Mitoza i mejoza

mgr Ilona Marciniak

Mitoza

• Zachodzi w komórkach somatycznych,

• Obejmuje jeden podział,

• Powstają 2 komórki potomne,

• Liczba chromosomów po podziale jest taka

sama jak wyjściowa.

Cykl komórkowy

Interfaza Kariokineza Cytokineza

G1 SG2

Cykl komórkowy

• to okres trwający od momentu powstania komórki

do końca podziału tej komórki na komórki potomne

• Faza G1- wzmożona synteza białek budulcowych i enzymatycznych, synteza RNA (faza wzrostu komórki).

• Faza G0- komórka zostaje wyłączona z cyklu komórkowego, różnicuje się na komórki specjalistyczne.

• Faza S- replikacja DNA (w jądrze komórkowym) i synteza histonów (w cytoplazmie)- podwojenie chromosomów (które pozostają niewidoczne).

• Faza G2- synteza białek potrzebnych do budowy wrzeciona kariokinetycznego, przygotowanie do podziału.

Przebieg mitozy

• Profaza

• Metafaza

• Anafaza

• Telofaza

• Profaza- spiralizacja i kondensacja nici

chromatynowych prowadzi do wyodrębnienia się

chromosomów, z których każdy składa się z dwóch

chromatyd połączonych centromerem. Pod koniec

profazy znikają: jąderko i otoczka jądrowa. Zaczynają

się organizować mikrotubule wrzeciona

podziałowego.

• Metafaza- chromosomy układają się centromerami

w płaszczyźnie równikowej komórki wrzeciona

kariokinetycznego

• Anafaza- następuje podział centromerów, nici

wrzeciona skręcają się i chromosomy potomne

wędrują do przeciwległych biegunów komórki (jako

chromosomy potomne).

• Telofaza- Oba zespoły chromosomów potomnych zostają otoczone otoczką jądrową, chromosomy ulegają dekondensacji, tworząc nici chromatynowe, pojawia się jąderko. Następuje cytokineza.

Mejoza

• Podział zachodzi w komórkach macierzystych gamet

(u zwierząt) i zarodników (u roślin),

• Obejmuje dwa cykle podziałowe,

• Z jednej komórki macierzystej powstają cztery

komórki potomne,

• Komórki potomne mają zredukowaną liczbę

chromosomów o połowę (z 2n do n).

• Profaza I (leptoten, zygoten, pachyten, diploten, diakineza)

• Metafaza I

• Anafaza I

• Telofaza I

• Profaza II

• Metafaza II

• Anafaza II

• Telofaza II

Profaza I• Leptoten- chromosomy wyodrębniają się jako długie

cienkie nici,• Zygoten- łączenie chromosomów homologicznych

(tworzą się biwalenty, albo tetrady chromatyd),• Pachyten Zachodzi zjawisko crossing-over,• Diploten- następuje skracanie i częściowe

rozdzielanie się chromosomów, widoczne są chiazmy.• Diakineza- skrócenie i zgrubienie chromosomów w

biwalentach, zanika otoczka jądrowa i jąderko. Tworzy się wrzeciono podziałowe.

Metafaza I

• Ostateczne formuje się wrzeciono podziałowe,

biwalenty układają się w płaszczyźnie równikowej

komórki.

• Włókienka wrzeciona kariokinetycznego łączą się z

centromerami.

Anafaza I

• Skracanie się wrzeciona podziałowego

powodje rozejście się chromosomów

homologicznych do naprzeciwległych

biegunów komórki.

Telofaza I

• Zanika wrzeciono podziałowe,

• Chromosomy na przeciwległych biegunach

zostają otoczone otoczką jądrową,

• Chromosomy ulegają częściowej despiralizacji

• Następuje cytokineza.

Profaza II

• Chromosomy ulegają kondensacji• Zanika otoczka jądrowa

Metafaza II

• Organizuje się wrzeciono podzialowe (zwykle

prostopadle do pierwszego podziału),

• Chromosomy z wyodrębnionymi

chromatydami układają się w płaszczyźnie

równikowej wrzeciona podziałowego.

Anafaza II

• Podział centromerów.

• Nici wrzeciona skracają się i chromatydy jako

chromosomy potomne wędrują do

przciwległych biegunów komórki.

Telofaza II

• Wokół czterech grup chromosomów

odtwarzają się otoczki jądrowe,

• Powstają jąderka,

• Chromosomy ulegają despiralizacji.

Zadanie domowe

• Podaj znaczenie procesu crossing-over• Skonstruuj tabelę, w której porównasz mitozę i

mejozę.

KONIEC