Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
Transcript of Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
1/17
FAKTOR-FAKTOR YANG MEMPENGARUHI PERTUMBUHAN BAKTERI
Salah satu ciri makhluk hidu adalah tum!uh da" !#rk#m!a"$% Bakt#ri s#!a$ai makhluk
hidu &u$a aka" m#"$alami #rtum!uha" da" #rk#m!a"$a"% 'alam #rtum!uha"( !akt#ri
di#"$aruhi )l#h !#!#raa *akt)r% Fakt)r-*akt)r i"i m#m#"$aruhi ti"$kat k#!#rhasila" !akt#ri
daat tum!uh s#cara )timal atauu" tidak% Adau" *akt)r-*akt)r +a"$ m#m#"$aruhi
#rtum!uha" !akt#ri di!a$i k# dalam dua !a$ia"( +aitu *akt)r a!i)tik da" !i)tik% Fakt)r a!i)tik
m#ruaka" *akt)r +a"$ t#rdiri dari k)m)"#" tak hidu s##rti "utrisi( suhu( da" H% Fakt)r
!i)tik m#ruaka" *akt)r +a"$ dis#!a!ka" )l#h i"t#raksi d#"$a" mahluk hidu%
,% FAKTOR ABIOTIK
Fakt)r a!i)tik +a"$ m#m#"$aruhi dalam #rtum!uha" !akt#ri adalah s#!a$ai !#rikut
a. NUTRISI
Sama s##rti makhluk hidu lai"( !akt#ri m#m!utuhka" "utrisi u"tuk #rtum!uha""+a%
Nutrisi di$u"aka" s#!a$ai sum!#r #"#r$i da" !i)si"t#sis s#lul#r% Nutrisi t#rdiri dari !aha" kimia
da" u"sur-u"sur +a"$ t#rdaat di li"$ku"$a"% Bakt#ri daat tum!uh ada m#dia i"kultur +a"$
dira"ca"$ u"tuk m#m!#rika" s#mua "utrisi +a"$ #"ti"$ !a$i #rtum!uha" !akt#ri% S#lai" dari
m#dia( "is !akt#ri +a"$ hidu !#rsim!i)sis atau s#!a$ai arasit m#"daatka" "utrisi dari
i"a"$"+a%
K#!utuha" "utrisi !akt#ri t#rdiri atas u"sur-u"sur dalam s#l +aitu .( H( O( N( S( P( K( M$( F#(
.a( da" &u$a M"( /"( .)( .u( da" M)% U"sur-u"sur i"i dit#muka" dalam !#"tuk air( i)"
a")r$a"ik( mikr)m)l#kul( da" makr)m)l#kul u"tukm#m#"uhi k#!utuha" struktural atau
*u"$si)"al dalam s#l% 'alam m#dia #rtum!uha" !akt#ri( u"sur-u"sur i"i ditam!ahka" u"tuk
m#m#"uhi k#!utuha" "utrisi( k#cuali u"sur +a"$ di!utuhka" dalam ¨ah s#dikit( c)"t)h"+a
adalah M"( /"( .)( .u( da" M)% U"sur-u"sur t#rs#!ut !iasa"+a diukur dalam m da" t#lah
t#rdaat ada air atau m#dia lai""+a s#!a$ai k)"tami"a" s#hi"$$a tidak #rlu ditam!ahka" la$i%
U"tuk daat tum!uh( !akt#ri harus m#miliki sum!#r #"#r$i( sum!#r kar!)" da" "utrisi lai"
+a"$ di#rluka"( s#rta *akt)r-*akt)r lai" s##rti suhu da" H% Masi"$-masi"$ !akt#ri
m#m!utuhka" sum!#r #"#r$i da" sum!#r kar!)" d#"$a" ¨ah +a"$ !#r!#da% B#rat u"sur
kar!)" m#ruaka" s#t#"$ah dari !#rat k#ri"$ !akt#ri%Kar!)" +a"$ di#rluka" t#rdiri dari kar!)"
1
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
2/17
a")r$a"ik 0kar!)"di)ksida1 da" kar!)" )r$a"ik 0$ula-$ula da" kar!)hidrat1% B#rdasarka"
sum!#r kar!)" da" sum!#r #"#r$i +a"$ di#rluka"( !akt#ri di$)l)"$ka" m#"&adi
,1 G)l)"$a" Kh#m)h#t#r)tr)* G)l)"$a" !akt#ri +a"$ m#m#rluka" !aha"-!aha" )r$a"ik
s#!a$ai sum!#r kar!)" s##rti r)t#i"( kar!)hidrat da" liid da" m#"$)ksidasi !aha"
)r$a"ik s#!a$ai sum!#r #"#r$i"+a% K#!a"+aka" dari !akt#ri t#rmasuk dari $)l)"$a" i"i
c)"t)h"+a adalah !akt#ri Escherichia coli% S#!a$ia" k#cil dari "is Archaea &u$a
t#rmasuk dalam kh#m)h#t#r)tr)*%
21 G)l)"$a" Kh#m)aut)tr)* G)l)"$a" !akt#ri +a"$ s#!a$ia" sum!#r kar!)""+a !#rasal
dari .O2 da" sum!#r #"#r$i"+a didaat dari )ksidasi !aha" a")r$a"ik% .)"t)h"+a
adalah !akt#ri sul*ur Thiobacillus thiooxidans +a"$ m#ru!ah sul*ur m#"&adi sul*at da"
!akt#ri Nitrosomonas +a"$ m#"$)ksidasi am)"ium m#"&adi "itrat%
