Microscope

10
กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกก กกกกกกกกก กกกก กก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก 0.1 กกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกก Antony Van Leeuwenhoek กกกกกกก กกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกก Leeuwenhoek กกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก “กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกก” กกกกกกกกกกกกกกกกกกกก 270 กกกก กกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกก กกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกก กกกกกกก กกกกกกกกก กกกกกก กกก กกกกกกกกกกก กกกกกกก กกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกก กกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกก กกกกกกก กกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกก Robert Hooke กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก (Flame) กกกกกกกกกกกกกก (Condenser) กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกกก กกกกกกก 2 กกกกกกก Kosumwittayasan | MICROSCOPE 1 กกกกกกกกกกกกกก (Microscope)

Transcript of Microscope

Page 1: Microscope

กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�เป็�น์สิ่��งป็ระดิ�ษฐ์�ท��มี�ความีสิ่�าค�ญต่ อการศ!กษาสิ่��งมี�ชี�ว�ต่ขน์าดิเล้$ก ไมี ว าจุะเป็�น์สิ่าหร าย โป็รโต่ซั�ว แบคท�เร�ย เห$ดิ รา ซั!�งท�าให�การศ!กษาทางดิ�าน์ชี�วว�ทยามี�ความีก�าวหน์�าไป็อย างรวดิเร$ว

โดิยท��วไป็แล้�ว คน์ท��มี�สิ่ายต่าป็กต่�จุะสิ่ามีารถมีองเห$น์ว�ต่ถ�ท��มี�ขน์าดิเล้$กท��สิ่�ดิไดิ�เพี�ยงขน์าดิเสิ่�น์ผ่ าน์ศ1น์ย�กล้างไมี น์�อยกว า 0.1 มี�ล้ล้�เมีต่ร สิ่ วน์ว�ต่ถ�ท��มี�ขน์าดิเล้$กกว าน์�2น์� 2น์ สิ่ายต่าคน์เราจุะไมี สิ่ามีารถมีองเห$น์ไดิ� ดิ�งน์�2น์ น์�กว�ทยาศาสิ่ต่ร�จุ!งไดิ�ค�ดิป็ระดิ�ษฐ์�เคร3�องมี3อท��ชี วยให�เราสิ่ามีารถมีองเห$น์ว�ต่ถ�ท��สิ่ายต่าคน์เราไมี สิ่ามีารถมีองเห$น์ไดิ� แล้ะบ�คคล้แรกท��สิ่ามีารถป็ระดิ�ษฐ์�เคร3�องมี3อท��ชี วยให�เราสิ่ามีารถมีองเห$น์ว�ต่ถ�เหล้ าน์�2น์ไดิ� มี�ชี3�อว า Antony Van

Leeuwenhoek เป็�น์ชีาวเน์เธอร�แล้น์ดิ� ซั!�งไดิ�บรรยายถ!งพี3ชีแล้ะสิ่�ต่ว�ขน์าดิจุ�5วท��ไมี อาจุมีองเห$น์ดิ�วยต่าเป็ล้ าเป็�น์คร�2งแรก แล้ะเคร3�องมี3อท�� Leeuwenhoek ป็ระดิ�ษฐ์�ข!2น์มีาน์�2น์ ใชี�เพี�ยงเล้น์สิ่�น์1น์เพี�ยงอ�น์เดิ�ยว ท�าให�ขยายว�ต่ถ�ท��ดิ1ให�ใหญ ข!2น์ แต่ ป็ระสิ่�ทธ�ภาพีของก�าล้�งขยายภาพีย�งต่��า เคร3�องมี3อท��ป็ระดิ�ษฐ์�ข!2น์มีาน์�2น์ถ1กเร�ยกว า

กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�เล้น์ส์�เดี่��ยวหร�อแว�น์“

ขยาย” ซั!�งสิ่ามีารถขยายไดิ�ถ!ง 270

เท า หล้�งจุากน์�2น์เขาใชี�กล้�องจุ�ล้ทรรศน์� ใน์การศ!กษาหยดิน์�2า จุากบ!ง แล้ะแมี น์�2า แล้ะจุากน์�2าฝน์

