Modül 24 – Devlet Teşvikleri - Denetimnet.net · Modül 24 – Devlet Teşvikleri HÜKÜMLER VE...

Modül 24 – Devlet Teşvikleri

IFRS Vakfı: IFRS® for SMEs Eğitim Materyali

IFRS Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs

including the full text ofSection 24 Government Grants

of the International Financial Reporting Standard (IFRS)for Small and Medium-sized Entities (SMEs)

issued by the International Accounting Standards Board on 9 July 2009

with extensive explanations, self-assessment questions and case studies

IFRS Foundation®

30 Cannon StreetLondon EC4M 6XH

United Kingdom

Telephone: +44 (0)20 7246 6410Fax: +44 (0)20 7246 6411

Email:[email protected]

Publications Telephone: +44 (0)20 7332 2730Publications Fax: +44 (0)20 7332 2749

Publications Email: [email protected]: www.ifrs.org

This training material has been prepared by IFRS Foundation education staff. It has not been approved by the International Accounting Standards Board (IASB). The training material is designed to assist those training others to implement and consistently apply the IFRS for SMEs. For more information about the IFRS education initiative visithttp://www.ifrs.org/Use+around+the+world/Education/Education.htm.

IFRS Foundation®

30 Cannon Street | London EC4M 6XH | United KingdomTelephone: +44 (0)20 7246 6410 | Fax: +44 (0)20 7246 6411Email: [email protected] Web: ww.ifrs.org

Copyright © 2010 IFRS Foundation®

Right of use

Although the IFRS Foundation encourages you to use this training material, as a whole or in part, for educational purposes, you must do so in accordance with the copyright terms below.

Please note that the use of this module of training material is not subject to the payment of a fee.

Copyright notice

All rights, including copyright, in the content of this module of training material are owned or controlled by the IFRS Foundation.

Unless you are reproducing the training module in whole or in part to be used in a stand-alone document, you must not use or reproduce, or allow anyone else to use or reproduce, any trade marks that appear on or in the training material. For the avoidance of any doubt, you must not use or reproduce any trade mark that appears on or in the training material if you are using all or part of the training materials to incorporate into your own documentation. These trade marks include, but are not limited to, the IFRS Foundation and IASB names and logos.

When you copy any extract, in whole or in part, from a module of the IFRS Foundation training material, you must ensure that your documentation includes a copyright acknowledgement that the IFRS Foundation is the source of your training material. You must ensure that any extract you are copying from the IFRS Foundation training material is reproduced accurately and is not used in a misleading context. Any other proposed use of the IFRS Foundation training materials will require a licence in writing.

Please address publication and copyright matters to:IFRS Foundation Publications Department30 Cannon Street London EC4M 6XH United KingdomTelephone: +44 (0)20 7332 2730 Fax: +44 (0)20 7332 2749Email: [email protected] Web: www.ifrs.org

The IFRS Foundation, the authors and the publishers do not accept responsibility for loss caused to any person who acts or refrains from acting in reliance on the material in this publication, whether such loss is caused by negligence or otherwise.

The Turkish translation of the Training Material for the IFRS® for SMEs contained in this publication has not been approved by a review committee appointed by the IFRS Foundation. The Turkish translation is copyright of the IFRS Foundation.

The IFRS Foundation logo, the IASB logo, the IFRS for SMEs logo, the ‘Hexagon Device’, ‘IFRS Foundation’, ‘eIFRS’,‘IAS’, ‘IASB’, ‘IASC Foundation’, ‘IASCF’, ‘IFRS for SMEs’, ‘IASs’, ‘IFRS’, ‘IFRSs’, ‘International Accounting Standards’and ‘International Financial Reporting Standards’ are Trade Marks of the IFRS Foundation.

IFRS Vakfı: IFRS® for SME Eğitim Materyali

Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu’nun 9 Temmuz 2009 tarihinde yayımlamış olduğu

Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler (SMEs) için Uluslararası Finansal Raporlama Standardı (IFRS)’nın

Bölüm 24 Devlet Teşvikleri’nin tam metni ile

genişletilmiş açıklamalar, değerlendirme soruları ve vaka çalışmaları içermektedir.

IFRS Foundation®

30 Cannon StreetLondon EC4M 6XH

İngiltere

Telefon: +44 (0)20 7246 6410Fax: +44 (0)20 7246 6411

E-posta:[email protected]

Yayınlar Dept. Telefon: +44 (0)20 7332 2730Yayınlar Dept. Fax: +44 (0)20 7332 2749

Yayınlar Dept. E-posta: [email protected]: www.ifrs.org

Bu eğitim materyali IFRS Vakfı eğitim personeli tarafından hazırlanmıştır. Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu (IASB) tarafından onaylanmamıştır. Eğitim materyali, IFRS for SMEs’i devamlı olarak uygulayacak kullanıcılara eğitim verelere yardımcı olmak için tasarlanmıştır. IFRS eğitim girişimi hakkında daha fazla bilgi için aşağıdaki web sayfasını ziyaret ediniz:http://www.ifrs.org/Use+around+the+world/Education/Education.htm.

IFRS Foundation®

30 Cannon Street | London EC4M 6XH | İngiltereTelefon: +44 (0)20 7246 6410 | Faks: +44 (0)20 7246 6411E-posta: [email protected] Web: ww.ifrs.org

Telif Hakkı © IFRS Foundation®

Kullanım Hakkı

IFRS Vakfı bu eğitim materyalinin kısmen ya da tamamen kullanımını teşvik etse de, aşağıda verilen telif hakkı koşulları uyarınca kullanılması gerekmektedir.

Bu eğitim materyali modülünün kullanılması herhangi bir ücret ödemesine tabi değildir.

Telif hakkı bildirimi

Telif hakkı da dahil bu eğitim materyali modülü kapsamındaki tüm haklar IFRS Vakfına ait olup, yine IFRS Vakfı tarafından kontrol edilmektedir.

Eğitim modülü bağımsız bir belgede kullanılacak şekilde tamamen veya kısmen çoğaltılmadıkça, kullanılamaz veya çoğaltılamaz, üçüncü kişilerin kullanmasına veya çoğaltmasına, üzerindeki ve eğitim materyalindeki ticari markaların gösterilmesine izin verilemez. Şüpheye mahal vermemek için, eğitim materyallerinin tamamını veya bir kısmını kendi belgelerinizin bir parçası olarak kullanacaksanız üzerinde veya eğitim materyalinde yer alan herhangi bir ticari markayı kullanamaz ve çoğaltamazsınız. Bu ticari markalar IFRS Vakfı ve IASB adları ve logolarını kapsamakta olup bunlarla kısıtlı değildir.

IFRS Vakfı eğitim materyali modülünün tamamı ve bir kısmından alıntı yapmanız durumunda, belgelerinizin eğitim materyali modülünüzün kaynağının IFRS Vakfı olduğuna ilişkin bir telif hakkı onayı içermesini temin etmeniz gerekecektir. IFRS Vakfı eğitim materyalinden kopyalayacağınız herhangi bir alıntının doğru bir şekilde çoğaltıldığından ve yanıltıcı bir bağlamda kullanılmadığından emin olmanız gerekmektedir. IFRS Vakfı eğitim materyalleri için önerilecek herhangi bir diğer kullanım yazılı lisans gerektirmektedir.

Lütfen yayınlar ve telif hakkı ile ilgili konuları aşağıdaki adrese bildiriniz:IFRS Vakfı Yayın Departmanı 30 Cannon Street, Londra, EC4M 6XH, İngiltere Telefon: +44 (0)20 7332 2730 Faks: +44 (0)20 7332 7249E-posta: [email protected] Web: www.ifrs.org

Bu zarar ihmalden veya diğer nedenlerden kaynaklansın veya kaynaklanmasın, IFRS Vakfı, yazarlar ve yayıncılar bu yayında yer alan materyale dayalı olarak hareket eden veya hareket etmekten kaçınan herhangi bir şahsa yönelik zararlardan dolayı sorumluluk kabul etmez.

Bu yayında yer alan KOBİ’ler için IFRS® Eğitim Materyalinin Türkçe tercümesi IFRS Vakfı tarafından atanmış bir inceleme komitesi tarafından onaylanmıştır. Türkçe tercümesinin telif hakları IFRS Vakfına aittir.

IASB logosu/ IFRS Vakfı logosu/’Altıgen Aygıt’, IFRS Vakfı Eğitim logosu, IFRS vakfı, eIFRS, IAS, IASB, IFRS Vakfı Eğitimi, IASs, IFRIC, IFRS, IFRSs, International Accounting Standards- UIuslararası Muhasebe Standartları, International Financial Reporting Standards-UIuslararası Finansal Raporlama Standartları ve SIC IFRS Vakfının ticari markalarıdır.

ivIASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2011-2)

İçindekiler

GİRİŞ Öğrenim çıktıları IFRS for SMEs Hükümlere giriş HÜKÜMLER VE ÖRNEKLER Bu bölümün kapsamı Muhasebeleştirme ve ölçme Açıklamalar ÖNEMLİ TAHMİNLER VE DİĞER DEĞERLENDİRMELER TAM SET IFRS’LER İLE KARŞILAŞTIRMA BİLGİNİZİ TEST EDİN BİLGİNİZİ UYGULAYIN Vaka çalışması 1 Vaka çalışması 1’in cevabı Vaka çalışması 2 Vaka çalışması 2’nin cevabı

1122338151819212626272930

1IASC Foundation: Training Material for the IFRS® for SMEs (version 2011-2)


GİRİŞ Bu modül, IFRS for SMEs Devlet Teşvikleri başlıklı 24 nolu modülü uyarınca devlet teşviklerinin ve diğer devlet yardım türlerinin muhasebeleştirilmesi ve açıklanması konusunu ele almaktadır. Söz konusu eğitim materyali, modül kullanıcısına konuyu tanıtmakta, yayımlanan resmi metin konusunda rehberlik sağlamakta, örneklerin kullanılması aracılığıyla hükümlerin anlaşılmasını kolaylaştırmakta ve devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesinde gerekli olan önemli değerlendirmeleri göstermektedir. Ayrıca bu modülde, kullanıcının hükümlere yönelik bilgisini test etmek için hazırlanan sorular ile IFRS for SMEs uyarınca devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesine ve gerekli açıklamaların yapılmasına yönelik yeteneğini geliştirmek için tasarlanan örnek olaylar yer almaktadır.

Öğrenim çıktılarıBu modülün başarılı bir şekilde tamamlanmasıyla, devlet tevşiklerinin muhasebeleştirilmesine ilişkin olarak IFRS for SMEs’de yer alan finansal raporlama hükümleri öğrenilmiş olacaktır. Ayrıca söz konusu hükümlerin uygulamada kullanılışını gösteren örnek olayların tamamlanmasıyla, IFRS for SMEs uyarınca devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesi konusundaki yeterliliğiniz artacaktır. Bu modül, IFRS for SMEs kapsamında kullanıcılara, özellikle aşağıda yer alan hususlar açısından faydalı olmayı amaçlamaktadır:

Devlet teşviklerinin, devlet yardımlarının diğer türlerinden ve diğer gelir türlerinden ayırt • edilebilmesi

Devlet teşviklerinin ne zaman gelir olarak muhasebeleştirildiği•

Devlet teşviklerinin ölçümü•

Devlet teşviklerinin finansal tablolarda sunulması ve kamuya açıklanması•

Devlet yardımlarının diğer türlerinin belirlenmesi ve kamuya açıklanması•

Devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesinde gerekli olan önemli değerlendirmelerin • anlaşılabilmesi.

