Meslek Hastalıklarıİşle İlgili Hastalıklar

HAS 222

SUNUM PLANI

• Meslek Hastalığı tanımlaması

• Meslek Hastalığına ilişkin epidemiyolojik veriler

• Meslek hastalığı için maruziyet yolları

• Meslek hastalığı sınıflaması

• Sık görülen meslek hastalıklarına örnekler ve korunma

• Meslek hastalıklarına tanı koyma prensipleri

MESLEK HASTALIKLARI- Tanım

Meslek hastalığı, bir kişinin çalışma hayatında karşılaştığı etkenler nedeniyle iyilik halinin bozulmasıdır

ILO(Uluslararası Çalışma Örgütü)/WHO (Dünya Sağlık Örgütü)“ Zararlı bir etkenle bundan etkilenen insan vücudu arasında, çalışılan işe özgü

neden-sonuç, etki-tepki ilişkisinin ortaya konulabildiği hastalıklar grubu ”

Meslek hastalığında, yapılan iş ile hastalık arasında doğrudan nedensel bir ilişki söz konusudur.

“mesleğe özgü”kurşun zeh. – akü imalisilikozis --- tozlu iş – madencilik

MESLEK HASTALIKLARI- Tanım

İSG K Mesleki risklere maruziyet sonucu ortaya çıkan hastalık

Çalışma Gücü ve Meslekte Kazanma Gücü Kaybı Oranı Tespitİşlemleri Yönetmeliği - 11 10 2008 -Sigortalının çalıştığı veyayaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işinyürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık,bedensel veya ruhsal özürlülük hâlleri.

İşle İlgili Hastalıkların Tanımı

• İşle ilgili hastalıklarda temel etken işyeri dışındadır

• İşe girmeden önce var olan veya çalışırken ortaya çıkan herhangi

bir sistemik hastalık yapılan iş nedeniyle daha ağır

seyredebilmektedir

• Örnek: stres ilişkili kas iskelet sistemi hastalıkları, koroner kalp

hastalıkları, astım vs..

İŞ KAZALARI VE MESLEK HASTALIKLARI

Dünya işgücü ~ 2.7milyar

Yılda 2 milyon yaşam çalışmaya bağlı nedenlerle yitiriliyor (tüm ölümlerin 1/30’u)*

Yılda 160 milyon yeni yaralanma/hastalık ortaya çıkıyor

Ekonomik kayıp: Küresel GSH’nın %4’ü (1.25 trilyon USD) çalışmaya bağlı morbidite nedeniyle yitiriliyor

İşe bağlı nedenlerden ölüm 1000 de 1*WHO- The World Health Report 2008

Meslek Hastalığı Sıklığı – Türkiye (1971-2013)

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

1971

1972

1973

1974

1975

1976

1977

1978

1979

1980

1981

1982

1983

1984

1985

1986

1987

1988

1989

1990

1991

1992

1993

1994

1995

1996

1997

1998

1999

2000

2001

2002

2003

2004

2005

2006

2007

2008

2009

2010

2011

2012

SIKLIK (ON BİNDE)

Yıl Çalışan

s x1000

MH Sayı MH/100 000

çalışan

1995 4 411 975 22,1

2000 5 254 803 15,3

2005 6 919 519 7,5

2006 7 819 574 7,3

2007 8 505 1208 14,2

2008 8 803 539 6,1

2009 9 030 429 4,8

2010 10 031 533 5,3

2011 11 031 697 6,3

2012 12 527 395 3,2

2013 11 940 371 3,1

Sosyal Güvenlik Kurumu, İstatistik Yıllıkları

MH Sıklığı

Beklenen yüz binde 400-1200

Türkiye’de yüz binde 10 – 35

Türkiye’de beklenen 36.000 (%0,4) –108.000 (%1,2)

Türkiye’de saptanan 300 – 1300 vaka

Meslek Hastalıkları

• Meslek hastalıkları önlenebilir hastalıklardır

• İnsani ve ekonomik nedenlerden ötürü önlenmelidir

• Meslek hastalıkları en sık iş yerindeki etkene doğrudan maruz

kalanda görülür. Nadiren o kişilerin yakınlarında da ortaya çıkabilir

• Meslek hastalıkları bildirimi zorunlu hastalıklardır

• Meslek hastalığı saptandığında çalışana tazminat ödenir

• Bir meslek hastalığı saptanması diğer olguların önlenmesi için bir

fırsat sağlar

Bir hastalık:

standart tedaviye cevap vermiyorsa,

tipik demografik profile uymuyorsa,

sebebi kestirilemiyorsa,

mesleki bir etiolojisi olabileceğindenşüphelenilmelidir!!

