mjr26022012av0 De Vlaamse GDI strategie 2012 v0/media/geopunt/geowijzer/gdi/documenten/de... ·...

2012

Concept v 0.5

AGIV

3/1/2012

Vlaanderen in kaart : een strategisch

programma voor de uitbouw van een

Vlaamse Geografische Data-infrastructuur

P a g i n a | 1

Vlaanderen in kaart : een strategisch programma voor de uitbouw van de Vlaamse GDI

Voorwoord

Dit programmadocument beschrijft een operationele strategie voor het uitbouwen van de GDI-

Vlaanderen als een model voor samenwerking en voor de implementatie van de Vlaamse GDI als

technische realisatie van het GDI-Vlaanderen model. Er wordt uitgegaan van de visie en de principes

die beschreven werden in het “Handboek GDI-Vlaanderen – Deel 1 : Kader voor de uitbouw van de

Vlaamse GDI” en het bestaande wetgevende kader voor GDI-Vlaanderen. De doelstellingen van het

GDI-Vlaanderenplan 2011-2015 werden meegenomen, net zoals de feedback verzameld via de AGIV-

enquêtes en de AGIV-Trefdag, de conclusies uit de Spatialist rapporten “Het GDI netwerk in

Vlaanderen” van 2009 en 2011 en de adviezen van de GDI-raad en de Staten-Generaal “Vlaanderen

Geoland”. Op deze manier sluiten de doelstellingen van het programma aan op de verwachtingen

van de GDI-Vlaanderen en de Geo-ICT gemeenschap. Met de ontwikkeling van het Geopunt

(www.geopunt.be) portaal als geoportaal voor de Vlaamse GDI wordt ook het brede publiek bereikt.

Het programma is opgedeeld in logische werkpakketten, elk gericht op de uitwerking van een

specifieke GDI-Vlaanderen component, waarvoor een takenpakket gedefinieerd wordt dat bijdraagt

aan de realisatie van de operationele strategie.

Dit document zal voorgelegd worden ter validatie aan de verschillende betrokken beleidsorganen en

moet resulteren in een globale aanpak die gedragen wordt door de GDI-Vlaanderen gemeenschap.

P a g i n a | 2


Inhoud

Voorwoord .........................................................................................................................................1

Inleiding..............................................................................................................................................3

De GDI-Vlaanderen visie .....................................................................................................................5

Van visie naar strategie .......................................................................................................................7

Een programma voor de uitbouw van de Vlaamse GDI ........................................................................9

Programma samenvatting ............................................................................................................. 11

Werkpakketten ............................................................................................................................. 17

GDI-Vlaanderen, een netwerk van knooppunten gericht op samenwerking ............................... 17

De Informatie-infrastructuur ..................................................................................................... 20

De metadatacataloog ................................................................................................................ 25

Geopunt, het portaal van de Vlaamse Geografische Data-Infrastructuur ................................... 28

Onderzoek, ontwikkeling en vorming ........................................................................................ 36

Het wetgevende kader .............................................................................................................. 39

Financierings- en prijsmodellen ................................................................................................. 40

Op weg naar de Vlaamse GDI ........................................................................................................ 44

Het traject ................................................................................................................................. 44

Mijlpalen en planning................................................................................................................ 45

Informatie-infrastructuur

P a g i n a | 3


Inleiding

Milieu, mobiliteit, ruimtelijke ordening, openbare orde en veiligheid, onderwijs, gezondheidszorg: in

vele maatschappelijke domeinen speelt locatie een belangrijke rol. Ook voor het bedrijfsleven neemt

het belang van plaatsgebonden informatie steeds meer toe: transport en logistiek, inplanten van

bedrijven, organisatie van verkoopsteams, landbouw, ... 80% van de informatie bij overheden en

bedrijven bevat één of andere verwijzing naar een locatie. Geografische informatie is

multifunctioneel en domeinoverschrijdend en kan ingezet worden in tal van toepassingen.

Vergeleken met andere gegevensbronnen, neemt het verzamelen en verwerken van geografische

gegevens veel tijd in beslag en vraagt het een gedegen kennis van zaken. Geografische gegevens

efficiënt en doelmatig inzamelen en optimaal inzetten binnen en tussen domeinen is dus een grote

uitdaging.

Een goed uitgebouwde infrastructuur voor geografische informatie vergroot de toepasbaarheid van

de gegevens, verbetert de actualiteit, betrouwbaarheid en volledigheid en maakt het mogelijk om

een waaier aan diensten op te zetten om gegevens met elkaar te combineren. Aan de basis van deze

geografische data-infrastructuur (GDI) liggen volgende principes: eenmalig verzamelen, meervoudig

gebruiken; eenvoudige en duurzame toegang tot de gegevens; een infrastructuur ingebed in een

groter geheel van regelgeving en afspraken. Deze principes worden vormgegeven via een samenspel

van regelgevende, technologische en organisatorische afspraken.

Op institutioneel niveau wordt een geografische data-infrastructuur ingebed in een regelgevend

kader. Het legt vast welke organisaties en belanghebbenden betrokken zijn bij de geografische data-

infrastructuur en hoe de coördinatie gebeurt. Via uitvoeringsbesluiten legt de regelgeving vast hoe

de verschillende componenten van de geografische data-infrastructuur worden gerealiseerd. Op

Europees niveau schept de INSPIRE-richtlijn, van kracht sinds 15 mei 2007, het kader voor de

Europese GDI. De Europese GDI heeft tot doel het gemeenschappelijk milieubeleid te ondersteunen.

Het GDI-decreet van 20 februari 2009 is de vervanger van het GIS-decreet en zet de INSPIRE-richtlijn

om naar Vlaamse regelgeving. Bij de omzetting werd ook rekening gehouden met de regelgeving

rond hergebruik van overheidsinformatie door derden, e-gov, de toegang van het publiek tot

bestuurlijke informatie en de bescherming van de persoonlijke levenssfeer.

Op organisatorisch en technologische niveau is een geografische data-infrastructuur de verzameling

van componenten om geografische gegevens op te slaan en te beheren, te ontsluiten en te

combineren met vele andere gegevens. De componenten bestaan uit metadata, dataharmonisatie,

geo-databanken, GIS-software, geografische netwerkdiensten, monitoren van de infrastructuur en

geodata-beleid.

De technologische aspecten worden bepaald door de GDI-architectuur, een service-georiënteerde

architectuur die bestaat uit netwerkdiensten die geografische gegevensbronnen ontsluiten volgens

open standaarden. Open standaarden zijn softwarespecificaties die zorgen voor interoperabiliteit:

softwaretoepassingen die aan deze standaarden voldoen, kunnen naadloos met elkaar

samenwerken.

De organisatorische aspecten omvatten afspraken omtrent de toegang tot en het gebruik van

geografische gegevens en diensten, de processen en procedures voor het monitoren van de

infrastructuur en de coördinatie ervan. De stuurgroep GDI-Vlaanderen bepaalt hoe de GDI in

Vlaanderen zal uitgebouwd en geëxploiteerd worden. De GDI-raad, met een vertegenwoordiging van

diverse maatschappelijke actoren, geeft strategisch advies aan de stuurgroep GDI-Vlaanderen. Het

AGIV staat in voor de operationele coördinatie en ondersteuning van de uitbouw van de GDI en

Vlaanderen in kaart

P a g i n a | 4


realiseert de gemeenschappelijke voorzieningen. De GDI-deelnemers, beheerders en gebruikers van

geografische informatie, zijn zelf verantwoordelijk voor de realisatie van de nodige GDI-

componenten.

Via de uitbouw van de geografische data-infrastructuur zullen organisaties het beheer en gebruik van

geografische gegevens verbeteren. Hierdoor optimaliseren ze hun operationele werking en financiële

inspanningen en verhogen ze hun dienstverlening aan burger en bedrijf. Met een gepast geodata-

beleid zullen bedrijven nieuwe toepassingen ontwikkelen in domeinen buiten de overheid en zo

nieuwe markten creëren. Kennisinstellingen en bedrijven kunnen met innovatieve oplossingen

bijdragen tot de uitbouw van de GDI-Vlaanderen.

De kosten van een geografische data-infrastructuur hebben te maken met het initiëren van de

infrastructuur, en de kosten om de infrastructuur operationeel te houden: aankoop van hardware en

software, onderhoud van de data, de dienstverlening voor het opzetten van de infrastructuur en

personeelskosten. In het kader van de INSPIRE-richtlijn werd berekend dat de kosten ruimschoots

gecompenseerd worden door de baten. Dit moet nog tastbaar op het terrein vastgesteld worden, de

baten zullen pas zichtbaar worden na een langere periode.

Eén van de fundamenten van een geografische data-infrastructuur is de decentrale opbouw, beheer

en ontsluiting van geografische gegevens. Deze decentrale werking is meteen ook een zwakte van de

geografische data-infrastructuur indien de coördinatie van alle deelnemende organisaties -

aanbieders en gebruikers - niet op punt staat. Daarom is een coördinerende organisatie als het AGIV

noodzakelijk om ieder op weg te zetten naar die Vlaamse GDI.

En last but not least is de mens de cruciale factor voor een succesvolle implementatie van een GDI:

opleiding, kennis en de bereidheid tot samenwerken zijn primordiaal.

P a g i n a | 5


16

ap

ril

201

0:

een

asw

olk

, a

fko

mst

ig v

an

een

uit

geba

rste

n v

ulk

aa

n in

Ijs

lan

d leg

t e

en

be

lan

gri

jk d

ee

l va

n h

et

vlie

gverk

ee

r in

Eu

rop

a lam

. D

eze

asw

olk

sto

pt

imm

ers

nie

t a

an

ee

n la

ndsg

rens.

Het

bela

ng

va

n d

e l

oca

tie

en d

e v

ers

pre

idin

g v

an

die

wo

lk z

ijn

cru

cia

al

vo

or

het

al

da

n n

iet

be

slis

sen

o

m lu

chth

aven

s te

rug

o

pe

n te

st

ellen

. V

ele

g

est

ran

de

re

izig

ers

w

ach

ten

in

de

on

zekerh

eid

. Lu

chtv

aa

rtorg

an

isa

tie

s zi

jn a

fha

nke

lijk

va

n g

oed

e e

n a

ctu

ele

ge

o-i

nfo

rma

tie

om

de

ve

ilig

he

id t

e g

ara

nd

ere

n.

Wa

t is

bo

ven

die

n d

e im

pa

ct v

oor

de

lu

chtk

wa

lite

it, h

et

milie

u, …

De GDI-Vlaanderen visie

Het voorbeeld hiernaast toont het belang van geo-informatie aan en van

harmonisatie van die geo-informatie. Ook de coördinatie en samenwerking

van tal van overheden en bedrijven is cruciaal.

Zo‘n voorvallen kunnen ons alleen inspireren om werk te maken van INSPIRE,

want zowel voor een moderne overheidswerking als in het bedrijfsleven

neemt het belang van goede locatiegebonden informatie steeds meer toe:

ruimtelijke ordening, veiligheid, milieu, mobiliteit, transport en logistiek,

geomarketing, vestigingsproblematiek, …

En met de komst van populaire internettoepassingen zoals Google Earth,

buienradar en navigatiesystemen als TomTom is ook de burger nu vertrouwd

met digitale kaarten.

Er is enorm veel geografische informatie beschikbaar. 80% van de informatie

bij overheden en bedrijven bevat een of andere verwijzing naar een locatie.

Toch wordt deze informatie niet ten volle benut. Het is moeilijk om te weten

te komen welke informatie werkelijk beschikbaar is. Het zoeken naar de

juiste informatie neemt tijd in beslag en bij gebrek aan kennis over hun

beschikbaarheid worden gegevens verschillende keren opnieuw ingezameld.

Geografische gegevens zijn niet altijd eenvoudig uitwisselbaar of niet goed op

elkaar afgesteld. Dat maakt het moeilijk om gegevens uit verschillende

bronnen te combineren. Ook het gebruik van geografische gegevens, vooral

voor het bedrijfsleven, is niet altijd goed geregeld. Kansen om nieuwe

diensten en producten te ontwikkelen, blijven zo onderbenut.

Kennisinstellingen en bedrijven kunnen via innovatieve oplossingen een

bijdrage leveren tot de uitbouw van de Vlaamse GDI.

De GDI-Vlaanderen visie

Een goed uitgebouwde infrastructuur voor geografische informatie vergroot de

toepasbaarheid van de gegevens, verbetert de actualiteit, betrouwbaarheid en

volledigheid en maakt het mogelijk om een waaier aan diensten op te zetten

om gegevens met elkaar te combineren. Aan de basis van deze geografische

data-infrastructuur (GDI) liggen volgende principes:

Eenmalig verzamelen, meervoudig gebruiken

Gegevens worden ingezameld op de plek waar dit het meest kosten-effectief

kan gebeuren. Inzamelen en actualiseren van geografische gegevens gebeurt

het best in de processen die het eerst geconfronteerd worden met een

wijziging. Authentieke gegevensbronnen garanderen kwaliteit. Meervoudig

gebruik voorkomt dubbel werk en administratieve overlast.

Eenvoudige en duurzame toegang tot de gegevens

Geharmoniseerde en kwaliteitsvolle gegevens, gestandaardiseerde diensten en

eenduidige gebruiksvoorwaarden maken het mogelijk om betrouwbare

toepassingen te maken.

P a g i n a | 6


Aan het inrichten van de geografische data-infrastructuur zijn kosten gebonden. Die hebben in de

eerste plaats te maken met het harmoniseren van geografische gegevens en diensten en de

implementatie en het onderhoud van de technische infrastructuur. Ook het afstemmen van het

geodata-beleid en de coördinatie van het geheel zijn een kostenpost.

Bij de overheid worden de baten van de geografische data-infrastructuur gevonden in meer

kwaliteitsvolle en betrouwbare gegevens, een verbeterde operationele werking en dienstverlening,

en een effectievere beleidsvorming en beleidsevaluatie. Redenen waarom geografische informatie

als belangrijke grondstof voor een betere overheidswerking wordt beschouwd in het Vlaanderen in

Actieplan (VIA).

Ook bedrijven en burgers hebben voordelen bij een betere toegang tot geografische informatie. Een

betere en snellere publieke dienstverlening en meer transparantie in het overheidsbeleid zijn

belangrijke baten. Door bedrijfsgegevens met overheidsgegevens te combineren verbeteren

bedrijven hun interne organisatie. Zowel de private sector als de overheid heeft hier voordeel bij:

denk bijvoorbeeld aan een verbeterde planning bij het bestrijden of voorkomen van rampen. Ten

slotte zullen bedrijven op basis van de geografische diensten nieuwe producten en diensten van

toegevoegde waarde en nieuwe markten creëren, m.a.w. geo-informatie als katalysator voor

innovatie.

Een geografische data-infrastructuur combineert zowel

organisatorische, technologische als regelgevende elementen.

Deze elementen zijn op elkaar afgestemd. Zowel de Europese

INSPIRE-richtlijn als het GDI-decreet integreren deze aspecten

in hun regelgeving. Eerder dan een opgelegde maatregel, is

deze regelgeving dan ook een opportuniteit en een richtsnoer

om orde op zake te stellen en een moderne geografische data-

infrastructuur met een toekomstgerichte architectuur te

bouwen. Deze architectuur is gebaseerd op het principe van

authentieke gegevensbronnen, diensten en open standaarden.

Authentieke gegevensbronnen - zoals adressen, bedrijven,

percelen, topografie, ... - worden op een geharmoniseerde,

interoperable en operationele wijze ter beschikking gesteld en

bieden aan de gebruiker de garantie van actualiteit, kwaliteit

en beschikbaarheid. Open standaarden en diensten zorgen

voor een optimale wisselwerking en open oplossingen. Elke

zichzelf respecterende softwareproducent van geografische

informatiesystemen heeft intussen oplossingen die voldoen

aan deze open standaarden. Zowel commerciële pakketten als

open source software zijn beschikbaar en bieden een grote

keuze aan mogelijke implementaties.

De burger zoekt een nieuwe

woning. Wat is het

bestemmingsgebied? Kan hij de

woning verbouwen? Waar is de

dichtstbijzijnde school? Is er

openbaar vervoer? De notaris en

vastgoedmakelaar willen hun klant

zo goed mogelijk informeren. De

stedenbouwkundig ambtenaar wil

oordelen of hij een vergunning voor

een bouwaanvraag kan afleveren.

Een bedrijf zoekt een optimale

vestigingsplaats. Zijn de percelen

groot genoeg? Wat zijn de

transportaansluitingen? Hoe kan

het personeel op het werk geraken?

