MVO-verslag 2009...Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) van Koninklijke FrieslandCampina...

MVO-verslag 2009

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Koninklijke FrieslandCampina N.V.

2 MVO-verslag 2009

Dit is het eerste MVO-verslag van FrieslandCampina. In dit

MVO-verslag presenteert FrieslandCampina de resultaten

en de belangrijkste ontwikkelingen op het gebied van

Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) van

Koninklijke FrieslandCampina N.V. uit het jaar 2009.

Het MVO-verslag van FrieslandCampina is opgesteld

volgens de richtlijnen van het Global Reporting Initiative

(GRI). Het verslag voldoet aan level B (self declared).

Het MVO-verslag en de bijbehorende GRI-inhouds-

opgave van Koninklijke FrieslandCampina N.V. zijn

te vinden op de website www.frieslandcampina.com.

Tevens is het MVO-verslag evenals het jaarverslag en

het jaaroverzicht, opvraagbaar bij de afdeling corporate

communication van FrieslandCampina.

Vragen, opmerkingen of suggesties ontvangen

wij graag op het volgende adres:

[email protected]

Toelichting

3Koninklijke FrieslandCampina N.V.

Inhoud

Woord vooraf 4

FrieslandCampina thema’s voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen 5

Profiel van FrieslandCampina 6

Kerncijfers 2009 16

FrieslandCampina in de samenleving 17

MVO-beleid van FrieslandCampina 17

Borging MVO-beleid 18

Samenstelling CSR-board 18

Transparantie 20

Samenwerking met belanghebbenden 21

Lokale gemeenschappen 22

Doelstellingen 23

Voeding & Gezondheid 24

Aanbieden van keuze en optimaliseren van samenstelling 24

Voorlichting en educatie 25

Stimuleren van beweging 27

Verantwoorde marketing en reclame 28

Voedselveiligheid en voedselkwaliteit 29

Crisis- en issuemanagement 31

Doelstellingen 31

Zorg voor milieu 32

Global Dairy Agenda for Action 32

Afspraken met overheid en branche 32

Milieuzorg 33

Duurzame energie 33

Efficiënter watergebruik 34

Milieuvriendelijkere verpakkingen 35

Afval 35

Doelstellingen 35

Toegewijde medewerkers 36

Betrokkenheid 36

Opleiding en ontwikkeling 37

Veiligheid en gezondheid 37

Sociale gevolgen van de fusie 38

Doelstellingen 39

Duurzame landbouw 40

Verduurzamen West-Europese melkveehouderij 40

Verduurzamen melkveehouderij buiten West-Europa 41

Verduurzamen internationale grondstofketens 43

Doelstellingen 45

Bijlagen

1. Overzicht van alle doelen 46

2. Verwerking van de rapportage en betrouwbaarheid van de gegevens 47

3. Verklarende woordenlijst 48

4. Externe vertegenwoordigingen 51

4 MVO-verslag 2009

Woord voorafGeachte relatie,

De fusie van Friesland Foods en Campina op

31 december 2008 biedt ons de mogelijkheid om het

beste uit beide bedrijven te combineren en invulling te

geven aan onze ambitie om de meest professionele,

succesvolle en aantrekkelijke zuivelonderneming ter

wereld te worden. In 2009 zijn we gestart met de

integratie van de activiteiten en het ontwikkelen van de

strategie voor de nieuwe onderneming met een focus

op continuïteit en de lange termijn. Een belangrijke

pijler van deze strategie is maatschappelijk verantwoord

ondernemen (MVO). FrieslandCampina is van oudsher

sterk verankerd in de samenleving door haar band

met de melkveehouders en haar productielocaties,

medewerkers en producten.

De doelstelling van FrieslandCampina is het produceren

en op de markt brengen van zuivelproducten op een

zodanige wijze dat gedurende lange termijn duurzame

waarde kan worden gecreëerd voor consumenten,

afnemers, medewerkers, leden-melkveehouders,

zakenpartners en de gemeenschappen waar

FrieslandCampina actief is. De wijze waarop we deze

duurzame waarde willen creëren komt tot uitdrukking in

ons MVO-beleid.

Wij willen bijdragen aan een duurzame ontwikkeling

ten behoeve van zowel de huidige als toekomstige

generaties. Dit betekent dat wij zoeken naar een

evenwicht tussen de resultaten die wij als bedrijf

moeten behalen en onze inzet ten behoeve van de

samenleving en het milieu, onze mensen en ons bedrijf.

Wij doen ons best om alle handelingen die wij uitvoeren

binnen de zuivelketen – de weg die melk volgt van de

koe tot consument – verder te verduurzamen

Kort na het ontstaan van FrieslandCampina zijn

inzake het MVO-beleid vijf duurzaamheidsthema’s

vastgesteld: FrieslandCampina in de samenleving,

Voeding & Gezondheid, Zorg voor milieu, Toegewijde

medewerkers en Duurzame landbouw. Door het beleid

en de programma’s voor deze thema’s verplichten we

ons om ethisch te handelen en bij te dragen aan de

economische ontwikkeling, waarbij we tegelijkertijd

de kwaliteit van leven van onze medewerkers, het

milieu, alsmede van de lokale gemeenschappen willen

verbeteren.

In dit eerste MVO-verslag van FrieslandCampina geven

we inzicht in ons beleid en de behaalde resultaten op

het gebied van MVO voor het jaar 2009.

Bij FrieslandCampina geloven we dat we met elkaar de

keten verder kunnen verduurzamen; samen met onze

leden-melkveehouders, medewerkers, leveranciers,

afnemers en andere belanghebbenden.

Cees ‘t Hart

CEO Koninklijke FrieslandCampina N.V.

Amersfoort, juli 2010


FrieslandCampina thema’s voor Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen

Duurzame landbouw

Toegewijde medewerkers

FrieslandCampina in de samenleving

Voeding & Gezondheid

Zorg voor milieu

6 MVO-verslag 2009

Wij zorgen voor gezonde voeding, elke dag...


...voor een miljard mensen wereldwijd

FrieslandCampina voorziet mensen wereldwijd van al het goede

van melk. FrieslandCampina produceert baby- en kindervoeding,

zuiveldranken, kaas, melk, yoghurts, toetjes, boter, room,

melkpoeder, zuivelingrediënten en vruchtendranken. Producten

die een belangrijke rol spelen in de voeding en het welzijn

van mensen. Wij zijn samen met onze leden-melkveehouders

expert in melk en breiden onze kennis over toepassingen ervan

voortdurend uit. Die kennis strekt zich uit van de kwaliteit

van het grasland waarop de koeien grazen tot het op de markt

brengen van smakelijke kazen, gezonde zuiveldranken en de

best mogelijke ingrediënten voor de voedingsmiddelen- en

farmaceutische industrie. En alle stappen daartussen. Wij zorgen

voor gezonde voeding, elke dag.

Wij zorgen voor gezonde voeding, elke dag...

Profiel van FrieslandCampina

8 MVO-verslag 2009

Onze ondernemingKoninklijke FrieslandCampina is een multinationale

zuivelonderneming waarvan alle aandelen in handen

zijn van Zuivelcoöperatie FrieslandCampina, waarbij

15.300 leden-melkveebedrijven in Nederland, Duitsland

en België zijn aangesloten. Onze producten zijn in meer

dan honderd landen te koop. De belangrijkste regio’s zijn

Europa, Azië en Afrika. Ingrediënten worden wereldwijd

verkocht. In 2009 is een omzet van 8,2 miljard euro

gerealiseerd. Er werken meer dan 20.000 mensen in

24 landen.

Onze melkMelk is van nature één van de rijkste voedingsbronnen.

Wij verwerken de melk van de leden-melkveehouders

tot een keur aan zuivelproducten. Dagelijks kiezen

meer dan één miljard mensen voor deze producten

als onderdeel van hun voeding. Onze zuivelproducten

leveren niet alleen een unieke smaakbeleving, maar ook

eiwitten, vetten, vitaminen, mineralen en melksuikers;

bouwstoffen en brandstoffen die belangrijk zijn voor de

gezondheid en het welzijn van mensen.


Onze ambitieGoede resultaten in de markt moeten zorgen voor

een toonaangevende melkprijs voor de leden-

melkveehouders. Onze kennis van melk bouwen we

steeds verder uit door te investeren in onderzoek

en ontwikkeling. Dat moet het mogelijk maken om

de kansen die zich in de markt aandienen beter te

benutten. We willen aantrekkelijk zijn als partner

voor onze afnemers en als werkgever voor onze

medewerkers. FrieslandCampina heeft de ambitie de

meest professionele, succesvolle en aantrekkelijke

zuivelonderneming ter wereld te worden.

Onze klantenConsumenten kopen wereldwijd onze zuivelproducten

en vruchtensappen in supermarkten, buurtwinkels of

ergens onderweg. Professionele verwerkers in horeca,

bakkerij, ijsindustrie en voedingsmiddelenindustrie

verwerken onze room en boterproducten.

Voedingsmiddelenbedrijven en farmaceutische

ondernemingen nemen specifieke ingrediënten uit

zuivel af.

10 MVO-verslag 2009

FrieslandCampina heeft sterke consumentenmerken

op het gebied van zuivelproducten, vruchtensappen

en -dranken, sportdranken, room- en boterproducten,

desserts en ijs- en milkshakemixen voor professionele

gebruikers en ingrediënten voor industriële afnemers.

Zuivelproducten: Betagen, Buttergold, Campina,

Chocomel/Cécémel, Completa, Dutch Lady, Foremost,

Frico, Friesche Vlag (koffiemelk en langhoudbare melk),

Frisian Flag, Friso, Fristi, Fruttis, Goedemorgen, Joyvalle,

Landliebe, Milli, Milner, Mona, Napolact, NoyNoy,

Optimel/Optiwell, Peak, Pöttyös, Puddis, Rainbow,

Valess, Vifit en Yazoo.

Vruchtensappen en -dranken: Appelsientje, CoolBest en

DubbelFrisss. Sportdrank: Extran.


Onze merken Room- en boterproducten, desserts en ijs- en

milkshakemixen voor professionele gebruikers:

Debic, Hollandia en Polderland.

Ingrediënten voor industriële afnemers:

Creamy Creation, DMV, Domo, Kievit, Nutrifeed en

DMV-Fonterra Excipients.

12 MVO-verslag 2009

Structuur en organisatie

De 21.062 melkveehouders in Nederland, Duitsland

en België die lid zijn van Zuivelcoöperatie

FrieslandCampina U.A. staan aan de basis van de

zuivelketen. Door de leden gekozen vertegenwoordigers

vormen de 21 districtsbesturen, die gezamenlijk

weer de ledenraad vormen. De ledenraad bestaat

uit 210 leden. De ledenraad kiest de 9 bestuursleden

van de coöperatie, die ook deel uitmaken van de

raad van commissarissen van de onderneming.

Zo zijn de leden-melkveehouders betrokken bij

beleidsbepalende onderwerpen en bij het toezicht op

de onderneming. Zuivelcoöperatie FrieslandCampina

U.A. houdt alle aandelen in het kapitaal van Koninklijke

FrieslandCampina N.V.

Koninklijke FrieslandCampina N.V. is houder van

alle aandelen in het kapitaal van FrieslandCampina

Nederland Holding B.V., waaronder de vennootschappen

vallen waarin de melkverwerkende activiteiten

in Nederland zijn ondergebracht. Koninklijke

FrieslandCampina N.V. houdt verder alle aandelen

in het kapitaal van FrieslandCampina International

Holding B.V., van waaruit de buitenlandse activiteiten

plaatsvinden. Op 30 en 31 december 2009 is de

juridische structuur van de verschillende onderliggende

vennootschappen gewijzigd. De voormalige juridische

entiteiten van Friesland Foods en Campina met dezelfde

soort activiteit zijn daarbij met elkaar gefuseerd.

FrieslandCampina heeft haar commerciële activiteiten

ondergebracht in vier business groups:

• Consumer Products Europe is in Europa actief met

consumptiemelk, zuiveldranken, yoghurts, desserts,

koffiemelk en room. Daarnaast produceert en

verkoopt deze business group vruchtensappen en

–dranken.

• Consumer Products International houdt zich bezig

met de verwerking en verkoop van melk(producten)

in Azië, Afrika en het Midden-Oosten.

• Cheese & Butter is actief in de productie, rijping

en verkoop van kaas, boter en boterproducten.

De halfharde Goudse, Edammer en Maasdammer

kazen zijn in vele landen ter wereld verkrijgbaar.

Daarnaast richt de groep zich met name op boter in

consumentenverpakkingen en boter, melkvetfracties

en boterolie voor professionele afnemers.

• Ingredients verwerkt, produceert en verkoopt

zuivelingrediënten voor industriële afnemers, zoals

de voedingsindustrie en de farmaceutische industrie.

De business group beschikt over veel kennis voor het

toepassen van melkbestanddelen in eindproducten

van dagelijkse voeding, babyvoeding en hulpstoffen

tot aan medicijnen.


FrieslandCampina Export

FrieslandCampina Middle East

FrieslandCampina WAMCO Nigeria

FrieslandCampina Malaysia/Singapore

FrieslandCampina Vietnam

FrieslandCampina Thailand

Betagen Thailand

FrieslandCampina Indonesia

FrieslandCampina China

FrieslandCampina Hong Kong

Consumer Products Europe

FrieslandCampina Dagvers

FrieslandCampina Benelux

FrieslandCampina Germany

FrieslandCampina Professional

FrieslandCampina Hungary

FrieslandCampina Romania

FrieslandCampina Hellas

FrieslandCampina Russia

FrieslandCampina UK

FrieslandCampina Spain

Executive board

Consumer Products International

FrieslandCampina Cheese

FrieslandCampina Cheese Specialties

FrieslandCampina Butter

Cheese & Butter

FrieslandCampina Domo

FrieslandCampina Kievit

FrieslandCampina DMV

FrieslandCampina Dairy Feed

FrieslandCampina Creamy Creation

Ingredients

Corporate centre

Leden

Districten

Ledenraad

Bestuur

Coöperatieraad Algemene vergaderingvan aandeelhouders

Raad van commissarissen

ZuivelcoöperatieFrieslandCampina U.A.

KoninklijkeFrieslandCampina N.V.

