saûn, beân Vieät Nambeøn phaù giaù moät ñoâ-la aên baèng nghìn moát, ngaøn hai, ngaønruôûi tieàn Vieät!

. Tung tin “thòt meøo ngon vaø raát bo å”, mua meøo vôùigiaù cao, neân daân Vieät beøn baùn meøo sang Trung Quoác gaâynaïn chuoät ñoàng phaù haïi muøa maøng!

.Trung Quoác coøn aùp duïng nhieàu bieän-phaùp boå sungnhö chính saùch xuaát khaåu baùn phaù giaù, coøn goïi laø ñaàu maïi(dumping), giaù maët haøng Trung Quoác baùn ôû vuøng bieân reûhôn noäi ñiaï Trung Quoác. Ñoù laø maët traùi cuûa quan-heä Vieät -Trung maø muïc-tieâu laâu daøi laø bieán kinh-teá Vieät Nam thaønhneàn kinh-teá ngoaïi bieân (eùconomicpeùripheùrique) theo ñònhnghóa cuûa Raoul Prebisch, töông-öùng vôùi quan-ñieåm “Töù

Di” cuûa Trung Quoác.

NgÜ©i ViŒt dù bÃt-cÙ ª Çâu cÀn ph°-bi‰n r¶ng-rãi:

. Nh»ng món hàng giä-måo cûa Trung quÓc;, Nh»ng món hàng chÙa chÃt Ç¶c có th‹ gây tº

vong cho ngÜ©i dùng.. Nh»ng trung-gian ti‰p tay nhÆp hàng Trung quÓc

m¶t cách lÆu thu‰.. Nh»ng mánh khoé viŒn tr® , ÇÀu-tÜ công-nghiŒp

không ki‰m l©i, Ç‹ chúng dÍ-dàng di dân và khai-tháctài nguyên.

. Nh»ng cÃp-tr® tài-khoän cho chính quyŠn haytrÜ©ng-h†c ÇÈ mª nh»ng cÖ-quan væn-hóa (nhÜ ViŒnnghiên-cÙu Kh°ng H†c) mong che-lÃp nh»ng công-táctin-tÙc, gián-ÇiŒp, ki‹m-soát hoa-kiŠu, du h†c-sinh cûachúng....

- Tích-c¿c tiêu dùng hàng n¶i hóa. Có nhÜ vÆym§i mong phát-tri‹n công-nghiŒp nÜ§c mình, tránh b§t

297300


Qua caùc cuoäc khai-quaät ôû An Döông töø naêm 1950,ngöôøi ta tìm thaáy ôû nhöõng ngoâi moä cuûa thieân-töû vaø chö-haàu,ngöôøi tuaãn taùng (töï cheát theo) nhieàu-ít tuøy theo ngoâi-vò thieântöû hay vöông-haàu. Ñieàu ñoù chöùng-toû soá ngöôøi bò hy-sinhraát lôùn, nhaát laø khi choân caát nhaø vua. Coù moät ngoâi moä, ngöôøita khai-quaät treân 300 boä xöông ngöôøi. Nhöõng boä xöông ñoùcoù theå laø cuûa hoaøng-haäu, cung phi, caùc keû haàu caän vua, veäbinh, ñaùnh xe, moät soá quan töôùng nöõa. Tuïc-leä naøy duy-trìraát laâu, maõi ñeán thieân nieân kyû thöù nhaát môùi ñöôïc laàn-laànthay theá baèng nhöõng hình noäm ñan baèng tre, hay nhöõng töôïnglôùn nhö ngöôøi thaät baèng ñaù, goã hay Çaát nung...

- Xã-h¶i : Phân chia nhiŠu giai-cÃpnhiŠu giai-cÃpnhiŠu giai-cÃpnhiŠu giai-cÃpnhiŠu giai-cÃp:

Theo lòch-söû Trung Quoác, nhaø Chu khai-saùnglaø thôøi-kyø giai-caáp quí-toäc thoáng-trò, trong ñoù moãi moätnöôùc laø moät chö-haàu, quy-tuï trung-öông laø nhaø Chu.

Saùch Taû Truyeän coù ghi vaøo 535 trc. C.N.:- Vua trung-ÜÖng coù thaàn-töû laø vua chö-haàu.

Chö-haàu coù thaàn töû laø coâng khanh. Coâng khanh coùthaàn töû laø laø quan chöùc cuûa mình. Quan chöùc coù thaàntöû laø ty chöùc. Ty chöùc coù thaàn töû laø voâ soá caùc quanlaïi nhoû. Quan laïi nhoû coù thaàn töû laø phoø taù. Phoø taù coùthaàn töû laø nhaân vieân cuûa mình. Nhaân vieân coù thaàn töûlaø boäc-leä, boäc-leä hay noâ-boäc coù keû phuï dòch, ngöïa coùkeû chaên ngöïa, traâu boø coù keû chaên daét. Vaø nhö theá moïivaät ñeàu coù döï-ñònh caû.!”

- Döôùi thôøi Theá Toå taùch Trung Hoa laøm haicheá ñoä: Phaàn phía Baéc Vaïn Lyù Tröôøng Thaønh theocheá-ñoä cuûa Moâng Coå, phong-tuïc taäp-quaùn MoângCoå; Phaàn phía Nam Tröôøng Thaønh theo cheá-ñoä cuõTrung Hoa.

Trong xaõ-hoäi chia laøm 10 giai-caáp:1- Quan lôùn trong trieàu ñình (ñeàu laø ngöôøi Moâng

Coå).2- Quan nhoû ôû ñiaï-phöông.3- Laït Ma (thaøy tu).

4- Ñaïo só.5- Y só.6- Thôï vaø ngöôøi laøm tieåu coâng-ngheä.7- Thôï saên.8- Con haùt vaø nhöõng ngheà ñaùng khinh.9- Nhaø nho.

10- Thaønh phaàn aên maøy.

* Ñôøi soáng laàm than:Tieáp-theo Taàn, nhöõng “nhaõn-hieäu” ñöôïc ñeà ra

cuõng chæ laø moät thöù maïo-hoùa. Nhöõng maïo-hoùa quaHaùn Nho, roài Toáng Nho, vaø nhieàu Nho khaùc nöõa, tuøytrieàu-ñaïi, nhöõng Nho naøy vöøa laø nhöõng phaân-hoùa cuûachính Nho, vöøa laø nhöõng xuyeân-taïc, maïo-hoùa ñeå bieän-minh cho “ñeá-cheá cöïc quyeàn” hay “thieân trieàu chuû-nghóa”.

Khi “ñeá cheá cöïc quyeàn ” ôû Trung Hoa aûnh-höôûngsang Vieät Nam, taát-nhieân ñôøi soáng daân-chuùng laâmvaøo caûnh laàm-than, cô-cöïc.

VŠ M¥t Kinh T‰:

- LÆt tÄy chúng:

. Vaät phaåm do Trung Coäng cheá taïo, nhöng laïi daùnnhaõn hieäu nhö Made in VietNam, Made in Thailand, Made

in Laos, v.v...). Tình traïng buoân laäu traàm-troïng ôû bieân giôùi Vieät-

Trung gaây nguy-cô cho neàn kinh teá VN bò phaù saûn.

. Haøng hoùa Trung quoác traøn ngaäp qua caùc ngaû bieângiôùi moät caùch deã daøng, giaù reû hôn haøng noäi ñiaï töø 40 ñeán50%.

