Ndryshimet Klimatike

?

Ndryshime klimatike…

Çfarë do të thotë kjo?

• Ndryshimet Klimatike janë ndryshime shtesë në sistemin natyror të klimës që i dedikohen direkt ose indirekt aktiviteteve të njeriut që ndryshojnë përbërjen e atmosferës së globit, duke shtuar përqendrimin e gazeve serë”

Nxehtësia që pengohet ngaGazet Serrë

Rrezatimi që pasqyrohet nga

Toka dhe atmosfera

Jeta është e mundur në sajë të efektit serë

Efekti natyror serë e ngroh atmosferën (pranë sipërfaqes së tokës) me 15˚C;

Efekti serë mundëson ekzistencën e ujit në sipërfaqe të tokës;

Pa efektin serë temperatura e sipërfaqes së tokës do të ishte -18˚C

Atmosfera

Atmosfera përbëhet nga disa lloje gazrash që mbrojnë dhe mbështesin jetën në tokë. Proceset natyrore, atmosferike janë vetërregulluese.

Megjithatë, aktiviteti njerëzor konsiderohet shkaktar i ndryshimeve të pakthyeshme, të cilat çojnë në ndryshime graduale klimatike të Tokës, përmes shkarkimit në atmosferë të kimikateve të ndryshme.

Gazet Serë (GES)

Dioksidi i karbonit CO2

Metani CH4

Oksidi i azotit NO

Gaze të tjera serë janë: N2O, Freon-11, Freon 12 (CFC-12)

Si Si vërehet/matvërehet/mat

et?et?

Indikatorët e ndryshimeve klimatike

Një indikator përfaqëson gjendjen e disa kushteve mjedisore në një zonë të caktuar për një kohë të caktuar.

Indikatorët shërbejnë për të rritur dijet dhe të kuptuarit tonë mbi shkaqet dhe efektet mbi ndryshimet klimatike. Indikatorët e mjedisit janë një mjet kyç për të vlerësuar programet aktuale dhe të ardhshme dhe mundësojnë informacion shkencor për vendim-marrësit.

1. Niveli i shkarkimeve të gazeve serë

Shkarkimet në nivel botëror të GS janë rritur me 26 % ndërmjet viteve 1990 në 2005. Vetëm CO2 është rritur me 31 %.

2. Përqendrimet atmosferike të GS

Përqendrimet eCO2 dhe gazeve

tëtjera janë rriturkonsiderueshëm

qëme fillimin e

erësindustriale

3. Forcat klimatike

Forcat klimatike ose ato të rrezatimit janë një mënyrë për të matur se si substancat të tilla si gazet serë ndikojnë në sasinë e energjisë që thithet nga atmosfera.

4. Temperatura globale

5. Valët e të nxehtit

I nxehti afrikan deri në Tiranë?

6. Thatësirat

7. Reshjet dhe reshjet e vrullshme

Shkodra, Lezha përmbytur shpesh kohët e fundit.

8. Temperatura e oqeaneve

Studimet tregojnë se temperatura e oqeaneve është rritur në mënyrë të ndjeshme që prej vitit 1950. Temperatura e oqeaneve përcakton temperaturën e sipërfaqes së detit, por dhe nivelin e detit.

9. Temperatura e sipërfaqes së deteve

Temperatura e sipërfaqes së deteve në të gjithë botën është rritur ndjeshëm që kur kanë nisur matjet në vitin 1800, por kjo ka ka kaluar dhe në ndryshime vit pas viti.

10. Niveli i deteve

Rritja e nivelit të deteve që nga viti 1870 ka qenë në nivelet 1,5 cm në dekadë. Shkalla e rritjes është përshpejtuar në më shumë se 2,5 cm në dekadë në kohët e sotme. Ndryshimet në nivelin e deteve janë relative duke qenë se dhe toka vetë lëviz.

11. Aciditeti i oqeaneve

Oqeanet janë bërë më acide në 20 vitet e fundit dhe studimet thonë se oqeanet janë më acide sot sesa ishin disa shekuj më parë. Rritja e aciditetit të oqeaneve është e shoqëruar me rritjen e CO2 të tretur në ujë dhe mund të prekë organizmat e ndjeshëm sic janë koralet.

12. Akulli i arktikut

Një pjesë e Artikut mbetet e ngrirë gjatë të gjithë vitit. Pjesa e mbuluar me akull zakonisht është më e vogël në Shtator, pas sezonit veror ku ka shkrirje. Shtatori i vitit 2007 kishte volumin më të vogël të akullit se kurrë më parë dhe kjo u ndoq nga vitit 2008 dhe 2009. Shtrirja e akullit në vitin 2009 ishte 24% më pak se mesatarja historike ndërmjet viteve 1979 në 2000.

13. Akullnajat

Në të gjithë globin, akullnajat në total kanë humbur më shumë se 3,200 km kub ujë që nga viti 1960, duke kontribuar në rritjen e nivelit të deteve.

14. Akulli i liqeneve

I kujtoni pellgjet me akull të ngrirë?

15. Mbulesa me dëborë

Kujtoni se binte dëborë dhe në Durrës e Tiranë?