31 G)l)"$a" F)t)aut)tr)* G)l)"$a" !akt#ri +a"$ m#m#rluka" sum!#r kar!)" s#luruh"+a
dari .O2 da" m#"$$u"aka" si"ar matahari s#!a$ai sum!#r #"#r$i% .)"t)h"+a adalah
!akt#ri *)t)si"t#tik( salah satu"+a adalah dari $)l)"$a" !akt#ri hi&au Chlorobium%
41 G)l)"$a" F)t)h#t#r)tr)* G)l)"$a" !akt#ri +a"$ m#m#rluka" sum!#r kar!)" dari
!aha"-!aha" )r$a"ik da" sum!#r #"#r$i"+a m#"$$u"aka" si"ar matahari% .)"t)h"+a
adalah $)l)"$a" !akt#ri hi&au da" u"$u%
Nutrisi lai" +a"$ di!utuhka" !#!#raa !akt#ris#!a$ai *akt)r #rtum!uha" adalah sum!#r
"itr)$#" dalam !#"tuk $aram "itr)$#" a")r$a"ik 0kalium "itrat1( da" "itr)$#" )r$a"ik 0r)t#i"
da" asam ami")1%U"tuk m#"+usu" !a$ia"-!a$ia" s#l misal"+a u"tuk m#"+i"t#sis r)t#i"
di#rluka" "itr)$#" da" sul*ur 0asam ami")1 s#da"$ka" u"tuk m#"+i"t#sis 'NA da" RNA
di#rluka" "itr)$#" da" *)s*)r 0uri" da" irimidi"1%B#!#raa "is !akt#ri &u$a m#m!utuhka"
5itami" u"tuk r)s#s m#ta!)lik s#!a$ai k)#"6im%
T#rdaat !akt#ri +a"$ mamu m#m!uat 0m#"si"t#sis1 s#luruh *akt)r #rtum!uha"( +aitu
uri"( irimidi"( asam ami")( da" 5itami"% Bakt#ri "is i"i m#"$$u"aka" sum!#r kar!)""+a
dalam r)s#s m#ta!)lism#% .)"t)h"+a adalah Escherichia coli. S#da"$ka" !akt#ri lai"
m#m!utuhka" tam!aha" satu atau l#!ih 5itami" da" *akt)r #rtum!uha" lai""+a k# dalam
m#dium #rtum!uha""+a% .)"t)h !akt#ri i"i adalah Lactobacillus%
7ika suatu !akt#ri k#kura"$a" atau k#l#!iha" suatu "utrisi dari +a"$ di!utuhka""+a( maka
daat m#m#"$aruhi #rtum!uha" !akt#ri t#rs#!ut hi"$$a ada akhir"+a daat m#"+#!a!ka"
k#matia"%
2
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
3/17
U"sur 8 !#rat
k#ri"$
Sum!#r Fu"$si
Kar!)" 9: S#"+a;a )r$a"ik( .O2 U"sur )k)k dalam s#l%
Oksi$#" 2: H2O( s#"+a;a )r$a"ik( .O2(
O2
U"sur dalam s#l da" air(
O2 adalah #l#ktr)" aks#t)r
ada r#sirasi a#r)!% Nitr)$#" ,4 NH3( NO3( s#"+a;a )r$a"ik(
N2
U"sur dari asam ami")( asam
"ukl#at "ukl#)tida( da"k)#"6im%
Hidr)$#" < H2O( s#"+a;a )r$a"ik( H2 U"sur )k)k dalam s#"+a;a
)r$a"ik da" air%
F)s*at 3 F)s*at a")r$a"ik 0PO41 U"sur dari asam "ukl#at(
"ukl#)tida( *)s*)liid
Sul*ur , SO4( H2S( s#"+a;a sul*ur
)r$a"ic
U"sur dari sist#i"( m#ti)"i"(
$lutathi)"i"( !#!#raak)#"6im%
P)tassium , Garam )tassium U"sur )k)k dalam kati)"a")r$a"ik s#l da" k)*akt)r
#"6im t#rt#"tu%
Ma$"#sium
:%9 Garam ma$"#sium Kati)" a")r$a"ik s#l( k)*akt)rr#aksi #"6im t#rt#"tu%
Kalsium :%9 Garam kalsium Kati)" a")r$a"ik s#l( k)*akt)rr#aksi #"6im t#rt#"tu( da"
k)m)"#" #")s)ra%
B#si :%2 Garam !#si K)m)"#" sit)kr)m da"
k)*akt)r r#aksi #"6im%
Ta!#l ,%,% U"sur( sum!#r( da" *u"$si dalam s#l !akt#ri%
Ti# Sum!#r #"#r$i u"tuk
#rtum!uha"
Sum!#r kar!)" u"tuk
#rtum!uha"
.)"t)h $#"us
F)t)aut)tr)* .aha+a .O2 Chromatium
F)t)h#t#r)tr)* .aha+a S#"+a;a )r$a"ik Rhodopseudomonas
K#m)aut)tr)* Oksidasi s#"+a;a
a")r$a"ik
.O2 Thiobacillus
K#m)h#t#r)tr)* Oksidasi s#"+a;a
)r$a"ik
S#"+a;a )r$a"ik Escherichia
Ta!#l ,%2% Ti# !akt#ri !#rdasarka" sum!#r #"#r$i da" sum!#r kar!)""+a%
Autotrof (Thiobacillus thiooxidans) – suatu kemoautotrof
Sulfur bubuk ,: $
(NH4)2SO4 :(4 $
3
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
4/17
KH2PO4 4(: $
CaCl2 :(29 $
!SO4 . "H2O :(9 $
#eSo4 :(:, $
A$r ,%::: ml
CO2Ta!#l ,%3% .)"t)h "utrisi +a"$ di#rluka" !akt#ri Thiobacillus thiooxidans.