Sau 1975 Trung Coäng ñaõ tung ra nhieàu ñoøn:. Mua moùng chaân traâu vôùi giaù cao laøm noâng daân

ham tieàn ñaõ gieát traâu, boø phaàn baùn thòt, phaàn baùn moùngchaân traâu boø vôùùi giaù cao. Trong khi maùy caøy coøn khan hieám,thôï maùy chuyeân moân chöa saün saøng, coäng chính saùch “hôïp

298 299


tiêu dùng ngoåi-tŒ Ç‹ nhÆp-cäng hàng-hóa nÜ§c ngoài(nhÃt là TÀu).

- Khi nhÆn ra nhãn hiŒu giä-måo cûa Trung C¶ng,hay hàng-hóa TÀu có chÃt Ç¶c, ta phäi ph°-bi‰n sâu r¶ngÇ‹ nhiŠu ngÜ©i bi‰t. Có nhÜ vÆy m§i làm suy-y‰u s¿ xuÃtcäng cûa chúng.

- Ph°-bi‰n r¶ng-rãi, giá-trÎ quÓc-t‰ cûa ÇÒng‘’Nhân Dân TŒ ‘’ còn y‰u kém, không bäo-Çäm vŠ giá-trÎ quÓc-t‰ lâu dài.

- T°-chÙc nhiŠu nhóm, nhiŠu Çoàn (Thanh-niênthiŒn chí, sinh-viên, h†c-sinh, HÜ§ng Çåo, .) vào nh»ngngày cuÓi tuÀn Çi thÎ-sát và ph°-bi‰n nh»ng nhãn-hiŒugiä-måo và có chÃt Ç¶c trên nh»ng hàng-hóa TrungC¶ng,...

Có triŒt-hå ÇÜ®c khä-næng thÜÖng-måi cûa TrungC¶ng, m§i ngæn ch¥n ÇÜ®c nh»ng mÜu-mô xâm-læng,mua-chu¶c tình-cäm các cÖ-quan chính-quyŠn các nÜ§cti‹u nhÜ®c.

VŠ M¥t VŠ M¥t VŠ M¥t VŠ M¥t VŠ M¥t TTTTTrÆn Quân S¿rÆn Quân S¿rÆn Quân S¿rÆn Quân S¿rÆn Quân S¿- Trong ñöôøng-höôùng môû roäng bieân-cöông, Maõn

Thanh ñuïng-ñoä vôùi Nga muoán tìm ñöôøng qua phöôngÑoâng ñeå thoâng ra bieån. Naêm 1650, Nga ñaõ tieán tôùiHaéc Long giang, Nga phaûi thöông-thuyeát. Naêm 1669hieäp-öôùc Hi Boá Sôû (Nertohinsk) ñöôïc kyù-keát giöõaNga vaø Maõn Thanh.

Thôøi nhaø Thanh ñaõ sai Toân Só Nghò ñem quaânxaâm-chieám Vieät Nam nhöng bò ngöôøi anh-huøng ñoätxuaát laø Quang Trung ñaõ ñaùnh tan 20 vån quaân xaâmlöôïc..

Xét cho cùng:

- V§i khä-næng vŠ khoa-h†c hiŒn-Çåi, chúng cÛngchÜa hÖn Tây PhÜÖng và Hoa Kÿ.

cöôøng löïc beân ngoaøi.

YÙ-thöùc Maphilindo ñaõ vaø ñang laøm boù ñuoác lyùtöôûng soi ñöôøng cho noã-löïc keát-hôïp cuûa haäu-dueä Baùch Vieät- Hieäp Hoäi caùc quoác-gia Ñoâng Nam AÙ (ASEAN) ñöôïc thaønhlaäp qua tuyeân-ngoân Bangkok naêm 1967 goàm 5 nöôùc: In-donesia, Phillipines, MaõLai, Thaùi vaø Singapore. ø. . .

* Theá Lieân Hoaønh Baùch Vieät caàn sôùm thaønh hình:

- Duøng khaûo-coå-hoïc, chuûng-toäc-hoïc, di-truyeàn-hoïcvaø lòch-söû di daân ñeå chöùng-minh cuøng chung chuûng-toäcBaùch Vieät cuûa caùc nöôùc trong vuøng.

- Qua caùc chöùng-tích “Khaûo-coå-hoïc” ñeå döùt-khoaùtveà vaên-hoùa Baùch Vieät coù tröôùc vaên-minh Hoa vaø AÁÙn, nhö:Tieán-só Wilhem G. Solheim II ñaõ ñöa ra nhieàu gæa-thuyeátmôùi:

+ Vaên-minh Yangshao (Ngöôõng Thieàu) thuoäc thôøikyø ñoà ñaù môùi laø do nhaùnh vaên-hoùa Hoøa Bình truyeàn leânvaøo khoaûng 8, 7 ngaøn naêm tröôùc C.N.

+ Caû hai neàn vaên-hoùa Lungshan (Long Sôn) vaøYangshao (Ngöôõng Thieàu) phaùt-xuaát töø neàn vaên-hoùa HoøaBình.

+ Vaøo thôøi-kyø 3000 naêm tröôùc C.N. ñaõ coù moät soáthuyeàn cuûa ngöôøi Ñoâng Nam AÙ caäp vaøo Nam Döông, vaøPhi Luaät Taân. Caùc thuyeàn naøy ñaõ chôû theo ngheä-thuaät laømñoà goám, khaéc goã, veõ mình vaø nhuoäm aùo...

Con coïp Trung Quoác qua hôn theá kyû nguû queân, naychôït tænh giaác vaø ñang coá vöôn leân moïi maët, nhaát laø veàkinh teá, chính trò vaø quaân söï.

Ñeå hôïp-taùc hay ñoái-phoù höõu hieäu vôùi Trung quoác,caùc quoác-gia thaønh-vieân khoái ASEAN phaûi thaät söï ñoaønkeát noäi-boä döïa vaøo nhöõng neùt chung veà chuûng-toäc, veà lòchsöû ñaõ cuøng moái ñau thöông bò linh-laïc do daõ taâm Thieântrieàu chuû nghóa (Trung Hoa), veà töông-lai cho söï soáng, coøn,tieán, noái hoùa.

* Nguyeân taéc vaän ñoäng: - Daãn chöùng lòch söû moãi quoác gia trong khoái baùch

301304


- V§i tình-trång xã-h¶i cûa chúng cÛng chÜa ÇÜ®cthÓng-nhÃt. SÜ hình-thành quÓc-gia cûa chúng chÌ là s¿cÜ«ng-bÙc sát nhÆp, chia-rë chûng-t¶c. Ngay trên lá c©cûa Trung C¶ng có bÓn ngôi sao nhÕ (Mông, Mãn, HÒi,Tång) chÀu quanh ngôi sao l§n (Hán t¶c ) thì không th‹nào quân-Ç¶i nhân -dân cûa chúng h‰t lòng vì B¡c Kinh?

- Trình-Ç¶ hay mÙc sÓng cûa dân TÀu cÛng cònÇÙng vào hång thÃp trong th‰-gi§i.

Nh»ng ÇiŠu này, Çû Ç‹ các láng-giŠng Trung QuÓctin vào sÙc chi‰n-ÇÃu cûa mình.

VŠ M¥t Ngoåi VŠ M¥t Ngoåi VŠ M¥t Ngoåi VŠ M¥t Ngoåi VŠ M¥t Ngoåi VÆnVÆnVÆnVÆnVÆn

Vuï taøn-saùt nhaân daân Y Khaéc Chieáu naêm 1943,cuoäc traán-aùp baèng vuõ trang ôû Taân Cöông naêm 1944, vuïtaøn-saùt taäp theå treân 5 ngaøn ngöôøi daân Ñaøi Loan ñoøi ñoäclaäp 1947... laán ñaát Moâng Coå, ngang-nhieân chieám TaâyTaïng, ñoaït Hoaøng Sa vaø Tröôøng Sa, dôøi aæ Nam Quanvaøo saâu ñaát Vieät,... Taát caû ñeàu laø thöøa-keá chính-saùchñoàng-hoùa vaø dieät chuûng caùc toäc khaùc cuûa noøi Hoa.

