NATUURMANAGEMENT 2020 Kennismaking met het … · • Decreet heeft kracht van wet in het deel van...
Transcript of NATUURMANAGEMENT 2020 Kennismaking met het … · • Decreet heeft kracht van wet in het deel van...
20-12-2019
1
NATUURMANAGEMENT 2020
SPECIALISATIE NATUURINSPECTIE
Lesdag 1: introductie, basisbegrippen van het
rechtssysteem in België
Kennismaking met het (milieu)recht
Milieubeleid en milieurecht
uitputting
vervuiling
aantasting
milieubeheer
natuurbehoud en
landschapszorg
milieuhygiëne
Milieurecht: deel van het recht dat betrekking heeft op de bescherming
van het fysische milieu.
Globale basisindeling is gebaseerd op kenmerken milieuproblematiek:
Milieubeleid en milieurecht
Algemeen milieubeleid
Landschaps-
zorg
Milieu-
beheer
Ruimtelijke
Ordening
Milieu-
hygiëne
Natuur-
behoud
AantastingVervuilingUitputting
Bos, natuur,
jacht en
riviervisserij
DABM
Vlarem, water,
lucht, bodem,
afval, geluid,
straling
Art. 23 Grondwet
Grondwettelijk recht op de bescherming van een gezond
leefmilieu houdt voor de overheden een stand-
stillverplichting in.
“in dubio pro natura”
1 2
3 4
5 6
20-12-2019
2
Wet- en regelgeving
richtlijnrichtlijn
verordeningverordeningdecreet
BVR
decreet
BVR
wet
K.B.
wet
K.B.
EUROPESE
UNIE
EUROPESE
UNIE
FEDERALE
STAAT
FEDERALE
STAATGEWESTENGEWESTEN
gewestvorming
Wet
Decreet
Uitvoeringsbesluit: KB
Algemene regels Geven aan hoe de algemene regels in de
praktijk effectief moeten worden uitgevoerd
Uitvoeringsbesluit: BVR
Wet- en regelgeving
WETTEN
Tot stand gebracht door de federale wetgever (twee kamers):
kamer van volksvertegenwoordigers
senaat
Initiatief kan uitgaan van:
Regering wetsontwerp
een of meer leden van de wetgevende kamers wetsvoorstel
Als tekst door beide kamers (soms volstaat enkel de kamer) wordt
goedgekeurd bekrachtiging en afkondiging door Koning
Na afkondiging publicatie in BS. Treedt in werking de 10de na publicatie
(tenzij de wet anders bepaalt)
‘iedereen wordt vanaf dan geacht de wet te kennen’
DECRETEN
Tot stand gebracht door de regionaal parlement Vlaams parlement
Initiatief kan uitgaan van:
Vlaamse regering ontwerp van decreet
een of meer leden van het Vlaams parlement voorstel van decreet
Als tekst door Vlaams parlement wordt goedgekeurd bekrachtiging en
afkondiging door de Vlaamse regering
Na afkondiging publicatie in BS. Treedt in werking de 10de na publicatie
(tenzij het decreet anders bepaalt)
‘iedereen wordt vanaf dan geacht het decreet te kennen’
Wet- en regelgeving
Wijzigen/opheffen
Wet kan enkel opgeheven of gewijzigd worden door een nieuwe wet.
• Decreet heeft kracht van wet in het deel van het nationale grondgebied
waarvoor het Vlaams Parlement bevoegd is: het Vlaamse gewest.
Het decreet kan, binnen zijn bevoegdheid, voor dit deel van het
grondgebied vroegere nationale wetten wijzigen of opheffen en kan zelf
slechts door een nieuw decreet worden gewijzigd of opgeheven.
Wetten en decreten mogen niet strijdig zijn met de grondwet!
KONINKLIJK BESLUIT (K.B.)
in uitvoering van een wet
ondertekend door de Koning en door een of meer ministers
treedt in werking de 10de dag na publicatie in BS, tenzij
anders bepaald
mag niet strijdig zijn met de Grondwet of wet. Kunnen
worden opgeheven of gewijzigd door een wet of door een
nieuw K.B.
7 8
9 10
11 12
20-12-2019
3
BESLUITEN VAN DE VLAAMSE REGERING
(B.Vl.Reg - BVR)
in uitvoering van een decreet
gelden in het Vlaamse Gewest
treedt in werking de 10de dag na publicatie in BS, tenzij
anders bepaald
mag niet strijdig zijn met de Grondwet of decreet. Kunnen
worden opgeheven of gewijzigd door een decreet of door
een nieuw BVR.
MINISTERIELE BESLUITEN (M.B.)
Worden getroffen door federale of Vlaamse minister in uitvoering van
K.B. of BVR, of rechtstreeks van een wet of een decreet.