100% eigenaar

14 MVO-verslag 2009

Wereldwijd

Omzet

(in miljoenen euro’s)

Aantal medewerkers

Aantal locaties

Noord- en Zuid-Amerika

232

125

6


Azië

1.425

4.975

18

Europa

5.663

13.970

86

Afrika en het Midden-Oosten

840

964

5

16 MVO-verslag 2009

Kerncijfers 2009

2009 2008

Groepsvermogen

als percentage van

balanstotaal

36,7 30,0

2009 2008

Werknemers

(gemiddeld aantal fte’s)

20.034 20.568

2009 2008

Aantal leden-

melkveebedrijven

einde jaar

15.326 15.837

Aantal leden

einde jaar

21.062 21.583

2009 2008

Totaal verwerkte melk

(in miljoenen kg) 10.755 11.446

Melkaanvoer leden

(in miljoenen kg)

8.685 8.589

%

Balansin miljoenen euro’s

2009 2008

Balanstotaal

4.770 4.930

Groepsvermogen

1.749 1.480

Eigen vermogen 4

1.652 1.395

Nettoschuld

842 1.494

Kasstroomin miljoenen euro’s

2009 2008

Netto kasstroom 5

757 351

Investeringen 6

231 240

Afschrijvingen 7

206 219

Resultatenin miljoenen euro’s

2009 2008

Netto-omzet

8.160 9.454

Bedrijfsresultaat 1

347 276

Bedrijfsresultaat

258 248

Winst

182 135

Waardecreatie2

in euro’s per 100 kilogram

2009 2008

Garantieprijs

26,40 35,89

Prestatietoeslag

0,59 0,48

Melkprijs

26,99 36,37

Reservering 3

0,35 0,29

1 voor incidentele lasten2 voor leden-melkveehouders3 op naam, in euro’s per 100 kilogram melk4 toe te rekenen aan aandeelhouders van de vennootschap en overige

vermogensverschaffers

5 uit operationele activiteiten 6 in grond, gebouwen, installaties en immateriële activa7 op gebouwen, installaties en immateriële activa


Voor FrieslandCampina is maatschappelijk verantwoord

en duurzaam ondernemen een integraal onderdeel

van de bedrijfsvoering. Maatschappelijk verantwoord

ondernemen wordt op een praktische en relevante

wijze ingevuld waarbij het economisch rendement

niet uit het oog wordt verloren.

FrieslandCampina hecht veel waarde aan een goede

relatie met consumenten, afnemers, medewerkers,

zakenpartners, maatschappelijke organisaties en

de gemeenschappen waarin de onderneming actief

is. Samenwerking en overleg met deze en andere

belanghebbenden staan aan de basis van het

verwezenlijken van de duurzaamheidsambities. Daarbij

gaat het om mondiale duurzaamheidsthema’s, maar ook

om de ontwikkeling van lokale gemeenschappen.

MVO-beleid van FrieslandCampinaIn 2009, het eerste jaar na de fusie tussen Friesland

Foods en Campina is een uitgebreide inventarisatie

verricht naar de maatschappelijke thema’s in de

verschillende regio’s waarin FrieslandCampina actief

is. Daarbij is gebruik gemaakt van de aanwezige kennis

van beide fusieondernemingen op het gebied van

sector-, keten- en levenscyclusanalyses (LCA’s) om

duurzaamheidsthema’s in kaart te brengen. Verder zijn

samen met KPMG Sustainability en TiasNimbas Business

School issue-analyses uitgevoerd. Onderstaande

wereldkaart toont per regio de belangrijkste mondiale

thema’s in relatie tot de zuivelketen (productie,

verwerking en consumptie).


Afrika

Waterschaarste en

waterverontreiniging

Armoede

Ondervoeding

Zorg voor moeder en kind

Noord-Amerika

Klimaatverandering

Dierenwelzijn

Gezondheid: obesitas

Zuid-Amerika

Waterverontreiniging

Schoon water en riolering


Midden-Oosten

Watertekort



Europa

Broeikasgasemissies en klimaatverandering

Training en opleiding

Dierenwelzijn

Gezondheid: obesitas en kanker

Azië


Armoedebestrijding

Training en opleiding

Ondervoeding

Mondiale thema’s in relatie tot de zuivelketen

Bron: KPMG Sustainability en TiasNimbas Business School

18 MVO-verslag 2009

Aan de hand van deze issue-analyses zijn vijf

thema’s gedefinieerd waarbinnen het FrieslandCampina

MVO-beleid wordt vormgegeven:

• FrieslandCampina in de samenleving

• Voeding & Gezondheid

• Zorg voor milieu

• Toegewijde medewerkers

• Duurzame landbouw

Aan de hand van deze thema’s speelt FrieslandCampina

in op die behoeften in de samenleving waaraan de

onderneming daadwerkelijk een bijdrage kan leveren.

In 2010 wordt voor elk van deze thema’s het beleid

verder uitgewerkt, gevolgd door concrete doelstellingen

en activiteiten. Leidraad hierbij is ISO 26000, de

wereldwijde richtlijn voor Maatschappelijk Verantwoord

Ondernemen.

Meer informatie over ISO 26000 is te vinden op

www.iso.org/sr

Borging MVO-beleidHet MVO-beleid bij FrieslandCampina valt onder

verantwoordelijkheid van de afdeling Corporate

Environment & Sustainability en de Corporate Social

Responsibility (CSR)-board. De afdeling Corporate

Environment & Sustainability valt onder de afdeling

Corporate Public & Quality Affairs en is verantwoordelijk

voor:

• het opzetten en actueel houden van de MVO-

strategie en het MVO-beleid;

• het opstellen van beleid rondom milieu,

arbeidsveiligheid en brandpreventie;

• het coördineren van de uitvoering van het MVO-

programma;

• het naar de externe belanghebbenden

communiceren van het MVO-beleid.

Samen met de CSR-board is deze afdeling verant-

woordelijk voor het informeren van de executive

board en het management van de business groups en

werkmaatschappijen over de voortgang van het MVO-

beleid. De business groups en werkmaatschappijen zijn

verantwoordelijk voor de implementatie van het MVO-

beleid. Maar uiteindelijk zijn het de medewerkers van

FrieslandCampina wereldwijd die bepalend zijn voor het

succes van het MVO-beleid.

Eind 2009 heeft FrieslandCampina een Corporate Social

Responsibility (CSR)-board opgericht. Deze board geeft

invulling aan de MVO-strategie en de bijbehorende

doelstellingen. De CSR-board heeft in 2009 de focuspunten

voor de MVO-strategie vastgesteld. In 2010 zal verder

invulling worden gegeven aan het MVO-beleid en de

bijbehorende doelstellingen en programma’s.

Samenstelling CSR-board:Cees ‘t Hart CEO en voorzitter

Bas van den Berg (tot 31 december 2009)

Managing director FrieslandCampina Dagvers Nederland

Werner Buck Director Corporate Public & Quality Affairs

Kapil Garg Executive director Consumer Products International

Eric Heres (tot 1 maart 2010)

Director Corporate Communication

Robert Koning Director Corporate Legal Affairs & Company Secretary

Frank van Ooijen (per 1 juni 2010)

Director Corporate Communication

Jaap Petraeus Manager Corporate Environment & Sustainability

Franc Reefman Marketing director Consumer Products Europe

Patrick Reekmans (per 1 juni 2010)

Managing director FrieslandCampina Benelux

Atze Schaap Director Co-operative Affairs

Jaap de Vries Director Corporate Human Resources


GedragscodeOm correct en integer gedrag van medewerkers te

bevorderen heeft FrieslandCampina na de fusie een

nieuwe Code of Conduct opgesteld. Hierin is opgeno-

men dat FrieslandCampina de Universele Verklaring

van de Rechten van de Mens van de Verenigde Naties

als universele standaard beschouwt. Verder gaat de ge-

dragscode in op onder meer het uitsluiten van corruptie,

kinderarbeid, gedwongen arbeid en discriminatie rich-

ting medewerkers en het respecteren van de rechten

van medewerkers om zich te organiseren in vakbonden.

Deze nieuwe gedragscode is in 2009 ontwikkeld en

wordt in 2010 geïmplementeerd. Alle werknemers wordt

gevraagd de gedragscode grondig te lezen en toe te

passen in de dagelijkse werkzaamheden. De executive

board is er verantwoordelijk voor dat de gedragscode

door alle medewerkers wordt begrepen. Naleving wordt

jaarlijks gemonitord en gerapporteerd aan de auditcom-

missie en de raad van commissarissen. Medewerkers

worden verzocht overtredingen van de gedragscode te

melden.

Klokkenluidersregeling Om transparantie en integriteit te bevorderen heeft

FrieslandCampina naast de gedragscode een nieuwe

klokkenluidersregeling ontwikkeld. FrieslandCampina

moedigt haar medewerkers aan hun bezorgdheid te

uiten als men vermoedt of weet dat in strijd met de

gedragscode gehandeld wordt. De regeling dient als

leidraad hoe de bezorgdheid te uiten en sluit strafmaat-

regelen tegen of oneerlijke behandeling van klokken-

luiders uit. De nieuwe klokkenluidersregeling is in 2009

ontwikkeld en wordt in 2010 geïmplementeerd. Dat bete-

kent dat alle medewerkers in 2010 geïnformeerd worden

over de regeling en dat in elk onderdeel van de organi-

satie een lokale vertrouwenspersoon wordt aangewezen

en geïnstrueerd. Er is een corporate integriteitscommis-

sie geïnstalleerd, bestaande uit een lid van de execu-

tive board, de secretaris van de executive board en de

corporate compliance officer. De integriteitscommissie

is verantwoordelijk voor de implementatie en de juiste

procedures voor het melden van overtredingen. Verder

toetst, onderzoekt en behandelt de integriteitscommis-

sie gemelde zaken. De executive board zal de activitei-

ten van de integriteitscommissie jaarlijks rapporteren

aan de auditcommissie en de raad van commissarissen.

In Nigeria zijn met steun

van FrieslandCampina 25

waterputten aangelegd,

waarvan er 9 gebruik maken

van zonne-energie.

Bouw van waterputten

20 MVO-verslag 2009

LeveranciersnormenVoor leveranciers van FrieslandCampina geldt een set

van normen, de zogenoemde ‘Business Practices for

Suppliers’. Deze leveranciersnormen gaan onder meer

in op nationale en lokale wettelijke vereisten, industrie-

normen, mensenrechten, voedselveiligheid en –kwaliteit

en duurzame bedrijfsvoering. De leveranciersnormen

zijn afgeleid van de gedragscode en worden in 2010 en

2011 geïmplementeerd.

Transparantie FrieslandCampina streeft ernaar zo transparant

mogelijk te zijn voor werknemers, leden-

melkveehouders, klanten, consumenten, leveranciers,

maat schappelijke organisaties en autoriteiten. Op de

website www.frieslandcampina.com zijn zowel actuele

ontwikkelingen als achtergronden en toelichtingen

over activiteiten en producten van FrieslandCampina

te vinden. In het jaarverslag en het jaaroverzicht wordt

verslag gedaan van de belangrijkste ontwikkelingen

en worden de financiële resultaten toegelicht. In

het jaarlijks te verschijnen MVO-verslag worden

duurzaamheidsinspanningen inzichtelijk. Regelmatig

organiseert FrieslandCampina bijeenkomsten voor

leden-melkveehouders en vindt overleg plaats met de

ondernemingsraden, de centrale ondernemingsraad

en de European Working Council. Verder worden

leden-melkveehouders en personeelsleden

geïnformeerd via het ledenmagazine, een eigen

ledenwebsite, het personeelsmagazine, intranet en

personeelsbijeenkomsten.

Het jaarverslag, het jaaroverzicht, de persberichten,

actuele ontwikkelingen en bedrijfsinformatie zijn te

vinden op www.frieslandcampina.com

Open BoerderijdagenFrieslandCampina werkt intensief samen met haar

leden-melkveehouders om mensen informatie te

verschaffen en te betrekken bij ontwikkelingen in

de melkveehouderij. Zo werden ook in 2009 de

Open Boerderijdagen georganiseerd. Meer dan

80.000 geïnteresseerden bezochten één van de

55 deelnemende melkveehouderijen waar zij uitleg

kregen over de productie van melk en konden

deelnemen aan verschillende activiteiten als een

rondleiding en een speurtocht.

Open DeurendagIn februari 2009 openden negen vestigingen van

FrieslandCampina hun deuren om jongeren van het

VMBO/HAVO enthousiast te maken voor werken

in de zuivel. Tijdens de Open Deurendag kregen

jongeren informatie over het Young Waves MBO-

opleidingsprogramma en konden zij deelnemen aan

een rondleiding en een speeddate.

Jaarlijks MVO-verslagFrieslandCampina brengt met ingang van 2010

jaarlijks een MVO-verslag uit. In dit verslag worden

de strategie, het beleid en de voortgang op het

gebied van MVO uiteen gezet. Door het gebruik van

kwantitatieve data is het mogelijk trends in kaart

te brengen en hierop te sturen in het MVO-beleid.

Met de gegevens die jaarlijks verzameld worden,

kunnen de prestaties voor elk duurzaamheidsthema

worden beoordeeld. FrieslandCampina streeft er

daarom naar de data zo nauwkeurig mogelijk in

beeld te brengen. Om tegemoet te komen aan de

informatiebehoefte van belanghebbenden hanteert

FrieslandCampina bij het opstellen van het MVO-

verslag als leidraad de GRI-richtlijnen en de criteria

van de Transparantiebenchmark van het ministerie van

Economische Zaken. Beide instrumenten zijn tot stand

gekomen door een uitgebreid consultatieproces met het

bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en diverse

instanties van over de hele wereld.

Het MVO-verslag en bijbehorende GRI-index zijn te

vinden op www.frieslandcampina.com

Meer informatie over de GRI-richtlijnen is te vinden op

www.globalreporting.org


Samenwerking met belanghebbendenFrieslandCampina hecht veel waarde aan een goede

relatie met belanghebbenden en streeft ernaar de

juiste balans te zoeken tussen alle, soms conflicterende,

verwachtingen en behoeften van leveranciers, afnemers,

maatschappelijke organisaties en lokale overheden.

FrieslandCampina vindt een goede samenwerking met

belanghebbenden cruciaal voor het verduurzamen

van productieketens en bedrijfsprocessen. Het

management en de daartoe aangewezen medewerkers

worden aangemoedigd om samen te werken

met overheden en andere weten regelmakende

organen bij het opstellen van weten regelgeving.

Dit kan direct maar ook via brancheorganisaties en

samenwerkingsverbanden. Daarnaast onderhoudt

FrieslandCampina regelmatig contact met verschillende

maatschappelijke organisaties. Enerzijds om

duurzaamheidsissues vroegtijdig te herkennen en een

gezamenlijke aanpak te ontwikkelen. Anderzijds wordt

er op projectniveau samengewerkt met partijen als het

Wereld Natuur Fonds, Solidaridad en Stichting Natuur

en Milieu bij het verduurzamen van grondstofketens.

FrieslandCampina ondersteunt geen politieke partijen

of politieke organisaties. Een lijst van de externe

vertegenwoordigingen is te vinden in de bijlage.

Samenwerkingen met maatschappelijke organisaties in Nederland

• Solidaridad

• Wereld Natuur Fonds

• Dierenbescherming

• Stichting Natuur en Milieu

• Natuurmonumenten

“ FrieslandCampina is een van de deelnemers aan het sojaprogramma

van Solidaridad waarbij boeren in Zuid-Brazilië en India worden

ondersteund bij de verduurzaming van hun sojateelt. Sojaboeren

krijgen zo uitzicht op een beter bestaan voor hun gezin. Daarnaast

zoeken we samen naar manieren om het milieu minder te belasten.

