UNIVERSITETI “FEHMI AGANI”

FAKULTETI I EDUKIMIT

PROGRAMI: FILLOR

NDIKIMI I MUZIKËS TE FËMIJËT

STUDENTI: MENTORI:

Atdhe Shala Prof. Asoc. Ma. Mimoza Kurshumlia

Gjakovë, nëntor, 2020.

2

Punimi është bërë në SHFMU “Ali M. Hasi”, në Cërmjan.

Mentori: Prof. Asoc. Ma. Mimoza Kurshumlia.

Punimi përfshin: 39 faqe, 20 tabela.

3

DEKLARATË

Deklaroj se kjo temë e diplomës është punimi im origjinal. E gjithë literatura dhe burimet

e tjera që i kam shfrytëzuar gjatë punimit janë të listuara në referenca dhe plotësisht të cituara.

4

FALËNDERIM

Së pari falënderoj familjen time për mbështetjen e parezervë, sidomos prindërit që më

qëndruan gjithmonë pranë, të cilëve u detyrohem jashtëzakonisht shumë.

Faleminderit shumë edhe mentores sime Prof. Asoc. Ma. Mimoza Kurshumlia për

mbështetjen e parezervë, e cila gjithmonë ishte e gatshme të më ndihmojë, udhëzojë dhe

këshillojë rreth temës, deri në përfundimin e saj.

5

PËRMBAJTJA

DEKLARATË ............................................................................................................................................... 3

FALËNDERIM ............................................................................................................................................. 4

ABSTRAKT .................................................................................................................................................. 7

HYRJE .......................................................................................................................................................... 8

KAPITULLI I .............................................................................................................................................. 10

1.1. QËLLIMI I PUNIMIT .......................................................................................................................... 10

1.2. METODOLOGJIA ............................................................................................................................... 10

KAPITULLI II ............................................................................................................................................ 11

2. SHTJELLIMI I TEMËS .......................................................................................................................... 11

2.1. PËRFITIMET NGA MUZIKA NË SHKOLLAT TONA .................................................................... 11

2.2. MË SHUMË, SE SA THJESHT MUZIKË… ...................................................................................... 14

2.3. ZHVILLIMI I GJUHËS ....................................................................................................................... 14

2.4. IQ E RRITUR ....................................................................................................................................... 15

2.5. TRURI PUNON MË SHUMË ............................................................................................................. 16

2.6. AFTËSITË HAPËSINORE-KOHORE ................................................................................................ 16

2.7. TË QENIT MUZIKOR ........................................................................................................................ 17

2.8. NDIKIMI I MUZIKËS TEK FËMIJËT 18-36 MUAJSH .................................................................... 18

2.9. NDIKIMI I MUZIKËS TEK FËMIJËT ME NEVOJA TË VEÇANTA .............................................. 19

2.10. DISA METODA QË BËJNË PRINDËRIT PËR TË NXITUR ZHVILLIMIN E FËMIJËVE

PËRMES MUZIKËS ................................................................................................................................... 21

2.11. MENDIMET E DIJETARËVE TË LASHTË PËR MUZIKËN ........................................................ 23

KAPITULLI III ........................................................................................................................................... 24

3. REZULTATET ....................................................................................................................................... 24

3.1. PYETËSORI PËR NXËNËS ............................................................................................................... 24

3.2. PYETËSORI PËR MËSIMDHËNËS .................................................................................................. 29

KAPITULLI IV ........................................................................................................................................... 34

6

DISKUTIMI ................................................................................................................................................ 34

PËRFUNDIMI............................................................................................................................................. 35

REZYME .................................................................................................................................................... 36

RESUME……………………………………………………………………………………………………………………………………………….…37

LITERATURA NGA LIBRAT ................................................................................................................... 38

BURIME NGA INTERNETI ...................................................................................................................... 39

7

ABSTRAKT

Muzika është pjesë e jetës sonë të përditshme dhe një formë joverbale e komunikimit dhe

e transmetimit të ideve përmes tingujve dhe simboleve muzikore. Edukimi i veshit muzikor,

dëgjimi, mësimi i notave, praktika vokale dhe instrumentale, shprehja dhe krijimi zhvillohen të

ndërthurura së bashku.

Qëllimi i këtij hulumtimi është të vërtetohet se si ndikon muzika te fëmijët.

Hulumtimi u bë në SHFMU “Ali M. Hasi”, në Cërmjan. Në hulumtim morën pjesë 16

nxënës dhe 6 mësimdhënës. Intstrumentet e hulumtimit janë një pyetësor për nxënës dhe një

pyetësor për mësimdhënës. Të dhënat janë sasiore. Pyetësorët u analizuan më anë të programit

SPSS, ndërsa metodat që u përdorën për analizën e të dhënave janë përshkruese dhe analizuese.

Muzika është gjithashtu një mënyrë e mirë për fëmijët dhe prindërit që të shprehen për

veten.

Nëpërmjet muzikës, fëmijët lidhin ndjenjat e tyre dhe kuptojnë botën që i rrethon. Ata

veprojnë kështu që nga komunikimi më i hershëm me prindërit e tyre, deri tek loja muzikore me

shokët.

Fjalët kyç: ndikimi i muzikës, nxënësit, mësimdhënësit, muzika, shkolla.

8

HYRJE

Edukimi muzikor është pjesë përbërëse dhe shumë e rëndësishme e kurrikulës, e cila

lidhet ngushtë me zhvillimin intelektual, social, kulturor dhe afektiv të nxënësve. Duke punuar

me kurrikulën e re të muzikës, mësuesit u japin mundësi nxënësve të përfitojnë aftësinë për të

zhvilluar, jo vetëm krijimtarinë e tyre dhe shpirtin kritik, por dhe aftësinë për të punuar

individualisht ose në grupe. Muzika është pjesë e jetës sonë të përditshme dhe një formë

joverbale e komunikimit dhe e transmetimit të ideve përmes tingujve dhe simboleve muzikore.

Edukimi i veshit muzikor, dëgjimi, mësimi i notave, praktika vokale dhe instrumentale, shprehja

dhe krijimi zhvillohen të ndërthurura së bashku. Kjo lëndë mundëson kombinimin e njohurive

muzikore dhe teknikave, duke i përdorur ato për t’u frymëzuar, për të imagjinuar, për të gjetur

dhe për të shprehur ndjenjat.

Njohja me muzikën është një vlerë e madhe për të mundësuar zhvillimin e personalitetit të

nxënësve, zhvillimin e aftësive të tyre për të punuar në mënyrë të pavarur e sistematike, si dhe

për të menduar dhe gjykuar në mënyrë krijuese dhe kritike. Integrimi i muzikës me të gjitha

lëndët e tjera brenda fushës së arteve dhe me fushat e tjera të kurrikulës, si dhe me temat

ndërkurrikulare ka qëllim që të zotërohen sa më mirë kompetencat kyçe.

Muzika qëndron mes të gjitha formave të tjera inteligjente të njeriut (artit në përgjithësi,

shkencave shoqërore e historike dhe shkencave artistike), si një përbërës i barabartë me to i

progresit intelektual dhe i humanitetit. Kjo tregon që muzika krijon edhe historinë e vet përmes

kultivimit e sofistikimit të “këngës” primitive dhe kultivimin e përpunuar të zërit njerëzor e të

instrumenteve të muzikës. Të gjitha këto të bashkërenduara e të nënrenduara në procesin e

edukimit, do të kërkojnë të trajtohen në mënyrë të veçuar e sistematike në programet lëndore

sipas shkallëve. Muzika është një disiplinë artistike e artit dhe gjuhë universale që ndihmon

nxënësit të kuptojnë dhe lidhin fenomenet dhe dukuritë muzikore, proceset dhe çështjet që i

përkasin muzikës, duke vërtetuar ligjshmërinë e tyre, si dhe duke shpjeguar mënyrat e

interpretimit dhe ndërtimit të tyre, gjë e cila çon drejt realizimit të një procesi të suksesshëm të

mësimit të muzikës.

