mzhe-ks.netmzhe-ks.net/.../docs/03_EMP_PRI_Gjinekologjia_alb.docx · Web viewMasat e tilla të...

Projekti për Efiçiencë të Energjisë dhe Energji të RipërtëritshmeI implementuar nga Ministria e Zhvillimit Ekonomik

Projekt i financuar nga Banka Botërore

Përfituesi

MinistrIA E ZHVILLIMIT EKONOMIK

Titulli i dokumentit

Plani i menaxhimit mjedisor – 03_ Klinike gjinekologjike, Prishtinë

Informata mbi dokumentin

Numri: [ KEEREP/1C4.1/2017/LOT1] Data: 20.12.2017

HYRJEObjektivat Zhvillimore të Projektit (OZHP) janë:

(i) Zvogëlimi i konsumit të energjisë në ndërtesa të qeverisë qendrore; dhe (ii) Avancimi i mjedisit politik dhe rregullativ për efiçiencë të energjisë dhe energji të

ripërtëritshme.

Për të arritur këto OZHP, projekti i propozuar do të ofrojë:

(i) Financa për investime në projekte të EE në të gjitha ndërtesat përkatëse të qeverisë qendrore;

(ii) Përkrahje për zhvillimin e një kornize të fuqishme politike dhe rregullative e cila do të ndihmojë në joshjen e investimeve në EE dhe ER dhe avancimin e tyre; dhe

(iii) Përkrahje për implementim të projektit.

Përmes këtij projekti, Banka Botërore do të sigurojë financim përmes MZHE/KEEA për 150 ndërtesa të qeverisë qëndrore. Numri i përcaktuar i ndërtesave për Lotin 1 është 12 (spitale dhe objekte të tjera ndihmëse). Investimi ështe parashikuar për ndërtesa të ndryshme në pronësi të qeverisë anembanë Kosovës

Projekti do të përbëhet nga auditimet e energjisë në 200 ndërtesa qeveritare (p.sh. ndërtesa të ministrive, spitale, ndërtesa të universitetit), që do të konsiderohen nënprojekte të ardhshme. Investime parashihen në ndërtesa qeveritare anembanë Kosovës.

Agjenci implementuese e këtij projekti është Ministria e Zhvillimit Ekonomik e Kosovës, ndërsa përfituesit kryesorë do të jenë përdoruesit e këtyre ndërtesave dhe qytetarët tjerë të Republikës së Kosovës.

Kategoria mjedisore

Për shkak që aktivitetet që ndërlidhen me rindërtimin zakonisht kanë ndikim të limituar, ky nënprojekt konsiderohet me vlerësim mjedisor i Kategorisë B, sipas kategorizimit të Bankës Botërore.

Për rehabilitimin e ndërtesave qeveritare duhet të përgatiten PMM në format të listave kontrolluese (PMM kontrolluese), në pajtim me udhëzimet e Bankës Botërore. PMM kontrolluese duhet të përgatiten për të gjitha dokumentet e identifikuara të cilat do t’i nënshtrohen rehabilitimit.

Fushëveprimi i ndikimeve mjedisore konsiderohet se është specifik për lokacione të caktuara, i parashikueshëm dhe lehtë i përmirësueshëm, duke qenë se projekti mund të përkrahë vetëm rehabilitime më të vogla në ndërtesa.

Punët e planifikuaraPunët e planifikuara në këtë aktivitet janë renovimi i ndërtesës, duke realizuar masa të efiçiencës së energjisë që përfshijnë rehabilitimin e fasadës, ndërrimi i dyerve/dritareve, përmirësimi i sistemit elektrik, përmirësimi i sistemit të ngrohjes, etj.

Të gjitha punët do të kryhen brenda ndërtesës dhe brenda kufizimeve të saj (mureve) edhe për shkak të faktit se kemi të bëjmë vetëm me renovim të ndërtesës dhe nuk janë paraparë punë tjera siç janë punët në dheun përreth apo asfaltimi i rruëve.

Punimet që do të kryhen për këtë nënprojekt:

Punimet e Arkitekturës/ Civile të planifikuara:

Izolim i mbështjellësit (sistemi ETICS) Riparim i çatisë në atriume Përforcim i kornizave të dritareve (të përforcuara në mur) dhe zëvendsim i pjesshëm i

mekanizmave të dritareve dhe shiritave të gomës Zëvendësimi I të gjithë ulluqeve vertical dhe horizontal Riparimi i drenazhës në hyrjet dytësore (ndikon indirekt në sistemin ETICS pasi lejon

depërtimin e ujit në fasadë)

Punët Mekanike

Përmirësim I sistemit ekzistues të ngrohjes

Punët Elektrike

Përmirësim I sistemit të ndriçimit Sistemi i monitorimit të energjisë

Punime të tjera

Heqja e ndricimit CFL

Ndikimet mjedisore potenciale

Ndikimet kryesore potenciale që rrjedhin nga rehabilitimi janë si në vijim:

- Pluhuri dhe zhurma: Për të shmangur këto ndikime duhet të ndiqen praktikat më të mira të ndërtimit të cilat njihen dhe aplikohen në vend dhe duhet të përcaktohen në Listën Kontrolluese të PMM.

- Trajtimi i mbeturinave dhe reagimi ndaj rrjedhjeve: Aktivitetet e rehabilitimit rutinor do të gjenerojnë mbeturina të ngurta dhe të lëngshme, përfshirë ato nga muret, vajrat e makinave, ngjyrat dhe tretësit. Rrjedhje të vogla të derivateve dhe materialeve tjera mund të shfaqen gjatë punëve civile. Trajtimi joadekuat i mbeturinave në lokacion dhe reagimi joadekuat ndaj rrjedhjeve mund të rezultojë me ndikime negative në mjedisin lokal, përfshirë ujërat nëntokësore.

- Azbesti: Ka shumë gjasa që azbesti të jetë shfrytëzuar në ndërtesën e cila propozohet të rehabilitohet si material izolues dhe/ose në kulm. Në rast të trajtimit joadekuat të azbestit, ky material mund të përbëjë brengë reale shëndetësore për ndërtimtarët dhe për personat që gjenden në afërsi të ndërtesës së rehabilituar, në veçanti nëse i njëjti thithet me ajër.

- CFL: Këto lloj dritash janë shfrytëzuar në masë të gjerë në ndërtesën që duhet të rehabilitohet, e pasi që të njëjtat njihet se kanë përmbajtje merkuri, trajtimi joadekuat i tyre mund të rezultojë me ndikime mjedisore të dëmshme.

Lista kontrolluese e Planit të Menaxhimit Mjedisor Fushëveprimi dhe qëllimi i PMM

Plani i menaxhimit mjedisor të një projekti përbëhet nga një sërë masash të monitorimit dhe përgjegjësive institucionale që duhet të ndërmerren gjatë implementimit dhe operimit, me qëllim të eliminimit të ndikimeve mjedisore dhe sociale, shmangies së tyre apo zvogëlimit të tyre për t’i sjellë në nivel të pranueshëm.

PMM është element kyç i çdo raporti të VM për të gjitha nënprojektet e Kategorisë B. Duke qenë se projekti do të përfshinte aktivitete të EE të përmasave të vogla, propozohet që të shfrytëzohet që të sfhrytëzohet një format gjenerik i listës kontrolluese PMM (Lista kontrolluese e PMM), e zhvilluar nga Banka Botërore për të ofruar ‘praktika të mira pragmatike’ dhe e dizajnuar për të qenë e lehtë për përdorim dhe në pajtim me kërkesat e sigurisë.

Formati i listës kontrolluese mëton t’i mbulojë qasjet preventive dhe lehtësuese në kontrata të rëndomta civile me ndikim të përkohshëm dhe të lokalizuar.

Ky fomat i mbulon elementet kryesore të një Plani të Menaxhimit Mjedisor, në mënyrë që i njëjti të plotësojë kushtet e Vlerësimeve Mjedisore të Bankës Botërore (sipas OP/BP/GP 4.01).

Struktura e listës kontrolluese të PMM

Lista Kontrolluese e PMM përbëhet nga tri pjesë:

(a) Pjesa 1 përbëhet nga pjesa përshkruese (‘pasaporti i lokacionit’) që përshkruan specifikat e projektit në kuptim të lokacionit fizik, përshkrimin e projektit dhe listën e procedurave të lejeve apo njoftimeve, duke iu referuar rregulloreve relevante. Shtojcat me informata shtesë mund të bashkëngjiten sipas nevojës;

(b) Pjesa 2 përfshin analizën jedisore dhe sociale në format të thjeshtë Po/Jo; dhe

(c) Pjesa 3 është plani specifik i monitorimit të lokacionit për aktivitetet e realizuara gjatë rehabilitimit.