Door de samenwerking met grote bedrijven als FrieslandCampina zijn

we in staat daadwerkelijk een verschil te maken.”

Nico Roozen, directeur Solidaridad

22 MVO-verslag 2009

Schooladoptieproject in NigeriaFrieslandCampina Nigeria heeft bij de Ogba

Junior Grammar School in Lagos een ICT-leslokaal

ingericht. Leerlingen krijgen hier onderwijs over

ICT en kunnen gebruik maken van computers met

internetverbinding en andere ICT-apparatuur. Zo kunnen

leerlingen en leraren ICT-kennis en -vaardigheden

ontwikkelen. Het ICT-leslokaal is onderdeel van het

Nigeriaanse schooladoptieproject waar organisaties

de overheid ondersteunen bij het aanleggen van

kennisinfrastructuur bij scholen.

Dairy developing programma in Vietnam en IndonesiëFrieslandCampina heeft in Vietnam en Indonesië

programma’s die de lokale melkveehouderij helpen te

verbeteren (zie pagina 41).

Lokale gemeenschappenFrieslandCampina levert actief een bijdrage aan

een aantal gerichte initiatieven die bijdragen aan de

duurzame ontwikkeling van lokale gemeenschappen.

FrieslandCampina ondersteunt daarom diverse

ontwikkelingsprojecten en goede doelen in de regio’s

met productielocaties. Hieronder staan enkele

voorbeelden.

Bouw van waterputtenFrieslandCampina ondersteunt de aanleg van

waterputten in Nigeria en Ghana voor lokale

gemeenschappen om hen te voorzien van een goede

kwaliteit drinkwater. In verband met de hoge dieselprijs

in 2008 (de pompen werken op diesel) wordt ook

gebruik gemaakt van drinkwaterputten op zonne-

energie. De opbrengst van de waterbesparingen die de

productielocatie van FrieslandCampina in Leeuwarden

heeft bereikt, wordt volledig geschonken aan het

realiseren van nog meer drinkwaterputten in Afrika.

Inmiddels zijn er in heel Nigeria 25 waterputten

aangelegd, waarvan er 9 gebruik maken van zonne-

energie.

Den Dom Dom StudiefondsSinds 2002 ondersteunt FrieslandCampina in Vietnam

basisschoolkinderen die goed kunnen leren, maar

zonder financiële steun niet door zouden kunnen gaan

naar het voortgezet onderwijs. Mensen die producten

van Dutch Lady (een merk van FrieslandCampina in

Vietnam) kopen, doneren een bedrag aan het Den

Dom Dom studiefonds. Ook zamelen medewerkers van

FrieslandCampina geld in voor het fonds. In 2009 heeft

een inzamelingsactie van een aantal jonge medewerkers

in Nederland (Young Waves) een bedrag van 16.000

euro opgeleverd. Inmiddels zijn 4.500 studiebeurzen

toegekend en nog eens 4.000 giften gedaan aan

zogeheten paren, waarbij een goede leerling wordt

gekoppeld aan een leerling die achterblijft. Ook zijn er

vanuit het fonds zes Dom Dom-scholen gebouwd. De

naam van het programma komt van de legende van

een arm, leergierig jongetje Mac Dinh Chi. Omdat zijn

familie de school niet kon betalen, luisterde hij buiten

het klaslokaal naar de leraar. Als het ’s avonds donker

werd, gebruikte hij vuurvliegjes (Dom Dom) voor licht.

Uiteindelijk behaalde Mac Dinh Chi de hoogste eretitel

van Vietnam.

“ Met het schooladoptieproject wil

FrieslandCampina in Nigeria een bijdrage leveren

aan de sociale en educatieve ontwikkeling van

lokale inwoners. Zowel de leerlingen en leraren als

de overheid zijn enthousiast over dit project.”

Nkechi Njemanze, Community Relations Manager

bij FrieslandCampina WAMCO Nigeria


Doelstellingen

• Implementatie van de nieuwe gedragscode in 2010

• Implementatie van de nieuwe klokkenluidersregeling

in 2010

• Implementatie van de nieuwe Business Practices for

Suppliers in 2010 en 2011

In Vietnam

zijn 4.500

studiebeurzen

toegekend uit het

Den Dom Dom

Studiefonds en zijn

nog eens 4.000

giften gedaan.

Den Dom Dom Studiefonds

24 MVO-verslag 2009

Voeding & GezondheidFrieslandCampina biedt mensen over de hele wereld

de mogelijkheid om te genieten van alle goede

eigenschappen van zuivel. Door het aanbieden van

een breed assortiment zuivelproducten voorziet

FrieslandCampina in de dagelijkse behoeften van meer

dan een miljard mensen uit allerlei culturen en met

verschillende voedingsgewoonten.

De ambitie van FrieslandCampina is om voortdurend

producten te ontwikkelen die bijdragen aan een

gezond en verantwoord assortiment producten in

diverse varianten en portiegroottes. Daarnaast geeft

FrieslandCampina veel aandacht aan voorlichting en

educatie rondom voeding en worden consumenten

via verschillende acties gestimuleerd tot sportieve

activiteiten. Bij een gezonde leefstijl hoort immers ook

goede voeding en voldoende beweging. Op deze manier

levert FrieslandCampina een structurele bijdrage aan

het bestrijden van gezondheidsissues. Voedselkwaliteit

en voedselveiligheid worden geborgd via een uitgebreid

kwaliteitssysteem.

Aanbieden van keuze en optimaliseren van samenstelling De meeste producten van FrieslandCampina zijn ook

beschikbaar in een light variant met minder energie (vet

of suiker) of zout. Op deze manier worden consumenten in

staat gesteld een verantwoorde keuze te maken

Daarnaast werkt FrieslandCampina aan het optimaliseren

van de samenstelling van producten. Via deze weg

komen er steeds meer producten in het assortiment

die voldoen aan de criteria van het Ik Kies Bewust-logo.

Verder werkt FrieslandCampina aan het stap voor stap

verlagen van suiker en zout in consumentenproducten.

Op basis van de ervaringen met (vruchten)dranken brengt

FrieslandCampina deze optimalisering nu ook aan in

zuivelproducten. Door stapsgewijs minder toe te voegen

aan producten zijn de veranderingen niet merkbaar voor

consumenten. Op de lange termijn betekent dit voor

consumenten een verlaging in de inname van energie en

zout.

Enkele voorbeelden:

• De dranken, yoghurts en desserts van Optimel (in

Nederland) en Optiwell (in Duitsland en andere

landen) bevatten 0% of 0,1% vet en er is geen suiker

toegevoegd. In Nederland en Duitsland zijn deze

producten voorzien van het Ik Kies Bewust-logo.

• De kazen van Milner bevatten aanzienlijk minder zout

en vet dan gewone Goudse kazen. Zo bevat Milner licht

gerijpt ruim 22% minder zout, Milner 30+ kaas 40%

minder vet en Milner XtraSlimm (10+ kaas) zelfs 80%

minder vet.

• Taksi, Fristi en Yoki zijn er in de varianten Geen Suiker

Toegevoegd. Deze dranken bevatten 0% vet en zijn

gezoet met zoetstoffen en suikers uit fruit. Hierdoor

bevatten ze minimaal 30% minder calorieën dan de

reguliere varianten. De hoeveelheid toegevoegd suiker

in Fristi is verlaagd, waardoor de reguliere Fristi nu ook

een Ik Kies Bewust-logo krijgt.

• DubbelFrisss Minder Zoet wordt gemaakt van fruit dat

van nature minder zoet is en bevat per glas gemiddeld

7 gram minder suiker dan de reguliere DubbelFrisss.

• Voor Campina vla (‘tikkie minder suiker’) is het

toegevoegd suikergehalte met 30% verlaagd.

In 1968 werd de eerste halfvolle melk op

de markt gebracht en in de jaren ’70 en

’80 volgden halfvolle en magere varianten

van andere consumptiemelkproducten.

In de jaren ’80 kwam er meer nadruk op

vetpercentages in zuivel en kwamen de

eerste 30+ kazen op de markt, gevolgd door

andere producten zoals 0% yoghurt en

magere melk.

Afname suikergehalte DubbelFrisss

suikergehalte in gram per 100 ml

2005 2009

7,5

8,0

8,5

9,0

9,5

10,0

10,5

11,0

Het voorbeeld van DubbelFrisss laat zien hoe

FrieslandCampina werkt aan het stap voor stap

verlagen van suiker in producten.


Zoutreductie in kaas Om de hoeveelheid zout in kaas te verlagen heeft de

Nederlandse kaassector in 2007 de NZO Werkgroep

Zoutreductie in halfharde kaas opgericht met als doel

om eind 2009 15% zoutreductie in kaas te realiseren.

Onderzoek van kaasproducten in de Nederlandse

supermarkten dat is uitgevoerd in opdracht van de NZO

door een extern analyselaboratorium heeft aangetoond

dat deze doelstelling in 2008 reeds is gehaald.

Voorlichting en educatieFrieslandCampina ziet het als haar taak om

consumenten en professionals niet alleen zorgvuldig te

informeren over de samenstelling van producten, maar

ook over voedingswaardes en voeding in het algemeen.

Ik Kies BewustFrieslandCampina is één van de oprichters van het Ik

Kies Bewust-programma, een initiatief om consumenten

te helpen bij het maken van een gezonde keuze.

Producten met het Ik Kies Bewust-logo bevatten minder

zout, suiker en verzadigde vetten. Door voor producten

te kiezen die zijn voorzien van het Ik Kies Bewust-logo,

maakt de consument eenvoudig de gezondere keus

binnen de betreffende productgroep. FrieslandCampina

beschikte in 2009 over 194 producten die voldoen aan

de criteria van Stichting Ik Kies Bewust.

Meer informatie over de Stichting Ik Kies Bewust

is te vinden op www.ikkiesbewust.eu en

www.choicesprogramme.org

FrieslandCampina InstituutVoor gezondheidsprofessionals in Nederland is het

FrieslandCampina Instituut opgericht. Diëtisten,

praktijkondersteuners en verpleegkundigen kunnen hier

terecht voor informatie en advies over voeding, zuivel

en gezondheid, gebaseerd op de laatste stand van de

wetenschap. Daarnaast biedt het instituut professionals

de mogelijkheid tot het volgen van nascholing,

e-learning modules en workshops en zijn voorlichtings-

en consumentenmaterialen beschikbaar.

Meer informatie over het FrieslandCampina Instituut is

te vinden op www.frieslandcampinainstituut.nl

De nuttige voedings stoffen van zuivel

Zuivelproducten bevatten van nature veel

nuttige voedingsstoffen zoals eiwitten,

vetzuren, koolhydraten, vitamines en

mineralen. Melkeiwit heeft een goede

voedingswaarde, hoge verteerbaarheid en

is rijk aan essentiële aminozuren. In een

Westers dieet leveren zuivelproducten

tot 70% van de aanbevolen dagelijkse

hoeveelheid calcium en dragen bij aan

de inname van vele andere belangrijke

vitaminen en mineralen zoals kalium,

magnesium, zink, fosfor, selenium, jodium,

vitaminen B2 en B12. Ook is zuivel een

goede bron van vitaminen A en D en

bevat het de essentiële omega-3 vetzuren.

Vruchtensappen, zoals sinaasappelsap

en grapefruitsap, zijn bovendien een

zeer goede natuurlijke bron van vitamine

C, foliumzuur en kalium. Een glas

sinasappelsap telt daarom mee als 1 keer

fruit per dag en draagt zo bij aan de

fruitconsumptie.

Totaal aantal producten met Ik Kies Bewust-logo

in Nederland en België

2006 2007 2008 20090

50

100

150

200

250

122

146

176194

A4.A3.

PANTONE 293

PANTONE 130

A1.

C100

M57

Y0

K0

C100

M0

Y0

K0

C0

M60

Y100

K0

C0

M0

Y100

K0

C100

M57

Y0

K0

A2.Based onPANTONE 293

R5

G96

B167

R5

G96

B167

R0

G158

B224

R238

G127

B0

R255

G236

B0

26 MVO-verslag 2009

Campina op SchoolIn het kader van een evenwichtig voedingspatroon

bij kinderen heeft FrieslandCampina een

schoolmelkprogramma, Campina op School. Schoolmelk

is al ruim 50 jaar een begrip in Nederland en zeker

onder de 110.000 kinderen die een abonnement hebben.

In 2009 is het assortiment dusdanig aangepast dat alle

producten uit het abonnement van Campina nu het Ik

Kies Bewust-logo dragen en vallen binnen de voorkeurs-

of middenwegcategorie van het Voedingscentrum.

Daarnaast is een samenwerking aangegaan met

Fruitmasters, waardoor nu ook schoolfruit beschikbaar

is. Ook in Duitsland doet FrieslandCampina mee aan

een schoolmelkprogramma. FrieslandCampina is hier

de grootste aanbieder van schoolmelk. Op ruim 5.000

scholen in Nordrhein-Westfalen, zowel basisonderwijs

als voortgezet onderwijs, wordt Landliebe-melk

aangeboden. Deze halfvolle schoolmelk heeft een

vetgehalte van 1,5%. In 2009 heeft FrieslandCampina

het schoolmelkprogramma uitgebreid naar scholen in

Baden-Wurttemberg.

Meer informatie over Campina op School is te vinden op

www.campinaopschool.nl

Meer informatie over het Duitse schoolmelkprogramma

is te vinden op www.landliebe.de

“ Wij hebben gemerkt dat direct contact een goede

methode is om Maleisische bevolking voor te

lichten over gezonde voeding. De NutriBus is daar

een mooi voorbeeld van. Daarnaast organiseren

we in Maleisië regelmatig evenementen en

andere bijeenkomsten waarbij we ingaan op

gezonde voeding en de goede eigenschappen van

melk.”Rahul Colaco, Marketing Director

van FrieslandCampina Malaysia

In 2009 is het assortiment

van Campina op School

dusdanig aangepast dat

alle producten uit het

abonnement nu het Ik Kies

Bewust-logo dragen.

Campina op School


Voedingsadviezen bij Indonesische gezondheidscentraIn samenwerking met Indonesia Health Department

geeft FrieslandCampina Indonesia onder de naam

Pojok Gizi gratis voedingsadvies aan moeders met

kleine kinderen. Het project is in 2006 opgezet door

FrieslandCampina bij 35 lokale gezondheidscentra,

waarmee circa 2.100 gezinnen geholpen konden worden.

Wegens succes is besloten om het project uit te breiden

met een mobiele variant, zodat ook afgelegen gebieden

bereikt kunnen worden. Door het gebruik van meer

en kleinere voertuigen zijn in 2009 20.000 families

bezocht en geholpen. Mensen kunnen bij de mobiele

Pojok Gizi ook terecht voor check-ups op lengte, gewicht

en bloeddruk.