Bu eğitim materyali, IASC Vakfının eğitim personeli tarafından hazırlanmış olup, Uluslararası Muhasebe Standartları Kurulu’nun (IASB) resmi görüşünü yansıtmamaktadır. Küçük ve orta büyüklükteki işletmelere (KOBİ) uygulanacak muhasebe hükümleri, IASB tarafından Temmuz 2009’da yayımlanan IFRS for SMEs düzenlenmiştir.



IFRS for SMEsIFRS for SMEs’nin, kamuya hesap verme yükümlülüğü bulunmayan işletmelerin genel amaçlı finansal tablolarına uygulanması amaçlanmaktadır (bakınız: Bölüm 1 Küçük ve Orta Büyüklükteki İşletmeler).

IFRS for SMEs, zorunlu hükümler ve söz konusu hükümlerle birlikte yayımlanan (zorunlu olmayan) diğer materyallerden oluşur.

Zorunlu olmayan materyaller aşağıdakilerden oluşmaktadır:

• IFRS for SMEs’e genel bir giriş yapan ve Standardın amacını, yapısını ve uygulama alanını açıklayan önsöz.

• Örnek finansal tablolar ile dipnot kontrol listesini içeren uygulama rehberi.

• IASB’nin IFRS for SMEs’e ilişkin sonuçlara ulaşırken sergilediği temel yaklaşımı özetleyen Karar Gerekçeleri.

• IFRS for SMEs’in yayımlanması konusunda muhalif görüş bildiren bir IASB üyesinin muhalif görüşü.

IFRS for SMEs’de Terimler Sözlüğü zorunlu hükümlerin bir parçasıdır.

IFRS for SMEs’de Bölüm 21 Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar, Bölüm 22 Borçlar ve Özkaynak ile Bölüm 23 Hasılat’ta ekler yer almaktadır. Söz konusu ekler zorunlu olmayan rehberlerdir.

Hükümlere girişKüçük ve orta büyüklükteki işletmelerin genel amaçlı finansal tablolarının amacı, kendi özel bilgi ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik olarak hazırlanmış raporlar talep edebilme imkânı bulunmayan geniş bir kullanıcı kitlesine, genel olarak bir işletmenin finansal durumu, faaliyet sonuçları ve nakit akışları hakkında ekonomik kararlar almalarında faydalı olacak bilgiler sağlamaktır.

Bölüm 24’ün amacı, devlet teşviklerine ilişkin finansal raporlama hükümlerini belirlemek ve diğer devlet yardım türlerini finansal tablolarda açıklamaktır.

Devlet teşvikleri aşağıdaki şekillerde muhasebeleştirilmelidir:

Teşvik verilen işletmeye gelecekte belirli performans şartları getiren teşvikler, alındıkları anda (a) gelir olarak muhasebeleştirilir;

(b) Teşvik verilen işletmeye gelecekte belirli performans şartları getirmeyen teşvikler, performans şartları karşılandığı anda gelir olarak muhasebeleştirilir;

(c) Hasılatın muhasebeleştirilmesi kriterleri karşılanmadan önce alınan teşvikler borç olarak muhasebeleştirilir.

Ayrıca, teşvik alınan veya alınacak varlığın gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülür.

Bu bölüm uyarınca ayrıca, devlet teşviklerine ve doğrudan faydalanılan diğer her tür devlet yardımına ilişkin belirli açıklamalarda bulunulması gerekmektedir.



HÜKÜMLER VE ÖRNEKLER

IFRS for SMEs’nin “Devlet Teşvikleri” başlıklı 24 nolu bölümüne ilişkin hükümlere aşağıda yer verilmiş ve bu bölümler gri renk ile gölgelendirilmiştir. IFRS for SMEs’nin terimler sözlüğünde tanımlanan terimler de, söz konusu hükümlerin bir parçasıdır. Bu terimler, Bölüm 24 metninde ilk defa geçtikleri yerde koyu bir biçimde gösterilmiştir. IASC Vakfı eğitim departmanı tarafından hükümlerin arasına yerleştirilen notlar ve örnekler ise herhangi bir renk ile gölgelendirilmemiştir. IASC Vakfı personeli tarafından metne yerleştirilen ilave açıklamalar ise, çerçeve içerisinde, koyu ve italik olarak gösterilmiştir. Metne ilave edilen bu notlar, örnekler ve açıklamalar, IFRS for SMEs’nin bir parçası olmadığı gibi, IASB’nin resmi görüşünü yansıtmamaktadır.

24.1 Bu bölüm, her türlü devlet teşviğinin muhasebeleştirilmesi konusunu düzenlemektedir. Devlet teşvikleri, faaliyet konuları ile ilgili belirli koşulların geçmişte veya gelecekte yerine getirilmesi karşılığında, işletmelere, kaynak transferi şeklinde yapılan devlet yardımlarıdır.

Notlar ‘Devlet’ kavramı, devlet, devlet kurumları ile yerel, ulusal ve uluslararası benzer kurumları

kapsamaktadır. Sivil kalkınma ajanslarından alınan teşvikler, devlet teşvikleri gibi muhasebeleştirilmektedir. Bu gibi kurumlar ekonomik yardım sağlamakta; yerel, ulusal ve uluslararası kurum ve kuruluşları kapsamaktadır.

Devlet teşvikleri, yardımlar, sübvansiyonlar veya primler şeklinde adlandırılmaktadır. İşletmeye transfer edilen kaynakların ve bu transferin gerçekleşmesi için gereken koşulların yapısına bağlı olarak farklı türlerde olabilmektedirler. Teşviğin amacı, yardım sağlanmamış olsaydı normalde böyle bir faaliyette veya işlemde bulunmayacak olan işletmeyi söz konusu faaliyette veya işlemde bulunmaya yöneltmektir.

Devletin kaynak transferini işletmenin özkaynak payı karşılığında sağlaması durumunda, devletin kaynağın transferiyle beraber işletmenin faaliyetlerine ilişkin belirli koşulları yerine getirmesini zorunlu tutsa dahi, söz konusu transfer bir devlet teşviği olarak nitelendirilemez. Aynı şekilde devletin işletmeye kredi sağlaması da bir devlet teşviği olarak nitelendirilmemektedir. Ancak, devletin faizsiz veya faiz piyasa oranlarının çok altında bir oranla işletmeye kredi sağlaması bir devlet teşviği olarak değerlendirilmektedir.

Bir devlet teşviği işletme bazlı kaynak transferidir. Devlet tarafından geniş bir işletme grubuna sağlanan kaynaklar, örneğin kamu kullanımına açık yollar veya diğer altyapı hizmetleri, Bölüm 24 kapsamında bir devlet teşviği olarak değerlendirilmemektedir.

Bu bölümün kapsamı



Bazı ülkelerde, işletmelere sağlanan devlet yardımları işletmelerin ya belirli bölgelerde ya da endüstri kollarında faaliyet sürdürmesini teşvik etmek veya desteklemek amacı taşımaktadır. Söz konusu yardımları elde etmek için gerekli olan koşullar belirli işletme faaliyetlerine ilişkin olmayabilmektedir. Devletten işletmelere kaynak transferi şeklindeki bu gibi yardımlar aşağıda yer almaktadır:

Belirli bir sektörde faaliyette bulunmak,••

Yakın bir zamanda özelleştirilen sektörde faaliyetlerini sürdürüyor olmak veya••

Gelişmemiş bölgelerde faaliyete başlamak veya faaliyetini sürdürmek. ••

Bu gibi devlet yardımları bir devlet teşviğidir. Devlet yardımının elde edilmesi için belirli bölgelerde veya endüstri kollarında faaliyette bulunmaya ilişkin genel bir şart 24.1 paragrafında açıklanan koşula uymaktadır.

Örnekler – Devlet teşvikleriÖr 1 Devlet, kırsal kesimlere yardım etmeye ilişkin projeleri desteklemeye yönelik

programının bir parçası olarak, 20X7-20X9 yılları arasında belirlenmiş kırsal alanlarda tarımsal faaliyetlere başlamayı teşvik etmek için 1 Ocak 20X7 tarihinde bir teşvik planı duyurmuştur. Koşulları yerine getirmeleri durumunda işletmeler 50.00 PB(1) tutarındaki nakdi peşin olarak alacaktır. Devletin değerlendirme yapabilmesi için teşvik verilmeden önce işletmelerin bir başvuru formunu doldurmaları, müracatta bulunmaları ve belirli belgeleri sağlamaları gerekmektedir.

Devletten koşulları sağlayan işletmeye yapılan nakit şeklindeki ödeme bir bir devlet teşviğidir. İşletmelerin, teşviğe hak kazanmak ve teşviği elde etmek için çiftlik kurmaları ve tarımsal faaliyette bulunmalarına ilişkin belirlenmiş koşulları yerine getirmeleri gerekmektedir.

Ör 2 İşletme A tıbbi cihazlar üreten bir işletmedir. Sağlık hizmetinde önemli bir gelişmeye neden olabilecek yeni bir tür teknolojiye ilişkin araştırmalarını finanse etmede destek sağlaması için yerel yönetime 20X7 yılında başvurmuştur. Yerel yönetim, projenin belirli giderlerine ilişkin masraflarının % 50’sini iki yıl boyunca karşılamaya karar vermiştir. Anlaşmaya bağlı olarak işletme A geliştirilmekte olan teknolojilerin test edilmesine yönelik olarak belirli hedefleri karşılaması gerekmektedir. İşletme ayrıca altı aylık gelişim raporlarını yerel yönetime verilmek üzere hazırlamak zorundadır. Hedeflere ulaşılması ve gelişimin başarılı görülmesi halinde yerel yönetim gelecekte daha fazla destek sağlayabilecektir.

Koşulları sağlamış projenin giderlerinin bir kısmının yerel yönetim tarafından karşılanması bir devlet teşviğidir. İşletme katı koşulları (örneğin, altı aylık raporları sağlaması ve belirli aşamalara ulaşması) yerine getirmesi gerekmektedir ve proje giderlerinden sadece belirli kısmı devlet teşvik programında düzenlenen masrafların karşılanmasına ilişkin koşulları sağlamaktadır.

1 Bu örnekte ve bu mödülde yer alan diğer örneklerde, parasal tutarlar “para birimi (PB)” şeklinde gösterilmiştir.



Ör 3 İşletmelerin projelerini finanse etmede zorlandığı belirli gelişim bölgelerinde faaliyetlerini genişletmelerini teşvik etmek amacıyla yerel yönetim işletmelere beş yıl vadeli faizsiz kredi olanağı sunmaktadır. Yerel yönetim programına uygun olarak işletme B tekstil imalat fabrikasına ilişkin masraflarını finanse etmek için yerel yönetimden beş yıl vadeli faizsiz kredi sağlamıştır.

Kredinin faizsiz olma unsuru bir devlet teşviğidir. İşletme B’nin piyasa oranlarında faiz ödemeyeceği ve yerel yönetim piyasa oranlarında elde edebileceği faiz kazancından feragat ettiği için söz konusu devlet teşviği yerel yönetimden işletmeye bir kaynak transferi şeklinde gerçekleşmiştir. Sadece faiz unsuru bir devlet teşviği niteliğindedir. Kredinin anapara tutarı (faizsiz unsurun çıkarılmasıyla bulunan tutar) bir devlet teşviği değildir.