ท��รองเก$บไว�ใน์หมี�อ เห$น์สิ่��งมี�ชี�ว�ต่ ชีน์�ดิเล้$กๆ มีากมีาย ค3อ พีบแบคท�เร�ย สิ่าหร าย โป็รโต่ซั�ว สิ่�ต่ว�น์�2าขน์าดิเล้$ก แล้�วย�งสิ่ องดิ1สิ่��งต่ างๆ เชี น์ เมี$ดิโล้ห�ต่แดิง เซัล้ล้�สิ่3บพี�น์ธ�� ของสิ่�ต่ว�เพีศผ่1� กล้�ามีเน์32อ เป็�น์ต่�น์ จุ!งไดิ�สิ่ งข�อมี1ล้เผ่ยแพีร ท�าให�ไดิ�ชี3�อว าเป็�น์คน์พีบ จุ�ล้�น์ทร�ย�เป็�น์คน์แรก

ต่ อมีา Robert Hooke ไดิ�ป็ร�บป็ร�งแก�ไขให�ดิ�ข!2น์ โดิยเพี��มีใน์สิ่ วน์ของแหล้ งก�าเน์�ดิแสิ่ง (Flame) แล้ะเล้น์สิ่�รวมีแสิ่ง (Condenser) ชี วยใน์การรวมีแสิ่งให�เข�มีข!2น์ ซั!�งใน์ป็9จุจุ�บ�น์น์�2 กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�มี�หล้ายชีน์�ดิดิ�วยก�น์ แล้ะแบ งต่ามีแหล้ งก�าเน์�ดิแสิ่งไดิ�เป็�น์ 2 ชีน์�ดิค3อ

1. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ท��ใช้�แส์ง (Light Microscope : LM)

2. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้!กตรอน์ (Electron Microscope)

กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ท��ใช้�แส์ง (LM) แบ งออกเป็�น์ 3 ชีน์�ดิดิ�วยก�น์ค3อ

| MICROSCOPE 1

กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�

Page 2: Microscope

1. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อย�างง�ายหร�อแว�น์ขยาย (Compound Microscope or Magnifying glass) ซั!�งใชี�เพี�ยงเล้น์สิ่�น์1น์เพี�ยงอ�น์เดิ�ยวเป็�น์ต่�วชี วยใน์การขยายว�ต่ถ�ให�ดิ1ใหญ ข!2น์ แล้ะภาพีท��ไดิ�จุะเป็�น์ภาพีเสิ่มี3อน์

ภาพท�� 1 แว น์ขยาย

2. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ใช้�แส์งเช้�งป็ระกอบ (Compound Light

Microscope) เป็�น์กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ท��มี�ระบบเล้น์สิ่�ท��ท�าหน์�าท��ขยายภาพี 2 ชี�ดิดิ�วยก�น์ ค3อ 2.1 เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ� (objective lens) เป็�น์เล้น์สิ่�น์1น์ มี�ก�าล้�งขยายขน์าดิต่ างๆ

ก�น์ ค3อ 4X, 10X, 40X แล้ะ 100X (ต่�องใชี�น์�2ามี�น์เป็�น์ต่�วกล้างระหว างสิ่ไล้ดิ�ท��วางว�ต่ถ�ก�บเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�) เล้น์สิ่�เหล้ าน์�2ต่�ดิอย1 ก�บแป็:น์ซั!�งหมี�น์ไดิ�โดิยรอบ เพี3�อป็ร�บก�าล้�งขยายท��ต่�องการใชี�

2.2 เล้น์สิ่�ใกล้�ต่า (eyepiece) เป็�น์เล้น์สิ่�น์1น์ ก�าล้�งขยายเป็�น์ 10X, 15X แล้ะ 25X เล้น์สิ่�ใกล้�ต่าเหล้ าน์�2สิ่ามีารถเล้3อกใชี�ไดิ�ต่ามีต่�องการ โดิยการถอดิขน์าดิท��ไมี ต่�องการออกแล้�วน์�าขน์าดิท��ต่�องการมีาสิ่วมีแทน์ท��สิ่ วน์บน์ของล้�ากล้�อง

หล้�กการท�างาน์ของกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ค3อ เมื่��อแส์งไฟจุากหล้อดี่ไฟเป็�น์แหล้�งก*าเน์�ดี่แส์งจุะถู,กรวบรวมื่แส์งโดี่ย condenser lens ไป็ตกท��ว.ตถู�ท��วางบน์แท�น์วางว.ตถู� (Specimen stage) จุากน์./น์เล้น์ส์�ใกล้�ว.ตถู� (objective lens) จุะเป็�น์ต.วขยายว.ตถู�ให�ไดี่�ภาพท��ใหญ่�ข1/น์ แล้�วจุะส์�งต�อไป็ย.ง เล้น์ส์�ใกล้�ตา (eyepiece) เพ��อขยายภาพส์�ดี่ท�าย

| MICROSCOPE 2

Page 3: Microscope

ภาพท�� 2 สิ่ วน์ป็ระกอบของกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ชีน์�ดิ Compound Light Microscope