Regelen materies van ondergeschikte, administratieve aard
treedt in werking de 10de dag na publicatie in BS, tenzij anders bepaald
mag niet strijdig zijn met de Grondwet, wet of decreet, K.B. of BVR.
Kunnen worden opgeheven of gewijzigd door deze of door een nieuw
M.B.
REGLEMENTEN
Uitgevaardigd door provinciale en lokale overheden zoals provincieraad,
provinciegouverneur, arrondissementscommissaris of gemeenteraad,
burgemeester
Voor-
bereiding
+ adviezen
Adviezen
SARs
Advies
Raad van
State
https://www.vlaanderen.be/nl/vlaams-parlement/werking-van-het-vlaams-
parlement/hoe-komt-vlaamse-wetgeving-tot-stand
Toelichting bij regelgeving:
Memorie van toelichting: wordt ingediend samen met het
wetsontwerp/wetsvoorstel/voorstel van decreet/ontwerp van decreet
(VERPLICHT). In de memorie wordt uitgelegd wat de bedoeling en
toedracht is van het voorgestelde initiatief. Wordt gepubliceerd in BS.
Verslag aan de Vlaamse regering: toelichting bij een ontwerp BVR
(niet verplicht).
Toelichting bij regelgeving:
Wijzigingen
13 14
15 16
17 18
20-12-2019
4
Ter info
Wat bij milieuverstoring: wie kan
optreden? Met welke middelen?
Hoe treedt natuurinspectie op?
Milieuverstoring: hoe optreden?
VOORKOMEN
Burgers kunnen zelf initiatieven nemen: oprichting vereniging, petitie,
klachten, betoging,...
Preventief optreden verloopt hoofdzakelijk via de in de publiekrechtelijke
milieuwetgeving voorziene procedures en beroepen:
Administratief beroep
Beroep bij Raad van State
Beroep bij Grondwettelijk Hof
Administratief beroep
Is geen beroep bij een rechter!
Is beroep bij: de overheid die de beslissing heeft genomen, bij een
ombudsdienst, bij de hiërarchisch meerdere van diegene die de
beslissing nam, bij de voogdijoverheid (gouverneur of Vlaamse regering)
of via het georganiseerde beroep dat in een wettekst zelf werd ingelast :
bv. tegen omgevingsvergunningsbeslissingen bij Raad voor vergunningsbetwisting
tegen beslissingen bij milieu-inbreuken en milieumisdrijven bij MHHC
De overheid baseert zich op opportuniteitsgronden niet op
rechtsgronden bij behandeling!
Beroep bij Raad van State
Rechtscollege dat oordeelt over rechtsgeldigheid administratieve
handeling (uitspraak = ‘arrest’).
Voor om het even welke administratieve beslissing.
Als geen beroep meer kan worden ingesteld bij een hogere overheid
Burger en rechtspersonen + belang aantonen!
In afwachting van een uitspraak kan RvS schorsing (‘spoedeisend +
moeilijk te herstellen ernstig nadeel’) + dwangsom of voorlopige
maatregelen opleggen.
De RvS baseert zich enkel op rechtsgronden en niet op
opportuniteitsgronden bij beslissing!
Vernietiging door RvS: de handeling wordt geacht nooit te hebben
bestaan.
19 20
21 22
23 24
20-12-2019
5
Beroep bij Grondwettelijk hof
Schending van de regels vastgesteld inzake de bevoegdheidsverdeling
tussen staat, gewesten en gemeenschappen
GH is eveneens bevoegd voor toetsing van wetten, decreten en
ordonanties aan de fundamentele rechten en vrijheden opgenomen in
o.a. de Grondwet
Stand-still van het grondwettelijk recht op de bescherming van een
gezond leefmilieu erkend in arrest van 14/09/2006
Zelfde voorwaarden voor schorsing als bij schorsing RvS: ernstig + een
moeilijk te herstellen nadeel
(c)
htt
p:/
/ww
w.e
div
.be
/sit
e/n
l/co
nte
nt/
bu
rge
rlij
k-r
ech
t-
en
-str
afr
ech
t
Optreden tegen overtredingen: in kort geding
Voorzitter Rechtbank van eerste Aanleg voorlopige maatregelen bevelen
Spoedeisende gevallen, hoogdringendheid
Wordt vaak aangewend om een deskundig onderzoek te laten uitvoeren
en om werken voorlopig te laten stilleggen en activiteiten te verbieden:
Bv. stortactiviteiten stilleggen, motorcrossomloop zonder
bouwvergunning met reliëfwijziging ,...
Vordering tot staken
Bijzondere gerechtelijke procedure ter bescherming van het leefmilieu
(Wet 12 januari 1993)
De voorzitter van de RBv1A kan zo het bestaan vaststellen van
handelingen die inbreuk of ernstige dreiging vormen voor een inbreuk
van milieuwetgeving.
