Ministry of Natural Resources and Environmental ConservationMinistry of Natural Resources and Environmental Conservation

• ျပညသလထတစရပလး၏ ကနးမာေရးအေျခအေန ပမေကာငးမြနလာေရးသည စနေခၚမႈတစရပအျဖစ ရဆျဖစၿပး ေကးလကေဒသမားတြင ဆငးရႏြမးပါးမႈႏငအာဟာရခ႕တမႈ၊တစကယေရသန႔ရငးေရးႏငေရဆးထတစနစမား ျပညဝမႈမရျခငးႏင ေဝးလေခါငးပါးသညေဒသမားတြင ကနးမာေရးေစာငေရာကေပးႏငမႈအားနညးျခငးေၾကာငျဖစပါသည။

• ျမနမာႏငငသညသဘာဝေဘးအႏရာယမားႏငႀကေတြ႕လြယၿပးမးေလဝသႏငဆကစပသည ထးကျဖစစဥမား ျဖစပြားမႈအား ကမာၻႏငအဝနး ႏႈငးယဥရာတြငဒတယအမားဆးထခကလြယသညႏငငတစႏငငအျဖစမၾကာေသးမကာလမားအတြငး သတမတထားျခငး ခခရပါသည။ ရာသဥတေျပာငးလမႈေရ႕ေျပးခန႔မနးခကမား၏ ေနာကဆးအေျခအေနအရ အနာဂတကာလတြငရာသဥတဆငရာ ေဘးအႏရာယမားျဖစသည ထးကအပခနမား၊ ေရႀကးမႈမားႏင ပငလယေရလႈငးႀကးမႈမားသည ကနးမာေရးက႑အေပၚ သသာထငရားသည ထခကဆကႏႊယမႈမား ရလာမညျဖစၿပး ရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယမားစမခနခြမႈ၊ကနးမာေရးႏငလမႈေရးဆငရာကာကြယေပးမႈစနစမားအျပညအဝမရေသးေသာေၾကာငျဖစပါသည။

• ရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာငျဖစႏငေခအလားအလာရသညေဘးအႏရာယမားတြင ေရေၾကာငျဖစလာေသာ ေရာဂါမားႏင အငးဆကပးမားေၾကာငျဖစလာေသာ ေရာဂါမား၊ အပခနႏငဆကစပသည ဖားနာမႈမား၊ ထခကဒဏရာရရမႈမားႏင အသကဆး႐ႈးမႈမား၊ အစားအစာ မဖလမႈႏင အာဟာရခ႕တမႈမား မားျပားလာျခငးတ႔ ပါဝငမညျဖစပါသည။ ဆငးရႏြမးပါးသမား၊အမးသမးမား၊ကေလးသငယမားႏငသကႀကးရြယအမားသာမကေဝးလေခါငးပါးၿပး အႏရာယအမားဆး ႀကေတြ႕ႏငသည နယေျမေဒသမား၌ ေနထငၾကသည ေဒသချပညသမားသည ထခကလြယမႈ အမားဆးရသမားျဖစၾကပါသည။

• ျပညသလထတစရပလးႏင စးပြားေရးတစခလး ရာသဥတဆငရာ ေဘးအႏရာယမားမ ခႏငရညရမႈ ပမေကာငးမြနလာေစရန၊ ျမနမာႏငငအေနျဖငရာသဥတေျပာငးလမႈဟသညအေၾကာငးအရာကလကရေရးဆြထားၿပးျဖစသည သဘာဝေဘးအႏရာယေလာခေရး (DRR) ေဆာငရြကမႈမားတြငထညသြငးေပးစပႏငေရးႏငႀကတငသတေပးသညစနစ၏စြမးေဆာငမႈမားက ပမအားေကာငးလာေစေရးသ႔ ဦးတညသညလပငနးမားက လပေဆာငေပးသငပါသည။ ျမနမာႏငငအေနျဖင ရာသဥတေျပာငးလမႈမ ျဖစေပၚလာသညကနးမာေရးဆငရာေဘးအႏရာယမားကလကေလာညေထြခႏငရညရေရးနညးလမးမားျဖစသည ကနးမာေရးဆငရာ ဝနေဆာငမႈမား၊ ေရဆးထတျခငးႏငတစကယေရသန႔ရငးေရးပမေကာငးမြနေစျခငး၊ရာသဥတဒဏက ႀကႀကခႏငမညကနးမာေရးဆငရာ ေဆး႐ေဆးေပးခနးမား ျဖစေစျခငး

အဓကအခကမားႏငအမားျပညသသျမငနားလညလာေစျခငးစသညတ႔ကအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကေပးသငပါသည။ႏငငေတာအစးရအေနျဖငရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယမားကကငတြယေျဖရငးရာတြငအားလးပါဝငသညလမႈေရးဆငရာကာကြယေစာငေရာကေပးမႈနညးလမးမားျဖငေဆာငရြကေပးရမညျဖစပါသည။

• သဘာဝေဘးအႏရာယမားႏင ကနးမာေရးက႑အတြက ေရးဆြထားသညရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ လပငနးအစအစဥမားအရ ၂ဝ၃ဝ ခႏစတြငေဒသချပညသမားႏင စးပြားေရးက႑မားသည ရာသဥတေၾကာင ျဖစပြားလာသညသဘာဝေဘးအႏရာယမားႏငကနးမာေရးဆငရာဆးကးမားအားျပနလည တ႔ျပနႏငစြမးရၿပးယငးတ႔မ ျပနလညထေထာငႏငစြမးမားလညးရကာ ကနးမာေရးႏငျပညစသည လမႈအဖြ႕အစညးတစရပအျဖစ တညေဆာကရမညျဖစပါသည။

• ေအာငျမငစြာရရလာမည ေမာမနးရလဒမားတြင (က) ရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယစမခနခြမႈစနစကေကာငးစြာဖြ႕စညးတညေထာငၿပး ျပညသလထ၏ ကနးမာေရးႏင ခမးေျမသာယာမႈရစြာ ေနထငႏငေရးအေပၚ ကေရာကလာမည ေဘးအႏရာယမား၏ ဆးကးမား ပမျပငးထနလာမႈက ထေရာကစြာတ႔ျပနေဆာငရြကႏငရာႏငငအဆငတြငခငမာစြာေပါငးစပထားျခငး၊ (ခ) လမႈေရးဆငရာ ကာကြယေစာငေရာကေပးမႈမား၊ ကားမေရးရာထညသြငးစဥးစားျခငးႏင ရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာင ပကစးဆး႐ႈးႏငမႈအလားအလာမားအား ႀကတငျပငဆငကာကြယရနႏင ယငးတ႔မ ျပနလညထေထာငႏငရနေဘးအႏရာယဆငရာရနပေငြရရမႈေကာငးမြနလာေစျခငး၊(ဂ) ျမနမာႏငင၏ကနးမာေရးစနစကပမတးတကေကာငးမြနေစကာရာသဥတေၾကာင ျဖစပြားလာသည ကနးမာေရးေဘးအႏရာယမားက ကသေဆာငရြကႏငၿပး ရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာင ျဖစပြားလာသည သဘာဝေဘးအႏရာယမားႏငကနးမာေရးဆငရာေဘးအႏရာယမားမထခကလြယသည ေဒသချပညသမားအားလးထထေရာကေရာကတ႔ျပနႏငေစရန ပပးကညေပးျခငးတ႔ပါဝငပါသည။

ျမနမာႏငင ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ မဟာဗဟာႏင ပငမလပငနးအစအစဥ (MCCS & MP) သည ရာသဥတႏင ဆကႏႊယသညေဘးအႏရာယမားက ၁၃ နစတာကာလအတြငး မဟာဗဟာကကတ႔ျပနႏငေရးအတြက ေရးဆြထားသည လမးျပေျမပတစခ ျဖစပါသည။MCCS&MPသညႏငင၏ရာသဥတဒဏခႏငစြမးတးတကလာေစရနႏင ကာဗြနထတလႊတမႈနညးၿပး ရာသဥတဒဏခနငရညရသည ဖြ႕တးတကေရး အေျခအေနေကာငးမား ျဖစေပၚလာေစရန ရညမနးပါသည။ထသ႔ လပေဆာငနငေရးအတြက မဟာဗဟာသည (က) စကပးေရး၊ေမြးျမေရးႏငေရလပငနးက႑၊(ခ)ပတဝနးကငႏငသဘာဝသယဇာတမားက႑၊ (ဂ) စြမးအင၊သယယပ႔ေဆာငေရးႏင စကမႈလပငနးက႑၊(ဃ)ၿမ႕ျပတးတကမႈ၊(င)ကနးမာေရးႏငသဘာဝေဘးအႏရာယေလာခေရးက႑ႏင(စ)ပညာေရး၊အမားျပညသသျမငနားလညလာေစေရးႏငနညးပညာဖြ႕ၿဖးေရးက႑မားပါဝငသညအဓကဖြ႕ၿဖးတးတကေရးက႑ႀကး (၆) ခတြင ရငးႏးျမႇပႏနငေရးအတြက ရညညႊနးေဖာေဆာငထားပါသည။

ဤလမးညႊနခကအကဥးခပသည ျမနမာႏငင ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ ပးေပါငးအဖြ႕ (MCCA) မ စစဥထတေဝသည စာေစာငတြမားအနကတစခအပါအဝငျဖစၿပး ျမနမာႏငငတြင ႀကေတြ႕ေနရသညရာသဥတေျပာငးလမႈ ဆးကးမားအားထေရာကစြာရငဆငေျဖရငးႏငေစမညအေသးစတလပငနးအစအစဥမား၊အဓကက႑မား၏ႀကေတြ႕ေနရသညစနေခၚမႈမားႏင မဟာဗဟာရညမနးခကမားအေပၚ နားလညသေဘာေပါကလာေစေရးအေထာကအကျဖစေစရနျဖစပါသည။ဤစာစဥတြမားသညMCCS&MPအေပၚေဆာငရြကၾကမညက႑အလကလပငနးအဖြ႕(၆)ဖြ႕တြင ပါဝငသညအဖြ႕ဝငမားအသးျပနငေရးအတြက ပစခေရးဆြထားသညအဆငျမငမဝါဒလမးညႊနတစရပျဖစေရးရညမနးပါသည။ထ႔ျပငရာသဥတေျပာငးလမႈဟသညနယပယတြငနငင၏ဦးစားေပးလပငနးမားကေဆာငရြကေနၾကသညဆကစပပါဝငပတသကသမားအားသျမငနားလညလာေစေရးအတြကလညးရညမနးပါသည။

2

ျမနမာႏငင၏ ေရရညဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအတြက ရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယမားႏငကနးမာေရးက႑သညအဘယေၾကာငမဟာဗဟာကကအေရးပါပါသနညး။