Heterotrof ( Escherichia coli) – suatu kemo%eterotrof
NH4H2PO4 , $
&lukose 9 $
NaCl 9 $
!SO4 . "H2O :(2 $
K2HPO4 , $
H2O ,%::: ml
Ta!#l ,%4% .)"t)h "utrisi +a"$ di#rluka" !akt#ri Escherichia coli.
b. SUHU
Fakt)r lai" +a"$ sa"$at m#m#"$aruhi #rtum!uha" adalah suhu% Suhu !#r#"$aruh dalam
r)s#s #rtum!uha" kar#"a #rtum!uha" !#r$a"tu"$ ada r#aksi kimia;i% R#aksi kimia;i
i"ilah +a"$ !#k#r&a di#"$aruhi )l#h suhu li"$ku"$a""+a% Kisara" suhu #rtum!uha" di!a$i
m#"&adi suhu mi"imum( suhu )timum( da" suhu maksimum% Suhu mi"imum adalah suhu
t#r#"dah t#tai mikr)!ia masih daat hidu% Suhu )timum adalah suhu ali"$ !aik u"tuk #rtum!uha" mikr)!ia% Suhu maksimum adalah suhu t#rti"$$i u"tuk k#hidua" mikr)!ia%
S#tia !akt#ri m#mu"+ai suhu )timum dima"a m#r#ka daat tum!uh sa"$at c#at%
B#rdasarka" suhu )timum #rtum!uha""+a( !akt#ri di!a$i atas
,1 Bakt#ri Psikr)*il( !akt#ri +a"$ tum!uh ada suhu :⁰. - 3:⁰.% Pada k#l)m)k i"i
m#mu"+ai suhu )timum a"tara ,9⁰.-2:⁰.% G)l)"$a" !akt#ri i"i daat tum!uh di
t#mat-t#mat di"$i"( !aik di darata" mauu" di lauta"% Bakt#ri +a"$ t#rmasuk
k#l)m)k i"i adalah Bacillus Globisporus. Bakt#ri "is i"i umum"+a hidu di air di"$i"
da" ta"ah( tak ada +a"$ dit#muka" di tu!uh ma"usia( "amu" !#!#raa dit#muka" daat
m#"$$a"$$u ki"#r&a l#mari #s s#hi"$$a m#"+ulitka" #"+ima"a" maka"a" dalam
l#mari #s%
21 Bakt#ri M#s)*il( !akt#ri +a"$ tum!uh ada suhu 29⁰. - 4:⁰.( d#"$a" suhu mi"imum
,9⁰. da" suhu maksimum 99⁰.% Rata-rata !akt#ri t#r$a!u"$ dalam !akt#ri m#s)*il%
4
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
5/17
Bakt#ri "is i"i !a"+ak dit#muka" di dalam alat #"c#r"aa"%T#rmasuk ula !akt#ri
at)$#" ada ma"usia( +a"$ tum!uh !aik ada t#m#ratur 3=⁰.%
T#rdaat k#l)m)k m#s)*il+a"$ m#mu"+ai r#"ta"$ suhu +a"$ !#sar +a"$ daat
m#"$adaka" #m!#laha" s#l( ha"+a m#m!utuhka" ;aktu +a"$ lama( k#l)m)k i"i
di"amaka" sikr)*il *akultati* atau dis#!ut sik)tr)*% Kar#"a di dalam laut suhu
umum"+a di!a;ah 2:⁰. s#hi"$$a u"tuk m#"$hila"$ka" )lusi !aha" )r$a"ik
di!utuhka" akti5itas dari mikr))r$a"sm# sikr)*il% Psik)tr)* sa"$at #"ti"$ dalam
#"$)laha" lim!ah s#cara !i)l)$is ada da#rah di"$i" t#rutama ada musim di"$i"
t#rutama musim di"$i"% 'ari hasil #"#litia" mikr))r$a"ism# +a"$ daat tum!uh ada
suhu di !a;ah :⁰. adaalah )r$a"ism# dari laut% Fu"$i da" $a"$$a"$ t#lah daat diis)lasi
dari da#rah a"tartika%
31 T#rm)*il( k#l)m)k !akt#ri +a"$ daat tum!uh )timum a"tara suhu99⁰.->:⁰.( d#"$a"
suhu mi"imum 4:⁰. da" maksimum =9⁰.%Bakt#ri ada k#l)m)k i"i a"tara lai" +a"$
tum!uh ada sum!#r air a"as da" t#mat +a"$ !#rt#m#ratur l#!ih ti"$$i dari 99⁰.%
Bakt#ri i"i m#mu"+ai m#m!ra" s#l +a"$ m#"$a"du"$ liida "uh( s#hi"$$a titik
didih"+a ti"$$i% S#lai" itu( daat m#mr)duksi r)t#i" t#rmasuk #"6im +a"$ tidak
t#rd#"aturasi ada suhu ti"$$i% 'i dalam 'NA-"+a m#"$a"du"$ $ua"i" da" sit)si"
dalam ¨ah +a"$ r#lati* !#sar( s#hi"$$a m)l#kul 'NA t#ta sta!il ada suhu ti"$$i%
T#rdaat ula "is !akt#ri +a"$ t)l#ra" ada suhu m#"caai ,,:⁰.( c)"t)h"+a adalah
!akt#ri sul*ur%.)"t)h !akt#ri t#rm)*il lai""+a adalah Bacillus, Clostridium, da"
Sulfolobus%
S#lai" k#l)m)k t#rs#!ut ada !akt#ri +a"$ mamu hidu ada suhu di"$i"( k#l)m)k i"i
di"amaka" sikr)durik da" +a"$ taha" t#rhada a"as dis#!ut t#rm)durik% Mikr))r$a"ism# +a"$
hidu ada k)"disi suhu t#rt#"tu dis#!ut stemothermal % k#!a"+aka" mikr))r$a"ism# t#rmasuk
dalam k#l)m)k eurthermal +aitu +a"$ mamu hidu ada suhu a"tara 3:⁰. - 4:⁰.%
5