ส์�วน์ป็ระกอบต�างๆของกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ช้น์�ดี่ Bright field Microscope

1. ล้�ากล้�อง (Body) เป็�น์สิ่ วน์ท��เชี3�อมีอย1 ระหว างเล้น์สิ่�ใกล้�ต่าก�บเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ� ท�าหน์�าท��ป็:องก�น์การรบกวน์จุากแสิ่งภายน์อก

2. จุาน์หมี�น์ (Revolving nosepiece) ใชี�หมี�น์เมี3�อต่�องการเป็ล้��ยน์ก�าล้�งขยายของเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�

3-5. เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ� (Objective lens) เป็�น์เล้น์สิ่�ขยายภาพีท��อย1 ใกล้�ว�ต่ถ� มี�ก�าล้�งขยายต่ างก�น์ กล้�องแต่ ล้ะอ�น์จุะมี� 3 เล้น์สิ่� ค3อ

- เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ก�าล้�งขยายต่��า (Lower power) ก�าล้�งขยาย 4X, 10X

- เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ก�าล้�งขยายสิ่1ง (High power) 40X

- เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�แบบ Oil Immersion ขน์าดิ 100X

6. ท��หน์�บสิ่ไล้ดิ� (Stage clip) อย1 บน์แท น์วางว�ต่ถ�มี� 1 ค1 ใชี�สิ่�าหร�บหน์�บสิ่ไล้ดิ�ให�ต่�ดิก�บแท น์วางว�ต่ถ�

7. เล้น์สิ่�รวมีแสิ่ง (Condenser) จุะอย1 ดิ�าน์ใต่�ของแท น์วางว�ต่ถ� ท�าหน์�าท��รวมีแสิ่งให�เข�มีข!2น์เพี3�อสิ่ งไป็ย�งว�ต่ถ�ท��ต่�องการศ!กษา

8. หล้อดิไฟ เป็�น์แหล้ งก�าเน์�ดิแสิ่ง9. เล้น์สิ่�ใกล้�ต่า (Ocular lens หร3อ Eyepiece lens) ท�าหน์�าท��ขยายภาพีท��ไดิ�จุาก

เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ให�มี�ขน์าดิใหญ ข!2น์ ภาพีท��ไดิ�จุะเป็�น์ภาพีเสิ่มี3อน์ห�วกล้�บ

| MICROSCOPE 3

Page 4: Microscope

10. แขน์ (Arm) เป็�น์สิ่ วน์ย!ดิล้�ากล้�องแล้ะฐ์าน์ไว�ดิ�วยก�น์ เป็�น์ต่�าแหน์ งท��ใชี�จุ�บเวล้าเคล้3�อน์ย�ายกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�

11. แท น์วางสิ่ไล้ดิ�หร3อแท น์วางว�ต่ถ� (Specimen stage) เป็�น์แท น์สิ่�าหร�บวางสิ่ไล้ดิ�ต่�วอย างท��ต่�องการศ!กษา มี�ล้�กษณะเป็�น์แท น์สิ่��เหล้��ยมีต่รงกล้างมี�ร1ให�ล้�าแสิ่งจุากหล้อดิไฟสิ่ องผ่ าน์ไป็ย�งว�ต่ถ�ท��ต่�องการศ!กษา แท น์วางว�ต่ถ�น์�2สิ่ามีารถเล้3�อน์ข!2น์เล้3�อน์ล้งไดิ�

12. ป็�=มีป็ร�บภาพีหยาบ (Coarse adjustment) เป็�น์ป็�=มีขน์าดิใหญ ใชี�ใน์การป็ร�บหาระยะภาพี

13. ป็�=มีป็ร�บภาพีล้ะเอ�ยดิ (Fine adjustment) เป็�น์ป็�=มีขน์าดิเล้$ก ท�าหน์�าท��ใน์การป็ร�บภาพีให�ชี�ดิเจุน์มีากข!2น์ ภาพีท��เก�ดิจุากเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�จุะเป็�น์จุร�งห�วกล้�บ

