Morfologi
Transcript of Morfologi
![Page 1: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/1.jpg)
MORFOLOGIJAKU IBAN
HARIBULAN : 11-14 JULAI 2011
ENDUR : HOTEL RH SIBU SARAWAK
1
![Page 2: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/2.jpg)
MORFOLOGI :NYADI ANDAU TI BESAMBUNGKA
FONOLOGI & SINTAKSIS
MORFOLOGI NYA BIDANG PENEMU TI MANSIK: STRUKTUR TUKUH RABAN JAKU
2
FONOLOGI – PANSIK PASAL MUNYI SEBUT LEKA JAKUSINTAKSIS – PANSIK PASAL LEKA JAKU TI DIDIJIR NYADI FRASA, KLAUSA ENGGAU AYAT
![Page 3: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/3.jpg)
Struktur – munyi sebut & lambang tulis ti nyadi unit jaku ke bisi ngundan reti.
Tukuh – unit jalai jaku ; jaku tunggal, jaku bepenambah, jaku turu, jaku betandu.
Raban Jaku – nijirka leka jaku nitihka fungsi enggau leman.
3
PENERANG:
![Page 4: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/4.jpg)
JAKU IBAN NYA JAKU AGLUTINATIF
SECARA SEMANTIK LEKA JAKU AGLUTINATIF RETI NYA NGELEKATKA (ngelekatka penambah ngagai urat jaku)
4
Chunto: ajar – ngajar, diajar, belajar, sepengajar
jalai – bejalai, sejalai, sepejalai, dipejalaika
![Page 5: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/5.jpg)
LEKA JAKU IBAN
Jaku Tunggal Chunto: nembiak, nya, baru, masuk, sekula
Jaku Tumbuh Chunto: dikesayauka, dikemaluka
Jaku Betandu Chunto: gegilik, jengap-jengap, bebelit-belit, berani-rani
Jaku Bekaling Sebut Chunto: gayu guru, sakit lengit, tabar lar, periuk genuk.
Jaku Puntang Chunto: engku, engkita, engkami
5
![Page 6: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/6.jpg)
JAKU IBAN STANDARD
SEBUT & JAKU STANDARD :
SEBUT & JAKU DIKENA BA SEKULA
SEBUT & JAKU DIKENA BA MEDIA ELEKTRONIK (DITABUR ARI RADIO & TELEVISYEN)
SEBUT & JAKU DIKENA BA SITUASYEN FORMAL (DALAM AUM PERINTAH – AUM KUNSIL NENGERI ETB)
6
![Page 7: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/7.jpg)
TUKUH JAKU IBAN STANDARD
1. Betukuh Tebuka – ulih nerima ubah seriran enggau pemansang.
2. Betukuh stabil – sistem sepil ti entap, terminologi, diksyenari, jalai jaku etb.
3. Betukuh intelektual – ulih dikena enggau nyemetak, padat sereta regas napi kerembai kaul sosial sereta ulih dikena ba bidang penemu saintifik.
4. Betukuh Nyerakup – ulih nyerakup sereta ngukun semua dailek kominiti Iban.
7
![Page 8: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/8.jpg)
