Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

74
Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa pagbasa kag pagsulat WITH

Transcript of Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Page 1: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambosang kinaadman sa pagbasa kag pagsulat

WITH

Page 2: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mga pamaagi sang komunidad sa pagpalambosang kinaadman sa pagbasa kag pagsulatSave the Children (Ginasuportahan sang World Vision)

Nina Amy Jo Dowd, Nell O’Donnell, Ces Ochoa, at Ivelina BorisovaSave the Children US

Ang Save the ChildrenNagapanguna ang Save the Children bilang isa ka hilway nga katilingbansa paghimo sang halandumon nga pagkambyo sa kinabuhi sang mgakabataan labi na gid sa paghatag sang ila mga kinahanglanon didto saEstados Unidos kag sa iban pa nga parte sang kalibutan. Para sa dugangnga ihibalo, bisitahi ang SavetheChildren.org

Miyembro sang pangkalibutanon nga katilingban sang Save theChildren ang Save the Children USA nga may 29 ka hilway ngakalihukan. Ini nga katilingban nagaprotekta sang mga kabataan sa sobra120 ka mga pungsod.

Ang World VisionAng World Vision isa ka Kristiyano, makatawo kag mahinatagon nga katilingban nganagatalupangod sa mga kabataan, sa mga pamilya, kag sa ila mga komunidad sa bug-osnga kalibutan agud ila malab-ot ang bug-os nga kalambuan sang ila mga abilidad pinaagisa paglampuwas sa kapobrehon kag inhustisya.

Nagaalagad sa malapit sa isa ka gatos ka milyones ka mga tawo sa malapit isa man kagatos ka mga nasyon sa bilog nga kalibutan ang World Vision. Nagaalagad ini sa tanannga tawo, maskin ano ang ila relihiyon, rasa, tribu ukon sari. Bisitahan angWorldVision.org para sa dugang nga ihibalo.©Save the Children US 2010Tanan nga litrato iya sang Save the Children US

AZERBAIJAN/Photo by Michael Bisceglie

AZERBAIJAN/Photo by Michael BisceglieAng laragway sa hapin:EL SALVADOR/by Save the ChildrenDisenyo ni Becky Warren sang Think in Print, ThinkinPrint.com

Page 3: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Nga-a nga naghimo sang Flip book ang Savethe Children?

Sa amon pagtrabaho sa komunidad, gusto namon ngamapabaskog ang pagsuporta sa pagbasa sang mgakabataan sa gwa sang eskwelahan. Madamo ang mgapaagi kon paano makahatag suporta ang mgaginikanan, mga miyembro sang komunidad, kag mgakabataan sa pagtuon sang iban pa nga mga kabataan sapagbasa. Ginapatihan sang kadamuan nga ang mga taonga may kinaadman sa pagbasa kag pagsulat mahimomakabulig sa iban sa pag-angkon sining kinaadman.Apang kami nagapati nga ini isa tama ka limitado ngakaisipan. Ang pagkasampaton sa pagbasa nagalakipsang pagpamati, paghambal, pag-intiyende sangpagpamulong-pulong kag pagkilala sang nagakalain-lainnga mga tinaga.

Daku ang mabulig sang mga ginikanan kag mga katapusang komunidad sa mga kabataan nga wala nagabasakon gamiton nila ang mga sangkap sang pamulong-pulong sa masi-nadyahon nga paagi. Ini nga Flip booknagapasanag sang importansiya sang pagpalambo sangpulong. Natipon diri ang mga pamaagi nga sarangmagamit sang mga tawo nga kahibalo magbasa sapagtudlo sa mga kabataan para manginsampaton silasa pagbasa, paghisayranay kag pag-intindihanay sa kadaadlaw nila nga pagkinabuhi.

Para kay sin-o ginsulat ang mga pamaagi ngaara sa Flip book?

Ginsulat ini nga Flip book para makabulig sa mganagapamuno sang programa, mga nagatrabaho sakomunidad kag mga pangulo sang banwa agud silamakapaghinun-anon parte sa mga kaundan sang workshopo training nga ginhatag sa mga ginikanan, katapu sang banwakag mga kabataan.

Paano gamiton ang mga pamaagi?

Mahulas, masadya, kag makahatag kapagsik samga ginikanan kag mga kabataan ang mgahiliwaton. Makahimo sila sang isa kamasinadyahon nga sitwasyon samtangnagapalambo sang pagtuon sang pagbasa kagpagsulat. Gamiton ang Flip book bilangkalendaryo kag dapat sundon ang mga topiko nganatoka sa grupo kada bulan. Sa kada pinanid sangFlip book, may ginapanugyan nga mga hiliwatonnga sarang himuon sang mga bata kag mgaginikanan para mabuligan nga mapalambo angpagbasa sang iban. Gamiton ang kada isa ngasentro sang paghisayranay, ipakita kon paano inihimuon kag pangabayon ang mga naga-ilintra ngatilawan ini sundon sa isa ka bulan! Paramasigurado nga ila ini himuon, pahanumdumonsila sang mga bagay nga ila kinahanglanon, konsan-o nila takus himuon; kag sang mga kaayohannga mahatag sang mga ini. Hangyuon sila ngatilawan nila ini sang makapila ka tion bag-o angmasunod nga pulongpulong kag hambalan sila ngadapat handa sila sa pagpaambit sang ila ginhimo!IMPORTANTE: Umpisahan ang masunod ngapulongpulong sa pagpangabay nga ipaambit ang ilainagyan, kag tipunon ang mga ini.

Para masakdag ini nga hiliwaton, ibantala sa bilognga banwa ang mga kopya sang mga hiliwaton sakada bulan. Hangyuon ang mga manunudlo ngamagpadala sang sulat sa tagsa ka balay sang mgakabataan ukon ihambal ini sa mga ginikanan.Kinahanglan nga ang pagtulun-an dapatmapasanto-santo sa lugar nga ginatrabahuan kagsa kataason sang kinaadman sa pagbasa kagpagsulat sang mga miyembro sang komunidad.

Para sa duha ka grupo ini nga Flip book: sa mgaginikanan kag sa mga kabataan. May mga topikopara sa tanan kag para man sa makahibalomagbasa. Dapat panumdumon kon pila ka sesyonang himu-on kag kon sin-o ang hatagan sini. Ininga Flip book may kaundan nga:

• 10 ka kaisipan para sa tanan nga mga ginikanankag• 6 pa gid ka kaisipan para sa mga ginikanan ngamakahibalo magbasa• 8 ka kaisipan para sa tanan nga mga kabataankag• 6 pa gid ka kaisipan para sa mga kabataan ngamakahibalo magbasa

Ang mga topiko para mga ginikanan makapalapadkag makapalambo sang ila nahibaluan nahanungodsa Save the Children’s Literacy Boost CommunityAction Component. Ang topiko sang mgakabataan mahimo mahatag sang mga nagapangunasa Literacy Boost Reading Camps ukon mahimoman nga sa lain nga sesyon para sa mga bata.