Is het toegelaten om gevaarlijke

producten op te slaan? Het

Agentschap Ondernemen en de

Kamer van Koophandel willen het

bedrijf zo goed mogelijk bijstaan.

De milieuambtenaar evalueert de

criteria voor een milieuvergunning.

Deze alledaagse voorbeelden tonen

aan dat om op deze pertinente

vragen te antwoorden, een grote

hoeveelheid aan geografische

informatie uit verschillende

gegevensbronnen moeten

geraadpleegd worden. Dit is

vandaag geen eenvoudige zaak.

P a g i n a | 7


Van visie naar strategie

Er is een veelheid aan geografische en locatiegebonden informatie

aanwezig binnen de diensten van de Vlaamse overheid. Om de

verspreiding, uitwisseling en de ontsluiting van deze informatie in goede

banen te leiden, is er een directe nood aan coördinatie, samenwerking,

ondersteuning en technische infrastructuur. Het strategisch programma

voor het uitbouwen van de Vlaamse geografische data-infrastructuur

biedt een antwoord aan deze nood en stelt een platform ter beschikking

waarbinnen het gebruik en de ontsluiting van deze informatie

gefaciliteerd en gepromoot wordt. Ze richt zich zowel tot consumenten

als producenten van geografische informatie binnen de publieke als de

private sector. Door het creëren van een synergie tussen de publieke en

de private sector binnen de context van de Vlaamse GDI kunnen de

randvoorwaarden ingevuld worden voor de ontwikkeling van publieke

meerwaardediensten en een gericht innovatiebeleid, via een

gemeenschappelijk platform voor geografische informatie. Een

transparant en soepel databeleid inzake hergebruik en commercieel

hergebruik van geografische informatie zal hierbij een belangrijke rol

spelen.

Er wordt niet enkel ingezet op de realisatie van de vereisten van het GDI-

decreet en de vragen en behoeften die in Vlaanderen leven. Binnen een

ruimer Europees verhaal dienen ook de huidige en toekomstige

vereisten van de INSPIRE-richtlijn meegenomen te worden, waardoor de

Vlaamse GDI gepositioneerd kan worden binnen een ruimer Europees

netwerk van geografische informatieknooppunten. Dit zal bijdragen aan

een efficiëntere gegevensuitwisseling met andere overheden en

buurlanden.

Om de samenwerking tussen de verschillende spelers binnen de Vlaamse

GDI te bevorderen, dient er voldoende aandacht besteed te worden aan

het sensibiliseren, begeleiden en ondersteunen van producenten en

consumenten van geografische informatie. Enerzijds dient de

samenwerking uitgediept te worden met de instellingen en besturen die

al actief betrokken zijn. Anderzijds dient bijzondere aandacht besteed te

worden aan het sensibiliseren en het geo-vaardig maken van partners

voor wie geografische gegevens nog een grote onbekende zijn, zodat ze

de Vlaamse GDI kunnen inzetten als een instrument om hun processen

te optimaliseren.

Voor de brede doelgroep van het grote publiek dient het aanbod aan geografische informatie op een

gebruiksgerichte en laagdrempelige manier ontsloten te worden. Zowel de burger, beleidsmakers als

specifieke beroepsgroepen dienen via een gebruiksvriendelijk internetportaal toegang te krijgen tot

Van visie naar strategie

De strategie zou tegen 2017

moeten resulteren in :

Maatschappelijke

meerwaarde door het

versterken van de

samenwerking tussen

Vlaamse

overheidsinstellingen en het

verstrekken van gegevens

tegen een minimale kost.

Gekoppelde

informatiebronnen in een

netwerk die ontsloten

worden aan de hand van

gestandaardiseerde

diensten. De kwaliteit van de

informatie en de diensten is

beschreven en gekend, net

zoals het totale aanbod.

Een dienstenaanbod voor de

publieke sector, de private

sector en de Vlaamse burger

dat tegemoet komt aan

behoeften die leven op

lokaal, regionaal, nationaal

en Europees niveau.

Een dynamische

infrastructuur, bestand tegen

inhoudelijke en

technologische evoluties,

gedreven door een gezond en

gericht GDI-innovatiebeleid.

P a g i n a | 8


geografische overheidsgegevens en diensten die hen ondersteunen in hun professionele activiteiten

(recht van voorkoop, overstromingsgebieden, geocoderen van gegevens, …) of hen helpen bij het

zoeken naar antwoorden op specifieke vragen binnen maatschappelijke thema’s (leven, wonen,

milieu, economie, …).

Er dient aandacht besteed te worden aan onderzoek, ontwikkeling en opleiding om de dynamiek van

een operationele Vlaamse GDI gaande te houden. De structurele nood aan geschoold personeel, die

zowel door de private als de publieke GEO-ICT-sector gesignaleerd wordt, is een bijzonder

aandachtspunt. Om de doorstroom van geschoold GEO-ICT-personeel naar het werkveld te

bevorderen, dient de Vlaamse GDI, en meer specifiek het toegangsbeleid en de kennisoverdracht,

afgestemd te zijn op de noden van de onderwijs- en onderzoekgemeenschap. Kennisoverdracht moet

toelaten om concepten en theoretische inzichten van de geografische data-infrastructuur te

integreren in geo-gerelateerde opleidingspakketten. Een eenvoudige toegang tot de data en de

diensten van de Vlaamse GDI moet deze integratie ondersteunen en innovatie (onderzoek en

ontwikkeling) stimuleren.

Bij het uitvoeren van het strategisch programma moet uitgegaan worden van de al bestaande

infrastructuur en mag niet voorbijgegaan worden aan de GDI-Vlaanderen en de

gebruikersgemeenschap. Op basis van een vergelijking van de input van de GDI-Vlaanderen

gemeenschap met de SWOT-analyses gemaakt door Spatialist in 2009 en 2011 is de conclusie dat de

geïdentificeerde sterktes en zwaktes in dezelfde lijn liggen. De sterktes zijn grotendeels terug te

brengen tot het effect van een operationeel GDI-Vlaanderen samenwerkingsverband en een

gecentraliseerd aanbod van grotendeels gratis en uniforme data. Een beperkte actualisatiefrequentie

van data en bijgevolg een vermindering van de bruikbaarheid van deze data, samen met een te

weinig aan de vraag aangepast aanbod, typeren de zwaktes van de GDI-Vlaanderen anno 2011. In

onderstaande tabel worden de voornaamste zwaktes opgelijst zoals ze opgenomen werden in de

Spatialist-rapporten “Het GDI netwerk in Vlaanderen” van 2009 en 2011, samen met de

instrumenten die in het strategisch programma zullen ingezet worden om deze zwaktes te borgen.

Zwaktes en borging van deze zwaktes in het strategisch programma

2011 2009 Zwakte van de huidige GDI Instrumenten voor het borgen van deze zwakte in het

programma.

1 1 Actualisatie van data Decentraal beheer bij de bron; gemeenschappelijke

initiatieven met gedeelde financiering; eenmalige

aanmaak - meervoudig gebruik.

2 4 Beperkte toegang tot

geodata

Hergebruik regelen en stimuleren, diensten

beschikbaar stellen.

3 3 Nood aan aanpassingen

voor bepaalde datasets

Aanbod afstemmen op de vraag.

4 - Correctheid en

betrouwbaarheid van de

data

De actualisatiefrequentie verhogen, begeleiding,

kwalitatieve metadata; .

5 2 Gebrek aan afstemming

tussen betrokken partijen

Data harmonisatie; standaardisatie;

gemeenschappelijke doelen.

- 5 Gebrek aan capaciteit Vorming; innovatie; begeleiding.

P a g i n a | 9


Een programma voor de uitbouw van de Vlaamse GDI

Om de strategie vorm te geven en de doelstellingen te realiseren, werden er zeven werkpakketten

geïdentificeerd, waarin de doelstellingen en de aanpak verder worden gedetailleerd:

Deze werkpakketten maken deel uit van het programma “Vlaanderen in kaart”, dat door het AGIV,

als coördinerend orgaan binnen de GDI-Vlaanderen, in 2012 opgestart en uitgevoerd zal worden. De

beleidslijnen, die het kader vastleggen waarbinnen de Vlaamse GDI kan worden uitgewerkt, worden

uitgezet door de GDI-Vlaanderen stuurgroep en het beleidsdomein DAR. De GDI-Vlaanderen

stuurgroep wordt geadviseerd door de GDI-raad bij het aansturen van het programma.

Het programma zal gebruikt worden om de doelstellingen van het GDI-Vlaanderen plan 2011 – 2015

te realiseren dat beoogt om de Vlaamse GDI uit te bouwen als een geografische kruispuntbank,

waarbij geografische informatie vlot bruikbaar wordt voor zowel overheid, burger als bedrijf. De drie

strategische doelstellingen in het GDI-Vlaanderen plan hebben bijgevolg betrekking op de

“dienstverlening aan burgers, bedrijven en organisaties”, de “intrabestuurlijke dienstverlening” en de

“interbestuurlijke dienstverlening”. De algemene filosofie achter het programma is: optimalisatie van

de dienstverlening door de integratie van geografische informatie en diensten in administratieve

processen. Dit vereist een proces-georiënteerde aanpak die gericht is op de processen van de

eindgebruikers.

Het programma kan opgedeeld worden in twee delen – het GDI-Vlaanderen model en de technische

realisatie ervan. Doorheen de tekst is er sprake van “GDI-Vlaanderen” en de “Vlaamse GDI”. Met

“GDI-Vlaanderen” wordt gerefereerd naar het samenwerkingsverband en taken die deel uitmaken

van het GDI-Vlaanderen model. “Vlaamse GDI” verwijst naar de infrastructuur en taken die deel

uitmaken van de technische realisatie van de GDI-Vlaanderen. Meestal bevat een werkpakket zowel

elementen en taken uit het GDI-Vlaanderen model als technische projecten die dit realiseren. Wat

1. GDI-Vlaanderen, een netwerk van knooppunten gericht op samenwerking

2. De informatie-infrastructuur

3. De metadatacataloog

4. Geopunt, het geo-portaal van de Vlaamse GDI

5. Onderzoek, ontwikkeling en opleiding

6. Het wettelijk kader

7. Financierings- en prijsmodellen

Een programma voor de uitbouw van de Vlaamse GDI

P a g i n a | 10


betreft het GDI-Vlaanderen model, ligt de focus op het uitbouwen en onderhouden van de

samenwerking tussen de GDI-Vlaanderen deelnemers, de uitbouw van het wettelijk kader, de

organisatie en coördinatie van het samenwerkingsverband, het toevoegen van data aan de GDI-

Vlaanderen en het uitwerken van financierings- en prijsmodellen. Het GDI-Vlaanderen model richt

zich dus op het beschikbaar stellen van geodata in de breedste zin van de betekenis. Dit omvat

eveneens het afstemmen van het aanbod op de vraag, het wegnemen van hindernissen voor een

laagdrempelige ontsluiting en een duidelijk databeleid inzake toegang (licenties, prijzen, kosten). Om

het GDI-Vlaanderen model te laten functioneren moeten model en infrastructuur op elkaar

aansluiten. De realisatie van de technische infrastructuur omvat:

- de ontwikkeling van een Vlaams geo-portaal als centraal toegangspunt,

- het opzetten van een netwerk van knooppunten om data en diensten te ontsluiten

(overdrachtdiensten, raadpleegdiensten en eventueel transformatiediensten indien

opportuun),

- de ontwikkeling van een Vlaamse metadatacataloog en zoekdiensten om metadata te

beheren en het GDI-Vlaanderen aanbod gestructureerd te publiceren,

- en de ontwikkeling van generische diensten waaronder:

� een geolocator dienst op basis van indirecte geografische referenties (adres,

perceelsidentificatie, bekende plaatsen – Points of Interest), Lambert en

GPS-coördinaten;

� een geocodeertoepassing die de gebruiker toelaat om zijn data te

geocoderen;

� een multimodale routeplanner.

Gezien de maturiteit van het GDI-Vlaanderen samenwerkingsverband zijn sommige werkpakketten,

zoals “Het wettelijk kader”, het financieringsmodel en de organisatorische uitbouw van het GDI-

Vlaanderen samenwerkingsverband al grotendeels uitgewerkt. In de periode 2012 – 2015 zal

voornamelijk gewerkt worden aan de uitbouw van een technische infrastructuur voor de ontsluiting

en het gebruik van geografische informatie en diensten binnen Vlaanderen en Europa. INSPIRE-

noden, die niet afgedekt zijn door het GDI-decreet of gerelateerde beleidsdocumenten, worden in

het implementatietraject van het programma meegenomen.

P a g i n a | 11


Programma samenvatting

GDI-Vlaanderen, een netwerk van knooppunten gericht op samenwerking

Organisatorisch is het GDI-Vlaanderen nog altijd vrij uniek. Een wettelijk verankerd geografisch

samenwerkingsverband is nog altijd meer uitzondering dan regel. Het al bestaan van dit operationele

samenwerkingsverband en de decreten (GDI, hergebruik, openbaarheid van bestuur) die de

continuïteit verzekeren, leggen een sterke basis voor het operationaliseren van de Vlaamse GDI.

De werking van het samenwerkingsverband GDI-Vlaanderen is verankerd in het decreet van 20

februari 2009 betreffende de Geografische Data-infrastructuur Vlaanderen (GDI-decreet), dat het

vroegere GIS-decreet vervangt. Het GDI-decreet vervult tevens de formele verplichting van

Vlaanderen om de kaderrichtlijn INSPIRE om te zetten in eigen regelgeving. Het is echter meer dan

enkel de omzetting van de INSPIRE-richtlijn. Het zorgt ook voor een aanpassing, verruiming en

actualisering van het samenwerkingsverband GIS-Vlaanderen, dat wordt omgedoopt tot GDI-

Vlaanderen. Zo zijn er meer deelnemers aan het samenwerkingsverband, worden verschillende

bepalingen in verband met geografische diensten opgenomen, wordt de toegangsdrempel tot

geodata nog meer verlaagd en wordt het concept authentieke geografische gegevensbronnen

ingevoerd.

Het GDI-decreet werd verder uitgewerkt door middel van een aantal uitvoeringsbesluiten, die onder

meer de nadere regels voor toegang tot de GDI bepalen, alsook de samenstelling van de stuurgroep

GDI-Vlaanderen en de GDI-raad vastleggen.

Naar analogie van de Europese GDI, die in het kader van de INSPIRE-richtlijn wordt opgezet, neemt

ook de Vlaamse GDI de vorm aan van een netwerk van knooppunten. In Vlaanderen bestaat dit

netwerk uit één hoofdknooppunt, medio-knooppunten en mini-knooppunten. De verschillende

knooppunten kunnen met elkaar verbonden worden en vormen samen de bouwstenen van de

Vlaamse GDI. De architectuur van de Vlaamse GDI is service-georiënteerd en bestaat uit

netwerkdiensten die geografische gegevensbronnen ontsluiten volgens open standaarden. Het zijn

net deze open standaarden die zorgen voor de interoperabiliteit die het mogelijk maakt dat de

diensten van de verschillende knooppunten met elkaar kunnen ‘praten’.

De keuze voor een decentrale opbouw biedt de mogelijkheid om op termijn naar een breed, actueel

en kwalitatief hoogstaand data- en metadata-aanbod te evolueren binnen een netwerk met

zelfredzame en geresponsabiliseerde leveranciers.

De informatie-infrastructuur

Om geografische informatie efficiënt te kunnen uitwisselen binnen de Vlaamse GDI, dient het

netwerk homogeen uitgebouwd worden op basis van uniforme beschrijvingen van informatie en

diensten.

Een kader van internationale standaarden en GDI-Vlaanderen voorschriften die de uniformiteit van

de datamodellen en de elektronische dienstverlening definiëren, moet de efficiëntie van de Vlaamse

GDI verhogen op volgende punten:

- Gebruik: het verzekeren en bevorderen van de interoperabiliteit inzake gebruik en integratie

van data en diensten.

P a g i n a | 12


- Uitwisseling: het verlagen van de weerstand voor de datastromen tussen de verschillende

knooppunten in het GDI-Vlaanderen netwerk.

Om het gemeenschappelijk (gegevens worden maar eenmaal verzameld en vervolgens meervoudig

gebruikt) en het gezamenlijk (gegevens uit verschillende bronnen worden samengevoegd) gebruik

van referentiegegevens te bevorderen, wordt een stelsel van authentieke bronnen opgezet.

