956.706 Nacionalna Strategija Prevencije Poremecaja u Ponasanju...
Nacionalna Strategija Za Mladi Na Rm
-
Upload
coalition-of-youth-organizations-sega -
Category
News & Politics
-
view
3.562 -
download
11
description
Transcript of Nacionalna Strategija Za Mladi Na Rm
REPUBLIKA MAKEDONIJA NACIONALNA STRATEGIJA ZA MLADI
Preambula Vrz osnova na
Temelnite vrednosti na Ustavot na Republika makedonija; Univerzalnata deklaracija za ~ovekovite prasva i fundamentalnite slobodi,
Me|unarodniot pakt za gra|anski i politi~ki prava, Me|unarodniot pakt za ekonomski, socijalni i kulturni prava, Evropskata konvencija za za{titan a ~ovekovite osnovni slobodi i prava, Evropskata socijalna povelba, Evropskata kulturna konvencija, politikata na OON, Evropskata Unija i Sovetot na Evropa vo domenot na na mladite,
naglasuvaj}i pritoa deka Republika Makedonija se stremi kon jaknewe na vrskite i integracija so ovie procesi i dokumenti doneseni na :
Svetskata Konferencija na ministrite za mladi i svetskiot mladinski forum vo Portugalija 1998, Evropskite konferencii i ministry za mldi vo 1990, 1995 i 1998 godina i Evropskata konvencija za mladinsko informirawe;
Zavr{nata deklaracija na Svetskata konferenciaj na ministrite za mladi pri Sistemot na OON i soglasno Akcionata programa za mladi po 2000 godina;
Preporakite na Evropskata konvencija za u~estvo na mladite vo lokalniot i regionalniot `ivot;
Belata kniga za Evropska mladinska politika na Evropskata komisija; Evropskiot maldinski pakt; Zaklu~ocite od Lisabonskiot samit na Evropskata unija 2001 godina, kako i Deklaracijata za za{tita na pravata na deteto usvoena od strana na Sobranieto na
Republika Makedonija 27.10.2004 godina, vo koja e zacrtano: So cel da se obezbedi maksimalna za{tita na deteto i nadminuvawe na se poprisutnite devijantni pojavi. Sobranieto smeta deka e neophodno da se donese nacionalna strategija za mladite,
a trgnuvaj}i pritoa od principite na:
Solidarnost i ramnopravnost; Dostoinstvo i ednakvi odnosi kon, i me|u site gra|ani; Gradewe na sopstveniot lik vrz osnovnite prava na sloboda, pravda i po~ituvawe na
razli~nosta, Pritoa naglasuvaj}i deka
Mladite pretstavuvaat posebna socijalna kategorija, koja e osnova na idniot razvitok na op{testvoto;
Mladinskata strategija e nepobitno vrzana za ~ove~kata dimenzija na Evropskite integracii i pretstavuva osnova za gradewe na konceptot na aktiven gra|anin, ne potcenuvaj}i ja svesta na mladite kako akteri na eden miroqubiv, praveden i ednakov svet;
Individuata ima centralno mesto vo site op{testveni procesi i institucii, Imaj}i gi predvid:
Procentot na mladite vo vkupnata populacija na Republika Makedonija; Osnovnata politika, brojot i zna~eweto na edukativnite institucii vo dr`avnite
univerziteti:
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
2
Brojot na mladite lica vo dr`avnite organi i edinicite na lokaklnata samouprava i prtstavni~kite tela na lokalno i nacionalno nivo;
Postoeweto, funkcioniraweto i domenot na deluvawe na dr`avnite organi za mldinski par{awa;
Asocijativniot `ivot na mldite, nivnata `elba za zdru`uvawe, `elba da se u~estvuva vo aktivnostite na mladinskite zadru`enija, bez ogled na toa dali se ~lenovi na istite, ili ne; brojot, strukturata i funkcioniraweto na mladinskite zdru`enija na lokalno i nacionalno nivo, kontinuitetot na nivnoto rabotewe;
Zainteresiranosta i odnosot na javnosta kon postoeweto i rabotata na mladinskite zdru`enija;
Vklu~enosta na vladiniot i nevladiniot sektor vo me|unarodnite mladinski inicijativi.
Pozdravuvaj}i ja pritoa presudnata uloga na mladite i mladinskite zdru`enija na gra|ani vo kreiraweto na ovaa Strategija, Vladata na Republika Makedonija, ja usvojuva
NACIONALNATA STRATEGIJA ZA MLADI NA REPUBLIKA MEKEDONIJA
Mladite lu|e se sposobni da prevzemaat odgovornost za sopstveniot `ivot i da re{avaat za site par{awa koi gi zasegaat, na site nivoa. Razvojot i jаkneweto na civilnoto op{testvo, volonterskite i op{testvenite zdru`enija se neophoden ~ekor vo promocijata na odgovorno gra|anstvo i garancija za demokratijata. Na ovaa sposobnost treba da i se dozvoli vistinskata izrazna forma, vo koja mldinskite zdru`enija, kako i aktivnostite koi tie gi prevzemaat ja imaat centralnata uloga. 1. OP[TI ODREDBI Soglasno dosega{nata istoriska, socijalna, politi~ka i eti~ka praktika na makedonskoto op{testvo, a vo otsustvao na me|unarodno priznata definicija, pod terminot mladi vo republika Makedonija se podrazbira posebna socio-eti~ka ketegorija na naselenie na vozrast od 15 do 24 godini, koja e osobeno ranliva na socio-ekonomskite promeni vo po{testvoto, i koja pretsavuva osnoven resurs za razvoj, nosej}i ja kriti~nata misla i poriv za promeni i iden napredok na op{testvoto. Imaj}i gi predvid posledicite od socio-ekonomskata kriza vo Republika Makedonija, koja go onevozmo`uva procesot na razvoj na edna aktivna i odgovorna individua (prolongirano vreme na edukacija, nemo`nost da se najde rabota, nemo`nost da se zasnova semejstvo, ekonomska za visnost od roditelite ili nemawe na ekonomska i ottuka li~na nezavisnot), sekoja seriozna akcija ili programa za mladi treba da gi zeme predvid i licata od 24 do 30 godini, so cel ubla`uvawe ili otstranuvawe na pre~kite koi stojat pred nivniot razvoj kako individui i odgovorni gra|ani na makedonskoto op{testvo. Vremetraeweto na implementacijata na ovaa Strategija }e bide vo period od 10 godini od denot na nejzinoto donesuvawe.
