20-12-2019

1

NATUURMANAGEMENT 2020

SPECIALISATIE NATUURINSPECTIE

Lesdag 1: introductie, basisbegrippen van het

rechtssysteem in België

Kennismaking met het (milieu)recht

Milieubeleid en milieurecht

uitputting

vervuiling

aantasting

milieubeheer

natuurbehoud en

landschapszorg

milieuhygiëne

Milieurecht: deel van het recht dat betrekking heeft op de bescherming

van het fysische milieu.

Globale basisindeling is gebaseerd op kenmerken milieuproblematiek:

Milieubeleid en milieurecht

Algemeen milieubeleid

Landschaps-

zorg

Milieu-

beheer

Ruimtelijke

Ordening

Milieu-

hygiëne

Natuur-

behoud

AantastingVervuilingUitputting

Bos, natuur,

jacht en

riviervisserij

DABM

Vlarem, water,

lucht, bodem,

afval, geluid,

straling

Art. 23 Grondwet

Grondwettelijk recht op de bescherming van een gezond

leefmilieu houdt voor de overheden een stand-

stillverplichting in.

“in dubio pro natura”

1 2

3 4

5 6

20-12-2019

2

Wet- en regelgeving

richtlijnrichtlijn

verordeningverordeningdecreet

BVR

decreet

BVR

wet

K.B.

wet

K.B.

EUROPESE

UNIE

EUROPESE

UNIE

FEDERALE

STAAT

FEDERALE

STAATGEWESTENGEWESTEN

gewestvorming

Wet

Decreet

Uitvoeringsbesluit: KB

Algemene regels Geven aan hoe de algemene regels in de

praktijk effectief moeten worden uitgevoerd

Uitvoeringsbesluit: BVR

Wet- en regelgeving

WETTEN

Tot stand gebracht door de federale wetgever (twee kamers):

kamer van volksvertegenwoordigers

senaat

Initiatief kan uitgaan van:

Regering wetsontwerp

een of meer leden van de wetgevende kamers wetsvoorstel

Als tekst door beide kamers (soms volstaat enkel de kamer) wordt

goedgekeurd bekrachtiging en afkondiging door Koning

Na afkondiging publicatie in BS. Treedt in werking de 10de na publicatie

(tenzij de wet anders bepaalt)

‘iedereen wordt vanaf dan geacht de wet te kennen’

DECRETEN

Tot stand gebracht door de regionaal parlement Vlaams parlement

Initiatief kan uitgaan van:

Vlaamse regering ontwerp van decreet

een of meer leden van het Vlaams parlement voorstel van decreet

Als tekst door Vlaams parlement wordt goedgekeurd bekrachtiging en

afkondiging door de Vlaamse regering

Na afkondiging publicatie in BS. Treedt in werking de 10de na publicatie

(tenzij het decreet anders bepaalt)

‘iedereen wordt vanaf dan geacht het decreet te kennen’

Wet- en regelgeving

Wijzigen/opheffen

Wet kan enkel opgeheven of gewijzigd worden door een nieuwe wet.

• Decreet heeft kracht van wet in het deel van het nationale grondgebied

waarvoor het Vlaams Parlement bevoegd is: het Vlaamse gewest.

Het decreet kan, binnen zijn bevoegdheid, voor dit deel van het

grondgebied vroegere nationale wetten wijzigen of opheffen en kan zelf

slechts door een nieuw decreet worden gewijzigd of opgeheven.

Wetten en decreten mogen niet strijdig zijn met de grondwet!

KONINKLIJK BESLUIT (K.B.)

in uitvoering van een wet

ondertekend door de Koning en door een of meer ministers

treedt in werking de 10de dag na publicatie in BS, tenzij

anders bepaald

mag niet strijdig zijn met de Grondwet of wet. Kunnen

worden opgeheven of gewijzigd door een wet of door een

nieuw K.B.

7 8

9 10

11 12

20-12-2019

3

BESLUITEN VAN DE VLAAMSE REGERING

(B.Vl.Reg - BVR)

in uitvoering van een decreet

gelden in het Vlaamse Gewest

treedt in werking de 10de dag na publicatie in BS, tenzij

anders bepaald

mag niet strijdig zijn met de Grondwet of decreet. Kunnen

worden opgeheven of gewijzigd door een decreet of door

een nieuw BVR.

MINISTERIELE BESLUITEN (M.B.)

Worden getroffen door federale of Vlaamse minister in uitvoering van

K.B. of BVR, of rechtstreeks van een wet of een decreet.

Regelen materies van ondergeschikte, administratieve aard

treedt in werking de 10de dag na publicatie in BS, tenzij anders bepaald

mag niet strijdig zijn met de Grondwet, wet of decreet, K.B. of BVR.