Madamo ang magamitan sini nga Flip book kagnagalaum kami nga makapaghinun-anon sa inyosang inyo mga panghunahuna, kaisipan, bag-o ngapinaagi sa paggamit sini pati pa gid sang inyo mgasuhestiyon para mapatin-ad kag mapalambo inipaagi sa inyo nga mga inagyan kag pagkasampaton.

Kontakon si Amy Jo Dowd [email protected] ukon si Ceclie Ochoa [email protected] kon may ara kamopamangkutanon, komento ukon dugang nga sabat.

Page 4: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mozambique/Photo by Michael Bisceglie

Page 5: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mga kaisipan para sa

mga ginikanan

Nagaumpisa sa pinakauna nga halintang sang pagtubo sang mga kabataan ang pagpalambo sang kinaadman sa pagbasakag pagsulat. Makabulig sa paghatag sang maayo nga pundasyon sa kinaadman sang mga kabataan nga makabasa angmga hiliwaton nga nagatukod sang kinaalam sa mga tinaga, nagapasanyog sang pagkilala sang palibot, kag nagadugang sanatipon nga kaalam. Ang amo nga mga hilikuton makabulig sa mga kabataan sa pag-angut sang mga tinaga sa aktwal ngamga bagay ukon mga hitabo, makapabutyag sang kaugalingon nga kaisipan, kag makahatag sang kahulogan sa nasulat ngamga tinaga. Pila lamang sang sarang mahatag sang mga ginikanan - maskin ano man ang ila kinaadman sa pagbasa ohalintang sang kinaalam - ang mga kaisipan nga makita sa mga masunod nga pinanid para mapalambo ang pagbasa kagpagsulat sang ila mga kabataan.

Page 6: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Istoryaha ang imo anak

MALAWI/ Photo by Michael Bisceglie

Page 7: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Istoryaha ang imo mga anakSubong nga bulan,makig-upod sa pag-istoryaha sa imo mgaanak.Importante gid ang pakig-istorya sa imo mga anak para mapalambo ang ila kinaadman sa lengwahe sa mas temprano pa. Nagabatyagsang kasulhay kag nagalapit ang balatyagon sang magagmay nga mga kabataan sa mga ginikanan kon mabatian ang ila mga tingog.Nagapatawhay kag nagapalinong ang tingog sang nanay sa isa ka lapsag. Masunod sini ang mga tunog kag tinaga nga nabatian halin saiya nanay. Tudloi ang imo gamay nga bata paagi sa pagpaliwat-liwat sang mga tinaga kag mga silaba nga mabatian nya. Samtangnagadaku sya, umpisahi ang adlaw sa pagsugid sa iya sang imo dapat obrahon, kag pagkatapos sang adlaw, liwata naman sugid ang imonahimo. Sa mas daku na nga mga kabataan, pamangkuta sila kon kamusta man ang ila adlaw. Pamangkuta: may natabo bala ngamaayo sa ila; may natabo man bala nga mas mahangkaton?

Istoryaha ang imo kabataan!

Mga kaayohan:

• Nagapalambo sang pagsalig; nagapalinong, nagapalapit, kag nagahatag kalinungan

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton, kag pagsalig sa panglambiton

• Nagahaylo sang pagpangusisa kag pakipagsugilanon

7

Page 8: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mag-istorya paramakapaambit sang nahibaluan kag sangkultura

NEPAL/Photo by Brent Stirton VIETNAM/Photo by Michael Bisceglie

Page 9: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mag-istorya para makapaambit sang nahibaluankag sang kultura

Mag-istorya o magbasa sang sugilanon sa bata subong nga bulan. Pagkatapos basa,hisayran ang mga tao, lugar ukon hitabo nga ara sa sugilanon. Himua ini masobramakaisa kon masarangan nimo.Tilawan nga magbasa sang sugilanon sa magagmay nga mga kabataan sing makapila ka higayon sa isa kasemana. Sabakon ang bata ukon itupad ini samtang nagapamati sa imo tingog kon ikaw nagaistorya.Tilawan nga mag-istorya parte sa mga sapat kag ilugon ang ila huni. Makabulig ini sa pagkilala sang hunisang mga kasapatan kag sang mga tinaga nga nagahingalan sa mga sapat. Halimbawa, “Nagpauli angmangunguma para mapakaon ang mga baka, moo-moo”.

Para sa mga kabataan nga may nagakalain-lain nga edad, tilawan nga mag- istorya sing makaduha kahigayon kag hangyuon ang isa pa ka bata nga liwaton ini istorya sing ikatlo na nga higayon. Mag-umpisasa mga simple lamang nga mga istorya nga madali maintindihan. Kada mag-istorya, itudlo angimportante nga mga hitabo halin sa umpisa, sa tunga-tunga, kag sa katapusan para madali madumdumankon istoryahon ini liwat.

Mga kaayohan:

• Nagapalambo sang pagsalig; nagapalinong, nagapalapit sang balatyagon, kag nagahatag kalinungan

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton, kag pagsalig sa panglambiton

• Nagapabaskog sang panumdoman kag kinaadman sa paggrupo

• Nagapaambit sang nahibaluan parte sa kultura 99

Page 10: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Busgon ang kaisipan sang imo anak

BOLIVIA/ Photo by Michael Bisceglie

Page 11: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Busgon ang kaisipan sang imo anakPalambuon ang paghanda sa pagbasa samtang ginapakaon angimo pamilya. Pamangkuton ang imo anak kon ano ang ngalansang mga panakot, isipon kag bahin-bahinon ang mga inidepende sa kadakuon, sa pagkapareho sang nahauna ngatunog sang ngalan, sa duag, kag madamo pa!Iupod ang imo anak sa pagluto sang pagkaon. Sugiri siya kon ano ang imo ginahimo. Halimbawa: “Ginahugasan koang utan pagkatapos ibutang ko ini sa kaldero para maluto”. Sugiri ang imo anak parte sa mga panakot,halimbawa: “Gintanum naton ining mga katumbal kag ginabakal naton ang bugas sa tindahan.” Ipaisip kagipasukob sa mga bata ang mga panakot.

Mga kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton, kag pagsalig sa panglambiton

• Nagatudlo sang korte, kadakuon, kadamo kag kadaku

• Nagapabaskog sang panumdoman kag kinaadman sa paggrupo

• Nagatudlo bahin sa mga pagkaon nga makita sa kaugalingon nga lugar kag kon diin naghalin ang mga ini.

• Nagabaliswa sang isa ka kilala nga kaisipan o hilikuton sa isa ka okasyon nga makatuon11

Page 12: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Magkanta para sa pagbasa kag pagsulat

NEPAL/Photo by Brent Stirton

Page 13: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Magkanta para sa pagbasa kag pagsulatMapatin-ad ang kinaadman sa pagbasa kag pagsulatpaagi sa pagkanta. May rima, metro, kag madamo ngamga tinaga ang makita sa mga kanta nga dapatmahibaluan sang mga kabataan. Sa subong nga bulan,kantahi sang kalantahon ang imo komunidad.Nagustuhan sang mga bata ang mamati sa mga kalantahon nga ginakanta sang mganagaatipan sa ila halin sang lapsag pa sila. Nagasabat sila sing masinadyahon sa mgakalantahon kag rima. Nagaumpisa na kanta ang mga kabataan sa edad nga duha ka tuig!Samtang ikaw nagakanta, updi sang aksyon paagi sa pagtudlo sa tunay nga mga butangukon ilugon ang aksyon nga ginasaysay sa kalantahon.