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
3
2. MISIJA, OP[TI CELI NA STRATEGIJATA Nacionalnata strategija za mladi na Republika Makedonija se stremi kon podobruvawe na op{tata polo`ba i zadovoluvawe na potrebite i interesite na mladite vo zemjata. Osbeno va`en del od strate{kite opredelbi na strategijata pretstavuva priznavaweto na ulogata na mladite vo razvojot na Republika Makedonija, kako pozitivna dvi`e~ka sila i promotor na novite vrednosti na op{testvoto i dr`avata. Celi na strategijata:
Priznavawe na vredostite na mlаdite kako glaven ~ove~ki potencijal na makedonskoto op{testvo koj kontribuira kon negoviot kulturen, ekonomski i politi~ki razvitok;
Priznavawe i razbirawe na potrebite na mladite i naso~uvawe na op{testvenite resursi kon zadovoluvawe na istite;
Integracija na mladite vo centarot na politi~kiot, socijalniot, ekonomskiot i kulturniot `ivot na Republika Makedonija i nivno priznavawe kako vitalen element za idninata na op{testvoto;
Podgotvuvawe na mladite za ostvaruvawe na sopstvenite celi i celite na sopstvenata dr`ava vo edno kompetetitivno opkru`uvawe;
Afirmacija na mladite kako pozitivna sila za obnova i razvoj na op{testvoto; Asistencija na mladite vo nadminuvawe na neizbe`nite te{kotii vo periodot na
adolescencijata; Jaknewe na moralnite i duhovnite vrednosti na mldite; Po~ituvawe na pravata i slobodite na mladite kako integralen del na korpusot na
~ovekovi porava i slobodi, kako temelna vrednost na makedonskoto op{testvo; Osnovni stolbovi na mladinskata politika na Republika Makedonija treba da bidat:
ednakov i sloboden pristap do, i za site, transparentnost i participacija. Mladinskata dimenzija mora da se zeme predvid pri inicijalnoto formulirawe na site aktivnosti koi go definiraat idniot politi~ki, op{testven i socijalen razvoj na Republika Makedonija, vklu~uvaj}i ja i ovaa strategija za mladi. Ottuka, Nacionalnata strategija za maldi na Republika Makedonija gi definira slednite prioriteti za dejstvuvawe na dr`avnite institucii i mladinski zdru`enija na gra|ani:
1. Socijalen razvoj i socijalna integracija na mladite preku kvalitetno formalno i neformalno obrazoavnie;
2. Ekonomski razvoj na mladite preku mladinsko pretpriema{tvo; 3. Podobruvawe na kvalitetot na `iveewe na mladite lu|e; 4. Aktivno u~estvo na mladite lu|e vo javniot `ivot i vo procesite na donesuvawe na
odluki na nacionalno i lokalno nivo. 3. OBRAZOVANIE
REFERENCI: 1. Zaklu~ocite na Lisabonskiot samit na EU, 2001; 2. Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedonija 2005-2015; 3. Strategija za EU integracii; 4. Nacionalna strategija za razvoj na informati~koto op{testvo.
DOLGORO^NA CEL Socijalen razvoj i socijalna integracija na mldite preku kvalitetno formalno i neformalno obarzovanie.
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
4
CELNI INTERVENCII
Socijalna integracija na mladite preku i vo obrazovniot process Celi:
1. Gradewe na aktivni, demokratski orientirani i odgovorni gra|ani na Republika Makedonija;
2. Promocija na etika na mirot, tolerancija i so`ivot me|u mladite; 3. Eliminacija na segregacijata na mladite od razli~no socio-kulturno poteklo vo
u~ili{tata; 4. Promocija na neformalnoto obrazovanie vo u~ili{tata.
Strategii;
1. Voveduvawe na kontinuirana i standardizirana edukacija za mladite, od osnovnoto do krajot na srednoto obrazoavnie, ednakva za gimnaziite i stru~nite u~ili{ta, so poseben osvrt na gra|anskite prava, slobodi i odgovornosti;
2. Otvorawe na u~ili{tata za gra|anskite programi na Zdra`enijata na gra|ani; 3. Voveduvawe na programa za interkulturna edukacija na u~enicite i studentite, koja
}e opfati: - voveduvawe integrativni, ekstrakurikularni aktivnosti vo etni~ki me{anite
u~ili{ta; - me|u-u~ili{ni razmeni na u~enici i vzaemni poseti vo ramkite na
von{kolskite aktivnosti na u~ili{tata so poseben akcent na me|uetni~kata sorabotka, opfatot na ruralnite sredini i polovata ednakvost na u~esnicite;
- me|u-u~ili{ni sportski aktivnosti i natprevari na me|u-op{tinsko i dr`avno nivo so poseben akcent na me|uetni~kat sorabotka, opfatot na ruralnite sredini i polovata ednakvost na u~esnicite.
4. Voveduvawe na volonterska praksa (rabota), kako del od redovnata nastava vo u~ili{tata;
5. Programa za poddr{ka i stimulirawe na stru~noto usovr{uvaw i promocija na talentiranite mladi, preku stipendirawe i studentsko smestuvawe i standard, mo`nost za promocija i prakti~na rabota za vreme na studiite, izbor za prodol`uvaw na studiite vo zemjata i vo stranstvo i nivno brzo vrabotuvawe na soodvetni rabotni mesta;
6. Organizirawe na op{testveniot `ivot, kulturni, sportski i socijalni aktivnosti vo u~eni~kite i studentskite domovi.
Aktivno u~estvo na mladite vo kreiraweto na obrazovniot proces
Celi:
1. Involvirawe na u~enicite i studentite vo procesot na donesuvawe na odluki; 2. Sorabotka so u~eni~kite i studentskite zdru`enija na gra|ani.
Strategii:
1. Zgolemuvawe na brojot na pretstavnicite na u~enicite i studentite vo u~ili{nite soveti, konsekventno vo fakultetskite i univerzitetskite soveti i senati;
2. Redovno informirawe na u~enicite i studentite za tekovnoto rabotewe na nivnata obrazovna ustanova i za oip{tite obrazovni procesi, peku konsultativni sredbi i drugi formi na vzaemen dijalog i informirawe;
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
5
3. Aktivno vklu~uvawe na mladite, mladinskite i studentskite zdru`enija na gra|ani
vo razvojot, implementacijata i evaluacijata na Zakonite za u~eni~ki i studentski standard;
4. Vklu~uvawe na ednakva osnova, na sredno{kolskite i studentskite asocijacii vo kreiraweto na lokalnata i dr`avnata obrazovna politika;