ျမနမာႏငငသညကနးမာေရးဆငရာအခကအချပနာမားကရငဆငရလကရပါသည။ ေမာမနးဘဝသကတမးသည ၆၄.၇ ႏစ (ASEAN ႏငငမားအၾကားအနမဆး)၊ေမြးဖြားၿပးေသဆးမႈအခးသညကေလး၁ဝဝ,ဝဝဝဦးလင၂၈၂ဦးေသဆးမႈ(ASEANႏငငမားအၾကားတြငဒတယအျမငဆး)ႏင ကေလးသငယမား အာဟာရခ႕တမႈသညလညး သသသာသာျမငမားလကရပါသည(MoHS,2016)။သနရငးသညေသာကသးေရရရမႈအားနညးျခငးႏငေရဆးထတစနစမျပညစျခငးသညကနးမာေရးဆငရာေဘးအႏရာယမားကထပပးလကရပါသည(MoNREC,2012b)။ထ႔ျပငႏငငေတာအတြငးလမႈဘဝေနထငမႈစနႈနး နမကျခငးသည ဝမးပကဝမးေလာ၊တတေကြး၊ ငကဖားႏငတဘေရာဂါတ႔ကသ႔ ေရာဂါမား ပ႕ႏ႔ျဖစပြားမႈအေျခအေနမားျဖစေပၚလာၿပး ေရာဂါစြကပမႈႏင ေသဆးမႈမား၏အဓကအေၾကာငးရငးမားျဖစၾကပါသည(MoNREC,2012b)။

၂ဝဝ၉ခႏစတြငကနးမာေရးက႑၌အမးသားကနထတလပမႈတနဖး၏ဝ.၂%သာသးစြခရာမ၂ဝ၁၄ခႏစတြင၁%ေကာသးစြချခငးအပါအဝငျပညသလထ၏ ကနးမာေရးအေျခအေနမား ပမေကာငးမြနလာေရးမၾကာေသးမကစတငကာ ႀကးပမးေဆာငရြကခပါသည(MoHS, 2016)။သ႔ရာတြငကြ မးကငသညလသားအရငးအျမစမားမျပညဝျခငး၊ေကးလကေဒသမားတြငသြားလာႏငမႈခကချခငးႏငကနးမာေရးေဆးေပးခနး၊ေဆး႐မားပ႕န႔တညရမႈ မညမျခငးတ႔ေၾကာငကနးမာေရးက႑တြငစနေခၚမႈမား ရေနဆျဖစပါသည။ ယငးအေၾကာငးရငးမားသည သဘာဝေဘးအႏရာယအေပၚႏငငေတာ၏တ႔ျပနေဆာငရြကမႈစြမးရညအားနညးေနသညအေၾကာငးရငးမားျဖစပါသည။

၁၉၉၅ ခႏစႏင ၂ဝ၁၄ ခႏစအၾကား တစကမၻာလး၌ ျဖစပြားခသညမးေလဝသႏငဆကစပသည ထးကျဖစစဥမားေၾကာင ကမၻာရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယကေရာကႏငသညအညႊနးကနးတနးစမႈဇယားအရျမနမာႏငငသည ဒတယေျမာကထခကလြယမႈ အမားဆးႏငင ျဖစပါသည။

*KreftS.etal.(2015)

သမငးအေထာကအထားမားအရျမနမာႏငငသညရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယမားျဖစသညဆငကလနးမနတငးတကခတမႈမားႏငပငလယေရလႈငးႀကးျမငမႈမား၊ ျမစေရႏင ႐တတရကေရႀကးမႈမား၊ ေျမၿပမႈမား၊မးေခါငျခငးမား၊အပလႈငးကေရာကျခငးမားႏငေတာမးေလာငကြမးမႈမားစသည ေဘးအႏရာယအမးမး ကေရာကႀကေတြ႕ ခစားခရပါသည။၁၉၉၈−၂ဝဝ၇ခႏစကာလအတြငး ႏငငေတာအေနျဖင မးေလာငကြမးမႈႏငဆကစပသညေဘးအႏရာယမားအမားဆးႀကေတြ႕ခရၿပး(အစရငခသည သဘာဝေဘးအႏရာယျဖစပြားမႈ အားလး၏ ၇၁%) ႏင မနတငးတကခတမႈႏင ေရႀကးမႈျဖစစဥအႀကမႀကမ ေတြ႕ႀကခစားခရပါသည(MoSWRR, 2009)။ ၂ဝ၁ဝ ခႏစ၊ ေႏြရာသတြငျဖစပြားခသည ျပငးထနေသာပျပငးေျခာကေသြ႕မႈကာလရညႏငအပခနအလြနျမငျခငးတ႔ေၾကာငေရရားပါးမႈ၊ စကပးေရးက႑တြင စးပြားေရးအရ ဆး႐ႈးမႈမားျဖစေစကာအကးဆကအားျဖငတစႏငငလး၌အပႏငဆကစပသညေသဆးမႈ၂၆ဝဦး ရခပါသည(MoNREC, 2012b)။ ၂ဝ၁၅ ခႏစတြင မးသညးထနစြာရြာသြနးမႈမားႏင ဆငကလနးမနတငး "ကမင" ဝငေရာကတကခတျခငးေၾကာငေရႀကးမႈမားဆးရြားစြာျဖစေပၚကာလဦးေရ၁.၆သနးခန႔အးမအမမျဖစေစခၿပး ေသဆးမႈ ၁၃၂ဦး ရေစခသညျပင ျမနမာႏငငရတငးေဒသႀကး၊ ျပညနယ (၁၄) ခအနက (၁၂) ခတြင ေျမၿပမႈမား ျဖစပြားခပါသည(CoM,2015)။

လြနခသညဆယစႏစ(၄)ခအတြငးတြငျမနမာႏငင၌အဓကဆငကလနးမနတငး(၆)ႀကမတကခတခၿပးအႀကးအကယထခကပကစးမႈမားျဖစေစကာယငးတ႔အနကနာဂစ(၂ဝဝ၈)မနတငးသညသမငးတစေလာကတြင ျဖစပြားခသမ၌အႀကးမားဆးသဘာဝေဘးအႏရာယျဖစခပါသည။ဆငကလနးမနတငး နာဂစသည ဧရာဝတျမစဝကြနးေပၚေဒသအား ဝငေရာကခရာ လဦးေရ ၃.၂ သနးခန႔အား ထခကေစခၿပး ၁၃၈၃၇၃ ဦးေသဆးမႈမား ျဖစပြားခပါသည (MoNREC, 2012b)။ ၂ဝ၁ဝ ခႏစတြငဆငကလနးမနတငးဂရတကခတခမႈေၾကာငလဦးေရ၇ဝဝဝဝခန႔အးမအမမျဖစကာလမး၊တတား၊အးအမ၊အေျခခအေဆာကအဦမားသသသာသာပကစးဆး႐ႈးမႈမားျဖစေပၚေစခပါသည။

ျမနမာႏငငတြင ျဖစပြားခသည ရာသဥတႏင ဆကႏႊယသည ေဘးအႏရာယမား၏ ေလလာႀကေတြ႕ခရသည ေျပာငးလမႈမားတြင ဆငကလနးမနတငး/ေလျပငးတကခတမႈပမျပငးထနလာကာအႀကမေရတးပြားလာျခငး၊မးေခါငသညျဖစစဥမားပမသသာစြာျဖစပြားလာျခငး၊ခန႔မနးရ

3

ပမခကခၿပးျပငးထနသညမးမားရြာသြနးျခငး၊ေရႀကးမႈျဖစစဥႏငပငလယေရလႈငးႀကးမႈ ျဖစစဉမား မားလာျခငး၊ အပလြနကမႈမား တးလာျခငး၊ပငလယေရမကႏာျပင ျမငတကလာျခငးတ႔ ပါဝငပါသည (MoNREC,2012b)။ အဆပါ ဦးတညမႈမားသညအနာဂတကာလတြငလညးဆကလကျဖစေပၚလာႏငဖြယရပါသည။သ႔အတြကေၾကာင

ႏငငေတာ၏ လမႈစးပြားေရးဖြ႕ၿဖးမႈ ေရရညတညတေစရန ျမနမာႏငငအေနျဖငအမားျပညသ၏ကနးမာေရးေစာငေရာကေပးမႈစနစပမေကာငးမြနလာေစေရးေဆာငရြကေပးရန လအပၿပး သဘာဝေဘးအႏရာယမားေလာချခငးႏင သဘာဝေဘးအႏရာယ စမခန႔ခြမႈ စြမးေဆာငရညမားျမႇငတငေပးရမညျဖစပါသည။

ျပညသလထ၏ ကနးမာေရးအေပၚ သကေရာကသညရာသဥတေျပာငးလမႈ၏ဆးကးမားကဘာေတြလ။ရာသဥတေျပာငးလမႈႏငသဘာဝေဘးအႏရာယမားသညျပညသလထ၏ကနးမာေရးက သသာစြာ ထခကေစပါသည။ ျဖစႏငေခ အလားအလာမားရသည အနာဂတကာလ၏ ရာသဥတေျပာငးလမႈ ဆးကးမားတြငေရေၾကာငႏင အငးဆကပးမႊားမားေၾကာင ျဖစပြားေစသည ေရာဂါမား၊အပႏငဆကစပသည ဖားနာမႈမား မားလာျခငး၊ ထခကဒဏရာ ရရမႈမားႏငအာဟာရမျပညဝမႈမားတးလာျခငးတ႔ ျဖစၾကပါသည(MoNREC,2012b)။အငးဆကပးမႊားမားေၾကာငျဖစလာသညငကဖားႏငတပေကြးေရာဂါမားသည ကနးျမငေဒသျဖစသည ရမးျပညနယေဒသမားသ႔ ပ႕ႏ႔