Mga Kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton, kag pagsalig sa panglambiton

• Nagapaambit sang nahibaluan sa kultura

• Masadya!

• Nagabaliswa sang isa ka kilala nga kaisipan o hilikuton sa isa ka okasyon nga makatuon

• Nagapalambo sang pagkilala sang mga kabataan sang tunog kag mga tinaga kag masimpon ang mga tunog para mahimo nga tinaga13

Page 14: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mangita sang kinaalam

NEPAL/Photo by Brent Stirton

Page 15: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mangita sang kinaalamPalambu-a ang kahandaan sa pagbasa samtang nagapangitasang mga kinahanglanon sang imo pamilya.

Makipagsugilanon sa mga magagmay nga mga kabataan samtang nagapangita kamo sang mga kinahanglanonsang inyo pamilya. Sugiri sila nga makadto kamo sa tindahan, kon ano ang inyo baklon, kag dapat dal -on:basket, kuwarta, kag ibp. Sa sunod ninyo nga pagpamalaklon, pamangkuta ang imo anak kon ano ang dapat modal-on sa tindahan. Kon indi pa sya kahibalo maghambal, pakuha-a siya sang basket kag ipadala ini sa imo.Makabulig ini sa iya sa pagpares sang tinaga kag tunay nga bagay.

Samtang nagadaku ang imo anak, hambala siya nga iya panumdumon ang inyo mga balaklon sa tindahan. Didtosa tindahan, ipatudlo sa dalagku nga mga kabataan ang mga bagay nga nagaumpisa sa isa ka partikular ngatunog. Pamangkuton sila kon ano ang ngalan sang mga bagay nga ila nakit-an kag ipaisip kon pila ka bilog ang isaka klase pareho abi sang mga prutas.

Mga kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton, kag pagsalig sa panglambiton

• Nagatudlo sang korte, kadaku-on, kadamo kag kadaku

• Nagapabaskog sang panumdoman kag kinaadman sa paggrupo

• Nagatudlo bahin sa mga pagkaon nga makita sa kaugalingon nga lugar kag kon diin naghalin ang mga ini.

• Nagabaliswa sang isa ka kilala nga kaisipan o hilikuton sa isa ka okasyon nga makatuon

15

Page 16: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Palambu-on ang kinaadman sa pagbasa kag pagsulatsamtang nagatrabaho

MALAWI/Photo by Michael Bisceglie TAJIKISTAN/Photo by Chris Martin

Page 17: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Palambu-on ang kinaadman sa pagbasa kag pagsulat samtangnagatrabaho

Samtang nagaobra sang mga ulubrahon sa matag-adlaw,tudloi ang imo anak sang malahalon nga kinaalam. Sugirisya sang mga pamaagi sang imo gina-obra, ipakita kagipahambal liwat sa iya kon ano ang imo ginahimo.Pareho sini, “una, magkuha kita sang tubig nga ipanglaba, dayon habunan naton ang mga bayo kagpagkatapos bunlawan na ini.” Makahibalo ang mga magagmay nga mga kabataan sang bag-o nga mgatinaga paagi sa pagkakita sang mga bagay. Kon ikaw nagapanglaba, pahampanga ang bata sang tubig(pasabwaga kag pailuga sang imo pagpanglaba kag liwat-liwata ang mga tinaga nga “tubig ini.” Sa ulihi,makahibalo na ang bata magsulit sang imo ginhambal sa iya. Sa mga kabataan nga kahibalo na maglakat,ipakuha sa iya ang mga bagay nga kinahanglan mo – halimbawa “Palihog dal-a diri sa akon ang habon”ukon “Palihog dal-a ining basiyo nga pinggan sa kusina,” kag ibp. “Palihog kadto sa sulod sang balay kagkuha-a ang habon nga labada kag dal-on diri sa akon.” Ang dalagku na nga mga kabataan makatuon nasang mga buluhaton nga pirme ginahimo sa isa ka adlaw kag masugid nila sa imo kon ano ang ilaginhimo.

Mga kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton, kag pagsalig sa panglambiton

• Nagapabaskog sang panumdoman kag paggrupo

• Nagabaliswa sang isa ka kilala nga kaisipan o hilikuton sa isa ka okasyon nga makatuon17

Page 18: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Agawa ang isa ka kanto sang edukasyon

EL SALVADOR/Photo by Michael Bisceglie

Page 19: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Agawa ang isa ka kanto sang edukasyonMakatuon ang mga kabataan paagi sa paghampang. Sini ngabulan, maghimo kita sang isa ka parte sang aton balay ngakanto sang pagbasa sa diin mahatagan naton sing madamo ngapanahon ang aton mga kabataan sa paghampang sang mgasimple kag balatuhon nga mga bagay nga angay sa pagbasa..

Una nga makilala sang magagmay nga mga kabataan ang mga letra nga ara sa ila ngalan. Guntinga ang mga ini kag itapik sadingding sang inyo balay. Itudlo ang mga letra kag liwat-liwaton ipahambal ang ila ngalan. Sa mga bata nga nakakilala na sangmga letra sang ila ngalan, iupod ang ngalan sang ila utod, sang lugar, kag ibp. Maghampang sang pagkilala sang mga letra, kagmamangkot: “Sa diin ang letra nga A?” ukon: ”Ano ang ngalan sang letra nga ini?” Para sa mga dalagku na, isulat ang letrasang ila pangalan sa mga takop sang botelya ukon pinihak-pihak nga mga papel. Kon nakumpleto na matun-an ang mgaalpabeto, ipakay-o sa eksakto nga pagkasunod-sunod ang mga letra kag ipabatu-bato ang kilala nga mga tinaga. Maghimosang madamo nga mga kard nga may nagakalain-lain nga mga letra nga pirme ginagamit. Maghimo man sang mga kard ngamay nakasulat nga mga tinaga kon sa diin pwede na makaumpisa sa paghimo sang mga dinalan. Mahimo man nila maisip konpila tanan ka bilog ang mga kard nga ila ginamit! Sa mga kabataan nga kahibalo na magbasa, mahimo man sila magtipon kagmag-obra sang libro kaupod sang ila mga abyan kag pamilya para mabutang ini sa pinasahi nga lugar sa sulod sang puloy-an.

