တကေဒါငးဒငယာရ (ေကာငးသားသပနတ႔ရ႕ ျဖတသနးမခရးရညအမတတရ)

နဒါနး တကယေတာ ဒအမတတရေတြက ကေနာျပနေရးၾကညခငခတာၾကာပါၿပ။ တခါတေလ ကေနာေရးလက တာေတြဟာ အဖြ႕အစညးန႔ပဂၢလေရးက သေရာသလလျဖစေနမလားလ႔စဥးစားမၿပး မၾကာခဏလလ ေရးခငတလကက ရတသမးထားခရတာပါ။ ကေနာတ႔ျဖတသနးမႈေတြက အခလအခနေတြၾကာလာ ေတာ ျပနေတြးၾကညလကတငး တခ႕အျဖစအပကေတြက ရစရာေလးေတြလျဖစေနတယ။ တကယေတာ အဒအခနက ရစရာျဖစတအခါျဖစသလ တခါတေလကေတာလညး ရစရာမဟတေတာျပနပ တကယက အႏရာယျဖစႏႈငတအေျခအေနေတြပါ။ ကေနာ ဆယတနးႏစေလာကက ဖတခတစာအပေတြထမာ အ ႀကကဆးက ဘာသာျပန၀တေတြ။ ဘာျဖစလ႔လဆေတာ ကေနာတ႔ဖတခဖးတ အေပါစား၀တေတြလ လးျခာပတလညလကေနတာမဟတပ ကြထြကလာတေရးဟနေတြန႔ ဇတလမးဆးရငဘာျဖစမလဆတာ မနးဆလ႔မရတာက ႀကကတာ။ ေနာကၿပး စဥးစားစရာျဖစျဖစ၊ ဗဟသတအေနန႔ျဖစျဖစ တခခကနခ တယ။ ျမနမာ၀တေကာငးေတြရတယဆေပမယ ရားတယ။ စာအပကစၿပးကငကတညးက တခမဟတ တ ခ ဘာျဖစမယဆတာကႀကသေနတယဆရင အရသာမရသလခစားရတယ။ သဘာ၀မက၊ ယတမရတာ ေတြကလညး သပသေဘာမကေတာတာပါတာေပါ။ စဥးစားတတလာၿပေလ။ ေနာကၿပးေတာ ကေနာငယငယက ကျပာေလာငကာတြနး စာအပေတြႀကကတယ။ တငေအာငနရ႕ ကာ တြနးေပါ။ အဒါကေတာ တအမလး ကေနာအေဖအေမန႔ ညအကေမာငႏမေတြအားလးလလ ႀကကၾက တာ တတယ။ ကေနာစာအပငားလာၿပး လပစရာတခခရလ႔ တငေအာငနကာတြနးက စားပြေပၚခဏခ ထား၊ ျပနေရာကတအခါ စာအပမရေတာဘး။ လကရာရတာလြယတယ။ အမမာ လကၿပးနားစြငၾကည လက။ “ဟငးဟငးဟငး… အဟ… အဟားဟား ဟား” ဆရင အဒါ အဖးႀကးအသလား၊ အေမလား၊ ည၊ ညမေတြလားသၿပ။ ကေနာတ႔ အၿမလဖတၾကတကာတြနးပါ။ အ… ကာတြနးတငေအာငန ကေနာတ႔ၿမ႕ မာ လာေနစဥက သ႔အမေလးကလမးမႀကးေဘးမာပဆေတာ ကေနာတခါႏစခါ အျပငကသြားေခာငး ၾကညဖးတယ။ သအၾကမးဆြထားတကာတြနးေတြက အေရာငခယေနတ ပနပနပါးပါး အမးသမးငယ တေယာကကအၿမတမးေတြ႔ရတယ။ သ႔တပညလ႔ေျပာၾကတယ။ ျပာေလာငဇတေကာငန႔ ခပဆငဆငတ တ မကမနန႔ ဥးတငေအာငနကလညး တခါတေလေတြ႕ရတယ။ ေနာကပငး ကေနာၾကားဖးတ ကဗာ ဆရာႀကးဟသၤာတေမာငႏြယထြဋတ႔၊ အကႀကးေတြလခငရတ ကေမာငေမာငၾကညန႔ ကဗာဆရာ အမၾကးတ႔၊ ရစဆယရစအေရးေတာပမာ လပေဖာကငဖကျဖစလာၾကတအမႊာညအကတ႔ သ႔ရ႕ကာတြနး ေတြထမာ ပါလာတာေတြ႕ေတာ ကေနာလညးကာတြနးထေရာကမာေၾကာကၿပး သရတ ေနရာသပမသြား ရေတာဘး။ ကာတြနးတငေအာငနက ဘ၀က ဟာသအျဖစျမငၾကညတယ။ အရငဆး ျပနၿပးမတဆကေပးခငတာက စာအပတခထမာ ကာတြနးတငေအာငနရ႕ဇတေကာငျဖစတ က ျပာေလာငက ေကာငမေလးန႔အဆငမေျပေတာ စတညစၿပးဘာလပရမနးမသတာန႔ စားေသာကဆငတ ခက၀ငၿပး ေဘးကခပယ႔ယ႔ေလးရပေနတ စားပြထးက “ဒေန႔ေတာအမးကေသာကပစမယ… ေတာက” ဆ

တကေခါကၿပး မာထညလကေတာ “ဘယာတလး၊ ဆဒါ၂လး” တ။ စားပြထးက သ႔ကအထးအဆနးလ ျပနၾကညေနတပန႔။ အ… ေနာကထပကာတြနးတခမာလညး သကရြာတရြာကေကာငးပတရကမာ ေကာငးဆရာအေနန႔ လပအားေပးသြားေတာ သတညးတအမရငရ႕သမးေလးက ႀကတၿပးသေဘာကေနတယ။ ဒါေပမယ ေကာငမေလးက သ႔ကဆရာလတေလးတစားဆကဆေနၿပး သႀကကေနတာကမရပမဘး။ သကလညး မခညးကပရဘးေပါ။ ဘာလလန႔ လပအားေပးရကျပညသြားေတာ ျပနရမယေန႔မာ သက သ႔ဟာသ ႀကတ ၿပးခစားေနတအခန အမရငအဖးႀကးက သ႔ကေမးတယ “ဘာလလန႔ ဆရာေလးလညး မနကျဖန ျပနရ ေတာမယေနာ” တ။ အဒါက ငခငရကလကတ႔ျဖစသြားတျပာေလာငက ရပရငမငးသား ေကာဟနး အက တငေလးန႔ “ကေနာ… လာတနးကလညးတေယာကတညး။ ျပနေတာလညးတေယာကတညး ျပနရေတာ မာပါဥးရယ” လ႔ျပနေျပာတယ။ အဒါက အဖးႀကးစဥးစားၿပး တစတခသေဘာေပါကသြားတပန႔ ဒအေတြး စာတမးေလးက အဖးႀကးေခါငးေပၚမာ ထညေပးထားတယ။ “ယပေတာငထက စာသားေတြပါ လားတ”။ ေတြးၾကညေလ ရရေလပါ။ လ႔ဘ၀ထက ကယယ႔ကားယားျဖစေနတ ရစရာ၊ သေရာစရာ ဟာသေလး ေတြက ကေနာတ႔ ဘ၀အေမာေျပ ရစရာေမာစရာေတြအျဖစ ဖနတညးထားခတ ဥးတငေအာငနက ေကး ဇးတငရမာပါ။ ကာတြနးတငေအာငနရ႕ကာတြနးေတြအျပင တျခားကာတြနးေလးေတြကလညး ႀကကတာ ေတြရပါတယ။ ဇ၀နဥာဏရတသေတြက ကေနာတ႔က တခါတေလ မြနးၾကပမႈေတြထက ဆြေခၚထတ သြားၾကေလရတယ။ ကေနာတ႔လညး မြနးၾကပမႈေတြကေမ၊ စတေျပာငးသြားၿပး ရယၾကေမာၾကရပါတယ။ ရယေသာသအသကရည၏တ။ ကေနာအဖြ႕အစညးမာ ရေနစဥကတညးက ကယေတြ႕ခၾကားခတာေတြက အနးကပရေဘာေတြက ျပန ေျပာျပေလရတအခါ တခ႕ရေဘာေတြက ကေနာရ႕အေတြ႕အႀကေတြက ခရးသြားေဆာငးပါးလမးေရးပါ လားလ႔ အႀကေပးခၾကတာရတယ။ ကေနာ အဒအခနက တာ၀နေတြအပါအ၀င အေၾကာငးေၾကာငးေတြ ေၾကာင စာေရးဖ႔အခနမရခပါ။ အခလညး ကယမတမသေလာက ျပနေျပာျပသလသာ ခေရးလကတာ ျဖစပါတယ။ အခအခနမာ ၈၈၈၈ ဆတာဘာလ၊ ဘာေၾကာင မသားစ၀ငတေယာကအမက ထြက သြား/ေပာကသြားရတာလလ႔ ေမးၾကတ လငယမးဆကသစေတြအမားႀကး ျဖစေနၾကၿပး သတ႔ကလညး သတ႔မသမမလကတ ေနာကခသမငးတခ႕က အခလပြငလငးလာတေခတမာ အျပညအစမဟတရင ေတာင တစတရာအသေပးျခငတယ။ ေနာကတခက ျဖတသနးမႈမာ တကယပါ၀ငခတ ရေဘာေတြ ကလညး အမတတရျဖစေစခငလ႔ ဒစာအပက စေရးျဖစတာပါ။ ကေနာရ႕အညတရေတာလနေရးသမားဘ၀ ကယေတြ႕ျဖတသနးမႈေတြအျပင ႀကခ၊ ၾကားခတ ဘ၀ရသ ေတြ၊ ေပးဆပမႈေတြန႔ ဟာသေလးေတြက အမတတရေ၀ငလတဆႏၵန႔ ကေနာေဖာျပႏႈငစြမးရသေလာက ႀကးစားမႈက ဖတရခစားေပးၾကတာကလညး ေကးဇးအထးတငရပါတယ။ ဓာတပမားကလညး ကေနာမာရၿပးသား ပေတြအျပင တျခားရေဘာမတေဆြေတြရ႕ ဓာတပေတြကလညး စာအပအတြက လအပခကအရ ယသးထားတာရတအတြက နားလညခြငလႊတေပးေစခငပါတယ။ ကေနာရ႕အေရး အသား ခ႕ယြငးအားနညးခကေၾကာင လအပခကမား၊ ထခကမႈမား တစတရာခစားမပါက အႏးအၫြတ ေတာငးပနအပပါတယ။

ဒစာအပျဖစေျမာကေရးအတြက အဖကဖကက တကတြနးအားေပးကညၾကတ ရေဘာမတေဆြအားလး က အထးေကးဇးတငရပါေၾကာငး။ ေ၀ဖနအၾကျပမႈအားလးကႀကဆလက။ ေမတာျဖင… ရေဘာျမတ ၂၊ ၉၊ ၂၀၁၃

(၁) မတဆက

ဘယသကမအတငးေခၚတာလညးမဟတ၊ ကယအေတြးန႔ကယလာၾကတခရး။ ဒလမးခရးရညထမာ တေယာကန႔တေယာက ႀကခဆခၾကတယ။ တေယာကကတေယာက အကာကြယေပးၾကတယ။ တ ေယာကကတေယာကေဖးကၾကတယ။ အၿပးေတြန႔ႀကႀကခၿပးရငဆငၾကတယ။ ေႏြးေထြးလၿခမႈေတြအ ျပညန႔ေပါ။ အခေတာ တခ႕လညးကေနာတ႔ကခြထားရစခၾကၿပ။ ျမနမာႏငငထမာ ကနခၾကတ မတေဆြ သငယခငးေတြတခ႕ေတာင မရၾကေတာၿပဘေလ။ ဒ ၂၅ ႏစေကာကာလထမာ အဆးအေကာငး အ ေျပာငးအလေတြအမားႀကး။ အဒစးယကခရးစဥ Odysseus Journey ဆတ ဂရပျပငထမာ စစတကသြားတ အဒစးယကဟာ ပစဒန ဆတ နတမငးရ႕ ကနစာေၾကာင သ႔ရ႕ႏငငကျပနမေရာကဘ ပငလယခရးမာ အေႏာကအယကမးစန႔ ႀကၿပး ႏစေပါငးႏစဆယေလာက တ၀လညလညျဖစခရတယတ။ ဒကနစာေတြမား အေ၀းေရာက ေကာငးသားေတြျဖစတ ကေနာတ႔အားလးက သငေစခတာလား။ အခနေတြကေတာ တေရြ႕ေရြ႕ဆကၿပး ခတကေနဆပါပေလ။

- ငါတ႔သည ႏငငေတာႏင တငးရငးသားျပညသမားအေပၚ သစၥာရပါမည။ - ငါတ႔သည ဒမကေရစတကပြတြငကဆးသြားေသာ သရေကာငးမားအေပၚ သစၥာရပါမည။ - ငါတ႔သည ဒမကေရစတကပြတြင အထကမေပးအပေသာတာ၀နႏင၀တရားမားက ေၾကႁပြနစြာ

ထမးေဆာငပါမည။ - ငါတ႔သည ဒမကေရစေတာလနေရးေအာငျမငသညအထ အသကစြန႔တကပြ၀ငသြားရနသစၥာ

အဓဌာနျပပါသည။ ကေနာတ႔ ေတာတြငးေရာကလငယေကာငးသားေတြရ႕ဘ၀က ခကခၾကမးတမးတယ။ တကယေတာ ေတာဆတာ အျပငကလမးၾကညရငလပသေလာက သေဘာသဘာ၀အရ႐ငးပါတယ။ သ႔ေသာလညး ႐းစငးတယ။ ဒ႐းစငးတျဖစငမႈေလးေတြက ကေနာတ႔တနဖးထားတတသြားၾကတယ။ ကေနာတ႔ရ႕ အပမကေတြအတငး အားလးကယစြမးဥာဏစြမးရသေလာက လကေတြ႕အေကာငအထညေဖာၾကတယ။ ေကာငးအတဆးအတျဖတသနးၾကတယ။ လငယေကာငးသားေတြက အမာခအမားစျဖစေတာ အလပ အရအေကာငအထညေဖာၾကတအခနမာ မနတာေတြရသလ မားတာေတြလညးရမာဘ။ တတာေတြရသ လ မတတာေတြလညးရတယ။ ေဒါသတႀကးတေယာကန႔တေယာက ေအာဟစခၾကတယ။ ညႇႏႈငး လ႔ရ တာေတြရသလ ညႇႏႈငးမရႏႈငဘကြခၾကတာလညးရတယ။ ကေနာတ႔အခနအပငးအျခားအရ တြကၾကည မယဆရင ဆယစႏစႏစခေကာဆတကာလဆတာ သာမနလတေယာကအတြက သ႔ရ႕ဘ၀မာ တစတရာ အေျပာငးအလညးျဖစႏႈငေလာကတ ကာလအတငးအတာပါပေလ။ ေခတအဆကဆကက ေနာငေတာ၊ အမေတာ ေကာငးသားေကာငးသေတြအပါအ၀င ႏငငေရးအကဥးသားႀကးေတြ အမညေပးၿပးေခၚခၾက သလ နရသနအကဥးေထာငဆတာဟာ ဘ၀တကသလဆရင ကေနာတ႔လညး ကေနာတ႔ ေရာကခၾက တ လကနကကငေတာလနေရးေျမက ကေနာတ႔အားလးရ႕ ဘ၀တကသလႀကးပေပါ။

ကေနာတ႔ေတာခေကာငးသားအားလးတတာရတယ အဒါက ကေနာတ႔အားလးပစမးစန႔ ေပးဆပခၾက တယ။ တခ႕သေတြလညး ဆကၿပးေပးဆပေနၾကဆ။ ကေနာတ႔ခစတ တငးရငးသားေပါငးစလထန႔ အမ ေျမရ႕အနာဂတအတြက အဒလေပးဆပခရတာေတြအတြကလညး ကေနာတ႔အားလးက ေကနပေန ၾကတာပါဘ။ ေခတကတြနးပ႔တယေျပာေျပာ၊ ဘာေျပာေျပာ လငယတ႔ရ႕ႏပတဘ၀အစတအပငးေတြက စြန႔စားရတခရးၾကမးန႔အတ အခနကာလရညတခအတြငး ကေနာတ႔ ထားရစခၾကရတယ။

(၂)

နမတ ၁၉၈၃-၈၄ စာသငႏစ၊ ကေနာဆယတနးတႏစကၿပး ေနာကတႏစစာေမးပြေျဖခါနး အထကတနးျပ ဆရာမလပေနတ အေမရ႕အမႀကးက ကေနာ၀မးကြညျဖစတသ႔ရ႕သားန႔ အစးရစစစာေမးပြႀကးမစခင တလေလာက သတ႔အမမာလာေနၿပး သ႔သားန႔စာအတကကဖ႔ အကအညေတာငးတယ။ ကေနာက အရငႏစက စာေမးပြအမတေတြေတာငးၾကညေတာ ဓာတ-ရပ ဘာသာရပမာ အမတမျပညလ႔ စာေမးပြက တာဆေတာ ကေနာေနာကတႏစ အဒဘာသာက အရမးကႀကးစားထားတယ။ ကေနာအဖးရ႕ေကာငးမႈ န႔ ကရငပါယလကေသးတယ။ အဒအခနက ရပေဗဒသငခနးစာတခ႕က ေကာငးသားခငး ဆရာျပနလပ လ႔ရေလာကေအာငကၽြမးကငလာတယ။ ကေနာ ဓာတ-ရပ ဂဏထးန႔ စာေမးပြေအာငတအခန ကေနာည ၀မးကြလညး ႏစခငးေပါကေအာငတယ။ ကေနာအေဒၚတ႔ မသားစက ေကးဇးတငတအေနန႔ သတ႔ရ႕ အထကအညာဘရားဖးခရးမာ ကေနာကစားရတခၿပးေခၚသြားၾကေတာ လကသြားျဖစတယ။ စစကငး၊ မႏေလး၊ မရြာ၊ ျပငဥးလြင ေဒသေတြကေရာကခတယ။ မႏေလး မဟာျမတမနဘရားႀကးရ႕ မကႏာေတာ က ဖးေျမႇာရငး ထမငးေမဟငးေမေတာင ျဖစရေသးတယ။ အ.. ခရးစဥရ႕အစပငး စစကငးဘကက သခးႀကးငတကျပားတညထားခတယဆတ မရခဏေစတ ေရ႕က ငကေပာပြအနးပြန႔ထားတ အသက၀ငေနတယလ႔ရြာနးခပစပကယၾကညတ ဆငရပထႀကး ၂ခထကတခ ကလညး စတ၀ငစားစရာ။ သတ႔အေျပာအရ ဓားျပအဖြ႕တဖြ႕ကရြာက ဓားျပတကမလ႔ လာေတာ အဒဓားျပ ေတြက ဆငတေကာငကလကနငးၿပး အစြယန႔ထးၿပးသတပစလကတယတ။ ရြာသားေတြက ဆငသလသ ေတြ ဆညေနလ႔ထြကမၾကညရဘး။ ေနာကတေန႔မနကကမ သြားၾကညၾကေတာ လကနကကငလတခ႕ ဆငနငးခရ၊ အစြယန႔အထးခရၿပး ေသေကေနၾကတာေတြ႔ရတယတ။ အဒညာဖကက ဆငရပထႀကးတခ ရ႕အစြယမာလညး ေသြးေတြေပကေနတာေတြ႕ရတယလ႔ ေျပာၾကတယ။ အဒအခနကတညးက ရြာနးခပ စပကလေတြက အဒဆငႀကးက ကနေတာပြေပးၿပး ယယ ၾကညၾကညပသထားၾကတယတ။ စစကငးေကာငးမႈေတာဘရားကေရာကေတာ ဘရားဖးၿပးလညပတၾကညၾကရငး ငါးကနတခေဘးက ေရာကသြားၾကတယ။ ကနေစာငးမာ အေမအႀကးတေယာကက ငါးစာေရာငးေနတယ။ သက လာလာလာ လာ န႔ေခၚရင ငါးႀကးေတြကေရထကေန လမးပစလကတအစာေတြက ခနဟပၾကတယ။ ကေနာ အနား

၀နးကငက သငပနးေပၚမာေရးထားတ ဒေရကနရ႕ထးျခားခကေတြက စတ၀ငစားသြားတယ။ သၾကားမငး ရ႕နတေရကနဆပ။ ကနေဘာငတေလာကမာ သစပငေတြအ႔ဆငးေနေပမယ ကနေရဟာ အမႈကသရက အၿမကငးေနတယတ။ ေနာကျပနငၿပးၾကညေတာ.. ဟတတယ။ ေရထမာ သစရြက တရြကေတာငမရဘး။ ကနေရရ႕အေရာငဟာ အၿမတမးၾကညၿပးစမးေနတယတ။ အဒလမဟတပ ကနေရဟာရႊ႕ေရာငလေနာက ကေနမယဆရင တငးျပညအတြကအတတနမတမေကာငးဘး။ မၾကာခငမာ ျဖစလာမယနမတဆးကျပ တာတ။ စစပြေတြ၊ မငးေျပာငးမငးလႊေတြ၊ တငးျပညပကတာေတြ ျဖစတတတယလ႔ဆထားတယ။ ကေနာအေမအဆကျပနေလာကသြားၿပး သၾကားမငးနတ ေရကနရ႕ထးျခားခကေတြကေမးၾကည ရငး “အေမ… အခ.. ေရကနက ႐ႊ႕ႏစေရာငလေနာကကေနတာ ဆေတာ နမတမေကာငးဘးေပါ၊ ဟတလား” အေမအက ကေနာမကႏာကေၾကာကလန႔တၾကားျပနေမာၾကညရငး တတရရန႔ “သားေလးရယ။ အေမတ႔ ဂပနေခတတနးက ေလယာဥန႔ဗးႀကခၾကရတာေတြေတြ႔ရတယ။ လေတြေသ လကၾကတာ… အနဌာရ သကသကပါဘ။ မေျပာပါန႔ေတာ” တ။ ကေနာ အေမအရ႕အနားက အေတြးတပငးတစန႔ ထြကလာခ တယ။

(၃) အေပါငးအသငးမား ကေနာက ၿမ႕ေပၚမာလတငးလလန႔ ခငမငေအာငေပါငးတယ။ ဆငးရခမးသာအဆငအတနးန႔ လမးဘာ သာမေရြးေပါ။ တ႐နး႐နးလပေနတာမးမဟတေပမယ ကေနာမာမတေဆြေပါတယ။ အဒမတေဆြအ ေပါငးအသငးေတြထမာ တၿမ႕လးကေရာငရတ ရစခနးမာလဆးစာရငး၀င လကသေျပာငတ သငယခငး ေတြလညးပါတယ။ ထစကနရ သတ႔က ခမယ၊ ရကမယဆတာခညဘ။ ပထမတေယာကက မးေအာငတ သ႔ဆရာကလညးလဆးစာရငး၀ငထမာရတယ။ သကခဏခဏ ရနျဖစ လြနးေတာ ကေနာေပါငးရတာခကလာတယ။ ကေနာက ရနသထက မတေဆြမားခငတသ။ ေနာကဆး ကေနာအရငးႏးဆးလေတြန႔ပါ ဒေကာငရနျဖစတယ။ ကေနာလညး အဒအခနကာလအထ တပမေတာရ႕ သေဘာထားမနေတြက ေကာငးေကာငးနားလညသေဘာေပါကေသးတာမဟတတအတြက ကေနာကသ႔ က မငးကြာ… ဒေလာကေတာငခခငရင လမးေပၚမာရနျဖစၿပး အခပထက ၀ငလကထြကလကလပမေန န႔ မငးကဘယသမလညးေလးစားမာမဟတဘး၊ အဓပၸါယလညးမရဘး။ တငးျပညကာကြယဖ႔ စစတပထ၀ငလက၊ အဒါပေကာငးေသးတယလ႔ေျပာထညလကတယ။ သတကယပ စစသားစေဆာငးေရး ကေနတဆငစစတပထ၀ငသြားတယ။ ပပေႏြးေႏြး ရစဆယရစအေရးေတာပႀကး အႏမနငးခရၿပးကာစ အခနေလးမာဘ ဒေကာငျပနေရာကလာတယ။ အမေရ႕မာ စစယနေဖာငးတကားကားန႔ လညပငးမာ လညး လညပတနစညးလ႔။ ကေနာန႔အႀကးအကယစကားမားၿပးျပနသြားတာ အခအထျပနမေတြ႕ရေတာ ဘး။ “ေတြ႕လား သ… တပမေတာရ႕သေဘာထားမနက သေဘာေပါကသြားၿပ” ဆတစကားက ေနာက

ပငး ကေနာတ႔ၾကားမာ လကသးစကားျဖစလာတယ။ အ… တကယ ျမနမာတပမေတာထမာေတာ အဒ ပကလးလပမလပမသဘး။ လပေလာကမယထငတယ။ ေနာကတေယာကက ကတငထြနးတ။ သကလညး မးေအာငလဘ။ ဒါေပမယ သကတမး။ သန႔ ေပါငးတ သငယခငးေတြက သမားေတြကရနစၿပး ျဖစလကတငး သက၀ငပါရငး ထးတာႀကတတာေတြျဖစတာ။ သ ကေနာအမကညေနေစာငးေလာကလာလာေခၚတယ။ “ေယာကဖ။ အရကသြားေသာကရေအာင” တ။ ကေနာတ႔ၿမ႕အစြနက ေရခစမေဆးအရကဆငမာ သြားထငတာမားတယ။ အဒလမးထပမာ မြတဆလင အမးသမးတေယာကေရာငးတ ပသတက၀ငၿပး၀ယမယ… အရကဆငထမာ ေဆးစမအရကတလးခြ ေလာက စကားတေျပာေျပာန႔ခမယ။ အဒါဆ ကေနာတ႔ႏစေယာက ေရခနကကၿပ။ ကေနာတ႔ၿမ႕ကလမး ကယေတြေပၚမာ ကေနာတ႔ႏစေယာကထ ပခးဖကၿပး လမးရ႕ဟဖကေရာကသြားလက၊ ဒဘကက ယငထးယငထးျပနေရာကလာလကန႔ လမးျပညေနေအာငေလာကၿပး အရကဆငကေန အမကျပနၾက တယ။ လမးေရာကေတာ သက သ႔၀သအတငး “မကတေကာငထြကခ” ဆၿပး စမေခၚပါေလေရာ။ ကေနာသ႔က အသာမကေစေစာငးၿပးၾကညလကတယ။ နနေတာမနေနၿပ...။ အနား၀နးကငက ရပကြကသားေတြ လညး နနေတာလႈပလႈပရားရားျဖစသြားၾကတာ သတထားမတယ။ အဒေတာကေနာကလညး ေနာကက ေန အားကမခ “ကနတေကာငန႔ ငါန႔ခမယ” လ႔၀ငေအာလကတယ။ သက တ႔ကနျဖစသြားၿပး ကေနာက လကၾကညတယ။ ကေနာက မသခငေယာငေဆာငေနတယ။ အဒအခါကေတာ သက “ဆယႏစေအာက ကြာ၊ ဒတဓားမပါ” တ။ သကေနာန႔ အဒလေပာေပာေနရတာသေဘာကလာတယ။ ေနာကပငး ကေနာတ႔ တတြတြေလာကက ေပါငးျဖစတယ။ ကေနာအမကထြကလာၿပးတေနာကပငး ကေနာညညမေတြက လ အေတာမားမား ခပဖယဖယေနၾကေပမယ သကအၿမလလ ကေနာသတငးဘာၾကားေသးလဆၿပး လာ ေမးေဖာရေသးတ လနညးစထကတေယာကေပါ။ ကေနာအမေရ႕မာ အသက ၅၀ ေလာကရတ ကရငဥးေလးႀကးတေယာကရတယ။ သက စကားနညး သလ ေအးေအးေဆးေဆးသမား။ သ႔အေမ အသက ၈၀ နးပါးအဖြားအႀကးက လပေကြးျပစေနတသ။ ၁၉၈၈ ခႏစ စစအာဏာမသမးခငေလးမာဘ ကေနာအမေရ႕မာထြကထငေနတအခန သေရာကလာ တယ။ ကေနာကသ႔မာရတအေဆာငျဖစတ ၀ကမာနစြယက အကာအကြယအေနန႔ေဆာငထားဖ႔ လက ထကထးထညေပးရငး “ဥးသတယ။ တေလးက တကတကကြကြလပေနတာဆေတာ ဒါကလမယ။ ဥးက ေတာအသကႀကးၿပ။ ဒလအေဆာငေတြ မလေတာပါဘး။ ယယၾကညၾကညေဆာငထားပါ” လ႔ေျပာတယ။ ကေနာလညး ယတာမယတာအပထား၊ သ႔ေစတနာကအသအမတျပတအေနန႔ လကခယရငး ေကးဇး စကားေျပာရတယ။ တကယေတာ အဒအေဆာငက ေတာေတာငမခရေသးဘး ကေနာရ႕နေမာနမႏငမႈ ေၾကာင ေပာကသြားတယ။ ကေနာအမနးခငးေတြထမာ ရပကြကထကဘယသန႔မမေပါငးဘ ခပကငးကငးေနတတတသေတြ ျဖစတ အသက ၆၀ ေကာ အဖးႀကးတေယာကန႔ ဖာသဖာသာေနတတတ အေမၫြန႔ဆတ အဖြားႀကးတေယာက ရတယ။ သတ႔ကေနာကခငၾကတယ။ အမေရ႕ကျဖတေလာကသြားတ ကေနာက အၿမလမးေခၚ၊ ေရေႏြး ၾကမးန႔စားစရာတခခေကြးၿပး ႏငငေရးအေျခအေနေမးတာ၊ စကားစမညေျပာတာေတြ လပေလရတယ။ ဒါ ေၾကာင ကေနာအေဖက “ေနစမးပါဥး၊ ၿမ႕ထက လမကေတြ၊ ရပကြကထက ဘယသန႔မမေပါငးတ လထး

လဆနးေတြအားလးက မငးကအေတာခစၾကပါလား။ ငါမားေတာ သတ႔က လမးမာေတြ႕တာေတာင ေမး ထးေခၚေျပာလပၾကတာမဟတဘး။ ဖတေလတငါးပ ရတယလ႔ေတာငထငရ႕လားမသ။ ေဟေကာင ငျမတ။ မငးက ဘယလလစားမးလ” လ႔ ေျပာခဖးတာ။

(၄)

၈၈၈၈ အေရးေတာပ “ေဟေကာင… ကက ထေတာေလ။ ရနကနမာ ပစကနၿပတ။ ေကာငးသားေတြေသတယၾကားတယ။ ဒ ေကာငေတြကြာ။ မက႐ငးလကတာ…” ဆတ ကေနာညရ႕ေဒါသသတတရရၾကားမာ လန႔ႏးလာတယ။ ကေနာလညး ေဟ.. ဟတလားဆၿပး ကတငေပၚက ခကခငးထထငလကတယ။ ဒါက ဒတယႏစ ေကာလပေကာငးသားတဥးျဖစတ ကေနာက ေယာင၀ါး၀ါးအနာဂတအပမကေတြထက ရးရးေလးလပႏး ယတြငမဟတဘး ဆြခါၿပးေတာကႏးပစလကတ ဇတလမးအစ။ အဒါ ၁၉၈၈ ခႏစ။ တရားမတမက ေတာငးဆေနၾကတေကာငးသားေတြန႔ လထလတနးစားေပါငးစက ၁၉၆၂ ခႏစ ဗလခပေန၀ငးအာဏာ သမးၿပးေနာကပငး အၿဖခြခခရတာေတြအႀကမႀကမ ရတယ။ ႏစေတြအေတာ ျခားသြားၿပျဖစတ အဒတရား မတမကလလားတလႈပရားမသမငးဆးေတြရ႕ေနာက၊ ကေနာတ႔ေခတမာ တေကာျပနလာတ ပထမဆး ေကာငးသားေသြးေျမကမႈ။ ရနကနန႔ေ၀းတ နယၿမ႕ကေလးက ေကာငးသားေပါကစကေနာ ေတာက ေလာကပါသြားေတာတယ။ ရနကနေကာငးေတာသားေတြရ႕တကပြေခၚသက ႏငငတကာေရဒယသတငးေတြကေန ၾကားၾကရတယ။ တႏငငလး ျမနမာဆရယလစလမးစဥပါတအစးရ (မဆလ) က ဆႏၵျပၾကပါတ။ သေဘာတတယ။ တပါတ အစးရေခါငးေဆာငက အေရ႕ေတာငအာရေဒသထမာ အခမးသာဆးစာရငးထ၀ငေနတအခန တငးျပည က ကမၻာအဆငးရဆးႏငငျဖစလာတယ။ တႏငငလး အထကေအာကခစားမႈေတြက ေတြ႕ေနရတယ။ မရ ဆငးရသားေတြ ငတၿပးစားစရာမရေအာငျဖစလာတယ။ ေငြစကေတြကလညး ထတခငသလထတ၊ ဖက ခငသလဖက။ အေလာျပနေပးတာမးလညးမရဘး။ ထနးလကက မးခနၿပး၊ ကနတာအကနစကခငးတ စကပးေရး၀နႀကးလမးန႔ စခနးသြားေနၾကရတဒလထလညး မြျပာကရကလြၿပး ဘာမျဖစလာစရာမရ ေတာဘး။ ဒစနစဟာ အတအေယာငစနစျဖစေနၿပေလ။ ရနကနေကာငးသားထရ႕ တကပြေခၚသျဖစတ ရစရက၊ ရစလ၊ ရစဆယရစေန႔မာ ကယၿမ႕နယန႔ ကယ လထဆႏၵျပပြေတြျဖစေအာငလပၾကရတယ။ ေနာကပငးမာ အာဇာနညေခါငးေဆာငတဥးျဖစတ မနးဘခင ရ႕တ၊ အရငဖဆပလေခတ၀နႀကး မနးဘဆငရ႕သား ေဒါကတာမနးျမငဆငဥးေဆာငတ ၿမ႕နယသပတ ေကာမတေပၚလာတယ။ ဗမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားမားသမဂၢ (ဗကသ) ၿမ႕နယ ကယစားျပေကာမ တဖြ႕ၾကၿပး ေကာငးေတြမာ သပတစခနးစၾကတယ။ ကေနာလညး ေကာငးသားတေယာကျဖစတာမ႔

ေကာငးသားသမဂၢမာပါတယ။ မတရားမႈေတြကမႀကကၾကတာျခငးတလ႔ စစညးၿပး တကၾကတ ႏလးရည တကပြ။ သပတကာလအတြငးမာ ကေနာက သပတစခနးမာညအပညေနေနတာမားတယ။ အဒအခနက ေကာငး သေတြေတာင ညအပညေနေနၿပး တငးကးျပညကးက ထမငးေမဟငးေမန႔ အားႀကးမာနတက လပၾက တာရတယ။ တခါတေလ ညဘကအခနးကယႀကးေတြထမာစၿပးအပၾကရတယ။ ေဖာကျပနဖ႔… စဥး ေတာငမစဥးစားဘး။ အဒလျပနာမးလညး လးလးမရခသေလာကပ။ အားလးက လထအတြက၊ အ မားျပညသေကာငးစားေရးအတြက၊ အေရးေတာပေအာငႏငေရးကပ စတထမာႏစၿပး လပေနၾကတာ။ ဒ ေလာကအထ အငန႔အားန႔လညတာမး ျမနမာျပညမာ ေနာကထပမေတြ႕ရဖးေသးဘး။ ဗလခပေန၀ငးက သ႔ပါတအထကပငးကလေတြပါဆြေခၚ တငးျပညက “ေသနတဆတာ မးေပၚေထာင မပစဘး။ ပစရငတညတညပစတယ။ ေနာကေနာငဆဆပပလပမယဆရင သတထားၾကေပေတာ” လ႔ ႀကမးေမာငးစနေခၚရငး ဆငးသြားတယ။ ေဒါကတာေမာငေမာင သမၼတျဖစလာတယ။ ေတာကေလာက အစးရက ႐ကပတ၊ ပစခတန႔လပလာၿပးမ ၿဗးကနခကခငး ေလေျပာေလးန႔ အသေျပာငးသြားေတာ ႏငင အႏ႔လမးေပၚကဆႏၵျပလထကမယေတာဘး။ ဘာတ “ျပညသလထႀကးက စတမရညႏႈငၾကေတာဘး လား…။ ဆႏၵေတြလညးမေစာၾကပါန႔။ အမထမာကနခၾကတ အမေထာငရငမေတြရ႕ဆႏၵေတြကလညး သပါရေစဥး..” ဘာညာန႔ ေဒါကတာေမာငေမာငကမန႔ခြနးေခၽြေတာ အမေထာငရငမသမဂၢေတြသာမက အေျခာကေတြဖြ႕ထားတ အလဖနတးရငမားသမဂၢေတြအထ လမးေပၚထြကဆႏၵျပလကၾကတာ ပြစည သြားေတာတယ။ လေတြအားလးက ၂၇ ႏစေလာက ဒကၡေပးလာခတ မဆလ-တပါတစနစ ေတာပါေတာ လ႔ ေျပာေနၾကတာမဟတလား။ ဒမကေရစေပးပါေတာလ႔လညး ေတာငးဆေနၾကၿပေလ။ အရငက လမးေပၚမာလၿခေရးခထားတ စစတပေတြေပာကသြားတယ။ ရတပဖြ႕၀ငတခ႕န႔ ဌာနဆငရာ ၀နထမးေတြပါ သပတထပါလာတယ။ ရနကနမာ ေလတပတ႔က တပသားေတြေတာင သပတထပါလာၾက ဆပ။ လေတြက ေကာငးတလကၡဏာလ႔ထငၾကတယ။ တ႔ျပညသ႔တပမေတာကမား အစးရက အာဏာ သမးၿပး လထဖကကရပလာမလားေပါ။ ေနာကပငး ေထာငေတြဖြငေပးၿပး ခးဆးလယကရာဇ၀တသားေတြက လႊတေပးလကတယဆေတာ လထ က အႏရာယေပးမယသေတြ ပလာတာေပါ။ အဒအထ လညးကးစးလကးေလာငးသတခတ ေကာေဆြဆ တ စတဇလသတသမားပါ ပါေသးတယ။ ၿမ႕လထလညး ရတတတဓားဆြၿပး ကယရပကြကကယ လၿခ ေရး လပၾကရေတာတယ။ ရရာလကနကကငထားတလေတြက လမးေတြေပၚမာ။ အထးသျဖင ညဖကဆ ရင အမအျပငက လမးေပၚမာ ဘယသက ဘယသမနးမသ။ ရပရြာလၿခေရးက ရပကြကအလက စဖြ႕တာ ၀နယၾကတယဆေပမယ သပစနစတကမဟတသလ ေရာေရာေထြးေထြးန႔ဆေတာ လေတြလ လၿခမမရ သလ ျဖစကနၾကတယ။ တေန႔ သပတအဖြ႔ထက လမးမာသပတေမာကဆႏၵျပတလေတြက အဆပခတဖ႔လပေနတယဆၿပး အ သက ၃၀ ေကာ အမးသမးႏစေယာကက ကေနာတ႔ၿမ႕နယေကာငးသားသမဂၢက လာအပသြားတယ။ အဒအမးသမးေတြက စစေဆးဖ႔အဓကတာ၀နယရတာက ကသနးႏငတ႔၊ ကျမေဇာတ႔ လၿခေရးဌာနက။ သတ႔ကစစေဆးေနေတာ အနားမာသြားနားေထာငၾကညတယ။ သတ႔ဘ၀အေၾကာငးေတြကေလာကေျပာ

ေနၿပး တေယာကကေတာ မဆလလႀကးတေယာကက သ႔ကေငြေပးၿပးခငးခတယလ႔ေျပာတယ။ ေနာက တခါေျပာေတာ ေနာကတမးျဖစျပနေရာ။ ကေနာတ႔လညးမကေစေတြလညကနတယ။ အမနတငး ေျပာရ ရင သတ႔ကၾကညရတာ ပမနမဟတဖး။ စတမမနသလမး ေယာကယကခတၿပး ေျပာေနတာမးေတြ။ ေၾကာကလညးေၾကာကေနၾကပရတယ။ ေနာကဆး ကေနာက လၿခေရးကသငယခငးေတြက တ႔တေတြ ဘာဆကလပမာလ။ သတ႔ကျပနလႊတေပးရငေပး၊ ဒါမမဟတ သတ႔လၿခေရးအတြက စတခရမယအဖြ႕အ စညးတခခက အပေပးရငေကာငးမယလ႔ အႀကေပးခတယ။ ဒၾကားထ သကၤနးက ျဖစသလရထားတဘနး ႀကးတပါးက ဓားကငထားတသပတအဖြ႔၀ငႏစေယာကသးေယာကန႔ “ဘယမလ အဒေကာငမေတြ ငါတ႔ သပတအဖြ႔ကအပ” ဆၿပး လာေတာငးေနလ႔ ၾကညလကေတာ သတ႔က စစေဆးမယဆရင အဒအမး သမးေတြရ အသကအႏရာယကျမငၿပး မေပးႏႈငဘးလ႔ ေခါငးမာမာန႔ ၀ငးျငငးၾကရေသးတယ။ သတ႔ မေၾကမနပန႔ ျပနသြားၾကတယ။ ေနာကပငး အဒအမးသမးႏစေယာကစလးက ၿမ႕နယေကာငးသား သမဂၢက ရဌာနကလႊအပေပးၿပး အေျခအေနေမးစမးၿပး ျပနလႊတသငရင ျပနလႊတေပးလကဖ႔ မာလက တယ။ ဟတတယေလ ကယေတြမနားမလညပ။ ေသလညး ေသျခာတာမဟတဘး။ အဒဟသၤာတဗကသလၿခေရးဌာနက ကသနးႏငတေယာက အႏၵယနယစပဖကက ABSDF အေနာက ဖကေဒသက ေတာခသြားၿပး သ႔ရ႕ဆး႐ြားတ ကနးမာေရးအေျခအေနေၾကာင ေတာတြငးစခနးမာ ကဆးခ တယလ႔သရတယ။ သန႔ အတပါသြားတ ကအမးကေခၚ ကရထြဋလညး နယစပမာ အဖြ႕တဖြ႕က လမားၿပး ပစတာခရတအတြက ကသနးႏငမတငခင အေစာႀကးကတညးက ကဆးခရတယ။

၁၉၈၈ စကတငဘာ (၁၈) ရကေန႔ညမာ စစသားေတြက ေရ႕တနးမာ ရနသစခနးကစးနငးမယပစအတငး ၿမ႕ထက ၀ငလာတယ။ လမးမေတြမာစစမကႏာဖြငၿပး သတ႔အထက အရာရေတြၫႊနၾကားထားတအတငး လမးေပၚကအစးရဆန႔ကငဆႏၵျပေနတလအားလး ကြနျမနစေတြဘာညာန႔ တဆပမးစတပၿပး ရကရက စကစကပစခတႏမနငးလကတအထမာ ကေနာလပေဖာကငဖက ညအကလျဖစေနၾကတ သငယခငး ဂြမတန႔ ေမာငခင၀ငးတ႔အပါအ၀ငမတေဆြတခ႕ ပြခငးၿပးပစအသတခၾကရတအထ ပါသြားတယ။ အဒည က ၿမ႕ပတ၀နးကငရြာေတြက ရြာသားေတြပါ ၿမ႕လၿခေရးကရရာလကနကန႔၀ငးၿပး ယထားၾကတာဆ ေတာ လဘယႏစေယာကေသ တယဆတာအတအကမသရဘး။ တခ႕ကလညး တစရာေကာေသ တယ။ တခ႕ကလညး ေလးငါးေျခာကဆယေကာေသတယ စသညျဖငေပါ။ နယအလက ၈၈၈၈ လပရား မမာ ကဆးခတသေတြက စာရငးျပနျပစႏႈငရငေကာငးမယ။ တႏငငလးအေနအထားန႔ လေထာငန႔ခ ေသတယလ႔လညး ၾကားရတယ။

ကေနာကေတာ အဒညက ပထမေနရာယထားတ ဥးေအာငျမတေကာဘရားတေဇာငးထကေ႐ႊ႕ၿပး ၿမ႕စြန ရြာတခကေနရာေျပာငးယတ ေကာငးသားသမဂၢအဖြ႕၀ငေတြန႔။ ကေနာတ႔က ရြာသားေတြက ေကာငး သားေတြေပးဆပရတာမားေနၿပ၊ ဒတခါ ကေနာတ႔ရြာသားေတြအလည၊ ဒေကာငေတြလာရင ကေနာတ႔ တာ၀နထားပါဆၿပး ကေနာတ႔ကအတငးအၾကပ တေတြထမာတခါးပတၿပးဖြကထားေပးလ႔ ပစခတေနတ ေသနတသ၊ လကနကႀကးသေတြက စတလႈပရားရငး နားေထာငရေနၾကရေတာတယ။ တကယေတာ အဒအခနက ကေနာလကထမာ ဓားေျမႇာငတတေခာငးန႔၊ အျပငထတထားတ မးစာက မး႐႕ပစရတ လကျဖစမကသေနာဗး၂လးပရတယ။ မးခစလညးမရေတာ စစသားေတြတကလာရင လမးပစဖ႔ ဘယမာ လကၿပးမးညႇရမယဆတာေတာင သတာမဟတဘး။ ေဘးကလေတြမာလညး ဘာလကနကမ မယမယ ရရရတာမဟတလ႔ အေျခအေနကေစာငၾကညၿပး ဘာဆကလပရမယဆတာ စဥးစားတာအေကာငးဆးလ႔ အားလးသေဘာတၾကတယ။ ေနာကတေန႔မနကမာ ရာန႔ခၿပးဖမးထားတ ဆႏၵျပသမားေတြက ရစခနးေရ႕

မာ အေပၚအကၤေတြခၽြတ၊ ႀကးတတၿပး ေနပလမးထားတယလ႔ ၾကားရတယ။ တသကလး တငးျပညက ကာကြယတတပမေတာဆၿပး ေရ႕တနးျပနေတြကေတာင ေအာငသေျပေတြန႔ႀကဖ႔ မညညးမည၊ မေမာမ ပနးလပၾကတလထက စစတပက ႏငငေနရာအႏ႔ ရကရကစကစက ပစခတသတျဖတျပေနၾကၿပေကာ။ တပမေတာရ႕ရပတညမက ရငးသြားၿပ။

ေနာကတေန႔ စကတငဘာ (၁၉) ရကေန႔မာ ေအးေအးေဆးေဆးသမား ကေကာႀကးဆတ အကႀကးက ေမာငခင၀ငးအသဘလကပ႔ရငး အထက (၁) ေကာငးေရ႕ကအေရာက လမးမေပၚကလႀကးတေယာက က ဒကေလးငယငယရြယရြယန႔ဘာျဖစလ႔ေသသြားတာလဆတအေမးက ညကေခြးကက လ႔လ႔ေျဖလက တာက ေကာငးသပတစခနးကသမးထားၿပးေစာငေနတ စစသားတေယာကကၾကားလ႔ သ႔က ေတးမတ ထားတယ။ ကေကာႀကးအသဘကအျပန ေကာငးေရ႕ေရာကေရာကခငး အဒစစသားက ေသနတန႔ ထြကၿပးပစထလကတာ ဗကပြငၿပးေဆး႐ေရာကပါေလေရာ။ ကေနာ ေဆး႐ကသြားၾကညေတာ သမေသ ဘး။ ကေနာက “ကေကာႀကး… ခငဗားေတာ သရေကာငးျဖစၿပ” လ႔ေျပာေတာ တကယလးေဖာေယာင ေနတ သကႀကးစားအားတငးၿပးၿပးတယ။ ကေနာန႔ကေနာညေလးလညး ေနာကပငး သငယခငးေတြ၊ အမးေတြရတ ကေနာတ႔ၿမ႕န႔နးတ အဂၤပဖကကရြာေတြမာ ဟရြာဒရြာေရႊ႕ၿပးပနးေနခၾကရတယ။ ေနာက ပငး သြားေလသအာဏာသမးစစေကာငစေခါငးေဆာင ဗလခပႀကးေစာေမာငရ႕ ပါတစစနစန႔ေရြးေကာက ပြက လြတလြတလပလပကငးပေပးမယ၊ လထဆႏၵန႔အည ေရြးေကာကပြႏငတပါတကအာဏာလႊေပးၿပး စစတပကစစဘားတကေတြက ျပနမယဆတကတက ေရဒယ၊ တဗြေတြက အထပထပၾကားရတယ။ ရစေလးလးအေရးေတာပမာ ရာဇ၀တမႈေတြကးလြန ထားတာမရတသေတြက အေရးယမာမဟတဘးလ႔ ေၾကျငာေတာ ကေနာတ႔ ညအစကႏစေယာက ကယၿမ႕ကယျပနခၾကတယ။ ေဒါကတာျမငဆင၊ သ႔သပတအဖြ႕ေခါငးေဆာငေတြန႔ ကေနာသငယခငးရေဘာတခ႕ေတာခသြားၾက တယ။ တျခားသပတေခါငးေဆာငေတြလညး ပါသြားၾကတယတ။ အဒတနးကေတာ ဘယဖကက ေတာခ ၾကတယဆတာ မသဘး။ တခ႕ေတြလညး ထငးနယစပဖကက ေတာခၾကတယလ႔ၾကားရတယ။ နယစပ က ခဏတျဖတေလာကထြကသြားၿပး ျပနေရာကလာၾကတလေတြလညးရတယ။ ေနာကပငး နယစပကေရာကသြားတေကာငးသားေတြက ျမနမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားမားဒမ ကရကတစတပဥး ABSDF (ေကာငးသားတပမေတာ) ေထာငၾကတယတ။ သတ႔အေၾကာငးက ဘဘစ BBC၊ ဗြအေအ VOA လ အေနာကႏငငက ျမနမာပငးေရဒယေတြနားေထာငရငး နားစြငရတယ။ အ.. ေနာကပငး န၀တေခတမာ ျမကခငးသစဆတစာေစာငတခထြကလာေတာ ဓာတပေတြတခ႕ကပါေတြ႕ရ တယ။ မဂၢဇငးက ေတာခေကာငးသားေတြန႔ အရငရေနႏငၿပးသား ေတာလနေရးအဖြ႕အစညးေတြ၊ ပဂၢလ ေတြက မႈခးမစခးတကခကေရးထားတာဆေပမယ ကေနာတ႔အားလး ေတာခေကာငးသားေတြကအား ရတယ။ ပေလးေတြကၾကညၿပး သတ႔ကလညး ေမာလငၾကတယ။ အဖြားက ကေနာတ႔ေျပးေရာငေနရတအခန ပသမက ေကာငးသားေလးတေယာက ေျပးလာလ႔ သတ႔ အမအေပၚထပမာ ဖြကထားေပးခေသးတယလ႔ လာေျပာတယ။ ကေနာက “ေမေမကလညးဗာ။ ကေနာ တ႔က အာဏာပငေတြကမေတြ႕လ႔ လာရာရငးသ႔ကေတြ႔သြားရင လကခထားတ ဘဘတ႔၊ ေမေမတ႔ပ ဒကၡ ေရာကမာ”လ႔ ဆရတယ။ ကေနာတ႔ကအဖြားက ေမေမလ႔ပေခၚတယ။ အေမအရငးကေတာ အေမလ႔ ေခၚတာေပါ။ အဖြားကေတာ “သနားစရာဟယ ငါတ႔ဖြကမေပးထားရင သဘယမာသြားေနမလ” လ႔ ကေနာကျပနေျပာတယ။ သပတေတြစကတညးက မေမာႏႈငမပနးႏႈငထမငးခကၿပး ထမငးထတေတြပ႔

တာတ႔လမး တကတကကြကြ အားေပးမႈေတြက ၿမ႕ခေတြန႔အတ အသကႀကးၿပျဖစတ ကေနာအဖး အဖြားတ႔အရြယေတြက လန႔ခၿပး လပေပးခၾကတယ။

(၅) မစႏငရငဆငးရမည အခနက ၁၉၈၉ အာဏာသမးၿပးစ လအနညးငယအၾကာ။ ကေနာအပါအ၀င ကေနာတ႔ၿမ႕ေပၚက လပငး ေလာက ေပာကသြားၾကတေကာငးသားေတြ တဖြဖြ ေရ႕ဆငေနာကဆင ပနးေနၾကတေနရာေတြက ျပန ထြကလာၾကတယ။ ျပနၿပးစစညးမၾကတအခါ အဓကအေနန႔ ဆကမလပခငၾကေတာတ သေတြက လြၿပး ကနဆကလပၾကမယသေတြက အပစသးခခြလကတယ။ ၈၈ လပရားမထမာ လသမားေနတသေတြက ပါတအဖြ႔၀ငေတြအေနန႔ ပါတအရပေတြေအာကမာဆကၿပးလပၾကဘ႔။ အထးသျဖင အလၿခဆးက ေဒၚစ (ေဒၚေအာငဆနးစၾကည) ရ႕ အမးသားဒမကေရစအဖြ႔ခပ NLD လ႔ ေ႐ြးခယခၿပး တခ႕လညး ၈၈ ေကာငးသားေခါငးေဆာငတေယာကျဖစတ ကမးသးဇြနဥးေဆာငတ လ႔ေဘာငသစပါတ က၀ငခၾက တယ။ အ.. သပၿပးလသထငရားမဟတတ အထးသျဖင အလယတနး၊ အထကတနး ေကာငးသားေတြလ လငယေကာငးသား ေကာငးသေတြကေတာ ဗမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားမားသမဂၢ (ေျမေအာက) အေနန႔ ျပနစစညးၿပး တာ၀နခြခၾကတယ။ ကေနာအရငက ၈၈၈၈ စကတညးက လႈပရားမႈမာပါခတာရယ၊ ၿမ႕နယေကာငးသားသမဂၢ ျပနၾကားေရး ဌာနမာ အဖြ႕၀ငျဖစခတာရယ၊ တခါတေလ လၾကားထမာ တရားလညေဟာခတာေတြရယေၾကာင အမး သားဒမကေရစအဖြ႕ခပ (လငယ) NLD (Youth) က၀ငခရတယ။ တရားလညေဟာတာမ ၿမ႕ေပၚတြင မ ဟတဘး။ ဧရာ၀တတငး ဟသၤာတခရငထက နယေပါငးစတယ။ ကရငရြာေတြအထ ေရာကၾကတယေလ။ အဒအခနက စတ၀ငစားစရာထးထးျခားျခားေတြအေတာျဖစတယ။ ပါတေတြက တရား၀ငစညးရးေရးလပ ဖ႔ ခြငျပထားတတခနတညးမာပ ဘဏေတြမာ “မစႏငရငဆငးရမည” ဆတ စာတမးေတြလက ကပလာ တယ။ အဓပၸါယက ေဒၚေအာငဆနးစၾကည (မစ) ေရြးေကာကပြမာႏငရင တတငးျပညလး ဆငးရတြငး ကမယေပါေလ။ ႀကႀကဖနဖန ကမၻာအဆငးရဆးႏငငစာရငး၀ငေနတႏငငကလေတြက ဆငးရမယလ႔ ၿခမးေျခာကရတယလ႔။ ဟဒငးက ဟဒငးန႔ေခာကသလ…။ ကယဟာကယ ရာႀကၿပးေတာသာ စဥးစားၾက ေပေတာ။ အ.. ကေနာတ႔ထကတေယာကက အဒစာတမးက လအလစမာ ေနာကပစက ေနာကခေရာငတေဆး သတၿပး သြားဖကလကတယ။ အဒေတာ “မစႏငရင ဆငးရမည” ျဖစသြားေရာ။ ဆးတာက ေနာကတေန႔ အရာရန႔တတလတေယာက အဒစာတမးက လကညႇးထးၿပး “ဘယမေအ႐းကလာၿပး လကကျမငးသြား

တာလ။ ခခကခငးျဖတပစ” ဆၿပး ေဒါသေတြေပါကကြေနတာက ကေနာတ႔ ခပလမးလမးက ကတရခ ၾကရတယ။

(၆) မခခငလြနးလ႔ ကေနာတ႔ထမာ တငၫြန႔သနးဆတ အရပရညရညခပႏြ႕ႏြ႕ပစန႔ ေကာငးသားတေယာကရတယ။ သက အမမာအငယဆးသားျဖစၿပးေတာ အမေတြန႔ႀကးရေတာ ႏြ႕ေနတာ။ သအဖမးခရေတာ အေတာထးဆနး တယ။ အဒေန႔က ကေနာပသမဘကကေရာကေနတာ။ ကနတလေတြျပနေျပာျပလ႔ သရေတာ ငအား ထကရယအားသန ျဖစရေသး။ ၁၉၈၉ ခႏစ မတလ (၁၂) ရကေန႔က ကေနာတ႔ၿမ႕ကေကာငးသားေတြက ေနာကတေန႔မာ ရစဆယရစသရေကာငး စကမႈတကသလေကာငးသား ကဘနးေမာကဆးတအထမးအ မတမတငခင အမတတရေၾကျငာခကစာေ၀မယဆၿပး တကကြတၿမ႕နယသမ၀ါယမမနေနဂာေဟာငး ဥးစသနးအမက အခနးအခကလပၿပးသြားၾကတယ။ အဒအမမာဘစၿပးစာေရး၊ ဖေယာငးစကေဖာက၊ မး ေခာငးန႔လမၿပးမတကးရတ လကျဖစ-စာလမနညးန႔ ေလးငါးေယာက အလပ႐ပေနၾကတာေပါ။ တငၫြန႔သနးအေမႀကးက အသက ၆၀ ၀နးကင။ အသကႀကးၿပ။ ေနာကၿပးသ႔အေမက ေတာသရးရး ႀကး။ အဒအခန သအမမာဆနျပာေနတနး ရေထာကလမးေရးတေယာကေရာကလာၿပး သ႔သားဘယသြား လ ေမးပါေလေရာ။ အဒေတာ အဖြားႀကးကငါဘယသမလဆၿပး တြငတြငဘးခါတယ။ ရကလညး အမးမး လညပတေမးၿပးမရေတာ၊ ထြကသြားခါနး “ဘယလအေမလမသဘး။ သားသမးကေတာေတာ ဂရစက တယ။ ကယသားကယ.. ဘယကေရာက ေနမနးေတာငမသ…” ဘညာေျပာၿပးလညထြကတအခန အဖြား ႀကးက “ဟ.. ေနဥး။ ငါနငကမေျပာခငလ႔ မေျပာတာေပါဟ။ ငါကအေမဘ။ ငါသားဘယမာရတယဆတာ ငါေကာငးေကာငးသတာေပါ။ မနကကတညးက ကစသနးတ႔အမကသြားမလ႔လ႔ေျပာၿပး ထြကသြားတာ ငါ မသဘေနမလား.. ဟြငး” ဆၿပး ရငေကာၿပးေျပာလႊတလကတယတ။ အဒေတာ ဟငနသားေတြ ဥးစသနးအမကလကသြားေတာ လကျဖစစာကးစကအေနန႔ လမဖ႔မးေခာငး ေတြ၊ မငေတြ၊ စာရြကေတြန႔ အလပရႈပေနတတၿပလးက လကပးလကကပက မေတာတာေပါ။ အကနလး ေထာငရစလစကကနၾကတယ။ ငါးလေကာေနရၿပးေတာ သတ႔ျပနလြတလာၾကပါတယ။ ေထာငအေတြ႕ အႀကေလးေတြလညး ပါလာၾကတာေပါ။

(၇) အခဥမဟတ ေထာငသားေတြအတြက ေထာငအေနအထားက ဘယေထာငမာျဖစျဖစ စတျပတသတေနတာပ။ အ.. ပ ဆးျပနတာက ႏငငေရးအကဥးသားေတြက တျခားရာဇ၀တမႈန႔ေထာငကလာတ ေထာငသားေတြန႔ တနး တလမး ႏမထားတာ။ တခ႕ေနရာေတြမာ နနပါးပါးသာႏႈငေပမယ ေနရာအေတာမားမားမာ အဒလ ႏမၿပး ဆကဆၾကတာက ခၾကရတာတ။ ေထာငတြငးအခြငအေရးတကပြေတြအတြက တကပြ၀ငတာေတြရေပ မယ တကပြ၀ငတလေတြက ေမာငမညစပတနေစာေနတ အဂၤေတအခနးကဥးေလးထမာ တကပတၿပး အျပစေပးခရေသးတယဆဘ။ ကေနာမတေဆြႀကးဥးစသနးဆရင ေထာငကလြတလြတျခငး စကဘး ေတာင မစးတတေတာသလ ယငထးၿပးေဘးဆငးသြားတာန႔ သလကေလာၿပး တေယာကက နငးခငးၿပး ေနာကကထငလကရတာရတယ။ ေထာငထမာ ျပစမႈႀကးႀကးေတြကးလြနၿပးေထာငကလာတသေတြရတယတ။ တခ႕က လသတ၊ မဒနး ကငလမးေတြ အျပငမာပကပကစကစကေတြကးလြနၿပး အဖမးခရလ႔ ေရာကလာၾကတာ။ အဒလေတြ ထမာ လတခ႕ကေထာငထေရာကမ ေထာငေစတေရ႕မာ ဘရားေတြအကယႀကးေအာရခး၊ ပတးေတြစတ ၿပး သေတာေကာငးႀကးေတြလလပေနၾကတယတ။ ကနတအကဥးသားေတြကလညး အဒလေတြလာ လပေနတာကေတြ႕တငး တေယာကန႔တေယာက မကစပစၿပး အရပအကန႔ သတ႔ကေလာငေနၾကေပါ။ သတ႔ကေတာ အေရးမစကေပါင။ တသကလး ဘရားတရားန႔ေနလာၿပး အခလ သာသနာရပသာလေနရာ မးေရာကမ ဘရားတရားတ၀ႀကးလပရသလ လပေနၾကတာဆဘ။ သတ႔ ဘရားေလာငးႀကးေတြလ ေထာငထမာသေတာေကာငးလပေနၾကတာက မကေစေနာကေနတသ တေယာကက တေန႔ေတာ ဘရားေရ႕နရမာ ဟလႀကးေတြမသေအာင အတနခန႔ခစၿပး စာသြားေရးထား လကသတ။ သေတာေကာငးႀကးေတြထက တေယာက ထးစအတငး ဘရားအကယႀကးရခး၊ ပတးစတၿပး ထထခငး အဒပဂၢလႀကးဆက သာယာနာေပာဖြယ အသတခထြကလာတယ။ “ဘယ.. မေအ..xxx… ငါ..xxx…မသားက လာေရးသြားတာလ။ ေခြးမသား ေတြ….xxxx……” ဆသေတြ မးမႊနလ႔။ ကနတေထာငသားေတြလညး ဒါကဘယလျဖစရတာပါလမဆၿပးသြားၾကညၾကေတာ သထငတအေရ႕ တညတည ဘရားေရ႕နရက စာတမးတခကေတြ႕လကရေတာတယ။ အဒါက… “ကယျဖစကယခ မေတာငးပနန႔။ သးလ႔ထြဋထား ငါဘရားသည၊ မငးတ႔ထငသလ အခဥမဟတ” တ။

(၈)

တေစၦသေလလား ကေနာအေဖဖကက အဖး (ဘဘ) က ေလျဖတၿပးလတယ။ ကယတျခမးေသၿပး စကားေတြဗလးဗေထြး ျဖစတယ။ အဒါန႔ ကယၿမ႕ကေဆးရမာကေတာ အေျခအေနသပၿပးမတးတကတာန႔ ရနကနေဆးရႀကးက တငဖ႔စစဥၾကရတယ။ ကေနာတ႔ညအကလညး ဘဘက လနာေစာငလကသြားၾကတယ။ ဟေရာက ေတာ ရနကနေဆးရႀကးရ႕ေရ႕က ဥးေႏာကန႔အာ႐ေၾကာအထးကေဆးရမာတငရတယ။ ကေနာတ႔ည အကက တေယာကတလ ဘဘကတငေဘးက လနာေစာငခေပၚမာ ဘဘကတငေပၚကေခါငးတငၿပး အပေစာငၾကတယ။ ကနတတေယာကကေတာ အျပငကတနးလားတခခေပၚမာ သြားအပရတယ။ လနာ ေစာငေတြမားတေန႔ေတြဆရင ညအပစရာေနရာေတာငမရသေလာကပါဘ။ တရက ကေနာလနာေဆာင အျပငစႀကၤနလမးေပၚကတနးလားေတြမာ လေတြျပညေနတာန႔ အပဖ႔တခခေတာရာမျဖစမယဆၿပး ေဘး ဘ၀ယာကၾကညေတာ အခနးန႔ကပၿပးေထာငထားတ လကကငေလးခန႔ လနာသယတကပ (ထမးစင) တခေတြ႕တယ။ ကေနာလညးခပတညတညန႔ အဒါကလမးန႔လြတေအာင ေဘးဖကကကပထားၿပး တက အပလကတယ။ ေကာခငးတေနရာက သျပားန႔လပထားတာဆေတာ လပလကတငးတကြကြ၊ တကၽြကၽြန႔ အသထြကေနေတာ ေကာငးေကာငးအပမေပာပါဘး။ မနက အနားပတ၀နးကငက ျဖတသြားျဖတလာ လနာေစာငေတြ၊ သနာျပေတြက လနာထမးစငေပၚမာ ႀကႀကဖနဖနတကေကြးေနတကေနာကၾကညၿပး ရ ေနၾကတအသေတြန႔ အပရာႏးရတယ။ လနာေဆာငထမာ ေဆး႐က ေဆးန႔ (ေဆး႐န႔ေခၚမလား) ေတြမႊနေနတာ။ ကေနာတခါတေလ အျပငက ထြကၿပး ေလေကာငးေလသန႔႐ေလရတယ။ တည ကေနာအျပငကစႀကၤနေဒါငကထြကၿပး ထငေန တအခန လေတြအမားႀကး ေ၀ါကနေ၀ါကန ေအာဟစေနသေတြကၾကားရတယ။ သပတကာလက လစ လေ၀းန႔ေအာဟစလာတ အသေတြအတငးဘ။ ကေနာစတ၀ငစားသြားတယ။ အဒါန႔ ေဘးကခတခ ေပၚမာ ကယလပထငေနတ ေဆးရေစာင အဖးႀကးက အဒါဆႏၵျပေနတအသေတြလား၊ ဘာျဖစျပနၿပလ မသဘးလ႔ေမးေတာ သက “ဒအသေတြက ဆႏၵျပသေတြကေဆးရႀကး၀နးကငမာပစခတမႈျဖစၿပးတ ေနာကပငး မၾကာခဏၾကားရတယ၊ သြားၾကညရငဘာမမ႐ဘး၊ အဒအခနကပစသတခခရတသေတြထက မကၽြတမလြတေသးတသေတြရ႕ ၀ဥာဥေတြျဖစမယ” တ။ ဘာဘေျပာေျပာ ေန႔ျမငညေပာက ေသခငးတရားက႐မတ ဘာ၀နာပြားခငရငေတာ ေဆးရက အေကာငး ဆးေနရာပါ။ ခဏေန ေဘးကတငကလနာတဥးအသအသနျဖစမယ၊ သနာျပေတြေျပး၀ငလာမယ၊ ကတငကပတၿပး လကကာေတြအေရးေပၚကာ၊ ေအာကစဂငဗးေတြသယလာၿပး ေနာကေတာ အဆငေျပ ရငေျပ၊ မေျပရငေတာ တကၽြကၽြျမညေနတတြနးလညး၊ ဒါမမဟတ လနာသယတကပေပၚမာ ပတျဖပတ ၿပး သယထတသြားၿပ။ လဆတာကလညး ေမြးလာၿပးရငတေန႔ေသၾကရတာပမဟတလား။ ဘနးႀကးအႀကး တပါးဆရင ႏြမးပါးၿပးေဆးဖး၀ါးခမတတႏငၾကတ သ႔ရ႕မသားစက မၾကညရကတအဆး သ႔ဖာသာ အစာ ျဖတ၊ ေရျဖတၿပး ပေတာမသြားတာကလညး စတမေကာငးစရာႀကခရတယ။

(၉)

ဘာလခငလ ေဆး႐မာ ကေနာတ႔ဘဘရ႕ကတငန႔ ႏစကတငေကာေလာကမာ ၁၄ ႏစသား လထြားႀကးတေယာက ေဆး႐လာတကတယ။ လေကာငက အသကန႔မလကေအာငႀကးလြနးလ႔ လထြားႀကးလ႔ေခၚတာ။ သက မၾကာခဏ ခးပြခၿပးရကႀကးတငငငတတတယ။ အဒလအခါတငး သ႔အေမ၊ သ႔အမေတြ၊ အမးေတြက ၀ငးၿပးေခာၾကရတယ။ ၾကာေတာလညးအမတတမေပါ။ သက ေျမကငးထကျပတကၿပး စတေ၀ဒနာ တမး ခစားေနရတယလ႔ေတာ တဆငစကားန႔သရတယ။ တကယဟတမဟတေတာမသဘး။ ညပငးဆ ရင သ႔ရ႕အကေတြလား၊ ၀မးကြညအကေတြလား လာၿပးလနာေစာငေပးၾကတာေတြ႕တယ။ တေန႔ မနကရစနာရေလာက လနာေတြက ေရာငးလညတ (လညပတစစေဆး) ဆရာ၀နန႔သနာျပေတြ တအပထးစအတငး လနာေဆာငက၀ငလာတအခန အဒကေလးႀကးက ႐တတရကဟးကနငခလက တယ။ သ႔ေမေမန႔သ႔အမေတြ၊ အမးေတြက ထးစအတငး ၀ငးေခာၾကတာေပါ။ “သားေလးရယ ဘာလခငလ႔လညး၊ မငပါန႔၊ ဘာမစတမေကာငးမျဖစပါန႔ ေမေမရတယ၊ သားေလးဘာလ ခငလ႔လ ေမေမကေျပာေလ” ဆတ အေမရစကားကၾကားေပမယ ဆကငေနတယ။ အမေတြ၊ အမးေတြ ကလညး သ႔အေမလဘ၀ငးေခာၾကတာေပါ။ ဒါေပမယ မရတအျပင ပၿပး႐ကႀကးတငငျဖစလာတယ။ ဆရာ၀နကလညးတကတငေကာေလာကက ေရာကလာၿပဆေတာ တျခားကတငက လနာေစာငေတြပါ မေနသာေတာဘ ကၿပးတေယာကတေပါက ၀ငးေခာၾကတယ။ “တတပါကြာ၊ မငန႔ေတာေလ.. သားေမေမကလညးေမးေနတာဘ။ ဘာလခငလေျပာလကေလ” “ေမာငေလးက တတပါကြယ။ မမတ႔ကေျပာ ဘာလခငလ” “က… တတေတာ။ မငးဘာလခငလသာေျပာလက။ ဟမာ ေမေမလညးေမးေနတယမဟတလား” … ဆရာ၀နန႔ လကထမာလနာမတတမးေတြကငထားၾကတသနာျပေတြ သ႔ကတငေဘးေရာကသြားၾက တယ။ ဘာျဖစတာလေမးရငးက ဆရာ၀နလညး အေျခအေနကသေဘာေပါကသြားပန႔ ၿပးၾကညၿပး “ေအး ေလကြာ။ မငးကလညး။ ဘာစတညစစရာရလ။ ဒမာေအးေအးေဆးေဆးဘဥစၥာ။ မငးေမေမကလညး ေျပာ ၿပးၿပဘ။ သားက ဘာလခငလ႔လ။ ေျပာေလ” ဆေတာ သက႐ကငရငးလခငတာက အားကးတႀကး ေျပာ လကတယ။ အားလး ၀နးကနရတရတသသျဖစသြားတယ။ တခ႕ေတြလညး ၀ါးကန၀ငးရၾကတယ။ ေနာက ဆရာ၀နန႔သနာျပေတြကၾကညလကေတာ လစကနဘယေရာကသြားၿပလညး မသေတာဘး။ လနာေဆာငအျပငက လစသြားတာျဖစမယ။ ဟကေလးႀကးေျဖလကတာက… “အဟင… အဟင… ဒမကေရစ” တ။

(၁၀) အနတစ ရစေလးလးအေရးေတာပကာလမာ ထးျခားခကအေနန႔ကေတာ ကေနာတ႔တငးျပညရ႕ လြတလပေရး ဖခငျဖစတ ဗလခပေအာငဆနးရ႕သမး ေဒၚေအာငဆနးစၾကညက လထေရ႕ကထြကၿပးဥးေဆာငလာ တာပ။ ဒမကေရစရရေရးအတြက အားလးစညးကမးရရတကပြ၀ငၾကဖ႔ သကေဆာၾသလကတယ။ ႏငငရ႕ ရနက ကာကြယဖ႔ရညရြယၿပး လြတလပေရးတကပြအတြငး ဗမာတပမေတာက ဥးေဆာငဖြ႔စညးခတ ႏငင ေတာန႔ ျပညသလထလတနးစားအားလးရ႕ေၾကးဇးရင ဗလခပေအာငဆနးရ႕ ဓာတပေတြဟာ ေနာကပငး စစအစးရ႐းနရေတြကေန တေျဖးေျဖးခငး ေပာကကြယလာခတယ။ ကေနာတ႔ ၁၉၈၉ ခႏစ ႏစလညပငးေလာကမာ ၿမ႕နယ NLD လငယကယစားလယေတြ ရနကနမာရတ အမးသားဒမကေရစအဖြ႕ခပ NLD ရးက ေရာကခတယ။ အမးသားဒမကေရစအဖြ႕ခပ NLD ရ႕ အေထြ ေထြအတြငးေရးမးျဖစတ ဒမကေရစေခါငးေဆာငေဒၚေအာငဆနးစၾကညကလညး သ႔ေနအမမာ ေတြ႕ခြင၊ စကားေျပာခြငလညးရခတယ။ ကေနာတ႔အားလး အနတအမကဆကတေလးေပၚမာထငေစာငေနၾကတ အခန အနတက အမခနးထကေရေႏြးဗနးေလးကငၿပးထြကလာတအမးသမးတဥးလကထက ေရေႏြး ဗနးကလကလႊယလကၿပး ေရေႏြးခြကေလးေတြထက သကယတငေရေႏြးင႔ထညေပးၿပး ကေနာတ႔ တ ေယာကစကေပးတယ။ သပၿပးယဥေကးသမေမြ႕လြနးတသ႔က ကေနာတ႔ေလးေလးစားစားန႔ လကေငး ၾကညမၾကတယ။ အနတက တဖကမာလညး ဘဘဥးၾကညေမာငတ႔၊ ဘဘဥးတငဥးတ႔န႔ အစညးအေ၀း က ရေနတယလ႔ေျပာရငးက နယဘကကအေျခအေနေတြကေမးတယ။ ကေနာတ႔လညး ပထမ ၿမ႕နယရး က အေျခအေနအခကအခေတြက ရငးျပမလ႔စဥးစားထားေပမယ ေျပာမထြကတာေၾကာင ဒလပါပအနတ လ႔ ေရာခေတာ အနတက လငယေတြအေနန႔လႀကးေတြကသညးခၿပး ဆကလပၾကဖ႔တကတြနးခတယ။ ေနာကထပသေျပာတာက ကေနာတ႔ကေတာမခၾကဖ႔ေပါ။ ေတာခရင အနတတာ၀နမယဘးေနာလ႔ေတာ တြငတြငေျပာတယ။ အဓပၸါယက လကနကကငေတာလနေရးက မလပေစခငတာေပါ။ စတထမာ ေနာငဘာေတြျဖစဥးမယဆတာမသေတာ ေတာချဖစရငျဖစမာလ႔ စဥးစားထားတကေနာက အလပေတြသပမားေနတ ကေနာတ႔ရ႕ဒမကေရစေခါငးေဆာင အနတရ႕ဆးမစကားက နားေထာင႐ သကသကလပလာခတယ။ ကေနာတ႔က အနတကစကားေျပာေဆြးေႏြးတာထကစာရင ရတအခနေလး မာ သေျပာတာကပ ေလးေလးစားစားနားေထာငခၾကတာပါဘ။ ဟတဖကခပလမးလမးက စားပြမာလညး ကယထက အသကအရြယအျပင သမၻာပါအမားႀကးႀကးၾကတဘဘေတြ ထငေစာငေနၾကတာကအားနာ လ႔ အခနမဆြခငတာလညး ပါတာေပါ။ ကမၻာကေလးစားရတ ဒမကေရစေခါငးေဆာငက လကယတင ျမငဖးရသာမက စကားပါေျပာခြငရခတာဆေတာ ဒါဟာ ကေနာဘ၀ထမာ အႀကးမားဆးအခြငအေရးပါဘ။ အေနာကပငး အမးသားဒမကေရစအဖြ႔ခပ (လြတေျမာကနယေျမ) NLD-LA ဆတ NLD က နယစပက ထြကလာတ ပါတ၀ငေတြရ႕အဖြ႕ပါ နယစပမာေပၚလာပါတယ။ ျပညတြငးအေျခအေနေတြက ထငထားတာ ထက ပၾကမးတယေျပာရမယ။

(၁၁)

ေျပးတမးလကတမး ေနာကပငး ၁၉၉၀ ခႏစအစပငးမာ လၿခေရးအေျခအေနေတြအရ ကေနာတ႔ NLD လငယအလပအမႈ ေဆာငေတြ တာ၀နေတြကႏႈတထြကလကၾကရတယ။ ဒါေပမယ ကေနာတ႔ပါတတြငးက ေခါငးေဆာငတ ခ႕ကစၿပး တသးပဂၢလေရြးေကာကပြ၀ငၾကမယပဂၢလေတြအဆး အဆကအစပမျပတၾကပါ။ ေကာငးသား ေခါငးေဆာငကကႀကးတ႔အဖြ႔ ၿမ႕ကလာေတာလညး ၿမ႕နယကတကကြတလငယေကာငးသားေတြန႔ အ စညးအေ၀းက သတ႔လႀကးတခ႕ကပ ေနရာေပးၿပးစစဥေပးၾကတာေတြရတယ။ လငယေကာငးသားေတြ အကနလးလလ ဘာဆကလပၾကရမလဆတာကပ ရနကနကေကာငးသားေခါငးေဆာငေတြက ၀ငးေမး ၾကတယ။ စစအစးရရ အထကပငးေခါငးေဆာငေတြက ေျပာေနၾကတာတမး၊ ေအာကေျခမာ ရငဆငေန ရတာက ဖႏပခပခယမႈေတြပဆေတာ လငယေတြအားလးစတမရညခငၾကေတာတအေနအထား။ ၁၉၉၀ ခႏစ မတလ (၁၀) ရကေန႔ေလာကကတညးက မတလ (၁၃) ရကေန႔၊ ရနကနစကမႈတကသလ ေကာငးသားအာဇာနညကဖနးေမာကဆးခတႏစပတလညေန႔အတြက အစအစဥဆြရတယ။ ကေနာတ႔ အဒအခနက သပၿပးမထငရားၾကတ လပရညကငရညရၿပးတကကြတလငယေကာငးသားငယေတြက အခမးအနားတခက ဥးေဆာငၿပးစစဥၾကဖ႔ လ႕၀ကတငပငၾကတယ။ လ႕ေဘာငသစပါတက ရေဘာ သငယခငးေတြန႔ ကေနာတ႔က အၿမလလေနာကကေနအလကခေနၾကရေတာ ဒပြမာအာဏာပငေတြက မကလညပြေလးတခလပဖ႔ စဥးစားၾကတယ။ ၁၉၉၀ ခႏစ၊ မတလ (၁၃) ရက မနကပငးကတညးက ကေနာတ႔သငယခငးတစ ေကာငးသားေတြရ႕ ၀တစျဖစတ အကၤျဖန႔ကခငပဆးေတြက၀တထားတယ။ ရငဘတမာ ညမငယေတြ အခနယအပငပနးခ ၿပး လပေပးထားတ အ၀တန႔လပထားတ ႏငးဆပနးအမေရာငရငထးေတြကတပထားတယ။ ကေနာတ႔ ရစေယာကေလာကျဖစမယထငတယ၊ ေစးထကသြားၾကတယ။ ေနာကက ေထာကလမးေရးေတြေတာ မသမသာလကလာၿပဆတာ သတထားမတယ။ ေနာကၿပး လၻကရညဆငထငတယ။ လကေနတလေတြ လညး ခပလမးလမးကစားပြခေတြမာ၀ငထငလာတယ။ ေနာကပငး ေန႔လည ၁၂ နာရေလာက ေရာက ေတာ ကယအမကယ ထမငးျပနစားၾကၿပး ေလေသနတပစကြငးမာဆၾကဖ႔ ျပနခနးၾကတယ။ ေနာက ေတာ တေန႔ခငးလးလလ ေလေသနတထငပစေနၾကတာ ညေနေလးနာရ၀နးကငအထပ။ အဒလ ဟလ လဒလလေတြေလာကလပေနၿပး ေနာကမလစခြၿပးကယအမကယျပနခၾကတယ။ ေနာကပငး ညငယညမငယေတြစစဥတပြက ဘနးႀကးေကာငးတခမာ ေအာငေအာငျမငျမငျဖစသြားတယ လ႔ ၾကားရတအတြက ကတ၀မးသာၾကရသလ ကေနာတ႔ေနာကေလာကလကၿပး ဘာမထးထးျခားျခား လပသြားတာမရဘ တျခားတေနရာမာ အခမးအနားျဖစသြားတယလ႔သတငးရၾကတ ရေထာကလမးေရးန႔ စစေထာကလမးေရးေတြလညး ကေနာတ႔လကခကတစတရာမကငးဘးဆတာက သကၤာမကငးျဖစေပ မယ လကပးလကၾကတမျပႏႈငေတာ သတ႔လညးေဒါသျဖစေနၾကမာဘလ႔ အခငးခငးျပနေျပာျဖစၾကေသး တယ။

(၁၃)

ဧညစမး

အဒႏစလညပငးမာပ ညအခနမေတာ ၁၀ နာရခြ ၁၁ နာရေလာက ရ၊ ရေထာကလမးေရး၊ စစေထာက လမးေရးေတြ လကနကအျပညအစန႔ လ ၂၀-၃၀ ေလာက အမတခါးလာေခါကတယ။ အေဖက တခါးထ ဖြငေပးတယ။ အမေရ႕မာ ကားစကသေတြလညးၾကားရတယ။ ေၾသာ… ဟတက၊ ရပါတယ ရပါတယဆ တအေဖအသန႔အတ အမေရ႕က သဘာဂာတခါးက တဂနးဂနးဆြဖြငသၾကားရေတာ ကေနာအပရာက ေန ထၾကညတယ။ အမထကခကခငးေရာကလာတအရပ၀တန႔လတေယာကက ညေလးက ကျမတ လား၊ ဟအမေရ႕က ဧညခမးမာထငေနေပးပါ။ အကတ႔ ဒအမကရာမလ႔တ။ ကေနာသလကၿပ။ ၿမ႕ထက စးပြားေရးလပငနးပငရင မတေဆြတေယာကက မၾကာခငေလးကတြင “မငးတ႔သတထားေနၾက၊ ဒရကထ မာ ရက ဘယအမလေတာမသဘး၊ ႐တတရက၀င႐ာဖ႔ရတယေနာ၊ မငးအမျဖစႏႈငတယ”လ႔လညး သတ ေပးထားေသးတယ။ ကေနာလညး ကေနာအနားမာရတ ကယကဒကၡေပးႏႈငတစာရြကစာတမးေတြက ေသေသခာခာ၀ကထားလကတယ။ သပေ၀းေ၀းမဟတပါဘး။ ကေနာအပတကတငအေပၚက ထတတနး မာတငထားတ စကေျပာငးေတြထကတခထမာေပါ။ အဒအထမာ ကေနာတ႔အရငေတာခသြားၾကတ ေရာငးရငးရေဘာေတြေရးထားတစာေတြ၊ ABSDF ေကာငးသားတပမေတာရ ပထမဆးထတေ၀တ ပ႔စ ကဒ။ အ.. အဒပ႔စကဒမာ အျဖအစမး၀တေကာငးသေလးက လကထမာ အမ-၁၆ M-16 ေျခမနးေရး ေသနတက အသငပစကငထားၿပး ဗမာတပမေတာကစစသားေတြကငေနၾက ဂသရးေသနတက ေျခ ေထာကန႔နငးထားတယ။ ေနာကေကာဖကမာ ကဗာေလးတပဒပါတယ။

ေသနတကေဆာင ကေလာငကဆြ အားမာနဇြန႔ ေတာလနရသ ေအာငပြယသည ျပညသ႔သားေကာငး ဒ႔ ….. ခြပေဒါငး အဒ ပ႔စကဒမကႏာဖး ဓာတပက ကေနာတ႔ ဓာတပျပနရကၿပးထပျဖန႔လကၾကေသးတယ။

ခနအာဏာပငေတြက အမအႏ႔ေမႊေႏာကရာေဖြေနၾကတအခန၊ အမေရ႕ဧညခနးမာထငေနတ ကေနာေရ႕ မာထငေစာငတရေထာကလမးေရးက သ႔ရ႕ေျခာကလးျပးေသနတကစားပြေပၚတငၿပး လညကစားေန တယ။ ကေနာက ေပါကထြကပါဥးမယဗာဆေတာ သက ထြကေျပးဘ႔မကးစားဖ႔ ကေနာကေျပာတယ။ ကေနာလညး ကေနာက ရာဇ၀တသားမမဟတတာ ဘာကစၥထြကေျပးရမာလ၊ ေနာကၿပး ခငဗားတ႔ ေသ နတေတြကငထားတသေတြအမားႀကးၾကားထမာ ထြကေျပးရေလာကေအာင ကေနာမမကပါဘးလ႔ ျပန ေျပာလကတယ။ သကကေနာက ေပေစာငးေစာငးန႔တခကၾကညၿပး ဆကထငေနတယ။

အထက “ဆရာေတြ႕ၿပ” ဆတအသထြကလာေတာ ထတကနျဖစသြားတယ။ ကေနာဖြကထားတာေတြ ေတြ႕သြားၿပလားမသဘးေပါ။ ဒါေပမယ ကေနာ ဘာမမျဖစသလ ခပေအးေအးဆကထငေနတယ။ အား လး ရာေဖြၿပးၿပဆေတာ သတ႔ရာထားတာေတြက အစလကခြပထားတ ပစၥညးေတြက အမရ႕သစသား ၾကမးျပငေပၚမာျဖန႔ခထားၿပး ကေနာကေခၚတယ။ ဒါေတြက ကေနာပစၥညးေတြဟတမဟတ အတညျပ တာေပါ။ ကေနာလညး တချခငးလကၾကညလကတယ။ ၈၈၈၈ အေရးေတာပကာလက သတငးစာေတြ၊ ၿမ႕နယေကာငးသားသမဂၢကထတထားတသတငးစာေတြ၊ ပႏပတေနရာမာသးတ ဖေယာငးစကေတြ၊ ညႇစသးရတ အနကေရာငမငဗးအသစတဗးန႔ သးလကစတဗး၊ ပနးခစတတေတြန႔ တျခားစာေရးကရယာ ေတြပါ။ ဖြကထားတာေတြက သတ႔မေတြ႔ဘးဆေတာ ကေနာရငေအးသြားတယ။ ဟတတယလ႔ ကေနာ ေျပာေတာ သတ႔အထမာဥးေဆာငလာတပထမလက ညေလးလကမတထးေပးပါ၊ အကတ႔ ရာေဖြပစန႔ သမးရမယလ႔ေျပာတယ။ ရပါတယဆၿပးထးေပးလကတာေပါ။ အဒေနာက အေဖဆမာ ကေနာက စစ ေဆးေမးျမနးစရာရလ႔ေခၚသြားခြငေတာငးတယ။ အေဖကလညးရပါတယေပါ။

ကေနာလကထြကမယအလပ အေမကေနာကကေန “သားႀကး။ အကၤအ၀တအစားလသြားေလ။ ညဖက ၀တအပတအ၀တအစားေတြန႔” ဆလ႔ ကေနာ အမေနာကဖကအခနး၀ကအေမဆကျပနလညလာတယ။ အေမက ကေနာအ၀တေတြယလာၿပးေပးတအခန ေဘးဘကအကခတေတာ သတ႔ကအမေရ႕မာ အေဖန႔ စကားဆကေျပာရငးေစာငေနၾကတာက အခြငေကာငးယၿပး အ၀တလေနတအခန အေမကကေနာဖြက ထားတ စာ႐ြကစာတမးေတြအားလးက ဘယမာဖြကထားတယဆတာေျပာျပၿပး ညတြငးခငးမး႐ႈ႕ဖကဆး ပစလကပါလ႔ေျပာရတယ။ အေမကလညး မသခငေယာငေဆာငၿပး မသမသာေခါငးညမျပတယ။ အေမ သပေတာတယ။ ရၿပ။

ကေနာ အေပါသြားခငတယဆၿပး အမသာ၀ငေတာ အရပ၀တန႔ ေထာကလမးေရးတေယာကက အမသာ အ၀ကလာေစာငေနတယ။ တယဟတတငါပါလား။ အေစာငအေရာကေတြန႔လ႔ ခပေၾကာငေၾကာငေတြးမ ေသး။

ကေနာကလကထပမခတပါ။ သတ႔န႔အတ ဒအတငးေအးေအးေဆးေဆးပေခၚသြားတယ။ ဂစကားတစး ေပၚေရာကေတာ ဥးေဆာငလာတသကပ ကားေမာငးၿပး ကားေနာကခနးကကေနာေဘးမာ လကနကကင ရတခ႕ညႇပထငတယ။ ကေနာအဒညက အရငဆးအဖမးခရတာ။ ကေနာကားေပၚေရာကမ သတ႔ေနာက ထပ၀ငစရာအမေတြရေသးတယလ႔ ေျပာေနသၾကားရၿပး ကားေတြဥးတညၿပးသြားေနၾကတအေနအထား ကၾကညေတာ ကေနာန႔လပရားေဖာလပရားဖက တျခားေကာငးသား၂ေယာကရ႕အမက ခနအတငး၀င ရာၾကၿပး သတ႔ကပါစစေဆးဖ႔ ေခၚလာၾကတယ။ ကေနာတ႔သးေယာကက ကားသးစးခြၿပး ေနရာတခစမာ ေခၚစစၾကတယ။ တေယာကက ၿမ႕နယၿငမ၀ပပျပားမႈတညေဆာကေရးေကာမတ (မ၀တ) ရးမာ၊ ေနာက တေယာကကလညး ရစခနးမာေပါ။ ကေနာကေတာ စစေထာကလမးေရးရးကေခၚသြားတယ။ ကေနာ အဒအခနကစဥးစားမတာက ငါအတြကထပတကစနေခၚမႈေတာျဖစေနၿပ စကားမားရငေတာင ေထာငက အႏပစကခရႏႈငတယ၊ ေထာငကရင သတ႔လကထမာ ေသလလ ဘာမလြတလြတလပလပ ဆကလပလ႔ ရေတာမာမဟတေတာဘး သတႀကးႀကးထားၿပး ကယထြကေပါကကကယရာမျဖစမယလ႔ စဥးစားထား လကတယ။

အဒ စစေထာကလမးေရး႐းမာကေနာက စစေမးတသက ခနကအဖြ႕ကဥးေဆာငလာတသဘ။ ကေနာက သငယခငးေတြဆကနာမညၾကားဖးထားေတာ “အကက ဗလႀကးသနးတးလား” လ႔ ေမးၾကညေတာ သက

“မဟတပါဘး အကကသ႔ရ႕ေအာကက တပညတေယာကပါ”တ။ ဒါေပမယ အဒါဗလႀကးသနးတး ကယ တငပါဘ။ သကၿမ႕နယစစေထာကလမးေရးဌာနတာ၀နခေလ။ ကေနာလညး သေမးတေမးခြနးေတြက ေျဖရငး အဓကအတကအခပါတျဖစတ ၿမ႕နယ NLD ပါတက လေတြမေကာငးေၾကာငးေတြ ၿဖးျဖနးၿပး ေလာကေျပာပစလကတယ။ သ႔တပညတေယာကက ေဘးကေနၿပး ကေနာေျပာတာေတြက ေရးမတေန တယ။ သေမးၿပးအျပငကထြကသြားတအခနမာ တျခားတေယာက၀ငလာၿပး အရငအတငးျပနေမးေတာ ထပေျပာရျပနတယ။ အ.. အရငေျပာထားတာေတြကလညး ေနာကတခါထပေျပာရငလြမကနေအာင စတထမာမတထားရတာေပါ။

ဗလႀကးသနးတး ျပန၀ငလာၿပးဆကေမးတယ။ ည ၂ နာရေကာ ၃ နာရျဖစ လာေတာ ကေနာမကလးစငး ၿပး အပငကလာၿပ။ ေမးခြနးေတြကလညး မမားရေအာငဂရစကေျပာရေတာ အရမးပငပနးလာတယ။ ကေနာကအပခငၿပဗာ၊ ကေနာအပငကၿပး ေျပာခငတာေတြေလာကေျပာေနရင အကတ႔ပၿပးအလပ႐ႈပ ကနလမမယ။ ကေနာအပလ႔ရမလားဆေတာ ဗလႀကးသနးတးကဘ “အာ.. ရပါတယ။ ေဆာရး အကတ႔ ႐းေအာကမာကယညအပဖ႔စစဥေပးမယဆၿပး ေခါငးအးတလးန႔ ေစာငတထညရာေပးလကတယ။ ကတင ကေတာ အဒ႐းေအာကကစားပြခေတြကဆကၿပး အဒအေပၚတကအပရတာ။ တကယအပေတာ ဟေတြးဒ ေတြးေရာကေတြးၿပး ေတာေတာန႔အပမေပာျပနဘး။ အပေနကအပယာမဟတတာလညးပါတာေပါ။ ေနာကေတာ တခကေမးကနအပေပာသြားတယ။

မနကေျခာကနာရမထးခင ကေနာအေစာႀကးႏးလာတယ။ အမကအကငအတငး ေစာငကေခါကသမးၿပး ေခါငးအးေပၚမာ ေသေသသပသပျပနတငထားေပးလကတယ။ အမသာက အေဆာကအဥရ႕ အျပငမာဆ ေတာ ကေနာအျပငထြကရတယ။ အျပငမာအေတာေအးေနၿပ။ ကေနာမကႏာသစၿပးတအခနမာ ေအာကထပက စစေထာကလမးေရးအဖြ႕၀ငတေယာကႏးလာၿပ။ ကေနာသ႔ကႏႈတဆကၿပး ရးေအာက ခနးကယထျပနသြားလကတယ။ သတ႔ကကေနာက လၻကရညန႔အၾကာေကြး၀ယေကြးၾကတယ။ မနက ၇ နာရခြ ရစနာရေလာကမာ ေနာကထပတေယာကက ေအာကထပက႐းခနးထမာ ဆကေမးတယ။ ေၾသာ အေပၚထပက သးသန႔႐းခနးပ။ အဓကပလာတာက ကေနာေျခရငးကမနဘ႐ထက ရာေတြ႕လာတ ပစၥညး ေတြအေၾကာငး။ ကေနာက မငဗးေတြ၊ စာရြက ထတေတြက ေကာငးသားသမဂၢမာ ကေနာက ျပနၾကား ေရးတာ၀နယတအခန အေျခအေနမေကာငးလ႔ ေ႐ႊ႕ၾကေျပာငးၾကေတာ ေကာငးသားေတြက ကေနာက သမးထားဖ႔ အမကလာအပထားတာလ႔ရငးျပတယ။ သတ႔ကလညး ကေနာလကရသးေနတာ ဟတမ ဟတ စစေဆးၾကညႏငတယလ႔ေျပာခတယ။ ေနာကၿပး သတငးစာေတြကေတာ တကယျဖစခတ ရစ ေလးလးအေရးေတာပအမတတရျဖစလ႔ သမငးအေနန႔သမးထားခငလ႔ပါလ႔ေျပာရတယ။ သကေနာကပငး ကေနာက အသငယလာတစာရြကလြတေတြေပၚမာ ကေနာအေၾကာငးေတြက မတမသေလာကျပနစဥး စားၿပး ကယတငခေရးဖ႔ထတေပးတယ။ ညက ေျပာထားတအတငးမတမသေလာက ျပနခေရးေပးလက တယ။

မနက ၉ နာရခြေလာကမာ အသားညညခပေတာငေတာင အသက ၅၀ ၀နးကငေလာကရတ တပမး ဆတလတေယာကက ေမးခငတာရတယဆလ႔ ကေနာေအာကထပက ႐းခနးကသြားရျပနတယ။ သက လညး အရငလေတြလပ နာမည၊ မဘေတြရ႕နာမည၊ ေနရပလပစာ၊ ပညာအရညအခငးန႔စလာျပနေတာ ကေနာက အရငလေတြလညးေမးထားတာရတယ၊ ညကတညးကအခအခနအထ ဒါေတြကဘထပ တလ လေျဖေနရတအျပင လကေရးန႔ပါကေနာေရးထားတာရေတာ ေတာငးၾကညလကလ႔ရပါတယလ႔ ကေနာ ေျပာထလကတယ။ ဒါန႔သက ကယကဒါမးမႀကကတာ၊ က… ဒစာရြကက မငးေရးထားတာ မဟတလား