လာဖြယရၿပး ယငးေဒသမားတြင ရာသဥတေၾကာင ပ၍ ပေႏြးလာေသာေၾကာင ျဖစပါသည။ အပအားႀကးသည ေန႔ရကမား တးလာျခငးသညျပညသလထအတြက အပႏငဆကႏႊယသည ဖားနာမႈမားႏင ေသဆးမႈမား အႏရာယႀကေတြ႕ႏငၿပး နလးေသြးေၾကာမားဆငရာႏင အသက႐လမးေၾကာငးဆငရာေရာဂါမားျဖစပြားမႈနႈနးမားျပားလာမညျဖစပါသည။ေရႀကးမႈမားႏင ပငလယေရလႈငးႀကးမႈမားသည ေသာကသးေရမားကညစညမးေစၿပး ဝမးပကဝမးေလာေရာဂါကသ႔ ေရေၾကာငျဖစပြားလာသညေရာဂါမား၏အႏရာယတးလာသညသာမကေရႏငအခနၾကာၾကာထေတြ႕ေနရသျဖငအေရျပားေရာဂါမးစပါျဖစပြားလာေစပါသည။ေရႀကးမႈေၾကာင ေရဝပေနသညေနရာမား ပမားလာကာ ျခငမား ေပါကဖြားရာေနရာမားျဖစလာသျဖင ငကဖားေရာဂါျဖစပြားမည အႏရာယမားလညးတးလာပါသည။ထ႔ျပငေဒသချပညသအမားစသညမးေခါငျခငးေၾကာငေသာလညးေကာငး၊ ေရခရရသည ရငးျမစမားတြင ဆားငနေရ တးဝငလာျခငးေၾကာငလညးေကာငးေဘးကငးသညေသာကသးေရရားပါးလာကာအကးဆကအားျဖင ေရဓာတနညးသညအႏရာယမားတးလာေစသညအတြက ဝမးပကဝမးေလာေရာဂါ ျဖစပြားႏငသည အေျခအေနပမားလာမညျဖစပါသည။ ၿမ႕ျပေဒသမားတြင ေနထငၾကသည ေဒသချပညသမားသည အပဒဏက ၿမ႕ျပအပကနးေအာငးျခငး အကးသကေရာကမႈ(urbanheatislandeffectေၾကာင)ပမခရႏငဖြယရၿပးေရႏငအာဟာရဓာတမားခ႕တလာကာမသန႔ရငးမႈအဆငပျမငလာမညျဖစပါသည။ေရႀကးမႈမား၊ေျမၿပမႈမားႏငကမး႐းတနးေဒသတစေလာကတြငအျမတမး ေရနစျမပမႈမားကသ႔ေသာ ျဖစစဥမား ပမျဖစပြားလာေသာ

ျမနမာနငင၏အနာဂတကာရာသဥတအေျခအေနႏငအမားျပညသ၏ကနးမာေရးအေပၚအကးသကေရာကမႈမား

ပမနမဟတသညမးရြာသြနးမႈေၾကာငျမစေရႀကးျခငး၊႐တတရကေရႀကးျခငးျဖစစဥႏငမးေခါငမႈမားမၾကာခဏျဖစပြားျခငး။

ပငလယေရမကႏာျပငျမငတကလာျခငးေၾကာငကမး႐းတနးေဒသေရႀကးနစျမပမႈမားႏငေရသယဇာတမားဆားငနဓာတဝငလာျခငး။

ကမး႐းတနးေရႀကးမႈ၊ ပငလယေရလႈငးႀကးမႈ၊ ျပငးထနသညေလႏငဆငကလနးမနတငးတကခတမႈမားစသညကမး႐းတနးေဒသတစေလာကသဘာဝေဘးအႏရာယမားမားျပားလာျခငး။

ေရေၾကာငႏင အငးဆကပးမႊားမားေၾကာင ျဖစေစသည ေရာဂါဘယမားတးလာျခငး၊

ဆငကလနးမနတငးတကခတမႈမားေၾကာငအမားျပညသကနးမာေရးဆငရာအေျခခအေဆာကအဦမားပကစးဆး႐ႈးျခငး။

သဘာဝေဘးအႏရာယမားေၾကာင ဖားနာျခငး၊ ထခကဒဏရာရရျခငးႏငအသကဆး႐ႈးျခငး။

သဘာဝေဘးအႏရာယႏင ေရႊ႕ေျပာငး ေနထငၾကရျခငးေၾကာငလမႈေရးႏငစတပငးဆငရာထခကမႈမားျဖစေစျခငး၊

ေရသယဇာတႏငစားနပရကၡာဖလမႈမရျခငးႏငကေလးသငယမားအာဟာရျပညဝမႈမရျခငး။

ပမးမအပခန၊အပခနလြနကမႈမားႏငအပခနေၾကာင

ေနထငမေကာငးျခငးႏငအသကဆး႐ႈးမႈတးလာျခငး

ပငလယေရမကႏာျပင

ျမငတကလာမႈ

ဝ.၇-၁.၁ဒဂရစငတဂရတအထ

တးလာမည။၂ဝ၁၁-၂ဝ၄ဝ

၁.၃-၂.၇ဒဂရစငတဂရတအထ

တးလာမည။၂ဝ၄၁-၂ဝ၇၀

၂ဝ၈ဝခႏစတြငပငလယေရမကႏာျပင

၈၃စငတမတာ

၂ဝ၅ဝခႏစတြငပငလယေရမကႏာျပင

၄၁စငတမတာ

Summarizedfrom:HortonR.etal,2016;MNREC,2012;MNREC2017

မတသားရန - အပခနျမငတကလာမႈႏင ပငလယေရမကနာျပငျမငတကလာမႈတ႔အတြကေရ႕ေျပးခန႔မနးခကမားသည၁၉၈ဝ-၂ဝဝ၅ခႏစႏင ၂ဝဝဝ - ၂ဝဝ၄ ခႏစမားအား အေျခခႏစကာလ အပငးအျခားအျဖစသတမတကာအသးသးခန႔မနးထားျခငးျဖစပါသည။

4

ေၾကာင ေဝးလေခါငးပါးသညေဒသမားတြင ကနးမာေရးဆငရာ ဝနေဆာငမႈေပးရနခကခလာမညျဖစပါသည။

အနာဂတကာလတြငခ႕တအားငယသမားႏငဆငးရႏြမးပါးသမား၊ပမနအေျခအေနျဖင အေျခခေနထငမႈပစျဖင မေနၾကရသည ေရႊ႕ေျပာငးေနထငသမား၊အမးသမးမား၊ကေလးသငယမားႏငသကႀကးရြယအမားကသ႔ အထးသျဖင ထခကလြယသမားသည ကနးမာေရး၊လမႈဘဝေနထငေရးႏငစားနပရကၡာဖလေရးတ႔တြငပမခကခမႈမားရငဆငရမညျဖစပါသည။သ႔အတြကေၾကာင ျမနမာႏငင၏ လမႈေရး ကာကြယေစာငေရာက ေပးမႈဆငရာမဝါဒမားႏငေဆာငရြကမည လပငနးအစအစဥမားတြင ရာသဥတေျပာငးလမႈဟသည အေၾကာငးအရာကထညသြငး ေပါငးစပရနအလငအျမနလအပလကရပါသည။

“၂ဝ၁၂ခႏစတနးကေၾကာကစရာေကာငးတေရႀကးမႈတစချဖစခတယ။မနကခငး၃နာရေလာကႀကးေပါကေနာတ႔အပေကာငးေနတအခနဆေတာကမတ႔ဘာမျပငဆငခနမရလကဘး၊ဘာမယခနလညးမရလကဘး၊အသကလၿပးပေျပးၾကတာေပါ။ကမကေလးႏစေယာကကအဒအခနတနးက၇ႏစတစေယာက၊၃ႏစတစေယာကရတယ။

ေရႀကးလ႔လပစစမးကလညးျဖတထားတယ။အဒါန႔ေမာငန႔မညးမညးႀကးထမာကမတ႔တကယကေၾကာကေနၾကတာ။အဒအခနတနးကကမတ႔မာမဘငးဖနးဆတာလမရေသးဘး၊

ႀကတငသတေပးတစနစလညးမရေသးဘး၊လေတာေတာမားမားဟာေရစးေနာကေမာပါသြားၾကတာ။ဘာလ႔လဆေတာသတ႔ဘာလပလ႔

ဘာကငရမယဆတာမသလ႔ဘ။ကေလးအေယာကငါးဆယ

ေသသြားတယ။အဒျဖစစဥကကမဘဝမပထမဆးႀကေတြ႕ခရတဆးရြားတေရႀကးမႈေပါ။အရငတနးကေတာေရနညးနညးႀကးတာပ

ႀကခတာ။တစအမလးပကစးသြားတယ။ရတာေတြလညးအကနပါသြားတယ။ဘနးႀကးေကာငးမာႏစပတေလာကနားခလကရတယ။အစားအေသာကေတာရပါတယ။ဒါေပမလေတြက

အမားျကးပ။ေျခာကရာေလာကရမယထငတယ။ႏစပတေလာကေနၿပးေတာတခ႕ကေတာအမအသစက

ေျပာငးသြားႏငျကတယ။ဒါေပမယကမတ႔အမျပငတာသးသနးေလာကကနသြားတယ။အခနလညးေပးလကရတယ။ကမကေတာေနာကထပဒါမးေရႀကးမာကပေၾကာကေနတယ။ကမတ႔က

ဆငးရေတာျမစေဘးနားမာေန႐ကလြလ႔ဘယမလေျပာငးႏငမာမဟတပါဘး။ေန႔တငးလလပဒမာေနရတာေဘးမကငးဘးလ႔ခစားေနတယ။ဒါေပမယလဘယတတႏငပါမလ။ကမတ႔ကမ

မေရႊ႕ေျပာငးႏငတာ။ကမေဆြမးေတြအားလးလဒမာပေနၾကတယ။အမကျမငၿပးခငတယဆေပမယလအမေအာကကေျမႀကးကေရႊ႕သြားႏငတယေလ။ေရေနာကေမာပါသြားမလားဆတာကေတာေရစးအားေပၚမာပမတညတယ။၂ဝ၁၂ေရႀကးတးကဆအမ

အလးသးရာေလာကေမာပါသြားတယ"

ျမတျမတခင၊၃၁ႏစ၊ေရႊခတာေကးရြာ

Credit:MCCA/UN-Habitat(2016)

5

"ဆငကလနးနာဂစမနတငးတနးကဒရြာကႏစဆယရစေယာကေသသြားတယ။ကမတ႔အသကရငကနရစတယဆတာလဘနးႀကးေကာငးသြားၿပးေရာငေနလ႔။ဆငကလနးနာဂစမတကခငကလညး

မနတငးတကတာႀကဖးပါတယ။ဒါေပမတစႏစကႏစႀကမ၊သးႀကမေလာကေတာျပငးထနတယ။ကမေယာကားမာငါးဖမး

ပကရတယကမကသငါးဖမးသြားရငလကကတယ။ေလျပငးေတြကတကေတာတစလေလာကငါးမဖမးရဘး၊အရငကန႔စာရင

အခေနာကပငးေလတကတာပျပငးထနလာတယ။ဘယေတာေလာကမးေလဝသကျပနေကာငးလာမလဆတာကမမသေတာပါဘး။ကမန႔ကမေယာကားကေတာတျခားအလပေျပာငးလပမလားလ႔စၿပးစဥးစားေနၾကတယ။ဘာလ႔လဆေတာတစေန႔စာရာဖ႔

ေတာငမလြယေတာဘး။ငါးဖမးလ႔တစေန႔အလြနဆးရမ၁ဝဝဝဝကပေလာကပရတာ။တခ႕ေန႔ေတြဆဘာမေတာငမရဘး။ပမးမတြကၾကညရငေတာတစေန႔က၂၅ဝဝကပေလာကပါပ။

