Navigatie innovatie · 2015. 12. 11. · •NL in top 5 kenniseconomieën in 2020 ... aandeel...
Transcript of Navigatie innovatie · 2015. 12. 11. · •NL in top 5 kenniseconomieën in 2020 ... aandeel...
Navigatie innovatie
1
Beleidsthema’s en -
doelen Beleid in cijfers
Beleids-
instrumentarium
Versie oktober 2015
Beleidsthema’s en –doelen innovatie
Doelen:
• NL in top 5 kenniseconomieën in
2020
• R&D naar 2,5% van BBP in 2020
• TKI’s met ten minste €800 mln.
aan financiering, waarvan 40%
door bedrijfsleven in 2020
Generiek spoor:
ruimte voor ondernemers
Specifiek spoor:
topsectorenbeleid
Bedrijvenbeleid
1
2
+
+ Stimuleren van publiek-private samenwerking
+ Oplossen van maatschappelijke vraagstukken
2
3
Missie
I&K stimuleert R&D, technologie en
innovatie door als netwerkpartner
bedrijven, kennisinstellingen,
maatschappelijke organisaties en
overheden uit te dagen hun activiteiten in
te zetten voor concurrentiekracht én het
oplossen van maatschappelijke opgaven
Verhogen van de kennisintensiteit en
innovatieve output van bedrijven
Hoogwaardige publiek ontwikkelde kennis met groter
maatschappelijk en economisch rendement
Bedrijven en publieke partijen bundelen hun krachten, met ruimte
voor vernieuwing, ten behoeve van concurrentievermogen en
oplossingen voor maatschappelijke uitdagingen, nationaal en
internationaal
Strategische doelen
Ambities innovatie
Nederlands Kennis- en Innovatiecontract Bedragen (€ mln) Kennis- en Innovatiecontracten, 2014-2017 en Publieke en private bijdragen (€ mln)
Kennis- en Innovatiecontract, 2016-2017
Octrooien Ontwikkeling aantal octrooiaanvragen 2001-2012, Nederland, Japan, Zwitserland en Finland
Navigatie beleid in cijfers
4
GCI, R&D-percentage en PPS-financiering
TKI’s Positie Nederland in GCI, R&D-uitgaven (% bbp) en omvang en verdeling PPS-financiering TKI’s
Middelen Rijk
Overheidsuitgaven voor R&D en innovatie
Innovation Union Scoreboard Kerncijfers innovatie
Middelen voor innovatie
Innovatie
Instrumentarium
Middelen Rijk beschikbaar voor onderzoek en innovatie, 2013-2017
Overheidsuitgaven voor R&D en innovatie, 2013-2019
Ontwikkeling top 5 en EU-28 gemiddeld van IUS 2015, 2007-2014 en vergelijking Nederland, Zweden en
EU-28 gemiddelde naar innovatiedimensies, 2014
Technologische en niet-technologische
innovatie Aandeel innovatieve bedrijven naar type, 2008-2012
Citaties TKI-onderzoek
Verdeling generiek-specifiek
Verdeling mkb-grootbedrijf
Field Weighted Citation index, Nederland en wereldgemiddelde, op TKI-thema’s
Verdeling budget innovatie-instrumentarium naar generiek en specifiek
Verdeling budget innovatie-instrumentarium naar mkb en grootbedrijf
Samenwerking innovatieve bedrijven met
kennisinstellingen Aandeel innoverende bedrijven dat technologisch heeft samengewerkt met publieke partijen, 2006-2012
Inzet TKI-toeslag Aantal projecten en totale kosten bij inzet TKI-toeslag naar type kosten, 2014
5
Beleid in cijfers innovatie | Monitor Bedrijvenbeleid 2014
Kerncijfers innovatie
5,25
5,35
5,45
5,55
5,65
5,75
2010 2011 2012 2013 2014 2015
Ontwikkeling Global Competitiveness Index Nederland, nr. 1, nr. 5 enr. 10, 2010-2015
Nederland Nr. 1 Nr. 5 Nr. 10
1,08 1,10
0,83 0,85
1,95 1,98
2012 2013
R&D-uitgaven als percentage van het bbp
Privaat Publiek Totaal
Publiek: €455 mln
56%
Privaat: €359 mln
44%
Verdeling en omvang PPS-financiering TKI's (2014)
Nederland is in 2015 teruggekeerd
in de top 5 van meest
concurrerende economieën…
… percentage R&D door
bedrijven is gestegen…
… geschatte private
bijdrage TKI’s 44% van
€814 miljoen in 2014
6