Voedingscentrum in VietnamIn Vietnam heeft FrieslandCampina een

voedingscentrum opgezet om consumenten voor

te lichten over gezonde voeding. Zo kunnen ouders

voor voedingsadvies voor hun kinderen terecht bij

voedingsspecialisten. Ook worden er in samenwerking

met ouders en kinderartsen lesprogramma’s ontwikkeld,

evenementen georganiseerd en opleidingen voor

professionals verzorgd. Het centrum werkt daarbij

samen met het Vietnamese ministerie van Gezondheid,

het National Institute of Nutrition en andere

belanghebbenden. Samen met de Vietnam Nutrition

Association heeft FrieslandCampina Vietnam de Dutch

Lady Nutrition Award in het leven geroepenvoor jonge

wetenschappers en onderzoeksinstellingen op het

gebied van voeding.

Nutribus op tour door Maleisië Om de Maleisische bevolking voor te lichten over

gezonde voeding heeft Friesland Campina Malaysia

samen met de Nutrition Society of Malaysia de NutriBus

ontwikkeld. Dit mobiele educatiecentrum bracht mensen

in afgelegen gebieden op een leuke manier alles bij

over gezonde voeding en de gezonde eigenschappen

van melk. De NutriBus bood bezoekers de mogelijkheid

om hun Body Mass Index (BMI) te meten, gebruik te

maken van interactieve informatiezuilen en advies

van voedingskundigen te ontvangen inclusief een

gezondheidscheck voor kleine kinderen. In totaal is

de NutriBus op 28 verschillende locaties geweest en

hebben meer dan 18.500 mensen een bezoek gebracht

aan de NutriBus.

Stimuleren van beweging Bij een gezonde leefstijl hoort naast een gebalanceerd

dieet ook beweging. Via verschillende initiatieven

stimuleert FrieslandCampina tot (meer) beweging.

Zo kunnen consumenten via Optimel sparen voor

producten en activiteiten die te maken hebben

met bewegen zoals een klimarrangement, een

Zumba workshop, een duikarrangement, een Nordic

Walking arrangement, een cycling arrangement, een

hardloopclinic of een tennis/squash-arrangement. In

Nigeria heeft FrieslandCampina de talentshow ‘Peak,

It’s in U’ opgezet waarbij deelnemers hun talenten

demonstreren op het gebied van onder meer zang,

muziek, dans, voetbal en andere sporten. Extran is

jaarlijks sponsor van de marathon van Rotterdam en in

Nederland is in 2009 een schaatstocht georganiseerd

voor alle medewerkers.

Optimaliseren van voedingswaardes: stapsgewijs of in één keer?

Bij het optimaliseren van de voedingswaarde

van een product is het belangrijk dat het

product met een aangepaste receptuur niet

te veel afwijkt van de smaak en de beleving

van het oorspronkelijke product. Door

stapsgewijs kleine beetjes suiker of zout uit

producten te halen, wordt de consument

onbewust verleid om te kiezen voor een

steeds gezonder product. Een snelle

verlaging van waarneembare hoeveelheden

suiker of zout brengt het risico mee dat het

product niet geaccepteerd wordt, waardoor

de beoogde gezondheidswinst niet wordt

bereikt.

28 MVO-verslag 2009

Reclame voor babyvoedingFrieslandCampina houdt zich aan lokale weten

regelgeving voor reclame rondom babyvoeding. In

landen waar deze ontbreekt hanteert FrieslandCampina

de principes van de WHO International Code of

Marketing of Breastmilk Substitutes.

Meer informatie over WHO International Code of

Marketing of Breastmilk Substitutes is te vinden op

www.who.int/nutrition/publications/infantfeeding

Verantwoorde marketing en reclameFrieslandCampina houdt zich aan lokale weten

regelgeving voor reclame en de overeengekomen

nationale reclamecodes in het land van verkoop.

Reclame gericht op kinderen Omdat het voor jonge kinderen soms lastig is het

doel van reclame te begrijpen, willen de World Health

Organisation en de Europese Unie dat fabrikanten een

verantwoord beleid voeren als het gaat om reclame. In

2009 heeft FrieslandCampina in Nederland een nieuwe

reclamenorm ontwikkeld. Deze norm is per 1 januari

2010 van kracht geworden voor het gehele concern en

bestaat uit voorschriften voor:

• reclame in het algemeen;

• op kinderen gerichte reclame in het algemeen;

• reclame gericht op kinderen onder twaalf jaar binnen

de Europese Unie (EU);

• schoolprogramma’s waaronder schoolmelk.

In de Europese Unie geldt dat wanneer het publiek voor

een TV-reclame voor meer dan 30% uit kinderen onder

twaalf jaar bestaat, FrieslandCampina alleen reclame

maakt voor producten die voldoen aan de toekomstige

nutriëntenprofielen van de Europese Unie. Tot de

nutriëntenprofielen definitief zijn, moeten producten

voldoen aan de criteria van het FoodProfiler systeem.

De nieuwe norm is vanaf 1 januari 2010, samen met de

vrijwillige code van de FNLI, van toepassing op reclame

voor producten van FrieslandCampina in Nederland.

Meer informatie over het FoodProfiler systeem is te

vinden op www.thefoodprofiler.com


Foqus Farm Om klanten en consumenten de garantie te geven dat

onze producten veilig en kwalitatief hoogwaardig zijn,

heeft FrieslandCampina Foqus Farm ontwikkeld, een

nieuw kwaliteitssysteem voor leden-melkveehouders dat

per 1 januari 2010 in werking is getreden. Het systeem

betreft de productie op de boerderij tot het moment

dat de melkauto de melk ophaalt en omvat de thema’s

melk (zoals de kwaliteit van de melk, het melken en

de melkkoeling), koe (gezondheid), productieproces

(water en voer) en omgeving (weidegang). Foqus

Farm is gericht op de leden in Nederland; voor de

leden-melkveehouders in Duitsland en België haakt

FrieslandCampina aan bij gelijkwaardige nationale

systemen, zoals QM-Milch en IKM. Voor elk van de

kwaliteitsthema’s bestaan doelen en voorwaarden èn

wordt een aantal optionele punten opgenomen. Hoe een

melkveehouder scoort op de diverse kwaliteitsthema’s,

wordt bepaald aan de hand van melkonderzoek

en beoordeling van de bedrijfsvoering van de

melkveehouder door onafhankelijke, externe instanties.

Onderdeel van het systeem is de externe toets van

verzekeringspolissen van veevoerbedrijven. Per 2010

mogen leden-melkveehouders alleen veevoer afnemen

van leveranciers die op de lijst van FrieslandCampina

vermeld staan. Van bedrijven op deze lijst is de

verzekeringspolis getoetst en voldoende bevonden door

een onafhankelijke deskundige. Zonder administratieve

last voor de melkveehouder is er zo sprake van borging

van de aansprakelijkheid indien zich een calamiteit zou

voordoen met verontreiniging van veevoer.

Voedselveiligheid en voedselkwaliteitDe producten van FrieslandCampina worden gemaakt

op 68 productielocaties wereldwijd en sommige

producten worden op meer dan één locatie gemaakt.

Voor de consument maakt dat geen verschil, die moet

altijd kunnen rekenen op dezelfde hoge veiligheid en

kwaliteit. Voedselveiligheid en voedselkwaliteit hebben

bij FrieslandCampina dan ook de hoogste prioriteit.

Kwaliteitssysteem FoqusOm voedselveiligheid en voedselkwaliteit te borgen

heeft FrieslandCampina in 2009 ‘Foqus’ ontwikkeld,

een breed kwaliteitssysteem dat zowel van toepassing

is op de bedrijven van leden-melkveehouders als op de

productie- en distributielocaties van FrieslandCampina

(‘van koe tot consument’). De basis bestaat uit nationale

en internationale wetgeving, Codex-normen en wensen

van afnemers en de maatschappij in het algemeen.

Foqus ondersteunt FrieslandCampina bij de ontwikkeling

van een steeds robuuster productieproces.

In 2009 hebben in Indonesië 20.000

families mobiele gezondheidscentra

bezocht. Deze centra, mede opgezet door

FrieslandCampina Indonesia, geven gratis

advies over gezonde eetpatronen en

voedselinname.

Voedingsadviezen bij Indonesische gezondheidscentra

30 MVO-verslag 2009

Foqus Food Safety & QualityVoor de productie- en distributielocaties is Foqus Food

Safety & Quality (FS&Q) van toepassing. Een van de

basisvoorwaarden is dat alle productielocaties over een

kwaliteitssysteem moeten beschikken dat is gebaseerd

op de ISO 9001 norm. Ook moeten alle locaties een

extern getoetst HACCP-certificaat hebben. Verder

omvat Foqus FS&Q de volgende onderdelen:

• Doelvoorschriften met een duidelijke

verantwoordelijkheidsverdeling, bijvoorbeeld voor

verandermanagement en crisismanagement;

• Middelvoorschriften met duidelijke en gedetailleerde

eisen, bijvoorbeeld voor microbiologie en hygiëne;

• Uitgebreide auditlijst gebaseerd op de verbetercirkel

van Deming (Plan, Do, Check, Act);

• Richtlijnen & best practices.

De auditstandaard kan door de werkmaatschappijen

worden gebruikt om hun productielocaties te

beoordelen. Daarnaast wordt de standaard gebruikt

door het interne auditteam dat alle productielocaties

bezoekt en beoordeelt. FrieslandCampina heeft bewust

gekozen voor een intern auditteam: de auditors

zijn afkomstig uit diverse disciplines (QA, plant

management, operations) en vervullen hun audittaak

naast hun andere werkzaamheden. Deze aanpak levert

meer diepgaande audits op en heeft als gevolg dat de

auditors kennis opdoen die ze kunnen toepassen en

verspreiden in hun eigen werkomgeving. Foqus FS&Q

is ontwikkeld in 2009 en in 2010 volgt een uitgebreid

communicatie- en trainingstraject voor het auditteam,

QA en plantmanagement.

Foqus milieu, arbo en brandpreventieNaast Foqus Farm en Foqus FS&Q zijn ook arbeids-

omstandigheden, brandpreventie en milieu-aspecten

onderdeel van het Foqus kwaliteitssysteem. De basis

van deze aandachtsgebieden ligt in internationale

regelgeving en normen, zoals ISO, HACCP, Codex en

OHSAS. Meer informatie over milieu-aspecten is te

vinden in het hoofdstuk Zorg voor milieu en in het

hoofdstuk Toegewijde medewerkers wordt verder

ingegaan op veiligheid op de werkvloer.

Verbeterprogramma’sFrieslandCampina heeft een aantal programma’s

waarbinnen gewerkt wordt aan het verbeteren van de

prestaties en de bedrijfscultuur. Momenteel werken

50 locaties met een verbeterprogramma als Continu

Verbeteren, Total Productive Management (TPM) en/

of World Class Operations Management. Doel voor

2012 is om bij alle locaties een verbeterprogramma te

implementeren. World Class Operations Management

(WCOM) bestaat uit een ‘gereedschapskist’

met verschillende verbetermethoden waarmee

verbeterteams aan de slag gaan. Als lid van deze

verbeterteams zijn operators volop betrokken bij het

uitvoeren van verbeteringen. Ze denken mee over het

verhelpen van problemen en een optimale afstelling

van machines. Total Productive Management kent een

andere werkwijze, maar stelt dezelfde doelen centraal

- minder verliezen, minder stilstand van machines en

betere resultaten.


Crisis- en issuemanagementIn het kader van issuemanagement wordt pro-actief

gekeken naar zaken die mogelijk gevolgen kunnen

hebben voor de voedselveiligheid en de kwaliteit van

de producten. Risico-analyse, onderzoek en monitoring

spelen hierbij een belangrijke rol. FrieslandCampina

hanteert verder een crisismanagementsysteem dat

door middel van audits en evaluaties regelmatig op

adequaatheid wordt gecontroleerd.

Product recallsHet kan voorkomen dat producten niet voldoen aan

onze strenge kwaliteitseisen en uit de handel worden

genomen.

In 2009 heeft FrieslandCampina te maken gehad

met recalls. In België zijn producten teruggeroepen

omdat er een te hoge concentratie benzophenol in

werd aangetroffen. Deze stof was gebruikt bij het

bedrukken van etiketten en bleek door de plastic PE-

flessen te kunnen migreren. Kort na de introductie van

een vernieuwde receptuur, zijn in Vietnam producten

teruggeroepen. Een aantal consumenten meldden

allergische reacties. Uitgebreid onderzoek heeft geen

direct verband aangetoond tussen de consumptie van

het product en de allergische klachten. Na de recall

werd overgegaan op de ‘oude’ receptuur.

Doelstellingen

• Ontwikkelen van verdere programma’s in 2010 om in

consumentenproducten suiker en zout te reduceren

• Implementatie Foqus Food Safety & Quality systeem

in 2010

• Implementatie milieu, arbo en brandpreventie-

systeem in 2010

• In 2010 en 2011 wordt bij alle locaties een verbeter-

programma op het gebied van de prestaties en de

bedrijfscultuur geïmplementeerd

Om de Maleisische bevolking voor te

lichten over gezonde voeding heeft

FrieslandCampina Malaysia samen met de

Nutrition Society of Malaysia de NutriBus

ontwikkeld.

Nutribus op tour door Maleisië

32 MVO-verslag 2009

Zorg voor milieuFrieslandCampina streeft ernaar de milieu-impact

van haar producten en processen zoveel mogelijk te

beperken, in evenredigheid met de bedrijfsactiviteiten.

Het doel is een bijdrage te leveren aan een duurzame

leefomgeving voor huidige èn toekomstige generaties.

FrieslandCampina vindt dat zij de gevolgen voor het

milieu het best kan beperken door een geïntegreerde

aanpak in de bedrijfsvoering. Milieuaspecten maken

daarom onderdeel uit van alle bedrijfsprocessen en

-onderdelen zoals Marketing, Verkoop, Inkoop, Techniek,

Logistiek en Research & Development.

Global Dairy Agenda for Action De internationale zuivelsector heeft in de aanloop

naar de Kopenhagen Conferentie in 2009 diverse

initiatieven genomen. Zo is de ‘Global Agenda for

Action on Climate Change’ opgesteld. In september

2009 werd deze agenda ondertekend door grote

zuivelorganisaties van over de hele wereld, inclusief de

European Dairy Association waarbij FrieslandCampina

via de Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO) is

aangesloten. De deelnemers gaan actief aan de slag

met onder meer onderzoek en het delen van kennis om

verdere reducties te realiseren. In een ‘Green paper’ zijn

inmiddels 300 best practices verzameld die laten zien

hoe er continu wordt gewerkt aan het aanbrengen van

verbeteringen in de keten.

Meer informatie over Global Dairy Agenda for Action is

te vinden op www.dairy-sustainability-initiative.org

Afspraken met overheid en brancheDe milieuwetgeving van nationale en/of EU- organen

en overige voorschriften en specifieke eisen van

verschillende landen vormen het uitgangspunt

voor het handelen van FrieslandCampina. Door

middel van convenanten maakt FrieslandCampina

meerjarige afspraken met de overheid en de branche

om verbeteringen op milieugebied te bereiken. Deze

afspraken kunnen verder gaan dan de wettelijke

verplichtingen.

