Slayt 1

MKROLEMCLER ntel AMD ve Dier Mikro lemci AileleriYaln Cokunwww.yalcincoskun.wordpress.com Adndan da anlalaca gibi mikroilemci, matematiksel ilemleri yapabilen birelektronik yonga (chip) olarak tanmlanabilir. Boyutlar ok kk olmasna ramenierisinde yz binlerce hatta milyonlarca elektronik devre eleman bulunduran mikroilemci,aslnda matematiksel ilemleri elektriin var ya da yok olmas temelinden yararlanarak hesaplamaktadr. Mikroilemciler bilgisayar programlarnn yapmak istedii btn ilemleri yerine getirdii iin, ou zaman merkezi ilem nitesi (CPU-Central Processing Unit) olarak daadlandrlr. Kiisel bilgisayarlar, bilgisayarla kontrol edilen sanayi tezghlar ve elektronik alannda kullanlabilen mikroilemciler, aslnda programlanabilen entegrelerdir.BLGSAYARIN TARH GELM

Mekanik KuakElektronik KuakMikroilemci KuakBunlar ksaca aklayacak olursak

Bilgisayarn tarihi geliimi 3 ana kuaktan olumaktadr. Bunlar;Tarihte ilk hesaplayc M. 500de kullanlan ABACUS tr. nceleri balktan yaplm bir tablet ve ierisinde dizili ufak talardan meydana gelirken, sonralar d ereveli ve ierisinde dizili ufak talardan yada boncuklardan oluan basit bir alet halini almtr. Abacus, boncuklarn pozisyonuna gre farkl deerler gstermekte ve hesaplama, boncuklarn cetvel setine gre hareketiyle salanmaktadr. nceleri Msr ve Romallar tarafndan kullanlan bu alet zamanla tm dnyaya yaylmtr. u anda bir benzeri ilk okullarda matematik retimi iin kullanlmaktadr. M. 876da sfr iin ilk sembol Hindistanda kullanld.1614de yaynlanan ilk logaritma tablosu ile byk saylar zerinde ilem yaplmaya baland.1620de ngiliz Edmund Guenter elektrikli hesap makinelerini ncs olacak kaydrma kuraln buluyor ve logaritma bilgilerine deerler veren kayan cetvel yapld.1642de Pascal, PASCALINE ad verilen bir mekanik hesaplayc dizayn eder. On blmden oluan bir ok dili arktan oluuyordu. Her bir ark 10 dn yaptnda hemen solundaki ark dnmeye balar. Bu mantk hala kullanlmaktadr ve tm mekanik hesaplayclarn temeli olmaktadr. Bu almalarnn ansna yazlan bir programlama dilinin adna PASCAL denmitir.

Mekanik KuakElektronik Kuak

1941 de Konrad Zuze Z3 isimli elektrik motorlar ile altrlan mekanik bir bilgisayar yapt. Bu (Z1, Z2, Z3 ve Z4 serisi) program kontroll ilk bilgisayardr.1943de alan Turing tarafndan COLOSSUS denilen zel amal bir elektronik vakum tpleri kullanan bir bilgisayar gelitirdi.1944 de Harvard niversitesinde ASCC MARK I (Automatic Sequence Controlled Calculator) denilen bir bilgisayar gelitirildi. MARK 1, tamam elektronik olmayan genel amal bir bilgisayard. Bu makine 23 haneli iki sayy 4.5 saniyede arpabiliyordu ve 14m uzunluunda 2.4m yksekliinde olup zerinde 800km uzunluunda kablo kullanlmt.1946 da Pensilvanya niversitesinde ENIAC (Elektronics Numerical Integrator and Calculator) gelitirildi. Anahtar setlerinin, filerin ve soketlerin deitirilmesi esasna gre altndan ilk genel amal bilgisayardr. 70 bin diren, 10 bin kondansatr, 18000 lamba ve bu elemanlarn harcad 150-200 kilowatt enerji ve sadece 20 sayy depolama zelliine sahipti ve 30 tondu!

4004lk ilemci 4 bitlik45 komuttan oluuyor.Teknolojisi: P- kanall MOSFET Hz: 50 KIPs (Kilo-instruction per second), oysa ENIAC n hz 100000 ips d.640 byte adresleme kapasitesi vard.Eski video oyunlarnda, kk mikroilemci-tabanl kontrol sistemlerinde kullanld.

Mikroilemci, yapt ilemlerin mikrosaniyeler mertebesinde olmas ve ierisindekielektronik devrelerin ve blmlerin mikron boyutlarda olmasndan dolay bu ad almtr. ( Yaps) (D Yaps

Mikroilemciler, ama/kapama anahtar gibi alan milyonlarca transistrden olumaktadr. Bu anahtarlarn programlanma durumuna, gre elektrik sinyalleri bunlarn zerinden akar. Bu sinyaller,bilgisayarn yapt tm ileri toplama, karma, arpma ve blme gibi temel matematiksel ilemlere indirir. lemci de bu ilemleri en basit sayma sistemi olan ikilik dzeni yani sadece 0 ve 1 saylarn kullanarak yapar. Mikroilemciler her trl ii ikilik sayma sistemine gre yapmaktadr. Mesela "Y" harfi ikilik sistemde"1011001" ile ifade edilebildii gibi krmz gibi bir renk de bunun gibi ikilik tabandaki ayr say grubu ile ifade edilir. Ayn ekilde bir ses veya grnt kayd da yine buna benzer ikilik say gruplar ile ifade edilir.Bir bilgisayarn en popler ve en nemli paras ilemcidir Mikroilemciler, ama/kapama anahtar gibi alan milyonlarca transistrden olumaktadr. Bu anahtarlarn programlanma durumuna, gre elektrik sinyalleri bunlarn zerinden akar. Bu sinyaller,bilgisayarn yapt tm ileri toplama, karma, arpma ve blme gibi temel matematiksel ilemlere indirir. lemci de bu ilemleri en basit sayma sistemi olan ikilik dzeni yani sadece 0 ve 1 saylarn kullanarak yapar. Mikroilemciler her trl ii ikilik sayma sistemine gre yapmaktadr. Mesela "Y" harfi ikilik sistemde"1011001" ile ifade edilebildii gibi krmz gibi bir renk de bunun gibi ikilik tabandaki ayr say grubu ile ifade edilir. Ayn ekilde bir ses veya grnt kayd da yine buna benzer ikilik say gruplar ile ifade edilir.Bir bilgisayarn en popler ve en nemli paras ilemcidir Mikroilemcilerin snflandrlabilmesi iin lt kabul edilen en temel zellikleri unlardr: Mikroilemcinin tek bir komutu ileme hz: Saat frekans her zaman gerek alma frekansn yanstmasa da; bir mikroilemcinin hzyla dorudan ilgilidir. Bir mikroilemcinin hzn artran temel unsurlar yle sralanabilir: Merkezi ilem birimini devre teknolojisi ve plan Kelime uzunluu lemci komut kmesi eidi Zamanlama ve kontrol dzeni Kesme altyordamlarnn eitleri Bilgisayar belleine ve giri/k aygtlarna eriim hzMikroilemcinin dorudan adresleyebildii bellek bykl: Mikroilemci, adres yolu araclyla ana bellei adresleyebilir. Adres yolu, ilemcinin yapsna gre deiir ve adres yolu hatt ok olan bir sistemin adresleme kapasitesi de o kadar byktr.

