Pomnik przyrody to pojedynczy twór przyrody ożywionej i nieożywionej lub ich skupienia o szczególnej wartości przyrodniczej oraz wyróżniające się wśród innych tworów przyrody np. okazałych rozmiarów drzewa, krzewy gatunków rodzimych lub obcych, źródła, wodospady, wywierzyska, skałki, jary, głazy narzutowe oraz jaskinie.Zaplanuj dłuższy spacer po okolicy, np. do parku lub lasu w celu wyszukania pomników przyrody. Najczęściej pomnikami przyrody są okazałe drzewa lub aleje drzew. Wykorzystując załącznik, sprawdź, które drzewa w twojej okolicy mogą zostać uznane za pomniki przyrody. Na spacer zabierz miarę oraz notatnik. Możesz wykonać szkic lokalizacji pomnika lub zdjęcie. W przypadku stwierdzenia pomnika przyrody możesz poinformować o tym fakcie nauczyciela. Obecność pomnikowego drzewa można zgłosić do Urzędu Gminy, gdzie może zostać podjęta decyzja o nadaniu statusu pomnika przyrody.

Lp. Gatunek Pierśnice w cm

Obwód w cm

1. Brzoza brodawkowata Betula verrucosa 70 2202. Brzoza omszona Betula prubescens 70 1903. Buk zwyczajny Fagus silvatica 100 3144. Czeremcha zwyczajna Prunus avium 30 945. Czereśnia ptasia Cerasus avium 30 946. Dąb bezszypułkowy Quercus robur 100 3147. Dąb szypułkowy Quercus sessilis 120 3808. Głóg Crataegus sp. 30 949. Grab zwyczajny Carpinus betulus 60 190

10. Grusza pospolita Pirus communis 50 16011. Jabłoń dzika Malus silvestris 30 9412. Jarzębina pospolita Sorbus aucuparia 50 16013. Jesion wyniosły Fraxinus excelsior 80 25014. Jodła pospolita Abies alba 100 31415. Klon jawor Acer pseudoplatanus 80 25016. Klon polny Acer campestre 50 16017. Klon zwyczajny Acer platanoides 70 22018. Leszczyna Corylus avellana 30* 9419. Lipa pospolita Tilia cordata 100 31420. Lipa szerokolistna Tilia platyphyllos 100 31421. Modrzew europejski Larix europaea 100 31422. Modrzew polski Larix polonica 100 31423. Sosna zwyczajna Pinus silvestris 100 31424. Świerk pospolity Picea excelsa 100 31425. Szakłak pospolity Rhamnus cathatrica 30 9426. Topola osika Populus tremula 70 22027. Wiąz górski (Brzost) Ulmus scabra 70 22028. Wiąz pospolity Ulmus campestris 70 22029. Wiąz szypułkowy (Limak) Ulmus eff usa 70 22030. Wierzba biała Salix alba 100 31431. Wierzba krucha Salix fragilis 100 31432. Topola biała (Białodrzew) Populus alba 120 38033. Topola czarna Populus nigra 120 380

Pierśnice i obwód poszczególnych rodzimych gatunków drzew i krzewów jako dolne granice dla pomników przyrody.

* proponowane jest 20 cm

– 85 –

Mój pomnik przyrody - wyszukiwanie pomników

wsz

ystk

ie k

ateg

orie

wie

kow

e, p

rzed

szko

laki

kor

zyst

ają

z po

moc

y na

uczy

ciel

a lu

b ro

dzic

a

ZADANIA AKTYWIZUJĄCE DZIECI I MŁODZIEŻ

Zadania dla pojedynczego ucznia

Mój pomnik przyrodywyszukiwanie pomników

– 86 –

Puzzle - gatunek chroniony

prze

dszk

ola,

kla

sy I

- III

szko

ły p

odst

awow

ejPuzzle - gatunek chroniony

Wydra Lutra lutra - drapieżny ssak chroniony

Porozcinaj puzzle wzdłuż linii, wymieszaj kawałki i ułóż obrazek.