Kunnen worden opgeheven of gewijzigd door deze of door een nieuw

M.B.

REGLEMENTEN

Uitgevaardigd door provinciale en lokale overheden zoals provincieraad,

provinciegouverneur, arrondissementscommissaris of gemeenteraad,

burgemeester

Voor-

bereiding

+ adviezen

Adviezen

SARs

Advies

Raad van

State

https://www.vlaanderen.be/nl/vlaams-parlement/werking-van-het-vlaams-

parlement/hoe-komt-vlaamse-wetgeving-tot-stand

Toelichting bij regelgeving:

Memorie van toelichting: wordt ingediend samen met het

wetsontwerp/wetsvoorstel/voorstel van decreet/ontwerp van decreet

(VERPLICHT). In de memorie wordt uitgelegd wat de bedoeling en

toedracht is van het voorgestelde initiatief. Wordt gepubliceerd in BS.

Verslag aan de Vlaamse regering: toelichting bij een ontwerp BVR

(niet verplicht).

Toelichting bij regelgeving:

Wijzigingen

13 14

15 16

17 18

20-12-2019

4

Ter info

Wat bij milieuverstoring: wie kan

optreden? Met welke middelen?

Hoe treedt natuurinspectie op?

Milieuverstoring: hoe optreden?

VOORKOMEN

Burgers kunnen zelf initiatieven nemen: oprichting vereniging, petitie,

klachten, betoging,...

Preventief optreden verloopt hoofdzakelijk via de in de publiekrechtelijke

milieuwetgeving voorziene procedures en beroepen:

Administratief beroep

Beroep bij Raad van State

Beroep bij Grondwettelijk Hof

Administratief beroep

Is geen beroep bij een rechter!

Is beroep bij: de overheid die de beslissing heeft genomen, bij een

ombudsdienst, bij de hiërarchisch meerdere van diegene die de

beslissing nam, bij de voogdijoverheid (gouverneur of Vlaamse regering)

of via het georganiseerde beroep dat in een wettekst zelf werd ingelast :

bv. tegen omgevingsvergunningsbeslissingen bij Raad voor vergunningsbetwisting

tegen beslissingen bij milieu-inbreuken en milieumisdrijven bij MHHC

De overheid baseert zich op opportuniteitsgronden niet op

rechtsgronden bij behandeling!

Beroep bij Raad van State

Rechtscollege dat oordeelt over rechtsgeldigheid administratieve

handeling (uitspraak = ‘arrest’).

Voor om het even welke administratieve beslissing.

Als geen beroep meer kan worden ingesteld bij een hogere overheid

Burger en rechtspersonen + belang aantonen!

In afwachting van een uitspraak kan RvS schorsing (‘spoedeisend +

moeilijk te herstellen ernstig nadeel’) + dwangsom of voorlopige

maatregelen opleggen.

De RvS baseert zich enkel op rechtsgronden en niet op

opportuniteitsgronden bij beslissing!

Vernietiging door RvS: de handeling wordt geacht nooit te hebben

bestaan.

19 20

21 22

23 24

20-12-2019

5

Beroep bij Grondwettelijk hof

Schending van de regels vastgesteld inzake de bevoegdheidsverdeling

tussen staat, gewesten en gemeenschappen

GH is eveneens bevoegd voor toetsing van wetten, decreten en

ordonanties aan de fundamentele rechten en vrijheden opgenomen in

o.a. de Grondwet

Stand-still van het grondwettelijk recht op de bescherming van een

gezond leefmilieu erkend in arrest van 14/09/2006

Zelfde voorwaarden voor schorsing als bij schorsing RvS: ernstig + een

moeilijk te herstellen nadeel

(c)

htt

p:/

/ww

w.e

div

.be

/sit

e/n

l/co

nte

nt/

bu

rge

rlij

k-r

ech

t-

en

-str

afr

ech

t

Optreden tegen overtredingen: in kort geding

Voorzitter Rechtbank van eerste Aanleg voorlopige maatregelen bevelen

Spoedeisende gevallen, hoogdringendheid

Wordt vaak aangewend om een deskundig onderzoek te laten uitvoeren

en om werken voorlopig te laten stilleggen en activiteiten te verbieden:

Bv. stortactiviteiten stilleggen, motorcrossomloop zonder

bouwvergunning met reliëfwijziging ,...

Vordering tot staken

Bijzondere gerechtelijke procedure ter bescherming van het leefmilieu

(Wet 12 januari 1993)

De voorzitter van de RBv1A kan zo het bestaan vaststellen van

handelingen die inbreuk of ernstige dreiging vormen voor een inbreuk

van milieuwetgeving.