MKROLEMC ETLER

8 Bit Mikroilemciler 8 bitlik ilk genel amal ilemci, NMOS teknolojisi kullanlarak gelitirilen 8080 ilemcisiydi. 1974 ylnda, Motorola firmas 8080 ilemcisinin bir benzeri saylabilecek 8- bitlik 6800 mikroilemcisini retti. Bundan sonraki ylda retilen 6500 serisi ilemciler ile 6800 ilemcide kullanlan btn yardmc elemanlar birbirini desteklemekteydi. Daha sonraZilog firmas 8080 ilemcisinden birka stn zellikle ayrlabilen Z-80 ilemcisini tantt.Bu drt eit mikroilemci kendi aralarnda iki gruba ayrld. 8 bitlik 8080/Z-80 grubu mikroilemciler hesaplayclar olarak gelitirilmesi kaydedicilerin bol kullanmn gerektirmitir. Bundan dolay da kaydediciye dayal mimari olarak anlmaktadr. 6500/6800 grubu ise bellee dayal mimari olarak anlr. nk bu mikroilemcilerde daha anlalr komutlar ve daha fazla adresleme modu kullanlmtr.

16 Bit Mikroilemciler

Intel firmas, 1974 ylnda rettii 8080nin bir ileri versiyonunu, ilk 16-bitlik 8086 ilemcisini, 1978 ylnda retti. 8088 ve 8086 ilemcilerin her ikisi de ayn komutlar, ayn veriyi ve ayn yazlmlar kullanmalarna ramen, dlarndaki birimlerle iletiimde, aralarnda farklar bulunmaktadr. 8088 bir kere de 8 bitlik veri paketini iletirken, 8086 d birimlerle iletiimde bir kere de 16 bit veriyi kullanmaktadr. Ksaca, aralarndaki en nemli farkn, d veri yollarnn genilii olduu sylenebilir. IBM PC ve benzerlerinin 8088 zerinde kurulmalarnn en nemli nedeni, 8 bitlik veri yolu kullanlmas nedeniyle sistemin ucuza mal olmasdr.

32 Bit Mikroilemciler

1984 ylnda Motorola tarafndan retilen 6802 ilemcisi ve 1985 ylnda Intel tarafndan retilen 80386 ilemcisi gerek birer 32 bitlik ilemcidir. 80386, 80286dan 8086ya kadar geriye doru uyumludur. Yani 8086da yazlan programlar 80386l bilgisayarlarda alrken, 80386da yazlan gerek mod (Real Mode) dndaki programlar bundan nce retilen ilemcili bilgisayarlarda almaz. Gerek mod ve korumal mod (Protected mode) olmak zere iki ayr modda alabilmek AT tipi bilgisayarlarn nemli bir zelliidir. Gerek modda sistem 1 MBlk bellek kullanarak kendi bana alr (Ancak yazlmlarla 1MBtn zerine klabilir). Korumal modda ise, bilgisayar 1 MB snrn aarak byk bellek kapasitelerini kullanabildii gibi, baka bilgisayarlarla da ortak alabilir. 32 bitlik ilemciler 246 adres yolu ile Terabayt cinsinden bellek kapasitesi kullanabilir.

64 Bit Mikroilemciler Pentium ilemcilerinin 1993 ylnda piyasaya kmasyla Intel x86 ailesinin veri yolu uzunluu 64-bit olmutur. Balangcndan beri CISC mimarisinde ilemciler reten Intel firmas, nihayet superscaler mimarideki ok ilem birimi, dallanma tahmini gibi RISC kavramlarn Pentium ilemcileri ile kullanmaya balad. Bu ilemcide ayrca yrtme performansn nemli olarak etkileyen tmdevre zerinde birinci seviye (L1) ayr 8-KB kodve 8-KB veri n hafzalar bulunur. Sesli (audio), grntl (video) ve grafik zellik ieren yksek kaliteli multi-medya uygulamalarn altrmak, ok hzl ve karmak aritmetik ilemler gerektirir. Bu eit karmak ilemler, olduka zel DSP (Digital Signal Processing) tmdevreleri ile gerekletirilir. Bu zel ilemciler, 2D ve 3D grafikler, grnt ve ses sktrma,faks/modem, canl resimli PC-tabanl telefon ve grnt ileme gibi grevleri yerine Pentium III mikroilemcisi 1999 ylnn banda Intel tarafndan piyasaya srlmtr. Gnmzde x86 pazar byk bir endstri olmutur ve her yl milyonlarca ilemci satlmaktadr. X86 ilemcilerine gsterilen byk ilgi nedeniyle Intelden baka firmalar da bu piyasaya girmitir. AMD firmas gnmzde K6 II ve K6 III rnleriyle, Pentium II ve Pentium III ilemcilerine rakip olmaktadr. Hatta AMDnin son rnlerinden olan 450 MHz K6 III ilemcisinin Pentium III 500 ilemcisinden daha yksek performans salad iddia edilmektedir.

Pentium ilemcilerinin 1993 ylnda piyasaya kmasyla Intel x86 ailesinin veri yolu uzunluu 64-bit olmutur. Balangcndan beri CISC mimarisinde ilemciler reten Intel firmas, nihayet superscaler mimarideki ok ilem birimi, dallanma tahmini gibi RISC kavramlarn Pentium ilemcileri ile kullanmaya balad. Bu ilemcide ayrca yrtme performansn nemli olarak etkileyen tmdevre zerinde birinci seviye (L1) ayr 8-KB kodve 8-KB veri n hafzalar bulunur. Sesli (audio), grntl (video) ve grafik zellik ieren yksek kaliteli multi-medya uygulamalarn altrmak, ok hzl ve karmak aritmetik ilemler gerektirir. Bu eit karmak ilemler, olduka zel DSP (Digital Signal Processing) tmdevreleri ile gerekletirilir. Bu zel ilemciler, 2D ve 3D grafikler, grnt ve ses sktrma,faks/modem, canl resimli PC-tabanl telefon ve grnt ileme gibi grevleri yerine Pentium III mikroilemcisi 1999 ylnn banda Intel tarafndan piyasaya srlmtr. Gnmzde x86 pazar byk bir endstri olmutur ve her yl milyonlarca ilemci satlmaktadr. X86 ilemcilerine gsterilen byk ilgi nedeniyle Intelden baka firmalar da bu piyasaya girmitir. AMD firmas gnmzde K6 II ve K6 III rnleriyle, Pentium II ve Pentium III ilemcilerine rakip olmaktadr. Hatta AMDnin son rnlerinden olan 450 MHz K6 III ilemcisinin Pentium III 500 ilemcisinden daha yksek performans salad iddia edilmektedir.

