บทอาขยานชนประถมศกษาปท ๑-๓บทหลก

แมวเหมยวแยกเขยวยงฟนแมวเอย แมวเหมยว รปราง ประเปรยว เปน

หนกหนารองเรยก เหมยวเหมยว ประเดยวกมา เคลาแขง เคลาขา นาเอนดรจก เอารก เขาตอตง คำาคำา ซำานง ระวงหนควรนบวามน กตญญ พอด อยางไว ใสใจเอย

ทด เปรยญ

ฝนตกแดดออก

ฝนตกแดดออก นกกระจอกแปลกใจ โผผนบนไป ไมรหนทาง ไปพบมะพราว  นกหนาวครวญคราง พมะพราวใจกวาง ขอพกสกวน ฝกตกแดดออก นกกระจอกพกผอน พอหายเหนอยออน บนจรผายผน ขอบใจพมะพราว ถงคราวชวยกน นำาใจผกพน ไมลมบญคณ

ฐะปะนย นาครทรรพ

กาดำา

กาเอยกาดำา รจำารจกรกเพอน ไดเหยอเผอแผไมแชเชอน รบเตอนพวกพองรองเรยกมา เกลอนกลมรมลอมพรอมพรก นารกนำาใจกระไรหนา จงเผอแผแนะพอหนจงดกา . .มนโอบอารรกดนกเอย

นายแกว

รกษาปานกเอยนกนอยนอย บนลองลอยเปนสขศร

ขนขาวราวสำาล อากาศดไมมภยทกทศเจาเทยวทอง ฟาสทองอนสดใสมปาพาสขใจ มตนไมมลำาธารผคนไมมโรค นบเปนโชคสขสำาราญอากาศไรพษสาร สตวชนบานดนชนใจคนสตวไดพงปา มารกษาปาไมไทยสนปาเหมอนสนใจ ชวยปลกใหมไวทดแทน

นภาลย สวรรณธาดา เดกนอย

เดกเอยเดกนอย ความรเรายงดอยเรงศกษา เมอเตบใหญเราจะไดมวชา เปนเครองหาเลยงชพสำาหรบตน ไดประโยชนหลายสถานเพราะการเรยน  จงพากเพยรไปเถดจะเกดผล ถงลำาบากตรากตรำากจำาทน  เกดเปนคนควรหมนขยนเอยฯ

ไมปรากฏชอผแตง

วชาหนาเจาเกดมาเปนคน

หนงสอเปนตน วชาหนาเจาถาแมนไมร อดสอายเขา เพอนฝงเยาะเยา วาเงาวาโง

ลางคนเกดมา ไมรวชา เคอะอยจนโตไปเปนขาเขา เพราะเขาเงาโง บางเปนคนโซ เทยวขอกม

ถารวชา ประเสรฐหนกหนา ชหนาราศจะไปแหงใด มคนปราณ ยากไรไมม สวสดมงคล ไมปรากฏนามผแตง

บทอาขยานชนประถมศกษาปท ๑-๓บทเลอก

นของของเธอนของของเธอ นนของของฉน

มนสบเปลยนกน ฉนคนใหเธอ     นของของเธอ ททำาตกไวฉนนเกบได นำามาใหเธอ

ฉนท ขำาวไล

รกเมองไทย

คนไทยนด เปนพเปนนอง เมองไทยเมองทอง เปนของคนไทย

คนไทยเขมแขง รวมแรงรวมใจ รกชาตยงใหญ ไทยสามคค

ธงไทยไตรรงค เปนธงสามส ทงสามสงน เปนทบชา

สแดงคอชาต สขาวศาสนา นำาเงนงามตา พระมหากษตรยไทย

เรารกเพอนบาน ไมรานรกใคร เมอยามมภย รวมใจปองกน

เรารกทองถน ทำากนแบงปน ถนไทยเรานน ชวยกนดแล

นภาลย สวรรณธาดา

ไกแจไกเอยไกแจ ถงยามขนขนแซกระชนเสยง

โกงคอเรอยรองซองสำาเนยง ฟงเพยงบรรเลงวงเวงดง

ถาตวเราเหลานหมนนก ถงคณครผฝกสอนสงไมมากนกสกวนละสองครง คงตงแตสขทกวนเอยฯ หมอมเจาประภากร

สกวาสกวาหวานอนมหมนแสน ไมเหมอนแมนพจมานทหวานหอม

กลนประเทยบเปรยบดวงพวงพยอม อาจจะนอมจตโนมดวยโลมลมแมนลอลามหยามหยาบไมปลาบปลม ดงดดดมบอระ

เพดตองเขดขมผดไพรไมประกอบชอบอารมณ ใครฟงลมเมนหนาระอาเอย พระเจาบรมวงศเธอ กรมหลวงบดนทรไพศาลโสภณ