14. ฐ์าน์ (Base) เป็�น์สิ่ วน์ท��ใชี�ใน์การต่�2งกล้�อง ท�าหน์�าท��ร �บน์�2าหน์�กท�2งหมีดิของกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�

15. ไอร�สิ่ ไดิอะแฟรมี (Iris diaphragm) อย1 ใต่�เล้น์สิ่�รวมีแสิ่งท�าหน์�าท��ป็ร�บป็ร�มีาณแสิ่งให�เข�าสิ่1 เล้น์สิ่�ใน์ป็ร�มีาณท��ต่�องการ

ภาพท�� 3 ภาพีท��เก�ดิจุากกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ชีน์�ดิ Compound Light Microscope

3. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ใช้�แส์งแบบส์เตอร�โอ (Stereoscopic microscope)

เป็�น์กล้�องชีน์�ดิเล้น์สิ่�ป็ระกอบท��ท�าให�เก�ดิภาพี 3 มี�ต่� ใชี�ศ!กษาว�ต่ถ�ท��มี�ขน์าดิใหญ ซั!�งไมี สิ่ามีารถแยกรายล้ะเอ�ยดิดิ�วยต่าเป็ล้ า กล้�องชีน์�ดิน์�2แต่กต่ างจุากกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ใชี�แสิ่งท��มี�ก�าล้�งขยายท��วไป็ ดิ�งน์�2

3.1 ภาพีท��เห$น์เป็�น์ภาพี 3 มี�ต่� มี�ความีชี�ดิล้!กแล้ะเป็�น์ภาพีเสิ่มี3อน์ห�วต่�2ง ไมี กล้�บซั�าย-ขวา

3.2 เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�มี�ก�าล้�งขยายน์�อยกว า 10X

3.3 ใชี�ศ!กษาว�ต่ถ�ท!กแสิ่งแล้ะโป็ร งแสิ่ง

| MICROSCOPE 4

Page 5: Microscope

ก. ข.

ภาพท�� 4 ก. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ใชี�แสิ่งแบบสิ่เต่อร�โอ (Stereoscopic microscope)

ข. ภาพีท��เก�ดิจุากกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ใชี�แสิ่งแบบสิ่เต่อร�โอ (Stereoscopic microscope)การใช้�กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�

1. การจุ�บกล้�องแล้ะเคล้3�อน์ย�ายกล้�อง ต่�องใชี�มี3อหน์!�งจุ�บท��แขน์แล้ะอ�กมี3อหน์!�งรองท��ฐ์าน์ของกล้�องต่�2งล้�ากล้�องให�ต่รง

2. เป็>ดิไฟเพี3�อให�แสิ่งเข�าล้�ากล้�องไดิ�เต่$มีท��3. หมี�น์เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ� ให�เล้น์สิ่�ท��มี�ก�าล้�งขยายต่��าสิ่�ดิอย1 ใน์ต่�าแหน์ งแน์วของล้�ากล้�อง4. น์�าสิ่ไล้ดิ�ท��จุะศ!กษามีาวางบน์แท น์วางว�ต่ถ� โดิยป็ร�บให�อย1 กล้างบร�เวณท��แสิ่งผ่ าน์5. ค อยๆ หมี�น์ป็�=มีป็ร�บภาพีหยาบให�กล้�องเล้3�อน์ข!2น์ชี�าๆ เพี3�อหาระยะภาพีหร3อจุ�ดิโฟก�สิ่

แต่ ต่�องระว�งไมี ให�เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�กระทบก�บสิ่ไล้ดิ�ต่�วอย าง เพีราะจุะท�าให�เล้น์สิ่�แต่กไดิ�6. ป็ร�บภาพีให�ชี�ดิเจุน์ข!2น์ดิ�วยป็�=มีป็ร�บภาพีล้ะเอ�ยดิ ถ�าว�ต่ถ�ท��ศ!กษาไมี อย1 ต่รงกล้างให�

เล้3�อน์สิ่ไล้ดิ�ให�มีาอย1 ต่รงกล้าง7. ถ�าต่�องการให�ภาพีขยายใหญ ข!2น์ให�หมี�น์เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ท��มี�ก�าล้�งขยายสิ่1งกว าเดิ�มีมีา