INTEL X86 MMARSntel Ailesinin geliimi Intel firmas 1968 ylnda bellek tmleik devreleri yapmak zere kuruldu. retecekleri bir hesap makinesi iin CPU tmleik devresi isteyen, hesap makinesi reten bir firmann talebi; ve yine retecekleri bir terminal iin zel bir tmleik devre isteyen, dier bir firmann istediklerini karlamak iin, Intel firmas 4004 (1971) ve 8008 (1972) CPUlarn retti. Intel, bu ilk mterilerinden bakasnn, 4004 ve 8008 tmleik devrelerine ilgi gstereceklerini tahmin etmedii iin, retim hattn dk kapasiteli tutmutur. Fakat tahminlerin aksine, bu tmleik devrelere ok byk bir ilgi oldu. Bunun sonucu ve ayn zamanda 8008in 16 KBlk bellek limitini amak amacyla, Intel firmas 1974 ylnda genel amal 8080 CPUsunu retti. Birden bu tmleik devreye byk bir talep oldu ve ksa bir sre iinde 8080, 8-bit mikroilemci endstri standard oldu. Intel, iki yl sonra 1976da gelimi bir 8080 ilemcisi olan 8085 piyasaya srd. Uygulama eitlerine gre Intel mikroilemcilerinin snflara ayrlmas, 80186/80188 ve 8048/8051 ilemcilerinden sonra balamtr. Intel mikroilemcilerinin geliimi ekil 1.1 de gsterilmektedir.8086/8088 ilemcilerinin 1 MB bellek ile snrl adres alan, 1980lerin ortalarna doru bir ok uygulama iin ciddi bir problem olmaya balamt. Bu yzden Intel, x86 ekirdeinin bir st uyumlu srm olan 80286 ilemcisini retti. Bu ilemci, 16 MBlk adres alan ile beraber temel 8086/8088 komut kmesine sahipti.

Intel Pentium II ilemcisi , Pentium Pro ve MMX teknolojilerinin birleimi ile retildi. Bu ilemcide bulunan 32 KB (16 KB/16KB) L1 nbellek youn olarak kullanlan veriye hzl eriim salar. Ayrca tmleik devre zerinde 512 KBtan balayan L2 n bellei bulunur. Intel daha ucuz PCler ve sunucu makineleri iin piyasaya ucuz (celeron) ve pahal (xeon) Pentium II tabanl iki farkl mikroilemci sundu. Bu piyasa yaklam daha sonraki Pentium III ve daha sonraki rnlerde de devam etmitir. Pentium III mikroilemcisi 1999 ylnn banda Intel tarafndan piyasaya sunulmutur. Pentium III ile gelen nemli bir yenilik, Internet Streaming SIMD Extensions olarak adlandrlan bir yapdr. Bu mimari yap ile, ileri grnt ileme, 3D, ses ve video ses tanma gibi uygulamalarda kullanlabilecek 70 tane yeni komut eklenmitir. Pentium III ayrca P6 mikromimarisini dinamik yrtme, oklu dallanma tahmini, veri ak analizi ve tahmini yrtme ok ilemli sistem yolu ve Intel MMX teknolojisini ierir. Pentium III, PC ve Internet hizmetleri ve a eriim gvenlii iin planlanan yap bloklarndan ilki olan ilemci seri numaras sunar.Pentium IV her eyi hz iin dnlm. Pentium IV, Intelin 1995ten beri tamamen yenilenmi x86 mikroilemcisidir.

INTEL MKROLEMC ALES Intel gerek bir mikroilemci retimine ilk olarak 8080 le baladktan sonra 8086 da artk temeller atlm ve bundan sonra piyasaya kacak olan ilemciler bu mantkla retilecektir. Intel 8086 Mikroilemcisi 8086 1978 ylnda 29 bin transistr ve 40 pinli paketten oluan ilk 16-bitlik Intel mikroilemcisidir. Daha sonra bu ilemciyi 8088 mikroilemcisi, 8087 matematik ilemcisi ve 8089 giri/k (I/O) ilemcisi takip etmitir. Mikroilemci temel iki ayr alma birimine sahiptir. Bu birimler: cra birimi(EU) ve Veriyolu Badatrma Birimi (BIU). EU komutlar yorumlamakta ve yrtmektedir. BIU ise veriyolu ilemlerini gerekletirmektedir.

cra Birimi EU, komut zme ve komutlar yrtme iin bir kontrol birimine; aritmetik ve mantksal ilemler iin bir ALUya; genel amal kaydedicilerde (AX, BX, CX, DX) ; iareti (SP,BP) ve indis (SI, DI) kaydedicileri ile bayraklar kaydedicisine sahiptir. EU iindeki kontrol birimi, makine dilindeki komutlar yorumlamakta ve komutlar yrtmek iin gerekli ilemleri kontrol etmektedir. EU, komut bytelarn, BIU tarafndan komut kuyruuna yerletirilme srasyla, komut kuyruundan almaktadr. Eer EU bellekten bir ileme ihtiya duyarsa veya bir sonucu bellekte saklamak isterse istenilen ilemi BIU e ynlendirir. EU, ilem kodu okuma veya saklama ilemi iin, BIU tarafndan fiziksel adresi hesaplamada gerekenleri salamaktadr. ALU, ilemlerini, dahili veriyolu zerinden, genel amal kaydedicilerden, komut bytelarndan, veya BIUdan almaktadr. ALU 8-bit veya 16-bit ilem yapma kapasitesine sahiptir.

Veri Yolu Badatrma Birimi BIU, btn harici veriyolu ilemlerini kontrol eden bir veriyolu kontrol birimine; EU iin komut bytelarn tutan komut kuyruuna; fiziksel bellek adresleri retme iin bir toplaycya; drt segment kaydedicisine (CS, SS, DS, ES); komut iaretisine (IP) ve verileri geici olarak saklamada kullanlan baz dahili kaydedicilere sahiptir. BIU, bellek ve I/O ilemleri dahil, btn harici veriyolu ilemlerini kontrol etmeden sorumludur. Tmleik devre harici adres yolu, belli bir bellek hcresini veya I/O portunu semede kullanlr.BIU, komut bytelarn okur ve onlar EU iin komut kuyruuna yerletirir. BIU en fazla 4 (8088 iin) veya 6 (8086 iin) byte komut kodunu nden okuyabilir. EU, bir veri okuma veya yazma ilemine ihtiya duymad veya program aknda bir dallanma olmad srece, BIU komut Bytelarn nden okuma iin serbesttir. Bu ekilde komut nden okuma, BIU ve EU birimlerinin paralel almasna imkan tanr. Bu sayede ilemcinin veri ilem hz artar. Bu ekilde alan bilgisayar mimarisine i-hatl mimari denir.