5. Finansiska poddr{ka za proektno rabotewe na sredno{kolskite i studentskite asocijacii.
3.3.3. Promovirawe ednakvi mo`nosti za obrazovanie na mldite so cel pottiknuvawe
na nivniot li~en i individualen razvitok Celi:
1. Celosna horizontalna i vertikalna proodnost na obrazovniot sistem; 2. Koristewe na novite tehnologii so pristap do, i koristewe na najnovi informacii; 3. Obezbeduvawe na ednakvi uslovi za obrazovanie bez ogled na materijalnot status,
pol, etni~koto poteklo i mesto na `iveewe; 4. Reforma na obrazovniot proces za licata so posebni potrebi i nivna celosna
integracija vo istiot. Strategii:
1. Izrabotka na informativen i sovetodaven sistem sostaven od profesionalen kadar, mladi volonteri i informativni materijali, koj }e ja olewsni odlukatana mladite za izbor na povisokiot stepen na obrazovanie;
2. Voveduvawe mehanizmi za opfat, sovetuvawe i poddr{ka na deca i mladi koi voop{to ne vlegle vo procesot na obrazovanie;
3. Programi za povtorno vra}awe vo u~ili{tata, doobuka ili prekvalifikacija na onie mladi koi istite gi napu{tile poradi prblemi na adaptacija, odnesuvawe, bolesti na zavisnost, rana bremenost, religiozni i socijalni pri~ini, so po~ituvawe na razlikite i celosna senzitivnost kon potrebite, interesite i tradiciite kaj oddelni zaednici vo Republika Makedonija;
4. Programa za poddr{ka preku peer edukacija i peer volonteri nas u~enici koi se spre~eni da posetuvaat u~ili{te poradi podolgoro~no otsustvo od zdravstveni pri~ini;
5. Infrastrukturni zafati za otstranuvawe na arhitektonskite i prostornite barieri so cel ednakov pristap kon mladite so posebni potrebi;
6. Revidirawe na kriterioumite za smestuvawe vo u~eni~kite i studentskite domovi, so poseben akcent na mladite od ruralnite stredini, socijalno zagrozeni semejstva i mladi od etni~kite zaednici;
7. Unapreduvawe na standardite za dostoinstven `ivot i uslovi za rabota na studentskite i u~eni~kite domovi.
3.3.4. Kontinuiran profesionalen razvoj na rakovodnata, stru~nata i nastavni~kata
struktura Celi:
1. Kvalifikuvan nastaven kadar so kapacitet da odgovori na potrebite na u~enicite i studentite;
2. Poddr{ka za, i unapreduvawe na reformskite zafati; Strategii
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
6
1. Obuka na arkovodnata, stru~nata i nastavni~kat struktura soglasno reformite vo
obrazovanieto i vo kontekst na vremeto i potrebite na decata i mladite; 2. Vospostavuvawe na mre`a na treneri za nastavnici i profesori so cel
unapreduvawe na reformskite zafati.
3.3.5. Kontinuirana poddr{ka i primena na neformalnoto u~ewe kako komplementarno vo formalnoto obarzovanie
1. Kontinuirana obuka na mladinski lideri; 2. Voveduvawe na postojan univerzitetski kurs za mladinska rabota; 3. Priznavawe na steknatite ve{tini i iskustva vo neformalnoto obrazovanie kako
dopolnitelni i oficijalni kvalifikacii pri baraweto rabota; 4. Sertifikacija na neformalnoto obrazovanie; 5. Javna promocija i informirawe na mladite za vidovite na programi i mo`nostite
koi gi nudi neformalnoto obarzovanie, osobeno na lokalno nivo; 6. Programa za finansirawe na proekti i mladinski zdrau`enija na gra|ani so cel
podobruvawe na kvalitetot na ekstrakurikularnite programi i von{kolskite aktivnosti.
4. MLADINSKO SAMOVRABOTUVAWE, PODDR[KA PRED VRABOTUVAWE 4.1. DOLGORO^NA CEL Ekonomski razvoj preku zgolemeni mo`nosti za vrabotuvawe i samovrabotuvawe na mladite lu|e. 4.2. REFERENCII
1. Evropski nasoki za vrabotuvawe; 2. Ekonomska programa na Vladata na Republika Makedonija; 3. Strategija za Evrointegracii na Republika Makedonija; 4. Strategija za namaluvawe na siroma{tijata vo Republika Makedonija.
4.3. CELNI INTERVENCII Razvoj na mladinsko pretpriema{tvo Celi:
1. Obuka za mali i sredni pretprijatija i samovrabotuvawe; 2. Voveduvawe na realni i virtuelni kompanii vo srednite stru~ni kompanii; 3. Voveduvawe osnovi na pretpriema{tvo kako fakulativen predmet ili
ekstrakurikularna aktivnost vo gimnaziite; 4. Zgolemuvawe na brojot na mali i sredni pretprijatija formirani i rakovodeni od
mladi, osobeno vo ruralnite sredini; 5. Zadol`itelna obuka na korisnici na krediti i dano~ni olesnuvawa za mali i sredni
pretprijatija.
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
7
Strategii:
1. Programa za sistematska i kontinuirana obuka i kreditirawe preku privilegiraniot sektor na mladi lu|e koi imaat `elba za otvorawe na mali i sredni pretprijatija, osobeno vo agrarniot sektor;
2. Partnerstvo pome|u dr`avnite organi, civilnoto op{testvo, obrazovnite institucii i privatniot sektor vo oblasta na vrabotuvaweto na mladite lu|e;
3. Dano~ni olesnuvawa za otvorawe na mali i sredni pretprijatija od strana na mladi lu|e, osobeno vo ruralnite sredini.
Brza tranzicija od obrazovanie vo raboten odnos Celi:
1. Eliminirawe na vremeto potrebno za tranzicija. Strategii:
1. Formirawe na fond za stipendirawe i kreditirawe na na prakti~nata obuka na talentirani mladi vo soodvetnata oblast, so mo`nost za redovno vrabotuvawe vo firmata ili institucijata koja e davatel na stipendijata - kredit i prakti~nata obuka;
2. Formirawe na mladinska berza na trudot kako del od berzata na trudot za celokupnoto naselenie;
3. VET reformi; 4. Redovni istra`uvawa na efektite od funkcionalnata povrzanost na VET sistemot i
dvi`ewata na pazarot na rabotnata sila. Pogolema konkurentnost na mladite na pazarot na rabotna sila Celi:
1. A`urirawe i transparentna distribucija na informacii za pazarot na trudot i potrebata od rabotna sila vo toj kontekst;
2. Do i pre-kvalifikacija na mladi kadri; 3. Obuka na mladite vo pretpriema{tvo, kompjuterski ve{tini i stranski jazici; 4. Specijalizirana obuka na mladi od ruralni sredini i nivno subvencionirano
vrabotuvawe vo agrarniot sektor. Strategii:
1. Ovozmo`uvawe stru~na i finasiska poddr{ka na mladite i mladinskite zdru`enija na gra|ani koi rakovodat so programi za obuka i do/pre-kvalifikacija na mladite; u~ewe na tehniki za barawe rabota, do`ivotno u~ewe i obrazovanie na vozrasni;
2. Obezbeduvawe navremena i adekvatna informacija za mladite so cel da im ja olesni odlukata za nivnata idna profesionalna orientacija;
3. Programi za finansirawe na proekti na mldinski zdru`enija na gra|ani koi sproveduvaat neformalna edukacija vo sferata na mladinsko vrabotuvawe, samovrabotuvawe, i podobruvawe na rabotnite ve{tini;
4. Stipendii i krediti na mladi lu|e za nivno obrazovanie i dousovr{uvawe vo zemjata i stranstvo;
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
8
5. Programa za mladinsko informirawe vo sferata na vrabotuvaweto, pazarot na rabotna sila;
6. Odr`liva sorabotka pome|u programite za samovrabotuvawe, do i pre-kvalifikacija na mladite so potrebite na pazarot na rabotna sila na lokalno nivo;
7. Formirawe na grupi na treneri koi }e vr{at redovna obuka an persona lot na mladinskite centri so cel unifikacija na programite i razmena na iskustva i dobri praktiki na nivo na dr`avata.