Vazhdimi i rrugëtimit të njohjes me muzikën është një vlerë e madhe për të mundësuar

edukimin dhe formimin kulturor, zhvillimin e personalitetit të nxënësve, zhvillimin e aftësive të

9

tyre për të punuar dhe krijuar në mënyrë të pavarur e sistematike, si dhe për të menduar në

mënyrë krijuese dhe kritike.

Integrimi i muzikës me të gjitha lëndët e tjera brenda fushës së arteve dhe fushat e tjera të

kurrikulës, si dhe me temat ndërkurrikulare, ka si qëllim që të zotërohen sa më mirë kompetencat

kyçe dhe ato të lëndës. Muzika është e pranishme kudo në jetën tonë të përditshme.

10

KAPITULLI I

1.1. QËLLIMI I PUNIMIT

Qëllimi i këtij hulumtimi është të vërtetohet se si ndikon muzika te fëmijët.

1.2. METODOLOGJIA

Për ta vërtetuar qëllimin e këtij punimi, hulumtimi u bë në SHFMU “Ali M. Hasi”, në

Cermjan. Në hulumtim morën pjesë 16 nxënës dhe 6 mësimdhënës.

Intstrumentet e hulumtimit janë një pyetësor për nxënës dhe një pyetësor për

mësimdhënës.

Të dhënat janë sasiore. Pyetësorët u analizuan më anë të programit SPSS, ndërsa metodat

që u përdorën për analizën e të dhënave janë përshkruese dhe analizuese.

11

KAPITULLI II

2. SHTJELLIMI I TEMËS

2.1. PËRFITIMET NGA MUZIKA NË SHKOLLAT TONA

Pothuajse të gjithë e shijojnë muzikën, qoftë duke e dëgjuar atë, duke kënduar ose duke

luajtur një instrument. Por, përkundër këtij interesi, pothuajse universal, shumë shkolla duhet të

heqin dorë nga programet e tyre të edukimit muzikor. Ky është një gabim, me shkollat që humbin

jo vetëm një lëndë të këndshme, por një lëndë që mund të pasurojë jetën dhe arsimimin e

studentëve.

1. Trajnimi muzikor ndihmon në zhvillimin e gjuhës dhe arsyetimit - Studentët që kanë

trajnim të hershëm muzikor do të zhvillojnë zonat e trurit në lidhje me gjuhën dhe arsyetimin.

Ana e majtë e trurit është zhvilluar më mirë me muzikë dhe këngët mund të ndihmojnë në

ngulitjen e informacionit në mendjet e reja.

2. Një mjeshtëri e memorizimit - Edhe kur performojnë me muzikë, studentët muzikantë

vazhdimisht përdorin kujtesën e tyre për të performuar. Shkathtësia e memorizimit mund t'u

shërbejë studentëve edhe në arsim dhe më gjerë.

3. Studentët mësojnë të përmirësojnë punën e tyre - Mësimi i muzikës promovon

mjeshtërinë dhe studentët mësojnë të duan të krijojnë një punë të mirë në vend të punës mesatare.

Kjo dëshirë mund të zbatohet për të gjitha lëndët e studimit.

4. Koordinimi i rritur - Studentët që praktikojnë me instrumente muzikore mund të

përmirësojnë koordinimin e tyre me sy. Ashtu si duke luajtur sporte, fëmijët mund të zhvillojnë

aftësi motorike kur luajnë muzikë.

5. Një ndjenjë e arritjes - Të mësuarit për të luajtur pjesë muzikore në një instrument të ri

mund të jetë një qëllim sfidues, por i arritshëm. Studentët që zotërojnë edhe qëllimin më të vogël

në muzikë do të jenë në gjendje të ndjehen krenarë për arritjet e tyre.

6. Fëmijët qëndrojnë të angazhuar në shkollë - Një lëndë e këndshme si muzika mund t'i

mbajë fëmijët të interesuar dhe t`uangazhuar në shkollë. Muzikantët studentë, ka të ngjarë të

qëndrojnë në shkollë për të arritur në lëndë të tjera.

12

7. Suksesi në shoqëri - Muzika është strukturë e shoqërisë sonë dhe ajo mund të formojë

aftësitë dhe karakterin. Studentët në bandë ose orkestër kanë më pak të ngjarë të abuzojnë me

substancat gjatë jetës së tyre. Edukimi muzikor mund të kontribuojë shumë edhe në zhvillimin

intelektual të fëmijëve.

8. Zhvillimi emocional - Studentët e muzikës mund të jenë më të zhvilluar emocionalisht,

me ndjeshmëri ndaj kulturave të tjera. Ata, gjithashtu, kanë tendencë të kenë vetëvlerësim më të

lartë dhe janë më të mirë në përballimin e ankthit.

9. Nxënësit mësojnë njohjen e modelit - Fëmijët mund të zhvillojnë aftësitë e tyre të

matematikës dhe njohjes së modelit me ndihmën e edukimit muzikor. Luajtja e muzikës ofron

përsëritje në një format argëtues.

10. Aftësitë e dëgjimit të akorduara mirë - Muzikantët mund të zbulojnë më mirë

elemente kuptimplote, që mbajnë informacion në tinguj, si kuptimi emocional në britmën e një

fëmije. Studentët që praktikojnë muzikë mund të kenë vëmendje më të mirë dëgjimore dhe të

zgjedhin modele të parashikueshme nga zhurma përreth.

11. Muzika ndërton imagjinatën dhe kuriozitetin intelektual - Futja e muzikës në vitet e

hershme të fëmijërisë mund të ndihmojë në nxitjen e një qëndrimi pozitiv ndaj të mësuarit dhe

kuriozitetit. Edukimi artistik zhvillon tërë trurin dhe zhvillon imagjinatën e fëmijës.

12. Muzika mund të jetë relaksuese - Nxënësit mund të luftojnë stresin duke mësuar të

luajnë muzikë. Muzika qetësuese është, veçanërisht, e dobishme për të ndihmuar fëmijët të

pushojnë.

13. Instrumentet muzikore mund të mësojnë disiplinën - Fëmijët që mësojnë të luajnë një

instrument mund të mësojnë një mësim të vlefshëm në disiplinë. Ata do të duhet të lënë kohë

mënjanë për të praktikuar dhe për t`u përballur me sfidën e të mësuarit me disiplinë, për të

zotëruar luajtjen e instrumentit të tyre.

14. Përgatitja për ekonominë krijuese: Investimi në arsimin krijues mund t'i përgatisë

studentët për fuqinë punëtore të shekullit 21. Ekonomia e re ka krijuar më shumë karriera

artistike dhe këto vende pune mund të rriten më shpejt se të tjerët në të ardhmen.

15. Zhvillimi në të menduarit krijues - Fëmijët që studiojnë arte mund të mësojnë të

mendojnë në mënyrë krijuese. Ky lloj edukimi mund t'i ndihmojë ata të zgjidhin problemet duke

menduar jashtë kutisë dhe duke kuptuar se mund të ketë më shumë se një përgjigje të drejtë.