ဆၿပး အတထကေန စာရြကတရြကက ကေနာေရ႕က စားပြေပၚက ဖတကနပစတငလကၿပး ေမးတယ။ ကေနာက အဒလကေရးန႔ေရးထားတ အစးရဆန႔ကငေရးစာရြကက ခပတညတညန႔ေကာက ဖတလက ၿပး လကေရးလကသားညတာရယ၊ စာလးေပါငးေတြမားေနတာေတြက ကေနာေရးတာမဟတ ဖးဆတာ ေသခာေနၿပ၊ ဒါက အလယတနးေကာငးသားတေယာကေယာကေရးထားတလကေရးမးဘလ႔ ခပတည တညမတခကေပးရငး ကေနာမနကကေရးထားရတ လကေရးန႔တကၾကညဖ႔ သ႔ကေျပာလကတယ။ (တကယေတာ အဒစာက ကေနာန႔ တြေနတ ေကာငးသားေတြထက ႐ကၡေဗဒက သငယခငးတေယာက လကခက။ သကစာက ညာလကန႔ေရးရင အာဏာပငေတြကလကရတာလြယေနမာစးလ႔ ဘယလကန႔ လကေရးဖကေရးၿပး လကေ၀ထားတာလ႔ ေနာကမသရတယ။) သက “ဒါဆရင၊ မငးကတညတညဘေမး မယကြာ။ မငး… ဘာျဖစလ႔ ႏငငေရးသမားေတြရ႕အမေတြက ၀ငထြကေနလ” တ။ ကေနာက သ႔က လက ရန၀တဥကဌဗလခပႀကး ေစာေမာငေျပာခတစကားေတြျဖစတ ပါတစဒမကေရစေရြးေကာကပြေတြ လြတ လြတလပလပမနမနကနကနလပေပးမယ၊ ေရြးေကာကပြႏငတပါတက အာဏာလႊေပးၿပးရင စစတပက စစဘားတကေတြကျပနမယဆေပမယ တကယမမတတျဖစမလာမာကစးရမမေၾကာငးန႔ ကေနာတ႔ ေကာငးသားေတြအေနန႔ လကရအတကအခပါတန႔ တသးပဂၢလႏငငေရးသမားေတြက ေရြးေကာကပြမာ လထဆႏၵန႔အညျဖစေစခငလ႔ကညေနတာပါလ႔ သ႔ကေျပာလကတာန႔တဆကထ “ဒါန႔… ေရြး ေကာကပြ က မနမနကနကနေတာျဖစမာပါေနာ” လ႔ေမးလကတယ။ သက ဆတကန ကေနာမကႏာက ေစေစ ၾကညတယ။ ေနာက စားပြကလက၀ါးန႔ဘနးကန႐ကၿပး “မငးတ႔ေစာငၾကညေပါ” ဆေတာ။ ကေနာ ပခး အသာႀက႕ၿပး သ႔ကၿပးျပလကတယ။ သက ဆကေျပာစရာကနသြားပန႔ ထၿပးထြကသြားတယ။

ကေနာအခနးအျပငကေရာကေတာ စစေထာကလမးေရးအဖြ႕၀ငတေယာကက အဆငသးေလးဆငပါတ အ၀ါေရာငထမငးခငတခလာေပးတယ။ မငးအမကပ႔ေပးတာတ။ ကေနာသလကၿပ၊ အေမဘျဖစရမယ။ အေမကလဘာျဖစလ႔ဒါေတြလကလပေပးေနရျပနတာလ၊ မလပါဘးလ႔ကယဟာကယညညးသလေျပာၿပး ထမငးစားဖ႔ထမငးခငကဖြငလကေတာ ကေနာႀကကတ ၀ကသားဆျပနဟငးန႔ သးစခဥဟငး၊ ဘာလ ေခာငေၾကာေလးနနအျပင သရကသးမညကပါ အခြႏႊာၿပးလးထညေပးထားေသးတယ။ ကေနာေဘးမာ စားေနၾကတ ေထာကလမးေရးရေဘာေတြက ဟငးေကာငးပမရဘး။ ကေနာမမကေတာဘး။ ဒါန႔ ကေနာ ဟငးနနန႔၀ေအာငစားၿပး သတ႔ကအားလးေပးလကတယ။ မနက ၁၁ နာရေလာကမာ ကေနာန႔ကေနာ သငယခငးေကာငးသားေတြက ရစခနးကတဆငျပနလႊတေပးလကတယ။ ရာေဖြပစန႔သမးသြားတ ရစ ဆယရစဆႏၵျပပြကာလက သတငးစာေဟာငးေတြန႔စာရြကစာတမးေတြက အစးရအၾကညညပကေစ ေသာ စာရြကစာတမးမားထားရမ ဆၿပး ႏစလအတြငး ၿမ႕ကေနဘယမမသြားရဘးဆၿပး ရစခနးမာ အ ပတစဥ လကမတထးရေတာတယ။

(၁၄)

ဆကျဖစတေျခလမးမား

ကေနာျပနလြတလာေတာ ကေနာအဖးအဖြားေတြရ႕အမကသြားတယ။ အမေရ႕ကေန၀ငလာတကေနာက ကေနာအဖြားက ဟ… သားႀကး… လ႔ အသတနတနန႔ လမးေခၚတယ။ မကရညေတြလညး ၀ငးလာ တယ။ ကေနာကအဖြားလကကအသာကငၿပး ဘာမမျဖစဘး၊ ကေနာျပနလာၿပေလလ႔ေျပာရတယ။ ေလ ငနးျဖစေနတဘဘက အမေရ႕သစတခါးေဘာငကမထငေနရငးက ဘာျဖစတာလလ႔ အသဗလးဗေထြးန႔ လမးေမးတယ။ အဖြားက သမသေအာငမကရညသတၿပး ဘာမမဟတပါဘးလ႔ ျပနေျပာတယ။ ေနာက ေတာဘဘသသြားတယ။ ဘယရမလ သကပါးတာမ လစေနတာ။ ကေနာက ေခၚၿပးဆပါေလေရာ… “ဒအ စးရက ငါလညးမႀကကဘး၊ မငးလကထမာ သတ႔လေသနတမရဘ သြားလပမေနန႔။ မငး.. သတ႔ကခခင ရင ေသနတရာၿပးျပနခ။ မတနမရာေတြမလပန႔။ ငါတ႔ပစတမေကာငးျဖစရမယ” တ။ ဘဘက လယ သမားမးရး။ ၿမ႕ေပၚမာ ေဆးရြကႀကးကနသညလပၿပး အေျခခခတာ။ ကေနာအေဖဖကက ရမးႏြယၾက တယ။

ကေနာဘဘရ႕အေဖ၊ ကေနာအေဘးက ကေနာႏစႏစသးႏစသားေလာကက ရြာကသြားလညရငး ေတြ႕ခ ဖးတယ။ အရပေျခာကေပကအေတာစြနးတ အရပန႔လကဖကတ ကစလစတကယလး ကယထညရ တယ။ သက ထငၿပးကြမးတၿမ႕ၿမ႕န႔ ႏးထးေနတာ။ ဆပငက ေရာငတေစာငးခထားၿပး ကယလးကယ ေပါကအေတာေတာငတယ။ တကယလးမာလညး ေဆးမငေၾကာငေတြအျပညထးထားတာ သ႔ဒးေအာက အထေရာကတယ။ အေမတ႔ဖကက ျမနမာစစစစေတြ။ ပညာေရးမးရးေတြလ႔ေျပာရမယ။ အေမဖကက အဖးက အရငေခတက ခရငပညာ၀နတေယာက ျဖစခဖးတယ။ ဟသၤာတၿမ႕ေဒသႏရသမငး ဆတ စာအပကေတာင ကယတငျပစၿပး ထတထားတာရတယ။ ကေနာဥးေလးႏစေယာကန႔အေဒၚက ေကာငး ဆရာဆရာမေတြ။ ဥးေလးတေယာကဆရင တကသလတခမာ ေမာကြနးထမးလပခတာရတယ။

ေနာကပငး ၁၉၈၉ မာ အနတစ (ေဒၚေအာငဆနးစၾကည) က သ႔အစအစဥန႔သ အာဇာနညေန႔ ရနကနမာ ခတကအေလးျပမယလ႔ ေၾကျငာခတယ။ အဒါန႔ ကေနာတ႔ၿမ႕ေလးမာလညး ျဖစေအာငလပမယဆၿပး ပနးေခြ၂ခရာၿပးထလပထညလကေတာ မထငမတပ ကေနာတ႔တနးစၿပးခတကေနၾကတလမးေၾကာငး တေလာက လငယေတြအငအား၀ငျဖညလာၿပး လအငအား ၆၀ ေကာျဖစသြားတယ။ ေစးႀကးကျဖတ၀င ရမယလမးေၾကာငးကလညး ရကပတထားလ႔ ၿမ႕ထကေနပတၿပးခတကၾကရေတာ တၿမ႕လးဟးေလးတ ေကာျဖစသြားတယ။ ၿမ႕ထကလေတြကထြကၾကညၾကတအျပင တခ႕ဆရငအေနာကဖကခပလမးလမး က ဘာျဖစမလလ႔ လကၾကညၾကတယ။ အာဏာပငေတြထက အရပ၀တန႔တေယာက လာညႇတယ။ သက ဘယႏစဖြ႕လညးေမးေတာ ကေနာတ႔က လငယတဖြ႕၊ ေကာငးသားတဖြ႕လ႔ ေျပာလကတယ။ သ က ခြငျပေပးဖ႔ သ႔အထကအရာရန႔ညႇႏႈငးေပးပါမယဆၿပး ခဏေနေတာ သကအေကလ႔ျပနလာေျပာ တယ။ ကေနာတ႔ ပနးေခြႏစခကအေရ႕မာတခ၊ အလယမာတချဖစသြားၿပး ေရ႕ဆးကပနးေခြေပၚမာ “ေကာငးသားလငယမားလြမးသ႔ပနးေခြ”- အ.. အေနာကဖကကပနးေခြမာေတာ “လငယေကာငးသားမား လြမးသ႔ပနးေခြေပါ”။ ဟေရာကေတာ အားလးအတတ၀ငခြငရခတယ။

အဒခတကမႈမာလညး အာဇာနညကနးကအေရာက အမားေတာငးဆခကအရ ကေနာဥးေဆာငရျပနပါ တယ။ ကေနာတ႔ကေကာငးတယလ႔ဆမလား အာဏာပငေတြက အာဇာနညကနးက၀ငခြငျပခတအျပင ဖမးတာဆးတာေတြလညး မလပခဘး။ ရ၀တရပကြကလႀကးအျဖစအေ႐ြးခထားရတ အေဖက ၿမ႕နယ ၿငပပ (မ၀တ) ရးမာ အဒလႈပရားမႈဗြဒယေခၚျပတာၾကညၿပး ျပနလာတအခါ "ေဟေကာင… အႀကး ေကာင… မငးအမဥးခနးမာပသြားေနစမးပါကြာ၊ ႏငငေရးမလပပါန႔ေတာ။ ငါမေသမခငး တသကလးရာ ေကြးပါမယ၊ မငးလပတာန႔ တမသားစလးဒကၡေရာကကနလမမယ" ဆတာမး ေခၚၿပးဆခေသးတယ။ အ… အဒအခနက ရနကနေကာငးသားေတြန႔ တျခားၿမ႕နယေတြကေကာငးသားေတြေတာ ဗလခပန႔ အာဇာနညေတြက အေလးျပၾကတအတြက အဖမးအဆးခၾကရတယၾကားတယ။ အဒေနာက ေဒၚေအာင ဆနးစၾကညက သေနတအမမာ အကယခပခထားလကတာ ေရြးေကာကပြေတာင ၀ငမၿပငလကရတ အျပင ေတာေတာန႔မလႊတေတာဘးေပါ။ ဒါေၾကာငေနာကပငး အမနးခငးႏငငတချဖစတ ထငးႏငငက နာမညႀကးအဆေကာႀကး ခါလေဘာငက ႏနယတအမးသမးတေယာကက ေသနတေတြကငထားတ ေယာကၤားရငမႀကးေတြကေတာင ေၾကာကရတယဆၿပး “ေအာငဆနးစၾကည” သခငးက ဆခတာ။

၁၉၉၀ ခႏစ၊ ေမလ ၂၇ ရကေန႔မာကငးပခတ ေ႐ြးေကာကပြေန႔ကေရာကလာတယ။ ကေနာတ႔ ေကာငး သားေတြက ကယအစအစဥန႔ကယ လထေခါငးေဆာငေဒၚေအာငဆနးစၾကညရ႕ပါတျဖစတ NLD မအႏင ရေရးအတြက အငအားထြကျပျဖစၾကတယ။ အတကအခပါတေခါငးေဆာငက ၀ငမၿပငႏႈငေအာငဖမးထား ေတာ လငယေတြက ဥပေဒေဘာငထက မတရားမႈကဆန႔ကငတလႈပရားမႈေတြက ပၿပးလပခငၾကတယ ေလ။ အားလး လတရာေကာေလာကရမလားဘ။ ေကာငးသား၀တစအျဖန႔ ကခငပဆး၀တထားၾက တယ။ NLD ရ႕ အမတအသားျဖစတ ခေမာကေတြက ေဆာငးထားၾကတယ။ စကဘးေတြေရ႕မာ ပါတ အလေလးေတြ ခညထားတယ။ ရညရြယခကက ပါတစ၀ငၿပငၾကေတာ မေတြျပန႔ကနၿပး ၾကားထကေန ကားေသက အသကသြငးထားတ တငးရငးသားစညးလးညၫြတေရးပါတတျဖစလ (မဆလ) ၀ငစားသြား မာစးလ႔။ ကေနာတ႔အဒေန႔က မ႐ေတြပတတအထ တၿမ႕လးလညေနၾကတယ။ တေယာကမ၀ငထညရင ကနတသအားလး အျပငကေစာငေပးၾကတယ။ မ႐တခမာဆရင တာ၀နကတသတေယာကထြကလာၿပး ညေလးတ႔ ဘယသေတြလဆတာ အကတ႔သပါတယ။ ဒေရြးေကာကပြကမနမနကနကနျဖစေအာင အက တ႔ တာ၀နယေပးေနပါတယ။ စတခပါ၊ လထဆႏၵအတငးျဖစေစရမယလ႔ ကတထြကေပးတာမးလညးရ တယ။

အဒ ညေနက ေရဒယက မအႏငရတသေတြစာရငးက ေၾကျငာေပးတယ။ ပထမဆး ဆပကမးၿမ႕နယက NLD လႊတေတာအမတ ေဒၚစနးစနးတ။ NLD NLD NLD ေတြခညထပေနတယ။ လကခပသေတြလညး တေျဖာငးေျဖာငး။ ကေနာတ႔ၿမ႕နယမာလညး မဆႏၵနယ၂ခစလး NLD ကပ ႏငတယ။ ၀မးသာလြနးလ႔ အမေရ႕ေတြမာထြကၿပးကေနၾကတ အဖြားႀကးေတြ။ ေအာငပြခေနၾကတလထ။ တႏငငလးမာ NLD ပါတကခည ၈၀ ရာခငႏႈနးေကာႏငတယ။ ပါတအေနန႔လႊတေတာေခၚလ႔ရတအရညအတြကန႔ ေအာငျမင မႈေလ။ မေဖာျပႏႈငေလာကေအာင ၿပးျပညစေနတ ပတအၿပးေတြန႔ေပာရႊငေနၾကတလထက ၀မးသာမက ရည၀ေနတၾကားကေန ျဖတၿပးေတြ႕လကရတယ။ ဒပတေတြဟာ တလေတာငမခခပါဘး။ အေမေဒၚ စနးစနးကလညး ေနာကပငး နယစပမာ လခငးေတြ႕ရေတာတယ။

ကတမတညပ အေၾကာငးျပခကအမးမးန႔ ထပတလလအာဏာသမးၿပး လကနကအားကး ဖႏပအပခပ ခငတတပမေတာက လေတြအၾကညညပကကနၾကတာမဆနးဘး။ ဒါဟာ သမငးမနပေလ။ သမငးဆ တာ မကႏာလမကႏာရ မရပါဘး။ ဒအေျခအေနေတြကပ ကေနာတ႔လ ေရြးေကာကပြၿပးရင စစသားေတြ

ကတတညမလားေစာငၾကညၾကတသေတြအားလးက စတပကလကပကျဖစေအာင တြနးခခတာ။ အသ ပညာရငအတတပညာရငေပါငးစ ႏငငရ႕ျပငပကထြကသြားေအာင တြနးပ႔လကတာ။ လငယမးဆက ႀကးငယမေရြး သမားႏငငေတြမာခး၀ငၿပး မကႏာငယငယန႔ အလပလပကၽြနခေအာင မကႏာလႊခပစ ထားခတာ။ လငယေကာငးသားေတြက တကပြဒဂရအျမငဆးျဖစတ လကနကကငေတာလနေရးလမး ေၾကာငးက တြနးပ႔ခတာ။

ကေနာတ႔ တငးျပညအေရးက တကတကကြကြလပေနၾကတ လငယန႔ ေကာငးသားလႈပရားေရးသမား ေတြ ကယတငလညး ျပညတြငးမာဘယလလႈပရားမႈေတြန႔ စခနးဆကသြားရမနးမသေအာင အကပေတြ႕ ၿပး ေခါငးရက စဥးစားကနၾကရေတာတာေပါ။ လထက တရား၀ငေရြးေကာကတငေျမႇာကေပးလကတ ေခါငးေဆာငေတြလညး ဘာမတရားမ၀ငတအျပင လၿခမႈေတာင မရေတာပါလား။ ျမနမာအသငးအ၀ငး အတြငးမာ တရားမတမႈေတြ လး၀ေပာကဆးသြားတ အေနအထားက ေရာကလာတာပေလ။

(၁၅)

ေအာကဗမာျပညဗကသ

၈၉-၉၀ ကာလေတြက အေတာ႐ႈပေထြးတယ။ အာဏာပငေတြကလညး ႏငငေရးလပရားေနတလေတြက ဆရင အစးရမာတရား၀ငမတပတငၿပးအသအမတျပထားတ တရား၀ငပါတယလ႔ေၾကျငာထားတ ပါတက လေတြကေတာင ဖအားေပးမႈေတြရတယ။ အနတစအဖမးမခရခင ပါတစညးရးေရးခရးစဥေတြထ နာမည ေကာ ဧရာ၀တတငးအပါအ၀င ေနရာေတာေတာမားမားမာ ဖအားေပးခရတာေတြရတယ။ လစလေ၀းန႔ ပါတ စညးရးေရးမလပႏႈငေအာင ကားေတြ၊ ေမာေတာေတြမာ ေလာစပကာတပ၊ စစသခငးေတြ အကယ ႀကးဖြငၿပး အေႏာကအယကေပးၾကတယ။ သတေပးသေတြလဆညလ႔ေပါ။ အဒမတတမးေခြတခ႕က လညး ရနကနမာရတ ေကာငးသားရေဘာေတြပ႔ေပးလ႔ၾကညရတယ။ အစးရအထကပငးကေခါငးေဆာင ေတြေျပာတာန႔ ေအာကေျခမာလပေနတာေတြ တလြစျဖစေနတာ အဒအခနကတညးက ေတာက ေလာကပ။

ကေနာန႔ တျခားေကာငးသားသငယခငးတေယာက ဗမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားမားသမဂၢ (ေအာက ဗမာျပည) ဖြ႕စညးေရးအတြကအစညးအေ၀းတကဖ႔ ရနကနကသြားရတယ။ ရနကနေရာကေတာ အစညး အေ၀းက လ႔ေဘာငသစရးမာဆလား လပမာဆေတာ ရနကနန႔အလမးေ၀းေနတကေနာတ႔က ရနကန အေျခစကေကာငးသားေတြက အဒရးကေရာကေအာင ေခၚသြားေပးတယ။ ရးေရ႕ေရာကေတာ ကေနာတ႔ ႏစေယာက လမးဟဖကျခမးကေန ဟဟဒဒအရပအေျခၾကည၊ အေရ႕က၀ငရမလား။ ေနာကေဖးဖကမာ ၀ငေပါကရလားန႔ လ႕လ႕၀က၀က၊ သသသပသပ ၀ငဖ႔ထြကဖ႔ ေလလာေနတနး ဧရာ၀တတငး တျခား ၿမ႕နယေတြက ေကာငးသားတေယာကႏစေယာကက ပငနတကပ၊ ကခငပဆးေတြ၀တၿပး ေကာလန ေကာလနန႔ လကထမာလစာရြကလပေတြကငၿပး ၿခေရ႕ကေနခပတညတည ၀ငသြားၾကတာေတြ႔ရတယ။

အဖမးအဆးအရမးမားေနတအခနလျဖစ၊ ကယေနရာကယေဒသလညးမဟတေတာ ကေနာတ႔က ရးရး အရပ၀တ၀တထားၿပး လၾကားထေရာေနဖ႔ပႀကေနၾကတာ။ အဒလ လြတလပေရးရေနသလမးသြားေနတ လေတြေတြ႕ေတာ ဟ… ရနကနက ငါတ႔နယေတြထကေတာင လြတလပေသး… ဆၿပး ေတြးမေသးတယ။ ေနာက လရငးေတာမ ကေနာတ႔ လစကနရးထ၀ငၾကတယ။

ဗကသရရ႕သားန႔ ဘာျဖစလ႔ အထကေတြ၊ ေအာကေတြေပၚလာတယ၊ ဖြ႕ဖ႔လတယဆတာ အဒအခနက အေသးစတမစဥးစားမဘး။ ေမးလညးမေမးျဖစခဘး။ ေအာကဗမာျပညဗကသျဖစေျမာကေရးအစညး အေ၀းစၿပး တေယာကန႔တေယာကမတဆကစကားထေျပာတအစအစဥမာ သမငးေတြန႔ခၿပးမတဆက ေနၾကတလေတြေၾကာင လသးေလးေယာကပမတဆကရေသးတယ၊ အခနက တနာရေလာကၿဖစေနၿပ။ ကေနာက သဘာပတတာ၀နယထားတရေဘာက မတဆကေနတလေတြ တတတတတတမတဆကၾက ဖ႔န႔ ခမးမထကလတငး တေယာကက မနစ ၂၀ နာရ၀ကသာ ဒလမတဆကေနမယဆရင မတဆကတ အစအစဥန႔ပ တေနကနသြားမာမ႔ ထမးသမးေပးဖ႔ထၿပး တငျပေပးလကတယ။ ေရ႕က နနမားသြားတ တျခားၿမ႕ေတြက ရေဘာတေယာကႏစေယာကက မကႏာေၾကာတငးတငးန႔ လမးၾကညတယ။ မတတ ႏႈငဘး ရနကနမာ တလေလာကအစညးအေ၀းတကေနဖ႔အခနမရဘး။ ကယေတြ ၿမ႕မာေပာကေနတာ ၾကာသြားရင ဟက ကယေနာကလကေနတေထာကလမးေရးငနေတြ ရပမသြားမယေလ။ ေနာကပငး တ ေယာကစထၿပး ေအာကဗမာျပည ဗကသဖြ႕စညးေရးကစၥေတြ အေသးစတေဆြးေႏြးၾကတယ။

ကေနာေဘးက ပါလာတ ရေဘာကစးက ခပေနာကေနာကရယ။ သကေနာက သနားမလညရင နားနား က ကပကပေမးေတာ ကေနာလညး သ႔ကတးတးျပနရငးျပရေတာ ေရ႕ကစကားေျပာေနတာက နားမ ေထာငဘ ကယေျပာခငရာ ထငေျပာေနပေပါကေနတယထငပါတယ။ ဟေရ႕ ခတနး ၂တနးသးတနး ေကာက ကေနာတ႔က နနၾကညမရျဖစလာတ ခန ပငနတကပ၀တတေယာကက အစညးအေ၀းလပေန တယ၊ စကားမေျပာန႔ဆၿပး လကညႇးကႏႈတခမးေပၚကန႔လန႔ပတ၊ ရးကနလပၿပး လမးေဟာကတယ။ ကေနာကေတာ ဟတကပါေပါ။ ကစးက မရဘး။ သကတေအာငေနေတာ ဟေရ႕က ခနလမးဟန႔တလ ၾကားေလာကတအသန႔ “အဟမး.. ကျမတ၊ ငါ ရးရးေပါကခငတယကြာ၊ အဒါ သဘာပတႀကးက.. သဘာ ပတႀကးခငဗား ကေနာရးရးေပါကခငလ႔ ခြငျပေပးပါလ႔ ထၿပးခြငတငရမာလား” တ..။ ကေနာလညး စတေပါကေပါကန႔ “အငး.. ေကာငးသားဘ၊ လပေလ..” ဆေတာ ဟေရ႕တနးကလက မကႏာႀကးနၿပး ကေနာတ႔ႏစေယာကက ေအာကသးသးလမးၾကညတယ။

အစညးအေ၀းထမာ အရမးကတကတကကြကြန႔ ဘယလလပမယကငမယန႔ ေဆြးေႏြးေနတလတ ေယာကက ကစးကၾကားျဖတၿပး ခငဗားေျပာသလလပႏႈငရငေတာေကာငးတာေပါဗာ။ ဒါန႔ ေရြးေကာက ပြတနးက ခငဗားတ႔ၿမ႕နယမာ NLD ကယစားလယတေနရာ ရးတယမဟတလား။ ဘယလျဖစရတာလ တ။ ေမးပ…။

အဒဖြ႕စညးမႈမာ ၿမ႕နယအလက တာ၀နယေပးမယလေတြစာရငးေကာကေတာ ကစးန႔ ၿမ႕မာကနခတ ေကာငးသားရေဘာတေယာကနာမညက စာရငးေပးခတယ။ ကေနာက လပႏႈငမာမဟတဘးလ႔ ျငငးရ တယ။ ေတာခဖ႔ ျပငထားၿပးၿပေလ။

ကစးလား… သက ကေနာေတာခၿပးေနာကပငး ရသတငးေပးလလ၊ ဟလလဒလလ ျဖစသြားတယၾကား တယ။ ကေနာအမကေတာင သက ကေနာဘယမာရေနတယဆတာ သတယ၊ ကေနာ ေနာကကလက

ၿပး ေခၚေပးမယဆၿပး ခရးစားရတသြားၿပး ေတာငးေသးတယတ။ ေနာကပငး သန႔လႈပရားေဖာလႈပရားဖက ေကာငးသားေတြက သ႔ကသတထားၿပးေရာငၾကရတယေျပာၾကတယ။ သ႔ေၾကာငးန႔သေပါေလ။ ဒါမးေတြ က ဘယေနရာမာမဆရႏႈငတယမဟတလား။ အခေတာသက ကာရာအေကလား၊ စားေသာကဆငဆ လား ဆငႀကးကနားန႔ အလပျဖစေနဆဘ။ ဘာပျဖစျဖစ သ႔အတြက ေကာငးတာေပါေလ။

(၁၆)

ေတြးမေတြးရာ ကေနာငယငယက ဗလခပေအာငဆနး အေၾကာငးေတြစာထမာသငရေတာ ဗလခပက သရေကာငးႀကး တဥးအေနန႔ေရာ၊ သ႔ရ႕ရငးလငးျပတသားတမန႔ခြနးအပငးအစေတြက ဟးတနးက အာဇာနညေန႔ေရာက တငး ေရဒယက ၾကားဖးထားေတာ လနားလညေအာင ေျပာတတသအျဖစအေနန႔ပါ အေတာေလး သေဘာကတယ။ တျခားသရေကာငးေတြအမားႀကးရ႕ အေၾကာငးေတြကလညး ေကာငးမာသငရတယ။ လတငးနားလညေအာင စညး႐းႏႈငတယဆတာ ေခါငး ေဆာငအရညအခငးတခမဟတလား။ ေနာကပငး မြန-ျမနမာႏစေလးဆယစစအတြငး တကပြထကေပၚလာတ မြနသရေကာငးႀကးလဂြနးအမက အရမးႀကကသြားတယ။ သ႔ရ႕ ရရငမႈ၊ ျပည၀မႈ၊ ရးသားမႈ၊ သစၥာတရားႀကးမားမႈန႔ ေကးဇးတရားအေလး ထားမႈပရပေတြက ကေနာအတြက သရေကာငးလမးၫႊနျဖစခတယ။ ဟတနးကလမးေပၚမာ သမားရက သြားလ႔ ေခါငးမာေသြးေတြထြကၿပးလေနတ ေကာငေလးတေယာကကေတြ႕ေတာ ဒးေတြၫႊတ၊ ေခါငးေတြ မးလာၿပး အနားကတငတခခက အေျပးကငၿပးရပရတ ကေနာသတကသ႔ေျခမႈတမႈေလာကေတာငရတာ မဟတဘး။ ကေနာကရနျဖစခတယ။ ဒါေပမယ ကယမနတယထငရငရမးတတတာေလာကေတာရ တယ။ ဒါေတြက ကေနာငယငယက တခါမအပမက မမကခဖးတ လကနကကငေတာလနေရးသမားျဖစ သြားေအာင တြနးပ႔ေပးခတာေတြမားလား။ ကေနာတ႔ငယငယကေကာငးမာသငရတ ေတာကစားထြကလာရငး မကေစလညလမးေပာကေနတ မငးသားေလးန႔ ေနာငလာေနာကသားေတြစားဖ႔ သရကပငစကေနတအဖးအဇတလမးမးက သပႀကက တယ။ ေနာကမးဆကက ဒကၡေပးမယ အဆပပငမးကေတာ လ႔တာ၀နအရရငးသငတယမဟတလား။ ကယမးဆကမာရငးသြားႏႈငရင ေနာငမးဆကက ကယမရငးႏႈငလ႔ထားခတ အဆပပငေၾကာင မးဆက ပကစးမယအေရးမေရာကတအျပင အဆပပငရငးရတအလပပမရတအတြက ကေနာတ႔ထကပေကာငး တ လေနမႈဘ၀က ပငဆငႏႈငၾကမယေလ။ လြပလပမႈမရတလ႔အသငးအ၀ငးအေနန႔ တးတကထြနးကား မႈျဖစလာဖ႔၊ အမခကငးဖ႔မလြယဘး။ ျမနမာႏငငမာ ေအာကေျခနငးျပားလတနးစားကစၿပး ထပဆးကႏငငေခါငးေဆာငအထ လၿခစတခရမႈ မရတစနစက ကေနာတ႔အနာဂတအတြကမထားခခငဘး။ အမားေကာငးကးအတြက ေအာငျမငေအာင လပႏႈငတယမလပႏႈငဘးဆတာကေတာ အငအား၊ အရညအခငး၊ အေျခအေနန႔ အခနအခါေတြအားလး

အေပၚမာ မတညေနတာပါ။ အဆးအျဖတဆတာက အခနအခါကမ ေပးတာ အေကာငးဆးမဟတလား။ အခနအခါမေရာကခင ေျပာဆေနတာေတြဟာ ‘အထင’ ေတြဘ ျဖစေလရတယေလ။ ကေနာငယငယကတညးက တနလၤာတ႔၊ ေသာႀကၤာေန႔တ႔ကမေရာငဘး ဆပငညႇပတယ။ အ.. အဒေန႔ ေတြမာဖြငတ ဆပငညႇပဆငကေတာ ရာရတာေပါ။ ကေနာတ႔လမးေတြက ကေလးေတြေမးခြနးထတရင မႀကကၾကဘး။ အဒါဟာ လတေယာကတးတကဖ႔အတြက အတားအဆးျဖစေနတယလ႔ ကေနာထင တယ။ ကေနာကေတာ ကေနာသခငတာေတြက ေမးလ႔မရတလန႔ေတြၸ႕ရင ေနာကတခါ ေမးလ႔ရမယသ န႔ေတြ႔ဖ႔အခြငအလမးကေစာငတယ။ အခြငအေရးရတာန႔ ကယသခငတာက ေမးေတာတာဘ။ အ… ဘယေရာကသြားၿပလ.. ဟတၿပ… “ဆပငညႇပတကစၥ”။ ကေနာက မဘေဆြမးေတြအပါအ၀င လႀကး အေတာမားမားက တနလၤာန႔ေသာႀကၤာေန႔ေတြမာ ဆပငမညႇပဖ႔ အၿမတားၾကတယ။ ကေနာက မရဘး… သပစးစမးတယ။ ကေနာ ဆယသးေလးႏစသားေလာက အဖးအဖြားေတြတကတြနးတာန႔ မဟာစည သာသနာရပသာမာ တရားသြားထငျဖစတယ။ ဘယရမလ အဒဆပငညႇပရငေရာငရတေန႔ေတြကစၥက ဆပငမရတသက သြားေမးေတာတာေပါ။ ကေနာတ႔ၿမ႕က မဟာစညသာသနာရပသာက ဘနးဘနးတပါး ကေမးၾကညတာကေျပာတာပါ။ သကႏ႔စပတယေလ။ သရငးျပတာက “ျမတစြာဘရားက သဒၶတဗဒၶဆ ေတာေသာႀကၤာေန႔သားတ။ သကလ႔ဘ၀ကၿငးေငြ႔ၿပး တရားထးရာဖ႔ ‘ဆ’ ပယတာက တနလၤာေန႔တ။ အဒ ေတာ ေရးလေတြက ေသာႀကၤာသားေတြဟာ ဘရားကတၿပး တနလၤာေန႔မာဆပယတာမလပဖ႔ တားခတာ” ဆဘ။ အဒါက ကေနာအရငက တျခားလေတြေျပာခတားခတ တားျမစခကေတြထက သဘာ၀ ကတယ ထငတယ။ ယတယၾတာလညးပရတယ။ အဒေတာ ေသာႀကၤာသားမဟတတလေတြန႔ ဒပညတခကက မဆငဘးေပါ။ အဒါကဘ အခအခနအထတသကလးယထားတယ။ ကယညႇပခငတေန႔ ဆပငညႇပရ ေတာ ပအလပျဖစတယ။ ဘရားကေတာ ေသာႀကၤာသားမဟတတကေနာ ဘယေန႔မမေရာငဘ ဆပင ညႇပေနတာက ေဗြယမယမထငပါဘး။ ကေနာတ႔ လျဖစလာၿပဆရင တရစၧာနေတြထကထးျခားတ စဥးစားဆငခငႏႈငစြမးရတဥးေႏာကက ပင ဆငခြငရၾကတယ။ ဒါဟာကေနာတ႔အတြက မဟာအခြငအေရးပါဘ။ စဥးစားဆငခငခြငက ငယစဥက တညးကအပတပငခရတယဆရင လတေယာကအတြကတးတကမႈက တားဆးခရတယလ႔ျမငတယ။ ဒါ ေၾကာင သမားႏႈငငေတြမာ ကေလးေတြကစဥးစားေတြးေခၚေျပာဆမႈေတြက အားေပးၾကတာေပါ။ ကေလး တေယာကေျပာတလပတအလပက သကယတငန႔အျခားသေတြအတြက အကးမရတာ၊ အႏရာယျဖစ ေစတာကလြၿပး ကနတာေတြကတားဆးမႈမလပသငပါဘး။ ကေနာတ႔ငယငယက အမမာ မဘေၾကာကရ တယ၊ ေကာငးမာဆရာဆရာမေတြကေၾကာကရတယ။ အသငးအ၀ငးမာ ကယထက အသကႀကးတလ ေတြကေၾကာကရတယ။ ကယလပႏႈငတယဆတ ကယကယကယယၾကညမႈေတြ တျဖညးျဖညးနညးလာ ၿပး ျဖစမာမဟတပါဘးဆၿပးေတြးေၾကာကတာေတြက ဘာကလပလပ ေအာငျမငမႈေတြန႔ ေ၀းေစခတယလ႔ စဥးစားမတယ။ ေနာကၿပး ကေလးေတြကလကရြယခမးေျခာကၿပး သတ႔သခငတာေတြ ကတားဆးေနမ အစား စတရညသညးခၿပးရငးျပေပးတာအေကာငးဆးပါ။ ကယေမြးလာတ ကေလးက ကယထကပၿပး ေတာလာတာ၊ အဆငျမငလာတာ ဂဏယစရာေကာငးသလ စတခမးသာစရာလညး ေကာငးတာပါဘ။ အေျခခကစၿပးေျမေတာငေျမႇာကေပးတယဆတာ စၿပးပးကတညးက ေလာငးရပမႏႈငတအ၀နးအ၀ငးမာ မပးေထာငမဖ႔အေရးႀကးတာပါ။ ဒါေတြဟာ ကေနာတ႔အသငးအ၀ငးမာ အေျခခကစၿပး ျပျပငေျပာငးလ ေရးလပရမယအေနအထားေတြလ႔ နားလညတယ။ ဘာပျဖစျဖစ ကယဘယအလပကပလပလပ အဒ

လပရပက ကယအနာဂတမးဆကအတြကဘာအကးရမလဆတာက အေလးအနကစဥးစားၿပး လပသြား ႏႈငမယဆရင လ႔တာ၀နက ေၾကႁပြနေအာငထမးေဆာငသြားႏႈငမယလ႔ ေတြးမတာပါဘ။

(၁၇)

သေနသမား ဒအျဖစအပက၂ခစလးက တခန႔တခ အခနသပမကြာဘး။ ကေနာ ျပညတြငးလႈပရားမႈေတြထက ရနးထြကရေတာမယအခနျဖစလ႔ နယစပကေတာခဖ႔ လပေဖာကငဖကသငယခငးေတြန႔တငပငၿပး ျပင သငတာေတြက ျပငဆငေနတအခန။ ပထမအႀကမမာ အေမက “သားႀကး… မငးမလကြယ ဒႏစထရးေရာကဂတေရာကန႔ မငႀကးႀကးတ႔က ေျပာတယ။ တ႔ၿမ႕မာ ေဗဒငဆရာမႀကးတေယာကရတယ။ သေျပာတာသပမနတာ”လ႔ေျပာလ႔ ကေနာ အေမမကႏာေပၚကစးရမစတေတြ တစတရာေလာသြားပါေစေတာဆၿပး ေဗဒငၾကညလကသြားတယ။ ေဗဒငလ႔သာေျပာတာ ဟကျဖင လကၡဏာဆရာမႀကး။ ကေနာလကကဆြယၾကညၿပး ကေနာမကႏာက တခကစးစကၾကညတယ။ ေနာကၿပးေတာ “သားက၊ သြားေတာမာဘ။ သားရလကၡဏာမာျပေနတယ။ အဒခရးကခရးရညမယ၊ မသားစန႔အေ၀းမာ ေနရမယ” လ႔ တနးေျပာခလကတယ။ ကေနာကဟနေဆာင ၿပး ဟတလ႔လားလ႔ျပနေမးေတာ သကကေနာက ထပမၾကညေတာပ အသက ၂၂ ႏစ ျပညၿပးမထြကဖ႔ အႀကေပးတယ။ ကေနာ နနအၾသသြားတာအမနဘ။ သေျပာတအခနအထေတာ မေစာငႏႈငခပါဘး။ ေနာကၿပးကေနာက ႏငငေရးန႔ပတသကမႈရမရေမးလကေသးတယ။ ဟၿဖးဒျဖနးေလာကလပေတာ သက အနတသပါတယ သားမညာပါန႔တ…။ ေနာကတေခါကကေတာ ကေနာေကာငးမာအရငးႏးဆးတတြတြေပါငးတသငယခငးညညရ႕ေယာကဖ ႀကး။ သကေျခတဖကမရေတာတစစဗလေဟာငးျဖစၿပး အစးရဌာနတခမာအရာရတေယာကေလ။ ညည ရ႕မမႀကးကသန႔အမေထာငျပၿပး သတ႔မသားစက တခါတေလမဘေတြဆက ျပနလာလညေလရတယ။ အဒ ၁၉၉၀ ခႏစထမာဘ သတ႔ကေနာတ႔ၿမ ႔က တပတဆယရကေလာကလာေနၿပး အျပနကေတာ ကေနာတ႔ ညညရသငယခငးေတြလညး သတ႔ကအထတအပးကသယၿပး သေဘၤာဆပက လကပ႔ၾက တယ။ သေဘၤာေစာငရငးခဏထငေနၾကတနး ညညရ႕ေယာကဖႀကးက ေဟ… ညေလးရ လကျပစမးပါဥး၊ တခကၾကညရေအာငဆၿပး ေျပာေျပာဆဆန႔ ကေနာလကေတြကဆြယၿပး လကၡဏာ အေရးအေၾကာငး ေတြက ၾကညတယ။ သကလညး လကၡဏာ၀ါသနာရငေပကး။ သကမကေမာငၾကတစဥးစားရငးန႔.. ဟာ.. ညေလး၊ မငးက သြားေတာမာဘ။ အားလး အစအစဥလပ ထားၿပတ။ ဟ… လာျပနၿပလား၊ ေနာကတေယာက။ ကေနာက “အကႀကးကလညး ဘာေတြေျပာေန တာလ” ဆေတာ… “ညာမေနပါန႔ကြာ၊ အကသတယ၊ ဒါေပမယညေလးေသေသခာခာစဥးစားၾကည။

အကလညး သတ႔ထကလာတာပေလ။ မလြယဘးညေလး။ သတ႔မာအားလးရေနတယ၊ ျပငထားၿပးသား။ အခနေစာငပါ” လ႔ေျပာခေသးတယ။ ကေနာရ႕ လကၡဏာေတြက ဘာေတြရငးရငးလငးလငးျပခလ႔ လေတြ ႀကသေနၾကတာပါလမလ႔ စဥးစားခမေသးတယ။ ဘာဘေျပာေျပာ ကေနာထြကမလာခင အဒ လကၡဏာ ဆရာႏစေယာကကေတာ ကေနာဘာလပေတာမယဆတာ သေနပရခၾကတယလ႔ေျပာရမယ။

(၁၈) ႏႈတဆကပြ အဒအခနက ၁၉၉၀ ေရြးေကာကပြၿပး ေနာကတလ။ စစအစးရကဖမးထညလကတာလညး ေရြးေကာကပြ မာ အႏငရတအမတေတြပါပါေတာ ကေနာတ႔အတြက ျပညတြငးလႈပရားေရး လၿခမႈမရေတာဘး။ အဒ ေတာ လကနကကငေတာလနေရးလပေတာခဖ႔ဘရေတာတယ။ ႏ႔မ႔ ကေနာတ႔တေတြ ျခငးထကၾကက ေတြလ အခနမေရြးအဖမးခရၿပး ရနသ႔လကထမာေရာကသြားႏႈငတယ။ ဆကေနရင ကနးေသအဖမးခရ မယ အေနအထားေလ။ ကေနာတ႔အားလးေစာငၾကညခေနၾကရတယ။ အဒေတာ ကေနာတ႔ ေတာခဖ႔ ျပငၾကရေတာတယ။ ကေနာတ႔တခါတေလ ၿမ႕စြနကလၻကရညဆငတဆငမာ ဆရပလပေလရတယ။ အဒ ဆငေလးက မသားစအားလးက ကေနာတ႔အမးေတြလျဖစလာၾကတယ။ ကေနာ အမကေန အ၀တအ စား တစစႏစစစ စကဘးျခငးထကထတထညသြားၿပး အဒအမမာအပထားတယ။ သးေလးရကေလာက အဒလ နနစခြၿပးအပထားေတာ အမကေနအထတအပးဆြၿပးထြကမာမဟတတအတြက လမသေလာက ဘး။ ေနာကဆးသြားမယေန႔မနကကမ ကေနာေကာပးအပကကြတကြတအတန႔ထညၿပး စကဘးျခငး ထထညယသြား၊ ဟမာရၿပးသားအ၀တအသးအေဆာငေတြက တခါထညးျဖညၿပး အဒေနရာကေန ထြက ဖ႔လပရတာ။ ႏငငေရးလႈပရားဖကေကာငးသားေတြထက လပေဖာကငဖကေတြကေတာင အားလး အသ ေပးခတာမဟတဖး။ တကယသြားမယသန႔ သြားတသအဆငေျပေအာငထြကႏႈငေရး စစဥေပးမယ သေတြ ေလာကပ သၾကတယ။ မသြားခငည… ကေနာတ႔အစအစဥက သထားတ သငယခငးေတြအားလးေလးငါးေယာကေလာကရမယ၊ သတ႔က ကေနာတ႔မသြားခငႏႈတဆကပြလပမယဆၿပး ၿမ႕မာဖြငထားတ စားေသာကဆငတခမာ အရက ၀ငးဖြ႕ၿပး ႏႈတဆကပြလပျဖစၾကတယ။ ျဖစခငေတာ ကေနာတ႔န႔သးေလးစားပြေကာေလာကမာ ရ ေထာကလမးေရးတေယာက လာထငတယ။ သလညးဘယာမာေသာကေပါ။ ကေနာတ႔ ေသာကၾကစား ၾကရငး တျဖညးျဖညးအသေတြကယလာတယ။ ေကာငးလာၾကၿပေလ။ အဒအထ ကေနာတ႔ထက တ ေယာကက ဆတကနထၿပး ဟရေထာကလမးေရးဆကသြားႏႈတဆကတယ။ “ကေနာတ႔ မနက သြားၾက ေတာမာ။ အဒါခငဗားကလာႏႈတဆကတာ” ဆဘ။ အမနက အဒေကာငက မနကသြားရငလကမယ ေကာငမဟတဘး။ ကေနာလညးတားမရေတာၿပမ႔ မသခငေယာငေဆာငၿပး ဆကေသာကေနလက တယ။

အဒရေထာကလမးေရးကလညး သတ႔အပတခရတာမားၿပဆတာကတေၾကာငး၊ ကယလရ႕ မးေၾကာငရး ေၾကာငပစေၾကာငတေၾကာငးေၾကာင သက ကေနာတ႔အဖြ႕ထကလက တကယေျပာေနတယလ႔ မထင ဘး။ အဒါလညးကေကာငးသြားတယ။ ေနာကပငး ကနခတသေတြက တျခားလႈပရားမႈေတြန႔ သတ႔ဖမး တအခါ အဒေန႔ကအျဖစအပကအေၾကာငး မေၾကမနပေျပာေလရတယတ။ သလး၀ မထငလကမလ႔ ကေနာတ႔လြတသြားတအေၾကာငးေပါ။ ည (၁၁) နာရေကာေတာမ ကေနာတ႔အားလးထၾကတယ။ တအပ လး စကဘးတြနးတသတြနးလမးေလာကတသေလာက ျပနလာၾကရငး တေယာကက မကရည၀ငးၿပး ကေနာကမသြားဖ႔ေျပာတယ။ ကေနာလညးဆးျဖတၿပးသားအလပက အေႏာကအယကမလပေစခငတာ ကေျပာၿပး စကားျမနျမနျဖတ၊ အမေပၚတကခတယ။ ဒႏႈတဆကပြမာပါၿပး ကနခၾကတ သငယခငး ရေဘာေတြထကတခ႕ ေနာကပငး ေထာငကၾကတယ။ သတ႔န႔ အႏစ (၂၀) ေကာ ျပနမဆျဖစေတာဘး။ ကေနာအမမာအပတကတငက အေဖန႔အေမတ႔အခနး၀မာရတ တေယာကအပကတငမာ။ အခနးဖြ႕ထား တာမဟတတေနရာမာ တေယာကအပျခငေထာငေလးခၿပးအပတာ။ ကေနာမနက အမကထြကေတာမာ မ႔ အဒညက ေတာေတာန႔အပမေပာပါ။ သကျပငးတးတးခမတာလ ဘယႏစႀကမမနးမသေတာဘး။ မနက (၉) နာရခြေလာကမာ သငယခငးေတြန႔ တေနရာမာစဆၿပး အတတသေဘၤာဆပကဆငးၾကမယ ဆၿပးခနးထားခၿပ။ ေဖေဖန႔ေမေမတ႔ကလညး ဒခရးစဥကအသမေပးရေတာ ကယက ဘာမအသေပးမ ထားဘးေလ။ မသားစတာ၀နေတြက ကေနာ အသက ၂၀ ေကာေရာကေအာင ပငပငပနးပနးန႔ ထမးၾကရ တ မဘေတြလညး ေမာေမာန႔အပေမာကေနေလာကတအခန အဒညသနးေခါငေကာေလာက ေဖေဖ ေမေမတ႔ အပေမာကတအခနမာ ကတငေပၚကဆငး မဘေတြရအခနး၀က ဒးေထာကၿပး စတထကရည ရြယရငး တတဆတစြာေတာငးပနရငး ႏႈတဆကကနေတာခတယ။ ဒါဟာ ကေနာဘ၀မာ ကေနာမခငက ေနာကဆးႏႈတဆကျခငးျဖစခတယေလ။

(၁၉)

ဟးအေ၀းဆ ၁၉၉၀ ခႏစ၊ ဇြနလ (၂၈) ရကေန႔။ ကေနာအမကထြကခတေန႔။ အဒေန႔မာ ကေနာက ကေနာတ႔ဆေနက လၻကရညဆငကသြား၊ အပထားတအ၀တအစားန႔ ခရးမာလအပမယပစၥညးပစၥယေတြက ထတပးျပငဆင ရတယ။ မနက ၁၁ နာရ၀နးကငေလာက။ ကေနာန႔ မငးေဇာ ဆကားေပၚတကၿပး သေဘၤာဆပက ဆငး တယ။ မးေတြကတဖြဖြေပါ။ ကေနာက ကေနာရ႕အကၤ အစတ၊ ပဆးအစတက ၀တထားၿပး၊ ညစေပေနတ ဥးထတတလးကေဆာငးထားတယ။ သမားေတြမတမမာစးလ႔ ရပဖကထားတာေလ။ ကေနာတ႔က သငယခငးေကာငးသားရေဘာတေယာက စကဘးန႔မေယာငမလညလကပ႔ေပးတယ။ သကကေနာတ႔ သေဘၤာေပၚတကၿပး သေဘၤာထြကတအထ ကမးေပၚကလၻကရညဆငေလးမာထငေစာငၿပးမ ျပနထြက သြားတာေတြ႕လကတယ။ ကယႀကးျပငးခတေမြးဇာတက အၿပးခြာလာခရတယဆတအသက ရငထမာရ ေနေတာ ဟာတာတာႀကး။ ေနာငဘာေတြႀကရဥးမလမသဘးဆၿပး ရငထမာအေတြးေပါငးစန႔ေပါ။ သာရ

ေ၀ါကေန စာပ႔ရထားန႔ ျဖစသလလကၾကတယ။ ေနာက လကပတနးဘတာေရာကမ ျပည-ရနကန အျမန ေလာကယရထားက ျပနစးၾကတယ။ ရနကနကေန ေမာလၿမငေရာကၿပး ခရးစဥစလ႔ရမယ ရြာအထလက ပ႔ေပးႏႈငမယသကရာၾကရတယ။ မြနဥးဇငးတပါးလကပ႔ေပးတယ။ သက လမးေၾကာငးသၿပးသားသဆ ေတာ သ႔က ဟမာေနလ႔မျဖစလ႔ထြကလာၾကတယဆတာရယ၊ ေမာလၿမငမာကလညး လၿခေရးအရ၊ ၾကာၾကာေနလ႔မျဖစေၾကာငး ေတာငးပနေလာကထားေတာမ ခပလန႔လန႔န႔ လကပ႔ေပးတာ။ ေမာလၿမင ကေန ေရးၿမ႕ကသြားတရထားလမးေဘးက လမငးဆတရြာကေရာကတယ။ အဒကေန ေနာကတရက လမးေၾကာငးအဆကအစပကသတ လကပ႔ေပးမယ ကေနာတ႔ၿမ႕ကအဘးႀကး ဥးအနးသနးကေစာငၿပး ခရးဆကခၾကတယ။ သ႔သား ကေနာတ႔လပေဖာကငဘကရေဘာ ေတာၾကက က ၈၈ ကတညးကေတာခသြားတာ။ ကေနာန႔အတတ သငယခငးလပေဖာကငဘကေတြျဖစတ အမႊာ အႀကးေကာငေအာငေကာရယ၊ မငးေဇာဆတ တရတလမးေကာငးသားတေယာကလညးပါတယ။ ျမနမာ ျပညမာႏငငေရးလပတတရတဆေတာ ရားရားပါးပါးေပါ။ လမငးဘတာမာ ရထားေပၚကဆငး၊ ယလာတ ေကာပးအတကယစန႔ကေနာတ႔ ဘတာကျဖတၿပး၀ငလာ ေတာ စစဥးထပေဆာငးထားတ အရပ၀တလတေယာကက အမးသမးတေယာကရ႕ပခးေပၚကလက တငၿပး ကေနာတ႔ကစးစးစကစကၾကညေနတယ။ သ႔ရ႕ၾကညပကကေနာမႀကကေတာ ခပစးစးတခက ျပနစကၾကညရငးေဘးကျဖတေလာကသြားလကတယ။ ေနာကထပ ၂ႏစေလာကၾကာေတာ သန႔ကေနာ ေတာထမာျပနေတြ႔ၾကတယ။ အဒလက စစတပကဆကသြယေရးရေဘာတေယာကေလ။ ေနာကပငး သ တပကေျပးလာတယ။ ကေနာတ႔စကားစမညေျပာရငး တေယာကန႔တေယာကေတြ႕ဖးသလျဖစေနေတာ အရငက ဘယမာေတြ႕ခၾကတယဆတာက ဆနးစစၾကရငး ခကျခငးျပနၿပးမတမၾကတယ။ လမငးရြာက ကေနာတ႔ကလမးျပလကလပေပးမယသတေယာက ထညေပးတယ။ ေယာက ၤားလာလလ အမးသမးဘ။ သကဥးေဆာငၿပးသြားတယ။ ကေနာတ႔က ေနာကကလကေပါ။ တေနရာေရာကေတာ လယကြငးထမာ တျခားကရငလမးတေယာကန႔ဆတယ။ အ.. သက ေရ႕မာကရငစစသားရတယတ။ ကေနာတ႔နနလန႔သြားတယ။ အဒါသ႔ကေသခာေအာင အဒါ ေကအငနယ KNU က စစသားလား။ ဗမာ စစတပက စစသားေတြလားေပါ။ သက ေကအငနယကဗလဂးလရ႕ အဖြ႕လ႔ေျပာေတာမ စတသက သာရာရေတာတယ။ ဒခရးက ကေနာတ႔လစတေနာကကယပါ လကနကကငတကပြ၀ငခငတ ေကာငး သားေပါကစေတြအတြက ေရ႕ဘာျဖစဥးမယဆတာလးလးမသတ စြန႔စားမႈႀကးတခပါဘ။ ဗလဂးလတ႔ တပက ကေနာတ႔ခရးစဥကသေတာ သတ႔စစေၾကာငးမာ ေန႔လညစာဧညခတအျပင စစေၾကာငးန႔ ေနာကထပ တရြာႏစရြာေရာကတအထ ျမနမာတပမေတာထမးခပထားတ နယေျမေတြက ေ၀းသြား ေအာင လကၿပး ေစာငေရာကေပးၾကတယ။ ကေနာတ႔ကလညး ေတာထမာလမးကဥးေလးေတြတးသြားလက၊ ေတာငေတြတကလကန႔ လမးေတြ ေလာကေနရငး ကေနာတ႔ကယကေနာတ႔အရမးတကကြေနတာေပါ။ အ… ကေနာတ႔ သးေလးရက ေလာက လမးေလာကၿပး ေတာငတကေတာငဆငးေတြမားလာေတာ ကေနာတ႔ေရ႕ကသြားတ ရြာဆက လကပ႔တကငးသမားေတြက ေနာကကေနလကေအာရတယ… ကေနာတ႔ကေစာငပါဥးေပါ။ ေဒသခကရင န႔ မြနလမးေတြက မနးကေလးေတြပျဖစျဖစ ဒလေတာ၀ငေတာငတကလမးကကြမးေနၾကၿပ။ လမး ေလာကတာမ ေအးေအးေဆးေဆးဘ။ ျမနတာလမေျပာန႔။ ရစဆယရစမာ ေသမာမေၾကာကလ႔ ေပတရာ

ေလာက ခၾကတ ကေနာတ႔သာ ေနာကကေနယကကနယကကနျဖစကနၾကတာ။ ေနာင…ေတာထမာ ၾကာမသာ အတကေျဖးေျဖး အဆငးေျပး သအရက အေလအကငရသြားၾကတယ။ တကယဘ အဒအခန က ေတာငတကမာ အငျပည အားျပညတကခသြားၿပး၊ အဆငးကေရာကေတာ ထနးဆငးၾကေတာ ဒးေတြ ပါတဆတဆတတနၿပး ခရးမတြင ျဖစကနၾကတအျပင။ ေနာကေန႔ခရးကဆကသြားဘ႔ေတာင လန႔လာၾက တယ။ ေတာငႀကးဖ၀ါးေအာကဆတစကားကသတရမတယ။ ကရငျပညနယ ေဒါနေတာငေၾကာတခေပၚမာျဖတ ေလာကၾကေတာ ကေနာတ႔တမေတြထမာေရာကေနတယ။ တမေတြက အဒေတာငႀကးကပတထားတာ ေလ။ ကေနာတ႔ေရ႕မာ ျမေတြလဆငးေနၿပး အနးတ၀ကေလာကကပျမငရေတာတယ။ ေအာကကေန ေတာငထပက တမေတြ၀ငးေနလ႔မျမငရသလ အေပၚကေနလညး ေတာငေအာကက မျမငရဘး။ ၁၃ ရက ေျခလငခရးဆေတာ ေတာငေတြဘယႏစလးေလာကျဖတခၾကတယဆတာ မမတမေတာဘး။ တကယက အႏရာယေတြန႔ျပညေနတ ေဒသဟာ ေတာငေတြေတာေတြန႔ ေျပာမျပတတေလာကေအာင သဘာ၀အလ ေတြန႔ ျပညေနတယ။ ရြာတရြာကထြကေတာ န၀တစစေၾကာငးတေၾကာငးလႈပရားေနလ႔ သတထားသြားၾကလ႔ မထြကခင ရြာ သားေတြက သတေပးလကတယ။ အဒါန႔ ကေနာတ႔ ေရ႕ကလကမကေစမျပတသတထားၾကည သတ႔ သြားသလလကသြား သတ႔လပသလလကလပန႔ သတႀကးႀကးထားၿပးခရးဆကၾကတယ။ ကငးသမားက ေရ႕ဆး သ႔ေနာကကေအာငေကာ၊ အဒေနာကက အဘးႀကး၊ ကပလကကကေနာ ၿပးေတာမငးေဇာေပါ။ ေရ႕ကလရပရင ကယလညးသတန႔ရပ။ ေရ႕ကလက၀ပေနတာေတြ႔ရင ကယလညးေနာကကလက၀ပ။ ေဘးကပရင ကယလညးေဘးကပန႔ေပါ။ တေနရာေရာကေတာ ေခာငးေလးထကေရ႕ကလေတြကဆငး ရငး တဖကကဒလၾကမးေျပးတကသြားၾကတယ။ ဘာပါလမေပါ။ အဘးႀကးလညး ပမနေခာငးျဖတေန ရငးက ၀ရနးသနးကားေျပးတကသြားတယ။ ကယလညး ေဘးဘေတာငေျမာက၀ယာၾကညၿပး ေခာငးထ အျမနလကဆငးလကတယ။ ေခာငးလညေလာကေရာကေတာ ပားတတခရပါေလေရာ။ ေခာငးေပၚမာ ျဖတၿပးကငးေနတ သစကငးေပၚကပားအက ေရ႕ကတေယာကက၀ငတကသြားပရတယ။ ပထၿပး ေအာင မေလးတၿပး ေျပးလကရတာအေမာပ။ အ… ေနာကကဆကထတာက ကေနာန႔ကပလကလကလာတ မငးေဇာေပါ။ အဘးႀကးကအေပၚေရာကေတာ “ရးထ။ ေရ႕ကပားတတခရလညး ေအာသြားေပါ။ တတ တတကေလးေျပးတကသြားရလား။” လ႔ ဟေကာငေတြကအျပစတငေတာ ေအာငေကာက “နာလြနး ေတာ မေျပာႏႈငေတာဘးဗ႕။ လြတေအာငဘေျပးရတာ” တ။ ေမာရတၾကားထ လေတြက အဖအပန႔ေတြပါ ခရးလကေဆာင ထပရလာေသး။ အ ၁၃ ရကတ၀ႀကးလမးေလာကအၿပးမာေတာ ကေနာတ႔ ကရငအမးသားအစညးအရး KNU တပမဟာ (၆) ရ႕ ေစးကြကရြာႀကးတချဖစတ ကကဒရြာရ႕တဖကကမးကေရာကလာၾကတယ။ ကယေရ႕မာ လေတြ အမားႀကးဘ။ မးရြာလ႔ေရျမတေနတတတားက ျဖတေလာကေနၾကတာ။ ကေနာတ႔လညး အဒတတားက ဘကးရမာေလ။ ျပနာက ေရျမတေနတတတားကက ေပါငလညေလာကထေရေရာကေနတာ။ ပဆး ေတြကမၿပး ေအာကကအတြငးခေဘာငးဘမေပၚရတမည (အ..ေပၚရငလညးေပၚမယ) ျဖတေလာကရမာ။ တဘကကထငၾကညေနတလေတြလညးအမားႀကး။ အေရ႕က ကရငမေလးေတြေတာင ထမတ႔၊ စကပတ႔ ‘မ’ သြားေနေသးတာ ကယလညးဘာျဖစလ႔မသြားႏႈငရမလဆတ ရေဆးတငၿပး ကေနာတ႔ ပဆးက ခါး ေလာကနးပါးထ ‘မ’ ၿပးျဖတၾကရတယ။ ဟဘကေရာကေတာ ဟဟဒဒလကၾကညမေနေသးတယ။

လတငးကကယအလပန႔ကယဆေတာ ဒါကသတထားမပလညးမရပါဘး။ သတ႔က ရးေနတပ။ ဘာပျဖစ ျဖစ လြတေျမာကနယေျမ (ေနာကပငးလေတြေခၚတအေခၚအေ၀ၚ) ေရာကၿပဆေတာ စတေအးရၿပေပါ။

(၂၀)

ဒးပလာယာခရင KNU တပမဟာ (၆) တပမဟာဌာနခပက ဒးပလာယာခ႐င႐းရခ႐ငဥကဌႀကးဖးတာအယက ျမစ၀ကၽြနး ေပၚသား၊ ေညာငတနးဇာတ။ ကေနာတ႔က ေႏြးေႏြးေထြးေထြးႀကဆခသလ သ႔႐းမာကေနာတ႔ ၂လ ေလာကေနခၾကတယ။ ဖးတာအယက ဗလမးႀကးတငဥးလ႔လညး အဒဖကကလေတြသၾကတယ။ တျခား ေခါငးေဆာငေတြထက ျမစ၀ကၽြနးေပၚသား ပဒလေလးတ႔၊ ဗလမးမနးေအာငေဌးတ႔န႔လညး ေတြ႕ခြငရငး ႏးခြငလညး ရခတယ။ ခရင႐းမာ ကေနာတ႔က အဖး (အဘး) ဖးတာအယက ဆကသြယေရး႐းမာေနဖ႔ေနရာခထားေပးတယ။ ဒး ပလာယာခရငမာ အရငကေရာကႏငတ က၀မးသာန႔ ကေတာၾကကတ႔သငယခငးေတြန႔ျပနဆတယ။ အဒ အခနက ၀မးသာက ဗလမးေကာေသာငးဖြငတ ႏငငေရးသငတနးတကေနတယ။ အဒသငတနးမာ သ ပထမရတယ။ သပထမရေတာ သ႔က ပထမရရင ဆတတေကာငေပးမယလ႔ စနေခၚထားတ KNU ဗလရ႕ အမက သြားၿပးဆတသြားယမယဆၿပး ကေနာတ႔ကပါေခၚတယ။ ကေနာ၊ အေကာကန႔ ေအာငေကာတ႔ ပဒလေလးဆက ညၾကညမနေျပာငး Night Version တပထားတ ပြငတးတးတလကကယၿပး လကၾက တယ။ စသြားကတညးက မးကတဖြဖြရြာေနေတာ ကေနာတ႔ မးကာစေတြကၿခၿပး ဆကသြားရတယ။ ၃ နာရေလာက လမးေလာကရတယ။ လမးမာ သစလးန႔ ၀ါးပး၀ါးလးႀကးက ဟဖကဒဖကညႇပ ထညထားတ ေခာငးကးတတားတခကလညးျဖတရတယ။ ဟေရာကေတာ သန႔ေျပာထားတဗလက သ႔ အမမာမရဘး။ အဒေတာ အမမာရတ အဒဗလရ႕သမးက သငါကဆတလာယဖ႔ေျပာထားတာ၊ အခ ငါယသြားၿပဆၿပး ၀မးသာကေျပာၿပး ဆတခပငယငယတေကာငက လညပငးႀကးခညၿပး ဆြလာခတယ။ ဆတကလညး တလမးလးတပပေအာၿပး ပါလာတယ။ ေနာကေတာ အတငးခြာကပၿပးမလကခငလ႔ ရနးေနေတာ ကေနာ တ႔ ဆတရ႕ေျခေထာကေတြကႀကးတတၿပး တေယာကတလပခးေပၚတငထမးလာခရတယ။ ထးစအတငး အဒဆတကေတာ ပခးေပၚေတြကေန ေခါငးေထာငၿပး တပပတအအေပါ။ ဆတန႔က နလကတာလ မေျပာ န႔ေတာ။ မးက ပသညးလာတယ။ မးကာပငးအစေတြက ပခးေပၚၿခၿပးဆကသြားၾကရတယ။ မးေကာငး လကတာမ ေရ႕တလေလာကကေတာင ေကာငးေကာငးမျမငရခငဘး။ အျပနလမးကေတာ မးကတတသြားၿပ ညေနကလညးေစာငးလာၿပ။ လမးေတြကလညး သြားတနးက လမး က ေျမနကေရာင အျပနလမးေတြက ခပနနအေရာငမးေတြဆေတာ ကေနာကမသကၤာေတာဘး။ ေနာက ၿပးေတာ အျပနလမးကပၿပး အခနၾကာေနတယ။ “ေဟ.. မငလမးေတြက ဟတေရာဟတရ႕လား။ ငါတ႔ လာတနးကလမးေတြန႔မတသလပ” လ႔ ၀မးသာကေျပာေတာ သက “ငါ… ဒလမးေတြကြမးပါတယ။ စတခ

လကခသာလကစမးပါ။ လာ” န႔ေျပာရငး လယကြငးစပတခက ေရာကေတာ ကေနာတ႔ကၾကညၿပး မက ကလဆနျပာျဖစေနတ ကရငရြာသားတေယာကန႔ေတြ႕ေရာ။ ၀မးသာက ကေနာတ႔က ခဏေနခဥးဆၿပး ရြာသားန႔စကားသြားေျပာတယ။ အေျခအေနက ဟနပမရဘး။ တခခပ။ ၾကညရတာ ဒ႔အေတာလမးမားလာ ၿပး ရနသစခနးတခခနားေတာငေရာကေနလားမသဘးလ႔ ေတြးရတယ။ ဟလမးကၽြမးတဆရာလ ျပးတး ၿပတျပနေရာကလာၿပး ငါတ႔ေနာကဖကျပနေလာကရမာကြ။ လမးနနမားေနတယဆၿပး ေနာကျပနလည တယ။ ၾကညရတာ သက တခကမေလာမယပမေပၚဘး။ ကေနာတ႔ျဖတခတေခာငးကးတတားကျပနေရာကၿပး ဟဖကကမးကကးမလ႔ၾကညလကေတာ တတားက ေရျမပေနၿပ။ ေရက တတားေပၚက ခါးတ၀ကေလာကေရာကေနၿပး အဒခငးထားတ ၀ါးလးႀကးက ေခာငး စပဒဖကမာ လာၿပးေထာငေနတယ။ ေရေတြကလညး အေတာစးတယ။ ဒကၡပ ငါကလညး ဘရားစးရေစ ရ႕ျမစ၀ကၽြနးေပၚသား။ ေရကေကာငးေကာငးကးတတတာမဟတဘးေပါ။ ကးရမယအကြာအေ၀းကလ ၀ါး သးေလး႐ကေလာကရတယ။ ေရကလညး တေ၀ါေ၀ါန႔က စးေနတာ။ ရနးကနေနတ ဆတကလညး တ ေကာငန႔။ ဘယလကးၾကမလ တငပငၾကတယ။ စတျမနတ၀မးသာက ေအာငေကာက ဆတက ပြငတး တးန႔ရငးခငးလကတယ။ အေကာကေရကးသြားတယ။ ေနာကၿပး ၀ါးလးလကရာတယ။ ေနာကၿပး ေသ နတလြယထားတ ေအာငေကာစၿပးေရကးတယ။ ကေနာေရကးဖ႔ မလြယဘး။ အဒေတာ ရမလားလ႔ ဒဖကကမးစပမာလာေထာငေနတ ၀ါးလးႀကးက ေရထ ကနငးခၾကညတယ။ မဆးဘးအလပျဖစတယ။ အဒ၀ါးလးေပၚရေအာငရပေတာ တတားအလညက ညႇပ ထမးထားတ တငႏစေခာငးၾကားထက ကြကတျပနကသြားပရတယ။ တတားတနးလပထားတ တဖကက ေရေပၚမာေပၚတယဆရျမငေနရတ ၀ါးလးေတြကထနးၿပး တေရြ႕ေရြ႕ျဖတရတယ။ အလယေလာကက ေရာကေတာ ဟဖကတျခမးကအခငအမာဆကနငးသြားရမယ ေရျမတေနတသစလးႀကးက ျပနၿပးေျခ ေထာကန႔စမးရငးနငးမတယ။ ေတာပါေသးရ႕။ ကေနာ နနပၿပးျမနျမနသြားလ႔ရၿပ။ ဟဖကကမးေပၚေရာက ေတာ အေကာကန႔အတ ၀ါးလးရညရညတလးလကရာၿပး ေရကးေနတ ၂ ေယာကက ေရစး ၾကမးေနတ ေခာငးရ႕ ၀ါးတရကေလာကက ၀ါးရတခအထထးေပးထား၊ ဟလေတြက ၀ါးလးကလမးဆတ ခငးၿပး ကေနာတ႔ကမးေပၚေရာကေအာင ၀ငးဆြၾကရတယ။ အကနလးလညး လာထြကေရာ။ ၁၅ မနစ မနစ ၂၀ ေလာကနားၿပးေတာမ ဆကသြားႏႈငေတာတယ။ ဆတက ပဒလေလးအမမာခကစားၿပး ေနာကတေန႔ ဟကရငဗလက စကားအျဖစေျပာတာက သ႔ဆတ လာယသြားရမလား။ ျပနေလာေပးရငေပး၊ မေပးရငတပမဟာမးက တငမယဆလ႔ ကေနာတ႔လညး ရ ေနတလကကနေငြေလးေတြကပါေရာၿပး စကေလာလကၾကရတယ။ စားလညး ၀ငးစားမၿပကး။ ဒေလာက ဒကၡေပးတဆတ ေသတာပေကာငးတယ။ ဖးတာအယကမြနေတာလနေရးကကညခသလ ေကာငးသားေတြရ႕လႈပရားမႈေတြကလညး အျပညအ၀ ေထာကခခတယ။ ကယကယကယႏမခၿပး တဖကသားကေလးစားမႈ အၿမျပခတယ။ ပစၥညးမေတာလန ေရးသမားတေယာကရ႕ဘ၀က ခခမငမငခယသြားခသလ သ႔ရ႕ယၾကညခကကေသတအထ ဆတကင သြားတ ကရငေခါငးေဆာငေကာငးတေယာက။ ကေနာတ႔ခရင႐းမာရေနတအခနက ကေနာတ႔အပါအ ၀င ရေဘာေတြအားလးစားေသာကၿပးတအခနမ သ႔အမးသမးအဖြားႀကးန႔အတ ႏစေယာကသား လမး ေလာကၿပး လမးမာခးလာတ တ႔စရာအရြကကေလးေတြန႔ စားဖက လကကနငါးပေရန႔ပ ထမငးစားၾက

တာ ေတြ႕ရတယ။ တခါတေလ ရေဘာေတြစားလ႔ ငါးပေရမကနေတာလ႔ အးထက ငါးပ႐းေတြက ညႇစၿပး ရသေလာကန႔ ေန႔စဥတငးတမေနၾကတယ။ တကယက ေတာလနေရးကတ စျပလႀကးေတြပါဘ။ အခသ မရေတာဘး။ ကနးမာေရးေၾကာင နယစပမာကြယလြနသြားရာၿပ။ ပဒလေလးလညး မၾကာခငႏစေတြက ကနးမာေရးအေျခအေနေၾကာငပ ဆးသြားတယလ႔ၾကားတယ။ ခရငရးမာရေနတအခနက ေအာငႏငစးဆလား ကရငညငယေလးတေယာက အၿမကေနာတ႔န႔စကားလာ ေျပာတယ။ ေနာကေတာ ညေနပငး ေရမခးခင ကေနာကယလကလပရားကစားေနတာေတြ႔ေတာ သ႔က သငးသငေပးဖ႔ေျပာလာတယ။ ကေနာလညး အမမာေနတနးက ဟစပစပဒစပစပ မေတာကတေခါက ေလာကသငလာတ ပညာတခ႕က သ႔က ညေနတငးသငေပးရေတာတယ။ ကေနာတ႔သြားရေတာမယဆ တရကကေရာကေတာ အဒကေလးက ကေနာက ခရးဆကမသြားပ KNU န႔ တပမဟာ (၆) မာ ေတာလနေရးလပပါလားလ႔ မကရည၀၀န႔ေျပာတယ။ ကေနာက “အကတ႔ဆကသြားရမယ။ အကတ႔ ေကာငးသားေခါငးေဆာငေတြန႔ေတြ႕ရမယအလပေတြအျပင၊ တျခားအေရးႀကးတကစၥေတြလညးရေန တယ။ ေနာကေတာျပနဆမာပါ။ အကတ႔ျပနလာလညပါမယ” လ႔ႏစသမၿပး ထြကခရတယ။ စတထမာ ေတာ မေကာငးလဘး။ လဆတာအေနၾကာရင သေယာဇဥေတာျဖစၾကတာပေလ။ ဒါေပမယ ကယလပ ခငတာေတြက တကယလပရမယအေနအထားရတယလ႔ ေမာလငထားတေနရာကေတာ သြားရမာပ။

(၂၁) ေခတမေဆာက အဒကမတဆင ကေနာတ႔ရ႕အစအစဥက ျမနမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားမားဒမကရကတစတပဥး (ေကာငးသားတပမေတာ) ျဖစတ ABSDF က ခရးဆကရနသာ။ ကေနာန႔ပါတ ေအာငေကာတ႔၊ မငးေဇာ တ႔က လ႔ေဘာငသစပါတအဖြ႕၀ငေတြျဖစလ႔ ကမးသးဇြနန႔သၿပးသားဆေတာ ျပညတြငးမာကတညးက ကမးသးဇြနကေတာခသြားၿပး ဥကဌျဖစေနၿပျဖစၿပဆတာ ၾကားခၿပးသား။ ကေနာတ႔ကလညး ဒအတငး ေတာမရဘး လကနကကငေတာလနေရးလပမျဖစေတာမယဆတာက ယၾကညၿပးသားဆေတာ မာနယပ ေလာအေျခစက ေကာငးသားတပမေတာက မေဆာကကတဆငေျခလမးဆကခၾကတယ။ ေတာၾကကပါ လကလာတယ။ ၀မးသာကေတာ ကေနာတ႔ဗဟေရာကၿပးေနာကမေရာကလာတာ။ ခရးစဥအတြက တပ မဟာ (၆) တပမဟာမး ဗလမးခပေရႊဆငးန႔ ဖးတာအယတ႔က အစစစစဥေပးလကတယ။ အဒအခနက ဗလမးခပေရႊဆငးရ႕ တပမဟာရးက အနးၿခဖကမာ။ ခရငရးန႔ နနေ၀းတယ။ ဟတဟနသပမရတ ဗလ မးခပေရႊဆငးန႔ ကေနာတ႔ ထမငးတ၀ငးတညးထငစားခဖးတယ။ ဟတဟနမရဆ သက ဟတဟနမ လပတ စစသားႀကးေလ။ မေဆာကက အေကြ႕အေကာကမားတေတာငၾကားလမးေတြမာ ကားန႔ ဖနတေထာငးေထာငး ခရးဆကခ ရၿပး ကေနာတ႔လသစသးေယာကစလး တလေလာက ငကဖားတက၊ အားျပတၿပးလေနၾကေတာတယ။

ကေနာတ႔တညးတ မေဆာကက KNU စခနးရးက အေတာကယတယ။ ကေနာတ႔က အမခနးေလးတခ ေပးထားတယ။ ကရငေဆးမးေတြက သတ႔မာရတ ငကဖားေဆးမးစတကတယ။ မသကသာဘး။ စားလ႔ မ၀ငရတအထ ေဆးေတြမးၿပးေအာအနကနတယ။ တကယလးလညးႏးခညေနတာပ။ ႏစပတေကာ ေကာအထ မသကသာၾကေတာ တငးရငးသားကရငရေဘာေတြ၊ သတ႔ရ႕မသားစေတြတဖြ႕ ကေနာတ႔တ က ဂတာတလးန႔ စၿပးေရာကလာၾကတယ။ ခရစယာနဓမၼေတးေတြဆၿပး ကေနာတ႔ကဆေတာငးေပးၾက တယ။ ေမတာရအစြမးလ႔ပေျပာရေတာမာဘ။ ကေနာတ႔ ေနာကတရကႏစရကေလာကမာ ျပနၿပးထထ ေထာငေထာငျဖစလာၾကတယ။ ေနာကပငး ကမးသးက သ႔ရေဘာေတြန႔အတ ကေနာတ႔ကလာေတြ႕ၿပး ေကာငးသားတပမေတာ ဗဟဌာ နခပအတြက ခရးစဥက မေဆာကတာ၀နခေတြကတဆင စစဥေပးခတယ။ ဗဟေကာမတ၀ငကစငးျမင သန႔အတ ကားတတန၊ ေလတတနခရးဆကၿပးတအခါ ေတာလနေရးဌာနခပ မာနယပေလာေဒသက ေကာငးသားတပမေတာ ဌာနခပစခနးက ေရာကခၾကတယ။ အဒပထမဆး ABSDF ဌာနခပက ေသာငရငးျမစရ႕ေဘးမာ စမးစမးစစန႔ အေတာေလးသာယာတယ။

(၂၂)

ဗဟဌာနခပ ေရာကၿပးတာန႔ ဗဟဥးေဆာငေကာမတ၀င ဥးေအာငထးန႔ေတြ႕တယ။ တပဖြ႕၀ငေလာကလႊာ စာရြကေတြ မာ ကေနာတ႔ရ႕အခကအလကေတြကျဖညၿပး ေလာကထားၾကတယ။ ေဖာငေတြျဖညေနၾကတနး ဗဟမာ ေရာကေနႏငတ တပရငးတခက ရေဘာတေယာကက “ေဖာငျဖညတာမား။ လြယလြယေလးဗာ။ ပညာ အရညအခငး - အေတာတတလ႔ေရးေပးလက။ ေခသမဟတဆရငလညးရတယ” တ။ ကေနာ ဒလေတြ ကသေဘာကသြားတယ။ ေနာကပငးအဒ ပညာအရညအခငး - အေတာတတတ႔၊ ေခသမဟတတ႔ဆတာ ကေနာတ႔ရေဘာအခငးခငးၾကား ရစရာေျပာေနကထမာပါလာတာေတြေပါ။ ဌာနခပကဗဟေကာမတ၀ငေတြန႔ ဆရာဥးေအာငထးကဥးေဆာငၿပး မတဆကေပးခတယ။ ေနာကၿပး ကေနာတ႔အတြက အေျခခစစပညာသငတနးက အရငကဗမာတပမေတာကေန ရစဆယရစအေရးေတာ ပအၿပး ေကာငးသားေတြန႔အတေတာခလာခၾကတ ဆရာကၿငမးန႔ကေအာငေအာငတ႔ ၂ေယာက ေပါငးၿပး ေပးၾကတယ။ ခလးေသးေသးေလးေတြေပၚမာ ခရာမႈတတငးဒကဗငထးရတာေလးငါးခါေလာက ရေတာ တေတာငေတြဒးေတြေပါကၿပကနၿပး ေနာကထပခရာသၾကားရမာေၾကာကေနၾကရေသးတယ။ တခနထ မာဘ ႏငငေရးအေတြးအေခၚန႔ တျခားအဌာရသ (၁၈) ရပထက တပအပတပညာေတြလညး ပါတာေပါ။ ေန႔လညဘကထမငးစားၿပးတအခန ပငပနးလြနးေတာ အပငကၾကတယ။ သငတနးဆရာေတြ ညျငငမာ စးလ႔ မနကမကလးကၿဖထားၾကရတယ။ အဒအေျခခစစသငတနးက သးပတေလာကၾကာမယထင တယ။ ကေနာတ႔ေတာလနေရးစစသားေတြျဖစၿပ။ ေအးစကမာေၾကာတ လသတလကနကျဖစတ ေသ

နတေတြက ကယတငထေတြ႔ကငတြယခြင စၿပးရခၾကတယ။ ဘယလအသးခရမယဆတာက ေလလာ သငယၾကတယ။ ငယငယတနးကလ ေသနတပစတငးကစားေနၾကတာမဟတဘး။ ကညအျပညထည ထားတ ကညကပကေသနတထက ေဖာငးကနရကသြငးလက၊ ေခာကကနေမာငးတငလက၊ လၿခေရး ခလတက တခကျခငးပစလ႔ရမယေနရာကဖြငလက (အတြလကဆြခငရငလညး အတြလကဆြလ႔ရမယ ခလတေနရာကဖြင)။ ၿပးရငခနၿပးပစ။ ဒငးကန ေသေလာကတေနရာထရင ေသတယ။ ငယငယ ကေလး ဘ၀က ေသနတပစတမးကစားသလ ပါးစပကတဒငးဒငးေအာပစရငး၊ ဘြာေတးတ႔ ထြကစ႔တ႔ လပလ႔မရ ဘး။ ဘာပေျပာေျပာ ကေနာတ႔လကခညသကသကမဟတေတာဘး။ သ႔မာေသနတရသလ ကယမာ လညး ေသနတရၿပဆေတာ ပြကနနပၿပးမမတတျဖစလာၿပလ႔ထငတယ။ ကယကယကယလၿခသြား သလလညး ခစားရတယ။ ဆရာကၿငမး မေဆာကမာဆးပါးခၿပ။ ဆရာကေအာငေအာငကေတာ ကေနာ က လြနခတဆယငါးႏစေလာကက ဘနေကာကမာေတြ႔ေတာ မငး.. အရမးေျပာငးလသြားတယ။ လႀကး ႀကးျဖစေနၿပလ႔ အားရ၀မးသာေျပာခေသးတာ မတမတယ။ ျမနမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားမားဒမကရကတစတပဥး (ေကာငးသားတပမေတာ) ABSDF ရ႕ ဌာန ခပက မာနယပေလာန႔သပမေ၀းတ ပေလာငကနးလ႔ေခၚတ ေလာကြားလေဒသ ေသာငရငးျမစနေဘးမာ။ အဘငႀကးက စားဖကင။ ဟတတာမဟတတာအပထား အဒအခနက အဘငႀကးခကေကြးသမကပ စား ရေတာ အဘငႀကးရ႕လကရာအေကာငးဆး။ မားေသာအားျဖင ငရပသးမႈန႔ေလးပါေလဟနျဖးထားတ ငါးပေရကန႔ မစအျပင တျခားအရြကေတြပါတဟငးခ။ ဗဟကရေဘာေတြက အဆငးလက အဘငႀကးန႔ အလညက၀ငၿပး စားဖတာ၀နယေပးရတယ။ အ.. သ႔အခစေတာေခြးက အေမႊးဖြားေလး။ နာမညကေတာ ေအာငဟနးတ။ ေအာငဟနးဆတာက ကေနာတ႔ထြကမလာခင ABSDF က ဘ႑ာေရးမးတာ၀နန႔ အဖြ႔ ပငေငြေတြက ‘မ’သြားၿပး ေလယာဥန႔ ျပညတြငးကခး၀ငရငး ေရႊတြလြ၊ ေငြတြလြအဖမးခခရတယဆတ ေကးဇးရငရ႕နာမညေလ။ ဌာနခပမာ ကမးသးဇြနက KNU ဥကဌ ဗလခပႀကးျမ လကေဆာငေပးထားတ ၾကကဆငႀကးသးေလးေကာငလညးရရ႕။ ဗဟဌာနခပရးက ကနးျမငေပၚမာရၿပး၊ ကေနာတ႔က ေအာက ဘယဖကျခမးမာရတ ဘားတကတခမာ တပရငးအသစတခဖြ႕ဖ႔ေရာကေနႏငတ ရေဘာေတြန႔အတေနၾကရတယ။ ေပာေပာေနတတတသေတြ လညးပါေတာ ကေနာတ႔မပငးရဘး။ ဒၾကားထ ဗဟအတြက အလတငတခလပရမယဆလ႔ လကသမား ဆရာတျဖစလ BZK ကေအာငသနးေနာက ရေဘာေတြအမားႀကး ေခာငးရးအတငး သေတြ႕ထားတ သစပငေျဖာငကခတၿပး သြားထမးၾကရတယ။ ဗဟက လ ၁၅ ေယာက၊ အေယာက ႏစဆယ ကေအာင သနးေနာကလကၿပး အဒေဘာလးသာသာေလာကအ၀ငးရတ သစလးရညႀကးက ဟရမးဒရမးန႔ေခာငးရး တေလာက နာရ၀ကမနစေလးဆယေလာက ၀ငးထမးလကၾကတာ ညေန အေတာေလးထမငးစားလ႔ ေကာငးသြားတယ။ ကေအာငသနးက ဒသစလးကအလတငေျဖာငေျဖာငျဖစဖ႔အတြက ေရထမာဘယႏစ ရကထားရမယ၊ ေနပဘယႏစရကလမးရဥးမယန႔ အရညႀကး ရခငသ၀၀န႔ ရငးျပခၿပး ေနာက အလတင ျဖစသြားၿပး ေထာငလကေတာလညး အငး… ခပေကာကေကာကပါဘ။ တပရငးဘကတဆပေတြကၾကညေတာ ပၿပးသေဘာကသြားတယ။ ကေနာတ႔ KNU တပမဟာ ၆ ဖကမာ ေကာငးသားတပေတြကေတြ႕ခတယဆေပမယ ကယအစအစဥန႔ကယ။ သတ႔န႔ သပတရငးတႏးမျဖစခ ဘး။ ဗဟေရာကမ ဗဟဌာနခပမာတာ၀နထမးေဆာငေနၾကတ တပရငးအသးသးကရေဘာေတြ၊ အနား ၀နးကငတပရငးေတြကရေဘာေတြန႔ရငးရငးႏးႏးျဖစလာတာ။ ဘကတဆပေတြရ႕ေနာကခအေရာငေတြ

က အနေရာငေတြ။ ယနေဖာငးရ႕ ဘယဖက ဘကတဆပက ေရႊ၀ါေရာငခြပေဒါငးက ဗမာျပညေျမပအျဖ ေပၚက ျဖတပေနတပန႔။ တပရငးနပါတက ျမနမာလေရးထားတ ညာဖကဘကတဆပမာ ဓားန႔လက ၾကကေျခခတထားၿပး အလယကၾကယျဖႀကးတလးန႔။ ရငဘတမာလညး ေကာငးသားတပမေတာဆတ စာတမးက အနေရာငေအာကခမာ အျဖေရာငစာလးေတြန႔ ေရးထားတယ။ ဓားန႔လဆေတာ ဓားဓားျခငး လလျခငးေပါ။ ကယကစၿပးစနေခၚထားတာမဟတ.. လကနကအားကးသမား ေတြရ႕စနေခၚမႈအတငး။

(၂၃)

အေလး… ျပ ဥကဌလညးျပနေရာကေနတတရက မနကပငး ထးစအတငးကေနာတ႔ကယတင ထမးထားခရတ အလ တငေရ႕မာ တနးစၾကတယ။ တာ၀နမးက ကထြနးထြနးေအာင။ ခရာမတၿပးတနးစဖ႔ေခၚတယ။ အားလး တနးစေနၾကတအခန ဗဟေကာမတ၀ငေတြက ရေဘာေတြတနးစတေရ႕က ဘယဘကေဘးေနရာမာ တာ၀နမးဘကကမကႏာမၿပး အလန႔ေဘးတကေနရာယလကၾကတယ။ ဥကဌျဖစသ ကမးသးဇြန ဆငး လာတယ။ သ႔က ကရငအရာရတေယာကလကေဆာငေပးထားတ ေျခာကလးျပးက သ႔ေသနတထက ႀကးတ ေသနတအတန႔ေရ႕မာခတဆြထားတယ။ ကေနာၾကညမေတာ ကမးသးႀကးက စစသားပ မေပါက ဘး။ ၀တထားတယနေဖာငးရယအားလးၿခလကရင သကစစပထက၊ ရပပထြကေနသလဘ။ ထးစအ တငးလစၿပး တာ၀နမးက အေလးျပသစၥာအဓဌာနဆဘ႔မလပခင ဘာေျပာစရာရေသးလလ႔ ေမးတယ။ တေယာကက လကေထာငၿပးရပါတယတ။ တာ၀နမးနနစတတသြားပရတယ။ အသလညး ကယလာၿပး “ဘာလ” လ႔ေမးလကတယ။ ဟရေဘာက “အလတငေရ႕လညးျပနလညၾကညပါဥးတာ၀နမးရယ” တ။ အဗာ.. ေခြးေအာငဟနးက အလတငေရ႕မာ အေလးျပခမယပန႔ ငတတတ။ ေရႊဗနးနနကလညး ေအာက က လမးၾကညတလတငးက ေနာကေနသလလ။ အဒါန႔တာ၀နမးလညး ေခြးေမာငးတအလပပတခ ထပရသြားတယ။ ခေကာကၿပး ေခြးမသားေအာငဟနးက လကထေတာ ေခြးလညးတျခားဖကကထြက ေျပးသြားတယ။ ကရငးၿပေပါ။ အေလးျပဘ႔စေတာမယ။ အဒါလညးမၿပးေသးဘး။ ဒါေပမယ တာ၀နမး လညး ဒါကေတာမတတႏႈငၿပ။ အလတင၀နးကငမာေရာကေနတ ၾကကဆငႀကးေတြက အသငယတတ တယေလ။ အသကယကယၾကားရင သတ႔လညးလန႔ေအာတတတယ။ အဒေတာ အဒတာ၀နမးအသန႔ ၾကကဆငသ တပါတညး ၾကားရတာက.. “တပဖြ႕ ေရ႕ၾကည”- “ကလြကလြကလြ”… “တပဖြ႕ သတ”- “ကလြကလြ” …

“ျမနမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားမားဒမကရကတစတပဥး တကပြ၀ငခြပေဒါငးအလေတာအား အေလး ျပ”- “ကလကလကလကလ”… တနးထက ရေဘာေတြကလညး ရခငတာကေအာငအးၿပး အေလးျပအစအစဥက အဒၾကကဆငႀကးေတြ က ဥကဌဆမာ ခြငေတာငးၿပး ခကစားခြငရတေန႔အထ ဒကၡခၿပးလပၾကရတယ။

(၂၄)

မဂၤလာပါ အဒ ၉၀ ၀နးကငက ဗဟဌာနခပက ႏငငျခားသအမးသမးတေယာက ေရာကလာတယ။ သက ေရာကတာန႔ ရေဘာေတြက ခငခငမငမငေနတယ။ သသခငတာေတြကလညး ေမးတယ။ သကျမနမာလ ဟလဆတ အဂၤလပစကားက ဘယလေျပာရလေပါ၊ ရေဘာတေယာကကေမးတယ။ အဒရေဘာက မဂၤလာပါလ႔ျပနေျပာေတာ သ႔စာအပမာေရးမတထားၿပး၊ ေလကငတယ။ ေနာကတခါ လႀကးလေကာငး က ဘယလေျပာလလ႔ ေမးျပနတယ။ အဒအခါ ခပေနာကေနာကရေဘာတေယာကက ဖြနေၾကာငလ႔ သငေပးလကတယ။ သလညး ထးစအတငးေရးမတလက၊ အေျပာကငလကေပါ။ အ.. ေနာကေန႔မနက ဥကဌ-ကမးသးဇြနက ဗဟဌာနခပရးေပၚကေန ေျမေလခါးထစေလးေတြအတငး ဆငးလာတအခန အဒႏငငျခားသအမးသမးက ေအာကေလကားထစအဆးေလာကကေန ကမးသးကၿပးျပၿပး “မဂၤလာပါဖြန ေၾကာင” လ႔ႏႈတဆကလကတယ။ ကမးသး မကခးေတြျမငတကသြားတယ။ ေနာကၿပးေတာ သက တယ ဟတပါလား။ ခငဗားက ဘယသသငေပးလကလတ။ တကယေတာ ကေနာတ႔ ေကာငးသားတပမေတာ ေခါငးေဆာငအေတာမားမား အတညေပါကန႔ ေနာကတတေျပာငတတၾကတာပါ။ အဒႏငငတကာက ကယေကာငးသားလႈပရားမႈက စတ၀ငစားၿပး လာလညတ ႏငငျခားသားေတြလညး အဒလ အေတာအကပခၾကရတယ။ ကယေတြ၀ငးဟားေတာမ သေျပာတာတခခမားသြားၿပဆၿပး ဘာလ ဘာလ လကေမးၾကတ ႏငငျခားသ၊ ႏငငျခားသားေတြ ဒန႔ေဒး။ ေနာကပငး အဂၤလပလ အရကခြကတကၿပး ခးယားလပၿပး ဆေတာငးတ အေနာကႏငငရဓေလက ျမနမာလဘယလေျပာလေမးလ႔ “ခကြ”လ႔သငေပးထားေတာ အဂၤလပဆရာမတေယာကက ဘယသ႔က ေတြ႕ေတြ႕ ခြကေျမႇာကၿပး ခကြလကလပေနတာရေသးတယ။ ဘာမမသတရေဘာေတြကေတာ အဒဆရာ မက ပတေျပးေနၾကတာေပါ။

 

 

ပထမဆးထတေ၀ခသည မ.က.ဒ.တ ပ႔စကဒ

ရစေလးလးအေရးေတာပ ၿဖခြငးခခရအၿပး ဘရားသးဆေဒသေရာက လငယေကာငးသားမား

 

ထငးဗမာနယျခားေဒသ႐ႈခငးတခ၏ သဘာ၀အလ

 

ေကာငးသားတပမေတာ တပရငးတခ

 

 

 

မ.က.ဒ.တ ဗဟဌာနခပရး (ေလာကြားလ) ၁၉၉၀

 ဗဟဌာနခပရးရ ၈၈၈၈ တပရငး စစပညာမြမးမသငတနးဆငးပြ ၁၉၉၁

စာေရးသ ေတာတြငးေရာကကာစ ၁၉၉၀

ဗဟဌာနခပရးအေပၚစးျမငကြငး ၁၉၉၀

 

 

KNU ဥကဌ ဗလခပႀကးေစာဘျမ

 ၄၂ ႏစေျမာက ကရငေတာလနေရးေန႔ KNLA ဂဏျပတပဖြ႕

 

ကရငေတာလနေရးေန႔အခမးအနား ဂဏျပဒးယမးအဖြ႕မား၊ မာနယပေလာ

 

ကရငေတာလနေရးေန႔အခမးအနားရ ေကာငးသားတပဖြ႕တခ ၿပငပြ၀င မကဒတ အားကစားအသငး၊ မာနယပေလာ ၁၉၉၀

(၂၅)