– 87 –

Portfolio

klas

y IV

-VI s

zkoł

y po

dsta

wow

ej, p

onad

pods

taw

owe

Portfolioteczka z materiałami na temat przyrody miasta i okolic

Wykonanie: Przygotuj segregator z koszulkami, do którego będziesz wkładać materiały dotyczące dziedzictwa przyrodniczego swojej miejscowości czy nawet regionu. Materiały możesz czerpać z prasy lokalnej (możesz poprosić kolegów o przekazanie przeczytanych egzemplarzy), ulotek, folderów wydawanych przez różne instytucje i organizacje oraz z Internetu. Niezastąpionym źródłem informacji będą Twoje notatki i zdjęcia z pobytów w atrakcyjnych pod względem przyrodniczym i kulturowym miejscach. Pamiętaj, aby segregator prowadzić z zachowaniem chronologii i aby karty segregatora wyglądały estetycznie i atrakcyjne. Jeśli chcesz możesz zaprezentować swoją pracę innym kolegom, np. poproś nauczyciela, aby zorganizować „Dzień hobby”, podczas którego uczniowie będą mogli zaprezentować swoje zainteresowania.

A EK=KA

L = J

K = L TKO = WA

+

+

+

– 88 –

Rebusy - nazwy gatunków ptaków

klas

y I -

III s

zkoł

y po

dsta

wow

ej, I

V-VI

szk

oły

pods

taw

owej

Rebusy Nazwy gatunków ptaków

Rozwiąż rebusy. Rozwiązaniem są nazwy ptaków.

– 89 –

Kolorowanka "Ptaki” cz. 1

prze

dszk

ola,

kla

sy I

- III

szko

ły p

odst

awow

ej

Kowalik

Kolorowanka "Ptaki”

Sójka

– 90 –

Kolorowanka "Ptaki”

prze

dszk

ola,

kla

sy I

- III

szko

ły p

odst

awow

ejKolorowanka

"Ptaki”

– 91 –

Krzyżówka "Ptaki”

klas

y IV

- VI

szk

oły

pods

taw

owej

, pon

adpo

dsta

wow

e

Krzyżówka "Ptaki”

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

Rozwiąż krzyżówkę. Hasło wpisz poniżej.

1. Ptak z rodziny łuszczaków, przylatuje do Polski w okresie zimy, rzadko gniazduje.2. Ptak z rodziny kormoranowatych, związany z wodą, w nazwie ma przydomek czarny.3. Ptak z rodziny łuszczaków, najpospolitszy ptak lęgowy w Polce, na skrzydłach dwa

charakterystyczne białe pasy.4. Ptak z rodziny kaczkowatych, w Polsce występują dwa gatunki, jeden z najcięższych

ptaków latających, dorosłe osobniki białe, młode brunatno-szare.5. Ptak, który wykuwa dziuple.6. Ptak z rodziny sikor, inna nazwa sikory modrej.7. Nazwa rzędu ptaków obejmujących nocne drapieżniki.

HASŁO

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . - to różnego typu konstrukcje, wykonane przez zwierzęta jako schronienie, a zwłaszcza jako miejsce wylęgu i odchowywania młodych, budują je stawonogi, ryby, płazy, saki i przede wszystkim ptaki.

Spróbuj rozpoznać gatunki drzew, których liście są narysowane poniżej. Pokoloruj tylko liść dębu.

Wypisz nazwy gatunków drzew, których liście widzisz na rysunku:

a) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

b) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

c) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

d) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

e) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

f) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

g) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

h) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . – 92 –

Rozsypanka z liści

klas

y I -

III s

zkoł

y po

dsta

wow

ejRozsypanka z liści

– 93 –

Labirynt

prze

dszk

ola,

kla

sy I

- III

szko

ły p

odst

awow

ej

LabiryntPołącz liść dębu z owocem.

Zasady gry: Porozcinaj karty wzdłuż linii, a otrzymasz w ten sposób 20 kart, tj. 10 par. W grze może brać udział 2-3 zawodników. Karty układa się obrazkiem do dołu i miesza. Pierwszy zawodnik odwraca 2 karty. Jeśli trafi na parę, zabiera ją i w tej samej kolejce odwraca następne karty, aż trafi na dwie różne, wtedy grę rozpoczyna następny zawodnik. Wygrywa ta osoba, która nazbiera najwięcej par kart.

