Šesti domaći:

1. Što su mikroorganizmi sa posebnim svojstivma? To su m.o. koji dio svoje

hemijske energije stvorene u toku disimulacionih procesa koriste u

biosintezama za razmnožavanje i kretanje, a drugi nešto veći dio

otpuštaju u vidu toplote i svjetlosti ili je troše na stvaranju boja,

mirisa i toksina.

2. Koje energetske grupe mikroorganizama znate i u što pretvaraju višak

energije? Termogeni m.o.- toplota, fotogeni – svjetlost, hromogeni –

bojenje, aromatični – mirise, toksikogeni m.o. – toksine.

3. Što znate reći o termogenim mikroorganiznima? (ne zaboraviti mikrobiološku

termogenezu, kao i ne njihov korisni i štetni uticaj u poljoprivredi)

Termogeni m.o. višak energije od ukupne oslobođene transformišu u

toplotnu. Brzo se razmnožavaju, stvaraju velike kolonije, imaju

aktivan enzimski sistem, aerobni su i prilagođeni su na veće

temperature. Prosces zagrijevanja sredine pomoću termogenih m-.o

naziva se mikrobiološka termogeneza.

a) Korisni – omogućavaju brzo sagorijevanje stajnjaka,

zagrijevanje leja u stakleničkoj i plasteničkoj proizvodnji

b) Odvijanjem termogeneze u gomilama vlažnog sijena u silosima

sa nedovoljno osušenim zrnom dolazi do velikih šteta, gdje

zbog uticaja enzima i hemijskih reakcija materijali se ugljenišu,

oslobađaju se zapaljivi gasovi ( CO, H2, CH4) te pod uticajem

O2 dolazi do spontanog spaljivanja.

4. Što znate reći o fotogenim mikroorganizmima? (ne zaboraviti na pojmove

bioluminiscencija, luciferaza, luciferin) Fotogni m.o – višak energije

otpuštaju u obliku svjetlosti – javljaju se na ribljim i drugim vrstama

mesa, znak su svježine mesa jer su osjetljivi i na minimalne količine

amonijaka koji nastaje raspadanjem proteina. Bioluminiscencija –

višak energije otpuštaju u obliku svjetlosti. Luciferaza – (enzim)

transformacija hemijeke energije u svjetlosnu. Luciferin – u prisustvu

O aldehida i luciferaze otpušta H i elektrone prelazi u oksidativno

stanje, a oslobađanje energije se transformiše.

5. Što su hromogeni mikroorganizmi i koje pigmente hromogenih

mikroorganizama znate i koje su boje navedeni pigmenti? Hromogeni m.o –

višak energije koriste za sintezu obojenih materija (pigmenata).

Rastvorljivi su u vodi ili drugim rastvariačima. Hlofofil – zeleni

pigment, karotenoidi – crvene, narandžaste i žute boje, melanin –

smeđi, crni, narandžasti i crveni, antocijani – crvene ili plave,

triopirol(meteni) – crveni pigmenti, fenazin – narandžasto žuta,

tamno narandžasta i crveno narandžasta.

6. Kako se dijele hromogeni mikrooraganizmi prema tome da li se pigmenti

zadržavaju ili izdvajaju iz ćelije i što znate reći o njima? Hromoforni m.o –

zadržavaju pigmente i ne boje okolinu. Tu spadaju alge, lišajevi,

zelene i purpurne bakterije. To su pigmenti iz grupe hlorofila i

kartinoida i imaju ulogu u procesu fotosinteze. Hromoparni m.o –

pigmente izdvajaju iz ćelije. Nerastvorljivi pigmenti u vodi obojene su

kolonije m.o jer se boja zadržava uz ćeliju, ako su pigmenti

rastvorljivi u vodi boji se podloga u okolini kolinije ili ćelije.

7. Šta znate reći o aromogenim m.o (Ne zaboraviti na njihovu praktičnu

primjenu u preradi poljoprivrednih proizvoda i što znači neprijatan miris)?

Stvaraju veću količinu neprijatnog ili prijatnog mirisa. Neki

predstavnici bakterija aktinomiceta i gljiva stvaraju veću količinu

jedinjenja neprijatnog ili prijatnog mirisa. Imaju praktičnu primjenu

u proizvodnji poljoprivrednih proizvoda, mljekarstvu. U

vinogradarstvu se koriste aromatični sojevi kvasca. Neprijatan miris

je znak kontaminacije proizvoda.