TUKUH JAKU IBAN STANDARD
5. Betukuh Nyerara – Ulih nyerarka antara dailek enggau jaku Standard.
6. Beprestij – Jaku standard nya jaku ti beprestej sereta ulih nunjukka status sosial orang ti bejaku ngena iya.
7. Betukuh Rentang – Ulih dikena betungkap sereta nyentuk lebuh dikena ngenataika penemu
8. Dikena enggau Regas –Ulih dikena enggau regas sama baka jaku bukai. (jaku intelektual ti bukai)
8
![Page 9: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/9.jpg)
AKTIVITI PENGELIUT DILAHNgasilka Munyi Konsonan Ngena Rengka Sebut/ artikulasyen
Kosonan Plosif ( meletup)
Bilabial Alveolar Velar Uvular Glotal
p, b t, d k, g Q q
pedapedisperut
taditabitali
katikarikita
- ikupalasape
birubukabula
diadiniditu
gagagula
garam
- antiJugo
![Page 10: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/10.jpg)
AKTIVITI PENGELIUT DILAHNgasilka Munyi Konsonan Ngena Rengka Sebut
Konsonan Nasal
m n ny ngmayamulutmilih
napinutupnisih
nyalinyual
nyimpan
ngalungiri
ngadang
tamatumupama
tanahpunaspinang
tanyamenyasunyi
pangaunga
unggun
dalamgerim
mambam
nuandamun
kain
- lubangubungpiring
![Page 11: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/11.jpg)
Bekomunikasyen
Jaku Iban Standard
AKTIVITI PENGELIUT DILAHNgasilka Munyi Konsonan Ngena Rengka Sebut
Konsonan Frikatif
Labio-dental Alveolar Palatal Velar
f, v s, z sy kh
fotofilem
sitisuba
aksyentelevisyen
-
van zoo- -
![Page 12: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/12.jpg)
AKTIVITI PENGELIUT DILAHNgasilka Munyi Konsonan Ngena Rengka Sebut
Konsonan afrikat
Konsonan palato-alveolar c Konsonan palato-alveolar j
Ch - charik chabi chabang
j - jari jugam jual
bacha pechah guchuh
baja daja tajam
![Page 13: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/13.jpg)
AKTIVITI PENGELIUT DILAHNgasilka Munyi Konsonan Ngena Rengka Sebut
Lateral aveolar (bemunyi)
Begetar alveolar (bemunyi)
Enda begetar alveolar
(enda bemunyi)
l r r
launlubang
ragaruti
-
palapalu
garimari
-
jualbansal
pugarular
-
Nadai ba jaku Iban
![Page 14: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/14.jpg)
AKTIVITI PENGELIUT DILAHNgasilka Munyi Konsonan Ngena Rengka Sebut
Konsonan Separuh Vokal
Separuh vokal palatal (y)(munyi ai)
Separuh vokal bilabial (w)(munyi au)
pulaibesai
kerembai
araumansaukemarau
![Page 15: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/15.jpg)
AKTIVITI PENGELIUT DILAH
Homograf
1. Mata iya enda meda. Mata buah nya, Igat.
2. Mati bai nuan beli! Mati ba Batang Rajang sungai nya.
3. Ama sida Jang orang Indonesia. Ama malut tubuh Indai Dara.
![Page 16: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/16.jpg)
AKTIVITI PENGELIUT DILAH
Homograf
Sida Anggat ngiga naga ba tebing tasik. Sida nadai naga ari tau jai. Anang ke bisi bulih naga semina tak muai hari ngapa. Pengajar Laja nyida laban nadai utai ulih. Mimit-mimit pan nadai mih sida belaba hari sehari nya jai amat. “Pama enti tak bulih siku naga enda ga lebu,’’ ku iya mutap.
![Page 17: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/17.jpg)
17
GENTILANG SEMANTIK
![Page 18: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/18.jpg)
VOKAL JAKU IBAN ?
/ a / / e* / /e / / i / / o / / u /
/ a’ / / e’ / / i ’/ / o’ / / u’ /
FITUR VOKALIK FITUR GLOTIS
18
![Page 19: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/19.jpg)
Vokal Beglotal (Glottalized Vowel)
/ a’ / - baka’ / e’ / - sape’ / i’ / - niki’ / o’ / - Jugo’ / u’ / - duku’
Polemik Jaku Iban ?