Ör 4 Bir işletme gelecek beş yıl boyunca bir ülkenin sularında yıllık 10 ton balık avlama lisansını başkasına devretmemek üzere merkezi yönetimden almıştır. Ülkenin sularında aşırı avlanmayı önlemek için işletmeye lisans verilmiştir. Lisansa göre işletmenin belirli bir yılda 10 tondan fazla avlanmasına izin verilmemektedir. 10 tondan fazla avlanması durumunda ise ağır şekilde cezalandırılacaktır.

Devletin balıkçılık lisansını işletmeye devretmesi bir devlet teşviğidir. Transfer edilen kaynak gelecek beş yıl boyunca ülkenin sularında başkasına devredilmemek üzere verilen yıllık 10 ton balık avlama hakkıdır. Söz konusu hak işletmenin işletme faaliyetlerine ilişkin belirli koşulları (işletmenin beş yıllık süre boyunca belirli bir yılda 10 tondan fazla avlanmaması şartı) yerine getirmesi karşılığında alınmıştır.

Ör 5 Olaylar örnek 4’teki ile aynıdır. Ancak bu örnekte lisansın tamamı veya bir kısmı başkalarına devredilebilmektedir. Örneğin, işletme bir yılda sadece 6 ton avlanmayı planlıyorsa arta kalan 4 ton balık avlama hakkını diğer balıkçılık işletmelerine satabilmektedir.

Devletin balıkçılık lisansını işletmeye devretmesi bir devlet teşviğidir. Transfer edilen kaynak başkasına devredilebilir nitelikte olan gelecek beş yıl boyunca ülkenin sularında yıllık 10 ton balık avlama hakkıdır. Söz konusu hak işletmenin işletme faaliyetlerine ilişkin belirli koşulları (işletmenin beş yıllık süre boyunca belirli bir yılda 10 tondan fazla avlanmaması veya 10 tondan fazla avlanma hakkını başka bir işletmeye devretmemesi şartı) yerine getirmesi karşılığında alınmıştır.

Ör 6 İşletme 20X7 yılında 16,16 dönüm arazisini ekip biçmemesi karşılığında 31 Aralık 20X7 tarihinde merkezi yönetimden 400.000 PB almıştır.

400,000PB’nin transferi bir devlet teşviğidir - işletmenin tarımsal faaliyetlerine ilişkin belirli koşulları geçmişte yerine getirmesi karşılığında devlet tarafından işletmeye devredilen kaynaktır.

Ör 7 Olaylar örnek 6’daki ile aynıdır. Ancak bu örnekte işletmenin faaliyetlerini sürdürdüğü bölgesel ekonomik birliğinin yönetim organı işletmeye kaynak sağlamaktadır.

400,000PB’nin transferi bir devlet teşviğidir - işletmenin tarımsal faaliyetlerine ilişkin belirli koşulları geçmişte yerine getirmesi karşılığında devlet tarafından işletmeye devredilen kaynaktır.



Ör 8 Bir merkezi yönetim sera gazı emisyonunu (salınımını) azaltmayı teşvik etmek için bir program hazırlamıştır. Bir kamu kurumu katılımcı işletmelere belirli bir seviyeye kadar sera gazlarının salınım hakkını (iznini) ücretsiz olarak sağlamaktadır. Teşvik programında yer alan katılımcı işletmeler gaz salınım izinlerini alıp satabilmektedir. İzinlerin ticaretine ilişkin aktif bir piyasa bulunmaktadır. Belirli bir dönemin sonunda katılımcı işletmeler gerçekleşen salınımlarına eşit miktarda salınım izni devretmeleri gerekmektedir.

Devlet tarafından işletmeye sera gazı salınım izninin verilmesi bir devlet teşviğidir - işletmenin işletme faaliyetlerine ilişkin belirli koşulları (salınım seviyesi) yerine getirmesi karşılığında devlet tarafından işletmeye aktarılan kaynaktır (salınım izni).

Örnekler – devlet teşviği niteliğinde olmayanlarÖr 9 Olaylar örnek 4’deki ile aynıdır. Ancak bu örnekte lisans ücretsiz değildir – lisans

sınırlandırılmamış ve açık artıma usulüyle gerçekleştirilen kamu ihalesi süreci sonucunda edinilmiştir.

Devletin balıkçılık lisansını işletmeye devretmesi bir devlet teşviği değildir. Kamu ihale belgesinde yer alan koşullara uymak zorunda olmasına rağmen bu hak bir işletme ruhsatıdır ve devlet teşviği değildir.

Ör 10 Bir yerel yönetim ambulans hizmetini özelleştirmeye karar vermiş ve gerekli gördüğü kriterleri kamu ihale belgesinde yayımlamıştır. İhaleyi kazanan işletme beş yıl boyunca söz konusu bölgedeki ambulans hizmetini sağlama hakkına tek başına sahip olmaktadır ve yerine getirdiği hizmet karşılığında gelir elde etmektedir.

Hakkın transferi bir devlet teşviği değildir. İhaleyi kazanan işletmenin kamu ihale dokümanında yer alan koşulları yerine getirmesi zorunlu olmasına rağmen bu hak bir işletme ruhsatıdır ve devlet teşviği değildir.

Ör 11 Bir işletme bir gölde gelecek beş yıl boyunca yıllık 1.000 KG balık avlama lisansını 20X7 yılında gölün özel sahibi tarafından ücretsiz olarak almıştır.

Balıkçılık lisansının transferi bir devlet teşviği değildir – lisans devletten alınmamıştır.

Ör 12 İşletme 20X7 yılında mallarını kamyonlarla merkezi yönetimin yaptığı yollar üzerinde taşımıştır.

İşletmenin mallarını, ülkedeki yollar üzerinde taşıma hakkı, işletmeye önemli bir fayda sağlasa dahi, bir devlet teşviği değildir – kaynak (ücretsiz yol kullanımı) ülkedeki herkese açıktır (yani yol kullanım hakkı işletmenin işletme faaliyetlerine ilişkin belirli koşulları yerine getirmesi karşılığında verilmemektedir).

Ör 13 İşletme bir kamu kurumundan komşu ülkelere göre kilowatt başına daha düşük bir orandan elektirik sağlamaktadır. Kamu kurumu yasadan aldığı yetkiye bağlı olarak



ülkedeki tek elektrik üreticisidir ve ülkedeki tüm elektrik kullanıcılarına aynı fiyattan elektrik arz etmektedir.

İşletmenin kamu kurumundan sağladığı düşük bedelli elektrik bir devlet teşviği değildir – kaynak (düşük bedelli elektrik) ülkedeki tüm elektrik kullanıcılarına aynı orandan sağlanmaktadır (yani işletmenin işletme faaliyetlerine ilişkin belirli şartları sağlaması karşılığında verilmemektedir).

24.2 Bu teşvikler, bir değer atfedilemeyen devlet yardımlarını ve devlet ile yapılan normal ticari işlemlerden ayırt edilemeyen nitelikteki işlemleri kapsamamaktadır.

Örnek – devlet teşviği niteliğinde olmayanlarÖr 14 20X7 yılında bir işletme yıllık hasılatının % 30’unu oluşturan bir sözleşmeyle kamu

kurumlarına yemek hizmeti ve temizlik hizmeti sunmuştur. İşletmenin diğer büyük müşterilerine verdiği fiyat kamu kurumlarına verdiği fiyatla aynıdır.

Kamu kurumlarına yemek hizmeti ve temizlik hizmetinin sunulması işletmenin normal ticari işlemidir ve bir devlet teşviği değildir. Böyle bir hasılat Bölüm 23 Hasılat uyarınca hizmetlerin yerine getirilmesi karşılığı elde edilen hasılat olarak muhasebeleştirilir.

Örnek 24.2 – devlet teşviği niteliğinde olanlarÖr 15 20X7 yılında bir işletme yıllık hasılatının % 30’unu oluşturan bir sözleşmeyle kamu

kurumlarına yemek hizmeti ve temizlik hizmeti sunmuştur. Kamu kurumları işletmenin işgücünün en az üçte birlik kısmının fiziksel engelli yetişkinlerden oluşması koşulunu sağlaması durumunda söz konusu işletmeden hizmeti sağlamaktadır. İşletme kamu kurumlarına diğer büyük müşterilerine uyguladığı bedelden daha yüksek bir bedelle bu hizmetleri sunmaktadır.

Kamu kurumları tarafından piyasa fiyatlarına göre daha yüksek bedel ödenmesi bir devlet teşviğidir. Teşvik, engelli çalışanların çalıştırılmasına ilişkin şartın sağlanması karşılığında kamu kurumlarından işletmeye yapılan bir transfer niteliğindedir. Kamu kurumlarına uygulanan bedelin piyasa fiyatlarından daha yüksek olması durumunda bu ticari ilişki bir devlet teşviği olarak nitelendirilir.

24.3 Bu bölüm, vergilendirilebilir kârın veya vergi zararının belirlenmesinde mevcut olan veya vergi borcuna bağlı olarak belirlenen ya da vergi borcuyla sınırlı olarak sağlanan faydalar niteliğindeki devlet yardımlarını kapsamamaktadır. Bu tür faydalara örnek olarak; gelir/kurumlar vergisi istisnaları, yatırım indirimleri, hızlandırılmış amortisman uygulamaları ve indirilmiş vergi oranları gösterilebilir. Bölüm 29 Gelir Vergileri gelire dayalı vergilerin muhasebeleştirme işlemlerini düzenlemektedir.



Örnekler – Bölüm 29 Gelir Vergileri kapsamındaki devlet yardımları

Ör 16 İşletme 20X7 yılında belirli bir gelişme bölgesinde bir fabrika binası kurmuştur. Gelişim bölgesinde yatırımı teşvik etmek amacıyla tasarlanan bir devlet teşvik tedbiri çerçevesinde işletme 31 Aralık 20X7 tarihinde sona eren yıla ilişkin vergilendirilebilir karın belirlenmesinde fabrika binasının maliyetini bir indirim kalemi olarak gösterebilmesi imkânı verilmiştir.

Gelişim bölgesi dışında yatırım yapılması durumunda, kırk yıl boyunca normal amortisman yöntemine göre ayrılan fabrika binası amortismanı vergilendirilebilir kârın belirlenmesinde bir gider olarak muhasebeleştirilmektedir.

İşletme fabrika binasını normal amortisman yöntemine göre sıfır hurda değerinden tahmini 50 yıllık ömrü boyunca amortismana tabi tutmaktadır (bakınız: Bölüm 17 Maddi Duran Varlıklar).

Devlet yardımı (hızlandırılmış vergi indirmi) bir devlet teşviği olarak muhasebeleştirilmez. Söz konusu devlet yardımı Bölüm 29 Gelir Vergileri uyarınca muhasebeleştirilir.

Ör 17 Olaylar örnek 16’daki ile aynıdır. Ancak bu örnekte 31 Aralık 20X7 tarihinde sona eren yıla ilişkin vergilendirilebilir kârın belirlenmesinde işletmeye fabrika binasının maliyetinin % 150’sini bir indirim kalemi olarak göstermesi imkanı verilmiştir.