Mga Kaayohan:

• Nagabulig sa mga kabatan sa paghanas sang ila kinaadman sa pagbasa

• Nagatudlo sa mga kabataan sang kinabatasan nga pagbasa sa gwa sang eskwelahan

• Nagapalambo sang kaalam sa pagkilala sang mga letra

• Nakabuhat sang madamo nga mga gamit sa pagbasa kag pagsulat19

Page 20: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mag-upod sa grupo nga nagabasa

INDONESIA/Photo by Richard Lord

Page 21: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mag-upod sa grupo nga nagabasaIpalista ang imo anak sa reading camp subong. Ang dalagku ngamga kabataan mahimo na nga mga pinuno sang kampo kag angmga magagmay pa makakuha sang kaayohan halin sa isa kamasadya nga lugar kon diin sila nakatuon kag nakahampang paagisa paggamit sang ila kinaadman sa pagbasa.

Mga Kaayohan:

• Masadya!

• Nagabulig sa mga kabataan sa paghanas sang ila kinaadman sa pagbasa

• Nagapalambo sang pagkamasinalabtanon sang mga dalagku nga mga kabataan kag kumpiyansa sa kaugalingon sang mga kabataannga madasig na magbasa

• Nagatudlo sa mga kabataan sang kinabatasan nga pagbasa sa gwa sang eskwelahan

• Nagapalambo sang kaalam sa pagkilala sang mga letra

2121

Page 22: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Ipaambit ang pagbasa sa imo kaingod

MALAWI/Photo by Michael Bisceglie

Page 23: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Ipaambit ang pagbasa sa imo kaingodMakig-istorya sa imo kaingod ukon amigo nahanungod sakaimportansiya sang pagbasa sa mga kabataan. Magpaambit kagmagkigkambyo sang mga balasahon sa mga kaingod.Kon malaka lang ang mga balasahon, ang pagkinambyohanay sa tunga sang mgakabalayan kag mga miyembro sang komunidad indi lamang pagpaambit sa iban sangmga balasahon, kundi nagahatag sang kahigayunan nga makaistoryahanay parte sa mgaginbasa nga mga sugilanon. Magpaambit sang libro, kag maghatag sang panahon kon sadiin makaistoryahanay, ukon mabasa liwat ang libro sing matunog.

Mga Kaayohan:

• Nagapalambo sang pagsalig; nagapalinong, nagapalapit sang balatyagon, kag nagahatag kalinungan

• Masadya!

• Nagapaambit sang kasadyahan kag kaayohan sa pagpalambo sang kinaadman sa pagbasa kag pagsulat sa daku nga komunidad

23

Page 24: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Saulugon ang pagbasa kag pagsulatMALAWI/Photo by Michael Bisceglie

Page 25: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Saulugon ang pagbasa kagpagsulatKon ikaw nagasaulog, saulugon man pati ang pagbasa.May ara bala nga mga pinasahi nga mga kalantahon,binalaybay ukon mga tradisyon nga sarang momapaambit? Tudlo-i ang magagmay nga mga kabataannga sulit-suliton ang mga binalaybay kag mgakalantahon. Pangabaya ang mga dalagku na ngamakahibalo na magsulat nga ila irekord ang mga inipara mapaambit sa iban.

Mga Kaayohan

• Nagapaambit sa iban sang mga kinaalam sa kultura

• Masadya!

• Nagabaliswa sang isa ka kilala nga kaisipan o hilikuton sa isa ka okasyon nga makatuon25

25

Page 26: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

VIETNAM/ Photo by Michael Bisceglie

Page 27: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mga kaisipan para samga Ginikanan nga Nagabasa

Makabulig ang bisan sin-o nga makahibalo magbasa sa isa ka bata agud mapalambo ini nga nga kinaadman -kon mahatagan sang kabangdanan kag mga galamiton. Indi lamang nakabulig ang mga ginikanan nganagabasa upod sa ila nga mga kabataan nga mahanas ini nga kinaadman kundi nahimo sila nga mga modelosang sampaton nga pagbasa; nakahatag sila dugang nga mensahe nga ang pagbasa may kabilingdan, kag inimasadya kag maayo. May pila ka mga kaisipan nga sarang mahimo ang mga ginikanan nga makahibalomagbasa kag magsulat para mapalambo ang kinaadman kag paghigugma sa pagbasa kaupod sa ila mgakabataan sa ila puloy-an.

Page 28: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mag-obra sang mga balasahonAFGHANISTAN/ Photo by Jeff Holt

Page 29: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mag-obra sang mga balasahonSubong nga bulan, maghatag ka sangpanahon para makaobra sang mgabalasahon para sa imo anak.Imo pirme panumdumon nga ang magagmay nga mga kabataan naluyag sang mga simple nga mgalibro nga may dalagku nga sulat kag laragway. Sa pag-umpisa, maghimo sang libro nga may aralamang nga 5 asta 6 ka pinanid, may mga laragway sa kada pinanid kag may gamay nga sinulat.Makabulig ang mga dalagku nga mga kabataan sa pagsulat sang libro! Ukon mahimo man sila mag-obra sang ila kaugalingon nga mga istorya.

Mga Kaayohan:

• Nagabulig sa mga kabataan nga mahanas sang ila kinaadman sa pagbasa

• Nakahimo sang madamo nga mga balasahon

29

Page 30: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Bag-o magtulog ang pinakamanami nga tiyempo sapagbasa sa imo anak

EL SALVADOR/Photo by Michael Bisceglie AFGHANISTAN/Photo by Linda Cullen

Page 31: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Bag-o magtulog ang pinakamanami ngatiyempo sa pagbasa sa imo anakMangita sang paagi nga makabasa ka sa imo anak tagsaka gab-i sa sulod sang isa ka bulan! Masadyahan gidkamo nga duha sang imo anak.

Halin sa pagkatawo, nalipay gid ang mga kabataan nga magpamati sa tingog sang ila ginikanan kag angpagbasa sa ila bag-o magtulog makahatag sang kasulhay kag positibo nga epekto. Maskin indimakaintindi sang kaundan sang istorya ang magagmay nga mga kabataan, makaumpisa na sila makahibalokon ano ang tunog sang mga istorya. Samtang nagadalagku, buligan sila sa pagbaliskad sang pinanid sanglibro, tudluan kon diin and atubang kag likod nga bahin, kag kon diin ang direksiyon sang pagbasa sangistorya. Ang dalagku nga mga kabataan makasunod na kon imo itudlo ang imo ginabasa ukon mahimona gani sila makabulos sa pagbasa sa imo!

Mga Kaayohan:

• Nagapalambo sang pagsalig; nagapalinong, nagapalapit sang balatyagon, kag nagahatag kalinungan

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton, kag pagsalig sa panglambiton, nagapadamo sang tigkapulongan, nagamodelo sa pag kasampatonsa pagbasa

• Masadya!

