mini-pili”)medportal.ge/linkedfiles/miscdata/6_21.pdf · 2015-01-23 · kiboTi ar SeiZleba...
Transcript of mini-pili”)medportal.ge/linkedfiles/miscdata/6_21.pdf · 2015-01-23 · kiboTi ar SeiZleba...
143
9. progestagenuli abebi
(“mini-pili”)
ganmarteba
progestagenuli abebi (pa) Seicavs hormonis mxolod erT saxeobas –
progestagens. aRniSnuli abebi kombinirebuli oraluri
kontraceptivebisagan gansxvavebiT ar Secavs estrogens, ris gamoc
SesaZlebelia maTi gamoyeneba meZuZuri qalebisaTvis, radgan ar aferxeben
rZis gamomuSavebas da dedis rZeSi mxolod umniSvnelo raodenobiT
gadadian.
progestagenuli abebis (“mini-pili”) tipebi
• SefuTva: 30 an 35 abiT. TiToeuli tableti Seicavs 300 mkg
levonorgestrels an 350 mkg noreTindrons;
• SefuTva 28 abiT: Seicavs 75 mkg norgestrels an 500 mkg linestrenols
(1–A, 3–A, 8–B, 9– B).
moqmedebis meqanizmi
• iwvevs saSvilosnos yelis lorwos Sesqelebas, rac xels uSlis
spermatozoidebis SeRwevas cervikalur arxSi;
• endometriumis histomorfologiuri cvlilebebis gamo gaZnelebulia
ganayofierebuli kvercxujredis implantacia saSvilonos RruSi;
• “mini-pilis” hipoTalamusze zegavlenis gamo hipofizis mier
gamomuSavebuli maluTeinizirebeli hormonis koncentraciis
daqveiTebis SemTxvevaSi 50-60%-Si aRiniSneba ovulaciis daTrgunva;
• falopis milebis peristaltikis daqveiTebis gamo ferxdeba
spermatozoidebis gadaadgileba (3_A, 8_B, 12–B).
efeqturoba
sufTa progestagenuli abebi gamoirCeva maRali kontracepciuri
efeqturobiT – 0,5-8 orsuloba 100 qalze weliwadSi Tu maTi miReba xdeba
sworad da mudmivad.
progestagenuli abebi Cveulebriv aseve Zalian efeqturia meZuZuri
qalebisaTvisac: 1 orsuloba yovel 100 qalze weliwadSi (2–A, 3–A, 4–A).
progestagenuli abebis usafrTxoeba
progestagenuli abebi kontracepciis usafrTxo meTodia. maTi gamoyenebis
gamo sikvdilianoba an raime seriozuli samedicino garTuleba ar
dafiqsirebula, TumcaRa 30 welze metia rac am abebs msoflioSi
gamoiyeneben kontracepciis mizniT (2–A, 10–B).
144
• “mini-pilis” SemadgenlobaSi estrogeni ar Sedis, masSi mcire doziTaa
warmodgenili mxolod progestageni, ris gamoc maT ar gaaCniT
estrogendamokidebuli gverdiTi movlenebi da garTulebebi.
progestagenuli abebis kontracepciuli upiratesobani
• maRali efeqturoba (yoveldRiuri miRebisasa 0,5 – 8 orsuloba 100
qalze meTodis gamoyenebis pirvel weliwads);
• efeqturia gamoyenebisTanave;
• meTodi Seqcevadia;
• misaRebad mosaxerxebeli da iolia;
• abebis Sewyvetis Semdeg fertilobis aRdgena xdeba 12-24 sT-is
ganmavlobaSi;
• meTodis gamoyeneba ar aris dakavSirebuli sqesobriv aqtTan;
• ar Seicavs estrogens;
• naklebi gverdiTi movlenebi;
• pacients SeuZlia Sewyvitos abebis miReba sakuTari nebasurviliT;
• SeiZleba SeTavazebul iqnas specialurad momzadebuli medpersonalis
mier (1–A, 2–A).
meTodis arakontracepciuli upiratesobebi
• amcirebs saSvilosnosgare orsulobis risks;
• amcirebs mcire menjis Rrus organoTa anTebiTi daavadebebis
ganviTarebis risks;
• iwvevs dismenoreis simptomebis Sesustebasa da gaqrobas;
• amcirebs anemiis risks;
• amcirebs menstrualur sisxldenas;
• aqveiTebs endometriumisa da sakvercxis kibos ganviTarebis risks;
• amcirebs sarZeve jirkvlebis keTilTvisebiani daavadebebis
ganiTarebis risks;
• ar moqmedebs ZuZuTi kvebaze (3–A, 4–A).
“mini-pilis” naklovanebebi
• moiTxovs yoveldRiur gamoyenebas;
• abis regularulad ar miRebis SemTxvevaSi izrdeba maTi
araefeqturoba;
• efeqturoba SeiZleba Semcirdes antikonvulsantebis (barbituratebi
da sxva) da antituberkulozuri (rifampicini da sxva) preparatebis
miRebis fonze;
• iwvevs menstrualuri ciklis xasiaTis Secvlas:
- araregularuli (menstruaciaTaSorisi) sisxliani CamonaSali;
- amenorea;
• iSviaTad SesaZlebelia wonaSi momateba an dakleba;
• ar icavs sqesobribi gziT gadamdebi infeqciebis, aiv/Sidsis, B da C hepatitebisagan;
145
• warmateba damokidebulia momxmarebelze (aucilebelia Tavdacvis
mudmivi survili da abebis yoveldRiuri miReba);
• aucilebelia preparatis maragis Sevseba (3–A, 4–A).
vin SeiZleba gamoiyenos progestagenuli abebi
• qalebma reproduqciuli asakis yvela periodSi mSobiarobaTa
nebismieri raodenobiT anamnezSi, aranamSobiarebi qalebis CaTvliT;
• meZuZurma dedebma, romlebsac esaWiroeba kontracepcia (mSobiarobidan
6 an ufro meti kviris Semdeg);
• qalebma, romlebisTvisac ar aris rekomendebuli estrogenis Semcveli
kontraceptivebis miReba;
• mSobiarobis Semdeg arameZuZurma dedebma;
• abortis Semdeg;
• romlebsac aqvT sisxlis Sededebis problemebi an
namglisebrujredovani anemia;
• romlebic ewevian sigarets (asakisa da dReSi moweuli sigaretis
raodenobis miuxedavad);
• romlebsac awuxebT saSualo an seriozuli simZimis menstrualuri
tkivilebi;
• gamoiyeneba aseve hipertonuli daavadebis dros;
• romlebic upiratesobas aniWeben sufTa progestagenuli
kontraceptivebs, magram ar arian Tanaxma mimarTon ineqcias an
implantebs;
• visac ar surT gamoiyenon sufTa progestagenuli sSs (3–A, 4–A).
mdgomareobebi, romlebsac progestagenuli abebis gamoyenebis dawyebamde
moiTxovs winaswar samedicino Sefasebas
janmos klasifikacia
kategoria 1. progestagenuli abebi SeuzRudavad gamoiyeneba nebismier
situaciaSi
kategoria 2. progestagenuli abebi umetes SemTxvevaSi SeuzRudavad
gamoiyeneba, radganac sargebloba metia, vidre
Teoriuli da/an damtkicebul riski.
kategoria 3. progestagenuli abebis gamoyeneba rekomindirebuli ar
aris, radganac Teoriuli an damtkicebuli riski metia
vidre sargebloba, progestagenuli abebi gamoiyeneba
mxolod im SemTxvevaSi, Tu ki sxva meTodi ar aris
xelmisawvdomi.
kategoria 4. progestagenuli abebis gamoyeneba ar SeiZleba (1–A).
146
progestagenuli abebis gamoyenebis ukuCvenebebia
• saeWvo an dadasturebuli orsuloba;
• sarZeve jirkvlis kibo;
• mSobiarobidan 6 kviris ganmavlobaSi ZuZuTi kvebis dros;
• sasqeso gzebidan daudgeneli genezis sisxldena;
• virusuli pepatiti;
• RviZlis cirozi an simsivne;
• insulti, gulis iSemiuri daavadeba (amJamad an anamnezSi);
• Rrma venebis Trombozi / filtvis embolia;
• antikonvulsantebis an antituberkulozuri preparatebis miReba
(1-A, 3–A).
orsuloba (dadasturebuli an saeWvo)
kategoria 4. progestagenuli abebis gamoyeneba ar SeiZleba
dadasturebuli an saeWvo orsulobis dros. im
SemTxvevaSi, rodesac preparatis miRebis fonze saSvilosnos
RruSi orsuloba dasturdeba aucilebelia Sewydes misi
miReba. literaturaSi ar aris raime miTiTeba orsulobisas
progestagenuli abebis SemTxveviTi gamoyenebisas maTi
uaryofiTi gavlenis Sesaxeb qalisa da nayofis
janmrTelobaze, Tumca es monacemebi saboloo ar aris. im
SemTxvevaSi, rodesac orsulobis dadgena ver xerxdeba pa-s
miRebis dawyeba unda gadaidos Semdeg menstruaciamde. am
SualedSi pacientma mizanSewonilia gamoiyenos
kontracepciis sxva meTodi (mag. kondomi, spermicidi da sxv.)