Devlet yardımı (yani fabrika binasının maliyetinin % 150’si tutarındaki vergi indirimi) bir devlet teşviği olarak muhasebeleştirilmez. Devlet yardımı Bölüm 29 Gelir Vergileri’ne göre muhasebeleştirilir.

Ör 18 Olaylar örnek 16’daki ile aynıdır. Ancak bu örnekte işletmeye hızlandırılmış vergi indirimi yerine 31 Aralık 20X7 ve 20X8 tarihlerinde sona eren yıllara ilişkin vergiler için geçici vergi muafiyeti (vergi tatili) imkânı verilmektedir (yani işletme 31 Aralık 20X7 ve 20X8 tarihlerinde sona eren yıllara ilişkin vergilendirilebilir geliri ne olursa olsun gelir vergisi (ya da kurumlar vergisi) ödemesi gerekmemektedir).

Devlet yardımı (geçici vergi muafiyeti) bir devlet teşviği olarak muhasebeleştirilmez. Bölüm 29 Gelir Vergileri çerçevesinde muhasebeleştirilir.

Ör 19 Olaylar örnek 16’daki ile aynıdır. Ancak bu örnekte işletmeye hızlandırılmış vergi indirimi yerine 31 Aralık 20X7 ve 20X8 tarihlerinde sona eren yıllarda daha düşük bir orandan vergi (yüzde 40 yerine yüzde 20 üzerinden) ödeme imkânı verilmektedir.

Devlet yardımı (vergi oranı indirimi) bir devlet teşviği olarak muhasebeleştirilmez. Bölüm 29 Gelir Vergileri çerçevesinde muhasebeleştirilir.

Muhasebeleştirme ve ölçme

24.4 Devlet teşvikleri aşağıdaki şekilde muhasebeleştirilir:

(a) Teşvik verilen işletmeye gelecekte belirli performans şartları getirmeyen teşvikler, alındıkları anda gelir olarak muhasebeleştirilir.



(b) Teşvik verilen işletmeye gelecekte belirli performans şartları getiren teşvikler, performans şartları karşılandığı anda gelir olarak muhasebeleştirilir.

(c) Hasılatın muhasebeleştirilmesi kriterleri karşılanmadan önce alınan teşvikler, borç olarak muhasebeleştirilir.

Notlar Performans şartı belirli olayların ya gerçekleşmesi ya da gerçekleşmemesi durumunda teşvik

kaynağını vermeye devleti yetkili kılan bir yükümlülüktür. Bu tür yükümlülüklerin bir performans şartı olarak değerlendirilebilmesi için ticari işlem özüne sahip olmalıdır.

Örnekler – muhasebeleştirmeÖr 20 20X7 yılında işletme merkezi yönetimden beş yıl süreyle ülke sularında yıllık 100 ton

balık avlama lisansını –başkalarına devredilebilir nitelikte- ücretsiz olarak almıştır. İşletmenin belirli bir yılda 100 tondan fazla balık avlaması durumunda lisansı iptal edilmemekte ancak işletme ağır bir ceza ödemek zorunda kalmaktadır.

Tevlet teşviği – devredilebilir balıkçılık lisansı- alındıkları anda dönemin kâr veya zararına yansıtmak üzere gelir olarak muhasebeleştirilmelidir. Lisans iptal edilmeyeceği için (yani gelecekte performans şartı bulunmadığı için), muhasebeleştirme merkezi yönetim tarafından işletmeye lisansın verildiği tarih olan 20X7 yılında yapılır (bakınız: 24.4 (a) paragrafı).

Lisansın Bölüm 18 Şerefiye Dışındaki Maddi Olmayan Duran Varlıklar çerçevesinde maddi olmayan duran varlık olarak finansal tablolara yansıtılması gerekir.

Yalnızca işletmenin 100 tondan fazla balık avlaması durumunda işletme Bölüm 21 Karşılıklar, Koşullu Borçlar ve Koşullu Varlıklar çerçevesinde cezaya ilişkin bir karşılığı muhasebeleştirmesi gerekir.

Ör 21 Olaylar örnek 20’deki ile aynıdır. Ancak bu örnekte lisans verilmesi balıkçılığa başlamadan önce belirli çevresel koşulları sağlayacak nitelikteki sertifikaları alması şartına bağlıdır. Sertifika işletmenin tüm ağlarını yunus dostu ağlarla değiştirilmesini, tekne motorlarının sıkı güvenlik koşullarını sağlaması gibi şartları gerektirmektedir. Lisans 1 Ocak 20X7 tarihinde işletmeye şartlı olarak verilmiştir.

2 Şubat 20X7 tarihinde işletme çevresel koşullara uygun olduğu yönünde sertifika almıştır.

Devredilebilir balıkçılık lisansının şartlı olarak verilmesi bir devlet teşviğidir. İşletme devlet teşviği şeklinde aldığı (bakınız: 24.5 parargafı) şartlı lisansın gerçeğe uygun değerini 1 Ocak 20X7 tarihinde bir borç olarak ve alınan şartlı lisansı ise bir varlık olarak muhasebeleştirir (bakınız: 24.4(c) paragrafı).



Devredilebilir balıkçılık lisansı teşviği performans şartlarının sağlandığı zaman kâr veya zarara yansıtılmak üzere bir gelir olarak muhasebeleştirilmelidir. İşletme çevresel koşullarla uygun olduğu yönünde sertifika aldığı tarih olan 2 Şubat 20X7’de performans şartlarını sağlamaktadır (bakınız: 24.4(b) paragrafı).

Lisansın Bölüm 18 çerçevesinde maddi olmayan duran varlık olarak finansal tablolara yansıtılması gerekir.

Ör 22 Olaylar örnek 20’deki ile aynıdır. Ancak bu örnekte lisansın geçerli olduğu dönemin 2-5 yılları arasındaki lisans teşviği işletmenin önceki yılda belirli çevresel koşulları sağlaması şartına bağlıdır. Beş yıllık lisans işletmeye 1 Ocak 20X7 yılında verilmiştir. İşletmenin herhangi bir yılda kotayı aşması veya çevresel koşulları sağlayamaması durumunda söz konusu yılda lisans iptal edilecektir. Devlet son zamanlarda çevresel koşulların sağlanmasını ve balıkçılık kotalarının aşılmamasını temin etmek için sert denetleme önlemleri almıştır.

İşletme lisansın geçerli olduğu dönem boyunca her yıl 100 tondan daha az balık avlamıştır.

Devlet teşviği – devredilebilir nitelikteki şartlı balıkçılık lisansı teşviği – performans şartları sağlandığı zaman gelir olarak muhasebeleştirilmelidir. 1 Ocak 20X7 yılında başlangıçtaki toplam teşviğin beşte bir değeri gelir olarak muhasebeleştirilmelidir (lisansın ilk yılında bir performans şartı bulunmadığı için) (bakınız: 24.4(a) paragrafı)), dörtte bir değeri ise bir borç olarak muhasebeleştirilmelidir (bakınız: 24.4(c) paragrafı). Lisansın Bölüm 18 çerçevesinde maddi olmayan duran varlık olarak finansal tablolara yansıtılması gerekir.

20X7 yılı sonunda 100 tondan daha az balık avlanmış ve çevresel koşullar sağlanmıştır (yani lisansın 20X8 yılına ilişkin kısmında geçerli olan performans şartı yerine getirilmiştir). İşletme borcun dörtte birini (yani başlangıçtaki teşvik tutarının beşte birine eşit tutar) finansal durum tablosu dışı bırakmalıdır ve bu tutarı gelir olarak muhasebeleştirmelidir (24.4(b) paragrafı). İşletmenin 100 tondan daha az balık avlaması ve çevresel şartları sağlaması durumunda aynı tutar gelecekteki üç yılda da gelir olarak muhasebeleştirilmelidir (bakınız: 24.4(b) paragrafı).

İşletmenin çevresel koşulları sağlaması gerekmese dahi kotanın aşılmaması şartı ticari işlem özüne sahip olan bu yüzden ertelenen teşvik gelirinin muhasebeleştirilmesini gerektiren bir koşuldur.

Ör 23 1 Ocak 20X7 tarihinde belirli bir bölgede – gelişim bölgesi olarak tasarlanan - imalat fabrikası kurulması yönünde bir teşvik olarak merkezi yönetimden 500.000 PB alınmıştır. Teşvikte fabrikanın gelişim bölgesinde kurulması, belirli koşulların (çevresel ve güvenlik kriterleri gibi) sağlanması ve 31 Aralık 20X8 tarihinden önce ticari üretime başlanması şartı bulunmaktadır. Bu şartların karşılanmaması durumunda işletme 500.000 PB’nin tümünü merkezi yönetime iade etmek zorunda kalacaktır.

Tüm performans şartları, işletmenin fabrikada ticari üretime başladığı 30 Mart 2008 tarihinde karşılanmıştır.



Devletten alınan 500.000 PB tutarındaki devlet teşviği 1 Ocak 20X7 tarihinde bir borç olarak muhasebeleştirilmelidir (yani kasa borçlandırılmalı, borçlar alacaklandırılmalıdır) (bakınız: 24.4(c) paragrafı). 31 Mart 20X8 tarihinde 500.000 PB tutarındaki devlet teşviği gelir olarak muhasebeleştirilmeli ve borç finansal durum tablosu dışı bırakılmalıdır (borçlar borçlandırılmalı, gelirler alacaklandırılmalıdır) (bakınız: 24.4(b) paragrafı).

Notlar:

Fabrikanın defter değerinin 500.000 PB tutarındaki devlet teşviği kadar indirilmesi doğru bir işlem olmayacaktır.

Belirli bir seviyede istihdamın sürdürülmesi koşulu yaygın olarak uygulanan bir teşvik şartı olabilmektedir. 30 Mart 2008 yılından itibaren üç yıllık sürede belirli bir istihdam seviyesinin korunması ek bir şart olsaydı şart karşılandığı için teşvik üç yıllık süre boyunca gelir olarak muhasebeleştirilecektir. Şartın karşılandığı zaman şartın hükümlerine bağlıdır. Üç yıllık süre boyunca herhangi bir zamanda istihdam şartının ihlal edilmesi durumunda teşvik şartının yapılan ödemenin tümünün geri ödenmesini gerektirmesi durumunda şart sağlanana kadar devlet teşviği kâr veya zararda muhasebeleştirilmez (yani üç yıllık süre boyunca herhangi bir zamanda istihdam kriterinin ihlal edilmediği üç yıllık sürenin sonunda). Ancak istihdam şartının ihlal edilmesi durumunda geri ödenecek tutarın zamanın geçmesiyle azalması durumunda (örneğin üç yıllık süre boyunca eşit bir şekilde) devlet teşviği geri ödenemez duruma gelene kadar (örneğin üç yıllık süre boyunca eşit bir şekilde) işletme bu teşviği kâr veya zararda muhasebeleştirecekti.

Ör 24 Olaylar örnek 23’teki ile aynıdır. Ancak bu örnekte fabrikanın ilk kullanıma alındığı tarihten itibaren beş yıllık süre boyunca ticari üretimin devam etmesi koşulu teşvik şartı olduğu varsayılmaktadır.

İşletme 1 Nisan 20Y4 tarihinde ilişkisiz üçüncü bir kişiye fabrikayı satana kadar altı yıl fabrikada üretim yapmayı sürdürmüştür.