19
![Page 20: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/20.jpg)
Ngasilka Munyi Vokal
20
Mua Tengah Belakang
i
e
3
ae
u
o
c
Diagram Vokal
![Page 21: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/21.jpg)
Munyi Vokal
21
URUP VOKAL MUNYI VOKAL
a Munyi vokal mua luas [ a ]
e Munyi vokal mua separuh sempit {ekar}Munyi vokal tengah (e neku – empa)
i Munyi vokal mua sempit [ i ]
o munyi vokal belakang separuh sempit [ o ]
u Munyi vokal belakang [ u ]
![Page 22: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/22.jpg)
Fonotaktik: Pengetap Vokal
22
Atur Dikena Ngentapka Munyi Vokal Dikumbai Fonotaktik
Patah SebutChunto
Pra-Penudi Penudi (Betutup)
a a asal, balak, bepangkat
a i adil, katil, panggil
a u asuh, pantuk, tempalung
e (niku) a emas, ketam, telentang
e (niku) i lebih, gelih, sembeliung
e (niku) u selur, tempuh, temenggung
![Page 23: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/23.jpg)
Fonotaktik: Pengetap Vokal
23
Atur Dikena Ngentapka Munyi Vokal Dikumbai Fonotaktik
Patah SebutChunto
Pra-Penudi Penudi (Betutup)
e (neranting) a lejar, mejar
e (neranting) e (niku) mesej, teres
e (neranting) o petrol, sektor, rektor
i a ingat, pisang, penyilap
i i indik, tisih, belimbing
i u tikup, sibur, sembeliung
![Page 24: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/24.jpg)
Fonotaktik: Pengetap Vokal
24
Atur Dikena Ngentapka Munyi Vokal Dikumbai Fonotaktik
Patah SebutChunto
Pra-Penudi Penudi (Betutup)
o a polar, solar
o e (niku) broker, folder
o i orbit, hipokrit
u a ubat, tumpang, ketupat
u i ulih, burit, surik
u u Turuh, buruk, tengkujuh
![Page 25: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/25.jpg)
Diftong
25
Diftong nya sakum vokal beselajur. Enti selajur sebut nya tau dilambang ngena w enggau y dia diftong dalam jaku Iban bisi ay, aw, oy baka dalam balai, sadau enggau palui
![Page 26: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/26.jpg)
Ngasilka Munyi Diftong
26
Mua Tengah Belakang
i
e
3
ae
u
o
c
Diagram Diftong
au
oi
ai
![Page 27: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/27.jpg)
27
Munyi Diftong
DIFTONG MUA LEKA JAKUTENGAH LEKA
JAKUBELAKANG LEKA JAKU
ai aising - pandai
au aura - kachau
oi oidium boikot palui (oi)
![Page 28: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/28.jpg)
URUP KONSONAN
21 ITI URUP KONSONAN : b, c, d, f, g, h, j, k, l, m, n, p, q, r, s, t, v, w, x, y, z. (ch, ny, ng, ngg)KONSONAN TURU : (jaku Iban asal)
/ch/ - chabut/ny/ - nyamai/ng/ - ngalih/ngg/ - enggau
28
![Page 29: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/29.jpg)
PENGENTAP JAKU IBAN
Tikas Intelektual :
Betukuh regas sereta pintar
Dikena enggau luas
Ngempung mayuh bidang penemu sereta ngena lebas ti betul
29
![Page 30: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/30.jpg)
MORFOLOGIBESAMBUNGKA KAUL FONOLOGI & SINTAKSIS
BETUNGKAPKA :
STRUKTUR
TUKUH
RABAN JAKU
Pansik pasal leka jaku ti datai ari munyi sebut. Ari leka jaku iya tau ditusun nyadi frasa, kluasa
enggau ayat.
30
![Page 31: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/31.jpg)
TUKUH JAKU IBAN
AGLUTINATIF/ DERIVATIF
JAKU TUNGGAL
JAKU TUMBUH
JAKU TURU
JAKU BETANDU
JAKU BEKALING SEBUT
JAKU PUNTANG
31
![Page 32: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/32.jpg)
NEMPA LEKA JAKU
1. ajar- ng + ajar
2. bekal- be + bekal + ka
3. besemekih- be + se + me + kih
32
![Page 33: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/33.jpg)
MORFEM
1. Morfem meras - ajar, bekal (ulih bediri kediri) 2. Morfem berikat - be-, te-, nye- (enda ulih bediri kediri)
33
![Page 34: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/34.jpg)
PENAMBAH
Penambah Mua me- + megai di- + getil be- + jalai
Penambah Belakang ju + -ka lengka + -ka munas + -ka
Penambah Selit ke + le- + mayang te + be- + runsai
Penambah Kepit me- … -ka me- + b elakang + -ka
34
![Page 35: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/35.jpg)
TUKUH JAKU IBAN
1. Jaku Tunggal:Jaku tunggal nya tukuh jaku ti datai ari urat jaku Chunto: + nembiak + + nya + + landik + + belagu +
+ nembiak + + nya + + landik + + belagu + /Nembiak / /sapa?/ /nya/ /landik/ / belagu/ Nembiak nya landik belagu. Nembiak indu nya sigi landik amat belagu dangdut.
35
![Page 36: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/36.jpg)
TUKUH JAKU IBAN
2. Jaku Tumbuh Jaku tumbuh nya tukuh jaku ti ngundan
urat jaku ti nerima penambah. Chunto: ngarau - ng- + arau dipalu - di- + palu pejeraka - pe- + jera + -ka diperunsaika - di- + pe- + runsai +
-ka
36
![Page 37: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/37.jpg)
TUKUH JAKU IBAN
3. Jaku Turu Jaku turu nya tukuh jaku ti nyadi lebuh dua
leka jaku tauka lebih didijirka nyadi siti rakup sintaksis ti mai reti nyegenda sereta meruan.