(1–A, 3–A).
ZuZus kibo
kategoria 4. qalebi, romlebic amJamad daavadebulebi arian ZuZus
kiboTi ar SeiZleba gamoiyenon progestagenuli abebi.
radganac ZuZus kibo hormondamokidebul simsivnes
warmoadgens, mcire doziT miRebuli progestagenis fonze
daavadebis progresirebis riski izrdeba.
kategoria 3. anamnezSi aRniSnuli ZuZus kibo recidivis gareSe
ukanaskneli 5 wlis ganmavlobaSi (1–A, 3–A).
ZuZuTi kveba
kategoria 3. Tu qali ZuZuTi kvebavs bavSvs mSobiarobidan 6 an 6 kviraze
naklebi drois ganmavlobaSi progestagenuli abebis
gamoyeneba ar aris mizanSewonili (garda im SemTxvevisa,
rodesac sxva meTodi xelmisawvdomi ar aris). “mini-pilis”
gamoyeneba mSobiarobis Semdeg pirveli 6 kviris
ganmavlobaSi gavlenas ar axdens ZuZuTi kvebis xarisxze da
axalSobilis zrda-ganviTarebaze, Tumca ZuZuTi kvebis
periodSi progestagenuli abebis gavlena bavSvis tvinze da
RviZlze bolomde Seswavlili ar aris.
147
kategoria 1.
mSobiarobidan 6 Tvis Semdeg.
kategoria 1. mSobiarobidan 6 kviris gavlis Semdeg, rodesac bavSvi
imyofeba ZiriTadad ZuZuTi kvebaze (1–A, 3–A).
sasqeso gzebidan daudgeneli genezis sisxldena
(gamokvlevamde)
kategoria 3. Tu ar aris eWvi orsulobaze an romelime seriozul
paTolobiaze (mag. mcire menjis Rrus organoebis
simsivne) saWiroa Catardes Sesabamisi gamokvleva da
Semdgom gansazRvros kategoria.
kategoria 2. diagnozis dadgenis Semdeg, Tu eWvi orsulobasa an
avTvisebiani simsivnis arsebobaze ar dadasturdeba, pa-s
gamoyeneba SesaZlebelia (1-A, 2-A, 3-A, 4-A).
virusuli hepatiti (aqtiuri forma)
kategoria 3. RviZlis funqciis darRvevis dros, romelic aqtiuri
virusuli hepatitiTaa ganpirobebuli Zneldeba progestage-
nebis metabolizmi, ris gamoc “mini-pilis” gamoyeneba ar
SeiZleba, Tumca aqtiuri hepatitis SemTxvevaSi maTi miReba
ufro naklebad saSiSia, vidre kok-is gamoyeneba analogiur
situaciaSi (1-A).
RviZlis simsivne da cirozi
kategoria 3. RviZlis keTilTvisebiani simsivne (adenoma);
kategoria 3. RviZlis avTvisebiani simsivne (hepatoma);
kategoria 3. RviZlis cirozis dekompensirebuli forma;
kategoria 2. RviZlis cirozis msubuqi forma (kompensirebuli).
imdenad, ramdenadac progestagenuli abebis metabolizmi RviZlSi mimdina-
reobs, “mini-pilis” gamoyenebam RviZlis funqciis darRvevis SemTxvevaSi
SeiZleba uaryofiTi gavlena iqonios qalis janmrTelobaze da garda amisa
aRniSnulma preparatebma SeiZleba xeli Seuwyos simsivnis zrdas. Tumca
progestagenuli abebis miRebisas aRniSnuli riski ufro mcirea, vidre kok-
is gamoyenebisas analogiur situaciaSi (1-A, 3-A).
naRvlis buStis daavadebebi
kategoria 2. qoleqcisteqtomiis Semdeg, pa-s gamoyeneba SeiZleba;
kategoria 2. medikamenturi mkurnalobis Semdeg, pa-s gamoyeneba SeiZleba;
kategoria 2. daavadeba amJamad, pa-s gamoyeneba SeiZleba;
kategoria 2. usimptomod mimdinare daavadeba, pa-s gamoyeneba SeiZleba;
148
kategoria 1. anamnezSi qolestazi orsulobis dros, pa-s gamoyeneba
SeiZleba (1-A, 3-A).
insulti, gulis iSemiuri daavadeba
(anamnezSi an amJamad)
kategoria 3.
progestagenuli abebis gamoyenebis dros SesaZlebelia
gaizardos Trombozis riski, rac warmoadgens damatebiT
risk-faqtors aRniSnuli daavadebis ganviTarebisaTvis
(1-A, 5-B, 8–B).
Rrma venebis Trombozi / filtvis embolia
kategoria 3.
pacientebs, romlebsac amJamad aqvT Rrma venebis Trombozi /
filtvebis embolia, Tavi unda Seikavon „mini-pilis“
miRebisagan, garda im SemTxvevisa Tu sxva meTodi
xelmisawvdomi ar aris;
kategoria 2.
Rrma venebis Trombozi / filtvis embolia anamnezSi;
kategoria 2.
qirurgiuli Careva, romelic moiTxovs xangrZliv
imobilizacias (1-A, 5-B, 6-B, 8-B).
antikonvulsantebis (feniToini da barbituratebi) an
antituberkulozuri (rifampicini) preparatebis miReba
kategoria 3.
pacientebi, romlebsac esaWiroebaT aRniSnuli preparatebiT
mkurnaloba mizanSewonilia ar miiRon „mini-pili“, maTi
kontraceptiuli efeqturobis Semcirebis gamo.
antikonvulsantebisa (valprois mJavas garda) da
rifampicinis miRebis fonze RviZlis fermentebis aqtivobis
momatebis gamo Zlierdeba progestagenebis metabolizmi
RviZlSi, rac amcirebs hormonuli preparatebis efeqturobas
(1-A, 2-A, 3-A).
progresuli da didxans mimdinare (20 welze meti) Saqriani diabeti
sisxlZarRvovani garTulebebiT, neiropaTiiT, retinopaTiiT da nefropaTiiT
kategoria 2.
aRniSnuli mdgomareobis dros progestagenuli abebis
gamoyeneba SeiZleba, radganac sisxlSi cirkulirebs
hormonis mcire koncentracia;
kategoria 2.
pacientebs, insulindamokidebuli an insulindamoukidebeli
Saqriani diabetiT sisxlZarRvovani garTulebebis gareSe
ZiriTadad SeuZliaT „mini-pilis“ gamoyeneba. Tumca maTi
miRebis fonze SesaZloa saWiro gaxdes antidiabeturi
preparatebis dozis gazrda (1-A, 12-B).
maRali arteriuli wneva
kategoria 2. hipertenzia anamnezSi abebis miRebamde, maT Soris
orsulobis dros;
149
kategoria 1. rodesac sistoluri wneva 140-159 da diastoluri 90-99
mm/Hg;
kategoria 2. rodesac sistoluri wneva ≥ 160 da diastoluri ≥ 100;
kategoria 2. rodesac aRiniSneba sisxlZarRvovani daavadebebi (1-A, 3-A).