500.000 PB tutarında alınan devlet teşviği 1 Ocak 20X7 tarihinde bir borç olarak muhasebeleştirilmelidir (kasa borçlandırılır, borçlar alacaklandırılır).

31 Mart 20Y3 tarihinde işletme tüm performans şartlarını karşılamaktadır – fabrika beş yıllık süre boyunca (31 Mart 20X8’den 31 Mart 20Y3’e kadar) ticari üretimde kullanılmıştır. Dolayısıyla 31 Mart 20Y3 tarihinde 500.000 PB tutarındaki devlet teşviği gelir olarak muhasebeleştirilmeli ve borç finansal durum tablosu dışı bırakılmalıdır.

İşletme 1 Nisan 20Y4 tarihinde fabrikanın satışını kayıtlara alır (bakınız: Bölüm 17 Maddi Duran Varlıklar)

Ör 25 Olaylar örnek 23’teki ile aynıdır. Ancak bu örnekte fabrikanın ticari üretime başladığı ilk beş yılın her birinin sonunda 100.000 PB tutarındaki teşviğin işletme için şartsız olarak hak edildiği varsayılmaktadır.

İşletme ilişkisiz üçüncü bir kişiye fabrikayı satana kadar altı yıl fabrikada üretim yapmayı sürdürmüştür.



500.000 PB tutarında alınan devlet teşviği 1 Ocak 20X7 tarihinde bir borç olarak muhasebeleştirilmelidir (bakınız: 24.4(c) paragrafı). İşletme fabrikada ticari üretime başladığı ilk beş yılın her 12 aylık yılında 100.000 PB tutarında teşviği almak için gerekli olan performans şartını karşılaşmıştır. Dolayısıyla, 31 Mart 20X9 tarihinde ve gelecekteki dört yılın her 31 Mart’ında işletme 100.000 PB tutarında borcu finansal durum tablosu dışı bırakmalı ve bu tutarda geliri muhasebeleştirmelidir (bakınız: 24.4(b) paragrafı).

Ör 26 1 Ocak 20X7 yılında bir yerel yönetim bir işletmeye on yıl süreyle belirli bir şehirde radyo-televizyon yayıncılığı lisansını ücretsiz olarak vermiştir. Lisans teşviğinin hükümleri işletmeye, lisansın geçerli olduğu süre boyunca günde en az 20 saat belirli program türlerini yayınlama zorunluluğu getirmektedir. Ayrıca işletmenin söz konusu performans şartını karşılamaması durumunda lisans derhal iptal edilecektir.

Kolaylık sağlaması açısından 10 yılın her bir yılında 365 günün bulunduğunu varsayınız.

1 Ocak 20X7 yılında işletme devlet teşviği olarak verilen lisansın gerçeğe uygun değerini borç olarak, lisansı (bakınız: 24.5 paragrafı) ise varlık olarak muhasebeleştirmelidir (bakınız: 24.4(c) paragrafı). Performans şartını - günde en az 20 saat belirli program türlerini yayınlama-karşıladığı her bir gün borç olarak muhasebeleştirilen teşviğin 1/3.650’si finansal durum tablosu dışı bırakılmalı ve bu tutar gelir olarak muhasebeleştirilmelidir (bakınız: 24.4(b) paragrafı).

24.5 Teşvik, alınan ya da alınacak olan varlığın gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülür.

Örnekler – ölçme Ör 27 20X7 yılında bir işletme merkezi yönetimden ülke sularında beş yıl boyunca her bir

yıl 100 ton balık avlama lisansını (devredilebilir nitelikte) ücretsiz olarak almıştır. İşletmenin belirli bir yılda 100 tondan fazla balık avlaması durumunda beş yıllık lisans iptal edilmemekte ancak işletmenin ağır bir ceza ödemesi gerekmektedir.

Benzer balıkçılık lisanlarının kota fiyatlarına bakıldığında alınan balıkçılık lisansının gerçeğe uygun değeri 400.00 PB’dir.

İşletmenin balıkçılık lisansını ilk muhasebeleştirdiği (yani maddi olmayan duran varlıkları borçlandırdığı ve geliri alacaklandırdığı) 20X7 yılında teşvik 400.000 PB olarak ölçülmelidir.

Ör 28 Olaylar örnek 27’deki ile aynıdır. Ancak bu örnekte lisans teşviği, işletmenin balıkçılık faaliyetine başlamadan önce belirli çevresel koşulları sağlayacak nitelikteki sertifikaları alması şartına bağlıdır. Sertifika işletmenin tüm ağlarını yunus dostu ağlarla değiştirilmesini, tekne motorlarının sıkı güvenlik şartlarını sağlaması gibi koşulların sağlanmasını gerektirmektedir. Lisans 1 Ocak 20X7 tarihinde işletmeye şartlı olarak verilmiştir.

2 Şubat 20X7 tarihinde işletme çevresel koşullara uygun olduğu yönünde sertifika almıştır.



Alınan lisansın gerçeğe uygun değeri 380.000 PB’dir.

Lisans için işletmenin çevresel koşulları sağladığı yönünde sertifika aldığı 2 Şubat 20X7 tarihinde işletme 380.000 PB’yi gelir olarak muhasebeleştirmelidir.

Ör 29 1 Ocak 20X7 yılında bir yerel yönetim on yıl süreyle belirli bir şehirde radyo-televizyon yayıncılığı lisansını ihraç etmiştir. İki lisans açık artırmayla yerel kesim dışından ilişkisiz üçüncü kişilere her biri 100.000 PB bedelle satılmıştır. Yerel yatırımcıları teşvik etmek amacıyla üçüncü lisans yerel bir işletmeye ücretsiz olarak verilmiştir. Lisanslar koşulsuz olarak devredilebilir niteliktedir.

Üçüncü yayın lisansını alan yerel işletme ilk muhasebeleştirmede geliri (devlet teşviğinden sağladığı) gerçeğe uygun değerinden (ilişkisiz üçüncü kişilerce ödenen bedele -100.000 PB- ilişkin tüm göstergeler dikkate alındıktan sonra) ölçmelidir.

Lisansın Bölüm 18 Maddi Olmayan Duran Varlıklar çerçevesinde maddi olmayan duran varlık olarak finansal tablolara yansıtılması gerekir.

Ör 30 20X7 yılında bir işletme yıllık hasılatının % 30’unu oluşturan bir sözleşmeyle kamu kurumlarına yemek hizmeti ve temizlik hizmeti sunmuştur. Kamu kurumları işletmenin işgücünün en az üçte birlik kısmının fiziksel engelli yetişkinlerden oluşması koşulunu sağlaması durumunda söz konusu işletmeden hizmeti sağlamaktadır. İşletme kamu kurumlarına diğer büyük müşterilerine uyguladığı bedelden saat başına % 50 daha yüksek bir bedelle bu hizmetleri sunmaktadır. 20X7 yılında kamu kurumlarından sağlanan toplam tutar 150.000 PB’dir.

Kamu kurumları tarafından piyasa fiyatlarına göre daha yüksek bedel ödenmesi (50.000 PB) bir devlet teşviğidir. Engelli çalışanların çalıştırılmasına ilişkin koşulun sağlanması karşılığında kamu kurumlarından işletmeye yapılan bir transfer niteliğindedir.

Sadece piyasa fiyatlarına göre % 50 fazla olan kısım bir devlet teşviğidir. Bölüm 22 Hasılat çerçevesinde kamu kurumları tarafından ödenen tutarın kalan kısmı (100.000 PB) sunulan hizmetlerden sağlanan hasılat olarak işleme tabi tutulur.

Ör 31 İşletmelerin projelerini finanse etmede zorlandığı belirli gelişim bölgelerinde faaliyetlerini genişletmelerini teşvik etmek amacıyla bir yerel yönetim işletmelere donanım alımlarını finanse etmeleri için faizsiz kredi olanağı sunmaktadır.

Yerel yönetim geliştirme programına uygun olarak işletme B, yerel yönetimden üç yıl vadeli 500 PB tutarında faizsiz kredi sağlamıştır. Benzer kredilerde piyasa faiz oranı (işletmeye verilebilecek üç yıllık benzer bir kredinin piyasa faiz oranı) yılık yüzde beştir.

Faizsiz krediye ilişkin herhangi bir performans şartı bulunmamaktadır.

Kredinin (finansal borcun) bugünkü değeri 500PB/(1,05)3 = 431,92 PB’dir.

500 PB ile 431,92 PB arasındaki fark olan 68,08 PB bir devlet teşviğidir ve gelecekte belirli bir performans şartını karşılama zorunluluğu bulunmadığı için hemen muhasebeleştirilmelidir.



İşletme Bölüm 11 Temel Finansal Araçlar çerçevesinde ilk muhasebeleştirmede krediyi 431,92 PB olarak ölçmelidir. Bu miktar etkin faiz yöntemi uygulanarak üç yıl boyunca 500 PB’ye eklenecektir.

İlk muhasebeleştirmeye ilişkin yevmiye kaydı aşağıda yer almaktadır:

Finansal varlık-kasa 500 PB Finansal borç-krediler 431,92 PB Gelir-kâr veya zarar 68,08 PB

Ör 32 Olaylar örnek 31’deki ile aynıdır. Ancak bu örnekte yerel yönetim krediyi faizsiz vermek yerine krediye yıllık yüzde 2 faiz oranı (yıllık 10 PB) uygulamıştır.

Kredinin (finansal borcun) bugünkü değeri 459,15 PB’dir. Bugünkü değer yüzde 5 piyasa faiz oranı uygulanarak aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır:

Ödenecek nakit Bugünkü değer

Yıl A İskonto faktörü (% 5) B A x B1. Yıl 10 0,9524 9,522. Yıl 10 0,9070 9,073. Yıl 10 0,8638 8,643. Yıl 500 0,8638 431,92

Toplam 459,15

500 PB ile 459,15 PB arasındaki fark olan 40,85 PB bir devlet teşviğidir ve gelecekte belirli bir performans şartını karşılama zorunluluğu bulunmadığı için hemen muhasebeleştirilmelidir.

İşletme Bölüm 11 Temel Finansal Araçlar çerçevesinde ilk muhasebeleştirmede krediyi 459,15 PB olarak ölçmelidir. Bu miktar etkin faiz yöntemi uygulanarak üç yıl boyunca 500 PB’ye eklenecektir.

İlk muhasebeleştirmede yapılması gereken yevmiye kaydı aşağıda yer almaktadır: Finansal varlık – kasa 500 PB Finansal borç – krediler 459,15 PB Gelir – kâr veya zarar 40,85 PB



Açıklamalar

24.6 Devlet teşviklerine ilişkin olarak, aşağıdaki açıklamalar yapılır:

(a) Finansal tablolarda muhasebeleştirilen devlet teşviklerinin nitelikleri ve tutarları.

(b) Gelir olarak muhasebeleştirilmemiş olan devlet teşviklerine ilişkin olarak, yerine getirilmemiş koşullar ve diğer koşullu durumlar.

(c) Doğrudan faydalanılan diğer her tür devlet yardımı.

Örnek – açıklamalarÖr 33 Bir grup devlet teşviklerine ilişkin finansal tablolarında aşağıdaki açıklamalarda

bulunabilir:

IFRS for SMEs’e yapılan atıf

XYZ Grup

[Alıntı] Konsolide finansal durum tablosu

Dipnot no 31 Aralık 20X2

31 Aralık 20X1

……Kısa vadeli yabancı kaynaklarDevlet teşvikleri 15 40.000 60.000 24.6(a)…..