Chunto:i. ai mata (ari frasa meras/turu rama)
ii. kepala pengajar (terminologi/ turu jaku nama)
iii. ketup lelabi mati (nanggam reti sempama)
iv. pebayu sulu (nanggam reti estetik)
v. tuai biak (nanggam kaul parataksis)
vi. kepala-kepala pengajar (kaul penyampau)
37
![Page 38: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/38.jpg)
TUKUH JAKU IBAN
4. Jaku Betandu Jaku betandu nya tukuh jaku ti ditempa ngena
chara betanduka leka jaku tauka ngulang urat jaku sechara penuh, betandu stengah enggau bekaling sebut:
Chunto: Jaku betandu penuh Jaku betandu bepenambah ba pun Jaku betandu bepenambah ba tengah Jaku betandu patah sebut dudi Jaku turu bekaling Jaku betandu sebagi Jaku bekaling sebut
38
![Page 39: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/39.jpg)
TUKUH JAKU IBAN
Jaku Betandu PenuhChunto:• alang – alang• mekang-mekang• chegit-chegit• lepik-lepik• lingai-lingai
39
![Page 40: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/40.jpg)
TUKUH JAKU IBAN
Jaku Betandu Bepenambah ba Pun/Jaku Betandu Urat JakuChunto:• bebelit-belit• teduduk-duduk• pengeran-ngeran• seagi-agi• belanda-landa
40
![Page 41: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/41.jpg)
TUKUH JAKU IBAN
Jaku Betandu Bepenambah ba TengahChunto:manah-semanahlanchar-selancharinggar-seinggarirau-seiraulandik-selandikmajak - semajak
41
![Page 42: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/42.jpg)
TUKUH JAKU IBAN
Jaku Betandu Patah Sebut DudiChunto:Berani - berani-raniPengeran - pengeran-ngeranPemerinsa - pemerinsa-rinsaPemanah - pemanah-manahBelanda - belanda-landaBuntau - pemuntau-muntau
42
![Page 43: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/43.jpg)
TUKUH JAKU IBAN
Jaku Turu BekalingChunto:• antarabansa• bumiputera• kerejasama• haribulan• matahari• biaubalai
43
![Page 44: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/44.jpg)
TUKUH JAKU IBAN
Jaku Betandu SebagiChunto:• laki-laki - lelaki• kuda-kuda - kekuda• luga-luga - leluga• jai-jai - jejai• jelar-jelar - jejelar• jengap-jengap - jejengap
44
![Page 45: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/45.jpg)
TUKUH JAKU IBAN
Jaku Bekaling Sebut:i. Nanda kaul mayuh bengkah bansa utai Chunto: sengkan luan, semakau garam, bilik penaik
ii.Nanda raban kereban Chunto: periuk genuk, baka raga, pinggai mangkuk
iii.Nanda kaul utai idup mensia & ukai utai idup mensia Chunto: ikan gemian, tedung remaung, nembiak redak apai indai
45
![Page 46: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/46.jpg)
TUKUH JAKU IBAN
Jaku Bekaling Sebut:
Urat Jaku Kaling Sebut Jaku Bekaling Sebut
sakit lengit sakit lengit
butang betumbang butang betumbang
bujang dara bujang dara
ikan gemian ikan gemian
tichin belulin tinchin belulin
pebayu sulu pebayu sulu
46
![Page 47: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/47.jpg)
PROSES NEMPA LEKA JAKU
1. JAKU TUNGGAL SITI PATAH SEBUTPola sakum konsonan vokal
i. VV - au ai ii. KV - tu ju ti wa
wiiii. VK - it asiv. KVK - roh bah senv. KKVK - skel draf vi. KVKK - teks bank seks vii. KKKV - skruviii.KKKVK- skrip straw
47
![Page 48: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/48.jpg)
PROSES NEMPA LEKA JAKU2. JAKU TUNGGAL DUA PATAH SEBUTPola sakum konsonan vokal
i.V + VK - aus aur aisii.V + KV - aku ubi ipaiii.V + KVK - ubat ikan akaliv.VK + KV - undi umba endav.VK + KVK - untak umpan undurvi.KV + V - dua kia baivii.KV + VK - paut kait baumviii.KV + KV - jala buku keraix.KV + KVK - kilum dugal kepilx.KVK + KV - lampu sunti danjixi.KVK + KVK - muntis tampasxii.KV + VV - buai tuai biau
