METODOLOGIJA-specifična logička disciplina sa svrhom da proučava I razvija logičke okvire,izvire iz logike I epistemologije,nauka o nauci;jedan dio logike.PREDMET METODOLOGIJE-sama nauka u njenom cjelokupnom procesu,zato je ona logičko epistemološka kritika naučnoistraživačkog procesa.POSBENE METODOLOGIJE-U-DRUŠTV.NAUKAMA-nastale-iz-opšte-metodologije(majka metodologije);pravna,politička,ekonomska,socijalno-psihološka,komunikološka.METODOLOGIJA SOCIOLOŠKIH ISTRAŽIVANJA-Ukupan system logičkih I epistemoloških postupaka kojim nastaju okviri,principi I osnovni elementi cjelokupnog naučnog I istraživačkog procesa

PRIMARNA FUNKCIJA METODOLOGIJE sastoji se u logičko-epistemološkoj kritici čitave naučnoistraživačke prakse u svim njenim aspektima,to znači da ona proučava već dostignuta znanja.ODNOS METODOLOGIJE PREMA TEORIJI SAZNANJA-riječ o težištu I stepenu opštosti u prilaženju određenim zajedničkim problemima;logika-nastojanje da se utvrde najraznovrsnije mogućnosti odnosa ljudske misli I stvarnosti.GNESOLOGIJA-Opšti dio filozofije ,Osnovni problem-da li je saznanje uopšte moguće.METODOLOŠKO PROUČAVANJE ISTRAŽIVAČKE DJELATNOSTI neke nauke ne može se ograničiti na logički okvir naučnog istraživanja.Uporedo,METODOLOGIJA ISPITUJE I tehniku istraživanja tj.sva konkretna sredstva koja se upotrebljavaju u nauci da bi se došlo do novih saznanja.

SOCIOLOGIJA NAUKE Kao grana sociologije saznanja,proučava društvene uslove u kojima se javlja nauka I razne uticaje društvenih činilaca na nj.djelatnost;ispituje I unutrašnju organizaciju naučne djelatnosti.METOD-Način istraživanja koji se primjenjuje u nekoj nauci;Četiri nivoa:+-1-određivanje osnovnog strategijskog pristupa istraživanju,DRUGI maetod kao način istraživanja,TREĆI operacionalizacija metoda,ČETVRTI konkretni nivo,za prikupljanje podataka.METODOLOGIJA KAO LOGIČKA DISCIPLINA PROUČAVA METOD,RAZVIJA NJEGOVA LOGIČKA DISCIPLINA,NASTOJI DA SISTEMATIZUJE I OCIJENI ISKUSTVO JEDNE NAUKE

TRI DIJELA METODOLOGIJE 1.Logičko epistemološki,2.organizaciono tehnički,3.strategijski-LOGIČKO EPISTEMOLOŠKI PRVA FAZA,DRUGA FAZA 20.st;preovladava do sredine 50ih god tog stoljeća,TREĆA FAZA obilježena nizom značajnih kritika jednostavnosti. ORGANIZACIONO TEHNIČKI:ukupni postupci konkretne istraživačke aktivnosti,NAUČNA STRATEGIJA suštinski dio metodologije koja daje smisao I svrhu načnim.istraživanjima;povezuje nauku sa društvom I objedinjava nauku

TEORIJSKA NAUKA je organizovano I metodično nastojanje da se racionalno dođe do objektivnog I preciznog stvarnosti.Nastojanje,racionalno-uskustveno jedinstvo logike,objektivno-sistematično-precizno. PRINCIP OBJEKTIVNOSTI-Objektivnost je suštinska karakteristika svake teorijske nauke,kao stav prema stvarnosti znači težnju da se prilikom razmatranja uzimaju u obzir svi iskustveni stavovi,suštinska osobina naučnog saznanja. PRINCIP PRECIZNOSTI-nije samo formalna osobina naučnog saznanja,nego kontinuirani factor uticaja u svim fazama naučnoistraživačkog rada.PRINCIP SISTEMATIČNOSTI,3 faze,obuhvata cjelokupan naučnoistraživački process.

NAUČNA TEORIJA je ukupni fond znanja koje je prikuplčjeno u okviru nauke I njenom dosadašnjem period,obuhvata ukupna naučna znanja,ima bitnu funkciju u istraživačkom procesu.IDEOLOŠKA PARADIGMA je teorijski obrazac koji u sebi dasrži polaznu teorijsku osnovu,MAKROTEORIJA je uži element od paradigm,ali nedovoljno konkretan da bi ga tretirali unutrašnjim dijelom naučne teorije.TEORIJA je sistematizovano objašnjenje prihvaćeno u nauci kao pouzdana spoznaja,3načina nastanka.NAUČNI ZAKON je epistemološki najvredniji sadržaj naučne teorije;dokazano saznanje o uzročno posljedičnim vezama.POSTULATI su naučni stavovi pretpostavljene istinitosti koji ne podliježu naknadnoj provjeri.TEOREME su sistematizovane tvrdnje,izvedene iz postulate,konkretnije vezane za neki element predmeta nauke.