De metadatacataloog

De centrale GDI-Vlaanderen zoekdienst moet de mogelijkheid bieden om zowel geografische

gegevensbronnen als diensten op te zoeken. De centrale zoekdienst maakt gebruik van de GDI-

Vlaanderen metadatacataloog waar zowel metadata van data als van diensten wordt opgeslagen. De

cataloog vormt het zwaartepunt van het geoportaal en biedt de mogelijkheid aan deelnemers om de

metadata van hun geografische gegevensbronnen en diensten te publiceren, waardoor

gedistribueerd zoeken van data en diensten kan gerealiseerd worden.

Metadata in de cataloog moet voldoen aan het technische GDI-Vlaanderen voorschrift voor

metadata. Dit voorschrift beschrijft de minimale vereisten waaraan de metadata moeten voldoen om

opgenomen te kunnen worden in de metadata cataloog. In het voorschrift werd rekening gehouden

met de bepalingen uit het GDI-decreet en de vereisten van de INSPIRE implementatierichtlijn voor

metadata. Daarnaast bevat het voorschrift ook een aanbeveling voor GDI-Vlaanderen deelnemers die

beschrijft hoe data die toegevoegd werd aan de GDI-Vlaanderen moet gedocumenteerd worden.

De metadatacataloog en de centrale zoekdienst worden opgezet conform OGC- en ISO-standaarden.

Omdat ISO metadata en Open Data dezelfde kern aan metadataelementen delen, is de GDI-

Vlaanderen klaar om het E-gov beleid van de Vlaamse overheid inzake Open Data ten volle te

ondersteunen. De GDI-Vlaanderen metadatacataloog zal een solide basis vormen voor de Vlaamse

overheid om met open data aan de slag te gaan.

Geopunt, het geoportaal van de Vlaamse GDI (www.geopunt.be)

Geopunt is het portaal van GDI-Vlaanderen en de toegangspoort tot de data en de elektronische

dienstverlening voor de verschillende doelgroepen. Om het beleid inzake toegang en gebruik van

GDI-Vlaanderen databronnen te kunnen implementeren ten aanzien van de verschillende

doelgroepen, wordt een e-commerce en een security (gebruiker- en toegangsbeheer) component

ontwikkeld die geïntegreerd worden in het geoportaal en de aangeboden diensten. Het

dienstenaanbod wordt ontwikkeld conform het GDI-decreet (en bij uitbreiding de INSPIRE-richtlijn),

maar wordt ruimer opgevat om tegemoet te komen aan de noden van de verschillende doelgroepen

(meerwaarde diensten, API’s, mobiele toepassingen). De diensten die worden uitgebouwd, vormen

samen met de gegevensbronnen de kern van het gebruik. Het geoportaal voorziet de noodzakelijke

grafische interfaces om de presentatie en het gebruik van deze diensten af te stemmen op de noden

van de doelgroep. Centraal binnen het geoportaal staat de dienstencatalogus, die de

portaalbezoeker toelaat te grasduinen binnen het aanbod van GDI-Vlaanderen naar de voor hem

relevante diensten en data. Deze dienstencatalogus wordt opgebouwd aan de hand van de

voorgeschreven ISO standaarden voor metadata, als dienst aangeboden conform de GDI- en INSPIRE-

voorschriften en gepresenteerd in het geoportaal in functie van de doelgroep.

P a g i n a | 13


Gebruikers kunnen via het geoportaal data afkomstig van verschillende bronnen en knooppunten in

het GDI-netwerk zoeken, bekijken en downloaden. Het portaal ontsluit eveneens de dienstverlening

en de data die door het hoofdknooppunt (AGIV) worden aangeboden. Data, diensten en

toepassingen zijn in de mate van het mogelijke decentraal opgezet. De primaire opzet van het

geoportaal heeft tot doel een overzicht te geven van alle data, diensten en toepassingen die in de

Vlaamse GDI beschikbaar zijn.

Het portaal heeft verschillende ingangspoorten in functie van de doelgroepen. Er worden vier sub-

portalen voorzien die zich richten tot het grote publiek, de GDI-Vlaanderen gebruiker, de GEO-ICT-

sector en de mobiele gebruiker.

Onderzoek, ontwikkeling en opleiding

Er dient een actieplan opgesteld te worden voor onderzoek, ontwikkeling en opleiding dat de

structurele nood aan geschoold personeel aanpakt, de doorstroom van geschoold GEO-ICT-personeel

naar het geo-werkveld bevordert en innovatie (onderzoek en ontwikkeling) stimuleert.

In dit actieplan dient aandacht besteed te worden aan:

- een duidelijk overzicht van het aanbod in de publieke en de private sector van bestaande en

geplande innovatieprojecten;

- duidelijkheid inzake de verantwoordelijkheid voor de coördinatie van het geo-

innovatiebeleid;

- inzicht in de beschikbare middelen voor onderzoek en ontwikkeling ter ondersteuning van de

uitbouw van de Vlaamse GDI;

- de continuïteit en de verdere uitbouw van de GDI-Vlaanderen testomgeving (testbed);

- het stimuleren van GDI innovatie en ontwikkeling in de private sector;

- competenties en kennis ontwikkelen in functie van de geïdentificeerde noden;

- aandacht voor de theorie en de concepten van de geografische data-infrastructuur in de

relevante opleidingspakketten in het hoger en universitair onderwijs.

Het wettelijk kader

Het wettelijk kader wordt hoofdzakelijk bepaald door vier decreten:

- het GDI-decreet van 20 februari 2009;

- het decreet betreffende het hergebruik van overheidsinformatie van 27 april 2007;

- het decreet betreffende de openbaarheid van bestuur van 26 maart 2004;

- het GRB-decreet van 16 april 2004

met bijbehorende uitvoeringsbesluiten die de toegang en het gebruik regelen.

Momenteel wordt als laatste onderdeel van de omzetting van de INSPIRE-richtlijn in het GDI-decreet

een regeling uitgewerkt voor het toevoegen van data aan de GDI door derden. Deze regeling zal eind

2012 zijn neerslag vinden in een uitvoeringsbesluit. Hiermee beschikt het GDI-Vlaanderen over een

volwaardig wettelijk kader die de INSPIRE-richtlijn verankert in de Vlaamse wetgeving.

Financierings- en prijsmodellen

P a g i n a | 14


Het samenwerkingsverband GDI-Vlaanderen streeft naar het optimaal gebruik van geo-informatie.

Hiervoor wordt een databeleid uitgewerkt dat een kosteloos gebruik binnen het

samenwerkingsverband, en een laagdrempelig gebruik voor derden mogelijk maakt. Dit streven werd

bevestigd met de omzetting van de INSPIRE-richtlijn in het GDI-decreet. Het prijsmodel voor de GDI-

Vlaanderen werd vastgelegd in dit GDI-Vlaanderen databeleid.

Om inzicht te verkrijgen in de details van het gewenste financieringsmodel voor de operationalisering

van de Vlaamse GDI, de uitbating van het geoportaal en het onderhoud van het data-aanbod door de

verschillende bronbeheerders, dient binnen het programma een kosten-batenanalyse uitgevoerd te

worden op basis van initiële ervaringen. Tegen eind 2013 zouden de reële kosten bij

bronbeheerders, medioknooppunten en het hoofdknooppunt moeten ingeschat kunnen worden.

Aan de batenzijde zal de economische meerwaarde van een operationele Vlaamse GDI, het effect dat

resulteert uit de nauwere samenwerking met de private sector en de maatschappelijke meerwaarde

t.g.v. de democratisering van geografische informatie in rekening gebracht worden. Tegen eind 2014

zal deze kosten-batenanalyse voorgesteld worden.

Trajecten

Zie “Mijlpalen en planning” voor het programma en het INSPIRE implementatietraject.

Impact van de uitvoering van het programma

De voornaamste gevolgen van de uitvoering van dit programma zijn :

• De vereisten van de INSPIRE-richtlijn worden gerealiseerd.

• Een nauwere samenwerking tussen publieke en private sector wordt aangemoedigd. Hierdoor kan

de private sector gerichter inspelen op de vraag en meerwaarde creëren. Dit houdt eveneens het

gericht opleiden en aanwerven van profielen in, waardoor het aanbod van menselijk potentieel om in

te spelen op de vraag verhoogd wordt. Door duidelijkheid te verschaffen over de vraagzijde en het

betrekken van beide sectoren bij innovatieprojecten, kan een pragmatisch innovatiebeleid uitgezet

worden dat bijdraagt aan de verdere uitbouw van de Vlaamse GDI.

• Er zal meer aandacht besteed worden aan de problematiek van security en privacy in functie van de

uitvoeringsbesluiten die de toegang en het gebruik regelen, maar tegelijkertijd zullen de

gedefinieerde toegangscriteria eveneens het toetsingskader vormen voor het aanbieden van

geografische informatie binnen het Open Data initiatief van het Vlaams E-gov beleid.

• De resultaten van het programma zullen bijdragen aan de ontwikkeling van een efficiënt Vlaams E-

gov beleid inzake metadata, wettelijk kader, security en ontsluiting.

• De uitvoering van de wetgeving en het programma zal invloed hebben op de verantwoordelijkheid

van de bronbeheerders voor het toevoegen van hun data aan de GDI-Vlaanderen en het garanderen

van de continuïteit en de beschikbaarheid van het bronbestand. Dit kan eventueel resulteren in

bijkomende kosten, indien de bronbeheerder eigen diensten wenst op te zetten.

• De rol van het AGIV als coördinerende organisatie binnen de GDI-Vlaanderen wordt bevestigd.

P a g i n a | 15


• De uitvoering van de wetgeving en het programma zal invloed hebben op het takenpakket van het

AGIV. Als hoofdknooppunt zal het AGIV instaan voor de centrale, door het GDI-decreet

gewaarborgde dienstverlening. Het opzetten en onderhouden van de centrale infrastructuur en

dienstverlening zal resulteren in bijkomende kosten.

• Een verhoging of reallocatie van middelen in functie van de wettelijk vastgelegde of opgenomen

verantwoordelijkheden kan nodig zijn om de Vlaamse GDI te operationaliseren en te onderhouden.

• Het aanbod aan geografische data en elektronische dienstverlening zal duidelijk en bekend zijn.

• Het AGIV neemt de rol als coördinerende organisatie binnen de GDI-Vlaanderen op en bouwt het

hoofdknooppunt uit.

• Het beschikbaar stellen van geografische overheidsinformatie op maat van het brede publiek zal

bijdragen aan de openbaarheid van bestuur en kan bijdragen aan de informatievoorziening in functie

van maatschappelijke vragen (wonen, werken, milieu, …).

• Op langere termijn zal de uitvoering van het programma leiden tot een dalende kost voor het

beschikbaar stellen van geografische informatie aan de Vlaamse samenleving.

• Geografische bronbeheerders zullen gewezen worden op hun verantwoordelijkheid. De managers

binnen de verschillende beleidsdomeinen van de Vlaamse overheid moeten het initiatief nemen om

de bestaande wetgeving in praktijk om te zetten.

• Het gebruik van geografische informatie in alle geledingen van de Vlaamse samenleving wordt

gestimuleerd.

Rollen en verantwoordelijkheden

GDI-Vlaanderen stuurgroep: De Stuurgroep GDI-Vlaanderen is het sturende orgaan van het

samenwerkingsverband GDI-Vlaanderen en wordt hierin ondersteund door het departement

Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid (DDAR) en het AGIV. De stuurgroep kan ten aanzien van

de bevoegde minister voorstellen formuleren i.v.m. de invoering van de INSPIRE-richtlijn en het GDI-

decreet. Via de stuurgroep kunnen de deelnemers samen vorm geven aan de Vlaamse GDI.

De Stuurgroep GDI-Vlaanderen is samengesteld uit vertegenwoordigers die deskundig zijn in

geografische informatie en overheidsaangelegenheden en afkomstig zijn uit de verschillende

geledingen van de Vlaamse overheid.

GDI-raad: De GDI-raad geeft op eigen initiatief of op verzoek van de minister strategisch advies over

de uitbouw van de GDI. De GDI-raad is samengesteld uit vertegenwoordigers van diverse

maatschappelijke actoren (wetenschappelijk experts, belanghebbenden uit het middenveld, de

private sector, etc.) en onafhankelijke experts.

DDAR: De Afdeling Stafdienst van de Vlaamse Regering (Geografische Informatie) binnen het

departement Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid (DDAR) biedt beleidsondersteuning aan

de minister die functioneel bevoegd is voor de uitbouw van de Geografische Data-Infrastructuur.

P a g i n a | 16


Raad van Bestuur AGIV: De Raad van Bestuur is bevoegd voor onder andere het sluiten van de

beheerovereenkomst, het vaststellen van een ondernemingsplan en operationele plannen alsook de

opmaak en het ontwerp van de begroting. Initiatieven en investeringen ten behoeve van de uitbouw

van de Vlaamse GDI die op de middelen van het AGIV begroot worden, moeten door de Raad van

Bestuur goedgekeurd worden.

AGIV: Als uitvoerend orgaan binnen het samenwerkingsverband fungeert het AGIV als

aanspreekpunt voor en is het belast met de operationele coördinatie van de uitbouw en de

exploitatie van het GDI-netwerk. Dit houdt onder meer de ondersteuning en begeleiding in van de

verschillende deelnemers aan het samenwerkingsverband GDI-Vlaanderen, opdat hun

metagegevens, geo-informatie en diensten op een kwaliteitsvolle en klantvriendelijke wijze kunnen

worden opgenomen in en ontsloten via het GDI-netwerk. Vanuit dit opzicht is het AGIV eveneens

verantwoordelijk voor de exploitatie van het Vlaamse geoportaal.

GDI-Vlaanderen werkgroep: De GDI-Vlaanderen werkgroep adviseert de GDI-Vlaanderen stuurgroep

en bestaat uit een vertegenwoordiging van de deelnemers aan GDI-Vlaanderen. Momenteel is de

werkgroep voornamelijk belast met het uitwerken van technische GDI-Vlaanderen voorschriften en

opereert hij als klankbord bij het uitwerken van nieuwe ideeën.

Europese Commissie: De Europese Commissie volgt de uitvoering van de INSPIRE-richtlijn op en

vaardigt implementatierichtlijnen uit. Nieuwe voorstellen voor implementatie richtlijnen worden

voor advies voorgelegd aan een comité van vertegenwoordigers van de lidstaten (Comitologie). De

Europese Commissie staat zelf in voor de ontwikkeling van een geoportaal op Europees niveau.

Vlaanderen in kaart: Het strategisch programma voor de uitbouw van de Vlaamse GDI. Het

programma wordt gecoördineerd en uitgevoerd door het AGIV in samenwerking met de GDI-

Vlaanderen stuurgroep en het DDAR.

Opvolging

Er zal jaarlijks gerapporteerd worden over de voortgang van het programma. Het voortgangsrapport

zal uiterlijk in april voorgesteld worden aan de Stuurgroep GDI-Vlaanderen en het beleidsdomein

DAR dat bevoegd is voor het AGIV.

P a g i n a | 17


Werkpakketten


Doelstelling 2011 – 2015

Stand van zaken

Met het GDI-decreet van 20 februari 2009 werd het samenwerkingsverband GDI-Vlaanderen

opgericht als opvolger van het vroegere samenwerkingsverband GIS-Vlaanderen. Naast de vroegere

deelnemers (de departementen en agentschappen van de Vlaamse overheid, de provincies en de

gemeenten) worden nu ook andere Vlaamse instanties zoals de Vlaamse intergemeentelijke

samenwerkingsverbanden, lokale politie, OCMW’s en onderwijsinstellingen opgenomen. Hierdoor

wordt het potentieel draagvlak voor een optimaal gebruik van geografische informatie verbreed. De

deelnemers brengen nuttige datasets (met bijbehorende diensten en metadata) kosteloos in de

Vlaamse GDI in en krijgen in ruil ook kosteloos toegang tot andere data binnen de Vlaamse GDI.

Het AGIV is het uitvoerende orgaan van het samenwerkingsverband. Het AGIV treedt op als

coördinerende kracht en als centraal distributiecentrum voor het verkrijgen van geografische

gegevens in Vlaanderen. Hiervoor is het agentschap gemachtigd om zowel met deelnemers aan GDI-

Vlaanderen als met derden overeenkomsten af te sluiten voor de aanmaak, bijhouding, distributie en

financiering van geografische gegevens.

Om een kwaliteitsvolle aanmaak en ontsluiting mogelijk te maken, werd een wettelijk kader

gecreëerd waarbinnen de verantwoordelijkheden van de verschillende actoren en de belangrijkste

principes achter de GDI-Vlaanderen beschreven werden. Dit wettelijk kader biedt een stevige basis

voor de verdere uitbouw van het GDI-Vlaanderen model in samenwerking met partners in de

publieke en de private sector.