16. Muzika mund të zhvillojë inteligjencën hapësinore - Studentët që studiojnë muzikë

mund të përmirësojnë zhvillimin e inteligjencës hapësinore, e cila u lejon atyre të perceptojnë

13

botën saktë dhe të formojnë figura mendore. Inteligjenca hapësinore është e dobishme për

matematikën e përparuar dhe më shumë.

17. Fëmijët mund të mësojnë punën në ekip - Shumë programe të edukimit muzikor

kërkojnë punë ekipore si pjesë e një bande ose orkestre. Në këto grupe, studentët do të mësojnë se

si të punojnë së bashku dhe të ndërtojnë shoqëri.

18. Rrezikimi i përgjegjshëm - Performimi i një pjese muzikore mund të sjellë frikë dhe

ankth. Duke vepruar kështu, i mëson fëmijët se si të ndërmarrin rreziqe dhe të merren me frikën,

e cila do t'i ndihmojë ata të bëhen të suksesshëm dhe të arrijnë potencialin e tyre.

19. Vetëbesim më i mirë - Me inkurajimin nga mësuesit dhe prindërit, studentët që luajnë

një instrument muzikor mund të ndërtojnë krenari dhe besim. Edukimi muzikor ka të ngjarë të

zhvillojë komunikim më të mirë për studentët (NAFME, 2014). Marrë nga: (https://nafme.org/20-

important-benefits-of-music-in-our-schools/)

.

14

2.2. MË SHUMË, SE SA THJESHT MUZIKË…

Kërkimet kanë zbuluar se të mësuarit e muzikës lehtëson të mësuarit e lëndëve tjera dhe

rrit aftësitë që fëmijët përdorin në mënyrë të pashmangshme në fusha të tjera. "Një përvojë e

pasur me muzikë për fëmijët e të kënduarit, të dëgjuarit dhe të lëvizurit, po sjell vërtet një

përfitim shumë serioz për fëmijët ndërsa përparojnë në mësim më zyrtar", - thotë Mary

Luehrisen, drejtoreshë ekzekutive e Fondacionit të Shoqatës Kombëtare të Tregtarëve të Muzikës

(NAMM), një shoqatë jofitimprurëse që promovon përfitimet e krijimit të muzikës.

Të bësh muzikë përfshin më shumë se sa zërin ose gishtat duke luajtur një instrument; një

fëmijë që mëson rreth muzikës duhet të përdor grupe të shumta aftësish, shpesh, njëkohësisht. Për

shembull, njerëzit përdorin veshët dhe sytë e tyre, si dhe muskujt e mëdhenj dhe të vegjël, thotë

Kenneth Guilmartin, themelues i Music Together, një program i zhvillimit të muzikës në

fëmijërinë e hershme për foshnjat përmes kopshteve që përfshin prindërit ose kujdestarët në

klasa.

“Të mësuarit e muzikës mbështet të gjithë të mësuarit. Jo se Mozart ju bën më të zgjuar,

por është një kalim kohe ose aktivitet shumë integrues, stimulues", - thotë Guilmartin (PBS for

parents, 2012).

2.3. ZHVILLIMI I GJUHËS

"Kur shikoni fëmijë të moshës dy deri në nëntë vjeç, një nga përparimet në atë zonë është

përfitimi i muzikës për zhvillimin e gjuhës, i cili është kaq i rëndësishëm në atë fazë", - thotë

Luehrisen. Ndërsa fëmijët vijnë në botë të gatshëm për të deshifruar tinguj dhe fjalë, edukimi

muzikor ndihmon në rritjen e atyre aftësive natyrore. "Të rritesh në një mjedis të pasur muzikor

shpesh është e dobishme për zhvillimin e gjuhës së fëmijëve", - thotë ajo. Por Luehrisen shton se

ato kapacitete të lindura duhet të "përforcohen, praktikohen, festohen", gjë që mund të bëhet në

shtëpi ose në një mjedis më zyrtar të edukimit muzikor.

15

Sipas Workshopit të Muzikës për Fëmijë, efekti i edukimit muzikor në zhvillimin e gjuhës

mund të shihet në tru. "Studimet e fundit kanë treguar qartë se trajnimi muzikor zhvillon fizikisht

pjesën e anës së majtë të trurit që dihet se përfshihet në gjuhën e përpunimit dhe, në fakt, mund të

lidhë qarqet e trurit në mënyra specifike. Lidhja e këngëve të njohura me informacione të reja

gjithashtu mund të ndihmojë në ngulitjen e informacionit në mendjet e reja", - pohon grupi (PBS

for parents, 2012).

Kjo marrëdhënie midis muzikës dhe zhvillimit gjuhësor është gjithashtu shoqërore e

favorshme për fëmijët e vegjël. "Zhvillimi i gjuhës me kalimin e kohës tenton të përmirësojë

pjesë të trurit që ndihmojnë në përpunimin e muzikës",- thotë Dr. Kyle Pruett, profesor klinik i

psikiatrisë së fëmijëve në Shkollën e Mjekësisë të Yale dhe një muzikant praktikues.

“Kompetenca gjuhësore është në rrënjën e kompetencës shoqërore. Përvoja muzikore forcon

aftësinë për të qenë i aftë verbalisht.” (PBS for parents, 2012).

2.4. IQ E RRITUR

Një studim nga E. Glenn Schellenberg në Universitetin e Torontos në Mississauga, siç u

botua në një botim të Shkencës Psikologjike të vitit 2004, zbuloi një rritje të vogël të IQ të

gjashtë vjeçarëve, të cilëve u jepej mësime javore me zë dhe piano. Schellenberg siguroi nëntë

muaj mësime pianoje dhe zëri për një duzinë gjashtë vjeçarësh, mësime drame (për të parë nëse

ekspozimi ndaj arteve në përgjithësi kundrejt vetëm muzikës kishte efekt) për një grup të dytë të

gjashtëvjeçarëve dhe pa mësime te një grup i tretë. IQ-të e fëmijëve u testuan para se të hynin në

klasën e parë, pastaj përsëri para se të hynin në klasën e dytë.

Çuditërisht, fëmijët të cilëve iu dha mësim muzike gjatë vitit shkollor testuan mesatarisht

tre pikë IQ më të larta se grupet e tjera. Grupi i dramës nuk kishte të njëjtën rritje në shkallën e

inteligjencës, por përjetoi përfitime të rritura të sjelljes sociale që nuk u panë në grupin vetëm për

muzikë (PBS for parents, 2012).

16

2.5. TRURI PUNON MË SHUMË

Kërkimet tregojnë se truri i një muzikanti, madje edhe i një të riu, punon ndryshe nga ai i

një jomuzikanti. "Ka disa hulumtime të mira të neuroshkencës, që fëmijët e përfshirë në muzikë

kanë rritje më të madhe të aktivitetit nervor se sa njerëzit që nuk janë në trajnim muzikor. Kur

jeni një muzikant dhe po luani një instrument, duhet të përdorni më shumë trurin tuaj", - thotë Dr.

Eric Rasmussen, kryetar i Departamentit të Muzikës së Fëmijërisë së Hershme në Peabody

Preparatory të Universitetit Johns Hopkins, ku ai mëson një kurrikulë të specializuar muzikore

për fëmijët e moshës dy muaj deri në nëntë vjeç.

Në fakt, një studim i udhëhequr nga Ellen Winner, profesor i psikologjisë në Kolegjin

Boston dhe Gottfried Schlaug, profesor i neurologjisë në Qendrën Mjekësore Beth Israel

Deaconess dhe Shkollën Mjekësore të Harvardit, zbuluan ndryshime në imazhet e trurit të

fëmijëve që iu nënshtruan 15 muajve muzikë javore udhëzim dhe praktikë. Studentët në studim

që morën udhëzime muzikore, kishin përmirësuar diskriminimin e tingullit dhe detyrat e imëta

motorike dhe imazheria e trurit tregoi ndryshime në rrjetet në tru të shoqëruara me ato aftësi,

sipas Dana Foundation, një organizatë private filantropike që mbështet hulumtimin e trurit (PBS

for parents, 2012).