8. Što znate reći o toksikogenim m.o? U toku metabolizma sintetišu

jedinjenja toksina za druge m.o, biljke, životinje i ljude. Toksini se

mogu izlučivati iz žive ćelije ili ostati u ćeliji do njene autolize

(endotoksin). Najaktivniji proizvođači toksičnih jedinjenja u zemljištu

su aktinomicete

9. Što znate o egzotoksinima? To su proteini enzimske prirode,

termolabilni i osjetljivi na O2 i svjetlost, a toksični su u minimalnim

količinama. Razaraju zdrava biljna tkiva i vrše hidrolizu sastojaka ć.

zida. Preko biljaka može dospjeti u stočnu hranu i izazvati trovanje i

uginuće životinja. Toksične materije u zemljištu izazivaju poremećaj

mikrobioloških procesa i dovode do smanjenja i uginuća korijenskih

m.o, što se negativno izražava na ishranu biljaka.

10.Što znate o endotoksinima? To su (po hemijskom sastavu)

lipopolisaharidi. Toksični su u većim koncentracijama, a oslobađaju

se tek nakon uginuća mikroorganizama. Izazivaju opštu intoksikaciju

organizma, a značajni su za stočarsku proizvodnju.

Sedmi domaći:

1. Što je adaptacija m.o i kako se vrši adaptacija m.o? Prilagođavanje m.o na

nove uslove života naziva se adaptacija. Pod adaptacijom se

podrazumijeva sticanje novih osobina koje omogućavaju

mikroorganizmu da se održi živim i razmnožava u promjenljivim

uslovima sredine. Pomoću mutacije i modifikacije. Modifikacija –

promjene koje nastaju u fenotipu, ali u granicama svog genotipa.

Mutacija – promjene koje se dešavaju u hromozomima. Spontane

mutacije (dešavaju se u prirodi) – indukovane mutacije (pod

uticajem fizičkih i hemijskih agensa).

2. Navedite tipove prenošenja genetskih informacija kod m.o i što znate reći o

njima? Transpiracija – prenošenje dijela DNK iz mrtvih ćelija davaoca

u živu ćeliju primaoca. Transdukcija – pretstavlja transver

bakterijskih gena pri čemu fag služi kao prenosilac. Konjugacija –

prenošenje genetskog materijala neposrednim kontaktom dvije

ćelije.

Osmi domaći:

1. Patogenost (parazitizam) mikrooragnizama je sposobnost m.o da izaziva

bolest kod drugih živih organizama. Patogeni (parazitni) mikroorganizmi

su heterotrofni organizmi koji se hrane na štetu drugih organizama

izazivajući pri tome oboljenja biljaka, životinja i ljudi. Virulentnost

(virulencija) ili stepen patogenosti je složeno svojstvo koje se sastoji

od: sposobnost m.o da izazivaju zarazu, da se šire u organizmu

domaćina, sposobnost da stvaraju toksine. Kako patogene sojeve neke

vrste m.o dijeliti po stepenu patogenosti i kad se određeni stepen

virulentnosti javlja? Jako virulentni, slabo virulentni i nevirulentni.

2. Biljna bolest je patološki proces koji nastaje kao rezultat međusobnog

dejstva patogena i biljke domaćina uslovljenog povoljnim ekološkim

faktorima. Koje tipove biljnih bolesti znate i navedite kod svakog tipa biljne

bolesti koji dio biljke je zahvatio patogen? parenhimatozni tip – pojedine

djelove tkiva. Sudovni tip bolesti – korijeni i sudovni elementi.

Sudovno – parenhimanozni – sudovno i parenhimatoznog karaktera.

Što su mikoze(gljive), bakterioze (bakterije), viroze (virusi), lihenoze

(lišajevi)?

3. Što su simptomi bolesti (ne zaboraviti što nam simptomi olakšavaju)?

Spoljašnje ili unutrašnje promjene koje se uočavaju na različitim

organima i djelovima biljaka, vrlo često olakšavaju ili čak

omogućavaju sigurno postavljanje pravilne dijagnoze.