Beleid in cijfers innovatie | Innovation Union Scoreboard
Nederland leider groep ‘innovatievolgers’, nog geen ‘innovatieleider’
Sterke punten van Nederland zijn met name
onderzoekskwaliteit, kennisverbinding &
ondernemerschap en intellectueel eigendom…
…de bedrijfsinvesteringen in R&D zijn relatief zwak
0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
0,9
1
Nederland, Zweden en EU-28 gemiddelde naar innovatiedimensies, 2014
Nederland Zweden EU-28
0,50
0,55
0,60
0,65
0,70
0,75
0,80
Ontwikkeling top 5 en EU-28 gemiddeld van IUS 2015, 2007-2014
Nederland Zweden Denemarken
Duitsland Finland EU-28
7
Beleid in cijfers innovatie | NL Octrooicentrum
Groei octrooiaanvragen hervat in 2010
Tussen 2008 en 2010 daling in het aantal
octrooiaanvragen …
… sindsdien stijgt aantal octrooiaanvragen in
Nederland weer
85
100
115
130
145
160
175
190
205
2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012
Ontwikkeling aantal octrooiaanvragen, 2001-2012
Japan Finland Zwitserland Nederland
8
Beleid in cijfers innovatie | Nederlands Nationaal Hervormingsprogramma 2015
Middelen Rijk voor R&D nemen af
Rijksmiddelen voor onderzoek en innovatie dalen
vanaf 2014…
… vooral uitgaven van departementen nemen af
6,0
6,2
6,4
6,6
6,8
7,0
2013 2014 2015 2016 2017
Middelen beschikbaar vanuit de Rijksoverheid voor onderzoek en innovatie (totaal, € mld)
0,0
0,5
1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
3,5
Fundamenteelonderzoek
Toegepastonderzoek
Uitgavendepartementen
Fiscale middelenvoor R&D en
innovatie
Middelen beschikbaar vanuit de Rijksoverheid voor onderzoek en innovatie (€ mld)
2014
2017
9
Beleid in cijfers innovatie | TWIN 2013-2019
Overheidsfinanciering R&D bouwt af
5.100
5.200
5.300
5.400
5.500
5.600
5.700
5.800
5.900
6.000
6.100
0,0
0,1
0,2
0,3
0,4
0,5
0,6
0,7
0,8
2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019
Overheidsuitgaven voor R&D en innovatie, 2013-2019
Uitgaven voor R&D, als % BBP
Fiscale instrumenten voor R&D en innovatie, als % BBP
Uitgaven voor R&D en fiscale instrumenten voor R&D en innovatie (€ mln, rechteras)
Vanaf 2014 neemt overheidssteun voor R&D af… … die daling is vooral uitkomt van afname directe
overheidssteun
10
Contract 2016-2017 omvat €286 mln meer aan inzet
van bedrijven en kennisinstellingen op pps omtrent
kennis en innovatie dan contract 2014-2015…
… in 2016 dragen zowel private als publieke sector
voor ruim €1 mld bij aan pps op gebied van kennis
en innovatie
Beleid in cijfers innovatie | Nederlands Kennis- en Innovatiecontract 2016-2017
Omvang Kennis- en Innovatiecontract toegenomen
EZ 327
Overige
182
1.022
1.047
2.069
0 500 1.000 1.500 2.000
Publiek - overige
Departementen
Publiek
Privaat
Totaal
Publieke en private bijdragen (€ mln) Kennis- en Innovatiecontract, 2016
NWO TNO DLO KNAW ECN Deltares NLR Marin Overig
968 951 1.047
1.156
543 546 509
531
514 500 513
503
0
500
1.000
1.500
2.000
2.500
2014 2015 2016 2017
Bedragen (€ mln) Kennis- en Innovatiecontracten, 2014-2017
Privaat Departementen Publiek - overige
11
In 2014 is circa 4,5 keer meer TKI-toeslag ingezet
op toegepaste onderzoeksprojecten dan op
fundamentele onderzoeksprojecten…
… in termen van aantallen projecten is TKI-toeslag
naast op toegepast onderzoek ook substantieel
ingezet op fundamenteel onderzoek
Beleid in cijfers innovatie | TKI-toeslag
TKI-toeslag primair ingezet op toegepaste onderzoeksprojecten
0
50.000
100.000
150.000
200.000
250.000
300.000
350.000
400.000
450.000
0
50
100
150
200
250
300
350
fundamenteel onderzoek toegepast onderzoek experimentele ontwikkeling
Tota
le k
oste
n (
dzd.