Zararlı Etkenlerin Vücuda Girişi Başlıca Üç Yoldan

• Solunum yolu Çoğu zararlı etken için başlıca vücuda giriş yoludur

Zararlı Etkenlerin Vücuda Girişi Başlıca Üç Yoldan

• Ağızdan (Gastrointestinal sistem) Kimyasalların, çoğunlukla kaza sonucu

ağızdan vücuda girmesi mümkündür.

Zararlı Etkenlerin Vücuda Girişi Başlıca Üç Yoldan

Deri Teması

Mekanik etkenler

Sürtünme, basınç

Kimyasallar

Allerjik reaksiyon, tahriş

Fiziksel etkenler

Sıcak, soğuk, güneş ışığı

Biyolojik etkenler

Bakteri, mantar, parazit

Meslek Hastalıkları

Meslek Hastalıkları iki şekilde ortaya çıkabilir

1. Akut (saatler , dakikalar içinde )

2. Kronik ( günler , yıllar içinde )

Meslek hastalıkları, etkenle çalışanın ilk temasından 1 hafta ile 30 yıl

sonra ortaya çıkabilmektedir

Meslek hastalıkları

1.Lokal etkilenme: Zararlı maddelerin

etkisini vücutla temas ettiği ya da

vücuda girdiği yerde göstermesidir

2.Sistemik etkilenme: Vücuda giren

tehlikeli bir etmenin vücutta değişik

organ ve sistemlerde etki göstermesidir.

DERİAkrilik

Epoksi reçineNikel

Kömür tozubenzen

AKCİĞERAsbestSilika

Pamuk tozuKadmiyum

Dizel emisyonKüspe tozu Boksit tozu

Sindrim sistemiAsbest

NitrozaminlerKaynak dumanı

Kurşun

LOKAL ETKİLER

SİSTEMİK ETKİLER

BEYİN VE SİNİR SİSTEMİOrganofosfatlar

PestisidlerKurşun,CivaManganez

Arsenik

DOLAŞIM SİSTEMİKarbonmonoksit

Vinil klorideTrikloroetilen

BenzenToluen

KARACİĞERKarbon

tetrakloridVinil klorid

Trikloroetilen

BÖBREK VE MESANEBenzidin boyalarBetanaftilamin

Kok fırını emisyonuCiva

KEMİKKurşun

A Grubu: Kimyasal maddelerle olan meslek hastalıkları

(CO, kadmiyum, krom, civa, Pb, benzen gibi 25 grup kimyasal madde)

B Grubu: Mesleki deri hastalıkları

(Deri kanserleri ve kanser dışı deri hastalıkları)

C Grubu: Pnömokonyozlar ve diğer mesleki solunum sistemi hastalıkları

(Silis tozu dahil 6 değişik türde toza bağlı olarak oluşan akciğer hastalıkları)

D Grubu: Mesleki bulaşıcı hastalıklar

(Tüberküloz ve viral hepatit dahil 4 grup enfeksiyon ve parazit hastalığı)

E Grubu: Fizik etkenlerle olan meslek hastalıkları

(Radyasyon, basınç, gürültü, ısı, titreşim, ergonomi)

Toplam 119 hastalık tanımlanmış

MARUZİYET SÜRESİ

Zararlı etkinin başlamasıyla hastalık belirtilerinin

ortaya çıkması için gereken en az süredir:

Pnömokonyoz yapacak yoğunluk ve nitelikte toz

bulunan işyerinde en az 3 yıl çalışmış;