8086-8087 letiimi Bir 8086-8087 (ya da 8088-8087) sisteminde mikroilemci ve CPU komutlar e zamanl ilenebilir. Yani CPU bir komutu ilemekle megulken mikroilemcide kendisi ile ilgili bir komutu iliyor olabilir. Ancak baz ilemlerde mikroilemcinin CPU ya yardmc olmas gerektii iin bu e zamanllk kstldr. Hem mikroilemci hem de CPU komutlar ayn veri yolundan aldklar iin ikisi arasnda egdm salanmas gerekir.8086-8087 sistemlerinde her iki ilemcide veri yolu zerinde gzken komutu inceler. Bunu yapabilmek iin her ikisinin de zerinde ayn veri yolu badatrma birimi (BIU) konmutur. Btn CPU komutlar 11011 bit dizisi ile balad iin 8087nin dier komutlar gz ard etmesi kolaydr

8086/8088 mikroilemcisinin halefi 80286dr. Bu mikroilemcinin kullanc asndan 8086/8088e gre 3 temel stnl bulunmaktadr:Birincisi gerek (real) mod ile korumal (protected) moda sahip olmasdr. Donanm bellek ynetim sistemi sayesinde, bellekte birden ok programn gvenli bir ekilde almas mmkn hale gelmitir. kincisi, 8086 gibi 8088den farkl olarak 16-bit veri yoluna sahip olmasdr. Bu da bellek-mikroilemci arasndaki veri ak bant geniliini iki katna kartr. ncs, daha hzldr ve daha yksek saat hznda alabilir. Bu faktrler 80286 tabanl bir sistemi 8088 tabanl bir sisteme gre, 5-10 kat daha hzl yapmaktadr. Ayrca, 80286 mikroilemcisi yeni adresleme ve bellek koruma zelliklerini desteklemek iin yeni ek komutlara sahiptir. Bu ilemci IBM PC/AT ve baz PS/2 bilgisayarlarnn ana mikroilemcisi olmutur. Komut birimi veri yolu birimi tarafndan okunmu ham verileri alr ve sonraki yrtme iin kodunu zer. taneye kadar tam kodu zlm komut, bu birimde bir anda bulunabilir. Kodu zlm komutlarn CPU iinde hazr olarak bulunmas CPU yrtme hzn artrr

Intel 80286 Mikroilemcisi

80287nin mikroilemci arabirimi 8087dekinden tmyle farkldr. Bir bellek ynetim birimi yardmyla bellek korumas uygulayan 80286 tm koruma birimini 80287nin de zerine koymak ok pahal olaca iin farkl bir zm uygulanmtr. Bu sistemlerde, CPU iin btn komutlar ve verileri getirip gtrme iini mikroilemci yapar. Tm bilgi F8h-FFh adresleri arasndaki I/O blgesi zerinden akar. Bu adreslere program araclyla eriim mmkn olduu iin yanl bir yazma ilemi yaplmamaldr. Yoksa CPUnun tuttuu bilgiler bozulabilir ve yanl sonularla karlaabilirsiniz. 80287 zerinde ilemleri asl gerekletiren birim 8087deki ile ayn olduu iin btn komutlar ayn sayda saat evrimi ierisinde ilenir. Ama 80286/80287 sisteminde I/O ilemleri ok fazla olduu iin ayn hzda alan bir 8086/8087 sisteminde daha yava alabilir. Bir 8086-8087 ilikisini taraflarn eit haklara sahip olduu bir iliki olarak grebiliriz. Buna karlk, bir 80286-80287 ilikisi daha ok efendi-kle ilikisini andrr. Bu egdmll daha da kolaylatryor nk CPUnun btn veri ak mikroilemci zerinden geiyor. Pek ok CPU komutunu CPUya iletmeden nce mikroilemci otomatik olarak CPUnun ilem yapp yapmadn denetler. Bu yzden derleyici ya da eviricilerin CPU komutlarndan nce otomatik WAIT komutu retmesine gerek yoktur. Ancak retilmise de bir zarar olmaz.

80286/80287 letiimi

Intel 80386 Mikroilemcisi ntelin ilk 32-bit mikroilemcisi 80386dr. Bu mikroilemci, dier x86 ilemcileri gibi, 8086 ve 80286 programlarn hibir deiiklik olmadan altrabilmektedir. Bu ilemcinin daha nceki 80286 mikroilemcisine gre bir ok stnl bulunur. Bunlar:lemcinin kaydedicileri ve aritmetik birimleri 32-bit geniliindedir. Ayrca, komut kmesi 32-bit adresleri ve verileri desteklemek iin geniletilmitir. Mikroilemciden ana bellee giden, adres yolu ve veriyolu 32-bite geniletilmitir. Bu sayede, komutlar, verileri iki kat hznda okuyabilmekte ve yazabilmektedir. 4 GBa kadar fiziksel bellei adresleyebilmektedir(80286 da 16 MB). Dier yandan, programlara 246 byte (64 terabyte) kadar grnt bellek salayabilmektedir (80286 da 230 byte, 1 GB ). Daha hzl yrtme hzna sahiptir. Bir ok komutu yrtme zaman azalmtr.

80386-80387 sistemlerinde bulunan mikroilemci CPU arabirimi 80286-80287 sistemlerindekine ok benzemektedir. CPUya programlarn yanllkla yazma yaplmasn nlemek iin I/O alan F8h-FFhden 800000F8h-800000FFh alanna kaydrlmtr. Arabirim performans iyiletirilmi ve 32-bit kullanma almtr. Yeni haliyle iletiim ek yk 16-20 saat evrimine indirilmitir.

80386-80387 letiimi

Intel 80486 Mikroilemcisi

Bu mikroilemci, dier x86 ilemcileri gibi, 8086/8088, 80286 ve 80386 programlarn hibir deiiklik olamadan altrabilmektedir. Bu ilemcinin daha nceki 80386 mikroilemcisine gre farkllklar zetle unlardr:Tm devre zerinden FPU aritmetik yardmc ilemcisi Tm devre zerinden 8 K nbellek Bellek okuma ve yazmalarnda, elik hata kontrol iin kullanlabilen, tm devre zerinde bulunan elik sinyalleri. Burst (patlama) olarak adlandrlan hzl yol okuma/yazma evrimleri Be aamal komut i-hatt. nbellek birimi: 80486 mikroilemci bir n kontrolc ve 8 Klk hzl eriimli statik RAM nbelleini birletirir. n kontrolc tarafndan kullanlan dizin yaps drt veriyollu kme birlemelidir.