Euro
)
Aanta
l pro
jecte
n
Aantal projecten en totale kosten (dzd. euro) bij inzet van toeslag naar type kosten
aantal projecten kosten (dzd. euro)
12
29% van innovatieve bedrijven doet aan zowel
technologische als aan niet-technologische
innovatie…
… in 2012 deed 16% van de innovatieve bedrijven
uitsluitend aan technologische innovatie en 7%
alleen aan niet-technologische innovatie
Beleid in cijfers innovatie | Technologische en niet-technologische innovatie
Ruim de helft van bedrijven deed in 2012 aan innovatie
20%
28%
29%
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
2008 2010 2012
aandeel innovatieve bedrijven naar type innovatie-activiteit in Nederland
alleen technologische innovatie beide alleen niet-technologische innovatie
0%
2%
4%
6%
8%
10%
12%
14%
16%
2006-2008 2008-2010 2010-2012
Aandeel innoverende bedrijven dat technologisch heeft samengewerkt met publieke partijen
Researchinstellingen Universiteiten EU-gemiddelde
13
Beleid in cijfers innovatie | Community Innovation Survey 2012-2014
Toename samenwerking innoverende bedrijven en kennisinstellingen
Aandeel innoverende bedrijven dat technologisch
heeft samengewerkt met publieke partijen nog wel
onder Europees gemiddelde…
… in alle drie de jaren gaven bedrijven aan meer
meer samengewerkt te hebben met universiteiten
dan met onderzoeksinstellingen
14
0,0
0,2
0,4
0,6
0,8
1,0AGF: Resource Utilization
AGF: Resource Efficiency (3)
AGF: Animal Welfare and Health (3)
AGF: Food and Health (7)
AGF: Product Technology (3)
AGF: Food Safety (4)
AGF: Sustainable Production Technology (2)
Chemie: Process Technology (2)
Chemie: Smart Polymeric Materials (2)
Chemie: Analytical Chemistry (1)Energie: Smart Grids (4)
Energie: Solar (5)
Energie: Off-shore Wind (11)
HTSM: Nanotechnology (3)
T&U: Horticulture
T&U: Propagation Materials (2)
Water: Maritime (2)
Water: Delta Technology (3)
Water Technology (2)
Field Weighted Citation Impact (WFCI) (0-1) (ranking between brackets)
Wereld
NED
Op alle TKI-thema’s worden Nederlandse
publicaties vaker geciteerd dan het
wereldgemiddelde …
… op bijna alle thema’s staat Nederland in
wereldwijde top 5
Beleid in cijfers innovatie | TKI’s – een terugblik op het jaar 2013
Citaties TKI-onderzoek boven wereldgemiddelde
15
Beleid in cijfers innovatie | Rijksbegroting 2016
Ruim helft innovatie-instrumenten voor MKB
65% van budget innovatie-instrumentarium komt ten
goede aan mkb …
… 45% van R&D in Nederland vindt plaats in mkb-
bedrijven
65%
35%
Aandeel mkb Aandeel grootbedrijf
Budget innovatie-instrumenten ten gunste van bedrijven verdeeld naar mkb en grootbedrijf (op basis van gebruik in 2014)
45%
55%
Aandeel mkb Aandeel grootbedrijf
Privaat uitgevoerde R&D in Nederland, verdeeld naar mkb en grootbedrijf (2013)
16
Beleid in cijfers innovatie | Rijksbegroting 2016
Grootste deel innovatie-instrumenten generiek
Innovatie-instrumentarium is onder te verdelen naar
generieke en specifiek instrumenten …
… 90% van het instrumentarium is generiek
Generieke instrumenten
• WBSO
• RDA
• Eurostars
• Innovatieprestatiecontracten
Specifieke instrumenten
• TKI-toeslag
• MIT
• JTI’s / Eurekaclusters
10%
90%
Specifieke instrumenten Generieke instrumenten
Budget innovatie-instrumenten, verdeeld naar generieke instrumenten en specifieke instrumenten
Navigatie beleidsinstrumentarium
17
Financieel Instituties
TKI’s
TO2
IA’s
Nationale
Iconen
c
Fiscaal
Innovatiebox
WBSO/RDA
Eureka SBIR
KP7 Innovatie
krediet
Inkoop
Innovatie
Urgent
JTI’s
MIT SEED Capital
Eurostars IPC
Horizon2020
Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatiefonds MKB+
Innovatiefonds MKB+ Innovatiekrediet
• Risicodragende geldlening voor het hele bedrijfsleven
• Voor financiering van veelbelovende innovatieve projecten, die binnen enkele jaren moeten leiden tot nieuwe producten
• Krediet voor 25 - 50% van de ontwikkelingskosten, met een maximum van € 10 miljoen
18
Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatiekrediet
Aantal bedrijven met Innovatiekrediet stabiel
De omvang van de toegewezen kredieten is in 2014
licht gedaald ten opzichte van 2013 …
… aantal bedrijven dat gebruik maakt van het
Innovatiekrediet is de afgelopen vier jaar stabiel
19
0,0
10,0
20,0
30,0
40,0
50,0
60,0
70,0
0
20
40
60
80
100
120
140
2011 2012 2013 2014
Kerncijfers Innovatiekrediet, 2011-2014
Aantal aanvragen Aantal toegewezen kredieten Omvang toegewezen kredieten (mln euro) (rechteras)
Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatiekrediet
Het Innovatiekrediet is doeltreffend
20
2013
Kwalitatief en kwantitatief
• Eerste evaluatie volgens richtlijnen
commissie Theeuwes
• Toekenning van IK zorgt ervoor dat S&O-
loonsom 68% hoger is dan deze zou zijn
geweest zonder IK
• Één euro aan IK-betaling levert ongeveer
1,82 euro extra R&D uitgaven op
• Toegekende IK-projecten krijgen
financiering gemiddeld 4 maanden sneller
rond
Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatiekrediet
Case Levitech B.V.