Gürültülü işte en az 2 yıl, gürültü şiddeti>85 dB olan

işte en az 30 gün çalışmış olmak

YÜKÜMLÜLÜK SÜRESİ

Zararlı mesleki etkinin sona ermesi ile

hastalığın ortaya çıkması arasında

geçebilecek, kabul edilebilir en uzun

süredir

Benzene bağlı lösemi için yükümlülük

süresi 10 yıl,

Kronik arsenik zehirlenmesi için 1

yıldır

1. Etkenlere bağlı hastalıklarKimyasal etkenlere bağlı hastalıklarFiziksel etkenlere bağlı hastalıklarBiyolojik etkenlere bağlı hastalıklar

2. Hedef organ hastalıklarMesleki akciğer hastalıklarıMesleki cilt hastalıklarıMesleki kas iskelet hastalıkları

3. Mesleki kanserler4. Diğer

Meslek Hastalıkları ve Yaralanmalarında ilk 10 (NIOSH)

1. Mesleki akciğer hastalıkları

(en sık bildirilen)

1. Kas iskelet yaralanmaları

2. Mesleki kanserler (akciğer hariç)

3. Amputasyonlar, kırıklar, göz kaybı,

laserasyonlar, travmatik ölümler

4. Kalp damar hastalıkları

6. Üretim bozuklukları

7. Nörotoksik bozukluklar

8. Gürültüye bağlı işitme kaybı

9. Dermatolojik sorunlar

(en sık görülen)

10. Psikolojik bozukluklar

Kimyasal Nedenli Meslek HastalıklarıMetaller• Kurşun• Civa• Krom• Kadmiyum• Manganez• Nikel• Arsenik• Berilyum• Aluminyum• Ağır metaller

Kurşun Zehirlenmesi- Tanı Öykü; belirtiler, meslek (ör: akü fab. çalışma)

Klinik bulgular

Laboratuar: kan ve idrar Pb ölçümleri

İşyeri ortam ölçümleri: işyeri ortamında Pb ölçümü

TedaviMaruziyetin kesilmesi

Uzaklaştırma, hastaneye yatırmaSpesifik tedavi- «şelasyon» tedavisi

Gazlarİrritan Deri ve mukozalarda irritan etkiye sahip gazlardır

Asit veya alkali; SO2 ,NO2 ,NH3

Bophal-Metil izosiyonat

Basit boğucu Vücutta herhangi bir kimyasal tepkimeye girmeyen gazlardır.

CO2 , CH4 (karbondioksit, metan, azot, helyum)

Oksijenin yerini alır --- hipoksi

Kimyasal boğucu Vücutta kimyasal tepkimelere girerek oksijenlenmeyi bozan gazlardır

CO, HCN, H2 S (karbonmonoksit, hidrojen siyanür, hidrojen sülfür)

“etkileşim”, proteinlere bağlanır

Çok az dozlarda toksik - ppm

Karbonmonoksit Zehirlenmesi• Oksijen yetersiz ise, hızlı yanma sonucu; CO2 --- su --- CO• En zehirli gazlardan birisi

Renksiz – kokusuz – irritan, Varlığı farkedilmez !!Başlangıç belirtileri non spesifik;

Baş ağrısı, bulantı, yorgunluk, halsizlik• Patofizyoloji

Hemoglobine afinite; oksijenin 200-300 katıKarboksihemoglobin ---- COHbHemoglobin oksijen taşıyamaz

Karbonmonoksit (CO) Zehirlenmesi Risk Grubundaki Meslekler

• Demir-çelik işletmelerinde çalışanlar

• Kok fabrikası işçileri

• Dökümhanelerde çalışanlar

• Trafik polisleri

• İtfaiye çalışanları

• Kapalı garajlarda çalışanlar

• Kalorifer kazanı dairesinde çalışanlar

• Otomobil tamircileri meslek olarak risk altında olan kişiler

Karbonmonoksit ZehirlenmesiTanı

Hikaye: CO maruziyeti – meslek Klinik bulgu: spesifik değil, “koyu kırmızı dudaklar, cherry-red lips” (!)Solunum havasında CO-HB düzey ölçümü