Cho tôùi nay, duø ôû cheá-ñoä naøo, moái lieân-heä giöõaTrung-quoác vôùi caùc nöôùc laân-bang, chính quyeàn Trung-quoác vaãn coi laø moái lieân-heä giöõa thieân trieàu vôùi thuoäcquoác ! Ngay danh-töø “Trung-Hoa” ñaõ maëc-nhieân bao-haøm yù-nghóa “moät trung-taâm vaên-minh cuûa theá-giôùi”(Trung = giöõa, Hoa = vaên-minh, ñeïp toát).

Nhöõng neùt “Ñaïi ñoàng” ghi trong Leã Kyù, hayñöôïc hoâ-haøo bôûi caùc laõnh-tuï Trung-quoác, neáu hieåu theomoät caùch ñích-thöïc: thieân-haï ñaïi ñoàng trong söï “coisoùc” cuûa noøi Hoa, vaø ñöôïc bieåu-hieän qua chuû-nghóachuûng-toäc ñeá quoác, meänh-danh laø “thieân- haï chuû-nghóa”. ChÌ nhìn lá c© Trung C¶ng hiŒn nay ‘’BÓn ngôisao nhÕ chÀu m¶t ngôi sao l§n’’ là Çû hi‹u. Ñôøi-ñôøi,chính-quyeàn TÀu tieáp noái chính-saùch “Xaâm-laêng vaøñoàng-hoùa”.

Thaùng 5/1951 Trung Hoa xua quaân chieám TaâyTaïng.

Naêm 1959, daân Taây Taïng noåi leân ôû Lhasa, Maoñöa quaân ñaøn-aùp döõ-doäi, ñöùc Ñaït Lai Laït Ma Taây Taïngphaûi chaïy qua AÁn Ñoä.

Tieáp truyeàn “hoäi chöùng Ñaïi Haùn”, caùc nhaø laõnhñaïo Trung Hoa duø ôû döôùi chính-theå naøo cuõng khoângbao giôø chaáp-nhaän vai-troø thöù yeáu cuûa Trung quoác trongvuøng AÙ chaâu, vaø cuõng khoâng bao-giôø thoûa-maõn vôùiñaát ñai roäng lôùn hieän coù cuûa mình

TÃt cä các nÜ§c láng giŠng cûa Trung quÓc, cácquÓc-gia trong vùng ñông Nam Á Châu cÀn tÌnh-thÙcÇ‹ nhÆn ra ÇŠu là anh, em trong khÓi Bách ViŒt xÜa, cùngtÜÖng kính nhau, tránh m†i ng¶-nhÆn, hi‹u lÀm n‰u cóÇ‹ chung-lÜng ÇÓi ÇÀu v§i kÈ thù chung nguy-hi‹m - ñólà TÀu:

* Tia Saùng Hình Thaønh Theá Lieân Hôïp:

Tieáng goïi lieân-keát caùc nöôùc tieåu-nhöôïc trongkhu-vöïc Ñoâng Nam AÙ ñaõ ñöôïc caát leân, tröôùc heát taïiThaùi Lan naêm 1939, vaø sau ñoù taïi Vieät Nam vaøo naêm1943.

Ñaàu thaùng 8/1963, ba nhaø laõnh-ñaïo Nam Döông,Phi Luaät Taân vaø Maõ Lai (Toång-thoáng Sukarno, ToångThoáng Phi Luaät Taân Macapagal vaø thuû-töôùng LieânBang Maõ Lai Rahman) ñaõ ñöa ra hai vaên-kieän: BaûnTuyeân Caùo Manila vaø Thoâng Caùo Chung khaúng-ñònhba nöôùc Malay ñeàu saùt caùnh trong coâng-cuoäc “chieánñaáu choáng laïi chuû-nghóa thöïc-daân và ñeá-quoác”. Ñieàuquan-troïng hôn heát, tuyeân-caùo nhaán maïnh hoäi-nghò caápcao ba nöôùc laø nhöõng böôùc ñaàu tieán tôùi thaønh-laäp LieânBang Maphilindo. Tuy hình-thöùc lieân-keát Maphilindoñaõ khoâng thaønh, moät phaàn lôùn vì aûnh-höôûng cuûa caùc

302 303


Vieät ñaõ eâ-cheà bò ngoaïi nhaân thoáng-trò hay töôùc-ñoaïtquyeàn lôïi.

- Ñoái vôùi Vieät - Mieân - Laøo caàn giaûi-toûasöï sai-laàm veà moái thuø truyeàn-kieáp caän ñaïi.

- Vieät bò Haùn vaø Phaùp cai trò. - Laøo vaø Mieân thôøi Phaùp thuoäc. - Phi, Nam Döông bò Ñöùc xaâm chieám. - Maõ Lai AÙ bò di daân Taàu nguï-cö chieám ñaát

thaønh moät nöôùc Taøu nhoû Singapore. - Mieán Ñieän luoân luoân bò Trung quoác ñe doïa. - ...* Khaåu-hieäu vaän-ñoäng: - Töông kính - Töông lôïi - Thuûy chung. - Huy-hoaøng Baùch Vieät cho ngaøy mai.

* Chuû-ñieåm vaän-ñoäng: - Lieân-minh kinh-teá thò-tröôøng chung Baùch

Vieät. - Lieân-minh quaân-söï (baûo-toaøn laõnh-thoå

moïi quoác-gia trong lieân-minh). - Lieân-minh chính-trò (Laäp theá quaân-bình

trong vuøng vaø theá maïnh treân chính-tröôøng quoác-teá). Khoái Baùch Vieät caàn kheùo-leùo duøng caùc theá-löïc cuûa Hoa Kyø, Nhaät Baûn, Nga vaø AÁn Ñoä tieáp tayngaên chaën söï baønh-tröôùng cuûa Trung quoác.

- Lieân-minh vaên-hoùa: Phuïc-hoaït vaên-minhBaùch Vieät, vaên-minh Hoøa Bình.

- Tin tÜªng vào truyŠn thÓng anh dÛng chÓngngoåi xâm cûa TiŠn nhân, - Tin-tÜªng vào tinh-thÀn ‘’Dân Chû’’, ‘’NhânBän Hòa hài ’’ và ‘’Dân Bän ‘’ Çã có t¿ ngàn xÜa cûaDân T¶c.

- Tinh-thÀn bÃt diŒt ‘Th©i ñinh’ lÃy ‘Lau Tre’

Tam Nhân

Løc Dân

CÃu thÙc 5 Çi‹m

4 chìa khóaTh¡ng Nghïa

305308


mà dËp tan tình-trång ‘phân-hóa’(ThÆp NhÎ SÙ Quân)lÃy ‘Toàn Dân ñoàn K‰t’ mà chÓng ÇÜ®c quânNguyên, lÃy kiên-trì mà Çu°i ÇÜ®c quân Minh, nên tacó th‹ cùng ca lên:

Keå töø ñaáy

Ñaõ saùu möôi ngaøn laànMaët trôøi moïc ôû phöông Ñoâng, nguøn-nguït löûaMaët trôøi laën ôû phöông Ñoaøi, maùu chöùa-chan.Keå töø ñaáy, cuõng ñaõ saùu möôi ngaøn laànTraêng toû boùng nôi röøng thieâng ñaát BaécTraêng môø göông nôi ñoàng luùa mieàn NamRuoäng daâu kia bao ñoä soùng daâng traønHaõy döøng laïi! thôøi gian, traû lôøi ta coù phaûiDöôùi vaàng nguyeät laïnh-luøng quan aûiDöôùi vöøng döông thieâu ñoát quan sanSoùng höng pheá xoâ nghieâng töøng trieàu-ñaïiMaø chí lôùn doïc ngangMaø moäng lôùn huy-hoaøngVaãn nghìn thu coøn maõiVaãn ngaøn thu ngöôøi aùo vaûi ñaát Quy Nhôn

OÂi ngöôøi xöa, Baéc Bình vöông!Ñoáng Ña moät traän traêm ñöôøng giaùp coângÑaïn veøo naêm cöûa Thaêng LongTraéng goø xöông chaát, ñoû soâng maùu maøng.Giôø ñaây laïi ñaõ xuaân sangGiöõa coá quaän, moät muøa xuaân nghòch löõAi kia loøng coù chôït mang-mangÑaày vôi saàu xöù!