Aplikimi i Listës Kontrolluese PMM

Procesi i dizajnimit për punët e parapara civile në Projektin e Efiçiencës së Energjisë dhe Burimeve të Ripërtëritshme të Energjisë përbëhet nga tri faza:

1) Faza e identifikimit të përgjithshëm dhe përcaktimit të fushëveprimit, në të cilin përzgjidhen ndërtesat (p.sh. shkollat, spitalet) të cilat do të rehabilitohen, zgjerohen dhe/ose ndërtohen, dhe përcaktohet një program i përafërt për tipologjitë potenciale të punëve që do të kryhen. Në këtë fazë, plotësohen Pjesët 1, 2 dhe 3 të Listës Kontrolluese të PMM. Pjesa 2 e Listës Kontrolluese të

PMM mund të shfrytëzohet për të përzgjedhur aktivitetet tipike nga një meny dhe ndërlidhur të njëjtat me çështje mjedisore tipike dhe me masa lehtësuese.

2) Faza e dizajnit të detajuar dhe tenderimit, përfshirë specifikacionet dhe sasitë e objekteve individuale, duke integruar dispozitat mjedisore në format tabelar (shih Pjesët 2 dhe 3). Kjo fazë gjithashtu përfshin tenderimin dhe dhënien e kontratave për punë. Kjo fazë gjithashtu definon obligimet kontraktuese të Kontraktorit në lidhje me masat mjedisore që duhet të ndërmerren gjatë procesit të ndërtimit. Lista Kontrolluese e PMM duhet të bëhet publike gjatë fazës së tenderimit.

3) Gjatë fazës së implementimit të punës, nga inspektorët/mbikëqyrësit duhet të kontrollohet pajtueshmëria mjedisore dhe kriteret tjera kualitative në terren. Masat lehtësuese sipas Pjesës 2 dhe plani i monitorimit në Pjesën 3 përbëjnë bazë për verifikimin e pajtueshmërisë së kontraktorit me dispozitat përkatëse mjedisore.

Aplikimi praktik i Listës Kontrolluese të PMM do të përfshijë arritjen e Pjesës 1 për sigurimin dhe dokumentimin e të gjitha specifikave relevante të situatës në terren. Në pjesën e dytë, aktivitetet që do të kontrollohen sipas llojit dhe në pjesën e tretë do të identifikohen parametrat monitorues sipas aktiviteteve të paraqitura në Pjesën 2.

E tërë Lista Kontrolluese e PM e plotësuar në formë tabelare (Pjesët 2, 3 dhe 3) duhet të bashkëngjiten si pjesë integrale e kontratave të punëve dhe si analoge me të gjitha kushtet teknike dhe komerciale që duhet të nënshkruhen nga palët kontraktuese.

Masat lehtësuese të paraqitura në Listën Kontrolluese të PMM janë të zbatueshme edhe ndaj kontraktorëve dhe nënkontraktorëve. Për specifikime tjera të masave parandaluese apo rregulluese, si dhe për sqarime të mëtejme, EMF i projektit duhet të konsiderohet si dokument i detajuar dhe teknik.

Monitorimi dhe raportimi

Për monitorimin e kujdesit të treguar nga Kontraktori në kuptim të masave të sigurisë, inspektori i ndërtimit dhe inxhinieri mbikëqyrës do të punojnë me pjesën e tretë të Listës Kontrolluese të PMM, do të thotë me planin e monitorimit. Pjesa 3 sajohet specifikisht për lokacionin dhe ofron detaje të nevojshme, duke përcaktuar qartë masat lehtësuese dhe monitorimin që mund të përfshihet në kontrata pune, që pasqyron statusin e praktikës mjedisore në ndërtim, e të cilat mund të sigurohen/maten/kuantifikohen/verifikohen nga inspektori gjatë punëve ndërtimore.

Rrjedhimisht, pjesa e tretë duhet të azhurnohet dhe rishikohet gjatë procesit të dizajnimit për të pasqyruar në terma praktikë kriteret kryesore monitoruese të cilat mund të kontrollohen gjatë dhe pas punëve, me qëllim të sigurimit të pajtueshmërisë dhe përfundimisht për të shërbyer si masë për pagesën e Kontraktorit.

Masat e tilla të lehtësuese përfshijnë shfrytëzimin e Pajisjeve Personale Mbrojtëse (PPM) nga punonjësit në punishte, parandalimin e shpërndarjes së pluhurit, sasinë e ujit që shfrytëzohet dhe derdhet në punishte, praninë e stabilimenteve përkatëse sanitare për punonjësit, grumbullimin e mbeturinave të llojeve të ndryshme (mbeturinat minerale, drurin, metalet, plastikë, mbeturinat e dëmshme, p.sh. azbesin, mbetjet e bojës, vajin e shpenzuar të makinave), sasitë e mbeturinave, organizimin adekuat të stabilimenteve depozituese, apo rishfrytëzimin dhe reciklimin kurdo që një gjë e tillë është e mundshme. Përveç Pjesës 3, inxhinieri mbikëqyrës duhet të sigurojë që kontraktori t’u përmbahet masave lehtësuese të përcaktuara në Pjesën 2.

Një raport i pranueshëm i monitorimit i sajuar nga inspektori i punishtes apo inxhinieri mbikëqyrës duhet të jetë parakusht për pagesë të plotë të vlerës së kontraktuar, për të vërtetuar arritjen e kritereve të nevojshme teknike apo kushteve të cilësisë së domosdoshme. Për të siguruar një masë të ndikimit në performansën mjedisore të Kontraktorit, duhet të definohet një klauzolë përkatëse në kontratat e punëve, duke specifikuar ndëshkimet në rast të mospajtueshmërinë me dispozitat kontraktuese mjedisore, p.sh. në formë të mospagesës së një pjese të pagesave, madhësia e së cilës varet nga natyra e shkeljes së kontratës. Për raste ekstreme mund të parashihet edhe shkëputja e kontratës.

PJESA 1: INFORMATAT E PËRGJITHSHME PËR PROJEKTIN DHE LOKACIONIN

INSTITUCIONALE DHE ADMINISTRATIVE

Shteti Kosovë

Titulli i projektit Projekti për Efiçiencë të Energjisë dhe Burime të Ripërtëritshme

Fushëveprimi i projektit dhe

aktivitetet

Ngritja e efiçiencës së energjisë në ndërtesa publike

Aranzhimet institucionale

(Emri dhe informatat

kontaktuese)

WB

Janina Franco (Udhëheqës i Ekipit të Projektit)

Naim Bujupi

Menaxher i Projektit

Pala homologe lokale dhe/ose përfituesi

Marrëveshjet e implementimit

(Emri dhe kontakti)

Ivana Ivicic (Mbikëqyrja e Sigurisë)

Kreshnik Muhaxheri

Pala homologe në mbikëqyrje

Mbikëqyrja nga Inspektorati Lokal

Kontraktori

PËRSHKRIMI I LOKACIONIT

Emri i lokacionit Klinika Gjinekologjike, Prishtinë

Përshkimi i lokacionit të

punëve

Ndërtesa është e vendosur në kompleksin spitalor në Prishitnë.

Distanca mes ndërtesave është e mjaftueshme që të sigurojë ndriçim natyral dhe ajrosje të mirë.

Kush është pronar i tokës?

Pronë e Qendrës klinike universitare të Kosovës

Përshkrimi i kontekstit

gjeografik, fizik, biologjik,

gjeologjik, hidrografik dhe socioekonomik

Pozicionuar në Prishtinë, Kompleksi spitalor pozicionohet në një bllok me akses të mirë për mjetet dhe këmbësorët. Rreth 2.2 km nga Qendra e Qytetit, zona ka qarkullim të shpeshtë sepse është e vendosur afër një prej rrugëve kryesore në hyrje të qytetit.

Ndërtesa e Gjinekologjisë është një strukturë me skelet 4K+B, ndërtuar më 1980.

Ndërtesa është në gjendje të keqee sa i përket efiçiencës së energjisë. Nuk ka mbështjellës të jashtëm. Kulmi është i renovuar dhe në gjendje të mirë. Dyert dhe dritaret janë renvouar së fundmi dhe vetëm disa duhen zëvendsuar. Dritaret duhen përforcuar në konstruksionin e ndërtesës.Sipërfaqja totale bruto e ndërtesës është 27534 m2.

