7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

1/17

Aleksandar Todorovi

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

2/17

Motor sa unutranjim sagorevanjem

Motori sa unutranjim sagorevanjem

(SUS motori) su toplotni motori kod

kojih produkti sagorevanja (koji su vieg

energetskog potencijala, nastalog

oslobaanjem toplote), svojim direktnim

dejstvom vre mehaniki rad.

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

3/17

Procesi SUS motora

Svaki SUS motor u toku svog rada moraobaviti osnovnih 5 procesa:

1. usisavanje,

2. sabijanje (kompresija),

3. sagorevanje,

4. irenje (ekspanzija) i5. izduvavanje.

Razlike izmeu tipova SUS motora su uvremenu, mestu i nainu vrenja ovihprocesa. Neki motori vre sve procese uisto vreme, ali na razliitim mestima u

motoru (npr. mlazni motor), a neki vreprocese na istom mestu, ali u razliitovreme (npr. klipni Oto i Dizel motori).

Sa desne strane je primer etvorotaktnogmotora.

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

4/17

1. Usisavanje

Prvi proces u toku rada SUS motoraje usisavanje. U ovom procesu sesmea vazduha i goriva usisava umotor (kod motora sa spoljanjimobrazovanjem smee, npr. Oto

motor sa karburatorom) ili se usisavasamo vazduh, a gorivo se ubrizgavapod pritiskom (Oto motor sadirektnim ubrizgavanjem). Kodnekih motora se gorivo ubrizgavatek u procesu kompresije (Dizel

motor). Zadatak procesa usisavanjajeste da motor obezbedi smeugoriva ili samo vazduh za kasnijesagorevanje. Takt br. 1 na animacijije proces usisavanja.

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

5/17

2. Sabijanje

Proces kompresije je vrlo bitan, jerse u njemu obezbeuju uslovi zasagorevanje. U ovom procesu motorsabija usisanu smeu, ili samovazduh, poveavajui joj pritisak i

temperaturu. Vei pritisakomoguava bre i eksplozivnijesagorevanje, jer su molekulikiseonika iz vazduha i goriva zbijeni igorivo mnogo bre "pohvata"molekule kiseonika, bre reaguje sa

njima pri sagorevanju. Kod Dizelmotora, pri kraju sabijanja seubrizgava gorivo i obrazuje smeu.Takt br. 2 na animaciji je processabijanja.

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

6/17

3. Sagorevanje

U procesu sagorevanja smea goriva

i vazduha se pali i sagorevaoslobaajui ogromnu koliinuenergije. Gasovi nastali kao proizvodsagorevanja su pod znatno veimpritiskom i temperaturom nego

smea i imaju ogromnu potencijalnu

energiju. Nain paljenja isagorevanja se razlikuje meuvrstama motora. Prvi trenuci takta

br. 3 na animaciji (bljesak)odgovaraju procesu sagorevanja.

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

7/17

4. irenje (ekspanzija)

Ekspanzija je proces koji daje snagumotoru, tj. vri koristan mehanikirad. Svi ostali procesi postoje samoda bi stvorili uslove za ovaj proces. Uovom procesu sagoreli gasovi sa

ogromnom potencijalnom

energijom se ire, potiskujui klip uklipnom motoru, rotor u vankel

motoru, turbinu u elisnom mlaznommotoru ili stvarajui direktan potisak

u potisnom mlaznom motoru; vreimehaniki rad. Ovom procesuodgovara vei deo 3. takta animacije(onaj posle bljeska).

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

8/17

5. Izduvavanje

Kad sagoreli gasovi svoju potencijalnuenergiju pretvore u mehaniki rad,postaju beskorisni. Proces izduvavanja

je zaduen da beskorisne gasove izbaciu atmosferu. Takt br. 4 animacije je

proces izduvavanja.

Kod klipnih motora, zbog brzineodvijanja ovih procesa i inercijegasova, esto se 2 procesa vre u isto

vreme (sledei pone pre nego to seprethodni zavrio). Npr. processagorevanja kod etvorotaktnih Oto iDizel motora se esto "preklapa" saprocesima sabijanja i irenja.

