Microscope
Transcript of Microscope
กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�เป็�น์สิ่��งป็ระดิ�ษฐ์�ท��มี�ความีสิ่�าค�ญต่ อการศ!กษาสิ่��งมี�ชี�ว�ต่ขน์าดิเล้$ก ไมี ว าจุะเป็�น์สิ่าหร าย โป็รโต่ซั�ว แบคท�เร�ย เห$ดิ รา ซั!�งท�าให�การศ!กษาทางดิ�าน์ชี�วว�ทยามี�ความีก�าวหน์�าไป็อย างรวดิเร$ว
โดิยท��วไป็แล้�ว คน์ท��มี�สิ่ายต่าป็กต่�จุะสิ่ามีารถมีองเห$น์ว�ต่ถ�ท��มี�ขน์าดิเล้$กท��สิ่�ดิไดิ�เพี�ยงขน์าดิเสิ่�น์ผ่ าน์ศ1น์ย�กล้างไมี น์�อยกว า 0.1 มี�ล้ล้�เมีต่ร สิ่ วน์ว�ต่ถ�ท��มี�ขน์าดิเล้$กกว าน์�2น์� 2น์ สิ่ายต่าคน์เราจุะไมี สิ่ามีารถมีองเห$น์ไดิ� ดิ�งน์�2น์ น์�กว�ทยาศาสิ่ต่ร�จุ!งไดิ�ค�ดิป็ระดิ�ษฐ์�เคร3�องมี3อท��ชี วยให�เราสิ่ามีารถมีองเห$น์ว�ต่ถ�ท��สิ่ายต่าคน์เราไมี สิ่ามีารถมีองเห$น์ไดิ� แล้ะบ�คคล้แรกท��สิ่ามีารถป็ระดิ�ษฐ์�เคร3�องมี3อท��ชี วยให�เราสิ่ามีารถมีองเห$น์ว�ต่ถ�เหล้ าน์�2น์ไดิ� มี�ชี3�อว า Antony Van
Leeuwenhoek เป็�น์ชีาวเน์เธอร�แล้น์ดิ� ซั!�งไดิ�บรรยายถ!งพี3ชีแล้ะสิ่�ต่ว�ขน์าดิจุ�5วท��ไมี อาจุมีองเห$น์ดิ�วยต่าเป็ล้ าเป็�น์คร�2งแรก แล้ะเคร3�องมี3อท�� Leeuwenhoek ป็ระดิ�ษฐ์�ข!2น์มีาน์�2น์ ใชี�เพี�ยงเล้น์สิ่�น์1น์เพี�ยงอ�น์เดิ�ยว ท�าให�ขยายว�ต่ถ�ท��ดิ1ให�ใหญ ข!2น์ แต่ ป็ระสิ่�ทธ�ภาพีของก�าล้�งขยายภาพีย�งต่��า เคร3�องมี3อท��ป็ระดิ�ษฐ์�ข!2น์มีาน์�2น์ถ1กเร�ยกว า
กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�เล้น์ส์�เดี่��ยวหร�อแว�น์“
ขยาย” ซั!�งสิ่ามีารถขยายไดิ�ถ!ง 270
เท า หล้�งจุากน์�2น์เขาใชี�กล้�องจุ�ล้ทรรศน์� ใน์การศ!กษาหยดิน์�2า จุากบ!ง แล้ะแมี น์�2า แล้ะจุากน์�2าฝน์
ท��รองเก$บไว�ใน์หมี�อ เห$น์สิ่��งมี�ชี�ว�ต่ ชีน์�ดิเล้$กๆ มีากมีาย ค3อ พีบแบคท�เร�ย สิ่าหร าย โป็รโต่ซั�ว สิ่�ต่ว�น์�2าขน์าดิเล้$ก แล้�วย�งสิ่ องดิ1สิ่��งต่ างๆ เชี น์ เมี$ดิโล้ห�ต่แดิง เซัล้ล้�สิ่3บพี�น์ธ�� ของสิ่�ต่ว�เพีศผ่1� กล้�ามีเน์32อ เป็�น์ต่�น์ จุ!งไดิ�สิ่ งข�อมี1ล้เผ่ยแพีร ท�าให�ไดิ�ชี3�อว าเป็�น์คน์พีบ จุ�ล้�น์ทร�ย�เป็�น์คน์แรก
ต่ อมีา Robert Hooke ไดิ�ป็ร�บป็ร�งแก�ไขให�ดิ�ข!2น์ โดิยเพี��มีใน์สิ่ วน์ของแหล้ งก�าเน์�ดิแสิ่ง (Flame) แล้ะเล้น์สิ่�รวมีแสิ่ง (Condenser) ชี วยใน์การรวมีแสิ่งให�เข�มีข!2น์ ซั!�งใน์ป็9จุจุ�บ�น์น์�2 กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�มี�หล้ายชีน์�ดิดิ�วยก�น์ แล้ะแบ งต่ามีแหล้ งก�าเน์�ดิแสิ่งไดิ�เป็�น์ 2 ชีน์�ดิค3อ
1. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ท��ใช้�แส์ง (Light Microscope : LM)
2. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้!กตรอน์ (Electron Microscope)
กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ท��ใช้�แส์ง (LM) แบ งออกเป็�น์ 3 ชีน์�ดิดิ�วยก�น์ค3อ
| MICROSCOPE 1
กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�
1. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อย�างง�ายหร�อแว�น์ขยาย (Compound Microscope or Magnifying glass) ซั!�งใชี�เพี�ยงเล้น์สิ่�น์1น์เพี�ยงอ�น์เดิ�ยวเป็�น์ต่�วชี วยใน์การขยายว�ต่ถ�ให�ดิ1ใหญ ข!2น์ แล้ะภาพีท��ไดิ�จุะเป็�น์ภาพีเสิ่มี3อน์
ภาพท�� 1 แว น์ขยาย
2. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ใช้�แส์งเช้�งป็ระกอบ (Compound Light
Microscope) เป็�น์กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ท��มี�ระบบเล้น์สิ่�ท��ท�าหน์�าท��ขยายภาพี 2 ชี�ดิดิ�วยก�น์ ค3อ 2.1 เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ� (objective lens) เป็�น์เล้น์สิ่�น์1น์ มี�ก�าล้�งขยายขน์าดิต่ างๆ
ก�น์ ค3อ 4X, 10X, 40X แล้ะ 100X (ต่�องใชี�น์�2ามี�น์เป็�น์ต่�วกล้างระหว างสิ่ไล้ดิ�ท��วางว�ต่ถ�ก�บเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�) เล้น์สิ่�เหล้ าน์�2ต่�ดิอย1 ก�บแป็:น์ซั!�งหมี�น์ไดิ�โดิยรอบ เพี3�อป็ร�บก�าล้�งขยายท��ต่�องการใชี�
2.2 เล้น์สิ่�ใกล้�ต่า (eyepiece) เป็�น์เล้น์สิ่�น์1น์ ก�าล้�งขยายเป็�น์ 10X, 15X แล้ะ 25X เล้น์สิ่�ใกล้�ต่าเหล้ าน์�2สิ่ามีารถเล้3อกใชี�ไดิ�ต่ามีต่�องการ โดิยการถอดิขน์าดิท��ไมี ต่�องการออกแล้�วน์�าขน์าดิท��ต่�องการมีาสิ่วมีแทน์ท��สิ่ วน์บน์ของล้�ากล้�อง
หล้�กการท�างาน์ของกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ค3อ เมื่��อแส์งไฟจุากหล้อดี่ไฟเป็�น์แหล้�งก*าเน์�ดี่แส์งจุะถู,กรวบรวมื่แส์งโดี่ย condenser lens ไป็ตกท��ว.ตถู�ท��วางบน์แท�น์วางว.ตถู� (Specimen stage) จุากน์./น์เล้น์ส์�ใกล้�ว.ตถู� (objective lens) จุะเป็�น์ต.วขยายว.ตถู�ให�ไดี่�ภาพท��ใหญ่�ข1/น์ แล้�วจุะส์�งต�อไป็ย.ง เล้น์ส์�ใกล้�ตา (eyepiece) เพ��อขยายภาพส์�ดี่ท�าย
| MICROSCOPE 2
ภาพท�� 2 สิ่ วน์ป็ระกอบของกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ชีน์�ดิ Compound Light Microscope
ส์�วน์ป็ระกอบต�างๆของกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ช้น์�ดี่ Bright field Microscope