• Producent van Levitrack, machine voor zonnepaneelproducenten
• Spin-off van ASM International
• Dankzij Innovatiekrediet kon Levitrack verder ontwikkeld worden
21
Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatiefonds MKB+
Innovatiefonds MKB+ SEED Capital
• Vooral voor technostarters en creatieve starters
• Ministerie verstrekt kapitaal aan investeringsfondsen die met risicokapitaal investeren
• Verbetering van risico-rendementsverhouding voor investeerders
• Vergroting van financieringsmogelijkheden voor starters
22
Beleidsinstrumentarium innovatie | Seed Capital
Uitstaand kapitaal SEED-fondsen stijgt
Het uitstaand kapitaal via SEED-fondsen stijgt … … in 2014 was het totaal uitstaand kapitaal ruim drie
keer zo groot als in 2009
23
28 33 36 40 41 46
91
119
155
175
205 221
48,2
66,4
88,9
114,1
137
152
0
20
40
60
80
100
120
140
160
0
50
100
150
200
250
300
350
400
2009 2010 2011 2012 2013 2014
Totaal aantal actieve fondsen Lopende participaties Totaal uitstaand kapitaal
Beleidsinstrumentarium innovatie | SEED
SEED dicht ‘equity gap’
24
2012
Kwalitatief en kwantitatief
• Seed-Capitalregeling heeft cruciale rol
gespeeld bij keuze investeerders tot
oprichting Seed-Capitalfonds voor
vroegefase-ondersteuning technostarters
• Mede door Seed-Capital-regeling meer
geïnvesteerd in technostarters
• verdubbeling aantal VC-investeringen in
technologiebedrijven van 52 naar 100
(2005-2011)
• toename vroege fase-durfkapitaal van
gemiddeld €38 miljoen (2004-2006) naar
€114 miljoen in (2009-2011)
Beleidsinstrumentarium innovatie | SEED Capital
Case DCPrime
• Spin-off van het VU Medisch Centrum
• Therapeutische vaccins voor kankerpatiënten
• Ontwikkeling van kankervaccin dankzij Seedfonds Thuja Capital en Innovatiekrediet
25
Beleidsinstrumentarium innovatie | InnovatiePrestatieContracten
InnovatiePrestatieContracten
• Subsidie voor samenwerkende mkb-ondernemingen in dezelfde keten, regio of branche
• Meerjarige innovatietrajecten
• Subsidie voor deelnemer bedraagt 35% van subsidiabele kosten, met maximum van €25.000
26
Budget 2015
€ 3 mln
Beleidsinstrumentarium innovatie | InnovatiePrestatieContracten
Duidelijk positief effect IPC op innovatiegedrag
27
2010
Kwantitatief en kwalitatief
• Duidelijk positief effect IPC op
innovatiegedrag en resultaten van bedrijven
• IPC resulteert in concrete nieuwe producten
en heeft breed bereik
• Succes voor groot deel afhankelijk van de
penvoerder
• Deelname aan IPC heeft effect op
bereidheid bedrijven om in toekomst samen
te werken met andere bedrijven en/of
kennisinstellingen
Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatiebox
Innovatiebox
• Speciale tariefbox binnen vennootschapsbelasting
• Voor ondernemers die winst maken met innovatieve activiteiten
• Belastingtarief van effectief 5% in plaats van 20-25%
28
Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatiebox
Gebruik Innovatiebox neemt gestaag toe
In 2012 is in circa 1.800 aangiften een bedrag
aangegeven voor het gebruik van de innovatiebox,
in 2010 was dat in 910 aangiften het geval …
… tussen 2010 en 2012 was er in het gebruik een
lichte verschuiving van bedrijven met minder dan 10
fte’s naar bedrijven met 10 tot 50 fte’s
29
910
1419
1841
1.354
2.404
3.407
0
1800
3600
2010 2011 2012 (raming)
Innovatiebox, aantal aangiften en omvang grondslagvermindering (€ mln), 2010-2012
Aantal aangiften Grondslagvermindering door innovatiebox
30% 28% 27%
33% 35% 36%
26% 26% 26%
11% 11% 11%
2010 2011 2012
Innovatiebox, gebruikers (%) naar aantal werknemers (fte's), 2010-2012
<10 10-50 50-250 >250
Beleidsinstrumentarium innovatie | WBSO & RDA
WBSO & RDA
• Bedrijven kunnen financiële lasten van R&D-projecten verlagen via: • loonkostenverlaging (WBSO)