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
6/17
Gam!ar ,%,% P#r!#daa" !akt#ri m#"urut suhu #rtum!uha""+a%
K#l)m)k Suhu Mi"imum Suhu Otimum Suhu Maksimum
Psikr)*il - ,9? .% ,:? .% 2:? .%
Psikr)tr)* - ,? .% 29? .% 39? .%
M#s)*il 9 @ ,:? .% 3: @ 3=? .% 4:? .%
Th#rm)*il 4:? .% 49 @ 99? .% >: @ ? .% 9:? .%Ta!#l ,%4% P#"$$)l)"$a" !akt#ri m#"urut suhu
Ta!#l ,%9% P#rkiraa" suhu m#matika" ada mikr))r$a"ism# +a"$ !#r!#da
aktu m#ruaka" *akt)r +a"$ sa"$at #"ti"$ dalam #"$aruh suhu% Maki" ti"$$i suhu
maki" s#dikit ;aktu +a"$ di!utuhka" u"tuk m#m!u"uh mikr))r$a"ism# da" maki" !#sar
6
OR&ANIS' SUHU (⁰C)
Pr)t)6)a 49 @ 9:
Ga"$$a"$ Eukari)t 9>
Fu"$i >:
Bakt#ri F)t)si"t#tik 0 t#rmasuk .+a")act#ri1 =: @ =3
Bakt#ri CC
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
7/17
k#mu"$ki"a" t#r&adi"+a k#rusaka" a"tar s#l%P#"$aruh suhu t#rhada #rtum!uha" da"
k#hidua" mikr))r$a"ism# t#rutama t#rhada r)t#i" da" l#mak%
P#"$aruh suhu t#rhada l#mak dalam hal k#hidua" mikr))r$a"ism# +aitu ada suhu r#"dah
#rtum!uha" mikr))r$a"ism# aka" di#rlam!at da" !ila suhu ti"$$i mikr))r$a"ism# aka" mati%
Pada suhu r#"dah( k#mamua" m#m!ra" aka" m#"uru" u"tuk m#"&a$a k#s#im!a"$a" dalam
tra"s)rt sist#m( s#hi"$$a !aha"-!aha" tidak daat masuk k# dalam s#l s#cara la"car%
Pada suhu ti"$$i m#m!ra" +a"$ t#rdiri atas l#mak aka" m#"cair( s#hi"$$a struktur i"t#$ritas
m#m!ra" aka" hila"$ da" daat t#r&adi k#!)c)ra" dari s#l% K#mamua" s#tia )r$a"ism#
!#rlai"a" t#rhada #"$aruh suhu( s#maki" k)ml#k susu"a" m#m!ra" s#maki" #ka t#rhada
#"$aruh suhu( m#m!ra" i"t#r"al ada s#l #ukari)t l#!ih #ka t#rhada k#"aika" suhu
di!a"di"$ka" d#"$a" m#m!ra" sit)lasmik% S#l #ukari)t tidak daat tum!uh ada suhu diatas
>:⁰.% S#l r)kari)t +a"$ t#r$a"tu"$ ada sist#m i"t#r"al m#m!ra"( s##rti !akt#ri *)t)si"t#tik
tidak mamu hidu di atas suhu l#!ih ti"$$i dari =:-=9⁰.
P#"$aruh suhu t#rhada #rtum!uha" da" k#hidua" mikr))r$a"ism# adalah r)t#i"% Pr)t#i"
adalah struktur #"ti"$ di dalam s#l( r)t#i" m#ruaka" k)m)"#" dari ri!)s)m da" RNA%
Ba"+ak dari r)t#i" !#r*u"$si s#!a$ai #"6im +a"$ m#"$katalis !#rmacam-macam r#aksi u"tuk
#rtum!uha" s#l% M#"i"$kat"+a suhu aka" m#"+#!a!ka" Dth#rmal d#"aturati)" +a"$ aka"
m#"$aki!atka" hila"$"+a *u"$si dari #"6im( hila"$"+a *u"$si #"6im aka" m#"+#!a!ka"
!#rh#"ti"+a #rtum!uha"% Suhu daat m#m#rc#at #rtum!uha" d#"$a" m#"i"$kat"+a *u"$si#"6im tai daat ula m#m#rlam!at *u"$si #"6im t#r$a"tu"$ dari macam mikr))r$a"ism#"+a%
M#"i"$kat"+a suhu daat m#"i"$katka" akti*itas #"6im s#hi"$$a daat m#m#rc#at
m#"$hila"$ka" !aha" t#rt#"tu dalam r)s#s #"$)laha" lim!ah s#cara !i)l)$ik( s##rti
Dacti5at#d slud$#%
. K'*'RA+AAN OKSI&'N
Oksi$#" m#ruaka" k)m)"#" u"i5#rsal s#l da" s#lalu dis#diaka" dalam ¨ah !#sar )l#h
H2O% Namu"( ada !akt#ri tidak s#luruh"+a m#m!utuhka" )ksi$#" dalam k#hidua""+a( !ahka"
)ksi$#" daat m#m!u"uh !akt#ri t#r"t#"tu% M#"urut k#!#radaa" )ksi$#""+a( !akt#ri daat
di!a$i m#"&adi
7
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
8/17
,1 A#r)!( m#ruaka" k#l)m)k +a"$ m#m!utuhka" )ksi$#" dalam
#rtum!uha""+a%Bakt#ri i"i tum!uh d#"$a" r#sirasi a#r)!% .)"t)h"+a adalah !akt#ri
!cobacterium tuberculosis.
21 A"a#r)!( m#ruaka" k#l)m)k +a"$ ha"+a daat tum!uh !ila tidak ada )ksi$#"%
Oksi$#" m#ruaka" 6at !#racu" +a"$ daat m#"$ham!at #rtum!uha" da" m#"+#!a!ka"
k#matia" ada !akt#ri "is i"i%Bakt#ri "is i"i daat hidu d#"$a" cara *#rm#"tasi da"
r#sirasi a"a#r)!% .)"t)h"+a adalah Clostridium.