Haõy cuøng ta, ngaång ñaàu leân, höôùng veà ñaây taâm söïNghe töøng trang lòch söû, theùt töøng trang.Moät phuùt oai thaàn daäy soùng

Tan vía cöôøng bangCho boùng keû ngoài treân löng baïch töôïngCao choùt-voùt maây naêm maàu chieâm-ngöôõngDaøi meânh-moâng moät giaûi tôùi Nam QuanBoùng aáy ñaõ in saâu vaøo taâm töôûngKhaéc saâu vaøo trí nhôù cuûa daân gian

Moät baønh voi che laáp maáy ngai vaøngOÂi Nguyeãn Hue ä, ngöôøi anh huøng aùo vaûiMuoân chieán coâng, moät chieán coâng doàn laïiMoät taám loøng, muoân vaïn taám loøng mangNgoïn kieám troû, bao caùnh tay haêng-haùiNgoïn côø rung, bao tính meänh saün-saøng.Ngöôøi caát böôùc, caû non soâng moät giaûiVöôn mình theo daõy Hoaønh Sôn meâ-maûiChaïy doïc leân thoâng caûm yù ngang-taøngCuõng choàm daäy ñaùp lôøi hoâ vó ñaïiChín con roàng bôi ngöôïc Cöûu Long giangNgöôøi ra Baéc, oai thanh môø nhaät nguyeätKhí theá kia laøm rung ñoäng caøn khoân.Hòch ban xuoáng lôøi lôøi taâm huyeátLeänh truyeàn quaân, ai daùm böôùc chaân choànGöôm thieâng cöûa voõGiaëc khoâng moà choânNaùt luõy tan ñoànOÂi moät khuùc hoaøn ca heà gaøo maây theùt gioùMaø yù töôûng, loøng quaân heà beàn saét töôi son.Ñeå moät mai boâng thaém coû xanh rôønCa troáng traän thoâi lay boùng nguyeätMöøng ñaát trôøi gioù buïi tan cônChuùng ta seõ khoâng hoå vôùi ngöôøi xöaMoät traän Ñoáng Ña, ngaøn thu oanh lieät.Vì ta sau, tröôùc loøng kieân quyeátVaøng chaúng heà phai, ñaù chaúng sôøn.

Vuõ Hoaøng Chöông. Baøi Ca Bình Baéc.

306 307


Giaûi-thích caùc töø-ngöõ ña õduøng trong saùch.

Boä Meïng :Tieáng Möôøng, chæ vieäc hoân-nhaân töï-do maø trongsaïch.

CCaùi theá: Hôn ñôøi.

Caùn huaán = Caùn boä ñöôïc huaán-luyeän.

Caên-baûn quan = Quan-nieäm caên-baûn.

Caên-cô: Caên : reã; cô : neàn. Chæ beàn-vöõng.

Caáu-thöùc :Caáu : ñuùc-keát; thöùc: coâng-thöùc, pheùp taéc. Caáuthöùc (formule competente): nhöõng quy-luaät ñuùc keátñeå giaûng giaûi.

Caáu-truùc: Gom laïi taïo thaønh.

Chaân-lyù: Söï thaät. Chaân-lyù tuyeät-ñoái veà thöïc-theå: Söï hieåubieát taän cuøng, hoaøn haûo vónh-vieãn vaø baát di baát dòchveà thöïc-theå ñoù.

Chaân nhö:Chæ caùi taâm baûn-theå cuûa vuõ-truï. (Chaân = chaânthöïc, khoâng hö voïng; nhö = khoâng bieán ñoåi, khoângsinh dieät).

Chaân tính:Tính baûn nguyeân chaân thaät maø moïi chuùng sinhñeàu coù.

Chaáp haønh = Caàm giöõ vaø thi-haønh quyeàn chính.

Chænh-lyù cô = Cô-quan phuï-taù Quoác tröôûng veà maëtquoác-phoøng troïng ñaïi.

Chuû keá = Chuû veà

Chuaån-ñích = Ñuùng möïc thöôùc.

Chu tri luïc: Chu = troøn, tri = hieåu-bieát, luïc = ghi cheùp.Ñaùnh giaù laïi toaøn boä söï hieåu-bieát cuûa nhaân loaïibaèng buùt phaùp chính-xaùc, coâ-ñoïng, troøn ñaày.

309312

5-5-5-5-5-


Giaûi-thích caùc töø-ngöõ Giaûi-thích caùc töø-ngöõ Giaûi-thích caùc töø-ngöõ Giaûi-thích caùc töø-ngöõ Giaûi-thích caùc töø-ngöõ ñaõ duøng trong saùch: ñaõ duøng trong saùch: ñaõ duøng trong saùch: ñaõ duøng trong saùch: ñaõ duøng trong saùch:

AAÙc hoùa : Trôû thaønh xaáu.

An nhieân töï taï ïi: An vui nhö luùc naøo cuõng coù mìnhôû ñoù.

BBaù ñaïo = Caùch laøm khoâng theo pheùp chính.

Baùch chaân : Thaät laø ñuùng.

Baû aùc :Naém chaët trong tay, naém giöõ chaët-cheõ.

Baûn theå = Hình traïng goác.

Baûn theå hoïc: (Ontology) Caùi hoïc veø thöïc-theå goác.

Baûn vò: Baûn laø goác - Vò = ngoâi thöù. Moät ñôn-vò,thöïc-theå töï sinh, töï cöôøng.

Baûo-chöôùng (Security) = An-toaøn, baûo-ñaûm.

Baát khaû tri luaän: Khoâng theå luaän baøn.

Beá moân toûa caûng: Ñoùng cöûa aûi, phong haûi caûngkhoâng cho ngöôøi ngoaøi ra vaøo.

Bieän-chöùng phaùp = Phöông-phaùp bie än-luaän coùchöùng minh.

Bình quaân = Chia ñeàu treân caên-baûn.

Bình-saûn kinh-teá: veà noâng nghieäp – quaân ñieàn; veà coângnghieäp thì quoác-gia hoùa, treân nhaân baûn, saûnnghieäp: quoác gia, ñòa phöông, xaõ-hoäi hôïp-taùc, töhöõu (tieåu gia-ñình).

310 311


Chung ñieåm = Ñieåm choùt (sau cuøng)

Cô hoïc nguyeân löôïng: (Quantum mechanics)

Cô-naêng: Chöùc naêng ñoäc-laäp coù theå hôïp vôùi chaát khaùctaïo thaønh chaát môùi (thí duï Hydro hôïp vôùi oxythaønh nöôùc).

Cô-naêng hieán-phaùp: Keát-caáu chính-phuû vaø haønh-chínhtoaøn quoác, ví nhö thaàn-kinh-heä cuûa ñôøi soáng quoácdaân. Hieán-phaùp phaûi saûn sinh ra ñöôïc caùc cô-caáu thích-hôïp cho söï hoaït-ñoäng.