NAUČNO OBJAŠNJENjE je osa cjelokupnog naučnog rada;postoje određeni nivoi cjelokupnog nauč.saznanja koji ne mogu doći do objašnjenja.DETERMINIZAM-Nauka stoji na stanovištu da ništa na ovom svijetu nije nastalo samo po sebi,nego je sve međusobno uslovljeno I povezano.Uslovljenost svih pojava je određenje determinizma.ZAKONITOSTI-su druge veze po suštini,a značenje imaju u odnosu na zakon,ali su samo kauzalni zakoni bez izuzetka.KORELACIJE su veze kad se dvije ili vise pojava javljaju naporedo.KOINCIDENCIJE su veze koje su samo vremenom povezane.MUTACIJE spadaju u pojavu determinizma,a ne u pojavu uzročnosti.

LOGIČKA STRUKTURA ZAKONA-Naučni zakon je iskustven,a ne normativni stav I bitno se razlikuje od zakona u oblasti prava;iskustveni stav koji izražava opštu osobinu pojava ili neki njihov odnos.NAUČNO OBAVJEŠTENJE-Cilj nauke je istina,da nauka poznaje istinu,preko objašnjenja oje mora biti zasnovano na obavještenju(pokazuje bogatstvo I cjelinu društvene istorijske prakse).DOBROVOLJNOST bitna osobina naučnog prikupljanja podataka o čovjeku I društvu ;neophodna za kvalitet podataka.

ODNOS IZMEĐU TEORIJSKIH I EMPIRIJSKIH ISTRAŽIVANJA NASTAJE U procesu razvoja naučnog saznanja koji je izrazito kumulativan,nova saznanja oslanjaju se na ranija I nalaze u istoj misaonoj vezi.HIPOTETIČKO DEDUKTIVNO SHVATANJE ODNOSA ISTRAŽIVANJ.I TEORIJE koja izrazito pocjenjuje ulogu teorije o istraživanju,može dati velike rezultate ako su hipoteze izvedene iz neke opšte teorije.

METODE ISTRAŽIVANJA-METOD KAO NAČIN ISTRAŽIVANJA naslanja se na strategijski pristup istraživanju.SELEKCIJA METODA,FAZE PRVA FAZA metode uzimamo onakve kakve su verifikovane,DRUGA I TREĆA uzimamo još metoda u cilju obuhvatanja evidentiranih praznina.NAUČNI METOD skup saznanja epistemoloških premise,logičkih I proceduralnih pravila koje nauka kao djelatnost primjenjuje u praksi.ISTRAŽIVAČKI METOD predstavlja konkretizaciju naučnog metoda,način kombinovanja vise specifičnih postupaka.MODEL NAUČNOG ISTRAŽIVANJA Izbor I definisanje problema,proučavanje,postavljanje hipoteza,izrada plana istraživanja,provjeravanje hipoteze,dokazivanje,objavljivanje.

POSTAVLJANJE HIPOTEZE-identifikacija I klasifikacija varijabli,zasnovano rješenje problema.IZRADA PLANA ISTRAŽIVANJA kako prikupljati podatke,kojom metodom.PROVJERAVANJE HIPOTEZE prikupljanje,sređivanje iskustvenih podataka.DOKAZIVANJE logička aktivnost kojom se epistemološki stav stavlja u korelaciju.PODJELA METODA-1.Iskustvena istraživanja socijalnih fenomena,2.posmatranje,3.intervju,4.eksperiment,5.analiza,6.diskurs analiza,7.anketa,8.dnevnik,9.uzorak,10.ispitivanje

OSNOVNA OBILJEŽJA NAUČNE TEORIJE 1.treba biti iskustveno provjerljiva I precizna,2.da objašnjava I tumači provjerene iskustvene zakone.HIPOTEZA naučno zasnovane pretpostavke o još uvijek nepoznatim karakteristikama predmeta istraživanja iskazane u obliku sudova.KVANTITATIVNO ISTRAŽIVANJE-Empirijsko analitički postupci;obrada podataka pomoću statističkih postupaka;nužna potreba.KVALITATIVNO ISTRAŽIVANJE može nadupuniti kvantitativno;razumijevanje I interpretacija značenja.POSMATRANJE nezamjenjiv kad su u pitanji procesi I događaji;holistički pristup,deskripcija pojave;razumijevanje značenja posmatranih pojava