Pasi që do të kemi të bëjmë me renovim, ndërtesa do të vazhdojë të shfrytëzohet gjatë punimeve, por gjatë orarit të punës do të punohet me kujdes të shtuar në lidhje me shëndetin dhe sigurinë, sinjalistika paralajmëruese dhe kufizimin e hyrjes ne kantjer. Plani i aprovuar i punes prej Kontraktorit do të përcaktojë planin e shfrytëzimit.

Lokacionet dhe distanca e

transportimit të materialeve, në

veçanti të inerteve, ujit,

gurëve?

Duke qenë se kemi të bëjmë vetëm me rehabilitim të ndërtesës, sasia e materialeve që do të shfrytëzohet është e limituar. Disa kushte të prokurimit/sigurimit të materialeve ndërtimore do të përcaktohen në Pjesën 3 dhe 4 të kësaj Liste Kontrolluese të PMM.

LEGJISLACIONI

Identifikoni legjislacionin

kombëtar dhe lokal dhe lejet e

zbatueshme për këtë

aktivitet të projektit

Ligji për Mbeturinat (Nr. 04/L-060), i miratuar më 9 janar 2007, me aktet nënligjore në vijim:

Udhëzimi Administrativ Nr. 07/2009, për menaxhimin e mbeturinave që përmbajnë azbest të Ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor të Republikës së Kosovës (MMPH)

Udhëzimi Administrativ 02/2001 për menaxhimin e mbeturinave të tubacioneve fluoroshente që përmbajnë merkur të MMPH

Ligji për Materialet Kemikale (Nr. 02/L-126); 27 prill 2007 Ligji për Biocidet (Nr. 03/L-110), 27 maj 2008 (në pajtim me Direktivën 98/8/EC) Ligji për Mbrojtjen e Mjedisit (Nr. 04/L-025), 26 shkurt 2009 Ligji për Kontrollin e Integruar të Parandalimit të Ndotjes (Nr. 03/L-043), 26 mars

2009 Ligji për Mbrojtjen nga Ndotja e Ajrit (Nr. 03/L-160), 25 shkurt 2010. Ligji për Vlerësimin e Ndikimit Mjedisor (Nr. 03/L-214), 23 shtator 2010 Ligji për Mbrojtjen e Natyrës (Nr. 03/L-233), 30 shtator 2010 Ligji për Ndërtimin (Nr. 04/L-110), 31 maj 2012 Ligji për Mbrojtjen nga Zhurma (Nr. 02/L-102), 30 mars 2007 Ligji për Sigurinë në Punë, Shëndetin dhe Ambientin e Punës (Nr. 2003/19), 9 teor

2003 Kodi i Ndërtimit (nën miratim në Kuvend)

KONSULTIMET PUBLIKE

Identifikoni se kur/ku është

realizuar procesi i

konsultimit

Lista kontrolluese do të publikohet në anglisht dhe shqip në faqen e përfituesit në internet, përkrah ftesës për komente, për së paku 14 ditë. Gjatë kësaj kohe ajo do t’i jepet në dispozicion publikut për komente dhe sugjerime. Një adresë postare dhe një e emailit do të vëhen në dispozicion të publikut për t’i dërguar komentet e veta. Një kopje e shtypur e Listës Kontrolluese të PMM do t’i vëhet në dispozicion publikut në recepcionin e ndërtesës

publik së Përfituesit gjatë tërë periudhës së konsultimit. Të gjitha komentet, pyetjet dhe sugjerimet do të trajtohen dhe lista kontrolluese e PMM do të ndryshohet përkitazi. Versioni i fundit i Listës Kontrolluese të PMM do të përfshijë edhe raportin e konsultimit publik. Në rast se ndërtesa ndodhet brenda një zone të banuar në numër të konsiderueshëm nga minoriteti serb, PMM dhe ftesa për konsultime publike duhet të përkthehet në serbisht dhe të trajtohet sipas procedurës së lartpërmendur.

NGRITJA E KAPACITETEVE INSTITUCIONALE

A do të ketë ngritje të

kapaciteteve?

[x] JO ose [ ]PO, Shtojca 2 përmban programin për ngritjen e kapaciteteve

PJESA 2: INFORMATAT E SIGURISË

INFORMATAT MJEDISORE/SOCIALE

A do të përfshijnë aktivitetet në terren veprimet në vijim?

Aktiviteti Statusi Veprimet e ndërmarra

A. Rehabilitim i ndërtesës [x] Po [ ] Jo Shih Pjesën A më poshtë

B. Ndërtime të vogla në ndërtesë [ ] Po [x] Jo Shih Pjesën A më poshtë

C. Trajtim individual i sistemit të kanalizimit [ ] Po [x] Jo Shih Pjesën B më poshtë

D. Ndërtesa dhe lagje historike [ ] Po [x] Jo Shih Pjesën C më poshtë

E. Blerje të tokës1 [ ] Po [x] Jo Shih Pjesën D më poshtë

F. Materiale të rrezikshme apo toksike2 [x] Po [] Jo Shih Pjesën E më poshtë

G. Ndikim në pyje dhe/ose zona të mbrojtura [ ] Po [x] Jo Shih Pjesën F më poshtë

H. Trajtim/menaxhim të mbeturinave medicinale [ ] Po [x] Jo Shih Pjesën G më poshtë

I. Trafik dhe Siguri të Këmbësorëve [x] Po [] Jo Shih Pjesën H më poshtë

1 Blerja e tokës përfshin zhvendosjen e njerëzve, ndryshimin e kushteve të fitimit të jetesës dhe ndikimin mbi ushtrimin e të drejtave në pronë private përmes blerjes/bartjes së tokës, që ka ndikim mbi njerëzit që jetojnë dhe/ose shfrytëzuesit dhe/ose bizneset që operojnë në tokën që blihet. 2 Materialet toksike/të rrezikshme përfshijnë por nuk limitohen në azbest, ngjyra toksike, tretës të dëmshëm, largim të ngjyrës së plumbit, etj.

PJESA 3: MASAT LEHTËSUESE

AKTIVITETI PARAMETRI LISTA KONTROLLUESE E MASAVE LEHTËSUESE

0. Kushtet e përgjithshme

Njoftimi dhe Siguria e Punëtorëve

(a) Inspektoratet lokale të ndërtimit dhe mjedisit dhe komunitetet janë njoftuar për aktivitetin e pritur(b) Publiku është njoftuar për punimet përmes njoftimeve përkatëse në media dhe/ose web-faqe publike (përfshirë

edhe njoftimet në punishte). Në zona me pakicë sere, procedurat e njoftimit duhet të realizohen edhe në serbisht.

(c) Kontraktori dhe nënkontraktorët kanë licenca valide operimi. (d) Të gjitha lejet e kërkuara me ligj për ndërtim dhe/ose rehabilitim janë marrë(e) Kontraktori është pajtuar formalisht që të gjita punimet do të kryhen në mënyrë të qetë dhe disiplinuar, me

qëllim të minimizimit të ndikimeve mbi banorët dhe mjedisin e afërm. (f) Pajisjet Personale Mbrojtëse të Punonjësve do të jenë në pajtueshmëri me praktikat e mira ndërkombëtare

(helmetat dhe dorëzat do të mbahen gjatë tërë kohës, ndërsa syzet e sigurisë, parzmoret dhe çizmet e sigurisë sipas nevojës)

(g) Shënjimi adekuat në lokacion do t’i njoftojë punonjësit mbi rregullat dhe rregulloret kyçe që duhet ndjekur. A. Aktivitetet e përgjithshme rehabilituese dhe/ose ndërtuese

Ndikimi në ndriçim (a) Drita duhet të dizajnohet asisoj që të mos shfrytëzohet kur nuk është e domosdoshme. Drita duhet të jetë e butë për mjedisin dhe e përshtatur me qëllimin të cilit i shërben. Duhet shfrytëzuar ndriçim efikas, p.sh. duke shfrytëzuar poçe me ndezje automatike për ndriçim të rrugëve.