ConvenantenIn Nederland wordt deelgenomen aan het Convenant

Integrale Milieu Taakstelling (IMT), de Meerjarenafspraak

energiebesparing (MJA-3) en het Convenant Schone en

Zuinige Agrosectoren.

Het doel van de IMT en MJA-3 is om jaarlijks minimaal

twee procent verbetering in energie-efficiency te

bereiken, waarvan 1,5% op de productielocaties en

0,5% door maatregelen in de keten. Daarvoor worden

elke vier jaar nieuwe milieu- en energiedoelstellingen

geformuleerd die per vestiging worden uitgewerkt in

een Bedrijfsenergie- en Milieuplan. In 2009 hebben alle

Nederlandse locaties een nieuw plan gemaakt voor de

komende vier jaar en dit ingediend bij de overheid. De

vergunningverlenende overheid beoordeelt het plan en

controleert de uitvoering via monitoring. Het Convenant

Schone en Zuinige Agrosectoren bestaat uit een aantal

afspraken die FrieslandCampina in NZO-verband heeft

gemaakt met de Nederlandse overheid. Centraal daarin

staan doelstellingen voor energiebesparing en de

productie van duurzame energie.

CO2-uitstoot

in ton CO2 x 1.000

Overige emissies

in ton SO2 en NO

X

0

200

400

600

800

1.000

1.200

1.400Elektriciteit

LPG

Diesel

Stookolie

Aardgas

2007 2008 2009

0

100

200

300

400

500

600

700SO2

NOx

2007 2008 2009

De belangrijkste overige emissies van de productielocaties van

FrieslandCampina worden hier weergegeven. Verder is in 2009 in

de productielocaties circa 3.550 kg HCFK en circa 2.750 kg HFK

uit onze koelinstallaties ontsnapt.

De CO2-uitstoot van de productielocaties van

FrieslandCampina wordt hier weergegeven. De

relatieve CO2-uitstoot was in 2009 circa 192 kg

CO2 per ton productie.


In België wordt deelgenomen aan het Benchmarkings-

convenant en het Auditconvenant. Bij beide wordt

overeengekomen om uiterlijk 2012 de wereldtop te

bereiken wat betreft efficiënt energiegebruik, zowel

door rendabele als minder rendabele maatregelen.

MilieuzorgOp alle productielocaties van FrieslandCampina wordt

gebruik gemaakt van een milieumanagementsysteem

dat voldoet aan de eisen van de ISO 14001. De milieu-

risico’s op de locaties worden in beeld gebracht met

behulp van een gestandaardiseerde risico-analyse die

bij alle locaties wordt geïmplementeerd. Alle locaties

rapporteren jaarlijks over de milieuresultaten die zijn

behaald. Het milieumanagementsysteem wordt geborgd

door middel van interne en externe audits. Een groot

aantal bedrijven is ISO 14001 gecertificeerd of heeft een

verklaring dat het milieumanagementsysteem voldoet

aan de vereisten van ISO 14001.

Duurzame energieDe Nederlandse zuivelsector wil op termijn als geheel

energieneutraal produceren. Dit betekent dat de hele

keten, van melkveebedrijf tot en met productielocatie

voor zuivel, op den duur in haar eigen energiebehoefte

kan voorzien door energie uit biomassa op te wekken en

door wind- en zonne-energie te benutten. In het kader

van de afspraken binnen de Nederlandse zuivelsector

wil FrieslandCampina in 2020 alleen nog maar gebruik

maken van duurzaam opgewekte energie voor de

Nederlandse locaties. In 2009 kocht FrieslandCampina

in Nederland 7% duurzame elektriciteit en in 2010 zal

dat 15% zijn.

In 2010 start FrieslandCampina met het inkopen

van duurzaam geproduceerde energie van leden-

melkveehouders. Het gaat hier om groen gas of

elektriciteit die op het eigen bedrijf wordt opgewekt

met bijvoorbeeld biovergisters, windmolens

en zonnepanelen. Inmiddels leveren 25 leden-

melkveehouders groene stroom, opgewekt door

windmolens. Als leden-melkveehouders deze stroom

aan het net leveren, kunnen zij groencertificaten

verkopen aan FrieslandCampina. Zo is het mogelijk de

energie af te zetten tegen een gegarandeerde prijs

en kan FrieslandCampina de energie inkopen zonder

tussenschakel. Het accent ligt op Nederland, maar

FrieslandCampina inventariseert hoe een soortgelijke

aanpak op Duitsland toegepast kan worden.

” De productie van zuivel heeft

consequenties voor het milieu en

klimaat. Door duurzame elektriciteit

af te nemen van onze leden-

melkveehouders kunnen we iets doen

om een maatschappelijk geaccepteerde

bedrijfstak te blijven en laten we zien

dat we onze producten op duurzame

wijze produceren.”

Jaap Petraeus, Corporate Manager

Milieu & Duurzaamheid

In 2010 start FrieslandCampina

met het inkopen van duurzaam

geproduceerde energie van

leden-melkveehouders.

Duurzame energie

34 MVO-verslag 2009

Aardgas via mestvergistingInmiddels wekken circa 25 leden van FrieslandCampina

op duurzame wijze energie op door middel van

mestvergisting. Een van die leden is proefboerderij De

Marke in Hengelo. Dit melkveebedrijf van Wageningen

Universiteit en Researchcentrum beschikt over de

eerste Nederlandse mestvergistingsinstallatie die

groen gas levert aan het nationale aardgasnet. De

groencertificaten die De Marke hiervoor krijgt, worden

door FrieslandCampina gekocht. In 2009 zijn samen met

LTO Nederland, leden-melkveehouders en de overheid

plannen gemaakt voor het stimuleren van andere

vergistingsinstallaties.

Energiebesparingen bij het nieuwe centrale kantoorIn 2009 heeft FrieslandCampina een nieuw centraal

kantoor in Amersfoort in gebruik genomen. Bij

de keuze en inrichting is rekening gehouden met

duurzaamheidsaspecten. Zo is bewust gekozen voor

het renoveren van een bestaand pand. Daarbij is een

nieuwe gevel met hoogwaardige glasisolatie geplaatst.

In het gebouw wordt gebruikt gemaakt van groene

stroom en een Warmte Koude Opslag-installatie. Afval

wordt gescheiden ingezameld en de afvalstromen

worden gewogen en gemonitord. Door de ligging

(dichtbij het station) worden medewerkers en bezoekers

gestimuleerd met het openbaar vervoer te komen.

Daarnaast zijn vergaande maatregelen ontwikkeld

zoals een openbaar vervoer stimuleringsprogramma

en flexplekken op zowel locaties in het noorden,

zuiden en oosten van Nederland. Bovendien heeft

FrieslandCampina als één van de grote ondernemingen

in Amersfoort en omgeving een convenant ondertekend

om het autoverkeer in en rond Amersfoort te beperken.

Efficiënter watergebruikWaterbesparing is een belangrijk aandachtsgebied

voor FrieslandCampina. Op diverse plaatsen wordt

gewerkt aan vermindering van het watergebruik

en het hergebruik van water. In samenwerking met

drinkwaterleveranciers heeft FrieslandCampina nieuwe

technologieën ontwikkeld die het mogelijk maken

water vaker te hergebruiken. Centraal daarbij staan het

hergebruiken van schoon water en het minimaliseren

van afvalwater.

Energieverbruik

in GJ x 1.000

Waterverbruik

in m3 x 1.000

0

4.000

8.000

12.000

16.000

20.000Elektriciteit

LPG

Diesel

Stookolie

Aardgas

2007 2008 2009

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000Oppervlaktewater

Leidingwater

Grondwater

2007 2008 2009

Het energieverbruik van de productielocaties van

FrieslandCampina wordt hier weergegeven. Het relatieve

energiegebruik was in 2009 circa 2,97 GJ per ton productie.

Het waterverbruik van de productielocaties van FrieslandCampina

wordt hier weergegeven. Het relatieve waterverbruik was in

2009 circa 7,7 m3 per ton productie. De COD-emissie in de

productielocaties was in 2009 circa 2,6 kg per ton productie.

Duurzame energie: nu zelf produceren of overheidsbeleid afwachten?

De productie van energie uit duurzame

bronnen, zoals mestvergisting, vraagt

innovatie en investeringen in nieuwe

technologie en samenwerkings-

verbanden. Heldere gemeenschappelijke

uitgangspunten zijn hiervoor een

belangrijke randvoorwaarde. Wisselend

en onduidelijk beleid van overheden

maakt het lastig deze uitgangspunten

vast te stellen en geeft onzekerheid

voor het maken van de juiste keuzes

voor investeringen in de productie van

duurzame energie.


Hergebruik waterBij de productielocatie van FrieslandCampina DOMO

in Bedum is onderzocht hoe waterstromen tijdens het

proces efficiënter ingezet kunnen worden. Hieruit bleek

dat er veel leidingwater werd gebruikt en dat proceswater

na zuivering het riool in ging. Voor de hele locatie is

vervolgens een plan opgesteld om proceswater zoveel

mogelijk in te zetten voor het reinigen van installaties. Het

resultaat is een besparing van 150.000 m3 op het gebruik

van leidingwater (gecorrigeerd voor volumestijging).

Met steun van de Nederlandse overheid is

FrieslandCampina Indonesia in 2009 begonnen met de

installatie van een systeem om afvalwater te recyclen.

Door dit systeem, de eerste in zijn soort in Zuidoost-Azië,

kan afvalwater worden omgezet in schoon water waarmee

CV-ketels, koelsystemen en installaties worden gereinigd.

Gebrek aan schoon water is in Indonesië een landelijk

probleem doordat de hoeveelheid grondwater tijdens

het droge seizoen aanzienlijk afneemt en er steeds meer

sprake is van grondwatervervuiling. Door het nieuwe

systeem wordt 50% minder grondwater verbruikt en

daalt de hoeveelheid (behandeld) afvalwater met 25%.

Milieuvriendelijkere verpakkingenIn het kader van het verlagen van de milieudruk

van verpakkingen bij FrieslandCampina hebben

FrieslandCampina Benelux en FrieslandCampina Dagvers

initiatieven genomen de milieudruk van verpakkingen

te verlagen in 2010. Hierbij gaat het om zowel primaire

als secundaire verpakkingen. In 2010 wordt een nieuwe

verpakkingsstrategie opgesteld waarbij de volgende

thema’s centraal staan:

• reduceren van het gewicht van verpakkingen

(materiaalreductie);

• stimuleren van het gebruik van mono-materiaal;

• stimuleren van het gebruik van hernieuwbare

grondstoffen (bijvoorbeeld karton uit duurzame

bosbouw);

• stimuleren van hergebruik (bijvoorbeeld recycling

van materiaal);

• niet gebruiken/elimineren van ongewenste

materialen (bijvoorbeeld PVC).

AfvalAfval wordt bij FrieslandCampina zoveel mogelijk

gescheiden ingezameld, zowel op de productielocaties

als op de kantoren. De totale hoeveelheid afval van de

productielocaties van FrieslandCampina bedroeg in

2009 circa 16.000 ton waarvan bijna 500 ton gevaarlijk

afval. De verdeling van de gescheiden afvalstromen

van de productielocaties wordt onder aan deze pagina

weergegeven.

Doelstellingen

• Jaarlijks minimaal 2% verbetering in energie-

efficiency, waarvan 1,5% op de productielocaties

en 0,5% door maatregelen in de keten

• 15% van de elektriciteit voor Nederlandse

productielocaties wordt in 2010 duurzaam

ingekocht en 100% duurzame energie in 2020

Gescheiden ingezamelde afvalstromen

2009

in percentages

18%

9%

11%

32%

3%

MetaalOverige

afvalstromen

Hout

Papier en karton

Kunststof

Glas

27%

FrieslandCampina Indonesia

is in 2009 begonnen met de

installatie van een systeem om

afvalwater te recyclen waardoor

50% minder grondwater wordt

verbruikt.

Hergebruik water

36 MVO-verslag 2009

Toegewijde medewerkersFrieslandCampina wil een uitdagende werkgever zijn

die medewerkers respecteert en inspireert het beste

van zichzelf te geven. Aandachtspunten daarbij zijn

opleiding en ontwikkeling, beloningssystematiek

en prestatiegericht leiding geven. Veiligheid op de

werkvloer en de gezondheid van medewerkers staan

bovenaan de prioriteitenlijst van de productielocaties.

BetrokkenheidFrieslandCampina wil de meest professionele,

succesvolle en aantrekkelijke zuivelonderneming ter

wereld worden. Hier hoort een manier van werken bij

die de medewerkers in staat stelt om samen verder te

groeien. ‘The Way we Work’ is binnen FrieslandCampina

geïntroduceerd als een leidraad voor het bouwen aan de

juiste werksfeer en cultuur om ambities waar te kunnen

maken. De beoogde manier van werken heeft drie pijlers

en is gericht op alle medewerkers, in elk land en op elk

niveau.

• ‘Embrace challenge’ (samen de uitdaging aangaan),

staat voor een instelling van durven en doen.

Dat maakt de weg vrij om als onderneming nog

creatiever te werk te gaan en meer toegevoegde

waarde met melk te realiseren.

• ‘Grow together’ (samen verder groeien), geeft het

belang aan van samenwerken, elkaar helpen en van

elkaar leren. De fusie waaruit FrieslandCampina

nog maar zo kort geleden ontstaan is maakt het

samenwerken en kennis delen alleen nog maar

belangrijker en waardevoller. Het brengt de potentie

van de onderneming en de medewerkers tot volle

bloei.

• ‘Feel accountable’ (voel je verantwoordelijk). In plaats

van taken staan voortaan de gewenste resultaten

centraal. Bij deze benadering horen duidelijk

geformuleerde afspraken en verwachtingen over

ieders verantwoordelijkheid in het behalen van

resultaten. Maar nog meer dan dat, een instelling van

verantwoordelijkheid nemen en dragen.

Aantal FTE per regio

2009

totaal 20.034

13.970

4.975

125 Noord- en Zuid-Amerika

Europa

Afrika en het Midden-Oosten

Azië

964

8.455

5.855

2.454

2.572

Ingredients

Cheese & Butter

Consumer Products International

Consumer Products Europe

Overig

698

Bij FrieslandCampina is ongeveer een kwart van de

medewerkers vrouw.

Aantal FTE per business group

2009

totaal 20.034


Om medewerkers handvatten te geven bij het werken

volgens de pijlers van ‘The Way we Work’ werkt

FrieslandCampina met een Performance Management

Systeem. Zo zijn voor elke pijler doelstellingen

en gedragscompetenties opgesteld waarmee de

ontwikkeling van medewerkers beter kan worden

gestuurd en beoordeeld. In 2009 is een verkorte versie

van dit systeem ingevoerd en vanaf 2010 wordt de

volledige versie van het Performance Management

systeem ingevoerd.