2.6. AFTËSITË HAPËSINORE - KOHORE

Kërkimet kanë gjetur një lidhje shkakësore midis muzikës dhe inteligjencës hapësinore,

që do të thotë se të kuptuarit e muzikës mund t'i ndihmojë fëmijët të vizualizojnë elemente të

ndryshme që duhet të shkojnë së bashku, siç do të bënin kur zgjidhnin një problem matematikor.

"Ne kemi disa të dhëna mjaft të mira që udhëzimet për muzikë përmirësojnë në mënyrë të

besueshme aftësitë hapësinore-kohore te fëmijët me kalimin e kohës", - shpjegon Pruett, i cili

ndihmoi në themelimin e Shoqatës së Mjekësisë së Arteve Performuese. Këto aftësi hyjnë në lojë

17

në zgjidhjen e problemeve me shumë hapa që dikush mund të hasë në arkitekturë, inxhinieri,

matematikë, art, lojëra dhe sidomos në punën me kompjuterë (PBS for parents, 2012).

2.7. TË QENIT MUZIKOR

Muzika mund të përmirësojë aftësitë e fëmijës tuaj në të mësuar dhe detyra të tjera

jomuzike, por është e rëndësishme të kuptoni se muzika nuk e bën atë më të zgjuar. Siç shpjegon

Pruett, shumë përfitime të brendshme për edukimin muzikor përfshijnë të qenit i disiplinuar, të

mësosh një aftësi, të jesh pjesë e botës së muzikës, të menaxhosh performancën, të jesh pjesë e

diçkaje për të cilën mund të jesh krenar dhe madje të luftosh me një mësues më pak se të

përsosur.

"Është e rëndësishme të mos mbivlerësoni se si mund t'ju bëjë muzika të zgjuar", - thotë

Pruett. “Muzika e bën fëmijën tuaj interesant dhe të lumtur dhe i zgjuari do të vijë më vonë.

Pasuron oreksin e tij ose të saj për gjëra që të sjellin kënaqësi dhe për miqtë që takon.”

Ndërsa prindërit mund të shpresojnë që regjistrimi i fëmijës së tyre në një program

muzikor do ta bëjë atë një student më të mirë, arsyet kryesore për t'i dhënë fëmijës suaj një

edukim muzikor duhet të jenë t'i ndihmoni ata të bëhen më muzikorë, të vlerësojnë të gjitha

aspektet e muzikës dhe të respektojnë procesin e të mësuarit të një instrumenti ose të mësuarit

për të kënduar, i cili është i vlefshëm për meritat e veta.

"Ka një përfitim masiv nga të qenit muzikor që nuk e kuptojmë, por është individual.

Muzika është për hir të muzikës”, - thotë Rasmussen. “Përfitimi i edukimit muzikor për mua ka të

bëjë me të qenit muzikor. Kjo ju jep të kuptoni më mirë për veten tuaj. Horizontet janë më të larta

kur merreni me muzikë”, - shton ai. "Kuptimi juaj për artin dhe botën, dhe mënyrën se si mund të

mendoni dhe shprehni veten, janë përmirësuar" (PBS for parents, 2012).

18

2.8. NDIKIMI I MUZIKËS TEK FËMIJËT 18-36 MUAJSH

Në këtë periudhë moshe:

1. Fëmijët në këtë moshë pëlqejnë të këndojnë, të kërcejnë vetë dhe së bashku me të tjerët.

2. Fëmijët shpesh i këndojnë vetes për t'u ndier më rehat. Ju mund t'i dëgjoni ata të këndojnë

një nina-nana, për shembull mbasi i keni puthur duke i uruar natën e mirë. Kjo është

mënyra e tyre per t'ju mbajtur pranë vetes.

3. Fëmijët do t`ju kërkojnë t'ia këndoni përsëri këngën që pëlqejnë, ashtu sikurse duan që

librin e tyre më të pëlqyer t'ia lexoni me qindra here.

4. Muzika ndërton aftësitë e kujtesës, kur fëmija mëson të përsërisë fjalët e këngës.

5. Fëmijët pëlqejnë të kërcejnë me njëri-tjetrin, gjë që forcon lëvizjen dhe shoqërimin.

6. Fëmijët kërcejnë me kukullat apo kafshët prej pellushi, duke imituar lëvizjet që kanë

mësuar me kujdestarët e tyre.

7. Fëmijët shpesh shoqërojnë aktivitetet e tyre me këngë.

8. Fëmijët janë të shpejtë për të lidhur këngën me pamje apo aktivitete të caktuara. Kjo

tregon se fëmijët po bëjnë një hap përpara në të mësuar. Ata kuptojnë tani më mirë se si

janë të lidhura gjërat dhe mund ta përdorin muzikën vetë, si një rrugë për të kaluar këtë

tranzicion.

9. Për shumë fëmijë në këtë moshë, jeta është një film muzikor, ata do ta kthejnë

gjithçka në këngë.

10. Fëmijët 2-3 vjeç shpesh luajnë së bashku me njëri-tjetrin duke përdorur dhe instrumentet

muzikore apo edhe duke formuar një kompleks muzikor. Këto janë sinjale të rëndësishme

zhvillimi për aftësitë sociale të fëmijës, që luan me shokët dhe krijon miqësi.

11. Fëmijët do të eksperimentojnë duke krijuar këngët e tyre dhe duke i lidhur ato me këngët

që kanë mësuar më parë.

(http://www.ikub.al/CONTENT_SHENDETI/902140015/Article_FeMIJeT-DHE-

MUZIKA.aspx?cookiesEnabled=false)

19

2.9. NDIKIMI I MUZIKËS TEK FËMIJËT ME NEVOJA TË VEÇANTA

Rembrandt, megjithëse i varfër dhe i vetëm drejt fundit të jetës së tij, pikturoi kryeveprat

të cilat ndikuan drejt shërimit dhe gjurmimit të vetvetes. Michelangelo përshkroi skulpturën si një

mënyrë për të zbuluar shpirtin dhe si një mënyrë për të gjetur veten (Kearsley, 2011). Këta

shembuj të artistëve master ilustrojnë se si arti luan një rol të madh në konceptin e gjetjes së

vetvetes, vetë-shprehjes dhe shërimit. Arti nuk është i dobishëm vetëm për ata që marrin, është,

gjithashtu, i dobishëm për ata që merren me krijimin e tij.

Kjo vendos kontekstin për të parë artet si terapi në kontekste të shumëfishta. Ekziston një

histori e gjatë e terapisë së artit që ka ekzistuar dhe evoluar për shekuj në një larmi formatesh.

Ekziston nevoja për të eksploruar artin si terapi për popullata të ndryshme, përfshirë ndikimin që

ajo ka tek studentët me nevoja të veçanta.

Jo vetëm që ka një vend për muzikë në shkolla, por ka një thirrje që ajo të mësohet në

klasat e arsimit special. Studentët me nevoja të veçanta mund të përfitojnë shumë nga terapia

muzikore, për shembull, për të përforcuar materialin akademik dhe për të promovuar aftësitë

psikomotorike. Shkathtësitë shoqërore, komunikimi, ndryshimi i humorit mund të jenë të gjitha

përfitime nga përdorimi i muzikës në klasën e arsimit special (Darrow, 2011). Përveç kësaj,

muzika mund të ndikojë pozitivisht tek studentët dhe ankthi i zvogëluar shënohet si përfitim

(Hillier, Greher, Poto & Dougherty, 2011).