อย1 ใน์ต่�าแหน์ งแน์วของล้�ากล้�อง จุากน์�2น์ป็ร�บภาพีให�ชี�ดิเจุน์ดิ�วยป็�=มีป็ร�บภาพีล้ะเอ�ยดิเท าน์�2น์ ห�ามีป็ร�บภาพีดิ�วยป็�=มีป็ร�บภาพีหยาบเพีราะจุะท�าให�ระยะของภาพี หร3อจุ�ดิโฟก�สิ่ของภาพีเป็ล้��ยน์ไป็

8. บ�น์ท!กก�าล้�งขยายโดิยหาไดิ�จุากผ่ล้ค1ณของก�าล้�งขยายของเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ก�บก�าล้�งขยายของเล้น์สิ่�ใกล้�ต่า

ข�อควรระว.งใน์การใช้�กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�เน์3�องจุากกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�เป็�น์อ�ป็กรณ�ท��มี�ราคาค อน์ข�างสิ่1งแล้ะมี�สิ่ วน์ป็ระกอบท��อาจุ

เสิ่�ยหายง ายโดิยเฉพีาะเล้น์สิ่� จุ!งต่�องใชี�แล้ะเก$บร�กษาดิ�วยความีระมี�ดิระว�งให�ถ1กว�ธ� ซั!�งมี�ว�ธ�ป็ฏิ�บ�ต่�ดิ�งน์�2

| MICROSCOPE 5

Page 6: Microscope

1. ใน์การยกกล้�องแล้ะเคล้3�อน์ย�ายกล้�อง ต่�องใชี�มี3อหน์!�งจุ�บท��แขน์แล้ะอ�กมี3อหน์!�งรองท��ฐ์าน์ของกล้�อง

2. สิ่ไล้ดิ�แล้ะกระจุกป็>ดิสิ่ไล้ดิ�ท��ใชี�ต่�องไมี เป็Aยก เพีราะอาจุจุะท�าให�แท น์วางว�ต่ถ�เก�ดิสิ่น์�มี แล้ะเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�อาจุข!2น์ราไดิ�

3. เมี3�อต่�องการหมี�น์ป็�=มีป็ร�บภาพีหยาบต่�องมีองดิ�าน์ข�างต่ามีแน์วระดิ�บแท น์วางว�ต่ถ� เพี3�อป็:องก�น์การกระทบของเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ก�บกระจุกสิ่ไล้ดิ� ซั!�งอาจุท�าให�เล้น์สิ่�แต่กไดิ�

4. การหาภาพีต่�องเร��มีดิ�วยเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ท��มี�ก�าล้�งขยายต่��าสิ่�ดิก อน์เสิ่มีอ5. เมี3�อต่�องการป็ร�บภาพีให�ชี�ดิข!2น์ให�หมี�น์เฉพีาะป็�=มีป็ร�บภาพีล้ะเอ�ยดิเท าน์�2น์ เพีราะถ�า

หมี�น์ป็�=มีป็ร�บภาพีหยาบจุะท�าให�ระยะภาพีหร3อจุ�ดิโฟก�สิ่ของภาพีเป็ล้��ยน์ไป็จุากเดิ�มี6. ห�ามีใชี�มี3อแต่ะเล้น์สิ่� ควรใชี�กระดิาษเชี$ดิเล้น์สิ่�ใน์การท�าความีสิ่ะอาดิเล้น์สิ่�7. เมี3�อใชี�เสิ่ร$จุแล้�วต่�องเอาว�ต่ถ�ท��ศ!กษาออก เชี$ดิแท น์วางว�ต่ถ�แล้ะเชี$ดิเล้น์สิ่�ให�สิ่ะอาดิ

หมี�น์เล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ�ก�าล้�งขยายต่��าสิ่�ดิให�อย1 ต่รงกล้างล้�ากล้�อง แล้ะเล้3�อน์ล้�ากล้�องล้งต่��าสิ่�ดิ ป็ร�บกระจุกให�อย1 ใน์แน์วต่�2งฉากก�บแท น์วางว�ต่ถ�เพี3�อป็:องก�น์ไมี ให�ฝ�=น์เกาะ แล้�วเก$บใสิ่ กล้ องหร3อต่1�ให�เร�ยบร�อย

ก*าล้.งขยายของกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�กล้�อง EM

กล้�องใชี�แสิ่ง

กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้!กตรอน์ (Electron Microscope: EM)

กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้$กต่รอน์ใน์ป็9จุจุ�บ�น์มี� 2 ชีน์�ดิดิ�วยก�น์1. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้!กตรอน์ช้น์�ดี่ส์�องผ่�าน์ (Transmission Electron