Cô-caáu = Cô laø neàn. caáu : döïng leân -Döïng leân neàntaûng.

Cô-naêng [mechanical energy (power)] = Cô laø maùy,noùi chung caùi gì coù gieàng-moái; naêng laø taøigioûi, nhö taøi-naêng, naêng-khieáu, khaû-naêng.Cô-naêng noùi chung laø boä-phaän coù theá kieán-taïo naêng-löôïng, ñeå hoaøn-thaønh chöùc-nangcuûa boä-phaän.

Cô-Naêng Hieán-Phaùp laø moät phaùp ñoä ñieån chöôngñeå an-thích ñôøi soáng ngöôøi daân, xöùng vôùidanh nghóa “ngöôøi”. Duøng chöõ cô-naêng ñeåchæ tính caùch linh-ñoäng, thoáng-nhaát hoøa-haøinhö heä-thoáng thaàn-kinh-heä nôi con ngöôøi.

Coå leä = Coå voõ vaø khích leä.

Coâng baûn = Taøi-nguyeân caên-baûn thuoäc quoác daân.

Coäng kyû = Gom chung moïi ñôn-vò.

Coâng naêng = Coâng vieäc chung.

Coá höông: Laøng cuõ, töùc laø nôi sinh quaùn, nhieàu choãñoàng nghóa vôùi coá quoác. Cuoàng lan : Laøn soùngloaïn, yù noùi theá bieán loaïn.

Cöông-kyû: Gieàng moái traät-töï quoác-gia.

nguyeân luaän). Traùi laïi ôû Laïc Thö, hai khí aâmdöông taùch phaân. Haø Ñoà coù 55 chaám ñen vaøtraéng, Laïc Thö coù 45 chaám ñen vaø traéng.Toång coäng 100, töông-tröng cho vaïn höõu.

HHaøi-hoøa: Cuøng thoûa, vui-veû cuøng nhau.

Heä-thoáng hoùa: Caùc chuøm, caùc moái thaønh moät goác.

Hieán-phaùp = Hieán-phaùp laø phaùp ñoä, ñieån chöông,laø cöông-thöôøng (moái lieân-heä giöõa ngöôøi vôùingöôøi), khoâng phaûi laø giao-keøo giöõa nhaân daânvôùi chính quyeàn.

Hieàn só = Chæ ngöôøi taøi ñöùc.

Hieäu suaát: Hieäu quaû cuûa söùc saûn-xuaát.

Hoa : Nuùi Hoa Sôn (VSTL)

Hoa Di: Ngöôøi Taøu phaàn lôùn töï nhaïân mình laø Hoa,coi caùc daân tieåu nhöôïc laø Di.

Hoùa cô: Trong töï-nhieân vaän-ñoäng.

Hoïc phöông : Phöông-thöùc hoïc-taäp.

Hoaøi ñieáu: Vieáng nhôù.

Hoaït löïc = Söùc linh-ñoäng, soáng ñoäng.

Hoã bieán = Thay ñoåi laãn nhau.

Hoã töông = Caùi noï ñoái vôùi caùi kia.

Hoãn ñoän: Traïng-thaùi laãn-loän.

Hoãn mang: Môø-mòt chöa khai-thoâng.Huyeàn hoïc: Caùi hoïc hình-nhi-thöôïng veà lyù-thuyeát huyeàn-vi.

Huyeàn thoaïi: Caâu chuyeän maàu-nhieäm xaâu xa.

313316


Cöông-lónh: Daây to ôû quanh löôùi laø cöông; coå aùo lalónh. Muoán tung löôùi phaûi caàm cöông, muoánmaëc aùo phaûi caàm coå aùo. Cöông lónh laø chæ nhöõngcoát yeáu.

Cöùu caùnh: Cuøng-cöïc, muïc-tieâu sau cuøng.thöùc laøcoâng-thöùc, pheùp-taéc.

Cöông-thöôøng: ÔÛ ñaây khoâng chæ “tam cöông, nguõthöôøng”. Moái quan-heä giöõa ngöôøi vôùi ngöôøi.

Cöùu-caùnh: Cuøng-cöïc, muïc-tieâu toái haäu.

DDieäu duïng = Caùch duøng raát hay, raát maàu-nhieäm.Doanh tröông : Doanh laø Doanh chaâu, tröông laø môû

roäng. YÙ noùi xaây-döïng moät coõi môû-mang.

Doøng Xuaân thu : Doøng lòch-söû.

Dung hoùa = Bieán ñoåi laãn nhau

Duy daân: Chöõ Duy Daân vaø yù nghóa cuûa noù khoâng phaûi chæbaét ñaàu töø khi cuï Phan Boäi Chaâu leân tieáng: “Daânchaúng duy taâm, daân chaúng duy vaät, daân chæ duydaân.” Noù cuõng khoâng phaûi chæ baét ñaàu khi cuïLyù Ñoâng A vieát boä “Chuû Nghóa Nhaân Chuû DuyDaân” maø thöïc-söï “duy daân” ñaõ coù töï ngaøn xöa vaøneáp soáng Duy Daân ñaõ thaønh-hình khi loaøi ngöôøisoáng tuï thaønh daân-toäc. Duy daân laø daân-toäc, laødoøng sinh-meänh cuûa moät daân-toäc vôùi taát caû neápsoáng ñaëc-thuø cuûa noù. Duy Daân chính laø daân-toäctính, daân-toäc tình, daân-toäc chí cuûa moät daân-toäc.

Duy nhieân: Noùi veà töï-nhieân vuõ-truï.

Duy thuïc: Chuû thöïc-teá.

Duyeân tröôøng : Keùo daøi ra.

ÑÑaïi vaän = Thaùi huyeàn. Thaùi thöôïng = Ñaïi thuaän

Ñan quyeàn : Ñeå ñöôïc vöõng-chaéc, vaø cuõng khoânglaáy coäng kyû (hôïp kyû) tieâu-huûy tö kyû, hay ngöôïclaïi khoâng chuû tö-kyû (caù nhaân) maø queân ñicoäng kyõ.

Noùi ñeán “ñan quyeàn” (giaèng-neùo nhauñeå toàn taïi, hoøa-haøi vaø thoáng-nhaát), ta caànnhaéc laïi nhöõng yù nghóa trong Kinh Dòch.Ngaøy xöa, ngöôøi ta ñem “Laïc Thö” öùng-duïngcho nhaân-söï; veà chính-trò coù “cöûu-truø”,ñòa-lyù chia “cöûu chaâu”; canh-noâng coù “tænhñieàn”(chia ruoäng coâng thaønh 9 oâ.)

Ñaïo ky û: Nguyeân-lyù vaän-ñoäng noäi taïi cuûa moät thöïctheå. Ñònh-luaät noäi taïi.

Ñaøo-thaûi = Gaïn loïc.

Ñaïo thoáng = Toùm laïi moät noái ñaïo lyù.

Ñan quyeàn = Linh-ñoäng nhö heä-thoáng thaàn-kinh cuûacon ngöôøi, ñoái-laäp thoáng-nhaát ñeå khoâng maáttính-chaát hoã-töông, haøi-hoøa, giaèng-neùo nhau,

Ñaëc-tröng = Phoâ-baøy rieâng.

Ñaéc vò: Ñöôïc ñaët ñuùng vaøo vò-trí phuø-hôïp.

Ñaàu tö (invest) = Goùp voán lieáng, taøi-saûn ñeå kieámlôøi.

Ñeà-uaån = Ñem ra, neâu leân nhöõng vaán-ñeà saâu roäng.