MedewerkerstevredenheidTevredenheid van de medewerkers is een

belangrijke maatstaf van de wijze waarop

FrieslandCampina als werkgever presteert. Het

Medewerkerstevredenheidsonderzoek (MTO) geeft

op structurele wijze inzicht in de werkbeleving van

medewerkers. De uitkomsten worden gebruikt om in

kaart te brengen waar verbeteringen mogelijk zijn.

FrieslandCampina heeft het voornemen elke twee jaar

een MTO te houden.

Opleiding en ontwikkelingFrieslandCampina beschouwt haar medewerkers als een

kostbaar goed en streeft naar maximale betrokkenheid

op alle niveaus. Daarom wil FrieslandCampina

een aantrekkelijke, uitdagende en inspirerende

werkomgeving scheppen met veel ruimte voor

ontwikkeling, zowel persoonlijk als vakmatig. Voor

alle functieniveaus en op alle productielocaties zijn er

opleidingsprogramma’s.

E-learningOm medewerkers van over de hele wereld met elkaar

te verbinden, maakt FrieslandCampina gebruik van

intranet. Kennisdeling en onderlinge samenwerking

staan hierbij centraal. Bovendien brengt dit middel

de nodige papierbesparingen met zich mee. Bij

FrieslandCampina zijn diverse e-learning systemen in

gebruik. Medewerkers worden hiermee doorlopend

opgeleid aan de hand van leermodules over veiligheid,

kwaliteit, arbeidsomstandigheden en hygiëne. De inhoud

van de leermodules is aangepast aan de verschillende

functies.

In 2009 is gestart met een pilot voor een Learning

Management Systeem, een online kennisplatform waar

medewerkers trainingen kunnen volgen en informatie

kunnen opzoeken. Via e-learning worden trainingen

op maat aangeboden. Op deze manier kunnen

medewerkers trainingen volgen wanneer zij willen en

wordt aanzienlijk bespaard op kosten en reistijden.

Het systeem is inmiddels getest door verschillende

afdelingen.

Opleidingsprogramma Young WavesFrieslandCampina bood in 2009 onder de naam

Young Waves een opleidingsprogramma aan waarin

de combinatie werken en leren centraal staat. In

samenwerking met AOC Friesland en AOC Oost volgen

jongeren een MBO-opleiding voeding. Na het succesvol

afsluiten van het programma wacht hen een vaste

baan als Foodoperator binnen FrieslandCampina.

Alle nieuwkomers die kiezen om werken en leren te

combineren, kwamen in aanmerking voor één van de

tien individuele ontwikkelingsbeurzen van elk 2.000

euro per schooljaar.

Veiligheid en gezondheidFrieslandCampina wil haar medewerkers beschermen

tegen bedrijfsongevallen of beroepsziektes. Het

ontwikkelen van een veilige werkplek is een continu

proces waarbij veel aandacht uitgaat naar fysieke

risico’s, geluidsoverlast en gevaarlijke stoffen. Alle

productielocaties borgen de arbeidsveiligheid met

behulp van een managementsysteem dat voldoet aan

de criteria van OHSAS 18001 (Occupational Health and

Safety Assessment Series), een internationale norm

voor veiligheid en gezondheid op de werkvloer.

“ Voor diverse groepen medewerkers hebben we praktijkgerichte opleidingen

ontwikkeld. Daarbij werken we met onze eigen mensen: ‘train the trainer’, zodat

de ene medewerker kennis kan overdragen op de ander. Medewerkers moeten

inzicht hebben in de processen, weten hoe procedures lopen en die goed kunnen

uitvoeren, aangepast aan elk niveau.”Valon Tahiri, opleidingscoördinator

FrieslandCampina Cheese in Wolvega

38 MVO-verslag 2009

Gezonde organisatie en medewerkersEen laag ziekteverzuim is een goede graadmeter

voor de gezondheid van de organisatie en de

medewerkers. Bovendien geeft het rust en

continuïteit in de bedrijfsvoering en voorkomt het

hogere personeelskosten. De doelstelling is om het

ziekteverzuim zoveel mogelijk te reduceren en te

beheersen en daarvoor de benodigde middelen aan te

reiken. Om dit te realiseren bevordert FrieslandCampina

een klimaat van open en tijdige communicatie,

vertrouwen, samenwerking en betrokkenheid. Re-

integratie is gericht op de mogelijkheden van de

medewerker. Het heeft betrekking op het inzetten

van diverse acties om de terugkeer naar de werkplek

op verantwoorde wijze te bespoedigen. Voorbeelden

daarvan zijn het inzetten van (professionele)

hulp en begeleiding en het (tijdelijk) aanpassen

van werkzaamheden en/of omstandigheden.

Voor leidinggevenden zijn er trainingen in

verzuimmanagement waarbij wordt ingegaan op

vaardigheden en wetgeving.

Het ziekteverzuim bedroeg in 2009, evenals in 2008,

3,2% (schatting op basis van 60% van het totaal

aantal FTE). In Nederland bedroeg het ziekteverzuim

in 2009 4,8%. Het ziekteverzuimcijfer geeft aan

hoeveel dagen onze werknemers niet hebben

kunnen werken door ongevallen en ziekte (exclusief

zwangerschapsverlof) als een percentage van het totaal

aantal beschikbare dagen. Doelstelling voor 2010 is om

het ziekteverzuimcijfer in Nederland onder de 5% te

houden.

Op basis van een inschatting van de aanwezige

gegevens van de productielocaties was de

ongevallenfrequentie verhouding in 2009 2,5. De

ongevallenfrequentie verhouding geeft aan hoeveel

ongevallen er zijn geweest per 200.000 gewerkte uren.

De ongevallen-ernstigheid verhouding was volgens deze

inschatting in 2009 263. De ongevallen-ernstigheid

verhouding geeft aan hoeveel dagen onze werknemers

niet hebben kunnen werken door ongevallen per

200.000 gewerkte uren.

Safety awareness programma FrieslandCampina wil het aantal werkgerelateerde

ongevallen de komende jaren fors terugdringen en

heeft daarvoor een wereldwijd trainingsprogramma

ontwikkeld. Binnen dit zogenoemde Safety awareness

programma worden medewerkers op alle locaties

bewust gemaakt van veiligheidsrisico’s. Het programma

bestaat uit quickscans om per locatie het niveau van

veiligheid vast te stellen alsmede de ontwikkeling op dit

gebied, gevolgd door management workshops en safety

awareness trainingen voor werknemers. De doelstelling

voor 2010 is dat voor alle locaties een quickscan

wordt uitgevoerd en voor een groot aantal locaties de

awareness training wordt verzorgd. In 2011 volgen de

overige locaties.

Sociale gevolgen van de fusie Sinds 30 december 2008 vormen Friesland Foods

en Campina één bedrijf: FrieslandCampina. Dat zorgt

voor de nodige veranderingen voor veel medewerkers.

Sommige functies zijn inhoudelijk gewijzigd of zijn

vervallen door een dubbele bezetting. Ook zijn

er wijzigingen van standplaats en zijn en worden

vestigingen gesloten. Tegelijk ontstaan er door de

groei en ontwikkeling van de onderneming ook nieuwe

vooruitzichten voor medewerkers. Als een functie

vervalt, zet FrieslandCampina zich maximaal in om een

voor de werknemer passende nieuwe functie te vinden.

Bij voorkeur binnen FrieslandCampina, maar als die

mogelijkheid zich niet binnen redelijke termijn voordoet,

buiten de onderneming.

Verbeterprogramma in Thailand

De productielocatie van FrieslandCampina Thailand in Bangkok

werkt met een medewerkerbetrokkenheidsprogramma. Via

dit programma krijgt het management feedback van de

medewerkers op hun behoeften. Deze feedback wordt gebruikt

om veranderingen door te voeren in de werkomgeving die als

doel hebben de medewerker optimaal te laten presteren. Het

programma richt zich ook op ‘feel good’ factoren als duidelijkheid

over de rol en ontwikkelingsmogelijkheden. Daarnaast is op de

productielocatie gestart met een WCOM-verbeterprogramma

dat zich richt op de kwaliteit van werken. In plaats van de

normale lijnstructuur binnen een organisatie, wordt gewerkt

met een matrix. De resultaten zijn aanzienlijk. Materiaalverlies

is teruggebracht van ruim 2% naar minder dan 0,5%.

Verpakkingsverliezen zijn gehalveerd, faalkosten daalden met

82% en de Overall Equipment Effectiveness steeg 12 tot 14%.


Sociaal PlanVoorafgaand aan de fusie is gewerkt aan het Sociaal

Plan voor de Nederlandse bedrijven. Dit plan is

goedgekeurd door de vakbonden en andere betrokken

partijen en op 1 januari 2009 in werking gegaan. Het

aantal FTE bij FrieslandCampina is in 2009 met 534

FTE afgenomen. Ongeveer de helft hiervan is een direct

gevolg van de fusie.

MobiliteitscentrumOm medewerkers te helpen bij het vinden van een

nieuwe passende baan is een Mobiliteitscentrum

opgericht op de locaties waar veranderingen gaande

zijn als gevolg van de fusie. Het Mobiliteitscentrum is

bedoeld voor medewerkers wiens functie door de fusie,

een reorganisatie of sluiting, inhoudelijk verandert of

komt te vervallen. Medewerkers maken samen met de

adviseur een individueel plan van aanpak en kunnen

een sollicitatietraining, assessment of opleiding op maat

volgen.

Begeleiding Ter begeleiding van de sluiting of reorganisatie

als gevolg van de fusie zijn er Lokale Begeleidings

Commissies (LBC) ingesteld. Deze hebben als doel toe te

zien op de juiste toepassing van het Sociaal Plan. Deze

commissies bestaan uit vier leden, namelijk twee leden

van de medezeggenschap van de locatie, een lokale

Human Resource manager en een locatiemanager

of de hoogst leidinggevende van de betreffende

werkmaatschappij.

Op de betreffende locaties zien introductiecommissies

toe op de begeleiding, instroom en ontwikkeling van

nieuwe medewerkers.

Doelstellingen

• ‘The way we work’ verder implementeren in 2010

• Ziekteverzuim FrieslandCampina Nederland minder

dan 5% in 2010

• Het op locaties verzorgen van Safety awareness

training in 2010 en 2011

• Invoeren van de volledige versie van het

Performance Management Systeem in 2010

• De cijfers van de ongevallen-frequentie verhouding

betrouwbaarder maken door in 2010 de definitie te

uniformeren

“ Het gaat uiteindelijk niet om welk model je gebruikt. Het

zijn de mensen die het verschil maken. WCOM vergt dan

ook een cultuuromslag. Medewerkers denken zelf mee over

oplossingen, in plaats van alleen instructies van hun chef uit te

voeren.”Sardar Ahmed, Operations director FrieslandCampina Thailand

Binnen FrieslandCampina is ‘The Way we Work’

geïntroduceerd als een leidraad voor het

bouwen aan de juiste werksfeer en cultuur om

ambities waar te kunnen maken.

The Way we Work

40 MVO-verslag 2009

FrieslandCampina vindt het belangrijk dat melk en

andere grondstoffen die nodig zijn voor de producten

op duurzame wijze worden geproduceerd. Daarbij gaat

het om landbouwmethoden die zo weinig mogelijk

impact hebben op het milieu en die een bijdrage

leveren aan de socio-economische situatie van lokale

gemeenschappen.

Centraal in de aanpak staat de samenwerking

met de leden-melkveehouders, leveranciers en

lokale gemeenschappen. Op deze manier werkt

FrieslandCampina aan het verder verduurzamen van de

melkveehouderij en internationale grondstofketens.

Verduurzamen West-Europese melkveehouderijIn Nederland heeft de zuivelsector verschillende

afspraken gemaakt met de overheid en andere partijen

om te komen tot een duurzame productie en duurzame

melkveehouderij. Daartoe behoren:

• Convenant Schone en Zuinige Agrosectoren (zie

pagina 32);

• Uitvoeringsagenda Duurzame Veehouderij;

• Actieprogramma Duurzame Zuivelketen.

Uitvoeringsagenda Duurzame VeehouderijIn mei 2009 heeft FrieslandCampina zich via de NZO

gecommitteerd aan de Uitvoeringsagenda Duurzame

Veehouderij. Daarbij gaat het om zes speerpunten:

innovatieve stal- en houderijsystemen, het welzijn en de

gezondheid van dieren, maatschappelijke verbinding,

energie en milieu, markt en ondernemerschap

en verantwoord consumeren. Binnen deze

Uitvoeringsagenda werkt FrieslandCampina samen met

onder meer de Dierenbescherming, Stichting Natuur

en Milieu, LTO, Interprovinciaal Overleg, het ministerie

van LNV en organisaties vanuit de vleesverwerkende

industrie.

Actieprogramma Duurzame ZuivelketenIn juli 2008 heeft FrieslandCampina zich geschaard

achter de ambities van de NZO en LTO, zoals verwoord

in het actieprogramma ‘Duurzame Zuivelketen’. De

ambities zijn uitgewerkt in drie thema’s:

• Energie en klimaat: energieneutrale productie van de

zuivelketen;

• De koe centraal: het stimuleren van weidegang en

het verhogen van de gezondheid en het dierenwelzijn

van melkkoeien;

• Biodiversiteit: bedrijfsontwikkeling zorgvuldig

inpassen in de natuurlijke omgeving van het

melkveebedrijf en verantwoorde teelt van

diervoedergrondstoffen.

Diergezondheidsmonitor Om de gezondheid van koeien te monitoren

maakt FrieslandCampina gebruik van de continue

diergezondheidsmonitor (CDM), onderdeel van het

nieuwe kwaliteitssysteem Foqus. De monitoring vindt

plaats op basis van bestaande gegevens over de

gezondheid van dieren. Het systeem is samen met

melkveehouders en deskundigen op het gebied van

diergezondheid ontwikkeld en levert veehouders veel

praktische informatie op voor het monitoren van de

diergezondheid. Op dit moment maken ruim 5.100

melkveehouders van FrieslandCampina gebruik van CDM.

WeidegangKoeien die in de wei staan hebben veel ruimte om te

bewegen. Bovendien is een grazende koe onderdeel

van het Nederlandse cultuurlandschap. Via het

weidemelkprogramma stimuleert FrieslandCampina haar

melkveehouders in Nederland, Duitsland en België hun

koeien buiten te laten lopen. Wie zijn koeien minimaal

120 dagen per jaar, minimaal zes uur per dag laat grazen,

krijgt daarvoor een kleine financiële vergoeding. Via

het weidemelkprogramma en de zichtbaarheid van

weidemelk in het schap worden ook consumenten bij het

Duurzame landbouw

FrieslandCampina

stimuleert haar

melkveehouders hun

koeien buiten te laten

lopen. In 2009 paste

bijna 80% van de

leden-melkveebedrijven

weidegang toe.