4. Navedite kategorije (11) simptoma bolesti i što znate reći kratko o njima? 1.

Promjene u boji – hlorza, mozaik, 2. Promjene u morfologiji – lišće

postaje talasasto, kovrdžavo ili končasto, 3. Autotrofija i nanizam –

biljka je kržljava i mala, 4. Hipertrofija – zadebljanje, guka, bradavica

i tumor, 5. Uvelost – sudovni sistemi zapušeni, 6. Nekroza –

izumiranje ćelija u obliku pjega. 7. Eliminisanje – eliminisanje

oboljelog tkiva ili čitavih organa, 8. Destrukcija – na površini stabla u

vidu rana “rak rane”, 9. Isticanje sluzi i smole, 10. Prisustvo

patogenih m.o na površini biljke – pepelnica i rđa, 11. Prisustvo

pečurki na stablu drveta.

5. Izvori infekcije biljaka fitopatogenim m.o mogu biti oboljelo sjeme,

oboljele lukovice raznog cvijeća, oboljele kalem grančice i voćni sadni

materijal., razni otpatci oboljelih organa, insekti.

6. Najčešći vektori (prenosioci) fitopatogenih m.o su čovjek, insekti,

životinje, vazdušne struje, voda, poljoprivredne mašine i alatke.

7. Fitopatogene gljive prodiru u biljku: kroz razne prirodne otvore na biljci,

mehaničkim putem (pritiskom), pomoću fermenata, kroz razne

povrede koje su prouzrokovane biotičkim i abiotičkim faktorima.

Fitopatogene bakterije prodiru u biljku: : kroz razne prirodne otvore na

biljci, kroz razne povrede koje su prouzrokovane biotičkim i

abiotičkim faktorima. Fitopatogeni virusi prodiru u biljku jedino kroz fine

ozljede ć. zida koje nastaju: mehanički – međusobni dodiri zdravih i

oboljelih biljaka, vektorima biljnog i životinjskog porijekla – pomoću

njihove ishrane, kalemljenjem biljaka – preko zaraženih kalema.

8. Inkubacija (inkubacioni period) je vremenski period od prodiranja

patogena u domaćina do prve pojave simptoma na domaćina.

9. A) Epidemiologija je nauka koja proučava činioce koji prouzrokuju

učestalos i rasprostranjenost bolesti kod ljudi, životinja i biljaka. B)

Epidemija je pojava velikog broja infekcija biljaka, životinja i ljudi

uzrokovanih jednim činiocem na jednom prostoru u kratkom

vremenskom periodu. C) Sporadična biljna bolest je kad se jedna biljna

bolest pojavljuje povremeno u nejednakim intervalima i zahvata

samo mali broj jedinki. D) Enfitotična biljna bolest je ako je biljna bolest

uvijek iz godine u godinu prisutna u jednom *****? i ima relativno

umjeren ili jači intezitet. E) Epifitotija je pojava velikog broja infekcije

biljaka prouzrokovanih jednim fitopatogenim m.o na određenom

prostoru u kratkom vremenskom periodu.

10.Uzroci epifitotije su:

a. Istovremeni uticaj sledećih okolnost: masovno prisustvo

parazita velike virulentnosti, proširenost osjetljive kulture na

velikom prostranstvu, povoljni klimacki uslovi

b. Pojava neke nove vrste parazita

c. Pojava novih varijateta gajenih biljaka izuzetno osjetljivih

prema jednom određenom parazitu

d. Promjene ili poremećaji koji mogu nastati u normalnim

uslovima razvića jedne biljne vrste

Deveti domaći:

1. Od čega zavisi broj m.o u atmosferi? Zavisi od: jačine vazdušnog

strujanja, temperature, veličine čestica prašine, plodnosti zemljišta,

vlažosti, pokrivenosti zemljišta vegetacijom, veličine naselja.

2. U kojim vodama m.o formiraju posebne mikrobiocenoze? Tekućim,

slatkim, stajaćim, slanim. Prema vodenim sredinama dijelimo m.o na: m.o

u tekućim vodama, m.o u otpadnim vodama, m.o u stajaćim jezerima,

m.o u morima.

3. Što izučava limnološka m.b? Posebna grana mikrobiologije koja se bavi

izučavanjem mikroorganizama u tekućim vodama.