Sakiki
kategoria 1. Tavis tkivili kerovani nevrologiuri simptomebis gareSe
nebismier asakSi;
kategoria 2. Tavis tkivili kerovani nevrologiuri simptomebiT nebismier
asakSi (1-A, 3-A).
progestagenuli abebis miRebis wesi
regularuli menstrualuri ciklis dros
• menstrualuri ciklis pirveli dRidan yovel dRe TiTo abi uwyvet
reJimSi 5 dRis ganmavlobaSi;
• menstrualuri ciklis nebismier dRes, Tu sakmarisi safuZveli
arsebobs imisa, rom qali orsulad ar aris;
• im SemTxvevaSi Tu menstruaciis dawyebidan gasulia 5 dReze meti,
pacientebma preparatis miRebidan 2 dRis ganmavlobaSi Tavi unda
Seikavos sqesobrivi kavSirisgan an gamoiyenos kontracepciis sxva
meTodi (spermicidi, kondomi) (2-A, 7-B).
amenoreis dros
• amenoreis dros „mini-pilis“ dawyeba SeiZleba nebismier dRes Tu
arsebobs sakmarisi safuZveli imisa, rom pacienti ar aris orsulad,
aseT SemTxvevaSi mizanSewonilia 2 dRis ganmavlobaSi sqesobrivi
urTierTobisagan Tavis Sekaveba an damatebiT Casaxvis sawinaaRmdego
saSualebebis gamoyeneba (spermicidi, kondomi) (2-A, 7-B).
mSobiarobisa da abortis Semdeg
• mSobiarobidan 6 Tvis Semdeg, Tu qali iyenebs laqtaciuri amenoreis
meTods (lam.);
• mSobiarobidan 6 kviris Semdeg, Tu qali ZuZuTi kvebavs, magram ar
iyenebs lam-s;
• mSobiarobidan maSinve an 6 kviris ganmavlobaSi Tu qali ZuZuTi ar
kvebavs bavSvs;
• abortis Semdeg maSinve kontracepciis damatebiTi meTodis gamoyenebis
gareSe (2-A, 7-B).
150
sxva hormonuli meTodidan „mini-pilze“ gadasvla
„mini-pilis“ miReba SesaZlebelia daiwyos qalma maSinve intervalis
gareSe wina meTodis SewyvetisTanave, Tu igi sworad Rebulobda sxva
hormonul preparats an arsebobs sakmarisi safuZveli imisa, rom
pacienti orsulad ar aris. aseT SemTxvevaSi ar aris aucilebeli
mocda Semdegi menstruaciis dawyebamde;
Tu wina meTodi warmoadgenda ineqcias, progestagenuli abebis
gamoyeneba SeiZleba Semdgomi ineqciis savaraudo dRes. am SemTxvevaSi
ar aris saWiro kontracepciis damatebiTi meTodis gamoyeneba (2-A, 7-B).
arahormonuli kontracepciidan (sSs-s garda) progestagenul abebze
gadasvla
progestagenuli abebis miReba SeiZleba menstruaciis dawyebidan 5
dRis ganmavlobaSi, kontracepciis damatebiTi meTodis gamoyenebis
gareSe;
„mini-pilis“ miReba SeiZleba ukve gamoyenebuli meTodis
SewyvetisTanave, Tu sakmarisi safuZveli arsebobs imisa, rom qali ar
aris orsulad. am SemTxvevaSi ar aris saWiro kontracepciis
damatebiTi meTodis gamoyeneba;
Tu abebis miReba iwyeba menstrualuri ciklis pirveli 5 dRis Semdeg
aucilebelia Tavis Sekaveba sqesobrivi kavSirisgan an kontracepciis
sxva meTodis (barieruli, spermicidi) gamoyeneba 2 dRis ganmavlobaSi
(2-A, 7-B)
sSs-dan (levonorgestrel _ sSs-s CaTvliT) progestagenul abebze gadasvla
progestagenuri abebis miRebis dawyeba SeiZleba menstrualuri
ciklis pirveli 5 dRis ganmavlobaSi. sSs amoRebuli unda iqnes am
periodSi. am SemTxvevaSi damatebiTi meTodis gamoyeneba saWiro ar
aris;
nebismier dros Tu arsebobs sakmarisi safuZveli imisa, rom qali
orsulad ar aris.
Tu qals aqvs amenorea an araregularuli menstrualuri gamonadeni
“mini-pili” gamoiyeneba “amenoreis” rekomendaciiT (2-A, 7-B).
rogor unda moiqces qali morigi progestagenuli abis miRebis gamotovebis
SemTxvevaSi
a) regularuli menstrualuri ciklis dros
• rac SeiZleba adre unda iqnes miRebuli gamotovebuli
progestagenuli 1 abi da gagrZeldes danarCeni abebis miReba sqemis
mixedviT anu TiTo abi dReSi erTxel. am SemTxvevaSi qalma ori
momdevno dRis ganmavlobaSi Tavi unda Seikavos sqesobrivi
kavSirisagan an gamoiyenos kontracepciis damatebiTi meTodi (kondomi
/ spermicidi);
• saWiroebis SemTxvevaSi SeiZleba qalma mimarTos gadaudebeli
kontracepciis meTodsac.
151
b) mSobiarobis Semdeg
• ZuZuTi kvebis dros menstrualuri ciklis ararsebobisas pacientma
rac SeiZleba swrafad unda miiRos „mini-pilis“ erTi abi da
gaagrZelos darCenili abebis miReba Cveulebrivi sqemiT anu erTi abi
dReSi erTxel;
• mSobiarobis Semdeg 6 Tvemde aseve miRebuli unda iqnes „mini-pilis“
erTi abi da gagrZeldes danarCeni abebis miReba Cveulebrivi sqemiT. am
SemTxvevavaSi kontracepciis damatebiTi meTodis gamoyeneba ar aris
saWiro (2-A, 10-B).
Rebineba da Zlieri diarea ganviTarebuli progestagenuri abebis miRebis
dros
Rebinebis dros, romelic abis miRebidan 2 saaTis ganmavlobaSi
ganviTarda, qalma unda miiRos „mini-pilis“ damatebiTi erTi abi;
Zlieri deareisa da Rebinebis SemTxvevaSi, romelic 24 saaTi da meti
xnis ganmavlobaSi grZeldeba pacientma SeZlebisdagvarad unda
gaagrZelos abebis miReba;
Zlieri Rebinebisa da diareis SemTxvevaSi, romelic grZeldeba 2
dReze met xans pacientma „mini-pili“ unda miiRos iseTi sqemiT,
romelic rekomendirebulia gamotovebuli abis miRebisas (2-A, 11-B).
instruqcia pacientebisTvis
• auxseniT pacients “mini-pilis” miRebis wesi, aCveneT abebis Sekvra
da miuTiTeT SekvraSi pirvel abze;
• auxseniT, rom abebis miReba yovelTvis unda daiwyos pirveli
abidan menstrualuri ciklis pirvel 5 dRis ganmavlobaSi
TanmimdevrobiT. yovel dRe erTsa da imave dros, miuxedavad imisa
pacients aqvs Tu ara sqesobrivi kavSiri. Sekvris dasrulebis
Semdeg imis miuxedavad qals aqvs Tu ara menstruacia, man unda
diwyos axali Sekvris gamoyeneba;
• “mini-pilis” miRebis dawyebisas menstrualuri ciklis pirveli 5
dRis gasvlis Semdeg unda iqnes gamoiyenebuli kontracepciis sxva
meTodi rogoricaa kondomi an spermicidi ori dRis ganmavlobaSi;
• auxseniT Tu rogor unda moiqces erTi an meti abis gamotovebis an
dagvianebis (3 sT-ze meti xniT) SemTxvevaSi. aseve isic, TuErogor
unda moiqces Rebinebis da faRaraTis SemTxvevaSi (mouwevs sxva
meTodis, kondomis an spermicidis gamoyeneba);
• gaafrTxileT SesaZlo gverdiTi movlenebis Sesaxeb;
• gaafrTxileT, rom aucileblad mimarTos klinikas iseT
SemTxvevebSi, rogoricaa:
- Zlieri an gaxangrZlivebuli sisxldena (> 8 dRis ganmavlobaSi);
- Sakiki, ganmeorebiTi an dabinduli mxdvelobiT;
- gadacilebuli menstruacia regularuli ciklebis SemTxvevaSi,
rac SeiZleba iyos orsulobis niSani;
- muclis mwvave tkivili;
- rifampicinis an antikonvulsantebis miRebis dawyebamde;
152
• auxseniT pacients, rom romelime gverdiTi movlenis dros
mimarTos klinikas (1-A, 2-A).