Ndërsa ekzistojnë shumë kërkime mbi përfitimet e përgjithshme të muzikës me studentët,

pak dihet për ndikimin e muzikës tek studentët me nevoja të veçanta.

Simpson dhe Keen (2011) kryen një përmbledhje të literaturës së artikujve, i cili identifikoi që

muzika ndikon pozitivisht tek fëmijët dhe individët me autizëm.

Terapia muzikore për fëmijët që kanë përjetuar trauma mund të ketë veçanërisht ndikim

nëse fëmija nuk ka gjuhë ose aftësi të shprehet ndryshe. Davis shprehet. "Meqenëse fëmijët e

vegjël shpesh humbasin fjalët dhe jo gjithmonë kanë fjalorin për të artikuluar përvoja ose ndjenja,

unë zgjodha të përdor një veprimtari të arteve shprehëse që u përqendrua në përpunimin e

ndjenjave përmes… muzikës” (Davis, 2010).

Autori nuk shprehet nëse ndonjëra nga temat ka qenë me ato nevoja të veçanta ose

paaftësi. Edhe pse ky studim nuk u krye ekskluzivisht për studentë me nevoja të veçanta, pasojat

janë të njëjta për disa studentë që janë në spektrin e autizmit.

20

Studentët me Çrregullim të Spektrit të Autizmit mund të kenë vështirësi të shprehin veten

ose vështirësi në komunikimin shoqëror, kështu që terapia muzikore është një mënyrë që këta

studentë ta bëjnë këtë në mënyrë joverbale. “Aktivitetet e arteve krijuese dhe ekspresive u

përshtaten mirë fëmijëve që shpesh nuk kanë fjalë ose fjalor për të shpjeguar ose shprehur ndjenja

dhe përvoja komplekse. Përdorimi i muzikës si medium për të shprehur ndjenjat ishte një mënyrë

e thjeshtë dhe konkrete që ata të komunikonin përvoja kaq të ndërlikuara të brendshme” (Davis,

2010).

Muzika i ndihmon fëmijët në zona të shumta mendore, pavarësisht nga nevojat e tyre të

veçanta. Fëmijët me aftësi të kufizuara njohëse mund të përjetojnë një dalje muzikore që i bën ata

të ndjehen mirë me veten e tyre dhe të ndjehen të relaksuar. Kjo është veçanërisht e vërtetë kur

bëhet fjalë për instrumentet me goditje që kërkojnë vëmendje të ritmeve, të tilla si piano ose

bateri.

Për fëmijët me vështirësi gjuhësore, çdo mësim muzikor që zbaton vokalizimin mund të

jetë i dobishëm. Edukimi muzikor mund të ndihmojë fëmijët me nevoja të veçanta të krijojnë një

ndjenjë më të madhe të logjikës dhe organizimit, pasi muzika mbështetet në zbatimin e modeleve

të shëndosha dhe ritmike.

Krijimi dhe luajtja e muzikës u jep fëmijëve me nevoja të veçanta një ndjenjë arritjeje

ndërsa tonifikojnë zonat njohëse. Studimet tregojnë se edukimi i hershëm muzikor është

jashtëzakonisht i dobishëm për të gjithë fëmijët, sepse rrit zhvillimin e lëndës gri në tru dhe

ndihmon në përmirësimin e kujtesës. (https://protectedtomorroës.com/blog/2017/06/19/hoë-

learning-to-play-music-can-benefit-children-ëith-special-needs/)

21

2.10. DISA METODA QË BËJNË PRINDËRIT PËR TË NXITUR ZHVILLIMIN E

FËMIJËVE PËRMES MUZIKËS

Mbi të gjitha, këndojini fëmijës suaj. Studimet kanë treguar se fëmijët preferojnë, mbi

këdo tjetër, zërat e prindërve të tyre. S`ka gjë se ju mendoni se nuk keni zë të bukur,

fëmija juaj do të jetë një spektator që do t`ju adhurojë.

Kërceni me fëmijën tuaj, bjerini ndonjë vegle muzikore. Merrni një rrake apo dajre dhe

kërceni me ritmin.

Kur fëmija juaj të jetë më i rritur, shikoni video me muzikë dhe bashkohuni me të duke

kënduar dhe kërcyer. Ju mund ta përdorni këtë kohë për të bërë disa sqarime. Për

shembull, thuajini fëmijës se mbasi kënga e rosakut do të mbarojë, do ta lini atë me

gjyshen, se do të shkoni në punë.

Kur ju i këndoni fëmijës, shikoni se si mëson. A ju imiton dhe mezi pret gjestet dhe

tingujt tuaj? Dëgjoni si fëmijët mbi 1 vjeç kopjojnë ngritjet dhe zbritjet e melodisë edhe

kur thonë disa vargje.

Muzika dhe kërcimi ecin dorë për dore. Kërceni me fëmijën tuaj një këngë që ju

pëlqen. Bëjeni më interesante duke ndryshuar lëvizjet tuaja kur ndryshon muzika.

Fëmijët 2-3 vjeç pëlqejnë lojrat në rreth, si roza-rozina. Është edhe më zbavitëse kur ju

ftoni edhe një apo dy miq të fëmijës të luajnë me të.

Muzika është një mënyrë e mirë për t'i bërë aktivitetet e përditshme më shumë zbavitëse

dhe të lehta. Këndoni rreth larjes së dhëmbëve, veshjes, shkuarjes në tualet etj.

Kur lexoni libra me vjersha, "këndoni" fjalët. Përrallat mund të bëhen më muzikore kur

tregohen me tinguj dhe muzikë.

Krijoni muzikë në mënyra të ndryshme. Këndoni edhe kur doni të flisni, kërceni kur ecni.

Nxiteni fëmijën të kërcejë këngët që i pëlqejnë. Muzika mund të jetë një mënyrë e mirë

për të kuptuar atë që ndien fëmija.

Nëse ai është i zemëruar mund të thotë "më lër të të tregoj se sa i inatosur jam" dhe të

kërcejë me britma, shqelma etj.

Jepni materiale për të krijuar vegla muzikore - për shembull kuti boshe si daulle, shishe

plastike të mbushura me oriz etj.

22

Luani me vegla muzikore kur dëgjoni një kasetë muzikore në magnetofon dhe lëvizni së

bashku me muzikën.

(http://www.ikub.al/CONTENT_SHENDETI/902140015/Article_FeMIJeT-DHE-

MUZIKA.aspx?cookiesEnabled=false)

23

2.11. MENDIMET E DIJETARËVE TË LASHTË PËR MUZIKËN

Duke filluar rreth vitit 500 para Krishtit, qëllimi i arsimit ishte të zhvillonte qytetarë të

aftë për të marrë pjesë aktivisht në shoqërinë greke. Edukimi muzikor u përfshi në edukimin e

arteve të bukura të përgjithshme.

Koret greke filluan të zëvendësonin muzikantët profesionistë me amatorë që çuan në një rënie të

arsimit muzikor.

Platoni - Ai besonte se arsimi ideal kishte dy elemente themelore: muzikën dhe

gjimnastikën. Ai gjithashtu besoi se fëmijët duhet të mësojnë muzikë për të zhvilluar një

perceptim të jetës së idealizuar të komunitetit dhe për t'i përgatitur ata të marrin pjesë në mënyrë

aktive si qytetarë të përgjegjshëm.