Intel Pentium Mikroilemcisi

Pentium, Intel x86 ailesinin beinci nesil ilemcisi olarak 1993 ylnda piyasaya srld. Pentiumun, 80486ya gre birok gelimi zellii bulunur. Bunlardan bazlar Daha geni veriyolu (64-bit), iki tane tamsay yrtme birimi,daha hzl yeni tasarlanm bir aritmetik ilemci birimi (FPU), gelimi nbellek (CACHE) yaps ve dallanma tahmini mantk birimidir. Pentium FPU birimi tekrar tasarlanarak, baz ilemlerde 80486dakine gre on kat daha hzldr. Pentiumun temel zellikleri aada zetlenmitir.32-bit CPU , 64-bit veriyolu ,32-bit adres yolu(4 GBlk adres alan). Superscalar mimari:Ayn anda bir saatte , iki tane i-hatl tamsay birimi iki komutu ve bir tane i-hatl FPU birimi de bir tane kayan nokta komutu yrtebilmektedir. Ayr ayr 8 KB kod ve 8 KB veri nbellekleri 4 MB sayfalama, TLBde veri bulma oran artrmaktadr. Dallanma tahmini donanm birimi. ok ilemcili alma iin komutlar ve ikinci seviye nbellek iin destek. Dahili hata bulma zellikleri. G ynetim zellikleri: Sistem ynetim modu ve saat kontrol.

Pentium, Intel x86 ailesinin beinci nesil ilemcisi olarak 1993 ylnda piyasaya srld. Pentiumun, 80486ya gre birok gelimi zellii bulunur. Bunlardan bazlar Daha geni veriyolu (64-bit), iki tane tamsay yrtme birimi,daha hzl yeni tasarlanm bir aritmetik ilemci birimi (FPU), gelimi nbellek (CACHE) yaps ve dallanma tahmini mantk birimidir. Pentium FPU birimi tekrar tasarlanarak, baz ilemlerde 80486dakine gre on kat daha hzldr. Pentiumun temel zellikleri aada zetlenmitir.32-bit CPU , 64-bit veriyolu ,32-bit adres yolu(4 GBlk adres alan). Superscalar mimari:Ayn anda bir saatte , iki tane i-hatl tamsay birimi iki komutu ve bir tane i-hatl FPU birimi de bir tane kayan nokta komutu yrtebilmektedir. Ayr ayr 8 KB kod ve 8 KB veri nbellekleri 4 MB sayfalama, TLBde veri bulma oran artrmaktadr. Dallanma tahmini donanm birimi. ok ilemcili alma iin komutlar ve ikinci seviye nbellek iin destek. Dahili hata bulma zellikleri. G ynetim zellikleri: Sistem ynetim modu ve saat kontrol.

Intel Pentium Pro MikroilemcisiIntel Pentium MMX Mikroilemcisi Sesli, grntl ve grafik zellikler ieren yksek kaliteli multimedya uygulamalar altrmak, ok hzl ve karmak aritmetik ilemler gerektirir. Bu eit karmak ilemler normal olarak olduka zel DSP tmleik devreleriyle gerekletirilir. Bu zel ilemciler, 2D ve 3D grafikler, grnt ve ses sktrma, fax-modem, canl resimli PC tabanl telefon ve grnt ileme gibi grevleri gerekletirmede kullanlr. Bir PCye DSP zellii eklemenin yaklam vardr:Bilgisayarn anakartnda, CPU ile beraber bir DSP ilemcisinin ortak kullanlmas. Bu en iyi ve ideal bir yaklamdr. nk, u an piyasada ok gl DSP tmleik devreleri bulunmaktadr. Bunda ana problem, Pc tasarmclar tarafndan takip edilecek, endstri tarafndan kabul edilmi bir standardn olmaydr. Byle bir standardn olmay, hem donanm hem de yazlmda uyumsuzluklara neden olur. DSP fonksiyonlarn taklit etmek iin x86 ilemcisinin ve x87in beraber kullanlmas. Bu yntem yavatr ve performans genellikle kabul edilemez llerdedir. Baz DSP fonksiyonlarn x86 mikroilemcisine konulmas. Bu yntem uyumluluk ve tek bir yaklam gerektirmesine ramen, piyasay Intelin tekeline brakmaktadr. Bu yaklamn performans, birinci yaklam kadar olamamasna ramen, ikincisinden ok daha iyidir.

Intel Pentium II Mikroilemcisi Intel Pentium II ilemcisi, Pentium Pro ve MMX teknolojilerinin birleimi ile retildi. Pentium II daha nceki ilemcilerle uyumludur. lk Pentium II ilemciler 233 ve 266 MHz frekanslarnda alt. Daha sonralar 300, 333, 400, ve 450 MHz hzlarnda Pentium IIler retildi. Pentium IInin temel zellikleri aada belirtilmektedir:32-Bit CPU, 64-bit veriyolu, 36-bit adres yolu (64 GB adres alan). Yksek hzda CPU frekanslar ve dk g tketimleri iin Inteller 0,25 mikron teknolojisi ile retilmitir. 7,5 milyondan fazla transistr kullanlmtr. MMX teknolojisi ierir. DIB mimarisi, tek yollu ilemcilere gre, bant geniliini ve performansn artrmaktadr. 233 MHzden 450 MHze kadar deiik hzlarda bulunmaktadr. 450, 400 ve 350 MHz frekansta alan rnler, sistem yol hzn 66 MHzden 100 MHze artrarak, sistem bant geniliini ve performansn daha iyiletirmektedir.

Pentium II, Pentium Pro ile balayan, dinamik yrtme teknolojisi olarak adlandrlan ve aada zetlenen P6 mikro mimari donanm yapsna sahiptir.oklu dallanma tahmini: Dallanmalardaki program yrtme akn tahmin ederek ilemcinin almasn hzlandrr.Veri ak analizi: Komutlar arasndaki veri bamllklarn analiz ederek komutlarn optimize olmu ve yeniden sralanm grev srasn retir.Tahmini yrtme: Bu optimize grev srasna gre, tahmini komutlar yrtr ve ilemcinin yrtme birimlerinin srekli megul kalmasn salayarak genel perfomans artrr.nbellek boyu 16dan 32Kya arttrld. lk kan Pentium II 512 KB L2 nbelleine sahip olmasna ramen, daha sonralar farkl boylarda L2 nbellekli ilemciler retildi.