TedaviCOHb yarı ömrü

Açık hava 5s. 30 dak.Oksijen 1s. 30 dak.Hiperbarik oksijen ted. < 30 dak.; COHb < 10% oluncaya kadar devam

Genel destekleyici tedavi•Koma •Aspirasyon pnömonisi•Beyin ödemi

Karbonmonoksit Zehirlenmesi

Korunma

• Teknik önlemler

Olası maruziyeti önleme

Kapalı sistem

Alarm (sesli, ışıklı)

Havalandırma

Kişisel koruyucu - maske

Korunma

• Tıbbi önlemler

İşe giriş muayenesi; Hb, sigara, KKH, KOAH..

Periyodik muayene; nefeste CO, COHb

Eğitim; kişisel koruyucu kullanımı

Solventler

• Alifatik• Aromatik• Alisiklik• Petrol

distilatları• Alkoller• Glikol• Fenoller• Ketonlar• Esterler

• Eterler• Glikoleterler• Glisid esterler• Asitler• Aminler• Klorlu hidrokarbonlar• Kloroflorokarbonlar• Diğer: turpentin ve bazı monoterpenler,

dimetilsulfoksit,

Benzen Toksisitesi

C6H6 Aromatic HC prototipi

* berak, renksiz, hoş kokulu* kaynama n: 800C – hızla buharlaşır* çok iyi çözücü

Kaynakları

Kok fab.-kok üretimi, yan ürünPetrol rafinerisi

Kullanım

Yapıştırıcı sanayiiBoya, sprey boyama - “thinner” Organik maddelerin sentezi – deterjan vs.Kimya sanayi (kapalı sistem)

Prof.Dr.Muzaffer Aksoy

Türkiye'de kunduracılarda kan kanserine yakalananların

çokluğu, Aksoy'un dikkatlerini yapıştırıcılarda bulunan

benzene çekti. Terlik ve ayakkabıcılar üzerinde yaptığı

istatistiki çalışmaları, 1974'te ABD'deki Blood dergisinde

yayımlandı.

Bu makaleden üç yıl sonra da ABD Çalışma Bakanlığı

bilimsel bir dava açtı. Prof. Dr. Muzaffer Aksoy da

mahkemeye birinci tanık olarak çağrıldı. Dava sonucunda

'iş güvenliği ve sağlığı yönetmeliği'nde sekiz saatlik

çalışma süresince maruz kalınacak benzen oranı 10'dan 1

ppm'e düşürüldü.

Benzene Toksisitesi

TanıÖykü, meslek öyküsüLab: Nefeste benzen, idrarda fenol

TedaviSpesifik tedavi yok, maruziyet kesilmesiGenel destekleyici, koma, lösemi tedavisi

KorunmaTeknik; kapalı sistem, ventilasyon, maskeTıbbi; işe giriş muayenesi, anemi

periyodik, idrarda phenol, nefeste benzen

Pestisid Maruziyeti

Pestisid istenmeyen canlıları öldürmek amacı ile kullanılan kimyasallar

4 grup• Insektisid: sinek, sivrisinek

Malathion, Parathion, ...Halojenli HC; DDT, Hexachlorobenzene, ...

• Fungisid: fungus; mantar• Herbisid: bitkiler; otlar

2,4 dichloro phenoxyacetic acid (2, 4 D)• Rodentisid: fare, sıçan

antikoagulan, dicoumarol

Pestısıd Maruziyeti İçin Riskli İşler

• Üretim

• Depolama

• Taşıma

• Uygulama (tarım)

hazırlamakarıştırmapüskürtme

Pestisid Maruziyeti

• 1500 değişik formulasyon

En çok kullanılan (70%) organik fosforlu bileşikler

• Toksisite

Cholinesterase enzimi inhibe eder (ChE)