ဆငကလနးနာဂစျဖစၿပးကတညးက႐ပျမငသၾကားတ႔၊ေရဒယတ႔ကေနမးေလဝသသတငးကပဂ႐စကၿပးနားေထာငတယ။

ေကးရြာလႀကးကလညးဘနးႀကးေကာငးအသခ႕စကႀကးန႔သတေပးတယ။ဆငကလနးနာဂစမနတငးဝငတနးကဆရငဘယသမဒေလာကဆးတမနတငးမႀကဘးၾကဖးလ႔

တခ႕လေတြဆရငသတေပးတာေတာငဂ႐မစကၾကဘး။ကမတ႔လညးဂ႐တစကနားေထာငရေကာငးမနးလမသဘး။

ဘာမလႀကတငျပငဆငတာမးမရခဘး”

မစႏၵာေအး၊၃၉ႏစ၊သကၤနးကငေကးရြာ၊လပြတာၿမ႕နယCredit:MCCA/UN-Habitat(2016)

ရာသဥတေျပာငးလမႈကလကရတ႔ျပနေဆာငရြကမႈေတြကဘာလ။

မၾကာေသးမႏစမားအတြငး ျမနမာႏငငသညလမႈေရးဆငရာကာကြယေစာငေရာကေပးမႈ၊ ျပညသလထကနးမာေရးႏင DRR က႑မားတြငမဝါဒ နညးလမးသစတစရပက ေရးဆြျပဌာနးခၿပးယငးသည ရာသဥတဆငရာ ေဘးအႏရာယမားေျကာင ျပညသလထ၏ ထခကလြယမႈကေလာနညးေစရာတြငအဓကအခနးက႑မပါဝငေနပါသည။

ႀကတငသတေပးမႈစနစမား ပမေကာငးမြနေစျခငး အထးသျဖင ႏငငအဆင မးေလဝသေလလာမႈစြမးရည ပမေကာငးမြနလာျခငးႏင မးေခါငျခငး၊ ေရႀကးျခငးဆငရာ ႀကတငသတေပးစနစမား ထေထာငျခငးတ႔သညအမးသားအဆငလကေလာညေထြျဖစေစေရးအစအစဥႏငလပငနးမားတြငအေရးႀကးသညနယပယတစခအျဖစသတမတထားပါသည။

ေနာကဆးေရးဆြထားသည ျမနမာႏငငသဘာဝေဘးအႏရာယေလာခေရးလပငနးအစအစဉ(၂ဝ၁၇)သညဆကစပပါဝငပတသကသအမးမးေပါငးစပပါဝငသည နညးလမးတစရပေဆာငရြကျခငးျဖင ‘ခႏငရညရသညဖြ႕ၿဖးတးတကမႈအားထနးသမးျခငး”ျဖစေစရနရညရြယၿပးရာသဥတေျပာငးလျခငးႏငလမႈေရးဆငရာကာကြယေစာငေရာကေပးမႈမားကအခငအမာထညသြငးစဥးစားထားပါသည။

ျမနမာႏငငေဒသချပညသမားသဘာဝေဘးအႏရာယဒဏခႏငရညရေရးအမးသားအဆင မေဘာင (၂ဝ၁၇) သည (ရာသဥတဆငရာ ေဘးအႏရာယမား အပါအဝင) သဘာဝေဘးအႏရာယမားအား ရငဆငေနရခနတြငလမႈေရးဆငရာကာကြယေစာငေရာကေပးေရးႏငသဘာဝေဘးအႏရာယ ႀကတငျပငဆငကာကြယေရးတ႔အတြကေဆာငရြကမညလပ

ငနးမားေရးဆြအဆျပျခငးျဖငျပညသလထဗဟျပလကအားလးပါဝငမႈရေစကာေရရညတညတသညေဒသဖြ႕ၿဖးမႈအားျမႇငတငေပးရနရညရြယပါသည။

မၾကာေသးမအခနက စတငေဆာငရြကခသည ျမနမာႏငင အမးသားအဆင ကနးမာေရးဆငရာ လပငနးအစအစဥ (၂ဝ၁၇−၂၀၂၁) သညျပညသလထတစရပလး ကနးမာေရးဆငရာ အေျခခဝနေဆာငမႈမားကပမေကာငးမြနစြာ ရရေရးဆသ႔ ေလာကလမးႏငရန လမးခငးေပးထားပါသည။အဆပါလပငနးအစအစဥသညရာသဥတေျပာငးလမႈသ႔မဟတေဘးအႏရာယမားက ရငးရငးလငးလငး ေဖာျပထားျခငး မရေသာလညးသဘာဝေဘးအႏရာယမားစမခန႔ခြမႈႏငအမားျပညသအေရးေပၚကနးမာေရးႏငအငးဆကပးမႊားမားေၾကာငျဖစပြားလာသညေရာဂါပးမားအားထနးခပေရးစမကနးမားကသ႔ DRR ႏင ဆကႏႊယသည စမကနးမားအပါအဝင “အထးသျဖင ၿမ႕နယအဆငႏင ေအာကေျခအထပမကယျပန႔သညကနးမာေရးစနစအတြငးလပငနးအစအစဥမားကထထေရာကေရာကႏင ျပညျပညဝဝအေကာငအထည ေဖာေဆာငရြကေရး ျမငတငေပးမညမေဘာငတစရပအေနျဖငပပးေပးထားပါသည”(MoHS,2016)။

အမးသားအဆင လမႈေရးဆငရာ ကာကြယေစာငေရာကေပးေရး မဟာဗဟာေျမာကလပငနးအစအစဥ (၂၀၁၄)တြငသတငးအခကအလကမား၊ အေျခခဝနေဆာငမႈမား ႏင ႀကတငခန႔မနးႏငသည ဝငေငြမားတ႔အား တးျမႇငရရသးစြေစျခငးျဖင ျပညသလထ၏ ထခကလြယမႈမားကေလာနညးလာေစေရးတြငအေထာကအကျဖစေစရနကသ႔သဘာဝေဘးအႏရာယႏငရာသဥတေျပာငးလမႈတ႔ႏငဆကႏႊယသညလမႈေရးဆငရာကာကြယေစာငေရာကေပးမႈမား၏ အေသးစတရညရြယခကမား ပါရပါသည။

6

လအပေသာတ႔ျပနေဆာငရြကမႈကဘာေတြလ။

ရာသဥတႏင ဆကႏႊယသည သဘာဝေဘးအႏရာယမားသည ျမနမာႏငငတစဝမးလးတြင လမႈေရးဆငရာဆး႐ႈးမႈမား ႀကးမားစြာျဖစေစ ခၿပးျဖစပါသည။ အနာဂတကာလ ရာသဥတသည ယေန႔ႀကေတြ႕ေနရသညထက ပမျပငးထနလာမည ျဖစပါသည။သ႔အတြကေၾကာင DRR၊ကနးမာေရးႏငလမႈေရးဆငရာကာကြယေစာငေရာကေပးမႈမားအေပၚလကရမဝါဒေရးရာ စတငေဆာငရြကမႈက ပမအားေကာငးလာေစရန လအပၿပးအနာဂတကာလ၏မေသခာမေရရာမႈမားကထခကလြယသည ေဒသချပညသမားႏငစးပြားေရးက႑မားအေနျဖငရငဆငႏငရနျဖစပါသည။

ရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယစမခန႔ခြမႈ−ျမနမာႏငငအေနျဖငရာသဥတဆငရာေဘးအႏရယစမခန႔ခြမႈစနစမားထေထာငသငၿပးDRRလပငနးအစအမမား ေရးဆြအေကာငအထညေဖာျခငးတြငထညသြငး ေပါငးစပေပးသငပါသည။ဥပမာ ႀကတငသတေပးမႈပမေကာငးလာေရး၊သဘာဝေဘးအႏရာယမား ဆနးစစခကမားတြင ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာအခကအလကမားအသးျပမႈျမႇငတငေရးႏငေဂဟစနစကအေျခခသညDRR လပငနးမား အေကာငအထညေဖာေရးတ႔အတြက ႏငငအဆငႏငေဒသအဆငမးေလဝသႀကတငခန႔မနးမႈစနစမားပမခငမာအားေကာငးလာေစျခငးျဖငေဆာငရြကႏငပါသည။

ျပညသလထကနးမာေရးအျပညအဝေစာငေရာကေပးမႈ− ျမနမာႏငငသညလကရႏငအသစျဖစေပၚလာသညရာသဥတဆငရာကနးမာေရးအႏရာယမားအား ရငဆငတ႔ျပနႏငမည ႏငငအဆငႏင ေဒသအဆငစြမးေဆာငရညမားကပမခငမာအားေကာငးေစသငၿပးအႏရာယအမားဆး ရငဆငႀကေတြ႕ႏငသည ေဒသချပညသမားအေနျဖင ကနးမာေရးေစာငေရာကေပးမႈမားရရေရး ေသခာေစသငပါသည။ ယငးက ေအာကေဖာျပပါအခကမားအားေဆာငရြကေပးျခငးျဖငေအာငျမငစြာရရေစႏငပါသည။

• က႑အလက အေသးစတ ရာသဥတဆငရာအႏရာယႀကေတြ႕ႏငမႈဆနးစစခကျပလပျခငးႏငကနးမာေရးက႑လကေလာညေထြျဖစေစေရး အစအမမားက ေရးဆြႏငရန

အတြကကနးမာေရးဆငရာပါရဂမားႏငအစးရဝနထမးမားကႏငငအဆငႏငေဒသအဆငစြမးေဆာငရညမားျမႇငတငေပးရနအလ႔ငာသငတနးမားကငးပေပးျခငး။

• ေရဆးထတျခငးႏငတစကယေရသန႔ရငးေရး(ဥပမာေရႏငေရဆးထတစနစမားတညေဆာကတပဆငေပးျခငးႏငအဆငျမႇငတငေပးျခငးမားျဖင) ရာသဥတဒဏ ႀကႀကခႏငသည ကနးမာေရးေစာငေရာကေပးမႈေဆး႐၊ေဆးေပးခနးမားျဖစေစေရးအတြကပမေကာငးမြနေအာင ေဆာငရြကေပးျခငးႏင ႏငငသားမားအားလး အေျခခဝနေဆာငမႈမားကရရေစျခငး။

• ရာသဥတဆငရာ ေဘးအႏရာယမားေၾကာင ရရျဖစပြားလာသညထခကဒဏရာႏင ေရာဂါဘယမားက ျပညသလထကယတင ႀကတငကာကြယႏငသည လပေဆာငခကမား ျပလပႏငေရးအတြကရာသဥတေျပာငးလမႈႏငကနးမာေရးက႑အားပမသျမငနားလညလာေစျခငး။