Wordt ingeleid op verzoek van:
PdK
Administratieve overheid
VZW
Ingesteld en behandeld zoals procedure in kort geding
Vordering tot staken
Als voorzitter Rb. oordeelt dat er een inbreuk is:
staking bevelen van de handelingen die reeds begonnen zijn
maatregelen opleggen (binnen bepaalde termijn)
dwangsom opleggen
Rechter kan ook de verwijdering bevelen van stedenbouwkundig niet-
vergunde gebouwen, reliëf- en vegetatiewijzigingen (en ontbossing) of van
illegaal gestort afval
Het vonnis over de vordering tot staken is onmiddellijk uitvoerbaar
Via strafrechtbank
Als milieuverstoring veroorzaakt wordt door een handeling die door de
wetgeving strafbaar is gesteld. Handeling = misdrijf.
Ook overtredingen van de algemene zorgvuldigheidsnormen!
Bij misdrijven kan strafrechter naast veroordelen ook schadevergoeding
aan slachtoffer toe kennen + maatregelen opleggen
Strafprocedure: openbaar ministerie (parket) is belast met vervolging!
Moet dus aantonen dat de handeling een misdrijf uitmaakt.
Slachtoffer dat zich burgerlijke partij stelt moet enkel aantonen dat het
schade geleden heeft en dat de schade uit het misdrijf voortkomt.<->
burgerlijke procedure (waar slachtoffer de dader dagvaart en volle
bewijslast draagt: voor schade en fout).
Verloopt in algemeen sneller dan burgerlijke procedure.
25 26
27 28
29 30
20-12-2019
6
Via strafrechtbank
MISDRIJF
PERSOONLIJK
BENADEELD?
KLACHT AANGIFTE
PV
OPENBAARMINISTERIE (PARKET)
ja neen
http://www.om-mp.be/?q=nl/over-om/om-beeld
Welke rechtbank is bevoegd?
MISDRIJF
GEVANGENISSTRAF 8 d tot 5
jaar of geldboete minsten
€26
WANBEDRIJF
GEVANGENISSTRAF 1 t.e.m.
7 d en/of geldboete minder
dan €26
CORRECTIONELE RECHTBANK
OVERTREDING
POLITIERECHTBANK
+ misdrijven Veld- en Bos
wetboek, tegen wet op de
riviervisserij en tegen art. 4
van de wet van 30/07/1922
op de vogelvangst met netten
Via de burgerlijke rechter
Iedereen die schade geleden heeft kan schadevergoeding vorderen
Indien een fout de oorzaak is van de schade kunnen rechtstreekse
maatregelen gevorderd worden
Sinds NI BHBM kan opleggen geniet BM de voorkeur
Toezicht en handhaving
Toezicht en handhaving
Milieu-inbreuken
Lijsten: https://navigator.emis.vito.be/mijn-navigator?woId=25168
Bijlage XIII: Bosdecreet
Bijlage XIV: Jachtdecreet
Bijlage XXII: Jachtvoorwaardenbesluit
Bijlage XXVII: Decreet natuurbehoud
Bijlage XXVIII: Jachtadministratiebesluit
Bijlage XXIX: Besluit openbare houtverkoop
Bijlage XXX: Toegankelijkheidsbesluit
Bijlage XXXI: Soortenbesluit
Milieu-inbreuken
Uitsluitend bestuurlijk behandeld
Vaststelling milieu-inbreuk verslag van vaststelling (VV)
opgemaakt door toezichthouders doorsturen naar
Afdeling Handhaving (departement Omgeving) voor bestuurlijke
sanctionering (bestuurlijke boete en/of maatregelen)
31 32
33 34
35 36
20-12-2019
7
Milieumisdrijven
Strafrechtelijk of bestuurlijk sanctioneerbaar
Vaststelling milieumisdrijf toezichthouders en gewestelijke
milieuopsporingsambtenaren maken PV op doorsturen
naar Procureur des Konings (Parket)
Binnen 14 dagen: CBS op de hoogte gesteld
Parket: behandelt zelf ( strafrechtelijke afhandeling) of stuurt door
naar Afdeling Handhaving (bestuurlijke afhandeling: geldboete of
maatregelen)
Bestuurlijke handhaving
Bestuurlijke sancties kunnen de vorm aannemen van
bestuurlijke maatregelen of een bestuurlijke geldboete (€).
Bestuurlijke maatregelen zijn:
Een bevel om maatregelen te nemen om de milieu-inbreuk of het
milieumisdrijf te beëindigen, de gevolgen ervan ongedaan te maken of
herhaling ervan te voorkomen
Bevel om activiteiten, werkzaamheden of gebruik van zaken te
beëindigen
Op kosten van de overtreder…
Of een combinatie van deze maatregelen
37 38
39 40