• verlaging andere kosten (RDA)
• Stimuleert private R&D-investeringen
• Aanvragen kan meerdere keren per jaar
30
Budget 2015
WBSO: € 794 mln
RDA: € 238 mln
Beleidsinstrumentarium innovatie | WBSO & RDA
Gebruik WBSO en RDA toegenomen
De optelsom van de S&O-loonsom (WBSO) en
de S&O-uitgaven (RDA) vertoont een stijgende
trend …
… ook het aantal gebruikers van de WBSO/RDA
neemt elk jaar toe
31
0
5.000
10.000
15.000
20.000
25.000
2011 2012 2013 2014
WBSO- en RDA-gebruikers, 2011-2014
waarvan RDA-gebruikers WBSO-gebruikers
€ 0
€ 1.000
€ 2.000
€ 3.000
€ 4.000
€ 5.000
€ 6.000
2011 2012 2013 2014
S&O-loonsom en S&O-uitgaven (mln.), 2011-2014
Vastgestelde S&O-loonsom (WBSO) Vastgestelde S&O-uitgaven (RDA)
Beleidsinstrumentarium innovatie | WBSO
Hoge ‘bang for the buck’ WBSO-euro
32
• Extra S&O-loonuitgaven per euro WBSO-
afdrachtvermindering geschat op 1,77 in
2006-2010
• Zet grote bedrijven aan tot meer private
S&O
• Verlaagt bij kleinere bedrijven drempel om
aan S&O te doen
• Positieve tweede-orde-effecten
• (product)innovatie
• productie per werkende
• vestigingsklimaat
2012
Kwalitatief en kwantitatief
Beleidsinstrumentarium innovatie | WBSO & RDA
Case Flowid
• Bedrijf op universiteitscampus Eindhoven
• Modulaire en transporteerbare systemen die flexibeler, veiliger en efficiënter zijn dan traditionele reactoren
• Flowid maakt hiervoor gebruik van WBSO en RDA
33
Beleidsinstrumentarium innovatie | Inkoop Innovatie Urgent
Inkoop Innovatie Urgent
• Innovatiegericht inkopen met overheid als lead customer
• Platform als aanjager en kennisontwikkelaar
• Focus op acht maatschappelijke thema’s
Dynamisch verkeers
management
Circulaire economie
Veiligheid
Gezondheidszorg
Water
management
Facilitair management
Gebouwde omgeving
Duurzame energie en mobiliteit
Matchmaking Evenementen en
netwerk Instrumenten Boegbeeldprojecten
34
Beleidsinstrumentarium innovatie | Inkoop Innovatie Urgent
Case Wetsus
35
• Waterloze wc’s en urinoirs voor grondstoffenwinning en elektriciteits-, waterstof- en gasproductie
• Pilot in voormalige VROM-gebouw aan Rijnstraat in Den Haag
• Ministeries van I&M, EZ en BZK, het Hoogheemraadschap Delfland en bedrijven DeSah en Magneto Special Anodes
Beleidsinstrumentarium innovatie | Small Business Innovation Research
Small Business Innovation Research
• Openbare aanbesteding door overheid
• Maatschappelijk vraagstuk dat vraagt om innovatieve oplossing
• Drie aanbestedingsfases
Fase 1
Haalbaarheidsonderzoek naar de innovatie
Fase 2
Ontwikkeling van de innovatie
Fase 3
De innovatie vermarkten
36
Beleidsinstrumentarium innovatie | SBIR
SBIR gunstig voor kleine bedrijven
In de periode 2004-2014 zijn er 41 tenders
geweest …
… dit was goed voor 448 contracten voor
haalbaarheidsonderzoek en 150 contracten voor verdere ontwikkeling
37
41
85,4
448
150
tenders
totaalbudget tenders
contracten fase 1
contracten fase 2
SBIR; tenders, contracten en budget, 2004-2014
Beleidsinstrumentarium innovatie | SBIR
Ondernemers zeer tevreden over SBIR
38
2010
Data-analyse SBIR-
oproepen, documenten- en
literatuur-onderzoek,
interviews, enquêtes
• Overzichtelijke procedure spreekt bedrijven
aan
• Overheid kan grotere rol spelen in
commercialisatiefase
• Grotere aansluiting mogelijk bij andere
instrumenten
• In plaats van financiering mogelijk
risicodragende kredietverlening, als alleen
in geval van commercieel succes wordt
afgelost
Beleidsinstrumentarium innovatie | SBIR
Case Gidy Knoors Innoveer Duurzaam
• Haynest®
• Volledig biologisch afbreekbaar verpakkingsmateriaal
• Mogelijk vanuit de aanbesteding Green raw materials for non-food products
39
Beleidsinstrumentarium innovatie | Horizon 2020