5. KVALITET NA @IVEEWE DOLGORO^NA CEL
Podignato op{to nivo na kvalitetot, standardot i eti~kite vrednosti na `ivotot na mladite vo mestata vo koi `iveat. REFERENCI 1. Ekonomska programa na Vladata na Republika Makedonija; 2. Strategija za Evrointegracii na Republika Makedonija; 3. Strategija za namaluvawe na siroma{tijata vo Republika Makedonija; 4. Evropska komisija: Bela kniga na Evropskata mladinska politika; 5. Evropski mladinski pakt na EU; 6. Ramkovna spogodba za implementacija na Evropskata mladinska karta; 7. Nacionalna strategija za razvoj na informati~koto op{testvo; 8. Strategija za podigawe na javnata svest za `ivotnata sredina. CELNI INTERVENCII 5.3.1. OMASOVUVAWE NA SPORTOT I SPORTSKITE AKTIVNOSTI KAJ MLADITE Celi:
podobruvawe na kvalitetot na sportskata infrastruktura; aktivna sorabotka pome|u dr`avnite organi, u~ili{tata i sportskite zdru`enija.
Startegii:
1. Zafati vo postoe~kata infrastruktura nameneta za sportski aktivnosti na mladata populacija i nivnite zdru`enija na lokalno nivo;
2. Vklu~uvawe na sportskite zdru`enija na gra|ani vo izrabotkata i implementacijata u~ili{nite programi za fizi~ko vospituvawe;
3. Programa za sportski natprevari me|u u~ili{tata na dr`avno nivo; 4. zadol`itelno vklu~uvawe na maldinskite sportski zdru`enija vo Programata za
finansirawe na sportot i poddr{ka na sportski zdru`enija i aktivnosti; 5. Obnova na sportskite rekviziti vo u~ili{tata.
AKTIVNO U^ESTVO NA MLADITE VO GRI@ATA ZA, I ZA[TITATA NA @IVOTNATA SREDINA
Celi:
- Zgolemuvaweto na nivnata gri`a i akcija za za{tita na `ivotnata sredina;
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
9
- Aktiven pridones na mladite vo nivnata li~na psiho-fizi~ka izgradba i za{tita na `ivotnata sredina;
- Podigawe na svesta na mladite. Strategii
1. Vklu~uvawe na mladite vo Programite za edukacija i podigawe na svesta na
naselenieto; 2. Disiminacija na informacii i ovozmo`uvawe na aktivna participacija na mladite
pri kreiraweto na strategija za za{tita na `ivotnata sredina; 3. Nadopolnuvawe na nastavnite programi vo u~ili{tata i fakultetite so sodr`ini i
konkretni akcii vo smisla na proektni zadol`itelni aktivnosti od sferata na ekologijata i za{tita na `ivotnata sredina;
4. Programi za poddr{ka na proekti na ekolo{ki zdru`enija na gra|ani, }e poddr`i poddr`i i ekolo{ki proekti na mladinski ekolo{ki zdru`enija;
5. Voveduvawe ekstrakurikularni aktivnosti vo u~ili{tata za za{tita na prirodnata sredina.
SOLIDARNOST I EDNAKVI MO@NOSTI Celi
- Visoko nivo na solidarnost, tolerancija i ednakvi mo`nosti i tretmani za site mladi lu|e;
- Kreativno ispolnuvawe na slobodnoto vreme na mladite vo korisni i socio-edukativni aktivnosti;
- Razvivawe ~uvstvo na solidarnost me|u mladite, osobeno na onie na koi im e potrebna specijalna nega, kako i kon pomladite-decata, i postarite-vozrasnite generacii;
- Kreirawe duh na samodoverba, liderstvo i veruvawe deka preku li~nite sposobnosti mo`e da se realizira sopstveniot potencijal vo op{testvoto;
- Podigawe na svesta za odgovornostite i obvrskite kon semejstvoto, drugite lu|e i op{testvoto, pravata i slobodite koi mladite gi u`ivaat.
Strategii
1. Obuka za volonterska rabota za mladi lu|e, vo site sferi na op{testvenoto `iveewe;
2. Programi za volonterska rabota na mladite lu|e kako del od formalniot obrazoven sistem, soglasno obrazovnata programa na tie u~enici / studenti (medicinari - bolnici; pravnici - sudovi i rabota so maloletni delikventi i sl.);
3. Programi za vklu~uvawe na mladite lu|e kako facilitatori na proekti za mladi i vozrasni so ekonomski ili socijalni problem: na toj na~in se promovira principot na solidarnost i se promovira socio-kulturna razmena i zapoznavawe na razli~ni socijalni sloevi vo op{testvoto;
4. Usvojuvawe na zakon za volonterska rabota koj }e gi regulira pravata, obvrskite i odgovornostite na volonterite vo gorenavedenite programi;
5. Priznavawe na steknatite sertifikati i preporaki za vreme na dobrovolnata rabota kako kako osnova za pogolema konkurentnost pri baraweto rabota.
MOBILNOST NA MLADITE
Celi
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
10
- Razvivawe seriozen, {irok pogled i razbirawe na svetot, sopstvenoto op{testvo i razli~nite kulturni vrednosti na lu|eto;
- Razvivawe na svest i zrel pogled na po{irokoto evropsko opkru`uvawe i integracija, bazirana na vzaemnoto po~ituvawe i razbirawe, svest za zaedni~ki kulturni vrednosti;
- Olesnuvawe na ekonomskata polo`ba na mladite; - Ovozmo`ena finansiska, informativna i logisti~ka poddr{ka pri patuvawe vo
zemjata i stranstvo; - Pristap do niza benificii i institucii vo kulturata, rekreativnata, sportskata i
socijalnata sfera, kako i soodvetni olesnuvawa na li~noto osiguruvawe, prevoz i smestuvawe, vo slu~aj na individualni i grupni patuvawa, vo i nadvor od zemjata.