De uitbouw van geopunt, het Vlaams geoportaal, en de onderliggende diensten benadrukt de

centrale toegang tot de Vlaamse GDI. Dit is het top-down-gebruikersverhaal. Even belangrijk voor de

GDI-Vlaanderen is het decentrale geodata producentverhaal. Dit is de bottom-up-benadering waarbij

een netwerk van verschillende GDI-Vlaanderen knooppunten de benodigde data, diensten en kennis

ter beschikking stelt voor een succesvolle uitbouw van de GDI-Vlaanderen. De taken en

verantwoordelijkheden van de verschillende knooppunten worden beschreven in een 10-

stappenplan in het “GDI-Vlaanderen handboek”.

De programma-onderdelen als werkpakketten

Het GDI-Vlaanderen netwerk is organisatorisch en technisch decentraal

uitgebouwd. Het biedt een breed, actueel en kwalitatief hoogstaand

diensten-, data- en metadata-aanbod binnen een netwerk met

zelfredzame en geresponsabiliseerde leveranciers. Organisaties buiten de

overheid participeren actief in het netwerk.

P a g i n a | 18


Naar analogie van de Europese GDI, die in het kader van de INSPIRE-richtlijn wordt opgezet, neemt

dus ook de Vlaamse GDI de vorm aan van een netwerk van knooppunten. In Vlaanderen bestaat dit

netwerk uit één hoofdknooppunt, medioknooppunten en miniknooppunten. De verschillende

knooppunten kunnen met elkaar verbonden worden en vormen samen de bouwstenen van de

Vlaamse GDI. De technische architectuur van de Vlaamse GDI is service-georiënteerd en bestaat uit

netwerkdiensten die geografische gegevensbronnen ontsluiten volgens open standaarden. Dit

principe wordt geïllustreerd in bovenstaande figuur.

Geplande taken

Het GDI-Vlaanderen samenwerkingsverband heeft tot doel de aanmaak, het beheer, de uitwisseling,

het gebruik en het hergebruik van geografische informatie te optimaliseren. Om dit doel te

realiseren, moet zowel het GDI-Vlaanderen model als de technische infrastructuur uitgebouwd

worden. Beiden moeten op elkaar afgestemd zijn om een efficiënte aanmaak en ontsluiting van

geografische gegevens mogelijk te maken.

GDI-Vlaanderen actie- en communicatieplan

Om alle mogelijke deelnemers van GDI-Vlaanderen en mogelijke partners in de private sector te

betrekken bij het GDI-Vlaanderen samenwerkingsverband en de uitbouw van de Vlaamse GDI dient

een actie- en communicatieplan uitgewerkt te worden. Het sensibiliseren en engageren van

deelnemers om actief te participeren, vergroot het draagvlak van het samenwerkingsverband en

verhoogt de kwaliteit van de Vlaamse GDI door de verbreding van het aanbod en het gebruik. Het

plan zou tegen Q2 2013 moeten uitgewerkt zijn zodat de voortgang van de uitbouw van de Vlaamse

GDI en de meerwaarde hiervan voor potentiële consumenten en producenten kan gecommuniceerd

worden. De communicatie moet geruggesteund worden door een ondersteuningspakket, afgestemd

op de GDI-maturiteit van de deelnemer, dat de drempel voor actieve participatie in de Vlaamse GDI

verlaagt.

Publieke sector

De toenemende vraag naar efficiënte overheidsprocessen (inlichtingenformulier vastgoedinformatie,

digitale bouwaanvraag, recht van voorkoop) zullen leiden tot een toenemende vraag naar

samenwerking binnen de diensten en instellingen van de Vlaamse overheid. Ook de Europese

INSPIRE-richtlijn vereist een verregaande samenwerking inzake de uitwisseling van geografische

informatie tussen de verschillende overheidsinstellingen. Er zal moeten gewerkt worden aan de

activering van de beheerders van geografische informatie en bijzonder aan de activering van de

overheidsinstellingen die een informatieverantwoordelijkheid dragen naar aanleiding van de

INSPIRE-richtlijn. Van het management van deze organisaties is een sterk engagement nodig om de

competentie en de financiering beschikbaar te stellen die nodig is om deze informatievraag te

ondersteunen. Lokale en provinciale besturen Lokale en provinciale besturen spelen een belangrijke rol bij het aanmaken en bijhouden van

overheidsinformatie. Het gebruik van geografische informatie voor de optimalisatie van

P a g i n a | 19


administratieve processen is echter in veel gevallen beperkt. Er dient dus bijzondere aandacht

besteed te worden aan het sensibiliseren en begeleiden van de lokale besturen, zodat zij de

dienstverlening van de Vlaamse GDI optimaal kunnen aanwenden ten behoeve van hun eigen

werking. Door het effectief gebruiken van het GDI data- en dienstenaanbod zullen deze besturen

kunnen doorgroeien naar een actieve deelname aan GDI-Vlaanderen en kunnen bijdragen aan de

bijhouding van de beschikbare geodata.

Private sector Bedrijven uit de private sector kunnen een belangrijke rol spelen in het populariseren van de

Vlaamse GDI door nieuwe toepassingen en diensten te bouwen bovenop de Vlaamse GDI. Op deze

manier kunnen ze wezenlijk bijdragen aan GDI-innovatie en kunnen ze het aanbod en de kwaliteit

ervan bijsturen door de feedback van hun gebruikers. Er moet bekeken worden hoe deze bedrijven

op hun beurt baat kunnen halen uit de Vlaamse GDI. Om de samenwerking met de private sector te

bestendigen, dient op regelmatige basis overleg gepleegd te worden en moeten afgevaardigden van

deze sector actief kunnen betrokken worden bij de uitbouw van de Vlaamse GDI.

Technische infrastructuur

De technische architectuur van de Vlaamse GDI is service-georiënteerd en bestaat uit

netwerkdiensten die geografische gegevensbronnen ontsluiten volgens de voorschriften van de GDI-

Vlaanderen en de open standaarden ontwikkeld door ISO (International Organisation for

Standardisation), CEN (European Committee for Standardisation), OGC (Open Geospatial

Consortium) en W3C (The World Wide Web Consortium). Het zijn deze open standaarden die zorgen

voor de interoperabiliteit, die het mogelijk maakt dat de diensten van de verschillende knooppunten

met elkaar kunnen ‘praten’. Afhankelijk van de expertise en middelen waarover ze beschikken, kunnen knooppunten zelfstandig

een aantal diensten bouwen en aanbieden. Indien zij dat wensen , kunnen ze aankloppen bij het

hoofdknooppunt of een geschikt medioknooppunt om hun gegevens te ontsluiten. Het AGIV zal als

hoofdknooppunt de technische coördinatie van de Vlaamse GDI op zich nemen en een aantal

generieke diensten voor alle gebruikers aanbieden. Het hoofdknooppunt voorziet onder meer in een

portaal als toegang tot de diensten en data die beschikbaar zijn binnen de Vlaamse GDI en realiseert

de koppeling met het Europese INSPIRE en het nationaal knooppunt. Medio-knooppunten staan zelf

in voor het beheer van geografische gegevens, die zij met INSPIRE- en GDI-conforme diensten

ontsluiten. Mini-knooppunten stellen slechts beperkt gegevens via netwerkdiensten ter beschikking

(vb. enkel raadpleegdiensten), maar leveren wel data aan andere knooppunten aan. Dit principe

wordt in onderstaande figuur weergegeven.

P a g i n a | 20


De Informatie-infrastructuur


Stand van zaken

Met het CRAB (Centraal Referentieadressenbestand) en het GRB (Grootschalig Referentiebestand)

werd al een aanzet gegeven tot het uitbouwen van een stelsel van mogelijks authentieke

geografische bronnen. Inmiddels werd het CRAB op 1 juni 2011 erkend als de eerste authentieke

geografische gegevensbron in Vlaanderen. De aanmaak van een stratenkaartregister (MRB –

Middenschalig Referentiebestand) en een gebouwenregister is in voorbereiding. Met deze

bijkomende geografische gegevensbronnen zal het stelsel van authentieke bronnen kunnen

vervolledigd worden.

Technische GDI-Vlaanderen voorschriften voor metadata en raadpleegdiensten (WMS) zijn

beschikbaar. Deze technische voorschriften zijn nog aan mogelijke wijzingen onderhevig.

Bestaande kerndatasets zullen in de loop van 2011-2012 opnieuw toegevoegd worden aan de

Vlaamse GDI. Hiervoor wordt een formulier beschikbaar gesteld, waarmee databeheerders hun

geodata aan de Vlaamse GDI kunnen toevoegen.

Het AGIV heeft de opvolging van de opbouw van dataspecificaties voor data die deel uitmaken van

de INSPIRE annexen I, II en III gecoördineerd in Vlaanderen en heeft actief bijgedragen in de

respectieve werkgroepen. Vanuit het project “KLIP – digitale fase” werd het IMKL (Informatiemodel

Kabels en Leidingen) model voorgedragen voor de modellering van kabels en leidingen binnen de

INSPIRE context. Het AGIV heeft ook experten afgevaardigd die België vertegenwoordigen in de IOC

TF (Initial Operating Capability Task Force) en heeft op die manier actief meegewerkt aan de

uitwerking van de technische voorschriften voor zoek-, raadpleeg- en overdrachtdiensten.

Geplande taken

Binnen het GDI-Vlaanderen netwerk stroomt geodata van producent naar consument en eventueel

terug naar producent in functie van een eventuele bijhoudings- of meldingsprocedure. Deze

datastroom kan enkel in goede banen geleid worden als er duidelijke afspraken gemaakt worden

over datamodellen, metadata, service-interfaces en gebruiksvoorwaarden.

Meta GDI

Het decentrale karakter van de GDI-Vlaanderen architectuur brengt een aantal uitdagingen met zich

met betrekking tot het ontwerp, beheer en “open” toegang van meta-informatie over geografische

informatie en alle aspecten die daaraan gerelateerd zijn zoals namespaces, identificators (van

resources, van organisaties, etc.), codelijsten, schema’s, registers, validatieregels, etc. Deze zaken

Om geografische informatie efficiënt te kunnen uitwisselen binnen de Vlaamse GDI is het

netwerk homogeen uitgebouwd op basis van uniforme beschrijvingen van informatie en

diensten. Een kader van internationale standaarden en GDI-Vlaanderen voorschriften is

vastgelegd die de datamodellen en de elektronische dienstverlening definiëren. De geodata en

de elektronische dienstverlening voldoen aan de vereisten inzake bruikbaarheid,

interoperabiliteit en kwaliteit.

P a g i n a | 21


vormen een essentieel onderdeel van de “informatie-infrastructuur” van GDI-Vlaanderen en hebben

ook een impact op de technische infrastructuur (t.o.v. keuze van technologieën en componenten).

De uitdaging voor de ontwikkeling van een meta-informatie governance voor GDI-Vlaanderen –

kortweg, Meta-GDI - omvat minstens het definiëren van een visie, een strategie voor realisatie en

een test via een referentie-implementatie, maar zou verder doorgetrokken moeten worden naar het

verifiëren van de conformiteit van implementaties.

Alle partijen in GDI-Vlaanderen die de rol van data-aanbieder hebben, zullen met deze problematiek

worden geconfronteerd. Het is in eerste instantie het AGIV die als operationele coördinator een

Meta-GDI-beleid moet ontwikkelen dat dan verder ondersteund dient te worden door de bredere

organisatie achter GDI-Vlaanderen.

Toevoegen aan de GDI

Momenteel worden geodata toegevoegd aan de Vlaamse GDI aan de hand van een invulformulier

dat op de website van het AGIV kan afgeladen worden. Het is de bedoeling dat deze procedure in de

loop van 2013 geautomatiseerd wordt en online aangeboden wordt via het Geopunt portaal. Om het

aanbod van data toegevoegd aan de GDI zichtbaar te maken, zal een cataloog beschikbaar gesteld

worden aan de Geopunt portaalgebruikers. De beschikbare kwaliteitstoetsen zullen geïntegreerd

worden in de procedure en de cataloog, zodat leveranciers en gebruikers op een eenvoudige manier

inzicht kunnen krijgen in de kwaliteit van de toegevoegde geodata, metadata, raadpleegdiensten en

overdrachtdiensten.

Dataharmonisatie

Naarmate de INSPIRE-dataspecificaties in 2012 beschikbaar komen, zal nagegaan worden in welke

mate werk gemaakt moet worden van de harmonisatie van GDI-Vlaanderen geodata met de

datamodellen die door INSPIRE opgelegd worden.

In Vlaanderen zal in eerste instantie werk gemaakt worden van de uitbouw van het stelsel van

authentieke bronnen (zie “Authentieke bronnen”). Hierbij zal bij de aanmaak aandacht besteed

worden aan de conformiteit met de relevante INSPIRE dataspecificaties.

Voor data toegevoegd aan de GDI die onder de INSPIRE-richtlijn vallen moeten volgende deadlines

gerespecteerd worden:

INSPIRE annex Nieuw aangemaakt geodata Bestaande geodata

Annex I 23 november 2012 23 november 2017

Annex II en III 1 oktober 2015 1 oktober 2020

Aangezien vooral bestaande geodata toegevoegd worden aan de GDI-Vlaanderen, kan ervan

uitgegaan worden dat het zwaartepunt van de inspanningen voor de harmonisatie voor INSPIRE-

geodata in 2016 zal liggen. Dit is buiten de scope van de huidige programma-definitie, die loopt van

2011-2015. Desalniettemin kunnen de nodige acties al voorzien worden om de dataharmonisatie

voor te bereiden. Het zal vooral het AGIV zijn die op basis van de geodata die toegevoegd wordt aan

de Vlaamse GDI, moet waken over de nood aan harmonisatie met de INSPIRE-dataspecificaties. Bij

het toevoegen aan de Vlaamse GDI zal het AGIV dan ook samen met de bronbeheerder de impact

van de dataharmonisatie documenteren. Deze taak behoort tot de dienstverlening van het AGIV aan

GDI-Vlaanderen databeheerders die INSPIRE-geodata inbrengen in de GDI-Vlaanderen.

Eenzelfde aanpak wordt gehanteerd bij het toevoegen van geodata aan de GDI-Vlaanderen die niet

onder de INSPIRE richtlijn vallen. Hier kan de oefening beperkt worden tot het valideren,

harmoniseren en documenteren van het datamodel, attributen en codelijsten.

P a g i n a | 22


Kwaliteitstoetsen

Om de kwaliteit van de beschikbare geodata en de bijbehorende elektronische dienstverlening te

kunnen evalueren, dienen kwaliteitstoetsen beschreven en ontwikkeld te worden. Kwaliteitstoetsen

dragen bij tot:

• get nastreven van conformiteit met GDI-Vlaanderen aanbevelingen en/of specificaties;

• de ontwikkeling van interoperabele diensten en oplossingen binnen GDI-Vlaanderen bij

zowel publieke als private sector;

• het faciliteren van de integratie, de uitwisseling en het hergebruik van data, diensten en

software componenten;

• het stapsgewijs implementeren/operationaliseren van de Vlaamse GDI.

De basis voor de kwaliteitstoetsen zijn de technische GDI-Vlaanderen voorschriften, die zullen

opgesteld worden voor geodata, metadata, raadpleegdiensten, zoekdiensten en overdrachtdiensten.

Deze voorschriften zullen vertaald worden in testscenario’s die de regels beschrijven waaraan dient

te worden voldaan. Om de gebruikers en dataleveranciers toe te laten om deze testscenario’s op een

eenvoudige manier uit te voeren, zullen online kwaliteitstoetsen ontwikkeld worden.

In Q3 2012 zullen de eerste kwaliteitstoetsen beschikbaar zijn. In een eerste fase zal aandacht

besteed worden aan kwaliteitstoetsen voor GDI-conforme metadata en raadpleegdiensten.

Authentieke bronnen

De overheid beschikt over veel gegevens ten behoeve van haar werking, maar deze gegevens zijn als

geheel dikwijls onvoldoende accuraat en onvoldoende uitwisselbaar. Ook komen forse verschillen in

definities voor, waardoor dezelfde gegevens binnen de overheid op verschillende wijzen worden

vastgelegd. Dit alles heeft tot gevolg dat burgers of bedrijven nog te vaak dezelfde gegevens

doorgeven aan verschillende overheidsdiensten, ook al zijn deze gegevens beschikbaar of zelfs

ontstaan binnen een andere overheidsdienst. Wanneer deze gegevens wijzigen, worden deze

wijzigingen niet altijd automatisch doorgegeven aan alle betrokken diensten. Tot ergernis van

burgers en bedrijven bekomt men op die manier achterhaalde of foutieve gegevens. Ook voor

de ambtenaren is deze manier van werken omslachtig en inefficiënt. Het herhaaldelijk invoeren van

dezelfde gegevens is tijdrovend en vergroot de kans op fouten en vergissingen.