Buk zwyczajny Buk zwyczajny Brzoza Brzoza

Dąb szypułkowyDąb szypułkowy Brzoza Brzoza

Grab zwyczajny Grab zwyczajny

Dąb czerwony Dąb czerwony

Klon zwyczajny Klon zwyczajny

Kasztanowiec Kasztanowiec

Topola osika Topola osika

Jarząb pospolity Jarząb pospolity

– 94 –

Memo "Drzewa”

wsz

ystk

ie k

ateg

orie

wie

kow

e, p

rzed

szko

laki

kor

zyst

ają

z po

moc

y na

uczy

ciel

a lu

b ro

dzic

aMemo

"Drzewa”

Rozwiąż poniższy test.

1. Jak dużo wolnego czasu przeznaczasz na pobyt świeżym powietrzu? a) bardzo mało, b) staram się każdą chwilę wykorzystać na pobyt na świeżym powietrzu, c) staram się być jak najczęściej.

2. Czy wiesz, jaki środek transportu jest najbardziej korzystny dla środowiska? a) rower, b) własne nogi, c) autobus. 3. Jakiego rodzaju formę spędzania czasu wybierasz najczęściej? a) jazda rowerem, b) piesze spacery, c) jazda samochodem do lasu.

4. Z jakiego typu tras rowerowych korzystasz? a) nie korzystam, b) tylko po mieście Toruniu, c) z tras po Toruniu i okolicy.

5. Będąc na wycieczce w rezerwacie lub parku narodowym: a) staram się dotrzeć do wszystkich niedostępnych miejsc, b) korzystam tylko z wyznaczonych szlaków, c) w celu obserwacji zwierząt zbaczam ze szlaków.

6. Jak się zachowujesz, gdy zobaczysz roślinę chronioną? a) wykonuję fotografi ę, b) nie znam gatunków roślin chronionych, c) zabieram jeden okaz na pamiątkę.

7. Czy dokarmiasz zwierzęta? a) tak, uważam że potrzebna jest im pomoc, zwłaszcza w okresie zimy, b) nie, ponieważ przyczynia się to do zmiany ich zachowań, c) tak, ponieważ mogę je wtedy łatwo obserwować.

8. Jak sądzisz co należy zrobić z psem w lesie lub na terenie chronionym? a) można spuścić ze smyczy, b) należy trzymać psa na smyczy, c) nie wiem.

9. Wyjeżdżając na wakacje, zawsze pamiętam o: a) przewodniku i aparacie fotografi cznym, b) i-Podzie i aparacie fotografi cznym, c) laptopie.

– 95 –

Test edukacyjny - Ekoturysta

Test edukacyjny - Ekoturysta

10. Czy będąc w nowym miejscu interesujesz się jego historią i tradycją? a) nie, nigdy, b) tak, zawsze, c) tak, jeśli jest łatwy dostęp do informacji.

Przydziel sobie punkty za każdą odpowiedź zgodnie z tabelką, a potem je zsumuj:

– 96 –

Test edukacyjny - Ekoturysta

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10

a) 1 2 2 1 1 3 2 1 3 1

b) 3 3 3 2 3 2 3 3 1 3

c) 2 1 1 3 1 1 1 2 1 2

Wyniki testu:25-30 punktów – Gratulacje! Jesteś prawdziwym ekoturystą i zdajesz sobie sprawę z zagrożeń, jakie w środowisku może spowodować niekontrolowany ruch turystyczny.

12-25 punktów – Całkiem nieźle. Jesteś na dobrej drodze, by dołączyć do grona prawdziwych miłośników turystyki w zgodzie z naturą.

poniżej 11 punktów – Mogłoby być o wiele lepiej. Potraktuj ten wynik jako wyzwanie i zmień swój styl życia.

Poniżej 7 punktów – Totalna klapa. Musisz koniecznie zmienić styl swojego życia.