လမႈေရးဆငရာကာကြယေစာငေရာကေပးမႈႏငအားလးပါဝငလာမႈ−ႏငငအဆငႏင ေဒသအဆင အစးရအဖြ႕မားသည ရာသဥတေျပာငးလမႈႏငလကေလာညေထြျဖစေစျခငးႏင DRR လပငနးအစအစဥမား ေရးဆြအေကာငအထညေဖာျခငးတ႔တြင လမႈေရးဆငရာ ကာကြယေပးေရးႏငအားလးပါဝငမႈရလာေစေရး သေဘာတရားက ေအာကေဖာျပပါအခကမားအားလပေဆာငေပးျခငးျဖငပငမလပငနးစဥတစခအျဖစထညသြငးသတမတကာေဆာငရြကေပးသငပါသည။

• ကေလးသငယမား၊ဆငးရႏြမးပါးသမားႏင ခ႕တအားငယသအပစမား၏လအပခကမားကထညသြငးစဉးစားေပးထားေသာအားလးပါဝငသည ရာသဥတေျပာငးလမႈႏင လကေလာညေထြျဖစေစျခငး၊ႏင DRR

7

လပငနးအစအစဥမား ေရးဆြျခငးႏင မဝါဒမားခမတေရးဆြျခငးႏငအေကာငအထညေဖာ ေဆာငရြကျခငးမားတြင ၄ငးတ႔၏ ပးေပါငးပါဝငမႈရေရးအေလးေပးေဆာငရြကျခငး။

• ဝငေငြနညးသညမသားစမား၊မသနစြမးသမားႏငအမးသမးအမေထာငဦးစးသည အမေထာငစမားကသ႔ ထခကလြယသည အပစမားက ရညမနးခကထားကာရာသဥတေျပာငးလမႈႏငလကေလာညေထြျဖစေစေရးနညးလမးမားႏငDRRေဆာငရြကမညနညးလမးမားကဟနခကညညျဖစေစျခငး။

ရာသဥတဆငရာ ေဘးအႏရာယမားႏင ကနးမာေရးက႑အတြက ေရးဆြထားသည ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာမဟာဗဟာဆသညမာအဘယနညး။

ျပညေထာငစသမၼတျမနမာႏငငေတာအစးရသညျမနမာႏငငအမးသားအဆငရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာမဝါဒကမၾကာေသးမကာလအတြငးေရးဆြထားျပး ႏငငေတာ၏ ေရရညေမာမနးခကအျမငမား ပါဝငကာရာသဥတေျပာငးလမႈကတ႔ျပနေဆာငရြကမညအဆငျမငမဝါဒျဖစပါသည။

ျမနမာႏငင၏ပစၥပၸနႏငအနာဂတကာလမးဆကမား၏ခမးေျမသာယာမႈရေရးအတြကေရရညတညတၿပးခမးသာၾကြယဝမႈႏငျပညစကာအားလးပါဝငေစလက ရာသဥတဒဏခႏငရညရၿပး ကာဗြနထတလႊတမႈနညးသညလ႔အဖြ႔အစညးတစရပျဖစေစရနေမာမနးပါသည။

ျမနမာႏငင ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ မဟာဗဟာႏင လပငနးအစအစဥ(MCCS&MP)၂ဝ၁၈−၂ဝ၃ဝသညရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာမဝါဒကအေကာငအထညေဖာေဆာငေပးမညအဓကကသညနညးလမးျဖစၿပး ယငးတြင က႑အလက ရညမနးခကမားႏငတ႔ျပနေဆာငရြကမညလပ ငနးမားသတမတေဖာ ျပထားပါသည။

ရာသဥတဆငရာ ေဘးအႏရာယမားႏင ကနးမာေရးက႑အတြက ေရးဆြထားသညရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာလပငနးအစအစဥတြငေအာကေဖာျပပါရလဒမားေအာငျမငစြာရရေစရနရညမနးပါသည။

ေဒသချပညသမားႏငစးပြားေရးလပငနးက႑အသးသးသညရာသဥတေၾကာငျဖစပြားလာသည သဘာဝေဘးအႏရာယမား၊ ေဘးဥပဒမားႏငကနးမာေရးဆငရာ ဆးကးမားအား တ႔ျပနေဆာငရြကႏငၿပး ျပနလညထေထာငႏငစြမးရလာမညျဖစပါသည။

က႑၏ တ႔ျပနေဆာငရြကမႈသည MCCS&MP တြင ေဖာျပထားသညအတငး ေအာကေဖာျပပါ အဓကအေျခခမ သေဘာတရားမားအေပၚအေျခခထားပါသည−

• အားလးပါဝငသည ဖြ႕ၿဖးမႈတြင ဆငးရႏြမးပါးသ၊ ေျမမယာမ၊ခ႕တအားႏြသႏငထခကလြယသအမးသမးမားႏငအမးသားမားပါဝငလာၿပး ေျပာငးလမႈတစရပက ေဆာငရြကမညသမားအျဖစျပမလပေဆာငရြကလာရနႏငပထဝဝငေဒသမားအားလးကပါဝငပေဖာကာ ရာသဥတဒဏခႏငရညရၿပး ကာဗြနထတလႊတမႈ နညးသညဖြ႕ၿဖးမႈလပငနးမားေဆာငရြကျခငးျဖငျဖစေပၚလာမညအခြငအလမးမားမအကးေကးဇးမားရရလာေစရနျဖစပါသည။

• ေပါငးစပမႈျဖငဖြ႕ၿဖးတးတကမႈတြငအစးရ၊ဖြ႕ၿဖးေရးမတဖကအဖြ႕မား၊အရပဘကလမႈအဖြ႕အစညးမား၊ပဂၢလကက႑အဖြ႕အစညးမားႏငေဒသချပညသမားအၾကားဟနခကညညအဝငခြငက ျဖစေစၿပးမဟာဗဟာ၏အလးစေသာရညမနးခကမားကအေထာကအကျဖစေစမညမဝါဒမားႏငလပငနးအစအစဥမားကညႇႏႈငးေပါငးစပရာတြငလမးညႊနမႈျပေပးရနျဖစပါသည။

8

ရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယမားႏငကနးမာေရးက႑အတြကရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာလပငနးအစအစဥမားကျမနမာနငင၏ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာထခကလြယမႈမားကမညသ႔ရငဆငေျဖရငးေပးႏငပါသလ။

ရာသဥတေျပာငးလမႈ၏ျဖစနငဖြယအလားအလာရသညဆးကးမားႏငက႑၏အေသးစတအခကအချပနာမား

အဓကထခကလြယသညအေၾကာငးရငးမား

စြမးအင၊သယယပ႔ေဆာငေရးႏငစကမႈလပငနးက႑မားအတြကေဆာငရြကမညလပငနးအစအစဥ

(ေမာမနးရလဒမား)

တးတကမႈအားႀကးၾကပထနးသမးမညအညႊနးကနးမား

ျဖညးညႇငးစြာ ဝငေရာကလာသညသဘာဝေဘးအႏရာယမားႏင ႐တတရကဝငေရာကလာသည သဘာဝေဘးအႏရာယမား၊ ပငလယေရမကနာျပငျမငတကလာမႈမား၏အႏရာယတးပြားလာျခငး။

ေဝးလေခါငးပါးသညေဒသမားႏငဆကသြယႏငမႈေလာနညးလာျခငး။

ရာသဥတေၾကာင ျဖစပြားလာသညသဘာဝ ေဘးအႏရာယမားေၾကာငအသကဆး႐ႈးျခငးႏငအးအမမားပကစးျခငး။

အငးဆကပးမႊားႏငေရေၾကာင ျဖစလာသညေရာဂါမား ပန႔လာျခငး၊ တးလာျခငးႏငအပအားႀကးသျဖငဖားနာျခငး၊

ရာသဥတဆငရာ ေဘးအႏရာယမားေၾကာငအစားအစာႏငေရမျပညစျခငး၊အာဟာရခ႕တျခငး။

ၿမ႕ျပေဒသမားသ႔ ရာသဥတေၾကာင ေရႊ႕ေျပာငးေနထငၾကျခငး။

မသနရငးသည ၿမ႕ျပ ပတဝနးကငေၾကာင ကနးမာေရးႏင ဘဝအရညအေသြးတ႔အေပၚထခကျခငး။

နငငႏငေဒသအဆငမားတြငDRR/စမခန႔ခြမႈစြမးရညမားအားနညးျခငး။

ေဆး႐၊ေဆးေပးခနးအေျခခအေဆာကအဦမား နညးပါးျခငးႏင အေျခခဝနေဆာငမႈမား ရရမႈတြငကန႔သတမႈမားရေနျခငး။

ကနးမာေရး ေစာငေရာကေပးမႈႏင ဝနေဆာငမႈမား အထးသျဖင ေကးလကေဒသမားတြငအားနညးျခငး။

ေကးလက−ၿမ႕ျပေရႊ႕ေျပာငးေနထငမႈ၊ဆငးရႏြမးပါးမႈႏငလမႈေရးဆငရာမညမမႈ။

တးပြားလာသညရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယမားအား တ႔ျပနရငဆငရနကနးမာေရးႏင လမႈေရးဆငရာ စနစမားတြငစြမးေဆာငရညနညးပါးမႈ။

ျပညသလထ၏ကနးမာေရးအေပၚရာသဥတေျပာငးလမႈ၏အကးသကေရာကမႈမားကအမားျပညသသျမငနားလညမႈအဆငနမျခငး။

ရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယစမခန႔ခြမႈစနစအားေကာငးစြာဖြ႕စညးထားၿပးျပညသလထ+ကနးမာေရးႏငခမးေျမသာယာစြာေနထငနငေရးအေပၚသကေရာကလာသည ေဘးအႏရာယမား+ဆးကးမားႏင ျပငးထနလာမႈမားကထေရာကစြာ တ႔ျပနေဆာငရြကႏငေရးအတြက ႏငငအဆငတြင ခငမာစြာေပါငးစပထားျခငး။

ျမနမာနငငသည ရာသဥတ ေျပာငးလမႈမျဖစေပၚလာသညျဖစႏငေခအလားအလာရေသာပကစးဆး႐ႈးမႈမားအတြကႀကတငျပငဆငရနႏငျပနလညထေထာငရန လမႈေရးဆငရာ ကာကြယေစာငေရာကေပးမႈမား၊ ကားမ ေရးရာထညသြငးစဥးစားမႈမားႏငေဘးအႏရာယဆငရာရနပေငြရရမႈတ႔ကပမေကာငးမြနစြာေဆာငရြကထားၿပးျဖစပါသည။