XYZ Grup

[Alıntı] Konsolide kapsamlı gelir tablosu

Dipnot not 31 Aralık 20X2 tarihinde sona

eren yıla ilişkin

31 Aralık 20X1 tarihinde sona

eren yıla ilişkin……Vergi öncesi kâr 28 180.000 130.000 24.6(a)…..



Dipnot 2 Muhasebe politikaları

Devlet teşvikleri

Devlet teşvikleri, varlık alındığında veya alınabilir oluğunda gerçeğe uygun değerinden muhasebeleştirilir. Gelecekte herhangi bir performans şartı bulunmayan devlet teşvikleri, teşvik tutarı alınabilir olduğunda gelir olarak muhasbeleştirilir. Gelecekte belirli performans şartının yerine getirilmesini zorunlu tutan bir teşvik bu şartlar karşılandığında bir gelir olarak muhasebeleştirilir.

Devlet teşvikleri ilgili oldukları varlıklardan ayrı olarak sunulur. Gelir olarak muhasebeleştirilen devlet teşvikleri dipnotlarda ayrı olarak sunulur. Gelir olarak muhasebeleştirilmesi için gerekli olan kriterler karşılanmadan alınan devlet teşvikleri finansal durum tablosunda ayrı bir borç kalemi olarak sunulur.

Bir değer atfedilemeyen türdeki devlet yardımlarına ilişkin olarak hiçbir tutar muhasebeleştirilmez. Ancak işletme bu tür yardımları finansal tablolarında açıklar.

Dipnot 15 Devlet teşvikleri ve diğer yardım türleri

20X0 yılında işletme yerel yönetim tarafından verilen 100.000 PB’yi yerel dilde filmcilik stüdyosu işletmeye ilişkin bir teşvik olarak almıştır. Teşviğin gelecek beş yıl süresince her yıl yerel dilde bir film çekilmesi şartı bulunmaktadır. Teşviğin geçerli olduğu beş yıl süresince herhangi bir yılda yerel dilde bir film çekemesi durumunda işletme filmin çekilemediği her yıl için 100.000 PB’nin beşte biri tutarını yerel yönetime iade etmek zorunda kalacaktır.

20X2 yılında işletme yönetimi, işletmenin son yerel dilde çekilen filmini tanıtmak için Cannes film festivaline katılmıştır. Yerel yönetim, filme uluslararası ilgi toplayabilmek için festival katılımcılarına filmini tanıtmaya çalışan işletme yönetimine karşılıksız destek sağlamıştır. Bir değer atfedilemeyen bu tür devlet yardımı için herhangi bir tutar muhasebeleştirilmemiştir.

24.6(a) & (b)

24.6(c)



XYZ Grup

[Alıntı] Dipnotlar

Dipnot 28 Vergi öncesi kâr

Aşağıda yer alan kalemler vergi öncesi kârın belirlenmesinde gider (gelir) olarak muhasebeleştirilmiştir.

31 Aralık 20X2 tarihinde sona eren

yıla ilişkin PB

31 Aralık 20X1 tarihinde sona eren

yıla ilişkin PB

Yerel dilde film çekimine ilişkin devlet teşviği

(20.000) (20.000) 24.6(a)

Tarımsal faaliyetlere ilişkin devlet teşviği

(15.000) (15.000) 24.6(a)

…

15.000 PB tutarındaki devlet teşviği (20X1: 15.000 PB) yıl boyunca 16,16 dönümden az arazinin ekilip biçilmemesi şartıyla cari dönemde alınmıştır. 24.6(a)

24.7 Paragraf 24.6(c) uyarınca yapılması gereken açıklama kapsamında devlet yardımı, belirli kriterlere göre yardımı almaya hak kazanan bir işletmeye veya bir grup işletmeye özgü bir ekonomik fayda sağlamak amacıyla tasarlanmış bir eylemdir. Bunlara örnek olarak, ücretsiz teknik destek veya pazarlama danışmanlığı, teminat sağlanması, sıfır faizle veya düşük oranlı faizlerle kredi verilmesi gösterilebilir.

24.6(a) & (b)

24.6(c)



ÖNEMLİ TAHMİNLER VE DİĞER DEĞERLENDİRMELER

IFRS for SMEs hükümlerinin, işlemlere ve olaylara uygulanması aşamasında genellikle değerlendirme yapılması gerekmektedir. Önemli değerlendirmeler ve tahmin belirsizliğine ilişkin ana kaynaklar hakkında bilgiler, bir işletmenin finansal durumu, finansal performansı ve nakit akışları konusunda değerlendirme yapılırken faydalı olmaktadır.

Sonuç olarak, paragraf 8.6 uyarınca, işletme, muhasebe politikalarının uygulanmasında işletme yönetimince yapılan ve finansal tablolara yansıtılan tutarlar üzerinde en çok etkiye sahip olan değerlendirmeleri kamuoyuna açıklamalıdır.

İlave olarak, paragraf 8.7 uyarınca, dipnotlarda, izleyen hesap dönemi içerisinde varlık ve borçların defter değerlerinde önemli düzeltmeler yapılmasını gerektirebilecek geleceğe yönelik temel varsayımlara ve raporlama tarihi itibarıyla tahminlerde mevcut olan belirsizliğin diğer temel kaynaklarına yönelik açıklama yapılır.

IFRS for SMEs’in diğer bölümleri, bazı değerlendirmelere ve tahmin belirsizliğine ilişkin bilgilerin açıklanmasını gerektirmektedir.

Ölçüm Devlet teşvikleri, alınan veya alınacak olan bedelin gerçeğe uygun değeri ile ölçülür. Çoğu durumda, nakit veya harcamaların finanse edilmesi şeklinde alınan devlet teşviklerinin gerçeğe uygun değer tespitinde herhangi bir güçlükle karşılaşılmamaktadır. Diğer yandan, bazı durumlarda (örneğin, devlet teşviği yoluyla alınan bir ayni varlık veya hizmet, aktif bir piyasada alınıp satılmaması ve benzer varlık veya hizmetlere ilişkin istekli alıcılar ile istekli satıcılar arasında piyasa şartlarında muvazaasız değişim işleminin bulunmaması durumunda) devlet teşviğinin gerçeğe uygun değerinin ölçümünde değerlendirme yapılması gerekmektedir.



TAM SET IFRS’LER İLE KARŞILAŞTIRMATam set IFRS’ler (bakınız: IAS 20 Devlet Teşviklerinin Muhasebeleştirilmesi ve Devlet Yardımlarının Açıklanması ile IAS 41 Tarımsal Faaliyetler Standardının 34-38 ve 57 nci paragraları) ile 9 Temmuz 2009’da yayımlanan IFRS for SMEs (bakınız Bölüm 24 Devlet Teşvikleri), arasındaki ana farklılıklar aşağıda yer almaktadır:

IFRS for SMEs•• basit bir dille hazırlanmıştır ve tam set IFRS’ler göre daha az açıklayıcı hüküm içermektedir.

IFRS for SMEs•• ’de yer alan Bölüm 24 tüm devlet teşviklerine uygulanır. Tam set IFRS’lerde yer alan IAS 41 gerçeğe uygun değerinden satış maliyeti düşülmek suretiyle ölçülen canlı varlıklara ilişkin yapılan devlet teşviklerine, IAS 20 ise diğer tüm devlet teşviklerine uygulanmaktadır.

Gerçeğe uygun değerinden satış maliyeti düşülmek suretiyle ölçülen canlı varlıklara ilişkin ••yapılan bir devlet teşviği için IFRS for SMEs’de yer alan hükümler ile IAS 41’de yer alan hükümler birbiriyle uyumludur.

Diğer devlet teşvikleri (yani IAS 20 kapsamındakiler) için tam set IFRS’ler ile •• IFRS for SMEs arasında muhasebeleştirme ve ölçüm hükümlerinde aşağıda yer alan farklılıklar bulunmaktadır:

IAS 20 devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesiyle ilgili birçok seçenek sunmaktadır. •º IFRS for SMEs ise devlet teşviklerinin muhasebeleştirilmesinde tek seçenek sunmaktadır.

IAS 20’ye göre devlet teşvikleri, elde edilmesi için gerekli koşulların işletme tarafından •ºyerine getirilmesi ve teşviğin işletme tarafından elde edilmesi koşullarının gerçekleşeceğine dair makul bir güvence oluşmadan finansal tablolara yansıtılmaz. Bölüm 24’e göre, şartlar tam olarak karşılanmadan devlet teşvikleri finansal tablolara yansıtılmaz.

IAS 20’ye göre devlet teşviklerinin, bu teşviklerle karşılanması amaçlanan maliyetlerin •ºgider olarak muhasebeleştirildiği dönemler boyunca sistematik şekilde kâr veya zarara yansıtılması gerekir. Bölüm 24 ise işletmelerin teşvikleri, teşviklerle karşılanması amaçlanan giderleri veya varlığın maliyetini karşılayacak şekilde muhasebeleştirmesine izin vermemektedir.

IAS 20’de parasal olmayan bir teşviği alan işletmeye, varlığı ve teşviği nominal değeri •ºüzerinden (genelde sıfırdır) veya parasal olmayan devlet teşviğininin gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçme konusunda izin verilmektedir. Bölüm 24’de parasal olmayan devlet teşvikleri dahil tüm devlet teşvikleri alınan veya alınacak varlığın gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülmesi gerekir. Bölüm 24’de teşvlikle bağlantılı varlıkların muhasebeleştirilmesine ve ölçümüne ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır. Bu yüzden IFRS for SMEs’in uygulanabilir bölümü uyarınca bu varlığın muhasebesinin yapılması gerekir (örneğin, devlet teşviği yoluyla alınan maddi olmayan duran varlıklar Bölüm 18 Şerefiye Dışındaki Maddi Olmayan Duran Varlıklar uyarınca muhasebeleştirilir).

Diğer devlet teşvikleri (yani IAS 20 kapsamındakiler) için sunumlarına ilişkin hükümlerde tam ••set IFRS’ler ile IFRS for SMEs arasında farklılıklar bulunmaktadır.



IAS 20’de devlet teşviklerinin sunumuna ilişkin özel bir hüküm bulunmamaktadır. IAS 20, •ºdevlet teşvikleri sayesinde edinilen varlıkların finansal durum tablosunda sunumuna ilişkin iki yönteme izin vermektedir - ya devlet teşviğini ertelenmiş gelir olarak düzenlemek ya da devlet teşviğini ilgili varlığın defter değerinden indirmek. IAS 20 ayrıca devlet teşvikleri sayesinde elde edilen gelirin kapsamlı gelir tablosunda sunumuna ilişkin iki yönteme izin vermektedir - ya ayrı olarak sunmak (‘diğer gelirler’ gibi bir genel başlığın altında) ya da ilgili giderlerin raporlanmasında mahsuplaşarak.