• Nagabulig sa mga kabataan nga mahanas sang ila kinaadman sa pagbasa

• Nagatudlo sa mga kabataan sang kinabatasan nga pagbasa sa gwa sang eskwelahan

31

Page 32: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Ang Alpabeto: pundasyon sa pagbasa

ETHIOPIA/Photo by Michael Bisceglie MALAWI/Photo by Michael Bisceglie

Page 33: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Ang Alpabeto: pundasyon sa pagbasaSubong nga bulan, magsaulog sang mga letrasang alpabeto. Kada adlaw, magpili sangnanuhay-tuhay nga letra. Sa tunga sang inyobalay, magkurit sa papel sang isa ka partikularnga letra para sa adlaw nga ina. Mahimo manmagkurit sang yeso sa dingding.Magkolekta sang mga letra kag ipuni ang mga ini sa kuwarto para makita adlaw-adlaw. Iupodpati ang mga numero. Buligi ang mga kabataan sa paghanas sa pagsulat sang mga letra – sa lupa,sa dalan ukon sa papel. Nagaumpisa na ang mga kabataan sa pagtuon kag isa-isa nga pagkilalasang mga letra halin sa edad nga disi-otso ka bulan asta sa duha ka tuig.

Mga Kaayohan:

• Nagabulig sa mga kabataan sa paghanas sang ila kinaadman sa pagbasa

• Nagapalambo sang kaalam sa mga letra kag pagbatu-bato sang mga tinaga

• Nagapalambo sang pagkilala sang mga kabataan sang mga tunog kag mga letra, kag sang abilidad sa pagsi mpon sang mga ini para mahimo ngamga tinaga

• Nakaobra sang dugang nga mga balasahon33

Page 34: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Pagbasa kag pagsulat sa balay

VIETNAM/Photo by Chau Doan/Onasia

Page 35: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Pagbasa kag pagsulat sa balayMadamo sang marka ang mga pinutos nga pagkaon. Subong ngabulan, aton talupangdon kon ano ang ila gusto silingon kag ginaisip.Basahon ang mga ini sing matunog.

Bag-o magtuon sa pagbasa kag pagsulat ukon makakilala sang mga letra, ang magagmay nga mgakabataan nagatan-aw sang pagkatuhay sang mga laragway kag teksto. Mabuligan mo ang imo gamay ngaanak sa pag-umpisa kilala sang mga teksto paagi sa pag-utod sang mga marka nga may mga teksto kaglaragway, dayon tudloan ang imo anak sa paggrupo sang mga ini sa duha – teksto kag laragway.

Sa mga dalagku na nga mga kabataan, basahon ang mga marka kag maghisayranay kamo kon ano angginasiling nila. Ipatudlo sa mga bata ang mga tinaga nga nagaumpisa sa isa ka pat-ud nga letra, ukonmangita sila sang mga tinaga sa teksto nga may rima. Ano ang ginaisip sang mga numero nga ara samarka?

Mga Kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton sa pagbasa, kag kumpiyansa sa panglambiton• Nagatudlo sang mga korte, kadakuon,numero, kag pagtakus• Nagatudlo sang mga pagkaon nga makita sa kaugalingon nga lugar kag kon diin ang mga ini mabakal• Nagapakita sang paggamit sang pagbasa sa matag-adlaw nga pagkinabuhi• Nagabulig sa paghanas sang kinaadman sang mga kabataan sa pagbasa• Nagabaliswa sang isa ka kilala nga kaisipan o hilikuton sa isa ka okasyon nga makatuon• Nagapalambo sang pagkilala sang mga kabataan sang mga tunog kag mga letra, kag sang abilidad sa pagsimpon sang mga ini paramahimo nga mga tinaga

35

Page 36: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Nagapuntirya sa pagbasa kag pagsulat angtanan nga mga tanda

JORDAN/Photo by Simon Photography

Page 37: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Nagapuntirya sa pagbasa kag pagsulatang tanan nga mga tandaSa sunod nga makakita ka sang tanda, ilaragway ini!Napuno bala ini sang mga letra ukon mga korte? Ano angmga duag sini? Mabasa mo bala ang ginasiling sini? Basahaini sa imo kaupod.

Kon nagalakat ka sa palibot, nakakita ka bala sang masmadamo nga mga tanda ukon sinulat nga mga pahibalo? Sasubong nga bulan, mangusisa ka sang mga sinulat nga imomakita adlaw-adlaw sa imo komunidad.

Mga Kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton sa pagbasa, kag kumpiyansa sa panglambiton

• Nagatudlo sang mga korte, kadaku-on,numero, kag pagtakus

• Nagapakita sang paggamit sang pagbasa sa matag-adlaw nga pagkinabuhi

• Nagabaliswa sang isa ka kilala nga kaisipan o hilikuton sa isa ka okasyon nga makatuon

37

Page 38: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Manginmanunudlo VIETNAM/Photo by Michael Biscegli

Page 39: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

ManginmanunudloMagbasa sa mga magagmay nga mga kabataan. Magbasa samga may edad na.Ipaambit ang imo kinaadman sa pagbasa sa iban para mapaayo mo pa gid ang imopagbasa. Mabuligan mo ang nagapamati sa imo bangod kay isa ka na ka sampaton ngamanugbasa. Magkuha ka sang libro kag ipaambit ini paagi sa pagbasa kag paghisayranay.Tan-awa kon nagpadamo ini sang imo mga amigo. Tilawa ini kag tan-awa kon ano angresulta!

Mga kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan kag pagkasampaton sa pagbasa

• Masadya!

• Nagamodelo sa mga magagmay nga mga kabataan sang kasadya kag importansya sang pagbasa

• Nagatudlo sa mga kabataan sang kinabatasan nga pagbasa sa gwa sang eskwelahan

39

Page 40: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

AFGHANISTAN/Photo by Jeff Holt

Page 41: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mga kaisipan para saTanan nga mga Kabataan

Nakatuon ang mga kabataan sa kada isa. Isa ka malahalon nga manggad para sa mga kabataan ang pagpalambo salengguwahe kag pagtuon sini pinaagi sa paghampang, ordinaryo nga paghambalanay kag pag-istoryahanay, ukon sapagsaot kag pagkanta. Makita sa sunod nga mga pinanid ang mga kaisipan kon paano ini magamit s ang mga kabataansa paghanas sang ila kinaadman sa pagbasa kag pagtuon. Magamit ini nga mga hiliwaton sang mga tawo kag mgaboluntaryo nga nagatrabaho sa komunidad para mapalambo ang kinaadman sa pagbasa kag pagsulat sang mgakabataan sa masadya kag matahum nga mga paagi.

Page 42: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mag-istorya sang isa ka sugilanon para

makapaambit sang kaalam kag kultura

BANGLADESH/Photo by Michael Bisceglie

Page 43: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mag-istorya sang isa ka sugilanonparamakapaambit sang kaalam kag kulturaMag-istorya ukon magbasa sang sugilanon sa isa ka bata ukonsa imo manghod subong nga bulan. Pagkatapos, sugiri sila konsin-o ang nga tawo sa sugilanon kag kon ano ang mga hitabo.Kon gusto mo, pwede mo inimahatagan aksyon! Himu-a inising masobra sa makaisa kon masarangan mo.

Mga kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan kag pagkasampaton sa pagbasa

• Masadya!