31 A"a#r)! *akultati*( m#ruaka" k#l)m)k +a"$ daat tum!uh ada k#adaa" a#r)! da"
a"a#r)!%'alam k)"disi a"a#r)! 0tidak ada O21( !akt#ri i"i tum!uh d#"$a" *#rm#"tasi atau
r#sirasi a"a#r)!( s#da"$ka" saat k)"disi a#r)! 0t#rdaat O21 aka" !#ralih d#"$a" cara
r#sirasi a#r)!ik% .)"t)h"+aadalah Enterobacteriaceaeda" Escherichia coli.
41 Mikr)a#r)*ilik( m#ruaka" k#l)m)k +a"$ tum!uh )timum dalam k#adaa" )ks$i#"
+a"$ s#dikit( &ika dalam k#adaa" !a"+ak )ksi$#" !akt#ri i"i mati% Kadar )ksi$#" +a"$
di!utuhka" 98 kadar )ksi$#" di atm)s*#r% .)"t)h"+a adalah !akt#ri Spaerotilus
natans +a"$ daat hidu ada air t#rc#mar da" !akt#ri at)$#" ada ma"usia da" h#;a"
+aitu Listeria da" Ersipelotrix.
91 A"a#r)! a#r)t)l#ra"t( m#ruaka" k#l)m)k !akt#ri +a"$ tidak m#m!utuhka" )ksi$#"(
m#lakuka" r#sirasi a"a#r)! 0*#rm#"tasi1( "amu" tidak t#r#"$aruh 0daat !#rtaha"1
d#"$a" ada"+a )ksi$#"% .)"t)h"+a adalah !akt#ri Lactobacillus.
Oksi$#" di!utuhka" !akt#ri u"tuk r#aksi #"6imatik da" u"tuk sist#m tra"s)rt #l#ktr)"%
Oksi$#" daat !#rsi*at racu" aa!ila di!#rika" m#l#!ihi dari t#ka"a" atm)s*#r% Racu" i"i
dis#!a!ka" r#aksi #"6imatis% R#aksi )ksidasi asam ami") aka" m#m!#"tuk t)ksik hidr)$#"
#r)ksidas#% Pada !akt#ri +a"$ hidu m#m!utuhka" )ksi$#"( t#rdaat #"6im u"tuk
m#"$ha"curka" racu" t#rs#!ut% E"6im t#rs#!ut c)"t)h"+a adalah #"6im katalas# daat
m#"$uraika" hidr)$#" #r)ksida% S#lai" itu( u"tuk !akt#ri +a"$ hidu di udara( misal"+a !akt#ri
asam laktat( t#rdaat #"6im #r)ksidas# +a"$ mamu m#"$uraika" hidr)$#" #r)ksidas#
m#"&adi !aha" )r$a"ik +a"$ tidak t)ksik%
8
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
9/17
K#l)m)k
Bakt#ri
K#adaa" i"$ku"$a"Oksi$#"
A#r)! A"a#r)!
A#r)! O!li$at Tum!uh Mati 'i!utuhka" 0dalam r#sirasi a#r)!1
Mikr)a#r)*il Tum!uh
dalam l#5#l
r#"dah
Mati 'i!utuhka" dalam ¨ah di!a;ah :%2 atm
A"a#r)! O!li$at Mati Tum!uh0T)ksik1
Tidak m#m!utuhka"
Fakultati*
A"a#r)!0Fakultati* A#r)!1
Tum!uh Tum!uh Tidak m#m!utuhka" da" di$u"aka" saat ada%
A#r)t)l#ra"tA"a#r)!
Tum!uh Tum!uh Tidak di!utuhka" da" tidak di$u"aka" saatada%
Ta!#l ,%>% P#"$aruh )ksi$#" ada k#l)m)k !akt#ri%
K#l)m)k Bakt#ri Su#r)ksidadismutas#
Katalas# P#r)ksida
A#r)! O!li$at da"*akultati*a"a#r)! 0c)"t)h Enterics1
-
A#r)t)l#ra"t a"a#r)!#s0c)"t)hStreptococci1
-
A"a#r)! O!li$at0c)"t)hClostridia,
!ethano"ens, Bacteroides1
- - -
Ta!#l ,%=% K#!#radaa" Su#r)ksida dismutas#( katalas#( da" #r)ksida ada k#l)m)k !akt#ri%
,. -H
Fakt)r +a"$ m#m#"$aruhi #rtum!uha" !akt#ri s#la"&ut"+a adalah H% Fakt)r k#asama"
da" k#!asaa" dari li"$ku"$a" m#"#"tuka" k#hidua" dari !akt#ri% Nilai H !#r#"$aruh
t#rhada akti5itas #"6im( &u$a t#rhada d#"aturasi r)t#i"% Nilai H s#l mikr))r$a"ism#
di#"$aruhi )l#h H li"$ku"$a" dima"a mikr))r$a"ism# t#rs#!ut hidu% Nilai H )timum
#rtum!uha" !a$i k#!a"+aka" !akt#ri t#rl#tak ada H m#"d#kati "#tral( +aitu a"tara >(9 da"
=(9( s#da"$ka" H mi"imum da" maksimum u"tuk #rtum!uha""+a adalah 9-C% Pada H
)timum( #rtum!uha" !akt#ri aka" s#maki" caat%
'a" !akt#ri dik#l)m)ka" m#"&adi ti$a !a$ia"( dis#suaika" d#"$a" r#"ta"$ H t#mat
!akt#ri t#rs#!ut daat !#rk#m!a"$( +aitu
Asidofil m#miliki "ilai r#"ta"$ H,(:-9(9(
Neutrofil m#miliki "ilai r#"ta"$ Hi 9(9 @