ပြမ၀ငခင ကေနာတ႔ ေတာခစဥက ၁၃ ရကလမးေလာကခတေနရာေတြက အရငက ဖကဆစဂပနေတြ ေခၽြးတပဆြ ေဖာကခတ နာမညႀကး ထငး-ျမနမာရထားလမးေနရာေတြေလ။ လမးမာ မၾကာခဏ ရထားလမးပကေတြ က ဟတပငးဒတစေတြ႕ခၾကတယ။ နာမညႀကးငကလညး ကေနာတ႔န႔အတပါလာတာေပါ။ ဗဟေရာက ခါစက ကေနာဟကမလာတ ဘရားသးဆငကဖားရယ၊ အ.. ဌာနခပက ဖာပြနငကရယ ႏစခေပါငးထၿပး ခဏခဏဖားၿပး လေခြေနတာမားတယ။ ငကဖားအေတြ႔အႀကမရတအျပင ရလာတငကဖားေတြကလညး ျပငးေတာ အေတာထတယ။ ေနာကပငး ဗမာတပမေတာကအၿငမးစားယထားတ ဒ-ဗလမး ႀကးေအးျမင (အဘ) ကေနာတ႔ဆကေရာကၿပး။ ဗဟမာ မြနးမသငတနးေပးတယ။ မနကပငး ၅ နာရခြ ေလာက အား လး ထတနးစ၊ မာနယပေလာကရြာတနးေတြဘကက အပစလကေျပးၾကတယ။ သငတနးဆရာန႔ ကေနာတ႔ စညး၀ါးညေအာေျပးၾကတာေပါ။ “ဘယညာဘယညာဘယညာဘ” “ဘာလပေနလ” “ေလကင ေနတယ” “ဘယသ႔အတြကလ” “ျပညသ႔အတြကပ” “ဘာလပဖ႔လ” “တကပြ၀ငဖ႔” “အမတစဥ၊ အမတ စဥ၊ အမတစဥ.. ဆ” “တစ.. ႏစ.. သး.. ေလး၊ တစႏစသးေလး၊ တစႏစသးေလး” “ေလကငေရးမာ ေခၽြး ထြကမားမ စစေျမျပငမာေသြးထြကနမည။ ေကာငးသားတပမေတာ။ ေကာငးသားတပမေတာ။ ေကာငး သားတပမေတာ”… ကေနာတ႔အသေတြန႔ စေနခတာေပါ။ အျပနကေတာ လမးေဘးကရငရြာစကအမေတြထမာ သေဘၤာသးမညေတြသြားေတာငးစားၾကတယ။ သတ႔က အဒသေဘၤာသးမညေတြမစားဘး။ ၀ကေကြးပစတယ။ ကေနာတ႔က မနကေစာေစာ ေမာလာတ အခန သေဘၤာသးမညေအးေအးေလးေတြစားရေတာ ေမာသမေတြေပာကသြားၿပး အငျပညအားျပညျပန ျဖစလာတယေလ။ အ.. ေနာကပငးကေတာ ကရငရြာသားေတြက ကေနာတ႔လကခကန႔ သတ႔၀ကစာ ေကြးမယ သေဘၤာသးေတြကနလာေတာ တလးက ထငးေငြ (၁) ဘတန႔ေရာငးတယ။ သငတနးဆရာ ေတြ၀ယေကြးရငေကြး၊ သတ႔တေတြ ပကဆမရလ႔မေကြးႏႈငရငလညး ပကဆရတရေဘာက ထတေပါ။ အဒေန႔က ကေနာမနကကတညးက ဖားခငသလျဖစေနတယ။ ဒါေပမယ အဘက ကေနာတ႔က ရနသန႔ ေတြ႕ရင မထခကေအာင ေစတနာန႔အပငပနးခၿပးသငေပးတသငတနးျဖစတာေၾကာငေရာ၊ ကယတင စတ၀ငစားတာေၾကာငပါ ေဆးနားမယဘလကသြားတယ။ အဒသငတနးအပတစဥမာ ကေနာတ႔ ေနာက ပငး ေတာငကနးေတြေပၚမာတကၿပး လကေတြ႕စမးသပမႈျဖစတ တပစတကစစေလကငခနးေတြ ေလ ကငရတယ။ တပစလက ရနသစခနးသမးတကပြေလကငခနးေပါ။ ေနာကဆးအဆငက ပါးစပက “ကား” လ႔ေအာၿပး လစြပထးသမးရတာ။ ေရ႕ကရေဘာေတြေျပးတကသြားတအတငး ေနာကကေန ေျပးလက တကရတယ။ ခရာသၾကားရၿပ။ “ကား…….အား..အား…” အ… ကေနာဘယေရာကေနပါလမ။ “သတရလာၿပ” “ေဟလ.. သတရၿပလား” ဆတအသေတြက ေ၀းသြားလက နးလာလက။ ကေနာမကခြေတြက ေျဖးေျဖးခငးဖြငၾကညရတယ။ ကေနာက ရေဘာေတြ ၀ငးၾကညေနၾကပါလား။ “ခငဗား ေဆးရမာေရာကေနတာေလ” ခငေမာငေအးရအသ။ ေဘးမာ မဂၤလာဒ သားေတြျဖစတ ကခငထြနးၾကညန႔ ေအာငေငြဥး။ “အင… ဘယေလာကၾကာၿပလ” ကေနာအေမးက က

ခငထြနးၾကညက “မငး ၃ ရကတတေမေနတာကြ” လ႔ေျဖတယ။ ငကဖားပးေခါငးထေရာကၿပး ပထမဆး ေမေနတာ။ သတ႔ျပနေျပာျပတာက အဒေန႔က အားလးေဇာန႔ စခနးသမးတကပြေလကငၾကတယ။ အေပၚ ေရာကလ႔ လျပနစစေတာ တေယာကေပာကေနပါေလေရာ။ အဒေတာ အဘန႔ သငတနးဆရာေတြက “က… မငးတ႔ရေဘာတေယာကေပာကေနတယ။ တကပြကသြားၿပလားမသဘး။ ျပနရာၾက” ဆလ႔ သတ႔ ျပနရာေတာ ကေနာက ၿခပတတခထမာအျမႇပေတြထြကၿပးတကေနတယတ။ အ… ကေနာတ႔ ရေဘာ ေတြၾကားမာ ဒအေၾကာငးကျပနေျပာျဖစေနၾကသလ၊ ေလကငတာေတာင ကသြားတရေဘာရေသးတ အျပင၊ အဒါကလညးဘယသမမဟတဘး။ ကေနာကယတင။ ငကဖားေခါငးထေရာကတသေတြက ေသရငေသ၊ မေသရငရးသြားတာမးရတယ။ ကေနာက မေသလ မေသ၊ အ.. ရးလား၊ မရးလားေတာ ကယကယကယမကနးေသေသးဘး။ အဒေလာကမဆးေသးဘးလ႔ ေတာ ထငတာဘ။ အဒအခနက မတမေနတာေနာကတခရေသးတယ။ ခဏခဏႏာေစးေခာငးဆးျဖစတ ရေဘာႀကးေတြထက တေယာကစႏစေယာကစ ေဆးရက ခပသြကသြကေဆးမးဆရာမေလးေတြဆမာ ခဏခဏ ေဆးလာၿပးေတာငးၾကတာ။

(၂၆)

ေကာငးထငသစန႔ ေန၀နးနန ဗလခပေန၀ငးအာဏာသမးၿပးကတညးက ေထာငေတြ၊ တကၽြနးေတြေရာကသြားၾကတ နရသနအကဥး စတ႔ရ႕ ေတာလနေရးသခငးေတြက ဗဟမာအသသြငးေတာ ကေနာက သခငးဆဖ႔ ေရြးခယခၾကတယ။ အဒါေၾကာငလညး ကေနာတပရငးကရေဘာေတြေရ႕တနးထြကတစစေၾကာငးန႔ ကေနာလကမသြားရဘး။ ေတာလနေရးအဆေတာလပရျပနတယ။ ကေနာတေယာကထမဟတဘး တျခားတပရငးေတြက ဗဟမာ တာ၀နထမးေဆာငေနၾကတ မမငးမငးေထြးငယန႔၊ မစမးစမးျမငတ႔လညးပါတယ။ သတ႔လညး ကေနာလ ဘ အေရးေပၚအဆေတာေတြေပါ။ ဗေတြဆငးေတြက စန၀ငးၿမငေတာလနေရးဇတအဖြ႕က ပပးေပးတယ။ ျမနမာသခငးသစဥေတြေပါ။ အသသြငးတ စတဒယသာေျပာတာ ဘားတကထမာ တငေတြက ေစာငေတြ ပတၿပး ျပနၾကားေရးဌာနအလခရထားတ Four track recorder န႔ေပါ။ အရငဆး သခငးေတြတက။ ေနာက အဆအတးကလာေတာ အသသြငးၾကရတယ။ တၿပငတညးတခါတညး အသသြငးရတာဆ ေတာ။ အတးမားရင.. ရပ၊ အစကျပနဆ။ အဆမားရငရပ၊ အစကျပနဆ။ အ… သခငးဆေနတနး။ ေအာကက ေသာငရငးျမစထမာေလျဖတသြားရငလညးရပၿပး အစကျပနဆရျပနတယ။ စတဒယက အသ မလေတာ အျပငကအသေတြ၀င၀ငလာတာေပါ။ တခါတေလ အသဖမးထားတာကျပနဖြငၾကညေတာမ ၾကကတြနသေတြ၊ ေခြးေဟာငသေတြပါ ပါလာလ႔ ျပနၿပးလပရတာေတြရေသးတာ။ အဒသခငးေတြထက “တကသေသြးသမငး” ဆတသခငးစာသားေတြက မတမတရရရေနတယ။

[ရႊနးရႊနးသစသည xxxx လမးလမးေတာကသည xxxx အေရ႕ဆအရပဆ xxxx မနကခငးေနပမာအည xxxx လငယပပ xxxx တကကြသည xxxx စြန႔လႊတသည xxxx အားရသည xxxx အနာဂတက ငါတ႔ ပငဆငသည xxxx (ျပညသန႔လကတြလ႔သာခ xxxx ျပညသကငါတ႔အၿမယၾကည xxxx ျပညသအတြက အလပအေကြး ျပပါမည xxxx တကသေသြးသမငးထာ၀စဥန xxxx) ၂ (စစအာဏာရငဖကၿဖကာအတည ျပညသ႔ေခတတြင ဒ႔တေတြေကာငးတကမည xxxx မးေလာငေျမတစျပငမာအတည ထြနးသစတတကသလ ဒ႔ေဆာကတည xxxx) ၂ ညညာ လကတြလ႔ခ xxxx ျပညသာ ေလာကလမးၾကမည xxxx အေသအခာ ေအာငပြရမည xxxx (နလဘနသည ခၽြနလဘခၽြနသည ေကာငးသားသမငးျဖစသည xxxx ) ၂ ဒမကေရစေတာလနေရး ေသြးန႔ရငးမည xxxx ဒမကေရစတညေဆာကေရး ေပါငးကးေပးမည xxxx ညညာသည ျပညသာမည… ခ xxxx] ၂ တေန႔ ကေနာန႔အတတြၿပးသခငးဆရတ ရေမႏစေယာကထက မစမးစမးျမငဆရင အသပါမထြကေတာ လ႔ အဒေန႔အသသြငးတာရပလကရတယ။ ဒါရကတာက အခဒမကရကတစျမနမာအသ DVB မာ တာ၀န ယေနတ ABSDF ဗဟဥးေဆာငေကာမတ၀ငေဟာငးကခငေမာင၀ငး။ သက တျခားလေတြအႀကေပးထား တအတငး သခငးသြငးမယေန႔ေတြမာအနးပြငကေပာပြလပၿပး လမငးတငထားတယ။ မတမသေလာက ဆရင အနးသးေပၚမာဖေယာငးတငထြနး။ ပြေဘးမာ ဆနနနန႔ ထငးဘတေငြ ၂၀ လညး ထညထားတယ။ တရက ကေနာတ႔ ညေနပငး ေနာကအဆေတာတေယာကျဖစတ မမငးမငးေထြးငယ သခငးအလညမာ ဘယလမသခငးကအသသြငးလ႔မရျဖစေနတယ။ ေနာကဆးအားလးအဆငေျပေနျပနေတာ မးစကထးရပ သြားတယ။ ခဏေနေတာ ကခငေမာင၀ငးရ ေဒါသသႀကးထြကလာတယ။ “ဟေကာင ဆနးလငးလက ခကပ။ ခနေလးတငေတြ႕ေနတာ”။ ပြတငထားတ ဘတေငြ ၂၀ က တပရငး (၂၁၀) တပရငးမး ကဆနး လငးမသြားၿပး မာနယပေလာက လၻကသတဆငလစသြားတာ။ ယခငယမယခငေန အဒေန႔က ညမငယ မမငးမငးေထြးငယတေယာက ကေနာကစကားလာေျပာတာေတာင အသကမေပာကရတမယပ ကန ေတာတယ။ ကဆနးလငးက ရမးျပညဖကဇာတျဖစၿပး အငဂငနယာတေယာက။ သ႔က ၁၉၉၃ အကနပငး ေလာက ေရနဖကမာ စစတပကအရငဖမးမသြားၿပး ရကရကစကစကႏပစကစစေဆးၿပး အသတခရတယ လ႔ ၂၁၀ က ရေဘာေတြဆက သရတယ။ သခငးေခြထြကေတာ “ဘ၀တကသလမ.. ေန၀နးနန” ဆတေခါငးစဥန႔ ေနရာေဒသအႏ႔ျဖန႔တယ။ ေနာကပငးျပနၾကားရတာ ေရ႕တနးရနသ႔လကေအာကခရြာတရြာက ဘနးႀကးပတခမာ ေလာစပကာ Loud speaker န႔ဖြငေနတနး ပထမေတာ ဘာမနးမသ နားေထာငေကာငးေနမာေပါ။ ေနာကတျဖညး ျဖညးန႔ “သပတသပတေမာကေမာက” “မးတတမးတတ႐႕႐႕” တ႔ပါလာေတာ စစတပကလကဖမးလ႔ ရြာဥးေကာငး ဆရာေတာသစလညး ထြကေျပးေနရတယတ။ ၀မးသာရမာလလ၊ ၀မးနညးရမာလလ။

(၂၇) သတပစ လထကေမာတ လထကအကာအကြယေပးရမယဗမာတပမေတာက လမးေပၚမာေတြ႕သမ ဒမကေရစ ေတာငးေနတလထက ပစခတႏမနငးၿပး အာဏာသမးလကလ႔ ေကာငးသားေတြက လကနကကင ေတာလနေရးလပဖ႔ ထြကသာလာၾကတာ။ ကေနာတ႔အထမာ အေစာပငးက စစန႔ပါတသကၿပးလးလး မသနားမလညတ ေခါငးေဆာငေတြ ရေဘာေတြ ေတာထကေရာကလာၾကတာရတယ။ အရငေရာကေန ႏငတ ရေဘာေတြထက ရေဘာတေယာကဆကၾကားတာ ေျပာဥးမယ။ ေတာထက ေကာငးသားေတြအစ လကအၿပလကေရာကလာ၊ ေခါငးေဆာငေတြကေရြး၊ တပပစတညေဆာကၾကေတာ အသစကပခၽြတတပ ရငးတခမာ တပမးလပတသတာ၀နမးက မနကပငး တနးစတရေဘာေတြက အမန႔ေပးတယ။ “ကက ေရ႕ၾကညဗာ” “သတဗာ” … ဆေတာ တနးစေနတအထက အသတခထြကလာတယ။ “ဟတကဗာ” အဒေတာ တာ၀နမးကလညး “မေနာကန႔ဗာ”တ။ ေကာငးေရာ။ အဒလ… ဗဟကေရာကလာတရေဘာေတြက ေဒသေပါငးစက၊ သ႔ေဒသအလကတပရငးေတြစဖြ႕ေတာ စစေရး ျပပစေတြက တမးစ။ မြနျပညသစပါတဘကေရာကတသေတြက မြနေတြရ႕စစေရးျပစတငက မြနေလ ကငေရးက ေပးလကတယ။ ကရငဘကေရာကတတပတခ႕က ကရငအမးသားအစညးအရး KNU ကေန စစေရးျပသငတနးတကလာၾကေတာ။ ဘယလည၊ ညာလည၊ ေနာကလညတ႔က ေစြ႕ကန ခနခနလည သြားၾကတာ။ ကေနာတ႔က ေတာခလာတတပမေတာသားေဟာငးေတြက သငေပးထားၾကေတာ ဗမာတပ မေတာရစစေရးျပပစန႔တတယ။ ဗဟမာက ေန႔တငး ပဟငး၊ ဒါမမဟတ အသးအရြကဟငးေတြ ခညစား ၾကရတယ။ တခါတေလလ တပတတခါေလာကေတာ အသားဟငးစားရတယ။ ကရငေတာလနေရးေန႔ တ႔၊ ဗလခပျမေမြးေန႔တ႔ေရာကတအခါ ေကာငးသားတပမေတာသားတ႔ KNU ဗဟမာ အငအား သြားျပ ရငး အစားအေသာကေကာငးစားရေလရတယ။

တရကေတာ ကေနာတ႔ဗဟက မာနယပေလာကြငးထမာ ရေဘာေတြယနေဖာငးအျပညန႔ စစေၾကာငး ပစျပညတနးစၿပးေနရာယရမယဆေတာ အားလး ကယစတကးန႔ကယ ယနေဖာငးအသစေလးေတြန႔ ‘သ’ ေနၾကတာေပါ။ ကြငးထေရာကေတာ ေဖာငးႀကး၊ ခရာ အျပညအစ၀တထားတ ဗဟဌာနခပက စမတက တ အကႀကးတေယာကက တနးစၿပးေနရာယခငးတယ။ အားလးေနရာယအၿပး “ေရ႕ၾကည” “တပဖြ႕ သတ” “ညာညႇ” “သကသာ” “ေအးေစ” ဆတ အမန႔ေတြအထ ေအးေအးေဆးေဆးဘ။ ေနာက.. သက ဘယလည၊ ညာလည၊ ေနာကလည အမန႔ေတြေပးေတာ သငတနးေပါငးစကလာတရေဘာေတြ တ ေယာကတပစျဖစလာပါေလေရာ။ ခနကေျပာသလ ေစြ႕ကနခနလညတသန႔။ တစႏစသးအမတစဥေရၿပး လညၾကတသေတြန႔ တကယက က႔ရ႕ကားယားေတြျဖစကနတယ။ သစတဆးၿပး မငးတ႔ဘယလ လပေန တာလဘာညာန႔ ဆပါေလေရာ။ ကေနာတ႔ကလ အေၾကာငေၾကာင။ ထပလပခငးေတာလညး မညမညာ ဆေတာ အကနလးကြငးထမာဒကထးရမယလ႔ အမန႔ေပးပါေလေရာ။ တေယာကမကႏာက တေယာက ၾကညၿပး မထးေတာပါဘး ထမငးပစားေကာငးတာေပါဆၿပး ဒကထးလကၾကရတယ။ ေနာကတေန႔မနက ဗဟဌာနခပမာတနးစၾကတအခါ ဒကစၥက ရေဘာတေယာကက မေၾကမနပေျပာ တာကစၿပး ရေဘာအေတာမားမား၀ငေဆြးေႏြးၾကတယ။ ဟတတယ အရငကတညးကဇတတကထား တာမဟတဘ မဟာမတေတြ၊ ပရတသတေတြၾကားထမာ မျဖစရေကာငးလားဆၿပးအျပစေပးတာ အဖြ႕အ စညးကထခကတယ ဘာညာေပါ။ မနကကမေရာကလာတ ဗဟေကာမတတေယာကကလညး ျဖစစဥ ကမသဘ ၀ငရငးေတာပ႐ပကနတယ။ အဒအခန ကေနာတ႔ထက ၆ ႏစ ၇ ႏစႀကးတ ရေဘာႀကး တေယာကက သလညးေျပာစရာရတယလ႔ လကေထာငလာတယ။ အဒါန႔ တာ၀နမးကထြနးထြနးေအာင ကလညး ေျပာစရာရရငျမနျမနေျပာေပါ။ အဒါန႔ အဒရေဘာႀကးက ကယကယကယယၾကညမႈအျပည အ၀ရေနတပစန႔ သ႔ေဘာငးဘထက စာရြကရညႀကးတရြကက ႏႈကလကတယ။ ေနာကေတာ သက … “ကေနာတ႔က ႀကတငေလကငမႈလပမထားဘ မဟာမတန႔ အျခားဧညသညေတြေရ႕မာ ဒလအပစေပး တာဟာ အဖြ႕အစညးကထခကေစတာျဖစတယ။ ဒါေၾကာင ရေဘာ…….. မာအျပစရတယ” “တပရငးအရာရေတြပါ စစေၾကာငးထမာပါတအတြက အဖြ႕ဂဏသကၡာကဆငးေစတယ။ အဒါေၾကာင ရေဘာ……… မာအျပစရတယ” “............................................... ဒါေၾကာင ရေဘာ…… မာ အျပစရတယ” တနးထက ရေဘာေတြ၊ ဗဟေကာမတေတြ၊ ဌာနခပရးအဖြ႕၀ငေတြအားလးက စာရြကဖတျပေနတ ရ ေဘာႀကးက မသကမသာန႔ ၾကညလကေတာ သက ခပတညတညန႔ဆကဖတေနတယ။ စာရြကကလညး ျဖန႔ခထားတာ သ႔ခါးပတနားေလာကအထေရေတာ ဘယေလာကေတာင ဆကေျပာဥးမလေပါ။ “................... လပခေတာ ………… ထခကေစတယ။ ဒါေၾကာင ရေဘာ…………..မာ အျပစရတယ” အဒအခန တနးစေနတရေဘာေတြရ႕ေနာကဖကက အသေသးအသေၾကာငတခက အေျခအေနအားလး က ေျပာငးပစလကတယ။ အားလး၀ါးကနပြကသြားၿပး ဗဟကလႀကးတေယာကက ေျပရာေျပေၾကာငး ၀ငေျပာၿပး တျခားလပစရာရတာေတြ ဆကလပၾကရေတာတာေပါ။

ထြကလာတအသက… “သတပစ” တ။

(၂၈)

ရေဘာတ႔န႔တေပာေပာ ဗဟမာရေနတအခနမာ ကေနာက သ႔ညန႔ရပခငးဆငလ႔ ညအရငးလအရမးခငတ ေကာငးသားတပရငး (၂၀၇) က ကတကဂါးဆတာ လာလာလညေလ ရတယ။ သက သ႔ဆမာစားစရာရတငး ကေနာကမ ေကြးတယ။ သက ျမနမာလကေ၀႔ထးတာလညး ၀ါသနာပါတယ။ မာနယပေလာမာ ပြေတြလမးေတြရတ အခန၊ လကေ၀႔ပြေတြရၿပဆရင သကလကေ၀႔သြားထးၿပး ကေနာကလၻကသတလက၀ယေကြးတယ။ လၻကရညလညး တကတယ။ အ… တခဘ.. သလကေ၀႔ထးၿပးကေနာဆ၀ငလညေတာ “ေဟ… တ႔ေတြ မာနယပေလာမာ လၻကရညသြားေသာကၾကရေအာင၊ ငါလကေ၀႔ထးလာေတာ ပကဆနနရလာတယကြ” လ႔ေခၚတယ။ ကေနာသ႔မကႏာကၾကညလကေတာ အထးခထားရတာအဖအပန႔ေတြန႔။ မကလးတလး ကလညးပတေတာမယ။ ဟာဗာ… ခငဗားပကၾကညတာန႔တင ခငဗားေကြးတာမစားရကေတာဘးလ႔ ျပနေျပာျဖစေတာ သက “ညေလးကလညးကြာ အဒါေတြခဏေနေပာကသြားမာပါတ”။ တကယေတာ ကယအေပၚမာ အဒေလာကေကာငးတ ရေဘာညအကေမာငႏမေတြအမားႀကးကေတြ႕ခရတာ ကေနာ အတြက အျမတပါဘ။ ေနာင အဒလကယကခစတလေတြက ေတြ႕ခငမေတြ႕ရေတာမာ။ ရယစရာေျပာတတတရေဘာေတြထမာ မဒဘကက ကစးလြငတေယာကရတယ။ သ႔က ႀကးမကလ႔ ၀ငး ေခၚၾကတယ။ ႀကးေလ မကလာေလဆတသေဘာေပါ။ သကလညး ေကေကနပနပခယပါတယ။ သ ငယခငးရေဘာေတြနာမညေျပာငေပးတအခါ ေကေကနပနပမျဖစတာက ကေနာတ႔ၿမ႕မာေမြးၿပး ရနကန မာႀကးတကသက။ ကသကက ႀကးေတြ၊ အပေတြ စေဆာငးထားေလရတယ။ ကေနာတ႔ စစအကၤဘက တဆပေတြက အပခညေပာက ဒါမမဟတ စကန႔ခပထားသလ တကယကေသေသသပသပန႔ လကခပ ခပေပးႏႈငတ သလညးျဖစတယ။ ေကာပးအပ၊ ဖနပကအစ သ႔ရဣစၦာသရအပထက အပေတြ၊ ႀကးေတြန႔ ခပေပးေလရတယ။ အဒေတာ ရေဘာေတြက ထးခပတယ၊ ဖနပခပတယဆၿပးသ႔က နာမည လလေလး ၀ငးေပးလကတယ။ “ကလားႀကး”။ သ႔က ကလားႀကးလ႔ေခၚရင သျပနေျပာေလရတာက “ရး..ကလားႀကး ပါလား” တ။ ကစးလြငေျပာေျပာေနတ ရစရာထမာက အမတတရ တခရတယ။ မြနအဖးႀကးန႔ မြနမေလးတေယာက စကဘးခငးတကမၾကတယတ။ ဂနးကနတကအၿပး ေကာငမေလးက “ဘႀကးလပ၊ တခကမဟတ၊ ကမ.

စပတ… ျပတ” လ႔ မေကမနပေျပာတယ။ ဘႀကးလပတာန႔ ကမစကဘးက စပတတငေတြျပတကနၿပလ႔ ေျပာတာေလ။ အဘးႀကးကကနးထလာၿပး ေဒါသတႀကးျပနေျပာလကတာက “နငစပတျပတ၊ အေၾကာင.. မဟတ…၊ ငါေဂြး…လမ” တ။ နငစပတတငျပတတာကစၥမရဘး ငါစကဘးေဂြလမသြားၿပလ႔ ေျပာတာ။ မြနသန႔ထြကေျပာၾကညရင အရမးရရတယ။ ကေနာတ႔တပရငးက ရေဘာအမားစက KNU ရ နာမညႀကး ၀မခခစစအေတြ႕အႀကရၾကတယ။ ရနသပစ လကတ လကနကႀကးကညဆတလးက ဆနအတ ၁၂ အတဖးေလာကရတာဆေတာ ဂနးဆၿပးဟဖက က အသထြကလာတငး ခစစထကလေတြက သြားျပနၿပ ဆနအတ ၁၂ အတ လ႔ေျပာေလရၾကတယတ။ ဒျပညတြငးစစက ကေနာတ႔တေတြအားလးကဆငးရသားေတြျဖစၿပး ကမၻာအလယမာမကႏာငယငယ ေနရေအာင လပထားတာပါလားလ႔လညး စဥးစားမေသးတယ။ သတ႔က လကနကႀကးသကနားေထာငၿပး အဒ လကနကႀကးသက ကယအနားကကလာမယ လကနကႀကးလား အေ၀းကေကာၿပးသြားကြမာလား ဆတာက အေတြ႕အႀကအရ သၾကတယ။ ကယတငလကေတြ႕ႀကမ သတ႔ေျပာတာမနတယလ႔လကခရ တယ။ ေလခၽြနသလ ရႊးဆတအသရညက ေခါငးေပၚေရာကတအထ မေပာကေသးရင ၀ပကငးေပၚတက ၿပး ထမငးေတာင ေအးေအးေဆးေဆးစားလ႔ရေသးတယတ။ အဒရႊးဆတအသက အနားအေရာက ရပ ကနေပာကသြားလ႔ကေတာ နးရာကငးထ ဒငဗငထးေပေတာတ။ ဒအေတြ႕အႀကက ေစာထခစစမာလက ေတြ႕စမးခြငရတယ။ သတ႔၀မခခစစေသအေတြ႔အႀကမာ တဘကရနသကထလကတ လကနကႀကးကည (အသး) တခ ေခါငး ေပၚက ၀ါးရမာညပၿပး တ၀း၀းလညေနေတာ ပနးတလပနး၊ ၀ပတလ၀ပန႔ ေနာကေတာ အဒါႀကးက အရန ေသၿပး ဗတကနေျမႀကးေပၚျပတကလာတယတ။ မကြဘး။ တခ႕လကနကႀကးကညေတြလမကြဘ ေျမ ႀကးထ၊ ရႊ႕ထမာ ဖြတကနလာစကေနတာလညးရတယ။ အဒေတာ ကေနာတ႔ရ႕ရေဆးျဖစတ “ေသနတ ဆတာ ပစတငးထတာမဟတဘးကြ” ဆတ အဆက မနတာေပါ။ အဒါန႔တၿပငတညး ေနာကထပအဆ တခလညးရေသးတယ။ “ထမယေကာငဆရငလ ကညဆမာကယပငနပါတန႔က လကလာတာတ” ဟင… ေကာငးေရာ။ ဒါေၾကာင ေနာကပငးကေတာ “ပမေနစမးပါန႔ကြာ၊ ဘာမမျဖစရင၊ ဘာမမျဖစလ႔ဘ” ဆတ စကားႀကး ထြကလာတာျဖစမယ။ ေလာကြားလက ဗဟရးရ႕ ညာဘကခပလမးလမးမာ စစရးရတယ။ တရကေတာ အဒစစရးဘကက ဗဟ ရးေရ႕က လမးေလးအတငး လေတြတ၀နး၀နးေျပးဆငးလာတာေတြ႔ရတယ။ မတမသေလာက ဥးရထြနး၊ ကတတႀကး၊ အဒအခနကစစဥးစးခပ ကေကာထငရယ၊ ေနာက ဗဟဆကသြယေရးတပဖြ႕၀ငတခ႕ရယ ေနာကၾကညေနာကၾကညန႔ေျပးဆငးလာၾကတာဆေတာ တခခေတာေနာကဖကမာ အႏရာယရေနတ သေဘာ။ ေအာကကလေတြကလညး ထြကေျပးရမာလလ။ ဘာလဟ- ရနသေရာကလာတယလ သတငး မၾကားပါဘးေပါ။ ေနာကမ သတ႔ထကတေယာကကေျပာတယ။ KNU KE (ေကအငနယလကနကထတ လပေရးတပ) က ဒးကညတခက မးရႈ႕ၿပးစမးပစၾကညတာ ဒးကညကတညတညမသြားပ ေကြ႕ၿပးသတ႔ ေနာကျပနလကလာလ႔တ။ ေတာေသးတာေပါ သတ႔ဒနးကညက ကြသလမၾကား ဘယကသြားမနးမသ လ႔။ နဂကမဗဟမာေန႔တငးလလ ညာဥးထး (ငါးပ) န႔ခညလလစားၾကရလ႔ အဟာရကမျပညရတအထ

သတ႔ေနာကလကေျပးတသေျပးေနရေသးတယ။ အဒငါးပေတြေၾကာငလားမသဘး၊ ကေနာတ႔လက ေခာငးေတြ ခနခန၀ေပါကၿပး ကတေနၾကရတယ။ ၀ကတရတာလ တခါတေလ ဇမကသား။ ေထာငထက အရငထြကထြကလာတသငယခငးရေဘာေတြက ေထာင၀အေၾကာငးကြားၾကတာၾကားဖးေတာ ကေနာ လညး ကေနာတ႔ေတာ၀အေၾကာငး ႀကတနးကြားတာ…။

(၂၉)

ေကြးေၾကာသမားန႔ စစည ေနာကပငး အမးသားညြန႔ေပါငးအစးရလ႔ေခၚတ အေ၀းေရာကအစးရက ၁၉၉၀ ေရြးေကာကပြမာ အႏငရ ထားၾကတ လႊတေတာအမတအမားစန႔ဖြ႕စညးအၿပး မာနယပေလာဟာ တငးရငးသားေတာလနေရးအဖြ႕ အစညးေတြ၊ ေကာငးသားေတြအပါအ၀င ဒမကေရစေရးတကပြ၀ငေနၾကတအဖြ႕အစညးေတြအမားစရ႕ စစညးရာ ေတာလနေရးဌာနခပျဖစလာတယ။ KNU အခမးအနားတခမာေပါ။ ကရငေတာလနေရးေန႔လ႔ ထငပါတယ။ ကေနာတ႔န႔အတ၊ ကရငရြာေတြက ရြာသားေတြပါတ၊ လရာန႔ခတစစေၾကာငးေတြ စစေရးျပကြငးက ေကြးေၾကာသေတြန႔အတ ခတကလည လညတာေတြ လပၾကတယ။ ကေနာတ႔က စာရြကေတြန႔ ဘာေတြကေအာရမယဆတာက ကယအဖြ႕ အတြငး လကေ၀ထားၾကတယ။ ဗလခပျမက KNU မာ ဥကဌျဖစသလ DAB တပေပါငးစရ႕ ဥကဌ လျဖစေတာ။ “စစအာဏာရငစနစ…. ျဖတခပစ၊ ျဖတခပစ” “ဥကဌႀကး ဗလခပႀကးျမ…. သကေကာ ရာေကာရညပါေစ” “ဒမကေရစေတာလနေရး… ေအာငရမည” “အေရးေတာပ… ေအာငရမည” ေပါ။ ဘယရမလ… ရစေလးလးအေရးေတာပကတညးက ေကာငးသားေတြက လမးေပၚမာေအာခတာဘ။ ကြငး ထမာကေနာတ႔အသေတြဟနးေနတာေပါ။ တျခားစစေၾကာငးက ကရငရြာသားေတြက ပထမေတာ ကြက ၾကညကြကၾကညန႔၊ ေနာကေတာ သတ႔ကေနာတ႔စစေၾကာငးက တျဖညးျဖညးအငအားျဖည ၀ငလာၾက တယ။ သတ႔က ကေနာတ႔ အားန႔မာနန႔ တကတကကြကြေအာဟစေကြးေၾကာန႔ လႈပရားေနၾကတာက အေတာေလးအားရလာၾကပရတယ။ သတ႔ကေနာတ႔စစေၾကာငးန႔လကေအာရတာက ေပာေနၾကတာေပါ။ သတ႔ကလညး စာရြကေလးေတြေ၀ ေပးလကတယ။ ဟတတယ။ ပထမပငးေတာ အေကတယ။ ေနာကေတာ ေရ႕ကေအာတအကႀကးက ပမနအတငး “ဥကဌႀကးဗလခပႀကးျမ” လ႔တငေပးလကေတာ၊ ကရငရြာသားေတြဆက “ျဖတခပစ၊ ျဖတ ခပစ” ဆတအသႀကးက ခၽြနထြကလာတယ။ ေရ႕က အကႀကးမကလးျပးၿပး “ဟာ… ေဟလေတြ ခငဗား တ႔ စာဖတၿပးလကေအာေလ ျပနာေတြတကကနေတာမာဘ” တ။ ရြာသားေတြက “မသဘးေလ၊ ခန နငတ႔ေအာသလ ေအာလ႔ရမယမတလ႔” တ။ ကြငးဟဘကေလာကမာ လႀကးေတြမၾကားရတေနရာမာမ႔ လ႔ေပါ။ ႏ႔မ႔ မနညးရငးရမယ။

ညပငး စန၀ငးၿမငဇတသဘငန႔ ကယအပစန႔ကယ သခငးေတြဆ၊ ဟာသျပဇတေလးေတြကန႔ ေပာစရာ ရာၾကတယ။ ေနာကပငး ဇတစငေပၚက မကႏာႀကးျဖေဖြးေနေအာင ေပါငဒါေတြရကထားတ ကတကဂါး က မငးသားအ၀တအစားန႔တကလာတယ။ သသခငးဆတယ.. “ကေနာသည ထနညး၎… ထနညး ၎… ထနညး၎… စးပြားေရးအေျခအေနမေကာငးလ႔ ရတာအကနေရာငး ဖာေခါငးလပပါမည” တ။ အေရ႕ဖကက အကၤတျခမးထ၀တၿပး လညကလကတအခါ ဖငေျပာငေအာငခါးေထာငးႀကကထားေတာ ရြာသားေတြ တ၀ါး၀ါးန႔ပြၾကကနေတာတာေပါ။ ဒဖကက ကရငေတြစကားန႔ေျပာရရင လကကနရရတယ (အရမးရရတယ) ေပါ။ ဘယရမလ ကယအရပန႔ကယဇတ ေကာငးသားေတြ ၀ငးၿပးအားျဖညလကၾက ေသးတယ။ မာနယပေလာႀကး အဒလစညကားခပါတယ။

(၃၀)

ပထမဆးေရ႕တနးခရး KNU တပမဟာ (၃) တပရငး (၇) ေရႊကငနယျဖစတ ေကာကႀကးဘကက ေကာကကး စခနးဘကက ကေနာတ႔ ပထမဆးစညးရးေရးဆငးတအဖြ႕န႔ ပထမဆးေရ႕တနးထြကျဖစတယ။ စညးရးေရးဆတာကလ အေနအထားသြားၾကညတာမးဆေတာ ကေနာတ႔ အဒမာ ႀကမခတ၊ ၀ါးခတ၊ ေရႊတး လပေနၾကတသ ေတြရ႕စခနးအေပၚဖက ဘရားကနးမာ ယာယေနရာယၾကတယ။ ကေနာတ႔သးေလးေယာက ေသနတမပါ ဘ ၆၂ မမ ေလာငခာကညဆေတြက၊ ခပတညတညန႔ သငအႀကးန႔သငးၿပး ေနာကေကာမာလြယသြား ၾကတယ။ အမနက သ႔ေသနတန႔သထညပစရတာ။ တပရငးမာ ၆၂ မမ ေသနတကမရေသးဘ အဒကည ဆေတြခညဘရေနတာဆေတာ တခခအသး၀ငေကာငးရ႕လ႔စဥးစားၿပး သယသြားၾကတာ။ ရြာသားေတြ ကကေနာတ႔ကေတြ႕ၿပး ေကာငးသားေတြမနးသသြားၾကတယ။ ကေနာတ႔ ေမာငးျပနေသနတေတြအျပင လကနကႀကးေတြေတာင တေယာကတလကကငထားႏႈငတေကာငးသားေတြက အထငႀကးသြားၾကတာ ေပါ။ ဒါႀကးေတြက တကယတနးေျပာရရင ထပတကသာတကပြျဖစ ကေနာတ႔ဘယလပစရမနး သတာ မဟတဘး။ အဒါက ေရ႕တနးပထမဆးအေတြ႕အႀကသာဆတယ ကေနာတ႔ တကပြတပြမမတကခရဘး။ ရနသက ရြာသားေတြဆကသတငးအရ လကနကအငအားေတာငတ ေကာငးသားေတြေရာကေနတ အျပင ေနာကခနအငအားေတြ ဘယေလာကမားရလညးမသဘးလ႔ထငေနလ႔ လာမစမးေသးတာလညး ျဖစႏႈငတယ။ သတ႔ဆက ကေနာေနာကတနးကျပနလာတအခန ရနသ႔လႈပရားစစေၾကာငးတခ၀ငလာတယ။ ၆၂ ေတြ သးခြငရသြားတယ။ ကနခတရေဘာထက တေယာကက ၆၂ အသးေတြ (ကညဆ) က ၀ါးျခမးျပားထ ထည ဓာတခေျခာကလးန႔ေရာခရကၿပးပစတယ။ အနားမာ ရြာသားတေယာက၂ေယာကစရတယဆဘ။ ရြာသားလကညႇးထးျပတ ရနသျပနထြကသြားတလမးက ခနၿပးပစထလကတာ ကဥဆထြကသြားတာက တျခားဖကကတ။ ေနာကတေန႔ရြာသားသတငးအရ လမးေၾကာငးေျပာငးၿပးဆတသြားတရနသ႔စစေၾကာငး ထကကကြတာ အရာရေတြေတာငဒဏရာရကနတယဆဘ။ ပစတသက မထဘးဆၿပးသေဘာထားသလ

ထတလကလ သ႔ကသလန႔သျဖစတာလ႔ေျပာရမယ။ ေကာငးသားတပမေတာက ေကာငးသားေတြရ႕ အစြမးထကတ ေခတေပၚလကနက ပၿပးနာမညႀကးဖ႔ျဖစလာျပနတာေပါ။ ကေနာတ႔ေနာကပငး အဒေဒသ က အေျခခၿပး ရေဘာသစေတြအမားႀကး စေဆာငးလ႔ရခတယ။ အဒပခးေဒသမာ ေရႊကငေနၾကတ မသားစေတြထက ဆယသးႏစပတ၀နးကငေလာကရတ ေကာငမ ေလးတေယာကေျပာတစကားေလးကလညး သတရတယ။ အဒကေလးမေလးက အေၾကာေၾကာၿပး ဗနးန႔ ထြကေရာငးတယ။ ကေနာတ႔စခနးခေနတေနရာကေရာကေတာ သကကေနာတ႔က “ဥးတ႔ အေၾကာ၀ယ စားပါဥး” လ႔ေျပာတယ။ ကေနာက “ဟ.. ကေလးရ႕ တ႔ကေတာလနေရးသမား။ ေတာလနေရးသမားဆ တာ ငမြေတြ။ ဘယမာပကဆရမာလ” လ႔ေျပာေတာသက သ႔ဗနးထကအေၾကာေလးငါးခက အငဖကန႔ ထတၿပး ကေနာလကထထးထညေပးရငး “စားပါ ဥးရ။ ဥးတ႔ေျပာတ ဒမကလစႀကးရတအခါ ျပနေပးေပါ” တ။ ၾကညစမး ကယတ႔စညးရးေရးေကာငးပ။ သပနလပတာေတာင ေကြးမကငးဘး။ အငး ငါတ႔ဒမကလ စ… အေလ.. ဒမကေရစရရငေတာ ဒကေလးမေလးရ႕ အေၾကာဖးျပနေပးဥးမ…။ KNU တပမဟာ (၃) ဖကကသြားရတ ခရးစဥမာ တေန႔လးတကရတ ေတာငတလးရတယ။ ေတာငေပၚ ေရာကရင ညအပၿပး ေနာကေန႔မ ခရးဆကၾကရတယ။ ေတာငကျမငသေလာက ေအးတာကလညး အရမးပ။ ညဖက သစတးေတြက တအမထကမးဖေနရာမာ မးဖၿပး အနားမာစၿပးအပရတယ။ မနက အပရာထလ႔ မကႏာသစဖ႔ ေရခပလကရင ေရကအေပၚယခၿပး ေရခပါးပါးအခပကေလးေတြျဖစေန တယ။ တေနရာမာေတာ ကရငအမရငတေယာကက ေတာငယာဆနခကေကြးလ႔ ဟငးသပမေကာငးေပ မ႔ အေရာငျပာျပာ၊ စးစးပငပငန႔ ေမႊးေနတ ထမငးကေကာငးေတာ တကယကထမငးမနခၾကေသးတယ။

(၃၁)

ထးထးဆနးဆနး အဒေနာက ၉၁ ေႏာငးပငး KNU တပမဟာ (၃) နယေျမဘကက ေနာကထပႏစေခါကေရာကခေသး တယ။ ပထမအႀကမေတာ ေနာကတနးကေနၿပး အေရ႕မာေရာကေနၾကတရေဘာေတြအတြက ပစၥညးေတြ သြားပ႔ရငး။ ေရ႕တနး၀နးကင စညးရးေရးသေဘာပါ။ အငအားထပျဖညဖ႔ ရေဘာ ၃၀ ေကာေလာက လညးပါတယ။ အဒလမးမာ ကေနာကစစေၾကာငးေနာကဆးေရာကသြားၿပး ေရ႕ကသြားတရေဘာက ေခာငးေသးေသးေလးအကးမာ မကေျချပတသြားေတာ ေခာငးရးအတငးအထကဘကကတကၿပး လမး လကရာတာ လေျမာငႀကးတခၾကားထကေရာကသြားတယ။ ကေနာမနစ ၃၀ ေလာက ေခာငးအတငး ဆနတကသြားေတာ ေရညတကေနတေကာကတးႀကးေတြက လတပရပနးပါးေလာက အႀကးႀကးေတြ လသမေရာကတ ေနရာတခဘ။ ကေနာလမးလြေနၿပဆတာက ရပမလကတယ။ လာရာလမးအတငး ေနာကေၾကာငးျပနဆငးေတာ အေမာငကသနးေနၿပ။ တဖကကဆကသြားရမယ လမးေၾကာငးေသးေသး ေလးကရာေတြ႔ေတာ အျမနတကၿပး ၁၅ မနစေလာကပေလာကရေသးတယ အေရ႕မာဆကသြားရမယ

ေျမလမးေလးေတြက သးခြျဖစေနတယ။ ကေနာေရ႕ကရေဘာေတြက လမးျပသြားတအမတအသားရမရ ရာၾကညေသးတယ။ ဘာမမေတြ႕ဘး။ အဒါမဒကၡ။ အဒေဒသေတြက ရနသလညးအခနမေရြးေရာကႏႈငတ ေဒသျဖစတအျပင လမးမားၿပးရနသ႔စခနးဖကေရာကသြားရင ကေနာမာက ေသနတတလကန႔ လကတ ေယာကထမဟတလား။ ကေနာ လမး၀ကသစပငငတတခေပၚမာထငၿပး လမးသးခကမကႏာမ ေသနတကေပါငေပၚတငၿပး ေဆးေပါလပထတၿပးမးညေသာကရငး ဘယလမးကလကရမလလ႔စဥးစားေနမတယ။ ညာဘကအစြနဆး လမးက အေကာငတေကာငေကာင ကယဖကကေျပးလာတ အသၾကားရေတာ ကေနာလမးၾကညလက တယ။ ဟား… အညန႔အျဖေရာငစပေခြးေလးတေကာငပါလား။ အၿမႇးေလးက အျဖေရာငေလး။ အၿမႇး ကရမး.. ကေနာကၾကညၿပးတ၀တ၀တန႔ေဟာငတယ။ ၿပးေတာ သထြကလာတလမးအတငးျပနေျပးသြား တယ။ ကေနာလမးၾကညေနတနးမာ သျပနထြကလာၿပးထပေဟာငျပနတယ။ မကႏာကက ေျမေခြးလပ စမးေလး။ သက သးႀကမေဟာငလက၊ ျပနေျပးလကလပေနေတာ ကေနာက ငါကလာေခၚတာလားမ သဘး။ ေခြးရရငလရမာပဆၿပး သေျပး၀ငတလမးအတငး ထလကသြားတယ။ ဆယမနစေတာငမရဘး ကေနာ ေခာငးကယႀကးတခေဘးက ေျခတရညကရငအမတလးကေတြ႔တယ။ အဒအမကေခြးေတြက ထးေဟာငေတာ အမရငကရငအမးသားတေယာကထြကလာၿပး ဆရာေလး၀ငလာတာေနာကကတာပ။ ဆရာတ႔အဖြ႕ေတြလညး အေစာပငးကတညးကျဖတသြားၾကတယ၊ အခဆ ရြာမာနားေနၾကၿပထငတယလ႔ ေဖာေဖာေရြေရြထြကၿပးႀကတယ။ ကေနာက ညဖကေမာငေနၿပမ႔ အခငးခငးလမားၿပးပစတာခတတာ ေတြျဖစႏႈငတအတြက သ႔ဆမာဘ ညအပဖ႔တကတြနးတယ။ သ႔မသားစ၀ငေတြျဖစတ မနးမန႔ကေလး ႏစေယာကေလာကလညး တထက မးဖေဘးမာ မးလေနၾကတာေတြ႕ရတယ။ သက အေတာဘဆရာ ေရာကလာတာ၊ ကေနာျမငးႀကး မနကကေသသြားလ႔ ျမငးသားခကထားၿပး စားမယဧညသညမရလ႔။ ထမငးတခါထစားဆၿပး ထမငးေတြ ခကျခငးခးခပေကြးတယ။ ကေနာအရမးအလပျဖစသြားတယ။ ေမာေမာပနးပနးန႔ ထမငးေကာငးဟငး ေကာငးစား၊ မးလၾကရငး သတ႔မသားစန႔စကားလကဆကၿပး ညကးနာရေလာက ေသနတေဘးခ၊ ေကာ ပးအပကေခါငးအးၿပး ပါလာတေစာငပါးေလးၿခၿပးအပလကတာ မနက ၆ နာရေလာကမ တေရးႏးေတာ တယ။ ကရငတေတြက ၀ါးန႔ေဆာကထားၾကတာဆေတာ တေပၚမာလမးေလာကရင ၀ါးသတကၽြကၽြန႔ ေလ၊ အသၾကားရင ကေနာဆတကနႏးတာဘ။ ကေနာစမးေခာငးေဘးကဆငး ကယလကသန႔စငလကၿပး အထတအပးျပင၊ ခရးဆကထြကဖ႔လပေတာ အမရင အကကထပေတြ႕တယ။ သက ရြာကနးနးေလး၊ ဘးလငးေခာငးကျဖတၿပး ေနာကဆယမနစ ေလာကပ ေလာကရမာလ႔ေျပာတယ။ သ႔ကေကးဇးတငစကားေျပာရငး မေန႔ကညေနကေတြ႕ခတ သ႔ ေခြးေလးက ေခြးေခာေလးဘလ႔ေျပာေတာ သက “ဟာ.. ဆရာကလညး၊ ကေနာမာ ကရငေခြးပနပန ေညာငေညာင၊ ညစညစပတပတေကာငေတြဘရတာပါ။ ဆရာေျပာတေခြးမးက ၿမ႕ေပၚမာ သမားေတြ ေမြးတေခြးမးေတြ။ အဒါကေနာေခြးမဟတပါဘး” ဆၿပး အမေအာကက သ႔ေခြးေလးေကာငကျပတယ။ ကေနာင႔ၾကညေတာ ဟေခြးမးတေကာငမမပါဘး။ သေျပာခသလ ေခြး၀စားေတြခညဘ။ မေန႔ကေတြ႕ခ တေခြးကဘာလဆတာ အခအခနအထကေနာစဥးစားလ႔မရဘး။ အဒလမး ထးျခားတေတာအေတြ႕အ ႀကေတြကလညး ရေသး။

(၃၂)

ေတာေခာကေလသလား ကေနာတ႔ဆမာ ရနသဆကတကပြေတြမာ သမးထားတ ဂသရးေသနတေတြန႔ ကညဆေတြ အဆငသင ရေနတယ။ ဂသရးက ကေနာတ႔သပမႀကကဖး။ ေသနတက အရမးေလးလြနးတာရယ၊ ေတာတးတအခါ မာ ဂသရးေသနတကရညလြနးေတာ ဟခတဒခတန႔ လႈပရားရတာမသြကလကဖး။ ေနာကတခကက ေတာ ေသနတေျပာငးပလာတအခါမာ ကညဆဂမးျဖစၿပး ဆကပစလ႔မရတာေတြလညးရတယ။ တျခား ေသနတေတြမရတအခါေတြမာေတာ လရငလသလသးပါတယ။ ဒါေပမယ ဂသရးေသနတက ေတာတြငး ေျပာကၾကားစစဆငေရးေတြအတြက သပေတာအသးမ၀ငလပါဘး။ အ.. အထငစခနးေတြမာေတာ အေျခ အေနအရ သးရတအခါေတြရပါတယ။ ကေနာတ႔ စခနးခထားတ၀နးကငက ရြာသားေတြက ေနာကပငး ကေနာတ႔န႔ခငမငၿပး အ၀ငအထြကေတြရလာတယ။ အဒအထမာ ကဘရဆတ ရြာသားတေယာကက လကသပေျဖာငတယ။ သက ကေနာတ႔ဆမာတခါတေလ စတကးေပါကရင အဒသမးထားတ ဂသရးေသ နတေတြထက တလကန႔ ကညဆေလးငါးေတာငေလာကလာငားၿပး ေတာေကာငပစ အမလကေလရ တယ။ သထြကတငးလလ ေမာကတ႔၊ ေခတ႔ တခမဟတ တခဆြၿပးျပနလာတာပ။ ကေနာက အမလက တအလပက တယဟတပါလားဆၿပး အဒေဒသမာ အထငစညးရးေရးတာ၀နယထားတ ကေနာတ႔ျမစ၀ ကၽြနးေပၚဖကက ကဂါဆတအကႀကးတေယာကန႔အတ ေတာလကခငစတေပါကလာတယ။ တညေန ကေနာလညးကဂါန႔ေတာလကမယဆေတာ သက ဟာ… ေကာငးတယ၊ ကေနာလညး အေဖာရတာေပါ လ႔ဆေတာ ကေနာလညးလကသြားျဖစတယ။ အဒ ပခးတငးနယဘကလေတြက နတတ႔၊ ထးျခားတ ဓေလထးစတ႔က အယအၾကညေတာေတာႀကးၾကတယ။ သတ႔ ကးကြယတာ ကက ႀကး-မမႀကးနတဆ လား။ အဒ ေဒသခေတြအေျပာအရဆရင တခါက ဓေလထးစက ေစာေစာကားကားသြားလပတ ရနသစစ ေၾကာငးတခလးေတာင အစရာလ႔မရေအာငေပာကသြားခဖးတယ ဆဘ။ ကေနာက အဒါေတြကနားလညတာမဟတဘး။ ဘာပျဖစျဖစ ညပငးကဂါေနာကကလကၿပး ေတာလက ထြကခငတာတခဘ။ ညေနပငး ကေနာတ႔စားေသာကၿပး ေအးေအးေဆးေဆးမသြားမယဆလ႔ ည ၇ နာရ ေလာကမ ကေနာတ႔ႏစေယာက ေအက ၄၇ ေသနတ တေယာကတလကဆြၿပး ထြကလာခၾကတယ။ ေတာငေျခကေရာကေတာ ကေနာတ႔ေျခမကေစသာသာေလာကသာေရနကတ ေခာငးေလးတခက ႏစ ေယာကသားျဖတၿပး ေတာငေၾကာေပၚတကခၾကတယ။ ေမာငထမာ လကႏပဓာတမး ေလးေတာငထး တလကန႔ ကဂါက ေရ႕ကမးထးၿပးေတာငေပၚတက ေတာတး၊ ကေနာကေနာကကလကခတယ။ ကေနာ တ႔ ညဖက ပဇငးရငကြသေတြဆဆညညၾကားထမာ ေတာေကာငတေကာငတေလေတြ႕လေတြ႕ျငားန႔ မကေစဖြင၊ နားစြငၿပး သြားၾကတယ။ ကေနာတ႔ေတာက တတတတဆတဆတတးေနၾကတာ တနာရ ေကာ၊ ႏစနာရရသြားတတငေအာင ဘာဆဘာမမေတြ႔ဘး။ ညက ျမေတြႏငးေတြၾကားထမာ အေတာ ေလးေအးေနၿပ။ အဒေတာ ကဂါက ညေလး… တ႔ခဏနားၾကမယဆၿပး ကေနာတ႔ႏစေယာကသား အနား ၀နးကငက သစရြက၀ါးရြကေျခာကေတြကစၿပး မးပေလးဖၾကတယ။ ကေနာတ႔ပါလာတေဆးေပါလပေလးေတြထတၿပး မးညႇေသာကၾကရငး ေတာေကာငရာမေတြ႕ျဖစေန ေတာ တျခားသေတြလညးေတာလကေနၾကတာမားေတာ ေတာေကာငေတြမရတာျဖစမယဆၿပး ကေနာ က “ကဂါေရ… ေတာကလညး (လေတြ) ေျခာကလြနးလ႔လားမသဘး။ ဘာဆဘာေကာငမက မေတြ႕

ေတာဘး။ အကနေျပးကနၾကၿပထငတယ” လ႔ေျပာလကတယ။ နာရ၀ကေလာကေနေတာ ကေနာတ႔ ျပနထၿပး လမးျပနေလာကၾကတယ။ ကေနာတ႔တးရငးတးရငး ႀကမေတာေတြထေရာကသြားၿပး ကေနာ တ႔ႏစေယာက ညပေနၾကတယ။ ႀကမဆးေတြက ပါလာတဓားန႔ခတရငးၿပး တးသြားေပမယ ခရးမတြင ေတာဘး။ ကဂါက ညေလး… ျပနၾကမယဆေတာ ကေနာတ႔ဆကမသြားေတာဘ ေနာကျပနလညခၾက တယ။ ကေနာတ႔လမးေပာကေနၿပ။ ဘယကျပနထြကရမယဆတာေတာ မမတမေလာကေအာင ေတာက ရပေထြးသြားတယ။ ကေနာတ႔ ႏစနာရ၀နးကငေလာကေလာကၿပးေတာမ အဆငးလမးကျပနေတြ႕ တယ။ ေတာငေၾကာေပၚကေန ရြာသားေတြစခနးခထားတ တေတြကျပနေတြ႕ရေတာ ကေနာတ႔ ျပနဆငး လာၾကတယ။ ကေနာတ႔န႔ မနးမေ၀းမာ ‘ေခ’ေဟာကသၾကားတယ။ ကေနာက ‘ေခ’သၾကားတယ.. သြား ပစၾကမလားဆေတာ ကဂါက ကေနာကေခါငးခါျပတယ။ သ႔ကျပနၾကညေတာ သကတခခက စးရမေန တပ။ ေခာငးေလးကေရာကေတာ ကေနာတ႔ေခာငးကျပနမျဖတခင ကဂါက “ညေလး… တခခ ထးဆနးေနတာ သတထားမလား” လ႔ေမးတယ။ ကေနာကေခါငးခါျပေတာ သကဒမာၾကညဆၿပး သစရြကေျခာက တရြကက ေခာငးေရထကခလကတယ။ အဒသစရြကက အထကကဆနတကသြားတယ။ ကေနာလညး မကေစလညသြားတယ။ ဟတတယ အဒေခာငးေရက ကေနာတ႔ျဖတကးလာတအခနက အေနအထား န႔ေျပာငးျပနျပနစးေနတာ။ လက ၾကကသးထသြားတယ။ ကေနာတ႔ေခာငးေရကျဖတကးၾကေတာ ေရက ေပါငလညေလာကအထ နကေနျပနတယ။ ကေနာတ႔ျပနလာခတယ။ ကယေတြန႔ခငတ ရြာသား တေယာကရ႕ တကေရာကေတာ မနက ၂ နာရေကာေနၿပ။ အျပငမာလညးအရမးေအးေနေတာ ကေနာ တ႔ သ႔တေအာကမာ သစတးႀကးေတြက ဆငၿပးဖထားတမးပေဘးမာ ခဏေလာက၀ငထငၾကတယ။ ႏး လာတ အသက ၅၀ ၀နးကငလငမယားက ကေနာတ႔ကထၿပးႏႈတဆကၿပး ဘယကျပနလာလေမးေတာ ကေနာတ႔ေတာလကသြားၿပး အျပန၀ငတာလ႔ ေျပာျဖစတယ။ ခဏေနေတာ ဟာ… ဗလႀကးတ႔ တကယ လးလ စရႊေနၿပ။ ဘယေခာငးမာ ေခာလလာၾကသလဆေတာ ကေနာက ဒအနားကေခာငးျဖတကးလာ တာလ႔ေျပာေတာ သတ႔တဟားဟားရယၾကတယ။ ၿပးေတာ “ဗလႀကးတ႔က အေတာေနာကတာပ။ ဒ ‘မဒမ’ ေခာငးက ေျခခငး၀တေလာကပရတာ” ဆေတာ ကေနာန႔ကဂါ တေယာကမကႏာတေယာက ၾကညလကၾကတယ။ ေနာကတေန႔ကမ ေဒသအေတြ႔အႀကရတကဂါက ကေနာကျပနေျပာျပတယ။ ကေနာတ႔ ေတာငေပၚမာ မးလႈေတာ ကေနာက ေတာေျခာကတယလ႔ေျပာခတစကားက မားသြားတအတြက ေတာေျခာကခရတာ တ။ သက ကေနာမသေအာင ဆငရာပငရာေတြကေတာငးပနၿပး လမးျပနေတြ႕ခတာဆဘ။ ေနာကၿပး သက အဒညကၾကားရတ ေခေဟာကသဆတာလ အသက ပမနထကၾသေနေတာ ကားျဖစႏႈငတယတ။ ကားက အသတလပၿပးမားေခၚတတတယတ။ အဒအနား၀နးကငမာ လေတြေျပာေနၾကတ ကးေတာင ေကာရတ နတကားဆတာ သြားလာေနတတတယ။ အဒနတကားကပပစမယဆၿပး တျခားေတာေကာင ေတြေတြ႕တာေတာင ေရာငၿပး ကားေနာကလကရင ေတြ႕ရပစရတတတယတ။ ဒါေပမယ ဘယသကမ အဒကားက ထေအာငပစလ႔မရဘးလ႔လညး ၾကားခတယ။

(၃၃)

မဆးေကာႀကး ကေနာေတာမခခငက ရစဆယရစအေရးေတာပအၿပး အစးရကဖြ႕ေပးထားတ ရေဘာေဟာငးမားအဖြ႕ရ႕ ေလေသနတကြငးမာ ေလေသနတပစ သြားၿပးေလကငေလရတယ။ အဒအခနက အာဏာသမးၿပးတာန႔ လကနကေတြအကနအပရမယဆၿပး ေလာကေလးခြေတြကအစ လကသမးေတာ ေလေသနတေတြလညး သမးထားၿပး အဒေသနတေတြန႔ ေလေသနတပစကြငးေတြျပနလပၾကတာျဖစမယ။ ကေနာရယ ေအာင ေကာရယက အရနရလာေတာ ေလေသနတအေတာေလးေျဖာငလာတယ။ ကေနာတ႔ေနာကလကေနၾက တ ေထာကလမးေရးေတြန႔ ေလာငးေၾကးစားေၾကးပစရင ကေနာတ႔ခဏခဏႏငတယ။ အဒေတာ ကေနာေရ႕တနးမာ ေရာကေနတနး ကေနာတ႔စခနးထကေန ႀကမခတတရြာသားေတြရ႕တစ ကျဖတၿပး အမလကေလရတယ။ တကယေတာ ေအာငေကာက အေပၚမာလႈပရားေနတ ပစမတေတြ ျဖစတ၊ ရဥတ႔ ငကတ႔ကထတယ။ ကေနာတခါမမထဘး။ ငါးမားတာကလြရင အကသလန႔အကးမေပး တာလားမသ။ ညေနေစာငး အသာေလးေသနတလြယၿပးေတာတး၊ တနာရတနာရခြေလာက ျပနထြက လာ။ အ.. ဘာေကာငမမရေတာ ကေနာအျပနမာ လမးေဘးက ဍရငေကာကရြကလ႔ ေခၚတ အရြက ေလးေတြက ဟငးခခကေသာကဖ႔ တေပြ႕ခးခးၿပး ျပနခေလရတယ။ အဒလေတာတးေနတာ တပတ ေလာကၾကာလာတယ။ ရြာသားေတြလညး ရငးႏးလာၿပဆေတာ တရကကေနာက ညေနေစာငး ထးစအတငးေသနတေလးလြယ ၿပး ေတာထအ၀င ကေနာက “ဗလႀကး… ဍရငေကာကပစ. သြားမလ႔လား” တ။ ကေနာလညး မထးေတာ ပါဘးဆၿပး ရကရကန႔ “ေအးဗာကေနာသြားတငး ဍရငေကာကန႔ပတးတယ” လ႔ သြားၿဖးျပနေျဖရငး ကတ ေခာငးကတေခာငးန႔ ျပနလစခရတယ။ အငး… ကတြတပ ဒေန႔ကမေကာငးပါလား။

(၃၄)

မးထေရထ ေနာကတေခါကေရ႕တနးကဆငးေတာ ကယထကငယတရေဘာ ကေဇာေလးတေယာက လမးမာတြင ဖားၿပး မလကႏႈငျဖစတယ။ ကေနာက ရနသ႔ထမးခပမႈေအာကကေဒသေတြဖကက မေရာကေသးေတာ ေရ႕ကသြားေနတစစေၾကာငးက ကေနာကေဇာေလးကေစာငေခၚၿပး ေနာကကလကခမယ၊ သစကငးသစ ခကေတြန႔ လမးခြေတြရရငလမးျပေပးခဖ႔မာၿပး ေျဖးေျဖးလကခတယ။ ေတာထမာ ညေနေလးနာရ၀နး ကငဆရင စၿပးေမာငလာၿပ။ မးေတြကလညး ဖြဖြဖြဖြရြာေနတယ။ ငါးနာရခြေလာကမာ ကေနာတ႔ ေခာငး

ကေလးတခက လမးျမငရတယ။ ေခာငးေရကဒးလညေလာကပါဘ။ ကေဇာေလးက ထငခလကၿပး “ကျမတ.. ခငဗားဆကသြားႏငဗာ။ ကေနာေတာ ဒေန႔ဒမာဘအပေတာမယ” တ။ ကေနာက “ဟာ… ေဟ… ရြာက သပမေ၀းေတာဘးထငတယ။ မေမာငခင ေနာကထပ ၅ မနစ၊ ဆယမနစေလာကေတာ ဆကေလာကပါဥး” ဆေတာ သကမရေတာဘးတ။ ဒါန႔ကေနာလညး အနး၀နးကငမာမးခဖ႔ အပငႀကး ႀကးတပငေအာကက သ႔ကပါတြေခၚၿပး၀ငရတယ။ မးကာေတြက ယာယအမးအျဖစ အေပၚမာႀကးေတြန႔ တေယာကစာခညေပးလကၿပး။ သ႔က အနားေပးလကတယ။ ကေနာက သ႔ေျခရငးဘကမာ၀ငထငတယ။ မးကသပမလဘး။ သခမးေနေတာ ကေနာေစာငကပါသ႔ကေပးၿပး ကေနာပခကကကေနာ ေစာငလလပ ၿပးၿခထားရတယ။ ေတာနကထမာအပၾကရတာဆေတာ ကေနာလညးအပမေပာဘး။ တညလးလလ ေမး ကန အပေပာသြားလက၊ ျပနထၿပးကငးေစာငလကန႔ေပါ။ မးကလညး တစမစမကရြာေနတာဆေတာ ကေနာတကယလးလ စထငးထငးျဖစေနတယ။ မနက ၅ နာရေကာေလာက ကေဇာေလးအပယာထလာ တယ။ ကေနာက အေျခအေနဘယလလ၊ သကသာရ႕လားဆေတာ သက အဖားကသြားၿပ၊ သြားၾကစ႔လ႔ျပန ေျပာရငး အထတအပးျပငတယ။ ရြာက ၁၀ မနစေကာေလာကပ သြားလကရပါတယ။ ကေနာတ႔ကေမာ ေနတ ေရ႕စစေၾကာငးကရေဘာေတြန႔ျပနေတြ႕တယ။ ကေနာအေအးမၿပးဖားပါေလေရာ။ ေရ႕တနးအထင စခနးေနရာကလညး မေ၀းေတာဘးလ႔ၾကားထားေတာ ကေနာလညး ေနာကကေျဖးေျဖးပလကခေတာ မယ၊ ခငဗားတ႔သြားႏငၾကလ႔ေျပာလကတယ။ ကေနာငကဖားျပနတကတယ။ လမးေလာကေနရငး ေမး ရကေအာငတနခမးေနေတာ ေနေရာငေအာက လမးေဘးကဆငးၿပး ေသနတကေပါငၾကားထညႇပ၊ ပဆး ထတၿခၿပး ၿခေတြထမာ၀ငေကြးရတယ။ ျဖတသြားၾကတဆငသမားေတြက ကေနာကေတြ႕ေတာ ရေဘာ ေလး ဘာျဖစေနတာလလ႔ လာေမးၾကၿပး သတ႔ေရေႏြးႀကၿပး ငနးေဆးတခြကတကသြားတယ။ ကေနာ သကသာေတာ တခါျပနထေလာကေပါ။ အဒမာအေတာဆးတယ။ ေျခလမးေလးငါးလမးေလာကေလာက တငး ေခါငးထမာတဒနးဒနး တန႔လာထေနသလခစားရတယ။ ကေနာတေရြ႕ေရြ႕ပေလာကႏႈငေတာ တယ။ တကယေတာ တရကခရးက ကေနာႏစရကေလာကေလာကေနတာေလ။ အဒလ အငမရအားမရ တျဖညးျဖညးေလာကလက၊ နားလကန႔ ခရးဆကရတယ။ ႏြားေလးခစခနးကေရာကေတာ ကေနာက ဒခရးက ဒေလာကၾကာေအာငလာရပါမလားဆၿပး အရငေရာကေနၿပးသား တျခားအဖြ႕က တေယာကက ေလာငေျပာငေျပာတာေတာငခလကရေသးတယ။ ကေနာက သ႔ကျပနေျပာဖ႔ထက ကယ ကယကယ ေတာင မနျဖစေနတာဆေတာ အနားယလ႔ရမယတတခကဘဥးတညၿပး လအပေနလကရတယ။ အဒႏြားေလးခစခနးမာ ကထြဋတ႔လ လ႔ေဘာငသစစညးရးေရးရေဘာေတြန႔ခငမငခြငရတယ။ ကထြဋခက ေကြးတပဟငးက ကေနာေတာထမာရစဥ စားရတအစားေသာကထမာ လကရာအေျပာငေျမာကဆးေပါ။ ကလားပက အေစမပက အေနေအာငခကထားတာ။ ကေနာ သ႔ကေတြ႕တငး ကလားပဟငးခကေကြးဖ႔ ပဆာေလရတယ။ အဒရေဘာေတြအားလး စတထားေကာငးၾကသလ ေႏြးေထြးၾကတယ။ ညရငးအကေတြ ေတြ႕ေနရသလပါဘ။ အငးေလ.. ေတာလနေရးကာလမာ ေတာလနေရးထက လငယေကာငးသားအား လးဟာ ေမာငႏမရငးေတြပါဘ။

(၃၅)

ဒတယပငကဆးဒဏ လမးမာမးမလာလ႔ဖားေနတၾကားက အတကအဆငးတနာရခြေလာကရတ ပတလားေတာငထပက ရနသ တကလာမယသတငးၾကားလ႔ အေပၚမာရၿပးသား တပရငးမးကေရာဘတန႔အဖြ႕ဆကလကရငး ရနသျပန ဆငးသြားၿပၾကားတာကတေၾကာငး ကနးမာေရးအေျခအေနကလညးမေကာငးေတာ ေနာကေန႔ ျပနဆငး လာခၿပး ေရ႕တနးေနာကထငစခနး ႏြားေလးခက လ႔ေဘာငသစရေဘာေတြဆအေရာက ကေနာ ေနာက သးရကထပၿပး သတေမသြားျပနတယ။ ငကဖားကေတာ ေတာထစေရာကကတညးက ဘရားသးဆငက၊ ဖာပြနငက၊ ပခးရးမငကန႔ ကယထတာ ကယ ငကဘယႏစမးေလာကရမနးက မသေတာဘး။ အစက ငကဖားကာကြယေဆး ကလရကြငးလ ေသာကေဆးက အလပျဖစေနေပမယ၊ ေနာကပငးမတးေတာဘး။ အဒအခါ ကြနငး (ကြႏငလ႔အမားေခၚ) ကေျပာငးေသာကရတယ။ အဒၾကားထက လက ခႏႈငရညကၿပး ငကဖားကပဖစးလာတအခါ ဥးေႏာကထ ကေရာကလာတ အခလ ငကစားၿပး လတာမးရတယ။ အႁမႈတထြကၿပးတကေနတ ဥးေႏာကထ ငကဖား ပးေရာကေနတလနာအတြက အေရးအႀကးဆးက ဒငယာစဗငထးေဆး။ ေနာကအေၾကာထက ေဆးလး ႀကးထက ကြနငးထးေဆးက ေရာသြငးေပးရတာ။ ဥးေႏာကထထ ငကဖားပးေရာကတလေတြ အေတာ မားမား ေတာထမာေသတယ။ အဒအခနက ေရ႕တနးကေရာကလာတ အသကသခငေကးဇးရင ညြန႔ေပါငးအစးရျပနၾကားေရး၀နႀကးဥး လေဖ (ေပာဘြယလႊတေတာအမတ ၁၉၉၀) သာ အတငးလလႊတၿပးေဆးေတြသြား၀ယခငးတာမး အခန မမကယခရင ကေနာဇတလမးကၿပးၿပ။ ျပနေကာငးသြားေတာ ဗဟက ေနာကထပေတာလနေရးသခငး ေတြ၊ စစခေတးေတြကဆေပးဖ႔ အေၾကာငးၾကားလာတာန႔ ဗဟကျပနမယအဖြ႕တဖြ႕န႔ ျပနလကခရတယ။ ကေနာရ႕တနဖးရတေတာလနေရးကာလေျခာကရကက ငကဖားစားသြားတယေျပာရမလား။ ေတာထမာ ငကဖားန႔ ႏစခါတတသတေမေနတာ သးရကစၾကာတယေလ။ ကေနာအမနးဆး တရစၧာနက ‘ျခင’ ျဖစသြားတယ။ အဒကေနာတ႔က ေတာထမာဒကၡအႀကးအကယေပးခ တျခငက မမအေကာငေသးေသးေလးေတြ။ အဂၤလပလ အေနာဖလ Anopheles လ႔ေခၚတယ။ ငကဖား သယလာတေကာငေပါ။ ေဒသကလကၿပးအေရာငအေသြးကြာရငသာကြာမယ၊ ဒကၡေပးပခငးကေတာ အတတပ။ အဒျခငေလးေတြကၿခေတြထမာပနးေအာငးေနၿပး ညပငးေရာကမ ထြကကကၾကတာ။ လက ကလာကကေနလ႔ ပြတခလကရင လကထမာ သးေလးေကာငပါလာတယ။ အ... တခ႕ေနရာေတြမာဆ ရင လမးသြားေနတလကေတာင လကကကတာေတြရတယ။ မႏေလးကျခငေတြန႔မား အမးေတာၾက လား မသဘး။ ကေနာတ႔ေတာထမာအေနၾကာလာေတာ ျခငန႔ပါတသကၿပး ကြမးလာတာတခရတယ။ အဒါက လကတဖကတညးန႔ အနားမာပေနတျခငက လကန႔ဖမးတာ။ သပေနတ လမးေၾကာငးကၾကည ၿပး ဖတကနလမးဖမးလကတာ။ ေနာကပငးနားရြကနားမာ အသၾကားေနရငေတာင တခါတေလ အသနား ေထာငၿပး ဖမးလ႔မတယ။ ေဘးကမျမငဖးတလက ထငၾကညေနရင ကေနာတ႔က သငးတတတယထငေန ဥးမယ။ ဒါေပမယ တေကာငမဟတ တေကာငေတာ အကကခရမာဘ။ ျခငေထာငေထာငအပတာထက

စာရင ေစာငေခါငးၿမးခၿပးအပၾကတာဆေတာ ဒအေကာငေသးေသးေလးေတြက လြတတအေပါကက ၀င ၿပး ကကေနၾကတာေလ။ ခပေၾကာငေၾကာငတေယာကႏစေယာကကလြလ႔ ဘယသမ ေရတနးထြကတအခါ ျခငေထာငတ႔၊ ေခါငး အးတ႔က အေလးခၿပးမသယဘး။ ေကာပးအပထမာ သြားတကေဆးန႔သြား တကတပါမယ၊ မတဆတ ရတဂတန႔ ဘရတဓားပါမယ၊ ဆပျပာတးပါမယ။ အနးဆပါမယ။ အနးဆက တခါတေလ ေခါငးလမးရ တြငမဟတဖး၊ ေသနတတကလ႔လညးရတယ။ ဂပနဖနပတရပါမယ၊ အရပ၀တတစန႔ ယနေဖာငးတစပါ မယ၊ ဗလာစာအပန႔ေဘာပငပါမယ၊ ေစာငပါးတထညပါမယ၊ ဒါေလာကပါပ။ ဒါေတာင တခ႕ဆ မသယႏႈငလ႔ လမးမာလြငပစခတာေတြ ရေသးတယ။ ေၾကာပးအပအျပင ဖငန႔အခငခပထားတ ဆနႀကး တေခာငးသယရမယ။ စားစရာမရတေနရာေရာကရင ကယဖာသာခကစားၾကဖ႔ေလ။ စစပစၥညးေတြ ကညဆေတြထညထားတ အကြငမန႔တခပါမယ။ ေသနတတလကန႔ ကညတခ႕ပါမယ။ တခါတေလ လညး လကနကႀကးကညေတြက မသယေပးရတာရတာေပါ။ အ ေနာကပငး စစဖနပေတြထတေပး တယ။ အဒစစဖနပေတြကစးခါစက အေတာေလးတယထငၾကတယ။ ေနာကပငး ခရးေ၀းခတကရတအခါ ဖနပေနာကက လလကေနရသလ ေပါသြားတယ။ ေျခကေရ႕ကကနထတၿပး စစဖနပကပ လက သ႔ဟာ သသယသြားသလေပါ။

(၃၆)

နာနာဘာ၀မားန႔ ေသေလာထစခနး ၁၉၉၁ခႏစေႏာငးပငး ကေနာတ႔က တကြတျပားစျဖစေစမယ ABSDF တတယအႀကမညလာခကာလမာ ေကာငးသားညလာခကယစားလယေတြ တဥးန႔တဥး၊ တဖြ႕န႔တဖြ႕ညႇႏငးမရေလာကေအာင ႏစစကြၿပး တငးမာေနတအတြက KNU က ၾကား၀ငၿပး ေစစပေရးေတြ အေတာလပေပးခၾကတယ။ ေကအငနယ ဥကဌဗလခပႀကးျမဆရင ႏြားသတၿပး အမသားဟငးေကာငးစစဥေပးၿပး ၀ငနားခခတာေတြ ရတယၾကား ရတယ။ ေနာကဆးမရတအဆး စတဆးၿပး ေကာငးသားေတြ မာနယပေလာကေနေျပာငးၾကရမယလ႔ အမန႔ထတလာတအတြက ကေနာတ႔တပရငးက သလြငျမစဆအထကဖက ေသေလာထစခနးက ေရႊ႕ရ ေျပာငးရလပရေတာတယ။ ကေနာတ႔က အရငရေနၿပးသား ကရငတေလးတခမာ တကေနၾကတအခန ရေဘာအမားစကတရညႀကးတခေပၚမာေနၾကတယ။ သရေျခာကတယဆဘ။ တရကေန႔လညပငး စား ေသာကအၿပး တေပၚမာခငကကမာစးလ႔ ေစာငၿခအပေနၾကတရေဘာေတြကေတာင ေန႔လညေၾကာင ေတာငႀကး ေစာငေတြဆြခတာခရတာေတြရတယ။ သတ႔ဆက “မလပပါန႔ ဆေန….။ ေျပာလ႔မရဘးလား။ ရးထမဘ” ဆတအသေတြထြကလာလ႔ သြားၾကညေတာမ သတ႔ျပနေျပာလ႔သရတာ။ ေနာကပငး အေဆာကအဥေတြစနစတကျပနေဆာက၊ ၿခစညးရးခတၿပးေတာ အဒလအသ သပမၾကားရေတာဘး။ ၾကားမယၾကားေတာ ကေနာတညတညကလာတာ။

ညလာခကလညး တပရငး ၂၀၉ (သလြငစခနး) မာ ေနရာေရႊ႕ၿပးဆကလပၾကတယ။ အဒအခနက တလႈပ လႈပအခန အဖြ႕အစညးကအခနမေရြးတျခမးစကြသြားႏႈငတယ။ ညလာခအေျခအေနကလညး ကေနာတ႔ န႔ လကပြနးတတးရတကယစားလယေတြဆက ျပနနားေထာငေနၾကရတာ။ သတ႔အေျပာအရ ညလာခက ႏငငေရးစစေရးအပါအ၀င ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒေတြအေပၚမာ အားလးသေဘာတညမႈရၿပးသား။ ကေနာ တ႔တပရငးကလညး မလက (၈၈၈၈) တပရငးအေနန႔ ဗဟေကာမတကဖြ႕စညးေပးခေပမယ အဒညလာခမာ တပရငး (၂၁၂) လ႔ နာမညေျပာငးလကတအေၾကာငးသရတယ။ ေရြးေကာကတငေျမႇာက ရမယအခနေရာကမ အေရြးခယမခရမယအေရးစးရမၿပး တာ၀နေတြက ေျဗာငေတာငးဆလာတာတ႔လ မး ညႇမရမယအေျခအေနကေရာကလာတာတ။ ျမနမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားမားဒမကရကတစ တပဥး ABSDF ရ႕ ညလာခမာ… လ႕၀ကမေပးစနစန႔ ဗဟေကာမတ၀ငေတြ၊ အဒအထကမ ဗဟဥး ေဆာငေကာမတ၀ငေတြအပါအ၀င ထပတနးတာ၀နေတြျဖစတ ဥကဌ၊ ဒ-ဥကဌ၊ အေထြေထြအတြငးေရး မးန႔ အတြငးေရးမး (၁)၊ (၂) တ႔က ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒပါစညးကမးအတငး ေရြးခယၾကတာလ႔ ကေနာတ႔န႔နးစပတ ညလာခကယစားလယန႔ ေလလာသအေနန႔တကေရာကေနၾကတရေဘာေတြက ျပနေျပာၾကတယ။ ကေနာတ႔တပရငးက ရေဘာအမားစက ရစဆယရစအေရးေတာပမာ လသမားတ ေကာငးသားသမဂၢ အတြငးေရးမးေဟာငး ကမးသးဇြနကေထာကခၾကတယ။ တပရငးက ကမးသးအဓကဖြ႕ေပးထားတ ၈၈၈၈ တပရငးျဖစၿပး သရ႕အေျချပစခနးလျဖစေနတာ။ ကမးသးဇြနန႔ သ႔ကေထာကခတသေတြ ညလာခ က ထြကသြားၾကၿပ။ အဒါကဖြ႔စညးပကခးေဖာကတာျဖစတယ၊ ဘာညာလညးၾကားေနရတယဆေတာ ကေနာတ႔လညး တခခေတာဆးျဖတရေတာမယ အေျခအေနျဖစလာတယ။ တပရငးရ႕ကယစားလယတ ေယာကျဖစတ ကခငထြနးၾကညန႔ ေလလာသအေနန႔တကေနတ ကေဇာထြနးအျပင ညလာခမတတမး အဖြ႕ထပါေနတ ကသကကလညး အေနအထားေတြက ျပနလာတငးရငးျပၾကတယ။ ေနာကပငး တပရငး ထမာ လအငအားအနညးစျဖစတ ကေနာတ႔ရေဘာဆယသးေယာကေလာကက ကမးသးဇြနရ႕ေနာကက မလကဘးလ႔ ဆးျဖတလကၿပး တပရငးကေန လကလြတထြကခၾကရတယ။ မကႏာငယငယန႔ ရေဘာ အနညးစေလးကအေျခခၿပး တပရငးျပနလညတညေထာငေရးလပငနးေတြက တာ၀နေတြခြၿပးလပခၾက ရတာ။ ကေနာတ႔ရ႕ညညြတမႈက ကေနာတ႔က မကႏာသာေပးခပါတယ။ ႏစပငးအတြငး ကေနာတ႔ အငအားတစတရာန႔ ျပနၿပးထေထာငႏႈငခၾကတယ။ အဒအခနက အကြအၿပေတြမျဖစခင ကေနာတ႔တပရငးမာရေနတနး မာနယပေလာကျပနေရာကလာတ ကေနာတ႔န႔တၿမ႕တညးသား ရေဘာ၀မးသာက ၀ကသားတတြဆြလာတယ။ အဒအခနက ကေနာရယ၊ ကခငထြနးၾကညရယ၊ မဆလငဘာသာ၀ငရေဘာမးေအာငရယက ကေနာတ႔တပရငးတႏငစကခငးရ အေပၚေစာငးက ယာေစာငတေခၚမလား… အဒတမာေနၾကတယ။ ၀မးသာက သဆြလာတ၀ကသားက နညးေတာ တပရငးတရငးလးေ၀စားဖ႔မျဖစဘး လကလမးမရာရေဘာသငယခငးေတြေလာက ခကစား ၾကတာေပါဆေတာ ကေနာတ႔ ဟငးကသးသန႔ခကစားျဖစၾကတယ။ မဆလငရေဘာကမးေအာငကေတာ မစားဘးေပါ။ အ… သကမစားေပမယ ဒကၡေရာကတအထပါလာေသးတယ။ ကေနာတ႔ ညေနေစာငး စား ေသာကၿပးအခန က၀မးသာက ေလႀကန႔မာနယပေလာဖကက ျပနဆငးသြားတယလ႔ၾကားလကတယ။ ညမးခပေတာ ကေနာတ႔ထးစအတငး ယာေစာငတမာ ကခငထြနးၾကညန႔ကေနာက တတငေတြမာ ပခကေတြခညၿပးအပ၊ ကမးေအာငက တၾကမးျပငေပၚမာအပၾကတယ။ ည ၁၁ နာရခြေလာက အခနမာ

ကရငေတြတအပ စကားေျပာၿပးလမးေလာကသြားတအသေတြေၾကာင ကေနာလန႔ႏးလာတယ။ အသ ေတြအရ ေယာကၤားႀကး ၂ ေယာကေလာက၊ အမးသမး ၃ ေယာကေလာက၊ လမးေလာကၿပး စကားေျပာ တတတအရြယ ကေလးငယ ၃ ေယာကေလာကန႔ ခါးတစခြငပါလာတကေလးသေလးေတြပါပါတယ။ သတ႔က ကေနာတ႔တေဘးကျဖတၿပး အေပၚဖကေတာငကနးေပၚကျဖတတကသြားတအသေတြ။ ဟ… ငါတ႔ တပရငးက ၿခစညးရးေတြကာထားတာ အနားကရြာသားေတြလညး ဒါကေကာငးသားတပဆတာ သၿပးသား၊ ဘယလလပၿပးညဖကႀကး ၀ငလာရမလလ႔စဥးစားၿပး ေခါငးနားပနးႀကးေနတနး… “ေဟ.. ဘယသေတြလကြ” ဆတ ကမးေအာငရ႕အသန႔အတ တဆကထသက “ကျမတ..။ ၾကားလား။ လသ ေတြ” ကေနာခကျခငးမတန႔ျပနႏႈငခင ကခငထြနးၾကညရ႕အသထြကလာတယ။ “ငါၾကားတယ” တ။ ကေနာလညးၾကားတယလ႔ေျပာၿပး ကမးေအာငကေနာကကေခၚၿပးတေပၚကဆငးခတယ။ ကမးေအာငက ႏ႔ဆခြကကပနၿပး လပထားတ လကျဖစေရနဆမးခြကက ေလထခပျမငျမငေျမႇာကကငခငးထားၿပး ကေနာက ေသနတကေရ႕ထးခနၿပး ဆငးၾကညတာေလ။ ဘာမမေတြ႕ဘး။ ကေနာက ဘာလကြာ.. ဘာမ လညး မေတြ႕ဘး၊ လာ.. ျပန အပၾကမယဆၿပးတေပၚျပနတကခတယ။ ကေနာတ႔ ေမးကနအပေပာရရေသးတယ ကေနာတ႔တက စၿပးလႈပလာေတာ ရတကနျပနႏးလာတယ။ ဘရားေရ။ ေအာကက… အေကာငႀကးႀကးတေကာငေကာငက ထမးၿပးလႈပေနသလ။ ကေနာလညး ပါးစပက အယတအနတေတြဆဆၿပး ၀နးကနေသနတဆြၿပး ပခကေပၚကဆငးရေတာတယ။ ကမးေအာင ေၾကာကေနၿပ။ လာလ႔သ႔ကေခၚေတာ သမလကရဘးလ႔ေျပာတယ။ ကေနာက ေနာကကေနပလကဖ႔ ေျပာလေျပာ တေပၚကဆငးလဆငးလပၿပး တကလညပတၾကညတယ။ ဘာမမရဘး။ ေနာကတေခါကတ ေပၚျပနေရာကၿပး အပဖ႔ျပငရရေသးတယ၊ တကထပၿပး ခနကလလႈပလာျပနတယ။ ကေနာက “ဒါတပေျမ ကြ၊ xxxx မငးတ႔ ၂ ခါေသခငလ႔လား။ ငါတ႔ကဘာမတေနလ” ဘာညာေအာရငး ေလထက ေသနတန႔ သးခကေလာက ေထာငေဖာကပစလကတယ။ တပရငးတရငးလးလညး ႏးလာတယ။ ရေဘာေတြက ကေနာသရပစေနတာဆေတာ “ကျမတကလညးဗာ၊ ကေနာတ႔က ခငဗားေတာ၀ကပစထားတယ မတလ႔ ဟငးစားရၿပဆၿပးလာတာ” လ႔ အျပစတငတေလသေတြန႔ ေျပာသြားတာပါ ခလကရေသးတယ။ ေသနတသၾကားလ႔လားမသဘး အဒသရလ ေနာကထပလာမေျခာကေတာဘး။ ေနာကမ တရားခကေတြ႕ ေတာတယ။ ဟေကာင က၀မးသာက အားလးစားၿပးကနေနတ အဆတနးတတနးက အဒညေနက တေပၚကေနေအာကကပစခၿပး “စားၾက၊ စားၾက၊ မငးတ႔မ၀ေသးရင ညကရင ဒတမာလာေတာငး” ဆၿပး လပသြားတာတ။ လကစသတေတာ ဒေကးဇးရငရ႕လကခကကး။ အဒါ တသကန႔တကယ ဘ၀မာ ပထမ ဆး သရေျခာကခရတာ။ က၀မးသာန႔ ခငေမာငေအးတ႔က ABSDF ႏစျခမးကြတေနာက KNU ကရငအမး သားအစညးအရး၊ တပမဟာ ၆ နယေျမကသြားၾကတယ။ ခငေမာငေအးက မြနကရငပးတြေဒသတခမာ တကပြကသြားၿပး က၀မးသာက ေနာကပငး ဒးပလာယာခရငေကာမတအထ တာ၀နယခတယၾကား တယ။ ကမးေအာငကေတာ အေၾကာငးေၾကာငးေၾကာင အဖြ႕ကထြကသြားၿပး ထးထးဆနးဆနး ရဟနး ၀တေနတယဆလား ၾကားတယ။ ျပနမဆျဖစေတာဘး။

(၃၇)

အၾကပႀကးႏငအတ ဗဟအေရးေပၚတပဖြ႕တအခနေတြမာ ကေနာကေနာကတနးမာရေနတအခနေတြလျဖစေတာ ကေနာ ခဏခဏပါတယ။ တခါက ဥးသထဘက ရနသပစထားတလကနကႀကးေတြက ေတာငေၾကာေပၚမာ ကငးႀကးေတြျဖစေနေတာ ကေနာတ႔စစေၾကာငးက အဒကငးႀကးေတြက ပတေလာကရတယ။ သတတ ႀကးထားၿပး သြားေနၾကရတာေပါ။ ရနသရ႕လကနကႀကးတကမးမာ ေရြ႕လားေနရတာမဟတလား။ ခပ လမးလမးက ေခြးအပေတာငဖကမာ တကပြေတြသပၾကမးေနတအခနေလ။ ရေဘာေတြက သခငးေလးေတြ တညညးညညးန႔ တကလာၾကတာ။ “ကယလစစသားဘ၀မာ ခစသက လြမးဖ႔ရာ တခါတေလအခနေတာ မေပးႏႈငပါ” ဘာညာေတြပါေသး။ ေတာငေၾကာတကလမးက ရညေတာ ေခၽြးတလးလးန႔ တကေနၾကရတာ။ တပရငး ၂၁၀ က ကၾကငသနးဥးက ေနာကကေန ေသနတက ေဇာ ထမးထမးၿပး “သားမားၿပ…. မားၿပ ေမေမရ” လ႔ သခငးဆေတာ အားလးေမာေမာန႔ ေ၀ါကနပြကသြား တယ။ သက အရမးရစရာေျပာတတတယ။ ကၾကငသနးဥးက ပခးတငး၊ ေကာကႀကးၿမ႕နယ၊ န႔သာကြငး သား။ ဘယေနရာေရာကေရာက သန႔က ရစရာေတြခည။ စစေၾကာငးကေတာင ဟတရတ သငးစာအပ တခထကလ “ရႊငေပာေပာစစေၾကာငး” လ႔ နာမညေပးရေတာမလ.. တ၊ တျခားရေဘာေတြကေျပာၾက တာ။ တရက ကေနာတပရငးကေန ဗဟဖကကသြားမလထြကလာေတာ ကၾကငသနးဥးန႔ သတ႔တပရငးက ရေဘာတေယာကတ႔ တပရငးၿခစညးရးမာ ငတတတထငေနၾကတာေတြ႔တယ။ ကေနာက ေဟလေတြ ဘာမဟတတာေတြႀကေနၾကတာလလ႔ေမးေတာ သက အရကေသာကေနတာကြ၊ သငယခငးလာဆၿပး ေခၚတယ။ ကေနာက ေဟလ.. ခငဗားက တပရငးအရာခဗလျဖစၿပး တပရငးမာအရကေသာကေနရလား။ အခပထေရာကေတာမာဘလ႔ သ႔ကေျပာလကေတာ သကခကျခငး “အာ… ငါတ႔က တပတြငးမာ အရက မေသာကရဆလ႔ ကယလညးအရကေသာကလ႔ရ တာ၀နလစဟငးမႈလညးမျဖစေအာင ၿခစညးရးေပၚ ထငေသာက ေနတာေလကြာ” တ။ ၿခစညးရးေပၚမာဆတာ အမန႔က တပတြငးမေသာကရန႔ ကငးလြတ တယေပါ။ အဒလလ။

(၃၈)

ကႀကးေကာရ႕အလြမး ဟတလားမဟတလားေတာမသဘး။ ဒါက ကၾကငသနးဥးကယတငျပနေျပာျပတာ။ သတ႔တပရငး ေရ႕တနးတေနရာ လႈပရားစစသြားၾကေတာ န႔သာကြငးရြာသားတေယာကန႔ျပနဆတယ။ ဟာ.. ၾကငသနး ဥးႀကး မငးကယနေဖာငးႀကးန႔ဆေတာ မတေတာငမမတမဘးဘာညာန႔ သတ႔အခငးခငး ရြာမာကနခတ

သေတြေမးၾက ေရးေဟာငးေႏာငးျဖစေတြေျပာၾကန႔ေပါ။ အေတာေနေတာ ရြာသားက ျပနရေတာမယ အခနေရာကေတာ ျပနဘ႔ျပငေနရငးက၊ အ… ေမေတာမလ႔။ အခမသတရတယ။ အရငတေလာက တ႔ရြာမာ နတပြႀကးခမခမသလပေတာ ကႀကးေကာနတ၀ငလာၿပး ကတာခနတာနားေတာ အဒါ.. သက “ေဟ… ဒါန႔.. ကငသနးဥးတေယာကေကာကြ။ ငါသ႔ကမေတြ႕တာ ၾကာပါပေကာလား” ဆၿပးေမးပါေလ ေရာတ။ ရြာသားေတြကလညး ၾကငသနးဥးေတာခသြားတယဆတာကၾကားထားၾကေတာ မကေစမကႏာ ပက၊ ေၾကာကေၾကာကလန႔လန႔န႔။ သဒရြာမာမေနေတာဘးဖရာလ႔ တေယာကက၀ငေျဖေပးတယ။ ကႀကး ေကာက… “ေဟ… ဟတလား။ ဒါဆ အဒၾကငသနးဥးတေကာငန႔မား ေတြ႕ရငေျပာလကစမးပါကြာ။ ငါဆမာ အေကြ ေစေလးေတြမားေနၿပ။ ၾကကေတြလညးအမားႀကးအျဖစေနၿပ။ ျပနလာခဥးလ႔” သတ႔ေျပာဆ ေနတာကနားေထာငေနတ ကနတရေဘာေတြကနားမလညဘးျဖစေနေတာ ကၾကငသနးဥး က ဘာျဖစလ႔လလ႔ ေမးၾကတယတ။ ကၾကငသနးဥးက ဆကမေမးဖ႔မကရပျပၿပး ဘာမမေျပာဘး။ ဟလ သြားေတာမ ကၾကငသနးဥးက ရြာမာေနတနးကအေၾကာငးက ျပနေျပာျပတယ။ ကၾကငသနးဥးက သ႔ရြာမာ ဒလဘ ညေနေစာငးလာရင နနခတယ။ အရကေသာကတာကေျပာတာေနာ။ ဒလန႔ တညေနေတာ သလညး အရကေသာကစရာပကဆမရတာန႔ ႀကမႀကရာ တခစဥးစားမၿပး ရြာထက ပနစတစတၾကကတေကာငကဖမးၿပး ရြာထပကကႀကးေကာနတကြနးကသြားတယ။ နတကြနးေပၚမာ ရြာ သားေတြကးထားတ ပကဆအေကြေစေလးေတြရသလ နတကြနးေဘး၀နးကငက ရြာသားေတြရ႕ေကာငး မႈ ၾကကတအပလညးရေနတယ။ သကနတကြနးေရ႕မာရပ၊ လကထကၾကကကေျမႇာကျပၿပး.. “ဗ႕.. ကႀကးေကာ။ ကေနာခငဗားန႔ ၾကကလာတကတာ။ ကေနာႏငရင ကႀကးေကာရ႕ေငြကယမယ။ ၾကက ေလးေတြလညး တေကာငႏစေကာငယမယ။ ခငဗားႏငရငကေနာၾကကကယ။” လ႔ေျပာတယ။ ေနာက သ႔လကထကၾကကက ကႀကးေကာနတကြနးနားက ၾကကဖတေကာငန႔တညေပးလကေတာ ၾကကေတြ ထခြပၾကတာေပါ။ သကအႀကန႔ေလ။ တခကဘလႊတေပးၿပး သ႔ၾကကကအျမနျပနေကာကရငး “က.. ကေနာႏငၿပ” ဆၿပး နတကြနးေပၚကေငြအေကြတခ႕ကအရကေသာကဘ႔န႔ ၾကကႏစေကာငသးေကာင ေလာကက အမညးလပဘ႔ယတယ။ အကနလးယလကရင ရြာသားေတြရပမသြားမာစးလ႔တ။ အဒါက သက ဘငျပတတငး ကႀကးေကာနတကြနးမာ ေနာကပငးသြားသြားလပေလရတယတ။ ေၾသာ… ဒါ ေၾကာင ကႀကးေကာက သ႔ကေစာငေနတာကး။ သ႔က ရြာသားေတြတြငသာမက ‘ဥးမငးေကာနတ’ က ေတာင သတတရရေနတာပါလား။ သကအမားႀကးေတာေသးတယ။ နတပြထမာ အတငးပးၿပး ၀ငက၊ မႏရ႕ဘဥေတြက လစား၊ ကႀကးေကာ အတြကထားတအရကေတြကယေသာက၊ ေဘးကသငယခငးေတြကပါလကတကၿပး ေနာကဆး အားလး က အရငႀကးက ဘယသမားပါလ ဆတအေမးက သ႔ကယသ “နငတ႔ ငါက အခထမသၾကေသးဘးလား။ ငါက ရငဥဂဗတေလ” (ရငဥပဂတေတာငမဟတဘး) ေျပာလ႔ ဆငးသမားေတြပါ ထအလကခရေတာ သငယခငးေတြပါေရာၿပးထြကေျပးရတ လတေယာကထကစာရင…

(၃၉)