Horizon 2020
• Hét Europese programma voor onderzoek en technologische ontwikkeling
• Voor onderzoekers, bedrijven en onderzoeksinstellingen
• Drie pijlers met financiële instrumenten
Societal
Challenges
Industrial
Leadership Excellent Science
ERC
MSCA
Research Infrastructures
FET Flagships
ICT
Nano
Materials
Biotechnology
Manufacturing
Space
SME
instrument
Risk finance
Health
Food security
Energy
Green transport
Climate action
Inclusive
societies
Security
40
Beleidsinstrumentarium innovatie | Horizon2020
€176 mln. aan H2020-subsidies naar Nederlandse bedrijven
Vijf landen ontvingen in 2014 meer H2020-subsidie en
behaalden hogere retourpercentages …
… van alle Nederlandse deelnames aan H2020-
projecten kwam 22% voor rekening van grootbedrijf en
12% van kleinbedrijf
41
142 12%
264 22%
779 66%
Aantal Nederlandse deelnames in gefinancierde H2020-projecten, 2014
mkb grootbedrijf overige
7,6%
0%
5%
10%
15%
20%
25%
30%
35%
0
250
500
750
1.000
1.250
1.500
1.750
Top 10 landen ontvangen subsidie en retourpercentage Horizon2020, 2014
Overige Totaal bedrijven MKB-bedrijven1 Retourpercentage (as rechts, in %)
Beleidsinstrumentarium innovatie | KP7
Nederland ontving €3,4 miljard aan KP7-subsidies
In de periode 2007-2013 namen ruim 8.000
Nederlandse partijen deel aan KP7…
… over die periode staat Nederland op de 5e plaats wat
retourpercentage betreft
42
16%
15%
11%
8%
7%
7%
Duitsland
Verenigd Koninkrijk
Frankrijk
Italië
Nederland
Spanje
Retourpercentages KP7, 2007-2013
overig 5779
grootbedrijf 996
mkb 1506
Aantal Nederlandse deelnames in gefinancierde KP7-projecten,2007-2013
8.916
1.019
1.079
1.197
1.768
1.831
3.328
3.372
3.634
5.125
7.029
7.242
Overig
Griekenland
Denemarken
Oostenrijk
Zweden
België
Spanje
Nederland
Italië
Frankrijk
Verenigd Koninkrijk
Duitsland
Ontvangen subsidie (€ mln) KP7, 2007-2013
Beleidsinstrumentarium innovatie | KP7
Case Clever Robots for Crops
• 14 universiteiten, onderzoeksinstellingen en bedrijven uit 10 landen
• Gecoördineerd door WUR Glastuinbouw
• Oogstrobot beoordeelt rijpheid en ziektes
• € 7,5 miljoen vanuit KP7
43
Beleidsinstrumentarium innovatie | EUREKA Clusters
EUREKA Clusters
• Europees samenwerkingsplatform voor organisaties die marktgerichte R&D uitvoeren
• Zeven clusters
• Via label naar financiering
CELTIC+
METALLURGY
EUROPE
EUROGIA
2020
CATRENE
Micro- en nano-
elektronica
EURIPIDES
ITEA 3
Software-intensieve systemen
ACQUEAU
Project
voorstel
Europa
EUREKA
Label
Nationaal
Financiering
44
• Europees innovatieprogramma van EUREKA en EC
• Helpt (kleine) bedrijven om marktgerichte technologische ontwikkeling uit te voeren
• Via Brussel naar Nederland
Beleidsinstrumentarium innovatie | Eurostars
Eurostars
Maximaal 50% van subsidiabele kosten
Maximaal € 500.000
MKB-toeslag van 10%
Project
voorstel
Europa
Eurostars
Nederland
RVO.nl
45
Beleidsinstrumentarium innovatie | Joint Technology Initiatives
Joint Technology Initiatives
• Openbare internationale tender voor internationale onderzoeksprogramma’s
• Doelen • Europa voorop in technologische
ontwikkelingen
• Internationale publiek-private samenwerking en netwerken
• Onderzoeksagenda’s implementeren
• Faciliteren in extra coördinatie bovenop Horizon2020
• Vijf focuspunten
IMI
Innovatieve medicijnen
Clean Sky
Verlagen impact
luchtverkeer op milieu
ARTEMIS
Elektronische componenten
FCH
Brandstof cellen op waterstof
ENIAC
Duurzame energie
46
Beleidsinstrumentarium innovatie | EUREKA Clusters , Eurostars , Joint Technology Initiatives
Internationale innovatieprogramma’s zeer efficiënt
JTI’s trekken de meeste Nederlandse deelnemers… … de EU-programma’s kennen een sterke
hefboomwerking
47
0
10
20
30
40
50
60
Eureka Clusters Eurostars Joint Technology Initiatives