Aristoteli - besonte se programi mësimor shkollor duhet të pasqyrojë nevojat e

komunitetit dhe individit. Ai mendoi që studentët duhet të studionin muzikë për të zhvilluar

shijen muzikore.

"Përdorimi i muzikës për kënaqësi intelektuale në kohën e lirë ... ishte e qartë, pra, se ekziston një

lloj edukimi në të cilin prindërit duhet të stërvitin djemtë e tyre, jo si të dobishëm ose të

nevojshëm, por sepse është liberal ose fisnik".

Edukimi muzikor në Mesjetë konsistonte në trajnimin në të kënduar derisa u zhvillua

notacioni muzikor. Edukimi muzikor më pas u zhvendos në leximin e muzikës. Për herë të parë

në histori, kompozitorët në mënyrë efektive mund të shprehnin qëllimet e tyre të vërteta në faqe.

Boethius - Burrë shteti dhe studiues romak që shkroi “De Institutione Musica” që ruante

teorinë e muzikës greke që mësohej gjatë gjithë Mesjetës.

Martin Luther - "Të këndosh muzikë të mirë e bën një njeri më të arsyeshëm dhe më të

sjellshëm." Luteri dëshironte që fëmijët të studionin dhe të shijonin muzikë, dhe mësuesit të ishin

muzikantë.

John Amos Comenius - Ai besoi se njerëzit mësojnë përmes shqisave të tyre dhe

dëshironin të lidhnin gjëra dhe ide me ato që fëmijët tashmë i dinë. Ai gjithashtu besoi se fëmijët

janë të kënaqur nga muzika, kështu që ajo duhet të mësohet.

(https://www.sutori.com/story/history-of-music-education--hGQXcRrhg5jo3YJmN7G4ycaH)

24

KAPITULLI III

3. REZULTATET

3.1. PYETËSORI PËR NXËNËS

1. Zgjedh një nga pohimet e më poshtme.

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Më pëlqen të dëgjoj

muzikë 5 31.3 31.3 31.3

Më pëlqen të luaj muzikë

vetëm ose me të tjerët 8 50.0 50.0 81.3

Njerëzit më thonë se jam

një muzikant i mirë 2 12.5 12.5 93.8

Më pëlqen të luaj muzikë

për njerëzit e tjerë. 1 6.3 6.3 100.0

Total 16 100.0 100.0

Nga 16 nxënës që morën pjesë në hulumtim, 31.3% u përgjigjen se u pëlqen të dëgjojnë

muzikë, 50% u përgjigjen se u pëlqen të luajnë muzikë vetëm ose me të tjerët, 12.5% thanë se

njërëzit u thonë se janë muzikantë të mirë dhe 6.3% thanë se luajnë muzikë për të tjerët.

25

2. Kur bëni muzikë në klasë ose në shkollë, a kërkon mësuesi juaj nga ju ndonjërën

nga gjërat e mëposhtme?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Kërkon nga ju të këndoni 10 62.5 62.5 62.5

Kërkon nga ju të luani në

instrumente 4 25.0 25.0 87.5

Kërkon të shkruani tekst

muzikor 2 12.5 12.5 100.0

Total 16 100.0 100.0

62.5% thanë se mësuesi i tyre, kur bëjnë muzikë në klasë ose shkollë u kërkon të

këndojnë, 25% u përgjigjen se mësimdhënësi u kërkon të luajnë me instrumente dhe 12.5% u

kërkon të shkruajnë tekst muzikor.

3. Cilën nga aktivitetet e më poshtme e bëni në shkollë?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Luaj në një grup muzikor 5 31.3 31.3 31.3

Këndoj në kor 5 31.3 31.3 62.5

Marr mësime private të

këngës 2 12.5 12.5 75.0

Marr mësime private për

një instrument. 1 6.3 6.3 81.3

Asnjërën nga këto 3 18.8 18.8 100.0

Total 16 100.0 100.0

26

Nga 16 nxënësit e përfshirë në hulumtim, 31.3% thanë se luajnë në një grup muzikor,

31.3% këndojnë në kor, 12.5% marrin mësime private të këngës, 6.3% marrin mësime private për

një instrument dhe 18.8% thanë se nuk kanë të bëjnë me asnjërën nga këto.

4. A keni instrument personal?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Po 7 43.8 43.8 43.8

Jo 9 56.3 56.3 100.0

Total 16 100.0 100.0

Nga 16 nxënësit e përfshirë në hulumtim, 43.8% thanë se kanë instrument personal,

ndërsa 56.3% thanë se nuk kanë instrument personal.

5. Në vitin e fundit, sa herë keni shkuar me klasën tuaj në një koncert?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Asnjeherë 14 87.5 87.5 87.5

3 ose më shumë herë 2 12.5 12.5 100.0

Total 16 100.0 100.0

Nga 16 nxënësit e përfshirë në hulumtim, 87.5% thanë se asnjëherë nuk kanë shkuar me

klasën në një koncert, ndërsa 12.5% thanë se kanë shkuar 3 ose më shumë herë.

6. A ndikon lloji i muzikës në disponimin tuaj ose në gjendjen emocionale?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Po, ndikon për mirë 10 62.5 62.5 62.5

Jo, më mërzit 2 12.5 12.5 75.0

Më disponon 4 25.0 25.0 100.0

Total 16 100.0 100.0

27

Nga 16 nxënësit e përfshirë në hulumtim, 62.5% u përgjigjen se muzika ndikon për mirë,

12.5% u përgjigjen se muzika i mërzit, ndërsa 25% u përgjigjen se muzika i disponon.

7. A e keni mësuar ndonjë gjë të re përmes muzikës që dëgjoni?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Jo, nuk kam mësuar

asgjë 10 62.5 62.5 62.5

Po, kam mësuar një

gjuhë të huaj 4 25.0 25.0 87.5

Kam mësuar për një

kulturë të një shteti 2 12.5 12.5 100.0

Total 16 100.0 100.0

Nga 16 nxënësit e përfshirë në hulumtim, 62.5% u përgjigjen se nuk kanë mësuar asgjë

nga muzika që dëgjojnë, 25% u përgjigjen se kanë mësuar një gjuhë të huaj dhe 12.5% kanë

mësuar për kulturën e një shteti.

8. A ndikon muzika në mësimin e ndonjë fjale të huaj apo edhe

ndonjë gjuhe të huaj?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Po 8 50.0 50.0 50.0

Jo 8 50.0 50.0 100.0

Total 16 100.0 100.0

Nga 16 nxënësit e përfshirë në hulumtim, 50% thanë se muzika ka ndikuar në mësimin e

ndonjë fjale të huaj ose gjuhe të huaj, ndërsa 50% u përgjigjen se muzika nuk ka ndikuar fare në

mësimin e ndonjë fjale a gjuhe të huaj.

28

9. A do të dëshironit që të keni më shumë orë muzikore gjatë

procesit mësimor?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Po 15 93.8 93.8 93.8

Jo 1 6.3 6.3 100.0

Total 16 100.0 100.0

Nga 16 nxënësit e përfshirë në hulumtim, 93.8% u përgjigjen se kanë dëshirë të kenë më

shumë orë muzikore gjatë procesit mësimor, ndërsa 6.3% thanë se nuk kanë dëshirë të kenë më

shumë orë të muzikës.

10. A do të dëshironit të bëheshit muzikant kur të rriteni?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Po 8 50.0 50.0 50.0

Jo 4 25.0 25.0 75.0

Nuk e kam menduar 4 25.0 25.0 100.0

Total 16 100.0 100.0

Nga 16 nxënësit e përfshirë në hulumtim, 50% u përgjigjen se do të dëshironin të

bëheshin muzikant kur të rriten, 25% nuk do të dëshironin dhe 25% nuk e kanë menduar si

opsion.