ႀကႀကဖနဖန အ… သ႔က အၾကပႀကးလ႔ နာမညေပးရေလာကေအာင သမားေတြကၾကပတတတာလေျပာရဥးမယ။ သတ႔တပရငးမာ အသကအႀကးဆးထက လပရေဘာအကႀကးရေတာ အဒအကႀကးက နယကေန ခရစၥမတေန႔မာ ေစးလာေရာငးတေကာငမေလးငယငယတေယာကက ႀကကေနတယ။ ျဖစခငေတာ ဟ ေကာငမေလးကလညး ဘာမတန႔ျပနမလာတာန႔ သကမငးငါကျပနမႀကကဘးဆရင ကယကယကယ သတေသလကေတာမယ၊ ဒည ၁၀ နာရ ပြေစးက ဘယေနရာလာခဆတာမး ခနးစာေရးၿပးေပးခလက တယ။ အဒါက ရေဘာေတြကတဆင ကၾကငသနးဥးကသေနၿပ။ ခနေနေတာ ရေဘာသးေလးေယာကန႔ တငပငၿပး အစအစဥခေတာတယ။ ရေဘာတေယာကက က…. ဆကသြားၿပး အကႀကးမငလခညလား ဘယလျဖစေနတာလ ဘာညာန႔သြားအစေတာ ဟကသအသကြမေလာကခစားေနရတာေတြက ရငဖြင ေတာ အဒရေဘာက “ဟာ… ကႀကးကလညး။ ကယအနား၀နးကငမာ အဒါမးက လပေပးလ႔ရတဆရာရ ေနရ႕သားန႔။ မသဘးလား” လ႔ေမးတယ။ အစကႀကးမကလးေတြအေရာငေတာကလာၿပး ေဟေကာင ရငးရငးေျပာစမးပါကြာ.. ဘယသလ။ ဘယလကမာလေပါ ေမးတယ။ အဒါန႔ အဒရေဘာက ကၾကငသနး ဥးေလ သကဆရာဘ။ ဒကစၥမး ယၾတာေတြဘာေတြလပတာအရမးေကာငးတာ။ သ႔ကေမးၾကညပါလား ဆေတာ။ ဟာ.. မငးကလညး ဟတလ႔လားကြာေပါ။ အဒအခန ညထားတအတငး ေနာကတေယာကက ျဖတသြားသလန႔ စကား၀ငးထ၀ငလာၿပး ကၾကငသနး ဥးက သတတတာကသလၿပးေနတအေၾကာငး၊ တကယဆရာစစစစျဖစေၾကာငးန႔ ကယတငသြားအက အညေတာငးမေပးတာျဖစေၾကာငးေျပာတယ။ ဒါန႔ သက ေတြ႕မယကြာ အခကသြားေတြ႕မျဖစမယဆၿပး ကၾကငသနးဥးရတေနရာကသြားေတာ လမးမာ တျခားရေဘာတေယာကက ေၾသာ… အကႀကး၊ ဆရာ ၾကငသနးဥးႀကးဆကသြားမလ႔လားလ႔ေမးေတာ သက ကၾကငသနးဥးဟာ တကယဆရာပလ႔ ပၿပးယသြား ေတာတာေပါ။ အဒါန႔ သ.ကၾကငသနးဥးရတကေရာကေတာ ဟလက အကႀကးလာလာ။ ဒက မလာစဖးအလာထးေတာ အပေလးေတြရေနလ႔ဘျဖစမယ။ အငး… အမးသမးတေယာကန႔ပါတသကေနတကစၥပျဖစရမယလ႔ ေျပာ ေမးေမးတယ။ သက “ဟာ။ ဟတပါတယဆရာ (ကၾကငသနးဥးက သ႔ထက အမားႀကးငယတယ)။ ဆရာ ကတပအပသေနပါလား။ ကေနာအရငက ဆရာၾကငသနးဥးက ဒါေတြသတဆရာမဟတဘးထငလ႔ပါဆ ၿပး မကႏာငယေလးန႔ သ႔ကစၥကအကအညေတာငးေတာတယ။ ကၾကငသနးဥးက၊ အမး.. ကစၥ အျမနဆး ေအာငျမငဖ႔ဆရငေတာ ေဆးဖေယာငးတငထြနးရမယ။ ေဆးဖေယာငးတငန႔ လအပတပစၥညးေတြက ဆရာကယတငစမေပးရမယ။ အဒါဘတေငြငါးရာ (၁၅၀၀၀ ကပ) ေလာကကမယဆေတာ ဟအကႀကးက “ဟာ.. ရပါတယဆရာ။ သ႔အတြကဆရင ကေနာမာရတာေတြကနသြားပါေစ။ ကေနာလပပါမယ” ဆၿပး ဟကဒကႀကဖနၿပးစေဆာငးထားတ သ႔ေငြကခကခငးထတေပးလကတယ။ ေငြလကထေရာကေတာ ကၾကငသနးဥးက သ႔ရေဘာေတြန႔ထငးဘကကမးကကး။ ဖေယာငးတငတထပ ၀ယၿပး တေန႔လးအရကထငေသာကေနတာ ညေနေစာငးေလာကမ တပရငးကျပနေရာကတယ။ ဟလ ႀကးကေတာ တေမာေမာေပါ။ သ႔ချမာ.. ကၾကငသနးဥးတက ဆရာျပနေရာကၿပလားဆၿပး လာလာၾကည

ရတာလညးအေမာ။ ညေနအေတာေစာငးေတာမ သေမာေနတဆရာကျပနေရာကလာတယ။ ဆရာ အေျပာအရ ည (၈) နာရတတမာ ေဆးဖေယာငးတငထြနးမာဆေတာ အခနမပါဘ။ ည (၈) နာရေရာက ေတာ ၀တစျဖစငၾကယ၀တ ဆရာၾကငသနးဥးက အကႀကးက ေျခရငးဖကမာထငခငးထားၿပး ပါးစပက လညး ပါဋလလ၊ ဘာေတြမနးမသတာေတြရြတဖတမာနးမတရငး အငးေတြစာေတြေရးခစထားတ ဖ ေယာငးတငႀကးကထြနး၊ ၾကမးျပငက ဖေနာငန႔ေပါက၊ ေအာငၿပ… ေအာငၿပ… ေအာငၿပ… လ႔ သးခါဟစ ေကြးၿပးတအခါ ေဆးဖေယာငးတငမၿငမးမခငး ဘယကမထြကမသြားဖ႔န႔ ဖေယာငးတငၿငမးတာန႔ ေကာင မေလးရတေနရာကသြားၿပး ေတြ႕တာန႔လကဆြၿပးအေျဖေတာငးဖ႔ ၫႊနၾကားလကတယ။ ဟလႀကးလ ဖေယာငးတငေရ႕မာ တကကြေတာကေျပာငတမကလးေတြန႔ ထငေစာငေနလကတာ သ႔ ဖေယာငးတငက (၉) နာရခြလညးမၿငမး၊ ဆယနာရေကာလညးမၿငမးတအတြက (၁၁) နာရနးပါးအထ ေစာငၿပး ဖေယာငးတငၿငမးတာန႔ ၀နးကနထၿပး ေကာငမေလးကခနးထားတ ပြေစးတနးကေျပးေတာ တယ။ ပြေစးကေရာကေတာေစးသမးၿပ။ ဘယသမမရတာမ ေခြးတေကာငေၾကာငတၿမးေတာငမရေတာ။ အျပငမာႏငးေတြက ပနးပတေအာငကေနၿပး အရမးေအးေနတယ။ ေကာငမေလးရတအမကလညး ည သနးေခါငႀကး သြားမႏႈးရန႔၊ ဘာလပရမနးမသတာန႔ တပရငးကပျပနလာခရေတာတယ။ ေနာကတေန႔ မနကအေစာႀကးထၿပး ေကာငမေလးေနတအမကေရာကျပနေတာ ေကာငမေလးက သ႔ရြာကျပနဆငး သြားၿပ။ သစတပကလကပကျဖစေနတာေပါ။ အဒါမၿပးေသးဘး… ကၾကငသနးဥးက ေခါငးငကစကခၿပးေလာကလာတ သ႔ကေတြ႕တအခါ “ေဟလ။ ဘယလလ ကေနာေဆးဖေယာငးတင…” စကားေတာငမဆးေသး အကႀကးဆကအသထြကလာတယ “ေတာေတာ။ မင ေသာကဖေယာငးတငႀကးအေၾကာငး” တ။ ဟလႀကးလရကတာန႔ ေနာကပငးထြကေျပး သြားပါေလေရာ။ အဒေလာကထ ႀကႀကဖနဖနၾကပတတတာ။ သ႔အၾကပမခရတသမရသေလာကပ။ ကၾကငသနးဥးလညး ကနးမာေရးေၾကာင ကရငနေဒသဖကမာ ဆးရာၿပ။

(၄၀)

ဇာဇာအမတတရ ဒါးဂြငဘကကမေရာကခင တပရငးေနာကတနးရပေငြအတြက လကသမားကၽြမးကငတ ႏႈတခမးေမႊး ကေဇာ၀ငးႀကးန႔ အတ သလြငျမစေစာငး သစစကေတြကလႊငပစထားတ ကၽြနးသစအျပငသား (ပကာစ) ေတြန႔ စားပြ၊ ကလားထင၊ ပကလကကလားထငေလးေတြလပၿပး ထငးဖကကမးကကးၿပး သြားေရာငး ၾကတယ။ သ႔ရ႕လကရာေတြက အေတာအဆငျမငတယ။ ထငးႏငငဖကျခမးက ေသာလထေစးမာသြား ေရာငးၿပး ေနာကတနးရေဘာေတြအတြက ရကၡာကအစ တဖကတလမးက အေထာကအကျဖစခပါတယ။ အဒါေတြအတြကလညး ဒရေဘာႀကးက ဒေန႔အထ ေကးဇးတငလ႔မဆးျဖစေနတနး။

၉၁ ေနာကပငး ကေနာတ႔တပရငးအမတ (၂၁၂) က ဒါးဂြငဘကကေရႊ႕ရတယ။ သလြငျမစဆ (သလြင ျမစန႔ ေသာငရငးျမစတ႔ဆတေနရာ) ရ႕ ဟး အထကဘကေပါ။ ကေနာကလညး တပရငးရ႕ တပေရးအရာ ရ (ေနာကတနးမး) အျဖစ တာ၀နေပးထားတယ။ တပေထာကတာ၀နကပါတြကငရတာကး။ အဒအခန က ေနာကတနးျပနလညတညေဆာကေရးကာလလ႔ေျပာရမယ။ ပထမထငးဖကျခမးမာ ယာယ၀ငေနၾက တယ။ ေနာကမထပေရႊ႕ၾကရတာ။ ဒါးဂြငလညး ေကာငးသားေတြေရာကေတာ ေဒါငးေတြေနတ ေဒါငးဂြင ျဖစေတာတာေပါ။ အဒအခနက ဇာဇာရတနာဆတ အေျခာကရေဘာကေတြ႕ရတယ။ သက အေတာ သတရတယ ၾကားဖးတယ။ ရစဆယရစကတညးက သ ေတာထကေကာငးသားေတြန႔အတ ေရာကေန တာ။ တကပြျပငးထနေနတ တကပြၾကားထမာ သက သ႔ရ႕၀ပကငးထကေန အေပၚက မၾကာခဏခန တကၿပး ရနသဖကက “သားတ႔ေရ၊ အေမကမထေသးဘးဟ။ ထေအာငပစၾကေလ” လ႔ သ႔တငပါးက ပတပတၿပး ေအာတယတ။ သထလကရငလညး ဖငမာခညမနတယ ၾကားဖးတယ။ သက ကေနာအေမ အရြယေလာကရတယ။ ကေနာတ႔က ဇာဇာလ႔ဘေခၚၾကတယ။ ကေနာတ႔ၿမ႕က နတကေတာေတြက သအကနသတယ။ ဆပငညႇပတာသပေကာငးတယ။ ကေနာတ႔ ဆပငညႇပခငတအခါ ဇာဇာရာ ကေနာက ဒအတငးပပစထားေတာမလား။ အေမသား ဆပငဘတသကန႔ ဒကၡေရာကေနတာလ႔ေျပာ လကရင သက “ဟငး.. ေျပာခငဘး။ နငတ႔ငါကခငးခငတအခါကေတာ လာလာခၽြေနတာ။ သပါတယ ေနာ” လ႔ျပနေျပာေလရတယ။ ကယကလညး ဒအေမသားေတြဘရတာ အေမမလလပပေလးေတြျဖစ ေအာင လပမေပးရင ဘယသလပေပးမလဆေတာ “သြား၊ ဘယမာလ၊ ကပေၾကးန႔ ဘးယခ” ျဖစလာ ေရာ။ သ႔အေၾကာငးေလးေတြက ျပနေျပာရင ညစပတတ စကားေတြအသးအႏႈနးေတြပါေနလ႔ ဆကမေျပာ ေတာပါဘး။ ဒါေပမယ အဖြ႔အစညးန႔ရေဘာေတြအေပၚမာ သေယာဇဥႀကးၿပး သစၥာရတ သတေကာငးတ ရေဘာႀကးတေယာကပါ။ သလညး နယစပတေနရာမာ အလပႀကခလကရလ႔ မရရာေတာၿပ။

(၄၁)

ကေကာငးလ႔ ဟဘကျမနမာႏငငအျခမးမာ သလြငျမစကျဖတၿပး တပရငးမတညခင တရက ကႀကးေဇာ၀ငးရ႕အမးသ မး ရေမ၀ငးေဌးက ေတာထမာမႈကငးေတြ႕လာတယ။ မႈန႔ခဥေပါင ခကစားၾကတယ။ ဟငးကလညး အ ေတာစားေကာငးတယ။ ထးစအတငး အသားအေနန႔ကေတာ ငါးပရညကေပါ။ စားေကာငးေကာငးန႔ ေနာကတနးကနရေဘာ ဆယငါးေယာကေလာက စားထညလကၾကတာ။ ခဏေနေတာ တေယာကၿပး တေယာက တေ၀ါေ၀ါန႔ ထးအနကနတယ။ ကေနာလညး မးေနာကေနာကျဖစလာၿပး အနတယ။ ဆက တကပ မရပေတာဘး။ အစာအဆပျဖစတာ။ အားလး ယာယဘားတကေပၚမာ၀မးလားေမာက ေခါငးေလး ေတြထတၿပး အနေနၾကတာ။ ကေနာ ဗဟက စကားေျပာစကန႔လမးၿပး အကအညေတာငးရေတာတယ။ ဗဟက ေဆးမးကထြနးထြနး၀ငးအေျပးေရာကလာေတာ အကနလး ဖငေလးေတြလနၿပးတနးစေဆးထး ခၾက။ အဆပေျပေအာငစားဖ႔ သလမးမာခးလာတ ကနဇြနးရြကေတြက အစမးအတငး၀ါးစား၊ ေနာက.. ခဏၾကာမ အားလးထထေထာငေထာငျပနျဖစေတာတယ။ ကေကာငးလ႔။

အ ကေကာငးလ႔ဆမ ကယဖတဖးတ ေမာငရးကာတြနးေလးတခက ျပနသတရလာတယ။ ေမာငရးက တေန႔ ျမငးတေကာင၀ယဖ႔ သြားၾကညတယ။ ျမငးေတြက ခပေတာငေတာငေတြ။ ေစးေမးၾကညေတာ ျမငးပနတေကာငက တျခားျမငးေတြထက ပေစးႀကးေနတယ။ အဒါန႔ ေမာငရးေမးေတာ ေရာငးတသက ဒျမငးက ထးျခားတယ။ သ႔က “ကေကာငးလ႔”လ႔ ေျပာရင သက ဒနးစငးေျပးေရာ ဘယျမငးမ လကမ မဘးတ။ “ေအာငမေလး” လ႔ေျပာမ သကရပတယေပါ။ ေမာငရးက သေဘာကၿပး အဒျမငးက၀ယလက တယ။ သက “ကေကာငးလ႔” လ႔ေျပာလကေတာ ျမငးက ဒနးစငးၿပးေျပးတာ ျမငးေပၚကေမာငရး ရငတဖဖ န႔ ပါသြားပါေလေရာ။ ေမာငရးေရ႕က လမးၾကညလကေတာ အသတရာနကတ ေခာကကမးပါးေစာငး၊ ျပတကေတာမယ။ ေမာငရးလညး ဘယလရပခငးရမယဆတာေမသြားၿပး ေၾကာကအားလန႔အားန႔ “ေအာငမယေလးဗ၊ လပၾကပါဥး၊ ျပတကေတာမယ” လ႔ေအာလကတယ။ ေအာငမယေလးသၾကားသြား တျမငးက ေခာကကမးပါးေစာငးမာ မကရတမယထးရပသြားတယ။ ေမာငရးရငေအးသြားၿပး “ေတာေသး တာေပါ။ ငါအခနမေအာမေပလ႔။ ႏ႔မ႔ရင ေခာကထကေတာမာ။ ကေကာငးလ႔” တ။ ျမငးက ရတတရက ေခာကကမးပါးေစာငးကေန ၀နးကနခနခလကတယ။ ကေကာငးလ႔ဆတအသၾကားသြားလ႔။

(၄၂)

နတျပစားျခငးေလာ ကေနာတ႔ တပရငးအသစေနရာ ဒါးဂြငေဒသမာ တပရငးသစေတြ၊ စခနးသစေတြ ေဆာကၾကရတယ။ ကေနာတ႔တပရငး၊ သလြငျမစအထကဘကဘယဘကမာ ဗဟသငတနးေကာငး၊ ေနာက ညေနာငတပ ရငးျဖစတ တပရငး (၂၁၀)ကေန ဗဟအထေပါ။ တပရငးေနရာက အရငကသစစကေဟာငးေနရာေပါ။ ကငးေတာေတြက ဓားေတြန႔ဆငးခတတာလကေတြေပါကၿပကနတယ။ ေနာကေတာ လကန႔ဆြႏႈတတ အခါကေတာမ လြယလြယကကဘ တျဗတျဗတန႔ပါလာတယ။ အဒကမ အကနလး ဒလမနးသရငအပင ပနးခၿပး ဓားန႔လကခတမေနပါဘး ျဖစကနတယ။ ကနးေလးေပၚမာ တပရငးရးေဆာက။ စားဖန႔အမသာ အၿပးေတာ ရေဘာေတြရ႕ဘားတကေပါ။ အဒအခနက တပရငးမးကေရာဘတက ေရ႕တနးကျပနေရာကၿပး မာနယပေလာကသြားေနတယ။ ကေနာတပရငးကလညပတၾကညလကေတာ တပရငးကေန ေအာကဖက သလြငျမစကဆငးမယလမး ေပါကတညတညမာ အရငသစစကလပတနးကထားခတ ေျခတရညနတစငေလးတခရေနတယ။ အဒလ နတစငမးေတြက ထငးႏငငရ႕ေနရာအႏ႔မာ ေနာကပငးေတြ႕ရတယ။ ကေနာအေတာမကေစေနာက သြားတယ။ ကေနာကအေဖဖကက အဖးအဖြားလကထမာႀကးခတာ။ ကေနာအေဖဘကက အဖးက နတအယအၾကညမရဘး။ ကေနာတ႔ကလညး နတေတြကမယဖ႔အၿမေျပာခတယ။ တခါက သ႔အမမာ အမ တြငးမငးမဟာဂရနတအနးက သ႔ေဆြမးတေယာကက မသလ႔သြားဆြထားတာေတြ႕ေတာ အနးသးက ေျခေထာကန႔အျပငကကနထတၿပး သကရတနာသးပါးကလြၿပးဘာမမယဘးလ႔ ေဒါသတႀကးေျပာခတာ

မတမေသးတယ။ ကေနာလညး တပရငးသစအလယေခါငကနတစငႀကးကေတြ႕ေတာ ဒါႀကးန႔ေတာ စစ တပ၀ငးလပရတာမနတပါဘးဆၿပး ကေနာရေဘာႀကးက၀ငးဗလန႔ ကသေခာငးတ႔က ေခၚလကတယ။ က၀ငးဗလက ေကာကႀကး၊ သရသမနဘကက ရြာသား၊ ကသေခာငးကေတာ မႏေလးဘကကတ၊ ကေနာက ဗလႀကးလ႔ပေခၚၾကတယ။ မားေသာအားျဖငေတာ နာမညေရ႕မာ ‘က’ တတၿပးေခၚေလရၾက တာ။ သတ႔က ေရ႕တနးအထးေဒသဖကက ေရာကလာတ ရေဘာသစေတြမ႔လ႔။ “ကသေခာငးန႔က၀ငး ဗလ။ ကေနာဒနတစငေရ႕မာ စကားေျပာမယ။ အဒါၿပးရင ခငဗားတ႔နတစငက ဆြႏတလကေတာ” လ႔ ကေနာေျပာေတာ က၀ငးဗလက “ဗလႀကးက ျဖစပါမလား” တ။ ရပါတယဗာ လာစမးပါဆၿပး “က…။ ဒေန ရာကတပရငးေနရာျဖစေနၿပ။ တပရငးမာစစသားပရရမယ။ ဘာမ လာေနလ႔မရဘး။ အဒေတာ ခငဗား လညးဒမာမေနန႔ေတာ” လ႔ နတစငကၾကည အမန႔သန႔ေျပာၿပး သတ႔က ဆြႏတဘ႔မကရပျပလကတယ။ တဆကတညး နတစငမာေထာငထားတေလခါးေလးက ကေနာျဖတယလကတယ။ သတ႔လညး နတစင ကမရတရဆြႏတၿပး ကေနာေနာကက လကလာၾကတယ။ ကေနာ သလြငျမစေစာငးက ဆငးၿပး “ခငဗား အခအခနကစၿပး၊ ေရာကတေနရာမာတကေနလ႔ရၿပ” ဆၿပး ေလကားေလးက တဟနထးစးေနတ သလြင ျမစထက လႊငပစလကသလ က၀ငးဗလတ႔ကလညး နတစငက ေရထကလႊငပစခငးလကတယ။ ၿပးၿပ ေပါ။ ကေနာက စးရမေနတရေဘာေတြရမကလးေတြက မသဟနေဆာငၿပး တပရငးေပၚက ခပတည တညန႔ ရငေကာၿပးတကလာခတယ။ တပရငးမးကေရာဘတ ေနာကထပ ၁၀ ရကေလာကအၾကာ မာနယပေလာက ျပနလာေတာ ကေနာက ဆပါေလေရာ။ တကတကဆငဆငျဖစခငေတာ အဒရကထ မာနယပေလာမာ သတတေကြးထျဖစတာ တပတေလာက ဆနျပတေသာကေနရတယဆဘ၊ ဟဟာႀကးကသြားၿပးႏတတ ကေနာရ႕လကခက ေၾကာငတ။ သန႔ျငငးခေနရေသးတယ။

(၄၃)

စားလ႔ရတာအကနစား တခါ ေရ႕တနးမာ ရေဘာေတြက ကနးလပတေကာငရာလာၿပး ကေနာတ႔ေနရာယထားတ ေရႊကငၿမ႕ အနးတ၀ကက ေတာငကနးတခမာ ခကစားၾကတယ။ မစားခင စနယာကတရေဘာေတြက မငးတ႔ လပသားစားရင ေရာဂါေဟာငးျပနေပၚလာတတတယလ႔ေျပာလ႔ ငါမာ အရငကဘာေရာဂါရလညး ျပနစဥး စားေနရေသးတယ။ စားေတာလညး သေတြပါလ႔လားမသ၊ သြားထမာ ကလကလန႔။ အသားငတေနလ႔ သာစားတာ။ ႏ႔မ႔ မစားဘေတာငေနခငတယ။ ေနာကတခါလညး ကေနာရေဘာႀကးဖးရခငက တပရငးအေနာကဖကေတာငေၾကာေပၚက အမကြကန႔ စပါးအနးေႁမြႀကးတေကာင ဂေပါကစတေကာငကၿမေနတနး ေခါငးကေသနတန႔ပစၿပး ဟငးစားရာလာ

တယ။ ဂေပါကစအသားက ဟငးခက၊ ေႁမြကအေရခြဆတၿပး ျငပသးန႔ဗာလေခာငေၾကာေၾကာၿပး ပလငး ေတြန႔ထညသမးၿပး စားၾကတယ။ မဆးဘး။ စားလ႔ေကာငးတယ။ လပဥ၊ ဖြတဥန႔ ဖြတသားအကနလလ စားခဖးတယေလ။ မတမေသးတယ အဒတပရငးမာရေနတအခနေတြက ဗဟဌာနခပအထကဖကမာ ေတာငေပၚကကၿပး ေသတဆငက ပငရငကအစြယျဖတယသြားၿပး ကေနာတ႔ရေဘာေတြက ဆငသားစားဖ႔ေပးလ႔ တ၀ႀကး စားလကရေသးတယ။ ဆငသားက အမငႀကးေတာ မန၀ါးရတယ။ ဆငသားက ဓားထကထကန႔ အတး ေသးေသးေတြတး အေျခာကလမးၿပး ျငပသးန႔ဗာလေခာငလေကာထားတာ တလနးပါးေလာက စား လကၾကရတယ။ လေတြကလႈပရားသြားလာေနရတာဆေတာ ဘာန႔စားစား စားလ႔၀ငတာပါဘ။ တခါတေလေတာ အသား ငတၿပး အသားကလညးစားခင၊ အနား၀နးကငမာ ေတာေကာငလညးမရေတာ ႀကရဖနရတယ။ ကေနာ တ႔ တခါ စစေၾကာငးလကေရ႕တနးဆငးတအခန ေျခာကရကေလာက အသားမစားရပ လမးေလာကေန ရတာဆေတာ လေတြကပငပနးေနတယ။ မစန႔ တျခားအရြကတခ႕ေလာကန႔ပ ဟငးစားလပေနရေတာ အသားဟငးရရငေကာငးမာဘေတြးမတယ။ ကေနာတ႔မာ ရြာေတြက ၾကက၊ ၀က ၀ယစားႏႈငေလာကတ ေငြမပါလာဘး။ ပါလာတအခနေတာ လအပလာရင၀ယစားလ႔ရတာေပါ။ ဒါေတာင ၀ယမစားတတရင ျပနာတကေသးတာ။ ရြာတရြာမာ ကေနာတ႔တပရငးမးက ကရငရြာသားေတြက ပငပနးေနတရေဘာေတြစားဖ႔ ၾကက၀ယ ေကြးတယ။ ရြာသားက သက “ကေခာတေပ” လ႔ ေတာငး၀ယေတာ ရြာသားက ဘာလပဖ႔လလ႔ေမး တယ။ သက စားမလ႔လ႔ျပနေျဖတယ။ နငတ႔ လအေယာက ၃၀ ေလာက စားလ႔ကနမလားလ႔ ရြာသားက ျပနေမးတယ။ ၾကားထက ကရငလတတတ ရေဘာတေယာကႏစေယာကပါေပလ႔။ ကရငလ ၾကကက “ေခာ” လ႔ေျပာတယ။ “ကေခာ” ဆတာက ဆငေလ။ တကယမားေရာကလာရင ဆငေကာငလးကငႀကး စားၿပး ဘယလရငးမလလ႔ ေတြးၾကရေသးတယတ။ အ ခန.. ကေနာတ႔စစေၾကာငးရြာကေရာကေတာ KNU ကရငရေဘာေလးေတြက ေတြ႕ရတယ။ ကေနာ တ႔က ညေနပငးရြာ၀ငတာဆေတာ အဒမာတညနားရမာေလ။ ရေဘာေတြလညး အသားငတလာေတာ သတ႔အသားစားရေအာင ကရငရေဘာေတြဆက ေခြးတေကာငေလာကေတာ ေတာငးစားမယလ႔ တေယာကက ေျပာတယ။ ကေနာလညး ရတာေပါလ႔ ခြငေပးလကတယ။ သတ႔ ေခြးကဆြလာေတာ ည (၇) နာရခြေလာကရေနၿပ။ ကေနာက တးတးတတတတလပၾကလ႔ေျပာေတာ တေယာကက စတခပါက ျမတ တ။ ခနေနေတာ အသၾကားရတယ။ “ကန… ကန… ကန… ကန..” ေခြးသကဆညေနတာဘ။ အသအကယႀကးထြကလာၿပးေနာက တျဖညးျဖညးတးသြားတယ။ ဘာန႔သြား လပေနလမသဘး။ ကေနာတ႔ အကနလး ေနာကေန႔မနကအေစာႀကး ရြာကလစလာခၾကရတယ။ တးတး တတတတ ေခြးသတစားပါတယဆမ တရြာလးၾကားေတာတအျဖစက ရြာသားေတြကရကလ႔။ ရြာကေတာ ေျပာကနခမယ။ ေကာငးသားေတြညက ေခြးသတစားၾကတာ ရြာပကမတတပလ႔။ ေခြးသားက အခသား။

ငတငတန႔၀ငးဆြထလကၾကတာ အၿမႇးေတာငမကနဘး။ အရးေတြက တေနရာမာသြားျမႇပခငးလကရ တယ။ အဒတေခါက ကေနာတ႔ေရ႕တနးကျပနလာေတာ မဂၤလာဒသား ကေအာငေငြဥးတေယာက လကေလာ ေလန႔ ျမစျဖတကးရငး ေလေမာက၊ ေရနစၿပး ဆးသြားတယဆတ စတမေကာငးစရာသတငးဆးက ၾကားရ တယ။ ကေနာစတထမာ ဟာတာတာျဖစကနခတယ။

(၄၄)

ေဒါကတာရမးက ေဆးမးေတြအားလးေရ႕တနးပါသြားၿပး ေနာကတနးမာ အသအသနျဖစတာကလြလ႔ တပရငးမာရတ ပါရာစတေမာ၊ တကထရာဆကကလငးန႔ တျခားငကဖားကာကြယေဆးေတြေလာကန႔ ကယဟာကယ စခနးသြားေနတအခန ထငးဘကကမးက ကရငအမးသားတေယာက၊ အမးသမးတေယာက ေလန႔ ကးလာၿပး သတ႔ရ႕ညတေယာက ဗကေအာငေနလ႔ ဆရာ၀နရလားဆၿပး လာရာၾကတယ။ ကေနာက လကၾကညမယဆၿပး လကသြားတယ။ လမမာကအေတာေအာငေနပရေပမယ သပၿပးဆးဆးရြားရြား ျဖစေနတပမေပၚဘး။ ကေနာလညး အဆင သငယသြားတ တပရငးရ႕ရသမေဆးထက ထးစအတငး သာမနဖားနာရငေသာကတေဆးေတြျဖစတ ပါရာစတေမာ ၂ လးန႔၊ တကထရာဆကကလငး ၂ လးစ သးခြကစာ ၄ နာရျခားတကခငးထားၿပး (ဒါဘ ရတာကး) မနကမအေျခအေနက လာျပနေျပာဖ႔မာခတယ။ ေနာကေန႔ကေတာ အဒကရငရြာသားေတြ ေလန႔လာၿပး သတ႔လမမာက ခကျခငးေကာကရသလ ေနေကာငးသြားၿပဆၿပး ငကေျပာသးတခငန႔၊ အမၾကကမႏစေကာငက လာၿပးကနေတာသြားတယ။ သတ႔ျပနသြားေတာ တယဟတတငါပါလားဆၿပး ဘ၀ငေတာငျမငသြားေသးတယ။ ေနာကပငး ဗဟကလႀကး တေယာကဆမာ ပကဆေလးနနေတာငးၿပး ၾကကဖႀကးတေကာငထပ၀ယလကေတာ ကေနာတ႔ ၾကကေတြမားလာတယ။ အေကာငေလးဆယ၀နးကငေလာက မေရာကမျခငး ရေဘာေတြရအျငစခၿပး ေမြးလကေတာ ၾကကအ ေကာင ၆၀ ေကာေလာကမာ တပရငးၾကကၿခေဆာကၿပး ေမြးျမေရးလပလကတာ၊ ဒါးဂြင ရနသ႔လက မကခငအထ ကေနာတ႔တပရငးမာ ၾကကအေကာင ၁၅၀ ေကာ ၂၀၀ ေလာကထျဖစလာတယ။ အ … ကေနာတ႔ စကခတ ေထာပတခရမးပင ၉၀ ေလာကဟာ ကေနာတ႔တပရငးတြငမကဘး ဗဟဌာနခပန႔၊ အနး၀နးကငကတပရငးေတြကပါ ေ၀စားႏႈငေလာကတအထ ခမးသာခတယ။

(၄၅)

စစဥးစးခပဇးလး ကေနာက တပရငးမာပတာ၀နရတယဆေပမယ ေနာကပငးကာလေတြမာ စစရးခပကလညး လအပတ ေရး-ေထာကကစၥေတြန႔ ၀ငတြရတာေတြရတယ။ စစဥးစးခပျပနျဖစလာတ ကထြနးဥး (ဇးလး) န႔ အေတာေလး တရငးတႏးျဖစလာတယ။ ကထြနးဥးက စကမႈတကသလေကာငးသား။ အသားမမ အရပ ပပ ပနပနေသးေသးေလး။ ABSDF ရ ဗလခပေတြထမာ သအေသးဆး။ တခါတေလ ကေနာတ႔စဥးစား တာက လေကာငေသးေတာ ေတာရ ေသနတမနမာမဟတဘးေပါ။ အ သက ေျမပေတြန႔ တြကခကလပရ တ အလပေတြက နားလညတယ။ တခါ ေရ႕တနးတေနရာမာ သက ၈၁ မမ ေမာတာ န႔ ရနသရတ ကနး က လမးပစတတပကကြပကေတာ ေမာတာန႔ ရနသထငထားတေတာငကနးကလမးပစရတယ။ ရနသ႔ စခနးန႔ သရေနတေတာငကနးရ႕ၾကား ေတာငစြယတခမာ အပ Observation Post ေပးတသ KNU ရေဘာတေယာကက ေ၀ၚကေတာကစကန႔ သ႔က ဘယေလာကပစရမယ၊ ထေရာကတယ၊ မထေရာကဖး ေျပာၿပးကညရတယ။ အပသမားရ႕အလပက ခနေျပာသလ လမးျမငႏငေလာကတေနရာ ဒါမမဟတ ေတာငကနးတခကေန ရနသ႔ဆကပစလကတ ကယရ႕လကနကႀကးထေရာကမႈရမရ သတငးပ႔ရတာေပါ။ အပသမားက ေ၀ၚက ေတာက (စကားေျပာစကန႔) သလမးေမးၿပး ပထမတလးပစတယ။ စကထက အပေပးတရေဘာက နညး ေနတယေျပာတယ။ ထပပစတယ။ ဂနးကနကသြားအၿပး ကရငရေဘာဆကအသ သ႔စကထမာထြက လာတယ။ “ေယာကဖ ေကာငးတယ။ သတ႔ကနနေကာသြားတယ။ ျပနခနၿပးပစ” တ။ ကထြနးဥးက စဥးစားၿပး ျပနတြကတယ။ အေသအခာျပနခနၿပး လမးပစတယ။ အလယက အပေပးတ လရအသ ေပာကသြားတယ။ ကထြနးဥးက စကထကေန “ေယာကဖ.. နာဟး၀ါ၊ နာဟး၀ါ (ၾကားရလား၊ ၾကားရ လား)” ေခၚတယ။ အေတာေနမ ဟဘကကအသ ထြကလာတယ။ “ၾကားတယၾကားတယ” ဘယလလ အေသအခာ ကၿပးထရ႕လားလ႔ ကထြနးဥးေမးေတာ ဟအပသမားဆက “ကတယ၊ တညတညက ကတယ၊ ငါ ေသခာေအာင အျပငထြကၾကညေနတာ။ အခငါတမရေတာဘး။” တ။ သက လကနကႀကး ပစလကတကညဆက ရနသ႔ဆက ဒတခါေတာကၿပဆၿပး သအပေပးေနတတထကေန စကကေလးက ပါယၿပးထြကအၾကည သ႔တေပၚ ‘အနး’ကန တတကတာတေလ။ ကထြနးဥးန႔ဆလ႔ တခါတေလ ကေနာက.. ကထြနးဥးက လကနကႀကး အရမးလကတညတယလ႔ နာမည ႀကးတာပလ႔ စကားစလကရင။ “ေဟလ ေတာေတာ။ အဒါဟလေတြ ကေနာက နာမညဖကေနတာ” လ႔ ေျပာေလရတယ။ တကယေတာ ကထြနးဥးရ႕အရညအခငးက ေပါငးၾကညမ သႏႈငတာပါ။ စစဆငေရးစမခကေတြ၊ ကြပက ေရးေတြလ ဗဟာပငးန႔ပတသကလ႔ အဖြ႕အစညးက သ႔အေပၚအားကးရပါတယ။ အဘဥးေအးျမငက ေတာင ဒေကာငထြနးဥးမာ မနးဆလ႔မရေအာင ေတာေနတာေတြအမားႀကးရတယလ႔ ေျပာခဖးတာ မတမ တယ။ ေနာကၿပးေတာ သက ရေဘာေတြက တကယဂရစကတ ေခါငးေဆာငတေယာကပါ။ ရေဘာေတြ ရ႕လအပခကက မျဖစျဖစေအာင ႀကေဆာငေပးတတတသလညး ျဖစတယ။ ေလလာအားေကာငးၿပး

ႀကးစားတ ေတာခေကာငးသားလျဖစတယ။ စစသငတနးေတြ၊ တပမးသငတနးေတြအမားႀကး ဥးေဆာင ၿပးလပခတာရသလ တငးရငးသားမဟာမတအဖြ႕အစညးေတြကပါ သလကၿပး သငတနးေပးခတာရေတာ မဟာမတေတြရ႕ေလးစားမႈကပါရခတသေပါ။ သ႔ဆက စစဥးစးလပငနးေတြန႔ပတသကတ အႀကဥာဏ ေတြက ABSDF တပရငးေတြက ယခရတာေတြအမားႀကးရပါတယ။ ၁၉၉၄ ခႏစ၊ နအဖရ႕ မာနယပေလာအပါအ၀င ေကာငးသားစခနးျဖစတ ဒါးဂြငေဒသကပါ စးမးဖ႔ အျပငးထနဆးထးစစဆငေနတကာလထမာ ကထြနးဥးက မာနယပေလာအသြား ေသာငရငးျမစထမာ မေတာတဆ စကေလေမာကၿပး ေရနစလ႔ဆးခတယ။ သ ေရမကးတတဘး။ အဘဒ-ဗလမးႀကး ေအးျမငလညးပါတယ။ သကေတာလြတေအာငကးႏႈငလ႔ မေသတာ။ ေနာကၿပးေတာ ကထြနးဥး (ဇးလး) ကအၿမတမး ယနေဖာငး၀တတအခါ စမတကက၀တတတၿပး စစဖနပကပါ ႀကးစေပာကေအာင စနစ တကစးထားတတတာေလ။ ကေနာတ႔ေလစးတငး စစဖနပႀကး ေတြက အၿမျဖတထားၾကတယ။ ေသာငရငးျမစက ၀ေတြအရမးမားၿပး အႏရာယသပႀကးတယ။ ေလသမားတငး သတထားေမာငးၾကရ တျမစတခေပါ။ တကပြမာကသြားတာမးမဟတပ အလဟသ ေရနစၿပးဆး႐ႈးရေတာ ကေနာတ႔ရေဘာ ေတြက စစဥးစးခပျဖစတသ႔က အရမးႏေျမာတသျဖစၾကရတယ။

(၄၆)

တ႔အလလတြားေတာမလ႔ အေစာပငးက ထမငးထတေတာငက လကနကႀကးလၿခေရးတကရတာ တခါရတယ။ ထမငးထတ ေတာငလ႔ေခၚတာက အဒေတာငကတကရင ေန႔တ၀ကနးပါးၾကာလ႔ ထမငးထတေတာငလ႔ေခၚတာ။ အဓပၸါယက ထမငးထတၿပးတကသြား ေတာငေပၚေရာကရင ထမငးတနပစားစား၊ ေနာကမ ဆကဆငးရ တယဆတာမးေပါ။ ထးစအတငး ဗဟအထးတပေပါငးစေပါ။ ကေနာတ႔ ၇၅ မမ အေျမာကႀကးက လၿခေရးယေပးရတာေပါ။ အေပၚေရာကေတာ ကေနာတ႔က ကတတကငးတးၿပးေနရာယၾကတယ။ ကရင ရေဘာေတြက အဒ ၇၅ မမ အေျမာကကဆငေနၾကတာေပါ။ ညေနပငးထမငးစားအၿပး ေဆးေပါလပေလး ကယစခၿပးၿငမေနတနး ဂနးကနအသႀကးထြကလာတယ။ ေတာငကနးတခလးလ သမကနျဖစသြား တယ။ ကေနာတ႔လညး ရတတရကဆေတာ ဒကဗငထးတသထး၊ ဂၽြမးျပနတသျပန ျဖစကနတယ။ ေခါငး ေလးေတြပၿပး အေျခအေနက အသငအေနအထားန႔ ေစာငၾကညေနတအခန… ကယအထက တေယာက က ေမာငေကာေတြ (ကရငရေဘာေတြ) ကလညး ေသာကရမးပ... စမးပစမယဆလ ႀကေျပာတာမဟတ ဘး တ။ ေၾသာ… လကစသတေတာ ကယဆက အေျမာကက ဟဖကကလမးထတာကး။ ဟ… ဒါႀကးက သာ တေန႔လးထေနရင ငါတ႔ ေလာစပကာေဘးမာ ပခကစးသလျဖစေနၿပး အပလ႔ေတာငရမာ မဟတဘး ဆၿပး လညပငးမာတြေလာငးဆြထားတ စစသဘကပါးပါးရ႕အနားစေတြက နားေတြထထးထညထားရ တယ။ တကယေတာလညး တေန႔လးပစေနတာေတာမဟတပါဘး။ ကညဆကေခၽြတာပစတာပါဘ။ ဒါေပမယ သပစခငတအခန လအပမပစတာဆေတာ တခကတခက အသထြကလာတငး ေတာငက

တနသြားေတာ လန႔လန႔သြားတယ။ တခါတေလ ရနသပစတလကနကႀကးကညဆ ကယဆမား ကလာ သလားလ႔လ စးရမတာေပါ။ ဗဟရေဘာေတြျဖစတ ရခငလမး BZK ကေအာငသနးန႔ ကသန႔ဇငတ႔ ေပြးတြငးေတြ႕လ႔ ေပြးသြားတးၾက တယ။ ေပြးအႀကးႀကးတေကာငကခကစားၾကၿပး အဒကငးထကရလာတ ေပြးေပါကကေလးေတြက သတ႔ ကငးတခတးၿပး သတ႔တနားမာထားတယ။ ေပြးေသးေသးေလးေတြက အရမးခစစရာေကာငးတယ။ အဒ ေတာ သတ႔လညး ေပြးေလးေတြက သြားသြားၾကညၾကတာေပါ။ ေန႔ခငးဘကၾကညရတြငမကဘး ညဘကေတာင အခနရရင ဖေယာငးတငထြနးၿပး ၾကညၾကတယ။ အဒေန႔က ေညာန႔ရပါတယဆၿပး ဘယ ကလာတာပါလမေပါ။ ညကငးေစာငရငး လကရာေနတအခန သတ႔တက မးခးေတြစထြကလာတယ။ ေနာကေတာ မးၫြန႔ေတြထြကလာတယ။ ျဖစခငေတာ ေကာငးသားတပမေတာ စစဆငေရးပငး ဆငရာ မာ ရာထးအႀကးဆး အတြငးေရးမး (၂) န႔ စစဥးစးခပ ကထြနးဥးတ႔ လာၿပးအားေပးတအခန။ ကေအာင သနးတ႔တထမာ လကနကႀကးကညေတြန႔ M-16 အမ (၁၆) ကညေဘာကေတြထားထားတယ။ ေဘးကပရကတထမာ ကထြနးဥး (ဇးလး) တ႔ စာရြကစာတမးေတြန႔ ပစၥတေတြထားခတာေတြ ရေနတယ။ အဒအခန လညပတစစေဆးေနတ အတြငးေရးမး (၂) ေျပးတကလာၿပး ကေအာငသနးက လမးေအာေမး တယ။ “ေဟ။ ဘာျဖစတာလ” ဆေတာ ကေအာငသနးက “ကေနာတ႔တ မးေလာငေနတယ” တ။ အဒ ေတာ အတြငးေရးမး (၂) က အထမာဘာေတြရလလ႔ထပေမးေတာ ကေအာငသနးက အသး၊ အသးေတြ တ။ အတြငးေရးမး (၂) လ “အသး၊ နငေဖကလႊား” ဆၿပး ေလာကေျမာငးထ ဒငဗငထးဆငးသြားတာ ေတြ႕လကရတယ။ ေတာေသးတာေပါ ကေနာက သရေကာငးလပၿပး ကထြနးဥးတ႔တထမာကနခတ ပစၥတေတြ၊ အေရးႀကး စာရြကစာတမးေတြ တကဆြတာ ေနာကဆးအေခါက မးထက M16 ကညကပေတြထက ေသနတကည တခ႕ တဖတဖတန႔ ေခါငးေပၚကတရြမ႔ရြမျဖတၿပး ေကာကလ႔။ လကထပါလာတာ အကနလး ပနးကငး နားအထေရာက ေအာငပစထတၿပး အျမနဒကဗငထး၀ငလကရတယ။ တေတြအားလးက ယာယတေတြ ေလ။ အေပၚေရာကမ အေရးေပၚေကာကထးထားတာဆေတာ အမးအကာေတြက အလြယတကမးေလာင ႏႈငတ ေကာကရးေျခာကန႔တတဟာေတြ။ ကေအာငသနးတ႔ ညဖက ဖေယာငးတငန႔ ခစစရာေပြးေပါကစ ကေလးေတြ လနၾကညေနတနး အဒကငးေပၚအပထားတ သစရြကေျခာကေတြကေနစၿပး သတ႔တပါ မး ေလာငတာ။ လကနကႀကးကညေတြကေတာ တလးမထမေပါကဘး။ ေတာေသးတာေပါ အကနလး တ႔အလလ ေတတြားၾကေတာမလ႔။ ၾကားဖးတယမဟတလား။ ငယငယကဖတဖးတ သမနေပါသြပကာတြနးတခထမာ သမနေပါသြပက သ ငယငယတနးက ေလာကစာလးပစကစားေတာ အႏငကငၿပး သ႔ေလာကစာလးေတြလသြားတေကာင က ျပနခမယဆၿပး၊ ေတာငေပၚတက သငးကငတယ။ ႏစေတြအမားႀကးၾကာၿပး သပညာစသြားေတာ မတဆတေမႊးပါးသငးေမႊးရညေတြန႔ ေတာငေမႊးတေခာငးကငၿပး ရြာထပကေန “ေဟေကာင… တတႀကး (နာမညကအတအက မမတမပါ) ထြကခ … မငး.. ငယငယက ငါေလာကစာလးေတြလသြားတာမတမ ေသးလား။ ငါအခမငးန႔ခဖ႔ ျပနလာၿပ။ ထြကခစမး” ေပါ။ ရြာထပမာထငကစားေနတ ကေလးတေယာကက “ဘဂးကလညး လာၿပးေနာကေနဂနဘ” ဆေတာ၊ သမနေပါသြပက ခာတတက သေနာကေနတာမဟတ ေၾကာငးန႔ သတကယပဟေကာငကျပနခဖ႔ ပညာစေအာငေလကငၿပးျပနခဘ႔ လာၿပးစနေခၚတယဆတာ

က ရငးျပတယ။ အဒေတာ ကေလးက “ဘဂးကလညးဂာ…. ဥး တတႀကးက တ႔အလလေတတြားတာ ၾကာလဘဂ” တ။ ကေနာတ႔ေတာခၾကေတာ လကနကကငေတာလနေရးဆတာ လြယလြယပစဥးစားၿပး အငး… ေျခာကလ တႏစဆရင ေတာလနေရးႀကးေအာငၿပး အမကရငေကာျပနမယေပါ။ စတကးယဥခၾကတယ။ တကယ တမးကေတာ တႏစလညးမၿပး၊ ေျခာကႏစလညးမၿပး အမလညးျပနမေရာက အၾကာႀကးၾကာလာၾက ေတာ ကေနာတ႔တခါတေလ တကတကကြကြလပေနၾကတ ရေဘာသစေတြကေတြ႕ရင “သပလပမေန ပါန႔ကြာ။ ဗလခပႀကးသနးေရႊက တ႔အလလေတတြားမာပါ” လ႔ လမးေနာကၾကေလရတယ။ အ… တခ႕ေခါငးေဆာငေတြရ႕ မကႏာတညတညႀကးေတြန႔ လမးၾကညၾကတာေတာ ခရတာေပါ။ ကေနာန႔အတ အဒေတာငေပၚက ေလာကေျမာငးထမာ ကငးကတကစးျမငဥးကေတာ ကေနာ ေသနတ ေတြ စာရြကစာတမးေတြ တကဆြတာ ေတာေတာရၿပး၊ ေတာေတာျမနတယဆၿပး ခးၾကးလကေသး တယ။ သလညး ေနာကပငး အေၾကာငးေၾကာငးေၾကာင အဖြ႕အစညးကထြကၿပး ရဟနး၀တန႔ပ သာသနာ ေဘာငမာ ေနေတာတာေတြ႕ရတယ။

(၄၇)

စားဖလမးႀကးကဘနး ဗဟဌာနခပဖကက ကေနာ မၾကာခဏေရာကျဖစေတာ ေဒါငးဂြငဌာနခပအေစာပငးမာ တပရငး (၂၁၁) ၀မခက ဗဟဆကသြယေရးမာတာ၀နကတ ကေနာထက အနညးဆးေလးငါးေျခာကႏစႀကးတ ဆက သြယေရးရေဘာႀကးကဘနးကေတြ႕တယ။ သက အရမးသေဘာေကာငးတယ အပငပနးခၿပး ရေဘာေတြ က ကယတငခကျပတေကြးေလရတယ။ တရက ကေနာေရာကေရာကခငး သ႔က ေျမႀကးေပၚမာ မးခးတ အအန႔ မးေမႊးခကျပတေနတာေတြ႔ေတာ ကေနာက ကဘနးကဘာေတြခကေနတယဆတာကေမးေတာ သက ေတာထက ‘၀ဥ’ ေတြတးၿပး ရေဘာေတြစားဖ႔ခကေနတာလ႔ေျပာတယ။ ၀ဥက မခကတတရငယား တယ။ သကေတာ စတရညလကရည ေရစငေအာငေဆးၿပး လပေနတာေတြ႕တာပ။ ကေနာလႀကးတေယာကန႔ စစရးေပၚမာေတြ႕ၿပး တခကျပနဆငးလာေတာ သတ႔စားေသာကၿပးကနၿပ။ ကဘနးကေတာ ေကာကတးသးတးဖခေနာကဆငၿပး သစကငးအတအစေတြမးဆကထားတ မးဖေဘးက မးခးတေထာငးေထာငးနားမာ ေအေအးေဆးေဆးေပါ။ ရေဘာ ၂ ေယာက ၃ ေယာကက ကဘနးဆက သြားၿပး “ကဘနးခကတ၀ဥဟငးက စားေကာငးေကာငးန႔စားၿပး ပါးစပေတြယားကနၿပ” ဆေတာ သက “ေဟ… ဟတရလား” လ႔ ေအးေအးေဆးေဆးျပနေျပာတယ။ ဟရေဘာေတြက “ဟတတယေလ။ ကေနာ တ႔အားလး ယားကနတာ၊ ခငဗားၾကညရတာေတာ ဘာမမျဖစသလပ” ဆေတာ ကဘနးက “ဟတတယ ေလ။ ကေနာကဘာမမျဖစဆ စားမမစားတာတ” ရ႕မၿပးေဒါကနေနၾကတရေဘာေတြက ထငၾကညၿပး ဟားေနရတယ။

(၄၈)

ကယေစတနာ တပရငးမာခကစားလ႔ရေအာင တႏငစကပးေရးအေနန႔ ပေတာငရညတငေထာငတ႔၊ ေထာပတခရမးတ႔ စၿပးစကၾကတအခန။ အနားပတ၀နးကငမာလညး မစေတာင လြယလြယကကတးစားစရာ သပမရေတာ ေန႔တငး ဗဟက တပရငးရာရငေပးထားတငါးပက ပစၿမးစန႔စားေနၾကရတအခန။ တခါလာလညးငါးပ၊ တခါလာလညးငါးပဆေတာ ကေနာတ႔ရေဘာေတြ အနားပတ၀နးကငကထြကရင စားလ႔ရတ အပငေလး၊ အရြကေလးေတြက ခးခးၿပးျပနလာၾကတာေတြ႕တယ။ ကယလညး ဗဟကေနအျပနလမးမာ ပေတာငရည လမရညေပမယ ပေတာငရညလမးျဖစေနတ ပသးစမးစမးေလးေတြကေတြ႕ေတာ ၀မးသာအားရန႔။ ကြပကြပအတန႔ခးထည၊ ျပနေရာကေရာကခငး စားဖက၀ငၿပး ေရေဆးလးခၽြတန႔ ေနာကတနးမာရတ ရေဘာေတြကေၾကာေကြးမလ႔ စတပါလကပါလပေန မတာ အနားကတေယာကေရာကလာၿပး “ဗလႀကး၊ ဘာလပေနတာလ” ဆတအသၾကားလ႔လညၾကည ေတာ က၀ငးဗလ။ သ ကေနာေဘးက ေရာကလာတယ။ ကေနာလညး ဟငးစားပါလာတယဆေတာ ရင ေကာၿပး “ကေနာ ခနက လမးမာ ပသးေတြေတြ႕လ႔ ခငဗားတ႔စားဖ႔ခးခတာ။ ဒညေနစာအတြက ပသး ေၾကာန႔ငါးပေပါဗာ” လ႔ေျပာေတာ သက ကေနာတ၀ကေကာေကာေလာကလးထားတ ပသးအပကလာ ၾကညၿပး “ဟက.. ဗလႀကး၊ မလပန႔ေလ” လ႔ေျပာတယ။ ကေနာလညး ဆတကနျဖစသြားတယ။ ဘာျဖစ လ႔လေပါ။ သဆကေျပာတာက “အဒါ ေခြးလားသးေတြေလ၊ ဗလႀကးကလ ဒကၡပါဘ” တ။ ကေနာက လညး ေခြးလားသးျမငဖးတာမဟတေတာ သေျပာမ အဒပသးန႔တတအသးေတြဟာ ေခြးလားသးေတြပါ လားလ႔ သလကရတယ။ အဒေတာမ ရေဘာေတြက ေစတနာန႔ေခြးလားသးခကေကြးမယ အစအစဥက ဖကလကရေတာတယ။ ေတာၾကာစားၿပးမ တခချဖစေနရငဒကၡ။ က၀ငးဗလတေယာကလညး မၾကာေသး ခငက အေနာကႏငငတခမာ ကငဆာေရာဂါန႔ ဆးရာၿပတ။

(၄၉)

ေလကငေရးမးမား တပရငးရ႕ဘယဖကမာ စစသငတနးရေတာ စစသငတနးနညးျပေတြျဖစတ ဗမာတပမေတာစစသား ေဟာငး ကေကာေဆြ (ရမဘ) န႔ ဥးႀကးဥးတင၀ငးအျပင ကတငလ၊ ဥးမတႀကးတ႔န႔ပါ ခငမငခြငရခတယ။ သတ႔ ရေဘာသစေတြက စစသငတနးေပးေနတာကလညး သြားသြားၾကညျဖစတယ။ တေန႔ေတာ သတ႔ လညး ရေဘာေတြက တနးစခငးၿပး ေတာငေပၚကတကၿပး အငဥခးမယအစအစဥက ရငးျပေနတာၾကားရ တယ။ ကေကာေဆြက “က အခတ႔ေတာငေပၚကတကၿပး အငဥခးၾကမယ။ တခေတြပါလပခၾက” ဆ

ေတာ ရေဘာေတြလညး ငါးပအျပငအငဥပါစားရေတာမယဆၿပး တကတကကြကြန႔ ၀ါးလးေတြလကရာ တခေတြလပၾကန႔ ေပာစရာႀကးေပါ။ အေတာေနေတာ ပါးစပကပြစပြစမေၾကမနပေျပာရငး လကထမာ အငဥထပေတြကငၿပး ေတာငေပၚကဆငးလာၾကတရေဘာသစေတြကလမးျမငရတယ။ “အစကတညးက ေျပာတာမဟတဘး။ ဆရာေကာက တကယေနာကတယ။ ဆရာမတတ႔ကလညး မေျပာၾကဘး။ ကေနာ တ႔ကအဟတမတလ႔ ၀ါးလးေတြလကရာၿပး တခေတြလပေနတာ။ ဟေရာကေတာ အငဥက ေျမႀကးေပၚ မာလကတးရတာမား” တ။ ဒါေပမယ ဆရာေကာေဆြလညး ကေနာတပရငးက အဒအခနက ေဆးမးလပေနတ ကလေဌးရ ဒဏကေတာ အေတာခရတယ။ အားတေန႔လညေန႔ခငး Scrabble စခေရဘယဆကတမးကစားၾကေတာ ကလေဌးက ကေနာဆကထားတ စာလးကၾကညၿပး “ဟာ… ဆရာေကာ။ ဒလခဏခဏလပေနတာ မား ေနၿပ။ ခနကလညး မဖမးျဖစလကဘး။ ကေနာသတယ ၾကညပါဥး သဆကလကတာ ပ.. ယ.. တ... PUT ပတတ။ ဘ.. ယ.. တ.. BUT ဘတ ဆရငေတာေသးတယ။ ၾကညပါဥးဗာ အခလညး စ.. အ… အမ… အး… COME ကးမးတ။ ဆရာ.. ဒါ ေဒရငနယရထမာမရႏႈငဘး။ ဆရာကသ႔အထကက ဆေတာ ဖမးဗာ” လ႔ေျပာတယ။ ကေကာေဆြႀကးကလညး ေအးေလ ဒစကားလးမရႏႈငဘး ဖမးတယဆၿပး ထဖမးလက တာ။ သ႔အမတေတြ ျပနအႏႈတခလကရတယ။ “ေဟလေတြ ခငဗားတ႔ကေနာက ညာမခန႔” တ။ အဒလ ကလေဌးက သ႔ကအတညေပါကန႔ ခဏခဏ သြားသြားေနာကတတတယ။

(၅၀)

ဗလရမးကားန႔ သ႔လမား ကေနာက တပရငးမာ တပေရး-တပေထာကအရာရအေနန႔ ပထမပငးတာ၀နယခေပမယ ေနာကပငး တပရငးရေဘာေတြအားလး ေရ႕တနးကျပနေရာကလ႔ လစတအခန ျပနလညဖြ႕စညးတာေတြလပၾက ေတာ ကေနာသငယခငး ကလားႀကးကသကက တပေရးအရာရျဖစလာၿပး၊ ကေနာက တပေထာကအရာ ရ တာ၀နယရတယ။ အဒအခနက အဖြ႔အစညးက စညးကမး၊ စနစေတြျပနၿပး စနစတကလပလာၾကေတာ မလြယလေပမ ကေနာတ႔လညး ကယတာ၀နယထားတအပငးက ျဖစေအာငလပၾကရတယ။ အရငက တပတြငးမာေရာ ဗဟမာပါရေနတရေဘာေတြက ဗဟေကာမတေတြ၊ ေခါငးေဆာငေတြရ႕ မေကာငး ေၾကာငးက ေနရာတကာ တြငတြငႀကးေျပာေနၾကတာ။ အဒါေတြက တပန႔ဗဟအျပနအလနေလးစားမႈ တညေဆာကေပးရတ အလပေတြက တပမးေတြက ေအာကေျခမာထထ၀င၀င ျပနလပၾကရတယ။ တပတြငးန႔ ညေနာငတပရငးအျခငးျခငးအၾကား တာ၀နအရေလးစားမႈေပးေရး၊ တပရငးကဗဟက ေလးစားမႈေပးေရးကစၥ ေတြကလပၾကရတယ။ တပတြငးစညးကမးပစခၿပး အေတာေလးႀကးစားခရတယ။ စဥးစားၾကညေလ ကယေခါငးေဆာငကကယမေလးစားဘးဆရင ဘယသကေရာ ကယအဖြ႕အစညးက ေလးစားမာတလ။ ကယလပတအလပကကယအေလးအနကမထားရင မဟာမတအဖြ႕အစညးေတြ

ရ႕ၾကားမာ အျပနအလနေလးစားတ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈေတြရလာမာမဟတသလ အဖြ႕အစညးရ႕ ရညမနးခကေတြ လညးတးတကလာမာမဟတဘး။ ကေနာတ႔ အေတြ႕အႀကေတြရငကကလာၾကၿပ။ တပရငးဆေပမယ ေၾကးစားစစသားေတြလ ကေနာတ႔လစာေတြေပးၿပး ရေဘာေတြက တညေဆာက ရတာမဟတဘး။ အေတြးအေခၚအေျခခန႔ အမန႔ေတြ၊ စညးကမးေတြက တညေဆာကၾကရတာဆေတာ လးလးမလြယတကစၥ။ တာ၀နဆတာဟာ ပခးေပၚေရာကလာၿပဆရင အဒတာ၀နက ေၾကႁပြနေအာင ထမးေဆာငရမာပါဘ။ ကေနာက ရေဘာေတြက “အစစျပညစေနတ ရနသစစတပက ႏငခငတယဆရင အနဆး သတ႔ထက စညးကမး ၃ ဆ ေလာကရမျဖစမယ။ ဒါမတကလ႔ရမယ” လ႔ ချပစညးရးၿပး တပစညး ကမးေတြခၿပး ခပတငးတငးကငတြယရတအျပင အဒစညးကမးက ကေနာကယ တငေဖာကဖကမရင သ တ႔ခရမယအျပစရ႕သးဆခမယလ႔ စနေခၚၿပးလပခရတယ။ တကယေတာ စစတပဆတာ ဘာစစတပျဖစ ျဖစ မတေထာငသားေတြ လာစၾကတေနရာေလ။ အဒေတာ ကေနာလညး စမေခၚမႈေတြတခ႕က ရငဆင ခရတာေပါ။ မနကပငးက ေဆးလပတလပပပေတာငးေသာကတတတ ရေဘာတေယာကက ကေနာနနေျပာလက မတယ။ အဒါက စစတပကေျပးလာတ ကသေခာငး။ သက ေန႔လညေလာကေရာကေတာ အဖားတက ေနတယ။ ေနာကၿပးႀကႀကဖနဖန သၾကားတထတလးက ဇလထထညၿပးေရန႔ေဖာ ေသာကလကရင သ႔ ငကဖားေပာကသြားမယဆၿပး သၾကားလာေတာငးတယ။ ကေနာက တျခားရေဘာေတြလညး ကနးမာ ေရးမေကာငးရင ေကာဖေလးဘာေလးစစဥေပးႏႈငေအာင ထားေပးရဥးမာဆေတာ တထတလးမေပးႏႈင ဘး၊ ယခငရင သၾကားထတထက တ၀ကကေပးမယလ႔ေျပာေတာ သစတဆးသြားတယ။ မယဘးဆၿပး ထြကသြားတယ။ သတမထားမဘး။ တေန႔လး လပစရာရတာေတြကပမနအတငးလပကငၿပး ညေနပငး ကယလကလႈပရားေခၽြးထြကေအာင ေလကငခနးေတြလပၿပး ေအးျမေနတသလြငျမစမာ ေရဆငးခး၊ အားလးန႔အတ ထမငးစားေပါ။ အဒေနာက ည ၁၀ နာရခြေလာက စားဖေခာငေဘးက ယာယရးခနးမာ ကသကန႔အတထငရငး ေရနဆမးခြကထြနးၿပး စာဖတေနတယ။ တပရငးရ႕ ဘားတကက စးစးရြားရြား ေအာဟစေနတ အသတခထြကလာတယ။ ဘာလဆၿပး ကသကကမကရပျပေတာ ကသကက ငါလညး ဘယသမလ… လာကြာ သြားၾကညရေအာငဆၿပး ထၾကတယ။ ကေနာတ႔ဘားတကကေရာကေတာ ကသေခာငး လမၿပးေအာေနတယ… “ေအာငမေလးဗ။ ကေနာ ေနာကမလပေတာပါဘး။ လပၾကပါဥး” န႔ ေဘးမာဘာမလမေတြ႕ရေတာ ကနတရေဘာေတြလညး ဘာမနးမသလ႔ မကလးေလးေတြ ေပကလပေပကလပန႔ ခပလမးလမးက ဆတၿပးၾကညေနၾကတယ။ ကသကက သ႔မကႏာကဓာတမးန႔ထးၿပး “ေဟေကာင။ သေခာငး။ မငးဘာျဖစတာလ” လ႔ေမးေတာ သက မကေစလနၾကညၿပး “ကသက ကေနာက၀ငးခေနၾကတယဗာ။ ဘာေကာငေတြလမသဘး” တ။ ကေနာလညးမေနသာေတာဘ ေဟလခငဗားဘယလျဖစေနတာလဆၿပး သ႔ပခးကတခက လကန႔ျဖနး ကနရကထညလကရငးေမးလကတယ။ အမနက ရကတယဆတာထက နာနာေလးဖပတတယေျပာရ မယ။ “ဟာ.. ဗလျမတ။ ကေနာဘာမမျဖစေတာပါဘး။ ကေနာကမလပပါန႔။ ေနာကမလပေတာပါဘး” ဆၿပး အဆကအစပမရတစကားေတြထြကလာတယ။ ကေနာက ေဆးမးေလးက အပေဆးေပးၿပးသပ ထားလကဖ႔ေျပာၿပး အနား၀နးကငကလညပတၾကညေတာ တစတရာ စးရမေၾကာကလန႔ေနၾကတ ရေဘာတခ႕က ေတြ႕ရတယ။ ဘာမနးမသတာကေၾကာကတာ ကေနာမႀကကဘး။ အေျခအေနကလညး သေဘာေပါက လကတယ။ ကေနာကခပတညတညန႔ ဘားတကၾကမးျပငက လက၀ါးန႔ျဖနးကနပတၿပး

“ဘယေကာင ေတြက လာစမးေနတာလ။ ငါရေဘာေတြက ဘယေကာငမမထန႔။ ငါကဒလလပလ႔မရဘး။ သတရရငငါ ဆလာ။ အကနဂၽြနးျပနကနမယ။ ငါကဘာမတေနလ။ ငါ… ဒည ဒဘားတကမာဘ ရေဘာေတြန႔အတ အပမယ။ ေၾကာကတတတလ ငါေဘးလာအပ” ဆၿပး ရေဘာတေယာကက ကေနာရ႕ေစာငန႔ ေခါငးအး သြားယခငးလကတယ။ အဒအခန တျခားရေဘာတေယာကျဖစတ ကေနာထကအသက ၅ ႏစေလာကႀကးတ ေရႊကငနယသား ကသနး၀ငးက သေၾကာကေနတအေၾကာငးန႔ ဘာလပရမလလ႔ကေနာကလာေမးတယ။ ဟတတယ သ ေၾကာကေနတာ အေတာသသာတယ။ ကယေတြပါတနေနတာ။ ကေနာက ကေနာစပေနၾက ေရ႕တနးမာ ပခးဖကကေရာကလာၿပး ငကဖားဥးေႏာကထ၀ငၿပးပေတာမသြားတ ဘနးႀကးတပါးကေျမအခမာ ေတာငးယထားလကတ ပတးမမေလးကသ႔ကေပးၿပး ပတးတပတစတခငးလကတယ။ သခဏေနေတာ တညတညၿငမၿငမျဖစသြားၿပ။ ကေနာကအဒညက ခပတညတညန႔ ဟတတာမဟတတာအပထား၊ ေလာကရမးေနတာ။ ကေကာငးေထာကမစြာဘ ေနာကပငးအဒအသမၾကားရေတာဘး။ ေနာကတေန႔မ ဖးရခငကလာေျပာတယ။ ကသေခာငးကကေနာကမေကနပေတာ ကသနး၀ငးန႔ တငပငၾကၿပး တပရငး ရ႕ညာဖကက ကရငရြာသားေတြရ႕တမာ အဒေန႔ညေနက မေကာငးတသေတြ သြားပါေစသားဆၿပး ေဆးဖ ေယာငးတငစရငၿပး ထြနးၾကတာဆဘ။ ကသနး၀ငးကဆရာေပါ။ ကေနာ အဒါေတြကနားမလညပါ။ တပရငးနားကတမာေနၾကတ ကရငရြာသားေတြေတာ ကေနာက ဘာမနးညာမနးမသ ေတာေတာၿဖသြား ၾကပရတယ။ ကေနာ အဒတဖကကျဖတသြားတငး အရငက အေခၚအေျပာသပမရေပမယ သတ႔ေတြ ေနာကပငး ေဖာေဖာေရြေရြန႔ ေရေႏြးေသာက ဘာညာေခၚတာမးရလာတယ။ ေနာကတခါလညး ကသေခာငးပ။ သက အေျပာရး၊ အလပရးသမားဆေတာ တခါတခါအၾကပခရ လြယ တ စတသဘာ၀ေတာရတယ။ အဒလ အေသးအမႊားကစၥတခန႔ ကေနာကမေၾကနပလ႔ တပရငးစားဖမာ သတ႔ေန႔လညစာစားေနၾကတနး ကေနာကေသနတန႔ပစသတမယလ႔ေျပာတယလ႔ ဆတယ။ အဒါက ကေနာဆလာေျပာတရေဘာဆက သတငးရတယ။ ကေနာ အဒေန႔ညေနပငး သ႔က အကြစမန႔ အျပညအစန႔ ေသနတပါယၿပး ကေနာရေနတတပရငးရးကတကလာဖ႔ ၫႊနၾကားလကတယ။ သေရာက လာတာန႔ ကေနာက သစားဖမာေျပာခတကစၥကသထားတအတြက လြတလြတလပလပလပ လ႔ရေအာင ေခၚလကတာ။ ခငဗား အခကေနာကပစလ႔ရၿပ။ ရနသပစသတတာမဟတဘ ကယရ႕ရေဘာက ပစတ ကညန႔ေသရမယဆရငလ ေကေကနပနပေသရတယလ႔ေျပာခလကတယ။ ေအာကကေရာကရငေတာ ကယကစၥကယရငးလ႔လေျပာလကတယ။ သမေျပာပါဘးလ႔ျငငးေနေတာ ကေနာက သကေသျပေပးဖ႔ အဒအခနက အနးအနားမာရေနတ ရေဘာေတြက ေခၚတငေပးဖ႔လသလားလ႔ သ႔ကျပနေမးေတာမ သ မကရညေတြ၀ငးလာၿပး ဗလျမတကကေနာဒလေျပာတာမဟတပါဘး၊ ရငးျပပါရေစဆၿပး ေတာငးပန တယ။ ကေနာလညး သ႔ကတပတြငးညၫြတေရးက ထခကမယ အေျပာေတြ၊ အလပေတြက ဆကမလပဖ႔န႔ ဒတခါေတာခြငလႊတတယဆတာပါ တဆကတညးေျပာလကရတယ။ ေနာကမျဖစေစရပါဘးဆတ ကတ ကလညးရတယ။ ကေနာက တပတြငးစညးကမးေတြက ေဖာကဖကတရေဘာေတြကအေရးယရေတာ သတ႔လေဖာကဖကတာကေနာလပရင သတ႔ကေပးတအျပစရ႕သးဆခမယလ႔ စမေခၚၿပး ကငခတယ လ႔ေျပာခတယ။ လအငအား၊ လကနကအငအား အစစသာလြနးတ ရနသကရငဆငႏႈငဖ႔ ကေနာတ႔

အနညးဆးစညးကမးသးဆေလာက ပရဖ႔လတယလ႔ စဥးစားမတအတြက စညးကမးက တငးၾကပခရတာ။ အဒလေတြရမးခရတာ။ ေနာကပငး တပထမာ တခါတေလ ကေနာရ႕မကႏာအေျပာငးအလကၾကညၿပး ေနၾကတရေဘာေတြက သတထားမတအခါ ကေနာစတမေကာငးဘး။ မသခငေယာငေဆာငေနရတယ။ ကေနာ တကယေတာ ဒလမျဖစခငပါဘး။ ေနာကပငး ဗဟတာ၀နေတြယေတာမ အဒရေဘာေတြထက တာ၀နႀကးႀကး၀ငၿပး ထမးေဆာငၾကတသေတြထက တေယာကက ကေနာကဖနးဆကၿပး အဒအခနကဘာေၾကာင ကေနာ တပရငးက ခပတငးတငးကငသြားတယဆတာက သသေဘာေပါကၿပလ႔ေျပာတယ။ သကယတငလညး ဥးေဆာငေနရၿပေလ။

(၅၁) ပြေတြ႕ေကာငးသား ၉၂ အေစာပငးေလာက ဒ-ရငးမးကခငထြနးၾကည ဇးေျပာငးစခနးသမးတကပြမာ ကယအခငးခငးမား ပစမၿပး ေျခေထာကမာဒဏရာရေတာ ကေနာ ရေဘာေလးငါးေယာကန႔ တကၿပးႀကတယ။ ဟေရာက ေတာ ကခငထြနးၾကညက လနးလနးဆနးဆနးေတြ႕ရတယ။ ငါေပါငမာမနတာပါကြာ။ ငါတ႔က ျဖစျဖစခငး တဟနထးတကသမးထလကတာ။ အဒါ ငါတေပၚကဆငးလာေတာ ေနာကကတကလာတ မဟာမတ ရေဘာေလးက လမားၿပးပစလကတာေလ။ ငါတ႔ကလညး တကထရကယနေဖာငးန႔ ဂနးဂဟကႀကက ေတာ လမားတာေပါတ။ ဟတတယ ကေနာတ႔က တကထရကက ေရစရငလညးခဏန႔ေျခာကတယ။ ပ တအကတရာသမာလညး ေအးတယဆေတာ တကထရကစစစမးေရာငယနေဖာငးေတြကႀကကၾကတာ။ ရြာေတြက ကေနာတ႔ေကာငးသားစစေၾကာငးက ရနသစစတပစစေၾကာငးန႔မားၿပးထြကထြကေျပးကနၾက လ႔ ထမငးငတၾကရတာလညးအႀကမႀကမ။ ေဆးရကလနာေတြထမာ အသကႀကးႀကးအဖးႀကးတေယာက ကေတြ႕ေတာ ႏႈတဆကၿပး၊ အလာပသလာပေျပာလကဥးမယဆၿပး အဘက ေနမေကာငးဘးလား၊ ဘယ လျဖစလ႔ေဆးရတကေနရလ ဆေတာ ကေနာကမကေမာငကတၾကညၿပး တဖကကလညသြားတယ။ ဟာ… ဒအဖးႀကး မာနႀကးလခညလားေပါ။ ဒါန႔ ေနာကတျခားလနာတေယာကကေမးၾကညေတာမ အ ေၾကာငးသရေတာတယ။ ဒအဖးႀကးက ညေနေစာငး သစပငေပၚမာပားအေတြ႕လ႔ ပားတကဖြတတယတ။ အဒါက ျဖတသြားတ ကရငရေဘာတေယာကက လမးၾကညေတာ ၀က၀ႀကးပားဖြတေနတာကျမငတယ။ အဒါန႔ပစခထလကတာ “အား” ဆတအသၾကားမ သတရၿပးသြားၾကညေတာ ခါးမာေသနတမနထားတ အဖးႀကးျဖစေနတာတ။ ညအစကမသတသအခန ေတာေမာကတယဆတာ ဒါဘျဖစရမယ။ သကသ႔ အျဖစကသစတတေနတာ ကေနာကသြားေမးမေတာ ေဒါကနၿပးျပနမေျဖတာေနမာ။ ကတငေပၚမာလေနရေပမယ ကခငထြနးၾကညက ေဟ.. မငးလညး တကပြအေတြ႕အႀကေကာငးေကာငး တခါမမရေသးဘးမဟတလား၊ ဒမာေရာကတနး ဟအေရ႕ကဆကလကသြားပါလား။ ငါအတြကမပန႔၊ ဒက

ကရငတပမးေတြက ငါျပနတကရင ဆငန႔လကပ႔ဖ႔စစဥထားတယဆလ႔ သ႔အနားမာတရကေလာကပေန ၿပး ကေနာေရ႕တနးရေဘာေတြဆက ဆကၿပးဆငးခတယ။ တပမဟာ (၃) ဘကကဆငးရတယဆေပ မယလညး။ တကယေတာ KNU တပမဟာ (၁) သထဘးလငးဘကမာ စစေၾကာငးလကရတာပါ။ အဒ အခနက ေကာငးသားေတြက အၿမတနးမကႏာသာေပးတ ကရငဗလ ဗလမးျမငသနးရ႕စစေၾကာငးန႔ ပးတြလႈပရားရတ တပေပါငးစျဖစတ ျမနမာႏငငဒမကရကတစမဟာမတမားအဖြ႔ခပ Democratic Alliance of Burma - DAB လႈပရားစစေၾကာငးန႔လကၾကရတာ။ ေကာငးသားေတြလညး သ႔ရ႕ အထးလႈပရားစစေၾကာငးမာ ရာန႔ခၿပးပါတယ။ အဒအခန န၀တစစေၾကာငးေတြက မာနယပေလာတ၀ကက ေခြးအပေတာငက တပမေတာကစစသား ေတြ အမားႀကးအဆးရးခၿပး ထးစစဆငေနတအခန။ ေအာကဘကမာ မဟာမတ (ကရငေကာငးသားပး တြ) စစေၾကာငးႀကးရတယဆတာ ရြာေတြကေတာင သပမရပမဘး။ တကပြႀကးေတြအေတာျဖစတယ။ တရက ကေနာတ႔ ကနးတခေပၚက ေမာေမာပနးပနးန႔ စစေၾကာငးဆငးလာေတာ ေအာကကရေဘာေတြ ၀ရနးသနးကားန႔ ျပနေျပးတကလာတာေတြ႕ေတာ ကယလညး ေနာကျပနလည တကရမာလား။ ဘာလ ရနသလားေပါ။ ေနာကမ အဒါေအာကက သစဆြတ ဆငန႔ပါလာတ ဆငေပါကတေကာငက ေရ႕ကငးရ ေဘာေတြသြားစတာ အဒဆငက ထလကလ႔တ။ ေတာေသးတာေပါ။ ဆငထမးပါလာလ႔။ တခါတခါ အဒလ အေၾကာငေၾကာငေတြႀကရတာ။

(၅၂)

အေျမာကသစနသ ေနာကတခါ ေကာကေတာငကနးတခကေန စစေၾကာငးအဆငး ကေနာတ႔ ေရ႕ကရေဘာေတြန႔ ရနသ စစေၾကာငးန႔ထပတကတးၿပး ရနသဖကကစၿပးပစပါေလေရာ။ ကေနာတ႔လညး အျမနဆးေနရာယၾက ေပါ။ အ ျပနာက ေကာကတးေတြ ျပညေနတေနရာမာ ထး၀ပဖ႔ အရမးခကေတာ ျဖစသလေနရာယၿပး ျပနေဆာၾကရတယ။ ကေနာတကစတမးက ‘ေခါငးျဖ’လ႔ ေနာကၿပးေခၚၾကတ ကတငလြငဥး။ ၁၅ မနစ၊ မနစ ၂၀ ေလာကရေတာ ေခါငးျဖက ေရ႕ကအငယေလးက လမးၿပးဆတယ။ “ေဟေကာင.. အငယေလး မငးအေသအျခာ၀ပေလကြာ။ ဖငကမနေတာမယ” တ။ ကေနာလမးၾကညလကေတာ အငယေလးထး၀ပ တေနရာက ေကာကတးတစခေပၚမာဆေတာ ဖငႀကးေထာငထားသလျဖစေနတာ။ သလညး အဆငေျပ သလပစေနပရပါတယ။ အငယေလးက “ေဟ.. ဖငထခငထပေစ။ ေခါငးလာမမနရငေတာၿပ” လ႔ျပနေအာ တယ။ အဒလႀကႀကဖနဖနအျဖစေတြဟာ ေနာကပငးရစရာျပနေျပာစရာေလးေတြ ျဖစလာတာေပါ။ အငယ ေလးလညး တကပြမာ ဒဏရာရဖးတယ။ အဒတကပြအၿပး အေျပးဆတ ျပနဆတခၾကတယ။ မနစေလးဆယေလာကေျပးၿပး ၀ါးေတာေတြထမာ လခြၿပး နားၾကတယ။ အဒမာ ထမငးခကစားႏႈငတယဆတအမန႔က စစေၾကာငးမးဆကရေတာ ကေနာ

တ႔ အနားပတ၀နးကငက သစေျခာက၀ါးေျခာကေတြန႔မးေမႊးၿပး ထမငးခကၾကတယ။ ထမငးခကလ႔ ကကခါနးအခနကမ “တ” ကန အသတသထြကလာတယ။ အကနလးလႈပလႈပရားရားျဖစသြားၾကတယ။ တေယာကမကႏာတေယာကၾကညရငး ဘာလဟ၊ အဒါ ၄၀ မမ (M79 Grenade Launcher) အသ လားေပါ။ ဟးေရ႕ကကရငရေဘာေတြက ကေနာတ႔ထတေယာကက မကရပျပ လမးၿပးေမးေငါေမးတယ။ ေနာကေတာ အကနလးထေျပးၾကေတာ ကေနာတ႔လညး ထမငးအးပပႀကးက သစရြကေျခာကေတြအပ ႀကဖနမၿပး သယေျပးၾကရေတာတယ။ ေနာကမ ထြကသၾကားၿပး ကၿပးကြသလမၾကားပါလား၊ ဘာလား ျပနစစမးေတာ ၀ါးပငက ေနပလြနးလ႔ ထေပါကတာတ။ ၀ါးေပါကတအသကလညး ဘယႏယလပၿပး လကနကႀကးသန႔ လာတေနရတယမသဘး။ တကပြပပေႏြးေႏြးျဖစၿပးကာစ ခဏဖငထငရမလား ေအာက ေမတယ ဟတလမဟတပန႔ ထပၿပးေလာကေျပးေနရတာ လာပါထြကတယ။ ကေနာက လကထက အမဆယေျခာက M-16 ေသနတေလးက အၿမတမးသထားတယ။ ေသနတေမာငး တနးေတြဘာေတြဆလညး မၾကာခဏစစၾကညၿပး အၿမအသငျဖစေနေအာင တကခၽြတထားတယ။ ကရင အမးသားအစညးအရး KNU န႔ ေကာငးသားပးတြမဟာမတစစေၾကာငးေတြမာ နယေျမကၽြမးကငတ ကရငဗလေတြက ဥးေဆာငၾကတာမားတယ။ တခ႕ေနရာေတြမာလညး ေကာငးသားဖကက ဥးေဆာင တာေတြလညးရလာတယ။ တရက စစေၾကာငးေလာကလာၿပး ခဏနားေတာ ကေနာလညး ေသနတ ေမာငးတနးကတစစျဖတ ေသနတတကဆထတၿပး ေသနတတကေနတနး “ကေတာ” ဆတ အသင ျပငလ႔ ကရငလေျပာသၾကားရတယ။ စစေၾကာငးခကျခငးထထြကေတာ ကေနာလညး တစစျဖတထား တ ေသနတအပငးအစေတြက ပဆးထအျမနထညထတၿပး လမးမာလမးေလာကရငး ေသနတက တခစ ျပနၿပး ဆငသြားရေတာတာေပါ။ ကသကက အဒအေၾကာငးျပနျပနေျပာတငး ကေနာကရတယ။ “ဒေကာင ေသနတတသသန႔လပေနတာ အဒကမမတကေရာ၊ သျဖတထားတ စပရနေတြ၊ အပငးအစ ေတြ တစစကစၿပး ပဆးထအျမနေကာကထညထမးသြားရတာ မကေစထျမငေသး.. ေဟးေဟး” တ။ ဗလျမငသနးက ကေနာက စစေၾကာငးနားေတာ တခါ စကားလာေျပာတယ။ ခငဗားက ႏစဖကခၽြနတ။ ကေနာလညး လန႔ဖတသြားတယ။ ဟ… ဘာလေပါ။ ေနာကမ.. ခငဗားက သခငးဆလေတာတယ၊ စစတကတာလေတာတယလ႔ သထပျဖညေျပာလ႔သကသာတာ။ ေတာေသးတာေပါ ကနတရေဘာေတြ က ကေနာက ႏစဖကခၽြနႀကး၊ ႏစဖကခၽြနႀကးန႔ ၀ငးမေခၚၾကလ႔။ ဒနာမညႀကးက ဘယေနရာမာျဖစျဖစ ျမနမာေတြးန႔ေတြးရင ဆးလြနးလ႔။ သေျပာမပ စကားေကာငးျဖစေတာတယ။ ရငးလငးခကပါေပလ႔။ ေနာကပငးကေနာန႔ေတြ႕တငး ဗလျမငသနးက အဆေတာႀကးလ႔ ႏႈတဆကေလရတယ။ ကေနာတ႔ဆရာ အဘ (ဗလမးႀကးေအးျမင) က ဗလျမငသနးန႔ အရငက ရနသေတာ တကေဖာတကဖက၊ ၿပငေဖာၿပင ဖကေတြေလ။ အဘက ဗလျမငသနးန႔ မာနယပေလာမာျပနေတြ႕ေတာ ေရးေဟာငးေႏာငးျဖစ ဟဖကဒ ဖကတကပြေတြအေၾကာငး စကားေတြေဖာငဖြ႕ၿပး ဖလယခ၊ ေျပာျဖစခၾကတယလ႔ ျပနေျပာျပဘးတယ။ ဗလျမငသနးက ေနာကပငး ရနသကမသြားၿပး ရငးလကၾကတယတ။ ဒါဟာ သ႔ရ႕ ကရငအမးသားအ စညးအရး KNU အဖြ႕အစညးသာမက ကေနာတ႔အားလးအတြကပါ အနစနာႀကးနစနာခတ ဆးရႈးမႈတခပါ။ ေျမျပငစစပရယာယကြယ၀ၿပး၊ တကရညခကရညအျပင စညးရးေရးပါေကာငးတ တပမးတဥးေလ။ ဗလ ျမငသနးလ႔ ကေနာတ႔ကသာေခၚေနၾကတာ သကစစေၾကာငးမးဆေတာ အနဆး ဗလမးအဆငပ။

   

   

   

   

ေကာငးသားတပမေတာ ေလကငေရးႏငသငတနး လႈပရားမႈပရပမား

   

   

   

   

မ.က.ဒ.တ ေကာငးသားတပမေတာ လႈပရားမႈအမတတရပရပမား

   

မ.က.ဒ.တ ဥကဌေဟာငး ကမးသးဇြန (အလယ) မ.က.ဒ.တ ပထမဆးသခငးေခြအသသြငးေနစဥ

 ဗဟဌာနခပေရာက တပရငးအသးသးမ ရေဘာမား ၁၉၉၀

 ေတာငပငးေဒသရ ေကာငးသားတပမေတာမငးသမးစခနး

 ဥကဌေဟာငး ေဒါကတာႏငေအာင

 မ.က.ဒ.တ ငါးႏစေျမာက ဂဏျပတပဖြ႕

 မ.က.ဒ.တ ငါးႏစေျမာက ဂဏျပတပဖြ႕

   

ေကာငးသားတပမေတာ တပရငး ၂၀၉ ရရေဘာမား ေရ႕တနးထြကရေဘာတခ႕

 

တပရငး ၂၁၀ ရရေဘာမား ေရ႕တနးထြကစဥ

 

မ.က.ဒ.တ-ေျမာကပငး ရေမမား

(၅၃)

ရးသားသမား ကေနာတ႔ျမစ၀ကၽြနးေပၚက ကြငးျပငေတြန႔၊ ျမစေရျပငကယေတြန႔ တမးလသလ ကရငျပညနယက စမးလနးတ ေတာေတာငေတြအျပညန႔န႔ အရမးလတယ။ ကရငလမးေတြက ရးသားၾကသလ၊ သေဘာ လညးေကာငးတယ။ ျမနမာစကားကတတၾကတယဆေပမယ သတ႔က သတ႔နားလညသလေျပာၾကတာ။ တခ႕ေျပာႏႈငၾကေပမယ မားေသာအားျဖင ျမနမာျပညအလယပငးကလေတြလ စကားက လးေစပတေစ ေျပာႏႈငၾကတာမဟတဖး။ ေျပာႏႈငၿပဆရငလညး ကယကပါေရာငးစားမယကရငလ႔သာမတေပေတာ။ ေနာကတာေနာ။ ကေနာတ႔ေရ႕တနးစစေၾကာငးတခက ကရငရြာတရြာကေရာကေတာ ကရငအဖြားႀကးတေယာကက သမားထားတ ငါးေသးေသးသးေလးေကာငန႔ ဆန၊ ဟငးရြကတခ႕န႔၊ မစပါတ ကရငတာလေပါဟငးန႔ သ႔ေတာငယာထကခးၿပး လတလတဆတဆတေထာငးထားတ ျငပသးစမးေထာငး ခကေကြးတယ။ ရေဘာေတြလညး အရမးခတြငးေတြ႕ၿပး ေခါငးေတာငမေဖာႏႈငေအာငျဖစ ကနၾကေတာတာေပါ။ အဖြား ႀကးက ေကာငးသားရေဘာေလးေတြ အဒလအားရပါးရစားေနတာက ၀မးသာလ႔ ၿပးၾကညၿပးေတာ “ဖးခြား… အားမနာဘးလား၊ စားေလ” “ဖးခြား… အားမနာဘးလား၊ စားေလ” လ႔ေျပာေတာ အကန လးစားေနတာေတြ ဂလဆၿပးရပသြားၾကၿပး အဖြားႀကးကျပနျပးၾကညေတာ သကဘာမမျဖစသလ ကေလးေတြက စားေစခငလြနးလ႔ ၀မးသာအားရေျပာေနပျဖစေနတာ ေတြ႔လကရတယ။ အဒေတာမ အကနလး တဟားဟားန႔ရၿပး ဆကစားျဖစၾကတယတ။ သက “သားတ႔ အားမနာန႔။ စားၾက” လ႔ ေျပာခငပရပါတယ။ ေတာငေပၚသေလးေတြက အပစကငးစငၿပး လနးဆနးတအလေတြက ပငဆငထားၾကတယ။ သငတငးျဖ န႔ အပမေလးေတြကလညး ဟနားဒနားေတြ႔ခၾကတယ။ တငးရငးသားေတြ သေဘာေကာငးပေျပာေနရငး တခသတရလာၿပ။ ေတာငေၾကာတခေပၚမာေနၾကတ ကရငအဖြားႀကးန႔ သ႔သမးကရငမေလးဆက အနား ၀နးကငမာ စခနးလာခတ န၀တစစေၾကာငးက တပၾကပတေယာကက သြားသြားပတေနတယ။ အဒါ တေန႔ေတာ အဒတပၾကပက ခါတငးေခၚသြားေနၾကရေဘာကထားခၿပး သတေယာကတညး အႀကန႔ ေတာငကနးေပၚက တကသြားတယ။ ဟေရာကေတာ အဖြားႀကးတေယာကထ ဆနေထာငး ေနတာက ေတြ႕ေတာ “အမး… နငသမးေကာ၊ မေတြ႕ပါလား” လ႔ေမးလကတယ။ အဖြားႀကးက “ဖးမ (သမး) ေတာင ယာထ သြားေနတယ။ နငဘာလပမလ႔လ” လ႔ျပနေျပာေတာ ဟလက ေကာငမေလးကမေတြ႕ရတအထ ေမးခြနးျပနအထတခေနရေတာ စတခဥေပါကေပါကန႔ “ဘြတစမေပးမလ႔” လ႔ေျပာထညလကတယ။ ဒါေပမယ အဖြားႀကးထပေျပာလာတစကားကၾကားၾကားခငး အဒငန ခကျခငးထၿပး ျပနလစသြားေတာ တယ။ အဖြားႀကးက… “အမးက အရငေပးထားခေလ၊ ဖးမျပနလာရငျပနေပးလကမယ” တ။ သ႔သမးျပနေရာကလာရင အဒတပၾကပလာၿပးမာသြားတယဆၿပး ဘာေတြဆကေျပာေနဥးမယမသဘး။

(၅၄)

ကတရားမား ကေနာတပရငးက ေရ႕တနးထြကဖ႔ လေတြထမာ ျမငးျခဖကက အညာသား ကေဇာထြနး ဆတာရတယ။ သက ထးထးျခားျခား အသားလတတယ။ သက ေရ႕တနးသြားဖ႔ စစ၀တစ uniform မရဘး တပရငးမာ ယနေဖာငးရေနေသးရင တစေလာကေပးဖ႔ လာေတာငးတယ။ ကေနာတ႔တပရငးရ႕ စတပးထမာ ယန ေဖာငးေတြ မရေတာဘးဆေပမယ ထးထးျခားျခား ဘယသကလာလသြားတာမနးမသတ ထငးဖကက ေကာငးဆရာေတြ၀တတ အကၤလကတန႔ ကာကႏေရာင ယနေဖာငးေတာ သးစေလာကရေနတယ။ အဒါန႔ ကေနာမာေတာ ဒယနေဖာငးေတြပရတယ။ ခငဗားအဆငေျပရင ယသြားဆေတာ သက ေပာေပာ ရႊငရႊငန႔ ေကာကစြပသြားပါေလေရာ။ ဘကတဆပေတာင တပမသြားဘး။ ေရ႕တနးေရာကေတာ သက စစေၾကာငးရ႕ေရ႕ကငးက ေကာတကၿပး ေတာငကနးတခက တကတယ။ အဒေတာငကနးေပၚကေန စစ သားတေယာကဆငးလာတယ။ သတ႔ မကႏာခငးဆငနးပါးေလာကအထ ဟစစသားက သ႔က အရငေတြ႕ တာ။ ဒါေပမယ ဟစစသားက သ၀တထားတယနေဖာငးအေရာငန႔ သ႔ပစကၾကညၿပး သစေတာအပလလ၊ ၿမ႕ပငလလပေပါကေနေတာ ဇေ၀ဇ၀ါျဖစေနတယ။ ဆရာသမားေဇာထြနးကလညး အနားေရာကမ စစ သားက ဘြားကနသြားေတြ႔ၿပး လကေမာငးတဆပကလမးၾကညေတာ ဗႏၶလတဆပျဖစေနေတာ သက အရငစၿပး ထးပစခြငရလကၿပး တကပြျဖစေတာတယ။ ရနသရေဘာလသြားမ သလညး ေနာကျပန လညၿပး ပနးစရာ၊ ကြယစရာရာၿပး ျပနပစရတယတ။ သကေကာငးပက ကေနာကေနာကပငး ျပနေျပာျပ ေတာ ကေနာ သ႔ရ႕ကၾကမၼာက ပါးစပအေဟာငးသားန႔ နားေထာငရတယ။ အမနက ကယတပမာ ယနေဖာငးအပမရတာကတေၾကာငး၊ သနားပနားဆာလပလြနးလ႔ ၿပးၿပးေရာဆၿပး ကယက ေပါကကရ အေရာငထြကေနတ ယနေဖာငးက ေသာကျမငကပကပန႔ေပးလႊတလကတာ။ KNU တပမဟာ (၁) ဂြငထက ပငကရြာေဘးကတကပြတခမာေပါ။ ဒငးဒငးဒငး…. ဒကဒကဒကန႔ အတြ လကေတြ ရနသဖကကစပစေတာ ကေနာတ႔အားလး အျမနေနရာယၿပး ျပနပစၾကတယ။ အဒါေတြက “ဒငးဒငး” ဆတ ကယဆက အာပဂ-၇ RPG-7 လကနကႀကးသစက ဖးသြားတယ။ လကနကငယ၊ လက နကႀကးအသစသြားတယ။ တကပြအေတာေလးၾကာတယ။ ကေနာေသနတက ယမးန႔ေတြန႔ေညႇာေန ေရာ။ “၀နး” ကန ကေနာေဘးက ကကြတ လကနကႀကးသေၾကာင တကယလးထကငသြားတယ။ ေနာကၿပးေတာ နားထမာလညး စစစစအသေတြဘရေတာတယ။ အနားပတ၀နးကငက ဖနေတြ၊ ေျမမန႔ ေတြကလညး ကေနာကယေပၚက တေဖာေဖာကလာတယ။ ကေနာတဟြတဟြတန႔ေခာငးဆးၿပး ကယ ဘာျဖစသြားေသးလညး ျပနစစဖ႔သတရတယ။ ကေနာကယကေနာ ရရျပနမၾကညရဘး။ အဒါန႔ ေခါငးက ေနာကဖကေၾကာေပၚေကာၿပး တေျဖးေျဖးလည၊ ေျခေထာကပငးကျပနၾကညတယ။ အေကသားဘ။ ေျခေထာကေတြက ျပနလပၾကညတယ။ ရၿပ.. ဘာမမျဖစဘး။ လက… လကေတြေကာ။ လကေတြက လညး ေျဖးေျဖးခငးလပၾကညတယ။ ေနာကၿပး ေခါငးဘယညာလညၿပးၾကညရတယ။ လကေျခာငးေလး ေတြက အဆတအျဖန႔လပၾကညအၿပး လကေတြလညးအေကတာေသခာတယ။ အ.. ပခးက စပဖဥးဖဥး န႔ စစအကၤထက လကလၿပးစမးတယ။ လကထတၿပးျပနၾကညတယ။ လကမာေသြးပါမလာဘး။ အာ.. ဒါ အကြစမန႔ပြနးတာဘ ဆၿပး ကယဟာကယ ဘာမမျဖစတာေသခာတာန႔ ေသနတျပနေကာကၿပး ျပနပစရ