Deelname aan EU-programma's, gemiddeld 2009-2014
MKB Grootbedrijf Kennisinstellingen
25 6 18
92
16
121
252
32
497
Eureka Clusters Eurostars Joint Technology Initiatives
Vestrekte subsidie, projectkosten en totale omvang projecten, gemiddelde 2009-2014
verstrekte subsidie aan Nederlandse deelnemers (€ mln)
projectkosten voor rekening van Nederlandse deelnemers (€ mln)
totale omvang projecten waaraan Nederlandse organisaties deelnemen (€ mln)
Beleidsinstrumentarium innovatie | Eureka Clusters
Eureka maakt innovators bekend
48
• Empirische effectanalyse geeft geen
eenduidig beeld over additionaliteit
• Deelname aan Eureka of Eurostars heeft
volgens 85% van respondenten geleid tot
• verwerving van waardevolle nieuwe kennis
• verbreding van technologische toepassingen
• ‘Reclame-effect’: bedrijven in Eureka-
clusters komen bekend te staan als
innovator
2014
Kwalitatief en kwantitatief
Beleidsinstrumentarium innovatie | Eurostars
Eurostars bereikt veel verschillende bedrijven
49
• Empirische effectanalyse geeft geen
eenduidig beeld over additionaliteit
• Administratieve lasten Eurostars fors
gedaald
• Het verversingspercentage bij Eurostars,
Eureka Individuele Projecten en
Geïndustrialiseerde Landen en Opkomende
Markten is bijna 85%: met instrumenten
worden veel verschillende bedrijven bereikt
2014
Kwalitatief en kwantitatief
Beleidsinstrumentarium innovatie | JTI’s
JTI-geld zorgt voor meer R&D-arbeid
50
• Empirische effectanalyse geeft geen
eenduidig beeld over additionaliteit
• De JTI’s kennen een relatief grote groep
deelnemers uit de elektro-industrie
• Bij 66% van de JTI-bedrijven neemt het
aantal R&D-werkers toe
2014
Kwalitatief en kwantitatief
Beleidsinstrumentarium innovatie | Eureka Clusters
Case Wageningen UR Food & Biobased Research
• Pasteur Sensor Tag
• Chip die bederfbare producten monitort
• Geeft informatie over vers- en houdbaarheid in distributieketen
• Slimme oplossing tegen voedselverspilling
51
Beleidsinstrumentarium innovatie | Eurostars
Case ZoBio
• Leidse dienstverlener voor ontwikkeling van medicijnen
• Samenwerking met Universität Zürich
• Ontwikkeling van medicijn dat juiste werking van eiwitten stimuleert
52
Beleidsinstrumentarium innovatie | JTI Clean Sky
Case Systems for Green Operations
• Ontwerpen en computermodellen van luchtvaartenergiesystemen
• TU Delft en Netherlands Thales Group
• Samenwerking met onder meer Airbus, Saab en Rolls Royce
53
Beleidsinstrumentarium innovatie | MKB-Innovatiestimulering Topsectoren
MKB-Innovatiestimulering Topsectoren
• Subsidie voor industrieel onderzoek of experimentele ontwikkeling • Kennisvouchers
• Haalbaarheidsstudies
• R&D-samenwerkingsprojecten
• Stimuleert private R&D-investeringen en samenwerking
• Minimaal 2 Nederlandse mkb-ondernemers
54
Beleidsinstrumentarium innovatie | MKB-Innovatiestimulering Topsectoren
MIT georiënteerd op technologische innovatie
In 2014 kwam bijna 90% van de MIT-subsidies
terecht bij R&D-samenwerkingsprojecten en
haalbaarheidsstudies…
… MIT werd het meest aangevraagd voor
haalbaarheidsstudies, maar het vaakst
toegekend voor R&D-projecten
55
31.210
13.272
1.150
950
941
623
127
20.788
4.788
1.150
950
472
623
0
R&D
Haalbaarheidsstudies
Innovatiemakelaars
Netwerkactiviteiten
Vouchers
Innovatieprestatiecontracten
Inhuur personeel
Omvang aanvragen en verleningen MIT naar instrument (x€1.000), 2014
Aangevraagd Verleend
3
2
12
16
319
251
234
Inhuur personeel
Innovatieprestatiecontracten
Innovatiemakelaars
Netwerkactiviteiten
Haalbaarheidsstudies
Vouchers
R&D
Aanvragen en verleningen MIT naar instrument, 2014
Verleningen Aanvragen
Beleidsinstrumentarium innovatie | MIT
Case Applied Nanolayers B.V.