1. ล้�ากล้�อง (Body) เป็�น์สิ่ วน์ท��เชี3�อมีอย1 ระหว างเล้น์สิ่�ใกล้�ต่าก�บเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ� ท�าหน์�าท��ป็:องก�น์การรบกวน์จุากแสิ่งภายน์อก
2. จุาน์หมี�น์ (Revolving nosepiece) ใชี�หมี�น์เมี3�อต่�องการเป็ล้��ยน์ก�าล้�งขยายของเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�
3-5. เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ� (Objective lens) เป็�น์เล้น์สิ่�ขยายภาพีท��อย1 ใกล้�ว�ต่ถ� มี�ก�าล้�งขยายต่ างก�น์ กล้�องแต่ ล้ะอ�น์จุะมี� 3 เล้น์สิ่� ค3อ
- เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ก�าล้�งขยายต่��า (Lower power) ก�าล้�งขยาย 4X, 10X
- เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ก�าล้�งขยายสิ่1ง (High power) 40X
- เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�แบบ Oil Immersion ขน์าดิ 100X
6. ท��หน์�บสิ่ไล้ดิ� (Stage clip) อย1 บน์แท น์วางว�ต่ถ�มี� 1 ค1 ใชี�สิ่�าหร�บหน์�บสิ่ไล้ดิ�ให�ต่�ดิก�บแท น์วางว�ต่ถ�
7. เล้น์สิ่�รวมีแสิ่ง (Condenser) จุะอย1 ดิ�าน์ใต่�ของแท น์วางว�ต่ถ� ท�าหน์�าท��รวมีแสิ่งให�เข�มีข!2น์เพี3�อสิ่ งไป็ย�งว�ต่ถ�ท��ต่�องการศ!กษา
8. หล้อดิไฟ เป็�น์แหล้ งก�าเน์�ดิแสิ่ง9. เล้น์สิ่�ใกล้�ต่า (Ocular lens หร3อ Eyepiece lens) ท�าหน์�าท��ขยายภาพีท��ไดิ�จุาก
เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ให�มี�ขน์าดิใหญ ข!2น์ ภาพีท��ไดิ�จุะเป็�น์ภาพีเสิ่มี3อน์ห�วกล้�บ
| MICROSCOPE 3
10. แขน์ (Arm) เป็�น์สิ่ วน์ย!ดิล้�ากล้�องแล้ะฐ์าน์ไว�ดิ�วยก�น์ เป็�น์ต่�าแหน์ งท��ใชี�จุ�บเวล้าเคล้3�อน์ย�ายกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�
11. แท น์วางสิ่ไล้ดิ�หร3อแท น์วางว�ต่ถ� (Specimen stage) เป็�น์แท น์สิ่�าหร�บวางสิ่ไล้ดิ�ต่�วอย างท��ต่�องการศ!กษา มี�ล้�กษณะเป็�น์แท น์สิ่��เหล้��ยมีต่รงกล้างมี�ร1ให�ล้�าแสิ่งจุากหล้อดิไฟสิ่ องผ่ าน์ไป็ย�งว�ต่ถ�ท��ต่�องการศ!กษา แท น์วางว�ต่ถ�น์�2สิ่ามีารถเล้3�อน์ข!2น์เล้3�อน์ล้งไดิ�
12. ป็�=มีป็ร�บภาพีหยาบ (Coarse adjustment) เป็�น์ป็�=มีขน์าดิใหญ ใชี�ใน์การป็ร�บหาระยะภาพี
13. ป็�=มีป็ร�บภาพีล้ะเอ�ยดิ (Fine adjustment) เป็�น์ป็�=มีขน์าดิเล้$ก ท�าหน์�าท��ใน์การป็ร�บภาพีให�ชี�ดิเจุน์มีากข!2น์ ภาพีท��เก�ดิจุากเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�จุะเป็�น์จุร�งห�วกล้�บ
14. ฐ์าน์ (Base) เป็�น์สิ่ วน์ท��ใชี�ใน์การต่�2งกล้�อง ท�าหน์�าท��ร �บน์�2าหน์�กท�2งหมีดิของกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�
15. ไอร�สิ่ ไดิอะแฟรมี (Iris diaphragm) อย1 ใต่�เล้น์สิ่�รวมีแสิ่งท�าหน์�าท��ป็ร�บป็ร�มีาณแสิ่งให�เข�าสิ่1 เล้น์สิ่�ใน์ป็ร�มีาณท��ต่�องการ
ภาพท�� 3 ภาพีท��เก�ดิจุากกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ชีน์�ดิ Compound Light Microscope
3. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ใช้�แส์งแบบส์เตอร�โอ (Stereoscopic microscope)
เป็�น์กล้�องชีน์�ดิเล้น์สิ่�ป็ระกอบท��ท�าให�เก�ดิภาพี 3 มี�ต่� ใชี�ศ!กษาว�ต่ถ�ท��มี�ขน์าดิใหญ ซั!�งไมี สิ่ามีารถแยกรายล้ะเอ�ยดิดิ�วยต่าเป็ล้ า กล้�องชีน์�ดิน์�2แต่กต่ างจุากกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ใชี�แสิ่งท��มี�ก�าล้�งขยายท��วไป็ ดิ�งน์�2
3.1 ภาพีท��เห$น์เป็�น์ภาพี 3 มี�ต่� มี�ความีชี�ดิล้!กแล้ะเป็�น์ภาพีเสิ่มี3อน์ห�วต่�2ง ไมี กล้�บซั�าย-ขวา
3.2 เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�มี�ก�าล้�งขยายน์�อยกว า 10X
3.3 ใชี�ศ!กษาว�ต่ถ�ท!กแสิ่งแล้ะโป็ร งแสิ่ง
| MICROSCOPE 4
ก. ข.
ภาพท�� 4 ก. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ใชี�แสิ่งแบบสิ่เต่อร�โอ (Stereoscopic microscope)
ข. ภาพีท��เก�ดิจุากกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ใชี�แสิ่งแบบสิ่เต่อร�โอ (Stereoscopic microscope)การใช้�กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�
1. การจุ�บกล้�องแล้ะเคล้3�อน์ย�ายกล้�อง ต่�องใชี�มี3อหน์!�งจุ�บท��แขน์แล้ะอ�กมี3อหน์!�งรองท��ฐ์าน์ของกล้�องต่�2งล้�ากล้�องให�ต่รง
2. เป็>ดิไฟเพี3�อให�แสิ่งเข�าล้�ากล้�องไดิ�เต่$มีท��3. หมี�น์เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ� ให�เล้น์สิ่�ท��มี�ก�าล้�งขยายต่��าสิ่�ดิอย1 ใน์ต่�าแหน์ งแน์วของล้�ากล้�อง4. น์�าสิ่ไล้ดิ�ท��จุะศ!กษามีาวางบน์แท น์วางว�ต่ถ� โดิยป็ร�บให�อย1 กล้างบร�เวณท��แสิ่งผ่ าน์5. ค อยๆ หมี�น์ป็�=มีป็ร�บภาพีหยาบให�กล้�องเล้3�อน์ข!2น์ชี�าๆ เพี3�อหาระยะภาพีหร3อจุ�ดิโฟก�สิ่
แต่ ต่�องระว�งไมี ให�เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�กระทบก�บสิ่ไล้ดิ�ต่�วอย าง เพีราะจุะท�าให�เล้น์สิ่�แต่กไดิ�6. ป็ร�บภาพีให�ชี�ดิเจุน์ข!2น์ดิ�วยป็�=มีป็ร�บภาพีล้ะเอ�ยดิ ถ�าว�ต่ถ�ท��ศ!กษาไมี อย1 ต่รงกล้างให�
เล้3�อน์สิ่ไล้ดิ�ให�มีาอย1 ต่รงกล้าง7. ถ�าต่�องการให�ภาพีขยายใหญ ข!2น์ให�หมี�น์เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ท��มี�ก�าล้�งขยายสิ่1งกว าเดิ�มีมีา