Intel MMX teknolojisine sahip Pentium II yeni komutlar ve veri tipleri ierir. MMX teknolojisi, birok multimedya ve haberleme uygulamalarna kolay bir ekilde uygulanabilecek temel, genel amal tamsay komutlar sunar. Bu teknolojinin baz temel zellikleri unlardr:SIMD teknii. 57 yeni komut. 8 tane 64-bit geniliinde MMX teknolojisi kaydedicisi. 3 tane yeni veri tipi. Pentium II ilemcisi 32-bit adres yolu ile 64 GB fiziksel ve 64 TB grnt bellek alanlarna sahiptir. Intel Pentium II ilemcisinde, L1

Intel piyasaya ucuz ve pahal Pentium II tabanl iki mikroilemci, Celeron ve Xeonu srd. Bu ilemciler temel olarak Pentium II mimarisine sahip olmasna karn baz farkllklar bulunur. rnein, Celeronda ikinci seviye nbellek bulunmaz. Bu, ilemcinin performansn drmektedir. Celeron 1000 dolarn altnda dk fiyatl bilgisayarlar iin retilmitir. Pentium IIdeki nbellek ilemci hznn yar hznda almaktadr. Xeonun Pentium IIden stnl, ikinci seviye n belleinin (L2 nbellek) ilemci hznda almasdr. Pentium II Slot-1 olarak adlandrlan bir ana kart balantsna sahiptir. Buna karn Xeon Pentium ile slot uyumlu deildir. Xeon yksek performansl sunucu bilgisayarlar iin uygundur.Intel Pentium III Mikroilemcisi Pentium III mikroilemcisi 1999 ylnn banda Intel tarafnda piyasaya srlmtr. Pentium III ile gelen nemli bir yenilik, SIMD olarak adlandrlan bir yapdr. Bu mimari yap ile, ileri grnt ileme, 3D, ses, video ve ses tanma gibi uygulamalarda kullanlabilecek 70 tane yeni komut eklenmitir. Pentium III ayrca, P6 mikromimarisini (dinamik yrtme, oklu dallanma tahmini, veri ak analizi ve tahmini yrtme) ok ilemli sistem yolu ve MMX teknolojisini ierir. Pentium IIIn temel zellikleri aada zetlenmektedir:lk rnler 450 ve 500 MHz hzlarndadr. Bu ilemcilerin sistem yolu hzlar ise 100 MHz dir. Yksek hz CPU frekanslar ve dk g tketimleri iin Intelin 0.25 mikron teknolojisi ile retilmitir. 9,5 milyondan fazla transistr kullanlmtr. SIMD olarak adlandrlan bir yap, 70 tane yeni komut ve MMX teknolojisi ile beraber ileri grnt ileme, 3D, ses, video ve ses tanma gibi uygulamalara nemli destek salar. 32 K (16K/16K) L1 nbellek youn olarak kullanlan veriye hzl eriim salar. 512 K L2 nbellek. Pentium III ile ilk defa sunulan SIMD ekleri, 70 yeni komuttan oluur ve tek komut ok veri (SIMD) kayan nokta ve SIMD tamsay ve yedekleme kontrol komutlarma sahiptir. SIMD eklerinden faydalanlacak teknolojilerinden bazlar ileri grnt ileme, 3D, ses, video ve ses tanma gibi uygulamalardr. Pentium III, sistem yolu bant geniliini ok yksek tutacak ekilde ayn anda bir ok ilemi destekler. ki ilemciye kadar effaf yani hibir ek balant ve yk gerektirmeyen bir destek salar. Bu, dk fiyatl, iki yollu simetrik oklu ilemi mmkn klar ve ok grevli iletim sistemleri ve uygulamalar iin nemli bir performans artrm salar.

Intel Pentium IV Mikroilemcisi Pentium IV Net Brust mimarisi kullanyor. Net Brust neti hzlandran, nete ivme veren anlamna geliyor. Bugnn ilemcilerinde, yazlmlarn bekledii birok ey var. Artk ilemcilerin zerindeki yk zellikle baz tip uygulamalarda olduka fazla. te yandan dier uygulamalarda da ilemci gcnden ok sistemin dier donanmlarnn performanslar daha fazla nem kazanyor. Intel'de Pentium IV' gelitirirken, daha ok yukarda bahsedilen uygulama tiplerinden birincisi zerine younlatn sylyor. Yani Pentium IV'n amac, 2000'li yllarda mikro ilemcilerden yksek hesaplama kapasitesi sunmas bekleyen yazlmlarda yksek performans sunmak. Daha hzl veri yolunun ikinci bir avantaj da NetBurst mimarisinin dizayn hedefleri dnlnce ortaya kyor. Pentium IV'n hedef uygulamalarnn ou (DVD, MP3, Video ileme, Internet zerinden video gnderimi...) yksek miktarlarda veri transferi gerektirirler. Dolays ile gerek bellek gerekse sistem veriyollarnn bu gibi uygulamalarn emrine sunabilecei ekstra bant genilii, olduka fazla ie yarar. Intel'de hedeflerini gz nne ald vakit 1.06GB/s'lik veriyolunun yetersiz olacana ve yeni 3.2GB/s'lik veriyolunu kullanlmasnn daha uygun olacana karar vermi.

AMD Tarafndan retilen lemciler 2000 li yllara kadar mikroilemci piyasasnda Intel in ok byk bir Pazar payna sahip olmasna karlk Intel e rakip olan Motorola, IBM, v.b. firmalar rettikleri mikroilemciler ile ok kk bir pazar payna sahiptiler. Cyrix, IDT, Haris, AMD v.b. firmalar ise intel uyumlu ilemciler retmekteydiler.

Yukarda anlatlanlar 1999 yl sonunda AMD firmasnn Athlon ilemcisini retmesine kadar devam etti. AMD nin Intel in rettii ilemciler ile yar yapacak ilemciler retmesi (Athlon) bugn de devam eden bir rekabetin domasna neden oldu. Bu sayede biz de daha dk fiyatlara daha hzl ilemcilerle donatlm PC leri kullanma ans elde ettik. Bu rekabet olmasayd belki de u an hale 750 Mhz hza sahip ilemcilerkullanyor olurduk.AMD ATHLON ALES AMD Athlon ailesinin ilk yesi 1999 ylnda piyasaya srlen K7 kod isimli ilemcidir. Bu ailenin ilk yeleri katmai-ekirdek yapsna sahip Pentium 3 ilemcileri ile benzer veya zelliklere sahiptiler. Athlon ilemcisi bugne kadar kullanlan en geni birincil n bellee(128 KB) sahipti. Ve enbanced-3D MMX komut setlerine destek veriyordu. Kullanlan yeni komut seti, 22 adet yeni komut ieriyor, ilemcinin oyunlarda ki performansn iki kata karyordu. Ve matematiksel ilemleri ayn hzda alan Pentium ilemcilere gre 1,5 kat daha hzl yapabiliyordu. Athlon da 128KB birinci nbellek(L1), yan sra 512KB ikincil nbellek(L2) bulunuyordu. 128 KB L1 bellee sahip Athlon lar 750 Mhz e kadar 0,25 ve 0,18 mikron teknolojisi ile retildiler. AMD firmasnn K7-Athlon ilemcisi, Pentium 3 ile karlatrld zaman bir ok stn zellie sahiptir.- Her bir saat sayklnda Pentium 3 de 5 ileme karlk 9 ilem gerekletirme kabiliyeti,- kiye karlk 3 integer pipeline ve 1 e karlk 3 floating point pipeline kapasitesi- 32 KB a karlk 128 KB L1 nbellek ve daha fazla sayda kod zc,- Saat sinyalinin ykselen ve den kenarlarnda veri transferi salayarak daha hzl FSB zellii, Yukarda saylan zellikler farkllklar gsterse de Pentium 3 ve Athlon ilemcilerinin her birisi kendine zg zelliklere sahiptir. Yksek hzlarda L2 nbellei nedeni ile Coppermine-ekirdekli Pentium 3 ilemcisi ne kyor