4. Kako m.o dospijevaju u tekuće vode? Dospijevaju iz zemljišta, vazduha,

otpadnih voda i ostataka biljaka i životinja. Koja je uloga m.o u tekućim

vodama? Učestvuju u kruženju materije i energije u rijekama,a kroz to

i u stvaranju uslova života za cjelokupni živi svijet u vodi (i

čišćenju).Što je autopurifikacija (obrazložiti proces) i kroz koje zone prolazi?

Autopurifikacija – samopročišćavanje ili biološko čišćenje tekućih

voda.Ulaskom u rijeku otpadne vode se razblažuju grubi sastojci se

talože, a m.o vrše mineralizaciju organske materije. Polisaprobna

zona(nastaje nakon ulivanja vode), Mezosaprobna zona (sadrži manji

sadržaj organskih materija), Aligosaprobna zona (bistra voda,nema

ostataka organskih materija)

5. Od čega zavisi brojnost m.o u jezerskim vodama? Sadržaja organske

materije, uticaja, temperature, uticaja sunčeve svjetlosti, sadržaja

kisjelina, baza, ugljen dioksida, vodonika, kao i međusobnog odnosa

m.o i dužine djelovanja određenih faktora. Kako se prati brojnost i

aktivnost m.o u jezerskim vodama (navedi i slojeve)? Prati se po dubini i u

zoni koja ne podliježe uticaju kopna.

A. Površinski sloj

B. Srednji sloj

C. Donji sloj

D. Zona dna

6. U kojim pravcima se prati raspored m.o u morima - navedi gdje se pravci

nalaze? Prati se u horizontalnom i vertikalnom pravcu.Horizontalni

raspored posmatra se od obale prema pučini. Vertikalni raspored

prati se u abisalnoj zoni prostire se do dubina.Navedi svaki pravac

praćenja rasporeda m.o zone i gdje se one nalaze?

A. Horizontalni pravac:

i. Litoralna – obalska zona prostire se do 20m od obale

ii. Sublitoralna – prelazna zona – od 20 do 50m od obale

iii. Abisalna – pučinska zona – prostire se na udaljensoti od

obale preko 50m

B. Vertikalni raspored

i. Površinska – frontalna zona – obuhvata dubinu do 100m

ii. Dubinska – afotična zona – počinje na dubini od 100m a

prostire se do morskog dna

iii. Zona morskog dna – bentosna zona – zona bogata

raznovrsnim organskim materijama, a najviše ih ima na

površini dna gdje se dodiruju voda i mulj.

7. Što utiče na brojnost i aktivnost m.o u zemljištu? Tlo zemljišta (najveći

uticaj) pokrovnost zemljišta, reljef, biljni svijet, klimatsko područje,

zonalni karakter, dubina. Brojnost m.o se smanjuje sa povećanjem

nadmorske visine.

8. Što obuhvata horizontalni raspored m.o u zemlji? Praćenje brojnosti grupa

i vrsta u zavisnosti od geografske širine. Što obuhvata vertikalni

raspored m.o u zemljištu? Brojnost m.o po dubini zemljišta

(mikrobiološki profil) i po nadmorskoj visini. Mikrobiološki profil je

raspored brojnosti m.o po dubini profila zemljišta.

9. Rizosferni profil je raspored m.o prema udaljenosti od korijena. Tu se

razlikuje nekoliko zona: korijenska, rizosferna i oklno zemljište. Koje

zone razlokujemo u rizosfernom profilu i šta znate reći o njima? Korijenska

zona – m.o koji žive na korijenu biljaka. Rizosferna – obuhvata sloj

zemljišta na udaljenosti od oko 0,5 cm od korijena. Okolno zemljište

obuhvata zonu koja je od korijena udaljena više od 1 cm.

Deseti domaći:

1.

A. Taksionomske grupe mikroorganizama, idući od najšire su:

a. (najšira) CARSTVO (DOMINUM)

b. GRANA (PHYLUM)

c. KLASA (CLASS)

d. RED (ORDER)

e. PORODICA (FAMILY)

f. ROD (GENUS)

g. VRSTA (SPECIES)

B. Koja je osnovna sistematska kategorija i šta ona definiše? Vrsta –

onda definiše osobine po kojima se mikroorganizmi razlikuju

jedan od drugug,

C. Na osnovu čega se mikroorganizmi svrstavaju u sistematske

kategorije? Morfoloških karakteristika, fizioloških i mataboličkih

svojstava, zahtjeva prema ekološkim faktorima, način polnog

razmnožavanja, sastava i sadržaja proteina, odnosa baza u

DNK i na odnosu genske mape.