29

3.2. PYETËSORI PËR MËSIMDHËNËS

1. Cilat janë pikat e forta të kurrikulës aktuale muzikore?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Përvojat praktike 3 50.0 50.0 50.0

Fleksibiliteti dhe

kreativiteti i saj 1 16.7 16.7 66.7

Elementi ‘argëtues’, 1 16.7 16.7 83.3

Ekuilibri i mirë i

zhvillimit të aftësive dhe

shqisave

1 16.7 16.7 100.0

Total 6 100.0 100.0

Nga 6 mësimdhënësit e përfshirë në hulumtim, 50% u përgjigjen se pikë e fortë e

kurrikulës muzikore janë përvojat praktike, 16.7% u përgjigjen për fleksibilitetin dhe kreativitetin

e saj, 16.7% u përgjigjen për elementin “argëtues” dhe 16.7% u përgjigjen për eukilibrin e mirë të

i zhvillimit të aftësive dhe shqisave.

2. Cilat janë dobësitë e kurrikulës aktuale muzikore?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Mungesa e paisjeve për

interpretim 3 50.0 50.0 50.0

Mosplotësimi i kushteve

për zhvillim muzikor. 3 50.0 50.0 100.0

Total 6 100.0 100.0

30

Nga 6 mësimdhënësit e përfshirë në hulumtim, 50% u përgjigjen se dobësi e kurrikulës

aktuale muzikore është mungesa e pajisjeve për interpretim dhe 50% u përgjigjen për

mosplotësimin e kushteve për zhvillim muzikor.

3. A ka shkolla juaj kushte të mjaftueshme për zhvillimin e

muzikës?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Po 3 50.0 50.0 50.0

Jo 3 50.0 50.0 100.0

Total 6 100.0 100.0

Nga 6 mësimdhënësit e përfshirë në hulumtim, 50% u përgjigjen se shkolla ka kushte të

mjaftueshme për zhvillimin e muzikës dhe 50% u përgjigjen se shkolla nuk ka kushte të

mjaftueshme për zhvillimin e muzikës.

4. A ka shkolla juaj instrumente muzikore?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Po 3 50.0 50.0 50.0

Jo 3 50.0 50.0 100.0

Total 6 100.0 100.0

Nga 6 mësimdhënësit e përfshirë në hulumtim, 50% u përgjigjen se shkolla ka

instrumente muzikore dhe 50% u përgjigjen se shkolla nuk ka instrumente muzikore.

31

5. A është i mjaftueshem fondi i orëvë të muzikës apo duhet rritur

numri i këtyre orëve?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Po 2 33.3 33.3 33.3

Jo 4 66.7 66.7 100.0

Total 6 100.0 100.0

Nga 6 mësimdhënësit e përfshirë në hulumtim, 33.3% u përgjigjen se fondi i orëve

muzikore duhet rritur, ndërsa 66.7% u përgjigjen se fondi i orëve muzikore nuk duhet rritur.

6. Në cilat aspekte zhvillimore ndikon muzika tek nxënësit?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Emocional 3 50.0 50.0 50.0

Në të gjitha aspektet 3 50.0 50.0 100.0

Total 6 100.0 100.0

Nga 6 mësimdhënësit e përfshirë në hulumtim, 50% thanë se muzika ndikon në zhvillimin

emocional dhe 50% thanë se ndikon në të gjitha aspektet.

7. A e ndërlidhni muzikën më lëndët tjera mësmiore gjatë zhvillimit të

orëve mësimore?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Po 2 33.3 33.3 33.3

Ndonjëherë 4 66.7 66.7 100.0

Total 6 100.0 100.0

32

Nga 6 mësimdhënësit e përfshirë në hulumtim, 33.3% thanë se e ndërlidhin muzikën me

lëndët tjera mësimore, ndërsa 66.7% thanë se e ndërlidhin ndonjëherë.

8. Përveç në gjuhën shqipe, a mësojnë edhe këngë të gjuhëve të

huaja?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Po 3 50.0 50.0 50.0

Jo 3 50.0 50.0 100.0

Total 6 100.0 100.0

Nga 6 mësimdhënësit e përfshirë në hulumtim, 50% thanë se nxënësit përmes muzikës

mësojnë edhe këngë të gjuhëve të huaja, ndërsa 50% thanë se nuk mësojnë.

9. Si ndikon muzika tek nxënësit?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Ndihen të emocionuar. 6 100.0 100.0 100.0

Në pyetjen e mësimpërme, të gjithë mësimdhënësit, pra 100% thanë se nga muzika

nxënësit ndihen të emocionuar.

33

10. Cilat janë gjërat që nxënësit mësojnë përmes muzikës?

Frequency Percent Valid Percent

Cumulative

Percent

Valid Mësojnë numërim dhe

alfabetin përmes

këngëve të ndryshme.

4 66.7 66.7 66.7

Mësojnë histori (ngjarje)

të caktuara. 2 33.3 33.3 100.0

Total 6 100.0 100.0

Nga gjërat që mësojnë nxënësit nga muzika 66.7% thanë se mësojnë numërim dhe

alfabetin përmes këngëve të ndryshme dhe 33.3% mësojnë histori apo ngjarje të caktuara.

34

KAPITULLI IV

DISKUTIMI

Nga të dhënat e mbledhura u pa se muzika ndikon në shumë aspekte. Ajo është një lëndë

shkollore të cilën fëmijët e duan shumë dhe argëtohen pa masë.

Ajo i bën të disponohen, të këndojnë, të shkruajnë tekste këngësh, të mësojnë fjalë të

gjuheve të huaja apo edhe gjuhë të huaj, të mësojnë për kulturat shtetërore, për ngjarje historike

etj.

Nxënësve u pëlqen të dëgjojnë muzikë, të këndojnë në kor, të shkojnë në koncerte

muzikore bashkë më klasën, të këndojnë për të tjerët, gjithashtu të luajnë në instrumente

muzikore.

Ndërsa mësimdhënësit, treguan barrierat e tyre me muzikën, pikat e forta të kurrikulës

muzikore, siç janë: përvojat praktike, fleksibiliteti dhe kreativiteti i saj, ekuilibri i mirë i

zhvillimit të aftësive dhe shqisave; dhe pikat e dobëta të kurrikulës muzikore, siç janë: mungesa e

paisjeve për interpretim, mosplotësimi i kushteve për zhvillim muzikor.

Pra, muzika ndikon në shumë aspekte, si në atë emocional, si në aspektin fizik, po ashtu

edhe në zhvillimin intelektual. Muzika e inkurajon të mësuarin dhe rrit komunikimin.

Muzika është pjesë e pandarë e të gjitha kulturave dhe mund të ketë përfitime surprizuese,

jo vetëm për të përfituar një gjuhë, për të përmirësuar kujtesën dhe vëmendjen e fokusuar, por

dhe për zhvillimin dhe koordinimin fizik.

35

PËRFUNDIMI

Vitet e para të jetës janë një kohë e veçantë gjatë së cilës prindërit dhe fëmijët mund të

luajnë së bashku me muzikën dhe mund ta përdorin për të krijuar mes tyre lidhje të fuqishme.

Gëzimi që provojnë prindërit dhe fëmijët kur ata dëgjojnë së bashku për disa çaste muzikë,

forcon lidhjet ndërmjet tyre. Kjo do ta ndihmojë fëmijën që të vendosë lidhje të forta me

prindërit, gjatë gjithë jetës së tij.