Ñieâu-linh = Heùo ruïng, taøn-taï.Ñoà thö = Tranh vaø saùch - ÔÛ ñaây coù nghuõia laø “Haø

Ñoà vaø Laïc Thö”. Haø-ñoà chæ söï hôïp nhaát 2khí aâm döông, thuoäc veà tieân thieân (nhaát

314 315


Hö aûo = Khoâng thaät, maäp-môø.

Hö voâ = Khoâng gì.

Höôùng taâm vaän-ñoäng : Söï phaûn-tænh cuûa nhaân-loaïi quayveà hình thöùc daân-toäc vaän-ñoäng.

Höng dieät keá tuyeät = Döïng laïi caùi ñaõ bò dieät, noái laïicaùi ñaõ bò maát.

Höõu thaàn : Theùisme (Tin coù thaàn linh, thöôïng ñeá).

KKeâ saùt vieän = Cô quan thaåm ñònh keá hoaïch h, vaïch

loãi caùc vieân chöùc vaø giaùm saùt.

Keá vaõng khai lai = Noái veà tröôùc, môû ra töông lai.

Keû xaõ chính-saùch (Urbanisme) = Nguyeân taàng hoùañoâ-thò vôùi noâng-thoân, söï sai khôùp giöõa thaønhthò vôùi noâng-thoân khoâng coøn nöõa.

Khaûi moâng = Môû mang toái-taêm, ngu-doát.

Khai tòch = Noùi veà luùc môùi coù trôøi ñaát.

Khaéc kyû hoøa nhaân: : Nghieâm-ngaët ñoái chính mình, hoøa vui vôùi ngöôøi.

Khí quyeån : (Atmosphere), khí trôøi.

Khoáng cheá = Laøm maát heát töï chu û.Kim cöông : YÙ noùi, xaây ñaép moät quoác-gia beàn-vöõngvaø vaên-minh.

Kieán cheá = Kieán thieát vaø cheá taïo. Phaân phoái laïi tình-traïng cö-nguï vaø saûn xuaát cuûa daân chuùng ñeå phuø

ngöôøivôùi ngöôøi trong xaõ-hoäi loaøi ngöôøi cho thöï laø ngöôøi.- Nhaân ngaïch laø söï phaân coâng sinh-hoaït trong xaõ hoäi ñeå nhaân-sinh ñöôïc baûo-veä, xaõ-hoäi ñöôïc tieán boä.

- Nhaân caùch: Muoán coù nhaân caùch phaûi coù nhaân quyeàn. Muoán coù nhaân quyeàn, nhaân tính phaûi ñöôïc chuù troïng vaø hieåu roõ theá naøo laø nhaân tính.

Nhaát quaùn = Nhìn moät moái.

NhiÅeãu nhýöông : Thôøi loaïn.

PPhaïm-truø = Caùc vaät theå cuøng chung moät tính-chaát ,xeáp chung moät loaïi (Categorie)

Phaûn quang = Chieáu doïi trôû laïi.

Phaãn huøng taâm. Phaãn-uaát loøng anh-huøng.

Phuø baät = Giuùp-ñôõ.

Phuû ñònh = Nhaát ñònh khoâng.

Phöông aùn = Höôùng leä phaûi theo.Phöông chaâm = Ñöôøng loái phaûi theo.

Phöông-phaùp = Keá-hoaïch ñeå thöïc-hieän.

QQuaùn Thoâng : Thoâng-suoát. Nghóa roäng, Laáy ñieåm thieát

yeáu ôû noäi-dung cuûa moät boä saùch hoäi hoïp laïi maøtìm moät sôïi daây nhaát quaùn, maïch-laïc, ñieàu lyù ñeådieãn ra thaønh ñaàu moái cho moät hoïc-thuyeát.

Quaùn töôûng: (Contemplation): Suy-töôûng, traàm-tö - quaùnthoâng vaø suy-töôûng.

317320


hôïp vôùi neàn kinh-teá môùi.

Kieän khang = Khoûe maïnh.Kieät taùc = Baøi vaên xuaát-saéc.

Kim dong tö baûn: Kim dong: söï löu-haønh tieàn-teä. Trongcheá-ñoä tö-baûn, ngaân-haøng phoái-hôïp vôùi tö baûn coângngheä baèng caùch tín-duïng vaø ñaàu-tö taïo thaønh theáñoäc chieám baù quyeàn kinh-teá.

Kim tö thaùp = Chæ tính caùch 1 chieàu, töø treân xuoáng.

Kinh bang teá theá = Söûa nöôùc giuùp ñôøi.

Kinh doanh = Xeáp-ñaët, gaây-döïng.

Kinh haèng = Luoân-luoân coù, khoâng thay-ñoåi.

Kyû cöông : Gieàng-moái, traät-töï.

LLòch ñoä = Haïn, cöõ phaûi traûi qua.

Linh-laïc = Linh : caây coû khoâ heo - Laïc: caây khoâlaù ruïng. Chæ söï suy baïi.

Luaân khoaùch = Giôùi-haïn laõnh-vöïc.

Luaät taéc = Khuoân-pheùp.

Löôïc thao: Phöông-phaùp duïng binh. Noùi roäng, chæ ngöôøi möu trí taøi-gioûi.

Lyù taéc: Lyù : leõ phaûi, taéc : pheùp. Nguyeân-taéc ñuùng.

Lyù tính : Khaû-naêng phaân-bieät phaûi traùi, khaû-naêng nhaän

thöùc tieân thieân (raison)

MMaõn thích = Traøn ñaày vaø thích-öùng.

Maëc khaûi: Khai môû taâm trí moät caùch maëc nhieân.

Meâ cung (labyrinthe): Voøng meâ-hoaëc.

Mi-heä : Mi laø troùi-buoäc, heä laø maéc vöôùng, troùibuoäc.

Mi-phoïc : Cuøng nghóa nhö mi-heä (phoïc : laáy giaây maø

buoäc).

Moâi-tröôøng (Environment) = Caûnh-traïng chungquanh.

NNgaãu-töôûng = Tình-côø töôûng-töôïng

Nguï ngoân: Lôì noùi göûi moätù yù khaùc.

Nguyeân-cô = Caùi côù luùc ñaàu.

Nguyeân thuûy: Nguyeân = goác; thuûy = baét ñaàu. Goácbaét ñaàu.

Nguyeân-taéc : Pheùp goác ñeå laøm leä chung. Hoã töông:Caùi noï ñoái vôùi caùi kia.

Nguyeân-taéc coâng-che á = Nguyeân-taéc caên-cöù treâncöông-thöôøng vaø chuû ñaïo nhaân loaïi.

Nhaân sinh: Sinh hoaït cuûa con ngöôøi sao cho cöùu caùnhTRINH - BÌNH - HOØA ñöôïc theå-hieän, daân-chuùngñöôïc aám no, xaõ -hoäi ñöôïc tieán-boä vaø nhaân-chuûñöôïc thaønh-töïu thì ba heä thoáng Phaân meänh -phaân coâng - phaân höôûng caàn giao-hoã vôùi nhau.

- Moãi caù nhaân coù ñöôïc nhöõng cô-hoäi, nghóa-vuï, vaø quyeàn-lôïi bình-ñaúng. Coù nhaân-caùch khi sinh- meänh caù-theå coù ñuû ñieàu-kieän soáng sinh-lyù, soáng taâm-lyù vaø soáng xaõ-hoäi.- Nhaân ñöùc laø caùi ñöùc thuaàn nhaân tính cuûa con ngöôøi sau khi tu-döôõng töï thaéng. loaïi tröø cheá ngöï ñöôïc vaät tính.- Nhaân luaân laø moái töông-quan ñoái-ñaõi giöõa

318 319


Quoác-teá bieân-teá phaùt-trieån: Phaùt-trieån bôø-coõi quoác teá (?)