Parasempatik aktivite; vücut salgılarında artış, göz bebeklerinde küçülme, karın ağrısı,

bulanık görme, kas krampları, karın ağrısı, ishal, bulantı-kusma, bilinç değişiklikleri,

konfüzyon, koma ---- ölüm

ChE aktivitesi %50’ye düşünceye kadar semptom vermez

<10% - ağır zehirlenme belirtileri

Pestisid Maruziyeti

Tedavi

Ortamdan uzaklaştırma

Enzim aktivitesi günde %1.5 kadar rejenere olur

Atropine, kimyasal antagonist (parasempatolitik)

ChE re-activator

Korunma

Uygulama sırasında derinin korunması

Uygulama sırasında rüzgarın yönü

Koruyucu maske

Peryiodik olarak ChE aktivitesi ölçümü

Mesleki Deri Hastalıkları

Group B- “deri hastalıkları”B.1. Deri kanseriB.2. Diğer deri hastalıkları

Mesleki Deri HastalıklarıMeslek hastalıklarının yaklaşık % 30’u deri hastalıklarıdır; %90’ı Kontakt dermatit ve onların da %80’i irritan kontak dermatit

Yükümlülük süresi deri kanserleri için 5 yıl, kanser dışı deri hastalıkları için 2 aydır

Etkenler;

• Fiziksel (sıcak, soğuk , güneş, sürtünme, radyasyon, basınç vb.)

• Biyolojik (bakteriler, mantarlar, virüsler, viral, riketsiyal vb.)

• Kimyasal (Cr, Ni, gazlar, çözücüler, glue, eldiven, ayakkabı, vs)

Deformasyonlar en sık “el”’de görülmektedir

Mesleki Deri Hastalıkları- Riskli İşler

• Kuaförler

• Berberler

• Makine operatörleri

• Aşçılar,

• Fırıncı ve pastacılar

• Galvanizleme işinde çalışanlar

• İnşaat işçileri

• Metal işçileri

• Sağlık personelleri

• Lastik-plastik sanayi işçileri

• Deri ve Kauçuk işlemeleri

• Boya ve printer mürekkebi gibi

kimyasal maddelerle çalışmalar

Mesleki Deri Hastalıkları- Sık görülen Belirtiler

• Yanma hissi

• Kaşıntı

• Döküntü

• Ülserler

• Büllöz lezyonlar

• Nodüller

• Renk değişikliği

• Kaşıntıya bağlı çatlaklar

Mesleki Kas İskelet Sistemi Hastalıkları

Tendon, sinir, kas ve diğer yumuşak dokularda hasar yapacak tekrarlayıcı fiziksel

hareketler ile oluşmaktadır

İki gruba ayrılır:

Üst ekstremite hastalıkları (boyun, omuz, dirsek, el ve el bileği)

Bel hastalıkları

Fiziksel ve psikososyal faktörler etkilidir

Ana şikâyet ağrıdır

Mesleki Kas İskelet Sistemi Hastalıkları

Neden olan faktörler

• Kötü postürler ve hareketler

• İş sırasında kaslara binen yük

• İşin hızı, süresi ve tekrarlama özelliği

• Harekette aşırı kuvvet sarf etme

• Titreşim

• Isı

• Ergonomik yetersizliği olan alet kullanımı

• Psiko-sosyal sorunlar

Mesleki Kas İskelet Sistemi Hastalıkları

Bel Hastalıkları

• Elle taşıma

• Gövdeyi eğme bükme

• Tüm vücut titreşimi

• Aşırı fiziksel yük

• Sabit çalışma pozisyonu

• Tekrarlanan hareketler

MESLEKSEL KANSERLERBütün kanserlerin %4-5’i; 1% (Sindirim sistemi) 15% (Akciğer)

Baca temizleyenlerde skrotal kanser- Dr. Percival Pott, 1775

1932 de katran – 1-2 dibenz antrasen

Riskli işler

Maden – radon, uranium,...