„mini-pilis“ miRebis Semdeg fertilobis aRdgena
progestagenuli abebis miRebis Sewyvetis Semdeg fertilobis aRdgena xdeba
12-24 saaTis ganmavlobaSi (1-A, 2-A, 3-A).
konsultireba
meTodis SerCeva xdeba reproduqtologis, mean-ginekologis, ojaxis eqimis,
pirveladi jandacvis rgolis eqimis mier.
pacients unda mieces dawvrilebiTi informacia progestagenuri abebis
moqmedebis meqanizmis, efeqturobis, gverdiTi movlenebis sargebelisa da
riskis, garTulebebis da fertilobis aRdgenis Sesaxeb.
sayuradRebo niSnebi
pacientma unda mimarTis samedicino dawesebulebas maSinve, Tu aReniSneba
qvemoT CamoTvlili romelime garTuleba:
- menstrualuri sisxldenis Sewyveta ramodenime Tvis regularuli
menstrualuri ciklis Semdeg;
- Zlieri tkivili muclis areSi da mcire menjis RruSi;
- Warbi da xangrZlivi vaginaluri sisxldena;
- Zlieri Tavis tkivili (Sakiki) ganmeorebiTi an axal warmoqmnili;
- qoSini da Zlieri tkivili gulmkerdis areSi;
- Tvalebis lorwovanisa da kanis siyviTle (1-A, 2-A, 3-A, 8-B).
progestagenuli abebis gamoyenebamde rekomendebuli gegmiuri gamokvlevebi
da analizebi:
klasi
• sarZeve jirkvlebis gamokvleva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C • mcire menjis Rrus sasqeso organoebis
gamokvleva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C • saSvilosnos yelis skriningi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C • standartuli lab. gamokvlevebi . . . . . . . . . . . . . . . . . C • sggi-riskis Sefaseba anamnezisa da
lab. gamokvlevebis safuZvelze . . . . . . . . . . . . . . . . . . C • sggi/aiv skrininguli
laboratoriuli gamokvleva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . C • arteriuli wnevis gazomva . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . * * *
kategoria _ „C“- aRniSnuli gamokvlevis Catareba ar uzrunvelyofs
kontracepciis konkretuli meTodis SeuzRudavad gamoyenebasa da
efeqturobas.
*** _ rekomendebulia gamokvlevis Catareba (1-A).
153
gamoyenebuli literatura
1. Medical eligibility criteria for contraceptive use, WHO, 3rd edition, 2004.
2. Selected practice recommendations for contraceptive use, WHO, 2nd edition, 2006
3. Руководство по контрацепции (под редакцией Прилепской В.Н., Москва, МЕДпресс, 2006, 399 стр.
4. Hatcher, R., Rinehart, W., Blackburn P., Geller, J. The Essentials of Contraceptive Technology, Handbook for clinical staff, The John Hopkins school of Public Health, 2001.
5. World Health Organization, Collaborative study of cardiovascular disease and steroid hormone contraception. Venous thromboembolic disease and combined oral contraceptives: results of intranational multicenter case –controlled study. Lancet, 1995, 346: 1575-82.
6. Klemens J., Agra, A., Groble D. Third generation oral contraceptives and risk of venous thromboembolism: a meta analysis. Br. Med. Journal, 2001. 323, 131-4.
7. Wilox A., Dunson D., Baird D. The timing of the fertile window in the menstrual cycle: day-specific estimates from a prospective study. BMJ, 2000, 321: 1259 – 1262
8. Benagiano G., Primiero F., Farris M. Clinical profile of contraceptive progestins. The Europian Journal of Contraception and Reproducrtive Health Care. 2004, v.9; #3: p.182-193
9. Staneryk F., Herzl M. The use of the name “progestin”. Contraception, 2001, 64; p.1-2
10. Mccann, M., Potter L., Progestin only contraception: a comprehensive review. Contraception, 1994, 50 (Suppl 6): S1-195
11. Elomaa et all. Charcoal treatment and risk of escape ovulation in oral contraceptive users. Human Repruduction, 2001, 16:76-81.
12. Niegratz I., Kuhl H. Metabolic and Clinical Effects of progestagens; The Eourepean Journal of Contraception and Reproductive Health Care, 2006, 11, #3: 153-161.
154
avtorTa jgufi
saqarTvelos reproduqtologTa asociacia
⇒ a. xomasuriZe _ profesori, medicinis mecnierebaTa doqtori;
i.Jordanias sax. adamianis reproduqciuli janmrTelobis s/k
institutis direqtori;
⇒ T. maRularia _ medicinis doqtori;
⇒ g. cercvaZe _ medicinis doqtori. i.Jordanias sax. adamianis
reproduqciis s/k instituti. Sobadobis regulaciis ganyofilebis
ufrosi;
⇒ j. qristesiaSvili _ iv. javaxiSvilis saxelobis Tbilisis
saxelmwifo universitetis, reproduqtologia-meanoba-gienkologiis
departamentis asocirebuli profesori; i.Jordanias sax. adamianis
reproduqciis samecniero kvleviTi instituti, med. mecn. doqtori,
profesori.
eqspertebi:
⇒ n. marsagiSvili _ medicinis doqtori. i.Jordanias sax. adamianis
reproduqciis s/k institutis Sobadobis regulaciis ganyofileba;
⇒ n. parunaSvili – medicinisAdoqtori;
⇒ saojaxo medicinis profesionalTa kavSiri _ i. qarosaniZe.
155
protokoli
progestagenuli abebi (“mini-pili”)
(reproduqtologebisaTvis, mean-ginekologebisa da ojaxis eqimebisaTvis)
skrininguli kiTxvari progestagenuli abebis (pa) gamoyenebis dawyebamde
dausviT pa-s potenciur momxmarebels Semdegi kiTxvebi:
1. menstruacia dagvianebulia an SesaZlebelia orsulad iyoT?
Tu pacienti pasuxobs “diax” CautareT gamokvleva an gaagzavneT is
klinikaSi/eqimTan diagnozis dasazusteblad da mieciT kondomi an spermicidi rom
am drois ganmavlobaSi gamoiyenos. Tu pacienti pasuxobs “ara” gadadiT me-2
kiTxvarze.
2. kvebavT Tu ara bavSvs ZuZuTi, romelic 6 kviraze naklebi asakisaa?
Tu pacienti pasuxobs „diax“ pa miRebis vada gadadeT, mieciT pa da uTxariT, rom
maTi gamoyeneba unda daiwyos, rodesac bavSvi 6 kviris gaxdeba.
3. gaqvT / gqoniaT ZuZus kibo?
Tu pacienti pasuxobs „diax“ ar misceT progestagenuli abebi, daexmareT mas iseTi
meTodis SerCevaSi, romelic hormonebs ar Seicavs.
4. gaqvT Tu ara siyviTle, cirozi mwvave fazaSi, hepatiti an RviZlis
simsivne? (pacientis Tvalebi da kani uCveulod yviTeli xom ar aris?
Tu pacienti pasuxobs „diax“ ar misceT mas pa. gaagzavneT Sesabamis specialistTan
gamokvlevebze. daexmareT mas kontracepciis sxva arahormonuli meTodis SerCevaSi.
5. RebulobT Tu ara antikonvulsantebs Setevis dros? RebulobT
rifampicins an grizeofulvins?
Tu pacienti Rebulobs feniToins, karbamazepins, barbituratebs, primidons Setevis
dros, rifampicins an grizeofulvins mieciT mas kondomebi an spermicidi pa-sTan
erTad gamosayeneblad. Tu igi mkurnalobis xangrZliv kurss gadis, daexmareT mas
kontracepciis sxva efeqturi meTodis SesarCevad.
6. gaqvT Tu ara sisxliani gamonadeni sasqeso gzebidan, rac uCveuloa
TqvenTvis?
Tu pacienti pasuxobs „diax“ gamoikvlieT SesaZlo orsulobaze an sxva raime
ginekologiur paTologiaze. pa-is Semdgomi gamoyenebis SesaZlebloba SeafaseT
gamokvlevis Sedegebze dayrdnobiT.
156
gverdiTi movlenebi, maTi Sefaseba da marTva
(reproduqtologebis da mean-ginekologebisaTvis)
gverdiTi
movlena Sefaseba marTva
amenorea • regularuli menstrualuri
ciklis Semdeg amenorea
SeiZleba Sefasdes rogorc
orsulobis niSani
(saSvilosnos Rrus an mis
gareT).
• CautareT pacients testi
orsulobaze. Tu testi
uaryofiTia saWiroa
pacients Cautardes
konsultieba. auxseniT mas,
rom amenoreis SemTxvevaSi
sisxli ar grovdeba
saSvilosnoSi an sadme
sxvagan qalis organizmSi.
progestagenis mcire doziT
mudmivi zemoqmedebis gamo
mcirdeba endometriumis
sisqe, rac iwvevs
menstrualuri sisxldenis
TandaTanobiT Semcirebas,
zogierT SemTxvevaSi
Sewyvetasac ki. urCieT
pacients kvlav mimarTos
eqims Tu SemdgomSi
Seawuxebs amenorea da
SeurCieT mas kontracepciis
sxva meTodi.
• Tu testi dadebiTia
daadgineT orsulobis
lokalizacia (saSvilosnos
Rrus an mis gareT).
• saSvilosnos Rrus
orsulobisas pacients
gauwieT konsultacia
arCevanTan dakavSirebiT.