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

9/17

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

10/17

Podela SUS motora

klipni (motori promenljive

zapremine), njih imamo dve vrste:

rotacioni, tj. sa obrtnimklipovima (vankelov motor);

translatorni (linijski), tj. saoscilujuim klipovima. U uemsmislu, naziv klipni motori oznaavaove motore, a koristi se i naziv"klasini" klipni motori. U ovu grupu

spadaju oto motori i dizel motori, amogu biti dvotaktni i etvorotaktni.

strujni (gasna turbina, mlazni iraketni motori);

SUSmotori

klipni

rotacioni

strujni

translatorni

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

11/17

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

12/17

Klipni motori

Klipni motori sa unutranjim sagorevanjem su motori koji se koriste na dananjimautomobilima. Osim na motornim vozilima (putnikim automobilima, kamionima,motociklima), radnim mainama (traktorima, kombajnima i dr.) i mehanizaciji uopte,koriste se i na brodovima (veliki, sporohodni dizel motori), amcima, a u manjoj meri i zapogon lokomotiva i letelica. Procenjuje se da se u ovim motorima potroi preko 25%ukupne svetske potronje energije (industrija, transport, grejanje, ...). Udrumskom

transportu troe skoro 99% energije, u vodenom preko 75%, dok u eleznikom ivazdunom i manje od 10%. Ovi motori ostvaruju mehaniki rad na raun potencijalneenergije produkata sagorevanja.

Kod motornih vozila se u ogromnoj veini koriste "klasini" klipni motori (tj. OTO i dizelmotori), mada stalno ima pokuaja za uvoenje vankelovog motora. Postoje i pokuajiugradnje gasne turbine (ameriki tenk M1 Abrams ima ovakav pogon), ali to je izvodljivosamo kod tekih vozila. U poslednje vreme prisutni su u hibridni pogon, pa i elektrini.

Automobilski motori kao gorivo koriste (motorni) benzin, dizel gorivo ili teni naftni gas -TNG (tzv. plin), eventualno Komprimovani prirodni gas - KPG. Zbog nedostatka nafte kaoosnovne sirovine, automobilska industrija pokuava da nae alternativnu vrstu goriva.

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

13/17

Klasini klipni SUS motori

Meu klipnim SUS motorima apsolutnu dominaciju u primeni imajutranslatorni (linijski) klipni motori sa unutranjim sagorevanjem (SUS), tj."klasini" klipni SUS motori. Tu spadaju oto (Otto Nikolaus) - nazivanijo ibenzinski motori i dizel motori (Rudolf Diesel).

Oni se meusobno razlikuju po termodinamikom ciklusu po kojim rade (ipo kojima su i dobili imena), iz ega proizilazi i principijelna razlika uvrstama goriva koje koriste: oto motori koriste motorne benzine, ali ialternativna goriva, kao to su TNG, KPG i TPG, alkoholna goriva,eventualno i biogas, dok dizel motori koriste dizel gorivo i biodizel,eventualno delimino i KPG i TPG.

Ijedni i drugi mogu biti dvotaktni ili etvorotaktni.

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

14/17

OTO motori

Nakon sabijanja smee goriva ivazduha, do njenog upaljenja dolazivarnicom, koja nastaje na sveici.Nema eksplozije, sagorevanje se vripo slojevima. Smea se kod starijihmodela motora formirala u

karburatoru, a danas ubrizgavanjemgoriva ("injection motori"), biloispred cilindra (jedna ili vie

brizgaljki), bilo direktno u cilindar

(to je retko). Za ienje njihovihizduvnih gasova koristi se"katalizator".

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

15/17

Dizel motori

Oni sabijaju ist vazduh i nakonubrizgavanja goriva dolazi dospontanog paljenja i sagorevanja,

usled poviene temperature i

pritiska, nastalih sabijanjem

vazduha. Nema sveica (osimgrejaa na nekim motorima, koji senakad nazivaju i dizel sveice).Sporodohniji su i vei/tei po jedinicisnage (osim kod turbo motora), ali

efikasniji. Za filtriranje izduvnihgasova dizel motora se koristi DPMfilter (Diesel Particulate Matter, dizelestina materija tj. a).

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

16/17

V12 motor Bugatti Veyron, 16 cilindara

7/27/2019 Motor sa unutranjim sagorevanjem

17/17

Izvori:

www.wikipedia.orgwww.google.com

www.speed-cars.info

http://www.wikipedia.org/http://www.google.com/http://www.speed-cars.info/http://www.speed-cars.info/http://www.speed-cars.info/http://www.speed-cars.info/http://www.google.com/http://www.wikipedia.org/