48
![Page 49: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/49.jpg)
PROSES NEMPA LEKA JAKU
3. JAKU TUNGGAL TIGA PATAH SEBUTPola sakum konsonan vokal
i. KV + KVV + KV- bechura menyadiii. KV + KV + KVK- begerit peluluhiii. V + KV + V - idea ureaiv. KV + KV + V - semua pemaiv. KV +KV + KV - lelaki terima vi. KV + KV + VK - keruan meruikvii. KVK + KV + V - mentua tempuaviii.KVK + KV + VK- tempias jengkuanix. V + KV + KV - utara operax. V + KV + KVK - amatur xi. VK + KV + KV - antara istanaxii. KVK + KV + KV- menteri soldadu
49
![Page 50: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/50.jpg)
PROSES NEMPA LEKA JAKU
3. JAKU TUNGGAL TIGA PATAH SEBUTPola sakum konsonan vokal
xiii.V + KV + VK - akaun elaunxiv.KV + KV + KVK- belelang keretumxv. KVK + KV + KVK - tempayan lengkiangxvi.KV + KVK + KV- perengka perambuxvii.KVK + KVK + KV - sempernaxviii.KV + KVK + KVK - gelanggang selimbanxix.KV + KKV + VK- renyuanxx. KV + KKV + KVK - penyawan pendawan
50
![Page 51: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/51.jpg)
PROSES NEMPA LEKA JAKU
4. JAKU TUNGGAL EMPAT PATAH SEBUTPola sakum konsonan vokal
i.VK + KV + KV + KV - emperajaii.VK + KV + KV + VK - engkalaitiii.KVK + KV KV + KVK- sentimeteriv.VK + KV + KV + KV - emperengutv.VK + KKV + KVK + KVK - encherindakvi.KV + KV + +KV + KVK - bekedengungvii.KV + KV + KV + KVV - bekedayauviii.KV + KV + KVK + KKV - begeranchaix.KVK + KVK + KV + KV - dispensarix.KV + KV + V + KVK - nasional
51
![Page 52: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/52.jpg)
PROSES NEMPA LEKA JAKU
5. JAKU TUNGGAL LIMA PATAH SEBUT & LEBIHPola sakum konsonan vokal
i.V + KV + KVK + KV + KV - universiti ii.KVK + KV + KV + KV + KVK - kosmopolitaniii.V + KKV + KV + KV + KVK - agropolitaniv.V + KKV + KVK + KV + KV + KV - agroteknologi
52
![Page 53: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/53.jpg)
PROSES NEMPA LEKA JAKU
NEMPA LEKA JAKU NGENA AKRONIMChunto: 1
i.Bernama - Berita Nasional Malaysiaii.Purata - Pukul rata
Chunto: 2
i.GOBPS - Gerempung Orang Bumai Pelilih Saratokii.SABISA - Sarakup Bansa Iban Sri Aman
53
![Page 54: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/54.jpg)
PENAMBAH
Penambah Mua Jaku Nama
• pe- penulis• pem- pemberita• penge- pengebom• pel- pelajar• per- peranak• peny- penyakit• se- sependai
• juru- jurubasa• sub- subsistem• eka- ekachura• dwi- dwijaku• supra- suprakelas
54
![Page 55: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/55.jpg)
PENAMBAH
Penambah Mua Jaku Pengawa
• me- menanyi• ng- ngibun• ny- nyebut• nge- ngechat• be- bebantai• di- digetil
• dipe- dipejurai• en- entachang• em- empekak• eng- engkebap• te- tedani
55
![Page 56: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/56.jpg)
PENAMBAH
Penambah Mua Jaku Adjektif
• nge- ngeninggi• ke- kekidu• me- memanah• be- bebajik• se- sesipa• re- rerengai• che- checherik• de- deduie
• pe- pepanjai• nge- ngemajik• te- tetegap• je- jejelar• le- lelenggi• ne- nenangi• ge- geguir
56
![Page 57: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/57.jpg)
PENAMBAH
Penambah Kepit Jaku pengawa
• em…ka empakapka
• me…ka melakangka
• nge..ka ngemesaika
• ny…ka nyemakaka
• pe…ka pelapikka
• te… ka tegamaka
• dike..ka dikeenggaika
• dipe..ka dipebasaka
• diper..ka diperanuka