Quy cuû: (Khuoân troøn thöôùc vuoâng) yù chæ maãu-möïc.

Quy hoaïch = Truø-tính möu keá.

Qui hoïc = Ca1i hoïc töôïng-tröng kieán-truùc cuûa “ruøa”beàn-vöõng laâu-daøi.

Naêm Hoà: Moät thuyeát cho nguõ hoà laø Thaùi Hoà vôùihoà phuï caän: Tö Hoà, Thao Hoà, Laõi Hoà, HaùchHoà. Thuyeât khaùc cho Nguõ Hoà laø Coáng Hoà,Tö Hoà, Du Hoà, Löông Hoà vaø Kim Ñænh Hoà.

Quy luaät = Khuoân-pheùp daïy baûo.

Quy phaïm haønh-ñoäng: Pheùp-taéc trong vieäc laøm.

Quaûng phieám = Roäng raõi maø khoâng roõ-reät.

SSa moân = Tieáng dòch aâm chöõ Phaïn, nghóa laø ngöôøi

xuaát-gia tu ñaïo Phaät.

Sieâu ñaêng = Höôùng leân cao, höôùng thöôïng.

Sieâu hình hoïc (Meùtaphysics) : Moân hoïc khoângdöïa vaøo thöïc-theå.

Sieâu nhieân = Khoâng leä thuoäc vaøo tö-töôûng sieâu-hình.

Sinh meänh = Doøng soáng.

Sinh meänh thöïc-theå : Doøng soáng hieän-thöïc.

Sinh Sinh chi vò Dòch : Dòch laø tieáp truyeàn khoângngöøng.

Suùc-tích: Chöùa daønh ñöôïc nhieàu.

Sung thöïc = Ñö vaøo ñaày ñuû.

Suy ñoän = Suùt keùm.

Söû meänh = Doøng soáng söû.

phaûi gaùnh-vaùc.

Toång cô = Sôû chính coù nhieàu cô-sôû.

Toång nghieäp (coäng nghieäp) = nghieäp chung cuûa xaõ-hoäingöôøi (Vaên-hoùa laø toång-nghieäp cuûa loaøi ngöôøitrong doøng soáng.)

Traéc aån = Thöông-xoùt trong loøng.

Traãm trieäu = Ñieàm laønh, trieäu-chöùng toát.

Traän doanh = Laõnh-vöïc ñoái taùc.

Trình töï = Caùc ñoaïn ñöôøng laàn-löôït phaûi ñi qua.

Truaát traéc = Thaêng giaùng.

Trung taâm hoäi-nghò = Quoác-hoäi ngaøy nay.Truy haïch = Truy-xeùt vaø vaïch loãi.

Traàm töôûng = Suy-töôûng traàm laëng.

Tung hôïp = Nhö chöõtoång-hôïp thöôøng duøng.Tu chænh = Söûa laïi cho ngay-ngaén.

Tu-oá = Thaáy ñieàu xaáu maø bieát gheùt.

Töï haøo = Töï cho mình coù ñuû taøi-naêng, ñöùc-ñoä ñaùngmaët anh haøo.

Töï kyû = Chæ töï chính noù.

Töï kyû nguyeân nhaân (La cause en soi) = Nguyeân nhaânchính nôi noù.. Ñeán khoa-hoïc huaán hoã cuûa nhaøThanh, sôû dó vöôït cao hôn caùc ñôøi tröôùc chínhvì Ñaùi Chaán chuù-thích coå thö ñeàu coù phöôngphaùp möïc-thöôùc, ñeàu duøng baèng-chöùng khaùchquan. Ba traêm naêm nay, saùch coå ñôøi Chu, Taànvaø Löôõng Haùn, sôû-dó coù theå ñoïc ñöôïc khoâng chænhôø coù söï hieäu-khaùm tinh-teá, maø coøn nhôø söïhuaán-hoã nghieâm-chænh.

Töø nhöôïng = Hieàn-laønh vaø nhöôøng-nhòn, khieâm-toán.

321324


TTam phaân, töù coâng = Phaân meänh, phaân lôïi, phaân

coâng vaø töù coâng laø coâng baûn, coâng lao, coângphoái , coâng ñoä.

Taâm ñan: Loøng son.

Taùn thieân ñòa chi hoùa duïc = Döïa vaøo thieân nhieânmaø gaây phuùc lôïi cho nhaân sinh.

Taäp ñaïi thaønh = Goùp laïi maø thaønh.

Thaùc loaïn = Loaïn trí, cuoàng ñieân.

Thaùc thöïc quoác saùch = Chính saùch cuûa quoác gianhaèm môû ñaát môùi cho quoác daân.

Thaùnh: Theo Töø Nguyeân: “Khoâng vieäc gì khoâng thoângsuoát. Tu döôõng nhaân caùch ñeán choã chí cöïc goïilaø thaùnh.’

Thaùnh vöông: Thaùnh laø baäc coù ñaøy ñuû caùc ñöùc tính toát,vöông laø baäc taøi gioûi thöïc-haønh caùi ñaïo ñöùc cuûathaùnh maø phuïc-vuï nhaân daân.

Thaéng nghóa: Chính nghóa taát thaéng.

Thaåm keâ = Xeùt kyõ möu chöôùc.

Thò phi = Phaûi, traùi.

Thích tính = Thích-hôïp baûn tính, sôû-thích cuûa moãi ngöôøi.

Thieát giaùo: Söï ñaøo-taïo chính cuûa quoác gia ñoái vôùinhaân daân baèng giaùo duïc.

Thieát keá = Ñaët keá baøy möu.

Thæeân meänh = Meänh trôøi.

Thoâi troùc = (somnambolism) Traïng-thaùi moäng du.

Thoâng chöùng = Chöùng-côù thöôøng thaáy döôïc moïi ngöôøichaáp nhaän.

Thoâng luaän : Baøn-baïc thoâng-suoát.

Thuû ñoaïn = Cô-möu, taøi-löôïc

Thuû uyeån = Thuû-ñoaïn laøm vieäc cuûa con ngöôøi.

Thuùc phoïc = Buoäc laïi thaønh boù.

Thueá bieán : Bieán-ñoåi theo loái loät xaùc (nhö saâu trôûthaønh böôùm).

Thuûy taïo = Nhöõng ñöùc-tính ban ñaàu .

Thöïc taïi = Hieän coù thaät, traùi vôùi khoâng töôûng.

Thöïc tieãn = Ñöùng treân caùi thöïc maø laøm.

Thöôøng haèng = Thöôøng-xuyeân, luoân-luoân.

Tieàm di maëc-hoùa: Daàn-ñaø vì aûnh-höôûng chungquanh.

Tieàm cô = Cô-hoäi chöa loä dieän.

Tieàm di maëc hoùa = Daàn-ñaø aûnh-höôûng chung quanh

Tieàm taïi = AÂm-thaàm, kín-ñaùo.

Tieân kieán = Thaáy xa, hieåu tröôùc.

Tieâu chuaån = Neâu vaø ñích. Caàm caùi tieâu ñeå neâuleân laøm ñích. Cô-sôû ñeå ñònh giaù-trò.

Tieâu töùc = Traùi vôùi tích-cöïc - Noùi veà söï khoâng coù

Tinh chæ = Chæ-tieâu saùng-suoát.

Tinh chæ cheá ñoä = Cheá-ñoä coù chæ-tieâu saùng-suoát

Tònh hoùa (purification) = Laøm cho trong saïch (thaùnhtaåy).

Tinh theå (l’essence) = Nguyeân-theå, baûn-chaát.