Strategii
1. Zapoznavawe na mladite lu|e i podigawe na svesta za procesot na pribli`uvawe kon EU, kako i nivno konsultirawe, kako kategorija na naselenie koja e najmnogu pogodena od dene{nata zatvorenost na zemjata;
2. Vklu~uvawe na konceptot na evropski gra|anin i promocija na evropskite vrednosti kako del od ekstrakurikularni aktivnosti na formalniot obrazoven sistem;
3. Institucionalna poddr{ka za u~estvo vo, ili organizacija na mladinski programi za razmeni, osobeno vo oblasta na kulturata, koi celat kon interakcija na mladite od pograni~nite oblasti i sosednite zemji, so cel me|usebno zapoznavawe i razbirawe;
4. Edukacija i kulturni razmeni na u~enici i studenti od razli~ni lokalni zaednici so cel zapoznavaw na zaedni~kite kulturni vrednosti vo zemjata, neguvawe na kulturnite tradicii, zapoznavawe na nejzinite znamenitosti i u~ewe od razli~nite `ivotni stilovi;
5. Fond i programi za zgolemena poddr{ka na neprofitnite bilateralni i multilateralni proekti i mladinski razmeni koi:
pridonesuvaat kon ostvaruvawe na kontakti na mladi so razli~no kulturno poteklo; razvivaat interkulturni edukacii; programi na mladinski razmeni i prisustvo na mladite na seminari, konferencii i
drugi vidovi na sredbi od me|unaroden i / ili interkulturen karakter; 6. Sredstva za poddr{ka preku sopstveni kampawi, donacii i grantovi; 7. Buxet i programi za finansiska poddr{ka za proekti koi }e ovozmo`at: Ednakov pristap do site informacii od strana na mladite; Koristewe na modernite sredstva na komunikacija i novite tehnologii kako sredstvo
za zapoznavawe i u~ewe na tu|ite vrednosti i kulturi; 8. Pristapuvawe kon mladinskite, kulturnite i edukativnite programi na Evropskata
Unija so cel direkten pristap na instituciite i zdru`enijata na gra|ani kon mladinskite, obrazovnite i kulturnite programi i grantovi na Unijata;
9. Vklu~uvawe na eden predstavnik na mladite vo sostavot na nacionalnata delegacija na Republika Makedonija pri Generalnite sobranija na UNESKO i OON
10. U~estvo na eden predstavnik na t.n. „neorganizirana mladina” vo republikata na Evropskata konferencija na ministri za mladi i sport pri Sovetot na Evropa;
11. Pristapuvawe kon potpi{uvawe na Ramkovnata spogodba za Evropska mladinska karta pri Sovetot na Evropa i implementacija na mladinskata karta EURO<26 vo Makedonija.
OSAMOSTOJUVAWE NA MLADITE - DOMUVAWE
Celi
Eliminirawe na sostojbata na finansiska zavisnost, bilo od semejstvoto, bilo od treta strana;
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
11
Osamostojuvawe, razvivawe na ~ustvo za aktivno samostojno kreirawe na svojata finansiska nezavisnost;
Olesnuvawe na procesot za steknuvawe na sopstven dom za mladite lu|e; Formirawe na mladite kako odgovorni potro{uva~i.
Strategii
1. Programi za sovetuvawe na mladite lu|e i mladite bra~ni dvojki za prevzemawe na finansiski obvrski za, i obezbeduvawe na sopstven dom;
2. Programa za poddr{ka na mladite pri oformuvawe na sopstven, pristoen dom za `iveewe i nivno po{teduvawe od prevzemaweto dolgoro~ni finansiski obvrski (namensko i povolno kreditirawe), so poseben akcent na slednite kriteriumi:
3. Promena na uslovite i olesnuvawe na materijalno-finansiskite i legislativnite uslovi za iznajmuvawe stan, ku}a koga se vo pra{awe mladi lu|e vo obrazovniot proces, mladi bra~ni dvojki ili samohrani mladi roditeli;
4. Ovozmo`uvawe pristap do socijalni stanovi i drugi formi na subvencionirano re{avawe na stanbenoto pra{awe na mladite so niski primawa i mladi so specijalni potrebi, pri {to mese~niot nadomestok za stanarina da bide minimalen;
5. Izgradba na socijalni stanovi nameneti za kupoproda`ba ili iznajmuvawe od strana na mladi lu|e vo obrazovniot proces, mladi bra~ni dvojki i samohrani mladi roditeli, so poddr{ka i dotacija od srana na dr`avniot buxet;
6. Odobruvawe na povlasteni kamatni stapki za krediti i odobruvawe na krediti so povlasteni uslovi na otplata voop{to za mladi lu|e vo obrazovniot proces, mladi bra~ni dvojki i samohrani mladi roditeli koi iznajmuvaat ili kupuvaat dom za `iveewe;
7. Programa za kontinuirana obuka na personalot na agenciite za nedvi`nosti so cel pogolema svest za problemite na mladite i nivnatransformacija vo facilitatori na pristapot na mladite lu|e i mladite bra~ni dvojki kon iznajmen ili sopstven dom.
GRI@A ZA ZA[TITA NA SEMEJSTVOTO
Celi
Institucionalna poddr{ka na semejstvoto kako osnovna kletka na socijalizacija na mladite lu|e;
Za{tita na decata i mladite od sekakov degradira~ki tretman. Strategii
1. Seopfatno regulirawe na pravata i za{tita na decata i mladite vo semejstvotovo ramkite na Zakonite za semejstvo i naseluvawe preku vklu~uvawe na slednite merki:
Podobruvawe na kvalitetot na zgri`uvawe, izdr{kata i vospituvaweto na decata bez roditeli ili decata ~ii roditeli ne `iveat pove}e zaedno;
Sovetuvawe i edukacija za pravata na decata i mladite vo semejstvoto; Sovetuvawe i edukacija na zgri`uva~ki semejstva i nivna specijalizacija za
prifa}awe na odredeni kategorii na deca;
2. Aktuelizirawe na procesot na deinstitucionalizacija za zgri`uvaweto na na deca i mladi vo nasoka na promocija i stimulirawe na alternativni formi na zgri`uvawe na deca bez roditeli i roditelska gri`a, deca so naru{eno povedenie, deca so vospitno socijalni problemi i deca so posebni potrebi;
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
12
3. Formirawe na mre`a na lokalni i nacionalni kancelarii za sovetuvawe nkoi treba da ponudat pomo{ za site pra{awa vrzani za pravata, za{titata i pravilniot razvitok na decata vo ramkite na semejstvoto;
4. Nacionalna kampawa za podigawe na svesta i institucionalna za{tita i resocoijalizacija na decata i maldite od sekoj vid na detska pornogarfija, seksualna zloupotreba, pedofilija i trgovoja so deca i `eni;
5. Izrabotka na programa za rabota so deca i mladi vo domovite za deca bez roditeli i domovi za deca so vospitno-socijalni problemi, domovi za deca so naru{eno povedenie i domovi za deca so posebni potrebi, koja }e vklu~i:
definirawe na nov odnos pome|u vospita~ite i {titenicite; Nova nasatvna programa koja }e se naso~i kon socijalna kohezija i re-integracia vo
op{testvoto; Sledewe i voveduvawe na novi tehnologii; Pristap do site informacii za mladite {titenici; Programi za pogolema mobilnost na mladite {titenici so cel nivno kulturno i
eti~ko sozrevawe; Kontinuirana edukacija na vrabotenite vo ovie institucii.