Air Quality (a) Gjatë demolimit të enterierit, mbi katin e parë duhet shfrytëzuar mbrojtëse nga rënia e mbetjeve (b) Mbetja nga demolimi duhet të mbahet në një zonë të kontrolluar dhe duhet të laget lehtë për të zvogëluar

pluhurin që emetohet nga to (c) Gjatë shkatërrimit të mureve/shpuarjes me pneumatikë, pluhuri duhet të minimizohet me spërkatje të

vazhdueshme të ujit dhe/ose instalim të ekraneve mbrojtëse në punishte (d) Ambienti përreth (trotuaret, rrugët) duhet të kursehen nga mbetjet e demolimit, për të minimizuar pluhurin(e) Nuk do të ketë djegie të hapur të materialeve ndërtimore/mbeturinave në puniste (f) Nuk do të ketë qëndrim të panevojshëm në gjendje operative të makinave ndërtimore dhe makinerisë në

punishte(g) Të gjita makinat dhe automjetet transportuese janë të pajisura me pajisje përkatëse për kontroll të emetimit,

janë të mirëmbajtura dhe atestuara rregullisht. (h) Gjatë transportimit të materialeve që janë të prirura të emetojnë pluhur, ngarkesat duhet të jenë të mbuluara

dhe spërkatura. (i) Kapaciteti i transportit do të harmonizohet me shpejtësinë e gjenerimit të mbeturinave dhe sasinë e tyre.

Zhurma (a) Zhurma nga ndërtimi do të jetë e limituar në kohëra të caktuara për të cilat është arritur pëlqimi në leje. Punës gjatë natës do t’i shmanget, e nëse është e domosodshme duhet të merren lejet përkatëse për këtë dhe të njoftohet publiku.

(b) Gjatë operimit të gjeneratorëve, kompresuesve të ajrit dhe pajisjeve tjera mekanike me rrymë, mbulesat e tyre do të jenë të mbyllura ndërsa pajisjet do të vendosen sa më larg që është e mundur nga zonat e banimit.

(c) Kontraktori duhet të shfrytëzojë pajisjet më moderne me nivelet më të ulëta të emetimit të zhurmës. Cilësia e tokës dhe ujit (a) Në punishte do të jetësohen masa adekuate për erozion dhe sediment (përfshirë menaxhimin e rrjedhjeve në

sipërfaqe dhe largimin e duhur të mbeturinave), siç janë p.sh. shfrytëzimi i kashtës dhe/ose gardheve të plastikës për të parandaluar lëvizjen e sedimentit nga punishtja dhe shkaktimin e ndotjeve në rrjedhat dhe lumenjtë e afërm, por edhe ndotjen e tokave apo ndërtesave e punishteve tjera përreth.

(b) Punimet në asfalt, tokë dhe punimet tjera do të izolohen nga burimet e ujit.

(c) Materialet e ruajtura dhe mbeturinat e ruajtura jashtë duhet të vendosen në sipërfaqe betoni apo asfakti me sistem grumbullimi, apo të mbulohen në tërësi dhe të ruhen përkitazi me kushtet e motit.

(d) Makineria dhe automjetet transportuese nuk mund të lahen, parkohen (për periudha të gjata) apo mirëmbahen në punishte, por vetëm në zona të parapërcaktuara të përshtatshme (të pajisura me separacione të vajrave)

(e) Nëse derivatet, vajrat apo materialet tjera të rrezikshme apo toksike depozitohen në punishte, ato duhet të mbahen në rezervuare seokndare (p.sh. rezervuare me mure të dyfishta apo mure mbrojtëse)

(f) Do të shfrytëzohen burimet ekzistuese të ujit. (g) Plani për raste të ndotjes emergjente/aksidentale do të sajohet dhe punonjësit do të informohen mbi

procedurat. (h) Në rast të rrjedhjes, toka apo uji i kontaminuar duhet të mbahet dhe grumbullohet dhe depozitohet si

mbeturinë e rrezikshme. Menaxhimi i mbeturinave

(a) Grumbullimi i mbeturinave dhe rrugët e deponimit të tyre dhe deponitë do të identifikohen për të gjitha llojet kryesore të mbeturinave nga aktiviteti demolues dhe ndërtues.

(b) Mbeturinat minerale, ndërtimore dhe nga demolimi do të ndahen nga mbeturinat e përgjithshme, organike, të lëngshme dhe kimike duke kryer ndarjen e tyre në punishte dhe duke i depozituar në kontejnerë përkatës.

(c) Llojet e mbeturianve do të grumbullohen ndaras. Të gjitha mbeturinat do të grumbullohen dhe dërgohen tek grumbulluesit e licencuar në pajtim me rregulloren e mbeturinave, përfshirë mbeturinat ekzistuese në punishte (të cilat do të largohen para fillimit të punimeve).

(d) Regjistrat e deponimit të mbeturinave do të ruhen si dëshmi për menaxhimin adekuat të tyre sipas dizajnit paraprak.

(e) Kurdo që është e arsyeshme, kontraktori do t’i rishfrytëzojë dhe reciklojë materialet adekuate (përveç azbestit dhe mbeturinave të rrezikshme)

(f) Hedhja e cilitdo lloj mbeturinash (përfshirë ato organike) në ambient (në veçanti pranë rrjedhave të ujit) është rreptësisht e ndaluar, sikur edhe djegia e mbeturinave.

Efiçienca e burimeve dhe ruajtja e peizazhit

(a) Do të shfrytëzohen vetëm fabrikat e licencuara të asfaltit dhe cementit dhe gurëthyesit e licencuar. (b) Do të shfrytëzohen vetëm furnizuesit e rërës dhe zhavorit me licenca dhe leje valide. (c) Furnizuesit duhet të sigurojnë/mbajnë dhe paraqesin të gjitha lejet e nevojshme të punës dhe certifikatat e

cilësisë, si dhe dëshmitë e pajtueshmërisë me tërë legjislacionin kombëtar për mjedisin dhe H&S. (d) Të gjitha materialet duhet të miratohen nga inxhinieri mbikëqyrës.

B. Sistemi individual i trajtimit të ujërave të zeza

Cilësia e ujit (a) Qasja ndaj trajtimit të mbeturinave sanitare dhe ujërave të zeza nga punishtja (instalimi apo rindërtimi) duhet të miratohet nga autoritetet lokale

(b) Para lëshimit në ujërat pranuese, rrjedhjet nga sistemet individuale të ujërave të zeza duhet të trajtohen me qëllim të plotësimit të kritereve minimale të cilësisë që janë caktuar në udhëzimet kombëtare mbi cilësinë e efluentëve dhe trajtimin e ujërave të zeza

(c) Do të realizohet monitorimi i sistemeve të reja të ujërave të zeza (para/pas)(d) Automjetet dhe makineritë ndërtimore do të lahen vetëm në hapësirat e përcaktuara për këtë qëllim, nga të

cilat rrjedhjet nuk do të ndosin trupat ujorë sipërfaqësorë. C. Ndërtesat historike Trashëgimia kulturore (a) Nëse ndërtesa është strukturë historike, gjendet shumë afër një strukture të tillë, ose është e vendosur në një

zonë historike, duhet të njoftohen autoritetet lokale dhe të merren miratimet/lejet nga to, ndërsa të gjitha aktivitetet ndërtimore duhet të planifikohen dhe realizohen në pajtim me legjislacionin lokal apo kombëtar.

(b) Duhet siguruar që do të realizohen masa përkatëse në mënyrë që artefaktet dhe ‘gjetjet tjera të mundshme’ të cilat mund të hasen gjatë gërmimit apo rindërtimit të shënjohen, regjistrohen dhe të kontaktohen zyrtarët përkatës, ndërsa punimet duhet shtyrë apo modifikuar për të akomoduar këto gjetje.

AKTIVITETI PARAMETRI LISTA KONTROLLUESE E MASAVE ZBUTËSE

D. Blerja e tokës Plani/korniza e blerjes së tokës

(a) Nëse shpronësimi i tokës nuk ishte i pritur, por është i domosdoshëm, ose nëse humbja e qasjes në të ardhura të përdoruesve të ligjshëm apo të paligjshëm të tokës nuk pritej por mund të ndodh, Udhëheqësi i Ekipit të Detyrës të Bankës do të konsultohet menjëherë.