Wordt ingeleid op verzoek van:

PdK

Administratieve overheid

VZW

Ingesteld en behandeld zoals procedure in kort geding

Vordering tot staken

Als voorzitter Rb. oordeelt dat er een inbreuk is:

staking bevelen van de handelingen die reeds begonnen zijn

maatregelen opleggen (binnen bepaalde termijn)

dwangsom opleggen

Rechter kan ook de verwijdering bevelen van stedenbouwkundig niet-

vergunde gebouwen, reliëf- en vegetatiewijzigingen (en ontbossing) of van

illegaal gestort afval

Het vonnis over de vordering tot staken is onmiddellijk uitvoerbaar

Via strafrechtbank

Als milieuverstoring veroorzaakt wordt door een handeling die door de

wetgeving strafbaar is gesteld. Handeling = misdrijf.

Ook overtredingen van de algemene zorgvuldigheidsnormen!

Bij misdrijven kan strafrechter naast veroordelen ook schadevergoeding

aan slachtoffer toe kennen + maatregelen opleggen

Strafprocedure: openbaar ministerie (parket) is belast met vervolging!

Moet dus aantonen dat de handeling een misdrijf uitmaakt.

Slachtoffer dat zich burgerlijke partij stelt moet enkel aantonen dat het

schade geleden heeft en dat de schade uit het misdrijf voortkomt.<->

burgerlijke procedure (waar slachtoffer de dader dagvaart en volle

bewijslast draagt: voor schade en fout).

Verloopt in algemeen sneller dan burgerlijke procedure.

25 26

27 28

29 30

20-12-2019

6

Via strafrechtbank

MISDRIJF

PERSOONLIJK

BENADEELD?

KLACHT AANGIFTE

PV

OPENBAARMINISTERIE (PARKET)

ja neen

http://www.om-mp.be/?q=nl/over-om/om-beeld

Welke rechtbank is bevoegd?

MISDRIJF

GEVANGENISSTRAF 8 d tot 5

jaar of geldboete minsten

€26

WANBEDRIJF

GEVANGENISSTRAF 1 t.e.m.

7 d en/of geldboete minder

dan €26

CORRECTIONELE RECHTBANK

OVERTREDING

POLITIERECHTBANK

+ misdrijven Veld- en Bos

wetboek, tegen wet op de

riviervisserij en tegen art. 4

van de wet van 30/07/1922

op de vogelvangst met netten

Via de burgerlijke rechter

Iedereen die schade geleden heeft kan schadevergoeding vorderen

Indien een fout de oorzaak is van de schade kunnen rechtstreekse

maatregelen gevorderd worden

Sinds NI BHBM kan opleggen geniet BM de voorkeur

Toezicht en handhaving

Toezicht en handhaving

Milieu-inbreuken

Lijsten: https://navigator.emis.vito.be/mijn-navigator?woId=25168

Bijlage XIII: Bosdecreet

Bijlage XIV: Jachtdecreet

Bijlage XXII: Jachtvoorwaardenbesluit

Bijlage XXVII: Decreet natuurbehoud

Bijlage XXVIII: Jachtadministratiebesluit

Bijlage XXIX: Besluit openbare houtverkoop

Bijlage XXX: Toegankelijkheidsbesluit

Bijlage XXXI: Soortenbesluit

Milieu-inbreuken

Uitsluitend bestuurlijk behandeld

Vaststelling milieu-inbreuk verslag van vaststelling (VV)

opgemaakt door toezichthouders doorsturen naar

Afdeling Handhaving (departement Omgeving) voor bestuurlijke

sanctionering (bestuurlijke boete en/of maatregelen)

31 32

33 34

35 36

20-12-2019

7

Milieumisdrijven

Strafrechtelijk of bestuurlijk sanctioneerbaar

Vaststelling milieumisdrijf toezichthouders en gewestelijke

milieuopsporingsambtenaren maken PV op doorsturen

naar Procureur des Konings (Parket)

Binnen 14 dagen: CBS op de hoogte gesteld

Parket: behandelt zelf ( strafrechtelijke afhandeling) of stuurt door

naar Afdeling Handhaving (bestuurlijke afhandeling: geldboete of

maatregelen)

Bestuurlijke handhaving

Bestuurlijke sancties kunnen de vorm aannemen van

bestuurlijke maatregelen of een bestuurlijke geldboete (€).

Bestuurlijke maatregelen zijn:

Een bevel om maatregelen te nemen om de milieu-inbreuk of het

milieumisdrijf te beëindigen, de gevolgen ervan ongedaan te maken of

herhaling ervan te voorkomen

Bevel om activiteiten, werkzaamheden of gebruik van zaken te

beëindigen

Op kosten van de overtreder…

Of een combinatie van deze maatregelen

37 38

39 40