Microscope: TEM) เอ�ร�น์สิ่ต่� ร�สิ่กา สิ่ร�างสิ่�าเร$จุเป็�น์คน์แรก ใน์ป็A ค.ศ.1932

ใชี�ใน์การศ!กษาโครงสิ่ร�างภายใน์ของเซัล้ล้�โดิยล้�าแสิ่งอ�เล้$กต่รอน์จุะสิ่ องผ่ าน์เซัล้ล้� หร3อว�ต่ถ�ต่�วอย างท��ศ!กษา ซั!�งต่�องมี�ล้�กษณะบางเป็�น์พี�เศษ ข�2น์ต่อน์ใน์การเต่ร�ยมีต่�วอย างท��ศ!กษาย� งยาก

หล้.กการท*างาน์ของกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้!กตรอน์ช้น์�ดี่ส์�องผ่�าน์ล้�าแสิ่งอ�เล้$กต่รอน์เก�ดิจุากการผ่ าน์กระแสิ่ไฟฟ:าแรงสิ่1ง เข�าไป็ใน์ขดิล้วดิท�งสิ่เต่น์

(Tungsten filament) ท�าให�มี�อ�เล้$กต่รอน์ว��งออกมีาจุากสิ่ วน์ป็ล้ายของ filament จุากน์�2น์จุะว��งต่รงไป็ย�งว�ต่ถ� ซั!�งล้�าแสิ่งอ�เล้$กต่รอน์ท��ว��งผ่ าน์ว�ต่ถ�จุะว��งไป็ย�งเล้น์สิ่�ใกล้�ว�ต่ถ� (Objective

| MICROSCOPE 6

ก*าล้.งขยายกล้�อง = เล้น์ส์�ใกล้�ตา x เล้น์ส์�ใกล้�ว.ตถู�

ขน์าดี่ว.ตถู�จุร�ง = ขน์าดี่ภาพ

ก*าล้.งขยายกล้�องการหาเส์�น์ผ่�าน์ศ,น์ย�กล้างของจุอภาพ = ก*าล้.งขยายของเล้น์ส์�ต*�าส์�ดี่ x เส์�น์ผ่�าน์ศ,น์ย�กล้างของจุอภาพท��ก*าล้.งขยายต*�าส์�ดี่

Page 7: Microscope

lens) แล้ะจุะถ1กขยายสิ่�ญญาณให�ใหญ ข!2น์โดิย Objective lens สิ่�ดิท�ายอ�เล้$กต่รอน์จุะไป็กระต่��น์โมีเล้ก�ล้ของ ซั�งค�ซั�ล้ไฟดิ� (Zinc sulfide) ท��ฉาบอย1 บน์ฉากร�บภาพี (Fluorescence screen) ท�าให�เก�ดิเป็�น์ภาพี 2 มี�ต่� โดิยท��ว�ต่ถ�ท��มี�ค าเล้ขอะต่อมี (Atomic

number) มีากน์�2น์ ภาพีท��ไดิ�จุะเห$น์เป็�น์สิ่�ดิ�า สิ่ วน์ว�ต่ถ�ท��มี�ค าเล้ขอะต่อมีน์�อย ภาพีท��เห$น์จุะเป็�น์สิ่�ขาว

ภาพท�� 5 ก.

กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้$กต่รอน์ชีน์�ดิสิ่ องผ่ าน์ (Transmission Electron Microscope: TEM)

ข. ภาพีท��เก�ดิจุากกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้$กต่รอน์ชีน์�ดิสิ่ องผ่ าน์ (Transmission Electron Microscope: TEM)

2. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ช้น์�ดี่ส์�องกราดี่ (Scanning Electron Microscope:

SEM) เอ$มี วอน์ เอน์เดิน์น์� (M Von Andenne) สิ่ร�างเสิ่ร$จุใน์ป็A ค.ศ.