(b) Plani / korniza e miratuar e blerjes së tokës (nëse kërkohet nga projekti) do të zbatohetE. Materialet toksike Transporti dhe

menaxhimi i azbestit (a) Nëse azbesti gjendet në lokacion të projektit, do të shënjohet qartas si material i rrezikshëm(b) Asbesti do të mbyllet dhe izolohet në mënyrë adekuate për të minimizuar ekspozimin(c) Para largimit, azbesti do të trajtohet me një agjent lagieje për të minimizuar pluhurin e asbestit(d) Azbesti duhet trajtuar, transportuar dhe deponuar nga profesionistë të aftë, të trajnuar dhe me përvojë(e) Nëse materiali i azbestit depozitohet përkohësisht, mbetjet duhet izoluar sigurt brenda enës së mbyllur dhe të

etiketohen si duhet. Do të merren masa të sigurisë kundër largimit të paautorizuar nga lokacioni.(f) Azbesti i hequr nuk mund të ripërdoret(g) Plani pakësues për punët që përfshijnë heqjen, riparimin dhe asgjësimin e asbestit përgatiten para fillimit të

punimeve. Plani duhet të përfshijë:- Kontrollin e zonave të brendshme, ku heqja do të bëhet në një vend me presion negativ (për WBAM),- Mbrojtja e mureve, dyshemeve dhe sipërfaqeve të tjera me pllaka plastike,- Ndërtimi i objekteve të dekontaminimit për punëtorët dhe pajisjet,- Largimi i materialeve të asbestit duke përdorur metoda të lagëta dhe vendosjen e menjëhershme të

materialit në kontejnerë të padepërtueshëm,- Spastrimi përfundimtar me pajisje të thithjes me vakum dhe çmontimi i enës së mbyllur dhe

dekontaminimi i objekteve,- Shkatërrimi/deponimi i përkohshëm i materialeve të larguara.

(h) Për heqjen e asbestit me lidhje të fortë: Çdo stres mekanik në panelet e asbestit me fibra të çimentos është i ndaluar (duke përfshirë shpimin, prerjen, lëshimin nga lartësia, etj.) gjatë dhe pas largimit, panelet duhet lagur para çinstalimit; panelet që kanë mbetje të asbestit do të paketohen në folie apo qese plastike; rrobat për një përdorim dhe mbrojtja e frymëmarrjes FFP3; mbledhja e paneleve pa shkatërrim. Udhëzime të hollësishme dhe këshilla të mëtejme për largimin e asbestit gjenden në dispozicion në EMF (fq. 28 dhe në Shtojcën 1 të Listës kontrolluese PMM) dhe ato duhet të ndiqen.

(i) Për heqjen e materialeve me lidhje të dobët asbesti (WBAM): - Mjeti me mbajtje të vakumit me kapacitet të duhur do të përdoren gjatë largimit të WBAM (norma

minimale e ndryshimit të ajrit është 5 herë në orë),- Zona e punës duhet të jetë e mbyllur ku seksionet e strukturës së duhur me të gjitha pjesët duhet

ventiluar,- Krijimi i një presioni negativ, duke përfshirë monitorimin e vakumit në së paku 2 pika dhe nxjerrja e

ajrit nga pjesën e jashtme,- Pjesët e thyera dhe mbeturinat do të mbështillen me folie apo qese rezistente nga pluhuri,- Për pastrim do të përdoren vetëm pastruesit me vakum të kategorisë H,- Nënproduktet e kontaminuara me azbest që nuk pastrohen (p.sh. metali skrap, leshi mineral), azbesti

poroz ose i forcuar ose WBAM të tjera (kanalet metalike, tekstilet) duhet po ashtu të mblidhen dhe të trajtohen si mbeturina të tjera asbesti (udhëzime të hollësishme në dispozicion në fq. 29 të EMF, dhe në Shtojcën 1 të listës kontrolluese të EMP),

- Udhëzimet e hollësishme për largimin e WBAM janë në dispozicion në EMF (fq. 28, 29 në Shtojcën 1 të listës kontrolluese të PMM) dhe duhet të ndiqen.

(j) I gjithë asbesti duhet të peshohet, regjistrohet (në manifesto të mbeturinave, me data) dhe regjistrat e tillë duhet ruajtur.

(a) Hapësira e dekontaminuar duhet të përcaktohet ndaras nga hapësira e punës me (i) një mbyllje materiale njëdhomëshe me skele të dendura me folie metalike prej 0.2mm duke përfshirë një mbyllje njëdhomëshe me dyer të dendura ose (ii) mbyllje dydhomëshe me perde plastike të mbivendosura.

(k) Asbesti i larguar do të paketohet në folie të dyfishtë me trashësi së paku 0.2mm (ose folie të vetme prej 0.4mm) dhe të deponohet Paketime të Mëdha me shenjim të qartë paralajmërues ‘asbest’.

(l) Rekomandohet që punimet e lidhura me asbest të mbikëqyren nga një ekspert i pavarur i pakësimit të asbestit. (m) Transporti i asbestit do të kryhet në përputhje të plotë me rregullat ndërkombëtare statutore dhe teknike

(ADR) dhe rregullat përkatëse kombëtare (ato që janë më strikte kanë përparësi). Automjetet dhe shoferët kanë aprovim apo licencë të veçantë ADR.

Asbesti - masat mbrojtëse në vendpunishte

(a) Gjatë punës me materiale asbesti, punëtorët duhet shmangur ekspozimin e fibrave, të veshin rroba mbrojtëse personale dhe pajisje si maskat e frymëmarrjes FFP3 (siç përshkruhet në EMF).

(b) Veshjet dhe këpucët njëpërdorimshme të kontaminuar përdorur vetëm në mjedisin e kontaminuar duke i hequr dhe larguar para hyrjes në mjedis të pastër.

(c) Për largimin e materialeve me lidhje të dobët asbesti duhet të instalohen tri mbyllje dhomash me dush për stafin si dhe mbyllje dhomash të dyfishta.

(d) Ushqimi, pijet dhe pirja e duhanit ndalohen në zonën e punës.Deponimi dhe asgjësimi i

azbestit (a) Të gjitha mbetjet e asbestit do të ruhen përkohësisht në objektin e caktuar të magazinimit në Xërxë, komunën

e Rahovecit, në përputhje me vendimin e Ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor (Nr. 15/1377/1-ZSP/107/15 data: 01.07.2013). Ndërtesa e caktuar duhet të mbahet sigurt/e mbyllur dhe të gjitha mbeturinat e asbestit duhet të etiketohen dhe të ruhen në mënyrë adekuate ashtu që të mos ketë dëmtime në paketat e asbestit. Asbesti i deponuar duhet të mbrohet mirë nga ndikimet atmosferike (era, shiu).

(b) Deponimi i asbestit duhet të sigurojë hapësirë të mjaftueshme për të vendosur asbestin e paketuar (pako të mëdha) krah për krah në paleta druri dhe asnjëherë mbi njëra-tjetrën. Deponimi duhet të ndriçohet mirë dhe jetë pa pluhur apo mbetje të tjera.

(c) Sapo që të nënshkruhet kontrata, kontraktuese duhet të përgatisë transportin dhe konceptin e largimit.(d) Për zonën e deponimit, aplikohen të njëjtat rregulla teknike dhe të shëndetit e sigurisë sikurse ato për zonën

me dekontaminim të hequr:- Ndarja,- mbyllja njëdhomëshe me material e përgatitur me skele të dendur me folie prej 0.2mm duke përfshirë një mbyllje njëdhomëshe me dyer të dendura apo mbyllje dydhomëshe me perde plastike të mbivendosura.- bartje të të gjitha pajisjeve brenda deponisë (veshje të plotë njëpërdorimshme, të mbathura të gjata, mbrojtje të duhur të frymëmarrjes FFP3.

(e) Vetëm kompanitë e licencuara për punë me asbest në përputhje me Udhëzimin Administrativ nr. 07/2009 për menaxhimin e mbetjeve që përmbajnë asbest të Ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor të Republikës së Kosovës mund të transportojnë dhe deponojnë mbeturina të asbestit.

Menaxhimi i substancave toksike/ mbeturinave

(f) Magazinimi i përkohshëm në lokacion i të gjitha substancave dhe mbetjeve të rrezikshme ose toksike do të bëhet në kontejnerë të sigurt me tanke të kontrollit sekondar (p.sh. kontejnerë me mur të dyfishtë), të etiketuar me detaje të përbërjes, tipareve dhe trajtimit. Materialet e rrezikshme duhet të mbahen në sipërfaqe të padepërtueshme dhe adsorbuesit siç janë rëra apo tallashi duhet të mbahen për trajtim të derdhjeve të vogla.

(g) Mbeturinat e rrezikshme mblidhen ndaras. (h) Kontejnerët e substancave/mbetjeve të rrezikshme do të vendosen në një rezistente nga rrjedhja për të

parandaluar derdhjen dhe rrjedhjen. Kontejnerët duhet të mbahen të mbyllur, përveç kur shtohet ose hiqet materiali/mbeturina.

(i) Të gjitha mbetjet e rrezikshme duhet të peshohen, regjistrohen (në manifeston e mbeturinave) dhe të dhënat të arkivohen. Mbetjet do të transportohen nga transportues me licencë të veçantë, të deponohen përkohësisht dhe të largohen në një objekt të licencuar.