AMD Athlon Ailesi Duron Mikroilemciler

AMD firmas, Celeron a karlk olarak Duron ilemcisini piyasaya srd. Duron ilemciler, AMD nin dk fiyatla piyasaya girerek Intel in pazar payn artrmasna yardmc olan Intel-Celeron ilemcilere AMD firmasnn cevab olarak dnlebilir. Celeron dan daha iyi performansa sahip Duron ilemcilerde yaplan deiiklikler ile retilen yeni Duron lara Morgon ismi verildi. Bu ilemcinin en byk zellii, ekirdeinin deitirilerek palomina ekirdek yapsnn retilmesi ve bu yeni yapnn nemli bir performans art salyor olmasyd.Genel hatlar ile Duron u zellikleri krplm Thunderbird e benzetebiliriz.Daha dk veri transfer hzna ve daha kk veri n belleine sahipti.. Spitfire-ekirdekli ve Morgon-ekirdekli Duron olmak zere, ki modeli bulunmaktayd

64 Bitle Neler Deiecek? Veriyollar, registerlar ve ilemci ekirdei. Her ey deiecek. Ama tm bunlarda ok daha nemlisi, 64 bitle birlikte komut setlerinde de deiiklikler olacak. Bugn kullandmz ilemciler, aslnda programlarn iinde yer alan komutlar altrmyorlar. Bu durumu aklamak iin biraz geriye gidelim ve neden byle olduunu anlatalm. Bundan 25 yl nce Intel ilk ilemcisini tanttnda, ilemci gnmzdeki bir hesap makinesinin gcne bile sahip deildi. Ama bugn yaplan pek ok ilemin ok basit bir halini yapabiliyordu. Bu tr ilemlerin yaplabilmesi iin Intel, yeni komutlar icat etmiti. 1986 ylna gelindiinde, Intelin 80286 ilemcisi (O zamanlar ilemciler saylarla kodlanyordu; Pentium, Athlon gibi isimlerle deil) 140 adet uzunluklar 8 ile 112 bit arasnda deien komut anlyordu. Bu komutlarn uzunluunun sabit olmamas ve tek seferde ok fazla grevi ilemciye yaptrmak istemesi nedeniyle CISC (Complex Instruction Set ComputingKark Komut Seti le Hesaplama) adn aldlar. CISC tipi ilemciler, komutlarn ne kadar uzunlukta olduunu bilemiyorlard. Bir 16 bit uzunluundaki komutu 100 bit uzunluundaki bir komut takip edebiliyordu.

rnein Pentium4 ortalama olarak her CISC komutu iin drt adet mikro-op retiyor. lk 64 bitlik mikroilemciler,IA-64 veya Itaniumad ile 1999 ylnda gndeme geldi.32 bitlik ilemcilerin ev kullanclar iin yeterli grlmesi nedeni ile; HP ve Intelin ortak almas olarak sunulan Itanium , sunucu sistemler iin gelitirildii hedef ile sunucu pazarndaki Alpha, Sun Sparc, Motorola Power PC, ve bunun gibi ilemcilere rakip olarak piyasaya srld. Sunucu sistemler iin tasarlanmas nedeni ile Intanium ilemcilerde X806 mimarisi ile uyumluluk ideali yerine, tamamen farkl bir ilemci tasarmn gelitirmek ve bunu standart olarak kabul ettirmek i deali tanyordu Itanium ilemcisini takiben, Itaniun serisini ikinci nesil yesi olan McKinley daha yksek bant genilii, fonksyonellik ve daha hzl L3 n bellek vb. yeni zelliklerle piyasaya srld. McKinley yapsna sahip ilemciler, RISC mimarisi kullanan IBM Power 4 ve Sun Ultrasparc 3 ilemcilerine rakip olarak kabul edilen Modison ilemcisinin tantlmas ileok yaygn kullanlamad. McKinley ilemcisinden dahayksek performansa sahip Madison ilemcisi 0,13mm ve bakr teknolojileri kullanlarak retiliyor ve 6 MBlk L3 n bellek ieriyor. Intanium serisinin ilk iki neslinin ok fazla Pazar pay bulamamasnn sebebi olarak tantmn yeni olmas ve ntelin amacnn piyasann 3. nesil Itanium ilemcilere hazrlk yaparak en yksek performans 3. nesil ile piyasaya hazrlamas syleniyor.

Eski ve Yeniyi Birletirmek Intelin amac basite, eski eski 32 bitlik ve 16 bitlik komutlardan kurtulmak da olsa, AMD, 64 bite geii daha farkl ele alyor. Intelin Itaniumu da eski yazlmlar zerinde altrabiliyor ama son derece dk hzlarda... Itanium sadece byk ilerde kullanlmak zere yaplm bir ilemci. Bu ilemciyi kullanacak bir sistemde sadece ilemcinin fiyat binlerce dolar buluyor. Bir Itanium servernn fiyat en az 8 bin dolar civarnda. Ve masastne koyabileceiniz tek bir model bile yok. Intel Itanum ve yeni 64 bitlik ilemcilerinin, masasstne inmesini imdilik istemiyor.AMD ise, Athlondan sonra srecei SledgeHammer kod isimli ilemci ile hem masastlerine hem de serverlara ynelebilecek. Sledgehammer piyasaya srldnde sadece 64 bitte deil; 32 bitlik ilemciler arasnda da en hzls olacak. stelik Sledgehammer, yeni veriyolu mimarisi sayesinde, inanlmaz bir leklenebilirlie (scalability) sahip. Bu da AMDnin ok daha agresif bir plana sahip olduunu gsterir. Asl problem 5 yllk bir gelecek ierisinde hangi 64 bitlik mimarinin kabul grecei. Eer Intel ya da AMD, 64 bit konusunda liderlii hangi firma ele alrsa, o takdirde gelecein sahibi de o olacak.