Kimya sanayii

Lastik sanayii

Asbest endüstrisi

MESLEKSEL KANSERLER• Mesane (boya, lastik)

• Beyin

• Kemik

• Kolo-rektal

• Özofagus

• Karaciğer

• Böbrek

• Larinks

• Lösemi

• Akciğer (asbest, ETS)

• Melanoma

• Mezotelyoma (asbest)

• Burun sinusları

• Nazofarinks

• Pankreas

• Deri

• Mide

• Tiroid

MESLEKSEL KANSERLER

İ ş k o l u K a n s e r t ü r ü E t k e n

T a r ı m , o r m a n , b a l ı k ç ı l ı k D e r i , a k c i ğ e r , d u d a k U l t r a v i y o l e , a r s e n i k l i p e s t i s i d

M a d e n c i l i k D e r i , a k c i ğ e r , l ö s e m i A r s e n i k , r a d o n , a s b e s t

P e t r o l e n d ü s t r i s i D e r i , s k r o t u m P o l i n ü k l e e r a r o m a t i k h i d r o k a r b o n

M e t a l e n d ü s t r i s i S o l u n u m y o l l a r ı , a k c i ğ e r A r s e n i k , k r o m v e n i k e l b i l e ş i k l e r i ,

U l a ş t ı r m a , g e m i y a p ı m ı A k c i ğ e r , m e z o t e l y o m a A s b e s t

K i m y a s a n a y i i A k c i ğ e r , k a r a c i ğ e r , s i n u s ,

m e s a n e

B C M E , k r o m , n i k e l , v i n i l k l o r ü r ,

b e n z i d i n , b o y a m a d d e l e r i ,

K o k ü r e t i m i A k c i ğ e r , m e s a n e B e n z p i r e n , n a f t i l a m i n

L a s t i k s a n a y i i M e s a n e , l ö s e m i A r o m a t i k a m i n l e r , b e n z e n

İ n ş a a t i ş l e r i A k c i ğ e r , m e z o t e l y o m a A s b e s t ( y a l ı t ı m i ş l e m l e r i )

D e r i s a n a y i i , a y a k a b ı c ı l ı k L ö s e m i , b u r u n b o ş l u ğ u B e n z e n , d e r i t o z u

S a ğ l ı k ç a l ı ş a n l a r ı L ö s e m i , a k c i ğ e r R a d y a s y o n , a n t i k a n s e r i l a ç l a r

A s f a l t y o l y a p ı m ı A k c i ğ e r B e n z p i r e n

P e s t i s i d ü r e t i m i A k c i ğ e r A r s e n i k

A s b e s t l i m a l z e m e ü r e t i m i A k c i ğ e r , m e z o t e l y o m a A s b e s t

MESLEKSEL KANSERLER

Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı (IARC;

International Agency for Research on Cancer)

Grup 1. Kesin Kanserojen

Grup 2.A. Muhtemel Kanserojen

Grup 2.B. Şüpheli Kanserojen

Grup 3. Grup 1 ve 2 de yer almayan maddeler

Grup 4. Muhtemelen Kanserojen olmayan maddeler

Grup 1 – Kesin karsinojenler(- 30 dolayında)

Katran deriAsbest akciğer,

mezotelyoma,...Benzen lösemi, ...Arsenik cilt, akciğerKrom solunum yollarıKadmiyum prostatNikel burun sinusları,

akciğer,Vinil klorür karaciğer,

angiosarcomaAromatik amin mesaneİyonizan rad. lösemiU.V. deri

MESLEKSEL KANSERLER

Tanı - Tedavi

Kanser türüne göre özel yöntemler

Korunma

“meslek hastalığı”

“korunulabilir” – korunulmalı !!!

Teknik önlemler

Yönetsel önlemler

Tıbbi önlemler

MESLEK HASTALIKLARI - TANI

I- Klinik incelemelerII- Laboratuar incelemeleri

III- İşyeri ortam ölçümleri

(I + II) --- klinik tanıIII ------ mesleksel etyoloji (sebep)

MESLEK HASTALIKLARI - TANI

I. Klinik incelemeler1. Hikaye - anamnez

Semptomlar ----- meslek2. Fizik muayene

fizik bulgular 3. Fizyolojik değerlendirmeler

odyogram, Akciğer fonks, EMG, ...4. Endoskopik muayeneler

bronkoskopi, ...