_ Tu pacienti apirebs
orsulobis SenarCunebas
SewyviteT pa-is miReba da
auxseniT mas, rom
progestagenis mcire dozas,
romelsac Seicavs «mini-
pili» nayofze
damazianebeli gavlena ara
aqvs.
saSvilosnosgare orsulobis
SemTxvevaSi CautareT
saTanado mkurnaloba.
157
menstruaciaTa
Sorisi
vaginaluri
sisxliani
gamonadeni (mcire
an saSualo
raodenobiT)
vaginaluri sisxliani
gamonadenis mizezi SeiZleba
iyos iseTi ginekologiuri
daavadebebi, rogorebicaa:
vaginiti, cerviciti, sggd,
saSvilosnos yelis polipi an
saSvilosnos simsivne.
• aRniSnul daavadebaTa
dasadgenad an gamosaricxad
CautareT pacients
damatebiTi gamokvlevebi.
_ Tu ginekologiur
daavadebas adgili ara aqvs,
auxseniT pacients, rom
menstruaciebs Soris
periodSi mcire / saSualo
sisxliani gamonadeni pa-is
momxmarebel bevr qalSi
aRiniSneba (gamoyenebis
pirveli wlis ganmavlobaSi
SemTxvevaTa 15-20%-Si). igi
seriozul problemas ar
warmoadgens da Cveulebriv
ar saWiroebs mkurnalobas.
_ Tu konsultirebis Semdeg
pacienti diskomforts mainc
ganicdis da nerviulobs –
daexmareT mas kontracepciis
sxva meTodis SerCevaSi.
• Tu dadginda romelime
ginekologiuri daavadeba
CautareT pacients
Sesabamisi mkurnaloba.
menstruaciaTa
Soris periodSi
Warbi da /an
xangrZlivi
sisxliani
gamonadeni
(normalurTan
SedarebiTi
orjer meti
raodenobiT da 8
dReze meti
xangrZlivobiT).
• CautareT pacients
damatebiTi gamokvlevebi
raTa daadasturoT an
gamoricxoT iseTi
daavadebebi, rogoricaa
cerviciti, saSvilosnos
yelis polipi an
saSvilosnos simsivne,
TviTnebiTi aborti,
saSvilosnos Rrus an
saSvilosnosgare
orsuloba.
im SemTxvevaSi, rodesac
adgili ara aqvs genitaluri
traqtis paTologias da
pacients surs gaagrZelos
pa-s miReba rekomendebulia
mkurnalobis 2 varianti:
a) kok (30-35 mkg eTinil
estradiolis Semcveli) 21
dRe, romlis damTavrebidan
1 kviris ganmavlobaSi
pacients unda hqondes
menstrualuri gamonadeni.
b) ibuprofeni (800 mg. 3 -
jer dReSi) an sxva romelime
arasteroiduli
anTebissawinaaRmdego
preparati 5 dRe.
• mkurnalobis Sedegad
sisxldena unda Semcirdes
3 dRis ganmavlobaSi.
• SeamowmeT pacienti anemiis
arsebobaze.
• anemiis SemTxvevaSi
uzrunvelyaviT pacienti
rkinis preparatiT (romelic
158
Seicavs 100 mg. rkinas) 1-3
Tve.
• Tu Catarebuli
mkurnalobis Sedegad
sisxldenis kupireba ar iqna
miRweuli SewyviteT pa-is
miReba da daexmareT
pacients kontracepciis sxva
meTodis SerCevaSi.
• orsulobis (saSvilosnos
Rrus an saSvilosnos
gare) an TviTnebiTi
abortis diagnozis
dasadgenad CautareT
pacients damatebiTi
gamokvlevebi.
• orsulobis SemTxvevaSi
imoqmedeT ise, rogorc es
zemoTaa aRniSnuli
(ix. amenorea).
tkivili muclis
qveda areSi
• SeamowmeT:
– pulsi;
– arteriuli wneva;
– temperatura.
• CautareT abdominuri da
vaginaluri bimanualuri
gasinjva raTa
gamoiricxos:
– apendiciti; – saSviloosnosgare
orsuloba;
– mcire menjis Rrus
organoTa anTebiTi
daavadebebi;
– sakvercxeebis cista.
• iSviaT SemTxvevaSi pa-is
miRebis fonze sakvercxeSi
mwifdeba folikuli da ar
xdeba misi drouli
ukuganviTareba (atrezia). Tu
folikulis zrda gagrZelda
misma zomam SeiZleba
gadaaWarbos normaluri
folikulis sidides.
rTulia, amgvarad
gadidebuli folikulis
sakvercxis cistisagan
garCeva, radganac es procesi
ZiriTadad usiptomo
mimdinareobiT xasiaTdeba,
Tumca SesaZlebelia misi
vaginalurad gasinjva.
umravles SemTxvevaSi
gadidebuli folikuli
TavisiT qreba da ar
saWiroebs mkurnalobas an
pa-s miRebis Sewyvetas.
Zalian iSviaTad igi
SeiZleba Semoigrixos an
gaskdes, rac iwvevs tkivils
muclis areSi da SesaZloa
qirurgiuli Carevac gaxdes
saWiro.
wonaSi dakleba
an momateba
• SeadareT pacientis
amJamindeli wona pa-s
gamoyenebamde arsebul
wonasTan.
• SeamowmeT aris Tu ara
• pa-is gamoyenebis dros
wonaSi matebis mizezi
SeiZleba iyos
gaZlierebuli mada da ara
siTxis dagroveba
organizmSi. aseT
159
pacienti orsulad.
• gaarkvieT pacientis kvebis
reJimi da fizikuri
datvirTva (varjiSi)
SemTxvevaSi rekomendebulia
samkurnalo dieta cximebisa
da naxSirwylebis
SezRudviT, romelic
pacients aZlevs saSualebas
Tavidan aicilos wonis
mateba da masTan
dakavSirebuli
garTulebebi.
• Tu wonaSi mateba (an kleba)
awuxebs pacients
konsultaciis Catarebis
Semdegac, SewyviteT pa-is
gamoyeneba da daexmareT mas
kontracepciis sxva
meTodis SerCevaSi.
a k n e • hkiTxeT pacients rogor
da riTi uvlis saxis kans.
• kok-sgan gansxvavebiT
progestagenis gavleniT
mcirdeba seqshormon-
SemakavSirebeli
globulinis done, ris
Sedegadac izrdeba
Tavisufali
testosteronis
koncentracia sisxlSi,
rac aknes gaCenis mizezs
warmoadgens.
• rekomendebulia saxis kanis
gawmenda sapnis an gamwmendi
xsnarebis gamoyenebiT (mag.
adgilobrivad SeiZleba
gamoyenebul iqnes 1%
klindamicinis xsnari an
geli).
Tu mdgomareobis
gamosworeba ar moxerxda
pacients SeurCieT
kontracepciis sxva meTodi
(arahormonuli an kok,
romelic antiandrogenuli
moqmedebis mqone
progestagens Seicavs Tu
pacients ara aqvs
estrogenis gamoyenebis
ukuCveneba.
sarZeve
jirkvlebis
daWimuloba da
mtkivneuloba
(mastodinia)
• SeamowmeT aris Tu ara
pacienti orsulad
(CautareT testi
orsulobaze).
• orsulobis SemTxvevaSi
imoqmedeT ise, rogorc es
zemoTaa aRniSnuli (ix.
amenorea).
• Tu qali orsulad ar aris,
sarZeve jirkvlebis
daWimuloba gaivlis pa-is
miRebis dawyebidan 2-3 Tvis
ganmavlobaSi. ar
SeawyvetinoT pacients
„mini-pilis“ gamoyeneba Tu
konsultaciis Semdeg is
amas ar gTxovT.
• gasinjeT sarZeve jirkvali,
xom ar SeiniSneba:
• Tu sarZeve jirkvlebis
gasinjviT gamovlinda
gamonadeni an kvanZi (mkvrivi
160
– gamagrebuli adgilebi an
cista
– gamonadeni an galaqtoria
(Tu ar kvebavs ZuZuTi)
konsistenciis, umtkivneulo
palpaciis dros,
SezRuduli moZraobaSi,
romelic ar icvleba
menstrualuri ciklis
ganmavlobaSi es SeiZleba
muTiTebdes simsivnis
arsebobaze. pacienti
gaagzavneT mamologTan
diagnozis dasazusteblad.
tkivili
gulmkerdis
areSi
(gansakuTrebiT
fizikuri
datvirTvis
dros)
• SeamowmeT:
_ arteriuli wneva;
_ pulsi.