6. ZDRAVSTVO I PREVENCIJA
DOLGORO^NA CEL Edukacija na mladite i promocija na zdravi `ivotni stilovi.
REFERENCI 1. Nacionalna strategija za prevencija na HIV/SIDA; 2. Programa za za{tita od HIV/SIDA poddr`ana od Globalniot fond; 3. Programa za imunizacija na naselanieto - Ministerstvo za zdravstvo; 4. Programa za zdravstvena za{tita na naselenieto - Ministerstvo za zdravstvo; 5. Strategija za namaluvawe na siroma{tijata; 6. Strategija za reformi vo obrazovanieto. 6.2 CELI
- [iroka edukacija na decata i mladite; - Praktikuvawe na zdravi `ivotni stilovi od strana na mladite; - Aktivno u~estvo na mladite vo implementacijata na zdravstvenite i preventivnite
programi; - Prevencija na seksualno-preneslivi infekcii, vidovi infekcii, na~in na prenos,
posledici i prevencija; - za{tita i po~ituvawe na li~nosta i nejzinata intima.
CELNI INTERVENCII
[iroka edukacija na decata i mladite
Strategii
1. Programa za redovno i celosno informirawe na naldite lu|e vo u~ili{tata i fakultetitei nevladinite organizacii, kako i preku sredstvta za javno informirawe, so cel da ima se uka`e na te{kite posledici po zdravjeto od sovremenite bolesti, kao HIV/SIDA, sostojbite vo svetot i kaj nas i na~inot na prevencija od istite;
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
13
2. Programa za edukacija na mladite za li~noto zdravje i higiena, seksualno i reproduktivno zdravje, prevencija na droga, alkohol i cigari, so cel namaluvawe na rizicite po zdravjeto na mladite preku u~ewe i prifa}awe na zdravi `ivotni stilovi, gri`a i nega na sopstvenoto zdravje;
3. Programa za podigawe na svesta i edukacija na mladite lu|e za opasnostite od konzumiraweto droga, alkohol i cigari;
4. Podigawe na kapacitetot i opsegot na deluvawe na inspekciskiot nadzor, Ministerstvoto za vnatre{ni raboti, vo odnos na sproveduvaweto, kontrolata i kaznuvaweto na konzumiraweto alkohol od strana na maloletni lica;
5. Podigawe na svesta i obuka na nastavni~kiot kadar, pedagozite i psiholozite, i osobeno socijalnite rabotnici za re{avawe na problemite od konzumirawe droga, alkohol i cigari pome|u mladite lu|e;
6. Voveduvawe programi za resocijalizacija i integrirawe na mladite lu|e koi imaat problemi so alkoholot;
7. Zajaknuvawe na merkite za kontrola vrz zabranata za javno reklamirawe na cigarite i alkoholot, osobeno vo proda`nite mesta;
8. Kampawa za podigawe na svesta na celokupnoto naselenie za arste~kite problemi na drogata vo Republika Makedonija;
9. Promocija na zdravi `ivotni stilovi za popolnuvawe na slobodnoto vreme na mladite;
10. Investirawe vo sistem na permanenten, aktiven, zdravstven tretman i rehabilitacija na zavisnicite, kako i nivna reintegracija vo op{testvoto;
11. Posebna programa za opfat na decata i mladite od Romskata zaednica i mladite od ruralnite sredini vo primarnata zdravstvena za{tita i programata na imunizacija na naselenieto;
12. Finansiska poddr{ka na mladinskite zdru`enija na gra|ani aktivni na poleto na prevencijata i promocijata na zdravi `ivotni stilovi;
13. Kontinuirana programa za zgolemuvawe na bezbednosta vo soobra}ajot, so cel podigawe na svesta na naselenieto i osobeno na mladite za posledicite od nesovesnoto vklu~uvawe vo soobra}ajot.
7. PARTICIPACIJA NA MLADITE
DOLGORO^NA CEL
Aktivno u~estvo na mladite vo site op{testveni i javni procesi i procesite na donesuvawe na odluki.
REFERENCI 1. Strategija za evrointegracii na Republika Makedonija; 2. Ekonomska programa na Vladata na Republika Makedonija; 3. Bela kniga na Evropskata mladinska politika; 4. 11 inidikatori za mladinska politika na Sovet na Evropa; 5. Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedonija 2005-2015; 6. Nacionalna strategija za razvoj na informati~ko op{testvo.
CELNI INTERVENCII 1. Pottiknuvawe na mladite aktivno da se vklu~a vo op{testvoto; 2. Otstranuvawe na site pre~ki (administrativni, jaz na generaciite, nedoverba,
zakonski i sl.) za aktivna participacija na mladite vo javniot `ivot vo zemjata; 3. Vospostavuvawe na kanali za participacija na mladite i za izrazuvawe i
usvojuvawe na nivnoto mislewe vo administrativnite organi na dr`avata i lokalnata samouprava;
4. Promocija na pravoto na mladite da se zdru`uvaat;
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
14
5. U~estvo na mladite vo rabotata na dr`avnite organi i tela. Strategii:
1. Programa za {iroko zapoznavawe i informirawe na mladite za nivnite prava, slobodi i odgovornosti kako individui i gra|ani, osobeno za nivnoto pravo zna aktivno u~estvo vo procesite na donesuvawe odluki i edukacija na mladite za vrednostite i ulogata na civilnoto op{testvo;
2. Vklu~uvawe na pretstavnici na mladite i mladinskite zdru`enija na gra|ani vo rabotata na site vladini i parlamentarni tela i komisii, javni ustanovi i pretprijatija koi vo domenot na svoeto rabotewe opfa}aat sferi na interes na mladata populacija, preku razvoj na strukturi na ko-menaxment bazirani na pristapot na zaedni~ki konsultacii na nacionalno i lokalno nivo so cel invlvirawe na mladite i nivnite formi na zdru`uvawe vo donesuvaweto na site odluki koi go zasegaat, pritoa po~ituvaj}i gi avtonomnosta na zdru`enijata i prerogativite na javnite ustanovi.
8. MLADINSKO INFORMIRAWE
DOLGORO^NA CEL Pluralizam i ednakvi mo`nosti vo informiraweto na mladite.
REFERENCI; - Strategija za evrointegracii na Republika Makedonija; - Ekonomska programa na Vladata na Republika Makedonija; - Bela kniga na Evropskata mladinska politika; - 11 inidikatori za mladinska politika na Sovet na Evropa; - Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedonija 2005-2015.
CELNI INTERVENCII Celi
- Pravo na neograni~en pristap do slobodna, nezavisna, jasna, lesno pristapliva i kvalitetna informacija od interes i potreba na mladiot ~ovek;
- Podobruvawe i za{tita na imixot na mladite lu|e vo mediumite; - Otvorenost i transparentnost na dr`avnite i lokalnite institucii; - Formirawe na mladinski informativni servisi; - Postojano unapreduvawe na kvalitetot i funkcioniraweto na studentski i
u~eni~ki biblioteki, funkcionirawe, obnova, dostapnost i nabavka na kni`niot i u~ebniot fond.