อย1 ใน์ต่�าแหน์ งแน์วของล้�ากล้�อง จุากน์�2น์ป็ร�บภาพีให�ชี�ดิเจุน์ดิ�วยป็�=มีป็ร�บภาพีล้ะเอ�ยดิเท าน์�2น์ ห�ามีป็ร�บภาพีดิ�วยป็�=มีป็ร�บภาพีหยาบเพีราะจุะท�าให�ระยะของภาพี หร3อจุ�ดิโฟก�สิ่ของภาพีเป็ล้��ยน์ไป็
8. บ�น์ท!กก�าล้�งขยายโดิยหาไดิ�จุากผ่ล้ค1ณของก�าล้�งขยายของเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ก�บก�าล้�งขยายของเล้น์สิ่�ใกล้�ต่า
ข�อควรระว.งใน์การใช้�กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�เน์3�องจุากกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�เป็�น์อ�ป็กรณ�ท��มี�ราคาค อน์ข�างสิ่1งแล้ะมี�สิ่ วน์ป็ระกอบท��อาจุ
เสิ่�ยหายง ายโดิยเฉพีาะเล้น์สิ่� จุ!งต่�องใชี�แล้ะเก$บร�กษาดิ�วยความีระมี�ดิระว�งให�ถ1กว�ธ� ซั!�งมี�ว�ธ�ป็ฏิ�บ�ต่�ดิ�งน์�2
| MICROSCOPE 5
1. ใน์การยกกล้�องแล้ะเคล้3�อน์ย�ายกล้�อง ต่�องใชี�มี3อหน์!�งจุ�บท��แขน์แล้ะอ�กมี3อหน์!�งรองท��ฐ์าน์ของกล้�อง
2. สิ่ไล้ดิ�แล้ะกระจุกป็>ดิสิ่ไล้ดิ�ท��ใชี�ต่�องไมี เป็Aยก เพีราะอาจุจุะท�าให�แท น์วางว�ต่ถ�เก�ดิสิ่น์�มี แล้ะเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�อาจุข!2น์ราไดิ�
3. เมี3�อต่�องการหมี�น์ป็�=มีป็ร�บภาพีหยาบต่�องมีองดิ�าน์ข�างต่ามีแน์วระดิ�บแท น์วางว�ต่ถ� เพี3�อป็:องก�น์การกระทบของเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ก�บกระจุกสิ่ไล้ดิ� ซั!�งอาจุท�าให�เล้น์สิ่�แต่กไดิ�
4. การหาภาพีต่�องเร��มีดิ�วยเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ท��มี�ก�าล้�งขยายต่��าสิ่�ดิก อน์เสิ่มีอ5. เมี3�อต่�องการป็ร�บภาพีให�ชี�ดิข!2น์ให�หมี�น์เฉพีาะป็�=มีป็ร�บภาพีล้ะเอ�ยดิเท าน์�2น์ เพีราะถ�า
หมี�น์ป็�=มีป็ร�บภาพีหยาบจุะท�าให�ระยะภาพีหร3อจุ�ดิโฟก�สิ่ของภาพีเป็ล้��ยน์ไป็จุากเดิ�มี6. ห�ามีใชี�มี3อแต่ะเล้น์สิ่� ควรใชี�กระดิาษเชี$ดิเล้น์สิ่�ใน์การท�าความีสิ่ะอาดิเล้น์สิ่�7. เมี3�อใชี�เสิ่ร$จุแล้�วต่�องเอาว�ต่ถ�ท��ศ!กษาออก เชี$ดิแท น์วางว�ต่ถ�แล้ะเชี$ดิเล้น์สิ่�ให�สิ่ะอาดิ
หมี�น์เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ก�าล้�งขยายต่��าสิ่�ดิให�อย1 ต่รงกล้างล้�ากล้�อง แล้ะเล้3�อน์ล้�ากล้�องล้งต่��าสิ่�ดิ ป็ร�บกระจุกให�อย1 ใน์แน์วต่�2งฉากก�บแท น์วางว�ต่ถ�เพี3�อป็:องก�น์ไมี ให�ฝ�=น์เกาะ แล้�วเก$บใสิ่ กล้ องหร3อต่1�ให�เร�ยบร�อย
ก*าล้.งขยายของกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�กล้�อง EM
กล้�องใชี�แสิ่ง
กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้!กตรอน์ (Electron Microscope: EM)
กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้$กต่รอน์ใน์ป็9จุจุ�บ�น์มี� 2 ชีน์�ดิดิ�วยก�น์1. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้!กตรอน์ช้น์�ดี่ส์�องผ่�าน์ (Transmission Electron
Microscope: TEM) เอ�ร�น์สิ่ต่� ร�สิ่กา สิ่ร�างสิ่�าเร$จุเป็�น์คน์แรก ใน์ป็A ค.ศ.1932
ใชี�ใน์การศ!กษาโครงสิ่ร�างภายใน์ของเซัล้ล้�โดิยล้�าแสิ่งอ�เล้$กต่รอน์จุะสิ่ องผ่ าน์เซัล้ล้� หร3อว�ต่ถ�ต่�วอย างท��ศ!กษา ซั!�งต่�องมี�ล้�กษณะบางเป็�น์พี�เศษ ข�2น์ต่อน์ใน์การเต่ร�ยมีต่�วอย างท��ศ!กษาย� งยาก
หล้.กการท*างาน์ของกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้!กตรอน์ช้น์�ดี่ส์�องผ่�าน์ล้�าแสิ่งอ�เล้$กต่รอน์เก�ดิจุากการผ่ าน์กระแสิ่ไฟฟ:าแรงสิ่1ง เข�าไป็ใน์ขดิล้วดิท�งสิ่เต่น์
(Tungsten filament) ท�าให�มี�อ�เล้$กต่รอน์ว��งออกมีาจุากสิ่ วน์ป็ล้ายของ filament จุากน์�2น์จุะว��งต่รงไป็ย�งว�ต่ถ� ซั!�งล้�าแสิ่งอ�เล้$กต่รอน์ท��ว��งผ่ าน์ว�ต่ถ�จุะว��งไป็ย�งเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ� (Objective
| MICROSCOPE 6
ก*าล้.งขยายกล้�อง = เล้น์ส์�ใกล้�ตา x เล้น์ส์�ใกล้�ว.ตถู�
ขน์าดี่ว.ตถู�จุร�ง = ขน์าดี่ภาพ
ก*าล้.งขยายกล้�องการหาเส์�น์ผ่�าน์ศ,น์ย�กล้างของจุอภาพ = ก*าล้.งขยายของเล้น์ส์�ต*�าส์�ดี่ x เส์�น์ผ่�าน์ศ,น์ย�กล้างของจุอภาพท��ก*าล้.งขยายต*�าส์�ดี่
lens) แล้ะจุะถ1กขยายสิ่�ญญาณให�ใหญ ข!2น์โดิย Objective lens สิ่�ดิท�ายอ�เล้$กต่รอน์จุะไป็กระต่��น์โมีเล้ก�ล้ของ ซั�งค�ซั�ล้ไฟดิ� (Zinc sulfide) ท��ฉาบอย1 บน์ฉากร�บภาพี (Fluorescence screen) ท�าให�เก�ดิเป็�น์ภาพี 2 มี�ต่� โดิยท��ว�ต่ถ�ท��มี�ค าเล้ขอะต่อมี (Atomic
number) มีากน์�2น์ ภาพีท��ไดิ�จุะเห$น์เป็�น์สิ่�ดิ�า สิ่ วน์ว�ต่ถ�ท��มี�ค าเล้ขอะต่อมีน์�อย ภาพีท��เห$น์จุะเป็�น์สิ่�ขาว
ภาพท�� 5 ก.
กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้$กต่รอน์ชีน์�ดิสิ่ องผ่ าน์ (Transmission Electron Microscope: TEM)
ข. ภาพีท��เก�ดิจุากกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้$กต่รอน์ชีน์�ดิสิ่ องผ่ าน์ (Transmission Electron Microscope: TEM)
2. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ช้น์�ดี่ส์�องกราดี่ (Scanning Electron Microscope:
SEM) เอ$มี วอน์ เอน์เดิน์น์� (M Von Andenne) สิ่ร�างเสิ่ร$จุใน์ป็A ค.ศ.