တယ။ ကေနာေဘးက ကရငရေဘာတေယာကေတာ တညတညကၿပး တစစလြငစငသြားတယ။ သ႔ အတြက စတမေကာငးျဖစရတယ။ ခနကေလးတြငဘ သန႔စကားေျပာေနေသးတာ။ အဒပြအၿပးမာ KNU က ကရငရေဘာႏစေယာကကသြားၿပး ႏစေယာကေလာက ဒဏရာရတယ။ တကပြ ၿပးတာန႔ အနးအနားကရြာသားေတြ ေရာကလာတယ။ ၀ါးေတြခတၿပး လနာကသယေပးဖ႔ ပခကျပငၾက တယ။ အနးသးအစမးေတြလညး ဆြလာတာေတြ႕တယ။ တခါမေတာ ကယေတြ႕မစမးဖးပါဘး။ အနးေရက အေရးအေၾကာငးဟဆရင ေဖာကၿပး အားေဆးလအေပၚမာတြေလာငးဆြၿပးေဆးသြငးရတ ေဆးလးႀကး အစား လနာက အပန႔ပကတတၿပး ေဆးသြငးေပးႏႈငတယတ။ တကပြၾကာလ႔ ေသနတၾကာၾကာပစၿပးရင ယမးန႔ေတြန႔ေခါငးေနာကၿပး တကပြနားလ႔ ထမငးစားတအခါ စားလ႔မ၀ငေတာတာေတြလညးရတယ။ အေတြးအေခၚအရ အေျခအေနအရသာ ကေနာတ႔ပစခတေနရ တာ။ တကယေတာ ကယလမးအျခငးျခငး၊ ကယတငးရငးသားအျခငးျခငး ဘယသကပစခငမာလ။ ကေနာတ႔လညး ေသြးဆာလ႔ ေတာခၿပးသပနလပေနၾကတာမမဟတတာ။ စစပြမာေတာ တဖကက ကယ ကသတဖ႔လာတာ ကယကသ႔ကဥးေအာငမသတရင သကယကသတသြားမာပေလ။ တကပြမာ အရင ဖမးမတ စစသားေတြက ေတြ႕ဖးတယ။ မားေသာအားျဖင ခပငယငယေတြမားတယ။ ေမးလကရင တငး ရငးသားေတြမားပါတယ။ ကယန႔လကမတြခငတသေတြက ေသနတသမး၊ ၁လ-ႏစလတနသည ထမး သမးထားၿပး လမးေၾကာငးရငးတာန႔ ျပနပ႔ေပးၾကရတာေတြရတယ။ တႀကမမာလညး ေဒသချဖစတ ကေနာရေဘာ ၀ငးျမငေအာငကေခၚၿပး ေရာကၿခေတြထက အေျခအေန သြားၾကညရငး ေရာကၿခထက ကရငအဖြားႀကးတေယာကရ႕ တကေရာကတယ။ ကေနာတ႔က ေရေႏြးတ႔ ထနးလကတ႔ဧညခရငး စကားလကဆကေနတနး ေခါငးေပၚတညတညက ကးႏစေကာငသးေကာငလာ ၿပး ေအာေနသၾကားရတယ။ ဒကကးေတြရအသက ၀မးေခါငးသပါတယ။ ကေနာတ႔ျမစ၀ကၽြနးေပၚဖက က ကးေတြရ႕အသလ အသမသာဘး။ အဖြားႀကးက “ဟ.. ဖးခြား။ ပေယာ (ဗမာစစတပ) လာေတာမယ။ ျပနေတာ” လ႔ေျပာေတာ ကေနာက ဒါေတြက အယအၾကညမရဘး။ ကေနာတ႔မာလညး ေသနတပါတာပ။ သတ႔လာလညး ျပနပစမာေပါလ႔ ေျပာလကတယ။ သ႔မကႏာကၾကညလကေတာ ေသြးမရေတာဘး။ အရမးေၾကာကေနပရတယ။ ကေနာလညး အလကားေနာကတာပါ၊ ကေနာတ႔သြားေတာမယလ႔ ႏႈတ ဆကရငး ခကခငးထျပနခတယ။ လမးမာ ကရငထငထားတ ေတာငကနးတခကေတာင တကၿပး KNU ရေဘာေတြကႏႈတဆကခေသးတယ။ အဒအခနက ကေနာက တရတျပညကထတတ စမးၿဖၿဖယနေဖာငး က ဘကတဆပမပါပ ပဆးအျပငထတ၀တထားၿပး ပါလာတ ၃၈ မမ စပါယရယေအးဂင ေသနတအတက ခါးၾကားထးထားတယ။ ၀ငးျမငေအာငက သ႔ရ႕ေအေက AK ေခါကဒငက ဒငေခါကလြယထားၿပး ပဆးၿခ ထားတယ။ လမးၾကညရင ကေနာတ႔ ဘယသဘယ၀ါျဖစတယ၊ ေသနတပါတယမပါဘး မသႏႈငတပစ ျဖစေနတယ။ အဒါလညး ကေကာငးတာပါတာေပါ။ မဟာမတကရငတပက ရေဘာေတြက ရနသစစ ေၾကာငးတခ ေပာကေနတယလ႔ေတာ သတငးေပးလကတယ။ ကေနာတ႔ စခနးခတေတာငကနးကမေရာကခင ရြာသားေတြ ေရႊကငေနၾကတ ယာယစခနးကျဖတလာ ၾကတအခန တပရငး ၂၀၅ က ရေဘာေတြျဖစတ ကေဇာႏငန႔၊ ကခငေမာငထးတ႔ M16 ေသနတ တလကန႔ ငါးဖမးပကကြနတခဆြၿပး ထြကလာၾကတာေတြ႔ေတာ ကေနာက ဘယသြားမလလ႔ေမးလက တယ။ ကေဇာႏငက ကေနာတ႔ ဖားေလး၊ ငါးေလး သြားၿပး ဟငးစားရာလကဥးမယလ႔ ျပနေျဖတအခါ

ကေနာက ရနသစစေၾကာငးတခေပာကေနတယၾကားတယ၊ ညေနလညးေစာငးေနၿပ သတထားၿပးသြား ၾကလ႔ သတေပးခတယ။ ေရႊတးၾကတလေတြစခနးခထားတရြာထက ျဖတလာေတာ အေဒၚႀကးတေယာကက ဗလႀကး.. ညေန ထမငးလာစားေလ။ ႏြားသားေရသတန႔ ဟငးခေကာငးေကာငးခကထားမယလ႔ ထမငးစားဖတတယ။ ႏြားသားေရသတဆတာက ႏြားသားေရေျခာကျပားက ႏးအေနေအာငျပတၿပး ေရာကရြက၊ ေရာကသးန႔ သတထားတာ။ ဘာမမရတေနရာမာ သကဟငးေကာငးျဖစပါတယ။ ကေနာက ထမငးသြားမစားခင ေရဆငးခးဥးမဆၿပး ေခာငးထကျပနဆငးလာခတယ။ ၂၀၅ တပရငးမးကတငစးက ေရခးဆပမာ ေရခး ေနတာေတြ႔တယ။ ကေနာလညး ေခာငးေရေအးထက ဆငးစမၿပး ေရခးေနတာေပါ။ အဒအခန ေတာက-ဖနး ဆတ ေသနတသတခကထြကလာတယ။ ကေနာ ဆတကနျဖစသြားတယ။ ကေနာ ဟရေဘာႏစ ေယာကက ျဖတကနသတရၿပး အရမးစတပသြားတယ။ ကတငစးက အဒါဘာေသနတသလညး သတယ မဟတလားလ႔ေမးေတာ သကေခါငးညတျပတယ။ ကေနာက အျပငမာငါးသြားဖမးေနတ ရေဘာေတြရ တာရယ၊ ရနသစစေၾကာငးေပာကေနတာရယေျပာၿပး သ႔က မဟာမတ KNU တပေတြက စကားေျပာစက န႔ ကယဆကလေတြ ကာဘငေသနတကငထားတာ အဒအေရ႕ဖကမာရမရ လမးေမးဖ႔ေျပာေတာ သေမး ၾကညၿပး ကယစစေၾကာငးကေရာ၊ မဟာမတဆကပါ ကာဘငန႔လဘယသမ ေရ႕မာမရဘးလ႔သရတယ။ ကတငစးန႔ကေနာတ႔ အေပၚကခကျခငးတကၿပး သတငးနားေထာငဖ႔န႔၊ လအပရငတပလန႔ဖ႔ စစဥၾကရ ေအာငဆၿပး ကနးေပၚကအျမနျပနတကခၾကတယ။ ကေနာ ယနေဖာငးျပန၀တၿပး ေအာကဖကကေမာၾကညေနတအခနမာပ ညငယေဇာႏင အယားဖားယား ျပနေျပးလာတာေတြ႕လကတယ။ ကေနာသလကၿပ။ ကေနာအျမနဆငးႀကၿပး သ႔ကေမးေတာ သက “က ခငေမာငထး အပစခရတယ” တ။ သန႔အတေခာငးထေရာကေတာ အမသာတကခငတယဆၿပး သ႔ဆ ကေသနတကယၿပး ေခာငးေဘးက ကနးကတကသြားတအခန ေသနတသထြကလာၿပး ဟလပကလက လနကသြားတာေတြ႕လကတယတ”။ ကေနာတ႔ ခကျခငးရေဘာတခ႕က ေတာငကနးေပၚမာေနရာယဖ႔န႔ ေရ႕က ရြာသားေတြက ကေနာတ႔အေနာကက ေတာငေပၚမာယာယေနရာေရႊ႕ေပးၾကဖ႔စစဥၾကရတယ။ တကပြျဖစရင ရြာသားေတြက အလယေခါငမာ မထားခငလ႔။ ရနသက တကလကမလာပါဘး။ ေနာကေန႔ မ ရေဘာခငေမာငထးရ႕ အေလာငးကသြားေကာကၿပး ေျမခဖ႔ စစဥရေတာတယ။ ေနာကတေန႔ တကလာတရြာသားေတြက အဒရနသစစေၾကာငးက အရာရတေယာကက ေျပာလကတယ တ အေစာႀကးကတညးက ေကာငးသားႏစေယာကေလာကသြားေနတာေတြ႕တယ။ မပစခငလ႔လႊတ လကတာတ။ ေန႔တငး ဘနးႀကးစားေစခငရင လာခဆပ။ ကေနာထငပါတယ၊ သတ႔ ကေနာတ႔က ႏြား ကနသညေတြလား၊ ဘာလား မေသခာလ႔ အစကတညးက ပစမခလကတာ။ ဒါေပမယ ကယရေဘာက အဒလ အေခာငရသြားတာကေတာ ႏေျမာလ႔မဆးဘး။ ကနတရေဘာအားလးလညး စတမေကာငးျဖစၾက ရတာေပါ။ သတ႔က စားေစခငလ႔ ဟငးစားရာရာေကြးတတတ ကခငေမာငထးတေယာက သတ႔အတြက ဟငးစားထြကရာရငး ကဆးခရတယေလ။ ကယလညး ဒထကပၿပး သတထားၿပးေနရမယလ႔ သငခနးစာ ရတာေပါ။

ကတငစးက ေနာကပငး ရနသန၀တတပေတြဆက လကနကသြားခတာ။ အားကးရတ ကေနာတပရငး က ေဒသခညငယရေဘာေလး ၂ ေယာကကပါ ညာၿပးေခၚသြားလ႔ ဟကေလးေတြပါ မျပနခငဘ ျပနလက သြားၾကရတယ။ ကၾကမၼာဆတာ ထးဆနးတာပါဘ။ ေနာကတနးမာ ကေနာ အကြစမန႔ (ကညဆလြယႀကး) အေဟာငး တခကသန႔ရငးေရးလပေတာ ကညဆအတကဖြငၿပး အထမာေဖာငးေနလ႔ ဘာေတြရပါလမလ႔ လကႏႈက ၿပးဆြထတဖ႔လပတယ။ အဒါဗာ… လကေတြၾကားထကေန ေပာစစန႔ လကမလးပတေလာကရတ ေႁမြတ ေကာင ေခါငးေထာငၿပးထြကလာလ႔ ၀နးကနလကကလႊၿပး လႊငပစရတယ။ ဖးရခငက သတဖ႔လပေတာ ကေနာက သြားပါေစဗာ။ လကဒကၡေပးတာမမဟတပ။ ေနစရာမရလ႔ျဖစမာေပါဆလ႔ သ ဒတေခာငးန႔ ေကာၿပး အေ၀းကေမာငးထတလကတယ။ ေနာကထပတခရေသးတယ။ ကေနာေရ႕တနးက ရေဘာတေယာကႏစေယာကေလာကန႔ ခရးထြကလာ ေတာ။ အမ ၂ လး ၃ လးေလာကပရတ ကရငရြာေလးတခမာ ခဏ၀ငနားၾကတယ။ အဒအမမာ ကနသည ေတြ သးေလးေယာကန႔ေတြ႕ေတာ ကနသညတေယာကက ကေနာရ ေအေက ၄၇ ေသနတက တခါမ မကငဖးလ႔ ကငၾကညခငတယေျပာလ႔ လကထထညေပးလကတယ။ သက ေသနတကငၿပး ဘယလပစ ရတယဆတာေမးေတာ ကေနာက လၿခေရးခလတကျဖတၿပးမ ပစလ႔ရမယဆၿပး လၿခေရးခလတေနရာ ျပေပးတယ။ သက ေခာကကန လၿခေရးခလတကဖြငလကတယ။ ေနာကၿပး ေသနတေမာငးခလတကြငး ထလကညႇးထညၿပး ဒါကဆြရမာမဟတလား၊ ဒလလားတ။ ကေနာမကႏာေရ႕မာ ေသနတေျပာငးက တ ၀၀။ ေနာကၿပး ကေနာက ေသနတက အၿမေမာငးတငထားတာဆေတာ ကေနာမကႏာေရ႕က ေနာကတ ေခါကေျပာငးေရြ႕လာတအခါ ကေနာ လကန႔ေသနတေျပာငးက တြနးေထာငေပးလကတယ။ “ဒငး” “ျဖနး” ဆတအသထြကၿပး ဟလေသနတက ေၾကာကလန႔တၾကားလႊတခၿပး ထေျပးတယ။ ဒငးဆတာက ေသနတထြကတာ၊ ျဖနးဆတာကေတာ အမရ႕ေခါငတင၀ါးလးက ကညမနသြားတာေပါ။ သလညး တန တနရရေတာငးပနတယ။ အေတာေၾကာကသြားပလညးရတယ။ ကေနာသ႔က တခခအျပစေပးတာမး လပမာကလညး စးရမေနပရတယ။ ကေနာသတယ သတမငလပတာမဟတဘး။ ကယကသတထားေန မလ႔ ေတာေသးတယ။ သ႔ကလညး ကေနာခြငလႊတတအေၾကာငးေျပာၿပး ျပနႏစသမရတာေပါ။ ကယရ ေဘာထက ေပါဆမႈေၾကာင စစေၾကာငးထမာ အဒလျဖစရငေတာ ရကသငရင ရကဆးမရတာ ရတယ။ ကၾကမၼာဆတာ ရတယဆေပမယ အသကကဥာဏကေစာငတာပေလ။ သတဆတာ ပသညမရလ႔ လႀကး သမေတြက ေျပာၾကတယမဟတလား။ ကတရားန႔ ပတသကၿပး ကေနာမမတမတ အျဖစအပကေတြ လညး အမားႀကးရေနႏႈငပါေသးတယ။

(၅၅)

ဆႏၵ တပမဟာ (၁) ဘကမာက သထ-ဘးလငးကားလမးမက ဟဘကကျဖတလက၊ ဒဘကကျဖတလက ခတကၾကၿပး ရနသ႔စခနးေတြ၊ တပေတြက ေျမျပငသတငးအသာစးယၿပး တကၾကတတကပြေတြပါ။ အဒ ကားလမးကမျဖတခင တပစတႏစစတေလာက ဟဘကဒဘက ကငးရညထတၿပးေတာမ စစေၾကာငး ရေဘာေတြက အေျပးျဖတၾကရတာ။ တရက စစေၾကာငးခဏနားေနၾကတနး ကရငရေဘာေတြန႔စဖြ႕ၿပး စကားစမညေျပာၾကေတာ ေတာလနေရးၿပးရငဘာလပမလဆတေမးခြနးက တေယာကတလညေျပာ ၾကတယ။ အမျပနမယ၊ မနးမယမယ၊ စကပးေရးေလးဘာေလးလပစားၿပး ေအးေအးေဆးေဆးေနေတာ မယန႔ တေယာကတမးေျပာေနၾကတအခန ကရငရေဘာတေယာကအလညေရာကေတာ သကေျပာ တယ။ “ေတာလနေရးၿပးရင ဒဘးလငးကားလမးမႀကးေပၚမာထငၿပး ညာသအ၀ေသာကပစမယ” တ။ ညာသဆတာက ကရငေဆးလပေသာကေဆးေလ။ သတငးစာန႔ ဒါမမဟတ ငကေပာရြကေျခာကလ အရြကတမးမးန႔ လကျဖစပြတခၽြနးလပေသာကရတယ။ ဟတသားဘ ဒကားလမးေပၚျဖတတငး ကေနာတ႔ျဖတခညေျပးေနရတာ၊ သလပ ေအးေအးေဆးေဆး ထငၿပး ေဆးလပေသာကခငမာေပါ။ ဒတငးရငးသားေတြဟာ သတ႔ဖာသာ ေအးေအးခမးခမးေနခငၾက တယ။ ေတာေတြေတာငေတြၾကားထမာ ဟတစဒတစေနၾကမယ။ အမလက၊ ေတာငယာစက ေအးေအး ေဆးေဆးေနလ႔ရရင သတ႔ဘ၀က ေရာငရေနၾကၿပးသား။ ေပာေနၾကတာ။ အခေတာ စစတပေပၚတာဆြ မာက ေၾကာကရ၊ ႏပစကမႈေတြက ေၾကာကရ၊ မဒနးကငေစာကားမႈေတြက ေၾကာကရ၊ ရြာေတြအမေတြ မးရ႕ဖကဆးခရမာေၾကာကရျဖစၿပး ကးလန႔စာစားဘ၀ေတြကေတြ႕ရတယ။ တငးရငးသားေဒသေတြရ႕ သဘာ၀အလေတြက ဘယသေတြက ကးေကာဖကဆးေနၾကတာလ။ လေတြရ႕ဘ၀လၿခမႈန႔ စား၀တ ေနေရးေျပလညမႈေတြရေနတယ၊ တရားမတမႈေတြရေနတယဆရင စစဆတာရမာမဟတဘးလ႔လညး ေတြးမေသးတယ။ စစပြေတြမရတ ၿငမးခမးမႈေလးေတြက အပမကလ မကေစထျမငေယာငၾကညရတာ အရသာရသား။

(၅၆)

ကေနာစပါမငး ကေနာတ႔ တကပြတခအၿပး ေနရာေရႊ႕ၾကေတာ စစေၾကာငးခတကရမယလမးက လတဖကနးပါးေလာက သစလးေပၚကေန အားလး ဟဖကေၾကာကေရာကေအာငကးရမာ။ ၀ါးႏစရကေကာေလာကေ၀းၿပး ကင

သြားလ႔ရႏႈငတ တနးလညးမရဘး။ မးကလညးတဖြဖြဆေတာ ကေနာတ႔ မးကာစေတြက ပခးေပၚမာ ခညၿပးသြားၾကရတာ။ ကေနာက မကေစသပမေကာငးရတအထ တပမဟာ (၁) မာ စစေၾကာငးသြားရင ေရေလးစပစပရတ ေခာငးတခကျဖတလက၊ ေနာကထပမနစေလးဆယ တနာရေလာက ေနပထမာ ေလာကလက၊ အဒလေတာကေလာကသြားေနရတာဆေတာ ပတစန႔လပထားတ စစဘနပ၀တထားတ ေျခေထာကက စလက၊ ေျခာကလက၊ ေျခာကၿပးရင ျပနစလကေပါ။ အဒါ မကေစကအေတာထခကတာ ေလ။ ကေနာမကေစေတြက တျဖညးျဖညး မေကာငးေတာဘး။ ပထမတခါက ရနသ၀ငလာမယဆၿပး ကငးခထားတနး ကယပစကြငးထက ယနေဖာငး၀တထားတ စစသားႏစေယာက၀ငလာတယ။ ကသကက ကေနာေဘးမာ။ ကေနာ ဘကတဆပေတြကၾကညလက တယ။ အနေရာငေတြပ။ ကေနာ ေသနတကထးခနၿပး ေသနတလၿခေရးခလတကဖြငၿပး ပစခဖ႔ျပငေတာ ကသကက “ဟ.. ေဟေကာင။ အဒါ ေကအနယ KNU ရေဘာေတြေလ။ မငးကေသာကရမးပ။ ေသေသ ခာခာမၾကညဘးလား” တ။ ကေနာက အျမင၀ါးၿပး ဘကတဆပေတြက အနေရာငေတြျမငေနတာ၊ ေနာကၿပး လေတြကလညး သသကြကြမေတြ႕ရဘးလ႔ သ႔ကျပနေျပာရတယ။ သက သတထားဖ႔ေျပာ တယ။  အဒညေန သစလးတတားရညေပၚကေန စစေၾကာငးျဖတေတာ သစလးေပၚက သစျမကကခလတတက ၿပး ကေနာ အဒသစလးတတားေပၚကျပတကပါေလေရာ။ ေပႏစဆယေကာေလာကျမငတယ။ ကေနာ လ ေျခလြတလကလြတျပတကတာဆေတာ အကမနာေအာင ေျခေထာကက ေလထမာ သတထားၿပး ျပငထားတယ။ ေအာကမာက ခါးလညေလာကရတ ေခာငးတခရေနလ႔ သကသာတာ။ ေရထက၀နးကန အတညကၿပး မးကာန႔လးေထြးေနတာကျပနျဖညၿပး အေပၚကျပနတကခရတယ။ မးကာက ပခးမာခည ရကတနးလနးပါလာတာဆေတာ ကေနာက ကနတလေတြက ငါျပတကတာ စပါမငးန႔မတဘးလားလ႔ ရ စရာ ျပနေျပာျဖစေသးတယ။ ကေနာမကေစအျမငက အေတာဆးသြားတယ။ ကယလလား၊ ရနသလား မခြျခားႏႈငေတာတအေနအထားျဖစလာေတာ စစေၾကာငးထမာ မသငေတာဘး။ ခဏေတာ ေရ႕တနး အထငစခနးမာျဖစျဖစ ျပနၿပးအနားယမရမယဆၿပး တပစမးလပေနတကသကက ျပနခငးတယ။ ကေနာ လညး တျခားတပရငးက ေဆးနားရေဘာႏစေယာကန႔အတ စစေၾကာငးကေန ျပနထြကခၾကတယ။

(၅၇)

ေနာကကတေျခေထာက သစၥာေဖာက ေတာငေၾကာေပၚကဆငးတာန႔ အမေျခ ၁၀၀ ေကာရတ ကၽြနးပင၀ငးရြာႀကးက လမးျမငရတယ။ သႀကး က ကေနာတ႔ေရာကလာတယဆတာ အေၾကာငးၾကားေတာ သႀကးအဖြားႀကးက ကေနာတ႔က တျခား ကရငအဖြားႀကးတေယာကရအမမာ ေနရာခေပးတယ။ အဒေန႔က ကေနာတ႔လညး ေန႔တ၀ကေလာက လမးေလာကခၾကရေတာ အရမးပငပနးၿပး ဗကဆာေနၿပ။ ကေနာန႔ပါတ တျခားတပရငးက ေဆးနားရ

ေဘာႏစေယာကကေတာ ေရာကတာန႔ အမေရ႕ခနးမာအထတအပးခၿပး ေခြေနၾကၿပ။ ကေနာ မာပါလာ တ ကလားပက ဟနးေကာထထညၿပး ပဟငးခကဖ႔န႔ ကေနာတ႔အားလးစားဖ႔ ထမငးပါတခါတညးတညဖ႔ လပရတယ။ ကေနာအမ အတြငးခနးထမာ ခကျပတေကာငးေနတနး ဖတဖတဖတဖတန႔ေျခသေတြၾကားရတယ။ ကရငလ တေယာကန႔တေယာက ေအာေျပာေနသေတြလညးၾကားရတယ။ ဒါန႔ ကေနာ ဘာမားပါလမဆ ၿပး အျပငကထြကၾကညတယ။ ကေနာ ဂလာနရေဘာႏစေယာကမရေတာဘး။ အမေရ႕မာ အမရငအဖြား ႀကးက ကေနာကေတြ႔ေတာ “ဖးခြား၊ ဘာလပေနတာလ။ သတ႔ ပေယာ (ဗမာစစတပ) လာတယလ႔ေျပာ တယ။ ေျပးေလ” ဆေတာမ အသေတြကသသကြကြၾကားရတယ။ “ပေယာ ဟလး။ ကလး။ ကလး” ဗမာ လာၿပ၊ ေျပးေျပးေပါ။ ကေနာလညး ကယေသနတန႔ပစၥညးပစၥယေတြအျပင ဟဆရာေတြကနခတ ေကာ ပးအတန႔ဟားဗားဆဒေတြကပါမၿပး အမေပၚကခနခေျပးရတာ စစဖနပကေတာင ျပနစြပခနမရလကဘး။ ေရ႕ကေျပးေနတရြာသားတေယာကက အကအညေတာငးၿပး ကယအကြစမန႔ကယျပနစြပ၊ ေကာပးအပ ျပနလြယၿပး သ႔က အနးဆးရြာျပငက ေနရာယၿပးျပနခခၿပးပစလ႔ရတ ေျမာငးတခကေခၚသြားဖ႔ေျပာရ တယ။ ေနာကဖကမာ ေသနတသေတြအျပင၊ လကနကႀကးသေတြပါၾကားရတယ။ ဟ.. သတ႔ရြာက ပစ ရငးရငးၿပး၀ငတာပါလား။ လားလား… ေတြ႕ၿပ၊ ေရ႕မာ ကေနာရေဘာႏစေယာက ကေနာတ႔ သတ႔က ခဏေလးန႔မလာတယ။ မမာ ေပါ၊ ကေနာတ႔က ေျမမာေပၚမာေျပးေနၾကတာ။ အဒဆရာႏစေယာကကေတာ ေၾကာကလန႔ၿပး သေတာ ထသြားေျပးေနၾကတာကး။ ကေနာလညး မေနသာေတာဘ “မငးတ႔အဒသေတာထမာ ဘာသြားလပေန ၾကတာလ။ မငအေဖေတြပစတဟာေတြ ဖငထေရာကလာလမမယ” လ႔ေအာေျပာေတာမ သတရၿပး လမး ေပၚျပနတကလာၾကတယ။ ဒလအသအသနအခနေတြမာ ကေနာတ႔ စကားကယဥေကးေအာင ေျပာလ႔ မရဘး။ အခနလမရဘးေလ။ တကပြထမာ နားထက အတးလကအတစလက၀ငသြားမယ ခပရငးရငး စကားကပ သးတယ။ တကယအေရးဆေတာ တေယာကန႔တေယာက ဆဆေနတာ မဟတေပမယ စကားေတြက ရငရငရငးရငး။ ဒါေပမယ တကပြၾကားထမာ ေစတနာန႔ လရငးတရငးေျပာၾကတာျဖစလ႔ စစ သားအခငးခငးနားလညၾကတယ။ ေတာေသးတယ။ ရနသက ထြကလကမလာၾကလ႔။ ကေနာကနခတ ပဟငးခကလကစဟနးေကာန႔ ဖနပ က ေနာကပငးမ ရြာသားေတြယလာေပးတယ။ ကေနာတ႔ေျမာငးကေရာကေတာ အရငႀကေရာကေနတ KNU က ရေဘာေတြန႔ေတြ႕တယ။ ကေနာတ႔သတ႔န႔ ေနာကတေနရာကထပေရႊ႕ၿပး၊ အဒတညလးလလ အတရေနၾကတာ။ KNU တပမဟာ (၁) ရ တပရငးေရ႕တနးေထာကလမးေရးဗလႀကး ဗလျမတသနးတ႔ အဖြ႕န႔ထပေပါငးမေတာ အငအားက ၂၀ ေကာ ၃၀ ၀နးကငျဖစသြားၿပ။ ဗလျမတသနးက ကေနာန႔ေတြ႕ ေတာ “မငးကလညးျမတ၊ ငါကလညးျမတ။ ျမတႏစျမတဆေတာ လေခြးျဖစေတာတာေပါတ” ခပေနာက ေနာကေျပာတယ။ ေနာကတေန႔မ ကေနာတ႔ ေရ႕တနးအထငစခနးက ဆကသြားၾကရတာ။ အဒရြာက ဘးလငးဖကက အေရာငးအ၀ယလာလပတ ျမနမာလမး ညမငယတေယာက ေနာကေန႔မနက ဘးလငး ေခာငးစပမာ ေလေစာငေနတနး ရနသတပက တပၾကပႀကးတေယာကရ မဒနးကငတာခလကရ တယတ။ အဒါက စစေၾကာငးအရာရေတြက သြားတငၾကေတာ အဒတပၾကပႀကးက ရြာထမာ ႀကမဒဏ ဆယခကဆလား၊ အခကႏစဆယဆလား ေပးၿပးဆးမလကတယတ။ လြယလကတာ။

ေနာကပငး ကေနာမကေစျပဖ႔ ေနာကတနးကျပနမယအဖြ႕န႔ ျပနလကခရတယ။ မကမနလညးလပ လကရတယ။ ဒဂရကလညး ျပညတြငးမာတနးကစမးခတ ဒဂရရ႕ႏစဆတးသြားေတာတာေပါ။ တပရငး မာေတာ ထးစအတငး ေနာကတနးတာ၀နေတြန႔ပ အခနကနရျပနတာေပါ။

(၅၈) ေစာထခစစ ၉၃ ခႏစအေစာပငးေလာက တပရငးကရေဘာေတြအမားစေရ႕တနးလႈပရားစစေၾကာငးန႔ အတရေနတ အခန ဗဟက အေရးေပၚအထးစစေၾကာငးအတြက လလတယဆၿပးေခၚျပနတယ။ အဒအခန ကယတပ ရငးက တပစတတစတေတာငလမျပညလ႔ တပရငးမးက ကေနာပါလကသြားမယလ႔ ခြငေတာငးေတာ သကခြငျပတယ။ တပရငး ၂၁၀ တပရငးမး ကဆနးလငးန႔အတ ကကငသနးဥးန႔ ရေဘာသစေတြပါ ပါ လာတယ။ အထးတပသာျဖစတာ အားလးေပါငးမ လ ၄၀ ေတာငမျပညဘး။ ကေနာမတမ သေလာက ကေနာတ႔ ၃၆ ေယာကပရတယ။ ေစာထေဒသဖကက ႏြားသယတေလႀကးန႔ဆနတကသြားၿပး ကမးကပ တာန႔ ေနာကေကာဖကကေတာငေပၚက ခကခငးတကၿပးေနရာယရေတာတယ။ ေစာထရြာထက ရြာသား ေတြကေတာ ထငးဖကကမးက တေရြၸ႕ေရြ႕ ေနရာေရႊၸ႕ေနၾကၿပ။ ရနသစစေၾကာငးတေၾကာငးေပာကေန တယလ႔ ရမးျပညဖကက မဟာမတတပေတြက KNU က သတငးပ႔ထားတယတ။ ကဆနးလငးလညး ကေနာတ႔က သ႔ရေဘာသစေတြကပါ ညပၿပးထမးေပးဖ႔ ေမတာရပခတယ။ ကေနာတ႔ သေဘာတတယ။ ဒလပလပရမာဘ။ ကေနာတ႔ေရာကလ႔ ၀ပကငးေတြတး၊ ထမငးစားၿပး ဘာမမၾကာလကဘး၊ အဒညေန ရနသတပတကလာတာဘ။ ကေနာန႔အတ ပစကငးတကငးထ တာ၀နကတ ထား၀ယသားကလသနးက ကျမတ ရနသတကလာေန ၿပတ။ ကေနာက ဘယမာလေမးေတာ။ သက ဟမာေလ ပဆးစလြယသငးန႔တကလာတာ တေယာက ေတြ႕တယတ။ ကေနာ ဟအထကဖကကကငးမာရတရေဘာေတြကသတေပးဖ႔ ခလးေသးေသးေလးေတြ ေကာကၿပး လမးပစလကတယ။ သတ႔ေခါငးေထာငၾကညတယ။ ကေနာတ႔ ေအာကဖကက ေမးေငါျပ ေတာ သတ႔လညးသေဘာေပါကသြားၾကတယ။ ရယဒေပါ။ ေနာကပငး ရနသေတြ အၿပလကေျပးတက လာတယ။ တကပြကၾကမးတယ။ ေအာကမာ ရနသေတြကအမားႀကး မမမမ ဟေျပးဒေျပးန႔ ကေနာတ႔က ပစကြငးအရ အသာစးက။ ေနာကပငး လကနကႀကးကတ အေနအထားန႔ တဖကက ပစအားကၾကညၿပး ဒစစေၾကာငးက စစေၾကာငးႀကးတခဘလ႔ နားလညလကတယ။ ကေနာတ႔ ကညကေခၽြတာၿပးပစရတယ။ အခငးခငးလ သတေပးၾကရတယ။ အခနဆြၿပး ထမးထားတ သေဘာ။ ေနာကက တပခြမးရမးႀကးကေကာေဇာတကလာၿပး ကေနာက ကျမတဆတမယဆမ ကေနာ ေရ႕ကလမးၾကညေတာ အငယေလးက ေသနတကခါးေစာငးတငၿပး တကပစေနတာေတြၸ႕တယ။ သ႔ကလ ေနာကကေန ခေသးေသးန႔လမးေပါကေတာ လညၾကညၿပးဘာလတ။ ဆတမယဆတာ လကဟနေျခ

ဟနျပၿပး သကေနာက ေကာၿပးဆငးအသြား။ ကေနာ ကငးထကျဖတကန ထထြကလကတယ။ ထြက ထြကျခငး သစကငးတခန႔ခလတတကၿပး ေရ႕ကဟပထးဆငးသြားတယ။ ကညဆတခ႕ ေခါငးေပၚက ရႊး ကနရႊးကနျဖတသြားတယ။ လက ဖနးကနေတာငျဖစသြားတယ။ ကေနာတ႔ အဒပထမပြမာ တေယာကမ အထအခကမရဘး။ ေတာငေပၚကေနေလာခၿပးဆတေတာ ၂၁၀ က ရေဘာတငးေကာေတာ ဖငမာငတစးတယ။ ဘယလ ေလာခတယမသဘး။ အဆးရြားႀကးေတာမဟတပါဘး။ ကေနာတ႔ေတာငေအာကက တလမးစ သးစကြ ၿပး ေရာကသြားတယ။ အဒအခန အေတာေမာငေနၿပဆေတာ ရနသလညး ဆငးလကမာမဟတေတာဘး။ ကေနာတ႔ ေမာငထမာေနရာေရႊ႕ၿပး ရနသ႔ကညလြတရာ သလြငျမစကမးနေဘးမာ ေနရာယၾကတယ။ ကေနာၾကားလကတာက ကေနာတ႔ အဒေတာငကနးမာ တနာရေကာေကာေလာက ထမးေပးထားႏႈင ေတာ ေနာကဖကက KNU စခနးထငရးအဖြ႕အပါအ၀င ရြာသားေတြ တမးေရာငဖ႔အခနရသြားတယ။ ကေနာတ႔က KNU ဗဟက ဂဏျပလႊာတခပ႔ေပးလာတယလ႔လညး ကဆနးလငးဆကၾကားတယ။ ေနာကတေန႔ အရငေတာငန႔ အျမငအတနးပါးေလာကရတ ေနာကထပေတာငကနးတခက ျပနတကၿပး ေနရာယၾကတယ။ ေျမျပငမာ အေပၚစးက စးမးထားႏႈငေလာကတ ေတာငကနးေတြက တခလြတသြားရင ေနာကတခ ျပနယရတာက ေျမျပငစစဆငေရးမာ မရမျဖစလတဗဟာေပါ။ မနကပငးက ေအးေအးေဆး ေဆးဘ။ တကပြျဖစတငး ေကာငးသားတပမေတာကြ၊ ေသရရငတကခလ႔ ေအာေတာ တဖကေတာငေပၚ က ရနသေတြဆက ေန႔လညပငးအသထြကလာတယ။ “ေဟး… မငးတ႔ ေကာငးသားေလးေတြလား” တ။ ဒဘကကလညး ဟတတယ ဘာျဖစလဆေတာ သတ႔က “သစၥာေဖာက ဒဗလမးႀကးေအးျမငက မယန႔၊ ငေပြးေတြ (ကရင) ကမေပါငးန႔” “ျမနမာျပညမာ ဒမကေရစရေနၿပကြ၊ ျပနလာၾကညဥး။ အရငတနးကလ မဟတေတာဘး” တ။ ေနာကပငးဟေအာဒေအာ အျပနအလနေအာေနၾကရငးက သတ႔က ထမငးစားၿပးၿပ လား ငါတ႔ေတာ၀ကသားန႔စားတယ၊ မငးတ႔ဘာ ဟငးန႔စားလတ။ ကယဖကကတေယာကက ေအး ငါတ႔ ေတာဘာမမရဘး။ ထးစအတငး ငါးပတ႔စရာေပါကြာ၊ ငကေပာဖးေတာရတယ၊ မငးတ႔စားဖ႔ပ႔ေပးလကရ မလားလ႔လမးေအာေမးတယ။ အဒေတာသတ႔က မလပန႔ဥး၊ မလပန႔ဥး ငါတ႔ထမငးအရင စားလကဥး မယတ။ ငကေျပာဖးက တငကားဖကေနာကပြငလကနကႀကး အာပဂ RPG ကညဆသးန႔တတယေလ။ ရငဆငတကပြေတြမာ အနးကပပစတအခါ တကၿပး၊ ထေရာကတလကနကႀကးေပါ။ သယရျပရတာ လညးလြယေတာ အဒအာပဂေတြက ကေနာတ႔ရ႕ လကနကႀကးအေနန႔ ရငဆငတကပြတငးမာသးတယ။ ကေနာတ႔ ရငဆငေရ႕တနးတပေတြတြငမဟတဘး၊ စစရးခပတ႔ ျဗဟာရးတ႔က ေထာကလမးေရးန႔ ဆကသြယေရးစကေတြထမာလညး ဟဖကဒဖကရေဘာေတြ ထပတကေတြ႕ၾကတာရတယ။ မားေသာ အားျဖင “ဘာေကာငးသားလ။ ႏြားေကာငးသားလား။ ဘနးႀကးေကာငးသားလား” ဆတာကစၿပး ဟဖက ဒဖက အယတအနတဆဆေနတာေတြလညးရတယ။ ျမနမာတပမေတာက တခ႕တေလေတာ ခနကလ စကားက ေကာငးေကာငးမြနမြနေျပာတာလညး ရတာပါဘ။ အဒညေနေတာ သတ႔တကမလာခင သတ႔စစေၾကာငးက အေပၚစးကေန သြားေနတာေတြ႕ေတာ ခန႔မနး ေျခ လအငအား ၅၀၀ ေကာေလာကရတယလ႔ ကလသနးကေျပာတယ။ ဟာ ဒါဆစစေၾကာငးတေၾကာငး ထမ မဟတဘလ႔ ကေနာကေျပာေတာ ကေကာေဇာက အဒါ တျဗဟာတကထးတာျဖစမယတ။ အဒ ညေနေစာငး သတ႔ ကေနာတ႔ကနးက တကလာၾကတယ။ ျဖစတာန႔ ထးစအတငး ဂနးဂြမးဘ။ ကေနာ

အေျခအေနက တကၾကညလကေတာ ရငး (၂၁၀) က ဒကငထားတ အာပဂဖငႀကးက ကေနာ မကႏာန႔တညတညႀကးဆေတာ “ေဟ.. မငအဘ၊ ငါမကႏာန႔တညတညႀကး” လ႔လမးေအာေတာ သ လညၾကညတယ။ သ႔က ဘယဘကကပစရမယ ဆတာက ၾကညၿပးေျပာေတာ သညာဘကက ေရႊ႕ သြားတယ။ အာပဂက ပစရငေနာကက မးတနးထြကတယ။ အဒေနာကကေနာ ေနာကဖကကလညၿပး ျပနလာတနး ဂနးကနသ႔အနားက ရနသ႔လကနကႀကးတလးကတယ။ ဖေတြၾကားထမာ မနၾကညယရ တယ။ ဟား… ဒက အဒေနရာမာပါလား။ ကေနာေျပးတကသြားေတာ ကကငသနးဥးလညး တဖကက ေျပးတကလာတယ။ “ေဟ… ဒ၊ ရလား” ကကငသနးဥးရ စးရမတႀကးေလသ။ ဒဆက ခကျခငး စကားျပနမရဘး။ ကေနာ ဒေဘးေရာကေတာ သက “ရပါတယ။ ဘာ.. ဘာမမျဖစ…” စကားက တ၀ကတျပက။ ေနာကသကေနာဖကက သ႔ေခါငးကသျပနစမးရငး ယငဆငးလာတယ။ ဟာ… ေခါငးက ထထားတာကး။ ကေနာေသနတကအျမနျပနလြယလကၿပး သ႔က လကတဖကကဆြထမးထား၊ ေနာက တဖကက သ႔လကထက ကညထညၿပးသား အာပဂကဆြ။ အာပဂက ကကငသနးဥးကလႊေပးလကၿပး။ ဒကလညး ေဆးမးဆက တြၿပးပ႔ေပးလကရတယ။ လကနကႀကးအစစငၿပး ေခါငးကရပထတာေလ။ အဒပြမာ ဆတမန႔ရလ႔ ထပၿပးဆတၾကေတာ ကေနာတ႔ရေဘာသစေတြက ရေအာငထမးၿပး သလြငျမစ ဖကက ဆတခၾကရတယ။ ျပနအဆတမာ ရေဘာသစေတြက သတ႔ေနရာေရႊ႕၊ ကာပစၿပး စနစတကဆတ ဖ႔၊ တေယာကခငး လကညႇးထးျပၿပး ပစကြငးေျပာျပၾကရတယ။ ဒၾကားထ တေယာကက “အက… ကေနာေသနတပစလ႔မရေတာဘး” လ႔ေအာေျပာေနလ႔ “ေဟ… မေအာန႔။ အေပၚက မငပေထြးေတြၾကား လမမယ။ အဒမာေန ငါလာခမယ” လ႔ေအာၿပး သ႔အနားကတကသြားၿပး ကေနာေသနတန႔ သ႔ေသနတက လ ေပးလကတယ။ သ႔ M16 က ကညခြညပၿပး ဂမးျဖစေနတာ။ ကေနာေမာငးက ဒအတငးဆြလ႔မရတာ န႔ ေသနတက ေဘးကသစပငန႔ ေဆာငထညလကေတာမာ ခြမကန ၾကညခြထြကသြားတယ။ ေသနတ ေျပာငးရငးက ဆ၀တန႔ပြတထတလကၿပး ျပနပစလ႔အေကေတာမ သ႔ေသနတကသ႔ျပနေပးၿပး သ႔ကပါ ျပနေခၚဆတၾကရတယ။ အေပၚက ေနရာအသာစးရသြားတ ရနသကလညး ညႇာတယမထငန႔ပြငဖကလ႔ေခၚတ ေလယဥပစစက ေသနတႀကးန႔ ေတာငေပၚကေနကေနာတ႔က လကပစတယ။ အဒါႀကးက ထလကရင လကဆလက၊ ေျခ ေထာကဆေျခေထာက ေၾကသြားမာ။ ဟေကြ႕ဒ၀ကန႔ ဆတလာၿပး ကမးစပက ေလတစးမမလာရေတာ သတ႔ေလရတေနာကက စစေၾကာငးတခလး တေ၀ါေ၀ါစးေနတ သလြငျမစေဘးက ေကာကေတာငေတြ က တြယဖကသြားၿပးလကၾကရတယ။ ျဖစခငေတာ ေရေကာငးေကာငးမကးတတတ ဘရားစးျမစ၀ကၽြနး ေပၚသားကေနာ လမးကငလကတ ေကာကတးကပ၊ လကလြတေရထကျပတကၿပး ေရနစပါေလေရာ။ ရေဘာတေယာကကမးေပးတ ေသနတဒငက လမးဆြလကလ႔ သကသာရာရတာ။ စတမ ေကာငးျဖစရ တာက ကေနာကငေနၾက ေအအာရ-၁၅ AR-15 (အမ-၁၆ န႔ပစတ) ေသနတကေလးက ေရထမာထားခရ တယ။ ကေနာအဒေသနတက သေယာဇဥျဖစေနတယ။ ပထမလကထကမလႊတပ လကတဖကတညးန႔ ႀကးစားကးပါေသးတယ။ ဒါေပမယ ကေနာဆမာကနေနတ အကြစမန႔ထက ကဥဆ (၇၀) ေကာရယ၊ ေကာပးအတ၊ ဖနပေတြရယက ကေနာက ေရထကဆြခေနၿပ။ အေပၚက တပခြမး ရမးႀကး ကေကာေဇာ က “ကျမတ ေသနတကလႊတခလက ေနာကမျပနေကာကယမယ”ဆတ အသကၾကားလ႔။ ေနာကတခါ ေရထကျပနအေပၚမာ မမျမငလ႔လမးဆြလကေတာ ရေဘာတေယာက ကမးေပးထားတ ေသနတဒငဖား က ဆြမတယ။ သတ႔ဆြတငမ အေပၚျပနေရာကလာေတာတာေလ။

ဟဖကကမးကေရာကေတာ ထငးကရငရြာထက ဗးသးတလးလကေဆာငရတာက ေသနတအစားထမး ၿပး လကခရတယ။ ရေဘာေတြက ေဟလ ခငဗားထမးလာတလကနကႀကးက ဘာႀကးလလ႔ လာေနာက ေနၾကေသးတယ။ ေနာကတေန႔ ၁၆ တလက အစားျပနထတေပးပါတယ။ ကေနာက ကေနာသငယခငး ရေဘာထကက စစဆတာ ဘယေတာမေတာငးၿပးမလကရဘး။ စစကေတာငးလကလ႔ ဒလေရနစတာ မငးအစား ေသနတဆးသြားတာ ေကာငးတယမတဆတ စစသားၾသ၀ါဒတခ ထပၾကားရတယ။ အဒါက တျခားရေဘာတေယာကႏစေယာကကလညး ေထာကခၿပး၀ငေျပာၾကေသးတာမတမေသးတယ။ ေနာက ပငး အဒေစာထေတာငေၾကာတခေပၚမာ ကေနာ၀မးကက၀မးေလာျဖစတယ။ “အထကလနေအာက ေလာ” လ႔ေခၚၾကတယ။ ၀မးကလညးေလာ၊ အနကလညးအနေပါ။ ဗဟန႔ ေနာကတနးကခကၿပးပ႔ လကတ ထမငးထတေတြက ေတာငေၾကာေပၚအထ ေရာကေအာငသယပ႔ေပးၾကေတာ ကေနာတ႔ လကထေရာကၿပး စားမယအခနမာ ထမငးက နနသးန႔ထြကေနၿပ။ ဒါဘရတာဆေတာ အဒထမငးေတြန႔ပ ေလႊးေနၾကရငး ၀မးေရာဂါျဖစၾကတာ။ ေတာငေၾကာေပၚမာ ေနပလြနးတာလပါတယ။ ႏးေခြၿပး ခးကသြား တ ကေနာ ေနာကတနးက ျပနဆငးခရေတာတယ။ အဒေနာက ကေနာတ႔ေတာငေပၚမာရတအခနက ရေဘာႀကးေတြရ႕ ေသာကေရဗးေတြအမားႀကးက လြယၿပး အတကအဆငး ၄၅ မနစခရးက သြကသြကလကလက သြားခပေပးတတတ ၂၁၀ က ရေဘာ သစ ညေလးရေဘာေဇာ၀ငးက ရနသ႔စႏကပါလကခက ေခါငးကမၿပး ကလသနးလကထမာ ကဆးခ တယလ႔သရတယ။ ေနာကထပ တကပြကတရေဘာေတြရ႕သတငးေတြထပၾကားေပမယ ဘယသဘယ၀ါ မမတမေတာပါဘး။ ဒါက ၁၉၉၃ ခႏစေလာကမာျဖစတ ကေနာရ႕ဘ၀ထမာ ကေနာတ႔ ေကာငးသားေတြ သကသက တဖကန႔ အငအားလး၀မမပ မကကနးတေစၦမေၾကာက တကခၾကတ အျပငးထနဆးတကပြ ေတြေပါ။ အဒ ေစာထဂြငထက ေနာကပငးပြေတြမာေတာ KNU က ပးေပါငး၀နးရေပးၾကတယလ႔ ၾကားရ ပါတယ။

(၅၉)

ေတာပါေသးရ႕ ေနာကပငး ကေနာ တပမဟာ (၃) ဖကက စစေၾကာငးဆက တာ၀နတခန႔ ထပဆငးရျပနတယ။ အဒ တနးက ကေနာရေဘာႀကး ဖးရခင၊ ကသေခာငးအပါအ၀င ရေဘာေလးငါးေယာကကေနာန႔အတပါ တယ။ ကေနာတ႔ေလ ကမးေျခကကပေတာ အထကေစာထဘကမာ ေသနတသေတြ တခကတခက ညေနတနး။ လကနကႀကးသေတြကလညး ျပနၾကားလာရတယ။ ေအာကဖက ေတာငေၾကာတခကေန ျဖတမဆငးခင အရပ၀တန႔ KNU ရေဘာ ၂ ေယာကေလာကက သတ႔လညး ကေနာတ႔န႔လကတကၿပး သတ႔တပေတြဆကသြားေပါငးဖ႔ရတယဆေတာ တခါတညးေခၚလာခတယ။ သတ႔မာ ေသနတပါမလာၾက ဘး။ လမးမာ ရညငေပါတေကာင သစကငးေပၚမာျဖတေျပးတာက ကေနာ အလြယေကာကလြယခတ ခပ

စတစတ ေအေက AK-47 ေခါကဒငကယၿပး သတ႔ထကတေယာကက ထးပစထလကတာ ရညငေပါ တေကာငျပတကလာတယ။ ေတာေတာ လကတညတလဘလ႔ မတခကေပးမတယ။ တနာရေကာခရးေလာကသြားၿပး တဘကေၾကာက ဆငးလာေတာ ေအာကမာ မဟာမတကရငတပဖြ႕ KNU ေတြန႔ေတြ႕တယ။ သတ႔သပမမားဘး ၾကညရတာ အဒပတ၀နးကင လၿခေရးတာ၀နကေနၾကတာ ျဖစမယ။ ကေနာတ႔ အဒေတာငေျခက ခေနာခန႔၀ါးတေလးေပၚ တငပလငေခြထငၿပး ထမငးစားေနၾက ေတာ ကရငရေဘာ ငယငယေလးတေယာကက စကားစတယ။ “နငတ႔ဘယလမးက လာတာလ” တ။ ကေနာက “အဒတ႔အချမငေနရတ ေတာငကေပါ။ တ႔ဆငးလာတာ မေတြ႕ဖးလား” လ႔ျပနေျဖလကတယ။ သကတအတၾသန႔ “အား.. နငတ႔အဒက ဆငးလာတာ။ ငါတ႔ အဒေတာငေၾကာမာ မငးေတြအမားႀကး ေထာငထားတယ” တ။ ကေနာက “ငါ လမးမာ လာတနးက ေတြ႕သားဘ” လ႔ ခပတညတညန႔ေျပာတယ။ သကမယသလန႔ “မဟတပါဘး…” လ႔ေျပာတာက ကယက “နငမျမငဘးလား။ ငါတ႔အားလး ရစေယာက ေလာကလာတာ။ ဘာမမျဖစဘးေလ” လ႔ေျပာေတာ သက ကေနာက အႏရာယကငးအေဆာငရလားလ႔ ေမးတယ။ ကယလညး ၿဖးလကစန႔ “ဟ.. ရတာေပါ” ဆေတာ သက “မယပါဘး…” လ႔ ရၿဖၿဖန႔ ေျပာတအ ခါ ကေနာလညး “နငလကထမာ ေသနတရေနတာဘ၊ မယရငပစၾကညေပါ” လ႔ေျပာၿပးတာန႔ သဘာလပ မလ မကေျခမျပတလကၾကညရတယ။ သက မယ႔တယန႔ လညၾကညလညၾကည ျပနထြကသြားေတာမ သကျပငးႀကတခရတယ။ တကယလ႔ ခနသ႔ကပစခငးတနးက သသာ တကယပစဖ႔ ေသနတေျမႇာကလာ ရင ကေနာလကထက စားေနတထမငးပနးကနကခၿပး တေပၚကဆငးေျပးေတာမာ။ တခ႕ကရငရေဘာေတြ အကာအကြယေဆာငတ အေဆာငထတေတြက ကညဆထတထကေတာငႀကး တယ။ အၿပလကအထတထထညၿပးသယေနတာ။ နငအေဆာငက ဘယဥစၥာကစြမးတာလလ႔သြားေမး ၾကည ငါလညးမသဘးဆတအေျဖပရမယ။ “ေဆာငရငေလး၊ လႊတပစရငအေ၀းေရာက၊ ေရစမေသာက ရင ရးရးေပါက” ဆတ ငယငယက ဓာတလးဟာသက သတ႔ျမငတငးေတြးၿပး ၿပးရတယ။ အ… သတ႔ယ ၾကညတာဆေတာ ေပါကကရေတြေတာ မေျပာျဖစပါဘး။ KNU တပမဟာ (၃) တပရငး (၇) အထးေဒသက တပတေလာကေလာကရၿပး တပရငးမးကေရာဘတ အပါအ၀င ကေနာတပရငးကရေဘာအမားစန႔ ေရ႕တနးမာေတြ႔တယ။ ေပးစရာေထာကပေရး ပစၥညးေတြ ေပး၊ စစဥစရာေလးေတြ တခ႕စစဥအၿပး ကေနာေနာကတနးက ရေဘာတခ႕ေခၚၿပး ျပနတကဖ႔လပ ရတယ။ ရေဘာေတြဆက ေရ႕တနးဇတလမးေလးတခ႕က ၾကားရေသးတယ။ တစခါ သတ႔စစေၾကာငးက ရနသစစေၾကာငးန႔ လတရပေလာကျမငတ ၿခေတြၾကားထမာ ဟဖကဒဖက ကပၿပး ဆန႔ကငဖကခတကေနၾကတယတ။ အဒအခနမာ ရနသစစေၾကာငးေနာကဆးေလာကက စစ သားန႔ ကယရ႕မဟာမတတပက ကရငစစသားတ႔က ၿခဟဖကမာ အသၾကားသလဘဆၿပး တၿပငတညး လလ ဟဖကဒဖက ၿခၿဖၿပးေခာငးၾကညၾကတယ။ မကႏာခငးဆငသြားတးၿပး ဘကတဆပေတြ ေတြ႕ ေတာ ေသနတေတြလၿပး ထပစၾကတယ။ အဒေတာ စစေၾကာငးႏစေၾကာငး ဟဘကဒဘက ေနရာယၿပး တကပြ ျဖစၾကတာေပါ။ ေနာက တကပြၿပးသြားလ႔ လေတြျပနစစၾကညေတာ ကယဘကက ကရငရေဘာ က ရနသကငတ ဂသရး G-3 ေသနတႀကးန႔ျဖစေနတယ။ စစေၾကာငးမးက ဘယလျဖစတာလ နငေသ နတက ဘယေရာကသြားရတာလေမးေတာ၊ ကရငရေဘာက သတ႔မကႏာခငးဆငတးေတာ ၀ရနးသနး ကား တေယာကေသနတက တေယာကလလာၾကတာတ။ သလညး ကညေဘာကတေဘာက ကန

ေအာငပစၿပး ကညဆထပထညစရာက သ႔ဆမာရေနတကညဆေတြန႔မတေတာ တတလကငထားၿပး ေနရာေကာငးေကာငးမာ သြား၀ပေနတယ။ ဟ.. ရနသစစသားလညး အဒလဘျဖစေနမာ ကနးေသ တယ။ ေနာကေတာ ကယဆကရေဘာေတြအားလး စဥးစားမၾကတာက။ ဒက ကယရေဘာကေတာ ကယ ေသနတဆးေပမယ ရနသ႔ေသနတတလက အစားျပနရလာေသးေတာ စစေၾကာငးမးဆတာေလာကပ ခရမာ၊ ဟဘကက ရနသစစေၾကာငးက စစသားက အဒလ ေအေက AK-47 န႔ တနးစလာရင အဒေကာင ဘယလျဖစမလ မသဘးေတြးေတြးၿပး ဟားေနၾကရတယတ။ လမးကရြာတရြာမာ ကရငမဂၤလာေဆာငတခန႔တးေတာ ဒညငးသးန႔၀ကသား ေခၚေကြးလ႔ ကသလျဖစ သြားၿဖနားၿဖ၀ငစားလာၿပး ေရ႕ ၁၀ မနစခရးေလာကလမးေလာကၿပး တကယလး ဖငးဖငးဖငးဖငးန႔ အဖ အပန႔ေတြထြကလာတယ။ ကလသနးက “ကျမတ၊ ဘာမတြန မားမားေသာကခလက၊ ေပာကသြားလမ မယ။ ေသာကရလားတ” ကေနာက ဘာမတြနက ၂ လးအထက တစခါမေသာကဖးတာမဟတဘး။ ဘာ ဘျဖစျဖစ ျဖစခငတာျဖစ စမးၾကညမယဆၿပး သထတေပးတ ဘာမတြန ၁၅ လးေလာကက ေရန႔တခါထ ေသာကထညလကတယ။ ေနာကေတာ ရေဘာတေယာကရ႕ ေယာကၡမ အမးသမးႀကးရ႕တမာ ၀ငၿပး ေန႔လညပငး တေရးအပအၿပး လကထထပပျဖစေနတာကလြရင အဖအပန႔ေတြအားလးမရေတာဘး။ အခနမရေတာလ႔အဒေနရာမာဘ ညအပလကရတယ။

(၆၀)

ရနသကေတာ လေနၿပ ေနာကတေန႔ခရးဆကျဖစေတာ ၀ငးေမာငးရြာႀကးက ဆကေရာကလာတယ။ ကၽြနးပင၀ငးက ကေနာတ႔ ေစး၀ယ၊ ၀ငထြကစားေသာကေနၾက အပႀကးမမရ႕ဆငက ေရာကေတာ ႏႈတဆကစကား၀င ေျပာတယ။ ကေနာတ႔သ႔ဆငဖကက မေရာကျဖစတာက အပႀကးက စကားနာထးတယ။ ေျပာၾကဆၾကရငး အရငတ ေခါက ကေနာတ႔န႔ စကားလကဆကေလရတ မနးကေလးတေယာကက ဆငေနာကဖကမာ ညမခက သားေကာငးေနတာေတြ႕လ႔။ “ဟ… အရငတေခါကကေတာ စကားေတြကေဖာငလ႔။ အခေတာ ငါတ႔န႔ စကားမေျပာေတာပါလား။ ဘာလ ညညးက ေသြးႀကးသြားတာလား” လ႔ လမးေခၚေတာမ သဖတလကစ ၀တစာအပက လကကခၿပး ခဏထြကေတြ႕တယ။ ေနာကေတာ ျပန၀ငသြားၿပး စာအပဆကဖတေနျပန တယ။ ေၾသာ… ဒေကာငမေလး စာအပဖတေနတာ ေကာငးခနးေရာကေနလ႔ တ႔န႔ေတာငစကားမေျပာ ႏႈငဘးလ႔ ေတြးမတယ။ ကေနာတ႔ အဒရြာက ထြကလာေတာမ ထား၀ယသားႀကးကလသနးက ေဟလ ကျမတ ဟေကာငမေလး က ဟတခါ န၀တစစေၾကာငးရြာက၀ငေတာ မဒနးကငခလကရတ ကေလးမေလးေလ။ ဒါေၾကာင ကေနာ

တ႔က ရကၿပးစကားမေျပာတာတ။ ၾသ… အဒအခန စစတပက ပစရငးရငးၿပးရြာ၀ငတနးက ကေနာက ရြာထမာရေနတာလ႔ ကလသနးကျပနေျပာျပရတယ။ ဒါေပမယ ဘယသဘယ၀ါ ျဖစတယဆတာသခတာ မဟတဘးေပါ။ ကေနာ စတမေကာငးျဖစမတယ။ သတ႔လ အျပစမတျပညသေတြ ဘယေတာမ ျပည တြငးစစရ႕ သားေကာငေတြဘ၀ကေန လြတေျမာကႏႈငၾကမာပါလမ။ အဒကေန ေနာကတေနရာက ခရးဆကေတာ ထးစအတငး တအမႏစလးသးလးေလာကန႔ တစျဖစေနတ ေနရာေလးမာ တေထာငနား ထမငးစားၾကတယ။ အဒမာ KNU ကရငတပက တပေထာကအရာရ အဖး ႀကးတေယာကန႔ ဆၾကတယ။ သ႔ရေဘာေတြလညး တပစတစေလာကပါတယ။ တေပၚမာ ေရေႏြးၾကမးန႔ သက ဧညခတယ။ စကားေျပာလညးေကာငးသလ ေဖာေရြမႈကလညးအျပညေပါ။ ကေနာတ႔ ႏငငေရး အေျခအေန၊ ေတာလနေရးအေၾကာငး၊ န၀တအေၾကာငးေတြက အေတာေလးၾကာေအာင ေျပာျဖစ ေဆြး ေႏြးျဖစ တယ။ ကေနာတ႔မျပနခင သက အားေပးစကားေျပာတယ။ “က… ကျမတေရ။ ရနသကေတာ လေနပါၿပကြ” တ။ ကေနာ အေတာသေဘာ ကသြားတယ။ သ႔ဆက ေနာကဆကတြ စကားက မၾကားရခငအထေပါ။ သ ဆကေျပာလကတာက… “ငါတ႔က မထႏႈငေသးလ႔ပါကြ” တ။ ေကာငးေရာ ႏစေယာကစလးလေနတာပါလား။ ဟားဟား။ အဒလ။

(၆၁)

အထးသငတနးမး ဆရာမတ ၉၃ မာ တပရငးအရာရေတြရယ စစဆငေရးဌာနဆငရာေတြက အရာရေတြအားလးလလ အဘ (ဒ-ဗလ မးႀကးေအးျမင) ဥးေဆာငၿပးေပးတ စစဥးစးသငတနးအပတစဥ ၁/၉၃ ကတကၾကရတယ။ အဒသငတနး မာ ခနကေျပာတ ဗမာတပမေတာက စစသားေဟာငးႀကးေတြပါပါလာတယ။ ႏႈတခမးေမႊးရပရမယဆရင စစသငတနးမတကဘးတ႔ဘာတ႔ အကန႔အသတေတြက ညႇႏႈငးၿပးတအဆး သငတနးစတယ။ တပမး ေတြတပအပတ ပညာေတြဆေတာ တကယကပညာရပါတယ။ အ.. နားတအခနေတြမာဆရင အခငးခငး ေနာကၾကေျပာငၾကန႔ ေပာစရာပါ။

ဆရာမတက စစသငတနးေတြမာ တြဖကဆရာလပေနတာရတယ။ ဒါေပမယ ဆရာမတႀကးက အဒဥးစး သငတနးမာ ကေနာတ႔လ သငတနးသားအေနန႔ သငတနးတကတာ။ ကမတႀကး (ဆရာမတ) က တေန႔ စစေရးျပနားတအခန ေသနတတလကယလာၿပး “မငးတ႔မသေသးဘး။ ငါ.. ၾကားေပာကသငတနး ေကာငးေကာငးေပးလ႔ရတယ” လ႔စကားစၿပး တဆကထ သ႔ဘာသာအမန႔ေပး၊ သ႔ဘာသာ တစႏစသး ေလးဆတအမတစဥေတြက ရြတၿပးလပျပတယ။ ကေနာတ႔ ေကာငးသားတပမေတာက ရနသန၀တ/ နအဖ စစတပရ႕တစႏစသးအတငး လကမလပဘး။ ေလးအထအမတစဥေရတအခါ ပၿပးနနေႏးသြားၿပး စစေရးျပမာ တထစခငး ျမနျမနထက မနမနသြားေနတာ ပလတယထငတယ။ “ေသနတထမး” တစႏစသးေလး..တစ။ ေသနတက သ႔ပခးေပၚက ပမနအတငးထမးတငလကတယ။ “ပစခတရနအသင” တစႏစသးေလး… တစ။ ေသနတက ပခးေပၚမာ အရညလကေနာကျပန ပစခတဘ႔ ပစယလကတယ။ ေနာကၿပး ေသနတေမာငးကြငးထက ေျပာငးျပနကငထားေတာ လကညႇးအစား လကမထညထားတယ။ “ေနာကလည” တစႏစသးေလး… တစ။ ပမနအတငး ေနာကဖကကလညတယ။ “ပစ” ပါးစပကပစလ႔ေျပာၿပးတာန႔ သေသနတေနာကျပနထမးပစရငး ထြကေျပးသြားတယ။ ခငဗားဟာက ထြကေျပးတာႀကးဘဆတ ရေဘာတေယာကရအေျပာက ဆရာမတႀကးက ငါေျပာသားဘ ‘ၾကားေပာက’ သငတနးပါဆ၊ ၾကားတာန႔ တခါတညးေပာကသြားရမာကြတ။ ဆရာမတႀကးကလညး အၾကပႀကးေတြထ ကတေယာကေပါ။ ဒါးဂြငမာ သ႔အၾကပမခရတသမရ သေလာကပ။

(၆၂)

ဆရာမတအလည ေနာကပငးဗဟေဆး႐မာ ကခငလြတေျမာကေရးတပမေတာ KIA က ရေမေတြတခ႕ ေဒါကတာျမငခ ဆမာ သငတနးလာယၾကတယ။ ေခာေခာေလးေတြမားတယ။ ၀၀ႀကးလညး တေယာကပါတယ။ ၀၀ အမးသမးရနာမညက မဒါ တ။ ရေဘာေတြက ေခာေခာေလးေတြနားမာ မေယာငမလညလပရငး ခးခး ၾကညေနၾကတယ။ ၀၀ႀကးလား။ သ႔ကေတာ အဆငမသငရင ကငေပါကခရမာစးလ႔လားမသဘး ဘယသ မရရမၾကညၾကဘး။ အဒရကထ ဗဟက ျမစဆ၀နးကငမာ အေရးေပၚစစေၾကာငးထတဖ႔ ဆငေတာ။ ဗဟ ပတ၀နးကငက တပရငးတပဖြ႕ေတြအျပင ဗဟလၿခေရးတပကရေဘာေတြပါထတၿပး တပစႏစစစာေလာက စစေၾကာငး က ေရ႕တနးကလႊတလကၾကတယ။ ဆရာမတလပါတာေပါ။ သတ႔ေရ႕တနးေရာကေနတအခန ဆရာ မတႀကးကေတာ တခါတခါ အေၾကာငးကစၥေလးေတြန႔ ဗဟကျပနျပနေရာကလာေလရတယ။ ေရ႕တနးက ျပနေရာကတအခါ ဗဟကအေျခအေနအျပင ေဆး႐မာရေနတ ကခငေဆးမးေကာငမေလးေတြရ႕ အေၾကာငးကလညး ေဖာကသညခၿပး ရေဘာေတြကအားေပးေလရတယတ။ သက ဗဟကျပနခါနးၿပဆ ရင ေဆးရဘကက အၿမလည၀ငတတၿပး ေကာငမေလးေတြန႔ ရငးႏးေအာငေပါငးထားတယ။ ေရ႕တနး ေတာငကနးေပၚက ရေဘာေတြအတြက စတဓာတျမႇငတငေရး အစအစဥအေနန႔ ေရ႕တနးကရေဘာေတြ

က သဗဟကျပနဆငးရေတာမယဆရင ႀကၿပး “ေဟေကာငေတြ။ ငါမနကျဖန ဗဟကသြားမာေနာ မငးတ႔ မာစရာရရငမာ ေပးစရာရရင၊ အခထက ႀကျပငထား။ ေဆး႐ကလညးေရာကမယ။ စာေရးခငရင အခေရး ထားေနာ။ ေနာကမေနာငတမရန႔” ဆၿပးေျပာေလရတယ။ ရေဘာေတြလညး စတ၀ငစားတ ေကာငမေလး ေတြက စာေရးတသကေရးေပါ။ ဆရာမတကေတာ တကယရေဘာေကာငးႀကး စာေတြက ေကာငမေလး တေယာကခငးစက လကေပးတအျပင “မငးတ႔ စတကးမလြန႔။ ငါတ႔ရေဘာေလးေတြ ေရ႕တနးမာ တကယဒကၡေရာကၾကတာ။ သတ႔က တငးျပညန႔လမးအတြက အသကအေသခၿပး လပေနၾကတလ ေတြ။ ဥးမတ သဘကခါေလာကျပနမယ။ သတ႔အတြက ေပးစရာရရငေပးလက” န႔ တကယက ကညရာ တယ။ တေန႔ သေနာကတနးကျပနဥးမယဆေတာ သြားခါနး သ႔တပရငးကရေဘာတေယာကက ဆရာမတ ကေနာက ဒစာေလးက ဟ၀၀န႔ မဒါႀကးက ေပးေပးပါလား။ ကမတက ဟာ… ေကာငးတာေပါ။ သလညး ခစစရာေကာငးပါတယကြ။ နန၀လ႔ပါဆၿပး အဒစာကယသြားတယ။ ထးစအတငး စာေတြေပးအၿပး ေကာငမေလးေတြအားလးက ေရ႕တနးရေဘာေတြရ႕ ပငပနးဆငးရခ႕တမႈေလးေတြက ထးစအတငး မေမာႏႈငမပနးႏႈင ေျပာျပတယ။ အ… ေရ႕တနးက ျပနတကမယလပေတာ သက ထးစအတငး ေဆး႐ဖက လညၿပး ေကာငမေလးေတြက ကေနာအချပနေတာမာ ေပးစရာရရငတခါတညးထညေပးလက မာစရာရ ရငလညး မာလကေပါ။ ကနတ ေကာငမေလးေတြေတာ စာေတြေပေတြပါးလားမပါးလား၊ အမာစကားေတြ ပါးလားမပါးလားမသဘး။ မဒါက ဆရာမတေလေပၚတကခါနးေနာကကလမးေခၚတယ “ဆရာမတ” “ဂရစကသြားေနာ” တ။ ဆရာမတလညး ဟတကဟတကဆၿပးေလေပၚတကလာၿပးမ သျပနစဥးစား တယ။ မဒါက ဒါမးသ႔ကတခါမ မမာဖးပါဘး။ ထးထးျခားျခားေပါ။ ဟေရ႕တနးစခနးက ျပနေရာကေတာ ေပးစရာရတာေတြေပး၊ ေျပာစရာရတာေတြေျပာၿပးတအခါကမ မဒါ အတြကစာပါးလကတရေဘာက ဆရာမတႀကး။ ကေနာ ေပးခငးလကတ စာကေပးျဖစလားတ။ ဟာ.. ကနးေသေပးတာေပါ ဆေတာ အဒရေဘာက ဒါဆ မဒါက ဆရာမတႀကးက မျပနခင ဘာေျပာေသးလတ။ အင… သေျပာေတာေျပာတယကြ။ ေနဥး အ.. ငါေလေပၚမတကခင ဂရစကသြားဖ႔မာတယေလ။ အဒ ေရ႕တနးရေဘာေတြ တဟားဟားထရယၾကတယ။ တကယေတာ အဒရေဘာေပးလကတစာက မဒါ အတြကရးစားစာေတာမနတယ။ ေအာကက ဆငးထးထားတာက ကမတႀကးတ။ ေနာကေတာမ ဆရာ မတႀကး ႏပခခလကရၿပဆတာ ရပမသြားၿပး “မေအေပးေတြ ငါပါေဆးရမသြားရေတာဘး။ လႀကးက ေနာကစရာလား.. လခြး” တ။

(၆၃) ျပငဆငေရး ေရ႕တနးက စစေၾကာငးလႊတမာျဖစျဖစ၊ စစေၾကာငးရတေနရာက ပ႔ေပးဖ႔အစအစဥရရငျဖစျဖစ၊ လက နကန႔ စကကရယာေတြက စစေဆးစမးသပရေလရတယ။ တရက ကေနာ စစ႐းခပမာရေနတနး ရေဘာ တေယာကန႔ ကခငထြနးၾကညတ႔ ေရ႕တနးစစေၾကာငးအတြက ေပးလကမယ ေ၀ါကေတာက စကားေျပာ အငကြနစကႏစလးက စမးေနၾကတယ။ ကေနာက စမးသပေနတစကတလးက လကထမာကငထားတ ကခငထြနးၾကညရ႕ေဘးမာ။ ေနာကထပစကတလးန႔ရေဘာက ေအာကဖကခပေ၀းေ၀းက လမးထြက သြားၿပး စကဖြငစကားေျပာရငး စမးသပေနၾကတာ။ “ၾကားလား၊ ၾကားလား၊ အသဘယေလာကရလ” ဟဘကကရေဘာေအာေနတအသ စကထက ျပနထြက လာတယ။ “ၾကားတယ၊ ၾကားတယ၊ အသ ၄-၅ ရတယ။ အဒမာ အသဘယေလာကရလ” “အငး… ၃-၄ ေလာကေတာရတယ။ နန ခပလမးလမးက ဆကေလာကလက။ ရထားျဖစလား” “ရထား၊ ၄-၅ ေလာကရတယ” အဒလ စကစကားေတြေျပာၿပး စမးသပေနၾကတာေပါ။ စကသကလညး တဂြဂြန႔ေပါ။ ဟဘကက ရေဘာဆက “ၾကားလား၊ ၾကားလား အသဘယေလာကရလ အေၾကာငးျပန” ဆတအသ ၾကားရျပနၿပ။ ကေနာလညး နားစြငၾကညလကတယ။ ကခငထြနးၾကညက ကေနာဘကက လညၿပးျပၿပး “ၾကားတယ၊ ၾကားတယ၊ အျပငမာ ေအာေနတအသအတငးကၾကားတယ” တ။ ကေနာ ေအာကကင႔ၾကညလကေတာ ဟရေဘာက ႐းေရ႕ျပနေရာကေနၿပ။ အေပၚန႔ေအာကန႔ေအာေန တာ စကသတြငမဟတဘး သလမးေအာေနတာက အျပငကအတငးသားၾကားေနရတာေလ။ ဘာပျဖစျဖစ စစထမာသးတ ပစၥညးေတြက အေရးထအေၾကာငးထကမ ပကေနလ႔မျဖစဘးေလ။ အစစ စတခရေအာင လပၾကရတာပါဘ။ ကခငထြနးၾကညလညး အဖြ႕အစညးအတြက အမနးခၿပးလပခတလတေယာကပါဘ။ ဒရငးမးတာ၀နန႔တနးက ေရ႕တနးမာ ထမငးအးက ပဆးန႔သငးလြယၿပး ခတကေနတသ႔က စစေၾကာငး ထမာ ေတြ႕ခရဖးတယ။ သက တကၿပး၊ ရးသားႀကးစားတ ေခါငးေဆာငတေယာကျဖစတအတြက ကေနာ အၿမတမးသတ ရေနတ လတဥးပါ။

(၆၄)

လနာန႔ လနာေစာင တပရငးမာ ငကဖားခပျပငးျပငးထထားတာ ကေနာတြငမဟတဘး ကေနာထကဆးတ ရေဘာေတြလညး ရေသးတယ။ ကေနာထက ေလးငါးႏစႀကးတ ကေအာင၀ငးႀကးရယ၊ ကေနာထက အသကႀကးတ စစ တပက ေသနတန႔အတေျပးလာတ ကေနာက ဒကၡခဏခဏေပးတတတ ရေဘာသေခာငးရယေပါ။ ၀မခ ခစစအေတြ႕အႀကရတ ကေအာင၀ငးန႔ ကေနာေရ႕တနးကျပနအတကမာ တလမးလးဖားလာတ ကသ ေခာငးက တခါတခါ ေၾကာငေနတတၾကတယ။ ကေအာင၀ငးက တပရငးမာ ညညမအပဘန႔ ဘားတက ေအာကမာ တညလးရပၿပး အျပငဘကက ၾကညၾကညေနတာ ေလးငါးရကျဖစလာေတာ ဗဟေဆးရကပ႔ လကရတယ။ ကေနာလညး ေနာကတနးမာ လနာေစာငလႊတဘ႔ အဆငအေျပဆးျဖစတာက ကသ ေခာငးမ႔လ႔ ကေအာင၀ငးအတြက လနာေစာငအေနန႔ ထညေပးလကတယ။ ေဆးရမာ ကေအာင၀ငးအတြက အာရေၾကာန႔ပတသကတေဆးေတြေပးတယ။ အခနန႔ေသာကရတေဆး ေတြျဖစလ႔ လနာမေသာကမာစးလ႔ ေဆးမးအမးသမးရေဘာေတြကယတင လကၿပးတကၾကတယ။ ထးစအတငး ကေအာင၀ငးက ညေရာကရင သ႔ရ႕လနာကတငကထၿပး မအပဘ ေဆးရနရကေန တည လး အျပငကၾကညေနတာေပါ။ ပထမတရကႏစရကေတာ ကသေခာငးက လနာကတငေပၚကေခါငး တငၿပး ထငခပေပၚမာအပတယ။ ေနာကေတာ ကေအာင၀ငးကၾကညလကေတာ မအပဘအျပငက ထြက ေငးေနျပနတာပေတြ႕ေတာ သလညး လနာအပတကတငေပၚတကၿပး အပေတာတာေပါ။ ဟတတယေလ။ လနာက အပမမအပတာ။ အပခငးလ႔လညး မရဘးတ။ အ…. ေနာကတေန႔ မနက ၈ နာရေလာက ဆရာ၀နေတြ ေဆးမးေတြ ေရာငးလညလာေတာ လနာေတြ က ေဆးလကတကရငး ကတငေပၚမာ အပေနတ ကသေခာငးကေတြ႔ေတာ ႏႈးၾကတယ။ ကသေခာငးက ဘာလလ႔ျပနေမးေတာ ေဆးမးတေယာကက “ေဆးေသာကရမယ” လ႔ေျပာတယ။ ကသေခာငးက “ဘယမာလ၊ ေပး…” ဆၿပး ေဆးေတြယေသာကပစလကေတာ ေဆးရထမာရေနတ တျခားလနာေတြ၊ လနာေစာငေတြအားလး ၀ါးကန၀ငးရၾကတယ။ သကခပတညတညဘ ျပနေတာငအပေနလကေသးတယ တ။ တကယလနာျဖစတ ကေအာင၀ငးက အဒအခနအထမအပေသးဘ အျပငကေငးၾကညေကာငးေန တနး။ ကေနာ ေနာကတေန႔ ေဆးရေရာကေတာ ေဆးမးရေမတေယာကက ကျမတတ႔တပရငးက ရေဘာေတြက ဘယလေတြလ၊ လနာေစာငဖ႔ တျခားလမရေတာဘးလားန႔စကားစၿပး ျဖစပကျပနေျပာျပမ သရတာ။ ကေအာင၀ငးႀကးလ အေနာကႏငငတခက ဒကၡသညအေနန႔ ေရာကသြားၿပး ကနးမာေရး ေၾကာင ဆးသြားၿပလ႔ ၾကားတယ။

(၆၅)

မားတအခါလညး KNU တပမဟာ (၃) မာ အထးေဒသအေနန႔ တပရငးေတြေပါငးထားတ ေကာငးသားအထးစစေၾကာငး အငအား ၈၀ ေလာကန႔အတ ေရ႕တနးကဆငးရျပနတယ။ အဒအခနမာ အဒေဒသေရ႕တနးေတြမာ ABSDF က စစေၾကာငးတခ႕ စလႈပရားေနၾကၿပ။ အရငက လႊတထားတ စညးရးေရးစစေၾကာငးေတြက မားေသာအားျဖင အသကႀကးႀကးသမားေတြဆေတာ ကေနာတ႔ေကာငးသားတပမေတာရ႕ ႏၿပတရ ေဘာေလးေတြက ေဒသခလထက ေခၚျပျဖစသြားတာေပါ။ ႏ႔မ႔ တခ႕ကရငအဖြားႀကးေတြ အေစာပငးက ေရ႕တနးမာ ကေနာတ႔အထက သကႀကးပငးရေဘာႀကးေတြကလာၾကညၿပး မတခကေပးသလ အၿမျဖစ ေနေတာမာ။ အဒါက “တ႔က ေကာငးသားဆလ႔လာၾကညပါတယ။ ႏႈတခမးေမႊးေတာငျဖေနၿပတ”။ ဒါက ၈၈ အၿပး ဖြ႔စညးလကတေကာငးသားတပမေတာရ႕ထးျခားမႈ။ ျမနမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားမားဒမ ကရကတစတပဥး (ေကာငးသားတပမေတာ) မာ အသပညာရငအတတပညာရငေပါငးစ၊ အသကအရြယ ေပါငးစ၊ လတနးစားေပါငးစန႔ လမးဘာသာေပါငးစပါတယ။ အဆေတာေတြထက ကမြနးေအာင၊ ကသရ ၫြန႔န႔ ကထးအမသငတ႔ ေရာကလာၾကတယ။ ေကာငးသားနာမညေအာကမာ အားလးဟာ ႏပတကကြ ေနၾကတယ။ ကေနာန႔ပါလာတ အငအားက ေကာကႀကးေဒသက ေဒသခရြာသားေတြက ပထမလ႕၀ကထားတ အေန န႔ ေရာကေရာကျခငး အနး၀နးကငက ေတာငေၾကာတခေပၚမာ ေနရာခေပးထားတယ။ ကေနာန႔သတ အနး၀နးကငကရြာသားေတြက ေကာကကးကဆငးလညဖ႔ဖတေတာ ကေနာ ရြာသားေတြန႔ လကသြား ၿပး သတ႔န႔အတထမငးစားျဖစတယ။ ကေနာကသၾကတ ရြာသားေတြ ရေဘာေတြက သတငးမၾကားဘာမ ၾကားေရာကလာတ ကေနာက ၀မးသာအားရႏႈတဆကၾကတယ။ အထးစစေၾကာငးန႔အတရေနတ တပ ရငး ၂၀၉ တပရငးမး ကသနးဆနးန႔ေတြ႕ေတာ သ႔အဖြ႔အတြက ယခတ ၄၀ မမ ေလာငခာေသနတက သ႔ ကလႊေပးလကတယ။ ကေနာအဒမာရေနတနး လၿခ ေရးအတြကကငထားဖ႔ ေမာငးခလတတတန႔ ကည ငါးေတာငပ ထညပစလ႔ရတ ၃၈ မမ စပယရယေအးဂင ေသနတအတတခကလညး ကသနးဆနးက ကေနာကေပးထားတယ။ ေနာကတေန႔မနကပငး ရနသစစေၾကာငးတခ၀ငလာတယၾကားရတယ။ ဂနး ကန မငးကြသလညး ၾကားလကရတယ။ သတ႔က ႏြားအပကေတြ႕ေတာ ေရ႕ကေမာငးၿပးတကလာေတာ ႏြားတေကာငမငးထသြားတာ။ ကေနာလညး အဒေဒသက ဗဟဥးေဆာငေကာမတ၀င ကစငးျမငသရ႕ လၿခေရးတာ၀နယရမယ ရးအဖြ႕ထပါတာဆေတာ အေနာကဖက လၿခတေနရာက ဆတၾကရတယ။ တၿပငတညး အလပလာလပစားၾကတ ရြာသားေတြကလညး ေဘးကငးရာပ႔ေပးၾကရတယ။ ေနာကၿပး တပေတြအားလး ရနသလာႏငေလာကတ လမးေၾကာငးေတြမာ ေနရာခြၿပး ေနရာယထားၾကတယ။ ညေန အေတာေစာငးသြားတအထ ေသနတသလညး မၾကားဘာမၾကားဆေတာ ကျမငသက သ႔အနားက ၂၀၉ တပရငး ရေဘာႏစေယာကက အေျခအေနသြားၾကညခငးလကတယ။ အဒေနရာက ေကာကခတနး ေကာကခေတြမားတယ။ အပင ပငစညေသးေသးေတြလ ဟနားဒနား ေပါကေနတာရတယ။ ၆ နာရ၀နး ကငဆေတာ ေမာငေနၿပ။ သတ႔ျဖညးျဖညးခငးကပသြားၾကရငး အပငစရ႕ေအာကမာ မးဖၿပး စကားေျပာ ေနၾကတအသက ၾကားရတယ။ အေသအခာနားစြငၾကညေတာ ဗမာလေျပာေနၾကတာ။ ရြာသားေတြက

ေျပးခငးထားတာ ဒေနရာမာ ရြာသားေတြရတာ မျဖစႏႈငဘး၊ ရနသဘျဖစရမယဆၿပး ကေနာတ႔ရေဘာထ က တေယာကက လကထက ၄၀ မမ ေလာငခာေသနတန႔ ထထလကတယ။ လေျပးသ ေအာသေတြ လညးၾကားတယ။ သတ႔လညးပစၿပးတာန႔ ရနသ၀ရနးသနးကားျဖစေနၿပဆၿပး အသာေလး ျပနဆတလာ ၾကတယ။ အဒတညလးေအးေအးေဆးေဆးပါဘ။ မနကကေတာ ရနသက ရြာကလမးၾကညေတာ အရမးတတဆတေနေတာ မသကၤာျဖစၿပး ျပနဆတသြား တယလ႔ သတငးရတယ။ အဒါကျပနာမဟတဖး ေန႔လညကေတာ ရြာသားတခ႕က ကေနာရြာထ ဆငးတအခန လာၿပးေျပာတယ။ ေရႊကငဖကက ေလျဖတေနတလတေယာကက ထမးေရႊ႕ဖ႔ မလြယလ႔ ရြာသား ၂ ေယာကေလာက အဒညေနက သစပငမာပခကဆြၿပး မးဖေပးေနတနး စစတပက၀ငၿပး လက နကႀကးန႔ထတာ ေလျဖတေနတလပါထေျပးသြားတာ ရြာကျပနအေရာကပတ။ အဒ ေလျဖတတလပါ အလန႔တၾကားထေျပးရငး ျပနေကာငးသြားတယဆဘ။ ကေနာလညး အဒါကေနာတ႔ ရေဘာေတြလပတာ လ႔ ေလာကေျပာၿပး ေကးဇးတငခဖ႔မလပေကာငးတာန႔ ဟတလားဆၿပး ဆပဆတဆတေနရတယ။ ေနာကေတာ ကျမငသက အရမးလပလာတ သ႔ရ႕ရေဘာေတြက တတတတကတဆပါေလေရာ။ ကေနာ တ႔ၾကားထမာ အလြေတြလပမတငး ေခတစားတစကားတခရတယ။ အဒါက “မားတအခါလညး မားေပ မေပါ” တ။ သတယမဟတလား ကာတြနးေအာငရနရ႕ ဇတလကေကာႀကး ဥးရစားရ႕ လကသးစကားက ျပနလညဆနးသစထားတာေလ။

(၆၆) လြမးစတေတြေ၀ ကေနာ အမကလညးလြမးတယ။ အထးသျဖင ကေနာ ငကဖားတကၿပး အားအငကနေနတအခနေတြမာ အမက သတရတယ။ သးသန႔လြမးဖ႔ အခနကေတာ မရသေလာကပါဘ။ ကေနာတ႔က မားေသာအားျဖင လႈပရားသြားလာေနၾကရတာေလ။ အထးသျဖင အေမကလြမးတယ။ ကေနာအေမန႔ အေဖ၊ ညညမေတြ ကေနာက သတရေနၾကမာဘ။ ကေနာလညး သတ႔ကလြမးလာတယ။ တရက ကေနာတ႔ ေတာငကနး တကနးေပၚက ေရာကၿပး စခနးခၾကေတာ ညပငး ကေနာ သစပငႏစခကဆြၿပးခညထားတ ပခကတခ ေပၚမာလေနတနး ေအာကဖက ရနသထမးခပထားတရြာတရြာက သခငးသတခ ေလန႔အတပါလာ တယ။ ကေနာ သပႀကကတအဆေတာမာမာေအးရ႕ သခငးတပဒပ။ မာမာေအးရ႕ သခငးေတြက တျခား အဆရငေတြ ျပနဆထားၾကတာရေပမယ ကေနာစတထမာ သ႔ရ႕ အ႐ကအငကက မတယမထငဘး။ သဟာ ပါရမရငပါ။ “ဆယမးဆယေႏြ” သခငးသေလးက ေလန႔အတ ကေနာဆေရာကလာလက၊ ျပနေ၀းသြားၿပး ေပာကသြားလကန႔ ျဖစေနတယ။ ကေနာ အဒသခငးက တပငးတစစ စတထက လက ဆေနမတယ။

တခနထညးမာဘ ကေနာ အမကသတရလာတယ။ ကယကယကယ မကေရ၀ငးေနၿပဆတာ သတ ထားမတယ။ ကေနာအမမာတနးက တေန႔လးေခတသခငးေတြကညအကေမာငႏမေတြဖြငၿပးတအခါ ည ကးနာရေလာကဆရင အေဖန႔အေမက သတ႔အႀကက၊ မာမာေအး၊ ၀ငးဥး၊ ရရသန႔တ႔လ သခငးေတြထက တေခြေခြကနားေထာငၿပးမ အပတာ။ အဒါေၾကာင ကေနာက သခငးေဟာငးေတြက မတမၿပး လကဆႏႈင ေနတာျဖစမယ။ နားစြေနၿပေလ။ တကယေတာ ကေနာအနားမာ စစေကာပးအတေလးတလးရယ၊ ကေနာကငတ ေသနတတလကရယ။ ဒါေတြ ဘယေတာမၿပးမာပါလမ။ ပခကေပၚမာ ထထင၊ ေဆးေပါလပမးညၿပး အဒသခငးသေလး ေလန႔အတျပနေရာကလာမာက ေမာေနမတယ။ ခကခငးသာသြားခြငရရင အားလးက သြားေတြ႕လက ခငေတာတာပါဘ။ ဒါေပမယ လကရအေနအထားမာ လးလးမျဖစႏႈငဘး။ ကေနာတ႔ေမာလငေနတ အေနအထားတခက မေရာကမခငး ဒအပမကက အေကာငအထညေပၚဥးမာမမဟတပ။

(၆၇)

ဗဟတာ၀န ေနာကတနးတာ၀နေတြန႔ လးေထြးေနခတကာလအတြငး ကေနာရတအခနေတြမာ အဂၤလပစာသတငး စာေဟာငးေလးေတြကဖတၿပး ေလလာေရးလပျဖစတယ။ ဗဟကေရာကလာတ ႏငငျခားသားေတြထက တခ႕က သတ႔ေရာကေနတအခနမာ အဂၤလပစာသငတနးေလးေတြလပတအခါတငးလလ ကေနာသြား ၿပးတကတယ။ ဒဘာသာစကားက ကေနာအတြကအေရးႀကးလာၿပ။ ကေနာက အရငက ႏငငျခားသား ေတြက လာေမးတအခါတငး ကေနာ ျပနမေျပာတတဘးဆေတာ ဒထကပၿပးေကာငးတ အဂၤလပစကား ေျပာ ဆကဆေရးက ကေနာလပႏႈငခငလ႔ ႀကးစားတယ။ ေနာကပငး နနနနန႔ စကားစေျပာလ႔ရလာ တယ။ အဒေတာ ဗဟက ၁၉၉၄ ခႏစမာ ကေနာက အဂၤလပစာသငတနးတခက သြားတကၿပး ထပၿပးတး တကေအာငလပႏႈငမယ အခြငအေရးကေပးတယ။ တပရငးမာ လအပတတာ၀နလႊေျပာငးမေတြလပၿပး အဆငျမငပညာေရးအတြက တစကမတမတ အဂၤလပစာေလလာျပငဆငမႈ Intensive English Preparatoin for the Higher Education လ႔ေခၚ တယ။ အဒသငတနးကာလက ၁ႏစေတာငရတယ။ ကေနာ သငတနးက (၆) လ တကခြငရခတယ။ အဒၾကားထ သငတနးမာေရာကေနတအခန စစဥးစးခပ ကထြနးဥး (ဇးလး) ေလေမာကၿပး ဆးၿပဆတာ က သတငးၾကားတယ။ သပမၾကာပါဘး ကေနာတပရငးက ဒရငးမးတာ၀နကေန ဗဟေကာမတ စစေထာကခပတာ၀နယထား တ မဂၤလာဒသား ကခငထြနးၾကညတေယာကပါလာတ စကေလက သလြငျမစထမာ ရနသက ၀ငးအပစခ ရၿပး ကခငထြနးၾကညကသြားတယလ႔လညး သတငးလညး၀ငလာတယ။ ကခငထြနးၾကညက ေရ႕တနး

ရေဘာေတြအတြက ရကၡာဆနေတြက ထငးတဖကကမးမာရတ ေသာလထဆတ ရြာကေစးက သြား၀ယ ၿပး ျပနတကလာတာ။ သက ရနသကပေနၿပး အေျခအေနေတြက ႐ႈပေထြးေနတယဆေတာ ျပနအတက မာ သ႔စကားေျပာစကကပတထားလကၿပး ေလန႔ဆနေတြသယၿပးျပနလာတာ။ သလာမယလမးမာ ရနသ တပတတပက သလြငျမစကမးေဘးကေရာကေနတာက ရေဘာေတြကေတြ႕ထားေတာ သ႔ကစကန႔ အ ေၾကာငးၾကားဖ႔ ႀကးစားၾကတယ။ သက ေ၀ၚကေတာကစကကပတထားၿပေလ။ သမေရာကခင ရေဘာ တခ႕က ထငးဖကကမးကေန ခနၿပးသ႔ကေအာဟစတားၾကေသးတယ။ သလြငေရစးၾကမးရ႕အသ၊ စက ေလသေတြန႔ သကမၾကားဘး။ လေတြကျမငေပမယ ဟဖကကမးမာအလညလြနၿပး ေလႀကလကဖ႔ ေလ တားစးမယ ရေဘာေတြလ႔ထငသြားသလားမသဘး။ ေလကမရပေပးဘ ဆကတကသြားတယ။ ေလက လညး ဗဟဌာနခပကေလဆေတာ ခြပေဒါငးအလနတလလန႔ေပါ။ ေနာကဆး ရနသရေနတကမးက သတ႔က စၿပးပစေတာတာေပါ။ သ႔က ရနသက အေခာငရသြားတယဆတာထက သ႔ကၾကမၼာလညးပါတာ ေပါ။ ထငးဖကကမးကေန သ႔ေနာကကလကၾကရငး ျဖစစဥကေတြ႕လကၾကတရေဘာေတြထက တေယာကက ရနသတပက သ႔ေလက၀ငးပစၾကေတာ သလကေျမႇာကတားရငးလကသြားၿပး ေလန႔အတေရလညမာ ၀တခထမာလညေနတယတ။ သ႔ကရနသရတအခနမာ သမေသေသးဘးလ႔လညးၾကားေတာ သ႔က ရနသက ရၿပးမ သတပစခတာျဖစႏႈငတယလ႔လညး ေတြးစရာျဖစတယ။ တကယေတာ တကမၻာလးက လကနာၾကတ သ႔ပနးေတြအေပၚမာဆကဆေရးအပါအ၀င စစဥပေဒဆတာ ဗမာျပညတြငးစစမာ စစအစး ရဖကက မလကနာၾကသေလာကပါဘ။ တဥးခငးအေပၚမာမတညတယလ႔ နားလညေပမယ အဒတဥး ခငးေတြမားလာတာဟာ တခလးက ထခကမာပါ။ ဘယလပေျပာေျပာ ကေနာတ႔အတြက တနဖးမျဖတႏႈငတ ဆးရႈးမႈေတြပါ။ ကေနာအေတာစတထခကခ တယ။ ကေနာ အဂၤလပစာသငတနးက ေနာကထပ ၆လ ထပတကရဥးမာျဖစေပမယ ဗဟရ႕လအပခက အရ ကေနာ ထငးႏငငဖကမာ လ႕၀ကအေျခစကတ ႏငငျခားေရးဌာနရးက တာ၀နထမးေဆာငဖ႔ သြားခ ရေတာတယ။

(၆၈)

အနဟာဘတ ထငးႏငငက ကေနာ အရငကတညးက နယစပမာ ၀ငထြကဖးပါတယ။ ထငးစကားက ကေနာအတြက အရမးခကတယ။ အသကႏြ႕ေတာ ႏာေခါငးသေလးန႔ေျပာမ အသပတယ။ ကေနာ လကေျပာရခကသလ၊ ကယအသကကယျပနၾကားရတာကလညး အေျခာကသလထြကေနေတာ ရကတာန႔ ႏစအေတာၾကာၾကာ ထငးႏငငမာေနျဖစတာေတာင ထငးစကားက အခအထ ေတာငတလးေျမာက တလးအဆငဘရေသး