(j) Nuk do të përdoren bojëra me përbërës apo tretës toksikë apo me bazë plumbi.(k) Kontejnerët që bartin substanca të ndezshme, të rrezikshme, shpërthyese ose reaktive duhet të vendosen së

paku 15m nga objekti dhe 30 nga vija e ujit. (l) Kontraktuesit/punonjësit e nënkontraktuesve dhe personat e punësuar gjatë rindërtimit janë trajnuar në të

çështjet që lidhen me mbetjet /substancat toksike ose të rrezikshme.(m) Të gjitha mbeturinat e rrezikshme, duke përfshirë, mes tjerash llambat me mbetje bojërash plumbi apo

merkuri, do të ruhen përkohësisht në objektin e caktuar të deponimit në Xërxë, komuna e Rahovecit, në përputhje me vendimin e Ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor (nr. 15/1377/1-ZSP/107/15, datë: 01.07.2013). Ndërtesa e caktuar duhet të mbahet e sigurt/mbyllur. Mbetjet e deponuara duhet të mbrohen mirë nga ndikimet atmosferike (era, shiu).

(n) Duhet të ketë grumbullim joshkatërrues të merkurit që përmban llambat në kontejnerë kartoni me formë rrjeti mbi euro- paleta dhe të mbështjella me folie metalike. Llambat qe kursejnë energji duhet të ruhen në kazanë të mbyllshëm me maje të hapur (200 litra).

(o) Të gjitha materialet që përmbajnë bojë plumbi ose pluhur plumbi duhet të paketohen në kazanë të hapur UN (200-220 litra), që mund të mbyllet (unazë mbyllëse me veshje zinku) me pllakë plastike (mbyllje e dyfishtë).

(p) Zallim me dorë të bojës me bazë plumbi është i ndaluar, në vend të kësaj duhet të përdoren makina gërryese nxjerrës pluhuri të kategorisë M (specifikimet në dispozicion në EMF).

(q) Ushqimi, pijet dhe pirja e duhanit ndalohen në zonën e punës.F. Pyjet e prekura, ligatinat dhe/ose zonat e mbrojtura

Mbrojtje (a) Të gjitha habitatet e njohura natyrore, ligatinat dhe zonat e mbrojtura në afërsi të aktivitetit nuk do të dëmtohen apo shfrytëzohen, i tërë stafi do të ndalohet rreptësishtë nga gjuetia, rrëmimi, prerja ose aktivitetet e tjera të dëmshme.

(b) Duhet të bëhet një studim dhe inventar i pemëve të mëdha në afërsi të aktivitetit të ndërtimit, pemët e mëdha do të shënohen dhe rrethohen me gardh, sistemi i rrënjëve të tyre duhet mbrojtur, dhe të shmanget çdo dëmtim i pemëve

(c) Ligatinat dhe përrenjtë në afërsi do të mbrohen nga derdhjet nga punishtja e ndërtimit me kontroll adekuat të erozionit dhe sedimenteve përfshirë mes tjerash sanën dhe rrethimet me baltë

(d) Nuk do të ketë gripa të palicencuara, gurore apo deponime mbetjesh në zonat e afërta, sidomos jo në zonat e mbrojtura.

G. Deponimi i mbeturinave mjekësore

Infrastruktura për menaxhimin e

mbeturinave mjekësore

(a) Në përputhje me rregulloret kombëtare, kontraktuesi siguron që objektet e kujdesit shëndetësor të ndërtuara rishtas dhe/ose ato të rehabilituara përfshijnë infrastrukturën e mjaftueshme për trajtimin dhe deponimin e mbeturinave mjekësore; kjo përfshin, mes tjerash: Objekte të veçanta për mbetjet të ndara të kujdesit shëndetësor (duke përfshirë instrumentet e ndotura

të "mprehta", dhe indet apo lëngjet njerëzore) nga të deponimet e tjera mbeturinash; dhe Objektet adekuate për ruajtjen e mbeturinave mjekësore ekzistojnë; dhe Nëse aktiviteti përfshin trajtim të brendshëm, ekzistojnë opsione të përshtatshme dhe operacionale

H Siguria në trafik dhe e këmbësorëve

Rreziqet direkte ose indirekte për trafikun

publik dhe këmbësorët nga aktivitetet e

ndërtimit

(b) Kontraktuesi siguron që vendi i ndërtimit është i mbrojtur mirë dhe trafiku i lidhur me ndërtimin është i rregulluar. Kjo përfshin, mes tjerash: Shënjimet, shenjat paralajmëruese, pengesat dhe shmangiet e trafikut: lokacioni do të jetë qartas i

dukshëm dhe publiku duhet paralajmëruar mbi të gjitha rreziqet e mundshme Të veprohet në përputhje me rregulloren kombëtare të sigurisë në trafik. Mund të shfrytëzohen vetëm rrugët e identifikuara dhe të pajtuar. Asnjë material apo mbeturinë nuk duhet të mbahen në rrugë apo trotuar. Sistemit i menaxhimit të trafikut dhe trajnimit të personelit, sidomos për qasje në lokacion dhe trafiku i

rëndë afër lokacionit. Sigurimi i kalimeve të sigurta dhe vendkalimeve për këmbësorë, ku ndërhyn trafiku. Përshtatja e orëve të punës sipas modeleve të trafikut lokal, p.sh. shmangia e aktiviteteve të mëdha të

transportit gjatë orëve të pikut apo kohët e lëvizjeve të bagëtive Menaxhimi aktiv i trafikut nga stafi i trajnuar dhe i dukshëm në lokacion, nëse kërkohet kalimi i sigurt dhe

i përshtatshëm për publikun. Sigurimi i qasjes së vazhdueshme dhe të sigurt në objektet e zyrës, dyqanet dhe rezidencat gjatë

veprimtarive rinovuese, nëse ndërtesat qëndrojnë të hapura për publikun.

PJESA 4: PLANI I MONITORIMIT

Faza

Çfarë

(A do të monitorohet parametri?)

Ku


Si


Kur

(Përkufizo shpeshtësinë/ap

o e vazhdueshme?)

Pse

(A ëdhtë duke u monitoruar parametri?)

Kosto

(Nëse nuk është përfshirë në

buxhet të projektit)

Kush

(Është përgjegjës për monitorim?)

Gjatë përgatitjeve të aktivitetit

Lejet dhe licencat e vlefshme të operimit (përfshirë ADR)

Në lokacion Duke kontrolluar nëse të gjitha lejet sipas ligjit janë në dispozicion në lokacion

Para fillimit të punimeve të ndërtimit

Është e rekomanduar për të siguruar që të gjitha praktikat e mira të zbatohen

Duhet të jetë pjesë e buxhetit të projektit

Inxhinieri mbikëqyrës në lokacion

Organizimi i lokacionit

Në lokacion Duke kontrolluar rrethimin e duhur, instalimin e objekteve të përkohshme sanitare

Para fillimit të punimeve ndërtimore

Për të garantuar siguri

Kontraktuese bart koston e plotë, zakonisht nuk është identifikuar si kategori e veçantë


Deponimi i azbestit

Në lokacion Ndçrtesa është pastruar nga materialet apo mbetjet e tjera dhe është përgatitur për të pranuar mbetjet (yona e dekontaminimit është caktuar, kontejnerët për veshmbathje mbrojtëse të përdorimit të shkurtër, etj.)