ความดความชว ปลกตนขาวเกดเมลดขาวดงเขาวา ปลกถวงาเกดถวงาเปนแมนมนปลกอยางไรไดผลอยางเดยวกน ตามพชพนธหวานลงจงเขาใจ แมความชวปลกลงคงไดชว ความดคงไมกลวคมตวได ปลกความดผลดมทวไป ความชวไซรอยาปลกเปนถกเอย หมอมเจาพจตรจราภา เทวกล

ตงไขลมตมไขกนตงเอยตงไข จะตงไยไขกลมกลมสน

ถงวาไขลมจะตมกน ถาตกดนเสยกอดหมดฝมอ

ตงใจ เราน จะดกวา อตสาห อานเขยน เรยนหนงสอทงวชาสารพดเพยรหดปรอ อยาดงดอตงไขรำาไรเอย ฯ

สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาดำารงราชานภาพ

.........................................

บทอาขยานชนประถมศกษาปท ๔ – ๖

บทหลกพระอภยมณ

ตอน สดสาครเขาเมองการะเวก บดเดยวดงหงางเหงงวงเวงแวว สะดงแลวเหลยวแลชะแงหา เหนโยคขรงพงออกมา ประคองพาขนไปจนบนบรรพต แลวสอนวาอยาไวใจมนษย มนแสนสดลกลำาเหลอกำาหนด

ถงเถาวลยพนเกยวทเลยวลด กไมคดเหมอนหนงในนำาใจคน มนษยนทรกอยสองสถาน บดามารดารกมกเปนผล ทพงหนงพงไดแตกายตน เกดเปนคนคดเหนจงเจรจา แมใครรกรกมงชงชงตอบ ใหรอบคอบคดอานนะหลานหนา รสงไรไมสรวชา รรกษาตวรอดเปนยอดด จงสตามไปเอาไมเทาเถด จะประเสรฐสมรกเปนศกดศร พอเสรจคำาสำาแดงแจงคด รปโยคหายวบไปกบตา

พระสนทรโวหาร (ภ)

สยามานสสต ใครรานใครรกดาว แดนไทย

ไทยรบจนสดใจ ขาดดน เสยเนอเลอดหลงไหล ยอมสละ สนแล เสยชพไปเสยสน ชอกองเกยรตงาม หากสยามยงอยยง ยนยง เรากเหมอนอยคง ชพดวย หากสยามพนาศลง ไทยอย ไดฤา

เรากเหมอนมอดมวย หมดสนสกลไทย พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

วชาเหมอนสนคา วชาเหมอนสนคา  อนมคาอยเมองไกล  ตองยากลำาบากไป จงจะไดสนคามา   จงตงเอากายเจา  เปนสำาเภาอนโสภา  ความเพยรเปนโยธา แขนซายขวาเปนเสาใบ   นวเปนสายระยาง สองเทาตางสมอใหญ  ปากเปนนายงานไป อชฌาสยเปนเสบยง   สตเปนหางเสอ ถอทายเรอไวใหเทยง  ถอไวอยาใหเอยง ตดแลนเลยงขามคงคา   ปญญาเปนกลองแกว  สองดแถวแนวหนผา  เจาจงเอาหตา เปน

ลาตาฟงดลม   ขเกยจคอปลาราย จะทำาลายใหเรอจม  เอาใจเปนปนคม ยงระดมใหจมไป   จงจะไดสนคามา คอวชาอนพสมย  จงหมนมนหมายใจ  อยาไดครานการวชา ไมปรากฏชอ

ผแตง

สงขทองตอน กำาเนดพระสงข

เมอนน พระสงขซอนอยกรสน พระแมไปปาเปนอาจณ ในจตคดถวลทกเวลา จะใครออกชวยพระแมเจา สงสารผานเกลา

เปนหนกหนา เหนอยยากลำาบากกายา กลบมาจนคำาแลวรำาไร ไมวาลกนอยเปนหอยป อมชชมชดพสมย พระคณลำาลบภพไตร จะออกใหเหนตวกกลวการ ไกปาพาฝงมากนขาว ของพระแมเจาอยฉาวฉาน คยเขยเรยรายทงดนดาน พระมารดามาเหนจะรำาไร เยยมลอดสอดดทงซายขวา จะเหนใครไปมากหาไม ออกจากสงขพลนทนใด ฉวยจบไมไดไลต กอบเกบขาวหกทตกดน ผนผนลอยลบขยบหน เหลยวดผคนชนน จะหนเขาสงขกำาบงตน หงขาวหาปลาไวทาแม ดแลจดแจงทกแหงหน ชวยขบไกปาประสาจน สาละวนเลนพลางไมหางด