ျမနမာနငင+ ကနးမာေရး စနစသညပမတးတကေကာငးမြနလာၿပး ရာသဥတေၾကာင ျဖစပြားလာသည ကနးမာေရးဆငရာ ေဘးအႏရာယမားကကငတြယေျဖရငးနငကာ ရာသဥတဒဏေၾကာင ထခကလြယသည ေဒသချပညသမားအေနျဖင သဘာဝေဘးအႏရာယမားႏင ကနးမာေရးဆငရာအႏရာယမားက ထထေရာကေရာကတ႔ျပနေဆာငရြကရာတြငအေထာကအကျဖစေစပါမည။

# ေရးဆြထားသည ရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယ စမခန႔ခြမႈစနစမား+အေရအတြက။#ကားမေရးရာတ႔ျပနေဆာငရြကမညနညးလမးမား ထညသြငးစဥးစားကာေဘးအႏရာယဆငရာေျမပေရးဆြျခငး၊ႀကတငသတေပးစနစမား၊ သဘာဝေဘးအႏရာယ ႀကတင ျပငဆငကာကြယေရးႏင တ႔ျပနေဆာငရြကနငေရးအတြက လအပသည နညးပညာမားရရၿပးသည ေဒသချပညသမား၊ ေဒသအစးရအဖြ႕မားႏင အရပဘက လမႈအဖြ႕အစညးမား+အေရအတြက။#ရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယစမခန႔ခြမႈႏငပတသကသည အစအမမားေရးဆြနငသညတငးေဒသႀကး၊ျပညနယမားႏငၿမ႕နယမား+အေရအတြက။#ရာသဥတေျပာငးလမႈအားထညသြငးေပါငးစပထားသည လမႈေရးကာကြယေစာငေရာကေပးမႈဆငရာ မဝါဒမား၊မဟာဗဟာမားႏငရနပေငြခြေဝခထားမႈမားႏင လပငနးအစအစဥမား အေရအတြက။#ရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာငကားမေရးရာထခကလြယမႈဆနးစစခကမားေဆာငရြကၿပးစးမႈအေရအတြက။#လမႈေရးကာကြယေစာငေရာကေပးမႈႏင ခနငရညရေရး တညေဆာကေပးသညလပငနးမားအတြကအရငးအျမစမားက ရာခငနႈနးအလက ခြေဝခထားသညဆကစပပါဝငပတသကသအေရအတြက။#ရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယစမခန႔ခြမႈႏင လမႈေရးကာကြယေပးမႈ လပငနးမားအတြက ရနပေငြရရရန ၄ငးတ႔ရနပေငြခြေဝခထားသညစနစမားတြငရာသဥတေျပာငးလမႈက ထညသြငးေပါငးစပထားသည တငးေဒသႀကး၊ျပညနယႏငၿမ႕နယမားအေရအတြက။ကနးမာေရးက႑တြငရာသဥတေျပာငးလမႈက ထညသြငးေပါငးစပထားသညဥပေဒမား၊နညးဥပေဒမား၊မဝါဒမားႏငလပငနးအစအစဥမားအေရအတြက။# ရာသဥတဆငရာ ေဘးအႏရာယႏငသဘာဝေဘးအႏရာယဆငရာ ေျမပေရးဆြျခငး၊ ကနးမာေရးဆငရာ ေဘးအႏရာယမားကႀကတငစးစမးသရျခငး၊

#ခန႔မနးျခငးႏငခႏငရညရေရးအစအမမားေရးဆြျခငးတ႔တြင စြမးေဆာငရညျပညဝသည ကနးမာေရးဆငရာ ကၽြမးကငပါရဂ ဆရာဝနမားႏင အစးရဝနထမးမားအေရအတြက။#ရာသဥတေၾကာငထခကလြယသညတငးေဒသႀကး/ ျပညနယႏင ၿမ႕နယမားတြင ေကာငးမြနသည ကနးမာေရးႏင ေရဆးထတ အေလအကငမားနငခနငရညရသည ကနးမာေရးဆငရာအေျခခ အေဆာကအဦမားျဖင ျပညစစြာရရၿပးသညအမေထာငစအေရအတြက။

9

က႑ဆငရာလပငနးအစအစဥ

မဝါဒမားႏငဥပေဒ

ရညရြယခက - သဘာဝေဘးအႏရာယေလာခေရး၊ လမႈေရးဆငရာကာကြယေပးမႈႏငကနးမာေရးဆငရာမဝါဒ၊ဥပေဒႏငစညးမဥးစညးကမးမားတြင ရာသဥတေျပာငးလမႈဟသညအေၾကာငးအရာအားထညသြငးေပါငးစပရန။

ေဆာငရြကမညလပငနးမား

• ရာသဥတေျပာငးလျခငးအား ထညသြငး ေပါငးစပႏငရနအတြကအားနညးကြာဟခကမား ခြျခားသတမတရနႏင လပငနးနယပယသတမတရနလကရမဝါဒမား၊မဟာဗဟာမားႏငလမးညႊနခကမားကျပနလညစစစသးသပျခငး။

• ေဘးအႏရာယကသတမသည မဝါဒဆငရာဖြ႕ၿဖးမႈႏင လပငနးအစအမမားျဖစေစေရးအတြက DRR၊ လမႈေရးဆငရာ ကာကြယေပးမႈ၊ကားမတနးတညတျဖစမႈႏငကနးမာေရးဆငရာမဝါဒမားႏငလပငနးအစအစဥမားတြင ရာသဥတေျပာငးလမႈအား ထညသြငးေပါငးစပျခငး။

• ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာေဘးအႏရာယမားထညသြငးပါဝငလာေစရန သဘာဝေဘးအႏရာယ ႀကတငျပငဆငကာကြယေရး အစအမမားအားေရးဆြရနႏင ျပနလညမြမးမျပငဆငရန ၿမ႕နယ သ႔မဟတခ႐ငမားသ႔ပပးကညေပးျခငး။

• DRR ႏင ရာသဥတေျပာငးလမႈလကေလာညေထြျဖစေစေရးလပငနးမားက အေကာငအထညေဖာျခငးႏင ျမစဝကြနးေပၚ၊ အပပငးေဒသ၊ ကမး႐းတနးႏင ေတာငတနးေဒသမားရ ထခကလြယသညၿမ႕နယမားတြငအရနအဟနျမႇငေဆာငရြကျခငး။

• ေဘးအႏရာယမးစအား ႀကတငျပငဆငကာကြယေရးႏင တ႔ျပနေဆာငရြကမည လပငနးအစအစဥမားတြင ရာသဥတေၾကာင ျဖစေပၚလာသညသဘာဝေဘးအႏရာယမားပါဝငလာေစရန ျပနလညမြမးမျပငဆငျခငးႏငအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကျခငး။

• ေဘးကငးလျခသည ေသာကသးေရမားတးျမႇငရရေစျခငး၊ ေရဆးထတစနစမားေကာငးမြနေစျခငးနငျပမေနထငမႈပစမားေျပာငးလလာေရးဆကသြယအသေပးျခငးတ႔ျဖင ရာသဥတေၾကာငျဖစေသာေရနငဆကစပသည ကနးမာေရးဆငရာ ေဘးအႏရာယမားကေလာနညးေစမညလပငနးမားအားအေကာငအထညေဖာျခငး။

• လမႈေရးကေျပာငးမႈမား၊လမႈဘဝေနထငမႈပစအမးမး၊မးေလဝသညႊနးကနးမားက အေျခခသည သးႏအာမခလပငနးႏငေခးေငြနငဥစၥာပစၥညးရရေရး လမႈေရးဆငရာ ကာကြယေပးမႈနညးလမးမားကထခကလြယသည ေဒသ (၅) ခတြင ေရ႕ေျပးစမးသပ ေဆာငရြကျခငး။

ဖြ႕စညးမႈ

ရညရြယခက - ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ တ႔ျပနမႈမားအား အစအမမားျဖငေရးဆြအေကာငအထညေဖာႏငရနအဖြ႕အစညးဆငရာႏငလပပငခြငအာဏာခြေဝေပးမညလပငနးစဥမားတညေဆာကရန။

ေဆာငရြကမညလပငနးမား

• ရာသဥတေျပာငးလမႈဟသညအေၾကာငးအရငးတစရပတြငလသားအရငးအျမစမားတးပြားဖြ႕ၿဖးလာေစေရးအပါအဝငထေရာကသညႀကတငျပငဆငမႈမားႏင တ႔ျပနေဆာငရြကမႈမားအတြက သဘာဝေဘးအႏရာယစမခန႔ခြေရးေကာမတအားပမ ခငမာအားေကာငးေစျခငး။

• ရာသဥတေျပာငးလမႈ ဆးကးမားအား ရငဆငေျဖရငးႏငရန ကနးမာေရးဆငရာထခကလြယမႈအားဆနးစစျခငးႏငကနးမာေရးက႑တြငလကေလာညေထြျဖစေစေရးအစအမမားေရးဆြျခငး။

• ရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယစမခန႔ခြမႈအတြကနငင၊တငးေဒသႀကး၊ျပညနယႏငခ႐ငအဆငမားအၾကားခတဆကေနမႈမားနငျဖစႏငေခရသည ယႏရားမားတညေဆာကနငေရး ေလလာမႈမား ျပလပျခငး။

• ထေရာကသည ႀကတငသတေပးစနစႏင ဆကသြယအသေပးျခငးအတြကအဖြ႕အစညးဆငရာယႏရားအသစတညေဆာကျခငး။

• ရာသဥတေၾကာငျဖစေပၚလာသည ေဘးအႏရာယႏင ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ သငခနးစာမားအေပၚ နညးပညာအကအညမားပပးေပးနငရန ဟသၤာတၿမ႕ရ အမးသားအဆင သဘာဝေဘးအႏရာယစမခန႔ခြေရးနညးပညာဗဟဌာနအားအားျဖညေပးျခငး။

စြမးေဆာငရညမား

ရညရြယခက - ရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယမား စမခန႔ခြမႈကထထေရာကေရာကေဆာငရြကႏငရနဆကစပဝနႀကးဌာနမားအားအသပညာေပးျခငးႏငစြမးေဆာငရညျမႇငတငျခငးပမေဆာငရြကရန။

ေဆာငရြကမညလပငနးမား

• ရာသဥတေျပာငးလမႈဟသညအေၾကာငးအရငးတစရပတြငသဘာဝေဘးဒဏမတမးေရာငခလႈရာအေဆာကအဦစမခန႔ခြမႈ၊ရာေဖြမႈႏငကယဆယမႈတ႔ ေဆာငရြကျခငးႏငပတသက၍ ေဒသချပညသမားအားသငတနးပ႔ခေပးျခငး။

• ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာသေတသနလပငနးမားေဆာငရြကနငရနအတြက မးေလဝသႏင ဇလေဗဒညႊနၾကားမႈဦးစးဌာနအားသငတနးေပးျခငးႏငေလလာေရးခရးစဥမားေစလႊတေပးျခငး။

• ရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာင ကနးမာေရးဆငရာ ဆးကးမားကအသပညာေပးျခငးႏင ကနးမာေရးဆငရာ လပငနးအစအစဥနငအစအမတြင ရာသဥတေျပာငးလမႈအား ပငမလပငနးစဥတစရပအျဖစထညသြငးႏငေရးသငတနးမားပ႔ခေပးျခငး။

10

• DMH၊က႑အလကဆကစပဌာနမားႏငတကသလေကာငးသားမားအား ရာသဥတဆငရာ ေဘးအႏရာယမား စမခန႔ခြမႈအတြကအသးတညသညအေထာကအထားမားရရေရးႏင၄ငးတ႔ကယတငစြမးေဆာငရညမား တညေဆာကႏငရနအတြက သေတသနလပငနးရနပေငြမားပပးေပးျခငး။

• ရာသဥတေျပာငးလမႈႏငကနးမာေရးဆငရာသငခနးစာမားကစာသငေကာငး၊တကသလႏငသငတနးသငၾကားမႈအစအစဥမားတြငထညသြငးေပါငးစပျခငး။

ရနပေငြ

ရညရြယခက-ရနပေငြရငးျမစမးစအားအသးျပလကေဒသအဆငတြငရာသဥတေျပာငးလမႈအား ရငဆငေျဖရငးႏငရန ရနပေငြျပညစေရးေဆာငရြကရန။

ေဆာငရြကမညလပငနးမား

• နငငအဆငႏင တငးေဒသႀကးျပညနယအဆင DRRလပငနးအစအမမားေရးဆြျခငးႏင ရနပေငြ ခြေဝေပးျခငးမားတြင ရာသဥတေျပာငးလမႈအားထညသြငးေပါငးစပျခငး၊

• DRR ႏင ရာသဥတေျပာငးလမႈ လကေလာညေထြ ျဖစေစျခငးအတြကရနပေငြမားရာေဖြေရးနငစမခန႔ခြေရးစြမးရညမားေကာငးမြနလာေစရန ဆကစပအဖြ႕အစညးမား၏ စြမးေဆာငရညမား တညေဆာကေပးနငေရးအတြက သငတနးႏင ေလလာေရးခရးစဥမားစစဥေပးျခငး။

• ရာသဥတဆငရာေဘးအႏရာယမားႏငသဘာဝေဘးအႏရာယမားအား တ႔ျပနေဆာငရြကျခငးမား၌ အေထာကအကျဖစေစရန နငငအဆငအေရးေပၚရနပေငြတစရပစ႐းရာေဖြျခငး။

နညးပညာႏငတထြငဆနးသစမႈမား

ရညရြယခက-ရာသဥတဒဏခနငရညရၿပးကာဗြနထတလႊတမႈနညးပါးသညနညးပညာႏငအေလအကငမားတးျမႇငရရေစရန။

ေဆာငရြကမညလပငနးမား

• သတငးအခကအလကမားႏငဆကသြယအသေပးသညနညးပညာႏငထေရာကသညရာသဥတေျပာငးလမႈႏငလကေလာညေထြျဖစေစျခငးႏငDRRလပငနးမားျဖငတ႔ျပနေဆာငရြကျခငးမားအတြကကြ မးကငမႈကအေျခခသညအျခားနယပယမားအေပၚအစးရဝနထမးမားအားသငတနးပ႔ခေပးျခငး။

• အမားျပညသတစရပလး မးေလဝသႏင ရာသဥတဆငရာ ႀကတငခန႔မနးခကမားက တစေန႔တာလး သရနငေစမည ႀကတငသတေပးစနစမားထေထာငျခငး။

• အသးျပလကရသည ကရယာပစၥညး၊ တနဆာပလာႏင နညးကရယာမား (ပငလယ၊ သမဒၵရာ)က ေခတမသည နညးပညာမားေပါငးစပျခငးျဖင လကရစနစမား၏ စြမးေဆာငရညမားက ပမေကာငးမြနေစျခငး။

• ေရ၊ေလႏငအစားအစာမားအားခြျခမးစတျဖာေလလာနငရနဓာတခြစမးသပခနးတညေဆာကျခငးသ႔မဟတကနးမာေရးနငအားကစားဝနႀကးဌာနႏင အဓကၿမ႕ႀကး (၃) ၿမ႕တြင တညေဆာကတပဆငေပးျခငး။

• ရာသဥတဒဏေၾကာငထခကလြယသညၿမ႕နယမားတြငရာသဥတဒဏက ႀကႀကခနငသည အေရးႀကးသည အေျခခအေဆာကအဦ၊စာသငေကာငးမားႏင ေဆး႐မားအပါအဝင−မား ျဖစေစရန ျပနလညျပျပငတညေဆာကျခငး။

• ေဒသချပညသမားအတြက သတငးအခကအလကမား ျပစျဖန႔ေဝေပးႏငရနစကပးေရးမးေလဝသသတငးအခကအလကစမခန႔ခြမႈစနစကသ႔ ရာသဥတႏင မးေလဝသသတငးအခကအလက ဝနေဆာငမႈမားတညေဆာကေပးျခငး။

• ထခကလြယမႈဆနးစစျခငးနင အႏရာယကေရာကႏငသည တညေနရာျပေျမပမားေရးဆြျခငးကသ႔သပၸနညးကနငနညးပညာဆငရာကြမးကငမႈမား ရလာေစေရးအတြက အစးရဝနထမးမားႏင ဖြ႕ၿဖးေရး လကေတြ႕လပေဆာငေနသမားအား ေလကငပးေထာငေပးျခငး။

• (ျမစဝကြနးေပၚ၊ အပပငးေဒသ၊ ကမး႐းတနး၊ ေရႀကးေဒသႏငေတာငတနးေဒသမားတြင)ရာသဥတေၾကာငျဖစပြားလာသညေရာဂါမားကကနးမာေရးဆငရာ ႀကတငသတေပးမႈစနစအတြက မးေလဝသအခကအလကမားျဖင ႏငငအဆငႏင တငးေဒသႀကးအဆငပးေပါငးေစာငၾကညစစေဆးမႈစနစမားထေထာငေပးျခငး။

မတဖကအဖြ႕အစညးမား

ရညရြယခက - ရာသဥတေျပာငးလမႈဒဏ ခႏငရညရေရးႏင ေရရညတညတခငျမေရးတ႔အတြကႏငငအဆင၊တငးေဒသႀကး၊ျပညနယအဆငမားတြင ပဂၢလက−ျပညသနင အရပဘကလမႈအဖြ႕အစညး မတဖကေဆာငရြကျခငးမားကျမႇငတငရန။

ေဆာငရြကမညလပငနးမား

• ၿမ႕နယ၊ခ႐င၊တငးႏငႏငငအဆငတြငဆကစပပါဝငပတသကသမးစပါဝငသည သဘာဝေဘးအႏရာယ စမခန႔ခြမႈေကာမတမားအသစဖြ႕စညးျခငး၊ သ႔မဟတ အားျဖညျခငးႏင ရၿပးသားအဖြ႕အားအားေကာငးေစျခငးႏင ရာသဥတေျပာငးလမႈက ယငးအဖြ႕အတြငးတြငေပါငးစပေပးျခငး။

• ကြနယကတစခတညေဆာကျခငးႏငDMHသညရာသဥတဆငရာႏင သဘာဝေဘးအႏရာယမား ခန႔မနးျခငးဆငရာ သတငးအခကအလကမားႏင အသပညာဗဟသတ ဖလယႏငရန နငငတကာကြနယကမားနငခတဆကျခငး။

11

• ရာသဥတဒဏေၾကာငထခကလြယသည ေဒသမားတြင ရာသဥတဆငရာ ေဘးအႏရာယမား စမခန႔ခြျခငးအေပၚဆကစပပါဝင ပတသကသမးစပါဝငသည စမကနးမားေရးဆြ အေကာငအထညေဖာျခငး။

• အပပငးေဒသ၊ျမစဝကြနးေပၚႏငကမး႐းတနးေဒသမားတြငအမားဆးထခကလြယသညၿမ႕နယမားကရညမနးဦးတည၍အစမးေရာင

ရလဒမားေအာငျမငစြာရရရမညအခနကာလသတမတခက

၂ဝ၂ဝ ၂ဝ၂၅ ၂ဝ၃ဝ

မဝါဒႏငအဖြ႕အစညးဆငရာရညမနးခကမားအားလးအျပညအဝအေကာငအထညေဖာၿပးျခငး။

ရညမနးခကနငအည သတမတထားသည အဓကလပငနးနယပယမားအားလးတြငအေကာငအထညေဖာျခငး၊

စြမးေဆာငရညအျပညအဝျဖငနငငအတြငးထထေရာကေရာကေဆာငရြကနငျခငး။

အဓက ရညမနးခကပနးတငမားအားလးေအာငျမငစြာအေကာငအထညေဖာၿပးျဖစျခငး။

လကရေဆာငရြကေနသည ခနငရညရေရးႏင လကေလာညေထြျဖစေစေရးလပငနးမားအတြကလအပသညရနပေငြစးဆငးမႈျဖစေပၚရရေစျခငး။

ေမာမနးထားသညရလဒမားအား ျဖစေပၚေစမညရနပေငြစးဆငးမႈယႏရားအားတညေဆာကၿပးျခငး။

စြမးေဆာငရညမားအား ျပညဝစြာ ျဖညဆးေပးၿပးျခငးႏငလပငနးေဆာငရြကရနအသငျဖစေနျခငး။

ဖြ႕ၿဖးေရးလပငနးစမကနးမား ေရြးခယေဆာငရြကရာတြင ေရရညတညတမႈဟသည အေၾကာငးရငးအားထညသြငးစဥးစားအေကာငအထညေဖာျခငး။

ရညမနးခကမားအားလးျပညဝေစေရးတြငအဓကကသည စြမးေဆာငရည ျမႇငတငေပးမႈမားႏငရနပေငြမားဆငရာလပငနးစဥယႏရားမားအားစတငေဆာငရြကျခငး၊။

ရာသဥတဆငရာရနပေငြ(GCF)ႏငလကေလာညေထြျဖစေစေရးဆငရာ ရနပေငြရရေရးအတြက ဆကစပပါဝငပတသကသမးစပါဝငေသာလမႈေရးဆငရာကာကြယေပးမႈနငခနငရညရေရးတညေဆာကသညစမကနးမားေရးဆြျခငး။