• gul-sisxlZarRvTa
daavadebis simptomebis
gamovlenisas SewyviteT pa-s
miReba da pacienti
gaagzavneT specialistTan
Semdgomi
gamokvlevebisaTvis.
• Tu gul-sisxlZarRvTa
daavadebisaTvis
damaxasiaTebeli simptomebi
ar aRiniSneba saWiro ar
aris pa-is gamoyenebis
Sewyveta, radganac “mini-
pilis” SemadgenlobaSi
arsebuli progestagenis
mcire doza ar zrdis gul-
sisxlZarRvTa daavadebis
ganviTarebis risks.
• depresia
• libidos
daqveiTeba
• ganixileT xasiaTisa da
libidos cvlileba pa-s
miRebis dawyebamde da mis
Semdeg.
• Tu qals depresia
gauRrmavda an libido
dauqveiTda pa-s miRebis
fonze, daexmareT mas
kontracepciis sxva
arahormonuli meTodis
SerCevaSi.
• SesaZlebelia aRniSnuli
simptomebis kupirebisaTvis
B6 vitaminis (piridoqsinis miReba 50 mg. – dReSi 2 Tvis
ganmavlobaSi).
WarbTmianoba
(hirsutizmi) an
Tmis cvena
• SeafaseT pacientis
mdgomareoba pa-is
miRebamde da mis Semdeg.
• “mini-pilis” gamoyenebis
fonze pacients SeiZleba
gauRrmavdes pa-is miRebamde
arsebuli WarbTmianoba.
aRniSnuli cvlilebebi,
Cveulebriv, mniSvnelovani
ar aris da droTa
ganmavlobaSi gaivlis.
• saWiro ar aris pa-is
miRebis Sewyveta, garda im
161
SemTxvevisa, roca amas
pacienti daJinebiT
moiTxovs.
Tavis tkivili
(mxedvelobis
dabindva)
• daadgineT, Seicvala Tu
ara Tavis tkivilis
simZafre an intensivoba
pa-is miRebis fonze
• gauzomeT arteriuli
wneva
• nevrologiuri statusis
gamosakvlevad gaagzavneT
specialistTan.
• Tu Tavis tkivili susti an
zomieri siZlierisaa da
iSviaTia, pacienti
daamSvideT, mieciT
tkivilgamayuCebeli
preparati. 1 Tvis Semdeg
kvlav SeafaseT
mdgomareoba.
• Tu pa-is miRebis fonze
gaZlierda Tavis tkivilis
intensivoba, rasac Tan
daerTo yurSi xmauris
SegrZneba, mxedvelobis
daqveiTeba an metyvelebis
unaris darRveva. SewyviteT
abebis gamoyeneba da
daexmareT pacients
kontracepciis sxva
meTodis (arahormonuli)
SerCevaSi.
maRali
arteriuli wneva
(160/100 mm vwy. sv).
daadgineT xom ar hqonda
pacients maRali arteriuli
wneva pa-s miRebamde.
• Tu arteriuli wnevis
momateba aRiniSneba pa-s
dawyebis Semdeg, auxseniT
pa-cients rom misi
cvlileba Cveulebriv 1-dan
3-TveSi daregulirdeba da
abebis miRebis Sewyveta
saWiro ar aris.
• Tu 3 Tvis gavlis Semdeg
arteriuli wneva normas ar
daubrunda, daexmareT
pacients kontracepciis
sxva meTodis SerCevaSi.
Tu arteriuli wnevis
momateba ganpirobebulia
sisxlZarRvovani
problemebiT (stenokardia,
cirkulatoruli
darRvevebi) da aRiniSneba
pa-s miRebis drosac
pacientma unda Sewyvitos
preparatis miReba.
daexmareT mas
kontracepciis sxva
meTodis (arahormonuli)
SerCevaSi.
162
s i y v i T l e Tu siyviTle ar aris
dakavSirebuli pa-s
gamoyenebis dawyebasTan,
SeamowmeT pacienti:
– mwvave virusul hepatitze;
– naRvlis buStis
daavadebaze;
– RviZlis keTilTvisebian an
avTvisebian simsivneze;
– cirozze.
• progestagenis mcire doza,
romelsac Seicavs «mini-
pili» Zalian mcired
moqmedebs RviZlis
funqciaze, ar zrdis
naRvlis buStis an RviZlis
simsivneebis ganviTarebis
risks.
• Tu pacients daudginda
mwvave virusuli hepatiti
da ar surs kontracepciis
meTodis Sewyveta, auxseniT
mas, rom riski imisa, rom pa
gaauaresebs daavadebis
mimdinareobas mcirea da pa-
s gamoyeneba naklebad
saSiSia, vidre aseT dros
orsuloba.
gulisreva /
Rebineba /
Tavbrusxveva.
daadgineT aris Tu ara
pacienti orsulad. (CautareT
testi orsulobaze).
• urCieT pacients abebi
miiRos Zilis win an
vaxSmis Semdeg. auxseniT
pacients, rom es movlenebi
Cveulebriv 1-3 Tvis
ganmavlobaSi gaivlis.
• orsulobis SemTxvevaSi
imoqmedeT, ise rogorc es
zemoTaa aRniSnuli (ix.
amenorea).
Tromboemboli
uri
mdgomareoba
CautareT pacients
laboratoriuli gamokvleva
sisxlis Sededebaze.
• progastagenis dabali doza
ar zrdis sisxlis Sededebis
risks.
• Tu sisxlis Sededebis
problemebi gamovlinda
SewyviteT abebis gamoyeneba
da gaagzavneT pacienti
specialistTan damatebiTi
gamokvlevebis Casatareblad.
Rebineba pa-s
miRebidan 2 sT-is
ganmavlobaSi.
• aseT SemTxvevaSi qalma unda
miiRos pa-is damatebiTi
erTi abi da gaagrZelos
danarCeni abebis miReba
Cveulebrivi sqemiT anu erTi
abi dReSi erTxel.
mwvave faRaraTi
an Rebineba (24
sT-ze meti
xangrZlivobiT).
• hkiTxeT qals, gaugrZelda
Tu ara Rebinaba an mwvave
faRaraTi 24 sT-ze met xans.
am SemTxvevaSi qalma
SeZlebisdagvarad unda
gaagrZelos abebis miReba da
gamoiyenos kontracepciis
damatebiTi meTodi (kondomi,
spermicidi) an Tavi Seikavos
163
sqesobrivi kavSirisagan
momdevno 2dRis
ganmavlobaSi.
gamotovebuli
abebi
– Tu qals daaviwyda 1 abis
miReba.
• erTi abis gamotovebis
SemTxvevaSi me-2 dRes rac
SeiZleba adre unda iqnes
miRebuli gamotovebuli
tabletebi da danarCni
abebis miReba gagrZeldes
sqemis mixedviT anu TiTo
abi dReSi erTxel ciklis
bolomde. am SemTxvevaSi
qalma ori momdevno dRis
ganmavlobaSi Tavi unda
Seikavos sqesobrivi
kavSirisagan an gamoiyenos
kontracepciis damatebiTi
meTodi
(barieruli/spermicidi).
• saWiroebis SemTxvevaSi
SeiZleba qalma mimarTos
gadaudebel kontracepcias.
Tu qals daaviwyda zedized 2
an meti tabletis miReba.
(1–A, 2–A, 4-A, 6-B, 11-B, 12-B).
• Tu qalma gamotova 2 an
orze meti abi man unda
miiRos 2 tableti (diliT
eTi da saRamos erTi an
saRamos 2 tableti
erdroulad) vidre ar
miiRebs yvela gamotovebul
abs da 2 dRis ganmavlobaSi
Tavi unda Seikavos
sqesobrivi kavSirisagan an
gamoiyenos kontracepciis
damatebiTi meTodi
(kondomi/spermicidi).
164
gverdiTi movlenebi, maTi Sefaseba da marTva
(ojaxis eqimebisTvis)
gverdiTi
movlena Sefaseba marTva
amenorea • regularuli menstrualuri
ciklis Semdeg amenorea
SeiZleba Sefasdes rogorc
orsulobis niSani
(saSvilosnos Rrus an mis
gareT).
• CautareT pacients testi
orsulobaze. Tu testi
uaryofiTia saWiroa
pacients Cautardes
konsultieba. auxseniT mas,
rom amenoreis SemTxvevaSi
sisxli ar grovdeba
saSvilosnoSi an sadme
sxvagan qalis organizmSi.
progestagenis mcire doziT
mudmivi zemoqmedebis gamo
mcirdeba endometriumis
sisqe, rac iwvevs
menstrualuri sisxldenis
TandaTanobiT Semcirebas,
zogierT SemTxvevaSi
Sewyvetasac ki. urCieT
pacients kvlav mimarTos
eqims Tu SemdgomSi
Seawuxebs amenorea da
SeurCieT mas kontracepciis
sxva meTodi.