• Nagapalambo sang pagkamaresponsibilidad kag kumpyansa sang isa ka sampaton nga manugbasa

• Nagamodelo sa mga magagmay nga mga kabataan sang kasadya kag importansya sang pagbasa

• Nagatudlo sa mga kabataan sang kinabatasan nga pagbasa sa gwa sang eskwelahan

43

Page 44: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Magkanta para sa pagbasa kag pagsulat

SUDAN/Photo by Caroline Irby

Page 45: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Magkanta para sa pagbasa kag pagsulatNagabulig sa pagpalambo sang kinaadman sa pagbasa kagpagsulat ang pagkanta sang mga kalantahon. May rima,metro, kag madamo nga mga letra ang mga kalantahon.Subong nga bulan, magkanta sang mga kalantahon sa imokomunidad.

Mga kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton sa pagbasa, kag kumpiyansa sa panglambiton

• Nagapaambit sa iban sang mga kinaalam sa kultura

• Masadya!

• Nagabaliswa sang isa ka kilala nga kaisipan o hilikuton sa isa ka okasyon nga makatuon

• Nagapalambo sang pagkilala sang mga kabataan sang mga tunog kag mga letra, kag sang abilidad sa pagsimpon sang mga ini paramahimo nga mga tinaga

45

Page 46: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Ano ang ara sa ngalan?MOZAMBIQUE/Photo by Michael Bisceglie

Page 47: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Ano ang ara sa ngalan?Magpanumdom upod sa imo mga abyan sang mga tinaganga may pareho nga katapusan sang inyo ngalan.Magbulos-bulos sa paghatag sang mga ngalan nga maypareho nga tunog sa katapusan - mahimo ini paagi sapaghampang! Manginkaladlawan kon makatukib kamo sangmakahalam-utan nga ngalan nga may pareho nga tunog sakatapusan sang inyo ngalan.

Mga kaayohan:

• Masadya!

• Nagabaliswa sang isa ka kilala nga kaisipan o hilikuton sa isa ka okasyon nga makatuon

• Nagapalambo sang pagkilala sang mga kabataan sang mga tunog kag mga letra, kag sang abilidad sa pagsimpon sang mga ini paramahimo nga mga tinaga

47

Page 48: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Talupangdon ang grupo sang mgatinaga

ARMENIA/Photo by Rick D’Elia

Page 49: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Talupangdon ang grupo sang mgatinagaMakabulig sa paghanas sang maabtik nga panghunahuna kag makatukod sangdugang nga tinago nga mga tinaga ang paghampang upod sa imo mga abyan.

Tilawan ang paghampang sang Pagtalupangod! Umpisahan ini sa paghampaksang imo duha ka kamot sa imo paa, pagpalakpak, kag pagpitik ang imo mgatudlo. Sundon ini nga ritmo sa pagbulos-bulos sa paghatag sang mga tinaganga may isa lamang ka klase – halimbawa, prutas, ulutanon ukon kasapatan.

Magkasadya sa mga tinaga!

Mga kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton sa pagbasa, kag kumpiyansa sa panglambiton

• Nagapapag-on sang panumdoman kag kinaadman sa paggrupo

• Masadya!

49

Page 50: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

MagpamangkutanonAFGHANISTAN/Photo by Jeff Holt

Page 51: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

MagpamangkutanonSubong nga bulan, umpisahan ang kada adlawsang pagpamangkutanon. Pamangkuta ang imonanay, tatay ukon manunudlo sang imo gustomahibaluan. Isipa kon makapila kamagpamangkot sang nga-a, paano, sin-o, sa diin,ukon ano subong nga bulan.

Mga kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton sa pagbasa, kag kumpiyansa sa panglambiton

• Nagapadugang sang pagkamausisaon kag pakigsugilanon

51

Page 52: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mga pamilya sang mga manugtu-on

GUATEMALA/Photo by Ntongi McFadyen MALAWI/Photo by Michael Bisceglie

Page 53: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mga pamilya sang mga manugtu-onPamangkuta ang imo pamilya parte sa inyo kaliwatan.Pangita-a kon sin-o ang imo mga paryente, sin-o ang imomga kalolohan, sin-o ang imo pakaduhaan. Pila pa balasang imo pamilya ang ara sa inyo komunidad? Pila angnagapauli sa iban nga lugar?

Mga Kaayohan:

• Nagapalambo sang pagsalig; nagapalinong, nagapalapit sang balatyagon, kag nagahatag kalinungan

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton, kag pagsalig sa panglambiton

• Nagabaliswa sang isa ka kilala nga kaisipan o hilikuton sa isa ka okasyon nga makatuon

• Nagapadugang sang pagkamausisaon kag pakigsugilanon

53

Page 54: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Diin ka makadto?

NICARAGUA/Photo by Brent Stirton

Page 55: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Diin ka makadto?Diin ka naghalin? Paano ka nakaabot diri? Sini ngabulan, pamangkuta ang imo mga amigo kagpamilya nahanungod sa mga lugar nga ilaginkadtuan kag paano sila nagkadto didto. Pila kapanglakaton ang ila nahimo subong nga tuig? Diinsina ang pinakamalayo gid?

Mga Kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton, kag pagsalig sa panglambiton

• Nagatudlo sang mga korte, kadakuon,numero, kag pagtakus

• Nagabaliswa sang isa ka kilala nga kaisipan o hilikuton sa isa ka okasyon nga makatuon

• Nagapadugang sang pagkamausisaon kag pakigsugilanon

55

Page 56: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Ano ang ngalan mo?

VIETNAM/Photo by Michael Bisceglie

Page 57: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Ano ang ngalan mo?

Pamangkuta ang imo mga amigo kag kaingod kon anoang kahulogan sang ila mga ngalan. Sin-o ang naghatagsang ila mga ngalan? Sa ano nga letra nagaumpisa ini?Ano pa ang iban nga mga letra ang ara sa ila ngalan? Kaysin-o ngalan ang pinakamalaba? Pinakamanubo?

Mga Kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton, kag pagsalig sa panglambiton

• Nagatudlo sang mga korte, kadakuon,numero, kag pagtakus

• Nagabaliswa ang isa ka kilala nga kaisipan o hilikuton sa isa ka okasyon nga makatuon

• Nagapadugang sang pagkamausisaon kag pakigsugilanon

57

Page 58: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

ETHIOPIA/Photo by Michael Bisceglie

Page 59: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mga kaisipan para sa mgaKabataan nga

NagabasaKinahanglan sang mga kabataan nga makahibalo na magbasa ang madamo nga mga tsansa para mahanas ini ngakinaadman. May mas maayo pa bala nga paagi nga makahanas sila kay sa pagbasa upod sa kada isa? Mahimomagamit sang mga kabataan ini nga mga kaisipan sa pagpabaskog sang ila kinaadman sa pagbasa kon ang mgadalagku na magbasa sa magagmay pa ukon sa kapareho man nila sang pang-edaron.

Page 60: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Manginbaganihan sa isa ka gamay nga batapaagi sa pag-upod sa iya sa pagbasa

HONDURAS/Photo by Michael Bisceglie

Page 61: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Manginbaganihan sa isa ka gamay nga bata paagisa pag-upod sa iya sa pagbasaMakapaambit sang ila kinaadman ang mga dalagku sa mgamagagmay nga mga kabatan paagi sa paghimo sa ila ngamga kaupod sa pagbasa. Mag-aman sang tinion sa kadasemana nga makig-upod sa pagbasa.