1938 โดิยใชี�ศ!กษาผ่�วของเซัล้ล้�หร3อผ่�วของต่�วอย างว�ต่ถ�ท��น์�ามีาศ!กษา โดิยล้�าแสิ่งอ�เล้$กต่รอน์จุะสิ่ องกราดิไป็บน์ผ่�วของว�ต่ถ� ท�าให�ไดิ�ภาพีซั!�งมี�ล้�กษณะเป็�น์ภาพี 3 มี�ต่�
หล้.กการท*างาน์ของกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้!กตรอน์ช้น์�ดี่ส์�องกราดี่เก�ดิจุากการท�� Primary electron ว��งไป็กระทบพี32น์ผ่�วของว�ต่ถ� ท�าให�มี�การสิ่ะท�อน์
กล้�บของพีล้�งงาน์ใน์ร1ป็แบบต่ างๆ เชี น์ back-scatter electron, ร�งสิ่�เอ$กซั� (X-ray) หร3อ secondary electron เป็�น์ต่�น์ แล้ะใน์ล้�ากล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้$กต่รอน์ชีน์�ดิสิ่ องกราดิ จุะมี�ต่�วร�บสิ่�ญญาณท��ท�าหน์�าท��ร �บแล้ะเป็ล้��ยน์ secondary electron ให�เป็�น์สิ่�ญญาณอ�เล้$กต่รอน์ (electrical signal) แล้�วสิ่ ง สิ่�ญญาณไป็ย�งจุอภาพี (Cathode ray tube) เพี3�อท�าให� เก�ดิภาพีท��ต่ามีองเห$น์ไดิ� โดิยภาพีท��ออกมีาน์�2น์จุะมี�ล้�กษณะ 3 มี�ต่� จุากน์�2น์จุะบ�น์ท!กภาพีล้ง Photographic
| MICROSCOPE 7
ภาพท�� 6 ก. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ชีน์�ดิสิ่ องกราดิ (Scanning Electron Microscope: SEM)
ข. ภาพีท��เก�ดิจุากกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ชีน์�ดิสิ่ องกราดิ (Scanning Electron Microscope: SEM)
ภาพีท�� 7 ภาพีแสิ่ดิงเสิ่�น์ทางเดิ�น์ของล้�าแสิ่งของกล้�อง
ก. ชีน์�ดิสิ่ องผ่ าน์ข. ชีน์�ดิสิ่ องกราดิ
ตารางเป็ร�ยบเท�ยบป็ระส์�ทธิ�ภาพตามื่น์�ษย�ก.บกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�
| MICROSCOPE 8
ตารางเป็ร�ยบเท�ยบกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�แบบใช้�แส์งก.บกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้!กตรอน์
ล้.กษณะท��เป็ร�ยบเท�ยบ
กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�แบบใช้�แส์ง
กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้!กตรอน์
1. แหล้ งก�าเน์�ดิแสิ่ง กระจุกเงาหร3อหล้อดิไฟ ป็Bน์ย�งอ�เล้$กต่รอน์2. แสิ่งท��ใชี� แสิ่งสิ่ว างใน์ชี วงท��ต่ามีอง
เห$น์ไดิ� (มี วง - แดิง)
ความียาวคล้3�น์ 4,000 –
7,000 อ�งสิ่ต่รอมี
ล้�าแสิ่งอ�เล้$กต่รอน์ความียาวคล้3�น์ป็ระมีาณ 0.05 อ�งสิ่ต่รอมี
3. ชีน์�ดิของเล้น์สิ่� เล้น์สิ่�แก�ว เล้น์สิ่�แมี เหล้$กไฟฟ:า4. ก�าล้�งขยาย 1,000 – 1,500 เท า 200,000 - 500,000
เท าหร3อมีากกว า5. ขน์าดิของว�ต่ถ�ท��เล้$กท��สิ่�ดิท��มีองเห$น์
0.2 ไมีโครเมีต่ร 0.0004 ไมีโครเมีต่ร
6. อากาศใน์ต่�ว มี�อากาศ สิ่�ญญากาศ
| MICROSCOPE 9
กล้�อง7. ภาพีท��ไดิ� ภาพีเสิ่มี3อน์ห�วกล้�บดิ1ไดิ�
จุากเล้น์สิ่�ใกล้�ต่าภาพีป็รากฏิบน์จุอร�บภาพีเร3องแสิ่ง
8. ระบบหล้ อเย$น์ ไมี มี� มี� เน์3�องจุากเก�ดิความีร�อน์มีาก
9. ว�ต่ถ�ท��สิ่ องดิ1 มี� หร3อ ไมี มี�ชี�ว�ต่ ไมี มี�ชี�ว�ต่เท าน์�2น์
| MICROSCOPE 10