Weidegang stimuleren


thema betrokken. Alle dagverse zuivel onder het merk

Campina in Nederland, Landliebe in Duitsland alsmede

onze biologische zuivel bestaat uit weidemelk.

Voor adviezen over het toepassen van weidegang

kunnen Nederlandse leden-melkveehouders terecht

bij de Stichting Weidegang. Deze stichting geeft

melkveehouders praktische adviezen om weidegang

toe te passen, ook in moeilijke situaties. Denk daarbij

aan melkveehouders met grote koppels koeien, met

weinig grond om de boerderij of melkveehouders

met een automatisch melksysteem (melkrobot). Onze

leden-melkveehouders passen in overgrote meerderheid

weidegang toe. Controles op weidegang zijn opgenomen

in het kwaliteitssysteem Foqus.

Meer informatie over weidegang is te vinden op

www.weidegangadvies.nl

Verduurzamen melkveehouderij buiten West-Europa FrieslandCampina streeft ernaar een aanzienlijk

deel van de melk te kopen in de landen waar haar

producten verkocht worden. In deze landen ondersteunt

FrieslandCampina de lokale melkveehouderij door

investeringen of programma’s gericht op de verbetering

van de melkkwaliteit en -productie, de bedrijfsvoering

van melkveehouderijen en de omstandigheden

van lokale gemeenschappen. Daarbij wordt steeds

gezocht naar een duurzame samenwerking tussen

zuivelbedrijven, lokale overheden, zuivelcoöperaties,

gemeenschappen en boeren. Op deze manier draagt

FrieslandCampina bij aan de ontwikkeling van lokale

melkveehouderij en economische ontwikkeling van de

betrokken gemeenschappen.

Dairy Development FondsFrieslandCampina heeft in Vietnam twee productie-

locaties die zuivelproducten voor de lokale markt

produceren. Via het Dairy Development Fonds

investeert FrieslandCampina in de ontwikkeling van

de melkveehouderij in Vietnam. Zo kunnen boeren

gratis gebruik maken van de diensten van een

team van experts op het gebied van onder meer

diergezondheid. Deze experts worden regelmatig

getraind in Nederland. Daarnaast kunnen boeren

een training volgen op het gebied van melkkwaliteit,

hygiëne en gezondheidsaspecten. Ook ontvangen zij

studiemateriaal en kunnen ze gebruik maken van de

diensten van onze medewerkers. Zo is FrieslandCampina

gestart met ‘boer helpt boer’, een initiatief waarbij

Nederlandse boeren hun Vietnamese collega’s adviezen

en praktische tips te geven.

De nieuwe koers van Landliebe

Landliebe, een van de bekendste A-merken in het

zuivelvak van Duitse supermarkten, onderscheidt zich

door te garanderen dat haar koeien uitsluitend voer

krijgen op basis van lokale gewassen en regionaal

geproduceerde grondstoffen, zonder gentechniek. Dit

natuurlijke karakter sluit beter aan bij de wensen van

de consument en bovendien draagt het bij aan het

verminderen van het aantal transportkilometers voor

veevoer.

“ Het raakt je wel als je ziet hoe

enthousiast melkveehouders in

Vietnam zijn. Het is mooi dat je iets

voor ze kunt doen. Ik doe graag iets

terug voor de coöperatie.”Jan Heida, gepensioneerd

melkveehouder en eerste deelnemer

aan ‘boer helpt boer’ in Vietnam

42 MVO-verslag 2009

en vertegenwoordigers uit wetenschap en overheid,

inclusief de Thaise minister van Landbouw. De volgende

stap is het testen van het besproken model bij een

aantal Thaise voorbeeldboerderijen.

Duurzame samenwerking in Indonesië FrieslandCampina is in 2009 gestart met een

ontwikkelings programma in het zuivelgebied

Pengalengan, West-Java. Een duurzame samenwerking

tussen zuivelbedrijven, lokale overheden,

zuivelcoöperaties en boeren staat hierbij centraal. Het

programma wil boeren helpen kwaliteitsmelk in hogere

volumes te produceren en de levenskwaliteit van de

lokale gemeenschappen te verbeteren. Zo helpen

Nederlandse experts bij de bouw van stallen, wordt

er geïnvesteerd in apparatuur en worden opleidingen

aangeboden over onder meer melken, melkbehandeling,

fokken en verwerking van dierlijk afval. Ook wordt er

een laboratorium gebouwd waar boeren de kwaliteit

van de melk kunnen laten testen. Daarnaast werkt

FrieslandCampina samen met de lokale gemeenschap

en overheid in een project rondom waterkwaliteit,

afvalverwerking en voedselvoorlichting.

Nauwe samenwerking in ThailandIn de tweede helft van 2009 is een aantal Thaise

zuiveladviseurs en medewerkers van het Thaise

ministerie van Landbouw naar Nederland gekomen

om met medewerkers en melkveehouders van

FrieslandCampina te praten over het verbeteren

van diergezondheid en boerderijmanagement

(kalvervoeding in de eerste dagen, ruw- en

krachtvoer, schoon water). Aanwezig waren onder

meer (directie)leden van Thaise zuivelcoöperaties

Verduurzamen grondstoffen: gecertificeerde productieketens of sectorbrede standaarden?

FrieslandCampina werkt op verschillende

manieren aan het verduurzamen van zuivel en

andere grondstofstromen als cacao, fruit en

soja. Zo koopt FrieslandCampina grondstoffen

in die veelal afkomstig zijn van gecertificeerde

duurzame productieketens. Hierdoor kan de

consument helder geïnformeerd worden op

welke manier het product verduurzaamd is. Er

zijn echter niet altijd genoeg gecertificeerde

grondstoffen beschikbaar. Daarom neemt

FrieslandCampina tegelijkertijd actief deel

in werkgroepen en stakeholderdialogen om

standaarden te ontwikkelen en kennis te delen.

Met sectorbrede standaarden en het verspreiden

van best practices kan de hele teelt naar een

hogere standaard worden gebracht. Door op

deze verschillende manieren te werken, zorgt

FrieslandCampina dat ze vooroploopt in het

verduurzamen van grondstoffen

Het in 2009 gestarte

ontwikkelingsprogramma wil

Indonesische boeren helpen

kwaliteitsmelk in hogere

volumes te produceren en de

levenskwaliteit van de lokale

gemeenschappen te verbeteren.

Duurzame ontwikkeling in Indonesië


Verduurzamen sojaproductieFrieslandCampina heeft een actief beleid om toe

te werken naar het gebruik van maatschappelijk

verantwoorde soja ten behoeve van het krachtvoer van

haar leden-melkveehouders. Samen met producenten

en maatschappelijke organisaties wordt gewerkt aan

een maatschappelijk verantwoorde productie van soja

en het verduurzamen van de sojaketen. Het streven

is dat de veevoerindustrie in Nederland in 2015 alle

soja inkoopt die verbouwd is volgens de criteria van de

Round Table for Responsible Soy (RTRS).

Initiatief Duurzame Soja Vooruitlopend op de ontwikkeling van de duurzaam-

heids criteria door de RTRS heeft een aantal

Nederlandse bedrijven, waaronder FrieslandCampina,

zich verenigd in het tijdelijke Initiatief Duurzame Soja.

Doel van het initiatief is om jaarlijks een toenemende

hoeveelheid soja uit Zuid-Amerika aan te wenden die

niet afkomstig is van recent illegaal ontboste gebieden

en die voldoet aan een aantal duurzaamheidscriteria

zoals onder andere geen kinderarbeid, verantwoorde

omgang met milieu en goede landbouwpraktijken.

Het doel is om in 2010 100.000 ton en in 2011 150.000

ton duurzame soja aan te wenden. Zodra de RTRS

duurzaamheidscriteria heeft geformuleerd en deze

in de praktijk kunnen worden toegepast, stappen de

deelnemende partijen over op deze criteria.

Verduurzamen internationale grondstofketensNaast melk maakt FrieslandCampina gebruik van een

aantal grondstoffen als fruit, cacao, soja en suiker.

FrieslandCampina koopt deze grondstoffen in via

leveranciers en stelt daarbij een aantal eisen, met name

als het gaat om milieu en sociale omstandigheden.

Samen met NGO’s en verschillende ketenpartijen werkt

FrieslandCampina aan het verder verduurzamen van

grondstofketens.

FrieslandCampina is aangesloten bij de volgende initiatieven:

• Sustainable Agriculture Initiative Platform

(www.saiplatform.org)

• Initiatief Duurzame Soja

• Taskforce Duurzame Soja

(www.taskforceduurzamesoja.nl)

• Roundtable on Responsible Soy

(www.responsiblesoy.org)

• UTZ Certified (www.utzcertified.org)

• World Cocoa Foundation

(www.worldcocoafoundation.org)

• Roundtable on Sustainable Palm Oil (www.rspo.org)

Sustainable Agriculture Initiative PlatformFrieslandCampina is actief lid van het Sustainable

Agriculture Initiative (SAI) Platform. Dit platform is een

initiatief vanuit de voedingindustrie en heeft als doel

het bevorderen van duurzame landbouw wereldwijd.

Tal van grote internationale voedingsbedrijven hebben

zich aangesloten bij het platform om kennis en kunde

met elkaar te delen. Gezamenlijk wordt gezocht naar

duurzaamheidsindicatoren en best practices met als

doel duurzame landbouwmethoden toe te passen

in mainstream productie. Binnen het SAI Platform

maakt FrieslandCampina onderdeel uit van de

werkgroep Fruit en de werkgroep Zuivel. Daarbij zijn

sectorbrede definities en duurzaamheidsindicatoren

vastgesteld en best practices uitgewisseld. Voor fruit

zijn deze duurzaamheidsindicatoren opgenomen in het

auditprogramma van Sure Global Fair (SGF) waarmee

er een standaard ligt die gebruikt wordt door de grote

voedingsmiddelenbedrijven. Voor zuivel is er een

levenscyclusanalyse voor de zuivelketen uitgevoerd en

heeft FrieslandCampina bijgedragen aan een rapport

voor de FAO over CO2-emissies van de zuivelsector.

Meer informatie over het Sustainable Agriculture

Initiative Platform is te vinden op www.saiplatform.org

Duurzame ontwikkeling in Indonesië

In India werd met het

SOYPSI-programma een

productietoename van 20-30%

per sojaboer bereikt. Boeren

kunnen hierdoor beter voorzien

in hun basisbehoeften en er is

relatief minder land nodig om

soja te produceren.

44 MVO-verslag 2009

Soy Producer Support InitiativeOm kleinschalige boeren en landarbeiders te

ondersteunen en hen voor te bereiden op

certificering hebben Solidaridad, Wereld Natuur

Fonds en RTRS het Soy Producer Support Initiative

(SOYPSI) opgezet. Via dit programma ondersteunt

FrieslandCampina boeren in Zuid-Brazilië en India

bij de verduurzaming van hun sojateelt. Centraal

daarbij staat een eerlijke prijs, beperkt gebruik van

bestrijdingsmiddelen, geen uitputting van de bodem

en geen kap van waardevolle natuur. Certificering vindt

plaats onder het zogenaamde ‘Book and Claim-system’,

waarbij de certificaten los van het fysieke product

verhandeld worden. FrieslandCampina koopt certificaten

in overeenstemming met de hoeveelheid melk die wordt

gebruikt voor de eigen merken van FrieslandCampina

in Nederland, België en Duitsland. De opbrengst van

de certificaten wordt via een ontwikkelingsorganisatie

ingezet om Indiase boeren te ondersteunen om soja

duurzamer te produceren.

Round Table for Responsible SoyFrieslandCampina is actief lid van de RTRS, een

internationaal platform waarin sojaproducenten,

sojahandel, verwerkende industrie, banken en

maatschappelijke organisaties samenwerken om

duurzaamheidscriteria voor de mondiale sojateelt te

ontwikkelen en in de praktijk te brengen. In Nederland is

FrieslandCampina lid van de Taskforce Duurzame Soja,

een platform van Nederlandse bedrijven in de sojaketen

dat een bijdrage wil leveren aan een duurzame

sojateelt. De Taskforce voert regelmatig overleg met

overheid en maatschappelijke organisaties over de

bijdrage die vanuit Nederland geleverd kan worden

aan het duurzamer maken van reguliere sojateelt in

internationaal verband.

Meer informatie over de Round Table for Responsible

Soy is te vinden op www.responsiblesoy.org

Meer informatie over de Taskforce Duurzame Soja is te

vinden op www.taksforceduurzamesoja.nl

Samen met producenten en maatschappelijke organisaties werkt

FrieslandCampina aan het verduur zamen van de sojaketen.


Verduurzamen fruitproductieFrieslandCampina maakt uitsluitend gebruik van

fruit waarbij de teelt, rijping, oogst en opslag

voldoet aan strenge eisen. Samen met leveranciers

werkt FrieslandCampina aan programma’s waarbij

leveranciers ondersteuning krijgen bij het aanbrengen

van verbeteringen in kwaliteit, milieu-impact,

arbeidsvoorwaarden en winstgevendheid. Hierbij

wordt alleen samengewerkt met leveranciers die

scherp oog hebben voor de kwaliteit van het product,

het milieu en de gezondheid en veiligheid van hun

medewerkers. Een van de speerpunten in deze

programma’s is het terugdringen van het gebruik

van gewasbeschermingsmiddelen. Met behulp van

audits wordt de situatie bij de leveranciers bekeken

en geanalyseerd. Leveranciers die niet voldoen aan

de eisen van het auditprogramma kunnen samen met

FrieslandCampina een actieplan voor verbetering

opstellen.

Doelstellingen

• Energieneutrale zuivelketen in Nederland in 2020

• Aanwending van duurzame soja door Initiatief

Duurzame Soja: 100.000 ton in 2010 en 150.000 ton

in 2011

• 10% gecertificeerde cacao voor Chocomel/Cécémel

producten van FrieslandCampina Benelux in 2010



(mits voldoende aanbod van duurzame cacao)

• 100% gecertificeerde cacao voor alle chocolade-



Verduurzamen cacaoproductie Bij de productie van cacao zijn vaak verbeteringen

mogelijk als het gaat om mens en milieu. Daarbij

valt te denken aan effectiever gebruik van de bodem

en gewasbeschermingsmiddelen, maar ook aan

verbeteringen van werkomstandigheden en inkomsten

voor boeren en hun medewerkers. In maart 2010 heeft

FrieslandCampina een intentieverklaring ondertekend

voor het inkopen van duurzame cacao. Doel daarvan

is dat in 2015 50% van alle cacaobonen die worden

gebruikt in cacaoproducten voor de Nederlandse

markt gegarandeerd duurzaam zijn en in 2025

100%. FrieslandCampina zet zich in voor optimale

samenwerking in de keten, zodat de hoeveelheid

en beschikbaarheid van duurzame cacao groeit en

gegarandeerd wordt. Samen met UTZ Certified werkt

FrieslandCampina aan een certificeringsprogramma

voor duurzame cacao dat in 2010 voor Chocomel van

start is gegaan.

