NADWRAŻLIWOŚĆ TYPU III

PATOMECHANIZMPOWIĄZANE JEDNOSTKI CHOROBOWE

Stan spaczonej odpowiedzi immunologicznej

Osiąga duże nasilenie, ma nieprawidłową formę

Prowadzi do uszkodzenia tkanek

Zapoczątkowywuje proces chorobowy

NADWRAŻLIWOŚĆ

Kompleksy immunologiczne powstałe w wyniku reakcji przeciwciała i antygenu, po aktywacji dopełniacza odkładają się w tkankach

USZKODZENIE TKANKI

TYP III

ANTYGEN(Y) PRZECIWCIAŁA ( opcjonalnie ) SKŁADNIKI DOPEŁNIACZA ODKŁADANIE SIĘ KOMPLEKSU

INICJACJA PROCESU ZAPALNEGO

Kompleks immunologiczny

Wielkość kompleksów immunologicznych

Powinowactwo i klasa przeciwciał

Dopełniacz

Miejscowe warunki mikrokrążenia

Specyfika tkanki

CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE ODKŁADANIU KOMPLEKSÓW W TKANKACH

Małe : powstają gdy przeważa antygen, usuwane wraz z udziałem erytrocytów przez nerki i wątrobę

Duże : mała ilość antygenu, duża ilość swoistych przeciwciał obecna w ustroju. Szybko wychwytywane przez kom. żerne wątroby i śledziony

Średnie: łatwo precypitują w tkankach, NAJSILNIEJSZE DZIAŁANIE PATOGENNE !

§Wielkość kompleksów

Duże powinowactwo przeciwciał : tworzenie dużych agregatów, szybko usuwane, SŁABO patogenne

Kompleksy zawierające przeciwciała silnie aktywujące dopełniacz : IgG1, IgG3 odgrywają kluczowe znaczenie w destrukcji tkanek

Uczestniczą tu IgG i IgM, rzadziej IgE i IgA

Powinowactwo i klasa przeciwciał

+ : może hamować odkładanie się kompleksów w tkankach ( wątroba łatwiej wychwytuje duże kompleksy )

- : nasila stan zapalny po przyłączeniu się do kompleksów JUŻ ODŁOŻONYCH W TKANKACH

Brak składników, osłabienie aktywności dopełniacza

Sprzyja grupowaniu się agregatów w tkankach

Dopełniacz

Ułatwione osadzanie

W naczyniach w których zaburzona jest PŁYNNOŚĆ PRZEPŁYWU KRWII i występuje

WYŻSZE CIŚNIENIE ( np. kłębuszki nerkowe)

Miejscowy stan zapalny

Zwiększona przepuszczalność naczyń

Miejscowe warunki mikrokrążenia

KŁĘBUSZKI NERKOWE , KOMÓRKI MEZANGIUM

Posiadają receptory dla DOPEŁNIACZA ( CR1 ) co ułatwia wychwytywanie i wiązanie kompleksów

Wyłapywane są również ANTYGENY które sprzyjają tworzeniu się kompleksów na miejscu w miejscu wychwytu

Specyfika tkanki

ODKŁADANIE KOMPLEKSÓW

wstęp do PROCESU ZAPALNEGO

Dopełniacz inicjuje kolejne etapy zapalenia

Neutrofile, bazofile, trombocyty, wydzielanie mediatorów

Powstawanie mikrozakrzepów ( trombocyty ), KOMÓREK ŻERNYCH ( neutrofile uwalniające enzymy i rodniki ) jest główną przyczyną destrukcji tkanek

W uszkodzonych tkankach obserwuje się odkładanie WŁÓKNIKA

Długotrwały kontakt tkanek zapalnych z antygenem może prowadzić do ZMIAN NIEODWRACALNYCH

Destrukcja tkanek

Formy reakcji :

A- Kompleksy tworzą się in situ ( po miejscowym wniknięciu antygenu)

B – krążące kompleksy odkładają się w różnych tkankach, co jest uzależnione od

krążenia antygenu we krwi

Przykłady reakcji patologicznych

Jest modelem miejscowego uszkadzania tkanek przez kompleksy immunologiczne

Podanie antygenu osobnikowi o dużym stężeniu IgG wiążących dopełniacz doprowadza do reakcji miejscowej charakteryzującej się zaczerwienieniem, obrzękiem i naciekiem z neutrofilów i następnie makrofagów.

Powstający kompleks antygen-przeciwciało po przyłączeniu dopełniacza aktywuje wytwarzanie anafilotoksyn, które powodują degranulację bazofilów i działają przyciągająco na neutrofile, które fagocytują te kompleksy.