Hammer Ailesinin Ayrntl ncelenmesi Hammer mimarisi, kolayca bytlebilen sistemlerin kurulabildii bir mimari. Aslnda Kasm 1999 tarihine kadar Hammer ailesi iin iki tasarm ekibi bulunuyordu. Bu ana kadar yaplan almalarn farkl iki ekip tarafndan yapldn Amerikan Patent Dairesi (United States Patent and Trademark Office: sayesinde takip edebiliyorduk. Tasarm ekiplerinden birinin tasarm efi Jim Kellern AMDden ayrlmasyla, bu ekiplerden birinin yrtt alma durduruldu. Hayatta kalan ekip, ilemcinin geometrik byme yapabilmesini ve ilemcinin iinde iki ekirdei yer almasn prensip olarak kabul etmiti. Hammer platformu bundan byle sadece ilemcilerin iindeki ekirdeklere dayal, ve inanlmaz. bir genileme kabiliyetine sahip bir tasarma sahip olacakt Hammer deiken uzunlukta bir pipelinea sahip. Eer bir komutun ilenme sreci erken biterse, komut pipelinedan erken kabilir. Oysa eski Athlon mimarisinde komutlar tm safhalardan gemek zorundalar.

Hammer ailesinde pipelinelar Athlonlara gre daha derindir. Bunun iki nedeni var. ncelikle, komutlarn dizimi ve fark ekirdeklerde ilenmi ama ayn ilemin sonularyla ilgilenen komutlarn dzenlenmesinin yaplmas ve de hz daha rahat arttrabilmektir. Eer bir pipelinedaki safhalarn saysn arttrrsanz o pipelinen daha hzl almasn salayabilirsiniz. Zira bazen bir komutun deerlendirilmesi ve ileminin bitmesi gerektiinde, sradaki dier komutlar onu bekler. Bu durumu engellemek iin ska sorun olan safhay iki ya da daha fazla safhaya blersiniz. Bu sayede komutlarn ilemleri, pipelinelarn bir safhasnda taklp kalmayacandan problem olmadan ilerlemeye devam eder. Sonuta ilk kacak olan Clawhammer kod isimli ilemci paralellii ok sayda pipeline yan yana kullanarak salamaktadr. lemcinin ana hatlar belirlenmi durumda. AMD uzun zamandan beri ilemci zerinde nasl programlama yapacanz anlatan teknik dokmanlar sunuyor. Bir de yeni ilemcinin bir simlasyonunu yapan program mevcut. lemci yan tarafta gzken ilemci modelindeki gibi aslnda iki bamsz ekirdek mantyla alyor.

DER X86 RETCLER 1978 ve 1979 yllarnda retilen ilk 8086 ve 8088 mikroilemcilerinden gnmze, x86 retim hatt byk deiiklikler geirdi ve tarihteki en baarl mikroilemci ailesi oldu. Bunun nemli bir nedeni IBM PC ve PC uyumlu bilgisayarlarn baarsndan kaynaklanmaktadr. IBM firmas retecei ilk PCde 8088 mikroilemcisini kullanmadaki tarihi kararn verirken, Intel doru zamanda doru yerde bulunuyordu. Gnmzde x86 pazar byk bir endstri olmu ve her yl milyonlarca ilemci satlr hale gelmitir. Intel yeni ilemcisini gelitirirken, dier firmalar bo durmayp Intelin genileyip pazara hakim olmasn seyretmedi. AMD ilk firma ii x86 tasarm olan K5 ilemcisini piyasaya sundu. Bununla beraber K5 ge bir rnd ve ok yavat. Bu baarsz rn telafi etmek iin AMD Nexgen firmasn satn ald. Nexgen x86 uyumlu Nx586 adndaki ilemciyi retti.

Bundan hemen sonra Nexgen Nx686y, yeni nesil ilemci ekirdeinin tasarmn gerekletirdi. AMD Nx686 ekirdeini kulland ve baarl olan K6 mikroilemcisini retti. AMD daha sonra bu ilemciye MMX ve dier gelimeleri eklemeye devam etti. AMD firmas K6II ve K6III rnleri ile Intelin Pentium II ve Pentium III pazarndan bir pay almaktadr. AMD nin son rnlerinden olan 450 MHz K6III ilemcisinin 500 MHzlik Intel Pentium III ilemcisinden daha yksek performans salad sylenmektedir. Yukarda bahsedilen sre iinde Cyrix 6x86y pazara sundu. 6x86 Pentium ile u uyumluydu. Bu tmleik devreye daha sonra MMX komutlar eklendi. Cyrix pazardan daha byk pay almak iin bu rn gelitirmitir. Pentium dneminde yeni bir Intel rakibi daha ortaya kt. Centaur Technologies adndaki firma, hzl, ucuz ve dk g tketimi olan Pentium uyumlu bir tmleik devre retti. Bu firma daha dk ve daha ucuz bir pazar hedeflemektedir.

SONU VE DEERLENDRME Bir mikroilemciyi anlatmann en iyi yolu, ilemcinin veriyolu ve adres yolu geniliini sylemektir. Veriyolu; sinyalleri tamak iin tasarlanm balantlar dizisidir. Mikroilemcinin yolu denildiinde ilk akla gelen, veri gndermek ve almak iin kullanlan tel kmesidir. Birim zamanda ne kadar ok sinyal gnderilebilirse, o kadar ok veri transfer edilebilir ve veriyolu o kadar hzl olur. 8086 da 16-bit olan veriyolu Pentium ilemcisiyle x86 ailesinin veriyolu uzunluu 64-bite karlmtr. Intel, Pentium ile RISC mimarisi tasarm kavramlarndan olan Superscalar mimariyi kullanmaya balad. Pentium da ayn anda bir saatte, iki tane i-hatl tam say birimi iki komutu ve bir tane i-hatl FPU birimi de bir tane FPU komutu yrtebilmektedir.Bu ilemcide ayrca yrtme performansnn nemli olarak etkileyen tmleik devre zerinde birinci seviye (L1) ayr 8 KB kod ve 8 KB veri nbellei bulunur.Pentium IV, Intelin 1995ten beri ilk tamamen yenilenmi x86 mikroilemcisidir. Intel 1995ten beri MMX, SSE, ip zeri L2 kae bellek ve daha hzl sistem veriyollar gibi pek ok gelimeyi ilemcilerine ekledi. Fakat Pentium IV, gelecekteki pek ok ipin temelini oluturan gerek bir yeni nesil tasarmdr. Pentium IVn sistem veriyollar 400 MHzde alabilir. Bu durumda Pentium IV en hzl Pentium IIIten yzde 33 daha hzl ekirdek frekansna ve 2 kat daha hzl bir veriyoluna sahiptir.