Para fillimit të punimeve

Për të ofruar siguri për punëtorët dhe popullatën lokale

Pjesë e kostove të rehabilitimit


(I) Plani për emergjenca /ndotje aksidentare, (ii) plani i zvogëllimit të ndikimit të largimit të azbestit, (iii) transporti dhe koncepti i largimit të azbestit

Zyra e kontraktuesit

Kontrollo nëse ekzistojnë dokumentet


Për të ofruar siguri për punëtorët dhe popullatën lokale

Pjesë e kostove të rehabilitimit


Gjatë zbatimit të aktivitetit

Ndotja nga mbetjet (jo të rrezikshme dhe të rrezikshme siç janë azbesti dhe CFL që nuk përfshijnë – bojëra, materiale kimike, shtresat apo materialet ndërtimore mbi të cilat përdoren këto)

Vlerësimi i ndotjes në lokacion

Dokumentet shoqëruese të mbeturinave që janë dorëzuar në Ministrinë e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor në të cilat identifikohet lloji dhe sasitë e mbeturinave

Vazhdueshëm gjatë ndërtimit, pra secilën herë që mbeturinat merren nga lokacioni

Kërkohet nga një numër rregulloresh për mbeturinat

Pjesë e praktikës së rregullt të kontraktueseve, duhet të bartet plotësisht nga kontraktuesi


Ministria e Mjedisit (inspektimi

Cilësia e ajrit (pluhuri)

Në lokacion Observimi vizual – kontrollo nëse është aplikuar spreji, dukshmëria, prania e pluhurit në lokacion, ngarkesa e mbuluar apo e spërkatur

Vazhdueshme në baza ditore, ndonëse vëmendje speciale duhet kushtuar transportimit të materialeve dhe mbeturinave

Për ta mbajtur nivelin e pluhurit në minimum për ta mbrojtur shëndetin dhe parandaluar iritimet, si dhe për ta mbajtur dukshmërinë për qëllime të sigurisë

Kontraktuese bart koston e plotë, zakonisht nuk është identifikuar si kategori e veçantë


Materiale Vlerësimi vizual Trajtimi dhe Vazhdueshëm, Për të Pjesë e kostos së Inxhinieri

toksike/të rrezikshme

në lokacion deponimi i duhur kontrollohet sipas Fletëve të të Dhënave të Sigurisë së Materialeve (MSDS) dhe EMP (sistemi sekondar i përmbajtjes, në sipërfaqe të padepërtueshme)

pasi të jenë larguar mbetjet

parandaluar derdhjen apo lëndimet aksidentale

rregullt të kontraktuesit

mbikëqyrës në lokacion

Sigura e punonjësve

Në lokacion Inspektimi i sigurisë së rastësishme

Kontrollimi i vazhdueshëm që nëse PPE është në dispozicion për punonjësit, në sasi të mjaftueshme dhe përdoret/vishet gjatë tërë kohës. Punonjësit janë trajnuar në mënyrë adekuate

Për të parandaluar aksidente dhe rreziqe shëndetësore

Pjesë e kostos së rregullt të kontraktuesit


Rrezik për trafikun publik dhe sigurinë e këmbësorëve

Në lokacion dhe në rrugë lejohet përdorimi për të hyrë në lokacion, plane të trafikut

Observimi vizual dhe ankesat potenciale nga publiku

Kontrollet ditore të shenjave, rrethojave, qasjeve dhe sinjalizimit të trafikut dhe trendeve

Për të parandaluar pengesa në trafik dhe aksidente

Pjesë e kostos së rregullt të kontraktuesit


Menaxhimi i mbeturinave

Në lokacion Observimi vizual nëse ka mbeturina të hedhura, largim joadekuat,

Rregullisht Parandalim i ndotjes

Kosto e projektit Inxhinieri mbikëqyrës në lokacion

djegie, grumbullim të ndarë

Mbeturina të rrezikshme - grumbullim i ndarë, etiketim, transportim

Në lokacion Kontrollimi nëse mbeturinat grumbullohen ndaras, ruhen në mënyrë adekuate dhe etiketohen. Transporti kryhet nga kompani të licencuara. Përkohësisht deponohet në ndërtesën e caktuar.

Punëtorët që trajtojnë këtë lloj mbeturinash janë të trajnuar në mënyrë adekuate.

Pluhuri i bojërave të plumbit dhe materialeve paketohet në kavanoza adekuatë.

Rregullisht Parandalimi i ndotjes dhe menaxhimi i rrezikut për shëndetin


Zhurma Në lokacion, zyra e kontraktuesit

Kontrollimi nëse ekziston puna e paautorizuar e natës, nëse motorët janë të mbuluar, pajisjet e pakësimit të zhurmave janë

Rregullisht Menaxhimi i rrezikut shëndetësor dhe parandalimi i pengesave ndaj popullatës lokale dhe shfrytëzuesve të


aktivizuar, nëse ka pasur ankesa apo gjetje negative të inspektimit

hapësirës

Menaxhimi i materialeve


Kontrollimi nëse furnizuesit janë të licencuar dhe kanë koncesione të vlefshme dhe në përputhje me rregulloren përkatëse.


Parandalimi i shfrytëzimit të paautorizuar të burimeve jo të rinovueshme, mbrojtja e natyrës, ruajtja e peizazhit


Menaxhimi i azbestit

Në lokacion Asbesti laget para largimit, shënjohet gjatë kohës në lokacion dhe paketohet dhe mbështillet në folie.

Nuk aplikohet shtypje mekanike në pllaka të asbestit dhe punët kryhen në përputhje me masat e pakësimit EMP dhe EMF.

Zona e përshtatshme e dekontaminimit është vendosur

Rregullisht Ndotja dhe parandalimi i rrezikut për shëndetin


në përputhje me EMP dhe EMF.

WBAM - mbyllja me strukturën e duhur është me ventilim dhe presion negativ me monitorim në dy pika.

Transporti i azbestit


Kompania është e licencuar për transport dhe trajtim të mbetjeve të asbestit. Automjetet e transportit janë aprovuar/licencuar dhe etiketuar.

Para fillimit të transportit

Parandalimi nga ndotja dhe rreziku për shëndetin


Mbeturinat e azbestit

Në lokacion Sasitë maten dhe regjistrohen, ndërsa të dhënat ruhen. Sasitë e ruajtura korrespondojnë me vlerësimin. Mbeturinat futen në thes dhe dërgohen në ndërtesën e caktuar, shpërndahen në mënyrë adekuate dhe të sigurt. Objektet kanë ndriçim adekuat.

Rregullisht Parandalimi nga ndotja dhe rreziku për shëndetin


Ndiçim me permbajtje merkuri

Në lokacion Kontejnerë adekuatë letre dhe përdoren për deponim të poçeve që i mbron ato nga thyerja

Rregullisht Parandalimi nga ndotja dhe rreziku për shëndetin


Gjatë mbikëqyrjes seaktivitetit

Menaxhimi i mbeturinave (mbeturinat komunale, mbetjet e letrës, kartrixhët)

Zyrat Lloji dhe sasitë e mbetjeve

Vazhdimisht, d.m.th gjatë operacionit

Kërkohet nga një numër rregulloresh për mbeturinat

Pjesë e kostove të rregullta të operimit

Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor (inspektimi)

Cilësia e ajrit Zyrat Testimi i ajrit për thërrmija të asbestit

Një herë para përdorimit të objekteve

EMF Pjesë e kostove të ndërtimit


Shtojca 1 - Menaxhimi i azbestit (Ekstrakt i EMF)

Menaxhimi i azbestit të rrezikshëm Pasi që të jetë supozuar apo konfirmuar prania e ACM në infrastrukturën ekzistuese dhe shqetësimi i tyre të jetë treguar i pashmangshëm, të inkorporohen kërkesat vijuese në EMP për punimet e ndërtimit: • Të sigurohen ligjet dhe rregulloret e vendit pritës për kontrollin e punëtorëve dhe ekspozimit mjedisor ndaj azbestit gjatë punimeve të ndërtimit dhe largimit të mbeturinave, ku ACM është e pranishme; • Meqë është i nevojshëm licencimi dhe lejimi i punëve të zvogëlimit të azbestit, të parashihet kontraktimi i një kompanie me licencë specifike sipas Udhëzimit Administrativ nr. 07/2009 për menaxhimin e mbeturinave që përmbajnë asbest të Ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor të Republikës së Kosovës (MMPH). • Të zhvillohet një plan zbutjeje për punimet që përfshijnë largimin, riparimin dhe asgjësimin e ACM ashtu që minimizon ekspozimin e punëtorëve dhe komunitetit në azbest.

Plani duhet të përfshijë: Kontrollin e zonave të brendshme, ku heqja do të ndodhë në një mbyllje me presion negativ (vetëm për ACM me lidhje të dobët) (ii) mbrojtja e mureve, dyshemeve dhe sipërfaqeve të tjera me fletë plastike (iii) ndërtimi i objekteve të dekontaminimit për punonjësit dhe pajisjet; (iv) Largimi i ACM duke përdorur metoda të lagështa dhe vendosja e menjëhershme e materialit në kontejnerë të padepërtueshëm; (v) pastrimi përfundimtar me pajisje vakumi dhe çmontimi i mbylljes dhe dekontaminimi i objekteve; (vi) deponimi i ACM të larguar dhe materialeve të kontaminuara në një deponi të aprovuar;

• Kërkojnë që përfituesit apo kontrantorët e përzgjedhur të njoftojne autoritetet për largimin dhe asgjesimin sipas rregulloreve në fuqi dhe në bashkëpunim të plotë me përfaqësuesit e agjencive përgjegjëse gjatë inspektimeve dhe hetimeve.