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
10/17
Al#alofil m#miliki "ilai r#"ta"$ Hi (: @ (> @ =(>%
'iatas !atas H t#rs#!ut( #"$uraia" t#ta !#r&ala" d#"$a" #*isi#"si +a"$ !#rkura"$%
S#da"$ka" di!a;ah !atas t#rs#!ut( #*isi#"si aka" m#"uru" sa"$at c#at% Bakt#ri m#ta")$#"
m#ruaka" !akt#ri +a"$ s#"siti* t#rhada H%K)"disi asam aka" m#"$ham!at #rtum!uha"
!akt#ri m#ta")$#"% 7ika suatu di$#st#r ada dalam k#adaa" s#tim!a"$( !akt#ri as#t)$#" da"
m#ta")$#" daat m#"$$u"aka" asam-asam r)duk a"tar s#c#at la&u #m!#"tuka" asam-asam
t#rs#!ut% P#"i"$kata" k)"s#"trasi asam m#"u"&ukka" !ah;a !akt#ri #m!#"tuk asam d#"$a"
!akt#ri #m!#"tuk m#ta" tidak dalam k#adaa" s#im!a"$%
S#lai" itu( t#rdaat !akt#ri +a"$ mamu hidu dalam k#adaa" sa"$at masam atau !asa%
.)"t)h"+a Thiobacillus +a"$ daat hidu ada H , atau kura"$%
Thiobacillus thiooxidans +a"$ daat hidu ada H :(9 atau l#!ih !#sar dari C(9%
Thiobacillus neapolitanus +a"$ hidu di laut amu hidu ada H 3(:-
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
11/17
Staphlococcus aureus 4%2 =%:-=%9 C%3
A$otobacter spp 9%9 =%:-=%9 %: >%< =%:
Thermus a%uaticus >%: =%9-=%< C%9
Ta!#l ,%8 $aram( hal)*ilik s#da"$
m#m!utuhka" >-,98 $aram( hal)*ilik #kstrim m#m!utuhka" ,9-3:8 Na.l u"tuk #rtum!uha"
+a"$ dit#muka" di a"tara Archaea% Bakt#ri +a"$ mamu tum!uh ada k)"s#"trasi $aram +a"$
s#da"$( m#skiu" m#r#ka tum!uh t#r!aik dalam k#tiadaa" Na.l( dis#!ut hal)t)l#ra"%%
Osm)hil#s m#ruaka" )r$a"ism# +a"$ mamu hidu di li"$ku"$a" +a"$ ti"$$i $ula%
Or$a"ism# +a"$ hidu di li"$ku"$a" k#ri"$ 0di!uat k#ri"$ kar#"a k#kura"$a" air1 dis#!ut
J#r)hil#s%
K#!a"+aka" mikr)!a ha"+a daat hidu !#!#raa &am ta"a k#l#m!a!a"% Ha"+a )r$a"ism#
#m!#"tuk s)ra( k)"idia( artr)s)ra( klamidi)s)ra( da" kista +a"$ u"+a m#ka"ism#
#li"du"$ dalam li"$ku"$a" +a"$ kura"$ k#l#m!a!a""+a s#hi"$$a taha" hidu di dalam
11
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
12/17
k#adaa" k#ri"$ u"tuk ;aktu +a"$ lama% P#"$#ri"$a" s#cara #rlaha" m#"+#!a!ka" k#rusaka"
s#l aki!at #"$aruh t#ka"a" )sm)sa da" #"$aruh lai""+a d#"$a" "aik"+a kadar 6at
t#rlarut%K)"s# m#"uru"ka" akti5itas air u"tuk m#"c#$ah #rtum!uha" !akt#ri adalah dasar
u"tuk #"$a;#ta" maka"a" d#"$a" m#"$#ri"$ka" 0di !a;ah si"ar matahari atau d#"$a"
#"$uaa"1 atau d#"$a" #"am!aha" k)"s#"trasi ti"$$i $aram atau $ula%
Gam!ar ,%3% Gra*ik #rtum!uha" d#"$a" kadar air !#!as dalam laruta"%
Bakt#ri Mi"imum A; u"tuk tum!uh
&seudomonas %C,
Salmonella'E. coli %C,
Lactobacillus %C:
Bacillus %C:
Staphlococcus %
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
13/17
kar#"a daat m#"$ham!at si"t#sis RNA( 'NA( da" r)t#i"% S#lai" itu( t#ka"a" +a"$ ti"$$i aka"
m#"+#!a!ka" m#"i"$kat"+a !#!#raa r#aksi kimia( #"$#cila" 5)lum# k)lid )r$a"ik #"6im(
m)l#kul( da" &u$a m#"aikka" 5isk)sitas caira" s#rda diss)siasi #l#ktr)lit% T#ka"a" di atas =%9::
k$cm2 daat m#"+#!a!ka" d#"aturasi r)t#i"%
S#!a$ai c)"t)h( ada laut dalam s#kitar =:::m di!a;ah #rmukaa" laut( ha"+a ada s#dikit
!akt#ri +a"$ taha"% Bakt#ri +a"$ daat hidu ada t#ka"a" hidr)statis +a"$ ti"$$i i"i tai tidak
taha" t#rhada t#ka"a" +a"$ sta"dar dis#!ut !ar*ilik ..)"t)h !akt#ri +a"$ daat hidu di dalam
t#ka"a" ti"$$i adalah !akt#ri Spirillum.