Gjithnjë ne dëgjojmë zërin e ëmbël dhe ritmik të nënës, që i këndon fëmijës së saj. Kur

foshnja i përgjigjet, atëherë midis të dyve fillon një duet, që forcon dashurinë dhe besimin

reciprok.

Muzika është, gjithashtu, një mënyrë e fuqishme që fëmijët të lidhen me origjinën, me rrënjët e

tyre. Një këngë popullore, një ninullë, e njeh fëmijën me trashëgiminë kulturore të familjes. Dhe

lidhja me rrënjët është një tjetër mënyrë për t`i bërë fëmijët më të sigurt.

Studimet kanë treguar se muzika ndikon, gjithashtu, në zhvillimin e shëndetshëm të

fëmijëve të vegjël. Ajo krijon një mjedis të pasur që fuqizon vlerësimin e fëmijës për veten dhe

nxit zhvillimin social, emocional dhe intelektual.

Fëmijët e vegjël njihen me muzikën nëpërmjet marrëdhënieve që ato krijojnë me ju.

Nëpërmjet këngës, dëgjimit, kërcimit dhe lojës ju i ndihmoni fëmijët tuaj të rriten siç duhet.

Muzika ndihmon trupin dhe mendjen për punë. Fëmijët e vegjël janë të tërhequr nga struktura

dhe lloji i muzikës. Ato e shfaqin këtë në disa mënyra, si për shembull, duke përplasur duart në

fund të këngës ose duke bërë lëvizje të duarve në pjesë të veçanta të këngës (si rosaku që ul

kokën poshtë dhe ngre bishtin. Gjithashtu muzika i njeh fëmijët me tingujt dhe kuptimin e fjalëve

dhe ndihmon në forcimin e kujtesës. Këngët me alfabet dhe numra e ndihmojnë fëmijën të mbajë

mend radhën e gërmave dhe numrave. Këngë të tjera u tregojnë atyre si funksionojnë gjërat.

Muzika u jep fëmijëve një mundësi të bashkëveprojnë me fëmijë të tjerë në mënyrë të

gëzueshme dhe me dashuri. Duke qenë se muzika është një eksperiencë e pasur per të mësuarit,

sa më shumë fëmijë të jenë, aq më shumë mësojnë.

36

REZYME

Shkëmbimi muzikor midis foshnjave dhe prindërve të tyre është një nxitje për krijimtarinë

dhe imagjinatën. Fëmijët 1-2 vjeç pëlqejnë të krijojnë fjalë pa kuptim dhe tinguj të rinj për t`ju

përshtatur melodive të njohura dhe shpesh ato këndojnë gjatë kohës që kryejnë aktivitetet e tyre.

E gjithë kjo ndihmon të zhvillohet mendja e vogëlushit, së bashku me gjuhën. Krijimi i këngëve

të reja për foshnjet është një mënyrë perfekte për të nxitur krijimtarinë, siç janë këngët që

shoqërojnë rutinën e përditshme për ju (për shembull banjën e foshnjës). Përdorni mendjen tuaj

për t'i bërë më zbavitëse këto. Muzika është një mënyrë e mirë për fëmijët dhe prindërit që të

shprehen për veten. Fëmijët mund të zemërohen, të kërcejnë nga gëzimi etj. Shumë prindër mund

të shikojnë se duke kënduar me fëmijët qetësohen edhe vetë. Muzika është dhe një zbavitje e

mirë. Për shembull, ju mund të këndoni një këngë humoristike për ta larguar fëmijën që nuk do të

futet në shtëpi pas një shëtitjeje apo që nuk do të dalë nga makina.

Si përfundim, mund të themi se muzika luan një rol të mrekullueshëm në jetën e fëmijëve

të vegjël dhe të prindërve. Nëpërmjet muzikës, fëmijët lidhin ndjenjat e tyre dhe kuptojnë botën

që i rrethon. Ata veprojnë kështu që nga komunikimi më i hershëm me prindërit e tyre, deri tek

loja muzikore me shokët. Kënga dhe muzika në përgjithësi është një mënyrë për fëmijët dhe

familjen, pavarësisht nga mosha, të luajnë dhe të zbaviten, të jenë të ëmbël dhe te butë, të lumtur

dhe plot dashuri.(http://www.ikub.al/CONTENT_SHENDETI/902140015/Article_FeMIJeT-

DHE MUZIKA.aspx?cookiesEnabled=false)

37

RESUME

The musical exchange between babies and their parents is a stimulus for creativity and

imagination. Children between the ages of 1-2 like to create meaningless words and new sounds

to familiar melodies and they often sing while performing their activities. All of this helps to

develop the child's mind, along with his language skills. Creating new songs for babies is a

perfect way to boost creativity. The parents can create songs that accompany their daily routine

(for example the baby’s bath time) and should use their imagination to make these songs more

fun. Music is a good way for children and parents to express themselves. Children can get angry,

jump from joy, etc. Many parents may find that singing with their children calms them down as

well. Music is also very entertaining. For example, you can sing a humorous song to ward off a

child who will not go back to the house after a walk or who will not get out of the car.

In conclusion, we can say that music plays a wonderful role in the lives of young children and

parents. Through music, children express their feelings and understand the world around them.

They do this starting from the earliest communication with their parents, to the musical game

with friends. Songs and music in general are a way for children and family, regardless of age, to

play and have fun, to be sweet and gentle, happy and loving.

38

LITERATURA NGA LIBRAT

1. Darro, A. (2011). Early Childhood Special Music Education. General Music Today,

24(2), 28-30. doi:10.1177/1048371310385329

2. Hillier, A., Greher, G., Poto, N., & Dougherty, M. (2012). Positive Outcomes following

Participation in a Music Intervention for Adolescents and Young Adults on the Autism

Spectrum. Psychology of Music, 40(2), 201- 215.

3. Davis, K. M. (2010). Music and the Expressive Arts With Children Experiencing Trauma.

Journal of Creativity in Mental Health, 5(2), 125-133.

doi:10.1080/15401383.2010.485078

4. Simpson, K., & Keen, D. (2011). Music Interventions for Children with Autism: Narrative

Revieë of the Literature. Journal of Autism & Developmental Disorders, 41(11), 1507-

1514. doi:10.1007/s10803-010-1172-y

5. Kearsley, J. H. (2011). Humanities: Art, Language, and Spirituality in Health Care:

Rembrandt, Michelangelo, and Stories of Healing. Journal of Pain and Symptom

Management, 42, 783-787. doi:10.1016/j.jpainsymman.2011.05.004

6. PBS for parents. (2012). The Benefits of Music Education. Marrë nga:

https://ëëë.pbs.org/parents/thrive/the-benefits-of-music-education

39

BURIME NGA INTERNETI

1. NAFME. (2014). Marrë nga: https://nafme.org/20-important-benefits-of-music-in-our

schools/

1. http://www.ikub.al/CONTENTSHENDETI/902140015/Article_FeMIJeT-DHE-

MUZIKA.aspx?cookiesEnabled=false

2. https://protectedtomorroës.com/blog/2017/06/19/hoë-learning-to-play-music-can-benefit-

children-with-special-needs/

3. http://www.ikub.al/CONTENT_SHENDETI/902140015/Article_FeMIJeT-DHE-

MUZIKA.aspx?cookiesEnabled=false

4. https://www.sutori.com/story/history-of-music-education-

hGQXcRrhg5jo3YJmN7G4ycaH)

5. http://www.ikub.al/CONTENT_SHENDETI/902140015/Article_FeMIJeT-DHE

MUZIKA.aspx?cookiesEnabled=false