• Kërkojnë që kompanitë e ndërtimit dhe/apo individët e punësuar gjatë ndërtimit të jenë trajnuar në çështjet e rëndësishme të shëndetit dhe sigurisë.

• Kërkojnë që rrobat njëpërdorimshe të kontaminuara të përdoren vetëm në mjedise të kontaminuara dhe të hiqen dhe paketohen në qese të padepërtueshme mbeturinash, para se të futen në dhoma /automjete të pastra. Kërkojnë që këpucët gjithashtu të pastrohen si duhet për të mos shpërndarë pluhur asbesti në mjedise të pastra.

Shkatërrimi i Azbestit Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor (MMPH) ka përcaktuar një objekti (të përkohshëm) të deponimit të materialeve të rrezikshme në Xërxë. Kontraktuesit duhet të ndërlidhen me MMPH në lidhje me asgjësimin përfundimtar dhe mundësitë e trajtimit, kërkesat e licencimit dhe rregulloret e aplikueshme vendore për këtë çështje.

Metoda e zvogëlimit për panelet e fibrave të çimentos që përmbajnë azbest Heqja e ACM që përmban panele me fibra çimentoje (“Eternit”/ “Sallonit” apo të tjera) i takon heqjes së të ashtuquajturës ACM me lidhje të fortë, për shkak të faktit se ato panele përbëhen nga një sasi e vogël e asbestit, që është e ngulitur fortë në matricë çimentoje.

Kushtet e seksionit me rregullat e përgjithshme për zvogëlimin e materialeve që përmbajnë asbest zbatohen.

Megjithatë, sa herë që panelet me fibër-çimentoje dëmtohen mekanikisht ose shkatërrohen, pluhuri ACM lirohet.

Praktika më e mirë është që të parandalohet ose minimizohet lirimi i pluhurit, që rezulton nga një proces i largimit pa shkatërrim.

Hapat kryesorë të punës së rehabilitimit: Ndalimi i streseve mekanike në panelet e fibrave të çimentos (pa shpime, prerje, thyerje, prerje, rënie etj.) Procedura e çmontimit duke përdorur pajisje ngritëse Vishni rroba adekuate të mbrojtjes së frymëmarrjes FFP3 dhe kominoshe të njëpërdorimshme Të lagen panelet para çinstalimit; Të mblidhen panelet pa shkatërrim Të paketohen në folie plastike/ p.sh qese të mëdha paneli me etiketë Azbest Të deponohet në mënyrë të rregullt në një vend të përkohshëm deri në transportimin dhe asgjësimin në vend të duhur.

Këshilla të tjera janë: Gozhdat /thumbat të hiqen me mjete të mprehta Nëse pllakat e fiksuara nuk mund të hiqen, pllakat e vogla mund të prihen një nga një Çmontimi i paneleve të çimentos të asbestit bëhet në metodë të caktuar, për çatinë nga kurrizi në strehë, për mure nga lart poshtë Gjatë largimit të materialeve fikse, produkti duhet të sigurohet kundrejt rrëshqitjes Kur është e mundur, produktet të ngrihen lartë në vend që të nxirren jashtë Prarimi ose mbulimi të hiqet me gërvishtje, duke përdorur skraper druri Pjesët e thyera dhe mbetjet të mbështillen me folie apo qese rezistente ndaj pluhurit Materiali i kontaminuar duhet të transportohen në tokë me kujdes Transporti i produkteve të çimentos së asbestit duhet të bëhet ashtu që ndalon pluhurin e asbestit nga dalja (paketim) Për pastrim do të përdoren vetëm pastruesit me vakum të kategorisë H, Deponimi dhe transporti i materialit duhet të bëhet në kontejnerë të përshtatshëm, të mbyllur

Të shmanget: Thyerja, prerja, hedhja dhe bluarja e pllakave Shpimi, prerja, bluarja me makineri të shpejtë Pastrimi me pastrues me presion të lartë Shkundja nga pëlhurat apo fletat e mbuluara

Përdorimi i parashutëve të mbeturinave

Metoda e zbutjes për materiale të tjera që përmbajnë azbest

Zbutja e materialit me lidhje të dobët asbesti Heqja e ACM në enë të mbyllura është mënyra tipike e rehabilitimit të ACM në vëllime të mëdha me dendësi të lartë ACM. Madhësia e enës është e kufizuar nga kapaciteti i vakumit të instaluar që mban pajisjet e kapacitetit të duhur (norma minimale e ndryshimit të ajrit = 5 herë në orë).

Kërkesat - Nën presionin, do të mbahet me anë të mjetit të instaluar të vakumit përfshirë kapacitetin rezervë - enët duhet të jetë të strukturës së duhur dhe të gjitha pjesët duhet të ventilohen mirë - pajisjet personale të sigurisë duhet të barten brenda smbyllje (rroba të njëpërdorimshme, këpucë të gjata, mbrojtje të përshtatshme të frymëmarrjes FFP3) - Jashtë mbllylljes një person duhet vendosur për qëllime të sigurisë dhe kontrollit - Cf. Seksioni 4.1.2 i EMF

Hapat e punës së rehabilitimit - Kompartmentimi i dendur i mbylljes së plotë, duke përfshirë instalimin e skeleve të duhura - Krijimi i mbylljeve tredhomëshe për stafin me dush dhe mbyllje dydhomëshe - Krijimi i një presioni negativ (shkalla e këmbimit të ajrit dhe presioni sipas rregullave) duke përfshirë monitorimin e vakumit në së paku 2 pika dhe nxjerrja e ajrit shter në pjesën e jashtme. - heqja me dorë e materialit ACM nga sipërfaqet (pastrimi primar dhe sekondar) - Trajtimi, grumbullimi dhe paketimi i nënprodukteve të kontanimunara me azbest që nuk mund të pastrohen (p.sh. metali skrap, leshi mineral), azbesti poroz ose i ngurtësuar ose ACM të tjera - Marrja e mostrave të ajrit për pastrim është e rekomanduar pas përfundimit të punimeve të largimit.

Komente: - Heqja e Asbestit duhet të kryhet nga lart poshtë - Rrjedha e ajrit në mbyllje duhet të jetë nga lartë poshtë - Stafi nuk duhet të punojë nën presion më shumë se 2 orë pa pushim

Kanalet e metalta të ajrit dhe tubat me avull me unazat e ACM me rondelë Kërkesat

Vlerësimi i paraqitjes së ACM në unazat rondelë (kryesisht nga analiza laboratorike) Cf. Seksioni 4.1.2

Hapat e punës së rehabilitimit

Tubat apo kanalet me unazën rondelë të ACM nuk duhet të hapen Rakordet duhet lagur nga të gjitha anët, p.sh. me spërkatës manual uji Rakordet e prera si tërësi (jo të hapura) dhe të paketuara në folie plastike të dyfishtë rezistente nga pluhuri Rakordet do të transportohen për riciklim skrapi në mënyrë që të shkrihen në prodhim të çelikut

Komente: - Në rastin e hapjes së rakordeve, të dyja anët e rakordit dhe ajri i ambientit do të jenë të kontaminuara.

Tekstilet që përmbajnë asbest Kërkesat

Vlerësimi i paraqitjes së ACM në izolimet termike dhe rondela (kryesisht nga analiza laboratorike), siç janë litarët e mbylljes së pajisjeve metalike të nxehta.

Cf. Seksioni 4.1.2

Hapat e punës së rehabilitimit Para dhe rregullisht gjatë të gjitha punëve të manipulimit, të lagen sipërfaqet nga të gjitha anët, p.sh. me spërkatës manual me ujë, për të

parandaluar krijimin e pluhurit të asbestit Të prehet manualisht produkti ACM, mundësisht si një i tërë. Të mos përdoren pajisje elektromekanike të cilat mund të shkaktojnë krijim të

pluhurit dhe shpërndarje. Të paketohet produkti apo pjesët në folie të dyfishtë plastike rezistente ndaj pluhurit me etiketë Azbesti Të deponohet në formë të paketuar në magazinimin e përkohshëm ose deponinë e përshtatshme

Komente: Tekstilet që përmbajnë azbest nuk mund të digjen në temperatura nën 1500 ° C.

mzhe-ks.netmzhe-ks.net/.../docs/03_EMP_PRI_Gjinekologjia_alb.docx · Web viewMasat e tilla të...

Documents

Transcript of mzhe-ks.netmzhe-ks.net/.../docs/03_EMP_PRI_Gjinekologjia_alb.docx · Web viewMasat e tilla të...