!. T'KANAN OSOSIS
T#ka"a" )sm)sis sa"$at #rat hu!u"$a""+a d#"$a" ka"du"$a" air% Aa!ila mikr)!ia
dil#takka" ada laruta" hi#rt)"is( maka s#l"+a aka" m#"$alami lasm)lisis( +aitu t#rk#luas"+a
m#m!ra" sit)lasma dari di"di"$ s#l aki!at m#"$k#rut"+a sit)lasma( s#hi"$$a s#l daat mati
kar#"a k#hila"$a" ka"du"$a" air"+a% Aa!ila dil#takka" ada laruta" hi)t)"is( maka s#l
mikr)!ia aka" m#"$alami lasm)tisa( +aitu #cah"+a s#l kar#"a caira" masuk k# dalam s#l( s#l
m#m!#"$kak da" akhir"+a #cah% Ol#h kar#"a itu dalam m#m#rtaha"ka" hidu"+a( s#l !akt#ri
harus !#rada ada ti"$kat t#ka"a" )sm)sis +a"$ s#suai( ;alauu" s#l !akt#ri m#miliki da+a
adatasi( #r!#daa" t#ka"a" )sm)sis d#"$a" li"$ku"$a""+a tidak !)l#h t#rlalu !#sar%
B#rdasarka" t#ka"a" )sm)sis +a"$ di#rluka" mikr)!ia daat dik#l)m)kka" m#"&adi
,1 Mikr)!ia Osm)*il tum!uh ada kadar $ula ti"$$i( c)"t)h !#!#raa "is khamir(
mamu tum!uh ada laruta" $ula d#"$a" k)"s#"trasi l#!ih dari >9 8 ;t;t 0a; :(C41%
21 Mikr)!ia Hal)durik taha" 0tidak mati1 t#tai tidak daat tum!uh ada kadar $aram
ti"$$i 03: 81%
31 Mikr)!ia Hal)*il daat tum!uh ada kadar $aram +a"$ ti"$$i( c)"t)h !akt#ri +a"$
t#rmasuk Archaebacterium( misal"+a (alobacterium%
%. RA+IASI
E"#r$i radiasi( s##rti si"ar $amma da" ultra5i)l#t daat m#"+#!a!ka" mutasi atau !ahka"
m#m!u"uh )r$a"ism#% alau !#$itu !#!#raa mikr))r$a"ism# m#miliki i$m#" +a"$ daat
m#"+ari"$ radiasi da" m#"c#$ah k#rusaka" 'NA-"+a% B#!#raa +a"$ lai" m#miliki #"6im +a"$
daat m#m#r!aiki k#rusaka" 'NA t#rt#"tu%
13
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
14/17
Bakt#ri tum!uh )timal ada t#mat +a"$ $#la% .aha+a m#miliki da+a m#rusak ada s#l
mikr)!a +a"$ tidak m#mu"+ai i$m#" *)t)si"t#sis% 7ika #"#r$i radisasi dia!s)rsi )l#h s#l
mikr)!a aka" m#"+#!a!ka" t#r&adi"+a i)"isasi k)m)"#" s#l% I)"isasi m)l#kul t#rt#"tu d#"$a"
r)t)lasma daat m#"+#!a!ka" k#matia"( #ru!aha" $#"#tik( da" m#"$ham!at
#rtum!uha"%Si"ar L( si"ar ultra5i)l#t( da" si"ar radiasi lai""+a !iasa di$u"aka" u"tuk rakt#k
st#rilisasi da" #"$a;#ta" !aha" maka"a" s#hi"$$a daat m#m!u"uh mikr)!a%
$. S'N/A0A TOKSIK
)$am !#rat s##rti H$( A$( .u( Au( da" P! ada kadar r#"dah daat !#rsi*at m#racu"i
0t)ksik1 kar#"a m#mu"+ai da+a )li$)di"amik( +aitu da+a !u"uh l)$am !#rat ada kadar r#"dah%
B#!#raa kati)" s##rti i da" /"2 !#rsi*at t)ksik t#rhada !akt#ri( s#hi"$$a aki!at"+a
k#$iata" #"6im t#rh#"ti kar#"a kati)" t#rs#!ut !#rsi*at a"ta$)"is t#rhada H% Aa!ila "ilai H
di"aikka"( maka #racu"a" i da" /"2 daat dikura"$i( s#hi"$$a a"ta$)"ism# i"i daat
!#r!alik%
I)"-i)" lai" s##rti i)" sul*at( tartrat( kl)rida( "itrat( da" !#"6)at daat m#"$ura"$i
#rtum!uha" mikr)!ia t#rt#"tu da" s#ri"$ di$u"aka" dalam #"$a;#ta" maka"a"( s#"+a;a lai"
misal"+a asam !#"6)at( asam as#tat( da" asam s)r!at%
2% FAKTOR BIOTIK 'i alam &ara"$ s#kali dit#muka" mikr)!a +a"$ hidu s#!a$ai !iaka" mur"i( t#tai s#lalu
!#rada dalam as)siasi d#"$a" &asad-&asad lai"% Mikr)!a i"i sali"$ !#ri"t#raksi satu sama lai"
a"tar satu )ulasi atau d#"$a" )ulasi +a"$ lai"%
Aa!ila dua )ulasi +a"$ !#r!#da !#ras)siasi( maka aka" tim!ul !#r!a$ai macam i"t#raksi%
I"t#raksi t#rs#!ut m#"im!ulka" #"$aruh )siti*( "#$ati*( atauu" tidak ada #"$aruh a"tar
)ulasi mikr)!a +a"$ satu d#"$a" +a"$ lai"% Nama masi"$-masi"$ i"t#raksi adalah s#!a$ai
!#rikut
a. Netral$sme% N#tralism# adalah hu!u"$a" a"tara dua )ulasi +a"$ tidak sali"$
m#m#"$aruhi% Hal i"i daat t#r&adi ada k#adata" )ulasi +a"$ sa"$at r#"dah atau
s#cara *isik diisahka" dalam mikr) ha!itat( s#rta )ulasi +a"$ k#luar dari ha!itat