Kaynak: Bilir N, Yıldız AN, İş Sağlığı ve Güvenliği, Hacettepe Üniversitesi Yayını, Ankara, Aralık 2004

MESLEK HASTALIKLARI TANISI- Anahtar sorular

1. Çalışıyor musun, ne iş yapıyorsun?

2. Sağlık sorununun işinle ilişkili olduğunu düşünüyor musun?

3. Şikayetlerin iş ya da evde olmana göre değişiyor mu?

4. Toz, kimyasal, metal, radyasyon, gürültü maruziyetin var mı?

5. Önceden toz, kimyasal, metal, radyasyon, gürültü maruziyetin var mı?

6. İş arkadaşlarında benzer şikayetler / semptomlar var mı?

Bir ya da daha fazla yanıt şüpe uyandırıyorsa ayrıntılı çalışma öyküsü alınmalı

Kaynak: LAX MB, GRANT AD, MANETTI AD, KLEIN R, Recognizing Occupational Disease- Taking an Effective Occupational History, American FamilyPhysician, September, 1998.

MESLEK HASTALIKLARI TANISI- Ayrıntılı çalışma öyküsü

1) Bütün (halen ve eski) işlerin tanımlanması

2) İşyeri maruziyetleri

3) Semptomların zamanlaması

4) Diğer işçilerde benzer semptomlar

5) İş dışı etkilenmeler, hobiler

Kaynak: Levy BS, Wegman DH, Halperin WE, Recognizing Occupational Disease and Injury , Ed: Levy BS, Wegman DH, Occupational Health. FourthEdition, Lippincott Williams-Wilkins, USA, 2000, p: 99-120.

MESLEK HASTALIKLARI TANISIII. Laboratuar incelemeleri:

1. Radyoloji

X-ray, ultrasound, BT, ...

2. Biyokimya

a. Etiolojik ajan: idrar ve kan ölçümleri (Pb, Pb, Hg, Cd), nefeste benzen

b. Metabolit: idrarda phenol (benzen)

c. Biokimyasal bozukluk: ALA-D, Hemoglobin, kolinesteraz (ChE) aktivitesi, ...

3. Patoloji

biyopsi; deri, akciğer, KC, ...

Kaynak: Bilir N, Yıldız AN, İş Sağlığı ve Güvenliği, Hacettepe Üniversitesi Yayını, Ankara, Aralık 2004.

MESLEK HASTALIKLARI TANISI

III.İşyeri ortam ölçümleri

(iş hijyeni çalışmaları)

• Gürültü - dB

• Sıcaklık, rüzgar-hava akımı, nem, ...

• Havada Pb, Hg (mg/m3)

• Toz türü ve miktarı

• Radyasyon – türü – miktarı, doz

MESLEK HASTALIKLARI TEDAVİSİ

• Maruziyetin kesilmesi

daha fazla etkilenmeyi önlemek

• Spesifik tedavi

varsa

• Semptomatik tedavi

genel destekleyici tedavi

MESLEK HASTALIKLARI TANISIMeslek hastalığı şüphesiyle

SGK İl Müdürlüklerine

müracaat eden sigortalılar

Devlet Üniversite Hastaneleri

Sağlık Bakanlığı Eğitim Araştırma Hastaneleri

Meslek Hastalıkları Hastaneleri

GSS Genel Müdürlüğü Maluliyet ve Sağlık Kurulları Daire Başkanlığı

SGK Meslek Hastalıkları Kurulu

Sosyal Sigorta Yüksek Sağlık Kurulu

İTİRAZ

SONUÇ

• Meslek hastalıkları işe özgü hastalıklardır

• Meslek hastalıkları önlenebilir ve önlenmesi gerekli hastalıklardır

• Meslek hastalıkları şüphe duyulur ve araştırılırsa tespit edilebilir

• Meslek hastalığı tanısı için şüphe varlığında ayrıntılı çalışma öyküsü alınmalıdır

• Meslek hastalığı tanısı için kan, idrar ve ortam ölçümleri yapılır

• Meslek hastalıklarından korunmak için teknik, yönetselve tıbbi önlemler

alınmalıdır