1938 โดิยใชี�ศ!กษาผ่�วของเซัล้ล้�หร3อผ่�วของต่�วอย างว�ต่ถ�ท��น์�ามีาศ!กษา โดิยล้�าแสิ่งอ�เล้$กต่รอน์จุะสิ่ องกราดิไป็บน์ผ่�วของว�ต่ถ� ท�าให�ไดิ�ภาพีซั!�งมี�ล้�กษณะเป็�น์ภาพี 3 มี�ต่�

หล้.กการท*างาน์ของกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้!กตรอน์ช้น์�ดี่ส์�องกราดี่เก�ดิจุากการท�� Primary electron ว��งไป็กระทบพี32น์ผ่�วของว�ต่ถ� ท�าให�มี�การสิ่ะท�อน์

กล้�บของพีล้�งงาน์ใน์ร1ป็แบบต่ างๆ เชี น์ back-scatter electron, ร�งสิ่�เอ$กซั� (X-ray) หร3อ secondary electron เป็�น์ต่�น์ แล้ะใน์ล้�ากล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้$กต่รอน์ชีน์�ดิสิ่ องกราดิ จุะมี�ต่�วร�บสิ่�ญญาณท��ท�าหน์�าท��ร �บแล้ะเป็ล้��ยน์ secondary electron ให�เป็�น์สิ่�ญญาณอ�เล้$กต่รอน์ (electrical signal) แล้�วสิ่ ง สิ่�ญญาณไป็ย�งจุอภาพี (Cathode ray tube) เพี3�อท�าให� เก�ดิภาพีท��ต่ามีองเห$น์ไดิ� โดิยภาพีท��ออกมีาน์�2น์จุะมี�ล้�กษณะ 3 มี�ต่� จุากน์�2น์จุะบ�น์ท!กภาพีล้ง Photographic

| MICROSCOPE 7

Page 8: Microscope

ภาพท�� 6 ก. กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ชีน์�ดิสิ่ องกราดิ (Scanning Electron Microscope: SEM)

ข. ภาพีท��เก�ดิจุากกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�ชีน์�ดิสิ่ องกราดิ (Scanning Electron Microscope: SEM)

ภาพีท�� 7 ภาพีแสิ่ดิงเสิ่�น์ทางเดิ�น์ของล้�าแสิ่งของกล้�อง

ก. ชีน์�ดิสิ่ องผ่ าน์ข. ชีน์�ดิสิ่ องกราดิ

ตารางเป็ร�ยบเท�ยบป็ระส์�ทธิ�ภาพตามื่น์�ษย�ก.บกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�

| MICROSCOPE 8

Page 9: Microscope

ตารางเป็ร�ยบเท�ยบกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�แบบใช้�แส์งก.บกล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้!กตรอน์

ล้.กษณะท��เป็ร�ยบเท�ยบ

กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�แบบใช้�แส์ง

กล้�องจุ�ล้ทรรศน์�อ�เล้!กตรอน์

1. แหล้ งก�าเน์�ดิแสิ่ง กระจุกเงาหร3อหล้อดิไฟ ป็Bน์ย�งอ�เล้$กต่รอน์2. แสิ่งท��ใชี� แสิ่งสิ่ว างใน์ชี วงท��ต่ามีอง

เห$น์ไดิ� (มี วง - แดิง)

ความียาวคล้3�น์ 4,000 –

7,000 อ�งสิ่ต่รอมี

ล้�าแสิ่งอ�เล้$กต่รอน์ความียาวคล้3�น์ป็ระมีาณ 0.05 อ�งสิ่ต่รอมี

3. ชีน์�ดิของเล้น์สิ่� เล้น์สิ่�แก�ว เล้น์สิ่�แมี เหล้$กไฟฟ:า4. ก�าล้�งขยาย 1,000 – 1,500 เท า 200,000 - 500,000

เท าหร3อมีากกว า5. ขน์าดิของว�ต่ถ�ท��เล้$กท��สิ่�ดิท��มีองเห$น์

0.2 ไมีโครเมีต่ร 0.0004 ไมีโครเมีต่ร

6. อากาศใน์ต่�ว มี�อากาศ สิ่�ญญากาศ

| MICROSCOPE 9

Page 10: Microscope

กล้�อง7. ภาพีท��ไดิ� ภาพีเสิ่มี3อน์ห�วกล้�บดิ1ไดิ�

จุากเล้น์สิ่�ใกล้�ต่าภาพีป็รากฏิบน์จุอร�บภาพีเร3องแสิ่ง

8. ระบบหล้ อเย$น์ ไมี มี� มี� เน์3�องจุากเก�ดิความีร�อน์มีาก

9. ว�ต่ถ�ท��สิ่ องดิ1 มี� หร3อ ไมี มี�ชี�ว�ต่ ไมี มี�ชี�ว�ต่เท าน์�2น์

| MICROSCOPE 10