Buligan ang magagmay nga mga bata sa pag-uyat sang libro kag pagbaliskad sang mgapinanid sini. Kon wala sya sing pasensya ukon kulang ang atensyon sa pagpamati sabug-os nga istorya, itudlo ang mga laragway sa libro kag tudloan sya kon ano ang mgangalan sini. Halimbawa, ihambal sa iya, “ baka ini nga nagakaon sang hilamon.” Buligansya sa pakig-isa sa libro, pagtudlo sa mga laragway kag pagtuon sang mga bag-o ngamga tinaga. Sa mga nagaumpisa pa lang basa, itudlo ang mga tinaga nga ginabasa sapinanid sang libro ukon mahimo man magbulos-bulos kamo sang basa.

Mga Kaayohan:

• Masadya!

• Nagabulig sa mga kabataan nga mahanas ang ila kinaadman sa pagbasa

• Nagapalambo sang pagkamaresponsibilidad kag kumpyansa sang isa ka sampaton nga manugbasa

• Nagamodelo sa mga magamay nga mga kabataan sang kasadya kag importansya sang pagbasa

• Nagatudlo sa mga kabataan sang kinabatasan nga pagbasa sa gwa sang eskwelahan61

Page 62: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Ano pa ang iban nga mga tinaga angmakita sa ngalan mo?

UGANDA/Photo by Rick D’Elia

Page 63: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Ano pa ang iban nga mga tinaga angmakita sa ngalan mo?Tan-awa kon ano nga mga tinaga ang sarangmahimo halin sa mga letra sang imo ngalan!Pananglitan, ang mga letra nga makita sa ngalan ngaSamantha mahimo nga simpunon para makatigbatosang bag-o nga mga tinaga pareho sang mata, masa,tasa, tama, kag iban pa. Tilawi ini kaupod sa imomga abyan kag tan-awa kon kay sin-o ngalan angmay pinakamadamu nga tinaga nga nakatago.

Mga Kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton, kag pagsalig sa panglambiton

• Masadya!

• Nagapalambo sang pagkilala sa mga letra kag pagbatu-bato sang mga tinaga

63

Page 64: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Pagbasa kag pagsulat sa balay

VIETNAM/Photo by Chau Doan/Onasia

Page 65: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Pagbasa kag pagsulat sa balayMay marka ang madamo nga pinutos nga mgapagkaon. Subong nga bulan, aton talupangdonkon ano ila ang gusto silingon kag ginaisip.Basahon ang mga ini sing matunog.

Mga Kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton sa pagbasa, kag kumpiyansa sa panglambiton• Nagatudlo sang mga korte, kadakuon,numero, kag pagtakus• Nagatudlo sang mga pagkaon nga makita sa kaugalingon nga lugar kag diin ang mga ini mabakal• Nagapakita sang paggamit sang pagbasa sa matag-adlaw nga pagkinabuhi• Nagabulig sa paghanas sang kinaadman sang mga kabataan sa pagbasa• Nagabaliswa sang isa ka kilala nga kaisipan o hilikuton sa isa ka okasyon nga makatuon

65

Page 66: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Kon may ara ka nga libro, ipaambit ini

BANGLADESH/Photo by Michael Bisceglie AFGHANISTAN/Photo by Jeff Holt

Page 67: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Kon may ara ka nga libro, ipaambit iniSubong nga bulan, maghulam sang libro sa imoabyan, sa librariya, ukon sa Book Bank kagbasahon ini sa isa ka abyan, kaingod, utod,ginikanan, ukon anak. Pila ka mga tawo ang imoginbasahan sini? Pila ka bilog ang mga tawo sasugilanon? Sin-o sa ila ang imo gid nagustuhan?

Mga Kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton sa pagbasa, kag kumpiyansa sa panglambiton

• Masadya!

• Nagapaambit sang kasadya kag kaayohan sang pagpalambo sang pagbasa kag pagsulat sa daku nga komunidad

• Nagabulig sa paghanas sang kinaadman sang mga kabataan sa pagbasa

67

Page 68: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Nagapuntirya sa pagbasa ang tanan ngamga tanda

JORDAN/Photo by Simon P h o t o g r a p h y

Page 69: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Nagapuntirya sa pagbasa angtanan nga mga tandaSa sunod nga makakita ka sang tanda, ilaragwayini! Napuno bala ini sang mga letra, numero,ukon mga korte? Ano ang mga duag sini? Mabasamo bala ang ginasiling sini? Basaha ini sa imokaupod.

Mga Kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton sa pagbasa, kag kumpiyansa sa panglambiton

• Nagatudlo sang mga korte, kadakuon,numero, kag pagtakus

• Nagapakita sang paggamit sang pagbasa sa matag-adlaw nga pagkinabuhi

• Nagabulig sa paghanas sang kinaadman sang mga kabataan sa pagbasa

69

Page 70: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Magsaulo sang binalaybay

TAJIKISTAN/Photo by Chris Martin JORDAN/Photo by Carl Triplehorn

Page 71: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Magsaulo sang binalaybayMangayo sang binalaybay sa imo manunudlo ngamahimo mo sauluhon. Gamita ang una ngasemana sang bulan sa pagtu-on sini, kag angsunod nga tatlo ka semana sa pagpaambit sa imomga amigo, pamilya kag mga kaingod.

Mga Kaayohan:

• Nagapalambo sang tigkapulongan, pagkasampaton sa pagbasa, kag kumpiyansa sa panglambiton

• Nagapapag-on sang panumdoman kag kinaadman sa paggrupo

• Nagapaambit sang kasadya kag kaayohan sang pagpalambo sang pagbasa kag pagsulat sa daku nga komunidad

71

Page 72: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Talamdan sang mga hiliwaton:

Nagapalambo sang pagsalig; nagapalinong,nagapalapit sang balatyagon, kag nagahatagkalinungan

HILIWATON PINANIDIstoryaha ang imo anak.................. 7Mag-istorya ... sa kultura................ 9Ipaambit ...sa imo kaingod..............23Bag-o magtulog...anak....................31Mga pamilya ..manugtuluon...........53

Nagapalambo sang tigkapulongan,pagkasampaton sa pagbasa kag kumpyansa sapanglambitonHILIWATON PINANIDIstoryaha ang imo anak.......................7Mag-istorya ... sa kultura................... 9Busgon...sang imo anak................... 11Magkanta ...pagbasa kag pagsulat ...13Mangita sang kinaalam.................... 15Palambuon ...samtang nagatrabaho 17Bag-o magtulog...anak......................31