Shoqëria dhe ekosistemi

16. Vdekjet nga temperaturat e larta

17. Kohëzgjatja e sezonit të rritjes së bimëve

18. Datat e gjethimit dhe lulëzimit

Kur çelin mimozat? Si ka ndryshuar koha e pjekjes së frutave dhe perimeve?

19. Dimërimi i zogjve

Disa zogj kanë ndryshuar sjelljet e tyre migratore për t’u përshtatur me kushtet e temperaturës dhe mjedisit.

Ku erdhën dallëndyshet?

A keni parë më tufa me pata të fluturojnë?

NdikimiNdikimi

Dimensionet e ndikimit

1978

1978

2000

Kontributi sipas shteteve në shkarkime të GES (1900-1999)

Projeksioni i Ndikimeve të Ndryshimeve Klimatike

Ndryshimi i temperaturës globale (relativisht epokës paraindustriale)0˚C 1˚C 2˚C 3˚C 4˚C 5˚C

Rënie e ndjeshme e bu-rimeve të ujit në mjaft zona – Mesdheu, Jugu i Afrikës

Akullnajat malorezhduken – furnizimi me ujë do të kërcënohetnë mjaft zona

Rritja e nivelit tëdeteve kërcënonqytetet kryesore

Rritje e numrit të llojeve që rrezikojnë zhdukjenDëmtim i ndjeshëm i rifeve koralore

Rritje e intensitetit të stuhive, zjarreve në pyje, thatësirave,përmbytjeve dhe valëve të të nxehtit

Rritje e riskut të ngjarjeve të pakthyeshme, ndryshimenë shkallë të gjerë në sistemin e klimës

Ushqimi

Ekosistemet

FenomeneEkstreme të motit

Rreziku i ndryshi-meve të mëdha të pakthyeshme

Uji

Rënie prodhimit të drithërave në shumë rajone,sidomos në vendet në zhvillim

Rritje e mundshme e prodhimit të drithërave në rajone, në gjerësi të madhe gjeografike

Rënie e prodhimit të drithërave në mjaft rajone të zhvilluara

Variacioni i temp. ndërmjet viteve 1000 në 2100

Kostot për stabilizimin e klimës janë të mëdha, por jo të pamenaxhueshme!

Stabilizimi i niveleve të GES në kufijtë 450-550 ppm CO2e. Niveli aktual sot është 430 ppm CO2e dhe po rritet me më shumë se 2ppm çdo vit.

Stabilizimi në këto kufij do të kërkonte që sharkimet të jenë të paktën 25% më pak se niveli i sotëm në 2050.

Së fundmi, stabilizimi – në cdo nivel – kërkon që shkarkimet vjetore të ulen 80% nga nivelet aktuale

Kjo është një sfidë e madhe po veprimi i qëndrueshëm afatgjatë mund ta arrijë me kosto më të ulëta sesa kostot e mosveprimit

Ekziston një gamë mundësish për të ulur shkarkimet; politika të forta e të lirshme kërkohen për ndërmarrjen e tyre

SHKARKIMET NGA ENERGJIA

SHKARKIMET NGA JO

ENERGJIA

Popullësia e botës

India

Kina

Ndryshimet klimatike kërkojnë

një përgjigje ndërkombëtare,

bazuar në kuptimin e

përbashkët të synimeve

afatgjata dhe marrëveshjeve për

kuadrin e veprimeve

Masat që duhen ndërmarrë?

Masa parandaluese Kur është e mundur të minimizosh apo

evitosh problemin

Masa mbrojtëse/përshtatëse Kur problemi nuk mund të evitohet, atëherë

mund të parashikojmë të mbrohemi

Masa përmirësuese Kur situata ka ndodhur dhe kërkon

ndërhyrje njerëzore për ta sjellë në gjendjen që ishte ose në një të përafërt

Ç’mund të bëhet?

Disa këshillaUdhëto lehtë. Ec në këmbë ose përdor bicikletën në vend të makinës.Kujdesu për ndricimin. Përdor llampa fluoreshente ose më mirë LED në vend të atyre të zakonshme.Ripërdor, riciklo, përdor produkte të ricikluara ose refuzo. Produktet që prodhohen nga material të ricikluara, kanë shpenzuar më pak energji gjatë prodhimit sesa nga lëndët e para.Fryni gomat e makinës. Makina do të shkojë më larg nëse përdor goma të fryra mirë.Mbill një pemë. Pemët thithin dioksidin e karbonit dhe clirojnë oksigjenin që ne thithim.Fikni aparatet ngrohëse. Kur largoheni nga mjediset mos harroni të fikni sistemet e ngrohjes apo kondicionerët.Bli energji të rinovueshme. Të tilla si diellore, të erës.Vepro globalisht, ushqehu lokalisht. Nëse ju bëni Pazar në supermarket, ushqimi që ju blini mund të ketë udhëtuar me avion nga një vend tjetër, duke djegur karburant fosil. Bli nga fermeret vendas dhe kështu do të ushqehesh më mirë dhe do japësh kontribut pozitiv ndaj klimës.

Tjetër????

JU FALEMINDERIT?