alamiah"+a% .)"t)h"+a adalah i"t#raksi a"tara mikr)!a ada k#adaa" mikr)!a tidak
14
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
15/17
akti*( misal dalam k#adaa" k#ri"$ !#ku( atau *as# istirahat 0s)ra( kista1% Pada k#adaa"
i"i mikr)!a tidak sali"$ m#m#"$aruhi%
b. Kome1sal$sme% Hu!u"$a" hidu a"tara dua )ulasi t#r&adi aa!ila satu )ulasi
diu"tu"$ka" t#tai )ulasi lai" tidak t#r#"$aruh% .)"t)h"+a adalah Bakt#ri
)la*obacterium bre*is daat m#"$hasilka" #kskr#si sist#i"% Sist#i" di$u"aka" )l#h
Le"ionella pneumophila u"tuk daat tum!uh%
. S$1er!$sme. Hu!u"$a" a"tara dua )ulasi +a"$ sali"$ diu"tu"$ka" t#tai tidak !#rsi*at
)!li$at 0s#&ati1% K#dua )ulasi t#rs#!ut mamu !#rtaha" s#cara i"d##"d#"( m#skiu"
masi"$-masi"$ )ulasi sali"$ diu"tu"$ka" dari hu!u"$a" t#rs#!ut% .)"t)h"+a adalah
Enterecoccus faecalis da" Eschericia coli daat m#"$u!ah ar$i"i"# m#"&adi utr#sci"#
s#cara !#rsama-sama%
,. utual$sme. Hu!u"$a" hidu a"tara dua )ulasi mikr)!a +a"$ k#dua"+a sali"$
t#r$a"tu"$ da" sama-sama m#"daat k#u"tu"$a"% Misal"+a adalah mutualism# !akt#ri
Rhi$obium d#"$a" )l)"$-)l)"$a"%.)"t)h lai" adalah Lichenes( +a"$ m#ruaka"
sim!i)sis a"tara Canobacteria d#"$a" *u"$i h#t#r)tr)*% Canobacteria s#!a$ai
r)dus#r +a"$ daat m#"$$u"aka" #"#r$i caha+a u"tuk m#"$hasilka" s#"+a;a )r$a"ik%
S#"+a;a )r$a"ik daat di$u"aka" )l#h *u"$i( da" *u"$i m#m!#rika" !#"tuk
#rli"du"$a" 0s#lu!u"$1 da" tra"s)rt "utri#"mi"#ral s#rta m#m!#"tuk *akt)r tum!uh
u"tuk al$a# Canobacteria.
e. Kom-et$s$% Hu!u"$a" "#$ati* a"tara 2 )ulasi mikr)!a +a"$ k#dua"+a m#"$alami
k#ru$ia"% P#risti;a i"i dita"dai d#"$a" m#"uru""+a s#l hidu da" #rtum!uha""+a%
K)m#tisi t#r&adi ada 2 )ulasi mikr)!a +a"$ m#"$$u"aka" "utri#"t 0maka"a"1 +a"$
sama atau dalam k#adaa" "utri#" t#r!atas% .)"t)h"+a adlah Tetrahmena priformis
d#"$a" A$otobacter *inelandii da" Eschericia coli u"tuk m#m#r#!utka" $luk)sa%
15
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
16/17
f. Ame1sal$sme% Satu !#"tuk as)siasi a"tar s#si#s mikr)!a +a"$ m#"+#!a!ka" salah satu
ihak diru$ika"( ihak lai" diu"tu"$ka" atau tidak t#r#"$aruh aau"% Umum"+a
m#ruaka" cara u"tuk m#li"du"$i diri t#rhada )ulasi mikr)!a lai"% Misal"+a d#"$a"
m#"$hasilka" s#"+a;a asam( t)ksi"( atau a"ti!i)tika% .)"t)h"+a adalah kasus
am#"salism# a"tara Lactobacillus casei d#"$a" Streptococcus lactis +a"$ mamu
m#mr)duksi Nisi"( !akt#ri Acetobacter +a"$ m#"$u!ah #ta")l m#"&adi asam as#tat(
Thiobacillus thiooxidans m#"$hasilka" asam sul*at( dima"a !aha"-!aha" t#rs#!ut daat
m#"$ham!at #rtum!uha" !akt#ri lai"% S#lai" itu( !akt#ri am)"i*ikasi m#"$hasilka"
amm)"ium +a"$ daat m#"$ham!at )ulasi Nitrobacter %
!. Paras$t$sme% Parasitism# t#r&adi a"tara dua )ulasi( )ulasi satu diu"tu"$ka" 0arasit1
da" )ulasi lai" diru$ika" 0h)st i"a"$1% Umum"+a arasitism# t#r&adi kar#"a k##rlua"
"utrisi da" !#rsi*at s#si*ik% Ukura" arasit !iasa"+a l#!ih k#cil dari i"a"$"+a% T#r&adi"+a
arasitism# m#m#rluka" k)"tak s#cara *isik mauu" m#ta!)lik s#rta ;aktu k)"tak +a"$
r#lati* lama% .)"t)h"+a adalah !akt#ri Bdello*ibrio +a"$ m#marasit !akt#ri
Escherichia coli.
%. Pre,as$% I"t#raksi a"tara dua )ulasi mikr))r$a"ism#( +a"$ salah satu )r$a"ism#
m#ruaka" #ma"$sa !a$i )r$a"ism# +a"$ lai"% Umum"+a ukura" #ma"$sa 0r#dat)r1
!#rukura" l#!ih !#sar di!a"di"$ka" d#"$a" ma"$sa"+a 0r#+1( da" #risti;a"+a
!#rla"$su"$ c#at% .)"t)h"+a adalah Pr)t)6)a 0r#dat)r1 d#"$a" !akt#ri 0r#+1%
Pr)t)6)a +idinium nasutum 0r#dat)r1 d#"$a" &aramaecium caudatum 0r#+1%
16
-
8/17/2019 Mikling Kelompok 4 Faktor Yang Mempengaruhi Pertumbuhan (1)
17/17
17