พระบาทสมเดจพระพทธเลศหลานภาลย

ขนชางขนแผนตอน กำาเนดพลายงาม

แมรกลกลกกรอยวารก             คนอนสกหมนแสนไมแมนเหมอน จะกนนอนวอนวาเมตตาเตอน            จะจากเรอน

รางแมไปแตตว แมวนทองของลกจงกลบบาน             เขาจะพาลวาวนแมทนหว จะกมหนาลาไปมไดกลว                        แมอยามวหมองนกจงหกใจ  ฯ นางกอดจบลบหลงแลวสงสอน                อำานวยพรพลายนอยละหอยไห พอไปดศรสวสดกำาจดภย                       จนเตบใหญยงยวดไดบวชเรยน ลกผชายลายมอนนคอยศ                       เจาจงอตสาหทำาสมำาเสมยน แลวพาลกออกมาขางทาเกวยน                จะจากเจยนใจขาดอนาถใจ ลกกเเลดแมแมดลก                              ตางพนผกเพยงวาเลอดตาไหล สะอนรำาอำาลาดวยอาลย                         แลวแขงใจจากนางตามทางมมา เหลยวหลงยงเหนแมเขมน                        แมกเหนลกนอยละหอยหา แตเหลยวเหลยวเลยวลบวบวญญาณ            โอเปลาตาตางสะอนยนตะลง  ฯ พระสนทรโวหาร (ภ)

โคลงโลกนต

เสยสนสงวนศกดไว               วงศหงส เสยศกดสประสงค                      สงร

เสยรเรงดำารง                             ความสตยไวนา เสยสตยอยาเสยส                        ชพมวยมรณา ความรดยงลำา                       สนทรพย คดคาควรเมองนบ                       ยงไซร เพราะเหตจกอยกบ                      กายอาต-มานา โจรจกเบนยบอได                        เรงรเรยนเอา เวนวจารณวางเวน                 สดบฟง เวนทถามอนยง                           ไปร เวนเลาลขตสง-                          เกตวางเวนนา เวนดงกลาววาผ                          ปราชญไดฤๅม สมเดจพระเจาบรมวงศเธอ กรมพระยาเดชาดศร

...........................................

บทอาขยานชนประถมศกษาปท ๔ – ๖

บทเลอก พฤษภกาสร พฤษภกาสร อกกญชรอนปลดปลง

โททนตเสนงคง สำาคญหมายในกายม นรชาตวางวาย มลายสนทงอนทรย

สถตทวแตชวด ประดบไวในโลกา จาก กฤษณาสอนนอง ของ สมเดจกรมพระยาปรมานชตชโนรส

ปากเปนเอก เลขเปนโท หนงสอเปนตร ชวดเปนตรา ปากเปนเอกเหมอนเสกมนตรใหคนเชอ ฉลาดเหลอวาจาปรชาฉาน

จะกลาวถอยรอยคำาไมรำาคาญ เปนรากฐานเทดตนพนลำาเคญ

เลขเปนโทโบราณทานสงสอน เรงสงวรเวยไวใชวาเลน

การคำานวณควรชำานาญคณหารเปน ชวยใหเดนดนกหนารทาคน

หนงสอเปนตรวชาปญญาเลศ เรยนไปเถดรไวไมไรผล

ยามยากแสนแคนคบไมอบจน ไดเลยงตนดวยวชาหาทรพยทว

ชวดเปนตราประทบไวกบโลก ยามวโยคชพยบลบรางหน

ทศนยแทกแตตวสวนชวด คงเปนทลอทวชวฟาดน ทานผหญงสมโรจน สวสดกล ณ อยธยา

ไทยรวมกำาลง ไทยรวมกำาลงตงมน จะสามารถปองกนขนแขง

ถงแมวาศตรผมแรง มายทธแยงกจะปลาตไปขอแตเพยงไทยเราอยาผลาญญาต รวมชาตรวมจต

เปนขอใหญไทยอยามงรายทำาลายไทย จงพรอมใจพรอมกำาลง

ระวงเมองใหนานาภาษาเขานยม ชมเกยรตยศฟ

เฟ องชวยกนบำารงความรงเรอง ใหชอไทยกระเดองทว

โลกาชวยกนเตมใจใฝผดง บำารงทงชาตศาสนาใหอยจนสนดนฟา วฒนาเถดไทย, ไชโย !