12

ရာသဥတဆငရာ ေဘးအႏရာယမားႏင ကနးမာေရးက႑

အတြငးတြငရာသဥတေျပာငးလမႈကတ႔ျပနေဆာငရြကျခငး

သည ေရရညတညတသည ဖြ႕ၿဖးတးတကမႈရလဒမားက

မညသ႔ေဆာငၾကဥးယေဆာငလာနငပါသနညး။

မးေလဝသခန႔မနးျခငးစနစအား ပမ အားေကာငးလာေစျခငး၊ အဓကစးပြားေရးက႑မားအတြက ရာသဥတဆငရာ ေဘးအႏရာယမားအားဆနးစစမႈျပလပျခငးႏင ပဂၢလကက႑အား အသပညာေပးလပငနးမားေဆာငရြကေပးျခငးတ႔သညတညၿငမသညစးပြားေရးလပငနးမား၊အစားအစာထတလပမႈစနစမားႏင အလပအကင ေဈးကြကမားက တညေဆာကရာတြငအေထာကအကျဖစေစႏငပါသည။

ရာသဥတဒဏခႏငရညရသညကနးမာေရးေဆး႐၊ေဆးေပးခနးစသညအေျခခအေဆာကအဦမားႏင ဝနေဆာငမႈမားက ျပညသလထအားလးရရေစရန ေဆာငရြကေပးျခငးသည သဘာဝေဘးအႏရာယမားေၾကာငအသကဆး႐ႈးနငမႈအႏရာယမေလာနညးလာႏငၿပးေဝးလေခါငးပါးသညေဒသမားတြငေနထငၾကသမား၏ခမးေျမသာယာမႈကပမေကာငးမြနေစႏငပါသည။

ရာသဥတေျပာငးလျခငးဟသညအေၾကာငးအရာကလမႈေရးဆငရာကာကြယေပးမႈစနစမားတြငေပါငးစပေပးျခငးဥပမာအလပအာမခေပးသညအစအစဥမားႏငသဘာဝေဘးအႏရာယေၾကာငထခကခစားရႏငသမားအတြကသငတနးပ႔ခေပးသညအစအစဥမားမတဆကအေကာငအထညေဖာေပးျခငးတ႔သည ဆငးရႏြမးပါးမႈ ေလာနညးပေပာကေစေရးတြငအေထာကအကျဖစေစႏငပါသည။အမးသမးမား၊ေရႊ႕ေျပာငးေနထငသမားႏင ဆငးရႏြမးပါးသမားကသ႔ အမားဆးထခကလြယသည အပစမား၏လအပခကမားကထညသြငးစဥးစားကာယငးတ႔ႏငအဝငခြငကျဖစေစမည မဝါဒမားေရးဆြအေကာင အထညေဖာမညဆပါက လမႈေရးဆငရာသာတညမျဖစေစသညရလဒမားထြကေပၚလာနငပါသည။

DRRမေဘာငအတြငးတြငေဂဟစနစကအေျခခသညလပေဆာငခကမားထညသြငးေပါငးစပေပးျခငးသညသဘာဝေဘးအႏရာယမားဒဏမခနငရညရျခငး၊ အမားျပညသ၏ ကနးမာေရးေကာငးမြနေစျခငး၊ ရာသဥတေျပာငးလမႈေလာခေရး (ကာဗြနစပယသေလာငျခငး)၊အစားအစာႏင ေရသယဇာတဖလျခငးနင ဇဝမးစမးကြမား တညျမျခငး စသညပးတြအကးအမးမးက ရရေစမညျဖစပါသည။ဥပမာအားျဖငသစေတာမားအားျပနလညျပစပးေထာငျခငးသညေရႀကးမႈအႏရာယမကာကြယေပးျခငး၊ ေရသန႔စငျခငးနင အစားအစာမားရရေစျခငး စသညတ႔ကသ႔အေရးႀကးသညေဂဟစနစဝနေဆာငမႈမားကျပညဝေစပါသည။

ပတဝနးကငဆငရာႏင ကနးမာေရးဆငရာ ပညာေပးလပငနး အားေကာငးလာျခငးႏင DRRတြငကေလးသငယမားႏင လငယမား ပါဝငေဆာငရြကလာျခငးသည တညၿငမသည အနာဂတတစခသ႔ ဦးတညသညလမႈေရးဆငရာအေျပာငးအလမားကေဆာငၾကဥးလာႏငပါသည။

13

ရာသဥတထးကျဖစစဥမားႏငသဘာဝေဘးအႏရာယမားမ

ခႏငရညရေရးႏင လကေလာညေထြျဖစေစေရး တည

ေဆာကျခငး(BRACED)

BRACEDသညျမနမာႏငငအပါအဝငအာရေတာငပငးႏငအေရ႕ေတာငအာရေဒသတြင ရာသဥတထးကျဖစစဥမားမ ပမခနငရည ရလာေစေရးအတြက ျပညသလထအားကညေပးရန ရညရြယသည စမကနးမားျဖငလႊမးၿခထားပါသည။အြနလငးစာမကနာမတစဆငBRACED၏မတဖကအဖြ႕အစညးမားက ရာသဥတႏင မးေလဝသ သတငးအခကအလက၊ကားမေရးရာႏငလမေရးဆငရာသာတညမရမႈႏငနညးပညာႏငတထြငဆနးသစမႈမားကသ႔ေသာေခါငးစဥမားစလငစြာေဖာျပထားၿပးရာသဥတဒဏခႏငရညရေရး ေလလာသငယနငရန ပပးမႈမားျဖင အသပညာ၊ဗဟသတ အသစအဆနးမားႏင လကေတြ႕ေဆာငရြကႏငသည နညးလမးမားကေဝမေပးထားပါသည။

အေသးစတေလလာသရလပါက-www.braced.org

ကနးမာေရးႏငစမကနးေရးဆြသမားႏငမဝါဒခမတသမား

အတြက ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာ ဆနးစစမႈနညးလမး

မားစစညးမႈ။

ကမၻာကနးမာေရးအဖြ႕(WHO)သညကနးမာေရးကရာသဥတေျပာငးလမႈႏင လကေလာညေထြျဖစေစေရး ေဆာငရြကရနအတြက ကနကစရတခန႔မနးရန၊ ကနးမာေရးဆငရာ ထခကလြယမႈႏင လကေလာညေထြျဖစေစေရးအတြက ဆနးစစရန၊ ကနးမာေရးႏငပတသက၍လကေလာညေထြျဖစေစေရးေဆာငရြကမႈအား ႀကးၾကပကြပကရနႏင သးသပအကျဖတရနႏင ကနးမာေရးက႑ တညၿငမမႈရေရး တညေဆာကရန နညးလမးမားကသ႔ရာသဥတေျပာငးလမႈႏငျပညသလထကနးမာေရးဆငရာအခကအခ ျပနာမားက ေျဖရငးေဆာငရြကရာတြငအသးျပႏငသညအဓကရငးျမစမားပါဝငသည ဆနးစစမႈနညးလမးမား စစညးမႈက ျပစထတေဝထားပါသည။

အေသးစတေလလာသရလပါက-www.who.int/globalchange/resources/toolkit/en/

14

15

Learn more

Asian Development Bank (2015). Achieving Environmental Sustainability in Myanmar. ADB Economics Working Paper Series, No. 467| December 2015. Mandaluyong City, Philippines: Asian Development Bank, 2016. Available at: www.adb.org/sites/default/files/publication/177586/ewp-467.pdf.

Government of Myanmar (2015). The Republic of the Union of Myanmar. The Union Report, the 2014 Myanmar and Housing Census. Census Report Volume 2. Department of Population, Ministry of Immigration and Population. Available at: https://data.unhcr.org/thailand/download.php?id=421

Horton, R., De Mel, M., Peters, D., Lesk, C., Bartlett, R., Helsingen, H., Bader, D., Capizzi, P., Martin, S. and Rosenzweig, C. (2016). Assessing Climate Risk in Myanmar. New York, NY, USA: Center for Climate Systems Research at Columbia University, WWF-US and WWF-Myanmar.

International Centre for Integrated Mountain Development (ICIMOD) [online]. Support to Rural Livelihoods and Climate Change Adaptation in the Himalayas (Himalica) Initiative web-portal. Available at: www.icimod.org/?q=13764

Ministry of Agriculture, Livestock and Irrigation (2015). Myanmar Climate-smart Agriculture Strategy 2015.

Ministry of Natural Resources and Environmental Conservation (2012,a). Myanmar Initial National Communication under UNFCCC.

Ministry of Natural Resources and Environmental Conservation (2012,b). Myanmar’s National Adaptation Programme of Action (NAPA) to Climate Change.

Ministry of Natural Resources and Environmental Conservation (2017) Myanmar Climate Change Strategy and Action Plan (MCCS&MP) 2016–2030. Nay Pyi Taw, Myanmar: The Republic of the Union of Myanmar.

ျမနမာနငငရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာပးေပါငးအဖြ႕(MCCA)က၂ဝ၁၃ခနစတြငစတငထေထာငခၿပးရာသဥတေျပာငးလမႈေၾကာငျဖစေပၚလာမညစနေခၚမႈမားက ျပညေထာငစသမၼတ ျမနမာနငငေတာအစးရအေနျဖငရငဆငေျဖရငးရာတြငပပးကညရန ျဖစပါသည။MCCAသညသယဇာတႏငသဘာဝပတဝနးကငထနးသမးေရးဝနႀကးဌာန၊ပတဝနးကငထနးသမးေရးဦးစးဌာန၏ေဆာငရြကမႈမ ျဖစေပၚလာပါသည။ယငးကကမၻာ ရာသဥတေျပာငးလမႈဆငရာပးေပါငးအဖြ႕(GCCA)၏တစစတတစပငးအျဖစဥေရာပသမဂၢကရနပေငြေထာကပေပးချပးကလသမဂၢလမားအေျခခေနထငမႈအစအစဉ (UN-Habitat)ႏငကလသမဂၢပတဝနးကငဆငရာအစအစဥ (UNEnvironment)တ႔ကမတဖကအေကာငအထညေဖာေဆာငရြကခၾကပါသည။

အေသးစတေလလာသရလပါက-www.myanmarccalliance.org;Facebook:@myanmarccalliance

©2017MCCA/UN-Habitat.Allrightsreserved.ဤစာေစာငတြငေဖာျပပါရသညအျမငမားသညစာေရးသ(မား)၏အျမငမားသာျဖစၿပးကလသမဂၢအဖြ႕ဝငႏငငမားႏငကလသမဂၢ

လမားအေျခခေနထငမႈအစအစဥတ႔အပါအဝငကလသမဂၢ၏တရားဝငေဖာျပခကမဟတပါေၾကာငးအသေပးအပပါသည။ဓာတပမား−©MCCA/UN-Habitat(သးျခားေဖာျပထားျခငးမရပါက)

မကႏာဖးဓာတပ-ဆကြန/MCCA(၂ဝ၁၆)ေနာကေကာမကႏာဖးဓာတပ−ခငးျပညနယ၊ဟားခါးၿမ႕နယတြငအႏရာယမားသညအမပ

Credit:MCCA(2017)