ISPITIVANJE I INTERVJU-jedna od najčešće upotrebljavanih metoda;metod istraživanja stavovai obavještenostiMIMIKRIJA-Soc.istraživači nisu optimistični da će na njihova pitanja dobiti korisne odgovore;u ekstremnim slučajevima se interviju ne može korisno upotrijebiti;stavovi I ponašanja jedno drugo vežuANALIZA-je istraživačka metoda pomoću koje na sistematičan I kvalitativan način I objektivan dolazi do podatakaDISKURS ANALIZA-Ekspanzivno upotrebljavani pojam,sa kojim se označava process ili sposobnost rasuđivanja;diskurzivna analizaINTERVJU-prilagodljiv,kvalitativna istraživačka građa;dopunski;ne može se koristiti na velikim uzorcima;kreativni izraz naučnika;pojedinačni I grupni intervjuANKETA-Najrasprostranjeniji metod istraživanja;pogodna za relativno brzo I masovno prikupljanje istraživačkih podataka;VRSTE istraživački ciljevi I način izvođenja

ANKETA face to face-najčešći oblik anketiranja,kada je neophodno ostvariti I širok zahvat u prikupljanju podataka za analizu složenijih aspekata predmeta istraživanja;ima kapacitet da obuhvati cjelinu predmeta istraživanjaOSNOVNI ELEMENTI POLIDETERMINISTIČKOG PLANA-Usmejerenost istraživanja na uzročno-posljedični odnos;smjer pitanja za I protiv:intenzitet stave;temporalna dimenzija u kontekstu prosl,buduc I sadasnj.OBLICI KONTROLE-Upitnik se prilagođava prema obliku realizacije I sadržaju istraživačkog predmetaKONTROLNI MEHANIZMI-radi postizanja objektivnosti u prikupljanju istraživačkih podataka;efikasanUZORAK-Predstavlja najsloženiju fazu naučnosistraživačkog procesa;bitno je uzorak sagledavati kroz osnovne metodolosk.kriterijumePRIGODNI SLUČAJNI UZORAK -ne sadrži reprezentativnost kao osnovnu osobinu;valjanost;možemo s njim provjeravati pravi uzorak

DEMOGRAFSKI UZORAK-Stratifikovani,polazi se od ukupnih podataka popisa stanov.koje se dijeli u slojeve;zahvata cjelokupnu strukturu stan.sa svim bitnim obilježjimaKVOTNI UZORAK-se često koristi u istraživanjima I možemo ga uslovno poimati kao proporcionalni uzorak;prvo se odrede obilježja,polazi se od statističkih podatakaZONSKI UZORAK-se primjenjuje kod istraživanja gdje je bitna teritorijalna dimenzija;koristi se u istraživanjima političkog javnog mnjenja;ima sličnosti sa kvotnimTIPSKI NAMJERNI UZORAK-pogodan za istraživanja pojedinih društvenih grupa po različitim kriterijima;koristi se kod produbljenih fokusiranih istraživanja pri čemu se postiže tačnost;za tržišta,sociološka psihološka istraživanja;koriste se kad su potrebna stručna mišljenjaPANEL UZORAK ISJEČak-specifični uzorak koji se koristi prilikom istraživanja auditorijuma radio-tv programa;može se posmatrati kao posbena forma kvotnog uzorka

MJEŠOVITI UZORCI-u jednom predmetu može da se koristi vise uzoraka,na 2 načina,jedan se odnosi na korištenje vise njih odjednom,drugi je metodološko spajanje vise uzoraka u jedan.STATISTIČKA I MATEMATSKA ANALIZA PODATAKA-cilj empirijskog istraživanj,je analiza podataka pomoću statistic.postupaka;ispituju se kvantit.karakter.pojave u masi slučajevaKORELACIONI KOEFICIJENT-upućuje na to da li između 2 varijable postoji relacija I koliko je izraženaSTUDIJA SLUČAJEVA-approach istraživački concept I zasniva se na intenzivnom posmatranju jednog ili nekoliko slučajeva u prirodnom okruženju;dubinsko ispitivanje slučaja.PRINCIPI:otvorenosti,komunikativnosti,naturalističnosti I razumijevanja

KOMBINACIJA I PONAVLJANJE RAZLIČITIH METODA-problemi u istraživanjusu toliko kompleksni I složeni da im se može pristupiti isključivo kroz kombinaciju vise različitih metodaTRIANGULACIJA-kombinovanje kvantitativnih I kvalitativnih metoda istraživanja;strategija prikupljanja empirijskog materijalaIDEJNA SKICA ISTRAŽIVAČKOH PROJEKTA-Obuhvata 2 potcjeline:teorijsko zasnivanja idejne skice I predtestiranje;ona objedinjava epistemološku osnovu I principe;po formi može biti različita;ima suštinski značaj za metodologiju,jer je kopča između epistemologije kao dijela filozofije I konk.istraživanja(empirijskim)