• pel…ka pelajarka• be…ka bebaika• di…ka digalika• dike…ka dikedekaka• te…ka tedingaka• tepe…ka tepedaka• peng..ka pengibuhka• ber…ka berantika• en…ka encharikka
57
![Page 58: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/58.jpg)
POLA VOKAL BEULANG
Urat Jaku Kaling Kaling sebut
tabin bebirin tabin bebirin
chelap embap chelap embap
buban banan buban banan
tuai lukai tuai lukai
umai empalai umai empalai
duit ringgit duit ringgit
tawak dumbak tawak dumbak
ikan gemian ikan gemian
kusi ransi kusi ransi
kaya raja kaya raja
58
![Page 59: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/59.jpg)
POLA JAKU BETIMBALUrat Jaku Kaling Kaling Sebut
chelap angat chelap angat
mati idup mati idup
kundang kasang kundang kasang
din ditu din ditu
putan tempan putan tempan
telentang tungkup telentang tungkup
indu lelaki indu lelaki
tuai biak tuai biak
nurun niki nurun niki
59
![Page 60: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/60.jpg)
POLA KAUL MERAS
Urat Jaku Kaling Kaling Sebut
sirih pinang sirih pinang
kaban belayan kaban belayan
baka raga baka raga
beranak pinak beranak pinak
tikai pua tikai pua
manuk uduk manuk uduk
kampung lulung kampung lulung
ruai balai ruai balai
60
![Page 61: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/61.jpg)
POLA RIMA (ENTELI)
Urat jaku Kaling Kaling Sebut
perapang pedang perapang pedang
lengayun endun lengayun endun
piring ading piring ading
jengayang bujang jengayang bujang
tikai bidai tikai bidai
pebayu sulu pebayu sulu
emparaja mata emperaja mata
perinyai ambai perinyai ambai
anyu jelu anyu jelu
61
![Page 62: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/62.jpg)
JAKU PUNTANG
Jaku Penuh Jaku Puntang
enggi kita engkita
enggi aku engku
enggi kami engkami
enggi kitai engkitai
enggi iya enggiya
kami duai kenduai
62
![Page 63: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/63.jpg)
63
JAKU NAMA
![Page 64: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/64.jpg)
64
Jaku Nama Menyana
![Page 65: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/65.jpg)
65
JAKU NAMA RAMA
Ukai Institusyen
Abstrak Konkrit
Ulih tesa Enda ulih Tesa
![Page 66: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/66.jpg)
66
JAKU GANTI NAMA
Jaku Ganti Nama
Ganti Nama Tunjuk Ganti Nama Diri
Ganti Nama Diri Tanya Ganti Nama Diri Orang
Kesatu Kedua Ketiga Beempu
![Page 67: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/67.jpg)
67
JAKU PENGAWA
Jaku Pengawa
Jaku Pengawa Transitif Jaku Pengawa Ukai Transitif
Pasif Aktif Bepenembu Nadai Penembu
![Page 68: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/68.jpg)
68
JAKU ADJEKTIF
1. Jaku Adjektif Gaya2. Jaku Adjektif Chura3. Jaku Adjektif Sukat4. Jaku Adjektif Tukuh5. Jaku Adjektif Maya6. Jaku Adjektif Seraka7. Jaku Adjektif Emosyen8. Jaku Adjektif Chara9. Jaku Adjektif Rawang10.Jaku Adjektif Rakup Rawang
![Page 69: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/69.jpg)
• Jaku Penyambung• Jaku Tekenyit• Jaku Tanya • Jaku Perintah• Jaku Pun Ayat• Jaku Bantu• Jaku Penguat• Jaku Partikel
• Jaku Sangkal• Jaku Penunjuk• Jaku Penempat• Jaku Pemendar• Jaku Adap• Jaku Tesa• Jaku Penekan• Jaku Penetap
69
JAKU TUGAS
![Page 70: Morfologi](https://reader033.fdocuments.net/reader033/viewer/2022061401/55cf97f6550346d03394b2aa/html5/thumbnails/70.jpg)
70
Terima KasihPengajar Padang anak Luna [email protected]
019-894 1971 (h/p)
o3-8884 2153 (off) 03-8888 9917 (fax)
03-8884 2066 (fax)