တယ။ အဒၾကားထ အသအနမအျမငေတြကမားေတာ ဆငတစကားလးေတြက ပသေအာငမေျပာႏႈငရင သတ႔နားမလညေတာဘး။ တခါက ကေနာတ႔ရေဘာ အကႀကးတေယာကက ထငးႏငငဖကျခမး နယစပၿမ႕ေလးမာ တာ၀နကေတာ သက ညေနညေနဆရင သ႔မာမရမရမ ဟလဒလဆကေတာငးထားတ ထငးဘတေငြေလးန႔ အရကသြား ၀ယေသာကေလရတယ။ ရးကလညး သက အသကအႀကးဆးျဖစေနေတာ နနပါးပါး စားခငတာေလး ေတြစားပါေစဆၿပး ဆယဘတ၊ ဘတႏစဆယေလာက ထတေပးတာေပါ။ သလညး အန (ဒဟာ) ဆၿပး လကညႇးထး၀ယတာေပါ။ ထငးႏငငမာ ေဆးစမေတာအရကက အေတာေကာငးတယ။ အဒါေလးက ညေနေစာငးတငး ထငးအဖြားႀကးတေယာကေရာငးတ ေစးဆငမာ စားပြေပၚတငထားတ ပလငးက လကညႇးထးၿပး အန.ဟာဘတ (ဒဟာငါးဘတဖး) လ႔ေျပာရင ဆငရငကလညး သေဘာေပါကေနၿပ။ ပကခငခြကေသးေသးေလးန႔ ထညထညေပးေလရတာေပါ။ ကနတ ထငးစကားပတတတ ရေဘာေတြက ညေနေစာငးရင သထြကသြားၿပး ျပနလာရင အန႔သငးသငးေလးရရေနေတာ သဘယလ၀ယလ႔ရေနလလ႔ မသမသာ စစမးၾကေတာ သက အနဟာဘတတလးထန႔ အလပျဖစေနတာကသၾကရတယ။ သ႔က ေနာကပငး အေတာမားမားက ေနာကကြယမာ အနဟာဘတလ႔ေခၚၾကတယ။ သသသြားေတာ ဒထကနန ပတတေအာင စကားလးတလးႏစလး ေမးစမးၿပးသငထားတာေပါ။ ဆ၀ါဒခဗ (မဂၤလာပါ)၊ ဆဘငဒမင (ေနေကာငးလား) စသညျဖငေပါ။ တရက ညေနေစာငး သဟဆငေရာကေတာ အဖြားႀကးကေတြ႕ေတြ႕ျခငး လကအပခၿပး ဆ၀ါဒခဗလ႔ေျပာ ေတာ အဖြားႀကးက ဆ၀ါဒလ႔ လကအပခရငး ျပနႏႈတဆကတယ။ ဟတၿပေပါ…. သဆကေျပာတယ… “ဆဘငမမင” ဆေတာ အဖြားႀကးက ‘မခါ’ ဆၿပး ဆငထက စပရကအခရညတလးက ခြပကန အဖးဖြငၿပး ပလတစတစအတထထညေပးလကတယ။ ‘မမင’ ဆတာက ရလားလ႔ေမးတစကားေလ။ အဖြားႀကးက သ စပရကေသာကခငတယထငလ႔။ သက အဒါမဟတဘးလ႔ လကဟနေျခဟနန႔ ႀကးစားေပမယ ကယတင လညး ဆကမေျပာတတေတာ အဖြားႀကးေပးတ စပရကအခရညကယၿပး အဒညေန အရကေသာကဖ႔ ထညသြားတ ပကဆတဆယက အဖြားႀကးကေပးၿပးမေၾကမနပျပနလာခတယ။ သငေပးလကတ ရေဘာ ေတြက သမေၾကမနပမႈနကပကပန႔ အထတဆြၿပးေရာကလာေတာ ဘာျဖစတာလေမးၾကညေတာမ သ စကားအသမားတအေပၚ အဖြားႀကးက ထညေပးလကတာဆေတာ အားလးတဟားဟားျဖစ ကနတာေပါ။ သကေတာ သရတရာရငေလးက အဒညေန အရကအစား၊ စပရကတထတန႔ပ ေၾကနပရေတာတာေပါ။

(၆၉)

ထငး ၁၉၉၅ မာ ထငးႏငငထမာ တာ၀နထမးေဆာငရတယ။ ထငးႏငငဆတာက ကေနာတ႔ရ အမနးခငးႏငင တခပါ။ ထငးႏငငထမာ အဒအခနက နယစပမာသြားလာေနခတအခန ေသာငရငးျမစ၊ သလြငျမစတြငး

က ေလေပၚကလမးၾကညရင ကေနာတ႔ ျမနမာႏငငဖကကမးက သစေတာေတြက စမးစေနၿပး ထငးဖက က သစေတာေတြက ၀ါေျခာကေျခာကလလ ျမငရတယ။ နယစပၿမ႕ေလး မေဆာကက ေတာခခါစအခန က ေရာကဖးတအခနမာ မေဆာကက ျမနမာႏငငထကသာသလရတယလ႔ ထငရတယ။ ဇငးမယ (ခငးမင)၊ ဘနေကာကတ႔ဖကကေရာကမ လေနမႈစနစအရမးကကြာျခားသြားပါလားလ႔ သေဘာေပါကရ ေတာတယ။ ၂၄ နာရ ေရမးအျပညအစရတယ။ အားအားယားယား လေတြက အေႏာကအယကျဖစ ေအာင ဧညစာရငးေတြလကမစစဘး။ အေျခချပညသေတြက ကေနာတ႔ ျမနမာလမးေတြလပ ေဖာေရြ သေဘာေကာငးၾကတယ။ ဘာသာေရး၊ လမးေရး ခြျခားမႈေတြလညး မရဘး။ ဒါေၾကာင ဒႏငငမာ ကေနာ တ႔ သြားလာေနထငလ႔ ရေနေတာ ထငးႏငငရ႕ေကးဇးေတြ ကေနာတ႔အေပၚမာ ရလာတာေပါ။ ရာမ (၉) ဘရငဖမစဖြနး (ဘမေဘာ) က လကရထငးႏငငရ႕ ဘရငျဖစၿပး စညးမဥးခဘရငစနစကငသး တ ဒမကေရစႏငငျဖစတယ။ ထငးလမးအမားစက သတ႔ဘရငက သပခစၾကတယ။ ဒဘရငကလညး အခလ အမငးလာတာေတာင တငးျပညန႔ ျပညသျပညသားေတြအတြက အၿမတမးအေလးထားတ ပဂၢလ အျဖစ ၾကညညစရာေတြ႔ရတယ။ သမငးအရ ျမနမာေတြက ထငးႏငငကသမးပကခဖးတအတြက လနညး စတခ႕ကေတာ ခြျခားဆကဆတာမးရတယ။ ဒါေပမယ ထငးလမးေတြအားလးမာ တညတ အခကက ေတာ သတ႔ဟာ ထငးႏငငသားျဖစရတာက အေတာေလးဂဏယၾကတယ။ သတ႔ႏငငမာက လေတြရပ တညလပကငစားေသာကႏႈငေလာကတ အခြငအလမးေတြက ဖြငေပးထားတယ။ သတပါးက မထခကႏႈင တ လြတလပမႈက လတငးအတြက ဖြငေပးထားတယ။ အစးရကလညး မတရားလပတာမရသလ၊ လထ ကလညး မတရားလပတယထငရင ခကျခငး ဆႏၵျပခြင၊ တရားစြပငခြငေတြရေနတာေတြ႔ရတယ။ ကေနာ တ႔န႔မတကြျပားတ တးတကလြတလပတ လ႔အဖြ႕အစညးတခပါဘ။ ခးတာ၊ လမတာ၊ ၀ကတာေတြက သတ႔လမးအခငးခငးေတာင ခြငမလႊတဘး။ ရာဇ၀ငထက ရနသေတြျဖစတ ကေနာတ႔ ဗမာလမးေတြ ကေတာင ကေနာတ႔က သတ႔က ရးရးသားသားန႔ မနမနကနကနဆကဆရင သတ႔ကလညး ေလးေလး စားစားဆကဆၾကတာရတယ။ ပညာနညးတသတခ႕ကေတာ ဗမာဆရင မကႏာထားကအစ ေျပာငး သြားၿပး ခပရငးရငးႏမၿပးဆကဆတာမးေတာရႏႈငတယ။ ဒါေပမယ အဒါဟာ တႏငငလးရ႕ သေဘာထား လ႔ သတမတလ႔မရဘး။ ဘယေနရာမဆ လဆး၊ လေကာငးရတာပါဘ။ ကေနာတ႔ႏငငက လေတြက သတ႔က ‘ယးဒယား’လ႔ေခၚၾကတာက သတ႔ထမာ သမငးနားလညတ သေတြ က မႀကကဘး။ မႀကကရတအေၾကာငးရငးရတယ။ ေရးက သတ႔ရ႕ဘရငနနးစကတ ေနရာက အာ-ယထယ (အယဒၶယ) လ႔အမညေပးထားတယ။ အဓပၸါယက ဘယသမ တကခကသမးပကလ႔မရတ ၿမ႕ ေတာေပါ။ အဒါက ကေနာတ႔ ဗမာဘရငေတြက သမးပကၿပး ေရ႕က ‘အာ’က နမႏမတအေနန႔ ျဖတပစၿပး သတ႔က ယထယ (ယဒၶယ) လ႔ ေတာကေလာကႏမၿပးေခၚလာၾကတာ အားလးႏႈတကးေနတအထဘ။ အဒကေန အေခၚအေ၀ၚေတြေျပာငးလာၿပး ယးဒယားျဖစသြားတယ။ အဓပၸါယက သမးပကလ႔ရတၿမ႕ (ႏငင) ျဖစသြားတာေပါ။ ဒါေၾကာင ကေနာက ထငးႏငင၊ ထငးလမးလ႔ပ သးႏႈနးပါတယ။ အမနကေတာ လတဖကသားမႀကကတ အေခၚအေ၀ၚအသးအႏႈးက တျခားလမးေတြတငမက ကယလမးအခငးခငး အေပၚမာေတာင ကေနာတ႔အားလး မသးသငေတာပါဘး။ ဒါမ တေယာကကတေယာက အျပနအလန ယၾကညေလးစားမႈေတြတညေဆာကၿပး အတသြားႏႈငမာမဟတလား။ ကေနာတ႔မာ အေျခအေနက ရနသ ရလာေအာငတြနးပ႔ေပးခေပမယ မတေဆြကသာလခငၾကတာေလ။ ဘာပျဖစျဖစ တာ၀နအရ ကယႏငငန႔ ပေ၀းတ အျပငႏငငတခက ေရာကသြားေတာ အမကပၿပးလြမးတာေပါ။

(၇၀)

အမန႔အဆကအသြယ ၁၉၉၅ မာ ကေနာညမေလးတေယာက နယစပကေရာကလာတယ။ ျဖစပက ကေနာ ေပါပါးထေဒသ ဖကမာ အဂၤလပစာသငတနးတကေနတအခနကေတြ႕ခတ ညမလခငရတ တငးရငးသတေယာကက သ ျပညတြငးကျပနတအခနမာ အမအထသြားၿပး ကေနာန႔ဆကသြယေပးခတာ။ သ႔ကေကးဇးတငရျပန တယ။ ကေနာနယစပၿမ႕တခမာ ဆငးၿပးေတြ႕ရတယ။ အဒေန႔က ညမေလးက ကေနာထမငးစားေနေတာ ထငၾကညရငး မကရညေတြကလာတယ။ ဘာျဖစတာလလ႔ေမးေတာ သက “ကႀကး အမမာတနးက ငါး ဟငးမစားဘးေလ။ ကႀကးက ငါးမမႀကကပ” တ။ ဟတတယ.. ကေနာမၾကာမၾကာေျပာခသလ ကေနာ က ဘရားစးျမစ၀ကၽြနးေပၚသား။ ငါးက ဟငးခကထားရင မႀကကဘး။ စားတငါးကလညး ဟေရြးဒေရြး ခညးမားတယ။ ကေနာ ထမငးစားပြေပၚမာ ငါးဟငးေတြခညေတြ႕ရင ထမငးမစားဘထြကသြားေတာ ဟငးခကထားၾကတ အေမန႔ညမေလးေတြ မကႏာမေကာငးျဖစကနခၾကတာ မတမေသးတယ။ ကေနာ က ညမေလးက “ဟ… ဒမာေတာ ရတာစားရတာေပါ။ မစားရငငတမာ” လ႔ ျပနေျပာျဖစတယ။ ညမေလး က ၉၂ မာ အေမဆးၿပလ႔ေျပာေတာ ကေနာစတထမာ သပမခစားရဘး။ လြနခတ သးႏစေလာကက တညးက အေမဆးခတာျဖစတာေရာ၊ ဒါေတြျဖစလာႏႈငတယလ႔ ေတြးထားတာေၾကာငေရာေပါ။ ဘယ တတႏႈငမလကြာ… သဒေလာကပေနရမယ ကပါလာကးလ႔ပ ညမေလးကျပနေျပာမခတယ။ ေမေမက ကေနာအမက ထြကသြားၿပးကတညးက ကေနာရ႕ အကၤစတ၊ ဖနပစတကအစ သ႔သားႀကးန႔ ပတသကတ ပစၥညးေတြက သေသတာတခထမာ ထညၿပးသမးထားတယတ။ ကေနာက သတရတငး ထတၾကညၿပးလြမးတတတယလ႔လညး ညမေလးကေျပာတယ။ ေမေမက ႏလးေရာဂါရတယေလ။ အေမ ရ႕အေမြဆလ႔ ကေနာအမကထြကသြားၿပးေနာကပငး သမဆးခငအထ ေရးသြားခတ ဒငယာယစာအပ ေလးတခပ ကနခတယ။ ရးရးဗလာစာအပေလးထမာ ရကစြေတြတပၿပး ကေနာက စကားေျပာခတာပါဘ။ ဒငယာယေလးရ႕ မကႏာဖးမာ ကေနာနာမညက တတထားၿပး ကေနာကသတရတငး စာထေရးလက၊ ဘယသမမျမငေအာင ဖြကထားလကန႔ အေမအေလာငးေျမကမ အေမအပယာရငးရငးန႔ ဖာေအာက မာေတြ႕ခၾကတာလ႔ ညညမေတြကေျပာတယ။ အေမဆးတာငါေၾကာငလားလ႔ ညညမေတြက ေမးတငး အေျဖမရဘး။

ကေနာအမက ထြကလာၿပးေနာကပငး အမန႔အဆကအသြယ လး၀မလပဖ႔ ႀကးစားခပါတယ။ တကယ ေတာ မသားစက ကေနာေၾကာင ဒကၡမေရာကေစခငတာပါ။ ဒါေပမယ အစးရအာဏာပငေတြကေတာ ကေနာအမက ကေနာန႔အဆကအသြယရမရ တလက အနဆးသးေလးခါသြားရာၾကတယတ။ ကၽြနေတာ အမကထြကလာၿပးေနာကပငး အဒလအေႏာကအယကေပးမႈေတြေၾကာင ညညမေတြလညး အလပေတြရ လာလက အလပျပနျပတလကျဖစကနၾကတယ။ အေမဆးၿပးေနာကပငး အေဖကစးရမလာၿပး ကေနာ နာမညက သနးေခါငစာရငးကဖယထတၿပး တမသားစလး တျခားၿမ႕ကေျပာငးေနၾကေတာမ ရာေဖြေရး ဒဏကငးကငး လပကငစားႏငေတာတယလ႔ေျပာၾကတယ။

(၇၁)

အေမြ

ညမေလးျပနသြားၿပး လအနညးငယအၾကာမာ အဒအေမရ႕ဒငယာရစာအပေလးက ကေနာဆက ပ႔ေပး လကၾကတယ။ စာအပမကႏာဖးမာ ကေနာက ကလပမထားတယ။ တကယေတာ အဒအေရာငလြငေန ၿပျဖစတ ဗလာစာအပေလးဟာ ကေနာအမားအတြက စြန႔လႊတၿပးလပခရတရလဒအျဖစ အေမဆကရတ အေမြအႏစပါဘ။ ဟေခတက ကးတနးေလာကအထပညာသငခဖးတ အေမလကေရးေလးေတြဟာ အရင လရငးၿပး လေနတာပါဘ။ စာမကႏာ ႏစမကႏာေလာကဖတရငး အေမကေနာအေပၚထားတ ေမတာ တရားက တစမစမစဥးစားၿပး မကရညကရတယ။ ကေနာ ဆကမဖတရကေတာသလ ဆကလညး မဖတ ရေတာဘး…။ ေနာကမ ကေနာ တျဖညးျဖညးခငးဖတယရတယ။ အေမလကေရးန႔ စာေၾကာငးတငးက အေမကေနာအေပၚမာ ဘယေလာကအထ ခစတယ၊ တနဖးထားတယဆတာက ေျပာျပေနတယ။ ကေနာဘ၀အတြက အစားထးမရတ ဆး႐းမႈျဖစလ႔ ရငထကလကၿပး ယကးမရလညး ျဖစရတယ။

တရက အပမကထမာ အေမက ကေနာအပယာေဘးမာ စးရမစတန႔င႔ၾကညေနတာေတြ႕ရၿပး လန႔ႏးလာ ေတာ ကေနာကေမာေနခတ အေမအေၾကာငးေတြးရငး ကေနာ႐ကႀကးတငင ငခပစလကမတယ။ အမ ကထြကသြားၿပး ေသသလားရငသလားမသရတသားတေယာကရေနတ ကေနာအေမ ဘယလခစားေနခ ရမလ။ ကေနာလ အမကထြကသြားတသားရတ အေမေတြ၊ ေထာငကတသားသမးရတ အေမေတြ ဒါမ မဟတ တျခားတနညးနညးန႔ သားသမးဆး႐းရတမခငေတြရ႕ရငထမာ ဘာေတြရမလ။ ကေနာ ပၿပး ကယခငးစာတတလာတယ။ အေမဟာ ကၽြနေတာတ႔သားသမးေတြရ႕ လကဥးဆရာပါ။ အေမရ႕သြနသင လမးျပေပးခမႈေတြသာမပါရင ကေနာတ႔ ဘ၀ကသတရရရငဆငျဖတသနးဖ႔ မလြယကႏႈငပါဘး။ အေမ ဒငယာယေလးထမာ အေဖကေတာင ကေနာဘကက မခႏႈငတေဒါသန႔ ေရးထားတာေတြေတာင ရတယ။ ဒဒငယာယေလးက ကေနာအတြက တနဖးမျဖတႏႈငတ မဘအေမြအနစပါ။

ျမနမာႏငငရ႕ အတေတြ၊ မာနေတြလႊမးေနတ ႏငငေရးပဋပကၡန႔ ျပညတြငးစစႀကးက ကၽြနေတာတ႔ ႏငငန႔ လမးက ဘာေကာငးကးမမေပးပါဘး။ ျမနမာႏငငသားေတြဟာ ကမၻာအဆငမေျပာန႔ ကယေဒသတြငး မာေတာင မကႏာငယငယန႔ အနမကဆးအဆငကေရာကေနရၿပ။ ႏစေပါငးမားစြာ ျမနမာျပညသတရပ လးခစားေနရတ တငးရငးသားအခငးခငးတကေနတ ျပညတြငးစစပြေတြ၊ မတရားမႈေတြ၊ မတကြဖတကြ ျဖစၾကတ အျဖစဆးေတြ အခလအခနမးမာ ခပၿငမးသငၿပထငပါတယ။ ကေနာတ႔သားအမထကဆးရြား တ အျဖစအပကေတြအမားႀကး အရငကရခသလ အခအထ ျမနမာျပညေနရာအႏ႔မာ ပစမးစန႔ ဆကရ ေနဆပါ။ အေမလအေမမားန႔ ကေနာလသားေတြက ဖနတညးျဖစေပၚေစခတ အျဖစမးေတြက မးဆက အားလး အျမနဆး ကငးေ၀းၾကပါေစ၊ လြတလပၾကပါေစလ႔ ဆေတာငးလကပါတယ။

(၇၂)

အေမဒငယာယ

ဒဒငယာယဟာ ကေနာစတအလႈပရားရဆးန႔၊ အခစားရဆး စာေတြခညပ။ အေမကယတင ခေရးခတယ။ အေမက သ႔ရငထက ေျပာခငတာေတြက ကေနာက အသေပးသြားတယ။ ဒငယာယအပငးအစေလးေတြ တခ႕က သ႔ရ႕လကေရးမရငးအတငး ေဖာျပေပးလကပါတယ။ ၿပးျပညစတမခငေမတာန႔ သသကရထင ရား ရေနခတအခနမာ ႏလးသားန႔ထဆစထားခတသကမအရာ၀တဆေပမယ မဘေကးဇးဘယေလာက ထႀကးမားတယဆတာရ႕ မတတငတခအျဖစ စကားေတြအမားႀကးေျပာေနတ သက၀ငဒငယာယပါဘ။ အေမဒငယာယဟာ ကေနာဒငယာယတခဆတာထက ကေနာတ႔အေ၀းေရာက ေကာငးသေကာငးသား ေတြရ႕အေမေတြအားလးက ကယစားျပေနတယလ႔ထငတယ။ တခ႕လညးအေမေတြန႔ျပနေတြ႕ႏႈငၾက တယ။ တခ႕လညး မေတြ႕ႏႈငၾကေတာဘးေပါ။ တခ႕အေမေမာေနတသားသမးေတြလမရၾကေတာသလ သားသမးေတြကေမာေနခၾကတ ကေနာအေမလ အေမေတြတခ႕လညး မရၾကေတာပါ။

ဒငယာယအပငးအစမား…..

 

 

 

 

 

[Type a quote from the document or the summary of an interesting point. You can position the text box anywhere in the document. Use the Text Box Tools tab to change the formatting of the pull quote text box.] 

 

 

 

အေမကေနာက ေတြ႔ခငတဆႏၵေတြ ျပည၀မသြားရာဘး။ သက ကေနာကခစလြနးလ႔ ကေနာရ႕ သငယ ခငးရေဘာေတြကေတာင ကေနာန႔အတတ အႏရာယကငးေဘးရငးေအာင ထညၿပးဆေတာငးသြားခ တယ။ အေမရ႕ေမတာေတြေၾကာင ကေနာတ႔ အႏရာယအမးမးႀကေတြ႕ခေပမယ ကေကာငးေထာကမ စြာ ျဖတသနးႏႈငခပါတယ။ မတေဆြေကာငးေတြအမားႀကးရခတယ။ အသတရားေတြ၊ အတတပညာေတြ ပၿပး ေလလာခြငရခတယ။ ကေနာဘ၀ရ႕ထက၀ကေကာဟာ ကေနာခစတမသားစန႔ေ၀းရာမာ ေနရတယ ဆေပမယ အေမရ႕ေမတာေတြန႔ ရငဆငႏႈငေနဆပါ။ အေမေကးဇးတရားေတြက ေဖာျပႏႈငေလာကတ စကားလးမရေလာကေအာင ႀကးမားျမငျမတလပါတယ။ အေမေကာငးရာသဂတလားပါေစလ႔သာ။

 

(၇၃)

ဒဏရာမား ကေနာတ႔လကနကကငေတာလနေရးလပၾကတ ေကာငးသားေတြရ႕ စတပငးဆငရာ ခစားမႈေတြအမား ႀကးရတယ။ တကယေတာ ကေနာတ႔ အပမကထမာေတာငထညၿပး မမကခဖးတ ဘ၀အေတြ႕အႀက ျဖတသနးမႈေတြက ဒဏရာေတြေပးခတာ။ တခ႕ကတကပြေတြထမာ ကယလကအဂၤါေတြ ဆးရးေပးဆပခ ၾကတယ။ တခ႕က အသကေပးခၾကတယ။ ေတာထမာရခတ ငကဖားလ ေသေဘးနးတေရာဂါေတြရ႕ဒဏ ေၾကာင တခ႕ရေဘာေတြဆရင အခအထ စတမမမနတာမးေတြ ခစားေနရတနး။ ႐ပပငး၊ စတပငးခစားမႈ ေတြဟာ တဥးခငးပစမးစန႔ရေနတာအမန။ တခ႕ဆရင ကနးမာေရး၊ အမေထာငေရး စသျဖင အေၾကာငးေၾကာငးေၾကာင အဖြ႕အစညးက ထြကခြာခ ၿပး အမနးခငးႏငငေတြက ဒကၡသညစခနးေတြမာ ဒါမမဟတ နယစပၿမ ႔ေတြမာရရာအလပလပၿပး ရပ တညေနၾကရငးက ဒအႏစ ၂၀ ေကာအတြငး ေမာလငတအေျခအေနေတြထက မေမာလငတာေတြကဘ ၾကားရျမငေနၾကရေတာ စတပကလကပကန႔ အရကအလြနအကြေသာကရငး အသကဆးကနၾကတာ ေတြအထပါရလာတယ။ ဒကၡသညစခနးေရာကျပနေတာလညး အေမရကနက ၉-၁၁ (၂၀၀၁ ခႏစ၊ စကတငဘာ ၁၁ ရကေန႔) မာ ဘငလာဒငတ႔ရ ေလယာဥပန႔ အေဆာကအဥေတြက ၀ငတကတ စစဆင ေရးအၿပး Patriot Act ဆတ ဥပေဒကထတျပနၿပး အၾကမးဖကအဖြ႕အစညးစာရငးထမာ ABSDF ကပါ ထညထားတအတြက ဒကၡသညစခနးကေန တတယျပညပႏငငတခခက ဒကၡသညအေနန႔သြားၾကမယ ေကာငးသားရေဘာေတြဟာ အေမရကနႏငငသာမက တျခားအေနာကႏငငေတြကပါထြကခြာခြငေတြ ၾကန႔ၾကာခတယ။ ဒကၡသညစခနးဆတာဟာလညး ထားရာေနေစရာသြားလ အမနးျခငးႏငင အာဏာပင ေတြရ႕ေပၚလစန႔ သေဘာထားအတငးေနၾကရတာဆေတာ တခါတေလ အကယခပကေနသလခစား ရတ မြနးၾကပမႈေတြရေနတာပ။ ဆန၊ ဆား၊ ငါးပ၊ ျငပသးလ အေျခခအစားအေသာကေလာကပ ရာရငရၿပး စခနးအျပငမာလညး အလပလပခြငမေပးေတာ ၿမ႕ေပၚကလာၾကတ ေကာငးသားသပနေတြအတြက အ ခကအခ အေတာျဖစၾကရတယေလ။ အႏစ ၂၀ ေကာ ႀကးစားျဖတသနးခၿပး ဒမကေရစေရးအတြက ကယယၾကညတလမးေၾကာငးေပၚမာ ရငဆငျဖတသနးလာၾကတအခါ ဘယသဘယ၀ါေၾကာငဘျဖစျဖစ လြတလပၿပးတရားမတတစနစ ေပၚ ထြနးလာမယ အဒါေတြလကေတြ႕ျဖစလာမယဆရင ကေနာတ႔အားလးေၾကနပေနၿပးသား။ ငါလပမ ျဖစ မာဆတ ‘ငါ’ စြက အမားအႀကးအတြကလပတေနရာမာ မေကာငးဘး။ ထားလညး မထားသငဘး။ အမား အႀကးအတြကဆရင ‘ငါမ’ ဆတာႀကးက လႊငပစခ။ တကယေစတနာမနန႔လပတအလပရ ရလဒေကာငး က ေတြ႕ရမယလ႔ ယၾကညတယ။ ၾကညေလ… ကေနာတ႔ေတာလနေရးမလပခငကတညးက ကေနာတ႔ထက အပငပနးခခတသ အမေတာ၊ ေနာငေတာေတြရေနႏငၿပးသား။ စစအာဏာရငစနစေအာကက လြတေျမာကဖ႔တကပြ၀ငရငး နညးမးစန႔ ကေနာတ႔ထက စြန႔စားခသေတြ၊ စြန႔စား၀သေတြ ကေနာတ႔ထက ေပးဆပခရသေတြ တပတပငရေနခသ လ ရစေလးလးအေရးေတာပကေန အခအခနအထ ရပပငးဆငရာ၊ စတပငးဆငရာ ထခကခစားေနရတ

သေတြဟာ တကပြ၀ငရေဘာေတြတြငမဟတဘး၊ သတ႔ရမသားစ၀ငေတြအထ ရကခတခတာေတြ ျမနမာ ျပညအႏ႔ ေနရာတငးမာရေနတယ။ ဒါဟာ လကနကကငေတာလနေရးလပတသေတြခညမဟတ၊ လက နကမ အၾကမးမဖကဆန႔ကငလႈပရားခတရေဘာေတြန႔ မသားစ၀ငေတြပါ အားလးပါတယ။ ကေနာရ ျဖတသနးမႈဆတာ ၾကမးတမးတျဖတသနးမႈထက အမႈနအမႊားတခပါပေလ။ ကယျဖစခငတာက ကယ လပၾကတယ ဆေပမယ ရကခတမႈမးစေၾကာင မြနးၾကပမႈန႔စတဒဏရာေတြကေတာ ကေနာတ႔ၾကားထ မာ အနညးန႔အမား ခစားၾကရတာပါဘ။

(၇၄)

ေတာသားၿမ႕ေရာက ေတာထမာ ႏစေတြအမားႀကးေနလာခၿပးမ အေရးေပၚလအပခကအရ ႐းလပငနးေတြအတြက ဘန ေကာက ႏငငျခားေရးဌာနက ဆငေခၚလ႔ ဘနေကာကက မကေစသငယန႔ သြားရတယ။ နယစပၿမ႕႐းခြ က ရေဘာတေယာကက ကားေပၚတငေပးလကေတာ ခပတညတညန႔တကစးသြားၿပး ခငးမင (ဇငးမယ) ကေရာကတယ။ အဒၿမ႕မာ တာ၀နကေနတ ေနာကထပညငယတေယာကက ကေနာက ‘၀ရ’ ဆတ ထငးနာမညတလးေကာကေပး၊ ကားလကမတ၀ယၿပး ကားေပၚတငေပးလကတယ။ အဒေန႔က ဘာသာ ေရးေန႔ဆလား၊ ထငးဘရငအခမးအနားေန႔ဆလား သကေျပာေသးတယ။ အဒလေန႔မးေတြ လမးမာ အစစအေဆးနညးတယဆပ။ သေျပာတာမနတယ။ လမးမာကားရပေပးရၿပး စစတာေဆးတာေတြမရဘး။ ျပနာက ကားေပၚမာ ထငးစကားလး၀မတတတကေနာ ခမာ၀ငထငလကၿပး မၾကာပါဘး၊ ယနေဖာငး ၀တထားတ ကား၀နထမး ေကာငမေလးေခာေခာေလးတေယာကက ကေနာက ဘာေတြမနးမသလာေမး ပါေလေရာ။ ကေနာကနားမလညေတာ အေၾကာငေၾကာငန႔ ရယျပေနလက၊ ဘာမနးမသ တခဗခဗန႔ (ဟတက) လကလပလကေပါ။ ေနာကေတာ သက ကေနာထငေနတ ခေအာကကလကညႇးထးၿပး တခခ ရာေစခငတပေပါကေတာ ကေနာဆတကန ထငရာကထလကတယ။ ေအာကမာ အနေရာင အ၀တထတ ေကြးေကြးေလးတခကကေနာ ဖငခထငထားမတာကး။ သက အဒါကေတြ႕ၿပဆေတာ တခစခစန႔ သေဘာ ကေနတယ။ ကေနာလကထက ျပနထညေပးတယ။ ကေနာအတြက ကားထငခ ေနာကမာ ေစာငပါးေလး တထညလညးရတယလ႔ သျပေပးၿပးထြကသြားတယ။ ကေနာ ေဘးပတ၀နးကငက လကၾကညေတာ ကားထြကခါနး လေတြတခ႕က ေစာငေတြကၿခထားၾကၿပ။ အထမာ aircorn (ေလေအးစက) ဖြငထား ေတာ အေတာေလးေအးတယ။ ကေနာလကထက အထတနေလးက တျခားလေတြေကာ ဘယေနရာမာ သးပါလမလ႔စးစမးေတာ လားလား… သတ႔က လညပငးေနာကမာ ပတထးၿပး ေခါငးအးထားၾကတာေတြ႕ ရေတာမ ကေနာလညး ကားေပၚကေနာကမရငးေခါငးအးလ႔ရတ ေခါငးအးမနးသၿပး သတ႔လ ေခါငးအးၿပး အပလကသြားေတာတယ။ ေအးဗာ… ေတာကပမား။ ေခါငးအးကေခါငးအးမနးမသ။

ဘနေကာကကကားဆကေတာ ကားေပၚကထြကၿပး လာႀကမယသကထြကရာတယ။ မေတြ႕တာန႔ ကားဂတအျပငက အမားသးတယလဖနး႐ကေန ႐းကဖနးဆကတယ။ ႐းကတေယာကက သြားႀကတယ ေလ.. ဆတာန႔ ကေနာ ကားဂတထျပနရာတယ။ ဘယသ႔ကမမေတြ႕ဘး။ မေတြ႕လက ဖနး႐ကျပန သြားလကန႔ ေနာကဆး႐းကလက ခငဗားအခေရာကတေနရာမာပ ေနေန။ ကေနာ သြားႀကတ ရေဘာ ကစးကေျပာလကမယတ။ အဒလေျခၿငမၿငမေနလကေတာမ လာႀကတကစးန႔ေတြ႔ရေတာတယ။ သက လညး ကေနာကလကရာေနတာ ၁ နာရေလာကရၿပတ။ ေတာေသးတာေပါ… ဆကၿပး ဟေရႊ႕ဒေရႊ႕ လပေနရင အဒည ကားဂတက တနးလားတခေပၚမာ ညအပရဖ႔႐မလားပ။

(၇၅)

ဆ၀ါဒ ‘ဆ၀ါဒ’ဆတာက ထငးလ မဂၤလာပါလ႔ေျပာတာေလ။ ထငးလမးေတြက ‘ဆ၀ါဒ’လ႔ေျပာရင လကအပခၿပး ေျပာႏႈတဆကၾကတယ။ ဒါက တႏငငလးမာေတြ႕ရတ ယဥေကးမႈ။ လကအေနအထားကလ အထက ေအာက ဆကဆေရးဆတာမးရတယ။ လကအပက ႏာေခါငးနားအထခၿပး ဆ၀ါဒလပရင တဘကက တဘက ေလးစားမႈကျပတာ။ စၿပးႏႈတဆကတသတငး ဒလဘ ဆ၀ါဒလပ ႏႈတဆကၾကတယ။ အ.. ကယထကငယတသက ျပနၿပးႏႈတဆကေတာ ရငဘတေလာကမာပ လကအပထားၿပး ျပနႏႈတဆက ၾကတယ။ ရာထးအႀကးအငယဆရငလညး ဒလပါဘ။ အငယေတြကစၿပး လကအပခႏႈတဆကေလရၾက တယ။ ဘရားရခးတာမးဆရင နဖးေလာကေရာကတာရတယ။ ဘရားရခးတာဆေတာ ဆ၀ါဒလ႔ မေျပာ ေတာဘးေပါ။ အဒါက အထာမသလ႔ အေၾကာငေၾကာငျဖစခရတ အသရေဘာတေယာကရတယလ႔ ကစးကေျပာခဖး တယ။ အဒေကာငးသားက ဘနေကာကကေရာကေတာ ဟသြားဒသြားေလး ေလာကသြားၾကညတာေပါ။ ျဖစခငေတာ သက ၿမ႕လညေခါငက မဟာပႏၷနတကြနးေရ႕မာ လမးကမကႏာမၿပး မတတတရပေန တယ။ ဟဖကလမးကကးလာတ ထငးလမးေတြက မဟာပႏၷနတ႐ပထေရ႕ေရာကေတာ ခဏရပ လက အပခၿပးမ သြားခငတဖက ဆကသြားၾကတယ။ အမနက မဟာပႏၷနတကရခးၾကတာ။ သက လတအပ ျဖတလာလက သ႔က ဆ၀ါဒလာလာလပေနလကဆေတာ၊ ထငးလမးေတြ အေတာယဥေကးၾကတာပလ႔ ထငသြားတယ။ အဒါအျပင သက ငါ- ဒအတငးရပေနရငေတာ ရငးသလျဖစေနမယ ဆ၀ါဒ ျပနလပဥးမလ႔ အေတြး၀ငၿပး ေနာကထပ လတအပျဖတလာၿပး လကအပခေနၾကတအခနမာ သက လကအပခၿပး ‘ဆ ၀ါဒခဗ’ ျပနလပလကတယ။ ဟလေတြက နတကရခးေနတာက ေ႐႕တညတညကရပေနၿပး ဆ၀ါဒလာ လပေနတသ႔က ဘယလအေၾကာငေၾကာငန႔ ငနာတေကာငက လာေနာကေနပါလမ ဆတအၾကညေတြန႔ ၾကညသြားတာ ခရပါေလေရာ။

(၇၆)

ထငးရ ထငးေတြက ယနေဖာငး ၀တရတာက အေတာေလးႀကကၾကပရတယ။ သတ႔ႏငငက ေကာငးဆရာယန ေဖာငး ၀တထားတသေတြက မအမလညန႔ ၿမ႕ေရာကလာတ ေတာသားေကာငးသားေတြက ရမတၿပး လညပတၿပး ေျပးေနၾကတာ ခဏခဏပ။ ဟတတယေလ။ ထငးေကာငးဆရာေတြရ႕ ယနေဖာငးပခးမာ အပြငေတြအခကေတြေတာင ပါတတေသးတယ။ ရငဘတမာလညး စစတပထကလ တဆပေတြအမား ႀကး တပထားတာရေသးတယ။ ယနေဖာငးကလညး ဖစဆဒ၀တရတာ သေဘာကပရတယ။ တခ႕စစ သားတ႔ ရတ႔ဆရင ၀တထားတာ ေကာကညႇငးထတႀကးေတြ ေထာငထားသလဘ။ အဒါ ကအေရးမႀကး ဘး ရအဖမးခရၿပး ျပညႏငဒဏေပး၊ ျမနမာျပညျပနအပ႔ခရလ႔ကေတာ အရငလတလတ အရညခြအႏႊာခ ရမာ။ ထငးေတြၾကားထမာ ခပတညတညန႔ ထငးလလဘာလလ အေယာငေဆာငေနၾကေပမယ အဖမးခရ ရငေတာ မနရငးရတယ။ အထးသျဖင ပကဆကနတာေပါ။ နယစပမာတနးက မစရယငး႐းကေန မေဆာကက အသရေဘာတေယာကက လႊတလကတယတ။ မသြားခင ႐းက အေတြ႔အႀကရတသေတြက လမးမာ ဘယသဘ ဘာေမးေမး ‘ပငမေဆာက’ လ႔သာေျပာ လ႔ သငလကၾကတယ။ ‘ပင’ ဆတာက သြားတယ/သြားမယ လ႔အဓပၸါယရတယ။ မေဆာကက သြားမယ ေပါ။ အဒ ကဆးတရေဘာက သစးလာတအမးန႔ ပစကပလငးကားက ရတားပါေလေရာ။ အဒေတာ ရက ေမးတယ။ “ပငႏင” (ဘယလ) သက “ပငမေဆာက” (မေဆာကကသြားမယ)။ အဟတသား။ ေနာကထပရက ဆကေမးတယ။ “မားကပႏင” (ဘယကလာလ) သကေတာ “ပငမေဆာက”ေပါ။ “ဘတမမင” (လကမတရလား) “ပငမေဆာက”

“ခ႕အလင” (နာမညဘယလေခၚလ) လ႔ ရကေမးေတာလညး သက “ပငမေဆာက”ခညေျပာေနေတာ။ ရက သေဘာေပါကၿပး ကားေပၚကဆြခၿပး ဖမးထားလကပါေလေရာ။ ဟတသားဘေလ။ သသတာက မေဆာကကသြားမယဆတ “ပငမေဆာက” တလးထပဟာ။ ေနာကကေန မနလကၿပး ပကဆန႔လက ထတလကရတယတ။ ထငးရေတြထမာ တခ႕က အႀကအဖနလပၾကတယ။ သ႔ႏငငထက တရားမ၀ငေရာကေနတသက ေတြ႕ ရင ဖမးၿပးေငြညႇစတတၾကတယ။ ဒအသတေယာကကေတာ ထငးစကားနညးနညးပါးပါးတတတယ သ႔က ရက ဘတစကားဂတမာ ကားေစာငေနတနး ဖမးတယ။ ေတာငးပနလ႔မရဘး။ ရကလညး ကားဂတမာ တျခား ကားေစာငေနၾကတထငးလမးေတြရေနေတာ အလပျဖစမာမဟတတအတြက သ႔ဆငကယေနာက က အတငးတကခငးတယ။ လမးမာ ရကဆငကယေမာငးရငးက ဘတေငြ ၂ ေသာငး (ဗမာေငြန႔ ေျခာက သနးနးပါး) ေပးရငလႊတေပးမယေျပာတယ။ သက ပကဆမရဘးလ႔ ထငးရကေျပာတယ။ အဒါက ေန တေသာငး၊ တေသာငးကေန ငါးေထာငေလာသြားလကတာ ေနာကဆးစတတေနတထငးရက ဆငကယ ရပၿပး ႏစရာေတာေပးကြာတ။ အဒါက သက ေဘာငးဘထလကႏႈကၿပး လကထမာ ထြကလာတာက ၂၀ တနတရြက။ ဒါဘရတယတ။ အဒါန႔ ထငးရကဆၿပး ဆငကယေမာငး ထြကသြားဖ႔လပေနတနး အဖမးခရတငနက အကရယ ကေနာက အရငက ကားဂတေနရာက ျပနပ႔ေပးပါ ကေနာအမျပနဖ႔လမး စားရတက အဒကားဂတကေန အမအထ ၂၀ ပကနမာ ပကဆအတျဖစေနလ႔။ အခက အကေခၚလာလ႔ ကေနာအေ၀းႀကးေရာကေနၿပ။ အမအထျပနစရာလမးစားရတမရေတာဘးလ႔ ရကအသနားခေတာ ကေ႐ႊ ရလညး ထပဆၿပး ပကဆႏစဆယထတေပးခတယတ။ ကေနာသသေလာက ကေနာတ႔အထက ထငးရ ဆက ျပနၿပးပကဆရတာ အဒပဂၢလပ႐မယထငတယ။ ေတာငပငး ထား၀ယစစေဒသက ရေဘာတေယာကကေတာ ႐းကျဖတသြားျဖတလာ၀ငတညးခရငး လမး ထပထြကၿပး ဟ၀ယဒ၀ယ၀ယေနတနး အဖမးခရတယ။ အဒါ သက ရက သတေယာကထမဟတဘးဆ ၿပး ႐းကေခၚလာခလ႔ တ႐းလး ဒကၡေရာကပါေလေရာ။ အဒါမ ေငြ ၂ ေသာငးေလာကထြကသြားတာ။

(၇၇)

ခြနဖလစပငးမား ထငးႏငငထမာ ဖလစပငလမးေတြလရတယ။ သတက ျမနမာေတြန႔တၾကၿပး မားေသာအားျဖင တရား၀င အလပလာလပၾကတယလ႔ ထငးေတြကသထားၾကေတာ တခ႕ျမနမာေတြက ဖလစပငႏငငသားေယာင ေတြ ေဆာငေနၾကတာရတယ။ ထား၀ယဖကက ရေဘာမးသနးတေယာကလား၊ ဖးရလား ဘနေကာက ကေရာကတနး စာရြကစာတမးေတြက ေကာပကးတဆငမာသြားကးရငး ဆငကေကာပကးေပးတ ေကာင မေလးက အဂၤလပလေျပာၿပး စာရြကကးေလရ႕။ တခါႏစခါဆေတာ ေကာငမေလးက အဂၤလပလေျပာတ သ႔က ဘယႏငငကလလ႔ေမးတယ။ သက ဖလစပငႏငငသားလ႔ အဂၤလပလေျဖေတာ ေကာငမေလးက

၀မးသာအားရန႔ “Wow! I’m Philiphine too, I am very happy to meet you here.” (အး… ကမလ ဖလစ ပငႏငငသပေလ။ အက႔က ဒမာလာေတြ႕ရတာ ၀မးသာလကတာ) ဆၿပး ဖလစပငလေတြပါ ေျပာ တယ။ သြားပါေလေရာ။ အဒေတာမ သက ျမနမာႏငငသားျဖစေၾကာငးေျပာၿပး ညာမတာေတာငးပနခရ ေတာတယ။ ေနာကတေယာကက လႀကးထကအသတေယာက။ ကေနာတ႔ ဘတစကားအတစးၿပး နယစပကေန ဘန ေကာကကျပနတကျဖစၾကတနး ကေနာန႔ကစးက ေနာကကႏစခတြ ထငခေတြမာထငတယ။ အဒအက ႀကးက အေရ႕ကႏစေယာကခရ႕ ျပတငးေပါကန႔ကပရကခရတယ။ ျဖစခငေတာ အသေအာကယေအာ ကယန႔ အသက ၅၀ ေကာ ထငးအမးသမး၀၀ႀကးတေယာက တကလာပါေလေရာ။ ခနပါတလကရာရငး သ႔ေဘးကခမာ ကတယဆတာသသြားတယ။ ခရးသြားေဖာရၿပဆၿပး တ႔အကႀကးက ပဋသႏာရစကား စပါ ေလေရာ။ ကေနာတ႔လႀကး အကႀကးလ ပထမေတာ ခဗ၊ ခဗ (ဟတက၊ ဟတက) ေပါ။ ေနာကေတာ အမးသမးႀကးက ထငးလမးမဟတဘးလားလ႔ အဂၤလပလေမးေတာ သက “I am Philiphine.” (ကေနာ ဖလစပငလမးပါ) လ႔ အဂၤလပလေျပာလကတယ။ အဖြားႀကးက အဂၤလပလနနရတယ။ သက ေဘးက ခရးသြားထငးေတြကပါ ဟယ… ဒမာ ဖလစပငႏငငသားတေယာကပါလားလ႔ ထငးလလညေျပာလက ေသးတယ။ ဒကၡပါဘ။ ေဘးက လေတြလညး အဖြားႀကးရ ဆဆညညအသေၾကာင ၀ငးၿပး ဂရစကလာ တယ။ အဒမာ အမးသမးႀကးက တခႏစခဆကေမးၿပး ထငးသန႔ “ယ.. စပ.. အငးဂစ… ၀လးက” You speak English. Very good. “အင… စပ.. အငးဂစ…. ေနာ.. ၀လးက” I speak English. Not very good. ရငက အဂၤလပစကားေျပာတာေကာငးတယ။ ကမ အဂၤလပလေျပာတာ မေကာငးဘးေပါေလ။ ကေနာၿပးျဖစသြားတယ။ အဒအခနမာဘ သကခမာထငရငး ခကေနာကက လနလ႔မရလ႔ ကညၿပး ခလတ ေလးဆြေပးပါဥးလ႔ တ႔ကႀကးက အကအညေတာငးေတာ သေဘာေကာငးတ တ႔ကႀကးကလညး ဟဘက ကေန အမးသမး၀၀ႀကးအေပၚကေကာၿပး ခလတဆြေပးလကတာ ထငခက ၀နးကနေနာကက လနကလာၿပး ကေနာတ႔ရ ဇတလကေကာအကႀကးက ဟ၀၀အဖြားႀကးအေပၚကနးကနးကြကြန႔ ထပရက ျဖစကနေရာ။ တကားလး ၀ငးရလကၾကရတာ။ ေနာကက ထငေနတ ကေနာတ႔ မနက တခြခြန႔ ရေနတာ က အရနသတရတယ။ ေနာကတေယာကကေတာ နာမညပါတြငတယ။ သလညး လႀကးထက အကႀကးတေယာကပ။ သက ေတာ ႐းကရေဘာေတြန႔ တညေန လမးေပၚကထမငးဆငတခမာ စၿပးထငစားေသာကေနၾကတယ။ အဒအခနမာ ကေလးတေယာကက ဆ၀ါဒခဗဆၿပး လကအပေလးခၿပးလကေတာငးေနတယ။ အဒအထ ျပနာမရေသးဘး။ သတ႔ကလညး အမတတမ ျမနမာလစားရငးေသာကရငး ေျပာေနၾကတယ။ ကေလး က သတ႔စားပြနားေရာကလာၿပးေတာငးေတာ တေယာကက လကခါျပတယ။ ကေလးကမသြားဘး အဒ ေတာ ကရမးက ကေလးကသြားဖ႔ ထငးလေျပာေတာ ကေလးက “ဥးတ႔ကဗမာေတြလား” တ။ အကႀကး လညး ဆတကန ကေလးဖကကလညၿပး ဗမာလ “ငါတ႔က ဗမာမဟတဘး။ ခြနဖလစပငးေတြကြ” (ခြနဖ လစပငး=ထငးလဖလစပငလမး) တ။ ေကာငးေရာ။ အဒါ ေနာကပငးအဒအကႀကးက ခြနဖလစပငးႀကး၊ ခြနဖလစပငးႀကးန႔ မၾကားတၾကား ရေဘာေတြကေနာကၿပးေခၚၾကတယ။ သလား… သကေတာ ဘယ ႀကကပရမလ။

(၇၈)

အမရငေကာငးမား ေနာကပငး ကေနာ ဘနေကာကန႔ အသားကလာတယ။ သမငးထမာ ထငးလမးေတြအတြက အမးသား ေရးစတဓာတျမႇငတငဖ႔ ေျပာၾကတအခါ လြနခတႏစေပါငးမားစြာက သတ႔ကအႏငယလႊမးမးခတ ျမနမာ လမးေတြတ ကးေကာရကစကမႈအေၾကာငးက ျပနေျပာၾကေပမယ အမားစက ဧညသညကကညလတ စတထား႐ၾကတယ။ သတ႔က အရမးက ေအးေအးေဆးေဆးေနၾကတသေတြပါဘ။ ကယက အမနးနား ခငးေတြက ဆပေႏာကယကတာမး မ႐ဘးဆရင သတ႔ကလညး ကယက ဘာအေႏာကအယကမမေပး ၾကဘး။ လေကာငးေတြအျဖစလကခၿပး ဆကဆၾကေလ႐တယ။ ကေနာတ႔ ဘနေကာက႐းဆတာက ႏစထပတကခနးတြေတြမာ ငားၿပး႐းဖြငရတာ။ ကေနာတ႔ေဘးအမက အစးရအသငးအ၀ငးက လႀကးေတြ၊ ဘရငအသငးအ၀ငးေတြထြကရင လကၿပးေစာငေလာကေပးရတ ေနာကဖကမာ ၀ငယာလကစမးလးဆငထားတ ဆငကယအျဖေရာငအႀကးႀကးန႔ ယဥထမးရတပၾကပႀကး တေယာက သ႔မသားစန႔အတေနတယ။ ပထမေတာ ကယက ထငးစကားမတတေတာ ခပေရာငေရာငေန ေပမယ လမးမာေတြ႕တငး သကစၿပးၿပးျပႏႈတဆကေတာ ျပနႏႈတဆကရငး ကေနာန႔ရငးႏးလာတယ။ သက ညေနပငးမတေဆြေတြန႔ သ႔အမေရ႕မာ ဘယာေသာကတအခါ ကေနာက ဘယာတခြကမတျဖစ ေဆြျဖစ လာတကေလ႐တယ။ ေနာကပငးရငးႏးလာေတာ။ ပတ၀နးကငန႔ ခပကငးကငးလျဖစေနၾကတ ကေနာတ႔က သ႔ကမစးရမဖ႔န႔ သက ကေနာတ႔ ဘာေတြလဆတာေတာမသဘး၊ အမထမာခတထားတ အနတစပကေတြ႕ေတာ ကေနာ တ႔က ေဒၚေအာငဆနးစၾကညရ႕လေတြပလ႔ သနားလညတယ။ ေအးေအးေဆးေဆးပ ကယလပစရာရ တာလပေနၾကေတာ ကေနာတ႔ ကလေကာငးေတြလ႔ သကသတမတတယ။ လတအကအညရရငေျပာပါ၊ ကညပါမယတ။ ကေနာေရာကခတ အမနးခငးႏငငေတြမာ အရာရေတြ၊ အစးရ၀နထမးေတြကအစ အနတစက သပၿပးခစခငေလးစားၾကတယ။ ထငးႏငငမာ ရ၀နထမးအားလး ယနေဖာငးတေရာငထ၀တ ၾကတယ။ ဥးထတအျဖေဆာငးထားရင ယဥထမးရ၊ ဥးထတေ႐ႊေရာငေဆာငးထားရင ရးရးရလ႔သၾက တယ။ ေ႐ႊေရာငဥးထတေဆာငးတရက ေရႊေဂါငးေျပာငေတြလ႔လညး ကေနာတ႔ အလြယေခၚၾကတာရ တယ။ ကေနာတ႔လမးၾကားေလးကေန တေနရာရာကသြားဖ႔ လမးထပက အမးပါတပစကပလငးကားေတြက ငါးဘတေပးၿပးစးထြကၾကရတယ။ ေနာကေတာသန႔ႀကရင ဘယသြားမလေမးၿပး လမးထပကလမးႀကစးဖ႔ သ႔ဆငကယႀကးန႔ အၿမလေခၚတယ။ ကေနာတြငမဟတဖး ကေနာတ႔႐းက ဘယသျဖစျဖစ သ႔ရ႕ ဆငကယႀကးေနာကက လကစးၿပး လမးႀကလကဖ႔ ေခၚေလရတယ။ အျပငက သျပနလာလ႔ လမးထပမာ ကေနာတ႔ကေတြ႕ရငလညး သက သ႔အမေဘးမာပေနၾကတ ကေနာတ႔က သ႔ဆငကယေနာကကတင ေခၚၿပးျပနတယ။ သပသေဘာေကာငးတလပါ။ ရေတြ ဖမးတာဆးတာမားေနတအခန သ႔ဆငကယ ေနာကက ကေနာတ႔က ဘယသကမ မစစေဆးဘး။ ပၿပးေတာလညး လၿခတာေပါ။

တရက ေကာငးသားတပမေတာ ၆၀၁ စခနးက ဖးရက ၿမ႕ထကျပနလာၿပး မးပတတားတဖကကေန ဆငးလာတာက တာ၀နၿပးလ႔အမျပနရငး လမးထပမာ စားစရာ၀ယေနတ ရႀကးကေတြ႕ေတာ လကရပ လမးေခၚတယ။ သဆငကယန႔လကခဖ႔ေပါ။ အဒါက ငနသားဖးရက သ႔ကဖမးဖ႔ေစာငေနတ ရလ႔ထငၿပး တတားေပၚျပနတကေျပးသြားလ႔ ရႀကးက တဟားဟားန႔ လာေျပာျပတာ မတမေနေသးတယ။ ကေနာေနာကပငး အျပငဖကက အဖြ႕အစညးရ အလပကစၥေတြန႔ စထြကျဖစလာတယ။ ထငးေကာငး သားသမဂၢေတြရ႕အကအညန႔ ျမနမာေကာငးသားေတြ၊ အတကအခေတြလပတ အခမးအနားေတြ၊ အ စညးအေ၀းေတြက တကရတယ။ ကယအဖြ႕အစညးကထတေ၀တ ေဒါငးအးေ၀န႔ အဂၤလပဘာသာန႔ထတ တ Dawn မဂၢဇငးေတြက ႏငငတကာျဖန႔ခဖ႔ စာတကကေနပ႔ရတယ။ တရက ကေနာစာတကက ျပနလာ ၿပး ဘတစကားဂတကေရာကေတာ ေဘာငးဘေဘးအတက လကႏႈကၿပး ေငြအေကြေစေတြ႐မ႐စမး ၾကညေတာ မ႐တာန႔ ေဘာငးဘေနာကအတက သငယခငးသနးထကဥးလကေဆာငေပးထားတ သားေရ ပကဆအတကစမးၾကညေတာ မရေတာဘး။ ဟာ… ဘယေရာကသြားရတာလ။ ပကဆအတထမာ ႐းက ေငြေတြ ဘတႏစေသာငး၀နးကငေလာက ထညထားေသးတယ။ ကေနာ စာအပေတြပ႔ေတာ စာတက ၀နထမးေ႐႕က ေကာငတာမာ ပကဆအတတငၿပးေပးခတာသတရတာန႔ ခကျခငး စာတကကျပနေျပးရ တယ။ ဟေရာကေတာ ကေနာ၀နထမးက အဂၤလပလ ပကဆအတေတြ႕မလားလ႔ေမးတယ။ သက သပ ၿပး အဂၤလပလနားမလညေပမယ ေနာကပငးကေတာ ကေနာဘာရာေနလဆတာ သေဘာေပါကၿပး ကေနာပကဆအတက သမးထားတသ႔အဆြထကေန ဒါလားဆၿပးျပနထတေပးတယ။ ကေနာ အရမး၀မး သာသြားတယ။ အဖြ႕အစညးပငေငြေလ။ အခပကတာကအေရးမႀကးဘး၊ တသကလး နာမညပါပကဥး ေတာမလ႔။ သ႔ကေကးဇးတငတအေၾကာငး အႀကမႀကမေျပာၿပး စားစရာတခခလကစားပါလ႔ ေခၚေတာ သကေအးေအးေဆးေဆးျပနၾကညၿပး ကစၥမရပါဘးတ။ ကေနာ ပကဆအတေပာကလ႔ ေခါငးနားပနးႀကး ေနရတကစၥက အဒလေကာငးေၾကာင သကသာရာရေတာတာေပါ။ ကေနာ အတြကလညး ကယေပါဆမႈ အတြကကယ သငခနးစာရတယ။

(၇၉)

လမးန႔ သမငး ျမနမာေတြက မနးၾကတ ထငးတခ႕ရေပမယ အမားစကေတာ ေကာငးၾကပါတယ။ ဒါကလညး တဥးခငး သေဘာထားန႔ အေတြးအေပၚျဖစလာတာ။ ပတ၀နးကငန႔လညး ဆငတာေပါ။ တခနက စစဘရငေတြရ႕ ဘနးလကရးေတြက မတေကာကအေနန႔ အာဏာျဖန႔ၾကကဘ႔စစတကၾကရငး လေတြရ႕ၾကားမာ အမနး ေတြကထားခတယ။ အခအခနအထ ျမနမာျပညမာ တခ႕ကၿဗတသဆတ အဂၤလပလမးေတြက မနးေန သလေပါ။

တကယေတာ ကေနာတ႔အချမနမာေတြဟာ ဟးလြနခတ ႏစေလးငါးရာေလာကက ထငးႏငငရ႕ၿမ႕ေတာ အယဒၶယက သြားတကခတျမနမာေတြမဟတၾကေတာသလ ဒေန႔အဂၤလပေတြကလညး လြနခတ ၁၈၈၅ ခႏစေလာကကစၿပး ျမနမာႏငငက ႏစတရာေလာက ကလနလပၿပးအပခပသြားၾကတ ၿဗတသအဂၤလပ ေတြ မဟတၾကေတာပါဘး။ ကေနာနားလညတာက သမငးဆတာ ရရမယ။ ေလလညး ေလလာၾကရမယ။ အဒသမငးက ကေနာတ႔ သငခနးစာယရမယ။ သကဥးဆပငဘရငစနစေတြက လပရပေတြက ကယ ဥးေႏာကန႔ကယ ေကာငးမေကာငးဆးျဖတရမယ။ ေကာငးတာေတြကယၾကမယ။ မေကာငးတာေတြက လညး အတတမာထားပစခႏႈငၾကရမယ။ အလပတငးမာအကးဆကရတယ။ အဒအကးဆကေတြက ကယႏငငန႔ အနာဂတမးဆကအတြက ေကာငးမေကာငးစဥးစားၿပး လက႐လျဖစေနၾကတ ကေနာတ႔ သမငးေရးၾကရမာပ။ ကယႏငငန႔ ကယလမးကခစတ မးခစျဖစတာေကာငးပါတယ။ ကယလမးပ ေကာငးစားၿပး တျခားလမးေတြက သြားၿပးထခကမယ မကကနးမးခစေတြ မျဖစၾကဖ႔လညးလတာေပါ။ ကေနာအေဖရ႕ဖခင ကေနာဘဘက ကေနာက မတေလာကသားေလာကေျပာသြားတစကားက ကေနာ အၿမနားထမာစြေနတာရတယ။ “လတငးမားတတတယ။ လပရငမားမာမေၾကာကန႔။ ေနာကတခါမမား ေအာငဂရစက။ ဒါေပမယ ဒေနရာေရာကရင ဒလမားမယဆတာသရကန႔ အမားတခထကပ သးခါန႔ သး ခါထကပၿပး အႀကမႀကမၾကးလြနတယဆရင မငးဟာေသာကတး” တ။

(၈၀)

ဘနေကာကေန႔မား ကေနာတ႔ရ႕ ေဒါကတာႏငေအာငဥးေဆာငတအဖြ႕န႔ ကမးသးဇြနဥးေဆာငတအဖြ႕ျပနေပါငးထတတ ၁၉၉၆ ခႏစ ေပါငးစညးေရးညလာချဖစေတာ ကေနာအေတာေလးေပာတယ။ အလတလကထေအာက မာ အဖြ႕ကႏစဖြ႕ျဖစေနတယဆေတာ အပန႔သြားေနရတသေဘာျဖစေတာ မႀကကတာအမန။ အဒါေတြက လညး အႀကမႀကမေတြ႕ဆေဆြးေႏြးမႈက ရလာတရလဒ။ ေနာကၿပး ေကာငးသားေတြရ႕ လကနကကင ေတာလနေရးမာ အေတြးအေခၚအယအဆေၾကာင၊ ဒါမမဟတ ပဂၢလစြ အပစစြေၾကာငျဖစျဖစ ႏစခမးကြ တအခနမာ အရငတတယအႀကမညလာခရ႕ ဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒအတငး စစေရး၊ ႏငငေရးဥးတည ခကေတြက ႏစဘကစလးက ဆကကငစြထားၿပး အခငးခငးေသြးထြကသယမ႐ ျပနၿပးစစညးႏငတာက ေတာ ဂဏယစရာတခပါ။ ဘနေကာက႐းက အရငကမးသးတ႔အဖြ႕က ႐းတာ၀နခ မဇရမလမး ကထးလာတြတယ။ သက ရးရး ေအးေအးသမား။ အလပကလညး ႀကးစားတယ။ အဖြ႕ထမာ အထကပငးေခါငးေဆာငေတြရ႕ လပဟန တခ႕ ေဇာကထေဇာကထးျဖစေနတာေလးေတြက ကေနာတ႔အခငးခငး ႐းမာေ၀ဖနေရးလပေနၾကတနး ကထးတက တကကြကြေဆြးေႏြးေ၀ဖနမႈေတြက နနမကေစေနာကလာတ ရေဘာေကာသရက “ေဟလ။ ခငဗားက ရေဘာေတြ၊ ရေဘာေတြလ႔ ခဏခဏေျပာရေအာင သစၥာအဓဌာနေတာင ခငဗားမတမလ႔လား”

လ႔ထခတပန႔ ေနာကၿပး ေမးတယ။ သက ကထးမျမငေအာငကေနာကမကေစဖတကနမတျပတယ။ ကထးက “ဘာျဖစလ႔မမတမရမာလ။ ကေနာဆျပမယ။ ကၽြႏပတ႔သည…” တ။ ကေနာတ႔အားလး ၀ါးကန သေဘာကသြားတယ။ တကယက ကေနာတ႔ေကာငးသားတပမေတာရ႕သစၥာအဓဌာနက “ငါတ႔သည…” န႔စရမာ။ ကထးက ၿမ႕ေပၚတာ၀နေတြန႔ ႏစၾကာေနေတာ ေမေနတာေလ။ ကထးလညး အေမရကနႏငင မာတ။ တခါေတာ ဖနးအဆကအသြယရလကေသးတယ။ ကယေရာကကာစကမေတာေသးတယ။ ဘနေကာကမာ ေနာကပငးေရာကလာတ ရေဘာတေယာကဆ ဘနေကာကကေရာကေနၿပ၊ သ႔ကလာႀကပါဆေတာ ကေနာတ႔လညး ခငဗားအခဘယေနရာေရာကေန လလ႔ သ႔ကျပနေမးတယ။ သက ေဘးပတ၀နးကငကလညၾကညၿပး ဆဗငးအလဗငး 7-11 ေ႐႕မာတ။ အဒ ဆဗငးအလဗငးဆတာက အစားအေသာကန႔ ေပါပါးတလသးကနပစၥညးေလးေတြေရာငးတ စတး ဆငေလးေတြ။ ေနရာတငးလလမာရတယ။ လမးတငးလလ၊ ရပကြကတငးလလမာရေနတာ။ သ႔က ဘယလ လကရာလ႔ရေတာမလ။ ေနာကမ… အဒအနား၀နးကငက ဆဗငးအလဗငးကလြၿပး တျခားထး ထးျခားျခား အေဆာကအဥတ႔ ေနရာတ႔ေျပာခငးၿပး ခကခကခခသြားႀကေပးခငးရတယ။ တရက ဘတစကား စးေနရငး ေနာကကပါလာတ အမးသမးတေယာကေမာငးတကားက ကယစးလာတ ဘတစကားကေနာကက၀ငေဆာငတယ။ ဒးကန… ကၽြး.. ကန အားလးက ဘာျဖစတာလလ႔ ေနာက လညၾကညၾကတယ။ ဘတစကားလညးရပသြားတယ။ ေအာကဆငးၾကညၾကေတာ ေနာကကားက ေခါငးခငသြားတယ။ မးေ၀ေနတ အမးသမးတေယာက ကားထက ဒယနးဒယငထြကလာတယ။ ပတ၀နး ကငက ၀ငးကတသေတြလညး႐တယ။ ခဏေနေတာ ကေနာလညး ဟလလဒလလန႔ လမးေလာကၿပး လစထြကခတယ။ ေတာေန ရေတြေရာကလာၿပး ေမးေနစမးေနတာအေရးမႀကးဘး။ မကျမငသကေသ လကလပရရင ကယကထငးလလညးမတတ ဘာမတတန႔၊ ပရႈပေနဥးမယဆၿပးေပါ။ ကယကားမပလာ ျဖစရလားလ႔လညး စဥးစားမလကေသးတယ။ ၁၉၉၇ ခႏစေလာကမာ အငယေလးေခၚကတးက ခငဗား႐းထမာခညေအာငးမေနန႔ အျပငေလးဘာေလး လထြကဥး၊ ၾကာရင ကနးမာေရးပါထခကမယဆၿပးေခၚလ႔ ခပလန႔လန႔န႔အျပငထြကျဖစတယ။ ရမကမ ဟမတကသလေရ႕မာ ကားဆကေတာ ကားေပၚကဆငးၾကတယ။ အငယေလး (ကတး) က အဒအခနက ဘနေကာကက အငတာေနရငနယေကာငးတခမာ စးပြားေရးဘာသာန႔စာသငေနတာဆေတာ သကထငး စကားလညး အမားႀကးရတယ။ ထငးေကာငးသားသမဂၢက ေကာငးသားေတြကလညးသသတယ။ ေကာငးေရ႕မာ ထငးေကာငးသားေကာငးသေတြက စကပးေလးေတြကငၿပး လမးသြားလမးလာေတြက အလခေနၾကတယ။ အ၀တအစားေဟာငးေတြကလညး လတခ႕လာၿပးလေနၾကတာေတြ႕ရျပနတယ။ ကေနာေမးၾကညေတာ ျမနမာႏငငကရငျပညနယဖကက စစေျပးဒကၡသညေတြက သတ႔ကယတငသြား ၿပးလၾကမလ႔တ။ လကကငစပကာေလးန႔ ထငးေကာငးသကေလးက “ကမတ႔အမနးခငးႏငငမာ စစအ စးရေၾကာင စစဒဏခရၿပးထြကေျပးဒကၡေရာကၾကတ အမနးခငးႏငငသားေတြက ကယတငသြားၿပးကည ၾကမာျဖစပါတယ။ ဒါကကညခြငႀကတနးကရတာပါ။ သတ႔အစးရမေကာငးလ႔ ဒလျဖစေနတနးအခြင ရတနးကထားၾက။ ကယႏငငမာလညး အဒလမႀကရဘးလ႔မေျပာႏႈငဘး။ အခကညထားရင ေနာင.. ကယအလညေရာကရငလညး သတ႔လညးျပနကညခငပါလမမယ။ လၾကပါ။ လၾကပါ။” ဘာညာန႔ေပါ။ ကေနာေတာ ကယလမးအေရးက စာနာစတန႔လပေနၾကတသတ႔ကေလးစားသြားတယ။ ကေနာတ႔က

သမားအေၾကာငးထက ပဋပကၡျဖစေနတ ကယအသငးအ၀ငးအေၾကာငးကပ ေတာကေလာကေျပာျဖစ ေနၾကတလေတြမဟတလား။ ျမနမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားမားဒမကရကတစတပဥး All Burma Students’ Democratic Front (ABSDF) အဖြ႕အစညးရ႕ေအာကမာ လအပခကအရ အဖြ႕ငယေတြတးဖြ႕ၾကေတာ ေကာငးသားအကည ေပးေရးအဖြ႕ Student Relief Committee (SRC) ဆတာကလညး ေထာကပေရး၊ လမႈဖလေရးန႔ အက အညေပးေရးအတြက တးခ႕ဖြ႕စညးခတာရတယ။ အဓကတာ၀နက ႏငငတကာအဖြ႕အစညးေတြ၊ အစးရ မဟတတအကအညေပးအဖြ႕ NGO ေတြန႔ တကရကဆကဆၿပး ရေဘာေတြရ႕စားေရရကၡာန႔ ေစာင၊ ျခငေထာင၊ အ၀တအစား၊ ေဆး၀ါးတ႔လ မ႐မျဖစလအပတအကအညေတြက လကခၿပး အဖြ႕ကေထာကပ ရတာ။ အဒတနးက အဒအဖြ႕မာတာ၀နယခတ ကေကာမးရ SRC ေဆာငပဒကလညး မတသားစရာ။ ‘Give. Good.’ ‘No give. No good.’ တ။ “ေပးကား ေကာငး၏… မေပးရင မေကာငး” တဗား။ အဒါက ကေနာတ႔ အျခငးျခငးေနာကၾကတာေနာ။ ၁၉၉၈ ၾသဂတလ (၈) ရကေန႔မာ ၈၈၈၈ ဆယႏစေျမာက ႏစပါတလညအတြက ဘနေကာကသ႐းေရ႕ ဆႏၵျပပြကလညး ABSDF အေနန႔ စစညးလပေဆာငခၾကေသးတယ။ အဒါက ၁၉၈၈ အေရးေတာပက အၿဖခြခခရအၿပး ဖြၸ႕စညးခတ နယစပအေျခစကေကာငးသားလကနကကငေတာလနေရးအဖြ႕အစညး အ ေနန႔ ပထမဆးအႀကမ ၿမ႕ေပၚဆႏၵျပပြမာျပနပါလာခတာလ႔ေျပာရရင မမားဘး။ ဘနေကာကမာ လႈပရား ေနၾကတ ေကာငးသားန႔ တငးရငးသားအဖြ႕အစညးေတြ၊ ထငးေကာငးသားေတြ၊ ထငးအငနဂအ NGO ေတြန႔ နးနးကပကပ ပၿပးဆကဆျဖစခတယ။ သ႐းေရ႕က ရက႐ညဆႏၵျပပြတခလညး ျဖစခတယ။

(၈၁) ဘဂၤလားေဒရ အဒႏစထမာပ ကေနာအေနာကဖကေဒသ ဘဂၤလားႏငငဒကားၿမ႕ေတာက ရးခြက တာ၀နကေတာ ခရး ထြကရျပနတယ။ ပၿပးလညလညပတပတရတ ရေဘာေတြအစအစဥန႔ ကယဓာတပကကပၿပး လပလာ ေပးတ ပတစပ႔အတက အေတာလကရာေသသပတယေျပာရမယ။ ႏငငေတာတဆပတးကေတာင ေရစာ တးရေအာင လပေပးလကေသးတယ။ ေလယဥဘးလမၿပးထြကေတာ ဘနေကာကၿမ႕ကၾကညၿပး စတထမာလြမးသလလပါပ။ တကယေတာ ကေနာတ႔ျမနမာလမးေတြက အေနၾကာလာရငခငတြယတသေဘာရၾကတယေလ။ လပျဖစျဖစ၊ တရစၧာန ပျဖစျဖစ၊ ေနရာေဒသျဖစျဖစေပါ။ တကယတမးကေတာလညး ကေနာတ႔အားလးက လဆနတလသား ေတြပါ။ ဒကစၥန႔ပါတသကၿပး အမတတရတခ႐တယ။ ကေနာတ႔ ထငးႏငငဘနေကာကၿမ႕မာ႐းအလပ ေတြန႔ တာ၀နယရငး တခ႕အခနေတြမာ ကေနာအကႀကး၊ အမႀကးေတြအရြယေလာက ထငးႏငငက

ႏငငတကာေကာငးေတြမာ ေကာငးဆရာဆရာမလပေနၾကတသေတြအျပင တျခားပညာရပဆငရာ အလပလာလပၾကတ ျမနမာလမးတခ႕န႔လညး ခငမငခြငရခၾကတယ။ အဒအထမာ ဆရာမတေယာက ကမတဆကေပးရငး ညအကလခငခတအကႀကး ကသန႔ဆတာလညးပါတယ။ သက ထငးကမၸဏတခ မာ အလပလပေနတ အဂၤငနယာေလ။ ျမနမာမယဒလငတးတာက၀ါသနာပါေတာ ကေနာန႔အဖြ႕ကသြား တယ။ သကမယဒလငသေလးေတြစမးရငး သခငးေလးေတြစလကရင ကေနာက၀ငဆျဖစတယ။ တခါ တေလ အကန႔ညေနစာထြကစားရငး သ႔အခနးမာပ ညအပျဖစတယ။ သကပ၀ယေကြးတာေပါ။ တရက သက ကေနာအပရာႏးလာလာခငး “ကေနာညက ခငဗားအပေနတာကၾကညၿပး စဥးစားခနး၀င ေနမတာဗ။ ခငဗားကလပသြယေပမယ အတြငးစတမာတပပလ႔။ ခငဗားႏလးသားက အေတာၾကမးတမး မာေကာတာပ” လ႔ ကေနာကေျပာတယ။ ကေနာက အကရာ.. ကေနာလညး သလကယလပါဘ။ အ.. ကေနာက အကေျပာသလ အၿမစတၾကမးလၾကမး ႏလးသားကလညးၾကမးေနတလမဟတပါဘး။ ကေနာ တ႔ေတာလနေရးသမားေတြျဖစလာၾကတယဆတာ သမားေတြခစားေနရတဒကၡေတြက ကယဒကၡလ အလြယခစားႏႈငလ႔ သတ႔အတြက၊ အမားအတြက စြန႔စားၿပး အလပလပျဖစကတာေလ။ တကယေတာ ကေနာ ႏလးသားက ၾကမးတာမဟတပါဘးဗာ… ႏးညလြနးတာပါလ႔ ျပနေျပာျဖစတယ။ ဟတတယေလ ၈၈ အေရးေတာပ ကာလတနးက ကေနာမသားစေဆြမးသားခငးထက စစတပပစသတလ႔ေသခရတလ တေယာကမရတာမဟတပါဘးလ႔ ထပေျပာျဖစေတာ။ သက “ဒါေပမယ ခငဗားတ႔ ႏစန႔ခၿပး မသားစန႔ အေ၀းမာ ဒေလာကအၾကာႀကးေနႏႈငတာကေတာ မေလးစားပမေနႏႈငဘး” လ႔ စတမေကာငးတမကႏာန႔ ေျပာခတာမတမေသးတယ။ ဒကားေလယာဥကြငးက ေလယဥဆကေတာ ေလယာဥေပၚကဆငးဆငးျခငး လေတြတၿပႀကးတးႀကတၿပး ေစာငေနၾကတာေတြ႔ရတယ။ ေလယာဥေပၚကဆငးၿပးေလာကတလမးက အျပငလမ၀ငႏႈငေအာင အထကန႔ ေဘးပတလည သဇကာေတြကာထားတယ။ လကလညး ရာန႔ခပါလား။ မဆလငေတြဒေလာက အမားႀကးက ပထမဆးေတြ႕ဖးတာ။ သတ႔ကၾကညလကေတာ သတ႔အျပငကေန ၀ငးေအာေနၾကတယ။ လကကေလးေတြလျဖန႔လ႔။ သေတာငးစားေတြပါလား။ ကေနာကလာႀကတ ရခငလြတေျမာကေရးပါတ Arakan Libration Party (ALP) က မတေဆြက ေဟလ ခငဗား လတေယာကက စၿပးေပးၾကည ကနတ လေတြက သတ႔ကေတာမရဘးဆၿပး ၀ငးေတာငးေနတာေတြ႔ရမယ။ ဒမာဒလပတ။ ဒါေပမယ အထအထ တေကာကေကာကလကၿပး ေႏာကယကလ႔မရေအာင သဇကာေတြကာေပးထားတာပ ေကးဇးတငရေသး တယ။ အာရပညာေရးန႔ပတသကတ အစညးအေ၀းတခက အဖြ႕ကယစားျပၿပး သြားတကျဖစတယ။ ေဆာငပဒ က “အားလးအတြကပညာေရး” တ။ ဘဂၤလားေဒရႏငငက ေကာငးသားလငယေတြသာမက တျခားအာရ ႏငငေတြက ေကာငးသားေတြန႔လညး ဆျဖစတယ။ ဘနေကာကမာ အာရေကာငးသားအစညးအ႐း Asian Student Association (ASA) ညလာခမာေတြ႕ခတ သရလကၤာႏငငက မားကာစတ႔လ အာရေကာငးသား မတေဆြေဟာငးေတြန႔လညး ျပနေတြ႕ရတယ။ နေပါႏငငကယစားျပလာတအဖြ႕က ကေနာထက ေလးငါးႏစေလာကႀကးတ အမးသမးက ျမနမာျပညမာ ၁၀ ႏစေကာေနဖးတယတ။ ျမနမာ လလညး မြတေနေအာင ေျပာတတတယ။ သန႔ပါတ တေယာကႏစေယာကလညး ျမနမာလတတၾက တယ။ နေပါအကက ေတာေတာၾကညလ႔ေကာငးတယ။

တရက လမးေပၚမာ သေတာငးစားကေလးေလးတေယာကက သနားၿပး ငါးတာကာေလာက ေပးလကမ တာ ေနာကကဘယကသေတာငးစားေတြလမသဘး အမားႀကးထြကလာၿပး လကေတာငးေနလ႔ ထြက ေျပးခရတအေတြ႕အႀကလညးရခေသးတယ။ လမးေပၚကထြကရငလညး လေတြျပညကပေနတာပ။ လေတြၾကားထမာ တးႀကတသြားရသလ သြားရ လာရတယ။ လမးေပၚေတြမာလညး အမကသ႐ကေတြန႔ညစပတေနတယ။ လန႔ေတြကလညး မးေတာင မးတယ။ လေတြမားလြနးလ႔ပလားမသဘး ရာသဥတကလညး အရမးကပတယ။ ထငးႏငငမာ အေနၾကာ ခလ႔လားမသဘး ကေနာေရာကခါစက အေတာေလးေနသားကေအာငကးစားရတယ။ ဘဂၤလားေဒရ ႏငငက ျမနမာႏငငထက အရြယအစား ငါးဆေလာကေသးတယ။ ဒါေပမယ လဥးေရက သနး ၁၃၀ ေကာေလာကေတာငရေနတယ။ ပနးၿခေတြဟာ ေန႔လညဖကမာသန႔ရငးေနသေလာက ညဖကကေတာ အမမရာမလေတြတၿပႀကး ကယဖာေလးေတြ၊ ေခါငးအးေလးေတြ၊ ေစာငေလးေတြန႔ သြားၿပးအပေနၾက တာရတယ။ ကေနာတ႔ႏငငလ တြငးထြကပစၥညးေတြဘာေတြရတယလ မၾကားဖးဘး။ သတ႔ႏငငက ႏစတငးသဘာ၀ ေဘးအႏရာယျဖစတ မနတငးတကခရတာ၊ ေရႀကးတာေတြန႔ႀကရေတာ ကမၻာကလ သမဂၢရ႕အကအညန႔ပ ရပတညေနရတာ။ ေစးေတြဆငေတြမာ မနးမေတြထက ေယာကၤားေတြခညလလ ေစးေရာငးေနၾကတယ။ မဆလငႏငင ဆေတာ ဘာသာေရးတငးၾကပထားတအေနအထားရၿပး မနးမေတြကေခါငးၿမးၿခေနၾကတာမားတယ။ ကေနာေနတအမရ႕ ေဘးအခနးေတြမာ အမေထာငရငမသားစေတြ႐ၾကတယ။ အမေဘးကလတေယာက ဆရင သအျပငမာအလပသြားလပရင အခနးထမာ မနးမကေသာပတထားခတယ။ ၿပးေတာ သျပနလာ ေတာမ သတခါးဖြင၀ငတယ။ ကေနာက ဒါမးေတြ ဒမာဘယႏစေယာကရမလလ႔စဥးစားၿပး အေရးဟအ ေၾကာငးဟ မးေလာငရငဒကၡပလ႔ေတြးမတယ။ ျမနမာႏငငမာ မနးမေတြအႏမခရတာ ဘာဟတမလ ဒမာ ကပဆးေသးပါလားေပါ။ သတ႔ႏငငရ႕ အႏငရပါတျဖစတ အ၀ါမလပါတေခါငးေဆာင ၀နႀကးခပ ရတဟာဆနာ ဆတာ အမးသမး။ သ႔အေဖက တခနက မသားစ၀ငေတြန႔အတ လပႀကသတျဖတခခရတ ႏငငေရးေခါငးေဆာငပ။ အ အတကအခပါတ ေခါငးေဆာင ဘဂၤလားေဒရေနရငနယလစပါတ BNP က ေခါငးေဆာင ခါလဒါဇယာဆ တာလညး အမးသမးပဆေတာ အဒါက အမးသမးေတြခြျခားခရတယဆတအသငးအ၀ငးမာ အထးျခား ဆးျဖစေနျပနေရာ။ သတ႔ႏစေယာကစလး ေရြးေကာကပြႏငတသ အစးရလပၾကတာေပါ။ ကေနာေရာက တအခနတနးက ရတဟာဆနာက ၀နႀကးခပေလ။ သ႔ရ႕ ပါတကေထာကခတ ေကာငးသားအဖြ႕ရ႕ ေခါငးေဆာငတေယာကကေနတဆင ေဒၚေအာငဆနးစၾကညကေထာကခေၾကာငးန႔ ေဒၚစလေတြျဖစတ ဒမကေရစေရးလႈပရားေနၾကတ ကေနာတ႔ကႀကဆတယ၊ လအပတာရရငလညးေျပာပါလ႔ သတငးပါးလာ ပါတယ။ ကေနာက ရခငအဖြ႕ေတြန႔ ဒကားမာအမားဆးတြျဖစခၿပး တခါတေလ စစတေကာငး (ခစတေဂါငး) ဖက မာလညး ခငးအမးသားတပဥး CNF ကရေဘာေခါငးေဆာငေတြန႔ မၾကာမၾကာဆျဖစၾကတယ။ ကေနာ ဘာအခကအခရရ ALP န႔ CNF က အကအညေတြကရခတာပါပ။ ဒကားကလညး CNF ေခါငးေဆာင တခ႕ လာတတပါတယ။ သတ႔ေခါငးေဆာငေတြကလညး ၈၈ မးဆကေတြမားပါတယ။

ဘဂၤလားေဒရေကာငးသားအပစေတြကေတာ အၿမလလဆျဖစတယ။ ကေနာ ဒကားတကသလကလညး မၾကာခဏေရာကျဖစတယ။ ခပဆနးဆနးျဖစေနတာက ႏစပါတစနစန႔သြားေနတႏငငမာ အစးရက ေထာကခတ ေကာငးသားသမဂၢရယ အတကအခကေထာကခတေကာငးသားသမဂၢရယက အဓက အငအားျဖစေတာ။ အတကအခက အစးရဆန႔ကငေရးဆႏၵျပပြလပမယဆရင ဘယေနရာေတြမာလပမယ လ႔ႀကၿပးအေၾကာငးၾကားထားတယ။ အဒေနရာေဒသေတြက ဆငေတြပတရတယ။ သးဘးကားလကား ေတြ မသြားရဘး။ သြားတကားတ႔ ဖြငတဆငတ႔က ဖကဆးမး႐ႈ႕ၾကတာမးရတယ။ အစကတညးက ဆငး ရရတအထ ဆႏၵေတြခဏခဏျပေနေတာ ပမြတအေျခအေနမးကေရာကေရာေပါလ႔ တခ႕ညညးၾကတာ ၾကားခရတယ။ အ… ဆႏၵျပပြေတြကလညး ဒလ.. အတကအခက အစးရကဆႏၵျပမယလ႔ေကညာေတာ အစးရကလညး အစးရဖကကေကာငးသားေတြက ဥးေဆာငၿပး အစးရဆန႔ကငေရးသမားေတြက ဆႏၵျပ ျပနတယ။ ဥပမာ- အတကအခဖကက ဆႏၵျပတလေလးငါးေျခာကေထာငေလာက လမးေပၚေရာကၿပး ေကြးေၾကာ ဆႏၵျပေနတနး တျခားဘကကေနၿပး အစးရေကာငးသားေတြဥးေဆာငတ အဒအငအားေလာက လအပ ႀကးထြကလာၿပး ဆႏၵျပတာန႔ ထပတကတးေတာ အဓကရနးေတြျဖစကနေရာ။ ေသနတပါ ယလာတလ ေတြကလညး ေသနတေတြထတၿပး ဟဖကဒဖက အျပနအလနပစကနေတာ လေတြေသတလေသ၊ ဒဏရာရတလရ ျဖစကနၾကေတာတာေပါ။ ငါတ႔ႏငငရ႕ အနာဂတႏငငေရးမာ ေကာငးသားေတြ အဒလ အသးခခမျဖစေစရဘးလ႔ ေခါငးထမာထညထားလကတယ။

(၈၂)

ဒကားေန႔မား ဘဂၤလားမာ ျမနမာဒမကေရစေရးအတြက အေထာကအပျဖစမယ ႏငငျခားေရးန႔ မဟာမတဆကဆေရး ကစၥေတြလပခရတယ။ ကေနာန႔အတြကေတာ ABSDF အေနာကဖကေဒသက ပ႔ေပးခတ ရေဘာမးေဇာ ေပါ။ သက ႏႈတခမးေမႊးထားတယ။ အဒဘဂၤလားကလေတြက ႏႈတခမးေမႊးေတြန႔လေတြမားေတာ ဖကရင လပါဘ။ ကေနာေနာကပငး ႏႈတခမးေမႊးထားျဖစေသးတယ။ အမနက ကယကလညးရတရမာပငးတာ တေၾကာငး၊ ႏႈတခမးေမႊးဗလျဗစန႔ဆရငလညး ပတ၀နးကငက ဘာမထးထးျခားျခား ဂရစကတာမမဟတ ပဆၿပး ေနခငသလေနတာကတေၾကာငးေပါ။ သပအရညႀကးအထေတာမေရာကပါဘး။ မေနတတလ႔ ေနာကေတာ ျပနရတလကရတာပါဘ။ စားတေသာကတအခါ ကယႏႈတခမးေမႊးေတြကယျပနစားေနရသ လျဖစေနလ႔။ ကယဟာကယ စနစတကဂရစကႏႈငတအခနေတာ ျပနထားျဖစမလားဘ။ ထမငးဆငကဟငးေတြကလညး ဘာအရသာမမရဘး။ ကေနာတ႔ ျမနမာႏငငကမဆလငလကရာေတြန႔ တျခားစ။ အ… ေရာကသးစတပနးကနရယ၊ ဆားပနးကနရယ၊ ျငတသးစမးေတာငႀကးႀကးေတြရယက ေတာ စားပြေပၚမာ ႀကကသလယစားလ႔ရတယ။ ကယဟငးကယ ဆားထညစားရတာ အဒေရာကေတာမ

ေလ။ အဖြ႕အစညးက သမားေတြ ႏငငျခားလႊတရင အေမရကားတ႔၊ ဥေရာပတ႔ကလႊတၿပး ႏငငျခားေရး ရေဘာ ငါကမ ႏငငျခားဆၿပး ဘယေနရာႀကးလႊတလကတာပါလမလ႔လညး စတတတန႔ ေတြးေနမေသး တယ။ အဟ.. တကယေတာ ဒဘဂၤလားတာ၀နက မလတာ၀နေပးဖ႔လစဥးစားေနတနးက သြားမယလ မရဘးဆလ႔ ဒ-ဥကဌက ကယက ကေနာသြားမယဆၿပး လပအားေပး volunteer ေတာငးလပခတာပါ။ လၻကရညဆငရေပမယ သတ႔လၻကရညဆငဆတာက ကြမးယာဆငေလာကဆငေလးမာ လၻကရည ေရာငးတာ။ ေခြးေျခတလးႏစလးခထားတတတဆငေတြေတာရတယ။ မားေသာအားျဖင မတတတရပ ေသာက၊ ပကဆရငးၿပး သြားဘ။ လၻကရညဆငႀကး တဆငႏစဆငေတာေတြ႕ပါတယ။ ဘဂၤလားႏငငရ အဓကသပနအပစက ခကမာလမးသပနအပစေပါ။ သတ႔ေခါငးေဆာငက အစးရက လကနကခထားေတာ ကေနာေရာကတအခနက ဘဂၤလားေဒရမာ ဘာပနကနမႈမမရေတာပါဘး။ ခကမာ ေကာငးသားေတြကတဆင သတ႔ေခါငးေဆာငတခ႕န႔လညး ဆျဖစခတယ။ ခကမာ ဆတာက ျမနမာ ျပညမာဆရင ‘သက’လမးေတြေပါ။ ဘဂၤလားေဒရမာ ခငး၊ မရမာ (ျမနမာ)၊ မရမာဂရး (ျမနမာႀကး)၊ ရခငန႔ သကလမးေတြဆရင လနညးစေတြျဖစလ႔ သနားၾကငနာရမယလ႔ လေတြကနားလညၾကတယတ။ တျခား ကေနာမသတ၊ မမတမတလမးေတြလညး ရႏႈငပါတယ။ ရခငမတေဆြေတြရ႕အဆအရ ဘဂၤလားႏငင အ၀ကၽြနးမာ အပငစားရတ ဗလမငးႀကးဆတာရတယ။ သတ႔ဟာျမနမာႏငငကအႏြယေတြျဖစၾကၿပး ပြေတြလမးေတြလပရငလညး နနး၀တနနးစားေတြန႔ လပ ေလရတ အေၾကာငးေတြပါသရတယ။ ဘဂၤလားေဒရသတငးစာတခမာလညး သတ႔ဘာသာေရးအခမး အနားတခ႕န႔ မငးခမးမငးနားေတြကေတြ႕ေတာ အမးသမးေတြဟာ ထငမသမးေတြန႔ျဖစၿပး အမးသား ေတြကေတာ ေရးျမနမာေတြရ႕ အ၀တအစားေတြန႔ ပြထြကၾကတာေတြ႔ရဖးတယ။ ေရးဟနပနေတြက ထမး သမးထားတေနရာမ႔ ကေနာမေရာကခေပမယ ေနာငအခြငရရင ယဥေကးမႈေတြက သြားေလလာသငတ ေနရာပါ။ ေခါငးၿမးၿခ သမးေလးေတြေလးငါးေယာကရတ ကေနာအမရင၀၀ မတဆတအဖးႀကးက တခါတေလ သန႔ စကားစမညေျပာဖ႔ေခၚတယ။ အဂၤလပစကား နနပါးပါးတတၿပး သကၿမ ႕ေတာေရေပးေ၀ေရး ျမနစပါယက လႀကး။ သရယ သ႔အမးသမးအဖြားႀကးရယန႔ စကားေျပာေနၾကေတာ ကေနာက တေယာကေယာက ၾကညေနသလ ခစားရလ႔ဆတကနေနာကဖကကလညၾကညေတာ ကလားကာ ေတြရေနာကက ေခါငးၿမး ၿခေလးေတြကေတြ႕ရတယ။ လၻကရညလာခေပးတာေတာင လကတဖကက လၿခေအာင ေခါငးၿမးၿခစက ကငထားလကေသးတယ။ ေနာကပငးကေနာန႔ရငးႏးလာေတာလညး သတ႔ကေနာက ေဆြမးလျဖစ လာၿပး အရငလခပစမးစမး ေခါငးၿမးၿခမထားေတာပဆကဆၾကပါတယ။ အဖးႀကးက ကေနာက သတ႔ ဥပဒကာလ (ရမမဒမ) မာ ကေနာကပါ သတ႔န႔ညစာမန႔ပသြားေရစာ အတစားဖ႔ေခၚၿပးေကြးေလရတယ။ လမးေကြ႕မာ ကြမးဆငေလးဖြငထားတအဖြားႀကးတေယာကက အမား (အေမ) လ႔ေခၚၿပး စကားေျပာ ေတာ သကေနာက သားတေယာကေကာကရသလခငတြယၿပး အသက ၂၀ ေလာကရတ သ႔သမးအငယ ဆးကလႊတၿပး မနကစာစားဖ႔ ေခၚေလရတယ။ သ႔မာလညး သားသမး ၁၀ ေယာကေလာကရတယ။ အမ ေထာငကတ သားသမးေတြကေတာ အမခြေနၾကတယတ။ အဒလစားအမေသာကအမေတြန႔ျဖစလာေတာ ကေနာက ရခငမတေဆြတေယာကက “ေဟလ။ ခငဗားက ဒမာလာေနတာ လပငးပရေသးတယ။ ဒ

တကပက ႏစကပျဖစေအာငပြတၿပး ကပေစးနတ ကလားေတြဆမာ စားအမေသာကအမေတြရလ႔ပါလား။ ကေနာတ႔ ၁၀ ႏစ န႔ခၿပးေနတာေတာင စားအမေသာကအမမရဘး” လ႔ေျပာလာေတာ ကေနာက ျပန ေနာကၿပး “ကေနာက ကလားကမမမနးပဗ။ ခငဗားတ႔က ကလားကမနးတာကး” လ႔ ေျပာျဖစေသးတယ။ တကယေတာ ဒကားၿမ႕ေတာက ရခငအမေတြတခ႕လညး ကေနာရ႕စားအမေသာကအမေတြပါဘ။ တကယက ေစာငေရာက ၾကပါတယ။ ရခငဒကၡသညကစၥေတြ UNHCR ရးမာ မၾကာမၾကာလကၿပး အကအညေပးျဖစသလ။ ႐းမာလညး မတ ေဆြတခ႕က ကြနျပတာေလလာေရးလပႏႈငေအာင ရဖနရခါ သငေပးျဖစတယ။ ၁၉၉၈ ကတညးက ဘဂၤ လားေဒရႏငငမာ ကြနျပတာန႔ပတသကတ ပစၥညးေတြက ျပညပကသြငးလာရင အျမတေတာခြနမယဘး လ႔ ေၾကျငာထားခတယ။ တကယေတာ အမနးခငးအႏၵယႏငငသားေတြ ကမၻာမာ ကြနျပတာပညာရင ေတြအျဖစန႔ အလပအကငေကာငးေတြရေနတအေပၚ အစးရက သ႔ႏငငသားေတြက ႀကးစားေစခငလ႔ ဖြင ေပးတသေဘာေပါ။ ဘဂၤလားေဒရႏငငမာသးတေငြ “တာကာ” က ထငးႏငငမာသးတဘတေငြန႔ တနဖး ခငးသပမကြာပါဘး။ တာကာကေတာ နနေလာကနမမယ။ ဘဂၤလားႏငငမာ ကေနာစတအပကဆးက ႐းေတြမာ ျဗရကရကသပဆလြနးတ ကစၥပ။ ကေနာတ႔ ထငး ႏငငမာတနးက ေရဖးမးဖးသြားေဆာငရင ကယေရ႕မာတနးစေနတလေတြမားဥး၊ ေစာငရရင နာရ၀က ထကမေကာဘး။ ဒကားမာ ဒအခနးကေန ဟအခနးကသြား၊ ဒျပနလာန႔ ႐ပရကခတၿပး တေနကနတယ။ ေကာငးတာက ပေလကပပဆး၀တၿပးေနလ႔ရတယ။ သတ႔လညးပဆးပ၀တၾကတာေလ။ သတ႔ပဆး၀တပ က ဘနးႀကးေတြသကၤနးလပထားသလေရ႕မာလပၿပး၀တၾကတာ။ ခါးပစခၿပး၀တတပမဟတဘး။ တခါ က ဆႏၵျပပြရလ႔ အဒေနာကက ကေနာန႔ ကမးေဇာတ႔လကၾကရငး မေတြ႕ေတာ လမးေဘးကရက အဂၤလပလ သြားေမးတယ။ ဆႏၵျပတလေတြဘယေရာကသြားလဆေတာ အဒရက ပနးၿခဘကကေအာ ဟစၿပး ခတကသြားၾကတယတ။ အဒအျပငသက သးဘးကားတစစးကတား။ လမးၫႊနေပးၿပး “ဒလႀကး လေကာငးေတြက ပနးၿခပ႔ေပးလက။ ၄၀ ထကပမယန႔။ ယလ႔ရရင ကေနာက ဒဖနးနပါတကတငပါ” လ႔ ကားသမားန႔ ကေနာတ႔က ဟဖကဒဖကလညေျပာၿပး စာရြကေပၚမာဖနးနပါတပါ ခေရးေပးလကေသး တယ။ ကားနပါတကလညး ေရးမတလကေသးေပါ။ အ.. ဆကကားတ႔၊ ကားတ႔စးရင မသြားခငေစးက တမး၊ ဆငးရငေစးကတမး ျဖစတတတယ။ နနပပ႔ေပးရလ႔၊ လမးကမေကာငးလ႔ စသညျဖင အေၾကာငး ျပၿပးညစတတတာရတယ။ ကမးေဇာက ဘဂၤလားႏငငသားေတြန႔ အဒလကစၥေတြန႔ ခဏခဏစကားမား ရနျဖစေလရတယ။ ကမးေဇာက ဘဂၤါလလ နနပါးပါး တတတယေလ။ ကေနာကေတာ တရက အေရးႀကးလ႔ သးဘးတကစစးၿပးသြားလကတာ လမးမာသးဘးဆရာက ဂမးစ ဘြနးလ ပြတကာသကာန႔ေမာငးလာရငး ဘတစကားႀကးတစးန႔၀ငၿပးပြတမတာ ကေနာ ဘယဖကတ ေတာငလညး ပြနးပကနေရာ။ ကေနာလညးစတတတာန႔ အဂၤလပလထၿပးဆျဖစပါေလေရာ။ ငနကေတာ ဘာမမျဖစသလ ဟဟဟဟန႔ေပါ။ ကေနာသတႀကးလ႔ ႏ႔မ႔လကပါျပတမာ။ ၁၉၉၉ ခႏစ ႏစစပငးေလာကမာ တပရငးကယစားလယအေနန႔ ထငးနယစပမာလပမယ ABSDF ညလာ ခ ျပနၿပးတကရဖ႔ရလာတယ။ ကေနာလညး ထငးဖကက တေခါကျပနဖ႔ျပငဆငရေတာတယ။