• Productie van grote oppervlakken grafeen
• Materiaaltoepassingen in
• Lucht- en ruimtevaart
• Computerchips
• Accu’s
• Onderzoek mede mogelijk gemaakt door MIT
56
Beleidsinstrumentarium innovatie | TKI’s
Topconsortia voor Kennis en Innovatie
• Onderzoeksinitiatieven via topconsortium vanuit hele productieketen
• Stimuleert publiek-private samenwerking
• TKI-toeslag voor onderzoeks- projecten
Agri & food
• Agri & food
Chemie
• Chemie
Creatieve industrie
• ClickNL
Energie
• Biobased Economy
• Gas
• EnerGO
• SWITCH2-SmartGrids
• Solar
• Wind op Zee
High Tech Systemen en Materialen
• HTSM
Life Sciences & Health
• LSH
57
Logistiek
• Logistiek
Tuinbouw & Uitgangsmaterialen
• Tuinbouw
• Uitgangsmaterialen
Water
• Deltatechnologie
• Maritiem
• Watertechnologie
Beleidsinstrumentarium innovatie | TKI’s
TKI-toeslag
• TKI’s krijgen toeslag voor uitvoering van TKI-programma’s
• € 0,25 toeslag voor elke € 1 aan private bijdrage
• Toeslag voor programma’s en losse projecten
58
Beleidsinstrumentarium innovatie | Topconsortia voor Kennis en Innovatie
Omvang PPS op €814 mln, 44% aan private bijdrage
Doel is €800 mln. aan publiek-private samenwerking
in 2020 met 40% aan private investeringen …
… omvang van PPS in HTSM het grootst, het
private aandeel in PPS-investeringen het grootste in
Agri&Food en T&U
59
331,8
107,4
101,9
77,6
72,8
54,1
40,3
17,7
10,3
814
HTSM
Water
LSH
Chemie
Energie
Agri&Food
T&U
Logistiek
Creatieve Industrie
Totaal
Geschatte omvang PPS (€ mln), 2013-2014
60%
59%
49%
47%
47%
47%
45%
45%
37%
44%
40%
Agri&Food
T&U
Chemie
LSH
Logistiek
Creatieve Industrie
Water
Energie
HTSM
Totaal
Geschat private aandeel (%), 2013-2014
Doel 2020: 40%
Beleidsinstrumentarium innovatie | TKI Biobased Economy
Case Avantium
• Furaangebaseerde componenten als basis voor groene plastics
• Toepassingen
• PET-flessen
• tapijtgaren
• kitproducten
• Onderzoek mede mogelijk gemaakt door TKI Biobased Economy
60
Beleidsinstrumentarium innovatie | Toegepaste Onderzoeksorganisaties (TO2)
Toegepaste Onderzoeksorganisaties (TO2)
61
Zes kennisorganisaties gebundeld
• Deltares
• Dienst Landbouwkundig Onderzoek (DLO)
• Energieonderzoek Centrum Nederland (ECN)
• Nationaal Lucht- en Ruimtevaartlaboratorium (NLR)
• Maritiem Research Instituut Nederland (MARIN)
• Nederlandse Organistatie voor toegepast-natuurwetenschappelijk onderzoek (TNO)
betere zichtbaarheid van
toegepastekennisinfrastructuur,
nationaal en internationaal 1
2
verdere versterking van vraaggestuurd
onderzoek dat TNO en GTI’s uitvoeren
voor bedrijfsleven en overheid
3
efficiëntere inzet en gebruik van
grootschalige onderzoeksfaciliteiten
van de partners
4
toename van (techno-)starters / spin-
offbedrijven om daarmee kennis te
exploiteren
Beleidsinstrumentarium innovatie | Toegepaste Onderzoeksorganisaties (TO2)
Klanttevredenheid en kennisbenutting
62
Klanttevredenheid voor alle TO2-instituten
boven de 8, met uitzondering van Deltares …
… totale kennisbenuttingscijfers boven 80%
voor alle TO2-instituten
9,0
8,7
8,6
8,3
7,9
MARIN
NLR
ECN
TNO
Deltares
Klanttevredenheid TO2 (2015)
99%
95%
95%
89%
85%
NLR
MARIN
TNO
ECN
DLO
Kennisbenutting TO2 (2015)
Beleidsinstrumentarium innovatie | Nationale Iconen
Nationale Iconen
• Jaarlijkse verkiezing
• Vier criteria • Grote maatschappelijke problemen oplossen
• Baanbrekend en innovatief
• Biedt toekomstige welvaart
• Zet Nederland op de wereldkaart
• De gekozen iconen krijgen • toegang tot netwerk van minister of
staatssecretaris voor ten minste drie jaar
• extra maatschappelijke aandacht
63
Beleidsinstrumentarium innovatie | Nationale Iconen
Iconen zijn fundamentele onderzoekers
Hans Clevers
Behandelingen en
diagnoses testen
door stamcellen buiten
het lichaamte kweken
Hein Kruyt
Voedzamere en veiligere
aardappels door
genetische verbeteringen
en variatie
Leo Kouwenhoven
Data teleporteren,
razendsnelle computers
en geavanceerd
materiaalonderzoek door
kwantumtechnologie
Gijsbert van de Wijdeven
Sneller en schoner
vaccineren door kant-en-
klare injectie van juiste
doses door middel van
‘bioneedles’
64
Beleidsinstrumentarium innovatie | Innovatie Attaché Netwerk
Innovatie Attaché Netwerk
• Internationaal R&D-netwerk in 14 high-tech landen
• Netwerken van o.a. NFIA en NBSO
• Toegang tot onderzoeken naar kansen op (toekomstige) R&D-markten
• Toegang tot publicaties, seminars, congressen, missies en conferenties
65
50
109
284
495
2.753
65
199
450
585
3.123
115
230
440
715
2.782
Geformaliseerde samenwerkingsverbanden
Seminars
Missies en conferenties
Koppeling potentiële buitenlandsecounterparts R&D
Vragen of informatieverzoeken
2014 2013 2012