Meer informatie over UTZ Certified Cacao is te vinden

op www.utzcertified.org

World Cocoa FoundationFrieslandCampina is lid van de World Cocoa Foundation,

een internationale stichting die zich richt op het

verbeteren van cacaoteelt in West-Afrika en andere

gebieden waar cacao wordt verbouwd. Daarbij wordt

geïnvesteerd in training, kwaliteit van de bonen en

arbeidsomstandigheden.

Meer informatie over de World Cocoa Foundation is te

vinden op www.worldcocoafoundation.org

“ Vanuit een NGO, zoals de World Cocoa Foundation, is de

impact vaak groter dan vanuit commerciële organisaties.

De stichting zit samen met regeringsleiders aan tafel,

waarbij de belangen van de mens en de natuur centraal

staan. Commerciële belangen vanuit het gezichtspunt van

bedrijven staan buiten de discussie. Wij staan achter deze

werkwijze en dat geheel dragen we dan ook uit.” Idwin Bouman, Director SHEQA & Food Safety

FrieslandCampina Consumer Products Europe

46 MVO-verslag 2009

Bijlagen1. Overzicht van alle doelen

Hieronder een overzicht van alle doelen van

FrieslandCampina die in dit MVO-verslag staan.


• Implementatie van de nieuwe gedragscode in 2010

• Implementatie van de nieuwe klokkenluidersregeling

in 2010

• Implementatie van de nieuwe Business Practices for

Suppliers in 2010 en 2011

Voeding & Gezondheid

• Ontwikkelen van verdere programma’s in 2010 om in

consumentenproducten suiker en zout te reduceren

• Implementatie Foqus Food Safety & Quality systeem

in 2010

• Implementatie milieu, arbo en brandpreventie-

systeem in 2010

• In 2010 en 2011 wordt bij alle locaties een verbeter-

programma op het gebied van de prestaties en de

bedrijfscultuur geïmplementeerd

Zorg voor milieu

• Jaarlijks minimaal 2% verbetering in energie-

efficiency, waarvan 1,5% op de productielocaties

en 0,5% door maatregelen in de keten

• 15% van de elektriciteit voor Nederlandse

productielocaties wordt in 2010 duurzaam

ingekocht en 100% duurzame energie in 2020

Toegewijde medewerkers

• ‘The way we work’ verder implementeren in 2010

• Ziekteverzuim FrieslandCampina Nederland minder

dan 5% in 2010

• Het op locaties verzorgen van Safety awareness

training in 2010 en 2011

• Invoeren van de volledige versie van het

Performance Management Systeem in 2010

• De cijfers van de ongevallen-frequentie verhouding

betrouwbaarder maken door in 2010 de definitie te

uniformeren

Duurzame landbouw

• Energieneutrale zuivelketen in Nederland in 2020

• Aanwending van duurzame soja door Initiatief

Duurzame Soja: 100.000 ton in 2010 en 150.000 ton

in 2011






• 100% gecertificeerde cacao voor alle chocolade-




2. Verwerking van de rapportage en betrouwbaarheid van de gegevens

Milieu- en arbeidsveiligheidgegevensDe productielocaties in Nederland verzamelen al ruim

tien jaar de milieu- en energiegegevens. Deze milieu-

en energiegegevens worden gerapporteerd aan de

overheid, als onderdeel van convenantafspraken. De

productielocaties in Duitsland en België rapporteren

sinds 2004 de milieugegevens aan de overheid.

Ook de productielocaties in de Verenigde Staten,

Rusland en Thailand rapporteren milieugegevens

aan de overheid. Het centrale milieudatasysteem van

FrieslandCampina vormt de basis van de rapportage.

Deze is ontstaan doordat na de fusie de databases van

beide ondernemingen zijn samengevoegd. In totaal

zijn 68 productielocaties opgenomen in deze database.

Voor het verslagjaar 2009 hebben 67 productielocaties

de relevante data gerapporteerd. Op basis hiervan zijn

schattingen gemaakt in dit verslag (waar schattingen

zijn gemaakt is dit aangegeven). De komende jaren

wordt het milieu- en arbeidsveiligheid registratie- en

rapportagesysteem verder verbeterd. Meer nauwkeurige

dataverzameling is hiervan het gevolg. Omdat eerst

gewerkt wordt aan het verbeteren van het systeem is

onafhankelijke verificatie nu niet aan de orde.

PersoneelsgegevensHet aantal FTE is gebaseerd op gegevens uit onze

financiële systemen. De gegevens over ziekteverzuim

en diversiteit zijn apart opgevraagd en op het

hoofdkantoor verzameld. De gerapporteerde data dekt

60% van ons personeelsbestand. Op basis hiervan zijn

schattingen gemaakt in dit verslag (waar schattingen

zijn gemaakt is dit aangegeven). De komende jaren

wordt het personeelregistratie- en rapportagesysteem

verder verbeterd. Meer nauwkeurige dataverzameling is

hiervan het gevolg. Omdat eerst gewerkt wordt aan het

verbeteren van het systeem is onafhankelijke verificatie

nu niet aan de orde.

48 MVO-verslag 2009

EDA (European Dairy Association)Belangenbehartiging van de Europese zuivelindustrie

in de richting van de Europese instellingen

(Commissie, Europees Parlement, de Raad van

Ministers, het Economisch en Sociaal Comite) en

internationale organisaties (de Codex Alimentarius, de

Wereldhandelsorganisatie).

FNLIDe Federatie Nederlandse Levensmiddelen

Industrie is de koepelorganisatie van bedrijven

en brancheorganisaties in de Nederlandse

levensmiddelenindustrie (food en non-food).

FoqusHet nieuwe kwaliteitssysteem dat de leden-

melkveehouders van FrieslandCampina sinds 1 januari

2010 gebruiken. Foqus geeft praktische handvatten voor

de manier waarop leden kunnen voldoen aan de eisen

van afnemers en autoriteiten.

FTEFulltime Equivalent.

GMOGenetisch gemodificeerde organismen. Genetische

modificatie is het door de mens handmatig en gericht

veranderen van de genen van een organisme en is een

onderdeel van de gentechnologie.

GRIGlobal Reporting Initiative is de internationale

richtlijn voor het rapporteren over duurzaamheid en

maatschappelijk verantwoord ondernemen.

HACCPHazard Analysis and Critical Control Points is een

management systeem gericht op voedselveiligheid door

middel van een analyse en controle van biologische,

chemische en fysieke gevaren van de productie van

grondstoffen, inkoop en verwerking tot productie,

distributie en consumptie van het eindproduct.

IKBIk Kies Bewust, Nederlandse stichting achter het Ik Kies

Bewust-logo voor producten die minder zout, suiker en

verzadigde vetten bevatten.

3. Verklarende woordenlijst

AuditconvenantEen convenant dat erop is gericht dat zoveel mogelijk

industriële eindgebruikers van energie vooraanstaand

worden en blijven op gebied van energie-efficiëntie in

België.

Benchmarkingconvenant Beoogt een maximale bijdrage van de bedrijven

in België aan het gebruik van energie en aan de

doelstellingen voor vermindering van broeikasgas-

uitstoot overeenkomstig het Kyoto-protocol.

BHVBedrijfshulpverlening.

BMI (Body Mass Index)geeft de verhouding weer tussen gewicht en de lengte

van het lichaam.

COD (Chemical Oxygen Demand)Chemisch Zuurstof Verbruik is een indicator van de

mate waarin afvalwater vervuild is met organische

stoffen.

Codex (De Codex Alimentarius Commission)is een international forum dat internationale normen

voor voedselproducten ontwikkelt, met als doel de

internationale volksgezondheid te beschermen en

de eerlijkheid van de handel in voedselproducten te

bevorderen.

CDM (Continue DiergezondheidsMonitor)is een ‘continue’ monitoring van de diergezondheid

op basis van bestaande gegevens over de gezondheid

van dieren. Het systeem levert veehouders veel

praktische informatie op voor het monitoren van de

diergezondheid.

Convenant Schone en Zuinige Agrosectorenwaarin ministers Verburg en Cramer met verschillende

partijen afspraken maken over energiebesparing,

gebruik en productie van duurzame energie en

broeikasgasreductie in Nederland.

CSRCorporate Social Responsibility oftewel Maatschappelijk

Verantwoord Ondernemen.


LTODe Land- en Tuinbouw Organisatie is een Nederlandse

organisatie voor collectieve belangenbehartiging,

individuele dienstverlening en groepsgerichte activiteiten

voor Nederlandse agrarische ondernemers.

MJA-3De meerjarenafspraken energie-efficiency zijn

overeenkomsten tussen de Nederlandse overheid

en bedrijven en instellingen over het effectiever en

efficiënter inzetten van energie.

MTOMedewerkerstevredenheidsonderzoek.

NZODe Nederlandse Zuivel Organisatie is de branche-

organisatie voor de Nederlandse zuivelindustrie.

NGONon Governmental Organization.

OHSAS 18001 Een richtlijn in de Occupational Health and Safety

Assessment Series.

RTRSDe Roundtable on Responsible Soy is een internationaal

platform waarin sojaproducenten, sojahandel,

verwerkende industrie, banken en maatschappelijke

organisaties samenwerken om duurzaamheidscriteria

voor de mondiale sojateelt te ontwikkelen en te

implementeren.

RSPODe Roundtable on Sustainable Palm Oil is een not-for-

profit associatie die belanghebbenden verenigt uit zeven

sectoren van de palmolie-industrie voor het ontwikkelen

en uitvoeren van wereldwijde normen voor duurzame

palmolie.

SOYPSI programmaHet Soy Producer Support Initiative is een international

programma voor duurzame sojateelt.

IKMIntegrated Milk Quality Assurance is het kwaliteits-

borgingsysteem voor boerderijmelk in België.

IMTConvenant Integrale Milieu Taakstelling. In de IMT staan

de milieudoelstellingen als Nederlandse bedrijfstak in

geheel aangegeven.

IDHInitiatief Duurzame Handel is een Nederlandse

organisatie die richt zich op internationale

handelsketens van commodities als soja, hout, cacao,

katoen en vis. Sector per sector brengt IDH partijen

bijeen om gezamenlijk de markt te kantelen en

duurzame productie en handel tot standaard te maken.

IDSInitiatief Duurzame Soja is een programma van Initiatief

Duurzame Handel (IDH) dat het internationale draagvlak

voor de Roundtable on Sustainable Soy wil vergroten

en de certificering van producenten in Latijns-Amerika

versnellen en de vraag stimuleren.

ISO 9001Een norm die eisen stelt aan het kwaliteitsmanagement-

systeem van een organisatie en de manier waarop de

organisatie met het kwaliteitsbeleid omgaat.

ISO 14001Eén van de normen van de ISO 14000 serie. Deze norm

wordt wereldwijd toegepast om milieumanagementsys-

temen op te zetten en te certificeren.

ISO 26000Een norm met verschillende doelstellingen die er

op gericht is organisaties te ondersteunen bij de

implementatie van MVO.

LCALevenscyclusanalyse is een methode om de totale

milieubelasting van een product te bepalen gedurende

de hele levenscyclus.

LEILandbouw Economisch Instituut in Nederland.

50 MVO-verslag 2009

SAI PlatformHet Sustainable Agriculture Initiative is een platform

opgericht door de voedingsmiddelenindustrie om

wereldwijd te communiceren over en actief te

ondersteunen van de ontwikkeling van duurzame

landbouw waar verschillende belanghebbenden van de

voedselketen bij betrokken zijn.

Taskforce Duurzame SojaEen platform van Nederlandse bedrijven in de sojaketen

dat een bijdrage wil leveren aan duurzame sojateelt.

Uitvoeringsagenda Duurzame VeehouderijEen samenwerking tussen vier agrarische koepel-

organisaties, twee natuur- en milieuorganisaties, een

bank, provincies en het Nederlandse Rijk voor duurzame

en diervriendelijke veehouderij.

UTZ CertifiedEen wereldwijd certificeringsprogramma voor

verantwoorde koffie, thee en cacao.

WeidemelkMelk van koeien die gedurende minimaal 120 dagen per

jaar, ten minste 6 uur per dag, van voorjaar tot najaar in

de wei lopen.

WHODe World Health Organization ofwel de Wereldgezond-

heidsorganisatie is een gespecialiseerde organisatie van

de Verenigde Naties.

QM-MilchHet kwaliteitsborgingsysteem voor boerderijmelk in

Duitsland.


• Nationale Cooperatieve Raad

• Nederlands Nationaal Comité van de Internationale

Zuivelbond

• Nederlands Normalisatie Instituut

• Nederlandse Vereniging Frisdranken, Waters en

Sappen (FWS)

• Nederlandse Zuivel Organisatie (NZO)

• Productschap voor Zuivel (PZ)

• Regulier Overleg Warenwet (ROW)

• Round Table for Responsible Soy

• Round Table on Sustainable Palm Oil

• Stichting Ik Kies Bewust

• Stichting Food Valley

• Stichting RMO controle

• Stuurgroep UTZ cacao

• Sure Global Fair

• Sustainable Agriculture Initiative Platform (SAI)

• Task Force Duurzame Soja

• Top Institute Food and Nutrition

• Vereniging Nederlandse Fabrikanten Kinder en

Dieetvoeding (VNFKD)

• VNO-NCW

• World Cocoa Foundation

Deze lijst is niet geheel uitputtend.

4. Externe vertegenwoordigingen

FrieslandCampina is lid van of neemt actief deel aan de

volgende overlegorganisaties:

• ABA/Detic (Belgische Aerosol Vereniging)

• Association of International Juice Manufacturers

(AIJN)

• Association for the Food Industries of Particular

Nutritional Uses of the European Union (IDACE)

• Belgische Confederatie Zuivelindustrie

• Centraal Orgaan Kwaliteitszorg Zuivel (COKZ)

• Choices International Foundation

• CIAA (European Food and Drinks Industry

Association)

• Eigen Vervoerders Organisatie (EVO)

• European Dairy Association (EDA)

• European Whey Producers Association (EWPA)

• Federatie Nederlandse Levensmiddelen Industrie

(FNLI)

• Fevia (Belgische Voedingsmiddelen Federatie)

• Gemeenschappelijk Zuivelsecretariaat (GEMZU)

• Global Dairy Platform

• International Life Science Institute (ILSI Europe)

• International Dairy Federation (IDF)

• Initiatief Duurzame Soja

• International Infant Food Association (ISDI)

• Land- en Tuinbouworganisatie (LTO)

• Milch Industrie Verband (MIV) Duitsland

Koninklijke FrieslandCampina N.V.

Stationsplein 4

3818 LE Amersfoort

T +31 (0)33 713 3333

www.frieslandcampina.com

MVO-verslag 2009...Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) van Koninklijke FrieslandCampina...

Documents

Transcript of MVO-verslag 2009...Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen (MVO) van Koninklijke FrieslandCampina...