• Tu testi dadebiTia
gaagzavneT pacienti
reproduqtologTan an mean-
ginekologTan orsulobis
lokalizaciis dasadgenad
(saSvilosnos Rrus an mis
gareT).
• saSvilosnos Rrus
orsulobisas pacients
gauwieT konsultacia
arCevanTan dakavSirebiT.
_ Tu pacienti apirebs
orsulobis SenarCunebas
SewyviteT pa-is miReba da
auxseniT mas, rom
progestagenis mcire dozas,
romelsac Seicavs «mini-
pili» nayofze
damazianebeli gavlena ara
aqvs.
• saSvilosnosgare
165
orsulobis diagnozis
dadgenis SemTxvevaSi
mkurnalobas Caatarebs mean-
ginekologi an
reproduqtologi.
menstruaciaTa
Sorisi
vaginaluri
sisxliani
gamonadeni (mcire
an saSualo
raodenobiT)
vaginaluri sisxliani
gamonadenis mizezi SeiZleba
iyos iseTi ginekologiuri
daavadebebi, rogorebicaa:
vaginiti, cerviciti, sggd,
saSvilosnos yelis polipi an
saSvilosnos simsivne.
• aRniSnul daavadebaTa
dasadgenad an gamosaricxad
gaagzavneT pacienti
reproduqtologTan an mean-
ginekologTan.
_ Tu ginekologiur
daavadebas adgili ara aqvs,
auxseniT pacients, rom
menstruaciebs Soris
periodSi mcire / saSualo
sisxliani gamonadeni pa-is
momxmarebel bevr qalSi
aRiniSneba (gamo-yenebis
pirveli wlis ganmavlobaSi
SemTxvevaTa 15-20%-Si). igi
seriozul problemas ar
warmoadgens da Cveulebriv
ar saWiroebs mkurnalobas.
_ Tu konsultirebis Semdeg
pacienti diskomforts mainc
ganicdis da nerviulobs –
daexmareT mas kontracepciis
sxva meTodis SerCevaSi.
• Tu dadginda romelime
ginekologiuri daavadeba
urCieT pacients Caitaros
Sesabamisi mkurnaloba
reproduqtologTan an mean-
ginekologTan.
menstruaciaTa
Soris periodSi
Warbi da /an
xangrZlivi
sisxliani
gamonadeni
(normalurTan
SedarebiTi orjer
meti raodenobiT
da 8 dReze meti
xangrZlivobiT).
• gaagzavneT pacienti
reproduqtologTan an
mean-ginekilogTan, raTa
daadasturos an
gamoricxos iseTi
daavadebebi, rogoricaa
cerviciti, saSvilosnos
yelis polipi an
saSvilosnos simsivne,
TviTnebiTi aborti,
saSvilosnos Rrus an
saSvilosnosgare
orsuloba.
im SemTxvevaSi, rodesac
adgili ara aqvs genitaluri
traqtis paTologias da
pacients surs gaagrZelos
pa-s miReba rekomendebulia
mkurnalobis 2 varianti:
a) kok (30-35 mkg eTinil
estradiolis Semcveli) 21
dRe, romlis damTavrebidan
1 kviris ganmavlobaSi
pacients unda hqondes
menstrualuri gamonadeni.
b) ibuprofeni (800 mg. 3 -
jer dReSi) an sxva romelime
arasteroiduli
anTebissawinaaRmdego
166
preparati 5 dRe.
• mkurnalobis Sedegad
sisxldena unda Semcirdes
3 dRis ganmavlobaSi.
• SeamowmeT pacienti anemiis
arsebobaze.
• anemiis SemTxvevaSi
uzrunvelyaviT pacienti
rkinis preparatiT (romelic
Seicavs 100 mg. rkinas) 1-3
Tve.
• Tu Catarebuli
mkurnalobis Sedegad
sisxldenis kupireba ar iqna
miRweuli SewyviteT pa-is
miReba da daexmareT
pacients kontracepciis sxva
meTodis SerCevaSi.
• orsulobis (saSvilosnos
Rrus an saSvilosnos
gare) an TviTnebiTi
abortis diagnozis
dasadgenad gaagzavneT
pacienti
reprodiqtologTan an
mean-ginekologTan
• orsulobis SemTxvevaSi
imoqmedeT ise, rogorc es
zemoTaa aRniSnuli (ix.
amenorea).
tkivili muclis
qveda areSi
• SeamowmeT:
– pulsi;
– arteriuli wneva;
– temperatura.
• gaagzavneT pacienti
reproduqtologTan an
mean-ginekologTan, raTa
gamoiricxos:
– saSviloosnosgare
orsuloba;
– mcire menjis Rrus
organoTa anTebiTi
daavadebebi;
– sakvercxeebis cista.
• iSviaT SemTxvevaSi pa-is
miRebis fonze sakvercxeSi
mwifdeba folikuli da ar
xdeba misi drouli
ukuganviTareba (atrezia). Tu
folikulis zrda
gagrZelda, misma zomam
SeiZleba gadaaWarbos
normaluri folikulis
sidides. rTulia, amgvarad
gadidebuli folikulis
sakvercxis cistisagan
garCeva, radganac es procesi
ZiriTadad usiptomo
mimdinareobiT xasiaTdeba,
Tumca SesaZlebelia misi
vaginalurad gasinjva.
umravles SemTxvevaSi
gadidebuli folikuli
TavisiT qreba da ar
saWiroebs mkurnalobas an
pa-s miRebis Sewyvetas.
Zalian iSviaTad igi
SeiZleba Semoigrixos an
167
gaskdes, rac iwvevs tkivils
muclis areSi da SesaZloa
qirurgiuli Carevac gaxdes
saWiro.
wonaSi dakleba
an momateba
• SeadareT pacientis
amJamindeli wona pa-s
gamoyenebamde arsebul
wonasTan.
• SeamowmeT aris Tu ara
pacienti orsulad.
• gaarkvieT pacientis kvebis
reJimi da fizikuri
datvirTva (varjiSi)
• pa-is gamoyenebis dros
wonaSi matebis mizezi
SeiZleba iyos
gaZlierebuli mada da ara
siTxis dagroveba
organizmSi. aseT
SemTxvevaSi rekomendebulia
samkurnalo dieta cximebisa
da naxSirwylebis
SezRudviT, romelic
pacients aZlevs saSualebas
Tavidan aicilos wonis
mateba da masTan
dakavSirebuli
garTulebebi.
• Tu wonaSi mateba (an kleba)
awuxebs pacients
konsultaciis Catarebis
Semdegac, SewyviteT pa-is
gamoyeneba da daexmareT mas
kontracepciis sxva
meTodis SerCevaSi.
a k n e • hkiTxeT pacients rogor
da riTi uvlis saxis kans.
• kok-sgan gansxvavebiT
progestagenis gavleniT
mcirdeba seqshormon-
SemakavSirebeli
globulinis done, ris
Sedegadac izrdeba
Tavisufali
testosteronis
koncentracia sisxlSi,
rac aknes gaCenis mizezs
warmoadgens.
• rekomendebulia saxis kanis
gawmenda sapnis an gamwmendi
xsnarebis gamoyenebiT (mag.
adgilobrivad SeiZleba
gamoyenebul iqnes 1%
klindamicinis xsnari an
geli).
• Tu mdgomareobis
gamosworeba ar moxerxda,
pacients SeurCieT
kontracepciis sxva meTodi
(arahormonuli an kok,
romelic antiandrogenuli
moqmedebis mqone
progestagens Seicavs, Tu
pacients ara aqvs
estrogenis gamoyenebis
ukuCveneba.
sarZeve
jirkvlebis
daWimuloba da
mtkivneuloba
(mastodinia)
• SeamowmeT aris Tu ara
pacienti orsulad
(CautareT testi
orsulobaze).
• orsulobis SemTxvevaSi
imoqmedeT ise, rogorc es
zemoTaa aRniSnuli (ix.
amenorea).
• Tu qali orsulad ar aris,
sarZeve jirkvlebis
168
daWimuloba gaivlis pa-is
miRebis dawyebidan 2-3 Tvis
ganmavlobaSi. ar
SeawyvetinoT pacients
„mini-pilis“ gamoyeneba Tu
konsultaciis Semdeg is
amas ar gTxovT.