 

   

ေကာငးသားမားျပနလညေပါငးစညးေရးအတြက လာေရာကအားေပးသည ဗလခပႀကးျမႏင မကဒတ ေပါငးစညးေရးညလာခ

ေကာငးသားတပမေတာမ ေရ႕တနးထြကရနျပငဆငေနသည တပရငးတခ၏ စစေၾကာငးတစတတေဒသ

 

တကပြ၀င ေရ႕တနးရေဘာမား ေရ႕တနးေရာက ေကာငးသားရေဘာမား

   

စာေရးသ (ေနာကတနးဘယမ ငါးေယာကေျမာက)စာေရးသ (ညာဖက ဒတယ) ပခးတငး၊ ေရႊကငေဒသ ၁၉၉၃

 

ရးသားသည ေဒသခကရငတငးရငးသားမသားစတခ

 

ေဆးမးရေမတဥး

 

 ေဒသခႏင စစေျပးတငးရငးသားကေလးငယမားအမားစတကေရာကသညေကာငး

၈၈၈၈ ဆယႏစေျမာက ျမနမာသရးေရ႕ ၁၉၉၈

(၈၃)

ညလာခ ၁၉၉၉ ခႏစ ေဖေဖာ၀ါရအကနေလာကမာ ပဥၥမအႀကမညလာခက နယစပမာကငးပခတယ။ ၁၉၉၅ မာနယပေလာန႔ ဒါးဂြငအေျခစက ABSDF ဗဟဌာနခပကအၿပး လၿခေရး၊ လမးပနးဆကသြယေရးအေျခ အေနေတြအရ ထငးနယစပဖကမာပ ညလာခလပၾကရတာ။ ျမနမာႏငင အထကေအာကနယစပ တေလာကလးက တပရငးေတြရ႕ ကယစားလယစညျပနၿပးကငးပျဖစတာျဖစတအတြကလညး စညကား ေနတာေပါ။ ႏစဖြ႕ျပနေပါငးစညးေရးလပၿပးတေနာက ပထမအႀကမျပနလပရတညလာချဖစေတာ ေဆြး ေႏြးစရာ၊ ျငငးခစရာေတြလညးမားသား။ တခ႕ကယစားလယေတြက တေယာကန႔တေယာက “အစရး (ေခါငးစဥ) Issue ေတြမားလာရင ေဆာငထားဖ႔ တစ႐း Tissue (တစ႐းစက) ေလးေတြယသြား” လ႔ ေနာကေနၾကတာလေတြ႕ရတယ။ အႀကတအနယေဆြးေႏြးၿပး ခစားခကေတြျဖစလာလ႔ မကရညကရင သတဖ႔ေပါေလ။ ကယစားလယတဥးျဖစတ ကေမာငေမာငႀကးက အဒအခနက ေမာဒနကဗာသမားေတြကေနာကၿပး စပထားတ ကဗာကလကရြတျပတယ။ ဘာတ… “ျမ၀တမငးႀကးရ႕ ဒါးသြားေပၚကပားရညတစကဟာ၊ ေဒၚလတနရ အကတမသအရေပၚျပတကတအခါ…” ဆလား။ အဒကဗာကအစအဆးျပနရရင ပေကာငး မယ။ သပ သႀကၤနစာဆၿပးေရးခတာရေသးတယ။ “ဌာနခပက ဆရာေလးေစာင၏၊ စားဖက ဘယသ ေစာင၏” ဘာညာန႔… သၾကားမငးကလညး ဘာေတြေလာကကငခငး၊ စးခငးမနးမမတမေတာဘး။ ေတာ ေတာရရတယဆတာေတာ မတမတယ။ အႀကတအနယ အဖြ႔အစညးအတြက ေခါငးကကေအာင မနက ညဆကတက ေန႔တငးေဆြးေႏြးေနရေပမယ ဒလေပါပါးမႈေလးေတြလညးရေနေသးတယ။ ကေမာငေမာငႀကး (ကႀကး) က ညလာခကာလက သ႔အမမာ တခါတေလ ထမငးဖတေကြးတာရတယ။ သ႔ရ႕ထးအမႀကးေပၚမာ သေဘၤာေဆးန႔ YAMAHA လ႔ေရးထားတယ။ ကေနာက တယဟတပါလား၊ အက ႀကးရ႕ထးက ရာမာဟာဆတ ဂပနကမၸဏတဆပေတြဘာေတြန႔ဆေတာ။ ေဟေကာင..ညေလး.. မငးမသ ဘး။ ငါထးေပာကသြားမာစးလ႔ အမတအသားလပထားတာကြ။ အဒါ ရာမာဟာ YAMAHA မဟတဘး၊ ရာမဟာ (ရာမရဥစၥာ) လ႔ေရးထားတာကြတ။ ကႀကးက မငးရာမဆတကေလာငနာမညန႔ ႏငငေရးစာ ေျပာငေတြေရးတယ။ ညလာခတရက ကဆနနကသဘာပတအလညကတယ။ အေတြ႕အႀကမားတ ရေဘာႀကးတေယာကက ေရ႕ကရေဘာတငထားတအဆက ေထာကခေဆြးေႏြးေနတယ။ သက ကေနာအေနန႔ ေရ႕ကရေဘာxxx တငျပထားတအဆက ေထာကခေဆြးေႏြးရမယဆရင……….. အဒါေၾကာငျဖစပါတယလ႔အစခတာေပါ။ ေနာကေတာ ဒါေပမယဆၿပး …. ေျပာရငးေျပာရငး အဒအဆက တျဖညးျဖညးကန႔ကြကလာတယ။ သက အဒလပ အားပါလာရငဒလျဖစလာၿပဆၿပး ကနတညလာခကယစားလယေတြလညး ႀကတၿပးေနတယ။ ကဆနနလ ဒကၡပါဘဆၿပး… ေဟလ… ခငဗားက ေထာကခေနတာလား၊ ကန႔ကြကေနတာလား လ႔ထေမး ေတာ သက ‘ေထာကခေနတာပါ’ တ။ ကဆနနႀကးလ ျမနျမနပြျဖတမရမယဆၿပး ‘အေက… ဒါဆရငရၿပ။

ခငဗားေထာကခတာမတတမးတငထားမယ… ထငေတာ’တ။ ကနတလေတြလညး ကသြားသငတအဆမ႔ ဟးကန သကျပငး၀ငးခလကၾကရတယ။ ဟဟဟဟန႔ ရတလလညးရေပါ။ သ႔အလညကရင သတငတအဆက အရမးကတကတကကြကြေဆြးေႏြးၿပး သမားေတြေဆြးေႏြးေနတ အလညေရာကရင ေမာသြားၿပးအပငကေနတ တပမးတေယာကစႏစေယာကစလညးပါတယ။ မနကစာ ဗးသးန႔ အသားႏႊငထတထားၿပးအရးခညေရာငးတ ေစးသကသာတၾကကရးန႔ ငပရညအဆပတကေန တာလညးျဖစမယ။ မခြၿပးဆးျဖတမရမယကစၥက မခြဆးျဖတၾကေပမယ။ မမခြသငတကစၥေတြကလညး ေနာငျပနၿပးေဆြးေႏြးညႏႈငးအေျဖရာဖ႔ မတတမးတငထားခတာေတြလညး ရတယ။ ဒါေတြက ႏစဖက ‘ရန’သေဘာေဆာငႏႈငတ ကစၥေတြလမးေတြေပါ။ မးသးလ၊ ႏငေအာငလဆတ အစြန႔အလပေတြက ညလာခန႔ ညလာခေနာကပငးအထ ေနရာအေတာမားမားမာ သတျပမစရာေတြေတြ႕ေနရတနး။ ညလာခၿပးေတာ ကေနာက ဗဟေကာမတ (စညးရးေရးဌာနတာ၀နခ) ျဖစလာေပမယ ဘဂၤလားေဒရ႐းက ကစၥေတြက ျဖတသငတာျဖတ၊ လႊသငတာလႊေတြလပရမာမ႔ ဘနေကာကကပ ျပနတကခတယ။

(၈၄) အမေျမ၀ယ အဒအခန ၁၉၉၉ ေလာကက ဘနေကာကမာကားေတြၾကပတ ျပနာအၿမတကတယ။ ကေနာက ဘနေကာကကေန ဒကားကတကရကသြားမယ ေလယာဥလကမတကယထားတာ။ ကေနာ ျပနမယေန႔ မာ တကစကားက လမးမာကားေတြပတဆ႔ၿပးကားၾကပေနတာ မနစေလးဆယေကာေနၿပး ကားက ဘယမမေရြ႕ေတာဘး။ ကေနာလညး ေလယာဥအခနမမေတာဘးဆတာက သေဘာေပါကၿပး ေလယာဥ ႐းကလမးကေနဖနးေခၚၿပး အဒခရးစဥကေရႊ႕လကရတယ။ ဘမန Biman Bingladesh Airline ေလယာဥ ႐းမာသြားၿပး ေနာကထပႏစရကေလာကမာသြားမယ ေလယာဥန႔လကမယဆၿပး ျပနစစဥရတယ။ သြားမယေန႔မာ ထငးႏငငရ႕ဒြနးေမာငးေလဆပကေရာကျပနေတာ ကေနာရ႕ပတစပ႔ကၾကညတ ထငး လ၀ငမႈႀကးၾကပေရးအရာရတေယာကက ျမနမာႏငငသားပတစပ႔ကငထားတယဆတာသတာန႔ ခငဗား ရ႕ပတစပ႔က စစေဆးမတတမးတငထားခငလ႔ ခနေစာငပါဆၿပး ပတစပ႔ကယသြားတယ။ ကေနာလညး ဘနေကာကမာကပခြာလပၿပး ကငထားတပတစပ႔အတန႔ဆေတာ ဟနကယဖ႔လပၿပး ခပတညတညန႔ ရပါတယဆၿပး ေစာငေနေပးလကတယ။ ေလယာဥကထြကခါနး အခနကလညးကပေနၿပ။ ဒါက ကေနာ တမငသကသက အျပငမာ အခနကကၿပးမ ၀ငတနးစတာ။ ကေနာေနာကက ၾသစေတလႏငငက လငယတေယာက။ ေနာကမာလညး တနးစၿပးေစာငေနၾကတ လတနးႀကးရေနတယ။ ကေနာေလယာဥ ေပၚက မတကရေသးဘးဆေတာ ေလဆပရ႕စနစအရ ေနာကကလတနးႀကးကလညး ကေနာကစၥမျပတ မခငးေစာငေပေတာေပါ။ ကေနာ ေအးေအးေဆးေဆးပစန႔ပ ေစာငေနလကတယ။

၁၅ မနစ မနစ ၂၀ ေလာကျဖစလာေတာ ကေနာက အဒထငးအရာရကေနာအနားျပနေရာကလာတ အခနမာ “ျပနာရလား ကေနာသရးက ဖနးဆကဖ႔လမလား” ဆၿပး ခပတညတညန႔ေမးလကတယ။ အမနက အစးရဆန႔ကငေရးသမား ေကာငးသားသပနက ဘယလသရးကသြားဖနးေခၚလ႔ျဖစမလ။ သြား ေခၚတာန႔ ထငးကဖမးခငးေတာမာ။ ဒါေပမယ ဟနကယဖ႔ေပါေလ။ ခပတညတညဘ။ သက ကေနာ မကႏာက အေသအခာ ၾကညၿပး ကေနာက ခပေအးေအးျဖစေနေတာ သက “ဟာ.. ျပနာမရပါဘး။ ဟဘက႐းထကလေတြ စစေဆးေနလ႔ပါ။ ခနေလးေစာငေပးပါ” လ႔ ျပနေျပာတယ။ အဒအခန ေလယာဥ ေပၚကတကရမယ အေပါကကေန ေလယာဥမယေလးတေယာကထြကလာၿပး ဘယလျဖစေနတာလ။ ေလယာဥထြကရေတာမယ လေတြက ဘာျဖစလ႔ေပးမတငတာလ ဆၿပး လ၀ငမႈႀကးၾကပေရး၀နထမးေတြ က လာၿပးအျပစတငေတာတယ။ ကေနာေနာကက တနးစေစာငေနၾကတ ႏငငျခားသားေတြလညး ဆဆ ညညျဖစလာၾကၿပ။ အဒေတာမ အရာရက ကေနာရ႕ပတစပ႔န႔ေလယာဥလကမတက ျပနလာေပး ေတာငး ပနၿပး ခရးစဥမာ အစစအဆငေျပပါေစလ႔ ဆေတာငးေပးတယ။ ကယဒကၡက လာေျဖရငးေပးတ ေလ ယာဥမယေလး ကနးမာပါေစ။ ထငးႏငငကထြကလာၿပး လမးမာ ေလယာဥေပၚက ေလယာဥမးရ႕အသ စပကာကထြကလာတယ။ သက အခကေနာတ႔ေလယာဥ ျမနမာျပညေပၚကေန အျမငေပ ၃၀၀၀ ေလာကက ပသနးေနပါတယတ။ ကေနာ ေအာကကင႔ၾကညလကေတာ ကေနာအမေျမက တမတကေတြေပၚကေနျဖတၿပး ျမငရတယ။ ကေနာ ၁၀ ႏစနးပါးကယတငးျပညကယမျပနျဖစတာကစဥးစားၿပး အလြမးစတေလးေတြျပနျဖစလာ တယ။ ဟာ… ေရႊတဂေစတေတာျမတႀကးက မးေပၚကေနျပနဖးေျမႇာေနရပါလား။ ၾကညစမး အပမကဆန လကတာ။ အရငတေခါကသြားတနးက သတမထားမဘး။ အ… အဒအခနမာ ေလယာဥမးကပၸတနဆက ေျပာတ အသကစပကာကေနထြကလာတယ။ “ကေနာတ႔ေလယာဥပဟာ အခ ျမနမာႏငငရေပ ၁၅၀၀ ေလာကကေရာကလာပါၿပ။ ေနာကထပ ၁၅ မနစအတြငးမာ ျပညေထာငစျမနမာႏငငေတာရ႕ မဂၤလာဒ ေလဆပက ဆငးၿပး တနာရရပနားမာ ျဖစပါတယ” တ… ေကာငးေရာ။ အဒါမ ဒကၡ။ ကေနာက ၿပးခတ တပဥးညလာခမာ ဗဟေကာမတအျဖစပပေႏြးေႏြးေလးအေရြးခထားရတာ။ ဗဟစညးရးေရးဌာနတာ၀နခ ဆတ တာ၀နကလညး တဆပကပေပးလကၾကၿပ။ ဘနေကာကက ထြကမလာခငအထ ကယစးမယ ေလယာဥက တကရကသြားတေကာင Direct Flight မဟတပ လမးမာတေထာကနားမယ ေလယာဥ Stopover Flight ျဖစေနလားဘာလား သတမထားမခဘး။ အခေလယာဥက မဂၤလာဒမာ တနာရနားမာ ဆေတာ တေထာကနားၿပးမ ဆကသြားမယေလယာဥေလ။ တကျပနာ။ မထးပါဘး၊ မးစငၾကည ကရမာဘဆၿပး ေနလကရတယ။ မဂၤလာဒေလယာဥကြငးထက ေလယာဥလညးထးဆငးသြားတယ။ ပမနႏငငတကာေလဆပေတြန႔မတ တမထးျခားတ ကေနာတ႔ျမနမာႏငငရ ဘနးႀကးေကာငးေဟာငးႀကးန႔ တတ ေလဆပႀကးကေလယာဥဆကသြားတယ။ ဘနးႀကးေကာငးန႔တတယဆတာက ေလဆပက စးလစ မြနးခၽြနေတြန႔ အလဆငထားတာကေျပာတာ။ ေဟာငးတယဆတာကေတာ ကယမကေစန႔ကယ ျမငသာ ၾကညေပေတာ။ ကေနာက ေလယာဥေပၚကေအာကကမဆငးဘး။ ေပၿပးထငေနလကတယ။ အ တခ ေကာငးတာက ကေနာေရ႕ကခေတြမာထငေနတ တရတလမးေတြလညးမဆငးၾကဘး။ သတ႔က ေနာကကလညၾကညၿပး ၿပးျပေတာ ကေနာလညး ျပနၿပးၿပးျပျဖစတယ။ ကေနာကလညး သတ႔လတရတ လ႔ထငေနလားမသ။ ေလယာဥဆကၿပးတာန႔ အလပသမား၀တစအျပာရငေရာင၀တထားတ ေလဆပ အလပသမားေတြ ဆယေယာကေလာက စကားေတြဆဆညညေအာဟစေျပာၿပး ေလယာဥေရ႕ကတက ၿပး ေနာကဖကကဆငးသြားလက၊ ေနာကဖကကေပၚလာၿပးေရ႕ကဆငးသြားလက လပေနၾကေတာ က

ေနာတ႔ ျမစ၀ကၽြနးေပၚမာ သေဘၤာဆကရင ပစၥညး၀ငးကထမးေနၾကတလေတြက သတရတယ။ သတ႔က ေလယာဥေပၚကခရးသညေတြက အေႏာကအယကျဖစမလားမသဘးဆတာမး က ဂရစကတပမေပၚဘး။ ေနာကပငး ကေနာ တာ၀နေတြန႔ ႏငငတကာခရးေတြသြားျဖစတအခါ သေဘၤာဆပကလေတြမးလႀကရ တာ ျမနမာျပညေလဆပတခထရပါလားလ႔ နားလညသြားတယ။ လက နဂကမ ကယကသတေထာက လမးေရးလ အရာရမးန႔ေတြ႕မာစးေနရတာဆေတာ ေရ႕ထငခေနာက ေကာက ကပအပမာထးထားတ သေဌးေတြေလာကသာတတႏႈငတ ဆြစဇာလနလပ Rolex နာရတ႔၊ တနဖးႀကးလက၀တရတနာေတြရ႕ ေၾကာျငာကတေလာကစာအပတအပကဆြ၊ စာမကႏာေတြကလနၿပး သပစတ၀ငစားခငေယာငေဆာငေန ရငး အေျခအေနကအကခတေနရတယ။ အေရးထ ဘနေကာကေလဆပကအထြကမာ ထငးအရာရေတြရစတနးက ေနာကက ကပရကပါလာတ ၾသစေတလႏငငသား ခာတတတေကာငက ကေနာဆကလာၿပး “ေဟလ။ ခငဗားႏငငကေရာကေနၿပ။ လာဗာ၊ ေအာကကဆငးၾကညရေအာင” တ။ ကေနာက ကေနာထငခေဘးကစကားလာေျပာတ ငနက ေမာၾကညၿပး “အာ…။ ကေနာက ဒႏငငကလပ။ ကေနာအတြကဘာထးမာလ။ မဆငးေတာပါဘး။” လ႔ ေျပာေတာ ဒလကပဆးလာတယ။ “ခငဗားကလညးဗာ။ ကယႏငငပဗ။ ဆငးပါ။ ကေနာက ေအာကက ဆငေတြမာ အဂၤလပစကားေျပာရဆရခကေနမာစးလ႔ပါ” တ။ ကေနာက သ႔ကဘၾကညၾကညၿပး “ေဟ လ။ ဒါက ႏငငတကာေလဆပဗ။ အဂၤလပစကားမတတပ ဘယသကေစးလာေရာငးမလ” လ႔ေျပာရငး သ႔ မကႏာကၾကညေတာ ဒလဇေ၀ဇ၀ါန႔ကေနာကၾကညေနတယ။ မထးေတာဘး။ သ႔အနားနနကပၿပး စကား သတးတးန႔ “ကပက ဒႏငငကအစးရကဆန႔ကငေတာလနေနတ ေကာငးသားသပနဗ။ မၾကာေသးခငက လပခတ ေကာငးသားတပဥးရ႕ညလာခက ကေနာက ဗဟေကာမတအျဖစေရြးထားတယ။ ကေနာ ေအာကကဆငးလကလ႔ စစအစးရရ႕ေထာကလမးေရးေတြဖမးမသြားရင ကပကအရငလတလတအရည ခြႏႊာလမမယ။ ခငဗားသေဘာေပါကရ႕လား” လ႔ ခပတငးတငးေျပာထေတာမ “ဘရားေရ။ ေဆာရးပါ။ ကေနာတကယမသလ႔ပါ” လ႔ ျပနေတာငးပနရငး။ သလညး ျမနမာႏငငက စစဗလခပေတြက အေထာက အပျဖစမာစးလ႔ သကယတငသြားမလညေသးသလ၊ သ႔ရ႕မတေဆြအေပါငးအသငးေတြကလညး သြားၿပး မလညပတဖ႔ေျပာထားေၾကာငး ျပနေျပာျပတယ။ ၀း…. အခမဘ ဒလန႔ ကစၥျပတေတာတယ။ ကယလညး ခပတညတညန႔ ၁ နာရတတ ဆကထငေနၿပး။ ေလယာဥဆကထြကဖ႔ ဘးလမေတာမ လြတၿပလ႔ စတ ခမးသာရာရေတာတယ။ ဒလေလယာဥစးၿပး ဗမာျပညက ျပနေရာကေနတ အျဖစမးက ABSDF က တျခားရေဘာေတြထက တေယာကႏစေယာကလညး ႀကဖးၾကတယတ။

(၈၅)

အႏၵယသ႔ ဘဂၤလားေဒရရးကစၥေတြက ဆကစစဥရငး မလမခငအဖြ႕အစညးတာ၀နေတြအျပင ABSDF လ ျမနမာ အတကအခအဖြ႕အစညးေတြ၊ တငးရငးသားအတကအခအဖြ႕အစညးေပါငးစပါတ တပေပါငးစႀကးျဖစတ

ျပညေထာငစျမနမာႏငငအမးသားေကာငစ National Council of the Union of Burma (NCUB) ရ႕ အေနာကဖကေဒသ တာ၀နေတြကပါ အထးသျဖင ABSDF အေနာကပငးက ေခါငးေဆာငေတြ၊ ရခင ေခါငးေဆာင၊ ခငးေခါငးေဆာငေတြန႔အတ ပးတြထမးေဆာငရတာေတြရတယ။ ဒါေတြက ကေနာ ထငးမာ သြားတကတ ညလာခမတငခငကတညးက။ ဘဂၤလားေဒရရးကဆကထားဖ႔အတြက ေငြေရးေၾကးေရးအခကအခေတြရလာတယ။ ဗဟကလညး ေတာင ပငးဌာနခပအေျခစကရာေဒသေတြမာလညး လအပတဘ႑ာေရးေတြကစကထတေနရေတာ အခကအခ ေတြမားတအတြက အႏၵယဖကက ABSDF အေနာကပငးေဒသရးကသြားၿပး အဒရးကတာ၀နခ ေတြျဖစတ ကလေဌးတ႔ ကဇငႏငတ႔က လညပငးသြားညစရဖ႔ျဖစလာတယ။ ဘာရမလ ဘနေကာကက မလာခငက တညးက အႏၵယက၀ငႏႈငထြကႏႈငေအာင ၆ လ ႀကကသလ၀ငလ႔ထြကလ႔ရတ တရား၀ငဗဇာ Multi Visa တခက ဘနေကာကအႏၵယသရးမာ သြားယထားတာ။ အစပငးက ဘဂၤလားေဒရမာေနရငး ၆ လ မတငမ မာ အႏၵယက နယစပက ရထားန႔၀ငဖ႔ မေသးတယ။ အဒါန႔ ကေနာလညး ဘဂၤလားကေန အႏၵယက နယစပကျဖတၿပး ရထားန႔သြားဖ႔စစဥရတယ။ နယစပကေရာကကတညးက ရာသဥတ သသသာသာက ေျပာငးသြားတယ။ ေအးလကတာစမေနေရာ။ လမးမာလညး ညပငးရထားအတြငးပငးနရေတြမာေတာင ႏငးေရေတြသးေနတယ။ လတငးလလ ေလာေစာငပါးေလးေတြထတၿခၾကတယ။ ကေနာလညး ပါလာတ တကထရကပဆးထတၿခတာေပါ။ ဘာရမလ။ မနကပငး ရထားက အႏၵယက၀ငလာတယ။ အလငးေရာငေကာငးေကာငးရၿပ။ ညက ေအးလြနးလ႔ ပတ ထားတ ရထားတခါးေတြကဖြငလကၾကေတာ ၀ငလာတေနေရာငျခညက တညလးေရခေသတာထ၀င လကလာရသလျဖစေနတလေတြအတြက ေႏြးေထြးမႈန႔ အားအငေတြကျပနေပးလာသလပါဘ။ “ေ၀း…. ေ၀း ေဟးေဟး..” န႔ ရထားေပၚပါလာတ ေကာငးသားအရြယလငယတစ အသေသးအသေၾကာငေတြ ေအာဟစၿပးပြကေနၾကတာ။ ဘာပါလမလ႔ ေခါငးျပၾကညလကေတာ ရထားလမးေဘးမာ အႏၵယအမး သား၊ အမးသမးေတြ အေယာက ၂၀-၃၀ ေလာက ဖငေလးေတြက ရထားဖကကလနၿပး အးအးထငပါ ေနၾကတယ။ သကလတပငးန႔ သကႀကးပငး ေယာကၤားႀကးေတြကေတာ ရထားဖကကေတာင စပၿဖၿဖန႔ ျပနၿပးႏႈတဆကေနၾကေသးတယ။ အာ… ေတာေတာညစပတတလေတြပလ႔ စဥးစားမတယ။ ဒအေတြ႕ အႀကထးက ABSDF နယးေဒလ အေနာကဖကေဒသရးက ကဇငန႔ေမးၾကညေတာ သက “ေဟလ… လမးေဘးခးပါတကစၥက ဒမာ... ဟာသေတာငရေသးတယ” ဆၿပး သ႔ဆက အႏၵယေရာက ပထမဆး အခငးခငး ရစရာေျပာၾကတ ဇတလမးကနားေထာငရတယ။ တခါက အဂၤလန၀နႀကးခပ မာဂရကသကခာက အႏၵယကသြားလညတယတ။ နယးေဒလၿမ႕ေတာက အမးသမး၀နႀကးခပ အငဒရာဂႏၵရ႕ ၀နႀကးခပရးကေရာကေတာ အငဒရာဂႏၵက အႏၵယႏငငမာ အဆင ေျပရလား.. ဘာညာေမးေတာ၊ မာဂရကသကခာက “သြားရလာရတာကေတာ အဆငေျပပါတယ။ စတအ ေႏာကအယကျဖစရတာက လမးေဘးက ပနးၿခႀကးထမာ အးအးထငပါေနတလတေယာကက ေတြ႕ရတာ ပါဘ။ ဒအမအကငက အေတာရငးၿပး၊ ညစပတတကစၥဘ။” လ႔ ျပနေျဖတယ။ အငဒရာဂႏၵက ဒကစၥက အမတအေတးလပထားတယတ။ ေနာကပငး အႏၵယ၀နႀကးခပအငဒရာဂႏၵက ၿဗတန၀နႀကးခပ မာဂရက သကခာက အလညအပတဖတထားလ႔ အဂၤလနကသြားရငး လနဒနၿမ႕လညေခါငက ပနးၿခတခထမာ အးအးထငပါေနတ လတေယာကက ကားေပၚကလမးေတြ႕ရတယ။ အဒါန႔ အႏၵယ၀နႀကးခပ ကလညး ဒါ အကြကပ ဆၿပး ၿဗတန၀နႀကးခပမာဂရကသကခာဆေရာကေတာ မာဂရကသကခာရ “အဂၤလနမာ အ

ဆငေျပရလား…” ဆတအေမးက ခကျခငး “သြားရလာရတာကေတာ အဆငေျပပါတယ။ အေနအထင လညး သကေတာငသကသာရပါတယ။ ဒါေပမယ… ကမ ရငဆလာေတာ လမးမာ ပနးၿခထ အးအးထင ပါေနတ လတေယာကကေတြ႕ခတယ။ ဒလညစပတတအကငမးက ယဥေကးလခည၊ တးတကလခည ရ႕ဆတ အဂၤလနႏငငမာ လညးရေနတာပါဘ” လ႔တန႔ျပနလကတယ။ မာဂရကသကခာက အၾသပန႔မက ခးျမငတကသြားၿပး သ႔လၿခေရး၀နထမးေတြက အဒပနးၿခထက မဖြယမရာလပေနတေကာငက ခကျခငး သြားဖမးဖ႔ ၫႊနၾကားေတာတယ။ မၾကာခငပ အဂၤလပရေတြက လတေယာကက ဂတဆြၿပးဖမးလာတယ။ မာဂရကသကခာက “မငးက ဘယသလ” လ႔ ေမးလကေတာ အဒငနက “ကပ က.. အဂၤလနႏငငဆငရာ အႏၵယသအမတႀကးဗ” တ။ လကစသတေတာ သက အႏၵယသအမတကး။ ကေနာေရာကတအခနကလညး အႏၵယမာ အေအးလငးေတြစမ၀ငရကခတေနတအခနဆေတာ မနက ေစာေစာႏငးမႈေတြၾကားထမာ အရးကြမတတေအးတ အေအးဒဏက ခစားရတယ။ ညအပရငလညး ေစာငၿခထား႐တြငမဟတဘး၊ ေျခရငးဖကမာ အပေပးတစကတလးက ခဖြငၿပးတနးစအပၾကရတယ။ မနကအပရာကႏးေတာ အေပၚပငးက ေအးစကေနၿပး ေျခေထာကပငးက စကကအပေၾကာင ပေနတာ ေပါ။ တျခမးပတျခမးေအးဒဏႀကးန႔ အၿမရငဆငေနၾကရတ အေနာကပငးရးက ရေဘာေတြရ႕ဘ၀က ေလလာခြငရခတယ။ ဒထကပၿပးရငဆငမယဆရငေတာ အရကတလးေလာက၀ယၿပး မအပခင တေယာကနနေသာကလကရင အတြငးမာေႏြးသြားတယ။ ေဟ… အေႏြးထညတလးေလာက သြားဆြခ လ႔ဆရင အရကထြက၀ယခငးတာ။ ပထမေတာ အေႏြးထညက ဘယႏယလပၿပး လးေနရတာပါလမဆၿပး ေလာကေတြးၾကညေနရေသးတယ။ အဒါက အေနာကဖကက အရကကေခၚတ အေခၚအေ၀ၚေပါ။

(၈၆)

နယးေဒလ ေကာငးသားအဖြ႕အစညးတခမာ ဥကဌလပေနတ ကေနာန႔နာမညတရေဘာႀကးတေယာကက မတဆက ေပးလ႔ သခြငရခတယ။ သန႔ကေနာက လေတြက အၿမနာမညန႔လမားၾကတယ။ သက အေတာေဖၚေရြၿပး ရကေရာတသပါ။ သကေနာက စာအပေတြ ေရာငးတေစးတနးကေခၚသြားၿပး “ခငဗား ပကဆအလ အေလာကမပါရငလညး ကေနာဆမာယၿပး၀ယထား၊ ဟဖကမာ ဒစာအပေတြရဖ႔မလြယဘးတ” မာစ၀ါဒ အပါအ၀င ႏငငေရးအေတြးေခၚစာအပစာတမးေတြ၊ နာမညႀကးကဗာဆရာေတြရ႕ ကဗာစာအပေတြ၊ ဘာသာတရားစာအပေတြသာမက အဂၤလပစာေလလာေရးစာအပေတြအထ စာအပစတယ။ တခ႕စာအပ ေတြဆရင အေတာေဟာငးေနၿပ။ သကယတငက စာဖတ၀ါသနာ ေတာေတာပါတလလ႔ ေတြးလ႔ရတယ။ သတ႔႐းက အႏၵယကာကြယေရး၀နႀကး ေဂာဖာနနဒတစရ႕ ၿခ၀နးထမာဖြငထားတာဆေတာ ေပါငးသငး ဆကဆေရးပါ အေတာ၀ငဆန႔တလေတြပါဘ။ ကေနာက ကာကြယေရး၀နႀကး ေဂာဖာနနဒတစန႔ မတဆကေပးတအခါ ၀နႀကးက ကေနာကလကလကလလလကဆြႏႈတဆကၿပး အႏၵယမာရေနတနး ဘာအခကအခရရ သ႔ကေျပာပါဆၿပး သ႔ရ႕ လပစာကဒကထတေပးတယ။ လပစာကဒရ႕တဖကမာ

အႏၵယလေရးထားၿပး တျခားဖကမာေတာအဂၤလပလေပါ။ ျမနမာႏငငရ ဒမကေရစေရးလႈပရားမႈက သက တကတကကြကြေထာကခတပရတယ။ အနတစကလညး သအေတာေလး သေဘာကေထာကခတ အေၾကာငး ကေနာကေျပာတယ။ အႏၵယႏငငသား အေတာမားမား အဂၤလပစကားရတယ။ အႏၵယမာ အဂၤလပစာက ရးသးဘာသာစကား လပထားတယ။ လမးစ ေထာငန႔ခၿပးရတယလ႔ေျပာၾကတယ။ အႏၵယေျမာကပငးကလေတြက အေနာက ႏငငသားေတြန႔ ခြမရေလာကေအာငတတယ။ တခပ၊ အႏၵယေတြတခ႕က အဂၤလပစကားက အရမးအလ ဆငၿပး ကဗာဆနဆနေတြေျပာၾကေတာ တခါတေလ နားထမာတမးႀကးျဖစေနတယ။ ရာဘငျဒာနတ တဂးတ႔လ ကမၻာေကာကဗာဆရာေတြ အေတြးအေခၚပညာရငေတြ အႏၵယကအမားႀကးထြကတယ။ ေနာကပငး အႏၵယရပရငကားေတြမာ အဂၤလပလအမားႀကးညႇပေျပာလာၾကတာေတြ႔ရတယ။ ဒါေပမယလ အႏၵယဘာသာစကားကပ အဓကေျပာၾကတာပါ။ အေနာကဖက ABSDF ကရေဘာႀကးတေယာကျဖစတ ေဒါကတာဘရနက ကလားကား (အႏၵယရပရင) က ရပရင႐မာသြားၾကညေတာ စကားတတၿပး ဘာသာ ျပနေပးႏႈငတ ညငယရေဘာေဇာေဇာက ေဘးမာထားတယတ။ အ… ရပရငထမာ သရပေဆာငေတြ တေယာကန႔တေယာက လကေမာငးပငၿပး ေဒါသတႀကးေအာဟစေနၾကတအခနးကေရာကေတာ က ဘရနေဇာေဇာက ဘာေတြျဖစေနၾကတာလလ႔ေမးေတာ ေဇာေဇာက “သတ႔ရနျဖစေနၾကတာဗ” တ။ “ေဟေကာင… ရနျဖစေနတာေတာ ငါလေတြ႕ေနရတာဘ။ ဘာေတြေျပာလ႔ ဘာေတြျဖစေနတယဆတာ ေလးေလာကေတာ ျပနေပးဥးမေပါ” န႔ ရပရင႐ထ ဘာသာျပနျပနာတကေနပေလး ကဘရနျပနေျပာ ျပတာအမတရေသးတယ။ ေၾသာ ဘာသာျပနတလက ထထမမန႔တလးထခ႕ၿပး ဘာသာျပနႏႈငတာဆ ေတာ ဘာသာျပနေတာတယေျပာရမယ။ နယးေဒလရးမာေရာကေနတနး ကေနာက ရေဘာေတြက အနားပတ၀နးကငက စတ၀ငစားစရာေနရာ တခ႕က လကပ႔ေပးၾကပါတယ။ ကားဂတတခမာ ကားေစာငေနရငး ေခါငးေပါငးႀကးန႔ ပနခာပႀကး တေယာကက ေဆးလပလာေတာငးေသာကတယ။ ကေနာၾကားဖးတာေတာ ပနခာပဆတာ ေဆးလပ လကေဆာငေပးရငေတာင စတဆးတတၾကေလာကေအာင ေဆးလပမေသာကတလေတြတ။ အခက ေဆးလပေတာငမဟတဖး မးပါညႇေပးလကရေသးတယ။ သလညး ကေနာဆကေဆးလပန႔ရေတာ ဟနမ ေဆာငႏႈငေတာဘးထငပါတယ။ ေဒလက ရကဖ႔ Red Fort နနးေတာက ေရာကတယ။ တခ႕ကလညး ရကဖ႔ခတပလ႔ေခၚၾကတာရတယ။ မဂဘရငေတြ စစားခတေနရာတ။ ေရးလကရာမပကထားတာေတြ႕ရတယ။ အႀကးႀကးပ။ အႏၵယဆတာ ကမၻာေပၚမာ ႀကးကယတယဥေကးမႈန႔ ဗသကာလကရာေတြရခတေနရာျဖစလ႔ ကေနာတကယ အဆင ျမငၿပးလပတ ေရးဗသကာလကရာေတြက တအတၾသေငးၿပး လကၾကညခရတယ။ သပၿပးေတာလညး စတ၀ငစားစရာေကာငးတယ။ နရေပၚက ကႏတပနးေတြကလညး သပၿပးအဆငျမငတာေတြ႕ရတယ။ အဒေခတကဘရငေတြ ဘယေလာကဇမခသြားတယဆတာ သတ႔နနးေတာေအာကအထ ျမစေရကျဖတ စးေစၿပး ကယလပေတာေတြန႔အတ ေရကစားခတ ေရကနေနရာေတြ၊ ၁၅ ေပေလာကျမငတ တငေလး တငစလးမာ လကအပခၿပးရပေနတဟန ၀တလစစလစအမးသမးေလးေယာကပါတ သစသားကတင ျမငႀကးန႔ ကတငေပၚေထာငၿပးတကရမယေလကား၊ သန႔ျပန႔ေအးစကေနတ စကင ေကာကန႔ထထား တလကရာေတြ၊ ရပထေတြ၊ သလြနန႔ ပလငေတြက သကေသျပေနတယ။ တေန႔ခရးဆေတာ သပမားမား

စားစားလညးမသြားႏႈငပါ။ အဒေနာက ဂႏၷႀကးရ႕ဂဗမာနက ေရာကခတယ။ ကြငးျပငကယမာ ရးရးအတဂ တခထကအရးအးထညၿပး ထးထးႀကး သးသန႔ထားထားတာပါဘ။ ဂေပၚမာ ပနးေရာငစႀကထားတယ။ အနား၀နးကငမာလညး ပတလည၀ငးထငေနၾကတလအပထမာ အႏၵယဗန႔ ရးရာတရယာေတြက တးခတ ၿပး ဂႏၷႀကးကဂါရ၀ျပေနၾကတယ။ မကေစထမာ ဘာမပကာသနမရ ရးရာဖငၾကမး၀တစန႔ အမးသားေရး တကပြ၀ငေနတ အႏၵယေခါငးေဆာငႀကးက ျမငေယာငၾကညမတယ။ တကယေတာ ဒခရးစဥက အဖြ႕အစညးရ႕ တာ၀နေတြန႔သြားရတခရးျဖစတအျပင ကယမာလညး အျပန သးေလးလ ရးဆကၿပးဖြငႏႈငဖ႔ေငြေလာကပရေတာ သြားခငေပမယ ဗဒၶဂယာဖကကမသြားႏႈငခေတာ စတမေကာငးဘး။ ကာလကတားၿမ႕ဖကကေတာ အျပနလမးႀကလ႔၀ငျဖစခေသးတယ။

(၈၇)

ဒမကေရစ ျပညေထာငစျမနမာႏငငအမးသားေကာငစ NCUB အေနာကဖကတာ၀နခေတြထမာ ခငးအမးသား တပဥး CNF က ကေခါငဥးလက ဥးေဆာငၿပး ျပညေထာငစေန႔အခမးအနားတခကငးပသြားဖ႔န႔ တငး ရငးသားအခြငအေရးေတြဆးရႈးေနရတာက ေဖာထတဆႏၵျပၾကဖ႔ အစညးအေ၀းတခေခၚတယ။ ကလ ေဌးက ကေနာကလညး ေရာကတနးသန႔အတ အစညးအေ၀းအတတကေပးဖ႔ ေခၚတယ။ အေနာကဖကေဒသက နယးေဒလေရာက တငးရငးသားအဖြ႕အစညးေတြန႔ ျမနမာဒမကေရစေရးလႈပရား ေနၾကတအဖြ႕ေတြ ဆၾကတယ။ ျပညေထာငစေန႔အထမးအမတ အခမးအနားန႔ ဆႏၵျပပြအစအစဥက ေဆြးေႏြးေနရငး တငးရငးသားအဖြ႕တခက ရေဘာတေယာကက ျပညေထာငစေန႔ဆတေခါငးစဥက သ လကမခဘး ပငလစာခပခပဆေသာေန႔ဆတေခါငးစဥန႔လပမယဆၿပး ေဆြးေႏြးတယ။ အဒေန႔ ဘယလ လပၾကမယဆတ ေခါငးစဥအထမေရာကေတာပ အႀကတအနယေဆြးေႏြးၾကေတာတယ။ ခငးအမးသမး အဖြ႕ေတြအပါအ၀င အမားစက ျပညေထာငစေန႔ဆတာက အသးအႏႈးအရ ပၿပးအဓပၸါယရတယဆျပန ေတာလညး အဒရေဘာကလကမခဘး။ ပငလစာခပမာ လကမတထးၾကတာ တငးရငးသားအားလးပါ တာမဟတဘး ဒေတာျပညေထာငစေန႔လ႔ေခၚလ႔မရဘး။ အဒလလညးမလပႏႈငဘးဆၿပးေျပာတယ။ အ စညးအေ၀းလညး ေန႔လညပငးခဏရပၿပး ေကာဖန႔မန႔စားရငး အျပငမာဆကၿပးညႇႏႈငးဘ႔ အနားေပး တယ။ ေကာဖေသာကေနရငး အစညးအေ၀းက NCUB အေနာကပငးအေနန႔ ကမကထလပတ ခငးေခါငးေဆာင ကေခါငဥးလက “ကျမတ..။ အခအစညးအေ၀းက ေခါငးစဥေလးတခကေတာင အေတာေလးအႀကတအ နယေဆြးေႏြးေနရတယ။ ဒကစၥျပတပါမလား” လ႔ေမးလာေတာ ကေနာက “အက။ ဒအတငးပ မတငမက ျဖစေနမာပ။ မခြဆးျဖတပစလကလ႔လမသငဘးဆေတာ ဒါက ဘာမကလာမာမဟတဘး” လ႔ျပနေျပာျဖစ တယ။ သက “ဟာ… အဒါဆဘယလလပမလ။ ကေနာက စစစညးစညးျဖစပါေစဆၿပး ေကာဖေတြ၊ မန႔

ေတြ၀ယၿပး လပေပးတာ။ ဒလဆရငေတာ ကေနာ႐းက ေကာဖဖး၊ မန႔ဖးေတြ အလကားျဖစပါၿပဗာ…” လ႔ ညညးေရာ။ တကယလ ဒေခါငးစဥကမကပ ညေနေစာငးတအထ အႀကတအနယပရေနတယ။ ဟရေဘာက သဥး ေဆာငလာတ အဖြ႕လညးရတယ။ သ႔အဖြ႔ကလညး လနညးစပါပ။ ကေနာလညး မေအာငႏႈငေတာပ အမားကဆးျဖတၿပးလပမယ၊ အနညးစကလညး အမားရ႕ဆႏၵကလကခရမယ၊ အနညးစရ႕ သေဘာထား က လညးမတတမးတငထားမယ။ ဒါက ဒမကေရစလပဟနျဖစတယလ႔ေျပာေတာလညး အဒရေဘာက သကေတာ သဥးေဆာငၿပး ပငလစာခပခပဆေသာေန႔အခမးအနားက လပမယလ႔ေျပာတယ။ ကေနာက ခပတညတညန႔ “ခငဗားတ႔ အႏၵယဖကမာဒမကေရစေရာရရ႕လား” ဆၿပး ရမးထညလကေတာ အဖြ႔စက အႏၵယေရာက ရေဘာမတေဆြေတြက ကေနာက သတ႔ဖကမာ ဒလပညႏႈငးလပေဆာငၾကရတာပါလ႔ ၀ငးၿပး ရငးျပၾကတယ။ ေနာကကေတာ ကလေဌးကလညး ကေနာက “ငါလေခြး။ မငးကပၿပး ေျပာတာ ဆတာေျပေျပျပစျပစရမလားလ႔ ေခၚသြားတာ။ ငါထကေတာငရမးေသးတယ” လ႔ေျပာပါေလေရာ။ နယးေဒလၿမ႕ အဒအထမးအမတေန႔မာ မနကပငး ျပညေထာငစေန႔အခမးအနားန႔ ဆႏၵျပပြက အဖြ႕စ အားလးလပျဖစၾကတယ။ အ… ေန႔လညကေတာ ပငလစာခပခပဆေသာေန႔အခမးအနားန႔ ဆႏၵျပပြက ထပလပၾကျပနေရာ။ ထးျခားတာက ႏစခစလးက ဒလေတြခညပ အတတလပသြားၾကတာ။ ေဘးကၾကည ရင တမးႀကးျဖစခငျဖစေနမယ။ ဒါေပမယ ဘာကေတြ႕ရသလဆေတာ အမားစန႔ အနညးစရ႕ မတညတ သေဘာထားရတယဆေပမယ အျပနအလနေလးစားမႈက လကေတြ႕ကငသးသြားတာ။ အတကအခ လပခတ ရေဘာန႔သ႔ရ႕အဖြ႕က မနကပငးမာ လာခငမလာမယ။ ဒါေပမယ ကနတမနကပငးလပသြားၾက တ အဖြ႔ေပါငးစကလေတြက အဒရေဘာရ႕ပြကလညး သေဘာထားႀကးႀကးန႔ ပးေပါငးပါ၀ငၾကတာဆေတာ ဒလေတြခညပ ေခါငးစဥမတပ တေန႔ထႏစပြလပသြားၾကတယလ႔ေျပာရငရတယ။ အမနက ကေနာအေန န႔ အစကတညးက အဒကအဖြ႕ေတြရ႕အေနအထားက ေလလာထားသငတာ။ ၀ငရမးထညလကမတာ စတမေကာငးျဖစမသလ ကယေလလာရမာေတြ အမားႀကးရေနပါလားလ႔လညး ပၿပးသေဘာေပါကသြား တယ။ သတ႔အားလးက ကေနာက သငေပးလကတာပါလားလ႔လညး နားလညလကတယ။ ကေနာရ႕ လပေဖာကငဖက တခနကကေနာတပရငးရ႕ တပရငးမးျဖစခတ က၀ငးခႀကးက ဒလအေန အထားမးေတြအေၾကာငးေျပာတအခါ “ကေနာတ႔ ဘယလလပျဖစျဖစ အထငေသးလ႔မရဘး။ လမးေဘး ကလဆကပျဖစျဖစ ကေနာတ႔သငယရမာေတြ အမားႀကးရတယ။ သတ႔သငေပးလကတာေတြလ အမား ႀကးရတယ။ အဒါလေတြ။ ကေနာတ႔ဆရာေတြဗ။ ကေနာကေတာေလလာဆပ။ လျဖစလာရင ေလလာ စရာ၊ သငယစရာေတြမကနဘးဗ” တ။ က၀ငးခက ေန႔လညပငးမာ ထငး-ျမနမာ ခစၾကညေရးတတား ၀နးကငမာ ကေလးေတြအတြက စာသငေကာငးေလးတခဖြငထားတယ။ သ႔ေကာငးက ဟဖကကမး ဒဖကကမးက ဆငးရတမသားစေတြက ျမနမာကေလးေတြ တကၾကတယ။ သက ညေနပငးမာ မေဆာက က စားေသာကဆငေတြမာ ဂစတာတးသခငးဆၿပး ရပတညေနတယ။

(၈၈)

အႏၵယမဘဂၤလားသ႔ အႏၵယမာ ၈၈ လပေဖာကငဖကေဟာငးတခ႕န႔ ေတြ႕ခရတယ။ ေဒါကတာျမငဆငရ႕ေနာကက ပါသြားတ လပေဖာကငဖကေတြထမာ ၀ငးထြဋလ႔ေခၚတ အမးကက အဖြ႕တခက လမားပစလ႔ ေတာထမာပကဆးခ တယလ႔သရတယ။ အမးကက သ႔အမးသမးန႔ သမးေလးတေယာကကနခတယ။ ၿမ႕နယ ေကာငးသား သမဂၢမာတနးက လပေဖာကငဖကေနာကတေယာကျဖစတ ကသနးႏငက မေရးစခနးမာ စခနးမး ျဖစေန တယဆလား ၾကားခရေသးတယ။ ကေနာက အခနလညးမရ ေငြလညးထပၿပး အကနအကမားေနမာစး ၿပး ကသနးႏငကလညး သြားမေတြ႕ျဖစခဘး။ ေနာကပငး ကသနးႏငႀကးလညး ေတာတြငးက ၾကမးတမး တ ျဖတသနးမႈေတြၾကား ကနးမာေရးအေနအထားဆးရြားၿပး ကဆးခတယလ႔သရတယ။ ကေနာအႏၵယကျပနထြကမယေန႔ ညငယေဇာေဇာက အႏၵယထတ ဖငႀကးႀကး ဘာဘဆငကယန႔ ရထား ဘတာရက လကပ႔ေပးၿပးျပနသြားတယ။ ရထားက တနာရကတစးလမး ၃ စးေလာက မေသးတယ။ ကေနာက ရထားလကမတ၀ယၿပး ပါလာတလကဆြအတန႔ တြနးလ႔ဆြလ႔ရတ အ၀တအစားထညတ အတႀကးတလးက စႀကၤနေပၚခၿပးရထားေစာငေနတနး ဘတာရႏစေယာကေရာကလာတယ။ သတ႔က သတ႔ရ႕မးရထားရ႐းကအရာရက ကေနာကေတြ႕ခငတယလ႔ေျပာၿပး ကေနာကလကခဖ႔ေခၚၾကတယ။ ကေနာက ဘယေနရာေရာကေရာက ၀တထားတယနေဖာငးန႔ ၀တရားကေတာ အသအမတျပတယ။ ဒါေၾကာင ကေနာ သတ႔ေနာကကေန လကသြားလကတယ။ ဘတာရစခနးရးက ပခးေပၚမာႏစပြငရတ ရအရာရက ကေနာက စစေဆးခငတယလ႔ အဂၤလပလေျပာတယ။ ကေနာလညးအလကသင ဘာစစခင လ ရပါတယလ႔ဆေတာ ကေနာရ႕အတေတြက စၿပးစစတယ။ အႏၵယမာ ကေနာတ႔န႔ ရပခငးဆငတ ခငးသပနလ၊ နာဂသပနလ သပနအဖြ႕အစညးေတြရတယဆေတာ သတ႔လညး ဂရစကရမာေပါ။ အ၀တ အစားအသးအေဆာငေလာကန႔ ဂပနလပေရဒယတလးပပါတအတက ကေနာကျပနေပးတယ။ သတ႔ အဒါေတြက စတ၀ငစားပလညးမေပၚပါဘး။ တကယေတာ အဒေရဒယက စစတပေတြရ႕ ေရဒယေထာက လမးေရးသးအထ လပလ႔ရတယ။ ဂပနက ရေဘာမတေဆြေတြလမးၿပးပ႔ထားတာ။ ကေနာရ႕ပတစပ႔က ေတာငးတယ။ ကေနာေပးလကေတာ ခငဗားကဘာလပလတ။ ကေနာက ေကာငးဆရာပါ၊ ေကာငးအား ရက ခရးထြကေနတာလ႔ ျပနေျဖလကတယ။ သက ပတစပ႔ကဖငျပနေခါငးျပနၾကညရငး “ခငဗား ဒႏငငက လာေတာ ေငြဘယေလာကျပခလ Show money လ႔” ကေနာကေမးတယ။ ကေနာက “အဒါ ဘယေလာကျပရတယဆတာ ခငဗား ပတစပ႔ထ မာေတြ႕လား” လ႔ျပနေမးေတာ သက “ဟငအငး… မေတြ႕ဘး”တ။ ကေနာက “ဒါဆရငလ ကေနာျပစရာ မလလ႔ေပါဗာ” လ႔ျပနေျဖေတာ သက အဒါကေၾကနပပမေပၚဘး။ ကေနာက အမးမးလညပတေမးၿပး အခနဆြေနတယ။ ကေနာေစာငေနတရထား တစးႏစစးလြတသြားၿပ။ ဒအတငးဆရင ေနာကတစးပ ကန ေတာတယ။ ႏ႔မ႔ အဒမာအပရမယအေျခအေနပ။ သကကေနာက show money ကစၥကဘ ထပတလလ ေမးတယ။ ကေနာလညး ကေနာဗဇာကပါျပၿပး ေျခာကလအႀကမႀကမ၀ငထြကႏႈငတဗဇာျဖစတယ ဆ တာကပါရငးျပၿပး အမးမးလညပတေျဖေသးတယ။ မရဘး။ ဆေတာ… ကေနာလညး စတမရညေတာ ဘး။ အခနကလညး ညေနေစာငးေတာမယ။ ကေနာလညး ေနာကဆး show money ေဒၚလာ ၃၀၀ ျပရ

တယကြာလ႔ ေျပာလကတယ။ သက အဒါကေစာငေနတာ။ ကေနာရ႕ ပကဆအတကၾကညပါရေစတ။ ကေနာ နနအၾသသြားတယ။ ဒါေပမယ သ႔ကပကဆအတျပလကေတာ သက ကေနာရ႕ အေမရကနေဒၚ လာေတြကထတၿပး ေရၾကညတယ။ အဒမာ ေဒၚလာ ၃ ရာန႔ ၄၀ ရေနတယ။ သက ခပတညတညန႔ သ႔ရ႕ အတကပထက ေဒၚလာ ၄၀ ထးထည၊ ကေနာရ႕ပကဆအတန႔ ပတစပ႔ကျပနေပးၿပး မကႏာေၾကာ တငးတငးန႔ “ခငဗားသြားလ႔ရၿပ”လ႔ ေျပာတယ။ ကေနာရ႕ ဒခရးစဥရ အဓကက ဘဂၤလားေဒရ႐းခြအတြက အသးစားရတအေထာကအပက အႏၵယအေျခ စက အေနာကဖက ABSDF ရးတာ၀နခေတြဆက သြားထတခတာ။ ဗဒၶဂယာကေတာင ပကဆကနမာစး လ႔ မသြားခဘး။ ဒရစတဒကၡေပးမ ပေတာမယအေနအထားျဖစေနေတာ ကေနာလညးခပတညတညန႔ သ႔ မကလးေတြထကခပစးစးစကၾကညၿပး “ခငဗားက ကပပကဆကသမးတာလား”လ႔ ေမးလကတယ။ သ ကလညး သပငၿပဆေတာ “ဟတတယေလ။ ခငဗားက ၃၀၀ ျပရတယေျပာတာ။ အခခငဗားမာရတာ ၄၀ ပေနတယ။ တရားမ၀ငဘး။ သမးတယ..” တ။ ကေနာက ဒါဆရင တယလဖနးဘယမာရလ၊ တယလဖနး ဆကခငတယ လ႔သ႔ကေမးေတာ။ သန႔ ကေနာကလာေခၚတရႏစေယာကက ေရ႕က၀ငးၿပး ကာဆးကာ ဆး လပၾကတယ။ ကေနာက တယဆဖနးဆကမယလ႔ပဆကေတာငးဆေနေတာ သက “မငးက ငါ အထကက တယလဖနးဆကရေအာင… ဘာေကာငမ႔လ”တ။ က… ၿငၿပ။ ကေနာသတယ။ ကေနာက ပတစပ႔အတကကငထားတာဆေပမယ အႏၵယလ ဒမကေရစႀကးကယတႏငငမာ ဒမတရားမႈက ကေနာ ရငဆငမရေတာမယဆတာ။ ႐းစားရတပတာမပတာက အဓကမကေတာဘး။ အဒေတာ ကေနာလညး “အေက…။ နယးေဒလမာ မတေဆြတေယာကရပါတယ။ သက အႏၵယမာ ဘာအခကအခရရ ဖနးဆကဆလ႔ ငါအကအညေတာငးၾကညမလ႔ပါ။ ငါဘာေကာငလဆတာကလညး မငးသရတာေပါ” လ႔ ခပရစရစန႔ ကေနာျပနေျပာလကတယ။ မငးသငယခငးက ဘာလဆေတာ ကေနာ က ခပေအးေအးန႔ “သက အႏၵယႏငငသားတေယာကပါကြာ”လ႔ သ႔ကျပနေျဖလကတယ။ အခနကလညး အေတာလငေနၿပ။ ကေနာလညး ပြျဖတမရေတာမယလ႔စဥးစားမေတာ ကေနာက သခနက ကေနာဆက ယၾကညတ ပကဆအတထက ကေနာရ႕အႏၵယေရာကမတေဆြသစရ႕ လပစာကဒကထတ ဖနးနပါတက ကေနာလကေပၚမာ ေဘာပငန႔ေရးမတ၊ ၿပးေတာ သ႔စားပြေပၚ ျဖတကနပစတငလကၿပး “ဒါဆရငလ။ မငး ဘ ဖနးဆကေပးေတာကြာ။ အဒါသ႔လပစာကဒပ” လ႔ေျပာလကတယ။ လပစာကဒက တဖကမာ အဂၤလပလေရးထားၿပး တဖကက အႏၵယဘာသာန႔ေရးထားတာ။ သက လပစာကဒကေကာကၿပး ယ ၾကညၿပး ဆတကနျဖစသြားတယ။ လပစာကဒေပၚက နာမညန႔ရာထးက ေဂာဖာနနဒတစ (ကာကြယ ေရး၀နႀကး-အႏၵယ) တ။ ၀နးကန မတတပရပသတဆြ “အခား” ဆ ဆလရကၿပး သ႔အတထက ကေနာ ရ႕ ေဒၚလာေလးဆယက ကေနာလကထ အတငးထးၿပး အျမနျပနထညလကတယ။ ကေနာက ေဆာရး ခငး ထပေနေအာငက ေတာငးပနေတာတယ။ သ႔တပညရ ၂ ေယာကကလညး ကေနာအတက ရထား ေပၚေရာကတအထ လကထမးေပးဖ႔ လညေဟာကၿပးမာေနပရတယ။ အဂၤလပလလပါေသးတယ ဘာတ. this gentleman (ဒလႀကးလေကာငး) တ။ တယအေျပာငးအလျမနပါလား။ ဟဟ… ဘာရမလ ဒတခါသ႔အလညဆတာ ကေနာသလကၿပ။ ကေနာအၾကာႀကးထငခရတ႐းထက မထြကခင ကေနာ သ႔ကလညၿပး “ကပသြားေတာမယေနာ။ သြားလ႔ရၿပလား” လ႔ေမးေတာ။ ရအရာရက “ဟာ… ရပါၿပ။ ရပါၿပ။ ခငဗားလအပတ အကအညရရငလေျပာပါ။ ကေနာမသလ႔ အေႏာကအယကေပးမ တာ ခြငလႊတပါ” လ႔ ေျပာတယ။ ကေနာလညး “ေအးဗာ… ဒလပါပ။ ကေနာ ေနာကမ ကေနာမတေဆြ

ႀကးက ဖနးဆကၿပး ဒဘတာရကရေတြက ကေနာခရးစဥေႏာငေႏးေအာင ၀ငး၀နးအကအညေပးၾက ေၾကာငး ေျပာလကပါမယ” ဆေတာ ကေနာမကႏာက သမ၀မရ စပၿဖၿဖပစန႔ ေခါငးတခါခါကနခတယ။ ကေနာရထားေပၚေရာကေတာ လကပ႔ေပးတ ရ ၂ ေယာကက ရပး ၅၀ စေလာက လၻကရညဖးေပးခေသး တယ။ သတ႔လညး ထးစအတငး ဆလရကၿပး ျပနသြားၾကတယ။

(၈၉)

ဒါခါ သ႔မဟတ ဒကား ဒကား Dacca က ေနာကပငး ဒါခါ Dhaka လ႔နာမညေျပာငးထားတ ဘဂၤလားေဒရႏငငရ႕ ၿမ႕ေတာမာ ကေနာ ေနာကပငး ေလးငါးေျခာကလ ေနခရေသးတယ။ အထးသျဖင ရခငမးခစအဖြ႕အစညးေတြ၊ ခငး မးခစအဖြ႕အစညးေတြန႔ ပၿပးနးနးကပကပရခတယေလ။ ရခငအသထြကေတြမာ စကားက ပၿပးတးျမငေနသလျဖစတာက ေျပာၾကေတာ ရခငလြတေျမာကေရး ပါတ ALP က ခငရနႏငစးန႔ ခငေသာကတ႔က “ခငဗားတ႔ ဗမာစကားက လာဖားန႔ေျပာတာ၊ ကေနာတ႔ ရခငက လာရငးန႔ေျပာတာဗား”… တ။ ရခငအစားအေသာကမာ ငါးပမပါတဟငး ရားတယ။ စမးစားငါးပ ကေတာင ငါးပေကာငးရင ခါးတအရသာထြကရမယ၊ အဒါမ စားေကာငးတယတ။ အစပကလညး စား သလားမေမးန႔။ ျငပသးအစမးက ေကာကပငလေကာကတးေပၚတငၿပးႀကတထားတ ငရပကရတ (ျငပ ႀကတ) န႔ဆရင ႐း႐းရရ ထမငးမနသလားမေမးန႔။ ၿပးရငေတာ လာထတၿပးယပခတေနေပေတာ။ ရခငမန႔တလညး မၾကာမၾကာစားရတယ။ ရခငမန႔တဆလ႔ ကေနာဘဘေနမေကာငးျဖစတနး ၾကညျမင တငဖကက သ႔ညမ၀မးကြ အထကတနးေကာငးဆရာမ အပႀကးေတြအမမာ ခဏတညးၾကေတာ လမး ထပက အပေခာေလးေတြေရာငးတ ရခငမန႔တဆငက ကေနာတ႔ညအက ရခငမန႔တဆတာ ဘယလမနး မသဘ ေကာငမေလးေတြကငနးရငး ၀ငစားၾကတယ။ ၿပးေတာ ဟငးကျမညးမၾကညဘ ျငပသးမႈန႔ေတြ ကေတာင ထပထညလကေသးတယ။ ၿပးေတာ ႏစေကာငစလး ရးရးရရန႔ အႀကးအကယ ဒကၡေရာကၿပး ကနေအာငမစားႏႈငဘး။ ဟဘဘညမ ဂးေဒၚအပႀကးေတြလ႔ ဆတာကလ အလကား ေျပာတာမဟတဘး သတ႔ကလညး အသက ၆၀ ေကာေတြအထ ေယာက ၤားမယပေနၾကတာ။ ဒထကႀကးတ အပႀကးေတြက အခအခနအထ မေတြ႕ဖးေသးဘးေျပာရမယ။ အ… ဘဂၤလားဖကမာေတာ ရခငမန႔တ ဘယေလာကအထ ပေၾကာငး၊ စပေၾကာငး အေတြ႕ႀကရေနၿပဆေတာ ထမးထမးသမးသမး စားႏႈငပါ တယ။ ပညာတတေတြ အဂၤလပစကားတစတရာေျပာႏႈငၾကတ ႏငငဆေတာ ဒကားတကသလက ေကာငးသား၊ ေကာငးသေတြန႔ မၾကာခဏအဖြ႕ကတာေပါ။ လြတလြတလပလပ ဆႏၵျပလ႔ရတာမ ၁၉၉၉ ခႏစ ရစေလး လးအေရးေတာပႏစပတလညမာ ဆႏၵျပေနတလအပေနာကက ဘယလကရမနးမသလ႔ လမးေဘးက

ဘဂၤါလရက သြားေမးေတာ ေနရာေျပာရတငမဟတဘး သးဘးပါငားေပးလကေသးတယ။ ပဆး၀တၿပး လြတလြတလပလပေနလ႔လရတယ။ ႏငငတကာမာ အႏၵယသားေတြ ကြနျပတာအငတနညးပညာန႔ ထြနးေပါကေနၾကေတာ ဘဂၤလားအစးရက သ႔ႏငငသားေတြ ကြနျပတာန႔ပတသကတ ဘယပစၥညးက၊ ဘယႏငငကပ သြငးသြငး အခြနမေကာက ဘး။ ဘဂၤလားေဒရႏငငသားေတြထမာလညး ကြနျပတာက ႀကးစားေလလာေနၾကတာ ေတြ႕ခရတယ။ ကေနာအရငက ေျပာခသလ တငးျပညရ႕ေခါငးေဆာငေတြဟာ အမးသမးေတြပ ျဖစေနတာကလညး အၾသေလးစားမတယ။ ဆးတာက လဥးေရမားလြနးတာ၊ ပလြနးအကလြနးတာ၊ ထငးႏငငလ ႏငငမးန႔ႏႈငးယဥမယဆရင အမႈကေတြ ေနရာတကာပြၿပး ညစပတေနတာ၊ ဆကားေတြ သးဘးေတြက ထြကေစးတမး ဆငးေစး တမးျဖစေနတာ၊ ဗရကရကဆနလြနးတာေတြပါဘ။ ထငးႏငငမာဆ မးခ၊ ေရခက ရးမာသြားေဆာင ရတယ။ လကမတယ ကယအလညေရာကေအာင အလြနဆးေစာငရရင နာရ၀ကေလာကပၾကာမယ။ ဘဂၤလားေဒရမာ မးဖးသြားေပးေတာ ရးထက ဟအခနးက ဟအခနးကသြား၊ ရပေစာငလက ထငေစာင လက ဘယအရာရက ၀ငေတြ႕လကန႔ တေနကနၾကာတယ။ ေနာကတခက အဆနး။ ကေနာတ႔က ဟတတယဆရင ေခါငးညတၿပးေထာကခတယ။ မဟတဖးဆရင ေခါငးခါတာေပါ။ သတ႔ေတာငအာရဖကကလေတြက ‘အာခား’ဆၿပး ေခါငးခါေနေတာ ကေနာေရာကကာစ က ကေနာေျပာတာေတြက သတ႔မႀကကတာလားလ႔ထငေနလ႔ သငယခငးတေယာကက ေဟလအဒါ ခငဗားေျပာတာေထာကခတယလ႔ ေျပာတာဗ။ သတ႔က စကားကလကခတယဆရင ေခါငးခါတအမးတ။ အမးသမးအမားစက ေခါငးၿမးၿခၿပး လမးထြကၾကတယ။ မးပြငတခမာ ကေနာငားစးလာတ သးဘးကား ရပတနး ေယာကၤားေတြအမားႀကး ဆကားေပၚက ေခါငးၿမးၿခမထားတ အပေခာက ဆကားန႔ဆရင ဆကားက၊ သးဘးန႔ဆရင သးဘးက သစးတဆကားေရ႕ေရာကေအာငလတးၿပး ၀ငးၾကညေနလကၾက တာ ေျခေထာကကေနေခါငး၊ ေခါငးကေနေျခေထာက အႏလပဋလန႔ ငနေတြ မကလးေတြမား ကၽြတက ကနမလားထငရတယ။ ဆကားေပၚက အမးသမးငယကေတာ ရးေနၿပဆၿပး ဂရမစကတအထာန႔။ ငယငယက လႀကးေတြေျပာတ ေခၚေတာၾကညဆတာ ဒါပျဖစရမယ။ ေၾသာ… ဒါေၾကာင အမးသမးေတြ ေခါငးၿမးၿခသငတာကး။ ေခါငးၿမးၿခမေလးေတြရ မကလးေလးေတြက အရမးလတယလ႔ တခါ ကားစးရငး စဥးစားမေသးတယ။ တကယလး မကလးတ၀ကန႔ ေျခဖမးေလာကပ ေဖာထားေတာ ဒမနးကေလးဘယေလာကေခာတယ ဆတာမး အကမျဖတႏႈငဘးေပါ။ အၿမၿခထားေတာ အသားအရညလညး တခ႕အေတာလတာေတြ႕ ရတယ။ ေတြ႕ရတေနရာေလာကကပ မနးၾကညတာေနာ။ တခေတာရတယ သတ႔ကေတာ တကယလး ဖးထားလ႔ ကေနာမျမငရဘးေပါ၊ သတ႔ကေတာ ေဖာထားတ မကလးေလးေတြကေန ကယကျပနၿပး လကၾကညလ႔ရေနတယဆေတာ မတရားဘးေပါ။ ႀကႀကဖနဖနေတြးၾကညတာေျပာပါတယ။ ဘာပျဖစျဖစ ေတာငအာရေဒသက အမးသမးေတြရ႕ မကလးမကခးေတြ ႏာတအကေတြအေတာလတယလ႔ မတခက ေပးမပါတယ။

၁၉၉၉ ခႏစအကနေလာက ဘဂၤလားရးခြကစၥ လႊသငတာလႊ၊ အပသငတာအပလပၿပး ကေနာအေပၚမာ အမႀကးတေယာကလ ဒကားမာ အစစအကအညေပးခတ ရခငလြတေျမာကေရးပါတက ေဒၚျမရာဇာလငး န႔ မသားစက သြားၿပးကနေတာႏႈတဆကခတယ။ အသကရြယရေနၿပျဖစတ သ႔ရ႕မဘေတြလညးပါတာ ေပါ။ ခငးအမးသားတပဥး CNF ကလညး ကေနာခရးစဥအတြက အစစ လေလေသးမရ ၀ငးကည ၾကတယ။

(၉၀)

၁၉၉၉ ေအာကတဘာအစ ကေနာ ဒတေခါက ဘနေကာကမာ သပၾကာၾကာမေနပါ။ ကေနာက ညလာခမာ စညးရးေရးဌာနတာ၀နခ လ႔တာ၀နေပးထားေတာ ဌာနခပရတနယစပက ျပနဆငးဖ႔ျပငတယ။ အဒအခနမာဘ ဘနေကာကက ျမနမာသရးက ေကာငးသားအဖြ႕တဖြ႕၀ငစးထားတယဆတသတငးေတြက ထငးတဗြေတြကေတြ႕လကရ တယ။ ထငးအထးလကေျဖာငတပသားေတြ ကားေတြန႔ေရာကလာၿပး ေနရာယထားၾကတယ။ ကေနာ အထမာ ဘယသေတြမနး အစကမသေပမယ သတ႔က စးရမစတ ၀ငလာတယ။ သတ႔ကလညး သရးက ႏငငအလကခၿပး တကပြ၀ငခြပေဒါငးအလတငထားလကၾကတယ။ ေသနတ တခကႏစခက ေဖာကတ အသကလညးၾကားရေတာ သတ႔မာေသနတပါတယဆတာ ကနးေသတယ။ ေနာကပငး စြမးအားျမႇင ျမနမာေကာငးသားစစသညေတာမားအဖြ႕လ႔ ေၾကျငာခကထတတယ။ ထငးအစးရအတြက ေခါငးကကရ တ ဇတလမးေပါ။ ထငးအစးရက အေျမႇာအျမငရၾကတ လႀကးေတြရ႕ညႏႈငးမႈန႔ ေသြးထြကသယမႈမျဖစပ အေျခအေနက ေအးခမးသြားတယ။ စနငးထားတ ေကာငးသားေတြက သတ႔သြားခငတ နယစပေရာက တအထ ထငးႏငငရ႕ဒ၀နႀကးခပက ရဟတယာဥန႔လကပ႔ေပးလကတယ။ အဒအဖြ႕ရ႕ ေခါငးေဆာင တေယာကျဖစတ ေဂာနဆတာက၊ ကေနာတ႔ ညေနာငတပရငးျဖစတ တပရငး၂၁၀ က ရေဘာေဟာငး။ ဒျဖစစဥတခလးလလက ထငးတဗြေတြက လကဗ Live Show (ျဖစေနတာက ျဖစေနတအခနမာျပတာ) ျပေနေတာ အေတာစတလႈပရားစရာေကာငးတယ။ သရးဖကကေတာ သြားလ႔မျဖစဘး။ ထငးအာဏာပငေတြက မသကၤာတ လေတြက လကဖမးၾကတာဆ ေတာ ကယလပါသြားမာစးလ႔။ သရးေရ႕က သတငးလကရငး အရစြန႔ၿပးေရာကသြားတ မာရသြနေျပးတ သပနေကာငးသားႀကး ေတာငပငးသားက၀ငးထန (ထကေအာငေကာ) က ဒဗြဘသတငးေထာကပပ ေႏြးေႏြးဘ၀မာ ဒသရးသမးမႈႀကးန႔ ဘယလ ေျခမ’-ကငမ၊ လကမ’-ကငမ ျဖစေနတယ ဆတာ ေရးထား ေသးတယ။ ေျခမကငမ လကမကငမေျပာမလ႔ဟာ ဘယက ေျခမေတြ၊ လကမေတြ ေရာကလာျပနတယမ သဘး။ ကေနာလညး ဒလအေျခအေနေတြ ရႈပေထြးေနရင ကယအဖြ႕အစညးဖကကလညး ဥးလညလာႏႈငတာမ႔ နယစပက အျမနျပနဆငးမျဖစမယလ႔ စဥးစားမၿပး ေနာကတရကႏစရက ဘတစကားန႔ ျပနလာခတယ။

(၉၁)

ဆရာျဖစခြငႀကျခငးမား နယစပမစရရငးရးကေရာကေတာ ထငးအာဏာပငေတြက တငးၾကပလာႏႈငတ နယစပရးေတြရ႕ လၿခ ေရးအေနအထားေၾကာင ရးမာလညး ၾကာၾကာမေနေတာပ ဌာနခပအထျပနဆငးခတယ။ ဌာနခပက လညး မာနယပေလာတကပြေတြအၿပး လၿခေရးအေျခအေနေၾကာင ထငးဖကမာ ယာယစကထားတာ။ ယာယ စကထားတယသာေျပာတာ အထကတနးေကာငးန႔ မရမျဖစဌာနရးေတြကေတာ အခငအခန႔ ေဆာကထားၾကတာပါဘ။ ကေနာကေတာ စာၾကညတကန႔တြထားတ ရးေသးေသးတလးက ဗဟကရေဘာေတြအကအညန႔ ေဆာကရတယ။ တခနထမာဘ အဒအခနက ဗဟဌာနခပတာ၀နခလပေနတ ကေမာငေမာငႀကးန႔အတ တတသမမတသမ အဂၤလပစာသငတနးေတြက ရေဘာရေမေတြအတြက လပေပးျဖစတယ။ ညပငး ၂ နာရေလာက မးစကန႔ေပးတ လပစစမးရေတာ အလပအျဖစသား။ ေနာကပငး ေရာငနဥးလ႔ေခၚတ ဗဟ အထကတနးေကာငးမာလညး ၈ တနး၊ ကးတနးန႔ ဆယတနးေကာငးခနးေတြက အဂၤလပစာသငေပး ျဖစတယ။ ေကာငးအပႀကးက ကေနာတပရငးမာ အရငေဆးမးလပသြားခတ ကလေဌးေပါ။ အဒအထကတနးေကာငးမာ ရေဘာေတြရ႕ ကေလးေတြပါသလ၊ ဒကၡသညစခနးက တငးရငးသားကေလး ေတြန႔ ေကာငးစာသငခြငမရတ ျပညတြငးစစပြျဖစေနတဇထက ကေလးေတြ၊ မဘမကေလးေတြလညး ေကာငးအပေကာငးစားေနၿပး လာတကေနၾကတာရတယ။ အဒအခနကက ကေလး ၂၀၀ ေကာ ၃၀၀ ေလာကရတယ။ အခဆရင ကေလးေတြ အမားႀကးျဖစေနေလာကၿပ။ ကေနာက ရစရာေမာစရာေတြက စာသငရငး ႀကရငႀကသလေျပာၿပးရငးျပေတာ ကေလးေတြက တ၀ါး၀ါးတဟားဟားျဖစေနတာေပါ။ အဒ ကေလးေတြကလညး အျပငမာေတြ႕ရင မန႔၀ယေကြးခငး၊ ကြမး၀ယေကြးခငးန႔ သတ႔ဆရာက သငယခငး လခငၾကတယ။ ကေနာက စာသငခနးမ၀ငခင မနစ ၂၀၊ နာရ၀ကေလာက အနညးဆး အခနယၿပး သတ႔ ကသငေပးဖ႔ ျပငရတယ။ တခ႕ဆရာ၊ ဆရာမေတြကေတာ ဟးဟးဟားဟားျဖစေနတ ကေနာစာသငခနး က သပမၾကညၾကဘး။ တခါတေလ ကေနာက တခနးလးက ေကာငးသား၊ ေကာငးသေတြက သစပင ေအာကေခၚသြားၿပး စာသငခငသငတာ။ အဓကက သတ႔န႔ထစပေနတာေတြအားလးက ေျပာတတေစခင လ႔ သစပင၊ ငက၊ ေကာငးကင စသျဖင ေတြ႕တာက အေျပာကငခငးတာ။ အခနတနလ႔ စာေမးပြရေတာ ေမးခြနးေတြက ဆရာႀကးေရ႕မာ ထငထတ၊ ေကာငး၀နထမးျဖစတ ကမကေဒါက စာလမခငးၿပး ေကာငး အပႀကးကအပေပးရတယ။ ေကာငးရ အဂၤလပစာေအာငခကက အဆငေျပေအာငျမငေတာမ ဒဆရာက လညး တျခားဆရာေတြန႔မဘေတြက အသအမတျပတာ။ လြယတာမဟတဘး။ အဖြ႕အစညးကေနလပတ ရေဘာသစသငတနးတခႏစခမာလညး အဖြ႕အစညးရ႕ေပၚလစသငခနးစာက ၀ငၿပး သငေပးခရေသးတယ။ အဒတနးက အရငက စစဥးစးခပအထတာ၀နယခတ ထား၀ယသား က ေကာထငႀကးက ဖြ႔စညးပအေျခခဥပေဒန႔ ေကာငးသားတပမေတာဥပေဒကသငတယ။ အဒမာလညး သင ရတ အခနက ထမငးစားၿပး အပငကတတတ ေနလညပငးအခနေတြဆေတာ ရစရာေမာစရာေတြန႔ပ မတမေအာင သငေပးရတယ။ ခငဗားဗာ စစသငတနးကမား ဟလာတကေအာငလပေနရလားလ႔ေတာ

မေျပာၾကန႔ဥး။ စာသငေပးတလတငးမာ ကယဒအခနးထက ျပနထြကလာရင ေလလာသေတြဆမာ ဘာ ခနထားခမလဆတ သတန႔ျပငဆငမႈရရမာျဖစသလ အဒလလ ကေနာအၿမစဥးစားၿပး လပပါတယ။ ဒရ ေဘာသစေလးေတြထက တခ႕စြန႔လႊတခၾကၿပ။ တခ႕လသကေသျပေနဆျဖစမာပါ။ ေႏြရာသေကာငးပတရကမာ ကေနာရကတအဂၤလပစကားေျပာသငတနးတခလပေပးေတာ တျခားကရင ေကာငးေတြက ေကာငးသားေတြပါလာတကၾကလ႔ လတရာနးပါးျဖစသြားတယ။ အေတာမားမားက ျမနမာစကားမတတၾကဘး။ ဒါေပမယ သတ႔အခငးခငး ျမနမာလတတတသကမတတတသက ကရငလ ျပနရငးျပၿပး အေကာငးဆးႀကးစားၾကတယ။ ဒလေတာထက ကေလးေတြလညး ပညာကလခငစတရၾက တယ ဆတာကေျပာတာ။ ဘ၀နာၾကတယေလ။ အဒေကာငးသားအပႀကးန႔ ကေကာငးလ႔ ရြာဥးေကာငး ဆရာေတာရ႕ ဘနးႀကးေကာငး ကးမကတာ။

(၉၂)

အခမးအနားမားႏင ဖးခြားႀကး ကေမာငေမာငႀကးက အဖြ႕အစညးကကယစားျပၿပးတကရမယ ေဆြးေႏြးပြတခ တျခားအာရႏငငတခမာ သြားရေတာ ကေနာပခးေပၚက သယထားတ ဗဟဌာနခပတာ၀နခဆတာႀကး ယာယေရာကလာတယ။ ယာယသာေျပာတာ ႏစလ ၃ လ ေလာကရတယ။ အဒေတာ ဗဟစမခန႔ခြေရးကစၥေတြကပါ ကစငးျမငသန႔ ဗဟမာ တြကရတယ။ ဗဟမာလညး ရစေလးလးႏစပတလညတ႔။ ABSDF ေမြးေန႔တ႔ အခနးအနားေတြက စစဥကငးပၾကေလရတယ။ အဒါက လပသားမားေကာလပကေန ေတာခလာတ ရနကနသားကေမာင ေမာငႀကးလပေနၾက။ သကခရးသြားေနေတာ ကယလညး တတသညပညာမေနသာ၀ငပါရတာ။ ႏ၀ငဘာ (၁) ရကေန႔က ABSDF မကဒတ ေမြးေန႔လ႔သတမတထားေတာ ABSDF (၁၁) ႏစေျမာကေမြးေန႔ က ဗဟမာ ကငးပဖ႔စစဥရတယ။ အမနက ကေမာငေမာငႀကးက အခမးအနားမးလပေနၾက။ သမရေတာ တပရငး၂၀ရ က သငယခငးရေဘာႀကး ေသာငးထကက အခမးအနားမးလပခငးရတယ။ ကစငးျမငသ က သဘာပတေပါ။ ထစအတငး လေတြအရငထည။ သဘာပတက ေနာကမလာ အခမးအနားမးက သဘာပတကႀကေပါ။ ကေသာငးထကရ ေအာငျမငတအသႀကး မကကရဖနးထက ထြကလာတယ “တကေရာကလာတ ပရတသတႀကးခငဗား။ အခမးအနားမးႀကး ကြေရာကလာၿပျဖစတအတြက ေခတမတတပရပေပးၾကပါရန ေမတာရပခအပပါတယ” တ။ ကေနာက ကေသာငးထကန႔ မကႏာခငး ဆငက ထပဆးခတနးမာ ထငေနတာ။ အဒေတာ ကေနာလညး ကေသာငးထကကကပၿပး “နငဂးေဒၚ မ႔လ႔… နငကြလာတာ ငါတ႔က မတတပရပေပးရမလား” လ႔ေျပာေတာမ “ဟာ… သးခပါခငဗာ။ ကေနာမားသြားလ႔ပါ။ ေဆာရး… ေဆာရး။ သဘာပတႀကး ကြေရာကလာၿပျဖစတအတြက။ ပရတသတ ႀကး ေခတမတတတရပေပးၾကပါ” တ။ မားစရာလား။ ကေမာငေမာငႀကးသာလပရင ဒလမျဖစဘး။

ကေမာငေမာငႀကးဆရင ဗဟကလပတအခမးအနားတငးလလမာ သကအခမးအနားမးႀကးေပါ။ က ေမာငေမာငႀကးက တပရငး ၂၀၇ တပရငးက ေဆးမးရေမေနာေလးဒန႔အမေထာငကၿပး ကေလး ႏစ ေယာကရတယ။ အႀကးေကာငက ဖးခြားႀကးလ႔ေခၚၾကတယ။ အငယကေတာ ဖးခြားေလးေပါ။ ဖးခြားႀကး က အဒအခနက စကားေကာငးေကာငးေျပာတတၿပဆေတာ ကႀကးလ သ႔ရ႕သားႀကးက အေသအခာ သငေပးထားၿပး ဧညသညေတြလာတငးပြထတေလရတယ။ “သားသား… လာပါဥး။ သားသားနာမည ဘယလေခၚလ” - “ေမာငရနႏင” “သားသားက ေဖေဖန႔ေမေမက ဘယလေခၚလ” - “ဖးခြားႀကး” “သားသား ေဖေဖနာမညဘယလေခၚလ” - “သားသားေဖေဖ ဥးေမာငေမာငႀကး” “သားသားေမေမကေရာ နာမညဘယလေခၚလ” - “ေမေမက ေနာေလးဒ” “ဟတၿပ… သားသား အခ အသကဘယႏစႏစရၿပလ” - “တးႏစ” “သားသားဘယႏစတနးေရာကၿပလ” - “တငယတနး” “သားသားႀကးရင ဘာလပမလ” - “ခရာ၀နႀကးလပမယ” ကေနာတ႔ အၿမၾကားေနၾကေမးခြနးန႔အေျဖေတြပါ။ အတေန႔ေတာ တျခားအနား၀နးကငက ရေဘာတေယာကက ကေမာငေမာငႀကးမသတနး ကတၿပး ဖးခြားႀကးက “မငးက ဆရာ၀နတကယျဖစခငတာလား။ မငးေဖေဖလ အခမးအနားမးႀကးမလပခငဘး လား။ အခမးအနားမးကမ မငးစငေပၚကေန လေတြက စကားေျပာရတာကြ။ မန႔ခြနးေတြလညးေပးရ တယ။ လေတြက မငးကေမာၾကညေနရတာ။ ဘယေလာကေကာငးလ။ အားမကဘးလား..” ဘာညာန႔ သငေပးလကတယ။ အဒါက ကေမာငေမာငႀကးကမသေတာ ဧညသညေတြလာတနးခါတငးလ သ႔သားက ပြထတတာေပါ။ “သားသား… လာပါဥး။ သားသားနာမည ဘယလေခၚလ” - “တားတားနာမည ေမာငရနႏင” “သားသားက ေဖေဖန႔ေမေမကဘယလေခၚလ” - “ဖးခြားႀကး” “သားသားေဖေဖနာမညဘယလေခၚလ” - “သားသားေဖေဖ ဥးေမာငေမာငႀကး” “သားသားေမေမနာမညကေရာ ဘယလေခၚလ” - “ေမေမ ေနာေလးဒ” “ဟတၿပ သားသား အသကဘယႏစႏစရၿပလ” - “တးႏစ”

“သားသားဘယႏစတနးေရာကၿပလ” - “တငယတနး” “သားသားႀကးရင ဘာလပမလ” - “အခနးနားမးႀကးလပမယ” အနးအနားက အားလး တဟားဟား ပြကကနပါေလေရာ။ ကေမာငေမာငႀကးလ တြန႔ကနျဖစသြားၿပး ဘယေကာငက ကေလးကၾကပသြားျပနၿပလမသဘးလ႔ မကလးႀကးျပးလာၿပး လကကေခါငးကတရငး ေျပာတယ။ ကေလးဆတာဟာ မဘလပတာအေကာငးလ႔ပထငၾကတာပါဘ။ ကေနာငယငယကလညး အတနးထမာ ဆရာမက အတနးထက ကေနာအပါအ၀င ကေလးေတြက ႀကးလာရငဘာလပမလလ႔ တေယာကခငး ေမးေတာ အမားစက ဆရာ၀နတ႔၊ အဂ ၤငနယာတ႔၊ ေကာငးဆရာတ႔ ေျပာေနခနမာ ကေနာသငယခငး ေမာငသကက ေရထမးေရာငးမယလ႔ေျပာတာမတမေသးတယ။ ဟတတယ အဒအခနက သ႔အေဖက သပးႏစလးက ထမးပးန႔ထမးၿပး အမတကာလည ေရေရာငးစားရတာေလ။

(၉၃)

မဆလေခတ အခမးအနားမး အခမးအနားေတြအေၾကာငးေျပာေတာ အသတေယာကေျပာျပခတ အခမးအနားတခက သတရလာတယ။ မဆလပါတေခတက ပါတတငးျပညဆရင တျခားပါတ၀ငေတြထက ၀ါႀကးေနတာျဖစသလ ၿမ႕နယ မဆလပါတမာလညး သကအဆငႀကးႀကးရေနတာရတယ။ ရနကနတငးထက ၿမ႕နယတခမာ အဒလ ပါတတငးျပညတေယာကက တျခားပါတ၀ငေတြထက၀ါႀကးေနေတာ အခမးအနားမးအေနန႔ တငေျမႇာက ခရတယ။ သကလညး အရငကဘာမလပဖးတာမဟတ။ အခမးအနားမးလပဖ႔ကလညး မျဖစမေနလပရ မယလ႔ တာ၀နအေပးခရေတာ တျခားလေတြကအႀကဥာဏေတာငးရေတာတယ။ ပါတထက မတေဆြ ေတြထက တေယာကက “ခငဗားဗာ.. ဘာခကတာမတလ႔။ စငေပၚေရာကရင ေအာကကထငေနတ ေကာငေတြက ခငဗားေျပာတာကဘ နားေထာငရမာ။ အဒေတာ… နပါတတစ အခကအေနန႔ စငေပၚ ေရာကေရာကခငး ေအာကကေကာငေတြက ဘာမမဟတဘးဆတာက စတထကေနစဥးစားလက။ ၿပးမ ခငဗားေျပာစရာ၊ လပစရာရတာ ဆကလပသြား… အဒါဆလြယသြားလမမယ” လ႔ အႀကေပးလကတယ။ အဒါန႔ အခမးအနားလပမယေန႔ကေရာကလာပါေလေရာ။ သကလညး သ႔မတေဆြပါတ၀ငေတြအႀကေပး တအတငး ျပငဆငေလကငၿပး စငေပၚေရာကလာတယ။ မကကရဖနးေရ႕ကေရာကလာၿပး ေအာကက လမးၾကညလကေတာ ေရ႕ဆးတနးမာ အပြငေတြအခကေတြေဗာကေသာကန႔ထငေနၾကတ စစတပ အရာရေတြ၊ ေခါငးေပါငးေတြေဆာငးထားတ ဂဏသေရရေတြကဘြားကနျမငရတယ။ စတထမာနနေတာ

တြန႔သြားတယ။ သကလညး ဘယရမလ။ သငယခငးေတြသငထားတာ ကသတရၿပး။ “ေအာကကလာ နားေထာငေနတေကာငေတြက ဘာေကာငေတြမမဟတဘး” လ႔ တးတးအသထြကၿပး ကယကယကယ ရ ေဆးတငလကတာေပါ။ ဒါေပမယ အဒအသႀကးက မကကရဖနးထ၀ငသြားေတာ ေဆာငးေဘာက ေတြကေန အကယႀကးျပနထြကလာတယ။ ေအာကကဆရာေတြလညး တေယာကကတေယာက ျပးတး ၿပတၾကညၿပး အေပၚကငနကဘာလေပါ။ အခမးအနားမးကေတာ သတမထားမလကဘး။ ကယကယ ကယ အေတာေလးဟတလၿပထငသြားတယ။ ေနာကသက အခမးအနားခေပၚက စာရြကကင႔ၾကညၿပး အခမးအနားအစအစဥေတြက ဆကေၾကျငာ တယ။ “ကေနာတ႔ ယေန႔ကြေရာကလာၾကတ ႏငငေတာအစးရတာ၀နရပဂၢလမား၊ တပမေတာအရာရအရာခ အၾကပတပသားမား၊ ျမနမာဆရယလစလမးစဥပါတမ တငးျပညပါတ၀ငမားႏင ပါတ၀ငရေဘာမား၊ ဖတၾကားထားသည အဖြ႕အစညးအသးသးမ ၀မးထမးမားႏင ဧညသညေတာမားခငဗား….. အခမးအနား အစအစဥမားက ေအာကပါအတငးကငးပသြားမာ ျဖစတအေၾကာငး၊ ေၾကျငာအပပါတယခငဗား…” ျပနာမရဘး။ “ပထမအစအစဥအရ အခမးအနားဖြငလစေၾကာငးေၾကျငာျခငးအစအစဥျဖစတအတြက… အခမးအနား က စတငဖြငလစေၾကာငး… ေၾကျငာအပတယခငဗား”… “ေျဖာငးေျဖာငးေျဖာငးေျဖာငး…” လေတြဘယေလာကမားသလလ႔ လကခတသစေအာင မနေစာငရေသးတယ။ သ… ေၾကနပသြားတယ။ “ကေနာတ႔ ယေန႔အခမးအနားရ႕ ပထမဆးအစအစဥအရ… ႏငငေတာအလကအေလးျပခငးအစအစဥ ႏင ကဆးေလၿပးေသာအာဇာနညေခါငးေဆာငႀကးမားအား အေလးျပခငးအစအစဥက တေပါငးတညး ကငးပသြားမာျဖစတအတြက ကြေရာကလာၾကတ ပရတသတ မားအားလး ေခတမတတပထေပးၾကပါရန ေမတာရပခအပပါသညခငဗား….” ပရတသတေတြက မတတပထရပၾကတယတ။ သက ေလကငထားတအတငး မကကရဖနးကျဖတ ပရတသတကေကာေပးၿပး “သတ…” ဆတအသႀကးထြကလာေတာ ပရတသတလညး အျမနသတဆြၾက ရတာေပါ။ အဒေနာက ၀ယာအႏ႔တပဆငထားတ ေဆာငးေဘာကေတြထက သ႔ရ႕ ေအာငျမငခန႔ျငားတ အသႀကးထြကလာတယ။ “ကဆးေလၿပးေသာ ျပညေထာငစဆရယလစသမၼတျမနမာႏငငေတာအလအား… အေလး…. ျပ” တ။ ေအာကကလေတြလညး ဒကၡပါဘ ဘယမေအေပးက စငေပၚတငေပးလကပါလမဆၿပး ေဘးဘက ဘာလပရမနးမသေတာလ႔လကၾကညၾကေတာ ခပတညတည ေခါငးင႔ၿပးအေလးျပတသကျပ၊ ယန

ေဖာငးန႔ နဖးေပၚလကတငၿပးအေလးျပလပေနတလေတြကလညး အေလးျပ၊ လပေနၿပဆၾကေတာ သတ႔ လ ၀တလာတ အ၀တအစားအေပၚမတညၿပး နဖးေပၚလကတငတသတင၊ ကနးတလကနး လကလပၾက ရေတာတယ။ သးေလးမနစၾကာသြားၿပ…။ လေတြက အဒအတငးဆကေနရတယ။ ျဖစပက အခမးအနားမးက အဒါလပ ၿပး ဘာဆကေျပာရမယဆတာကေမေနလ႔။ အေလးျပတနးလနးျဖစေနတလေတြကလညး မသမသာ တေယာကန႔တေယာကၾကညၿပး ဘာျဖစေနတာလေပါ။ အမန႔က ထပထြကမလာေသးေတာ င႔ေနတလ ေတြကလညး ျပနမတလ႔မရ၊ နဖးေပၚလကတငအေလးျပေနတ အရာရေတြလညး လကျပနခလ႔မရ ျဖစ ေနတာေပါ။ အခမးအနားမးက ဘာဆကေျပာရမယမမတမတအတတ တခခန႔ေရာခမရမယလ႔ သေဘာ ေပါကလကတယ။ အမနက “ေနၿမ” ဆရင လေတြက မလအတငး ျပနမတလ႔၊ နဖးေပၚကလကေတြျပနခ လ႔ရၿပေလ။ သ႔မာက ငယငယကတညးက ဘငခရာသငတနးတ႔၊ လမးစဥလငယသငတနးတ႔ တကခတာ လညးမဟတေတာ အေျခခစစေရးျပအေတြ႕အႀကရတာမဟတဘး။ လကပတကသငလာၿပး စငေပၚ ေရာကမ မမတမေတာတာ။ အဒေတာ မကကရဖနးထကေန အခမးအနားမးက “ေတာေလာကၿပ…” တ။ ခနကနးေနၾကတလတခ႕ ခပတညတညန႔ျပနမတသြားတယ။ ယနေဖာငးသမားေတြတခ႕လညး နဖးေပၚ က လကခလကၾကတယ။ အ… ကနေနတလေတြလညး တေယာကန႔တေယာကမကရပျပၿပး သတ႔လ လကလပၾကရတယတ။ သလပတာမနသားဘ။ ႏငငေတာအလအေလးျပတာန႔ ကဆးေလၿပးေသာအာနညမားကအေလးျပခငး အစအစဥက တေပါငးတညးကငးပသြားမယဆတအတငး တေပါငးတညးလပသြားတာပေလ။ ဗာ… အဒအခမးအနားမးလား။ သ… ျပတသြားရာတယတ။ စတမေကာငးစရာ….