IFRS for SMEs devlet teşviklerinin sunumuna ilişkin herhangi bir yöntemi zorunlu tutmamaktadır. Ancak ilgili varlığın defter değerini devlet teşviğinin tutarı kadar indirilerek finansal durum tablosunda sunulması (IAS 20’de yer alan seçeneklerden biri) IFRS for SMEs’in diğer varlıkların muhasebeleştirilmesine ilişkin diğer bölümleri ile uyumlu olmamaktadır. IFRS for SMEs’e göre devlet teşviklerinin finansal tablolarda nasıl sunulduğuna ilişkin açıklamalar yapılması gerekmektedir.



BİLGİNİZİ TEST EDİNAşağıdaki sorulara cevap vererek, IFRS for SMEs uyarınca devlet teşviklerinin ve diğer devlet yardımı türlerinin muhasebeleştirilmesi ve raporlanmasına ilişkin hükümler konusunda bilginizi test edin.

Testi tamamladıktan sonra, testin sonunda verilen cevap anahtarından cevaplarınızı kontrol edin.

Sorularda yer alan tüm tutarların önemli olduğu varsayılmalıdır.

En doğru seçeneği işaretleyiniz.

Soru 1Aşağıda yer alan ifadelerden hangisi devlet teşviği tanımıdır?

Faaliyet konuları ile ilgili belirli koşulların geçmişte veya gelecekte yerine getirilmesi (a) karşılığında, işletmelere, kaynak transferi şeklinde yapılan devlet yardımlarıdır.

İşletmelere kaynak transferi bir şekilde yapılan koşulsuz devlet yardımlarıdır.(b)

İşletmenin doğrudan faydalandığı her türlü devlet yardımıdır.(c)

Soru 2Aşağıda yer alan devlet yardımlarından hangisi devlet tevşikleri kapsamında yer almaz?

Bir değer atfedilemeyen devlet yardımları(a)

Devlet ile yapılan normal ticari işlemlerden ayırt edilemeyen nitelikteki işlemler(b)

(a) ve (b)(c)

Hiçbiri. (d)

Soru 3Devlet teşviklerinin tümü hangi değerden ölçülmelidir?

Alınan nakit veya nakit benzerinin tutarından.(a)

Alınan veya alınacak nakit veya nakit benzerinin tutarından.(b)

Alınan veya alınacak varlığın gerçeğe uygun değerinden.(c)

Hiçbiri. (d)



Soru 4Gelecekte belirli bir performans şartının yerine getirilmesini zorunlu tutmayan bir devlet teşviği nasıl muhasebeleştirilir?

Tevşik tutarı alınabilir olduğunda gelir olarak.(a) Bu teşvikle karşılanması amaçlanan maliyetlerin gider olarak muhasebeleştirildiği (b)

dönemler boyunca sistematik şekilde, gelir olarak. İşletmenin benimsediği muhasebe politikasına bağlı olarak yukarıda yer alan şıklardan ya (c)

(a) ya da (b). Hiçbiri. (d)

Soru 5Gelecekte belirli performans şartlarının karşılanmasını zorunlu tutan bir devlet teşviği nasıl muhasebeleştirilmelidir?

Teşvik tutarı alınabilir olduğunda gelir olarak.(a) Bu teşvikle karşılanması amaçlanan maliyetlerin gider olarak muhasebeleştirildiği (b)

dönemler boyunca sistematik şekilde, gelir olarak. Sadece performans şartları karşılandığında gelir olarak.(c) Hiçbiri.(d)

Soru 6Hasılatın muhasebeleştirilmesi kriterleri karşılanmadan önce alınan devlet teşvikleri nasıl muhasebeleştirilmelidir?

Teşvik tutarı alındığında gelir olarak.(a) Özkaynaklarda-ertelenmiş gelir olarak.(b) Borç olarak.(c) Hiçbiri.(d)

Soru 71 Ocak 20X1 tarihinde bir işletme devlet teşviği yoluyla dokuz yıl geçerli devredilebilir bir taksi lisansı edinmiştir. Edinme tarihinde lisansın gerçeğe uygun değeri 90.000 PB’dir. Lisans, işletmenin performansına bağlı olarak ücretsiz olarak verilmiş ve devlet teşviği ile olarak gelecekte herhangi bir performans şartını sağlaması gerekmemektedir. İşletme devlet teşviğini nasıl muhasebeleştirmelidir?

1 Ocak 20X1 tarihinde, 90.000 PB’yi gelir olarak.(a) 90.000 PB’yi lisansın geçerli olduğu dokuz yılda eşit bir şekilde, yani yıllık 10.000 PB’yi (b)

gelir olarak. 1 Ocak 20X1 tarihinde, 90.000 PB’yi doğrudan ertelenmiş gelir olarak borçlandırarak. (c)



Soru 81 Ocak 20X1 tarihinde bir işletme devlet teşviği yoluyla dokuz yıl geçerli devredilebilir nitelikte olmayan bir taksi lisansını ücretsiz edinmiştir. Edinme tarihinde lisansın gerçeğe uygun değeri 90.000 PB’dir. Lisans hükümlerine göre işletme en az 10 taksiyi dokuz yıl boyunca şehrin yoksul bölgelerinde işletmek zorundadır. Aksi taktirde taksi lisansı derhal iptal edilecektir.

İşletme devlet teşviğini nasıl muhasebeleştirmelidir?

1 Ocak 20X1 tarihinde, 90.000 PB’yi gelir olarak.(a)

90.000 PB’yi lisansın geçerli olduğu dokuz yılda eşit bir şekilde (yani devlet teşviğine (b) ilişkin şartlar karşılandığında her yıl 10.000 PB’yi) gelir olarak.

1 Ocak 20X1 tarihinde, 90.000 PB’yi doğrudan ertelenmiş gelir olarak borçlandırarak.(c)

31 Aralık 20X9 tarihinde, 90.000 PB’yi gelir olarak. (d)

Soru 91 Ocak 20X1 tarihinde bir işletme devlet teşviği yoluyla 100 adet büyükbaş hayvanı ücretsiz olarak edinmiştir. Edinme tarihinde sürünün gerçeğe uygun değeri 1.000.000 PB’dir. Sürünün kalan ortalama yaşam süresi 10 yıl olarak tahmin edilmektedir. Teşvik, işletmenin gelecekte herhangi bir performans şartını sağlamasını zorunlu tutmamaktadır.

İşletme devlet teşviğini nasıl muhasebeleştirmelidir?

1 Ocak 20X1 tarihinde, 1.000.000 PB’yi gelir olarak.(a)

1.000.000 PB’yi 10 yıllık beklenen ortalama yaşam süresinde eşit bir şekilde (yani yıllık (b) 100.000 PB’yi) gelir olarak.

1 Ocak 20X1 tarihinde 1.000.000 PB’yi doğrudan ertelenmiş gelir olarak borçlandırarak.(c)

Hiçbiri.(d)

Soru 1020X1 yılında özel bir işletmenin yönetimi işletmenin son ürünlerinin tanıtımı için dünyanın en büyük ticaret fuarlarından birine katılmıştır. Merkezi yönetim, bu işletmenin faaliyetini sürdürdüğü sektörün okyanus ötesi ticaretini teşvik etmek amacıyla işletme yönetimine serginin tasarımı, fuar süresince yer tutulması ile seyahat ve lojistik planların yapılması konusunda ücretsiz destek sağlamıştır. Merkezi yönetim ayrıca, işletme yönetimin fuara katılanlarla nasıl iletişim kurması gerektiği konusunda ücretsiz tavsiyede bulunmuştur. Merkezi yönetimin bu yardımı bir değer atfedilmeyen devlet yardımı niteliğindedir.



İşletme bu devlet yardımıyla ilgili aşağıdaki işlemlerden hangisini yapmalıdır?

Devlet yardımının gerçeğe uygun değerini belirlemeli ve 31 Aralık 20X1 tarihinde sona (a) eren yılda bu gerçeğe uygun değere eşit tutardaki geliri muhasebeleştirmelidir.

İşletmenin, ticaret fuarında merkezi yönetimin pazarlama konusunda yaptığı destekten (b) doğrudan faydalandığını açıklamalıdır (yani, devletten aldığı yardımın niteliğini 20X1 yılına ilişkin finansal tablolarında göstermelidir).

20X1 yılında alınan devlet yardımını ne muhasebeleştirmeli ne de açıklamalıdır. (c)

20X1 yılında doğrudan alınan yardımın gerçeğe uygun değerini özkaynaklarda (d) muhasebeleştirmelidir.



Cevaplar

S1 (a) bakınız: paragraf 24.1S2 (c) bakınız: paragraf 24.2S3 (c) bakınız: paragraf 24.5S4 (a) bakınız: paragraf 24.4(a)S5 (c) bakınız: paragraf 24.4(b)S6 (c) bakınız: paragraf 24.4(c)S7 (a) bakınız: paragraf 24.4(a) ve 24.5S8 (b) bakınız: paragraf 24.4(b) ve 24.5S9 (a) bakınız: paragraf 24.4(a) ve 24.5S10 (b) bakınız: paragraf 24.2 ve 24.6(c)



BİLGİNİZİ UYGULAYIN

Aşağıdaki problemleri çözerek, IFRS for SMEs uyarınca devlet teşviklerinin ve devlet yardımlarının diğer türlerinin muhasebeleştirilmesi ve raporlanmasına ilişkin hükümler konusunda bilginizi uygulayın.

Problemleri çözdükten sonra, en sonda verilen cevaplardan cevaplarınızı kontrol edin.

Vaka çalışması 1

1 Ocak 20X7 tarihinde merkezi yönetim belirli bir yerde -gelişim bölgesinde- bir fabrikanın kurulması ve işletilmesini teşvik etmek amacıyla 1.000.000 PB tutarında devlet teşviğini KOBİ A’ya vermiştir. KOBİ A harcama yaptıkça merkezi yönetim KOBİ A’ya fon sağlamaktadır.

Teşviğin 600.000 PB’si, KOBİ A’nın gelişim bölgesinde en az 2.000.000 PB maliyetli bir fabrika kurması ve 31 Aralık 20X8 tarihinde veya öncesinde fabrikanın ticari üretime başlaması şartına bağlıdır. Belirli şartlar 2.000.000 PB’ye kadar yapılan harcama türüne bağlıdır. Bu şartların karşılanmaması durumunda KOBİ A merkezi yönetime 600.000 PB’yi iade etmek zorundadır.

Teşviğin 400.000 PB’si KOBİ A’nın ticari üretimin başladığı tarihten itibaren dört yıl süreyle fabrikada ticari üretimi sürdürmesi şartına bağlıdır. KOBİ A fabrikanın ticari faaliyetin dört yıllık döneminde her yılın sonunda 100.000 PB’yi şartsız olarak hak kazanacaktır.

20X7 yılında KOBİ A fabrikayı 2.100.000 PB maliyetle, tümü teşvik şartlarına yer alan harcama türlerine uygun olarak, inşa etmiştir.

20X8 yılının ilk çeyreğinde KOBİ A fabrikanın üretim sürecini test etmiştir.

1 Nisan 20X8 tarihinde KOBİ A fabrikada ticari üretime başlamıştır.

KOBİ A, fabrikanın yararlı ömrünü 1 Nisan 20X8 tarihinden itibaren 20 yıl ve kalıntı değerini sıfır olarak kabul etmiştir. Ayrıca, doğrusal amortisman yöntemi fabrikanın amortismanında en uygun yöntem olarak kabul edilmiştir.

31 Aralık 20X8 ve 31 Aralık 20X9 tarihilerinde KOBİ A’nın fabrikaya ilişkin değerlendirmelerinde bir değişiklik olmamıştır.