Om te kunnen voldoen aan de ambities van de overheid ten aanzien van een meer efficiënte en

effectieve dienstverlening en (handhaving van de) beleidsuitvoering, zijn diverse aanpassingen in de

gegevenshuishouding van de overheid noodzakelijk.

De bouwstenen hiervoor worden gevormd door binnen de overheid verplicht te gebruiken

authentieke gegevensbronnen. Dit zijn door de Vlaamse Regering erkende kwaliteitsvolle

gegevensbronnen, welke, met het oog op een eenmalige gegevensinwinning en een maximaal

gebruik, op het meest geschikte bestuursniveau worden aangemaakt, bijgehouden en beheerd. Het

motto hierbij luidt: ‘vraag niet wat je al weet’. Terwijl het algemene kader voor het beheer en het

gebruik van authentieke gegevensbronnen wordt gegeven door het decreet betreffende het

elektronisch bestuurlijke gegevensverkeer, biedt het GDI-decreet, met respect voor de specificiteit

van de geografische gegevensverzameling, het kader voor de aanmaak en het beheer van en de

toegang tot een set van authentieke geografische gegevensbronnen als bouwstenen van de

Geografische Data-Infrastructuur Vlaanderen. Opdat er daadwerkelijk sprake zou kunnen zijn van een

efficiënte en geïntegreerde overheidsdienstverlening, is het nodig dat alvast voor de gegevens die

het meest gebruikt worden binnen de overheid (de zogenaamde basisgegevens ‘persoon’, ‘bedrijf’,

‘perceel’, ‘adres’, ‘gebouw’ en ‘kaart’) kwaliteitsvolle authentieke (geografische) gegevensbronnen

beschikbaar zijn.

P a g i n a | 23


Het vooralsnog ontbreken van authentieke geografische gegevensbronnen voor de geografische

gegevens ‘kaart’, ‘gebouw’ en ‘adres’, zorgt ervoor dat een aantal koppelingen binnen dit stelsel nog

niet optimaal verlopen. Met de aanmaak van het grootschalig referentiebestand (GRB) wordt alvast

volop gewerkt aan een voor Vlaanderen gebiedsdekkend bestand met grootschalige

referentiegegevens. Met het Centraal Referentieadressenbestand (CRAB) beschikt het

samenwerkingsverband GDI-Vlaanderen, vandaag reeds over een authentieke geografische

gegevensbron voor adressen.

Om het stelsel van authentieke geografische gegevensbronnen te vervolledigen, moet gestart

worden met de opbouw van een stratenkaartregister en een gebouwenregister. Dit zal de koppeling

van de authentieke gegevensbronnen verder mogelijk maken en de voordelen van het CRAB voor de

gebruikers verhogen. De aanmaak van een stratenkaartregister (MRB – Middenschalig

Referentiebestand) en een gebouwenregister is in voorbereiding. Met deze bijkomende geografische

gegevensbronnen zal het stelsel van authentieke bronnen kunnen vervolledigd worden.

Generiek meldingsplatform

Ook een authentieke gegevensbron is geen absoluut foutloze registratie, evenmin als de

afzonderlijke gegevensregistraties die door de beoogde gebruikers zelf worden bijgehouden. Aan

gegevens in een authentieke gegevensbron worden vanwege het overheidsbrede belang echter wel

hogere eisen gesteld, onder meer ten aanzien van de procedures voor signalering en correctie van

onjuiste gegevens.

Het brede gebruik van de authentieke gegevensbron draagt in zich reeds waarborgen dat de kwaliteit

van de gegevens beter is dan iedere afzonderlijke organisatie voor zich kan realiseren. Door het

brede gebruik zullen meer signalen van onjuistheden naar boven komen, waardoor een

zelfreinigende werking ontstaat. Om dit mechanisme te waarborgen bestaat er een meldingsplicht

voor de gebruikers. Als gebruikers twijfelen aan de juistheid van de gegevens in de authentieke

gegevensbron dan hebben zij de plicht dit te melden aan de bronbeheerder. De bronbeheerder heeft

ook de plicht de melding te onderzoeken en zo nodig correcties door te voeren. Dit mechanisme

werd door AGIV reeds uitgewerkt voor het CRAB en het GRB.

Omdat in de toekomst het aantal authentieke geografische gegevensbronnen zal toenemen dringt

zich de noodzaak aan een generiek meldingsplatform op. Dit meldingsplatform kan eveneens ingezet

worden voor geografische gegevensbronnen die vooralsnog niet erkend zijn als authentieke

gegevensbron. Het opzetten van een gecentraliseerd platform voor meldingen maakt het mogelijk

P a g i n a | 24


een geharmoniseerde procedure en een gestandaardiseerd model voor meldingen uit te werken.

Door de centrale verwerking kan het overzicht van de actuele meldingen per gegevensbron op kaart

gepubliceerd worden. Op deze manier krijgen de melders inzicht in de voortgang van de afhandeling

en worden dubbele meldingen voorkomen.

Historische geodata

Toegang tot accurate en actuele geodata is zeer belangrijk, maar in vele gevallen is het even

belangrijk om toegang te hebben tot versies van de geodata uit het verleden. Om dit mogelijk te

maken, zal het principe van tijdreeksen moeten voorzien worden in zowel de informatie-

infrastructuur, de technische infrastructuur, de metadatacataloog als het Geopunt portaal:

- de informatie-infrastructuur zal de definitie van een tijdreeks bij het toevoegen van de

geodata aan de GDI-Vlaanderen moeten ondersteunen;

- de technische infrastructuur zal een oplossing moeten bieden voor de efficiënte archivering,

ontsluiting en opslag van historische data;

- de metadatacataloog moet het principe van metadata voor datasetseries implementeren;

- en het Geopunt portaal zal in staat moeten zijn om tijdreeksen op een eenvoudige manier

aan de gebruiker aan te bieden en voor te stellen.

P a g i n a | 25


De metadatacataloog


Stand van zaken

In 2011 werd het bestaande GDI-Vlaanderen metadataprofiel verder aangevuld volgens de INSPIRE-

richtlijn. Ook de ondersteuning voor metadata voor services werden opgenomen. Het

metadataprofiel is conform de ISO 19115:2003 + Technical Corrigendum 1 (metadata), ISO 19110

(object catalogus), ISO 19139 (metadata XML encoding) en ISO 19119:2005 + Addendum 1 (services).

Het technisch voorschrift voor metadata werd op 23 maart 2011 op de Stuurgroep GDI-Vlaanderen

goedgekeurd.

Gezien het belang van metadata bij:

• de verspreiding van artikelen;

• het aanbieden van GDI-Vlaanderen zoekdiensten;

• de opbouw van het geoportaal;

• het aanbieden van INSPIRE conforme metadata aan het Nationaal Geoportaal en het INSPIRE

geoportaal,

wordt ernaar gestreefd om een metadataviewer en editeertoepassing, die de aanmaak van INSPIRE

conforme metadata mogelijk maken, beschikbaar te stellen tegen ten laatste eind september 2012.

In 2011 werd een project opgestart voor het opzetten van een nieuw metadatabeheersysteem en

bijbehorende zoekdiensten voor het aanbieden van GDI-Vlaanderen en INSPIRE metadata. De meest

prioritaire doelstelling was het opzetten van een INSPIRE-conforme zoekdienst die INSPIRE-conforme

metadata beschikbaar stelt tegen 9 november 2011, de officiële INSPIRE deadline. Deze deadline

werd gehaald. Deze centrale zoekdienst biedt momenteel dataset- en servicemetadata aan de

Europese Commissie aan, afkomstig van het AGIV hoofdknooppunt en het DOV medioknooppunt.

Het project loopt verder tot halfweg 2012 en heeft als doel een volledige online

metadatabeheeromgeving op te zetten die voldoet aan de INSPIRE- en GDI-Vlaanderen-

voorschriften. Tijdens de doorloop van dit project werd het bestaande technisch GDI-Vlaanderen

voorschrift voor metadata v3.0 aan een evaluatie onderworpen en werd beslist om dit voorschrift

aan te passen op volgende punten:

- er werden nog een beperkt aantal onvolkomenheden opgelost;

- gezien het beperkt aantal bijkomende metadataelementen ten behoeve van GDI-Vlaanderen

ten opzichte van de verplichte INSPIRE metadataelementen, werd beslist om het GDI-

Vlaanderen profiel te definiëren als best practice eerder dan als verplichting;

- om de drempel voor aanmaak van metadata te verlagen, moet metadata van geodata die

niet onder de INSPIRE-richtlijn valt, enkel voldoen aan de vereisten van de ISO19115

metadata standaard; - voor metadata van geodata die toegevoegd is aan de GDI, wordt verwacht dat deze voldoen

aan de GDI-Vlaanderen best practice (die meteen ook INSPIRE-conform is).

Het AGIV is eveneens actief betrokken geweest in het nationaal metadata-overleg. Twee metadata-

experten werden door het AGIV afgevaardigd naar dit overleg en hebben Vlaanderen

Metadata voor geodata en services is beschikbaar. De beschikbare

metadata voldoet aan de geldende voorschriften en standaarden. De GDI-

Vlaanderen metadatabank en zoekdienst is de Vlaamse leverancier van

metadata voor geografische informatie en zijn geïntegreerd in het open

data netwerk van de Vlaamse overheid.

P a g i n a | 26


vertegenwoordigd bij het opstellen van een nationaal metadataprofiel en een visie voor de

decentrale aanmaak en de ontsluiting van metadata in functie van de INSPIRE-richtlijn.

Geplande taken

Metadataproject

Er wordt naar gestreefd om tegen eind september 2012 een INSPIRE conforme update van de

bestaande metadataviewer en editeertoepassing beschikbaar te stellen. Naast de al bestaande

INSPIRE zoekdienst, wordt ook een specifieke GDI-Vlaanderen zoekdienst opgezet. Het scheiden van

de GDI-Vlaanderen en de INSPIRE zoekdienst heeft een aantal voordelen. De INSPIRE zoekdienst

bevat enkel INSPIRE conforme metadata en kan afgestemd worden op de kwaliteitsvereisten

opgelegd door INSPIRE. Gezien het verwachte gebruik van de GDI-Vlaanderen node, ten gevolge van

de verregaande integratie met het geopunt GDI-Vlaanderen portaal, intensiever zal zijn dan deze van

de INSPIRE node, kan voor deze node de passende technische infrastructuur voorzien worden.

In het nieuwe metadatabeheersysteem zal ook ondersteuning voorzien zijn voor datasetseries. Dit

geeft de mogelijkheid om tijdseries te definiëren en historische datasetreeksen te beschrijven (vb. de

tijdsreeks van orthofoto-opnames). Het zal eveneens afgestemd zijn op de GDI-Vlaanderen

netwerkstructuur. Het centrale metadataknooppunt zal dagelijks de beschikbare metadata bij het

hoofdknooppunt en de medioknooppunten oogsten en zo alle GDI-Vlaanderen metadata ontsluiten

naar het nationaal en Europees metadataknooppunt. Deze decentrale opbouw realiseert volgende

principes:

- de eindgebruiker heeft een gecentraliseerde en performante toegang tot metadata (INSPIRE

conforme gecentraliseerde benadering voor zoekdiensten);

- op basis van de gevonden service metadata kan een gebruiker andere diensten lokaliseren

en consumeren die zich op een andere locatie bevinden (INSPIRE conforme client benadering

voor raadpleegdiensten);

- gebruikers documenteren of laden metadata op via het hoofdknooppunt of het GDI-

medioknooppunt dat zij beschouwen als relevant voor hun organisatie of hun domein. De

centrale GDI-Vlaanderen zoekdienst oogst dagelijks de metadata die in de GDI-knooppunten

beschikbaar is;

- op deze manier wordt de verantwoordelijkheid voor het beheer van de metadata, de data en

de diensten in handen gelaten van de bronbeheerder of de door hem gekozen dienstverlener

binnen het GDI-Vlaanderen netwerk. Tegen eind 2012 zou het metadatasysteem voor GDI-Vlaanderen volledig operationeel moeten zijn.

Open datacataloog

Het metadatabeheersysteem in opbouw zal voorzien zijn van een open data interface. De GDI-

Vlaanderen metadata bevat de essentiële metadataelementen die nodig zijn voor het beschrijven

van open data. Het open data metadataprofiel is gebaseerd op het minimale “Dublin Core” profiel

net zoals de GDI-Vlaanderen metadata. Dit betekent dus dat de GDI-Vlaanderen zoekdienst kan

ingeschakeld worden in een breder Vlaams initiatief rond open data zoals recent werd geïnitieerd

door minister Bourgeois aan de hand van een

conceptnota aan de Vlaamse Regering(VR

2011 2309 DOC.0959/1BIS).

Het wetgevende kader van GDI-Vlaanderen

bevat alle elementen die het aanbod en het

gebruik van open data regelen. De decreten

P a g i n a | 27


betreffende het hergebruik van overheidsinformatie en de openbaarheid van bestuur vinden hierin

samen met de bijbehorende uitvoeringsbesluiten die het gebruik en hergebruik regelen hun vertaling

naar het ontsluiten en het gebruik van geografische informatie. Het GDI-Vlaanderen wetgevend

kader biedt bijgevolg een solide basis voor een invulling van het voorgestelde initiatief. De GDI-

Vlaanderen metadatacataloog en zoekdienst zal naar voor geschoven worden als het aanspreekpunt

voor metadata van geodata binnen het Vlaams open datanetwerk.

P a g i n a | 28


Geopunt, het portaal van de Vlaamse Geografische Data-Infrastructuur


Stand van zaken

Momenteel wordt de GDI-Vlaanderen dienstverlening beschikbaar gesteld via de AGIV-website.

Sinds 2000 vormt de website “Geo-Vlaanderen” de invulling door het AGIV van het raadpleegluik van

het geoportaal van het samenwerkingsverband GDI-Vlaanderen. Met ontwikkelingen als de

publieksviewer en de GDI-viewer wordt de weg voorbereid voor een actualisatie van het Vlaamse

geoportaal, dit zowel op inhoudelijk vlak als in functie van nieuw beschikbare technologieën.

Data kunnen besteld worden via de AGIV-downloadtoepassing of via GIRAF. De toegang wordt

geregeld afhankelijk van het type product, de aard van de organisatie en de ontvangen rechten.

In 2011 werd door het AGIV een project opgestart om een infrastructuur op te zetten voor een

gebruiker- en toegangsbeheer dat de gebruikers en toepassingen van de klanten (intern en extern,

GDI-partners en anderen) op een veilige en transparante manier toegang verschaffen tot

toepassingen en diensten die door het AGIV aangeboden worden. Het systeem streeft naar een

efficiënt beheer van gebruikers met minimale impact voor het AGIV door het beheer van externe

gebruikers in handen te laten van de organisaties waartoe de gebruikers behoren. Inmiddels is dit

systeem operationeel en wordt het onder andere gebruikt door de Lara (Loket voor Authentieke

Registratie) toepassing voor het decentraal beheer van CRAB-adressen.

Het AGIV stelt zeven raadpleegdiensten ter beschikking, die 22 INSPIRE-datasets aanbieden,

gegroepeerd volgens INSPIRE Annex I & II thema’s.

Databank Ondergrond Vlaanderen (DOV) stelt een geologische raadpleegdienst ter beschikking, die

67 geologische datasets aanbiedt gegroepeerd volgens het INSPIRE Annex II “Geologie” thema.

Een moet een Vlaams geoportaal ontwikkeld worden als centrale toegangspoort tot

geografische overheidsinformatie. Het geoportaal is de façade bovenop de

technische infrastructuur die een laagdrempelig gebruik van geografische informatie

door zowel overheidsinstanties, burgers, organisaties als bedrijven mogelijk maken.

Maatschappelijk relevante geografische gegevens en diensten worden op een

slimme en gebruiksvriendelijke wijze bijeengebracht. Alle GDI-componenten

(metadatacataloog, downloadapplicatie, e-commerce-applicatie, data en

netwerkdiensten) worden rechtstreeks en desgevallend geïntegreerd (geoloketten,

wizards, zoek-, bestel- en leveringsketen, …) aangeboden. Gebruikers kunnen hun

gebruikservaringen delen, suggesties doen en waar nuttig ook bijdragen aan de

verbetering of de verrijking van de gegevens en de diensten.