(၉၄)

က႔ယ႔ကားယားမား အေဖက ကေနာငယငယက သ႔သငယခငးအတြက မနးမ၀ငးခးေပးရတအေၾကာငးေျပာျပဖးတယ။ ျဖစပ က သတ႔သငယခငးက မနးမခးမယလ႔တငပငေတာ အားလး ၀ငးၿပးစမခကဆြၾကတယ။ ဂစကားရာမယ လကရာၿပး ကားန႔ေမာငးလာ၊ အမးသမးက အထတအပးန႔ အမကတတတတထြက…၊ ကားေပၚ အျမနတင… ၿပးရင မနးမခးမယလက အမေရ႕မာဆငးေစာင၊ ပခးဘကက ေမာငးေျပးေပါေလ။ အားလး အစအစဥအတငး ခးရမယ အမးသမးအမေရ႕က သြားၾကတယ။ သတ႔သားကေတာ တခါတညးေခၚခလ႔ မျဖစဘး။ ေနာကမသြားေခၚမယေပါ။

အမးသမးကလညး ကားသၾကားတာန႔ ေစာငပါးေလးေခါငးၿမးၿခၿပးထြကလာတယ။ သငယခငးတအပ အထတအပးကသယတသကသယ။ သတ႔သမးက ကားေပၚအျမနေရာကေအာင လမးျပတသကျပန႔ အဆငေခာေနေလရ။ အေဖတ႔သငယခငးတသက သတ႔သားအမေရ႕ေရာကေတာ ဟမနးမခးမယလက မေတြ႕ရဘး။ အမးသမးကလညး ကားေပၚမာခဏေစာင။ ကေနာတ႔ သြားေခၚခမယဆၿပးသာ ထားခရ တယ။ လေတြကမၾကညဘး။ မနးမခးမယေကာင ဘယေပာကေနလေပါေလ။ သတ႔သားအမေရ႕ကေန အေပၚက သတ႔သားအပတျပတငးတခါးကေမာၾကညေတာ တခါးကပတထား တယ။ အဒါန႔ အသတးတးန႔ေခၚၾကညတယ။ အေပၚကဘာမတန႔ျပနမလာဘး။ အဒါန႔ ခလးေသးေသး ေတြကေကာကၿပး ျပတငးေပါကတခါးကေပါကၾကတယ။ စတမရညတတေယာကက ခပႀကးႀကးခလး တလးန႔ တခါးကထထညလကမ တခါးပြငလာတယ။ လားလား… အေပၚမာ အမခငမးတးန႔ မနးမခးမယ သတ႔သငယခငးက ျပတငးတခါး၀ကေနေတြ႔လကတယ။ သတ႔သားေလာငးက “ဘာလ”… တ။ ေအာကက အကနလးေဒါကနကနန႔ သ႔ကဆငးလာေအာင လကဟနေျခဟနျပၿပး ေအာကေရာက ေတာမ ၀ငးဆၾကတယတ။ အဒေတာမ သက “ဟာ…. ေဆာရးကြာ… ငါေမသြားလ႔” လ႔ဆၿပး ထလက လာတယတ။ အေဖက အဒအျဖစက ခဏခဏျပနေျပာျပၿပး ဒေကာငသာလကမလာရင ငါတ႔တအပလး အဒခးလာတ မနးမတေယာကန႔ မနကဘယလ ဆကစခနးသြားရမယမသဘးတ။ သ႔ရ႕ အဒသငယခငး တ႔ မသားစအမက ကေနာတ႔ေရာကတအခါတငး “သားႀကး အဒမာၾကညထား မငဥးဥးယထားတာ အေဖ တ႔ခးလာေပးခတမနးမ” တ…။ လ႔ဘ၀ထမာ ဒလကယရ႕ကားယားေတြျဖစတတတယ။ ဒါတြင… ဘာကဥးမလ… ကေနာတ႔ အဖြ႕ေပါငးစ အဂၤလပစာသငတနးက ေကအငနယ တပမဟာ (၇) ေပါပါးထေဒသမာလပေတာ အဒအဂၤလပစာသင တနးက ႏငငတကာအဂၤလပစာေကာငးက အဂၤလပဆရာေတြငားၿပးသငေပးတယ။ ကေနာတ႔အတြက တကယက ႏငငျခားသားေတြန႔ တကရကအဂၤလပစာေလကငသငယႏႈငတအစအစဥပါဘ။ အဒသငတနး တကေနတနး တခါ အဂၤလပလမးသငတနးဆရာက မငးတ႔ အာဖရကလလဘာလလ ဆြာဟးလးစကား ေတြ (ျမနမာ၊ ကရငန႔ အျခားတငးရငးသားစကားေတြက အာဖရကဖကက ဆြာဟးလးကလေတြ ေျပာတ စကားေတြန႔အသတတယလ႔သထင) က သငတနးမာေျပာတာေတြ႕ရင တခြနးက ၁ ဘတ ဒဏတပမယ တ…။ သငတနးက ဒမကေရစေရးလႈပရားေနၾကတအဖြ႕ေတြတြငမဟတဘး တငးရငးသားအဖြ႕အစညး ေပါငးစက တငးရငးသားညအကေမာငႏမေတြပါပါတယေလ။ အဒါန႔ ေကာငးသားေတြအကနလး လမးမာ တေယာကန႔တေယာကေတြ႕ရင ကယဘာသာစကားအစား… အဂၤလပလ “Hi! How are you?” ဘာညာ ေျပာတတသေလာက ႀကဖနေျပာၾကရတယ။ အဒရကထ… တရက ညေနပငး ေကာငးအားခနမာ အသကႀကးႀကး ကရငေကာငးအပဆရာႀကး တေယာကျဖစတ ဆရာႀကးတာမလာက ေသာငရငးေခာငးစပမာ အ၀တေလာေနတအခန ကေနာတ႔ အဖြ႕ကရေဘာသငယခငးျဖစတ ႏင၀ငးက ေရဆငးကးရငး ကြကတကၿပးေရနစတယ။ ေရထမာ ျမပ လကေပၚလကျဖစေနတႏင၀ငးက ကမးစပကဆရာႀကးက သေရေပၚေပၚလာတအခန ၂ခါသးခါေလာက လမးအကအညေတာငးတယ။ “Help!!! Help!!!” ကယၾကပါလ႔ အဂၤလပလေျပာတာေလ။ ဒါေပမယ ဟ ဆရာႀကးက သ႔က ဟလလာေနာကေနတယထငတယ။ ေနာကေတာ စးစးျမတသြားေတာမ ဟ… ဒါ ငါက ေနာကေနတာေတာမဟတေလာကဘး။ တကယေရနစေနတာထငတယဆၿပး။ ကနတလေတြက အက အညေတာငးၿပး ေလန႔လကဆယၾကရတယ။ သလညးကေကာငးလ႔ဘ။

ႏင၀ငးအေပၚေရာကလ႔ သတရေတာ အားလးက၀ငးေမးေတာမ သေရနစေနတနး ဆရာက အဂၤလပလ ပေျပာၾကရမယဆတာက သတရလ႔ အဂၤလပလ ကမးစပကဆရာႀကးက အကအညေတာငးတာတ။ ေသ ေဘးႀကေနရတာေတာင… ဆရာကေလးစားတာလား။ ပကဆ ၁ ဘတေပးရမာစးတာလား။ အဂၤလပစာ ေလကငေနတာလားမသတ ဒသငယခငးက ကနတလေတြအကနလး၀ငးဆၾကတအျပင ဆရာႀကးတာ မလာကပါ ခငဗားက သေရနစေနတာမသဘးလားလ႔ ၀ငးအျပစတငၾကတာေပါ။ ဆရာႀကးကေတာ “မသဘးေလ.. သေနာကေနတာမတလ႔” တ။

(၉၅)

သ႐းေနာကဆကတြန႔ ABSDF ဘနေကာကက ျမနမာသ႐းအစးနငးခရၿပးေနာကပငးကတညးက ထငးႏငငဖကမာယာယအေျချပေနရ တ ABSDF ဗဟဌာနခပရ႕ ၿမ႕ေပၚအ၀ငအထြကေတြက ထငးအာဏာပငေတြက တငးၾကပကန႔သတတာ ေတြလပလာေတာတယ။ ဒကၡသညစခနးတခကေနအျပငကထြကမ ဗဟ႐းခြရတ နယစပၿမ႕ကေရာကမာ။ ဆငကယေတြ၊ ကားေတြန႔လညး သြားခြငပတထားလကေတာ လအပတကစၥေတြလပဖ႔ အေတာေလး အ ခကအခရလာသလ ဆကသြယေရးလမးေၾကာငးေတြကပါ ထခကလာတယ။ မျဖစမေနၿမ႕ေပၚက သြားရ မယဆရင ထငးနယစပတပက မငးေထာငထားတယ၊ ေတာထမာဘယသ႔ကေတြ႕ေတြ႕ပစမယလ႔ ခနး ေျခာကထားတအထက ၅ နာရ၊ ၆ နာရ လမးေလာကသြားရတ ေတာလမးကေနပ ၀ငရထြကရတယ။ ပဆးတာက အဒအခနနယစပ႐းက ထငးရန႔အာဏာပငတခ႕ ေရာငတခင၀ငဖမးၿပး တာ၀နခလပေနတ ဗဟေကာမတ၀ငတေယာကက ပါးရကသြားတာ။ ရက ထငးစကားန႔ ထငခငးတာ အဒဗဟေကာမတက နားမလညေတာ ဘာလပရမနးမသျဖစေနတာက သထငခငးတာ မထငပဆန႔ကငရေကာငးလားဆၿပး အာဏာျပသြားတာေလ။ ဌာနခပက လေတြအားလးဒကစၥကမေၾကနပသလ၊ စတလညး မေကာငးၾကဘး။ ဒါေပမယလ အေျခအေနန႔ ႐ကခတမႈက သေဘာေပါကေနၾကေတာ ကယလကယထမးၿပး မျဖစသငတာ မျဖစေအာင လပၾကရတယ။ အဒအခနက BZK ေအာငသနးႀကး ဘမသဘမသ ဗဟကထညေပးလက တ ေျခာကလးျပးတလကက သ႔ဟားဗားဆဒထမာထညယလာၿပး ၿခထေရာကမ ရေတြဖမးေနတာေတြ႕ ေတာ ျပနလညေျပးလ႔လညးမမတအေနအထားထ ဒကၡျဖစေနတယ။ ေနာကေတာ ေသနတက အာဏာ ပငေတြ မျမငေအာငထတၿပး ၿခတခထမသမသာပစထညလကၿပး ခပတညတညန႔ ဆက၀ငသြားတယ။ ေရာၿပး ငတတတထငအဖမးခရတယဆေပမယ ေသနတလြတသြားေတာ လကနကမႈတခ ထပတးမသြား ေတာဘးေပါ။ ေနာကမ ေသနတကျပနရာၿပးေကာကရတယတ။

ABSDF ဗဟက အဒအခနက ဇလားဒကၡသညစခနးမာ အေျခခရတာ။ အဒ ဒကၡသညစခနးက တေခါက ယအနက တာ၀နရသေတြလာေတာ ဥကဌကျမငသက ရေဘာမသားစ၀ငေတြက ဒကၡသညစာရငးသြငး ေရးန႔ ရကၡာကစၥ ေဆြးေႏြးဖ႔လႊတတယ။ ကေနာလညး ကေနာ ဗရးဂကကကန႔ ပဆးတတ၀တၿပး သတ႔ ေရာကေနတ ကနးေပၚက တကသြားတယ။ အေပၚကေရာကေတာ ထငးနယျခားေစာငစစတပက လၿခ ေရးယေပးထားတာေတြ႕ရတယ။ အေပၚမာ စခနးထက ကေနာတ႔န႔ခငတ စခနးေကာမတ အမးႀကးက ကေနာကေတြ႕တာန႔ ယအနန UN ကတာ၀နရတ ထငးအမးသမးတေယာကန႔ မတဆကေပးတယ။ သ က ထငးလမတဆကေပးတအခန ဘယကေနဘယလ “၀ဏၰနာဆစာဖမာ” (ျမနမာေကာငးသားေခါငး ေဆာငလႀကး) ျဖစသြားတယမသဘး ဟအမးသမးက ေအးေအးေဆးေဆးဆကၿပးစကားေျပာဖ႔ ထၿပး ႏႈတဆကတအခါ ေဘးက ထငးစစသားေတြက ရတရတသသေသနတဆြတလဆြ၊ ေနရာယတလယ ျဖစ ကနတယ။ ကေနာက သတ႔ကမလြတတမးအရပအေျခၾကညရေပမယ အေျခအေနက ေအးေအးေဆး ေဆး ျဖတမျဖစမာဆေတာ အဒအမးသမးကၿပးျပၿပး ကေနာလကထကစာရငးစာရြကက သ႔လကထက လမးေပးရငး အဂၤလပဘာသာစကားန႔ ဒကၡသညစာရငးလာပ႔ေပးတအေၾကာငးစေျပာလကတယ။ သက လညး ကေနာက တရငးတႏးျပနၿပးစကားေျပာပါတယ။ ကေနာကလညး စခနးမာရေနတနး ကေနာတ႔ ဖြငထားတ အထကတနးေကာငးေလးမာ အဂၤလပစာသငေပးျဖစတယဘာညာန႔ သေမးတာေတြကျပန ေျပာျပရ တယ။ စခနးမာ စာရငးတငထားတ မသားစေတြရ႕ ရကၡာအခကအခကလညး ေဆြးေႏြးရတာေပါ။ ကေနာအဂၤလပစကား ေကာငးေကာငးမြနမြနေျပာႏႈငတာရယ၊ သတ႔ေစာငေရာကလာတ အမးသမးန႔ ေအးေအးေဆးေဆးပစန႔ စကားေျပာေဆြးေႏြးေနတာကေတြ႕မ ဟစစယနေဖာငးန႔ဆရာေတြ ပမနျပနျဖစ သြားတယ။ သအတတႏႈငဆး ႀကးစားေပးပါမယလ႔ေျပာေတာ သ႔ကႏႈတဆက၊ ေကးဇးတငေၾကာငးေျပာ ၿပး ကနးေပၚကျပနဆငးခတယ။ အဒတနးက ဟထငးစစတပကလေတြေသာကရမးထပစရင ဘာျဖစမလ လ႔ တခါတေလစဥးစားမတယ။ အဒအခနက ဖအားေတြအရမးမားေနတၾကားက စခနးစမခန႔ခြေရးကစၥေတြက နားလညမႈေတြန႔ ၀ငးလပ ၾကရတာဆေတာ ေတာေတာရႈပေထြးတအခနလ႔ေျပာရမယ။ ဒၾကားထ စခနးန႔အနးဆး နယစပၿမ႕အေျခ စက ရးခြေတြကပါ ေရႊ႕ရေျပာငးရန႔အလပမားတအျပင အကနအကေတြလညးမနဘး။ အဒလ ထငးက ကန႔သတထမးခပထားတာ ေလးငါးေျခာကလမကၾကာတယ။ ေနာကပငး ဒလဖအားေပးလာတာေတြဟာ ဗဟဖကသာမက တျခားထငးနယစပကတပဖြ႕ေတြအေျချပတေနရာေတြအထရတယလ႔လညး သရတယ။

(၉၆)

ထငးေဆး႐န႔ ေဂါအာမ God Army ၂၀၀၀ ခႏစေႏာငးပငးေလာကမာ ဗဟေကာမတအစညးအေ၀းတခက ကေနာက ဘနေကာကမာရတ ABSDF ႏငငျခားေရး႐းတာ၀နခအေနန႔ ျပနသြားဖ႔ တာ၀နကလာျပနေတာ ကေနာလညး ဘနေကာကက ျပနတကခတယ။ ၂၀၀၀ ခႏစအစပငးေလာကမာ ဘနေကာကျမနမာသ႐းက၀ငစးခၾကတ စြမးအားျမႇငေကာငးသားအဖြ႕န႔ ထးျခားတ ကရင God Army အဖြ႕တ႔ ရပခဘရေဆးရက ၀ငစးခၾကျပနတယ။ God Army ဆေတာ ဘရားသခငတပမေတာေပါ။ အဒ God Army က ဥးေဆာငေနၾကတာက ေဂာနထးန႔ လသာထးဆတ ကရငကေလးေလးႏစေယာက။ အဒကေလးေတြက ဘရားသခငက အကာအကြယေပးထားတအတြက သတ႔ေနာကကလကရင အထအခကမရဘးလ႔ ေဒသခကရငလမးေတြန႔စဖြ႕ထားတ အဒအဖြ႕၀ငေတြက အထးယၾကညၾကတယ။ စြမးအားျမႇငျမနမာေကာငးသားစစသညေတာမားအဖြ႕က သရးစးၿပးအထြကမာ ထငးအစးရက God Army ရတနယေျမက လကပ႔ေပးဖ႔ ေတာငးဆခတယဆတအတြက God Army ဆ တာက လေတြကစတ၀ငစားလာၾကတယ။ ဒတခါ စးနငးမႈမာ လ ၁၀ ေယာကပါတယ။ ထငးတခ႕ကပါ ဓားစာခဖမးထားေသးတယတ။ အမနက သရးျပနာေနာကပငး အဒေဒသက နအဖက အျပငးအထန လ၊ လကနက အငအားသးၿပး ထးစစဆငခေတာ ဒဏရာရရေဘာေတြအတြကႀကရာမရျဖစၿပး အဒထငးေဆးရက၀ငစးၿပး ဆရာ၀နန႔ ေဆး၀ါးကသမႈ အကအညေတာငးရငး အၾကပကငစးနငးသလျဖစခရတယလ႔လညးေျပာၾကတယ။ အစက ထငးအစးရအေနန႔ သ႐းစးခတနးကလ ညႇႏႈငးေနသလလေျပာေနေသးတယ။ ဒါက သ႔ႏငငရ႕အခပ အခာအာဏာက ထခကလာတလပရပတခလလညး ျမနမာဒမကေရစေရးကေထာကခအားေပးေနၾကတ ထငးေကာငးသားသမဂၢေတြန႔ ထငးျပညသေတြၾကားမာ အျငငးပြားစရာတချဖစသြားတယ။ ကေနာသတ ထငးေကာငးသားသမဂၢတခက ေကာငးသားေကာငးသေတြက သတ႔အေနန႔ စနငးမႈမာပါတ စြမးအားျမႇင ေကာငးသားအဖြ႕ထက ပရဒါလ႔သတ႔ေခၚၾကတ ဆပငရညရညန႔ ကေဗဒါကလညး စးရမေနၾကတယ။ သတငးမာက God Army ရ႕စးနငးမႈလ႔ပ ထြကပါတယ။ ဒါေပမယ ေနာကတေန႔ တဗြသတငးမာ ေဆးရ စးနငးတသေတြအားလးက ထငးအထးတပက အေသဖမးဆးႏႈငခတယဆၿပး အ၀တျဖအပန႔ထတထား တ အေလာငးေတြကဖြငျပတယ။ အားလး နဖးမာေသနတမနၿပးကဆးခၾကတယေပါ။ သတငးေတြ အေတာျဖစခတယ။ ၀၀ါဒကြစရာေတြကလညးအမားႀကး။ ေဆးရက၀ငစးၿပး ဓားစာခေတြအျဖစ အဖမးခခ ရတထငးေတြထကတခ႕က စးနငးသေတြထမာ ထငးစကားေကာငးေကာငးမြနမြနေျပာတတတသေတြ ပါ တယ။ ထငးအထးတပက၀ငစးတအခန လကနကခခၾကတယ။ ထငးအထးတပက ဆယေယာကစလးက ဖမးေခၚသြားၿပးမ အခမးတခထမာ ပစသတခတယလ႔လညး သတငးထြကလာတယ။ God Army တပဖြ႕သားေတြက ဓားစာခေတြက အခမးတခထမာစၿပး သတ႔ဘာေၾကာငဒလလပရတယဆတ အေျခအ ေနကရငးျပၿပး ေဆးရမာဖမးထားတထငးလမးေတြအားလးက ေကာငးေကာငးမြနမြန ဆကဆခပါတယ တ။

ေသနတကငၿပး စစသားလပဖးတကေနာအေနန႔လညး ဘယေလာကပ စႏကပါပစတာကၽြမးကငတယ ေျပာေျပာ တကပြထမာ တဖကကစစသား ၁၀ ေယာကက နဖးကခညခနပစအႏငယဖ႔ ဘယေလာကခက တယ။ ယတလညးသပမရတအတြက သတ႔အဖမးခရၿပးမ အသတခရတာျဖစႏႈငတယလ႔ေတြးမတယ။ ျပနလြတလာတ ဓားစာခေတြ သတငးဌာနေတြက ေျပာခတအေနအထားမာလညး ျပနၿပးခပစတယဆတ အေနအထားမရတပစျဖစေနတယ။ ကေနာစဥးစားမတာက သတ႔က ျမနမာသရးကစၥမာ ေပာေပာေပာငးေပာငးဆကဆခတ ထငးအစးရက အခတႀကမမာလညး အရငအတငးျဖစမယလ႔ ေတြးဆခမပရတယ။ ထငးကလညး သတ႔ရ႕ေျမေပၚမာ အခပအခာကထခကလာတ ျမနမာသပနေတြက မငးတ႔ ဒလလပလ႔မရဘးလ႔ ခပၾကမးၾကမးလပျပလက တယလ႔ထငတယ။ ဒရေဘာေတြထမာ ကေနာန႔လခငးမဆခတသေတြမားတယ။ ဘာဘျဖစျဖစ ကေနာ သတ႔အတြက အေတာစတမေကာငးျဖစမတယ။ အဒေနာကဆကတြအေနန႔လညး ဘနေကာကၿမ႕ေပၚက ကလသမဂၢ ဒကၡသညမားဆငရာမဟာမငးႀကး ရး UNHCR ရ႕ေစာငေရာကမႈေအာကမာရတ ဒကၡသညစာရငး၀င ၿမ႕ေပၚန႔ၿမ႕ေတြန႔နးတ ဒကၡသညစခနး ေတြက ဒကၡသညစာရငး၀ငေတြအားလးအေပၚမာလညး ထငးအာဏာပငေတြက ဖအားေပးလာတာေတြရ တယ။ အဒေနာက ထငးအစးရရ႕တငးမာမႈေၾကာင ျမနမာျပညဖကက လကနကကငသပနေတြန႔ ထငး အစးရရ႕ဆကဆေရး အေတာေလးမေကာငးျဖစသြားတာ ေတာကေလာကပါပ။

(၉၇)

ေနာေ၀ခရးစဥ ၂၀၀၁ မာ ႏငငတကာေကာငးသားပြေတာ International Student Festival in Trondheim (ISFiT -01) က ေနာေ၀ႏငငရ ထရြနဟနးၿမ႕မာ အဖြ႕အစညးကယစားတကေရာကခြငရခတယ။ အဒါက ကေနာရ႕ ပထမဆး အေနာကႏငငခရးစဥအေတြ႕ႀကေပါ။ ဥေရာပႏငငႀကးတချဖစတအျပင ျမနမာျပညရ႕ ဒမကေရ စ လႈပရားမႈက အရငဆးေျပာငေျပာငတငးတငးစၿပး ေထာကခလာတႏငငကသြားရမာဆေတာ ကေနာ လညး ၀မးသာမတယ။ သြားလညးသြားခငတာေပါ။ ထငးေလဆပမာ ထးစအတငး အစစအေဆးေတြက ေရာငရားၿပး ဒနးမတကထြကမယ ထငးေလယာဥ Thai Airways န႔ လကရတယ။ ဒနးမတႏငငရၿမ႕ေတာ ကပငေဟဂငကေရာကေတာ ေနာကထပ ေနာေ၀ ႏငငရ႕ၿမ႕ေတာေအာစလက ေလယာဥထပစးရတယ။ ႏငးေတြပတၿပး ရာသဥတကစတမခလ႔ ေလယာဥ က ၂ နာရေကာအခနဆြၿပးမထြကတယ။ ဒတခါစးရတာက စကငဒေနဗးယနးေလေၾကာငး Scandinavian Airlines SAS က ေလယာဥန႔ေပါ။ တကကတညးက ေလယာဥေျပးလမးတ၀ကေတာင

မေရာကေသးဘး ၀းကနဆြတကသြားတာ ေနာေ၀ေလဆပမာဆငးေတာလညး ဒး… ဒး…. ဒး န႔ သးေလး ခါေဆာငၿပးဆငးတယ။ ေလယာဥေပၚကလေတြလညး ငယသပါေအာငေအာတလေအာျဖစေနတာ ေလယာဥကေျပးလမးေပၚမာအေဆာငရပၿပးၿငမသြားေတာမ ၀မးသာအားရလကခပတးသေတြ ထြကလာ တယ။ ႏငးေတြမားၿပး ရာသဥတဆးလြနးလ႔ပ အဆငးခကသြားသလား မသေတာပါဘး။ ဟး…။ ေအာစလေလဆပက ယနေဖာငး၀တထားတ လ၀ငမႈႀကးၾကပေရးအရာရက ကေနာရ႕ ပတစပ႔ကၾကည ၿပး “ခငဗား… ဘာလာလပတာလ...” လ႔ ေမးေတာ ကေနာက “ကေနာက ျမနမာႏငငက ဒမကေရစေရး တကကြလႈပရားတ ေကာငးသားတေယာကပါ။ ထရြနဟနးၿမ႕မာလပမယ ေကာငးသားပြေတာကတကဖ႔ ဖတၾကားစာရလ႔ လာတာပါ” လ႔ေျပာလကတယ။ သက ကေနာက ပတစပ႔ထက ဓာတပန႔တကၾကည၊ အ၀ငဗဇာတးထၿပး “ေနာေ၀မာေပာရႊငတအခနေတြေတြ႕ႀကရပါေစ” လ႔ ေျပာတယ။ ကေနာက ဒမက ရကတစျမနမာအသ DVB အသလႊင႐းမာတာ၀နကေနတ ကရငလငယတေယာကျဖစတ ကဖးခြားလာ ႀကေပးတယ။ ေလယာဥေပၚမာေတာ အႏႈတ ၂၀ ဒဂရ စငတဂရတလ႔ ေလယာဥမးကေၾကျငာထားေပ မယ ဘယေလာကေအးတယဆတာ သတမထားမဘး။ ေလယာဥကြငးကထြကေတာမ နားရြကေတြ၊ ႏာ ေခါငးေတြပါ ေတာငလာေအာငေအးတယဆတာက သလကရတယ။ အသက႐တာ ပါးစပက အေငြ႕ေတြထြကေနတာေတာင ျမငရတယ။ ကေနာကဥေရာပခရးစဥသြားရမာျဖစေပမယ ဟကရာသဥတအေျခအေနက ေကာငးေကာငးသတာ မဟတဘး။ အဒေတာ ရးရးစတငေဘာငးဘအနကန႔ ေအးေလာကတယဆၿပး အဒအခနက ဘနေကာက ရးကေရာကေနတ ကလေဌးဆက လယသာကတအကၤ က ဆြခတာဆေတာ အေတာဒကၡေရာကတာေပါ။ ဒၾကားထ ခရးထြကခါနးမ ဘနေကာကက၀ယၿပးစးသြားတ ရးဖနပပါးပါးက ေအာစလကႏငးေတြန႔ ေခာေနတ လမးမမာလမကေအာငမနလမးေလာကခရတယ။ ေနာကေတာ ထရြနဟနးဘကက ဆက သြားခါနး ကမးေအးရ ဖနပထထႀကးတရက ဆြသြားရတယ။ သမားဖနပမ႔ ေခာငေနေပမယ သ႔ဖနပဘား ေတြက ပၿပးကတအားေကာငးေတာ အလပျဖစပါတယ။ ဒဗြဘရးမာေတာ ကေနာတ႔ရေဘာႀကးေတြျဖစတ ကမြနးေအာင၊ ကမးေအး၊ မသတာတ႔၊ ကေအးခမးႏင တ႔ကပါ အလပမားေနတာေတြ႔ရတယ။ က၀ငးထန (ကထကေအာငေကာ) ကလညးေတြ႔ခတယ။ သတ႔ အားလးအျပင သတ႔ရ႕ေနာေ၀ႏငငသားမတေဆြရငးေတြရ႕အကအညန႔ ထရြနဟနးၿမ႕က ရထားန႔ ခရး ဆကရတယ။ ထရြနဟနးမာ ေကာငးသားပြေတာစစဥတအဖြ႕က ကေနာက ေနာေ၀ႏငငသားၿမ႕ခမသားစတခရ႕ အမ မာ တညးဖ႔ စစဥေပးထားတယ။ ကနးျမငတခေပၚက အမေခါငမးေပၚမာ ႏငးေတြရေနတ ၁ ထပအမက ေလးပါဘ။ အသကငါးဆယေကာအဖးႀကးတေယာက၊ သ႔ထကနနေလာကပငယေပမယ သ႔အသက ထကႏပတ အဖြားႀကးတေယာက၊ ကေနာထက ၆ႏစ ၇ႏစေလာကငယတ သတ႔ သားငယတေယာက ရတယ။ ကေနာကအခနးျပေပးရငး အဖးႀကးက “မငးကထားေပးတအခနးက ငါသမးေလးရ႕အခနးကြ၊ မငးက အပႏႏထြတထြတေလးေနတအခနးကေပးထားတာေနာ” လ႔ ခပေနာကေနာကန႔ေျပာတယ။ သတ႔ရ႕သမးက တျခားၿမ႕မာ ေကာငးသြားတကေနတာတ။ ကတငေဘးကစားပြေပၚမာ သတ႔ရ႕အသက ၂၀ ၀နးကင သမးေခာေလးရ႕ဓာတပက မနေဘာငေလးန႔ခတၿပး ေထာငထားတာရတယ။ အခနးထမာ အပေပးစကဘယလဖြငရတယ။ ဘာေတြက ဘယလသးရတယဆတာေတြလညး လကျပေပးပါတယ။

အျပငမာသာ ေအးခေနတာ အမထမာေတာ ေရခးခငစတေပါကလာၿပး ေရထခးေတာလညး အဆငေျပ တယ။ ပမနပါဘ။ အျပငလ မေအးေတာတာေတြ႔ရတယ။ သတ႔ႏငငရ႕အစးရက ေရဘဘငကေရက စနစ တကေရစစၿပးမလႊတေပးတာျဖစလ႔ အဒဘဘငေရက လထေသာကသးေရအျဖစသးႏႈငပါတယလ႔ တက တြနးထားတယလ႔ သရတယ။ ထငးႏငငဖကမာ ေရသန႔ဗးေတြက၀ယေသာကရတယ။ ဥေရာပဖကမာ ေရ သန႔ဗးေတြက ဘယာထကပၿပးေစးႀကးေသးဆပ။ အ.. တျခားေစးႀကးတာေတြရေသးတယ။ အဒါေတြက စးကရကန႔အရကမးစ။ ထငးႏငငက စးကရက ၁ဗးက ျမနမာႏငငကစးကရကဗးထက သးဆေလာက ေစးႀကးတယ။ ဒါေပမယဥေရာပဖကမာ အဒစးကရကတ႔၊ အရကတ႔က ထငးႏငငထက သးေလးငါးဆပ ေပးၿပး၀ယရတာ။ အပငးေျပထကပၿပး ေသာကတလမရသေလာကပါဘ။ ကေနာက ထငးကထြက က တညးက ႀကကတတလ႔ စးကရက ၂ ေတာင၀ယၿပးယသြားတယ။ ဟေရာကေတာ ကယန႔လညးမသဘ စးကရကဘးထတတာေတြ႕ေတာ လာၿပးေတာငးေသာကၾကတ ေနာေ၀ႏငငသားေတြ အမားသား။ အမထမာအန႔စြမာစးလ႔ ေဆးလပကအမအျပငထြကေသာကေတာ အျပငကႏငးဖြဖြၾကားထက စမေန ေအာငေအးတ အေအးလႈငးက ရငဖြငႀကေနတယ။ ကေနာ စးကရကတလပက သးပတပေလာကပဖြာႏႈင တယ ျပနေျပး၀ငရတာပ။ စးကရကေသာကခငတာထက အျပငကအေအးဒဏကမခႏႈငေတာ အမထမာပ ျပန၀ငေနရတာမားတယ။ မကနတစးကရကတက အျပငကနရတခမာထားခလ ျပနထြကရာရင ႏငးေတြ အၿပး ေရစသြားေတာ အသစထပညႇေသာကရျပနတယ။ ညေနပငး ညေနစာကစစဥေပးၾကတယ။ အေနာကတငးအစားအစာဆေတာ မာမာေတာငေတာင ေပါငမန႔ ညႀကးန႔ တျခားအရြကေၾကာ၊ ကာဗယာလ႔ေခၚတ ငါးႀကးဥမမ (ငါးႀကးဥလ႔သာေျပာတာ၊ အႏစေတြလပါ။ ငကြကကြကအရသာရတယ။ ငါးပန႔တတယေျပာမလားဘ)၊ ၾကကဥဟပဗြ ငေၾကာန႔ ၀ကေပါငေျခာက ေတြပါ။ ကေနာမစားတတမာစးလ႔ အမရငအမးသမးႀကးက ေခါကဆြေတြကေပါငးအးန႔ေပါငးၿပး တပနး ကန ထညထားေပးတယ။ သတ႔အေနာကႏငငေတြမာ တနဖးႀကးတ ကာဗယာငါးဥက ငါးပေလာကေတာငမေကာငးဘးဆေတာ ကေနာေတာထေရာကကာစႏစေတြထမာ ဥေရာပဖကမာေရာကေနၾကတ ဗမာလမးေတြ ကေနာတ႔ တ ေတြရတ နယစပစခနးေတြအထလာလညရငယလာေပးတ ေခာကလကအေကာငးစားေတြက အညာသား ေတြျဖစတ ကခကႀကး၊ ေဇာထြနး၊ ကနမငးန႔ ေအာငျမငဟနတ႔က “တ႔အညာက ထနးလကေလာက ေတာင မေကာငးဘး” လ႔ေျပာၾကတာက သတရလ႔ ၿပးမေသးတယ။ အမရငအဖြားႀကးက ထငးႏငငဖကက ငါးပဇြနလ ပငလယအစားအေသာကေတြက ေနာေ၀ကတငသြငး တ ကမၸဏရတယ။ သတ႔သားက မနက ၈ နာရခြေလာကဆရင အလပသြားရတယ။ အလပပအေနန႔က ေတာ သတ႔အျပငထြကခငတအခါ ကားေပၚမာတညလးကၿပးတငေနတ ႏငးေတြက ပလတစတစေဂၚန႔ ေကာၿပး ရငးရတာပါဘ။ ကေနာကေတာ သတ႔အမကေနထြက ေတာငကနးေအာကက လမးေဘးက ဘတစ ကားဂတကေနကားစးၿပး ေကာငးသားပြေတာရတ ထရြနဟနးတကသလလ႔ထငတယ၊ အဒ ေကာငးက သြားရတယ။ ထးစအတငး အျပငထြကရငေတာေအးလြနးလ႔ ေခါငးစြပထစြပ၊ လကအပေတြ ၀တထားတာေတာင ႏာေခါငးေတြ၊ နားရြကေတြက ေတာငေနေရာ။ ဒမသားစေလး ကေနာအေပၚ ဧည၀တေကခတာကေတာ မေမႏႈငစရာပါ။

ကေနာေရာကၿပး ၃ ရကေလာကရေတာ တညေန အမရငရ႕သားက ကေနာက အမထမာပသးသန႔လပ ထားတ သ႔အခနးတခကေခၚသြားတယ။ ဟား… ဘားခနးတခပါလား။ သ႔ရ႕ကယပငဘားေကာငတာေလး မာ အရကမးစရတယ။ ၀ငမးစရတယ။ အရကေသာကၿပး ဆဖာေပၚမာနားေနရငး ဗြဒယ၊ တဗြၾကညလ႔ရ ေအာငလပထားတာ။ သက “ဒါ ကေနာရ႕သးသန႔ဘားေလ၊ ဘာေသာကမလ” လ႔ ေမးေတာ ကေနာက ၀စကေကာငးေကာငးတခြကဆရငရပါၿပလ႔ေျပာလကတယ။ သက ၀စကတခြက င႔ေပးတယ။ သကယ တငကေတာ ဘရမဒတခြကင႔ေသာကတယ။ ဒေကာငန႔ကေနာန႔က ညေနပငးေလာကမ ဆျဖစၾကတာ။ သက မနကဆရင သ႔အေမရ႕ကမၸဏ႐းက ေစာေစာသြားတာ။ ေကာငးသားပြေတာနားရကတခမာ သက ကေနာက အေပၚကေန စြတၿပး၀တရတ စကး၀တစ (ႏငး ေလာစးရင၀တရတအ၀တအစား) တစထတေပးၿပး ႏငးေလာစးေနၾကတေနရာတခကေခၚသြားေပး တယ။ သ႔ရ႕ႏငးေလာျပားတစ ကေနာအတြကပယလာေပးတယ။ ဒါမးက အရငက ဂမးစဘြနးရပရငေတြ ထမာပေတြ႕ရတာ မဆးဘးစမးၾကညဥးမဆၿပး ကေနာထကပြေနတ၀တစက ခပတညတည၀တ။ ေျခ ေထာကမာ ဟႏငးေလာျပားေတြကစြတၿပး ႏငးထမာ ေလာစးဖ႔ကးစားၾကညတယ။ ကေနာန႔ပါတအမရင ရ႕သားက ငါျပနလာခမယဆၿပး ၀းကနေလာစးၿပး ထြကသြားတယ။ သမားေတြက ကယေဘးက တ၀း၀း ျဖတသြားၾကၿပ ကယကျဖငတဗငးဗငးလလကတာ။ ေလာစးၿပးေရ႕ေရာကဖ႔မေျပာန႔ အဒေလာ ျပားရည ႀကးေတြန႔ လမကေအာငေတာင လကထကတတတႏစခန႔ေထာကၿပး မနညးကမတတပရပေနရတာ။ မထးပါဘး ဟတတာမဟတတာအပထား အမတတရဓာတပေတာ ရကမျဖစမယဆၿပး ေဘးကေရာက လာတ ေလာစးေနတ အသကေလးဆယေကာငါးဆယနးနး အမးသမးႀကးက အကအညေတာငးေတာ သကကေနာေရ႕မာ တန႔ကနရပလကတယ။ သက ႏစပေလာကရကေပးတယ။ အငး ဒါႀကးက ေန႔တငး ေလးငါးဆယရကေလာက တဗငးဗငးအလအကြခၿပး ေလကငမရမာဆေတာ ဆကမႀကးစားေတာဘ သမားေတြကဘတေနရာမာ သြားထငရငးလကၾကညရေတာတယ။ တခ႕လညး ကနးေပၚကေန ေျမႀကး သယတ လကကငႏစဖကပါတ ေဂၚျပားလဟာႀကးေတြေပၚထငၿပး ေအာကကေလာခၿပး စးၾကတာ ရတယ။ ကေလးေတြမားပါတယ။ ကေနာလ အျဖစမရတလႀကးေတြလညး အဒလလကစးေနတအထ ပါ သား။ ကေနာေတာ အဒဟာကတကစးၿပး ေျခေထာကန႔ ေျမႀကးကမထမးႏငရင ေအာကမာရေနတဘန ဂလအမေတြက ၀ငေဆာငၿပး ဒကၡျဖစမယအေရးကေတြးမၿပး မစးရေတာဘး။ ဒထကအရနလြနသြားရင အဒဘနဂလေတြရ႕ဟဖကေအာကမာ ေတာကေလာကဆငးသြားမယ ေတာငေစာငးႀကးရေနတယ။ ေနာေ၀ႏငငက ေရနန႔ခမးသာတႏငငတခထမာပါတယ။ ဆရယဒမကရကတစစနစ ကငသးတယ။ အပ

ခပသေတြမရဘးလ႔ထငရေလာကေအာင အပခပႏႈငတအစးရမးလ႔ ကေနာခစားရတယ။ လမးေပၚမာ

ယနေဖာငးတကားကား၊ ေသနတတကားကားန႔ အေကာငဗေလာငေတြမး ဘယေနရာမာမမေတြ႕ခရဘး။

လေတြက ဖာသဖာသာေနၾကေပမယ အေရးအေၾကာငးဆရငေတာကညတတၾကတယ။ သတ႔န႔မတတ

ဘ၀ေတြက စတ၀ငစားတယ။ သတ႔ႏငငသားေတြ တခချဖစရင အေရးေပၚဖနးနပါတတခကေခၚလကတာ

န႔ မနစပငးအတြငး ရကား၊ မးသတကား ေရာကၿပးသား။ ကေလးေတြကလညး ငယငယကတညးက ဆရာ

ဆရာမေတြက ေကာငးမာ သတ႔မာဘာအခြငအေရးရတယ၊ အဒအခြငအေရးေတြက လေတြက ဘယလ

ခးေဖာကတတတယ၊ ကယတင ဘယလကာကြယႏႈငတယ ဒါမမဟတ ဘယလအကာအကြယယႏႈင

တယ စသညျဖင သငေပးထားတယ။

ဒါေၾကာင ကေနာန႔သတ သ႔သားက ခဏခဏရကတတတ ကရငအမးသမးငယတေယာကက ေနာေ၀က

ဒကၡသညအေနန႔ ေရာကသြားၿပးမ ကေလးကသြားရကလကမတာ ကေလးကဖနးနပါတလညလကေတာ

ရကခကခငးေရာကလာၿပး မေအလပတသက ျပနလညျပစပးေထာငေရးစခနးကပ႔၊ ကေလးက မဘမ

ေကာငးတခကပ႔ၿပး ေျခာကလေလာက ခြထားလကတယတ။ ကေလးကေတြ႕ခငလ႔ ျပနေတာငးပနတာ

ေတာငမရဘးဆဘ။ ေနာကမ ေနာငဒါမးမျဖစေစရပါဘးဆတ ကတခ၀နခကန႔ ကေလးန႔မဘျပနထား

ေပးတယ။ ေနာကထပျဖစရင ဒထကတငးၾကပတ အေရးယမႈမးက ဘယလလပမယဆတာက အေသအ

ခာ သတေပးလကတယတ။ အဒလမး လေတြရ႕အခြငအေရးေတြက တတကကအကာအကြယေပးထား

တ စနစေတြန႔သြားတယ။

သယဇာတေပါၿပး လပဂၢလထကစနစကအဓကအေလးထားသြားတ ႏငငေတြဟာ ကမၻာရ႕ထပတနးႏငင

ေတြ ျဖစေနတာက သတထားမတယ။ ခမးသာကြယ၀မႈရတယ၊ တညၿငမမႈရတယ၊ ေနာကၿပးေတာ ၿငမး

ခမးတယ။

(၉၈)

ထရြနဟနးက ေကာငးသားပြေတာ ႏငငတကာေကာငးသားမားပြေတာ International Student Festival in Trondheim (ISFiT-01) က မတလ (၂) ရကမာစတယ။ ေကာငးသားပြေတာလ႔သာေျပာတာ လႈပရားမႈေတြကအမားႀကး။ ကမၻာႏငင ေတြအမားႀကးက ေကာငးသားေတြတကလာၿပး အပစအလက ေခါငးစဥေတြအေပၚမာ ေဆြးေႏြးၾကရ တယ။ သရပျပကြကေတြလညး အမားႀကးပးေပါငးပါ၀ငရတယ။ ကေနာက အဒပြမာ သရပျပဆႏၵျပပြက ဥးေဆာငရတလေတာင ျဖစလကေသးတယ။ ဘယေနရာေရာကေရာက ဆႏၵျပတာေတြက မလြတဘး။ ႀကႀကရတတလြနးပါတယ။ အဓကက ကလသမဂၢလ ႏငငတကာအဖြ႕အစညးေတြေရာက ေနတအခနမး မာ ခနကကဆႏၵျပေဖာထတမႈေတြက ဘယလစစညးမႈန႔လပၾကမလ။ အစးရအာဏာပငေတြန႔ ကယ ေတာငးဆမႈက ဘယလညႏႈငးယမလ ဆတအေတြ႕အႀကမးက သရပျပလပရတာပါ။ သရပျပကြကမာ ေတာ ေနာကပငးတစတရာ သေဘာတညမႈရသြားတယေပါ။ ငါတ႔ႏငငမာသာ အဒါမးေတြ ၾကပၾကပလပ မးေပၚေထာငၿပးေဖာကလကမယကညဆေတြန႔ညားဖ႔မားတယလ႔ ကယဟာကယ စတထမာစဥးစားေနမ ေသးတယ။ သးရကေျမာကေန႔မာ ျမနမာအေရးစတ၀ငစားတ ႏငငတကာေကာငးသားေတြက ျမနမာအေရးန႔ပတ သကၿပး ေဟာေျပာေပးဖ႔ ပြေတာအခမးအနားစစဥတသေတြက အကအညေတာငးလာတယ။ ေျပာရမယ

သက ကယတေယာကတညး။ အဒေန႔က ျမနမာစကား၀ငးကစတ၀ငစားၿပး လကနားေထာငၾကမ ေကာငး သားေတြက ကားသးေလးစးန႔ ေျခမကေစေကာျမတေနတ ႏငးေတြ၊ သစပငေတြၾကား ေတာအပထက ဘနဂလေတြဆက ပ႔ေပးၾကတယ။ နားေထာငမယေကာငးသား အေယာက ၄၀ ေလာကရၾကတယ။ ေကာငးသားေကာငးသေတြက မငးဘာေျပာမလ။ ႀကကတေနရာကေနေျပာ၊ ငါတ႔လညး ႀကကတေနရာ ကေန နားေထာငမယဆတပစ။ ၾကညေလ ကေနာကဘနဂလထကစားပြခတခေပၚက တကထငလကၿပး တငပလငေခြေနရာယလကေတာ ေဘးပတပတလညမာ ၾကမးျပငေပၚထငတလက ထင၊ မတတတရပ နားေထာငတသကနားေထာင၊ ျပတငးေပါကေတြမာ ေမာကေတြလတကၿပးထငေနတသေတြက ထငန႔ ေပါ။ ဘာဟနေဆာငမႈမမရဘး။ အရငက ေဟာေျပာပြအေတြ႕အႀကေတြရခတယဆေပမယ ေျပာမယလကအမားႀကး။ အခတခါ ကယ ေျပာတာကပကနတလေတြကနားေထာင၊ ေလလာၿပး အျပနအလနေဆြးေႏြးၾကရမာဆေတာ ခပလန႔ လန႔ရယ။ ဒါေပမယ ကယကယကယအားေပးၿပး အားလးက မတဆကရငးစကား၀ငးက စလကတယ….။ မေျပာခငတနးကသာ နနခကေနသလရတာ၊ တကယေျပာျဖစေတာလညး နာရ၀က ၄၅ မနစေလာက ေျပာျဖစသြားတယ။ သတ႔အားလးကလညး ကေနာေျပာတာကစတ၀ငတစားရၾကတယ။ ကေနာ အဂၤလပ စကား ျပနၿပးႀကးစားခတရညရြယခကေတြထမာ ႏငငျခားသားေတြက ကယႏငငအေၾကာငးက ေမးလာ ရင သတ႔ဘာသာစကားန႔ ျမနမာႏငငမာဘာေတြျဖစေနတယဆတာက ေျပာျပႏႈငဖ႔ဆတ ရညရြယခက တခလညးပါတယ။ ဒပြေတာမာ ကေနာတ႔ေကာငးသားေတြရ႕ မခငအဖြ႕အစညး ဗမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားသမဂၢန႔ အကဥးစ ေကာငးသားေခါငးေဆာငကမငးကႏငက ေကာငးသားၿငမးခမးေရးဆေပးမယလ႔ အသေပး ထားေတာ ကေနာလညး ေကာငးသားေတြဟာသမဂၢန႔အတ ဘယလေခတအဆကဆက အာဏာရငေတြ က ဆန႔ကငခတယ။ အစးရေတြက ဘယလၿဖခြငးေျဖရငးတယဆတာက ေဇာငးေပးၿပးေဆြးေႏြးရတယ။ ျမငသာေအာငေျပာရတာေပါ။ ေကာငးသားတပမေတာအေၾကာငးကေျပာေတာ သတ႔အေတာစတ၀ငစား ၾကတယ။ တဆကတညး တငးရငးသားေဒသေတြက ေအးေအးခမးခမးေနခငၾကတ ျပညသလထရ႕ မေအးခမးတဘ၀ေတြအေၾကာငး၊ ေနာကၿပး လကရႏငငထမာ ကေနာတ႔ဒမကေရစေခါငးေဆာင အနတ စန႔ ေကာငးသားေခါငးေဆာငေတြ အကဥးခခေနၾကရတအေၾကာငးန႔ တငးၾကပတစစဥပေဒေအာကက လကရျမနမာႏငငအေၾကာငးကရငးျပၿပး ျပငပႏငငအသးသးက ေကာငးသားေတြအေနန႔ သတ႔အစးရ ေတြကတဆင ျမနမာစစအစးရကဘယလဖအားေပးႏႈငမလဆတာမး ရငးျပေဆြးေႏြးရတာေပါ။ ေမးခြနး ေတြလညးအမားႀကး။ ေျပာရေဟာရ ေမးခြနးထတတာေတြေျဖရန႔ အခနက ၁ နာရေကာ ၾကာသြားတယ။ အဒါၿပးေတာ အားလးအျပငထြကၿပး ေျမျပငေပၚမာကေနတ ႏငးဆပေတြန႔ အပစခြၿပး ပစေပါကစစတက တမး ကစားၾကတယ။ ေပာစရာႀကးပါဘ။ သတ႔အားလး ကေလးေတြလ ေပာေနၾကတာေတြ႕ရေတာ ကေနာလညး ၀ငကစားရငးေပာလာတယ။ ကေနာတ႔ သပနေကာငးသားေတြရ႕ဘ၀မာ ဒလလြတလြတ လပလပ ေပာပစလကဖ႔ အခနေတြ နညးခပါတယ။ မတလ (၈) ရကေန႔မာ ၂၀၀၁ ခႏစအတြက ႏငငတကာေကာငးသားပြေတာက ေကာငးသားကယစားျပ ၿငမးခမးေရးဆေပးပြအခမးအနားလပတယ။ ကမငးကႏငမတကေရာကႏႈငတအတြက ကယစားအေနန႔ ကဘၾကညန႔ ကသားၫြန႔ဥးတ႔ ဆလကခယၾကတယ။ ညေနေျခာကနာရေလာက ISFit-01 က

ေခါငးေဆာငေကာငးသ မာတလာဘတေကာပစတက Marte Lerberg Kopstad က (၁၂) ႏစတာ အကဥးကခတကပြ၀ငေနသ ကမငးကႏငန႔ ဗမာေကာငးသားေတြရ႕ စြန႔လႊတတကပြ၀ငေနပက ရငးျပၿပး ျမနမာႏငငအပါအ၀င မလြတေျမာကေသးတေဒသေတြ၊ ႏငငေတြအတြက ႏငငတကာၿငမးခမးေရး ဆ ေတာငးခတကပြတခကလပၾကတယ။ လေတြအားလးရလကထမာ မးတတ၊ ဖေယာငးတငေလးေတြကင ၿပး ကမၻာအႏ႔ကမၿငမးခမးေသးတ လသားေတြအတြက ကယယၾကညရာဘာသာအလက ဆေတာငးခ တကပြတခေပါ။ အနတစ (ေဒၚေအာငဆနးစၾကည) န႔ ကမငးကႏငတ႔ရ႕ ဓာတပေတြကလညး တခ႕ကင ေျမႇာကထားၾကတာေတြ႕ရတယ။ ေနာေ၀ေျမာကပငး ႏငးဖြဖြေတြရ႕ေအာကမာ ၿငမးခမးပါေစဆတ ပစတာ ေတြ၊ ဆငးဘတေတြ လကထမာကငထားၾကၿပး ထရြနဟနးၿမ႕ရငျပငက လမးေလာကၿပး ခတကခၾက တယ။

(၉၉)

အငယာလန

ပြေတာစၿပး ဆယရကေလာကမာ အငယာလနျမနမာအေရးလႈပရားမႈအဖြ႕ Burma Action Ireland က သတ႔ဆမာ ေဟာေျပာပြတခ စစဥထားတယလ႔ ဖတလာတအတြက ကေနာ ေနာေ၀ႏငငရ႕ၿမ႕ေတာ ေအာ စလက ျပနၿပး ဗဇာကစၥေတြ စစဥရတယ။ ေကာငးသားပြေတာက အစအဆးမတကလကရပါဘး။ ဒါေပ မယ ပြေတာစစဥတအဖြ႕က ေကာငးသားေခါငးေဆာငေတြက နားလညပါတယ။ သတ႔လညး အစစအက အညေပးၾကတယ။ Burma Action Ireland ကအဖြ႕၀ငေတြအားလးလလ အငယာလနႏငငသားေတြျဖစ ၾကၿပး သတ႔အားလး ဗမာႏငငရ႕ဒမကေရစေရးက ကယရတာန႔ကယစၿပး အတစကလပၾကတာ။ ကေနာ ခရးစဥအတြကလညး သတ႔အားလး ခြေ၀တာ၀နယၾကတာရတယ။ သတ႔က အထးေလးစား ေၾကးဇးတငရ တာပါဘ။ ၂၀၀၁ ခႏစ မတလ (၁၂) ရကေန႔မာ အငယာလနႏငငရ႕ၿမ႕ေတာဒဗၺလငရ႕ သမငး၀ငေနရာျဖစတ ထရန တေကာလပ Trinity College မာ ေကာငးသားလႈပရားမႈအေတြ႕အႀကန႔ လကရျပညတြငးႏငငေရး အေျခ အေနေတြက ေဟာေျပာရတယ။ အငယာလနခရးစဥအတြငးမာ အငယာလနအမးသား ေကာငးဆရာမား အဖြ႕အစညးက အေထြေထြအတြငးေရးမး ေအာကလႊတေတာအမတ မစၥတာဂးအတးလ Senator Joe O’Toole အပါအ၀င အငယာလနအလပသမားသမဂၢ Irish Congress of Trade Union၊ ထရကရား (ကမၻာတးတကေရး ကကသလစေအဂငစ) Tr’ocaire – Catholic Agency for World Development၊ အငယာလနအေျခစက ကမၻာလြတၿငမးခမးသာခြငအဖြ႕ႀကးအျပင လငယပညာေရးတးတကမႈလပေဆာင ေရးအဖြ႕ Development Education for Youth လ ပဂၢလေတြ၊ အဖြ႕အစညးေတြန႔ ဆခတယ။ Burma Action Ireland က အသကငါးဆယေလာကရတ အငးရစ ႏငငသားမတေဆြရ႕ေကာငးမႈန႔ အငယာလန လြတေျမာကေရးလႈပရားမႈသမငးမာ နာမညႀကးတ ရနဖနး႐း က သြားလညျဖစေသးတယ။ အဒအခနက ႐းက ျပတကန႔ စာၾကညတကသေဘာမးလပထားတာေတြ႕ရတယ။

တကတကဆငဆင အငယာလနမာ ခြာနာလာနာေရာဂါအျဖစမားေနလ႔ ကေနာတတအမက ၿခထက မ၀ငခင ဖနပက ၿခ၀ကေရကနေသးေလးမာ ႏစေဆးၿပးမ၀ငရတယ။ ၿခေတြထမာ ျမညး၊ ျမငးန႔ တျခား တရစၧာနေတြ ေမြးထားၾကတာရတယ။ အေနာကဖကေဒသရ႕ ေကးလကအခငးအကငးက ကေနာ ေမြးဇာတ ဧရာ၀တတငးကေျမသငးန႔ေတြန႔ ရႈခငးေတြက လြမးဆြတေစတာပါဘ။ ဖြ႕ၿဖးဆႏငင စာရငး၀င ၿပး စကပးေမြးျမေရးေတြက ေနရာတကာေတြ႕ရတႏငငေပါ။ အေနာကႏငငေတြရၾကားမာ ထးျခားခကက အငယာလနႏငငသႏငငသားေတြက လမးမာဘယသ႔က ေတြ႕ေတြ႕ ၿပးၿပးႏႈတဆကၾကတာဘ။ ေနာကၿပးေတာ အငယာလနမာ ဂးနစလ႔ေခၚတ ဘယာလလ၊ ထနး ရညလလ အရကတမးရတယ။ သက ခြကထကထညထညျခငး ဘယာလအ၀ါေရာငပ။ အ… ေနာက မနစပငးအတြငး တျဖညးျဖညး အမေရာငကေျပာငးသြားတယ။ အဒကမ ေသာကၾကတာ။ ရးရာ ဘယာလ႔ ေျပာရမာပါဘ။ စေသာကခါစက အရသာကတမးျဖစေပမယ မဆးဘး။ ေနာကေတာ ေသာကလ႔ေကာငး လာတယ။ ကေနာလညး အငယာလနညေနေတြမာ မတေဆြေတြက လာေခၚရင ဂးနစပေသာကမယ ေျပာလ႔သတ႔က ခငဗားတေျဖးေျဖးန႔ အငယာလနသားျဖစလာၿပ “You are becoming Irish.” လ႔ ေျပာ ၾကတအထပ။ ကေနာစဥးစားတာက ဒလဘယာမးက ငါဒမာရေနတနးပ ဒအရသာန႔ေသာကရတာ ဟျပန ေရာကရင ေသာကလ႔ရေတာမာမဟတဘး။ အခြငအေရးရတနး အ၀ေသာကထားမလ႔ေပါ။

(၁၀၀)

အေနာကမအေရ႕ရပ၀နးဆသ႔ အငယာလနခရးစဥကအျပန ေနာေ၀ႏငင ေအာစလက ခနျပန၀ငၿပး ေနာကပငးေလးငါးရကေနၿပး ျပန ထြကခတယ။ သမားဖနပႀကးကေခာငေခာငႀကးစြပၿပး ေလာကသြားေနတကေနာက မၾကညရကလ႔ က ဖးခြားက သားေရဖနပတရ၀ယေပးလကေသးတယ။ ရာသဥတေၾကာင ခရးစဥေရႊ႕ဆငးတာန႔ႀကလ႔ ဒနး မတႏငငရ႕ၿမ႕ေတာ ကပငေဟဂငက တရက ညအပ၀ငနားရေသးတယ။ ေလယာဥကမၸဏက ဟတယမာ တညတညးဖ႔ အခမစစဥေပးတအျပင။ ဟတယကအသြားအျပနလပဖ႔ တကစလကမတႏစေစာငလညး ထညေပးထားတယ။ အျပငမာ တကစထြကရာေတာ ေတာေတာန႔မေတြ႕ဘး။ လကေလာခါနးမ အသက ႀကးႀကးအဖးႀကးတေယာကက လာေမးတယ။ သက တကစဒရငဘာဘေလ။ ကားေခါငမးေပၚမာ တကစ ဆတဆငးဘတမတတထားဘး။ ကားထေရာကမ မတာကေတြ႕တယ။ အ… သတ႔တကစကားက မာစးဒး ဘန႔ဇ ေတြ။ ေကာငးေရာ… ထငးလ ႏငငေတြမာေတာင သေဌးေတြေလာက ဇမခစးၾကတာ၊ ဒနးမတလ ခမးသာတႏငငက တကစပါ လပပစလကၾကတယ။ ကေနာက တကစလကမတ တေစာငသ႔ကေပးလက တယ။ အလကားေပးေနတယသာဆတယ ဟတယကလညး အေကာငးစား။ ကေနာလ ေတာထကသပန အေနန႔ အပမကထေတာင ထညမမကဖးဘး။ အျပနကေတာ တကစရာရလြယသြားပါတယ။ မတာတတ ထားတ မာစဒးကားေတြက လကရာတတသြားလ႔။

ေနာကေန႔ ေလယာဥပန႔ ကပငေဟဂငကေန ပါကစၥတနႏငငရ႕ အစၥလမၼဘတၿမ႕ကေရာကတယ။ ေလယာဥကြငးကထြကၿပး ေလဆပမာပ ေနာကေန႔ေလယာဥန႔ ဘနေကာကကျပနရမာဆေတာ အဒည အပဖ႔ တညးခခနးစစဥရတယ။ တညးခခနးက ကားလာႀကပါတယ။ အ… လမးကေတာ ေနာကက ေမာေတာဆငကယန႔ ရႏစေယာက လကလာတယ။ ကားဒရငဘာက ရပေပးလကတယ။ သတ႔က ကား သမားန႔စကားေျပာေနရငးက ကေနာက ကြကၾကညကြကၾကညလပေနၾကတယ။ ေနာကေတာ ၾကာလာ တာန႔… ခငဗားတ႔ ဘာျပနာရလလ႔ အဂၤလပလေမးေတာ။ ရေတြက အဂၤလပစကားမတတေတာ ဒရင ဘာက ကေနာက သ႔ကားက လငစငမရေသးလ႔ (၀စေသာကျဖစေန) သတ႔က ျပနာရာေနတာပါတ။ အ.. ရတေယာကက ဒရငဘာက ဘာ၀ငေျပာလကတယမသဘး ဒရငဘာက ကေနာဖကျပနလညၿပး ခငဗားအပေတြက ရာခငတယလ႔ေျပာတယ။ ကေနာက ရပါတယဆေတာ တေယာကက ကားေနာကဖး ဖြငခငးၿပး အေနာကက ကေနာအတႀကးက သြားစစေနတအခန၊ တေယာကက ကေနာက လကထက လကဆြအပက ကားေခါငးခနးမာ ဖြငခငးတယ။ ကေနာ နနစတတသြားတယ။ ကားတခါးဖြငထြကၿပး ကားေနာကဖကက ေလာကသြားၿပး အတေတြအား လး တစတညးပေပးလကၿပး “စစ… မငးတ႔ ငါမကေစေရ႕မာပအားလးကစစ” လ႔လပထညလကတယ။ ဟတတယေလ… တကယလ႔ သတ႔က ကယမျမငခင ေပါကကရေတြထညၿပး ျပနာရာႏႈငတာမး မရ လား။ ေနာကၿပး ကယအတထကပစၥညးေတြလ ေပာကႏႈငတယေလ။ အ၀တအစားအသးအေဆာင ေလာကပဆေတာ သတ႔က “အေက” လ႔ေျပာတယ။ ဒေတာကေနာက မၾကညမလငမကႏာန႔ ဒရငဘာ က အဒါဆရင ခငဗားကားက တညးခခနးကအရငေမာငးၿပး သတ႔က ေနာကကလကခငး ဟေရာကမရငး ဗာ၊ ကေနာလ ရစနာရေလာက ေလယာဥစးခတာ သပပငပနးေနၿပ။ အနားယခငၿပ၊ ဒါမမဟတ ကေနာ က မေကနပလ႔ ထပစစေဆးခငေသးရငလ ကေနာသရးကပါ ေခၚေပးမယလ႔ အတညေပါကေျပာေတာမ သတ႔ရႏစေယာကက ဆငကယကေရ႕ကေမာငး၊ ေနာကက ကေနာတကစကားက လကန႔ အဆငေျပ သြားတယ။ တညးခခနးပငရငန႔ရန႔ အႀကတအနယ ဆကလးေနတအခန ကေနာလညး အေပၚထပက ကေနာအတြကအခနးဆကတက၊ ေရတ၀ခးၿပး နားရေတာတယ။ သတ႔ တညးခခနးရတေနရာက ကယ ဆက ဟေခတ၀ငဒါမယာလ အေတာေလးသန႔တယ။ ညေနပငး အျပငထြကလညျဖစေသးတယ။ ဖာတာ ဗလဆတ ႀကးကယလြနးတ ဗလႀကးကေရာကခတယ။ ႀကးကယတယဆတာ အလကားေျပာတာမဟတ ဘး၊ ခပလမးလမးက လမးၾကညရင ဗလက ဟတယႀကးေလာက ျဖစေနတျမငကြငးထမာ လေတြက မးခစဆေလာကအရြယပ ျမငရတယ။ ဘယေလာကႀကးမားတ ဘာသာေရးအေဆာကအအလဆတာ ျမငသာေအာငပါ။ အ… အဒအခနက ပါကစၥတနႏငငမာလ ကယႏငငန႔အလားတ စစအာဏာသမးအပ ခပေရးန႔သြားေနၾကျပနသတ။ ေလဆပက လၿခေရးရက မတဖြ႕ၿပး ခငဗားတ႔ပါကစၥတနႏငငက လကရစစအစးရကႀကကလားလ႔ ေမး ၾကညေတာ သက “ႏး” တ။ ယနေဖာငး၀တေတြထက သပနျဖစမယ ပါကစၥတနႏငငသားလားမသ။

 

တပရငး ၂၀၁ ရစေလးလးအေရးေတာပႏစပတလည အခမးအနား (ေတာငပငးထား၀ယေဒသ) ၁၉၈၉

 

ဒမကေရစတကပြအတြငး ကဆးတၾကသည အာဇာနညရေဘာမားအား အေလး… ျပ

 

ကထြနးဥး (ဇးလး) ရ႕ ေနာကဆးခရး ၁၉၉၄

 

ေတာတြငးေရာကေကာငးသားစခနးတခ

 

ကထြနးဥး (ခ) ဇးလး၊ စစဥးစးခပ

 

ကခငထြနးၾကည၊ စစေထာကခပ

(၁၀၁)

ဆးျဖတခက အေျခအေနအရပရပေၾကာင အဒႏစအကနေလာကမာ အဖြ႕ကေန ႏႈတထြကခတယ။ ကေနာ ဒဆးျဖတ ခကလမး ဆးျဖတခကေတြ ခရတအေျခအေနကေရာကလာတငး အေတာခတခတျဖစရတယ။ အမက ေန ေတာခမယလ႔ စဥးစားတအခနကလညး ဆးျဖတခကမာတနးကလညး လြနဆြမႈေတြအမားႀကး ရင ဆငရတယ။ ဒါေပမယ ဆးျဖတခကကေအာင အစစထညေတြးရတာေတြရတယ။ ကယရ႕ကနးမာေရး အေျခအေနအပါအ၀င ကယကအမနတကယ ထထ၀င၀ငဆကလပႏႈငမလပႏႈငဆတာမးကပါ စဥးစားရ တာေပါ။ အဖြ႕အစညးက ကေနာတ႔၀ငးၿပးထမးခငၾကတယ။ အေနအထားေတြအရ အဖြ႕အစညးက ကယက လကထမးေနရတာမးကလညး မလလားဘး။ ABSDF ေကာငးသားတပမေတာကထြကခၾကတ ရေဘာေတြအမားစမာလညး အဒလခစားမႈေတြရမာဘ။ အဒအခနမာ ႏငငေရး၊ စစေရးအရ အဖြ႕အတြငး ရႈပေထြးမႈေတြ အမားႀကးရခတာလညးအမန။ ေနာက တခက လြတလြတလပလပန႔ ကယဆးျဖတခကန႔ကယ လကေတြ႕ကကလပႏႈငတ ႏငငေရး၊ လမႈေရး အလပေတြကလညး စညးေႏာငမႈကငးကငးန႔ လြတလြတလပလပလပခငတာေတြလညးရတယ။ လငယ တေယာကအေနန႔ သပၿပးတာ၀နႀကးတျဖတသနးမႈတခက ကယလပႏႈငေနတအခနမာ လပသငတယလ႔ ထငလ႔ မ.က.ဒ.တ (ABSDF) က၀ငၿပး အခနကာလရည တာ၀နယခတာအတြကေတာ ကယကယကယ ေကနပေနမတယ။ ေကာငးသားသမဂၢေနာကပငး ကေနာတ႔ညအကေမာငႏမေတြ ခပၾကမးၾကမး၊ ခပရရ ျဖတသနးခၾကတ ေကာငးသားတပမေတာက ကေနာတ႔ရ႕မခငအဖြ႔အစညးလ႔ ဒေန႔အထခယ သေယာဇဥျဖစေနရေသး သလ ျဖစစဥေတြက အခနအတအကမမတမတာကလြလ႔ ကေနာတ႔ရ႕အပမကရညျဖတသနးမႈက စဥးစားလကတငး မကေစထမာ ျဖတကန၊ ျဖတကန အပငးအစေလးေတြက အၿမတမးျပနျမငေနရဆ ပါဘ။

(၁၀၂)

ထာ၀ရေကာငးသားမား ကေနာတ႔ရ႕ ျပငပလႈပရားမႈမာ ႏငငတကာက ေကာငးသားအဖြ႕အစညးေပါငးစရ႕ ေကာငးသားေတြန႔ ဆကဆခရတယ။ တခ႕ဆရင ကယလမးလ႔ေတာင ထငၿပး ျမနမာလေတြ ေမၿပးေလာကေျပာေနမတ အထ ရငးႏးခတာေတြရတယ။ အာရေကာငးသားမားအဖြ႕ႀကး Asian Student Association (ASA)

အပါအ၀င အာရန႔ အေနာကတငး ေကာငးသားေတြထကဆရင သရလကၤာမာ မားကပစေပါ။ အရင တေလာက သက၀နႀကးျဖစေနၿပတ။ ထငးေကာငးသား သမဂၢေခါငးေဆာင စရယဆင ဆရင အခ လႊတ ေတာအမတတေယာကေပါ။ ဘဂၤလားေဒရဖကမာလညး ခးႏးဘင (သ႔က ခးႏးဘငလ႔ တျခားေကာငး သားငယေတြေခၚသလ ကေနာလကေခၚေပမယ သကကေနာထကငယေသးတယ) က လႊတေတာအ မတျဖစလာၿပ။ ကေနာမသေသးတ တျခားလငယ၊ေကာငးသားေခါငးေဆာငေတြ အဒလ အမတျဖစေန ၾကတာေတြ ရႏႈငေသးတယ။ ကေနာတ႔က ထငးႏငငအပါအ၀င အာရႏငငေတြမာလပတ အစညးအေ၀းေတြ၊ ေဆြးေႏြးပြေတြတကတငး ဗမာေကာငးသားလ႔ေျပာၿပး မတဆကေလရတအခါ ေနာကပငး ထငးေကာငးသားေတြက ကေနာတ႔က ေနာကၿပး Forever Students (ထာ၀ရေကာငးသားေတြ) လ႔ေခၚၾကတယ။ ဟတတယေလ ႏစေတြသာ ၾကာလ႔ သတ႔က ဘြ႕ေတြရ၊ ေကာငးေတြကထြက၊ အလပရတလရ၊ ႏငငေရးပါတေခါငးေဆာငေတြ ျဖစတ လျဖစသြားၾကတအခါ သတ႔ေကာငးသားအဖြ႕အစညးေတြမာ လသစေတြ၀ငၿပး တာ၀နယလာၾကေပမယ ကေနာတ႔ဗမာေကာငးသားေတြက ဒလကဒလပ။ လသပေျပာငးသြားတာမရေတာ ထာ၀ရေကာငးသား ႀကးေတြပ ျဖစရေတာတာေပါ။ တကယေတာ ေကာငးသားစတဓာတရတယဆေပမယ အသကအရြယက ေကာငးသားအရြယေတြ မဟတၾကေတာဘး။ ဒါေပမယလ အခအခန ေကာငးသားလႈပရားမႈေတြထ ပါခ တ အသက ၇၀-၈၀ အဖးႀကးေတြသြားေမးရငလညး သတ႔ေကာငးသားစတဓာတရေနတနးပလ႔ ေျပာၾက လမမယ။ ဟတတယ ကေနာတ႔အားလး အပမကရညႀကးတခထမာ ခခနထ တ၀လညလညန႔ အတရေန ၾကတာဘ ေလ…။

(၁၀၃)

မနတငး၂၀ ေကာ ေတာလနေရးမနတငးက ႏစ (၂၀) ေကာလာခတအခါ အေျပာငးအလေတြျဖစလာတယ။ ေဒၚေအာင ဆနးစၾကညအပါအ၀င ေကာငးသားေခါငးေဆာငေတြက ႏစရညအကဥးစဘ၀က ရပတရကလႊတေပးၿပး အခဆရင အနတစေတာင ပါလမနထကေရာကေနၿပ။ ဒါကလညး တအတၾသႀကဆမၾကတယ။ ေရႊျပည ေတာေမာတငးေ၀းဘ၀ေတြက ကေနာတ႔လထ လြတေျမာကမယ ကဇာတာမားလား။ လထအေျချပတ ႏငငေရးစနစဖကက အရငက စစအစးရထကေခါငးေဆာငေတြျဖစေပမယ လကရအစးရထမာပါတ စစေခါငးေဆာငတခ႕ကဥးေဆာငၿပး အမးသားရငၾကားေစေရး၊ ဒမကေရစေရး အေျပာငးအလေတြလပ လာၾကတယ။ အားနညးခကေတြရတယဆေပမယ ေျပာငးလေရးလလားတေခါငးေဆာငဆရင စစတပ ကျဖစျဖစ၊ အတကအခဒမကေရစေခါငးေဆာငန႔ ေကာငးသားေခါငးေဆာငေတြျဖစျဖစ လထအႀကးရ မယ၊ အနာဂတမးဆကအတြက တနဘးရၿပး၊ သဘာ၀ကက ျဖစသငတလပငနးေတြလပေနတယဆရင ၀နးရသငတယလ႔လညး နားလညမတယ။

လကေတြ႕အေနအထားကလညး “ၿခဖတထက ငကေတြထက လကထက ငကတေကာငကေသခာေန သလ” ျဖစေနတာ။ ေနာကေၾကာငးျပနလညျခငး၊ မလညျခငးထက ႏစဖကစလးက သသယေတြန႔ ေရ႕က ေရာကမလာၾကေသးတာေတြကလညးေတြ႕ေနရတယ။ က… ကေနာတ႔ဘာလပၾကမလ။ သတ႔လပေနလ႔ အရငကအတငး ျဖစလာမာမဟတပါဘးကြာဆၿပး ထားလကၾကမလား။ မဟတေသးဘးထငတယ။ တပမ ေတာက အာဏာသမးဖႏပအပခပခၾကတ အာဏာရငေခါငးေဆာငေတြေၾကာင ကေနာတ႔ စစအစးက လထရ႕ရနသအျဖစသေဘာထားၿပး ဆယစႏစ ၂ ခေကာ တကခၾကတယ။ တကယေတာ ျပညတြငး စစတ႔လ ပဋပကၡေတြက တငးျပညက ခၽြတၿခကတအေနအထားက တြနးပ႔ေပးေနတာ။ အခကေနာတ႔ ေျပာေနတ စစေခါငးေဆာငေတြထက အေျပာငးအလတစတရာအတြက ဖတေခၚလာတာေတြလ ရေနျပန တယ။ ကေနာတ႔အားလးက စစအစးရကတခနလး ႏငငေရးပဋပကၡေတြက စားပြေပၚမာတနးတရညတ ေျဖရငးဖ႔ ေတာငးဆလာခၾကတာ အခ လးလးျပညမတအေျခအေနမဟတရငေတာင တစတရာေတာ ျဖစ လာၿပ။ တငးရငးသားအဖြ႕အစညးေတြအမားစ အပါအ၀င ABSDF ေကာငးသားတပမေတာကယတင အစးရန႔ ေဆြးေႏြးညႏႈငးမႈေတြ လပေနၾကၿပေကာ…။ အႏစ (၂၀) ေကာျဖတသနးခတလျခငးအတတ တေယာကကတေယာက ဘယလသေဘာထားသလ ဆတ ယၾကညမႈေတြကလညး ေမးခြနးထတစရာျဖစလာေနတယ။ ဒေနရာမာ ဒမကေရစကငစဥတချဖစ တ လြတလပစြာယၾကညရပတညပငခြင ဆတာကလညး ထညစဥးစားရမာဘ။ အခြငအေရး Right ေတြ အေၾကာငးမားမားေျပာလာၾကတ ဒမကေရစေခတဥးေရာကေနၿပထငပါ။ သယၾကညတာက သယၾကည တပစန႔ ခညးကပမယ၊ ကယယၾကညတာက ကယယၾကညတပစန႔ခညးကပၿပး လပၾကည။ ဥးတည ခကျဖစတ ဒမကေရစပနးတင ေပာကမသြားဖ႔သာ အေရးႀကးတာ။ တေယာကေယာကက ေထာငလက တာန႔ ေရာကတေနရာကေန ကယအခငးခငးအျပစေျပာေနၾကတာတခ႕ကေတြ႕လက ၾကားလကတငး စတမေကာငးျဖစရတယ။ ညၫြတေရးကစၥ။ ေကာငးသားအဖြ႕အစညးေတြၾကားညၫြတေရး၊ အတကအခပါတေတြ၊ အပစေတြ အခငးခငးညၫြတေရး၊ ျဖတသနးမႈေတြၾကားထမာ လကနကကငသပနလပတာ၊ ေထာငထ၀င သပန လပတာ ဘယသကပသာသလဆတာမးကမခြပ လကျခငးခတထားၿပး၊ ဒတခါေတာ ငါတ႔ဘယလစစ စညးစညးန႔ အနာဂတအတြက ေျပာငးလရမယကစၥေတြက လထလတနးစားအားလးန႔ ဘယလ လက တြၿပးလပၾကမလ။ တပမေတာအပါအ၀င လကနကကငအဖြ႕အစညးအားလးကလညး ဒ ဒမကေရစ ေျပာငးလမႈျဖစစဥမာ ေအာကေျခကအစ ပးေပါငးေဆာငရြကမႈေတြရလာေအာင ဘယလလပမလ။ ဥပမာ- ျပညတြငးၿငမးခမးေရး၊ ႏငငသားတဥးခငး အနာဂတလၿခေရးအကာအကြယေပးၿပး တဥးခငးအေပၚ အာမခခကရမယ ခငမာတဖြ႕စညးပအေျခခဥပေဒ အေကာငအထညေပၚေပါကလာေရးဆတာေတြက နားလညမႈတညေဆာကရငး အခနတစတရာ ျဖတသနးရေတာမယ လ႔ျမငတယ။ ရစဆယရစက ၈၈၈၈ လႈပရားမႈ ဆတာက ငါတ႔ညၫြတ တအတြက လထယၾကညမႈက အကြငးမ႔ရခၾကတာမဟတလားေလ။ လထမပါဘ တ႔… ဘာလပလ႔ရမလ။ လထအားက ေမထားလ႔ မရဘး။ လကရအေျပာငးအလကလညး အနာဂတစနစအတြက မျဖစမေန ျပငရမယကစၥေတြအတြက တစတရာ လပလ႔ရတယလ႔ျမငတယ။ ဒေလာကအထ ခရးရညသြားေတြအေနန႔ တခ႕ကစၥေတြမာ စတရညရညန႔ ထမးထမးသမးသမးျဖတသနး သငတာပါဘ။ အ… ကယန႔ အသကေပးၿပးလကတြလာတ လေတြကေတာ အေတြးအေခၚမတတာန႔ လကတြျဖတၿပး ဆကသြားေနၾကေသးတ သငးကြစတဓာတေတြက အငအားဆးရႈးမႈကလြၿပး ကယက ဘာမ ေကာငးတာေတြေပးလာမယမထင…။ မထင… မထင…။

(၁၀၄)

နဂး (၀ါ) အစ ဒ အႏစႏစဆယေကာကာလအတြငးမာ ျဖစပကသြားတာေတြအမားႀကးဘ။ ေတာလနေရးျဖတသနးမႈ ကာလမာ ကယျမငရသေလာက၊ ၾကားရသေလာကကသာ ကယသေနခေပမယ ေနာငအဆကအစပေတြ အရ စစမးၾကညေတာ ၿမ႕မာ ကနခတသငယခငးေတြ အေတာမားမားမရၾကေတာဘး။ ဆးပါးၾကၿပတ။ ကေနာအေမလညး ကေနာစတန႔ဆး၊ ကေနာအဖးျဖစတ ဘဘလညး အသကအရြယအရ လႀကးေရာဂါ န႔ မရေတာ။ ကေနာက သကၤနးပရကၡရာေတြန႔ ရဟနးခေပးခငခတ အသက ၈၆ ႏစ အဖြားလ လြနခတ ႏစေတြထ ဆးသြားခၿပ။ အရငတေလာက ငယငယက ဂစတာသငေပးခတ အကတေယာကန႔ ဖနးရ တယ။ သကေနာန႔ စကားေျပာေနေတာ သအေတာ၀မးသာေနပ။ အဒအကလညး မၾကာေသးခငေလးက ပ ဆးသြားၿပတ။ ကေနာကယတင အသက ၄၅ ႏစေကာသြားပါပေကာ။ ရငေရာျခငးန႔အတ ပါလာတ ကနးမာေရးျပနာေတြကလညး ရငဆငဂရစက ေနရေသးတယ။ စစေထာကလမးေရးအႀကးအက ၀နႀကးခပဗလခပခငညြန႔ ၀နႀကးခပတာ၀နယေနစဥမာက အဖမးခရ တယ။ သ႔က အကယခပခထားရာကေန ေထာငထကပ႔လကျပနတယတ။ ဟတနးက သ႔ကေမာေတာင မၾကညရတသေတြက သ႔က တာ၀နအရဆၿပး ျပနဖမးေခၚသြားတာေလ။ ကေနာတ႔ျပညတြငးေကာငးသား လငယတကကြလႈပရားသေတြရ႕ေနာကကလကၿပး အမးမးဖမးဆး၊ စစေဆး၊ ေထာငခန႔ ဒကၡေပးခၾက တ ေထာကလမးေရးအရာရေတြ ေထာငထက အကဥးသားေတြအေနန႔ မကႏာငယငယေရာကလာတယ တ။ မဆးက သားေကာငျဖစရျပနတယဆေတာ သသရာတပတလညေနျပနတာလား။ တရားကစရာ။ ကေနာတ႔က ေသနတဆတာမးေပၚေထာငမပစဘးလ႔ေျပာသြားတ ဥးေန၀ငးလညး ေသၿပ။ မဆလပါတ က ဆကၿပးအသကမသြငးႏႈငေတာဘး။ သ႔အသဘမာ လေတာငမရသေလာကပတ ၾကားလကပါရ႕။ စစ အာဏာသမးေခါငးေဆာငအျဖစ နာမညယခၿပးေနာကပငး ဖယရားခခရတ ဗလခပႀကးေစာေမာငလညး ဆးၿပ။ သေျပာခတ အႏငရပါတက အာဏာလႊၿပး တပမေတာသားႀကးေတြ စစတနးလားကျပနသြားဖ႔ လပမသြားႏႈငခဘး။ မဟာမတ ကရငအမးသားအစညးအရး KNU ဒးပလာယာခရငရ႕ ခရငမးႀကး ဖးတာ အယလဆးၿပ။ သစားခငတ ျမစ၀ကၽြနးေပၚက ကာကတစငါးအျပင သထေထာငခငတ ကရငလထပါတ မလပႏႈငေတာဘး။ ကရငေခါငးေဆာင ဗလခပႀကးျမလညး ကြယလြနခၿပ။ ကရငလမးေတြ ကယၾကမၼာ ကယဖနတညးႏႈငခြငဆတအဆင မေရာကေသး။ မဂၤလာဒသား ကခငထြနးၾကညလညးကဆးခၿပ။ သ လပခငတ ၿခေလးတခထမာ စကပးေရးလပငနးေတြန႔ ေအးေအးလလအေျခခဖ႔ မျဖစႏႈငေတာဘး။ စကမႈတကသလေကာငးသား ကထြနးဥး (ဇးလး) လညး ဆးပါးခၿပ။ သ႔ရ႕ အပမကေတြ အေကာငအ ထညေပၚမလာေသး။ လ႕ေဘာငသစပါတက ဟသၤာတေကာငးသားသမဂၢေကာငးသား လပေဖာကငဖက ကၫြန႔ေဇာလညး ေထာငထမာေသဆးခတယ။ ကြနျမနစပါတဥကဌ ဗလခပေကာေဇာဆရင ျဖစႏႈင ေလာကတအေနအထားမာေတာင သ႔ရ႕ေနာကဆးဆႏၵျဖစတ ေရႊတဂဘရားကေတာင ဖးခြငရမသြားလက ရဘးဆလ႔ စတမေကာငးျဖစရတယ။ ကြနျမနစဆရင ဘရားမရ၊ တရားမရဆတာ ဘယသေတြေျပာခ တာပါလမ။ လေတြျဖစခငခတာရၾကတယ။ သတ႔သကရထငရားရၾကတအခနမာ ေျပာခၾကတာလညးရ တယ။ လတငး ျဖစခငတ ဆႏၵေတြသာ ျပညၾကတယဆရင ဘာပဋပကၡမရမာမဟတေတာဘး။

ကေနာတ႔အားလး ျဖစခငတာေတြအတြက ေလာဘေတြ၊ ေနာကဆကတြ ေဒါသေတြန႔ ျဖတသနးေနၾက တာပါလား။ တကယေတာ လ႔ေလာကႀကးဆတာ ကေနာတ႔အားလးရ႕ နားခရာတခပေလ။ ကေနာလညး ထြကသြားရမာ…. အခငး၊ နာခငးအျပင ေသခငးတရားက လညးေစာငႀကေနျပနတယ။ သခၤါရက ေမေန ၾကပါလား။ ျပငပမာရေနၾကတ လပေဖာကငဖကရေဘာမတေဆြေတြလညး တျဖတျဖတဆသလ ေကြေန တာရတယ။ အ ကမၻာေပၚမာလညးၾကညဥး သဘာ၀ေဘးအႏရာယေတြမးစရေန ျပနတယ။ ျမနမာႏငင မာလညး ၂၀၀၈ ခႏစ နာဂစမနတငး၀ငလကတာ လသနးန႔ခေသၿပး ကမၻာေကာခတယမဟတလား။ ကေနာတ႔လသားေတြအေပၚကကလာမယ မျမငရေသးတအႏရာယေတြ အမားႀကးက ကေနာတ႔အားလး ညၫြတမႈန႔ လကတြရငဆငရဥးမာ။ အမနးခငးႏငငေတြက ကယႏငငက တပအငအားအလးအရငးန႔ ကးေကာေစာကားမာစးလ႔ဆတ အလးေတြက သပစတကးယဥဆနပါတယ။ ဆငေျခလညးျဖစခငျဖစ မယ။ တကယေတာ ႏငငတခန႔တခ စစေရးအရ စြကဖကကးေကာတာေတြက ေခတမစားေတာပါဘး။ ကေနာ အျဖစခငဆးဆႏၵထမာ ကေနာတ႔ျမနမာႏငငသားအားလး လြတလြတလပလပ ခနေပါကေပာရႊင ေနတာက ငယငယတနးကလ ျပနေတြ႔ခငတယ။ ဒါကလညး လြတလပမႈ၊ တရားမတမႈေတြ တကယျဖစ လာၿပး ေလာကပါလတရားထြနးကားတ ဒမကေရစေခတကေရာကမျဖစမာ။ တးတကထြနးကားမႈဆတာ က ပဋပကၡေတြကငးေလ တးတကထြနးကားေလပေပါ။ ကေနာ နယစပကေရာကတအခါ တဖကႏငငမာ ကယထကအရငေရာကၿပး ခလေနၾကတ ႏငငေရး သမားေဟာငးႀကးေတြက ေျပာျပၾကတယ။ ထငးလမးေတြက ဟးအရငက ေမာေတာကားမျမငဖးလ႔ ဗမာ ျပညဖကကေတာင သြားၿပးၾကညရတယတ။ အခေတာလညး ကေနာတ႔လမးေတြ ေအာကကေနာကက ျဖစၿပး သမားႏငငေတြမာ မကႏာငယငယန႔ အစလကအၿပလက ကၽြနခေနၾကရတနး။ ေစာငေရာကေပး ၾကတအဖြ႕အစညးေတြ ရတယဆေပမယလညး လး၀လၿခစတခရတအဆင အေနအထားက မေရာကႏႈင ေသးဘး။ ကေနာက ျမနမာႏငငမာ စနစဆးတခကေန စနစေကာငးတခက ေျပာငးလသြားဖ႔ လကပါလႈပရားေနတ Activist (တကကြလႈပရားေရးသမား) တေယာကပါ။ ႏငငတငး၊ လ႕အဖြ႕အစညးတငးမာ Activist ေတြရ ၾကတယ။ Activist ေတြက လ႔အဖြ႕အစညးတငးမာ အပခပသေတြရ႕အမားကေ၀ဖနၾကတယ၊ ေထာကျပ ၾကတယ။ အခအခနအထ ကေနာတ႔ ABSDF ေကာငးသားတပမေတာရ႕ တပဖြ႕၀ငေတြ၊ တပဖြ႕၀င ေဟာငးေတြဟာ လကရအစးရရ႕ခၽြတေခာမႈေတြက၊ သတ႔ရ႕ကၽြမးကငမႈနယပယအလက ေထာကျပေန ၾကတာရတယ။ ဒမကေရစစနစမာ အဒလလြတလြတလပလပေထာကျပႏႈငခြငေတြရရတယ။ အတကအခ မရတအစးရေအာကမာ တငးျပညန႔လမးတးတကမႈမရႏႈငပါဘး။ ေ၀ဖနမႈရေလ တးတကေလဆတာက လကခရမာပါ။ ေနာကဘယအစးရတကတက သတ႔ေစတနာန႔ ေျပာေနၾကမာပါ။   အေဖက ကေနာက သမေသခငလာေတြ႕ပါဥးကြာလ႔မာေတာ ကေနာမရတအခန အခကအခေပါငးစန႔ ျဖတသနးၾကရတ ကေနာအေဖန႔ ညညမေတြကေတြ႕ခငလာတယ။ တကယေတာ အခဆရင ကေနာ အမျပနမေရာကတာ ႏစဆယသးႏစေကာရၿပ။ ကေနာ အဖြ႕အစညးကထြကၿပးေနာကပငး နယစပမာ ပညာေရး အလပေတြ၊ လမႈေရးအလပေတြန႔ ျဖတသနးေနတာရတယ။ ကေနာ ဒအလပေတြက အခြငသာ တအခါ ျမနမာျပညမာျပနၿပးလပခငတယ။ မေတြ႕ရတာၾကာၿပျဖစတ ျပနေတြ႕ခငတ ေဆြမးသားခငး ေတြ၊ မတေဆြ သငယခငးေတြလရတယ။ သတ႔န႔ စကားေတြတ၀ႀကးေျပာခငတယ။

သြားတလေတြလ သြားေနၾကတယ။ ျပနတလေတြလ ျပနေနၾကတာၾကားရတယ။ ေဖာကျပနေရးသမားလ႔ လြယလြယေခါငးစဥတပရငလညး ဘာမျပနေျပာစရာမရပါ။ ကေနာကေတာ တျခားသကေျပာခငရင ေစာငၾကညၿပးမ အျပသေဘာန႔ ေျပာမာေ၀ဖနမာပါ။ တကယေတာ ကေနာတ႔ ကယဆးျဖတခကန႔ကယ လာၾကတာျဖစတယ။ လကနကကငေတာလနေရးလပၾကတယ။ ကမၻာမာမရသေလာကျဖစတ ေကာငး သားလကနကကငေတာလနေရးက ဒအေျပာငးအလမာ တစတရာအေရးပါလာတယလ႔ ျမငတယ။ တငး ရငးသားေတြရ႕ဒကၡန႔ ခစားခကေတြက အနးကပရေနၾကတေကာငးသားတပမေတာသားေတြက အတတ ႏစန႔ခၿပးျဖတသနးခၾကတာျဖစလ႔ ပနားလညၾကတယ။ ဒေတာတြငးေရာကေကာငးသားေတြဟာ တငး ရငးသားအေရးက ၾကားခညႇႏႈငးေပးၾကရမယက႑မာ အဓကကတယ။ ႏစဖကအျပသေဘာေဆာငတ ေဆြးေႏြးညႇႏႈငး အေျဖရာမႈေတြဟာ လေတြကေသေၾကထခကႏႈငတ စစလကနကေတြမပါဘ ေအာငျမငမႈ ဆက ဥးေဆာငသြားႏႈငပါတယ။ ပဋပကၡမရရင တငးျပညဖြ႔ၿဖးတးတကေရး ပျမနလာမယ။ ထငးႏငငက စးပြားေရးပညာရငေတြက ျမနမာႏငငဟာ ထငးက ၅ ႏစအတြငး အမလကႏႈငတယလ႔ သးသပထားၾက တယဆဘ။ ကယႏငငရ႕ အေပါငးလကၡဏာျဖစလာႏႈငတအေျခအေနအျပင သတ႔ႏငငရ႕ အႏႈတ လကၡ ဏာျပလာႏႈငတအေနအထားေတြကပါ ထညတြကထားၾကတာလ႔ေျပာတယ။ ဘယသကမအတငးေခၚတာလညးမဟတ၊ ကယအေတြးန႔ကယလာၾကတခရး။ ဒလမးခရးရညထမာ တေယာကန႔တေယာက ႀကခဆခၾကတယ။ တေယာကကတေယာက အကာကြယေပးၾကတယ။ တ ေယာကကတေယာကေဖးကၾကတယ။ အၿပးေတြန႔ႀကႀကခၿပးရငဆငၾကတယ။ ေႏြးေထြးလၿခမႈေတြအ ျပညန႔ေပါ။ အခေတာ တခ႕လညးကေနာတ႔ကခြထားရစခၾကၿပ။ ျမနမာႏငငထမာ ကနခၾကတ မတေဆြ သငယခငးေတြတခ႕ေတာင မရၾကေတာၿပဘေလ။ ဒ ၂၅ ႏစေကာကာလထမာ အဆးအေကာငး အ ေျပာငးအလေတြအမားႀကး။ ကေနာတ႔ေတာခၿပး စစအာဏာရငစနစကျဖတခဖ႔လပတေခတမာ ႏငငတကာက ေတာခေကာငးသား ေလးေတြက စာနာေထာကထားတယဆေပမယ လကနကကငေတာလနေရးက ေထာကခပပးမႈမရခဘး။ လကနကကငေတာလနေရးက ကမ႓ာေပၚမာ ကေနာတ႔လႏငငမးေတြေလာကက ကြကၿပးေခတမစားျဖစ ခတယ။ ကေနာတ႔မတငခင လကနကကငေတာလနေရးလပခတ ျပညသ႔ျပညခစပါတလ အဖြ႕ေတြ ေခတမာ ႏငငတကာအေထာကအပမ လကနကဆ အသစခပခၽြတေတြ ရခတာရတယ ၾကားဖးတယ။ လအငအားလကနကအငအားအစစသာလြနတ န၀တ၊ နအဖ စစတပေတြက ေတာရလကနကေလာကန႔ နယေျမကၽြမးကငမႈအေျခခၿပးတကရေတာ တငးရငးသားေဒသအတြငးေတြမာ ခခစစေတြေလာကကသာ အမားစဆငႏႊရတာျဖစတယ။ တကစစဆလ႔ အေစာပငးကာလ DAB တပေပါငးစန႔ ေရးၿမ႕က ၀င သမးခတာမးေလာကပရတယ။ ဒါလညး အဒၿမ႕က ထမးသမးထားႏႈငေလာကတ လအငအားန႔ လက နက ရတာမဟတလ႔ ေဒသခၿမ႕သားေတြ နာမာစးလ႔ ခကခငးလလ ျပနဆတခၾကရတာရတယ။ အခန ေတာေတာမားမားက မဟာမတတငးရငးသားေတာလနေရးအဖြ႕ေတြရ႕ယၾကညမႈရေအာင တညေဆာက ခရၿပး ကေနာတ႔လငယေတြၾကားမာလညး တဥးခငးလအပခကေတြ အမားႀကးရခတယ။ ဘာပျဖစျဖစ လကနကကငေတာလနေရးန႔ေအာငပြမခႏႈငခတအေပၚ ကေနာတ႔တေတြညခတယလ႔ ၀နခရမာဘ။ ၁၉၈၈ ခႏစ တရားမတမႈမရတ အာဏာရငအစးရကဆန႔ကငရငး ဒမကေရစေရးလႈပရားမႈအထ တႏငင လး အကြမႈက လကနကန႔ေျဖရငးလကတ ေနာကဆကတြ ျမနမာႏငငလးဆငရာေကာငးသားမား ဒမက

ရကတစတပဥး (မ.က.ဒ.တ) အဂၤလပလ All Burma Students’ Democratic Front (ABSDF) ေကာငးသားတပဥးန႔ ေကာငးသားတပမေတာေပၚေပါကလာခတယ။ တငးရငးသားေတာလနေရးအဖြ႕ ေပါငးစအေျခစကတ နယစပေဒသေတြျဖစတ ထငးနယစပ၊ တရပနယစပ၊ အႏၵယနယစပအပါအ၀င ဘဂၤလားေဒရနယစပေတြအထ ေကာငးသားလငယေတြကအေျခခၿပး တပေတြဖြ႕ခၾကတယ။ ၈၈၈၈ မာ လထေတာငးဆတ ဒမကေရစေရးတကပြေအာငျမငေရးအတြက လကနကကငေတာလနေရးထမာ လ ငယေတြေသာငးန႔ခၿပး ပါ၀ငခၾကတယ။ ဒအႏစ ၂၀ ႏစဆယေကာအတြငး ABSDF ေကာငးသား တပဥး က လမသသမသ ေတာထမာကဆးေသဆးခၾကတ လငယေကာငးသား ၇၀၀ ၀နးကငရၿပး၊ ထခကဒဏ ရာရခတရေဘာ ၄၀၀ ေလာကရတယ။ အဒစးယကခရးစဥ Odysseus journey ဆတ ဂရပျပငထမာ စစတကသြားတ အဒစးယကဟာ ပစဒန ဆတ နတမငးရ႕ ကနစာေၾကာင သ႔ရ႕ႏငငကျပနမေရာကဘ ပငလယခရးမာ အေႏာကအယကမးစန႔ ႀကၿပး ႏစေပါငးႏစဆယေလာက တ၀လညလညျဖစခရတယတ။ ဒကနစာေတြမား အေ၀းေရာက ေကာငးသားေတြျဖစတ ကေနာတ႔အားလးက သငေစခတာလား။ အခနေတြကေတာ တေရြ႕ေရြ႕ဆကၿပး ခတကေနဆပါပေလ။ မႈန၀ါး၀ါးၾကားထကေန တးတကမႈျဖစလာတ ႏငငေရးအေျပာငးအလအေျခအေနမာ သမားေတြ ေျပာေန ၾကတာထက ကယမကေစန႔ကယျမငရေအာင၊ ကယတငႀကရေအာင ကေနာလညး ကယတငျပနၾကည ရဥးမယ။ အာဃာတေတြ ရေနေသးလား။ အထကကေျပာတအတငး ေအာကမာတကယက ေျပာငးေနၾက ၿပလား။ ဒအျပနခရးက ကေနာက စကားေတြအမားႀကးေျပာျပလမမယထငပါတယ။ ၾကားခင၊ ျမငခင တာေတြကသာ ျမငရ၊ ၾကားရပါလ၏။ တရားမတလြတလပမႈမႊနးထတ ကမ႓ာသစဆသ႔