Reakcja Arthusa

Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych: płuco farmera, płuco

hodowcy pieczarek, płuco hodowcy gołębi

Przyczyną jest codzienny kontakt z danym antygenem w postaci rozproszonej w powietrzu

Zapalenie obejmuje najniższe piętra układu oddechowego

Wysokie miano swoistych precypitujących przeciwciał

W badaniu histologicznym pojawiają się nacieki z limfocytów CD8+ oraz piankowatych makrofagów w tkance śródmiąższowej, oskrzelikach i pęcherzykach płucnych.

Naciekom tym towarzyszą słabo uformowane ziarniniaki oraz wielojądrzaste komórki olbrzymie rozrzucone w obrębie płuc, a także okołooskrzelikowe włóknienie i skupiska tkanki limfoidalnej.

Zewnątrzpochodne alergiczne zapalenie pęcherzyków płucnych c.d.

Może przyjąć postać ostrą, podostrą lub przewlekłą

W ostrej postaci choroby objawy pojawiają się po upływie 4-12 godzin od chwili ekspozycji na czynnik sprawczy.

Występują wówczas gorączka, dreszcze, duszność, kaszel oraz w badaniu osłuchiwaniem trzeszczenia nad polami płucnymi. W badaniach laboratoryjnych stwierdza się przemijającą leukocytozę.

Poprawa stanu klinicznego następuje w ciągu 24-48 godzin, jeżeli chory nie jest ponownie narażony na kontakt z alergenem.

W przewlekłej postaci choroby obserwuje się podstępne narastanie duszności. Towarzyszy temu najczęściej przewlekły kaszel, utrata masy ciała oraz zmniejszona tolerancja wysiłku.

Występuje po 4-14 dniach po podaniu obcego białka ( np. surowica przeciwtężcowa)

Okres narastania swoistych przeciwciał pacjenta przy względnym nadmiarze antygenu

Naczynia włosowate skóry, kłębuszki nerkowe, stawy – powoduje przemijający odczyn zapalny

Objawy: pokrzywka na skórze, z uczuciem pieczenia i świądu. Bąble pokrzywkowe mogą się pojawić również na błonach śluzowych, dając objawy nieżytu nosa, krtani i oskrzeli, a nawet astmie.

Uogólniona patologia: Choroba Posurowicza

Nieswoiste zapalenie stawów, zmiany pozastawowe Proces zapalny dotyczy błony maziowej stawów:

ulega pogrubieniu, obrzękowi, czasem przekrwieniu

W błonie maziowej powstają następnie nacieki limfocytów i komórek plazmatycznych.

Pogrubiona błona powoduje ograniczenie ruchomości stawu. W przebiegu choroby występuje początkowo osteopenia (później osteoporoza - szczególnie okołostawowa) oraz nadżerki nasad kostnych

Poprzez zmniejszenie zakresu ruchomości stawów, dochodzi do zaniku mięśni w okolicy zmienionego chorobowo stawu

Reumatoidalne zapalenie stawów

choroba autoimmunologiczna, należąca do grupy toczni rumieniowatych, rozwijająca się na tle złożonych i niejasnych zaburzeń układu odpornościowego, doprowadzająca do procesu zapalnego wielu tkanek i narządów

Toczeń rumieniowaty układowy

glomerulopatia wtórna zapalna, w której uszkodzenie miąższu nerek spowodowane jest toczniem rumieniowatym układowym. Do zmian w nerkach dochodzi u około 50% przypadków

Nefropatia toczniowa

zaliczana do grupy kolagenoz choroba w której obrazie dominuje martwicze zapalenie tętnic o średnim i małym kalibrze, nieobejmujące jednak tęczniczek, żyłek i włośniczek

niektóre antygeny bakteryjne czy wirusowe (zwłaszcza HCV i HBV) mogą zapoczątkowywać aktywację układu dopełniacza i aktywację neutrofilów prowadzące do zapalnego uszkodzenia tętnic

Guzkowe zapalenie tętnic

przewlekła choroba charakteryzującą się stwardnieniem skóry i tkanek w wyniku nadmiernego gromadzenia kolagenu

spowodowana występowaniem przeciwciał przeciw topoizomerazie oraz centromerom

Zmiany skórne charakteryzują się twardymi, wyraźnie odgraniczonymi ogniskami barwy porcelanowej. Początkowo są one otoczone obwódką barwy fiołkowej, a następnie ulegają przebarwieniu i zanikowi.

Twardzina

Obserwacja wysokiej częstości występowania chorób autoimmunologicznych w rodzinach zespołem Sjögrena jest związana z genetyczną predyspozycją do zespołu.

Pacjenci wykazują różną podatność na zespół z powodu różnych typów wytwarzanych autoprzeciwciał

Zespół Sjögrena

polegająca na zapaleniu drobnych naczyń krwionośnych na skutek odkładania się w nich kompleksów immunologicznych zawierających IgA (immunoglobulinę A)

odkładają się w ścianach drobnych naczyń krwionośnych, wywołując miejscowy stan zapalny, prowadzący do zaburzeń przepływu krwi i miejscowych ognisk martwicy

Choroba Schönleina-Henocha