• gasinjeT sarZeve jirkvali,
xom ar SeiniSneba:
– gamagrebuli adgilebi an
cista
– gamonadeni an galaqtoria
(Tu ar kvebavs ZuZuTi)
• Tu sarZeve jirkvlebis
gasinjviT gamovlinda
gamonadeni an kvanZi (mkvrivi
konsistenciis, umtkivneulo
palpaciis dros,
SezRuduli moZraobaSi,
romelic ar icvleba
menstrualuri ciklis
ganmavlobaSi es SeiZleba
muTiTebdes simsivnis
arsebobaze. pacienti
gaagzavneT mamologTan
diagnozis dasazusteblad.
tkivili
gulmkerdis
areSi
(gansakuTrebiT
fizikuri
datvirTvis
dros)
• SeamowmeT:
_ arteriuli wneva;
_ pulsi.
• gul-sisxlZarRvTa
daavadebis simptomebis
gamovlenisas SewyviteT pa-s
miReba da pacienti
gaagzavneT specialistTan
Semdgomi
gamokvlevebisaTvis.
• Tu gul-sisxlZarRvTa
daavadebisaTvis
damaxasiaTebeli simptomebi
ar aRiniSneba saWiro ar
aris pa-is gamoyenebis
Sewyveta, radganac “mini-
pilis” SemadgenlobaSi
arsebuli progestagenis
mcire doza ar zrdis gul-
sisxlZarRvTa daavadebis
ganviTarebis risks.
• depresia
• libidos
daqveiTeba
• ganixileT xasiaTisa da
libidos cvlileba pa-s
miRebis dawyebamde da mis
Semdeg.
• Tu qals depresia
gauRrmavda an libido
dauqveiTda pa-s miRebis
fonze, daexmareT mas
kontracepciis sxva
arahormonuli meTodis
SerCevaSi.
• SesaZlebelia aRniSnuli
simptomebis kupirebisaTvis
B6 vitaminis (piridoqsinis miReba 50 mg. – dReSi 2 Tvis
ganmavlobaSi).
169
WarbTmianoba
(hirsutizmi) an
Tmis cvena
• SeafaseT pacientis
mdgomareoba pa-is
miRebamde da mis Semdeg.
• “mini-pilis” gamoyenebis
fonze pacients SeiZleba
gauRrmavdes pa-is miRebamde
arsebuli WarbTmianoba.
aRniSnuli cvlilebebi,
Cveulebriv, mniSvnelovani
ar aris da droTa
ganmavlobaSi gaivlis.
• saWiro ar aris pa-is
miRebis Sewyveta, garda im
SemTxvevisa, roca amas
pacienti daJinebiT
moiTxovs.
Tavis tkivili
(mxedvelobis
dabindva)
• daadgineT, Seicvala Tu ara
Tavis tkivilis simZafre an
intensivoba pa-is miRebis
fonze
• gauzomeT arteriuli wneva
• nevrologiuri statusis
gamosakvlevad gaagzavneT
specialistTan.
• Tu Tavis tkivili susti an
zomieri siZlierisaa da
iSviaTia, pacienti
daamSvideT, mieciT
tkivilgamayuCebeli
preparati. 1 Tvis Semdeg
kvlav SeafaseT
mdgomareoba.
• Tu pa-is miRebis fonze
gaZlierda Tavis tkivilis
intensivoba, rasac Tan
daerTo yurSi xmauris
SegrZneba, mxedvelobis
daqveiTeba an metyvelebis
unaris darRveva, SewyviteT
abebis gamoyeneba da
daexmareT pacients
kontracepciis sxva
meTodis (arahormonuli)
SerCevaSi.
maRali
arteriuli wneva
(160/100 mm vwy. sv).
daadgineT xom ar hqonda
pacients maRali arteriuli
wneva pa-s miRebamde.
• Tu arteriuli wnevis
momateba aRiniSneba pa-s
dawyebis Semdeg, auxseniT
pacients rom misi
cvlileba Cveulebriv 1-dan
3-TveSi daregulirdeba da
abebis miRebis Sewyveta
saWiro ar aris.
• Tu 3 Tvis gavlis Semdeg
arteriuli wneva normas ar
daubrunda, daexmareT
pacients kontracepciis
sxva meTodis
(arahormonuli) SerCevaSi.
Tu arteriuli wnevis
momateba ganpirobebulia
sisxlZarRvovani
170
problemebiT (stenokardia,
cirkulatoruli
darRvevebi) da aRiniSneba
pa-s miRebis drosac,
pacientma unda Sewyvitos
preparatis miReba.
daexmareT mas
kontracepciis sxva
meTodis (arahormonuli)
SerCevaSi.
s i y v i T l e Tu siyviTle ar aris
dakavSirebuli pa-s
gamoyenebis dawyebasTan,
SeamowmeT pacienti:
– hepatitze (mwvave); – naRvlis buStis
daavadebaze;
– RviZlis keTilTvisebian an
avTvisebian simsivneze;
– cirozze.
• progestagenis mcire doza,
romelsac Seicavs «mini-
pili» Zalian mcired
moqmedebs RviZlis
funqciaze, ar zrdis
naRvlis buStis an RviZlis
simsivneebis ganviTarebis
risks.
• Tu pacients daudginda
mwvave virusuli hepatiti
da ar surs kontracepciis
meTodis Sewyveta, auxseniT
mas, rom riski imisa, rom pa
gaauaresebs daavadebis
mimdinareobas mcirea da pa-
s gamoyeneba naklebad
saSiSia, vidre aseT dros
orsuloba.
gulisreva /
Rebineba /
Tavbrusxveva.
daadgineT aris Tu ara
pacienti orsulad. (CautareT
testi orsulobaze an
gaagzavneT
reproduqtologTan / men-
ginekologTan)
• urCieT pacients abebi
miiRos Zilis win an
vaxSmis Semdeg. auxseniT
pacients, rom es movlenebi
Cveulebriv 1-3 Tvis
ganmavlobaSi gaivlis.
• orsulobis SemTxvevaSi
imoqmedeT, ise rogorc es
zemoTaa aRniSnuli (ix.
amenorea).
Tromboemboli
uri
mdgomareoba
CautareT pacients
laboratoriuli gamokvleva
sisxlis Sededebaze.
• progastagenis dabali doza
ar zrdis sisxlis Sededebis
risks.
• Tu sisxlis Sededebis
problemebi gamovlinda,
SewyviteT abebis gamoyeneba
da gaagzavneT pacienti
specialistTan damatebiTi
gamokvlevebis Casatareblad.
Rebineba pa-s
miRebidan 2 sT-is
• aseT SemTxvevaSi qalma unda
miiRos pa-is damatebiTi
171
ganmavlobaSi.
erTi abi da gaagrZelos
danarCeni abebis miReba
Cveulebrivi sqemiT anu erTi
abi dReSi erTxel.
mwvave faRaraTi
an Rebineba (24
sT-ze meti
xangrZlivobiT).
• hkiTxeT qals, gaugrZelda
Tu ara Rebinaba an mwvave
faRaraTi 24 sT-ze met xans.
• am SemTxvevaSi qalma
SeZlebisdagvarad unda
gaagrZelos abebis miReba da
gamoiyenos kontracepciis
damatebiTi meTodi (kondomi,
spermicidi) an Tavi Seikavos
sqesobrivi kavSirisagan
momdevno 2dRis
ganmavlobaSi.
gamotovebuli
abebi
– Tu qals daaviwyda 1 abis
miReba.
• erTi abis gamotovebis
SemTxvevaSi me-2 dRes rac
SeiZleba adre unda iqnes
miRebuli gamotovebuli
tabletebi da danarCni
abebis miReba gagrZeldes
sqemis mixedviT, anu TiTo
abi dReSi erTxel ciklis
bolomde. am SemTxvevaSi
qalma ori momdevno dRis
ganmavlobaSi Tavi unda
Seikavos sqesobrivi
kavSirisagan an gamoiyenos
kontracepciis damatebiTi
meTodi
(barieruli/spermicidi).
• saWiroebis SemTxvevaSi
SeiZleba qalma mimarTos
gadaudebel kontracepcias.
– Tu qals daaviwyda zedized
2 an meti tabletis miReba.
(1–A, 2–A, 4-A, 6-B, 11-B, 12-B).
• Tu qalma gamotova 2 an
orze meti abi man unda
miiRos 2 tableti (diliT
eTi da saRamos erTi an
saRamos 2 tableti
erdroulad) vidre ar
miiRebs yvela gamotovebul
abs da 2 dRis ganmavlobaSi
Tavi unda Seikavos
sqesobrivi kavSirisagan an
gamoiyenos kontracepciis
damatebiTi meTodi
(kondomi/spermicidi).