Fabrika üretimin başladığı tarihten itibaren kârlı bir şekilde işletilmiştir. Ayrıca KOBİ A’nın öngörülebilir gelecekte fabrikayı ticari olarak işletmeyi sürdürmek amacı vardır.

31 Aralık 20X7, 20X8 ve 20X9 tarihlerinde sona eren yıllara ilişkin KOBİ A’nın yukarıda verilen bilgilerini kaydetmek için muhasebe kayıtlarını düzenleyiniz.



Vaka çalışması 1’in cevabı

20X7 yılında

Kasa 1.000.000 PB

Borç 1.000.000 PB

Hasılatın muhasebeleştirilmesi kriterleri karşılanmadan önce alınan devlet teşviğinin borç olarak muhasebeleştirilmesi.

Maddi duran varlıklar – maliyet 2.100.000 PB

Kasa 2.100.000 PB

İnşa edilen binanın maliyetinin muhasebeleştirilmesi.

1 Nisan 20X8 tarihinde

Borç 600.000 PB

Kâr veya zarar-diğer gelirler, devlet teşvikleri 600.000 PB

Performans şartlarının sağlandığı devlet teşvikleri kısmının gelir olarak muhasebeleştirilmesi (yani fabrikanın maliyetinin koşulları sağlayan harcamanın 2.000.000 PB’yi aşan kısmı inşa ve gelişim bölgesinde kullanıma açma giderleridir)

20X8 yılında

Kâr veya zarar-amortisman giderleri (faaliyet giderleri) 78.750(a)

Maddi duran varlıklar-birikmiş amortismanlar 78.750

31 Aralık 20X8 tarihinde sona eren 9 aylık döneme ilişkin amortisman giderinin muhasebeleştirilmesi.

1 Nisan 20X9 tarihinde

Borç 100.000 PB

Kâr veya zarar-diğer gelirler, devlet teşvikleri 100.000 PB

Devlet teşviklerinin performans şartlarının sağlandığı (yani fabrikanın 12 aylık sürede ticari olarak işletildiği) kısmının gelir olarak muhasebeleştirilmesi.



20X9 yılında

Kar veya zarar-amortisman giderleri (faaliyet giderleri) 105.000 PB(a)

Maddi duran varlıklar-birikmiş amortismanlar 105.000 PB

31 Aralık 20X9 tarihinde sona eren 12 aylık döneme ilişkin amortisman giderinin muhasebeleştirilmesi.

Aşağıda yer alan hesaplamalar ve açıklayıcı notlar, bu örnek olayın çözümünün bir parçası değildir. (a) 105.000 PB(b) yıllık amortisman x 9/12 ay (yani Nisan-Aralık dönemi) = 78.750 PB 9 aylık

amortisman gideri.(b) 2.100.000 PB amortismana tabi tutar ÷ 20 (yararlı ömür) = 105.000 PB yıllık amortisman gideri.



Vaka çalışması 2

1 Ocak 20X7 tarihinde merkezi yönetim belirli bir yerde -gelişim bölgesinde- bir fabrikanın kurulması ve işletilmesini teşvik etmek amacıyla 1.000.000 PB tutarında devlet teşviğini KOBİ B’ye vermiştir. KOBİ B harcama yaptıkça merkezi yönetim KOBİ B’ye fon sağlamaktadır.

Teşviğin 600.000 PB’si, KOBİ B’nin gelişim bölgesinde en az 2.000.000 PB maliyetli bir fabrika kurması ve 31 Aralık 20X8 tarihinde veya öncesinde fabrikanın ticari üretime başlaması şartına bağlıdır. Bu şartların karşılanmaması durumunda KOBİ B merkezi yönetime 600.000 PB’yi iade etmek zorundadır.

Teşviğin 400.000 PB’lik kısmı ticari üretimin başladığı tarihten itibaren dört yıllık bir dönem için KOBİ B’nin fabrikada ticari üretimini sürdürmesi şartına bağlıdır, yani KOBİ B fabrikadaki ticari faaliyetinin ilk 48 aylık süresinde her ayın sonunda 8.333,33 PB’ye şartsız olarak hak hazanır.

20X7 yılında KOBİ A fabrikayı 2.100.000 PB maliyetle, tümü teşvik şartlarına yer alan harcama türlerine uygun olarak, inşa etmiştir.

20X8 yılının ilk çeyreğinde KOBİ B fabrikanın üretim sürecini test etmiştir.

1 Nisan 20X8 tarihinde KOBİ B fabrikada ticari üretime başlamıştır.

KOBİ B, fabrikanın yararlı ömrünü 1 Nisan 20X8 tarihinden itibaren 20 yıl ve kalıntı değerini sıfır olarak kabul etmiştir. Ayrıca, doğrusal amortisman yöntemi fabrikanın amortismanında en uygun yöntem olarak kabul edilmiştir.

31 Aralık 20X8 ve 31 Aralık 20X9 tarihilerinde KOBİ B’nin fabrikaya ilişkin değerlendirmelerinde bir değişiklik olmamıştır.

Fabrika üretimin başladığı tarihten itibaren kârlı bir şekilde işletilmiştir. Ayrıca KOBİ B’nin öngörülebilir gelecekte fabrikayı ticari olarak işletmeyi sürdürmek amacı vardır.

20X8 yılında merkezi yönetimin ülkede üretilen ürünlerin ihracatını artırmaya yönelik teşvik programı çerçevesinde Frankfurt, Johannesburg, Londra, New York ve Tokyo’daki ticaret fuarlarında KOBİ B merkezi yönetimden ücretsiz pazarlama desteği almıştır.

KOBİ B’nin 31 Aralık 20X9 tarihinde sona eren yıla ilişkin konsolide finansal tablolarında devlet teşviklerinin nasıl sunulabileceği ve açıklanabileceğini gösteren bir hesap özeti düzenleyiniz.



Vaka çalışması 2’nin cevabı

KOBİ B Grubu[Alıntıdır] 31 Aralık 20X9 tarihindeki konsolide finansal durum tablosu

Dipnot no 20X9 yılı 20X8 yılı

Duran varlıklar

Devlet teşvikleri 20 125.000 PB(a) 225.000 PB(b)

Dönen varlıklar

Devlet teşvikleri 20 100.000 PB(c) 100.000 PB(c)

[AIıntıdır] KOBİ B Grubunun 20X9 yılına ilişkin finansal tablolarına ilişkin dipnotlarDipnot 1 Finansal tabloların hazırlanma ilkeleri ve muhasebe politikaları

Devlet teşvikleri

Devlet teşvikleri, alınan veya alınacak varlıkların gerçeğe uygun değeri üzerinden ölçülür.

Gelecekte belirli performans şartlarını karşılamayan devlet teşvikleri, teşvik tutarı alınabilir olduğunda gelir olarak muhasebeleştirilir.

Devlet teşvikleri ilgili oldukları varlıklardan ayrı olarak sunulur. Gelir olarak muhasebeleştirilen teşvikler dipnotlarda ayrı olarak sunulur. Gelir olarak muhasebeleştirilmesi için gerekli olan kriter karşılanmadan önce alınan teşvikler, borç olarak muhasebeleştirilir.

Dipnot 5 Vergi öncesi kâr

Aşağıda yer alan kalemler vergi öncesi kârın belirlenmesinde gider (gelir) olarak muhasebeleştirilmiştir.

20X9 20X8

PB PB

Yeni fabrikanın inşası için alınan devlet teşviği - (600.000)

Yeni fabrikanın işletilmesi için alınan devlet teşviği (100.000)(d) (75.000)(e)



100.000 PB tutarında bir devlet teşviği (20X7 yılında 75.000 PB) 20X8 yılında gelir olarak muhasebeleştirilmiştir. Teşvik, Z bölgesinde ticari üretime yönelik yeni bir fabrikanın işletilmesi içindir.

Teşvik 20X7 yılında gelir olarak muhasebeleştirilen fabrika inşasına ilişkin 600.000 PB’ye ek olarak verilmiştir (bakınız: 20 nolu dipnot).

Ayrıca işletme, Z bölgesinden yapılan ihracatın teşvik edilmesi amacıyla çeşitli uluslararası ticaret fuarlarında ürünlerini sergilemek için X yönetimi tarafından verilen ücretsiz tanıtım desteğini almıştır. Yardım bir değer atfedilmeyen devlet yardımı niteliğinde olduğu için gelir veya gider olarak muhasebeleştirilmemiştir.

Dipnot 20 Devlet teşvikleri

1 Ocak 20X7 yılında X yönetimi tarafından Z bölgesinde yeni bir fabrika inşası ve fabrikanın işletilmesine ilişkin olarak verilen 1.000.000 PB tutarında bir devlet teşviğini alınmıştır. Devlet teşviğinin fabrikanın inşasına ilişkin kısım fabrikanın ticari üretime başladığı 20X8 yılında gelir olarak muhasebeleştirilmiştir. Teşviğin kalan kısmı olan 400.000 PB’nin alınması fabrikanın dört yıl süreyle ticari üretimini sürdürmesi şartına bağlıdır. İşletme koşulsuz bir şekilde hak ettikçe 400.000 PB’yi gelir olarak muhasebeleştirmektedir. 31 Aralık 20X9 tarihinde teşvik şartında yer alan kalan süre 27 aydır.

Aşağıda yer alan hesaplamalar sadece sorunun çözümüne ilişkin olup finansal tablolarda yer alan gerçek açıklamaların bir parçası değildir.

(a) 48 ay (teşvik dönemi) eksi 21 ay (31 Aralık 20X9 tarihine kadar yapılan muhasebeleştirmenin yapıldığı ay sayısı) = 27 ay (kalan ay sayısı). 27 ay x 8.333,33 PB (f) = 222.000 PB (toplam). 225.000 PB eksi 100.000 PB(c) (teşviğin cari döneme ilişkin kısmı) = 125.000 PB (teşviğin cari dönem dışındaki dönemlere ilişkin kısmı).

(b) 48 ay (teşvik dönemi) eksi 9 ay (31 Aralık 20X8 tarihine kadar yapılan muhasebeleştirmenin yapıldığı ay sayısı) = 39 ay (kalan ay sayısı). 39 ay x 8.333,33 PB (f) = 325.000 PB (toplam). 325.000 PB eksi 100.000 PB(c) (teşviğin cari döneme ilişkin kısmı) = 225.000 PB (teşviğin cari dönem dışındaki dönemlere ilişkin kısmı).

(c) 12 ay (gelecek yıla ilişkin toplam ay sayısı) x 8.333,33 PB (f) = 100.000 PB.

(d) 12 ay (20X9 yılındaki ticari üretime ilişkin toplam ay sayısı) x 8.333,33 PB (f) = 100.000 PB.

(e) 9 ay (20X8 yılındaki ticari üretime ilişkin toplam ay sayısı) x 8.333,33 PB (f) = 75.000 PB

(f) 400.000 PB ÷ 48 ay = 8.333,33 PB/ay

Modül 24 – Devlet Teşvikleri - Denetimnet.net · Modül 24 – Devlet Teşvikleri HÜKÜMLER VE...

Documents

Transcript of Modül 24 – Devlet Teşvikleri - Denetimnet.net · Modül 24 – Devlet Teşvikleri HÜKÜMLER VE...