Het geoportaal wordt het Vlaams knooppunt in een Europese geografische data-

infrastructuur en voldoet aan de vereisten van de Europese INSPIRE richtlijn.

P a g i n a | 29


Nv De Scheepvaart stelt een River Information System Service (RIS) raadpleegdienst beschikbaar met

lagen die verband houden met INSPIRE Annex I thema Transportnetwerken, meer bepaald de

watertransportnetwerken.

Deze raadpleegdiensten zijn INSPIRE en GDI-Vlaanderen conform en zijn publiek beschikbaar. De

services bevinden zich op volgende locaties:

� Administratieve eenheden: http://wms.agiv.be/inspire/wms/administratieve_eenheden?

� Adressen: http://wms.agiv.be/inspire/wms/adressen?

� Beschermde gebieden: http://wms.agiv.be/inspire/wms/beschermde_gebieden?

� Bodemgebruik: http://wms.agiv.be/inspire/wms/bodemgebruik?

� Hydrografie: http://wms.agiv.be/inspire/wms/hydrografie?

� Orthobeeldvorming: http://wms.agiv.be/inspire/wms/orthobeeldvorming?

� Hoogte: http://wms.agiv.be/inspire/wms/hoogte?

� Databank Ondergrond Vlaanderen: https://www.dov.vlaanderen.be/geoserver/wms?

� River Information System: http://inspire.flaris.be/geoserver/wms?

Knooppunt INSPIRE Thema INSPIRE Annex

AGIV Administratieve eenheden I

AGIV Adressen I

AGIV Beschermde gebieden I

AGIV Bodemgebruik II

AGIV Hydrografie I

AGIV Orthobeeldvorming II

AGIV Hoogte II

DOV Geologie II

NV De Scheepvaart Transportnetwerken I

Overzicht van de beschikbare INSPIRE raadpleegdiensten

Naarmate de INSPIRE-dataspecificaties verder vorm krijgen, zullen bijkomende raadpleegdiensten

aangeboden voor datasets die onder annex III van de INSPIRE-richtlijn vallen. Veelgebruikte

referentielagen zullen eveneens aangeboden worden als tegel-gebaseerde diensten, zodat ook onder

hoge belasting aan de nodige prestatievereisten kan voldaan worden. Momenteel worden de

luchtopnames en het Grootschalig Referentiebestand (GRB) door het AGIV al aangeboden als WMTS

(OGC Web Map Tile Service) en TMS (OSGeo Tile Map Service).

Met de ontwikkeling van de “CRAB Geolocation” en de “CRAB Match” diensten, werd in 2011 een

aanzet gegeven voor de uitbouw van generieke meerwaardediensten die breed kunnen ingezet

worden. De diensten werden reeds in gebruik genomen door verschillende toepassingen (watertoets

instrument, Lara, panoramische viewer, …). Meer informatie over deze diensten is terug te vinden op

het GDI-Vlaanderen testbed:

� CRAB Geolocation: http://gditestbed.agiv.be/project/CRAB.aspx#geolocation;

� CRAB Match: http://gditestbed.agiv.be/project/CRAB.aspx#adresconfrontatie.

P a g i n a | 30


Geplande taken

Geopunt is het portaal van GDI-Vlaanderen en de toegangspoort tot het doelgroepgericht aanbod

aan data en elektronische dienstverlening binnen het GDI-Vlaanderen netwerk. Het portaal biedt de

gebruiker de mogelijkheid om geografische informatie, die door de verschillende nodes in het

netwerk decentraal wordt aangeboden, te zoeken, te visualiseren en af te laden. Door de decentrale

benadering voor de ontsluiting van geografische informatie en de bijbehorende elektronische

dienstverlening zullen sommige onderdelen van de inhoud en de functionaliteit rechtstreeks

aangeboden worden door het portaal, terwijl andere onderdelen aangeboden worden door de

knooppunten in het GDI-Vlaanderen netwerk. Het hoofdknooppunt zal instaan voor de ontwikkeling

en het onderhoud van een belangrijk deel van de generieke en centrale functionaliteit (gebruiker- en

toegangsbeheer, metadata-infrastructuur, licentie- en contractbeheer, viewers, … ). De decentrale

knooppunten zullen bijdragen aan de ontsluiting van geografische informatie door het beschikbaar

stellen van raadpleeg-, aflaad- en zoekdiensten.

De ontwikkeling van de Geopunt portaalsite zal gefaseerd verlopen en uitgevoerd worden in

verschillende projecten:

� ontwikkeling van de Geopunt portaalsite;

� gebruiker- en toegangsbeheer;

� diensten;

� kaart toepassingen:

o map apps;

o geo-statistiek;

� servicedesk.

De onderstaande figuur geeft een algemeen overzicht van de componenten van de architectuur van

de Vlaamse GDI. De architectuur bestaat uit vier horizontale lagen die de infrastructuurcomponenten

weergeven en een verticale ondersteuningscomponent. In de bovenste laag, die rechtstreeks

zichtbaar is voor de eindgebruiker, vinden we het portaal terug. Daaronder bevindt zich de laag die

de toegang (toegangsrechten, licenties, contracten, …) tot de gegevens en de elektronische

dienstverlening regelt. Deze laag wordt geïntegreerd in het portaal. Om het toegangsbeleid effectief

uit te voeren, wordt een securitylaag voorzien (gebruiker- en toegangsbeheer) die de authenticatie

en autorisatie afhandelt. De functionaliteit van deze securitylaag kan ook gebruikt worden door

andere portalen en organisaties. Voor de Vlaamse overheid wordt de integratie met het gebruiker-

en toegangsbeheersysteem ACM/IDM voorzien. De bovenste drie lagen hebben tot doel toegang te

verlenen tot de vierde laag, de diensten.

P a g i n a | 31


De componenten van de Vlaamse GDI (to do : figuur vervangen door een zonder spellingscontrole streepjes)

Ontwikkeling van de Geopunt portaalsite

Voor de ontwikkeling van de portaalsite zal een beroep gedaan worden op bestaande

portaalsoftware om het Content Management Systeem, de communicatiekanalen (wiki, sociale

media, mail, nieuwsberichten, feeds) en het e-commerce luik uit te bouwen. Het gewenste e-

commercesysteem wordt in meer detail besproken in het werkpakket “Financierings- en

prijsmodellen”. De portaalsite zal via www.geopunt.be bereikbaar zijn. Er kan een onderscheid

gemaakt worden in volgende belangrijke klantengroepen: het grote publiek, publieke sector en

private sector. Over de klantengroepen heen kunnen volgende functionele doelgroepen

geïdentificeerd worden: professionele GIS gebruiker (gis-coördinator, studiebureau, GIS-expert,…),

professionele niet-GIS gebruiker (aannemer, notaris, nutsbedrijf, projectontwikkelaar, …),

beleidsmakers (kabinetten, adviesraden, bedrijfsleiders, …) en burgers. Het is de bedoeling om de

klanten- en doelgroepen (of de combinatie ervan) hun eigen venster op het aanbod te geven via het

portaal. Het portaal zal bestaan uit vier luiken die verschillende doelgroepen bedienen:

• geo.geopunt.be: Voor de professionele GIS-gebruiker zullen INSPIRE en GDI

conforme metadata en diensten aangeboden worden binnen een typische

geoportaalomgeving. Hij vindt er o.a. de GDI-catalogus en technische voorschriften

van de GDI en heeft toegang tot specifieke documenten via communities (VLAR-

werkgroepen, GDI-Vlaanderen stuurgroep, GDI-Vlaanderen werkgroep, …). Dit luik

P a g i n a | 32


wordt gepositioneerd als de toegang tot het hoofdknooppunt van de GDI-

Vlaanderen.

• maps.geopunt.be: o Voor de burger wordt een laagdrempelige, naar performantie

geoptimaliseerde kaartviewer geboden die hem toegang kan verschaffen tot

de dienstverlening die voor hem toepasselijk is (snelle links naar specifieke

data, location-based services, … ). o Voor de overheid, beleidsmakers en economische actoren worden

toepassingen aangeboden die hun activiteiten op het terrein geografisch

relateren zodat de maatschappelijke impact hiervan ingeschat en gestuurd

kan worden (vb. Recht van voorkoop). • pro.geopunt.be: Voor de professionele integratoren uit de publieke en private ICT en

GEO-ICT sector worden webdiensten die aan de basis liggen van toepassingen (vb.

LARA, GIPOD) en dienstverlening (vb. geolocator) als web based

softwarebibliotheken (webservice API’s) aangeboden. Deze softwarebibliotheken

kunnen geïntegreerd worden in de eigen producten voor de ondersteuning van de

administratieve workflows. Deze diensten en web-API’s worden gedocumenteerd in

de GDI dienstencatalogus en kunnen geraadpleegd worden aan de hand van een

specifiek voor deze doelgroep voorziene cataloog. In deze cataloog moeten ook de

beschikbare oplossingen voor toegepast gebruik in de publieke en de private sector

(aanbod dienstverleners), onderzoeksprojecten, aanbestedingen en andere

initiatieven in het geodomein (gebruikersnoden) kenbaar kunnen gemaakt worden.

Hierdoor kan een beter inzicht verkregen worden op het bestaande aanbod, wat kan

resulteren in kortere doorlooptijden voor GEO-ICT-projecten door hergebruik van

beschikbare diensten of software. Een centraal overzicht van de vraag naar

ondersteuning en onderzoek moet de GEO-ICT sector toelaten om gerichter in te

spelen op de innovatievraag en het aanbod van menselijk potentieel te verhogen.

Het GDI-Vlaanderen testbed wordt ondergebracht in dit luik om de sector de

mogelijkheid te geven ervaring op te doen met bestaande diensten, kennis uit te

wisselen en bij te dragen aan de uitbouw van de Vlaamse GDI.

• mobile.geopunt.be: Om de toegang tot de gegevens en de dienstverlening te

maximaliseren, wordt er ook een versie van het geoportaal voor mobiele apparaten

beschikbaar gesteld. Centrale componenten (kaartviewer, zoekdienst, specifieke

meerwaardediensten zoals navigatie en context voor een welbepaalde locatie )

zullen eveneens beschikbaar zijn op deze platformen.

Gebruiker- en toegangsbeheer

Het gebruiker- en toegangsbeheersysteem werd al door het AGIV opgezet en is inmiddels in gebruik.

Om een transparante toegang tot beschikbare diensten en toepassingen voor de ambtenaren van de

Vlaamse overheid en de lokale besturen mogelijk te maken, wordt dit systeem tegen het tweede

kwartaal van 2012 uitgebreid met ondersteuning voor de e-ID en geïntegreerd met ACM/IDM, het

gebruiker- en toegangsbeheer van de Vlaamse overheid. Het AGIV heeft hiervoor van het Sectoraal

comité van het Rijksregister de vereiste machtiging gekregen voor het gebruik van het

identificatienummer van het Rijksregister.

Daarnaast zullen testen opgezet worden voor het beveiligen van de INSPIRE- en GDI-dienstverlening.

Omdat de toegangsregeling voor het GRB en CRAB voorziet in een verplichte registratie zullen de

diensten voor deze databronnen gebruikt worden voor het opzetten van deze testen.

P a g i n a | 33


Op basis van de resultaten van de inhoudelijke analyse van het e-commerce project (licentietypes,

contractbeheer) kan de integratie van de achterliggende concepten in het gebruiker- en

toegangsbeheer uitgevoerd worden.

Diensten

Er zullen elektronische diensten ontwikkeld worden die als webservice of geïntegreerd in het

geoportaal aan de klanten worden aangeboden. Naast de raadpleeg-, zoeken overdrachtdiensten

die in het GDI-decreet en de INSPIRE-richtlijn opgenomen worden als verplichte dienstverlening,

worden ook software bibliotheken, mobiele toepassingen en meerwaardediensten aangeboden. De

diensten worden in het geoportaal aangeboden achter een interface die is afgestemd op zijn

doelgroep en kunnen door de klant of dienstverlener van de klant ook via hun open webinterface

rechtstreeks geïntegreerd worden in de klantprocessen. De diensten voor specifiek gebruik (vb.

GIPOD, LARA) worden binnen gebundelde applicatiebibliotheken als web-API’s ( Application

Programming Interface) aangeboden.

Essentiële diensten zoals zoekdiensten en raadpleegdiensten worden eveneens toegankelijk gemaakt

op mobiele platformen zodat de ruimtelijke gegevens optimaal kunnen ingezet worden in

operationele processen op het terrein. Het gebruik zal gestimuleerd worden door het beschikbaar

stellen van mobiele toepassingen voor de meest gangbare mobiele platformen.

De metadata van de diensten wordt gedocumenteerd in de GDI-catalogus die beschikt over de

vereiste machine en grafische interfaces zodat het bestaan en de herkomst van de diensten

eenvoudig achterhaald kan worden voor gebruik.

Naast de INSPIRE-raadpleegdiensten voor annex I en II die al beschikbaar zijn, zullen in Q2 van 2012

ook de GRB-basiskaart en de GRB-raadpleegdienst opengesteld worden voor het publiek. De GRB-

basiskaart zal in een eenvoudige cartografische viewer aangeboden worden samen met een

tegelgebaseerde (WMTS of TMS) raadpleegdienst van de luchtopnames. Hiermee worden twee GDI-

Vlaanderen referentielagen, geoptimaliseerd voor prestatie, aangeboden aan het grote publiek.

Tegen Q3 2012 dienen conform de INSPIRE-roadmap overdrachtdiensten beschikbaar gesteld te

worden. Deze diensten dienen geïntegreerd te worden met het gebruiker- en toegangsbeheer, het

contractbeheer en de e-commercecomponenten conform de voorwaarden van het databeleid. De

bestaande download toepassing (GDI-Vlaanderen deelnemers, GRB-heffingsplichtigen) en GIRAF (de

bestaande e-commercedienst) moet herwerkt en geïntegreerd worden in de e-

commercecomponent. Om de INSPIRE-deadline te kunnen halen zal deze opdracht gefaseerd

uitgevoerd worden en zal in eerste instantie aan de INSPIRE richtlijn voldaan worden door het

aanbieden van voorgedefinieerde datapakketten. Er zal eveneens gestart worden met de

ontwikkeling van diensten voor het rechtstreeks afladen van data (WFS).

Er zal bijzondere aandacht gegeven worden aan een specifiek type overdrachtdiensten, de geo-

synchronisatie diensten. Een studie zal uitgevoerd worden naar de wenselijkheid en de haalbaarheid

van geo-synchronisatiediensten in functie van use cases die door de GDI-Vlaanderen gemeenschap

worden aangedragen. Deze studie zal starten in Q2 2012 en afgerond worden Q4 2012. Een piloot

met het GRB en het CRAB zal uitgevoerd worden.

P a g i n a | 34


Vanaf Q4 2012 tot en met Q3 2013 zullen bijkomende meerwaardediensten (navigatie, statistiek,

analyse, locatiegebonden thematische bevraging, …) ontwikkeld worden en zullen de eerste mobiele

toepassingen beschikbaar gesteld worden. Meerwaardediensten voegen, zoals de term benadrukt,

een meerwaarde toe aan bestaande geografische en niet-geografische informatie. Zo moet het

mogelijk zijn om een online of opgeladen lijst met adressen te geocoderen en cartografisch voor te

stellen op kaart. Zo kan bijvoorbeeld een KMO de lijst van zijn klanten laten geocoderen op basis van

de CRAB-databank en de spreiding van zijn klanten bestuderen in functie van een marktonderzoek of

kan hij zijn toelevering optimaliseren in functie van een optimale afleverroute. Een ander voorbeeld

van meerwaardediensten is de aggregatie van informatie op basis van een klik op de kaart. Een

gebruiker die bouwplannen heeft, kan de informatie van een perceel opvragen door op een locatie te

klikken. Op basis van de muisklik wordt relevante informatie verzameld op basis waarvan hij een

eerste evaluatie kan maken over de geschiktheid van het perceel. Hij krijgt een rapport met de

bestemming van het perceel, een indicatie of het perceel overstromingsgevoelig is, de

dichtstbijzijnde school en/of kinderopvang en statistische informatie over de statistische zone

waarbinnen het perceel gelegen is (prijzen bouwgronden, kwaliteit van de woningen, scholingsgraad,

inkomen, …).