Pagbasa kag pagsulat sa balay..........35Nagapuntirya sa pagbasa... tanda.....37Manginmanudlo............................... 39Mag-istorya....kaalam kag kultura.... 43Magkanta para sa... pagsulat........... 45Talupangdon ang mga tinaga........... 49Magpamangkutanon........................ 51Mga pamilya sang manugtuon........ 53Diin ka makadto............................... 55Ano ang ngalan mo.......................... 57Ano pa ..tinaga sa ngalan mo.......... 63Pagbasa kag pagsulat sa balay......... 65Kon may...libro, ipaambit ini............ 67Nagapuntirya sa pagbasa... tanda.... 37Magsaulo sang binalaybay............... 71

Nagatudlo sang korte, kadakuon, numero kagpagtakusHILIWATON PINANIDBusgon...sang imo anak................... 11Mangita sang kinaalam................... 15Pagbasa kag pagsulat sa balay......... 35

Nagapuntirya sa pagbasa... tanda.... 37Diin ka makadto............................... 55Ano ang ngalan mo.......................... 57Pagbasa kag pagsulat sa balay......... 65Nagapuntirya sa pagbasa... tanda.... 69

Nagapabaskog sang kinadman sa pagbasa kagpagsulatHILIWATON PINANIDMag-istorya ... sa kultura................. 9Busgon...sang imo anak .................. 11Mangita sang kinaalam................... 15Palambuon ..samtang nagatrabaho. 17Talupangdon ang mga tinaga.......... 49Magsaulo sang binalaybay............... 71

Nagapaambit sang kinaalam sa kulturaHILIWATON PINANIDMag-istorya ... sa kultura................ 9Magkanta ...pagbasa kag pagsulat .. 13Saulogon ang pagbasa ..pagsulat..... 25Magkanta ...pagbasa kag pagsulat .. 13

Page 73: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Talamdan sang mga hiliwaton:Nagatudlo parte sa mga lokal nga pagkaon kag ila ngaginhalinanHILIWATON PINANIDBusgon...sang imo anak .................. 11Mangita sang kinaalam................... 15Pagbasa kag pagsulat sa balay......... 35Pagbasa kag pagsulat sa balay......... 65

Masadya!HILIWATON PINANIDMagkanta ...pagbasa kag pagsulat.. 13Mag-upo sa grupo nga nagabasa!.... 21Ipaambit ...sa imo kaingod............... 23Saulogon ang pagbasa ..pagsulat..... 25Bag-o magtulog...anak..................... 31Manginmanudlo.............................. 39Mag-istorya....kaalam kag kultura... 43Magkanta para sa... pagsulat........... 45Ano ang ara sa ngalan..................... 47Talupangdon ang mga tinaga.......... 49Manginbaganihan ...sa pagbasa....... 61Ano pa ang...sa ngalan mo...............63Kon may...libro, ipaambit ini............ 67Ano ang ngalan mo.......................... 57

Nagapaambit sang kasadya kag kaayohan sangpagpalambo sang pagbasa kag pagsulat sa daku ngakomunidadHILIWATON PINANIDIpaambit ...sa imo kaingod............... 23Kon may...libro, ipaambit ini............ 67Magsaulo sang binalaybay............... 71Nagapakita sang gamit sang pagbasa sa matag-adlaw ngapagkinabuhiHILIWATON PINANIDPagbasa kag pagsulat sa balay......... 35Nagapuntirya sa pagbasa... tanda.....37Pagbasa kag pagsulat sa balay......... 65Nagapuntirya sa pagbasa... tanda.... 69

Nagabulig sa mga bata nga mahanas ang ila kinaadman sapagbasaHILIWATON PINANIDAgawa ..kanto sang edukasyon.........19Mag-upo sa grupo nga nagabasa!.... 21Mag-obra sang mga balasahon....... 29Bag-o magtulog...anak..................... 31Ang Alpabeto:pundasyon..pagbasa...33Pagbasa kag pagsulat sa balay......... 65Kon may...libro, ipaambit ini............ 67Nagapuntirya sa pagbasa... tanda.... 69

Nagapalambo sang pagkamasina-labtanon sang mgadalagko nga mga kabataan kag kumpiyansa sakaugalingon sang mga kabataan nga madasig na magbasaHILIWATON PINANIDMag-upod sa grupo nga nagabasa!.. 21Mag-istorya....kaalam kag kultura.... 43Manginbaganihan ...sa pagbasa....... 61

Nagamodelo sa mga magagmay ng mga kabataan sangkasadya kag importansya sang pagbasaHILIWATON PINANIDManginmanudlo............................... 39Mag-istorya....kaalam kag kultura.... 43

Nagatudlo sa mga kabataan sang kinabatasan ngapagbasa sa gwa sang eskwelahanHILIWATON PINANIDAgawa ..kanto sang edukasyon.........19Mag-upod sa grupo nga nagabasa!.. 21Bag-o magtulog...anak..................... 31Manginmanudlo............................... 39Mag-istorya....kaalam kag kultura.... 43Manginbaganihan ...sa pagbasa....... 61

Nagabaliswa sang isa ka kilala nga kaisipan o hilikuton saisa ka okasyon nga makatu-onHILIWATON PINANIDBusgon...sang imo anak .................. 11Magkanta ...pagbasa kag pagsulat... 13

Mangita sang kinaalam................... 15Palambuon ...samtang nagatrabaho 17Saulogon ang pagbasa ..pagsulat..... 25Pagbasa kag pagsulat sa balay......... 35Nagapuntirya sa pagbasa... tanda.....37Magkanta para sa... pagsulat........... 45Ano ang ara sa ngalan..................... 47Mga pamilya sang manugtuon......... 53Diin ka makadto............................... 55Pagbasa kag pagsulat sa balay......... 65

Nagapalambo sang kaalam sa mga letraHILIWATON PINANIDAgawa ..kanto sang edukasyon.........19Mag-upod sa grupo nga nagabasa!.. 21Ang Alpabeto:pundasyon..pagbasa...33Ano pa ang...sa ngalan mo...............63

Nagahaylo sang pagpangusisa kag pakipagsugilanonHILIWATON PINANIDIstoryaha ang imo anak.......................7Magpamangkutanon........................ 51Mga pamilya sang manugtuon......... 53Diin ka makadto............................... 55Ano ang ngalan mo.......................... 57

Nagapalambo sang pagkilala sang mga kabataan sangtunog kag mga tinaga kag masakot ang mga tunog paramahimo nga tinagaHILIWATON PINANIDMagkanta ...pagbasa kag pagsulat... 13Ang Alpabeto:pundasyon..pagbasa...33Pagbasa kag pagsulat sa balay......... 35Magkanta para sa... pagsulat........... 45Ano ang ara sa ngalan..................... 47

Nakaobra sang madamo nga mga balasahonHILIWATON PINANIDMag-obra sang mga balasahon....... 29Ang Alpabeto:pundasyon..pagbasa...33

Page 74: Mga Pamaagi sang komunidad sa pagpalambo sang kinaadman sa ...

Mag-ulupod kita sapagpalambo sangkinaadman sapagbasakag pagsulat!Sa pagsunod sang simple ngamga paagi nga ginpakita sininga libro, tanan kitamakabulig sa mga kabataanpara makahibalo sila magbasakag magbasa paramakahibalo.

BANGLADESH/Photo by Michael Bisceglie