Toïa ñoä = Toïa : ngoài; ñoä : cöõ. Chæ vò-trí ôû treân maët phaúng hay khoâng-gian 3 chieàu.

Toång theå = Goàm moïi maët.

Traùch vuï = Traùch : boån-phaän, vuï : vieäc. Coâng vieäc

322 323


Trí thaùnh haønh chöõ vöông = Thaùnh laø hieän-theå treânbình dieän loaøi ngöôøi, nhöng coù ñaøy-ñuû moïi ñöùctính toát. Vöông laø baäc taøi-gioûi coù ñöùc-ñoä thöïchaønh caùi ñaïo-ñöùc cuûa thaùnh maø nuoâi-naáng nhaândaân. Trong toaøn theå xaõ-hoäi cuûa mình. Vöông ñaïotöùc laø ñöôøng-loái cuûa caùc baäc thaùnh vöông laáy ñöùctrò daân, khaùc vôùi ñöôøng loái baù ñaïo, laáy phaùpthuaät uy-quyeàn ñeå khoáng-cheá daân.

Tuyeát caéng : Traûi daøi suoát töø ñaàu naøy tôùi ñaàu kia.

Tö-duy ñoái-öùng: Suy nghó veà ñoái nhau, nhö suy nghó veà lyù aâm - döông.

Ö

Öôùc phaùp = Luaät-phaùp ñeå öôùc-thuùc nhaân-daân.

VVaïn vaät ñoàng nhaát the å = Muoân vaät ñeàu cuøng moättheå.

Vaên hoùa hieäu suaát = Noùi veà thaønh quaû:- haïnh phuùc vaät chaát.- khoaùi laïc tinh thaàn.- oån ñònh lyù trí.- kieän khang sinh lyù.- saùng suoát trí tueä.

Vi nhi voâ vi: Laøm maø khoâng coù yù ñeå laøm.

Vieâm Hoàng: Danh-hieäu daân-toäc Baùch Vieät, laáy töø chöõ“vieâm”, Nam Phöông nhö Vieâm bang,Vieâm Ñeá. Hoàng = Hoàng Baøng, Hoàng Laïc.

225328

5- Phaïm Vieät Chaâu, “Traêm Vieät Treân Vuøng ÑònhMeänh”, xb. taïi Hos Kyø naêm 1997.

6- Nhoùm Nghieân Cöùu Vaên Hoùa Vieät, “Vaán Ñeà Vaên Hoïc Daân Gian”, xuaát baûn 2011.

7- Nguyeãn Huy Haân, “ Nguoàn Goác Loaøi Ngöôøi” Baûn thaûo naêm 2008.

8- Traàn Thaùi Ñaïo, “Moâ Hình Kinh Teá Bình Saûn”, tieåu luaän.

9- Phong Traøo Quoác Daân Vieät Nam Haønh Ñoäng, “Nhaân Chuû Hoïc Thuyeát”, Vieät Long xuaát baûn 2000.

10-Nguyeãn Ñaêng Thuïc, “Lòch Söû Trieát Hoïc Ñoâng Phöông”, nhaø xb. TPHCM 2001.

11-Mai Chi, “Veõ Phaùc Moät Heä Tö Töôûng”, baûn thaûo 1994.

12-Traàn Ngoïc Theâm, “Tìm veà Baûn Saéc Vaên Hoùa Vieät”, nhaø xb. TPHCM, 2001


Vieâm phöông: Vieâm = noùng. Chæ nöôùc Nam ôû phía Nam Trung Hoa.

Vieãn ñeä giaùo trình: Chöông-trình giaùo-duïc saép ñaët theomoät trình töï daøi haïn.

.Voâ kyû, voâ coâng, voâ ngoân: Khoâng vì mìbg, khoâng yûcoâng lao, khoâng löu laïi ngoân töø, Tyû nhötruyeän Phuø Ñoång Thieân vöông deïp giaëcxong, cöôõi ngöïa bay leân trôøi, khoâng caànñeán coâng danh, lôïi loäc vaø cuõng khoâng ñeålaïi ngoân tö.ø

Voâ nguyeân: Khoâng coù nguyeân-nhaân.

Voâ chaáp: Khoâng caàm giöõ, ñeå yù ñeán.

Vu khoaùt :: Vieãn-voâng.

Vöông : Côù taøi ñöùc laøm vieäc ngay thaúng. Theo trieát töïchöõ vöông noái lieàn ba kieáp baèng moät ñöôøngthaúng döùng, hay thoáng nhaát Tam Taøi (Trôøi -mÑaát - Ngöôûi).

Vöông ñaïo =Caùch laøm theo caùch chính.

XXaõ-hoäi tö löông = Noùi chung chæ kinh taá xaõ hoäi.

Xuaân Thu - Chieán Quoác = Xuaân Thu (770-475 trc.CN) - Chieán Quoác (475 - 221 trc. CN). Thôøi-kyø chuyeån tieáp töø cheá-ñoä chieám höõu no-leäsang phong-kieán ñeá-cheá ôû Trung Hoa.

Xuaát loä = Con ñöôøng töông lai hieän ra.

*

326 327

Saùch Trích Daãn &

Tham Khaûo1- Phan Boäi Chaâu, “Vieät Nam Vong Quoác Söû”, nhaø xuaát baûn Vaên Söû Ñiaï, 1957.

2- X. Y. Thaùi Dòch Lyù Ñoâng A:

- “Ñaïo Tröôøng Ngaâm” Duy Daân Hoïc Xaõ in xong 1967.

- “Huyeát Hoa” Nhaø xuaát baûn Gioù Ñaùy, xb. 1967 taïi Saøigoønø.

-“Huyeát Hoa” Nhoùm Nghieân Cöùu Vaên Hoùa Daân Toäc Vieät, xb. 1986 taïi Hoa Kyø.

-”Vieät Duy Daân Ñaûng Tuyeân Ngoân Ngaøy Thaønh laäp Toång Ñaûng Bo ä”.

- ”Chu Tri Luïc”, Nhaø Xuaát Baûn Gioù Ñaùy”, 1967 taïi Saøigon.

- “Duy Nhaân Cöông Thöôøng”, Nhaø xuaát baûn Gioù Ñaùy, 1969 taïi Saøigoøn

- “Neàn Trieát Hoïc Chính Thoáng”, taøi lieäu chuïp laïi töø baûn ñaùnh maùy..

3- Thaùi Phöông, “Tìm Hieåu Chuû Nghóa Duy Daân” Baûn thaûo naêm 1990.

4- Voâ Ngaõ Phaïm Khaéc Haøm, “Trieát Lyù Lyù Ñoâng A”, Baûn thaûo, 1998.


Tham Khaûo Saùch Ngoaïi Quoác:

1-Arthur Cotterell and David Margan, “China’s Civi lization”, Pracger Publishers, New York, 1975.2-Wolfram Eberhard, “A History of China”, University of California Press, Berkeley and Los Angeles, 1971.3-Herold J. Wiens, “Han Chinese Expansion on South China”, The Shoe String Press Inc. 1967.4-Henneth Scott Latourette, “The Chinese Their His tory and Culture”, New York, The Macmillan Co.. 1954.

Thö-töø vaø ngaân phieáu xin göûi veà:

OÂ. Ñinh Khang Hoaït 900 S. Pueblo St. Gilbert, AZ. 85233

Email: [email protected]

Copyright 2017 by Duy Khang All rights reserved

330329

@

NEÀN TRIEÁT HOÏC VIEÄTNAM · * Ne àn kinh-te á va ãn co øn bò lu õng-ñoa ïn trong tay...

Documents

Transcript of NEÀN TRIEÁT HOÏC VIEÄTNAM · * Ne àn kinh-te á va ãn co øn bò lu õng-ñoa ïn trong tay...