D. Tri carstva (dominiuma) mikroorganizama su: BAKTERIJE, ARHEA I

EUKARIOTE.

2.

A. Šta su virusi? Grupa su ultramikroskopskih, intercelularnih

parazita, koji se mogu umnožavati samo u živoj ćeliji

domaćina.

B. Po kojim osobinama se virusi razlikuju od drugih organizama?

a. Nemaju ćelijsku građu

b. Nemaju sopstvene metaboličke sisteme

c. Nesposobni su za rasti i binarnu diobu

d. Sadrže nukleinske kisjeline samo jednog tipa, DNK ili

RNK (rijetko obije)

e. Za njihovo umnožavanje potrebna je samo nukleinska

kisjelina

f. Za sintezu svojih bjelančevina koriste ribozome ćelije

domaćina

g. Ne razmnožavaju se na vještačkim hranljivim

podlogama

h. Mogu egzistirati samo u živom organizmu domaćina

koji je na njih senzibilan.

C. Kako viruse dijelimo prema obliku?

a. Štapićasti

b. Nitasti

c. Loptasti

d. Kockasti

e. Topuzasti

D. Na osnovu čega i u koje grupe su podijeljeni biljni virusi? Na osnovu

građe njihovih čestica, nukleinske kisjeline i infektivnosti

domaćina.

a. Virusi sa dvospiralnom DNK

b. Virusi sa jednospriralnom DNK

c. –ii – sa dvospiralnom RNK

d. –ii – sa neinfektivnom jednospiralnom RNK

e. –ii – sa infektivnom jednospiralnom RNK

E. Šta je fag i kako prodira u ćeliju mikroorganizma? Fag je virus m.o.

Prvo se apsorbuje na ćelijski zid (pripajanje), zatim se

namješta, dolazi do kontrakcije repa, penetracije repne srži i

prodiranja te potiskivanja DNK u ćelijski sadržaj.

3. Na osnovu čega i kako je izvršena sistematika protozoa na razdele (grane)

i podrazdele (kod svake sistematske kategorije napisati karakteristično

osobinu na osnovu koje je izvršena sistematika protozoa). Dijele se na

osnovu kretanja, a sistematika je izvršena na:

A. Sarcomastigophora:

a. Sarcodina – kreću se pseudopodijama

b. Mastigophora – kreću se plagelama

B. Cilophora – kreću se cilijama

C. Apicomplexa – neke nemaju organele za kretanje , a neke su ih

izgubile tokom života.

4.

A. Na osnovu čega su po Aiswortu gljive podijeljene u razdele i koji su to

razdijeli?

a. Morfološke građe i načina polnog ramnožavanja

b. Myxomycota i eumycota

B. Kom razdijelu pripadaju prave gljive, od čega je izgrađeno njihovo

vegetativno tijelo?

a. Eumycota

b. Vegetativno tijelo je izgrađeno od hifa, splet hifa čini

miceliju.

C. Koje su sistematske kategorije (klase) pravih gljiva najznačajnije za

poljoprivrednu proizvodnju i kruženje materija u prirodi i šta znate o

njima? (kratko!)

a. Zygomycetes – bespolno se razmnožavaju

sporangijama, polno izogamijom, imaju neseptirome hife

b.

c. Nn

d. Nn

5.

A. Na osnovu čega je izvršena sistematika algi? Na osnovu

morfoloških osobina i pigmenata.

B. Koji su razdijeli najznačajniji za poljoprivrednu proizvodnju i kruženje

materija u prirodi i šta znate o njima?

a. Chlorophyta – zelene alge …

b. Euglenophyta – su jednoćelijske zelene alge, bez

ćelijskog zida i pokretne su – imaju flagele.

c. Chrisophyta – su alge sa specifičnom građom ćelije –

imaju dva oklopa u čiji sastav ulaze silikatna jedinjenja –

silikatne alge.