Strategii
1. Izrabotka na programski preporaki za: Podobruvawe na imixot i pogledot vrz mladite lu|e koj mediumite denes go imaat; Sledewe na korektnoto koristewe na mladite vo reklamiraweto; Obezbeduvawe na u~estvo na mladite lu|e vo kreiraweto na imixot koj mediumite go
pretstavuvaat; Opfat na potrebite i interesite na mladite od ruralnite sredini,
marginaliziranite grupi mladi i mladite od etni~kite zaednici (izbegnuvawe na elitizam vo informiraweto)
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
15
3. Programa za pristap do informacii za aktivnostite na, otvorenost i transparentnost na dr`avnite i lokalnite organi na vlasta;
4. Formirawe i poddr{ka za mladinski informativni servisi vo ramkite na lokalnite mladinski centri so cel olesnuvawe na pristaot do informacii za slobodni rabotni mesta, obrazovnite, rekreativnite i kulturnite institucii i ustanovi, mobilnost, obuka, prekvalifikacija i patuvawa, kulturno i sportsko nadgraduvawe;
5. Programi za pomo{ i sovetuvawe na site mladi koi se vo nevoqa ili pbaruvaat asistencija od bilo koj vid, kako i za site marginalizirani mladi.
9.KULTURA 9.1. DOLGORO^NA CEL Aktivno u~estvo na mladite vo kulturniot `ivot preku izrazuvawe na nivniot kreativen potencijal. 9.2.REFERENCI 1. Strategija za evrointegracii na Republika Makedonija; 2. Bela kniga na Evropskata mladinska politika; 3. 11 inidikatori za mladinska politika na Sovet na Evropa; 4. Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedonija 2005-2015; 5. Nacionalna programa za kulturata za periodot 2004-2008 godina. 9.3. CELNI INTERVENCII Celi
Pottiknuvawe na mladite da u~estvuvaat vo umetni~ki aktivnosti, pretstavuvawa na proekti kako del od nivnata edukacija, profesija i slobodno vreme;
Pottiknuvawe na kreativnite sposobnosti na mladite vo oblasta na kulturata; Zapoznavawe na kulturnite vrednosti na drugite etni~ki zaednici vo Makedonija; i Pro{iruvawe na mo`nostite za li~no razbirawe, nadgraduvawe i vrednuvawe na
makedonskoto, evropskoto i svetskoto kulturno naslednstvo. Strategii 1. Poddr{ka na proekti koi sodr`at kreativni aktivnosti, prepoznavawe, razvivawe i
promocija na talenti i umetni~ki potencijali na mladite i promoviraat sistem z rano otkrivawe na talentirani maldi lu|e ni nivno naso~uvawe vo umetni~kite profesii;
2. Programa za jaknewe na kulturata na tolerancija me|u mladite; 3. Promocija na u~estvo na sredno{kolci i studenti vo rabotata na kulturnite institucii; 4. U~estvo na mladite i nivnite zdru`enija vo programite za finansirawe na instituciite
i zdru`enijata na gra|ani od oblasta na kulturata; 5. Vklu~Uvawe na mladite, kako individui ili ~lenovi na zdru`enija na gra|ani vo
sledeweto na implementacijata i evaluacijata na nacionalnata kulturna politika; 6. Voveduvawe na sistem za rano otkrivawe na talentirani mladi lu|e i nivno naso~uvawe
vo umetni~kite profesii.
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
16
10. LOKALNA MLADINSKA RABOTA 10.1. DOLGORO^NA CEL Aktivna participacija na mladite vo politi~kiot, socijalniot, ekonomskiot i kulturniot `ivotna lokalnata zaednica. 10.2. REFERENCI 1. Zakon za edinicite na lokalnata samouprava; 2. Strategija za evrointegracii na Republika Makedonija; 3. Bela kniga na Evropskata mladinska politika; 4. 11 indikatori za mladinska politika na Sovet na Evropa; 5. Nacionalna programa za razvoj na obrazovanieto vo Republika Makedonija 2005-2015; 6. Nacionalna programa za kulturata za periodot 2004-2008; 7. Evropska povelba za u~estvo na na mladite vo lokalniot i regionalniot `ivot na
zaednicata.
10.3. CELNI INTERVENCII
Celi Vospostavuvawe na mehanizmi za implementacija na lokalni mladinski strategii Poddr{ka na loklani mladinski zdru`enija na gra|ani
Strategii
1. Prilagoduvawe na Makedonskoto zakonodavstvo kon odredbite od Evropskata povelba za u~estvo na mladite vo lokalniot `ivot na Evropa.
2. Obuka na op{tinskata administracija za izrabotka na lokalni strategii za mladi, preku adaptacija ili modifikacija na ovaa Strategija, kon lokalnite potrebi i interesi na mladite, kako i kon lokalnite razvojni potrebi i prioriteti na op{tinite.
3. Voveduvawe na trening programi za vrabotuvawe , samovrabotuvawe, otvorawe na mali i sredni pretprijatija na lokalno nivo so sovetuvali{ta za vrabotuvawe i izbor na profesija
4. Programi za stipendirawe i prakti~na rabota za studenti na lokalnite univerziteti i fakulteti;
5. Lokalnite programi za domuvawe na mladite lu|e: vodewe na politika vo odnos na vidot i visinata na iznajmuvaweto ili kupuvaweto na stanovi, izgradbata;
6. Lokalnite programi za informirawe, podigawe na svesta, obuka na mladite lu|e vo odnos na poddr{kata za volonterska rabota , promocijata na solidarnost, ednakvost, interkulturna edukacija i sorabotka;
7. Programa za opfat i reintegracija na mladi lu|e od marginiliziranite grupi, osobeno vo ramkite na aktivnata politika a razvoj na ruralnite sredini;
8. Informativni ili trening programi za promocija na zdravi `ivotni stilovi pome|u mladite lu|e osobeno vo odnos na seksualnata edukacija , prevencija na rana bremenost, za{tita od od seksualno prenoslivi bolesti, borba protiv droga , soobra}ajni nesre}i;
9. Programa za podigawe na svesta, obuka ili konkretni akcii vo odnos na za{tita na ~ovekovata sredina;
10. Soglasno kulturnite potrebi i obele`ja na zaednicata, kreirawe na programata vo forma na grantovi, krediti, stipendii, kursevi, obuka, kulturni i zabavni aktivnosti vo koi prioritet }e imaat mladite lu|e , kako izlo`bi, koncerti, natprevari, seminari, trkalezni masi, ekskurzii, studii i sl.