Naast de bovenstaande ontwikkeltrajecten zal in deze periode continu verder gewerkt worden aan

de opbouw van diensten voor de publicatie van data die toegevoegd werd aan de GDI en voor de

data die opgenomen is in de annex III van de INSPIRE-richtlijn.

Het beheer en het onderhoud van het bestaande dienstenaanbod wordt opgenomen door een

applicatiebeheerder en de dienstverlening wordt gegarandeerd, gemonitord en regelmatig

geëvalueerd (governance). Om inzicht te verschaffen in de toepassingsmogelijkheden en de kwaliteit

(Quality of Service) van de aangeboden diensten, zullen de statistieken en monitoringgegevens van

GDI-Vlaanderen diensten in de mate van het mogelijke online gepubliceerd worden en zal het GDI-

Vlaanderen testbed verder uitgebouwd worden.

Kaarttoepassingen

Kaart apps

Naast het publiceren van het beschikbare GDI-Vlaanderen aanbod aan de hand van een

metadatacataloog, is het aanbieden van kaarttoepassingen die het eenvoudig visualiseren en

bevragen van geografische informatie mogelijk maken een tweede essentiële pijler van het portaal.

Om tegemoet te komen aan de doelstellingen die de Vlaamse GDI met de ontsluiting van

geografische informatie nastreeft, zal een nieuwe omgeving opgezet worden. Om de

ontwikkelingskost en de onderhoudskost van nieuwe kaarttoepassingen te beperken, moet het met

de nieuwe omgeving mogelijk zijn om snel en op basis van configuratie nieuwe kaarttoepassingen te

ontwikkelen voor de verschillende doelgroepen van het portaal. De kaarttoepassingen moeten de

relevante OGC- (Open Geospatial Consortium) en INSPIRE-diensten (raadpleeg- en zoekdiensten)

ondersteunen en de grafische gebruikersinterface moet afgestemd zijn op de hedendaagse

gebruikersverwachtingen. De viewers van Google, Bing en Yahoo kunnen als voorbeeld genomen

worden bij het ontwerp van de gebruikersinterface. Het moet mogelijk zijn om vanuit een

kaarttoepassing de metadata op te vragen van de gebruikte geodata en raadpleegdiensten en indien

van toepassing, geodata te bestellen.

In 2011 werd al een Panoramische viewer voor Mobile Mapping data en een GDI-Viewer voor GDI-

Vlaanderen raadpleegdiensten ontwikkeld. In 2012 wordt een proefproject opgestart waarin de

P a g i n a | 35


gewenste functionaliteit geëvalueerd wordt en use cases rond kinderopvang en recht van voorkoop

uitgewerkt worden.

Geo-statistiek

Gezien de meerwaarde die geografische informatie voor statistische informatie betekent, en

omgekeerd, zou het een minpunt zijn voor de Vlaamse GDI mocht deze statistische informatie

ontbreken. Per definitie is een kaart een uitstekend medium voor de visualisatie van statistieken en

laat dit toe om meerdere reeksen tegelijkertijd op een bevattelijke manier voor te stellen. Daarnaast

kan statistische data een belangrijke meerwaarde bieden voor locatiegebonden toepassingen (vb.

binnen het thema wonen, kan voor een bepaalde locatie een indicatie gegeven worden van de

kwaliteit van de woningen). Vanuit deze meerwaarde zou statistische informatie een plaats krijgen

binnen het Vlaamse geoportaal (www.geopunt.be) dat in opbouw is. Binnen het portaal zou een luik

“geo-statistiek” voorzien worden voor de visualisatie van statische data en zou de statistische

informatie eveneens ontsloten kunnen worden als informatiebron bij locatiegebonden thematische

bevraging. De combinatie van statistische en geografische data is voor beide informatiebronnen een

verrijking.

Er zal in de tweede helft van 2012 een pilootproject opgestart worden om statistische informatie, die

beschikbaar is binnen de Vlaamse overheid, te integreren in het aanbod .

Servicedesk

Om de portaalgebruikers te ondersteunen bij het gebruik van alle componenten die in het portaal

opgenomen worden, wordt een servicedesk uitgebouwd die door het AGIV zal uitgebaat worden

([email protected]).

Een gebruiker kan telefonisch of elektronisch contact opnemen met de service desk. Indien de

gebruiker niet onmiddellijk kan geholpen worden, ontvangt hij/zij een ticket en wordt zijn vraag of

probleem geëscaleerd. Een geregistreerde gebruiker wordt via zijn profiel op de hoogte gehouden

van de vorderingen.

Er wordt een eerstelijns servicedesk opgezet die tijdens de kantooruren beschikbaar is voor het

verlenen van assistentie aan de gebruikers. Indien de vraag of het probleem van de gebruikers de

bevoegdheid of de kennis van de eerstelijns servicedesk overstijgt, wordt er geëscaleerd naar de

eigenaar van de databron of de elektronische dienstverlening. De ondersteuning van publieke en

private ICT/GeoICT-integratoren zal voornamelijk gekanaliseerd worden via het professionele

dienstverleningsluik (pro.geopunt.be) van geopunt.

De servicedesk beschikt over een instrument dat toelaat een call te openen voor een probleem/vraag

en een ticket te verschaffen. Aan de hand van dit ticket kan de call opgevolgd worden door de service

desk en de gebruiker.

In het kader van het opzetten van deze servicedesk kan nagegaan worden of een externe eerstelijns

servicedesk opgezet moet worden die buiten de normale kantooruren (ma-vr : 7u-9u00, 16u-21u; za :

8u – 17u) de taken van de interne eerstelijns servicedesk overneemt.

P a g i n a | 36


Onderzoek, ontwikkeling en vorming


Stand van zaken

Er worden middelen ter beschikking gesteld via het programma “Innovatief Aanbesteden”, dat door

het Agentschap voor Innovatie door Wetenschap en Technologie wordt beheerd. Deze middelen

zouden kunnen aangewend worden voor innovatie in het kader van de uitbouw van de Vlaamse GDI.

Het project “Visueel Vlaanderen” werd door het AGIV naar voor geschoven met als doel de

beelddatabank van openbare wegen in Vlaanderen toegankelijk te maken als onderdeel van de

beeldverwerkingsketen GDI-Vlaanderen. Dit project bevindt zich momenteel aan het einde van de

eerste fase van het innovatief aanbesteden. Een innovatieplatform werd opgericht, waarbinnen

bedrijven, kennisinstellingen en de overheid samen op zoek gaan naar mogelijke oplossingen en de

nood evalueren aan een onderzoeks- en ontwikkelingstraject.

Het AGIV baat momenteel een testbed uit, waar GEO-ICT- en ICT-dienstverleners een platform

aangeboden krijgen om aan de slag te gaan met zoekdiensten, raadpleegdiensten en web-API’s.

Er worden door het AGIV op regelmatige basis infosessies en opleidingen georganiseerd met een

brede invalshoek en voor een breed publiek (AGIV-Trefdag, webservices voor beginners, GRB-

opleidingen, CRAB-opleidingen, INSPIRE, metadata aanmaken, … ).

Geplande taken

Actieplan onderwijs en arbeidsmarkt

Naar aanleiding van het advies van de GDI-raad over de afstemming tussen de vraag naar en het

aanbod van geschoold personeel in de GEO-ICT sector werd een structurele aanpak voorgesteld

waarbij de uitwerking van een goed onderbouwd plan van aanpak de basis moet vormen. Dit plan

moet in overleg met mensen uit de onderwijs- en bedrijfssector worden opgesteld. Hiervoor zal een

werkgroep worden opgericht van 6 à 8 personen. De Stafdienst Geografische Informatie van het

departement Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid neemt het initiatief om deze werkgroep

op te starten en een actieplan op te stellen.

Het doel van de werkgroep is het formuleren van beleidsvoorstellen met betrekking tot de

aansluiting van onderwijs en arbeidsmarkt op het vlak van geo-ICT. Bij het formuleren van deze

beleidsvoorstellen moet rekening gehouden worden met:

- korte- en langetermijnacties (kortetermijnacties moeten deze legislatuur gerealiseerd zijn;

langetermijnacties zijn legislatuuroverschrijdend en hebben een meer structureel karakter);. er

dient gestreefd te worden naar een goede verhouding van korte- en langetermijninitiatieven;

Er wordt een actieplan opgesteld voor onderzoek, ontwikkeling en

opleiding dat de structurele nood aan geschoold personeel aanpakt, de

doorstroom van geschoold GEO-ICT personeel naar het geo-werkveld

bevordert en innovatie (onderzoek en ontwikkeling) ten behoeve van de

Vlaamse GDI stimuleert. De integratie van de theorie, de principes en de

concepten van geografische data-infrastructuren in de relevante

opleidingspakketten van het hoger en het universitair onderwijs moeten

het competentieaanbod duurzaam verankeren.

P a g i n a | 37


- begroting van de kosten;

- haalbaarheid van de voorstellen;

- afstemming met andere initiatieven aansluiting onderwijs en arbeidsmarkt;

Actieplan innovatie

De coördinatie van innovatie in het domein van geografische informatie is sterk versnipperd. Er zijn

de diverse initiatieven vanuit de Vlaamse overheid zoals IBBT (compententiepool), toegepast

wetenschappelijk onderzoek leefmilieu (TWOL), Milieu-Innovatie-Platform (MIP), de diverse fondsen

van het IWT (SBO, TETRA, IWT-beurzen, beleidsgericht onderzoek, collectief onderzoek,…) waar

verschillende projecten met een “geografische dimensie” worden gelanceerd.

Met een actieplan innovatie kan het fundament gelegd worden om te komen tot een

gemeenschappelijk Vlaams geo-innovatieprogramma ten behoeve van de Vlaamse GDI. Het actieplan

moet het kader creëren waarbinnen innovatie-initiatieven ontwikkeld en versterkt kunnen worden

door een gebundelde inzet van alle Vlaamse actoren (aanbestedende overheid, industrie,

sectororganisaties, kennisinstellingen, IWT, administraties, onderzoekscentra en universiteiten) die

actief zijn binnen het geo-domein.

Door het samenbrengen van de stakeholders in een innovatieplatform ‘geo-informatie’ kan er een

ontmoetings- en discussieforum ontstaan, dat meerwaarde creëert rond bepaalde geo-innovatie-

opportuniteiten. Daar geo-informatie beleidsdomeinoverschrijdend werkt kunnen tevens

innovatieplatformen van verschillende beleidsdomeinen (gezondheid, milieu, bouwen en wonen, ...)

worden benaderd. Binnen dit innovatieplatform kan verder invulling gegeven worden aan het

actieplan met de bestaande innovatie-instrumenten, in functie van de geïdentificeerde

innovatienoden.

GDI-Vlaanderen testbed

Het GDI-Vlaanderen testbed moet verder uitgebouwd worden binnen het pro.geopunt.be platform

als kennis- en informatieplatform voor GEO-ICT- en ICT-dienstverleners. Het onderwijs moet hierbij

P a g i n a | 38


betrokken worden door het testbed aan te bieden als leerplatform. Het testbed moet volgende

doelstellingen nastreven:

- nieuwe ontwikkelingen aanbieden in test zodat gebruikers en bedrijven de mogelijkheid

krijgen met deze ontwikkelingen aan de slag te gaan en ervaring op te doen;

- een communicatie platform beschikbaar stellen voor mensen die met dezelfde

problematiek/materie bezig zijn, om samen na te denken en feedback te geven zodat nieuwe

ontwikkelingen kunnen evolueren naar meer maturiteit;

- ontwikkelaars en geo-experten laten kennismaken met gestandaardiseerde services (W3C,

Oasis, ISO TC211, enz.) en GDI- en INSPIRE-implementaties;

- captatie van gebruikersbehoeften;

- input en feedback door de gebruikersgemeenschap bij het opstellen van de technische GDI-

Vlaanderen voorschriften.

Actief overleg

Om het maatschappelijk draagvlak voor het programma “Vlaanderen in kaart” te verbreden en het

engagement ten aanzien van het programma door de Geo-ICT sector en de onderwijsgemeenschap

te vergroten, dient ruimte gecreëerd te worden voor participatie in de GDI-Vlaanderen vanuit de

private en de academische sector. Hiervoor zal door de GDI-raad een sub-werkgroep opgericht

worden. Op deze manier kan een structureel overleg georganiseerd worden tussen actoren uit de

publieke, private en academische sectoren en kan de innovatievraag en het –aanbod beter

gedefinieerd worden. Het GDI-Vlaanderen testbed en het pro.geopunt.be platform moeten dit

overleg een instrument geven om hun ideeën verder uit te werken. Op basis van de geïdentificeerde

noden kan de onderwijssector hun onderwijsaanbod bijsturen, de private sector gerichter aanwerven

en personeel opleiden en wordt er een groter potentieel gecreëerd voor het uitvoeren van geo-

specifieke innovatie projecten. Binnen de overheid kunnen de beschikbare innovatiemiddelen beter

ingezet worden door het afstemmen van de onderlinge noden.

P a g i n a | 39


Het wetgevende kader


Stand van zaken

Momenteel wordt als laatste onderdeel van het GDI-decreet een regeling uitgewerkt voor het

toevoegen van data aan de GDI door derden. Deze regeling zal eind 2012 zijn neerslag vinden in een

uitvoeringsbesluit. Hiermee beschikt het GDI-Vlaanderen over een volwaardig wettelijk kader.

Geplande taken

Uitwerken van een regeling voor het toevoegen van data aan de Vlaamse GDI door derden zoals

gestipuleerd in artikel 28 GDI-decreet:

“Elke derde partij die geografische gegevensbronnen en geografische diensten beheert die voldoen

aan de vereisten inzake metagegevens, netwerkdiensten en interoperabiliteit die overeenkomstig dit

decreet zijn vastgesteld, kan die koppelen aan het netwerk, vermeld in artikel 26, op voorwaarde dat

ze het agentschap daarom verzoekt en de technische voorwaarden, vermeld in artikel 27, in acht

neemt.

Deze regeling wordt uitgewerkt door de Stafdienst Geografische Informatie van het departement

Diensten voor het Algemeen Regeringsbeleid in samenwerking met het AGIV. Ze zal voorgelegd

worden aan het bevoegde kabinet van de minister-president ter goedkeuring voordat ze als

uitvoeringsbesluit neergelegd wordt bij de Vlaamse Regering.

Het wettelijk kader moet klaarheid scheppen in de voorwaarden

waartegen geografische informatie kan uitgewisseld en gebruikt worden.

Het moet een uitgebalanceerde wetgeving zijn die het midden houdt

tussen de noden van de overheid, de dataproducenten en de gebruikers.

Openbaarheid van bestuur, het hergebruik van overheidsinformatie en de

gevoeligheid van de informatie (privacy, economisch en financiële

informatie) moeten tegen elkaar afgewogen worden bij het streven naar

een eenvoudige toegang tot geografische gegevens.

P a g i n a | 40




Stand van zaken

Het prijsmodel voor de GDI-Vlaanderen werd vastgelegd in het databeleid voor GDI-Vlaanderen. Het

wettelijk kader bekrachtigt het databeleid. Het databeleid werd opgesteld naar de geest van het GDI-

Vlaanderen samenwerkingsverband, dat streeft naar:

- een optimaal gebruik van geografische informatie;

- een kosteloos gebruik binnen het samenwerkingsverband;

- en een laagdrempelig gebruik naar derden toe.

Het wettelijk kader bekrachtigt het databeleid, dat zijn uitwerking vindt in diverse

uitvoeringsbesluiten:

- het databeleid voor GRB werd vastgelegd in een uitvoeringsbesluit en ministerieel besluit

van 30 oktober 2009;

- het besluit van de Vlaamse Regering van 10 september 2010 tot bepaling van de nadere

regels voor de toegang tot en het gebruik door de deelnemers aan GDI-Vlaanderen van de

geografische gegevensbronnen en geografische diensten, toegevoegd aan de GDI;

- het besluit van de Vlaamse Regering van 21 oktober 2011 tot bepaling van de nadere regels

voor de toegang tot en het gebruik door instanties die geen deelnemer zijn aan GDI-

Vlaanderen van de geografische gegevensbronnen en geografische diensten, toegevoegd aan

de GDI, en de vergoedingsregeling voor de publieke toegang;

- met het decreet van 27 april 2007 betreffende het hergebruik van overheidsinformatie

realiseerde de Vlaamse decreetgever de omzetting van richtlijn 2003/98/EG inzake het

hergebruik door natuurlijke of rechtspersonen van bestuursdocumenten (waaronder

geografische informatie) voor andere commerciële of niet-commerciële doeleinden dan het

oorspronkelijk doel binnen de publieke taak waarvoor de bestuursdocumenten zijn

geproduceerd.