พระบาทสมเดจพระมงกฎเกลาเจาอยหว

ตนเปนทพงแกตน

เราเกดมาทงทชวตหนง อยาหมายพงผใดใหเขาหยนควรคะนงพงตนทนกดฟน คดบากบนตงหนามานะ

นำากสกจพณชยการงานมเกยรต อยาหยามเหยยดพาล

หาวางานตำาหรอจะชอบวชาอตสาหกรรม เชญเลอกทำาตามถนด

อยาผลดวนเอาดวงใจเปนทนหนนนำาหนา เอาปญญาเปนแรงมง

แขงขนเอาความเพยรเปนยานประสานกน ผลจะบรรลสประตชยเงนและทองกองอยประตหนา คอยเปดอายมรบไมขบ

ไสทรพยในดนสนในนำาออกคลำาไป แหลมทองไทยพรอมจะชวย

อำานวยเอย จาก บทประพนธอธบายสภาษต ของ เพม สวสดวรรณกจ

ผรดเปนผเจรญ มวลมนษยผเปรอง

ปรชา เชยวแฮ

เพราะใครใฝศกษา สงร

รกจผดชอบหาเหตสอด สองนา

นแหละบคคลผเพยบดวยความเจรญ

มวลผชปรชา เสาะวทยาไมหาง

เหน ผดชอบกอบไมเกน รดำาเนนตามเหตผล ชอวาปรชาด ผดชอบมพจารณยล ผนนจกพลนดล  พพฒนพนจกพรรณนา ควรเราผเยาววย จงใฝใจการศกษา อบรมบมวทยา  ปรงปรชาใหเชยวชาญ ขนนจกชวา มปญญาไมสมฐาน ตองหดดดสนดาน กอบวจารณใชปญญา พระยาอปกตศลปสาร (นม กาญจนาชวะ)

ผชนะเมอทำาการสงใดดวยใจรก ถงงานหนกกเบาลง

แลวครงหนงดวยใจรกเปนแรงทเรารง ใหมงมนฝนถงซงปลาย

ทางเมอทำาการสงใดใจบากบน ไมไหวหวนอปสรรคเปน

ขวากขวางถงเหนอยยากพากเพยรไมละวาง งานทกอยางเสรจ

เพราะกลาพยายาม

เมอทำาการสงใดใจจดจอ. คอยเตมตอตงจตไมคดขาม

ทำาดวยใจเปนชวตคอยตดตาม บงเกดผลงอกงามตามตองการ

เมอทำาการสงใดใครครวญคด เหนถกผดแกไขใหพนผาน

ใชสมองตรองตรคดพจารณ ปรากฎงานกาวไกลไมลำาเคญ

ความสำาเรจจะวาใกลกใชท จะวาไกลฤากมอยใหเหนถาจรงจงตงใจไมยากเยน แลวจะเปนผชนะตลอด

กาล บญเสรม แกวพรหม

เปนมนษยหรอเปนคนเปนมนษย เปนได เพราะใจสง เหมอนหนงยง มด

ทแววขนถาใจตำา เปนได แตเพยงคน ยอมเสยท ท

ตน ไดเกดมาใจสะอาด ใจสวาง ใจสงบ ถามครบ ควร

เรยก มนสสาเพราะทำาถก พดถก ทกเวลา เปรมปรดา

คนวน ศขสนตจรงใจสกปรก มดมว และรอนเรา ใครมเขา

ควรเรยก วาผสงเพราะพดผด ทำาผด จตประวง แตในสง นำา

ตว กลวอบาย

คดดเถด ถาใครไมอยากตก จงรบยก ใจตน รบขวนขวาย

ใหใจสง เสยได กอนตวตาย กสมหมาย ทเกดมา อยาเชอนเอย

พระธรรมโกศาจารย (พทธทาสภกข)

วถเดกไทย

เดกเอยเดกไทย ตงใจศกษา เตบใหญภายหนา วชาเลยงตน แสงแหงปญญา มคามากลน สองทางใหคน พนความลำาเคญ คดดทำาด ไมมยากเขญ ชวตรมเยน เปนสขกายใจ ขยนสรรคสราง อยอยางเปนไทย รเกบรใช ทำาในสงด ดำารงเอกลกษณ มศกดมศร เสนหประเพณ มอยคไทย ควรเหนคณคา รกษาเอาไว มความภมใจ ในชาตของเรา

มงขวญ กตตวรรณกร

ฟงใดไดรเรอง ฟงใดไดรเร อง กปราดเปรองปรชาชาญ เปรยบสนชนนำาตาล รรสหวานซาบซานใน ฟงใดไมรความ วชาทรามจะงามไฉน เปรยบจวกตกใดใด ไปรรสหมดทงมวล

ชต บรทต

ดวงตะวน

ดวงเอยดวงตะวน หนงเทานนเยยมฟานาพศวง ทำาหนาทไมลำาเอยงแสนเทยงตรง เดนดำารงเปนหลกจกรวาล แยกทวาราตรใหมอย อกฤดวนเวยนเปลยนผนผาน ยตธรรมสจรตนจกาล ใครนกครานดตะวนเรงหมนเอย

ฐะปะนย นาครทรรพ

 

        

     .