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
17
11. Poddr{ka, izgradba, rekonstrukcija i gri`a za lokalnata sporttska infrastruktura so poseben akcent na besplaten i ednakov pristap na site mladi za nivno koristewe, organizacija na razli~ni sportski aktivnosti, natprevari , poddr{ka za sportski dru{tva i organizacii;
12. Organizacija na programi za razmena na mladi lu|e so drugi lokalni zaednici, kako i programi za razmena i sorabotka na mladi lu|e so regioni zaednici od drugi zemli;
13. Poddr{ka na asocijativniot `ivot na mladite lu|e preku poddr{ka na nivnite organizacii od razli~ni sektorski buxetski stavki;
14. Programi za mladinsko informirawe, kako konsolidacija na mladinskite informativni servisi, kreirawe na istra`uva~ki centri za informirawe i dokumentirawe, promocija na mladinski spisanija, mladinski programi na radio i TV.
15. Programi za prevencija na maloletni~ka delikvencija; 16. Kreirawe i poddr{ka za lokalnata infrastruktura koja }e im bide dodelena na
mladinskite organizacii; 17. Finansiska poddr{ka za lokalnite mladinski koordinativni pretstavni~ki tela,
mladinski zdru`enija i mladinski centri za neformalna edukacija; 18. Formirawe na posebni koordinativni tela za sorabotka so maldinski zdru`enija na
gra|ani so cel dizajnirawe, sledewe i implementacija na razli~ni lokalni programi za mnladi.
11. INSTITUCIONALNA RAMKA NA STRATEGIJATA 11.1. Agencijata za mladi i sport na Republika Makedonija i pretstavnicite na mladinskite koordinativni asocijacii ja imaat primarnata uloga vo implementacijata na strategijata na mladi. Nadle`en za tolkuvawe i periodi~na evaluacija na Nacionalnata strategija za mladi e Nacionalniot upravuva~ki komitet. 11.2 Mladinskite formi zau`uvawe rabotat za ostvaruvawe na specifi~nite celi na mladite koi sepredmet na na zdru`uvaweto i se avtonomni i nezavisni od nadvore{nite vlijanija vo svoeto rabotewe, vnesuvaj}i pritoa novi idei i priodi vo politi~kata debatai politi~kata agenda na dr`avnite institucii koi gi tangiraat mladite; Formi na zaedni~ka koordinacija i sorabotka 11.3 Agencijata za mladi i sport na Republika Makedonija }e formira nacionalen upravuva~ki komitet, sostaven od ednakov broj na pretstavnici na site relevantni ministerstva koi zadovoluvaat mladinski potrebi i pretstavnici na mladinski zdru`enija ~ija cel }e bide:
Konsultacii po odnos na odreduvaweto na osnovni pravci i metodi vo definiraweto i implementacijata na sistemski integrirani razvojni strategii i programi za mladite;
Izrabotka na akcionen plan za implemenatacija na strategijata; Definuirawe na indikatorite za procenka na eektite od Strategijata; Konsultacija i izgradba na predlozi po odnos na zakonskata regulativa od domenot na
ovaa mladinska politika; Strategija na razvoj, jaknewe i osamostojuvawe na mladinskite zdru`enija i mre`i.
11.4 Agencijata za mladi i sport }e publikuva redoven godi{en Nacionalen izve{taj za polo`bata na mladite vo Republika Makedonija, preku koj }e se sledat rezultatite od sevkupnototo deluvawe na implementacijata na ovaa strategija za mladi, preku statisti~kite podatoci za op}tata polo`ba na mladite vo dr`avata i istiot }e slu`i kako pojdovna to~ka vo ocenuvaweto na uspe{nosta na istata, kako i procenka na prioritetite za idniot razvoen period.
Predlog - Nacionalna strategija za mladi Agencija za mladi i sport / 11-05
18
Lokalni mladinski koordinativni pretstavni~ki tela 11.5 So cel koordinacija, me|usebna sorabotka i fokusirawe na finansiskata i materijalnata intervencija, lokalnite zdru`enija koi rabotat so mladi }e pristapat kon formirawe na lokalni mladinski koordinativni pretstavni~ki tela na mladinskite zdru`enija i nivite ~lenovi, koi:
Pretstavuvaat dobrovolen forum za zdru`enija i grupi na mladi so cel razmena na ideii, iskustva i mislewa i razvoja na lokalnata mladinska politika, zavisno potrebite na lokalnata sredina;
Ja pottiknuvaat dobrata praktika i uspe{nata rabota na mladite preku razmena na informacii i iskustva;
gi sogleduvaat potrebite na mladite vo dadenata lokalna sredinai podgotvuvat strategija i akcija za zadovoluvawe na tie potrebi;
podgotvuvaat i implementiraat zadni~ki programi i istra`uvawa na mladinsko nivo;
se stremat kon razvivawe na na aktivnata uloga na mladite vo sopstvenata lokalna sredina na site nivoa na nivnata participacija;
imaat aktivna sorabotka so lokalnite sredini i osnovni u~ili{ta, a so cel razvivawe na von{kolski obrazovni aktivnosti za na mladite;
aktivno pridonesuvaat vo razvojot na lokalnata zaednica sevkupno. Gradewe na kapaciteti 11.6 Agencijata za mladi i sport, vo konsultacija so site ministerstva i dr`avni institucii koi rabotat so mladi i mladinskite zdru`enija na gra|ani, }e izraboti akcionen plan za implementacija na seopfaten sistem na na trening, so cel:
Razvoj na efektivni i odgovorni mladinski lideri i timovi; Razvoj i organizacija na zdru`enija, centri i klubovi; Kursevi za lideri na mladinski zdru`enija; Trening za posebni ve{tini, kako organizacija na na proekti, menaxment,
finansirawe strukturalen razvoj na organizacijata; Kursevi za rabota so mladi nameneti za dr`avnite slu`benici i socijalnite
rabotnici koi rabotat so i za mladi; Interaktivni kursevi za javni slu`benici i mladinski lideri vo sferata na
zaedni~kata sorabotka i implementacija na ovaa strategija za mladi; Me|unarodna sorabotka, participacija vo me|unarodnite organizacii na proekti
od me|unaroden karakter i mladinski razmeni. Koordinacija 11.7 Koordinacijata na lokalnite strategii ili akcioni planovi za mladi so nacionalnata strategija treba da se bazira na horizontalno i vertikalno povrzuvawe i koordinacija na site zasegnati akteri preku:
Vospostavuvawe na zaedni~ki organ na site lokalni tela na ko-menaxment ili slu`benici na lokalnite samoupravi koi rabotat so i za mladi lu|e vo ramkite na Zaednicata na Edinici na lokalnata samouprava, so tehni~ka asistencija na Agencijata na mladi i sport;
Vospostavuvawe na kontinuirana sorabotka na Nacionalniot Upravuva~ki Komitet so Zaednicata na edinicite na lokalnata samouprava na Repubvlika Makedonija;
Skopje, 29.11.2005 g.