De stuurgroep kan conform het decreet van hergebruik van overheidsinformatie, de

hergebruiksvoorwaarden vaststellen voor geografische informatie van het samenwerkingsverband.

Volgende hergebruikprincipes worden onderscheiden: commercieel en niet-commercieel hergebruik.

Gezien openbaarheid van bestuur en niet-commercieel hergebruik vrij nauw samengaan, worden ze

onder dezelfde categorie gevat.

Er moet gestreefd worden naar een duurzame financiering van de Vlaamse

GDI, de databronnen en de diensten. Flexibele prijsmodellen die rekening

houden met het type gebruik en gebruiker moeten een breed gebruik

stimuleren. De kostprijs van geografische informatie zou geen drempel

voor gebruik mogen vormen.

P a g i n a | 41


Openbaarheid van bestuur/

Niet-commercieel hergebruik

Commercieel hergebruik

Geen gebruiksvoorwaarden. Beperkt aantal gebruiksvoorwaarden.

Marginale verstrekkingskosten of kosteloos.

(kosteloos verplicht voor zoeken

raadpleegdiensten)

Hogere vergoedingen niet mogelijk.

Wederkerigheid niet mogelijk.

Verstrekkingskosten (mits uitzonderingen).

Hogere vergoeding, kosteloosheid of

wederkerigheid is in bepaalde gevallen

mogelijk.

Beperkte dienstverlening.

(geen garanties rond beschikbaarheid, geen

updates,…)

Uitgebreidere dienstverlening mogelijk.

(garanties rond beschikbaarheid, updates

en berichtgeving,…)

Openbaarheid van bestuur/

Niet-commercieel hergebruik

Commercieel hergebruik

Eénmalige of occasionele bevragingen Bulkbevraging

Eénmalige of beperkte toegangsduur Duurzame toegang (frequente opvraging(en))

Testgebruik valt hieronder

Als kostenmodel wordt principieel een marginale verstrekkingskost gehanteerd. Dit weliswaar met

uitzonderingen: kosteloos voor bepaalde datasets of tegen een hogere vergoeding voor

commercieel hergebruik (zoals bv. voor het GRB).

Klasse A: Klasse B: Klasse C: Klasse D:

Kosteloos Marginale

verstrekkingskost

Kostengeoriënteerde

verstrekkingskost

Aanmaakkosten

Er werd eveneens een regeling uitgewerkt voor niet-deelnemers aan GDI-Vlaanderen (federale

overheidsinstellingen, buitenlandse overheden, EC, …) voor taken van algemeen belang.

Voor geografische datasets die in de GDI-Vlaanderen zijn opgenomen, maar die in eigendom zijn van

derden, gelden specifieke regelingen inzake toegang en gebruik.

In 2011 werd een analyse uitgevoerd voor het opzetten van een e-commerce component die ingezet

kan worden bij het verlenen van toegang tot data en diensten voor de verschillende soorten gebruik:

taken van algemeen belang, niet-commercieel gebruik (test, onderzoek, intern, crisismanagement …),

commercieel gebruik, publicatie, reproductierecht, herverdeler, EU- gebruik (INSPIRE modellicentie).

P a g i n a | 42


Het analysedocument werd in 2011 opgeleverd en zal als leidraad gebruikt worden bij de technische

analyse die zal uitgevoerd worden in Q2 2012.

Geplande taken

Kosten-batenanalyse

Om inzicht te verkrijgen in de details van het gewenste financieringsmodel voor de operationalisering

van de Vlaamse GDI, de uitbating van het geoportaal en het onderhoud van het data-aanbod door de

verschillende bronbeheerders, dient binnen het programma een kosten-baten analyse uitgevoerd te

worden op basis van initiële ervaringen. Tegen eind 2013 zouden de reële kosten bij

bronbeheerders, medioknooppunten en het hoofdknooppunt moeten ingeschat kunnen worden.

Aan de batenzijde zal de economische en de maatschappelijke meerwaarde van een operationele

Vlaamse GDI t.g.v. de democratisering van geografische informatie in rekening gebracht worden.

Tegen eind 2014 zal een eerste versie van deze kosten-batenanalyse voorgesteld worden, waarna

jaarlijks een update volgt.

Op basis van de inkomsten- en kostenstructuur van de verschillenden knooppunten in het GDI-

Vlaanderen netwerk (inclusief het AGIV als hoofdknooppunt) moet in tweede orde nagegaan worden

wat de graad van duurzaamheid is van de Vlaamse GDI en welk businessmodel moet gehanteerd

worden om deze duurzaamheid te garanderen of te verbeteren. In functie van de maatschappelijke

en/of economische meerwaarde van de Vlaamse GDI kunnen verschillende financieringsmodellen

overwogen worden (overheidsmiddelen, betaalde dienstverlening, kostprijs geografische gegevens,

cofinanciering in een Publiek-Private samenwerking, …).

E-commerce

De meeste geografische gegevens worden momenteel ofwel gratis ofwel tegen marginale kostprijs

ter beschikking gesteld aan GDI-Vlaanderen deelnemers. Onder impuls van de INSPIRE-richtlijn en

het e-government-decreet wordt er verder gestreefd naar kosteloos gebruik van data en diensten

voor diegenen die taken van algemeen belang uitvoeren. Wanneer men de geodata en diensten

wenst te gebruiken voor taken die niet vallen onder ‘algemeen belang’, dit kan zowel commercieel

als niet-commercieel gebruik impliceren, voorziet het GDI-decreet in specifieke toegangs- en

gebruiksvoorwaarden. Het GDI-decreet stelt dat als er vergoedingen gevraagd worden voor het

gebruik van geodata of diensten, er verplicht gebruik dient gemaakt van e-commerce-diensten.

Binnen GDI-Vlaanderen bestaan er verschillende, met de tijd gegroeide, licentieovereenkomsten en

prijsmodellen voor datasets in eigen beheer of afkomstig van deelnemers of afkomstig van derden

(privé of federale instellingen). Ook voor het GRB werd een specifiek prijsmodel vooropgesteld en

geconcretiseerd in een uitvoeringsbesluit.

Om gebruikers toegang te geven tot data en diensten binnen de Vlaamse GDI conform de

gedefinieerde toegangs- en gebruiksvoorwaarden en prijsmodellen wordt een e-commercedienst

ontwikkeld, die ook door anderen kan aangesproken worden om hun data en diensten te

vermarkten. Zowel eenvoudige kliklicenties als een meer contractuele afhandeling dienen bekeken te

worden. Zowel de bestelling als de betaling moeten elektronisch afgehandeld kunnen worden.

Bij het opzetten van het e-commercesysteem dienen volgende vereisten afgewogen te worden:

- vergoedingen kunnen afhankelijk zijn van het type gebruik, van de categorie gebruiker, van

het soort datasets, het soort dienst (WMS, WFS), het aantal hits, per eenheid van

oppervlakte, per megabyte;

- abonnementsformules, forfaitpakketten en updatepakketten kunnen worden opgesteld;

- een gecentraliseerd artikelbeheer, afgestemd op het metadatabeheer en de

productcatalogus;

P a g i n a | 43


- een gecentraliseerd licentiebeheer, geïntegreerd met het artikelbeheer en het

toegangsbeheer. Om het licentiebeheer herkenbaar en transparant te maken, kunnen

licenties gebaseerd worden op de principes van het “Creative Commons”-model. De portaalgebruiker verwerft niet langer een artikel, maar de licentie op een artikel. Deze licentie kan

verschillende artikelvormen omvatten (document, data, dienst) en wordt aan zijn account

(privélicentie) of zijn organisatie (bedrijfslicentie) gekoppeld. Hij kan zijn aankopen bekijken en

beheren in zijn profiel en krijgt transparant (dankzij de integratie met het toegangsbeheer) toegang

tot zijn documenten, data en diensten. De aankoop van een licentie wordt als contract opgeslagen

dat door het toegangsbeheersysteem kan geraadpleegd worden om de licentiehouder toegang te

verschaffen tot de desbetreffende resource.

P a g i n a | 44


Op weg naar de Vlaamse GDI

Het traject

Om het implementatietraject te beheren en in goede banen te leiden, zal een programmabeheer

voor de uitbouw van de Vlaamse GDI opgezet worden. Er dienen verschillende

implementatieprojecten en begeleidingstrajecten tegelijkertijd opgestart te worden. Om de

samenhang en de afhankelijkheden tussen deze verschillende projecten en de strategische en

operationele doelstellingen van de Vlaamse GDI te bewaken, zullen de geplande taken als projecten

in het programma “Vlaanderen in kaart” opgenomen worden.

Door het definiëren van een programma worden de strategische doelstellingen verankerd in de

resultaten van de individuele projecten, waardoor de resultaten uit de verschillende projecten

complementair bijdragen aan de voortgang van het bredere GDI-programma. Deze geïntegreerde

aanpak laat eveneens toe om de afhankelijkheden tussen de projecten in kaart brengen,

integratieproblemen voortijdig op te sporen, het globale budget transparanter te beheren en de

juiste prioriteiten te stellen.

De verschillende projecten worden centraal aangestuurd. Door een gestroomlijnde communicatie en

gemeenschappelijke projectmethodologie kunnen de doelstellingen, het budget, de deadlines en de

scope van elk individueel project beter beheerd worden ten aanzien van hun bijdrage aan de

realisatie van de Vlaamse GDI. De projectmanagers en -eigenaars van de verschillende projecten

worden aangestuurd door de GDI-programmabeheerder die, als centraal aanspreekpunt, de visie en

de doelstellingen van het programma uitzet tegen de organisatorische langetermijndoelstellingen die

opgenomen werden in het GDI-plan 2011-2015 en de AGIV-beheersovereenkomst.

Het programma wordt ter validatie voorgelegd aan de Raad van Bestuur van het AGIV, de Stuurgroep

GDI-Vlaanderen, de Stafdienst Geografische Informatie van het departement Diensten voor het

Algemeen Regeringsbeleid en het kabinet van de minister-president, die bevoegd is voor het AGIV.

Jaarlijks worden deze organen geïnformeerd over de stand van zaken van de uitvoering van het

programma door middel van een voortgangsrapportage.

De GDI-Vlaanderen werkgroep adviseert de GDI-Vlaanderen stuurgroep en bestaat uit een

vertegenwoordiging van de deelnemers aan GDI-Vlaanderen. Momenteel is de werkgroep

voornamelijk belast met het uitwerken van technische GDI-Vlaanderen voorschriften en opereert hij

als klankbord bij het uitwerken van nieuwe ideeën. In het licht van de uitvoering van het programma

“Vlaanderen in kaart” dient de scope en het actieterrein van deze werkgroep uitgebreid te worden

met het opvolgen van dit programma. Om het maatschappelijk draagvlak van het programma te

verbreden en het engagement ten aanzien van het programma door de GEO-ICT-sector en de

onderwijsgemeenschap te vergroten, dient ruimte gecreëerd te worden voor participatie in de

werkgroep vanuit de private en de academische sector.

Op weg naar de Vlaamse GDI, de roadmap

P a g i n a | 45


Mijlpalen en planning

INSPIRE planning (versie februari 2012)

Deze tabel beschrijft de mijlpalen en de planning voor de implementatie van de INSPIRE richtlijn.

OMSCHRIJVING IMPLEMENTATIETAAK ANNEX I ANNEX II ANNEX III

METADATA

Metadata beschikbaar voor data en diensten 3 december 2010 3 december 2010 3 december 2013

MONITORING EN RAPPORTERING

Monitoring van INSPIRE implementatie 15 mei 2010 - jaarlijks 15 mei 2010 - jaarlijks 15 mei 2010 -

jaarlijks

Rapporteren van INSPIRE implementatie 15 mei 2010 -

driejaarlijks

15 mei 2010 -

driejaarlijks

15 mei 2010 -

driejaarlijks

TOEGANGSREGELING VOOR GEBRUIK DOOR DE

EU

Regelingen treffen mbt toegang voor de EU tot

data en diensten, indien nog geen regeling

bestond

19 oktober 2011 19 oktober 2011 19 oktober 2011

Regelingen treffen mbt toegang voor de EU tot

data en diensten, indien al een regeling bestaat 19 april 2013 19 april 2013 19 april 2013

ONTSLUITEN VIA NETWERKDIENSTEN

Zoek- en raadpleegdiensten operationeel met IOC* 9 mei 2011 9 mei 2011 3 december 2013

Zoek- en raadpleegdiensten operationeel 9 november 2011 9 november 2011 3 december 2013

Overdracht- en verwerkingsdiensten operationeel

met IOC* 28 juni 2012 28 juni 2012 3 december 2013

Overdracht- en verwerkingsdiensten operationeel 28 december 2012 28 december 2012 3 december 2013

Diensten die het mogelijk maken diensten m.b.t.

ruimtelijke gegevens op te roepen met IOC* 1 juni 2016 1 juni 2016 1 juni 2016

Diensten die het mogelijk maken diensten m.b.t.

ruimtelijke gegevens op te roepen 1 december 2016 1 december 2016 1 december 2016

DATASPECIFICATIES

Nieuw verzamelde en uitgebreid

geherstructureerde ruimtelijke data en diensten

zijn afgestemd op de uitvoeringsbepaling

interoperabiliteit

23 november 2012 1 oktober 2015 1 oktober 2015

Andere ruimtelijke data en diensten

corresponderend zijn afgestemd op de

uitvoeringsbepaling interoperabiliteit

23 november 2017 1 oktober 2020 1 oktober 2020

De geel gemarkeerde data: Art 11§1 van de INSPIRE-richtlijn stelt dat netwerkdiensten betrekking

hebben op data en diensten waarvoor metadata werd opgesteld. Aangezien de deadline voor het

aanmaken van metadata voor data en diensten van annex III op 3 december 2013 valt, moeten deze

data strikt genomen ook pas uiterlijk dan ontsluiten worden via netwerkdiensten.

P a g i n a | 46


De blauw gemarkeerde data zijn geschatte data. De juiste datum zal pas gekend zijn wanneer de

uitvoeringsbepaling van kracht is.

*IOC = initiële operationele capaciteit

Programma planning

De onderstaande tabel geeft de mijlpalen voor het programma “Vlaanderen in kaart” weer.

Roadmap "Vlaanderen in kaart"

2011 2012 2013 2014 2015

Werkpakketten en taken Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4 Q1 Q2 Q3 Q4


GDI-Vlaanderen actie- en communicatieplan: Q2 2012 – Q2 2013

Technische infrastructuur: Q3 2011 – Q4 2013

De Informatie-infrastructuur

Meta GDI: Q3 2012 – Q3 2013

Toevoegen aan de GDI: Q4 2012 – Q3 2013

Data harmonisatie: Q1 2015 – Q4 2015

Kwaliteitstoetsen: Q3 2012 – Q3 2013

Authentieke bronnen: Q1 2012 – Q4 2015

Generiek meldingsplatform: Q3 2012 – Q1 2014

Historische geodata: Q3 2012 – Q3 2013

De metadata cataloog

Metadata project: Q3 2011 – Q3 2012

Open data cataloog: Q2 2012 – Q3 2012

Geopunt, het portaal van de Vlaamse Geografische Data Infrastructuur

Ontwikkeling van de Geopunt portaalsite: Q2 2012 – Q2 2014

Gebruiker- en toegangsbeheer: Q1 2011 – Q2 2012

Diensten: Q1 2011 – Q2 2014

Kaarttoepassingen

Kaart apps: Q2 2012 – Q2 2014

Geo-statistiek: Q2 2012 – Q2 2014

Servicedesk: Q3 2012 – Q2 2013

Onderzoek, ontwikkeling en vorming

Actieplan onderwijs en arbeidsmarkt: Q3 2012 – Q2 2013

Actieplan innovatie: Q2 2012 – Q4 2013

GDI-Vlaanderen testbed (integratie Geopunt): Q3 2013 – Q2 2014

Actief overleg (initiëren): Q2 2012 – Q3 2012

Het wetgevend kader

Regeling toevoegen door derden: Q1 2012 – Q4 2012


Kosten-baten analyse: Q4 2013 – Q4 2014

E-commerce: Q2 2012 – Q3 2013

P a g i n a | 47


www.geopunt.be

mail : [email protected]

mjr26022012av0 De Vlaamse GDI strategie 2012 v0/media/geopunt/geowijzer/gdi/documenten/de... ·...

Documents

Transcript of mjr26022012av0 De Vlaamse GDI strategie 2012 v0/media/geopunt/geowijzer/gdi/documenten/de... ·...